Acta Capitulorum Generalium Ordinis Praedicatorum v1 MOPH v3

7/26/2019 Acta Capitulorum Generalium Ordinis Praedicatorum v1 MOPH v3

1/355


2/355


3/355


4/355

Digitized

by

Xhe Internet

Archive

in2014

Iittps://archive.org/details/actacapitulorumg01domi_0


5/355


6/355

MONUMENTA

ORDINIS

FRATRUM

PRAEDICATORUM

HISTORICA

TOMUS

III.

ACTA

CAPITULORUM

GENERALIUM

(VOL.

1.)

RECENSUrr

FR.

BENEDICTUS

MARIA

REICHERT

EIUSDEM

ORDINIS

ROMAE

IN

DOMO

GENERAI.ITIA

lo,

via

dicta

San

Sebastiano,

lo

STUTTGARDIAE

APun

jos.

uoTH,

r.iiii

ioroi.AM

3

3,

via

dicu

Kanzleistias.se

,

33

ROMAE

EX

TYPOGRAPHIA

POLYGLOTI

A

S. C.

DI'

PRf)PAGANI)A

Fini-.

1898


7/355

V

I*

JAN

14

1910

ACTA

CAPITULORUM GENERALIUM

ORDINIS PRAEDICATORUM

VOL. I.

AB

ANNO

I220

USQUE AD ANNUM I303

lUSSU

RE\'ERFNniSSIMT

PATRIS

FR.

ANDREAE

FRUHWIRTH

MAGISTRI

GENERALIS

RECENSUIT

FR.

BENEDICTIJS

MARIA

REICHERT

EIUSDEM

ORDINIS

ROMAE

I

\'

noMo

c,

i;n

I. RA

1,1 1

i a

10,

vii

liicta

San

Sebastinno

,

lo

STUTTGARDIAE

Ainjh

.ins.

ROTH..

niiii.iopnLAM

via

dicta

Kanzleistrasse

,

5?

ROMAE

X

rii'f)(;K\niiA

poi.vci.o

r

1

a

s.c.

di..

i-ropaganda

fidk

1898


8/355


9/355

LECTORI

lam

anno

Domini

1245.,

qui fuit vigesimus

quin-

tus

post

primum

capitulum generale sub

b.

Dominico,

ordinis

praedicatorum

institutore

,

celebratum,

fratres

diffinitores

sub

loanne Teutonico praeside

Coloniae

Agrippinae

congregati

actis

laudati

capituli

inserue-

runt

legem

:

quod

in

quolibet conventu

sit

unus

quaternus

,

in quo scribantur singulis

annis

acta

ca-

pituli

generalis et

provincialis

... (i).

Quam

legem

deinde

capitulum generale

Treveris

celebratum

an-

no 1266. retractavit his verbis

:

In

quolibet

conventu

habeatur

unus

Hber,

in

quo acta

capitulorum

gene-

rahum

et

provinciahum

integre

conscribantur

(2).

Nec

desunt aha

subsequentium

capitulorum

tam

ge-

nerahum quam

provincialium

acta, quae eandem

rem

serio

mandaverint.

Confer

inter

aha capituhmi

provin-

ciale

Provinciae

apud

Douais

(3),

generahum

vero

admonitiones

apud

Fontana

Lo-Cicero

(4).

(1)

Pag.

32

1.

24

sqq.

(2)

Pag.

135

1. I sqq.

(3)

DouAis

Acta

pag.

15

n.

26.

(4)

Pag-

19

sqq.


10/355

VI

Neminem

sane

latere

potest, acta

capitulorum

gc-

neralium

esse

fontem

praecipuum

legislationis

familiae

nostrae

Dominicianae.

Nil

igitur

mirum

,

quod patres

utriusque

ultimi

generalis capituli

statuerunt,

ut

tota series nostrorum

actorum

publici

iuris fieret. Lugduni

enim anno

1891:

Committimus,

inquiunt,

Rmo. Ordinis Magistro, ut

Capitulorum nostrorum

Generalium

collectionem,

quan-

tum

fieri

poterit

integram et

completam,

cui

non me-

diocrem

iam

a

pluribus

annis

operam impendit

ho-

diernus Rector totius

Universitatis

Catholicae

Friburgi

in

Helvetia,

A. R.

P. Fr. loachim

Berthier,

(Jrdinis

nostri,

quanto

citius

absolvi

pubhcique

iuris

fieri

pro-

curet

))

.

Rursus

Abulae

anno

1895:

Item petitioni

ultimi Capituii (Tenerahs Lugdunensis inhaerentes

com-

mittimus

Rmo.

P.

Magistro

Generah

,

ut

typis

eda-

tur

CoUectio Actorum

Capitulorum

Generahum;

quae

omnia

acta

integro

textu promantur

Sed A.

R.

P. fr. loachim

Berthier

multiphci

stu-

diorum

genere

perutihter

occupatus

opus

ihud

huc-

usque perficere

non

valuit ; nec

etiam

A.

R.

P.

fr.

Vincentius

Ligiez,

ordinis nostri

optime

meritus ar-

chivista,

propter ingravescentem

aetatem

et

aerumnas

pkirimas novo

huiusmodi labori

humeros

subiicere

potest. Unde

Rmus.

P.

Magister

generahs,

ca

qua

pater

in

fihum

poHet

auctoritate,

me

operi

tamdiu

dc-

siderato

manum

admovere,

iterque

Burdegalam

insti-

tuere

iussit

ad

codicem

Burdegalensem

cum ceteris

conferendum.

Rationem

porro et

normam,

quam

in

opere

edendo

sequerer

idem

Rmus.

cohatis

consihis

cum

AA.

RR.


11/355

VII

PP.

MM.

fr.

Vinc.

Ligiez

,

fr. Hen. Denifle

et fr.

I.

Berthier

hanc

mihi

praefixit,

ut

magistrorum

genera-

lium

htterae

encycUcae,

datae

in

capitulis

generahbus

actisque

annexae,

separarentur

et

uno

volumine

col-

ligerentur,

non sokim

ea ratione motus, ne istis lit-

teris

continuatio

textus

actorum intercideretur

,

sed

etiam

ut

studiosi

nostri

iuvenes

istis

Htteris

utpote

plerumque de

rebus spirituaHbus

et

observantia

di-

scipHnaque

reguhiri

tractantibus

commodius

possent

uti.

BuHae

autcm

aHaque diplomata

summorum

pon-

tificum,

ne actum

ageretur,

censebantur omnino prae-

termittenda, loco tantum, ubi

iam typis mandata

in-

veniri

possint, indicato.

Notae

denique

paucae

ad tex-

tum

inteHigendum

necessariae

addendae quidem erant,

aHae

vero

praeter

varias

diversorum codicum

lectio-

nes

rarissime,

ne

actorum commentarius.

potius,

quam

textus

edi videretur,

Textum

editionis

deprompsi

e codice Burdegalensi,

qui

omnium

videtur

antiquissimus.

Sed

et

primam

actorum

coHectionem ope fr. Bernardi Guidonis fac-

tam

continet et

nonnuHorum

codicum, de quibus

po-

stea

disseram,

archetypus apparet.

De fratre

Bernardo

non est cur

hic

fusiore stylo trac-

tem, cum

hoc

ad

prolegomena

pertineat.

Interim

ad-

cas

praeclarum

opus

D.

D. Leopoldi Delisle

de

vita

ct

scriptis Bernardi

editum (i).

Cum

codice

autem Burdegalensi,

quanta diHgentia

fieri

potuit, contuH Tolosanum

et

Florentinum.

Lec-

tiones

varias typis minoribus

suis

locis

fidehter

an-

(i)

\'otice sur

les muniiscrits de Bernard

Gui

par

iM.

Li-opold

DelisLE, Paris

1879.


12/355

VIII

notavi,

ita

ut e

tcxtu

et

lectionibus

variis

laudatorum

trium codicum in

notis

adiectis

textus uniuscuiusque

codicis

posset

restitui. Alios

vero codices

mihi

notos

et editionem

D.

D. Martene

(i)

raro vel

numquam

contuli

,

cum

alium textum

quam

codicis

Hurdega-

lensis-Tolosani

non

praebeant,

eumque in

pluribus

truncum

et

mendosum,

neque saepius

nisi

scribarum

ineptiis

dissentiant.

Celebratis

singulis

capitulis,

curae

fratribus

con-

gregatis

erat,

ut

cuique

provinciae

acta capitulorum

transmitterentur.

Tradebantur

autem

acta scripta

in

schedis

seu

rotuhs,

quas

schedas,

ut

iam dixi,

ordinis

magister et capitula

generaha

in

hbeUo

quodam ad

hoc

destinato transcribi volebant.

Nec mirum

huiusmodi

schedas e

saeculo decimo

tertio

nuhas me

conscio

su-

peresse;

collectis

enim

actis in

codice

schedae putaban-

tur

inutiles

et,

ut

opinari

hcet, reiciebantur. Suspicari

autem

ahquis

potest

plura saUem exemplaria actorum

in

unum

coHectorum,

eaque

ab

invicem independentia

inveniri.

Sed

res

ahter

se

habet.

