Âd ve Semüd kavimleriyle ilgili rivayetlerin

8/8/2019 d ve Semd kavimleriyle ilgili rivayetlerin

1/117

T.C.

FIRAT NVERSTES

SOSYAL BLMLER ENSTTS

TEMEL SLAM BLMLER ANABLM DALIHADS BLM DALI

D VE SEMD KAVMLERYLE LGL RVYETLERNTESBT VE TAHRC

( YKSEK LSANS TEZ )

DANIMAN HAZIRLAYAN

Yrd. Do. Dr. Veli ATMACA Sinan ERDM

ELAZI2007


2/117

T.C.

FIRAT NVERSTES

SOSYAL BLMLER ENSTTS

TEMEL SLAM BLMLER ANABLM DALI

HADS BLM DALI

D VE SEMD KAVMLERYLE LGL RVYETLERN TESBT

VE TAHRC

YKSEK LSANS TEZ

Bu tez ....../......./2007 tarihinde aadaki jri yeleri tarafndan oy birlii /oy okluu ile kabul edilmitir.

Jri Bakan

ye ye

Yrd. Do. Dr. Veli ATMACA

(Danman)

Yukardaki jri yelerinin imzalar tasdik olunur.

Enstit Mdr


3/117

I

ZET

Yksek Lisans Tezi

D VE SEMD KAVMLERYLE LGL RVYETLERN TESBT VETAHRC

Sinan ERDM

Frat niversitesi

Sosyal Bilimler EnstitsTemel slam Bilimleri Ana Bilim Dal

Hadis Bilim Dal

2007, Sayfa: 105

Kurn gemi kavimlerden ve onlarn peygamberlerinden ayrntya

girmeden, ibret amal bahseder. Bu balamda Kurn dier kutsal kitaplarda yer

almayan d ve Semd Kavimlerini kendine zg slubuyla ele almaktadr.

Tefsir kaynaklarnda, slam tarihi ve hadis verilerinden yararlanlarak bu

kavimlerle ilgili ayetler aklanmaya allmtr. slam Tarihi kaynaklarnda ise

Araplar arasnda dilden dile dolaan sz konusu toplumlarn hikyelerinden ve

onlarn hkmdarlarnn stn zelliklerinden bahsedilmektedir. Hadislerde de

her konuda olduu gibi daha ok ilgili kavimlerin, Kuranda geen hayat

kesitleriyle ilgili aklamalar yaplmtr. Ayrca d ve Semd Kavimlerinden

bahseden hadislerin ou sahih kabul edilen temel hadis kaynaklarnda

gemektedir.

Anahtar Kelimeler: d, Semd, Hd, Slih, Ahkf, Hicr.


4/117


5/117

III

NDEKLER

ZET ..................................................................................................................... I

ABSTRACT........................................................................................................... II

NDEKLER ..................................................................................................... III

EKLLER VE TABLOLAR LSTES ............................................................. VII

KISALTMALAR .................................................................................................. VIII

NSZ .................................................................................................................. IX

GR ..................................................................................................................... 1

BRNC BLM

SLM KAYNAKLARINA GRE D VE SEMD KAVM

1.1. Kurn- Kerime Gre d Ve Semd Kavmi ........................ 4

1.1.1. Kurn- Kerime Gre d Kavmi ............................................... 4

1.1.1.1.Hz. Hdun d Kavmini Hakka Davet Etmesi ve Onlarn Hda

Cevab .................................................................................................................... 5

1.1.1.2.d Kavmine Verilen Nimetlerin Hatrlatlmas ................................... 7

1.1.1.3. d Kavminin Helk Edilmesi................................................................ 8

1.1.2. Kurn- Kerime Gre Semd Kavmi .................................. 10

1.1.2.1.Slih Peygamberin Semd Kavmini Hakka Davet Etmesi ve Kavminin

Ona Tepkisi ........................................................................................................... 10

1.1.2.2. Semd Kavmine Verilen Nimetlerin Hatrlatlmas............................ 12

1.1.2.3. Semd Kavminin Kendilerine Verilen Deveyi Boazlamalar ve Helk

Edilmeleri .............................................................................................................. 13

1.2. slam Tarihi Kaynaklarna Gre d Ve Semd Kavmi ......... 15

1.2.1.Hd Peygamber Ve d Kavmi ................................................ 15

1.2.1.1.Hd Peygamber ve Soyu .......................................................................... 15

1.2.1.2. Hd Peygamberin Veft ve Mezar ..................................................... 16

1.2.1.3. d Kavminin Nesebi............................................................................... 17

1.2.1.4. d Kavminin Yaad Blge ................................................................ 17

1.2.1.5. d Kavmi nsanlarnn Fiziki zellikleri.............................................. 19


6/117

IV

1.2.1.6. d Kavminin nsanlarnn Dini Yaps................................................. 19

1.2.1.7.Hz. Hdun d Kavmine Uyarda Bulunmas ve Kavminin Ona Cevab19

1.2.1. 8. d Kavminin Helk Edilmesi............................................................... 20

1.2. 2. Slih Peygamber Ve Semd Kavmi.............................................. 24

1.2.2.1. Slih Peygamberin Soyu ........................................................................ 24

1.2.2.2. Semd Kavminin Nesebi ve Yaad Blge......................................... 24

1.2.2.3. Semd Kavminin Dini Yaps ................................................................ 27

1.2.2.4. Slih Peygamberin Kavmini Hakka Daveti Ve Semd Kavminin

Cevab .................................................................................................................... 27

1.2.2.5. Semd Kavminin Helk Edilmesi ......................................................... 29

1.2.2.6.Slih Peygamberin Veft ve Kabri......................................................... 32

1.3. Tefsir Kaynaklarna Gre d Ve Semd Kavimleri............... 32

1.3.1.Hd Peygamber Ve d Kavmi ................................................ 33

1.3.1.1.Hd Peygamber ve Soyu .......................................................................... 33

1.3.1.2.Hd Peygamberin Fiziki Yaps ve Konumu ........................................ 33

1.3.1.3. Hd Peygamberin Veft ve Mezar ..................................................... 34

1.3.1.4. d sminin Kkeni................................................................................... 34

1.3.1.5. d Kavminin Nesebi............................................................................... 341.3.1.6. d Kavminin Yaad Blge ................................................................ 35

1.3.1.7. d Kavmi nsanlarnn Fiziki zellikleri.............................................. 35

1.3.1.8. d Kavminin Balca Crmleri .......................................................... 36

1.3.1.9.d Kavmine Verilen Nimetler................................................................ 37

1.3.1.10. Hd Peygamberin Dine Daveti............................................................ 38

1.3.1.11. d Kavminin Dini Yaps..................................................................... 38

1.3.1.12. Hz. Hdun d Kavmine Gnderilmesi ............................................. 39

1.3.1.13. d Kavminin Hd Peygambere Verdii Tepki ................................. 39

1.3.1.14. d Kavminin Helk Edilmesi.............................................................. 45

1.3.1.15. d Kavmi Kssasndan Alnacakbretler ve karlacak Hkmler 51

1.3.2. Slih Peygamber Ve Semd Kavmi........................................ 53

1.3.2.1. Slih Peygamber Ve Soyu ....................................................................... 53

1.3.2.2. Slih Peygamberin Fiziki Yaps ve Konumu ...................................... 53

1.3.2.3. Semd Kavram ....................................................................................... 54


7/117

V

1.3.2.4. Semd Kavminin Nesebi........................................................................ 54

1.3.2.5. Semd Kavminin Yaad Blge.......................................................... 54

1.3.2.6. Semd Kavmi nsanlarnn Fiziki zellikleri ....................................... 56

1.3.2.7. Semd Kavmine Verilen Nimetler ........................................................ 56

1.3.2.8. Semd Kavminin Dini Yaps ................................................................ 58

1.3.2.9. Slih Peygamberin Semd Kavmini Uyarmas ................................... 58

1.3.2.10. Semd Kavminin Slih Peygambere Verdii Tepki.......................... 58

1.3.2.11. Semd Kavminin Helk Edilmesi ....................................................... 60

1.3.2.12. Semd Kavmi Kssasndan Alnacak bretler ve karlacak

Hkmler............................................................................................................... 63

KNC BLM

HADS KAYNAKLARINA GRE D VE SEMD KAVMLER

2.1.d Ve Semd Kavimleriyle lgili Hadisler ................................ 65

2.1.1. Hd Peygamber Ve d Kavmi ............................................... 65

2.1.1.1.Hz. Hdun Soyu....................................................................................... 65

2.1.1.2. Hz. Hdun Peygamberler Arasndaki Sras ....................................... 66

2.1.1.3. Hz. Hdun Hz. Ademe En ok Benzeyen Kii Olduu..................... 67

2.1.1.4. Hz. Hdun Gl Bir nsan Olduu..................................................... 67

2.1.1.5. Hz. Hd ve Slihin Urad Vadi......................................................... 67

2.1.1.6. Hz. Hdun Kabri .................................................................................... 68

2.1.1.7. d Kavmine Hz. Hdun Gnderildii ................................................ 69

2.1.1.8. d Kavminin Bulutu Grnce Yamur Beklemesi............................. 69

2.1.1.9. d Kavmine Rzgarn Gnderilmesi ................................................... 70

2.1.1.10. d Kavminin Yldrm le Helki (Saika-i d ve Semd) ................ 73

2.1.1.11. Allahn d ve Semdu Helk Etmesi ................................................ 74

2.1.1.12. d Kavminin Helk Edili Sebepleri.................................................. 74

2.1.1.13. Helkle lgili Dier Bilgiler................................................................. 75

3.1.1.14. d Kavmi ve Hz. Hd............................................................................ 76

2.1.1.15. Hz. Peygamberin Hz. Hda Duas ..................................................... 77

2.1.2. Semd (Hicr) Kavmi................................................................ 78


8/117

VI

2.1.2.1. Hz. Slihin Arap Olduu ....................................................................... 78

2.1.2.2. Hz. Slihin emaili.................................................................................. 79

2.1.2.3. Hz. Slihin Peygamberler Arasndaki Sras ....................................... 80

2.1.2.4. Hz. Hd ve Slihin Urad Vadi......................................................... 80

2.1.2.5. Semd Topra ......................................................................................... 81

2.1.2.6. Semd Kavmine Kardeleri Slihin Gnderildii ............................. 82

2.1.2.7. Allahn Ak Bir bret Olarak Deveyi Semd Kavmine Verdii...... 83

2.1.2.8. Semd Kavminin Kendilerine Mucize Olarak Gnderilen Deveyi

Kestikleri................................................................................................................ 83

2.1.2.9. Deveyi Kesen Kiinin Vasflar ............................................................... 84

2.1.2.10. nsanlardan En aki ki Kii ................................................................ 84

2.1.2.11. Allahn d ve Semdu Helk Etmesi ................................................ 85

2.1.2.12. Saika-i d ve Semd.............................................................................. 85

2.1.2.13. Semd Kavminin Hikayesi .................................................................. 87

2.1.2.14. Helk Srasnda Semd Erafndan Ebu Ril simli Kiinin

Mekkede Olmas ve Dnnde Onun da lmesi ............................................ 90

2.1.2.15. Hz. Peygamberin Semd Blgesine Girmeyi Yasaklamas Ve

Sahabeye Suyu Yalnzca Devenin Kuyusundan meyi Emretmesi ................ 92

2.1.2.16. Hicr Blgesine Girmenin Yasaklanmas ............................................ 93

2.2. Rivyetlerin Deerlendirilmesi .................................................. 93

2.2.1.Rivyetlerin lk Rviye Gre Deerlendirilmesi....................................... 93

2.2.2.Hadis Kaynaklarna Gre Rivyetlerin Dalm ..................................... 95

2.2.3. Shhat Derecelerine Gre Hadislerin Dalm ........................................ 97

SONU ................................................................................................................. 98

BBLYOGRAFYA .............................................................................................. 101

ZGEM .......................................................................................................... 105


9/117

VII

EKLLER VE TABLOLAR LSTES

ekil 1.1. d Kavminin Yaad Blge............................................................ 18

ekil 2.1. Semd Kavminin Yaad Blge...................................................... 26

Tablo 2.1. Sahabe, Tabiin Ve Tebe-u Tabiinden Hadis Rvilerine Gre HadislerinDalm ............................................................................................. 94

Tablo 2.2. Hadis Kaynaklarna Gre Rivayetlerin Dalm............................... 96

Tablo 2.3. Shhat Derecelerine Gre Hadislerin Dalm .................................. 97


10/117

VIII

KISALTMALAR

a.g.e. : Ad Geen Eser

a.s. : Aleyhisselam

b. : Bin,bn

Bkz : Baknz

Bsm : Basmevi

c. c. : Celle Celaluh

C. : Cilt

ev. : eviren

Hz. : Hazreti

H. : Hicri

.A. : slam Ansiklopedisi

Mad. : Maddesi

M.E.B. : Milli Eitim Basmevi

M.. : Milattan nce

no : Hadis numaras

r.a. : Radiyallahu anh

s. : SayfaTah. : Tahkik eden

trs. : Tarihsiz

Vef. : Vefat

Yay. : Yayn (lar)

yy. : Yayn Yeri Yok


11/117

IX

NSZ

Kurn, Allahn insanlara yol gstermesi iin gnderdii son kutsal kitaptr.

O, insanlarn konuma tarzlarna, anlaylarna ve durumlarna uygun bir biimde

inmitir. nsann bugn kolaylkla anlay p gelecee ynelik dler kurabilmesinin

tarihsel bilgi birikiminden getii gereini gz ard etmeyen Kurn bize gemi

toplumlarn hayatlarndan ibret sahneleri sunmaktadr. Bu balamda Kurn kendine

zg olup Tevrat ve ncil gibi kutsal kitaplarda anlmayan iki topluluk d ve Semd

Kavimlerini fazla detaya inmeden insanlarn nazarna sunmutur.