Nam.adfinem

usque

saecuh

XIII. tot admonitiones

capitulorum

de transcri-

bendis

cohigendisque

actis

in

hbrum

quemdam vix

us-

quam

executioni

mandatae

esse videntur.

Idque facile

coniicitur

ex

hoc

quod

excepto

codice Florentino, ce-

teri

omnes sunt

apographa

cohectionis

Bernardianae.

Bernardus

ipse

pro

sua

collectione

undequaque

schedas

coHigere

sategit

rotulosque

antiquiores

con-

ventus

Figiacensis

transcripsit

(2).

Unde

et

huic

et

(1)

Thesaurus

Novus

Anecdotorum

tom.

IV.

Lutetiae Parisiorum

1717,

pag.

1669-1964.

(2)

Cf.

infra

p.

71

ad lin.

33.


13/355

Florentino

codici

prae

ceteris

fides

mihi

videbatur

esse

tribuenda.

Codex

ipsius

Hcrnardi

hodie asservatur

in

bibho-

theca

pubhca

Burdegalensi.

Signum

iam

habet n .

780;

est

membranaceus,

fohi magni, saecuh XIV.

ineuntis.

Codex

alius asservatur

in

bibhotheca urbis To-

losanae

,

signatus

n .

55

(489),

item membranaceus,

fohi magni,

saecuh

XIV.

ineuntis.

Quos

codices

ac-

curatius

descripsit

ch

Leopoldus

Delisle

(i).

Qui

laudati codices,

quamvis Bernardo auctore

sint

descripti

cum eiusdem notis atque

emendationibus

in margine

appositis,

tamen

non

sunt paris

valoris.

Burdegalensis omnino

praecedit

Tolosanum

;

transcri-

bendo

enim codicem

Burdegalensem

totus

in

eo

erat

scriba,

ut

luculentius

quam

rectius

opus

suum

con-

ficeret, sane

non

pauca

omittendo. Conferas

lectiones

varias.

Tertius

codex,

qui

ohm tabularii

fratrum

conventus

s. Mariae Novehae

Florentiae fuerat,

hodie

asserva-

tur

Romae in archivio

generah ordinis.

Membrana-

ceus

est,

fohi

minoris

,

saecuh

partim

XIII.,

partim

XIV.;

constat

fohis

352

;

signatusAi;

continet acta

capitulorum

generahum

ab a.

1236

ad a.

1344,

et

acta

provinciahum

capitulorum provinciae Romanae ab

a.

1243

ad

a.

1344.

Variorum capitulorum

acta

a

diversis

scribis

in isto

codice

sunt

confecta.

Quem

plurimi

facio;

cum

enim

ceteri

codices

ut

Bononiensis,

Cracoviensis,

Francofurtensis,

Ruthenensis

sint

apographa codicis

Burdegalensis

indirecte

,

directe vero

plus

minusve

(i) DtL;;,LE

1.

c.

p.it^.

547

n.

197;

png.

545

sqq. n.

196.


14/355

X

rcmote Tolosani

,

coclex tertius

,

qucm

Florentinum

nominare lubet, nulla in

re

depenclet

a

codicibus

fami-

liae

Bernardianae,

unde

ad stabiliendum

verum

et

Lre-

nuinum

actorum

textum

quam plurimum

ccMifert.

Ouo

in'

codice

inter alia

omnino singularia

suis

locis

an-

notanda

confirmationes

et

approbationes

nonnisi

prio-

ribus

verbis

indicantur

;

suffragia

tum

pro

vivis

tum

pro

mortuis

praescripta

,

necnon

paenitentiae

in-

flictae

plerumcpie

omittuntur; etc.

Descriptis

codicibus

infra

publici

iuris

faciendis

placet ceteros

eandem

partem

actorum

amplectentes

breviter

enumerare (i): Membranacei sunt

omnes

eo-

demque

saeculo

scil.

XIV.

scripti.

1

.

Barcinonensis

,

qui

asservatur

in

bibliotheca

universitatis

Barcinonensis, siraatus I. III.

i6.

conti-

nens

acta

generalium

et provincialium capitulorum

ad

annum

1348.

2.

Bononiensis, qui asservatur in

bibliotheca

uni-

versitatis Bononiensis

,

signatus n .

1535,

continens

acta

capitulorum

generalium ad annum

1365.

3.

Cracoviensis,

qui asservatur

Romae

in

tabula-

rio generah ordinis,

signatus

A2,

continens

acta

capi-

tulorum generaHum

ad

annum

1308.

4.

Francofurtensis, qui asservatur

in

bibhotheca

urbis

Francofurtanae, signatus n.

15

14,

continens

acta

capitulorum generahum

ad

annum

1340.

5.

Ruthenensis,

qui

asservatur Romae

in

tabulario

generali ordinis

,

signatus

A3

,

continens acta capi-

tulorum

generahum ad

annum

13

14.

(i)

De\ifle

Arclitv II,

pag.

i68

sqq.


15/355

XI

Ouorum

codicum

inter

se

et

cum

rotulis

connexio

isto

schemate

explicatur

Rotuli

1

B

Barcin.

Bonon.

Cracov.

Francof.

Ruthen.

Mea

quidem in actis

capitulorum

edendis

haec

fuit ratio,

ut

textum

codicis

Burdegalensis

fidehssime

ad hteram

redderem, nisi

alterius

codicis

lectio

certo

mehor

videbatur;

tunc enim

lectionem codicis

Bur-

degalensis

in

notis

inter

lectiones

varias ponendam

iudicavi.

Una

vero

cum

textu

et

interpunctionem

laudati

codicis

Burdegalensis exhibui. Vix

enim dubitare h-

cet,

quin

Bernardus

Guidonis

summa

cum

dihgentia

textum

sui

codicis

interpunxerit, ut

nimirum senten-

tiarum inter

se coniunctio legentibus

clarius pateret.

Animadvertendum

enim

est

iam tunc temporis prae-

ceptum

fuisse

,

ut

quater in

anno acta

capitulorum

generahum

fratribus in

capitulo

sive in mensa adu-

natis

legerentur.

Interpunctio vero ipsa

partim

est

grammaticahs

partim musica.

Oua

interpunctione

ut ita

dicam, mixta,

nostri tunc

temporis utebantur,

transcribendo

hbros,

qui

ahquando quasi

cantando

le-

gerentur fratribus in

refectorio

adunatis. Signum

ergo modulationem

quandam

vocis

indicat. Oua

de

re

in

p.rolegomenis

sermo redibit.

Ai

I

A2


16/355

XII

Orthographiam

pariter,

qualem

in

diversis

codici-

bus inveni, fideliter

exhibui,

adhibendo

nihilominus

literas maiores

pro nominibus

propriis

ac

ponendo

H-

teram

v

pro

U

consonante;

mutationes

ahas

nisi

forte

mendum

ahquod fuit

manifestissimum

,

expresse

suo

loco annotavi.

Ne

suspiceris proinde

errorem

typographi

vel

ech-

toris,

dum

legis

v. gr.

modo

niartiris,

modo

inarty-

ris,

nunc

peiitJiecostes,

nunc

pentecostes,

ydoneus

pro

idoneus,

et

plura

aha.

Si

c|uaeras,

cur actis

capituh

generahs

anni

1303.

Bisuntii

celebrati primum

actorum

volumen

absolve-

rim, ratio est,

quia iho

anno

provinciarum

Provin-

ciae,

Teutoniae, Poloniae

divisio perficitur,

postquam

provincia

Regni

Sicihae

a

Romana

,

et Arragoniae

ab Hispana

iam antea

est

seiuncta.

Quae

provincia-

rum

divisio,

cum totum organismum

ordinis

admini-

strandi

permutaverit, hoc

anno

l-y/r^

quaedam,

quam

vocantj statuenda videbatur.

Restat, ut gratias referam iis omnibus

qui

me

in

ope-

re

edendo quomodohbet adiuverunt.

Quos

inter

primo

loco

nominatos vehm viros clarissimos

D.

D. Celeste,

bibhothecae pubhcae Burdegalensis

moderatorem,

et

D. D. Massip, directorem bibhothecae

urbis Tolosa-

nae. Prioribus

quoque

ceterisque

fratribus

conventuum

nostrorum

Burdegalensis

et

Tolosani,

qui diu

hospi-

tantem

me apud

ipsos tam

suaviter

tractabant,

pro

fraternis,

quibus

me prosecuti

sunt,

officiis

gratias

re-

ferre dignas

vellem quidem,

at

non

valeo. Item

Re-

verendo

Adm.

P.

M.

fr. Vincentio

Ligiez,

qui apogra-

phon codicis

Florentini

,

ab

ipso

paratum

meo usui


17/355

XIII

reliquit

;

sodalibus

dilectis

RR.

PP.

fr. Mauro

M.

Kaiscr

ct fr. Thoniac W chofcr,

(|ui

ct

ipsi

strenuos

sc

mihi

praebuerunt

adiutores;

R.

P. fr.

Ccslao

Paban

Tolosano,

qui

mecum

singulari paticntia

codicem Bur-

degalensem

cum codice Tolosano

contuht;

A.

R.

P.

fr.

I. Bcrthier

,

qui

fructus laborum

suorum hberahs-

sime

mihi

concessit:

cquidem

ct

his omnibus gratias

habeo ct

habebo c]uam maximas.

Dabam Romae, die

fcsto

s.

Agnctis

dc

Montc

Po-

htiano

1898.

Fr.

Benedictus

Maria

Reichert

Ord.

Praecl.


18/355


19/355

TITULUS

COiVlPLETUS

LIBRORUM PLURIES CITATORUM

Analccta

Sacri

Ordinis Fratruni

Prae^licatorunj scu Velcia

Oriiiiiis

Mo-

numenta

Reccntioraque

Acta

,

Reverendissimi

Patiis

Fr.

Andreac

Fruhwirth

,

eiusdem

Ordinis

Magistri

Generaiis, iussu edita.

Ro-

mae,

1893-1898.

Balme-Lelaidier

,

Cartulaire

ou Histoire

Diplomatique de

Saint

Do-

minique.

Paris, L

i8q3,

II.

1897.

Berthier,

B.

lordanis

de Saxonia,

alterius

Praedicatorum Magislri,

(

^pera

ad res

ordinis

Prae

Jicatorum

spectantia

,

quae cxstant,

collecta

ac

denuo

edita.

Friburgi Helvetiorum,

1891.

BuLlarium

Ord.

FF.

Praedicatorum

opera

Fr.

Thomac

RipoU

cditum.

I.

II.

Romae,

1730.

Deaifle-Chatelain,

Chartularium Universitatis

Parisicnsis.

I.

Paris,

1889.

Denifle-Ehrle

Archiv

flir

Litteratur und

Kirchcngcschichtc

dcs

Mittel-

altcrs. Berlin,

i88b

sqq.

Douais,

Acta

capitulorum

provincialium Ordiiiis

Fratruni Pracdicaloi

um

Premicre

Province

de

Provence,

Province

Romainc, Province

d'Espa-

gne.

Toulouse,

1894.

Eubel

,

Hicrarchia

Ccitholica

Medii Acvi

sivc Sumnioium

Ponlilicum,

S.

R.

E.

Cardinalium,

Ecclesiarum

Antistituni

Seiies ab anno

1198

usque

ad annum

143

1 perducta.

Monastcrii,

1898.

Finke

,

Ungedrucktc

Dominikancrbricfc

des

i3.

Jahrhuiulci

ts.

Pader-

born,

1891.


20/355

XVI

Fontana

-Lo~Cicero,

Constitutioncs

,

Dcclaralioncs

ct

Ordinationes

CapitulorLim

Gencialiuni

S.

O.

P.

ab

anno

1220

usque

ad

i65o

emanatae

et

ab Adni.

Rev.

P.

M.

Fr.

Vincentio

Fontana

exscripiae,

digestae

atque

auno

i65

5

evulgatae

et

usque

ad

annum

1862

con

tinuatae.

Opus

ab

Adm.

R. P.

M.

Cajetano

Lo-Cicero

editum.

I.

Romae,

1862.

Humbertus

de

Romanis

,

Opera

de

vita

regulari

ediia

curante

Fr.

loachim

loseph

Berthier.

Romae,

I.

1888,

II.

1889.

Potthast,

Regesta

Pontificum

Romanorum

Vol. II.

Berolini,

1875.

Scriptores

Ordinis

Fratrum

Praedicatorum

recensiti

a PP.

lac.

Quctif

et

lac.

Echard.

I.

Lutetiae

Parisiorum,

17

19-


21/355

Siglis usus

sum his:

Ai

=

Godex

Burdegalensis.

A2

=

(]()dex Tolosanus.

AASS

=

Acta

Sanctorum

odd.

Bollandistae.

B

=

(^odex

Florentinus.

BuU.

O.

P.

=

Bullarium Ord. Praedicatorum.

HJB

=

Historisches

Jahrbuch.

MOPH

=

Monumenta

Ord. FF.

Praedicatorum

Historica.

SSOP

=

Scriptores

Ord.

Praedicatorum.

Uncinis

(

)

inclusi, quae delenda, uncinis

[

|

,

quae

addenda

essc

puto.


22/355


23/355

VOL.

I.


24/355


25/355

ACTA

CAPITULORUM

GENERALIUM

ORDINIS PRAEDICATORUM

Ab

anno domini

m -

cc -

xx -' usque

acl annuni

eiusiiem ilomini

benedicti

m-

cc ^

xl -

dc

actis

capituloiuni

generalium pauca quc

potui

reperire

inferius annotavi,

Ab

anno vero domini

ra - cc - ^l -

usque ad annum domini

m '

ccc '

v '

quo

hec

scripsi.

habentur

inferius

complecius

recollecta.

quibusiiam tamen

exceptis.

pro

quibus suo

tempore

si occurrerit

recol-

ligendis

et

complendis.

spacia

vacua

locis

suis

inferius dimittantur.

Anno domini

m'^- cc -

primum capitulum

generale

huius or-

dinis

per beatum

Dominicum

institutorem

ipsius

ordinis

fuit Bononie

celebratum

(i).

Cui

capitulo interfuit

digne

deo memorie

frater lordanis.

postmodum

successor

sancti Dominici

missus de

Parisius

cum

tribus aliis

fratribus.

Quia magister Dominicus mandaverat

per

suas

litteras

quatuor

fratres

de

domo

Parisiensi.

ad

Bononiense

capitulum sibi mitti.

sicut scribit

ipse

frater

lordanis

in

libello

suo

de

principio

ordinis

(2).

In illo

capitulo

de communi fratrum consensu.

statutum est.

ge-

nerale capitulum

uno

anno

Bononie. altero

vero

Parisius

celebrari.

Ita

lamen.

ut

proxime

futuro

anno

apud

Bononiam

ageretur.

et

hoc

prop-

ter sollempnitateni

magnam tunc

numerosi

conventus.

Tunc eciam ordinatum

est. ne possessiones vel redditus

de

cetero

tenerent

fratres

nostri. sed

et

hiis

renunciarent

t

quos

habuerant in

par-

i) Ab anno

-

dimittantur a

Bernardn ipso

in marg.

;

As in

textu.

Cf.

praef.

5I

1313

A2.

inferius

om.

A2.

(5)

si occurrerit om.

A2.

8)

anno

celebratum| 1220

celebratum

fuit

Bononie

primum

cap. generale

ordinis fratrum predicatorum

a

primo

magistro

b. Dom.

ipsius

ordinis

funda-

tore A2.

huius om.

A2.

11)

digne deo

memorie

om. Ai.

14)

sicut

-

ordinis

om. Ai.

18)

pro-

ximej

proximo

A2.

19)

magnamj

magis

A2.

21)

tenerentj

teneant

A2.

(1)

Cf.

de

primo

capitulo

generali

Chronica

Ordinis

Fr.

Gerardi de Fracheto

MOPH 1

p.

321

sqq. et

Chronica

Ordinis Fr. Gai.uagni

de

i.a

Flamma

MOPH 2

p.

25

sqq.

Fusius

de

hoc

capitulo disseremus

in

prolegomenis.

(2)

Ed.

Berthier

in

B.

lordanis de Saxonia

Opera ad res ordinis slyectiinlia.

Friburgi Helvetiorum

1891 p.

i

41.

M01'H

3

1


26/355

2

ACTA

CAPITULORUM

GENKRALIUM

O.

P. [l

22

1-1227

tibus

Tholosanis.

Unde

per

constitucionera

perpetuam ab.licatis omnibus

temporalibus

resignando

tam

presentibus

redditibus quam

futuris

t

ordo

fratrum

predicatorum

paupertatem voluntariam

est

professus

(ij.

Alia quoque

ibidem

plura constituta

sunt. que

usque

hodie

obser-

vantur.

5

Anno domini

m- cc-

xxi-

secundum generale

capitulum est

Bo-

nonie

per beatum Dominicum

celebratum.

In

quo

fundatis

per orbem

Ix-

circiter

conventibus.

dicti conventus per

viii

provincias sunt

di-

stincti. scilicet

Hyspaniam.

Provinciam. Franciam.

Lombardiani.

Ro-

manam

provinciam.

[Ungaiiam.

Theutoniam].

Angliara. \n

quo

quidem

lo

capitulo

generali

fiater

lordanis predictus

factus

fuit

prior provincialis

Lombardie.

sicut

ipsemet

in

suo

libello

seii

tractatu de

principiis

ordinis

scribit.

qui

tamen presens

non

erat

(2).

In

ipso

quoque

capitulo conventus

fratrum in Angliam cum fratre

Giliberto

priore

scilicet

provinciali.

transmissus est.

Eodem

anno.

post capitulum

generale. nonis

augusti beatus Do-

minicus apud

Bononiam.

secundum

quod

ipse predixerat. diem clausit

extremum plenus

miraculis

plus

quam annis

(3).

Anno

domini

m

cc ^

xxii ^

celebratum

fuit

tercium

capitulum

ge-

nerale

Parisius.

In

quo

capitulo

electus

fuit

in

magistrum

ordinis frater 20

lordanis

Theutonicus

verus

Israelita.

qui

tunc

erat

prior provincie

l.om-

bardie.