Kurnn esiz deerinin farknda olan mslmanlar tarihlerinin btn

dnemlerinde onu anlama abas iinde olmu ve bunu en nemli grev olarak

grmlerdir. Kurnn en yetkin mfessirinin de Hz. Muhammed olduu hususundamslmanlar fikir birlii iindedirler. Dolaysyla her konuda olduu gibi

Kurndaki tarihsel kesitleri anlamann en shhatli yolu peygamber mirasna

bavurmaktan geer.

Biz de bu gerekten ilham alarak giri ve iki blm halinde d ve Semd

Kavimleriyle lgili Rivyetlerin Tesbiti ve Tahrci ad ile sunduumuz bu

almann giri ksmnda; aratrmann amacn, nemini, problemini, kapsamn,

snrllklarn ve metodolojik yaklam ile kuramsal erevesini ele aldk.Aratrmann birinci blmnde slam Kaynaklarna Gre d ve Semd

Kavimleri ad altnda; Kurn, slam Tarihi ve Tefsir Kaynaklar nda bu

kavimleri incelemeye altk. Kutsal Kitaplardan zellikle Tevrat, ncil ve Kurnn

bu kavimlerden sz edip etmediini aratrarak elde edilen verileri gz nne

sermeye altk. Sz edilen kutsal kitabn dndaki kutsal metinler almamzn

kapsam dnda tutulmutur. almamzn yksek lisans dzeyinde olduu

an

msand

nda btn kutsal metinleri incelemenin imkn haricinde olduu takdiredilecektir.

almamzn temelini oluturan ikinci blmde ise Hadis kaynaklarndaki d

ve Semd Kavimleriyle ilgili rivyetler tespit edilmeye allmtr. Hadis

kaynaklar taranrken ncelikli olarak Hicri lk Asrda yazlm hadis kaynaklar

ele alnmtr. ayet bir haber bu zaman zarfnda yazlan hadis kaynaklarnda varsa bu

zaman zarfndan sonra yazlan hadis kaynaklar kaynak olarak gsterilmemitir. Hicri

lk Asr hadis kaynaklarnda bulunmay p bu dnemden sonraki kaynaklarda


12/117

X

bulunan haberlerde almamza eklenmi ve kayna da belirtilmitir. Elde ettiimiz

bilgiler ilk rviye ve kaynaklara gre dalm bir tablo halinde sunulmutur. Ayrca

tespit edilen rivyetler hakknda, kaynaklarda verilen cerh ve tadil yarglarna da

deinilmitir.

almamz genel bir deerlendirme niteliini tayan sonu blm ile

bitirilmitir.

almamz boyunca maddi ve manevi her trl desteini esirgemeyen

muhterem hocam Yrd. Do. Dr Veli Atmaca Beye teekkr etmeyi bir bor bilirim.

Elaz-2007 Sinan ERDM


13/117

1

GR

Aratrmann Amac ve nemi

Kurn gemi kavimlere ilikin tarihsel olaylar fazla detaylandrmadan

anlatmaktadr. Peygamberler, insanla tek bir toplummu gibi Allah tarafndan birbiri

ardnca gnderilerek ayn grevi devam ettirmilerdir. Kurnn peygamber kssalarn

birbirine benzerekilde anlatmasndan, tarih sreci boyunca insanlarn ayn davranlar

sergiledikleri sonucuna ulamak zor olmasa gerektir.

Yklm kentlerin durumlarndan, eski uluslarn oralarda yaayp enlik

kurduklarn sonradan ise yurtlarn brakp gittiklerini dnp ibret almal ve bir gn

tekrar Allaha dnlecei unutulmamaldr. Kurna gre tarih okumak, gezip dolap

harabelerin sahiplerini dnerek ibret almak iindir.

Buna bal olarak kutsal kitaplar gemite yaam birok peygamber ve kavmi

konu edinmektedir. Kutsal Kitaplar zincirinin son halkas olan Kurnda dier kutsal

kitaplarda yer almayan d ve Semd Kavimleri ilenerek hedef kitleden onlarn

yaamlarndan t almalar istenmektedir. Kurnn en yetkin mfessirinin de Hz.

Peygamber olduu gz nnde bulundurulursa dier Kurn anlatmlarda olduu gibi

bu konuyla ilgili de gereki bilgilere ulamak iin Hz. Peygamberin szlerine

bavurmak kanlmaz olacaktr.

Dolaysyla biz de bu almamzda Kurna zg kssalar olan d ve Semd

Kssalarnn Hz. Peygamberin dilinden nasl anlatldnn ortaya konulmasnn Kurn

kssalarndan hedeflenen amalarn gereklemesine katkda bulunacan dnyoruz.

Aratrmann Problemi ve Kapsam

almamz esnasnda, gerek zaman gerekse imknlar gz nne alndnda

konumuzla ilgili kaynaklar

n tamam

na ula

lamayaca

takdir edilecektir. ncelemekonusu yaptmz konular Kurnda detaya inilmeden ele alnrken, iinde bulunduu,

etkileim halinde bulunduu toplum ve kltrlerden de etkilenen slam Tarihi Tefsir ve

Hadis Kaynaklarnda teferruatl bilgilere ulamaktayz. Ancak bu kavimler hakknda

bizlere kadar ulaan efsane, ustre ve israiliyat tr btn bilgilerin tespit edilip analiz

edilmesi ve slami Kaynaklar dndaki kaynaklara ulamak yksek lisans almasnn

snrlarn zorlayacaktr.


14/117

2

slam tarihilerinin ve tefsircilerin, d ve Semd Kavimlerini anlatrken

tenkitsiz veya yeterince tenkit etmeden bilgileri bize aktarmalar da ayrca problem

tekil etmektedir.

Aratrmamzn kapsamna gelince d ve Semd Kavimlerinin ncelikle dier

kutsal kitaplarda yer alp almad tespit edilmeye alldktan sonra Kurnda nasl

ilenildiine yer verilmitir. Daha sonra bu kavimlerle ilgili tarih kaynaklarndan geni

birekilde yararlanlm ve klasik tefsirlere bavurulmutur.

Ayrca tezimiz, Hadis bilim dalnda hazrland iin d ve Semd

Kavimleriyle ilgili hadis kaynaklarnda geen rivyetler verilerek bunlarn

deerlendirilmesi yaplmtr. Hadis kaynaklar taranrken ncelikli olarak Hicri lk

Asrda yazlm hadis kaynaklar ele alnmtr. ayet bir haber bu zaman zarfnda

yazlan hadis kaynaklarnda varsa bu zaman zarfndan sonra yazlan hadis kaynaklar

kaynak olarak gsterilmemitir. Hicri lk Asr hadis kaynaklarnda bulunmayp bu

dnemden sonraki kaynaklarda bulunan haberlerde alimamza eklenmi ve kayna da

belirtilmitir. Elde ettiimiz bilgiler ilk rviye ve kaynaklara gre dalm bir tablo

halinde sunulmutur. Ayrca tespit edilen rivyetler hakknda, kaynaklarda verilen cerh

ve tadil yarglarna da deinilmitir.

Aratrmann Snrllklard ve Semd Kavimleri Kutsal Kitablardan sadece Kuran balamnda ele

alnmaktadr. Tevrat ve ncillerde bu kavimlerin kssalar yer almamaktadr. Dier

kutsal kitaplar ise inceleme konusu yaplmamtr. nk byle bir alma daha ok

zaman ve imkn gerektirmektedir.

Ayrca bu kavimlerle ilgili Kurnda anlatlan verilerden de yola klarak Hd

ve Slih Peygamber ve d ve Semdun kendilerine verilen olanca nimete kar

tak

nd

klar

tav

rlar ve helka uramalar

yla ilgili rivyetler tespit edilmeye al

lm

t

r.

Aratrmadaki Metodolojik Yaklam

almada, inceleme konusu yaplan her brann klasik kaynaklarna mracaat

etmeye gayret gsterilmitir. Tarih alannda Taberinin Tarihul-Umemi, bnl-Esirin

el-Kamili ve bn Kesirin el-Bidayesi, Ebul-Fidann el-Muhtasar, Mesudnin

Murucuz-Zehebi, Tefsir kaynaklarndan ise Taberi, Razi, Zemaheri, Beavi, Kurtubi,


15/117

3

evkani, Alusi gibi rivyet, dirayet ve iari tefsirlerin klasik kaynaklarna

bavurulmutur.

Hadislerin tespit ve tahricinde eitli hadis kitaplar ve el-Mevsua gibi hadis

Cdleri kullanlarak kitaplarn taranmas gerekletirilmitir. Ulalabildiince tasnif

dnemi eserleri kullanlmaya allmakla birlikte zaman zaman ikinci el kaynaklara da

yer verilmitir.

Aratrmann Kuramsal erevesi

Aratrmamz iki blmden olumaktadr. Birinci Blmde slam Kaynaklar

bal altnda d ve Semd Kavimleri Kurn, slam Tarihi Kaynaklar ve Tefsir

Kaynaklar erevesinde ele alnmtr.

kinci Blmde; d ve Semd Kavimleriyle ilgili olarak Hadis kaynaklarndageen rivyetler toplanarak deerlendirilmesi yaplmtr.

alma, sonu ile bitirilmitir.


16/117

4

BRNC BLM

SLM KAYNAKLARINA GRE D VE SEMD KAVM

almamzn bu blmnde d ve Semd Kavimlerini Kurn- Kerim, slam

Tarihi kaynaklar ve Tefsir kaynaklar asndan ele alacaz.

d ve Semd Kavimlerini Tevrat ve ncillerde aratrdk. Ancak ne Tevratta

ne de ncillerde bu kavimlerle ilgili herhangi bir bilgiye ulaamadk. Bu kavimler Arap

kkenli olduklarndan bunlardan ve kendilerine gnderilen peygamberlerlerden

bahsedilmemi olabilir.

Tevrat ve ncillerde bu kssalarn anlatlmamas, bu kavimlerin tarihte

yaamadklar anlamna gelmez. bn shk, d, Semd, Hd ve Slihle ilgili

haberlerin Araplar arasnda hem cahiliye hem de slamiyet dneminde Hz. brahim

kadar mehur olup bilindiklerini sylemektedir. bn Esir ise, Tevrat ehlinin bunu inkr

etmeleri, Hz. brahimin peygamberliini ve Hz. sann durumunu inkr etmelerinden

daha hayrete drc deildir. demitir.1

1.1. Kurn- Kerime Gre d Ve Semd Kavmi

slam Kaynaklarnn merkezinde yer alan Kurnda d ve Semd Kavimleri

genelde pepee zikredilmilerdir. Birbirinin devam olduklarn belirten ayetler

mevcuttur. Gelecek balklarda bunlar ele alacaz.

1.1.1. Kurn- Kerime Gre d Kavmi

Kurnda hedef kitleye ulatrlmak istenen tler ekseninde, d Kavmiyle

ilgili tarihi kesitler sunulmaktadr. Kurnda Hd kelimesi be kere yaln olarak, iki

defa da kavim kelimesine izafe edilerek kullanlmtr. d Kavmi ise eitli surelerde

yirmi drt defa anlmtr.2 d Kavminden bahseden Kurn ayetlerini anlamkapsamn gz nnde bulundurarakylece snflandrlabiliriz:

1bnl-Esr, zzeddn Ebul-Hasan Ali b. Muhammed, el-Kmil fit-Trih, (I-XII), Dr-u Sdr, Beyrut,trs. , C. I, s. 932

K

rca, Celal, d Maddesi, D. . A. slm Ansiklopedisi, C. I, s. 334; nsal, Ali, Kurn-

KermdePeygamberlere Ynelik Huss Hitaplar (Baslmam Yksek Lisans Tezi), s. 57


17/117

5

1.1.1.1. Hz. Hdun d Kavmini Hakka Davet Etmesi ve Onlarn Hz. HdaCevab

d Kavminin peygamberi olan Hd (a.s.) kavmini, sadece Allaha kulluk

etmeye arm ve onlara teblide bulunmutur. Bu ar, Kuranda deiik yerlerde

mkerreren zikredilmitir:

d Kavmine de kardeleri Hd'u gnderdik: Ey kavmim, Allah'a kulluk edin,

ondan baka hibir ilahnz yoktur! Siz hl O'nun azabndan saknmayacak msnz?

dedi.3

d'a kardeleri Hd' u gnderdik, onlara: Ey kavmim, Allah'a kulluk edin,

sizin O'ndan baka hibir ilahn z yoktur. Siz yaln zca iftira etmektesiniz. Ey kavmim!

Ben, ona (peygamberlie) karlk sizden bir cret istemiyorum. Benim cretim, beni

yaratandan bakasna ait deildir. Hla aklnz kullanm yor musunuz? Ey kavmim!

Rabbinizden balanmanz dileyin, sonra O'na tvbe ile bavurun ki, size gn

feyzini, bereketini bolca indirsin, gcnze g katarak artrsn; gnahkrlar olarak

yz evirmeyin. dedi.4

d (Kavmi de) gnderilen peygamberlerini yalanlad. Kardeleri Hd o zaman

onlara yle demiti: Siz Allah'tan korkmaz msn z? Haberiniz olsun ki, ben size

gnderilmi gvenilir bir peygamberim. Gelin Allah'tan korkun ve bana itaat edin!