Anno

domini

m -

cc ^ xxiii

'-

celebratum fuit

ab

prefato

fratre

lor-

dane Bononie

quartum

capitulum

generale.

Anno

domini

m ^

cc'-

xxiiii ^

celebratuin fuit

ab

eodem

patre

l

25

v' -

capitulum

geneiale

Parisius.

Anno

domini

m ^

cc

-

xxv -

celebratum

fuit

ab

eodem

patre

et

magistro

Bononie

vi' ^

capitulum generale.

Anno

domini

m''^

cc''^ xxvi^

celebratum fuit

ab

eodem

magistro

Parisius

.

vii' .

capitulum

generale.

30

Anno

domini

m ^

cc-

xxvii -

celebratum

fuit ab

eodem

magistro

Bononie

.viii' .

capitulum

generale.

6)

esil

fiiit

A2.

7)

furidatis

iam

A2.

10)

Teutoniam

corr. super

provinciam

A2.

11)

me-

moratus

frater

A2.

12)

libcllo

prefato

scribit...

erat

in

capitulo

A2.

15)

scil.

provinciali

om.

A2.

18)

plenus

-

annis nm.

Ai.

21)

memoratiis

veriis Israclita

dei

A2.

provincicj

provincialis

A2.

24)

De isto

capitnlo

gencrali

(et

provinciali)

niliil

amplius

adluic

potui invenire nec de

sequentibus

nisi

quorum

posui

inferius

add.

in

marif.

Ai.

25)

patre]

magistro

A2.

(1)

De

pos.sessionibus

tunc

temporis liabitis

cf. lordanis

1.

c.

550 p.

13

sqq.;

-S.SOP

I.

10.

B

Ai.ME Carlulaire

de

S.

Doviinique,

I,

II Paris

1895,

1897

passim.

(2)

L. c.

p.

27.

De

b.

lordane

cf.

MOPHi

p.-^gsqq.,

326

sqq.

(3)

De niortc

s. Doniiiiici

ciusquc

scpiilui/a cf.

MOPH 2

p.

37

sqq.


27/355

1228-1233]

BONONIAB

MCCXXXIII.

3

Anno

domini

m-

cc- xxviii - celebratum

fuit a prefato magistro

lordane t primum capitulum generalissimum

Parisius.

In

quo

capitulo i

viii-

prefatis

provinciis

per

beatum

Dominicum

institutisi

iiii' ^^

fuerunt

superaddite

scilicet

Polonia. Dacia. Grecia.

ct Terra sancta

(i).

Et quedam

.

5

alia

que

in constitucionibus continentur

l fuerunt

ibi

instituta

et

ordi-

nata

(2).

Anno domini

m''^ cc^

xxix^

celebratum

fuit ab

eodem

magistro ?

ix' ^

capitulum generale

Bononie.

Anno

doniini

m''^

cc -

xxx- celebratum

fuit

ab

eodem

magistro?

10

.

x' .

capitulum

generale Parisius.

Aiino

domini

m^

cc'

xxxi ^

celebratum

fuit

sub

eodem

magistro

?

xi' ^ capitulum

generale

Bononie.

Admonemus

quod

fratres non exeant ati

mortuos

efterendos

i

extra

.

cepta

domus.

nisi pro

rege. vel episcopo vel

domino terre.

vel

patrono.

15

vel

patrona.

Anno dumini

m -

cc -

xxxii ^ celebratum

fuit

Parisius

sub eodeni

magistro

i

xii -

capitulum generale.

Anno

domini

m- cc -

xxxiii ^ fuit

Bononie celebratum

ab

eodem

lordane magistro

xiii' ^

capitulum

generale.

20

In quo capitulo

translatum est

corpus beati

Dominici

prima vice

a

venerabilibus

viris archiepiscupo Ravennate et

iiii '

episcopis

et

magi-

stro

lurdane.

et plus quam

trecentis

fratribus

aliis.

qui ad

capitulum ve-

nerant

generale.

et potestate

Bononiensi

cum

nobilibus

viris suis.

vide-

batur

enim

et

hoc

beati viri sarcofagum aclamare. Nam

cleri

et

populi

25

ad

ipsam

devocione crescente monumentum

elevabatur

a terra

quasi

vir-

tute

interiori

exterius pelleretur.

In prima

autem

apercione

sepulcri

tanta

odoris

suavitate

repleti

sunt

omnes

ac

si

celestium

cella

aromatum

pa-

tuisset.

et

multi compuncti

et plures

a

diversis

infirmitatibus

sunt

sa-

nati

(3).

30

Iste sunt admoniciones.

Admonemus

quod

priores

provinciales

mo-

deramen

habeant

in recipiendis

fratribus

laicis?

ne

conventus

graventur.

2)

ordinis Parisius

A2.

de isto capitiiio

Igeneralissiino ^idd.

A2I

(it

mencio in

constilii-

cionibns

nostris

in capilnlo

de

capitulo

generalissimo

|nostris-gcueralissimo

nm.

A2I

add.

iii

marg.

Ai,2.

5I

institutal

constitula

A2.

subj

ab A2.

ry)

niagislro

lordane

A2.

19)

lordane

om.

A2.

(1)

Provincia

Terrn sancta

aptid

nostrns

et

Terosolimitana

et

Syria

et ultramariiia

provincia

audit.

(2)

Hoc anno

promulgatae

sunt

primae

constitutiones

ordinis,

ed.

Denifi

i^

in

Archiv

jiir

Litleralur

nnd

Ktrchengeschichte

des

Mittelalters I.

165

sqq.

(3)

De prima

translatione

corporis s.

Dominici

cl'.

Iordanis 1. c.

pag.

45

sqq.;

MOPH2

p.

88

ad

annum

1233.


28/355

4

ACTA CAPITULORUM GENERALinM

O.

P.

[

1233-

1234

Item.

IUi

qui ab

heresi

convertuntur. cum

magna difficultate

ad

ordinem recipiantur.

Item.

Volumus

et

mandamus

ut

prior piovincialis

et

diffinitores

non addant

nec

minuant hiis que a

fratribus

communiter tenentur.

Item.

Volumus

et

mandamus?

ut

libri fratrum

decedencium.

et

maxime

biblie. extra nec intra

ordinem vendantur.

sed

pocius fratribus

proficientibus

concedantur (

i).

Item.

Ne

garciones

pei

viam ducantur. et

si

aliqui duxerint

punian-

tur.

et ipsi

garciones non

recipianlur

in

hospiciis

fratrum.

Item.

()uoJ

non

tletur de

facili licencia

fratribus

eundi

de

domo

ad

domum.

Item.

Volumus

ut

novicii qui

tantam

pecuniam

habent

I ut

solutis

vestibus.

possint de

illa emere

bibliam

et

breviarium

t

quod

ex

ea

de

residuo emant.

Item.

Ego

frater lordanis

magister

ordinis fratrum

predicatorum

precipio

districte

in

virtute

obediencie.

quod nuUus frater

nostri

ordinis

de

cetero consensum prebeat

electioni

vel postuiacioni de

se

facte

in

di-

gnitatem episcopalem

i

nisi de

speciali

licencia

domini

pape

vei

generalis

capituli

vel

nostri.

quod

si

aliquis

contra

fecerit

^

ipso

facto

sit

excom-

niunicatus

(2).

Anno domini

m-

cc -

xxxiiii -

celebratum fuit

Parisius ab eodem

magistro

lordane

xiiii

^

capituium

generale.

Admonemus ne fratres predicent.

quod

carnes

comedere

monachis

sit

mortale.

Item.

Ne fratres

coramissiones

.causarum

arbitria.

sive

iudicia

nec

eciam

pignora

sive

obsides

recipianl.

sed

neque

per

iurisdictionem

epi-

scopalem

aliquos

coherceant.

nec

eligant

potestatem.

nec

ducant.

sive

re-

ducant.

et

qui

contra

fecerint

'.

graviter

puniantur.

Item. Ne

ex quacumque

auctoritate fratres precipiant

episcopis.

Item.

Ne

impediant

questuarios

sancti Antonii. sive

alios.

repellendo

testimoniales

litteras

habentes.

et moium generalis

consilii observantes

(3).

4I

diminuant

A2.

12)

quod iiovicii

A2.

29)

ne]

nec

A2.

30)

ne| nec

A2.

(1)

Proficientibus

idem sonare

arbitror

ac

studentibus

. Vulgata enim

diu

fuit

formula:

Frater

N.

mittitur

ad studium, N.

ad

proficiendum

.

(2)

Cf.

MOPHi

p.

141

sqq.

S.^;

X,

XI;

p.

209

sqq. cap. XXI.

(3)

Q.uaestuarii s.

Antonii

fuerunt

laici quidam

regulam

s.

Augustini professi,

qui

aegrotis in

nosocomiis

inservicbant.

His

Bonifatius VIII.

abhatem

praefecit ;

ex

quo

inter

regulares

familias

adnumerari

coeperunt.

Cf.

Bonanni

Oriinum

religioso-

rutn

catalogus

Romae

(3)

1722

P.

I.

I, II.