Buna kar ben sizden bir cret de istemiyorum. Benim mkfatm ancak lemlerin

Rabbine aittir. Siz her tepeye bir alamet bina edip elenir durur musunuz? Ebedi

kalacakmsn z gibi bir takm mesani ediniyorsunuz. Hem tuttuunuz vakit,

merhametsiz zorbalar gibi tutuyorsunuz. Artk Allah'tan korkun ve bana itaat edin. O

Allah'tan korkun ki, size bildiiniz eyleri verdi. Size davarlar, oullar, cennet gibi

balar, baheler, pnarlar verdi. Cidden ben sizin iin byk bir gnn azabndan

korkuyorum.5

d ve Semd'a da (peygamberler gnderdik) ki, size bunlar, meskenlerindenbelli olmaktadr. eytan, onlara yaptklarn gzel gstermi ve kendilerini yoldan

evirmiti; hlbuki gzleri ak adamlard.6

3 Araf, 7/654 Hud, 11/50525

uara, 26/1231296 Ankebut, 29/38


18/117

6

Bir de d'n kardeini (Hd'u) an. Ahkf'da kavmini uyard vakit ki, nnden

ve ardndan nice uyarclar gelip gemitir, demiti ki: Allah'tan baka mabud

tanmayn, nk ben, size byk bir gnn azabnn gelmesinden korkuyorum!7

Hz. Hdun bu arlarna kar kavmi ona deiik ekillerde cevap vermi;

bazen onu yalanclkla, bazen delilikle itham etmi, onun sylediklerini

nemsemediklerini belirtmi bazen de onu tehdid ederek ona meydan okumulardr:

Kavminden o kfre dalm olan cumhur (ileri gelenler): Gerekten biz, seni bir

lgnlk iinde gryoruz ve muhakkak seni yalanclardan biri sanyoruz. dediler.8

Dediler ki: Ey Hd, sen bize bir mucize getirmedin, biz ise senin sznle

ilahlarmz terk etmeyiz ve biz sana inanmayz!

Biz, yalnzca herhalde Tanrlarmzn bazs seni fena halde arpm. deriz.9

Size, sizden nce gelip geenlerin haberleri gelmedi mi? Nh, d ve Semd

Kavminin ve onlardan sonrakilerin ki, ayrntlarn ancak Allah bilir! Onlara

peygamberleri ak delillerle geldiler de onlar, ellerini azlarna ittiler ve: Biz, sizinle

gnderilen eyi tanm yoruz ve biz, bizi davet ettiiniz eyden birphe iindeyiz.

dediler.10

Dediler ki: Sen ha t vermi sin, ha t verenlerden olmamsn, bizce

birdir. Bu sadece eskilerin detidir. 11

Onlardan nce Nh Kavmi, d Kavmi ve o kazklarn (byk yaptlarn) sahibi

Firavun da peygamberleri yalanladlar.12

Hz. Hd onlarn bu tutumlarna, uygun bir slupla cevap vermi, sulamalar

reddederek arsn devam ettirmi, bazen de onlar azab edilme ile tehdid etmitir:

Hd: Ey kavmim, bende hibir lgnlk yok, fakat ben lemlerin Rabbi

tarafndan gnderilen bir peygamberim! dedi. Size Rabbimin mesajlarn iletiyorum

ve ben sizler iin gvenilir bir tym. Sizi uyarmak iin iinizden bir adam

aracl ile size Rabbinizden bir ihtar geldiine inanmayp daayor musunuz?..13Hd: Ben Allah'ahit gsteriyorum, siz de ahit olun ki, ben ondan baka,

ona ortak kotuklarn zdan hibirini tanm yorum; artk hepiniz toplann bana

7 Ahkf, 46/218 Araf, 7/669 Hud, 11/535410brhim, 14/ 911uara, 26/13613712

Sd, 38/1213 Araf, 7/67- 69


19/117

7

istediiniz tuza kurun, sonra da bana bir an bile sre tanmayn! Ben kesinlikle hem

benim Rabbim, hem de sizin Rabbiniz olan Allah'a dayanmm. O'nun pereminden

tutmad hibir canl yoktur. phe yok ki, Rabbim doru bir yol zerindedir.

Eer, yine de yz evirirseniz, ben size ne ile gnderilmi sem, ite onu tebli

ettim. Ayrca Rabbim, sizin yerinize baka bir kavmi getirir de siz O'na zerrece zarar

veremezsiniz. Hiphesiz O, hereyi koruyup gzetendir.dedi.14

1.1.1.2. d Kavmine Verilen Nimetlerin Hatrlatlmas

Kurnda d Kavmine verilen eitli nimetlerden ve bu kavmin baz stn

zelliklerden bahsedilmektedir. Bu nimetler ve zellikler bazen Yce Allah tarafndan,

bazen de Hdun diliyle (a.s.) bu kavme hatrlatlmaktadr:

And olsun ki, Biz onlara, ( d Kavmine)size vermediimiz g ve imknlar

vermitik. Onlar iin kulaklar, gzler ve gnller yapmtk, ama ne kulaklar , ne

gzleri ve ne de gnlleri kendilerine bir fayda salad. nk Allah'n ayetlerini inkr

ediyorlard. O alay ettikleriey de kendilerini kuatverdi. 15

Ayrca Kuran, d Kavminin yapt ve bir benzerinin olmadn ifade ettii

rem denilen birehirden sz eder;

Grmedin mi Rabbin ne yapt d Kavmine? Stunlarn sahibi rem'e ki, o

lkeler iinde bir benzeri daha yaratlmamt16

Sonra d (Kavmi) yeryznde haks z yere kibirlenmek istediler ve: Bizden

daha kuvvetli kim var? dediler. Ya kendilerini yaratm olan Allah'n onlardan daha

kuvvetli olduunu hi dnmediler de mi?17

Kardeleri Hd o zaman onlara yle demiti: Siz Allah'tan korkmaz msnz?

Haberiniz olsun ki, ben size gnderilmi gvenilir bir peygamberim. Gelin Allah'tan

korkun ve bana itaat edin! Buna kar ben sizden bir cret de istemiyorum. Benim

mkfatm ancak lemlerin Rabbine aittir. Siz her tepeye bir alamet bina edip elenirdurur musunuz? Ebedi kalacakmsn z gibi bir takm mesani ediniyorsunuz. Hem

tuttuunuz vakit, merhametsiz zorbalar gibi tutuyorsunuz. Artk Allah'tan korkun ve

bana itaat edin. O Allah'tan korkun ki, size bildiiniz eyleri verdi. Size davarlar,

14 Hud, 11/54-5715 Ahkf, 46/2616

Fecr, 89/6817 Fussilet, 41/15


20/117

8

oullar, cennet gibi balar, baheler, pnarlar verdi. Cidden ben sizin iin byk bir

gnn azabndan korkuyorum.18

Hd: Ey kavmim! ........ Dnn ki, O, sizi Nh Kavminden sonra onlarn

yerine getirdi ve yaratlta sizi iri kym yapt. O halde Allah' nimetlerini unutmayp

onlar ann ki kurtulua erdirilesiniz. dedi.19

1.1.1.3. d Kavminin Helk Edilmesi

Hz. Hdun tm aklama, uyar ve tehditlerine ramen kavmi inkrdan

vazgemediler. Hz. Hd, Allahn onlar helk edeceini syledi:

Hd: te zerinize Rabbinizden bir azap frtnas ve bir fke hak oldu. Siz,

benimle sizin ve atalarn z uydurduu kuru adlar hakknda m tart yorsunuz? Oysa

Allah onlara hibir zaman saltanat indirmedi. Artk gzetin, ben de sizinle birlikte

gzetenlerdenim. dedi. 20

Onlarsa bu tehdide aldr etmeyip aynekilde meydan okudular:

Onlar: Sen bizi tanrlarmzdan evirmek iin mi geldin bize? Haydi, getir bize, tehdit

edip durduun o azab; eer doru syleyenlerden isen! dediler.21

Sen bize yalnz Allah'a tapalm ve atalarmzn tapmakta olduklarn brakalm diye mi

geldin? Eer doru syleyenlerden isen, haydi bizi korkuttuun o azab bamza getir

de grelim! dediler.22

Yce Allah bunun zerine onlarn zerine yedi gece ve sekiz gn sren bir

rzgr gndermi ve hepsini helk etmitir.

Derken onu vadilerine doru gelen bir bulut halinde grdklerinde: Bu, bize

yamuryadracak ufukta beliren bir buluttur. dediler. O (Hd) ise: Hayr, o, sizin

abuk gelmesini istediiniz eydir; iinde ackl bir azap bulunan bir rzgrdr.

Rabbinin emriyle hereyi yerle bir eder. dedi. Derken yle oluverdiler ki, evlerinden

baka hibirey grnmez oldu.te Biz, sulu bir toplulua byle ceza veririz.23

18uara, 26/12412919 Araf, 7/676920 Araf, 7/7221 Ahkf, 46/2222

Araf, 7/7023 Ahkf, 46/2326


21/117

9

d Kavmi de yalanlad , azabm ve uyarlarm nasl oldu? nk zerlerine,

uursuzluu devam eden bir gnde dondurucu bir rzgr salverdik. nsanlar,

kknden devrilen hurma ktkleri gibi skp atyordu. 24

Fakat ayetlerimizi inkr ediyorlard. Biz de kendilerine dnya hayatnda zillet

azabn tattrmak iin uursuz gnlerde zerlerine sarsar rzgr (dondurucu veya ok

grltl bir kasrga) gnderdik. Elbette ki, hiret azab daha zahmetlidir; hem de

onlar kurtarlamayacaklardr.25

Bir de d Kavminde (ibret verici deliller vardr) ki, zerlerine kklerini kesen

rzgr gndermitik.26

Semd ve d inanmad o (beyinlerinde patlayacak) kyamete! d iseiddetli bir

rzgr, azgn bir frtna ile yok edildi. Allah, kklerini kesmek iin onu yedi gece, sekiz

gndz aralks z onlarn zerine musallat etti. Bir de grrsn o topluluu ki, o sre

zarfnda ileri kof hurma ktkleri gibi ykl p kalmlar. Bakimdi grebilir misin

onlardan bir kalnt?27

Nitekim O, helk etti nce gelen d'.28

te d Kavmi, Rablerinin ayetlerini inkar ettiler, peygamberlerine isyan ettiler

ve her inat zorbann emrine uydular. Hem bu dnyada hem de kyamet gnnde bir

lanet cezasna arptrldlar. Bak ite, d Topluluu Rablerine kfrettiler ve bak ite,

defoldu gitti Hd'un Kavmi d! 29

d, Firavun ve Lut'un yurttalar da helk edildiler.30

Demek ki Allah, onlara zulmetmi deildi. Fakat onlar kendilerine

zulmediyorlard. Onlara kendilerinden ncekilerin; Nh, d ve Semd Kavminin,

brahim Kavminin, Medyen Halknn ve alt st olmuehirlerin haberi gelmedi mi?

Peygamberler bunlarn hepsine apak delillerle gelmiti.31

Hz. Hd ve ona inananlar ise Yce Allahn rahmeti sonucu olarak bu helktan

kurtulmulardr.

24 Kamer, 54/182025 Fussilet, 41/1426 Zariyat, 51/4127 Hakka, 69/4.6828 Necm, 27/5029 Hud, 11/596030

Kf, 50/1331 Tevbe, 9/70


22/117

10

Bunun zerine kendisini ve beraberindekileri, yaln z katm zdan bir rahmet ile

kurtardk, ayetlerimize yalanlayp mn etmeyenlerin ise kkn kestik.32

1.1.2.Kurn Kerime Gre Semd (Hicr) Kavmi

Dier kssalarda olduu gibi, Kurn, bu kssada da ayrntya girmemi ve bu

kavmin hayat serveninden ibret alnacak ksmlar insanlarn dikkat-i nazarna

sunmutur. Semd Kavmiyle ilgili, Tevbe Suresi yetmiinci ayet hari dierleri Mekke

dnemine ait ayetlerdir. Semd Kavminin ilendii ayetleri aadaki balklar altnda

toplayabiliriz:

1.1.2.1. Slih Peygamberin Semd Kavmini Hakka Daveti ve Kavminin Ona

TepkisiSemd Kavmi de d Kavmi gibi Kurann deiik blmlerinde birka defa

zikredilmitir. Semd Kavminin peygamberi Slih (a.s.)dir. Kuran- Kerimin deiik

yerlerinde Hz. Slihin Semd Kavmine gnderildii ve Slihin onlar Allaha kullua

ard ifade edilmektedir;

Semd Halkna da ilerinden biri olan kardeleri Slihi gnderdik."Ey benim

halkm! Yalnz Allaha kulluk edin, sizin Ondan baka tanrnz yoktur... 33

Semd Kavmine de kardeleri Slihi eli olarak gnderdik. "Ey benim halkm!Yaln z Allaha ibadet edin, nk sizin Ondan baka ilahn z yoktur. Sizi topraktan

yarat p orada yaatan da Odur. O halde Ondan ma firet dileyin, yine Ona dnn,

tvbe edin. nk Rabbim kullarna ok yakn ve onlarn tvbe ve dualarn oka

kabul edendir. " dedi. 34

Bir vakit Biz Semd Halkna da, yaln z Allaha ibadet edin diye arda

bulunmak iin kardeleri Slihi gnderdik. ok gemeden onlar birbiriyle ekien iki

blk oluverdiler."Ey halkm!" dedi, "yilii brak p da neden ktln arabuk gelmesini

istiyorsunuz. Niin, merhametine nail olmak midiyle Allahtan af dilemiyorsunuz?35"

Semd Halk da resullerini yalanc sayd. Kardeleri Slih onlara yle demiti:

"Hl inkr ve isyandan saknmayacak msnz? Bilin ki ben size gnderilmi gvenilir

32 Araf, 7/7233 Araf, 7/ 7334

Hud, 11/6135 Neml, 27/4546


23/117

11

bir eliyim. yleyse Allaha kar gelmekten saknn da bana itaat edin! Bu hizmetten

dolay sizden hibir cret istemiyorum. Benim cretimi verecek olan ancak lemlerin

rabbidir. 36

Artk Allaha kar gelmekten saknn da bana itaat edin. Sakn ii gc dnyada

fesat kar p nizam bozmak olan, dzeltme iin ise hi bir gayretleri bulunmayan o

haddi aanlarn isteklerine uymayn. "37

Slih (a.s.)in bu uyarlarna karlk kavmi onu bazen yalanclk ve kstahlkla,

sihrin etkisine kaplmakla bazen huzuru bozmakla bazense uursuzluk sebebi olmakla

itham etmiler, ona inananlar kk grmler ve peygamberliini isbat iin ondan sra

d birey getirmesini istemilerdir;

Dediler ki: " Sen bir sihrin etkisine kaplmlardansn. Hem bize hibir

stnln yok, bizim gibi bir insansn. Yok, eer byle deil de, iddianda doru isen

mucize gster bize!38

Semd Kavmi de peygamberlerini yalanc sayd ve: "Yani biz." dediler,

"imizden bir adamn peinden mi gideceiz? Byle yaparsak dorusu saptm ve

ldrm oluruz! Ne o, yani bu kitap, iimizden bula bula onu mu buldu, o mu buna

lyk grlm? Hi de yle deil, bilakis o, yalancnn, kstahn tekidir!"39

Biz, senin ve sana bal olanlarn yznden uursuzlua uradk. dediler...40

Kavminden byklk taslayanlar, ilerinden zay f grnen mminlere alay

yollu: "Siz, gerekten Slihin Rabbi tarafndan size eli olarak gnderildiini biliyor

musunuz?" dediler. Onlar da: "Elbette, biz onunla gnderilen hereye inandk, mn

ettik." diye cevap verdiler. O kibirlenenler ise, "Dorusu, biz sizin mn ettiiniz eyi

inkr ediyoruz.dediler.41

Yce Allah Hz. Slihe onlarn bu sz ve tutumlarna kar sabretmesini

belirtmi ve istedikleri mucizeyi onlara onun eliyle vermitir;

Biz de Peygamberleri Slihe dedik ki: "Sen hi zlme! Asl kimin yalanc vekstah olduunu yarn renirler!42

36uara, 26/14114537uara, 26/150-15238uara, 26/153-15439 Kamer, 54/232540 Neml, 27/4741

Araf, 7/ 73-7642 Kamer, 54/2325


24/117

12

"Slih onlara: "Uursuzluk dediiniz ey Allah katnda takdir edilmitir.

Dorusu siz imtihana tutulan bir toplumsunuz." diye cevap verdi.43

te size Rabbinizden ak bir delil, bir mucize geldi. te Allahn devesi de size

bir ayet! Onu kendi haline brakn, Allahn diyarnda otlasn, sakn ona bir fenalk

yapmayn. Yoksa sizi ac veren bir azap yakalayverir. dedi.44

Slih: "te mucize, u dii deve! Nbetlee olarak, kuyudan bir gn onun ime

sras , belirli gnde de sizin ime sran z olsun. Sakn ona fenalk dokunduraym

demeyin, yoksa sizi mthi bir gnn azab bastrverir." dedi.45

1.1.2.2. Semd Kavmine Verilen Nimetlerin Hatrlatlmas

Kuranda Semd Kavmine verilen nimetlerden, onlarn ilerleme kaydettikleri

baz ilerden ve bu imknlar iinde babo braklmayacaklarnn kendilerine

anlatldndan bahsedilir. Ayrca Allahn onlar d Kavmine halef yapt ve

yeryzne hkmran kld anlatlr;

Slih, onlarayle dedi: Siz burada gven ile braklacak msnz? O cennetler,

pnarlar, latif, tomurcuu sarkm hurmalar ekinler iinde, bir de dalardan keyifli

keyifli evler yontuyorsunuz.46

Vadideki kayalar oyup yontarak salam evler yapan Semd Milletine.47

Gerekten Hicr Halk da peygamberleri yalanladlar. Biz onlara ayetlerimizi

vermitik, fakat onlardan yz eviriyorlard. Dalardan emniyetli emniyetli evler

yontuyorlard.48

Slih onlarayle dedi: Bir de dnn ki Allah sizi d Halkna halef yapt ve

dnya zerinde size imknlar bahetti. Arzn dzlklerinde saraylar kurup, dalarn

yontarak evler yap yorsunuz. Allahn nimetlerini dnn de, bozgunculuk yaparak

dnyada karklk karmayn.49

43 Neml, 27/4744 Araf, 7/ 7345uara, 26/15115546uara, 26/14714947 Fecr, 89/948

Hicr, 15/808249 Araf, 7/74


25/117

13

1.1.2.3. Semd Kavminin Kendilerine Verilen Deveyi Boazlamalar ve HelkEdilmeleri

Yce Allah, Semd Kavmine mucize olarak dii bir deve vermitir. Kavmin su

kaynaklarn da birer gn nbetle deve ile kavim arasnda pay klmtr;

Biz imtihan etmek iin onlara bir deve gndereceiz. imdi sen onlarn ne

yapacan bekle ve eziyetlerine sabret. Hem onlara bildir ki; su, aralarnda nbetlee

olacak, her su nbetinde, sahibi hazr bulunacaktr."50

Hz. Slih onlara deveye dokunmamalarn aksi takdirde azaba urayacaklarn

bildirmitir.

Slih: "te mucize, u dii deve! Nbetlee olarak, kuyudan bir gn onun ime

sras , belirli gnde de sizin ime sran z olsun. Sakn ona fenalk dokunduraym

demeyin, yoksa sizi mthi bir gnn azab bastrverir." dedi.51

Onlar bu uyary dikkate almayarak deveyi kesmiler ve azab getirmesi iin

Slihe meydan okumulardr. Slih onlara gn sonra azaba urayacaklarn

bildirmitir. gn sonra ise iddetli bir deprem ve korkun bir gk grlts eklinde

azap gereklemitir;

Derken deveyi boazladlar ve Rablerinin emrinden kp Ona isyan ettiler ve

dediler ki: "Slih! Sen gerekten resullerden isen, bizi tehdit edip durduun o azab

getir de grelim!" Bunun zerine oiddetli sarsnt onlar kskvrak yakalad da

yurtlarnda ke kaldlar.52

Fakat halk o deveyi tepeleyince Slih onlara: "Yurdunuzda gnlk bir

mrnz kald. Sonra helk olacaksnz.te hilaf olmayan kesin bir sz!" dedi.53

Onlar en yakn arkadalarn ardlar, o da ba kar p deveyi kesti.

Naslm Benim cezalandrmam ve tehdidim! Grsnler bakalm! Biz onlara bir sayha,

mthi bir ses gnderdik, davar alndaki kuru ot ve rp gibi oldular.54

Derken, deveyi boazladlar, ama ok gemeden yaptklarna piman oldular.nk bildirilen azap onlar bastrverdi. Elbette bunda alnacak ibret vardr. Fakat

onlarn ounluu ders alp da mn etmezler.55

50 Kamer, 54/272851uara, 26/15115552 Araf, 7/777853 Hd, 11/6554

Kamer, 54/283155uara, 26/156158


26/117

14

Zulmedenleri ise o korkun ses tutuverdi de diyarlarnda ke kaldlar. Sanki hi

orada yaamam gibi oldular, ortadan silindiler. Evet. nkr etti Rabbini Semd

Milleti. Evet, ite onun iin defolup gitti Semd Milleti!56

Semd Ahalisinde de byle alnacak ibretler vardr. Onlara da "Bir sre

hayattan zevk aln bakalm!" denilmiti. Onlar Rablerinin emrinden uzaklap aztnca

kendileri baka baka, o mthi yldrm onlar arpverdi. Olduklar yerde ke kaldlar,

ne dorulabildiler, ne de yardm grdler.57

te Semd ve d Milletleri de o kafalara arpan k yamet dehetini yalan

saymlard. Bunlardan Semd, o korkun zelzele ile yok edildi. d ise azgn bir kasrga

ile imha edildi.58

Azgnl yznden Semd Milleti resullerinin bildirdii gerekleri yalan sayd.

Bir ara onlarn en azl olanlar ne atldnda, bu yalanlamalar iyice iddetlendi.

Elileri ise kendilerine: "(Mucizev olarak verilen) Allahn devesini ve onun su ime

srasn gzetin, ona dokunmayn!" dedi Fakat onlar o peygamberi yalanc sayp deveyi

kestiler. Allah da bylesi su ve isyanlar sebebiyle azap indirdi, onlar yerle bir etti59

Kfirlerin keyf olarak istedikleri mucizeleri gndermeyiimizin tek sebebi, daha

nceki kfirlerin bu gibi mucizeleri yalanlam olmalardr. Nitekim Semd Halkna

ak bir mucize olarak o dii deveyi verdik de onu ldrdler ve bu yzden kendilerine

zulmettiler. Biz o ayetleri sadece korkutmak iin gndeririz.60

Semd Kavmi sabah vakti helk edilmitir;

Bunlar da sabahleyin korkun bir ses tutuverdi. Kazanmakta olduklareylerin

kendilerine hi faydas olmad.61

Yce Allah Slihi ve inananlar ise azabtan kurtarmtr;

Azap emrimiz gelince, tarafm zdan bir ltuf olarak Slihi ve beraberindeki

mminleri azaptan ve o gnn zilletinden kurtardk. phesiz ki senin Rabbin kavi ve

azizdir (ok kuvvetlidir, mutlak galiptir).62Grd mthi manzara karsnda Slih, yzn znt ile br tarafa evirip

"Ey halkm!" dedi, "Ben size Rabbimin buyruklarn tebli ettim, sizin iyiliinize

56 Hd, 11/676857 Zariyt, 51/434558 Hakka, 69/4559ems, 91/111460sr, 17/5961

Hicr, 15/808462 Hd, 11/66


27/117

15

altm, size tler verdim. Lkin siz, iyiliinizi isteyip t verenleri bir trl

sevmediniz gitti!63

Bu kavim iinde yaayan dokuz kiilik bir ete Slihi ve ailesini ldrmek

istemiler Allah buna msaade etmemitir;

ehirde dokuz ete vard ki bunlar lkede hep bozgunculuk karr, iyiletirme ve

dzeltme adna hi birey yapmazlard.

Allah'a and ierek birbirlerineyle dediler: Gece ona ve ailesine baskn

yapalm (hepsini ldrelim); sonra da velisine: "Biz (Slih) ailesinin yok edilii

srasnda orada deildik, inann ki doru sylyoruz" diyelim.

Onlar bir tuzak kurdular, ama tuzaklarna kar Biz de tuzak kurduk, kendileri

farknda olmadan onlarn tuzaklarn bozduk, onlarn planlarn altst ettik. Bak ite

onlarn tuzaklarnn akbeti nasl oldu! Biz onlar da kendilerine uyan toplumlarn da

imha ettik! te onlarn, zulmleri sebebiyle ss z kalm , km evleri. Elbette bunda

bilen ve anlayan kimseler iin ibret vardr. man edip Allaha kar gelmekten

saknanlar ise kurtardk.64

1.2. slam Tarihi Kaynaklarna Gre d Ve Semd Kavmi

d ve Semd Kavimlerini slam Tarihi kaynaklarndan tarayarak, almamza

k tutacak bilgileri tesbit etmeye altk. Elde etiimiz bilgileri konumuzu aklayacak

ekilde ele alacaz.

1.2.1. Hd Peygamber Ve d Kavmi

Bu blmde slam Tarihi kaynaklarndan tesbit edebildiimiz kadaryla, d

Kavmi ve peygamberleri Hz. Hd ile ilgili bilgileri sunacaz.