Concilium

laud.itum

est

Lateranense

IV

(a.

1215),

cuius

acta

(cap.

62)

hunc modum

praecipiunt;

Eleemosynarum

quoque

quaestores

admitti,

nisi

Apostolicas

vel

diocesani

Episcopi literas

veras

exhibeant

prohibemus

.


29/355

1235-1236] BONONrAE

MCCXXXV.

PAlUSrlS

MCGXXXVI.

5

Item.

Noii rnittantur littere

per

seculares.

continentes

cuiusquam

ali-

quid inhonestum.

sed nec

fratres

nostri

portent

litteras

alicuius

qui non

sit

de

ordine.

nisi

prius eas inspexerint.

Iteni.

Caveatur

attencius. ne

fiat discursus fratruni ad priores

pro-

5

vinciales.

Item.

Nullus

frater

predicet. aut

confessiones

audiat

sine

speciali

li-

cencia

prioris

sui.

nisi

predicator fuerit

generalis.

Item. NuUus prior

in hoc

deferat

alicui. quin litteras

mittendas

et

recipiendas

legat.

nisi

suppriori

suo.

aut

suus

supprior ei.

o

Item.

Nullus frater

per quamcuraque

potestatem

sibi

traditam.

faciat

indulgenciam.

nisi

secundum

moderamen

sui

prioris

provincialis.

Item.

Ne

biblia fratri a fratre

vendatur

carius. quam

emerit.

et idem

de

aliis

scriptis servetur.

Item.

Volumus

quod

frater

cuiuscumque provincie

sit i in

provincia

5

in

qua

deliquerit

puniatur. si

ibi

repertus fuerit.

Item.

Ad

dilectionem

internam

fratrum minorum

melius

conservan-

dam. volumus

ut

infra

terminos

cuiuscumque ministri provinciaiis

eli-

gatur unus

de

fratribus

minoribus

a

fralribus

nostris.

et

unus

de

nostris

ab

eis

i

si

eis

placuerit.

Et

isti

duo

vice

ministri provincialis

eoruni.

et

20

prioris provincialis

nostri excessus

ubicumque

factos

corrigant et emeudent.

Anno

domini

m -

cc-

xxxv-

celebratura fuit

Bononie

ab eodera ma-

gistro

XV' -

capitulura

generale.

Adraoneraus

quod fratres

diligenter

instruantur

in officio au

liendarum

confessionum

?

antequara

fiant

auditores earum.

25

Item.

Fratres

non dicant

preciosa

in

via. nec

in

domo

post

com-

pletorium. nisi

necessitate

urgente.

Item.

Visitatores

qui

non

possunt

mrttere

litteras

visitacionis

sue

in anno illo

ad

capitulum

i mittant

in secundo.

Itera.

Fratres

nullo

raodo

ostendant

acta

capituli

illis

qui

non

sunt

3

de

ordine nostro.

Itera. Inhibemus ne directe.

vel indirecte

per

personas

que

non sunt

de

ordine

nosiro

fratres

procurent.

quo.i ordinacio facta

vel

facienda

de

fratribus

rautetur

vel

impediatur.

Anno

doraini

m -

cc -

xxxvi -

fuit

Parisius

secundum

capitulum

ge-

35

neralissimum

celebratum.

ab eodera

raagistro lordane.

Eoderaque anno

post

ipsum capitulum. idibus februarii.

idem

pater

iransiens ad

visitandum

terram sanctam.

et

loca sancta i

transivit

ex hoc

mundo ad

patrem

deum (i).

23)

magistro lordane A2.

35)

magistro tratre

A2.

(r)

De tiiortc b.

lordanis

cf.

MOPH

i

p.

129

sq.;

p. 329

sijq.


30/355

6

ACTA GAPITULORUM

QENERALIUM

O. P.

[l236

HEE SUNT CONSTITaCIONES

CAPITULI

GENERALISSIM

PARISIUS CELEBRATI ANNO

DOMINl

M^

CC - XXKVI .

Magister

aut

priores

provinciales

noii

mutent

acta

capituli generalis

vel provincialis

nisi

forte

in

speciali

causa necessaria

et

utili.

Item.

Nulla

domus

de

cetero detur

nisi a priore provinciali

et

dif-

finitoribus

provincialis

capituli

fuerit

postulata. nec

concessa

ponatur

nisi

5

ubi

predicti

decreverint

expedire.

Item. Priores

provinciales

commissas

sibi

provincias

curent

visitare.

cum

tamen

commode

non

valuerint.

poterunt committere vices

jiuas.

Item.

Priores

provinciales

conversos

non

recipiant

nisi

conventuum

ubi fuerint

induendi.

nec

fratres conversi

vadant extra Jomum

soli.

nisi

10

cum

clerico

vel converso.

Item. Nullus

fratrum

nostrorum legat in

prophetis

et

in

psalmis

i

alium

sensum

litteralem nisi quera sancti

approbant

et confirmant.

Item.

Ubi dicitur. fratres

non

utantur

lineis

ad

carnem

t

addatur.

nec

eciam

infirmi.

lintheamina omnino removeantur

de

infirmitoriis

no-

15

stris.

Item.

In

domibus

postris

non

sint

nisi

duo

loca

in

quibus

infirmi

vel

debiles comedant.

unus carnium et

alius

ciborum

aliorum.

nisi fuerit

evidens necessitas aut

urgens

infirmitas.

Similiter nec

alii

fratres

come-

dant.

nisi

in

communi

refectorio

vel domo hospitum.

20

Item. Nullus excepto

magistro

ordinis

qui

in communi

toUerari

possit. habeat specialem

locum ad

iacendum.

nisi

propter rerum custo-

diam.

lectoribus

tamen

secundum

discrecionem

priorum

provideatur.

Item. Fratres nostri

infirmi in locis ubi

conventum

non

habemus ?

carnes extra

domos

non

comedant.

25

Item. Ubi dicitur

in constitucionibus.

itinerantes

tamen bis possunt

refici.

addatur. nisi in

adventu

domini et

xP'

Item. In

constitucionibus ubi

dicitur.

super

saccos et

stramina

ia-

cere

licebit f

addatur.

extra

domum

autem

sicut eis stratum

fuerit?

iacerc

poterunt.

ne

hospites

molestentur.

qui

autem

culcitram

pecierit ?

ieiunet

;


31/355

1236]

PARISIIS

MCCXXXVI.

7

absque dispensacione et

similiter

unara

disciplinam

coram

omnibus re-

cipiat

in

capitulo.

de

hiis

aucem

excipiuntur

infirmi

decumbentes.

Item.

Omnes

fratres

nostri singulis

annis

semel

omnia

sibi

com-

missa prioribus

suis

exponant

pariter

et

exhibeant

eorum disposicioni

?

s

omnia relinquendo.

Item.

Quilibet prior

cum

conventu

scribat

singulis annis priori

suo

provinciali

et

diffinitoribus

capituli

provincialis

debita

domus. ponentes

nichilominus

causas

debitorum.

Item.

Confirmamus hanc constitucionem.

ut

nuUa domus nostri

or-

10

dinis transferatur de

provincia

ad provinciam

i

nisi

per

tria

capitula

fuerit

approbatum.

Item. In

constitucionibus

ubi dicitur.

quod

si

in

anno

electionis

magistri

fratres

sunt

diffinitores. quod priores

provinciales

admittantur

ad

diffinicionem. addatur.

quod si priores

illo anno

habeant

diffinire

is

unus

de qualibet

provincia

de

fratribus

electoribus qui

in

suo provinciali

capitulo

ad hoc

fuerit

electus

ad

diffinien

ium

cum

eis

pariter

(ad) ad-

mittatur.

Item. Conventus

qui

mittit accusaciones

ad

capitulum

generale

vel

provinciale.

scribat

de

quolibet

articulo

numerum

et

nomina

accusan-

20

cium.

et

si accusat de

visu

vel auditu.

et

nullus

accuset de

auditu

nisi

dicat

a

quo audierit.

Item. (Jbi

dicitur quod

accusacioni

et correctioni professi

post an-

num

sue professionis

poterunt

interesse.

radatur post

annum.

et

ponatur.

post

trienniura

ab

ingressu

ordinis.

25

Itera. Ubi

dicitur.

in

constitucionibus

non deponatur

magister nisi

pro heresi

radatur.

pro

heresi.

et

ponatur.

pro crimine.

Itera.

Confirmamus

hanc

constitucionem.

quod

electio prioris

pro-

vincialis

spectet

tantum

ad

priores

conventuales

cum

duobus

fratribus

de

quolibet conventu

ad hoc

electis.

omnibus

fratribus

ad

illum

perti-

30

nentibus

si

commode

fieri

potest

convocatis.

Item.

Fratres

post

annura

sue

professionis

tantura

admittantur

ad

electionera

prioris

conventualis.

Itera. lUam. nuUa

peticio

otferatur

provinciali

capitulo

nisi

a con-

vcntu.

nec

generaU nisi

a

provinciali.

Item.