1.2.1.1. Hd Peygamber Ve SoyuYce Allah, d Kavmine peygamber olarak Hz. Hdu gndermitir Hz.

Hdun eceresi; Hd b. Abdullah b. Rebh b. Celd b. d b. Avddr.65 Baz kimseler

63 Araf, 7/7964 Neml, 27/455365 bn Sad, Ebu Abdullah Muhammed, Tabaktul-Kebr, (VIII), Dr-u Sdr, Beyrut, trs. C. I, s. 54;

Ebu shk Ahmed b. Muhammed b. brhm en-Saleb, Arisl-Meclis, Drul- Fikr, Beyrut 2000, C.I, s. 67


28/117

16

onun soyunun; bir b. lih b.Erfahed b. Sm b. Nh eklinde olduunu iddia

etmilerdir.66

bni Abbastan gelen bir rivyete gre Hz Hd, arapa konuan ilk

peygamberdir.67

Hd (a.s), kavmindeki insanlar gibi gl kuvvetli olup, beyaz tenli ve uzun

sakall bir insand.68

1.2.1.2. Hd Peygamberin Veft Ve Mezar

Hz. Hd yz elli yandayken vefat etmitir. Bir rivyete gre, kabri

Hadramevttedir.69 Baka bir rivyete gre ise Mekkedeki Hicr blgesinde yer

almaktadr. Abdurrahman b. Sabit ten gelen bir rivyete gre, Mekkede Zemzem ile

Hacerl Esved arasnda doksan dokuz peygamber gmldr. Hd, Slih, uayb ve

smil (a.s.) bunlardan bazlardr.70 bni Kesirin belirttii baka bir rivyette ise

amda olduu eklindedir. Caminin kble duvarnda (Byk Cami) bir yer vardr ki,

baz kimseler, orann Hd peygamberin mezar olduuna inanrlar.71

Bir baka rivyette ise Hz Hd ve Slih Kbeyi tavaf etmeyen tek iki

peygamberdir.72

Hz Hd un mezar ile ilgili u bilgilere de rastlamaktayz. bn shkn bir

rivyetine gre, Yemende bir ta zerinde Zebur'dan u ibareler yazlym: "Zemarn

(Harem) mlk kime aittir? Sekin Himyerlilere aittir. Zemarn mlkiyeti kime aittir?

erli Habelilere aittir. Zemar'n mlk kime aittir? Hr Farsllara aittir. Zemar'n

mlk kime aittir? Tccar Kureylilere aittir."73 bni Kesirin bu kitabe ile ilgili

yorumu ise udur: Muhammed b. shkn szn ettii bu kitbe, Yemen'de rzgrn

66 Taber, Muhammed b. Cerr, Trihul-Umem vel-Mlk, Tah.(Muhammed Ebul-Fadl brhm),Reviut-Tursil-Arab, Beyrut, trs. C. I s. 216; Ebul-Fida, maduddn sml b. Ali, el-Muhtasar fi

hbril-Beer ( Trihu Ebil-Fida), Drul-Ktbil-lmiyye, 1197, Beyrut, C. I, s. 25; bn Kesr,madddn Ebul-Fida sml b. mer, el- Bidye ven-Nihye, (XIV), Mektebul- Merif, Beyrut, trs. C.I, s. 120; bnl-Esr, zzeddn Ebul-Hasan Ali b. Muhammed, el-Kmil fit-Trih, (XII), Dr-u Sdr,Beyrut, trs. C. I, s. 85; Saleb, Arisl-Meclis, Drul- Fikr, Beyrut, C. I, s. 63; bn Kesr, madddnEbul-Fida sml b. mer, Ksasl- Enbiy, Dr-u bni Kesr, Beyrut, 2004, C. I, s. 113; Neccr,Ksasl-Enbiy, s. 4967bn Kesr, Ksasul- Enbiy, C. I, s. 113; Neccr, Ksasl-Enbiy, s. 4968 AbdulvehhbNeccr, Ksasl-Enbiy, Messesetl- Haleb, Khire trs. , s. 5169bn Sad, Tabaktul-Kebr, C. I, s. 5270 Saleb, Arisl-Meclis, C. I, s. 6771 Ebul-fida, Trihu Ebil-Fida, C. I, s. 26; bn Kesr, el- Bidye ven-Nihye, C. I, s. 130; bnl-Esr,Kmil, C. I, s. 88; bn Kesr, Ksasul- Enbiy, C. I, s. 12972 Muhammed bni shk, Siyer, (Yayna hazrlayan Prof. Dr. Muhammed Hamidullah, tercme eden

Do. Dr. hsan Sreyya S

rma), Akabe Yay

nevi, stanbul, 1991, s. 14773bni shk, Siyer, s. 106


29/117

17

topra savurmas neticesinde meydana kan, Hz. Hdun mezar yannda bulunmutur.

Bu kitabenin bulunmas, Mlik b. Zi'1-Menar zamannda, yani Belksn dneminden

az bir zaman nce olmutur. Kitabedeki yazlarn Hz Hdun mezar zerinde de yazl

olduu sylenir ki, bu kitabedeki yaz, Hz. Hd' un szlerindendir.74

1.2.1.3.d Kavminin Nesebi

d Kavmi, Kurn- Kerim hari dier kutsal kitaplarda yer almamaktadr. d

Kavmi bir arap kavmidir.75 Hz smailden nceki Araplara Arab- ribe denilirdi ki,

bunlar pek ok kabileydiler. Bu kabilelerden birisi de d Kavmidir.76 Birinci d

Kavmi olarak da adlandrlan d Kavminin nesebi; d. b. Avd b. rem b. Sm b. Nh

eklindedir. Araplar arasnda her tifenin babalarnn adlaryla anlmas det

olduundan, d neslinden gelen kimselere de d Oullar denilmitir.77 d Kavminin

bir kolu olan Lveyze Oullar ise Mekkede yayorlard. Kavimlerine gelen bel,

kendilerine isabet etmedi. Bunlara da Son d Kavmi denilir.78

Helk edilen kavim Birinci d Kavmidir. Son d Kavmi ise Sebe ve

Katahanda oturan insanlardr. Son d Kavmi iin Semd Kavmidir, diyenler de

olmutur.79

1.2.1.4. d Kavminin Yaad Blge

d Kavminin yurdu, denize doru uzanan, ahr, Umman ve Hadramevt

arasndaki Ahkfa kadar olan dalk bir blgedir.80 Vadilerinin ismi ise Muistir.81

d Kavminin yaad blge, bugn tamamen kumluktur. Bu blgede,

gnmzde kimse yaamamaktadr.82 d Kavminin insanlar tarm ve ticaretle urar

ve ehirler ina ederlerdi.83

74

bn Kesr, el- Bidye ven-Nihye, C. I, s. 18175Neccr, Ksasl-Enbiy, s. 4976bn Kesr, Ksasul- Enbiy, C. I, s. 11477 Taber, Trih, C. I s. 216; bn Kesr, el- Bidye ven-Nihye, C. I, s. 120; bnl-Esr, Kmil, C. I, s.85; Saleb, Arisl-Meclis, C. I, s. 62; Mesd, Ebul-Hasan Ali b. El-Hseyin, Murcuz-Zeheb,Mektebetl-slmiyyeBeyrut, 1997, C. I, s. 41; bn Kesr, Ksasul- Enbiy, C. I, s. 11378 bn Kesr, el- Bidye ven-Nihye, C. I, s. 127; Sleyman Ate, Kurnda Peygamberler Trihi,Ufuklar Neriyat, stanbul, 2004, s. 7879 Neccr, Ksasl-Enbiy, s. 5380 Bkz. harita iin s. 18. Harita kayna; evki, Ebu Halil, Atlasul- Hadisin-Nebevi, Darul-Fikr,am,2003, s.20281bnl-Esr, Kmil, C. I, s. 85; Cevdet, Ahmed, Ksas- Enbiy, Kltr ve Turizm Bak. Yay. yy, 1985,C. I, s. 6; bn Kesr, el- Bidye ven-Nihye, C. I, s. 120; Saleb, Arisl-Meclis, C. I, s. 62; Mesd,

Murcuz-Zeheb, C. I, s. 41; Neccr, K

sasl-Enbiy, s. 5182 Neccr, Ksasl-Enbiy, s. 51


30/117

18

ekil 1.1. d Kavminin Yaad Blge

83 Neccr, Ksasl-Enbiy, s. 50


31/117

19

Sleyman Ate ise, d Kavminin Kuzey Arabistanda yaadn ileri

srmektedir. rem ehrinin ise, Lut Gl evresindeki Edom Blgesinde olduunu

iddia etmektedir.84

bni Kesire gre ise rem'de yaayan d, Birinci d Kavmidir. Nfuslar

olduka fazla olup byk direkleri olan adrlarda yaarlard. Ayrca bni Kesir, rem

ehrinin altn ve gmten ina edildii fikrine de katlmamaktadr.85

1.2.1.5. d Kavmi nsanlarnn Fiziki zellikleri

d Kavminin insanlar, yeryznde benzerleri olmayan, uzun boylu, olduka

gl, zorba ve kibirli kiilerdi.86 Allah, onlar yeryznn hkimi kldn ve stn bir

ekilde yarattn bildirmektedir.87 Ebu Hamza Yeman, onlarn uzun boylularnn

yetmi arn, bni Abbas seksen arn, Kelbi ise yz arn olduklarn belirtmitir. Kelbi,

ksalarnn ise altm arn olduunu sylemitir.88 Vehb der ki: Onlardan herhangi

birisinin ba, byk bir kubbe gibi idi. Adamn bir gzne yrtc hayvanlar yavrulard.

Burun delikleri de byleydi.89

1.2.1.6. d Kavmi nsanlarnn Dini Yaps

d Kavminin insanlar arasnda putperestlik grlmekteydi. d Kavmi,

tufandan sonra, putlara ilk tapan kavimdir. Sadda, Samud ve el-Heba adnda tane

putlar vard.90

1.2.1.7. Hz.Hdun d Kavmine Uyarda Bulunmas Ve Kavminin Ona Cevab

Hz. Hd otuz yanda iken kendisine peygamberlik verildi.91 Hz. Hd, kavmini

Allahn birliine inanmaya, sadece ona ibadet etmeye ve insanlara zulm ve hakszl

terk etmeye ard. Size bildiiniz nimetlerden bol bol ihsan eden Allahtan korkun.

84 Sleyman Ate, Kurnda Peygamberler Trihi, s. 8085bn Kesr, el- Bidye ven-Nihye, C. I, s. 125; bn Kesr, Ksasul- Enbiy, C. I, s. 11386 bn Kesr, el- Bidye ven-Nihye, C. I, s. 123; bnl-Esr, Kmil, C. I, s. 85; Saleb, Arisl-Meclis, C. I, s. 63; bn Kesr, Ksasul- Enbiy, C. I, s. 117; Neccr, Ksasl-Enbiy, s. 5087 Araf, 7/ 6988 slami gelenekte arn llerinin says fazladr. Ortalama olarak bir arn 54,04 cmdir. BuAbbasilerin kara arndr. Msrllarn arn ile Haimilerin arn ayndr. Ortalama olarak 66,5 cmdir.am, Halep, Kudus arnlar da Haimi arnna yakndr. Bkz. Hnz, Walther, slamda l Sistemleri,Edebiyat Fakltesi Basmevi, stanbul, 1990, ev. Acar Sevim s. 67-7289 Saleb, Arisl-Meclis, C. I, s. 6390 Taber, Trih, C. I, s. 216; bn Kesr, el- Bidye ven-Nihye, C. I, s. 123; bnl-Esr, Kmil, C. I, s.85; Saleb, Arisl-Meclis, C. I, s. 63; bn Kesr, Ksasul- Enbiy, C. I, s. 114; Neccr, Ksasl-

Enbiy, s. 5191 Saleb, Arisl-Meclis, C. I, s. 63


32/117

20

Size davarlar, servetler, oullar verdi. Balar, rmaklar, pnarlar ihsan etti. Allaha kar

gelmekten saknn. dedi. Ancak onlar Hz. Hdu yalanlayarak: Bizden daha kuvvetli

kim var? t versen de vermesen de bizim iin fark etmez. Biz senin dediklerine

inanmyoruz. Ey Hd! Sizin taptnz bu putlar ilah deildir. dersin. Senin bu iddian

delilikten teye gitmez. Bu konuda senin bir hccetin, bir delilin yoktur. badet

etmediin bu putlar seni deliye evirdiler. dediler. Onlarn ok az bir ksm Hz. Hda

mn etti. man eden kimseler de saklanr, dinlerini gizler ve aa vurmaktan

ekinirlerdi.92

1.2.1.8. d Kavminin Helk Edilmesi

d Kavmi, peygamberleri Hdu yalanladklar iin iddetli bir ktla maruz

kaldlar. Allah, onlarn pnarlarnn suyunu kesti. Davarlar krld, yl yamur

yamad. am ve Hiczda oturup Allaha inanan kavimler, her ne zaman yamur

yamasa Mekkeye var p kurban keserlerdi. nkrclar da Mekke toprann haram

blge olduunu bilirlerdi. Bunlardan her biri Hareme sayg gsterirdi. Mekkede

Amalikallar yaarlard. Bunlar, Nh peygamberin olu Sm'n olu Amlik b. Lviz'in

soyundandlar. Amalika Kabilesinin reisi, Muviye b. Bekr adnda biriydi.

Muviye'nin annesi, d Kavminden Celheze binti Hayber idi. ok zor durumda kalan

d Kavmi de yamur duas iin Mekkeye bir heyet gnderme konusunda anlatlar.

Daha sonra Kayl b. Amr, Lukaym b. Hezzal, Mersed b. Sad ve Lokman b. dn93 da

iinde olduu yetmi kiiyle birlikte Mekkeye gnderdiler. Onlarla birlikte birok

davar ve koyun gndererek, Varn bunlar Mekkede kurban edin, Allahtan yamur

dileyin. dediler.

Bu heyetin iinde inanan kiiler olarak Mersed b. Sad ve Lokman b. d

bulunuyordu. Onlar da mmin olduklarn gizliyorlard. Hz. Hd kavmine: Bana uyun

ki, Allah gnahlarnz balasn ve size yamur versin. Mekkeye varacakadamlarnz da mahrum dndrmesin. dedi. Nitekim Kurn Kerimde yle

buyrulmaktadr: Ey Kavmim Rabbinizden ma firet dileyin. Ona tevbe edin ki size

92 Taber, Trih, C. I, s. 216, 217; bnl-Esr, Kmil, C. I, s. 85; bn Kesr, el- Bidye ven-Nihye, C.I, s. 121; Saleb, Arisl-Meclis, C. I, s. 63; Neccr, Ksasl-Enbiy, s. 51, 5293

bnl-Esr, Kmil, C. I, s. 86; Mekkeye gnderilen bu elilerin isimleri ok az deiikliklerleTaberde de zikredilmitir. Bkz. Taber, Trih, C. I, s. 219


33/117

21

gkyznden bol bol yadrsn, kuvvetinize kuvvet katsn94 d Kavmi, Hz. Hdun bu

szlerine aldr etmedi.