Generalissimum

capitulura

non

convocetur.

nisi

quando

raa-

ior pars

provinciarum

pecierit. vel

magistro

visura fuerit

expedirei

Pio-

vincie

que

petunt

scribant

causas

quare

petunt.

de

hiis taraen

capitu-

lum

generale

non liabehit

iudicare.

utrum

sufficiant vel non. sed

scri-

bantur

\

ut ante capitulura

fratres

dc

hiis

possint

habere

collacionera.

32I

convciitiialisl

provincialis

A2


32/355

8

ACTA

CAPCnjI.ORnM

OENKUAr.inM

O.

P. [l236

provinciales autem

cum

duobus fratribus

a capitulo

provinciali

electis

?

tale

capitulum

celebrandi habeant

potestatem. et

duobus

annis ante

pro-

nuncietur.

nisi

fuerit

urgens

necessitas.

Item.

Confirmamus hanc constitucionem.

quod

in constitucionibus

ubi

dicitur

ea

propter unitati et paci

etc.

volumus

et

declaramus

ut

3

constituciones

nostre non obligent

nos ad culpam.

set

ad penam. nisi

propter

contemptura

vel

preceptum

(i).

Item.

In

constitucionibus ubi

dicitur.

in

electione

magistri

secundum

formam inferius

positam.

radatur inferius

positam.

et

ponatur.

canoni-

cam.

Cum

vero per

disquisicionem.

vel

scrutinium voluntatum

procedet

electio

'.

tres

de

prioribus provincialibus.

qui

inter

alios

provinciales

no-

stre

religionis

habitum primitus

susceperunt.

vota

singulorum

seorsum

et

ad

partem

ia conspectu

omnium

audiant

et

disquirant.

et ille in

quem

maior

pars

medietate eligencium concordaverit

'.

verus

magister

ordinis

ha-

beatur.

si

vero

in

partes

inequales

se

diviserint

'.

ille

in

quem plures

'5

medietate

omnium

qui

debent eligere

consenserint

ex vi

talis

electionis.

et huius

constitucionis sit magister.

cetera radantur usque.

quod

si ali-

quem. etc.

Priore

conventuali

mortuo

vel

amoto.

conventus

eligat

sibi

priorem

infra mensem.

postquam ei

innotuerit. alioquin prior provincialis eidem

2

conventui

provideat de priore.

Item.

Priore

provinciali

mortuo

vel

amoto. prior

qui locum eius

obtinet. teneatur

convocare quam cicius poterit commode

electores.

et

statim prior

provincialis eligatur,

et capitulum

provinciale celebretur. nisi

iam fuerit

celebratum. si

statim

non

elegerint

qui debent eligere? potestas

-5

eligendi

vel

providendi

ad raagistrum

ordinis transferatur.

Item.

Vestes

noviciorum

quando

professionem faciunt.

benedicantur.

ad

rainus

scapulare.

Item.

Priores

nostri

sive provinciales

sive conventuales

pecuniam

penes se non

servent.

sed

apud

fratres deponant.

nec

sine testimonio et

3

consilio fratrum expendant.

Item. Approbamus

ordinacionem studii

factam

in

penultimo capi-

tulo

Parisius celebrato.

excepto quod

fratres

bibliam perlegere

non

te-

neantur.

Item. Quando

dicitur.

Laudate

dominum

omnes

gentesi

fratres

non

35

sedeant.

et

eo finito

sedeat

chorus ille qui

prius sedere

debuerat.

4)

concordaverit] convocaverit Ai,

2.

17I

usque

ibi

A2.

(i)

Cf.

HuMBERTi DE RoMANis

Operu

ile

vita

regalari

ed.

IJer

i

hier.

Romae

1888

vol.

II

p.

46.


33/355

1236] PAiusiis

Mccxxxvi.

q

Admoiiemus

ne extianei

recipiantur

ad

comedeiidum

in

intirmaria

fratrum.

Item.

Certa

prebenda nuUi

exteriori

detur

in

doniibus

nosiris.

Item.

Humilitas

habitus

observetur.

b

Item.

Admonemus

priores

quod

confessores

maturos

ponant discretos

ct

securos.

et quando

vadunt

foras

t

invicem

se

diligenter

custodiant.

et

confessores

instruantur

de

confessionibus

audiendis.

Item.

Admonemus

priores

ut

servent

diligenter

constitucionem

de

predicatoribus

mittendis.

examinandis

et

instruendis.

'o

Item.

NuUus

audeat narrare

quod audierit

ab

alio.

nisi

eum qui

narraverit

velit

publicare.

et

si

publice

infamatf

publice

satisfaciat.

nec

confessor

eum

aliter

absolvat.

Volumus

et

mandaraus

ut secundum correctionem

quam

faciunt

fra-

tres

quibus

hic iniungitur

in

provincia

[Francie].

biblie alie

ordinis

cor-

'5

rigantur

et punctentur

(i

).

Item.

Memoriale

de pace

fratrum nostrorum et

minorum. monemus

et rogamus

et

consulimus

quod

priores

nostri et

fratres

nostri diligentissimc

attendant

quod fratres minores

corde.

ore.

opere.

ubique

diligant

et

hono-

rent

in

omnihus

in

quantum

in

eis

est

pacem

habentes.

Si

quis

vero

20

conlra

hoc

facere

attemptaverit t gravissime

puniatur.

Itera. In hoc provideant quod neque

inter

se.

neque

coram

aliis

quantumcumque

familiaribus obloquantur

Je eis.

Et

si eis maia

de

pre-

dictis

fratribus

aliqui

sub pretextu

familiaritatis et

araicicie

reiulerint

^

non

sint

faciles

ad credendum. set

excusent eos. et

si

forsan fratres

no-

23

stros

dicti

fratres

provocaverint.

in

iniuriis

et

conturaeliis.

in

publico

nuUo modo contendant

fratres

nostri.

Item. Fratres

nostri

non

faciant

negociaciones

librorum.

Item. Monemus

ne

littere

testimoniales

dentur

secularibus

inditferenter.

Item.

Monemus

fratres

de

iurisdictione

episcoporum

sicut

in

alio

30

capitulo

dictum

est.

Itera.

Fratres

studentes

certis

conventibus

deputati.

si auferantur.

refundatur

eis

pecunia

posita

in

scripto.

Item. Monemus

quod

de

cetero

raelius

teneatur

silencium. et

amo-

veatur

pluralitas

infinitivorum

a

coUacioiiibus

fratrum.

35

Item.

Moneraus

quod

in

omnibus

provinciis

et

conventibus

fratres

Unguas

addiscant illorum.

quibus

sunt

propinqui.

9I

mitteiidis

ct

B.

instnn;ndis|

instituendis

A2.

iil nan-averit|

narravit

eciam

B.

18)

orc

ct

A2.

20)

contra

hoc] contra

facerc

presumpserit

B.

22)

obloquantiir]

collocantur

A2.

25)

in {ante

iniuriis)

o;n.

A2.

33I

monemns quod

om.

li.

amoveatur]

rcmovcatur

B.

35I

fratres om.

Ai,

2.

(i)

De

corrcctione

bibliac c(.

SSOP

I,

197

sqq. Denifle

l.c. IV

263

sqq.

471

sqq.


34/355

10

ACTA CAPITULORUM

GENERALrUM

O.

P,

|l236-l239

Item.

Scapulare

noviciorum. benedicatur

hoc

modo.

Oremus.

domi-

ne Ihesu Christe

qui

tegimen nustre mortalitatis induere

dignatus

es i

obsecramus

inmense

largitatis

tue

habundanciam.

ut

hoc genus

vestimenti.

quod sancti patris

ad

innocencie

et

humilitatis

indicium

abrenunciantes

seculo. ferre sanxerunt.

ita

bensdicere

digneris.

ut

hii famuli

tui. qui

5

hoc usi fuerint. te

induere

mereantur?

Ghristum

dominum

nostrum.

amen. Postea aspergatur

aqua

benedicta.

Anno

domini

m -

cc -

xxxvii -

non

fuit

generale

capitulum

celebra-

tum.

propter mortem

fratris

lordanis

prefati magistri

qui

obiit

prece ienti

mense

februarii. anno

domini

ni*'^

cc ^

xxxvi -

ut .iictum

est

supra.

>

Anno

domini

m-

cc -

xxxviii''^

celebratum

est

Bononie

capitulum

generale in

quo

fuit

electus

in

magistrum

ordinis.

die

translaciunis

beati

Dominici

fere

ib

omnibus

electoribus

frater Raymundus

de Pena-

forti

Cathalanus

nacione

Barchinonensis.

qui

fuerat

doctor

in

decretis

Bononie.

domini

pape

capellanus et

penitenciarius.

Qui

mandante

domino

15

papa

Gregorio

ix -

compiiaverat

decretales.

Summam

eciam

de

casibus

seu

de

penitencia

perutilem

fecit

(i).

Et hec

sunt

acta

capituli.

Inchoamus

hanc

constitucionem

ut

de

tercio

in

tercium

annum

niit-

tantur

de

provincia in

provinciam

visitatores.

20

Item. Damus

licenciam

ut

fratres.

si

incederint in minorem

excom-

municacionem.

absolvant

se

invicem.

Item. Volumus ut

carceres

Hant pro

apostatis et fratribus

inquietis

cohercendis.

Item.

Damus

licenciam captivandi

apostatas

et currigendi

inordinate

25

ambulantes.

Item.

Concediraus

ut

priores

provinciales

eligant

sibi

confessores

etc.

Anno domini

m ^

cc -

xxxix ^

celebratum fuit Parisius

a

magistro

Raymundo de

penna

forti?

xvii' ^

capitulum

generale.

il

Ilcm.

scapiilai i;

bciicdicta oin.

B.

7)

cum aqna

A2.

S) Anno

siipral supcrscdil

ordo

a

capilulo

gcncrali propter mortcm

magistri

lordanis.

proptcr quod acta

non

reperiuntur 15.

0)

mor-

tcm

prclali

magistri

A2; obierat A2

;

10)

domini

prctaxato A2.

nt

supra

oni.

.^nno

domini

m '

cc

xxxvi - ydiis

tcbriiarii, dulcis

nicmoric

palcr,

Iratcr lordanis

magistcr

ordinis Iraiis-

ivil

cx

hoc

mundo ad

patrcm in litorc insulc quc

dicitur Sathalic. add. in

marg.

Ai. 2.

,\nno

domini

m

cc-

xxxviii

fiiit

gcnerale

capitulum

Bononic

celebratum.

In

quo

cst

clcclus

in

magistrum

ordinis

vir

deo

plenus.

Frater

Raymundus de penna

forti. nacione Cathalaniis

existens

tnnc

tcmporis

in

conventu barcliinonensi. Iverunt autem inde ad eiim Barchinonam

pro

magistcrio

suscipiendo

Fratcr

Ugo

prior

provincialis

Fraiicie.

Frater

Poncius

prior

provincialis 1'rovincic,

ct

multi alii boni

fratres

add. in

marg.

Xi,2.

\i] Anno domini

in

provinciam

visitatorcs om. B.

12)

dic

clcctoribus

om.

Ai

;

i6| cciaml

quoque A2.

18)

acta eiusdem

.\2.

2sl

itcin

m.

B.

28)

In isto capitulo in magistrum fuit electus

fr.

Raymundus de pcnna forti.

B; celera

vern iisque

admoniciones

(1. 24)

om.

B.

Anno domini

1239

Parisius generale. Acta...

A2.

(i)

De s.

Raymundo

de

PciKiforti

cf. MOPH

i

p.

330

sqq.


35/355

IzSg]

PARISIIS MGCXXXIX.

II

HEG SUNT ACTA CAPITULI

GENERALIS

PARISIUS

CELEBRATI

ANNO DOMINI

M - CC - XXXIX .

Approbanius

hanc

constitucionem.

De tercio

in

tercium

annum mit-

5

lantur

visitatores

per

provincias a

capitulo generali.

qui

habeant

potesta-

tem

corrigenii

excessus priorum

conventualium

et aliorum

fratrum.

et

hec

habet

ii

capitula.

Inchoamus

has

constituciones.

Statuimus ut

iiii '^^

provincie. Polonia

Dacia.

Syria

^

Grecia

aliis

provinciis

per omnia adequentur tam

in duo-

lo

bus

electoribus

magistri

quam

in

potestate quam habent

priores

provin-

ciales

magistro

or

linis

mortuo

vel

amoto.

Item.

Statuimus

quod

lectores

quamdiu

possunt officium exercere.

in

priores

conveatuales

nullatenus

eligantur. sed nec

in diffinitores

nisi

forte

capitulum

fuerit in

eadem provincia celebrandum.

nec

passim

in

con-

13

fessionibus

occupentur.

Item.

Statuimus

ut

ornamenta

aurea

et

argentea

preter

calices

fra-

tres

nostri

non

habeant. nec pannos

sericos.

nec

lapides

preciosos. nec

campanas ad horas nisi unara.

Item.

Statuimus

ne

de

cetero

in

nostris

conventibus

habeantur

yma-

20

gines

nisi picte nec

fenestre

vitree

nisi

albe

cum cruce

nec littere auree

in

libris

nostris.

Item. Statuimus

ut hec

correctio et

ordinacio

et

addicio

ab

omnibus

uniformiter

et

universaliter observetur.

Admoniciones.

Admonemus ut

fratres

nostri

non eligant vel

postu-

^3

lcnt

sibi

priores. nisi ille

qui

preest primitus

sit

amotus.

nec eciam

sub

condicione si eum contigerit amoveri.

Item.

Admonemus.

ut

fratres~

nostri

si vacaverit. semei

in

scptiraana

celebrent

in

honorem beati

Dominici

missam

conventualem.

ct

quod

in

festis

ix^ lectionum

dicatur

ad

vesperas ad

memoriara antiphona.

Transit

y

pauper.

ad

laudes antiphona.

Carnis vigor.

ad

secundas

vesperas.

O

de-

cus Hyspanie. In

diebus vero

ferialibus

ad

vesperas.

Senescenti lacob.

in

matutinis.

Imitator.

Item. Ut

festum

beati Vinccncii fiat de cetero

semiduplcx.

Item.

Ut

fratres

nostri

diligenter

admoneant

populum.

ut

ecclesias

M

et

prelatos

eorum

honoreut.

el eis fideliter

reddanf iura

sua.

et

quod

temporibus

suis

ccclesias

suas parrochiales

frequentent.

Item.

Admonemus. nc fralres nostri vadant ad domos

seculariuni.

vei clericorum

pro funeribus.

nec recipiant

cum

scandalo cvidenti.

5)

geiierali

om.

A2.

9)

aliis octo

A2.

assequentur

Ai;

quod

A2 corrig.

in

adequeiitur.

13)

fortc

cum

A2.

24I

admoniciones) iiicipiant

admonicioiics

Iratrcs...

A2.

27)

Item.

Admonemus

itora

ut fratros

om.

U.

34)

populum

om.

\i,

2.

37I

item no

ad

domos...

clericorum

vadant

15.


36/355


37/355

i23g-i24o]

PARisirs

mgcxxxix.

bononiae

mccxl.

i3

Itein.

Admonemus.

ut nuUi seculari hospiti in domo nostra recepto.

lectus

cum

iintheaniinibus

a

nostris

tratribus

prepaietur.

quod

si secum

ea

detulerit.

poterit

sustineri.

Item. Volumus

ut

prior provincialis

cum

diffinitoribus provincialis

5

capituli

visitatoribus

provincie

conventus dividat

visitandos

prout

viderit

expedire.

Item.

Volumus

ut

frater

qui dum

esset

in

seculo

provinciam

in

qua

natus est dimisit omnino et

ad

aliam

se

transtulerat domiciliuni

com-

mutando

?

sit de illa

provincia in qua domicilium habuit. nisi

de eo per

lo

magistrum

vel capitulum

generale aliter

ordinetur.

In nomine

patris et

filii

et spiritus

sancti. Amen.

ACTA CAPITULI

GENERALIS BONONIE CELEBRATI

5

ANNO

DOMINl

.

M .

CC .

XL .

Revocamus

hanc constitucionem. De

tercio

in

tercium annum

'.

mit-

tantur visitatores per

provincias

a

capitulo generali etc.

Item.

Hanc.

Lectores

quamdiu

possunt

lectionis

officium

exercere?

20

in

priores conventuales nuUatenus eligantur.

sed nec jin]

diffinitores

etc.

Item.

Constitucionem

de

ornamentis

[sericis]

non habendis.

Approbamus. quod non

habeamus

nisi

unam campanam ad

omnes

horas.

Item.

Quod non

habeamus

ymagines sculptas.

2-,

Approbamus hanc

constitucionem.

Hec

ordinacio

et coriectio.

et

addicio.

ab

omnibus

universaUter observelur.

Et hec habet

ii

capitula.

Hoc

tamen

addimus.

Fratres

nostri

sedeant

ad

Laudate.

sicut prius.

Item

fratres

nostri layci. dicant

d^

pater

noster.

Item.

Si

quis

in

proclamacione

sua

iurgium

fecerit.

ponatur in

levi

30 culpa.

post

iUud verbum. vindicando clamare presumpserit.

Item.

Ubi

dicitur

de

annunciacione

mortis

magistri.

addatur

quod

domus

Parisiensis.

annunciet

provincie

Dacie. Bononiensis

vero Polonie.

Terre sancte.

Grecie.

et

deleatur

de

constitucionibus iUud.

aliis

quibus

poterit.

35

Item.

Ubi dicitur.

Scripturam

publicent

in

medium.

addatur.

ex-

pressis

nominibus eligencium

et electorum.

I)

admonemus]

monemus B.

2I

domo nostra] domibiis

nostris B.

Sequtintur

post susti-

neri

quaedam

verba (circa

sex)

quae

legere

nnn

pnssum.

Reiiqua

vero

acta

huius

capituli

et

acta

capituli

sequentis usque

ad admonitionem

quae

incipit:

Fratres

stuJentes

Parisius nm.

U.

8)

di-

miserat A2.

aliam|

illam

Ai,

2.

18)

ctc.

om.

A2.

25I

Approbamus]

item

approbamus

lianc.

liec...

A2.

27)

laudate)

laudes

A2

30)

culpa non A2.