Mekkeye gelen bu heyet, Mekkenin dnda yaamakta olan Muaviye b.

Bekrin evine konuk oldular. Muaviye ayn zamanda hsmlar da olan bu heyeti ho

karlayarak onlara ikramlarda bulundu. Muaviyenin kz kardei, Huzeyl ile evli

bulunuyordu. Bunlardan doan ocuklar ise daylar Muaviyenin yannda Mekkede

bulunuyordu. Bu ocuklar Lavizoullar olarak da bilinen Ubeyd, Amr, Amir ve Umeyr

adl kiilerdir. te bunlar Birinci d Kavminden geriye kalan Son d Kavminin

atalardrlar. Muaviyenin yanna konuk olarak gelen bu kimseler onun yannda bir ay

kadar kaldlar. Onlarn bu kadar uzun kalmalar ve geli gayelerini unutmalar

Muaviyeyi ok rahatsz etti. Daylarm, akrabalarm mahvoldu. diyerek srekli

sylendi, durdu. Ancak utancndan dolay misafir olarak gelen bu heyete de yamur

duasna kmalarn syleyemedi. Muaviye bu durumu ceradetan denilen iki

cariyesine at. Onlar da kendilerine bir iir sylemesini isteyerek Biz bu iiri onlara

okuruz, onlar da bu iirin kim tarafndan sylendiini bilemezler, belki de bu iir onlarn

harekete gemelerini salar. dediler. Bunun zerine cariyeleru iiri okudular:

Ey Kayl! kalk da dua et, yazklar olsun sana.

Belki Cenb- Allah, bir bulut gnderir obana.

d Milletinin topraklarn sular yamurlar,

Susuzluktan azlar kurudu, konuamaz oldular.

Bebekleri yalanamaz, yetikin dahi olamazlar.

Bir zamanlar kadnlaren akrak iken,

Ama u gnde kadnlar dul oldular.

Canavarlar, onlara aktan aa gelir.

d Milletinin oklarndan korkmaz oldular.

Siz burada arzularna kavuan kimseler oldunuz.Geceleri ve gndzleri sefa buldunuz.

Heyetiniz irkinlik iledi,

Selam ve sayg hakknz deildi.

Bu iki cariyenin syledii iir onlar harekete geirdi. Duay geciktirdiklerini

birbirlerine hatrlatarak Hareme gidip dua edip, kurban kesmeleri gerektiini sylediler.

Bunun zerine Mersed b. Sad: Allaha yemin ederim ki siz peygamberiniz Hda itaat

94 Hud, 11/ 52


34/117

22

etmedike dua etseniz bile Allah yamur yadrmayacaktr. Eer d Kavmi kendi

peygamberlerine inanm olsaydlar Allah onlara yamur yadrrd. Kurban sunmak da

hi gerekmezdi. diyerek mnn aa vurdu. Mersedin bu szlerini duyan

Muaviyenin days Muaviyeye: Mersedi yannda tut, onu bizim yanmza

brakma.dedi. Daha sonra yamur duasna kmak zere topluca Mekkeye yneldiler.

Mekkeye varnca Allaha yalvar p kendileri iin yamur isteinde bulundular. Kayl,

yle yalvaryordu:

Ey gklerin Rabbi! Sen bilirsin ki senden dileimiz var. Ama dileim bir

hastam olduu iin ona salk dilemek deildir. Biz ki ktla uradk. Srlerimiz

krld. Dileim, bize yamur vermendir. Bizi bu ktlk belasndan kurtar.

Dualarndan hemen sonra Allah, gkte bembeyaz, kpkzl ve kapkara olmak

zere bulut yaratt. Sonra bulutlardan: Ey Kayl, kendin ve kavmin iin bu

bulutlardan dilediini se. diye bir ses iitildi. O da: Ak buluttan hibir ey olmaz.

Kzl buluttan bir ey olacandan kuku duyarm. Kara bulutta ise yamur bol olur.

diyerek siyah bulutu seti. Daha sonra bir mnadi: Ey Kayl! Sen ldrc bir kl

frtnasn yeledin. Bu bulut d Kavminden geriye hi kimseyi brakmayacak,

atalarn ve oullarn yok edecektir. Ancak Lavizoullar bu helktan kurtulacaktr

dedi. Lavizoullar ise Lukaym b. Hezzaln oullardr. Bunlar Mekkede kalyorlard.

Sonunda Allah, iinde azap olan siyah bir bulutu d Kavminin zerine gnderdi. Bu

bulut Muis adndaki vadi tarafndan onlarn zerine geldi. Siyah bulutu gren d

Kavmi yamur gelecei dncesiyle ok sevinerek Bu bize yamur getiren bir

buluttur. dediler. Hz. Hd ise : Hayr abucak gelmesini istediiniz bulut, iinde

ackl azab bulunduran rzgrdr. O rabbinin emriyle hereyi helk edecektir. dedi.

Bu bulutta nelerin bulunduunu grp, onun yok edici bir rzgr olduunu

anlayan ilk kii d Kavminden Mehded (Fehded) isimli bir kadnd. Bulutta

bulunanlar grnce bararak kendini kaybedip yere yld. Ayknca Neler grdn?diye sorduklarnda Bulutun iinde ate paralar gibi parlayan bir eyler grdm ve

bulutun nnde bulunan birtakm adamlar onu ekip srklyorlard. dedi.95

Sonunda azap rzgr vadiden k p grndnde ilerinde Halacann da

bulunduu yedi kii, Hadi gelin vadinin kenarnda durarak azap rzgrn durduralm.

dediler. Ancak rzgr onlarn altndan girerek havaya kaldryor, yere vurup boyunlarn

95bn Kesr, el- Bidye ven-Nihye, C. I, s. 126128; bn Kesr, Ksasul- Enbiy, C. I, s. 122-126


35/117

23

koparyordu. Bu azap rzgrndan sadece Halacan kurtuldu. Daa trmanarak unlar

sylyordu:

Geride sadece Halacan kurtulup sa kalmtr.

Gecesi rkten gndzn iddetinden vay haline Halacan senin!

O gnn saldrarak ayaklaryla ezmesi srekli olmutur.

Eer bu hal kendi bama gelmeseydi mutlaka bu olayn haberini aratrr

anlamaya alrdm.

Bu srada Halacanla karlaan Hz. Hd ona: Eer mslman olursan

kurtulursun. deyince Halacan: Mslman olma karlnda kazancm ne olacak?

diye sordu. Hd: Cennet vardr cevabn verdi. Halacan: Eer mslman olursam

Rabbin beni onlardan korur mu? deyince Hd: Sen hi askerlerinden korkup onlara

snan bir padiah grdn m? dedi. Bunun zerine Halacan: Rabbin dediklerini

yapsa bile ben bundan honut olmam. karln verdi. Bundan sonra azap rzgr

gelip onu da helk ederek arkadalarnn arasna katt. Nitekim Kurnda, bu rzgrla

ilgili olarak Allah, kklerini kesmek iin onu yedi gece, sekiz gndz aralksz onlarn

zerine musallat etti.96 buyrulmutur.

Rzgr dier zamanlarn aksine o gn kendini idare ile grevli melekleri bile

artacak derecede dehet verici olmutur. Bu frtnal rzgr, dev aalar kklerinden

skp deviriyor, d Kavminin evlerinibalarna ykyordu. Bu konuyu bildiren bir

ayette d kavmine gelince onlar da uultulu, azgn bir frtna ile helk edildiler97

denilmitir. Bu kasrga, d Kavminden hi kimseyi sa brakmad. 98

Bu srada Hz. Hd ve inananlar bir ala ekilmiti. Esen frtnal rzgr onun ve

yanndakilerin sadece tenlerini okayp gemitir.

d Kavminin gnderdii heyet Mekkeden dnp Muaviye b. Bekrin yanna

geldiklerinde deve zerinde bir adam onlara, d Kavminin helk olduunu, sadece Hz.

Hdun ve ona inanan kimselerin kurtulduunu haber verdi.Mekkeye gelen Lokman ile Mersed bir da bandaydlar. d Kavminin haberi

onlara da eriti. O ikisi, Kayle: Gel mn getir. Bylelikle kurtulursun. dediler. Fakat

O : d Kavmi helk olduktan sonra bana yaamak gerekmez. dedi. Bu szn

96 Hakka, 69/ 797 Hakka, 69/ 698

Ebul-fida, Muhtasar . C. I, s. 26; bnl-Esr, Kmil, C. I, s. 85- 88; Saleb, Arisl-Meclis, C. I,s. 63- 66; Neccr, Ksasl-Enbiy, s. 49


36/117

24

tamamladktan sonra Allahn emriyle bir yel esti. Onu da dadan aa yuvarlad ve

helak etti.

Lokman, Mersedle konuurken: Allahtan dileim, benim budaym ok etsin.

lnceye kadar da buday ekmei yiyeyim.dedi. Lokmann buday dilemesinin

sebebi kendi memleketinde daima arpa ekmeinin bulunmasndan dolaydr.

Allah tarafndan, Lokman b. da: Ebedi yaamak hari kendin iin bir dilekte

bulun. denilince o da :Ey Rabbim! Bana mr ver. dedi. Bunun zerine ona:

Haydi se. denildi. O da yedi kartaln mr kadar mr istedi. Her kartal seksen yl

yayordu. ddia edildiine gre o yedi kartaln mr kadar yaamt. Lokman,

yumurtadan yeni km bir erkek kartal yavrusunu yanna alp besliyor, seksen yllk

mr dolup lnce dier bir yenisini alp beslemeye devam ediyordu. Sonunda Lbed

ismindeki kartalla birlikte Lokman b. d da ld.

bni Akil yle demektedir: d Kavmi Yemende helk olmutu. Hda mn

edenler ise Hadramutdaki, Yareli ve Kahtan kabileleridir. Bu iki kabile de Nh

oullarndan Erfahed, onun olu Slih ve onun olu birin oullardr. kisi de

kardeti. Hepsi de arapt. Sonra Crhm, Numan, Asm, Humeyr b. Sab ve Hasr

oullar d Kavminin yerini tuttular.99

1.2.2.Slih Peygamber Ve Semd Kavmi

Bu ksmda slam Tarihi kaynaklarndan Semd Kavmi ve peygamberleri olan

Hz. Slih ile ilgili tesbit ettiimiz bilgilere yer vereceiz.

1.2.2.1.Slih Peygamberin Soyu

Hz. Slihin soyu; Slih b. Ubeyd b. Esf b. Msih b. Ubeyd b. Hdir b. Semd

b. Csir b. rem b. Sm b. Nh eklindedir. Bir baka rivyete gre ise Slih b. Esif b.

Kemic b. rem b. Semd b. Csir b.rem b. Sam b. Nh eklindedir.100

1.2.2.2.Semd Kavminin Nesebi Ve Yaad Blge

Semd Kavmi, Semd b. Csir b. rem b. Sm b. Nhun ocuklarndan

oalmlard. Hicz ile am arasnda bulunan Hicr blgesinden Kur Vadisine kadar

99 Taber, Trih, C. I, s. 217- 226100 Taber, Trih, C. I, s. 226; bnl-Esr, Kmil, C. I, s. 89; bn Kesr, el- Bidye ven-Nihye, C. I, s.

131; Saleb, Arisl-Meclis, C. I, s. 69; bn Kesr, K

sasl- Enbiy, C. I, s. 130; Neccr, K

sasl-Enbiy, s. 58


37/117

25

olan topraklarda yayorlard.101 Hz. Peygamber Tebuk Seferine giderken bu blgeye

uramt. Semd Kavmi kfre sap p isyan edince Allah, Slihi onlara peygamber

olarak gnderdi.102 Semd Kavminin yaad blge Feccun- Nke olarak da

bilinir.103 Amr b. Al demitir ki, Semd, suyu az olan anlamndadr. Semd Kavmi

Arab- ribedendir.104

Miladdan nce 715 tarihli Sargon Kitabesi, Samudu, Asurlerin hkimiyetleri

altna aldklar arki ve merkezi Arabistan kavimleri arasnda zikreder. Ariston,

Batlamyus ve Pilinusun eserlerinde de tahumudaei yani Semdun oturduu yerin

Domatha ve Hegra olduunu kaydeder ki, bu yerin Cuftaki, bugnk Dmetl-

Cendel ve hicaz hududu zerinde al- Alnn105 imalindeki al-Hicr olduunu kabul

etmekphesiz muvafk olur.106

Hicr, Arabistan da bir ehir ismi olup Vdl- Kurya bir gnlk mesafededir.

Batlaymusun Eyqa ve Pilinusun Egra ismini verdikleri ticaret mahallidir. Halen

mnbit topraklarn olduu, bedevilerin srlerinin bulunduu ve bedevilerin yaad

bir blgedir.107

Vadl- Kurnn en mhim iskn blgesi, hurma ziraat ve varln vadi

tabanndaki scak su menbaalarna borlu olduu hububat tarlalar ile al- Uldr. Kurh

denilen yer ise vaktiyle Kurnn en mhim ticaret merkeziydi.108

Hicrin garbnda, be tane byk mnferit ve trmanlamayacak kadar sarp kum

tmseklerinden mteekkil, Eslis ismi verilen bir da vardr. Bu kayalarn iinde gayet

sanatkrane bir surette birok yap vardr. Ez cmle; Kasrul- Bint, Beytu- eyh,

Beytu Ahraymat, Mahallul- Meclis ve Dvndr. Bunlarda taa kaznm birok ku ve

hayvan resimleri grlmektedir. Ayrca hayli kitbeler de bulunmaktadr.109

101 Bkz. harita iin s. 26. Harita kayna; evki, Ebu Halil, Atlasul- Hadisin-Nebev, s.103102

Taber, Trih, C. I, s. 226, 227; bn Kesr, el- Bidye ven-Nihye, C. I, s. 130; bnl-Esr, Kmil, C.I, s. 89; Mesd, Murcuz-Zeheb, C. I, s. 42 bn Kesr, Ksasul- Enbiy, C. I, s. 130; bn Sad,Tabaktul-Kebr, C. I, s. 54; Neccr, Ksasl-Enbiy, s. 58103 Neccr, Ksasl-Enbiy, s. 58104bn Kesr, el- Bidye ven-Nihye, C. I, s. 120; bn Kesr, Ksasul- Enbiy, C. I, s. 130; Saleb,Arisl-Meclis, C. I, s. 68; bn Sad, Tabaktul-Kebr, C. I, s. 43105 Madde yazar bu yerin adn yanl okumu olup dorusu el Ul dr. Vadil- Kur maddesini yazanyazar da ayn hatal okumay yapmtr. el- Al Medinenin bir mahallesi iken, el- Ul ise Medineile am arasnda birehrin ad olup Hz. Peygamberin Tebk Seferi srasnda urad bir yerdir. Bkz.Hamev, ihabuddin Ebu Abdillah Ykt b. Abdillah, Mucemul- Buldn, (V), Darul- Ktbil-lmiyye, Beyrut, trs. , C. IV, s. 163106 H. H. Brau, Semd Maddesi,slm Ansiklopedisi,Milli Eitim Basmevi, stanbul 1988. C.X, s. 475107 J.Schlefer, Hicr Maddesi, slm Ansiklopedisi, C.V/I, s. 475108

Adolf Grohman, Vadil- Kur Maddesi, slm Ansiklopedisi,C.XIII, s. 136109 J.Schlefer, Hicr Maddesi, slm Ansiklopedisi, C. V/I, s. 475


38/117

26

ekil 2.1. Semd Kavminin Yaad Blge


39/117

27

1.2.2.3.Semd Kavminin Dini Yaps

Semd Kavmi, dier kendi ada toplumlarnda yaygn olarak grld zere

putlara tapyorlard. Hz. Slihin ise ocukluunda bile putlara tapmad ile ilgili

rivyetler mevcuttur.110

1.2.2.4. Slih Peygamberin Kavmini Hakka Daveti Ve Semd Kavminin Cevab

Allah, Semd Kavminin insanlarnn mrn ok uzun klmt. yle ki

onlardan birisinin yapm olduu kerpiten ev, mr iin yeterli olmayarak yklyordu.

Bundan dolay dalardaki kayalar oyarak geni evler yaptlar ve bolluk iinde

yaadlar.111 Hz. Slih onlar daima dorulua, geree ard: Ey kavmim Allaha

ibadet ediniz. Sizin iin Allahtan baka ibadet edecek tanr

yoktur. Sizi o yaratt

. Sizednyada bu kadar mr, mal ve kuvvet verdi. Allah tanmayp niin aatan, tatan

yaplm putlara tapyorsunuz. Siz Allahn gazabndan korkmaz msnz? Bu batl

ilerden dnn. Yoksa size ok ackl bir azap gelir. deyince, onlar: Ey Slih! Sen

daha nce iimizde kendisinden byk eyler umulur bir adamdn. Ne diye bizi

atalarmzn taptklarna tapmaktan vazgeirmek istiyorsun? Ey Slih! Sen Rabbinin

hm ve azabyla m bizi korkutuyorsun? Eer dediklerinde doruysan, elinden ne

gelirse yap. dediler. 112

Hz. Slih, onlar arasnda bym, ancak hibir zaman onlarn dediklerini

yapmam ve onlarn taptklar putlara tapmamt. nkrclar onun bu haline kar:

Kktr, aptall vardr. Onun iin puta tapmaz. Byynce uslanr. derlerdi.

Slihi yermek isteyenlere de Elbet putlarmza secde edecektir. derlerdi.

Slih byyp ergenleince onlarn umduu gibi olmad. Semd Kavmini de

puta tapmaktan men edince, Onlar da: Ey Slih! Biz seni uslanr derdik. Gittike sen

daha da deli oldun. Dediklerine uymayp tanrlarmz brakmayz. Var ne i edersen et.

dediler. Hz Slih ise onlara:

110 Taber, Trih, C. I, s. 226; bn Kesr, el- Bidye ven-Nihye, C. I, s. 130; bnl-Esr, Kmil, C. I, s.89; Saleb, Arisl-Meclis, C. I, s. 68; bn Kesr, Ksasul- Enbiy, C. I, s. 130; Neccr, Ksasl-Enbiy, s. 59111 bnl-Esr, Kmil, C. I, s. 89; Taber, Trih, C. I, s. 227; Saleb, Arisl-Meclis, C. I, s. 68;

Neccr, K

sasl-Enbiy, s. 62112bn Kesr, el- Bidye ven-Nihye, C. I, s. 131


40/117

28

Byle szler sylemeyin! Bu syledikleriniz yanltr. Allah bir bilin putlara

tapmayn. Allah beni size peygamber gnderdi. Ben sizi Hakka davet ederim. Bana

inanmanz gerekir. dedi. Ancak, gsz birka kiiden hari kimse ona tabi olmad.113

Hz. Slih, srarla onlar hakka davet edip korkutunca putlaryla birlikte ktklar

bir bayram gnnde: Ey Slih! Sen de bizimle birlikte bayrama katl, bize bir mucize

gster, sen kendi tanrna yalvar biz de kendi ilahlarmza yalvaralm. Eer duan kabul

olursa biz sana uyalm. Yok, bizim duamz kabul olursa sen bize uy. dediler. Hz. Slih,

onlarn bu isteini kabul etti. Onlar putlarn yanlarna alarak bayram yerine gittiler. Hz.

Slih de onlarla beraber bayram yerine geldi.

Onlar, Hz. Slihin duasnn kabul olunmamas iin putlarna yalvaryorlard. Bu

srada Semdun ileri gelenlerinden biri: Ey Slih! u tek bana duran kayadan on

yanda hamile ve geni karnl bir deve kar. Yannda da kendisi gibi bir yavru ksn.

kisi de otlasn, su isin. Eer bunu yaparsan senin peygamberliini kabul edeceiz.

dedi. Bunun zerine Hz. Slih kendisini tasdik edecekleri hususunda onlardan sz

aldktan sonra kayann yanna gelip namaz kld ve Allaha dua etti. Tam bu srada

kayadan doum sancs eken kadnlarda grld gibi bir sanc ekme durumu

belirdi. Bundan sonra kaya yarld ve iinden onlarn istedii gibi gzel tyl, kvrck

dii bir deve kt. Yannda da kendisine benzer bir yavru kt. Hemen ikisi de

otlamaya baladlar. Sonra emeye varp su itiler. Onlar bu durumu kendi gzleriyle

gryorlard. Bu durum karsnda Semd Kavminin bakan olan Cunda b. Amr ile

beraber bir grup Hz. Slihe mn ettiler. Semudlularn ou ise inanmad.

Ebu Musa Eri demitir ki: Devenin kt yeri ltm ve altm arn

geniliinde olduunu grdm.114

Deve ise emedeki suyun hepsini iti. nanszlar Susuz kaldk imdi ne

edeceiz. dediler. Bunun zerine Hz. Slih onlara: te bu bir dii devedir. Kendiniz

byle istediniz. Su ime hakk bir gn onun, belli bir gn su ime hakk da sizindir Ancak deveyi ldrmeye kalkmayn. Bu deveyi keserseniz Allah sizi helk eder. 115

dedi. Sonunda su ime hakk bir gn deveye, bir gn de onlara verildi. Devenin suya

gelecei gn suyu deveye brakyorlard. Bu arada kap kaaklarn deveden aldklar

stle dolduruyorlard. Su ime hakk kendilerine gelince de deveyi suyun bandan

113 Ebul-fida, Muhtasar, C. I, s. 26; bnl-Esr, Kmil, C. I, s. 89; Taber, Trih, C. I, s. 226; Neccr,Ksasl-Enbiy, s. 62114

Saleb, Arisl-Meclis, C. I, s. 69115uara, 26/155


41/117

29

uzaklatryorlard. Deve, o gn su imiyordu. Ertesi gn kullanmak zere sular kaplara

doldurup bir kenara brakyorlard.116

1.2.2.5. Semd Kavminin Helk Edilmesi

ok gemeden Allah, Slihe kavminin deveyi keseceini vahyetti. Hz. Slih

bunu onlara bildirince Bizler kesinlikle byle birey yapacak deiliz. dediler. Hz.

Slih bunun zerine Siz deveyi kesmeseniz bile ok yaknda iinizden doacak biri

kesecek. deyince onlar Doacak bu ocuun zelliklerini bize bildir. Allaha yemin

ederiz ki mutlaka deveyi kesecek kimseyi bulup ldrrz. karln verdiler. Hz.

Slih bu kimsenin kumral, gk gzl, kzl sal bir gen olduunu bildirdi.

Bu kavmin yaad ehirde gl, nfuz sahibi iki kii bulunuyordu. Bu

ahslardan birinin olu birininse kz vard. ocuklarna denk kimseler bulamadklar

iin ocuklarn evlendiremiyorlard. Sonunda bu iki kii kzla olan birbirleriyle

evlendirdiler. te bu evlilikten Slihin szn ettii ocuk dnyaya geldi.

Hz. Slihten ilerinden doacak birinin deveyi kesecei haberini alan Semd

Kavmi harekete geerek ehirde sekiz ebe kadn setiler. ehri dolamak zere de

yanlarna zabtalar verdiler. Onlar, doum yapan bir kadna rastladklarnda onun yanna

gelirler bu ocuun anlatlan ocuk olup olmadn kontrol ederlerdi.

Sonunda zellikleri tarif edilen ocua rastlayan ebeler Allahn peygamberi

Slihin anlatt ocuk budur. diyerek bartlar. Bunun zerine zabta memurlar

ocuu alp gtrmek istedi. Ancak nfuzlu olan dedeleri araya girerek ocuu zabta

memurlarna vermediler. Onlara Eer Slihin kastettii ocuk buysa biz onu kendimiz

ldrrz. dediler. Bu ocuk ok sra d biri olup bakalarnn bir haftadaki

bymesini o bir gnde tamamlyordu. Sonunda bozgunculuk yapan dokuz kii bir

araya geldiler. Bunlarn arasnda ksa zamanda geliimini tamamlayan Hz. Slihin tarif

ettii ocuk da bulunuyordu. Daha nce bu sekiz kii deveyi kesecek olan kii olduukorkusuyla kendilerinden doan erkek ocuklarn ldrmlerdi. Sonra bundan

pimanlk duyan bu kimseler o ocukla beraber Hz. Slih ve ailesini ldrmek zere

yemin ettiler. yle dediler:

Biz toplu halde buradan karsak, bizleri gren halk yolculua ktmz sanr.

Biz de hemen Slihin yolu zerindeki maaraya gelir, orada bekleriz. Gece vakti Slih

116

bnl-Esr, Kmil, C. I, s. 90; Taber, Trih, C. I, s. 228- 231; bn Kesr, el- Bidye ven-Nihye, C.I, s. 134; Saleb, Arisl-Meclis, C. I, s. 69,70; Neccr, Ksasl-Enbiy, s. 64


42/117

30

ibadet iin mescidine ktnda onu ldrr, tekrar maaraya gelerek evlerimize

dneriz. Bundan sonra da onun ldrldn bilmiyoruz, deriz. Bylece onun kavmi

bizim bu szmze inanr. dediler. Hz. Slih kendi kavmi arasnda gecelemeyip Slih

Mescidi denilen mescide gider, geceyi orda geirirdi. Sonunda bu dokuz kii maaraya

girdiklerinde zerlerine bir kaya dt ve hepsini ldrd. Bu dokuz kiinin planndan

haberdar olan bir grup maaraya gelip onlarn ldn grnce hemen bararak geri

dndler. Slih nce onlara kendi ocuklarn ldrmelerini emretti, imdi de

kendilerini ldrd. dediler.

Bir baka rivyete gre ise bu dokuz kiinin Hz. Slihi ldrmek zere yemin

etmeleri onlarn deveyi kesmelerinden ve Hz. Slihin kendilerini azapla

korkutmasndan sonra olmutur. Deveyi boazlayan bu dokuz kii kendi aralarnda:

Gelin Slihi ldrelim! Eer o davasnda hakl ise bir an nce onu ldrm oluruz.

Yok, davasnda yalanc ise onu ldrp devenin arkasndan gndermi oluruz. dediler.

Bunun zerine onlar bir gece Slihle ailesinin bulunduu yere gittiler. Fakat melekler

tarafndan atlan talarla beyinleri paralanarak helk oldular. Yanlarna gelen adamlar

onlarn helk olduklarn grnce Hz. Slihe Bunlar sen mi ldrdn? diyerek

zerine yryp onu ldrmek istediler. Ancak Hz. Slihin airetindeki kimseler onu

ldrmelerine engel oldular. Slih sizi azapla korkutmutur. Eer o, davasnda doru

ise bu hareketinizle Rabbinizin gazabn artrmayn, ayet o, yalanc ise biz onu tutup

teslim ederiz. dediler. Bunun zerine Slihi ldrmekten vazgeerek gerisin geri

dndler.

Birinci rivyete gre Hz. Slihi ldrmek iin yemin eden dokuz kii deveyi

boazlayan kiiler deildir. kinci rivyet daha doru gibi durmaktadr.