38/355

14

AGTA

CAPITULORUM

GENERALIUM

O.

P.

[

1 24O

Item.

Ubi

dicitur

de diffinitore.

vel in

priorem

provincialem

eleclus

fuerit. addatur. et

contirmatus.

Item.

Ubi

dicitur

in

constitucione

de

priore

conventuali

eligendo.

secundum

formam canonicam eligatur.

addatur.

videlicet

a

maiori parte

medietate

eligencium.

vel per

compromissionem

vel per communem

in-

spiracionem.

aiiis

iuris

subtilitatibus

relegatis. quod similiter

in

eleclione

magistri

ordinis.

et priorum

provincialium

observetur.

Item.

Quod

dicitur in gravi

culpa. si indumenta

vel alii alia

data

fratri

vel concessa.

sine ipsius

licencia alius

acceperit.

etc.

ponatur

in

titulo

de

levi

culpa.

post

illud. negligenter tractaverit.

Item.

Predicatores

et

eciam

alii

fratres

itinerantes.

sint

contempti

of-

ficio

illorum

ad

quos

aliquando declinant. residuum amoveatur.

Item.

Frater

qui in

alienam

provinciam

ad

legendum mittitur

i

omnes libros

suos

glosatos.

postillas.

bibliam et caternos

secum

deferat.

Et

si

sinipliciter illi

provincie. ad

quam mittitur assigneturi libri quos

habuit de

provincia

de qua

mittitur.

ipso

raortuo ad

illam

provinciam

pertinebunt. Alii

vero

omnes

sint illius

provincie

ad quam

mittitur.

sive

in

via sive

in

provincia moriatur.

Si

vero

ad tempus

mittitur

? onines

libri

ad

provinciam

de

qua assumptus

est

revertantur.

Item

dicimus de

niissis

de

provincia

non

ad regendum. non

tamen

portent

nisi

bibliam

et

brcviarium.

Item.

Ubi

dicilur.

quod socius

ohediat

in omnihus predicatori i

removeaiur.

in

omnihus.

Item.

Uhi dicitur. Predicator

non

audeat.

etc.

nisi

habeat

manda-

tum

generale.

etc.

removeatur generale.

Item.

In

suliVagiis

defunctorum.

removeatur quod dicitur

de

sociis

magistri et

priorum

provincialium.

Item.

Removeatur

quod dicitur

de

Cisterciensihus

recipiendis

absque

domini

pape licencia

speciali.

Item.

Benedictio

post completorium

non

detur. et hec

addictio et

subtractio

habet unum capitulum.

Item.

Approhamus. ut

iiii'

provincie

videlicet.

Polonia.

Dacia.

lerosolimitana.

Grecia

aliis

octo provinciis

per

omnia adequentur. tam

in

duobus

electoribus

magistri

quam

in

hahenda potestate

quam

hahent

priores

provinciales.

magistro

ordinis

mortuo vel

amoto. Et hec

habet

ii

capitula.

Item.

Inchoamus

has constituciones. Generale

statutum

ordinis

vel

consuetudinem

diu

ohtentam et

communiter in

ordine

approhatam.

neque

I)

vel nisi Ai'.

37)

ileni

om.

A-J.

(Jenenilc

staliitunil

gencraleiii

statiim

ordinis el... Ai.


39/355

1240]

BONONIAE

MCGXL.

l5

magister

ordinis.

neque

priores

provinciales

aliquatenus

valeant immutare

nisi

per

tria

capitula fuerit approbatum.

Diffinitores

excessum

magistri

i

seorsum

corrigant

et

emendent.

quod

si prevaricator

ordinis

fuerit

aut

contemptor. aut

adeo

negligens

et re-

missus. quod ordinis dissolucionem

inducatf

moneatur

a

diffinitoribus.

ut magisterio cedat.

et

locum ad

manendum

sibi

eligat.

Alioquin

amo-

vendi ipsum

ab

officio.

liberam

habeant

potestatem.

et

alia

forma

re-

moveatur.

Item.

Statuimus.

ut

ornamenta pannorum

tam altaris

quam

mini-

strorum

sint

absque

lapidibus

preciosis

et auro. preter

aurifrisium.

et

quod

solus

ebdomadarius

cappa

serica

tam

in

choro

quam

in

processione

utatur.

Et

iste constituciones

habent

unum

capitulum.

Item.

Frater.

qui dum esset

in

seculo.

provinciam

in

qua

natus

est

omnino

dimisit

ct ad

aliam

se

transtulit.

domicilium

commutando.

sit

illius

provincie

in

qua

domicilium

habuit. nisi

de eo

per

magistrum

ordinis

vel

generale

capitulum

aliter

ordinetur.

Admonemus

ut

in

festo

ix

lectionum

dicatur

ad

primas

vesperas.

Transit

pauper. a(1

secundas.

O

lumen.

pro

memoria.

Item.

Fratres

nostri diligenter

admoneant populum.

ut

ecclesias

et

prelatos

honorent. ut

ecclesiis

redilant

iura

sua.

Item.

Priores non

mittant ad predicandum. nec

ad

confessiones

audiendas instituant

fratres nisi discretos

et maturos.

Item. Fratres

nostri

vinum

et bladum non

accumuient nisi ad

pre-

sentis anni necessitatem.

quod

bona fide

servetur.

Item.

Fratres

curias

regum

vel

principum

absque

magna neccessi-

tate. seu fructu

animarum.

frequentare

non

presumant.

nec

testamentorum

executores

fiant.

Item.

Fratres

nostri

itineiantes

habitum nisi de

sui

prioiis

provin-

cialis

licencia

speciali

non

transforment.

nec

sint

prelatis suis

nimis

im-

portuni

pro

impetranda

licencia

exeundi.

nisi

necessitas

vei

evidens utilitas

hoc

exposcat.

se

1

nec

faciles reddant se

priores.

vel exibeant ad

huius-

moJi licencias

concedendas.

Item Fratres

non

eligant.

vel postulent

sibi priorem.

nisi

ille

qui

preesti

fuerit

primitus

amotus. nec eciam

sub

condicione.

si

contigerit

eum

amoveri.

Item.

Non vadant

ad

domos secularium

vel clericorum

pro

funeribus

aportandis. nec

recipiant

ea

cum scandalo

evidenti.

Item.

Fratres

nostri

proprios

currus vel

equos

non

habeant.

nec

4)

etl

aut

A2.

16)

ordiiictiir. istc

constitiicionos

liabont

uiium

capilnlnm

Ai>.

17)

Moiiicioiies

admoncinus

Ai.

31)

lioc] id A2.

35I

cum|

ipsum

A2.


40/355

l6

ACTA

CAPITULORI7M

GENERALTUM

O.

P.

[

I

24O

eciam

alienos in

domibus suis teneant. nec servientes seculares

habeant

plus quani duos vel

tres.

nisi

propter

neccessitatem

per

priorem

pro-

vincialem

dispensetur.

Pio

servitoribus

vero

in

(lomibus

nostiis

carnes

nuUatenus preparentur.

Item. Fratres

hospites

secundum quod magis

vel

minus

Idboraverint

in

itinere diucius

et

commodius

procurentur.

Item. Qui adeo

infirmi

et debiles

fuerint.

quod

neccesse

habent

carnibus

recreari.

sive

sint priores

sive alii

t

extra

claustrum

non exeant.

et

si

aliquando occasione

capituli

vel alia

necessitate

exire contigerit

non

equitent

nec

quadrigent.

nec carnes

comedant.

nisi

in

via

adeo

gravis

infirmitas

superveniat.

quod

aliter

fieri sit

necesse.

et

tunc

ai]

suos

con-

ventus revertantur. Possit tamen prior

provincialis

aliter

dispensare.

Iiem.

Lecti nostri

in

dormitorio vel alibi

nuUis

intermediis

obum-

brentur.

Poterit

tamen in extremitatibus lectorum

?

in

aititudine

unius

cubiti

usualis

a

superficie

cervicalis aliquod

medium lignum vel pla-

streum

interponi.

Et

hoc

intelligimus. nisi

celle

cum

lectis

coniunguntur.

ubi autem

aliter

factum

est.

emendetur.

Item.

NuIIi

hospiti

seculari

recepto

in

domo

nostra. lectus

cum

lintea-

minibus

a fratribus

preparetur. sed

si

sccum

ea

detulerit poterit

sustineri.

Item.

Fratres stu lentes Parisius

qui

sunt pro

lectoribus

assignati.

in

ferialibus

diebus ad

completorium

tantum

venire

teneantur.

In

festis

vero

-ix- lectionum.

in

aliis horis.

nisi

remanserint

de

licencia speciali

eos volumus

interesse. nec

ad

officium

infirmarie

scribantur.

Item.

Prior

provincialis.

cum

diffinitoribus

capituli

provincialis.

visitatoribus

provincie

conventus

dividat

visitandos.

prout videril expedire.

Item.

Carceres fiant ad compescendam

insolenciam

perversor

Acta Capitulorum Generalium Ordinis Praedicatorum v1 MOPH v3

Documents

Transcript of Acta Capitulorum Generalium Ordinis Praedicatorum v1 MOPH v3