Devenin ldrlme nedeniyle ilgili iki rivyet vardr: Bir rivyete gre Kaddr

b.Slif bir grupla birlikte arap iiyordu. Su hakknn devede olduu bir gne rastlad

iin araplarna kattracak su bulamyorlard. Bundan dolay birbirlerini tevik vetahrik ederek deveyi boazladlar.

Dier bir rivyete gre ise Semd Kavminin arasnda Katam ve Kubal adnda

iki ahlaksz kadn vard. Kaddr b. Slif, Katam adndaki kadna, Misda ismindeki bir

erkek de Kubal adndaki kadna kt. Bu ahslar ou zaman geceleri bu kadnlarla

buluuyorlard. Bu kadnlar Kaddr ile Misdaya Deveyi ldrmedike bizimle bir

araya gelmeniz mmkn deildir. dediler. Kadnlarn bu istei zerine onlar yanlarna

adamlarn alarak deveyi ldrmek zere harekete getiler. Bu srada deve


43/117

31

subandayd. Onlarn elebalar ilerinden birine, Gidip deveyi boazla. dedi. Deveyi

boazlamak iin giden bu kii buna g yetiremeyince elebalar arkasndan srayla

birka kii daha gnderdi. Ancak giden bu ahslarn hibiri bunu gerekletiremedi.

Sonunda elebalar kendisi gidip devenin arka ayaklarndaki sinirleri kesince deve

yuvarlanp debelenmeye balad. Deve ldrlnce onlardan birisi Hz. Slihe gelerek,

Yeti, deveyi ldrdler. dedi. Bunun zerine Hz. Slih devenin bulunduu tarafa

doru yneldi. Onlar da Slihi karlayarak, Ey Allahn elisi! Deveyi falan kii kesti.

Bizim suumuz yok. diyerek zr dilemeye baladlar. Hz. Slih onlara Gidin,

devenin yavrusunun arkasndan yetimeye aln. Eer arkasndan yetiebilirseniz

Allah zerinizden azabnz kaldrabilir. dedi. Bunun zerine onlar yavruyu aramaya

koyuldular. Bu srada annesinin aclar iinde kvrandn gren yavru ok da yksek

olmayan el-Kare tepesine gelip zerinde durdu. Onlar da deveyi yakalamak iin

tepeye kmak istediler. Ancak Allahtan vahiy alan da kularn bile ulaamayaca bir

ekilde ge doru iyice ykseldi. Daha sonra Hz. Slih kavminin yaad blgeye

indi. Hz. Slihi gren yavru gzlerinden yalar boanarak alamaya balad. Sonra

yavru Hz. Slihe dnerek defa brd. Bunun zerine Slih onlara, Bu yavrunun

byle her brmesi bir gnlk sreyi ifade eder. Siz memleketinizde gn daha

yaayn. te bu yalan olmayan bir tehdittir. dedi. Ayrca onlarn balarna gelecek

azabn belirtilerini anlatrken birinci gn yzlerinin sararacan, ikinci gn yzlerinin

kzllaacan, nc gn ise yzlerinin siyahlaacan syledi. Ertesi sabah

kalktklarnda kk, byk, kadn erkek herkesinin yzlerinin safran gibi sararm

olduuna tanklk ettiler. kinci gn kalktklarnda yzleri kpkrmz kesilmiti. nc

gn de ziftlenmi gibi yzleri simsiyah olmutu. Azabn iyice yaklatn gren bu

topluluk hanut kokusunu srnp deriden olan kefenlerini giydiler. Bundan sonra

azabn nerden geleceini bilmedikleri iin yzlerini bir yere bir ge evirmeye

baladlar. Drdnc gn sabah gkten gk grltsne benzer bir ses geldi. Bu sesonlarn gs ukurlarndaki kalplerini parampara etti. Bu konuyla alakal olarak bir

ayette O zalimleri korkun bir ses alp gtrd de yurtlarnda dizst ken kimseler

oluverdiler117 denilmitir. Bir kii hari hepsi helk oldular. Bu kii Mekkede

bulunuyordu. Ad da Ebu Rialdi. Deveyi aramba gn ldrmlerdi. Onlar ise

kendilerince haftann ilk gn kabul edilen pazar gn helk olmulardr.

117 Hud, 11/ 67


44/117

32

Arabistanda harra denilen olduka geni, birok lav sahalar vucuda getirmi

bulunan yanarda patlamalarnn olduu nazariyesi ile Semd Kavminin recfe ve

sika ile yok edilmesi bilgisi birbirlerine muvafktrlar. Bu harralarnn en

genilerinden biri al- hicrin garbnda bulunmaktadr. Al-hicr ve civarnda bulunan

kayalara yazlm kitabelerin ise Lihyana ve Semda ait olduu kabul edilir.118.

bn Cureycin belirttii bir hadiste yle denilmitir: Allah Semd Kavminden

dou ile bat arasnda bulunan herkesi helk etti; ancak Haremde bulunan bir kii

bundan kurtuldu. Onu bu azaptan Haremde bulunmas kurtarmt. Hz. Peygambere bu

kiinin kim olduu sorulduunda O Ebu Rialdir. dedi. Bir rivyete gre Ebu Rial,

Sakif kabilesinin atasdr.

Bir baka rivyette ise Hz. Peygamber Tebk seferinde kt zaman Semd

Kavminin yaad ehre geldiinde ashabna dnerek Sizden hibiriniz bu ehre

girmesin ve buradan su imesin. buyurdu. Sonra Hz. Peygamber sahabelere devenin su

imek iin iki dan arasndan gelip gittii yolu ve yavrusunun daa kp durduu yeri

gsterdi. 119

1.2.2.6. Slih Peygamberin Veft Ve Kabri

Semd Kavmi helk olduktan sonra Hz. Slih ama doru hareket ederek

Filistine geldi. Buradan da Mekkeye geerek bu ehre yerleti.120 Bazlar ise

Hadramuta yerletiini sylemilerdir.121 Hz. Slih lnceye kadar burada ibadetle

megul oldu. ld zaman elli sekiz yandayd. Hz. Slih kavmini yirmi yl sreyle

hakka davet etmiti.122

1.3.Tefsir Kaynaklarna Gre d Ve Semd Kavimleri

d ve Semd Kavimlerini tefsir kaynaklarndan tarayarak, almamza k

tutacak bilgileri tesbit etmeye altk. Bu eserlerde dank halde bulunan bilgilerikonumuza uygun olarak belirli bir dzen iinde sunmaya alacaz..

118 H. H. Brau, Semd Maddesi,slm Ansiklopedisi, C. X, s. 475119 bnl-Esr, Kmil, C. I, s. 8993; bn Kesr, el- Bidye ven-Nihye, C. I, s. 135-137; Saleb,Arisl-Meclis, C. I, s. 69-72; bn Kesr, Ksasul- Enbiy, C. I, s. 131-140; Neccr, Ksasl-Enbiy,s. 65-66120 Cevdet, a. g. e. , C. I, s. 7121 Neccr, Ksasl-Enbiy, s. 67122

bnl-Esr, Kmil, C. I, s. 93; Ebul-fida, Muhtasar, C. I, s. 26; Taber, Trih, C. I, s. 232; Saleb,Arisl-Meclis, C. I, s. 63


45/117

33

1.3.1.Hd Peygamber Ve d Kavmi

Bu blmde tefsir kaynaklarndan Hz. Hd ile ilgili tesbit ettiimiz bilgileri ele

alacaz.

1.3.1.1. Hd Peygamber Ve Soyu

Hz. Hd bir gre gre d'n soyundan, baka bir gre gre d'n dedesi

Sm'n dier bir olunun soyundandr. slm kaynaklarnda ounlukla eceresi; Nh

olu Sm olu rem olu Avs olu, d olu Hald (veya Haris) olu Rebh (veya

Reyh) olu Abdullah olu Hd eklindedir.123

Dier bir rivyette ise; Hd olu lih olu Erfehed olu Sm olu Nh

eklindedir.

124

shk b. Bir ile bn Askir'in Ata yoluyla bni Abbas'tan rivyet ettiklerine gre

Hz. Hd, arapa konuan ilk peygamberdir. Hz.Hdun drt olu olmutur; Kahtan,

Makhat, Kahit ve Fli. Son olu Fli, Mudar Kabilesinin atasdr. Kahtan ise

Yemenlilerin atasdr. Dier iki olunun ise soylar kesilmitir.125

1.3.1.2. Hd Peygamberin Fiziki Yaps Ve Konumu

Hz. Hd, grn itibariyle olduka gzel bir insand. Onun mbarek vcudu

da kavminin bireylerininki gibi bykt. Bembeyaz bir tene sahip olup uzun bir boyu ve

uzun bir sakal vard.

Hz. Hd ayn zamanda nesep bakmndan da kavminin en sekin

bireylerindendi.126.

123 Kurtub, Muhammed b. Ebi Bekr b. Ferah, el-Cmi li hkmil-Kurn, Daru hyait- Tursil-Arabi, (I-XX), Beyrut, 1995, C. VI, s. 16, C.VII, s. 217, C. XVI, s. 164; evkn, Muhammed b. Ali,Fethul-Kadr el-Cmi beyne Fenneyir-Rivye ved-Dirye min lmit-Tefsr, C.V, s. 32; Beav,Ebu Muhammed Huseyn b. Mesud el-Ferr, Melmut-Tenzl, ( I ), yy. , trs. , C. I, s. 42; Beydv, Nsiruddn Ebu Said Abdullah b. mer b. Muhammed, Envrut-Tenzl ve Esrrut-Tevl, (I-V),Beyrut, 1996, C. I s. 31; mad, Ebu Sud Muhammed b. Muhammed, rd-u Aklis-Selm ilaMezyal-Kurnil-Kerm, Dru hyit-Trasil-Arab, Beyrut, trs. C.III, s. 237124 Rz, Fahruddin Ebi Abdillah Muhammed b. mer, Tefsrul- Kebr, (I-XVII), Daru hyait-Trasil-Arabi, Beyrut, 1995, C. 14, s. 155125 Suyt, Abdurrahman bin Keml Celaleddn, ed-Durrul- Mensr, (I-VIII), Drul-Fikr, Beyrut,1993, C. III, s. 484126

Taber, Cmiul-Beyn, C. V, s. 523; bn Kesr, Ebul-Fida, Tefsrul-Kurnil-Azm, C. II, s. 300;Kurtub, Cmi li hkmil-Kurn, C. VII, s. 210


46/117

34

1. 3.1.3. Hd Peygamberin Veft Ve Mezar

Hz. Hdun kabrinin Hadramt'ta, Kabe'nin civarnda, am'da ve Filistin'de

bulunduuna dair deiik rivyetler vardr. Bir rivyete gre Hz. Hd, kavminin

cezalandrlmas zerine Yemen'deki ilr blgesine g etmi, iki yl sonra vefat etmive Hadramut'taki Bereht vadisine defnedilmitir. Burada ona atfedilen kabir nemli bir

ziyaret merkezidir.127

bn Cerir ve bn Asakir'in Hz. Ali'den rivyet ettiklerine gre ise Hz. Hdun

mezar Hadramevt'tedir. Krmz bir tepededir. Yan banda da semur aalar bu-

lunmaktadr.128

1.3.1.4. d sminin Kkeni

d Kavminin, ismini Hz. Nh'un olu Sm'n nc kuaktan torunu d'dan

ald sylenir.129 Bu kavim, slm'n kndan asrlarca nce ortadan kalkmakla

birlikte Araplar arasnda baz hatralar dilden dile dolamaktayd. d Kavmi Kurnn

bize anlattna gre Araplarn yakndan tandklar bildikleri, iirlerine konu ettikleri

bir toplumdu.

Chiliyye devri airleri d Kavmini mahvolmu eski bir kavim olarak

tanmlyorlard. Huzayli divannda d hkmdarlarndan, Nabia ise bu kavmin

basiretinden bahsetmektedir. d Kavminden olan Ahmarn Zuhayr tarafndan

zikredilmesi ayan- dikkattir; nk bu husustaki slam menk beleri Ahmari

Samudilerle mnasebet halinde gsteriyor.130

1.3.1.5. d Kavminin Nesebi

d Kavmi, varl ve eserleri itibariyle yeryzndeki en eski mmetlerdendir.

Bunlar Hz. brahim'den de eskidirler. Nesepleri d b. rem b. Avs b. Sam b. Nh

eklindedir. Mfessirlerin ounluu saydmz bu nesebin d- Ulaya (Birinci d

127 Taber, , Cmiul-Beyn, C. V, s. 523; evkn, Fethul-Kadr, C. II, s. 318; Beav, Melmut-Tenzl, C. I, s. 243; Suyt, ed-Durrul- Mensr, C. III, s. 488; Als, Ebul-Fadl Mahmud, Rhul-Men fi Tefsril- Kurnil-Azm, (I-XXX), Dr-u hyut-Turs, Beyrut, trs. ; Saleb, Abdurrahmanb. Muhammed b. Mahlf, Cevhirul- Hisn fi Tefsril-Kurn, (I-IV), Muessesetul- Alem, Beyrut,C. II, s. 28128 Taber, Cmiul-Beyn, C.V, s. 523; bn Kesr, Tefsrul-Kurnil-Azm, C. II, s. 299; evkn,Fethul-Kadr, C. II, s. 318; Beav, Melmut-Tenzl, C. I, s. 243; Suyt, ed-Durrul- Mensr, C.III, s. 488; Als, Rhul- Men, C. VIII, s. 161; Saleb, Cevhirul- Hisn, C. II

Âd ve Semüd kavimleriyle ilgili rivayetlerin

Documents

Transcript of Âd ve Semüd kavimleriyle ilgili rivayetlerin