Programma 2014

8 september – 12 september

Vrijwillige Inzet en Burgerkracht

Dit programma is tot stand gekomen in samenwerking met adviseurs van MOVISIE.

De Oranje Fonds Zomerschool is een initiatief van het Oranje Fonds, Verdiwel en Movisie.

3

Oranje Fonds Zomerschool 2014 ‘Samen vooruit’

De Oranje Fonds Zomerschool biedt een extra impuls aan de professionalisering van sociale

professionals. De Zomerschool biedt een hoogwaardig bijscholingsprogramma gericht op de actuele

praktijksituatie. Het totale traject bestaat uit een startdag, een projectopdracht, een zomerschoolweek,

ondersteuning bij de uitwerking van het veranderplan en een terugkomdag.

Centraal staan:

Theorie en praktijkvoorbeelden over actuele ontwikkelingen.

Speciale aandacht voor thema’s binnen Welzijn Nieuwe Stijl en de transities Jeugdzorg en

AWBZ.

Veel onderlinge uitwisseling tussen deelnemers.

Het versterken van beroepstrots van deelnemers.

Het vergroten van je netwerk met andere professionals, het Oranje Fonds, Verdiwel, Movisie

en beroepsverenigingen.

Je maakt tijdens het traject een eigen veranderplan dat je in jouw werkpraktijk kunt uitvoeren. Dit

veranderplan gaat uit van een concrete vraag, behoefte of probleemsituatie van burgers. Na de

zomerschoolweek kun je je veranderplan verder uitwerken tot een projectvoorstel waarvoor je geld

kunt aanvragen bij het Oranje Fonds (mits conform richtlijnen).

Doelgroep

Welzijnsprofessionals die lokaal werken met vrijwilligers(groepen).

Coördinatoren van steunpunten vrijwilligerswerk.

Competenties

Tijdens deze week wordt gewerkt aan de volgende competenties:

Doorziet verhoudingen en anticipeert op veranderingen.

Beweegt zich in uiteenlopende systemen.

Benut professionele ruimte en is ondernemend.

Verbindt gezamenlijke en individuele aanpak.

Hoe ziet het traject eruit?

Startdag en projectidee

De Zomerschool begint met de startdag op 16 juni 2014 en eindigt op de slotbijeenkomst in 2015.

Tussendoor is er een terugkomdag in december 2014. Voorafgaand aan de zomerschoolweek werk je

aan een veranderidee, na de zomerschoolweek schrijf je een veranderverhaal en veranderplan, stuurt

het voor feedback op naar de begeleiders, rondt het plan af, vraagt eventueel subsidie aan en maakt

een begin met de uitvoering van het project.

De gehele periode besteed je samen met je mededeelnemers en begeleiders aan de verdieping van

het thema Vrijwillige inzet en burgerkracht met je eigen veranderidee als leermiddel én als einddoel.

Door het thema toe te passen op een veranderidee word je uitgedaagd om genoemde competenties in

te zetten en dat bovendien heel concreet en pragmatisch te doen. Daarbij word je door je

mededeelnemers, begeleiders, inhoudelijke bagage en tal van werkvormen geholpen te reflecteren op

je eigen veranderidee, het te versterken in doel en aanpak, het aansprekend te presenteren en er

draagvlak voor te verzamelen.

4

Op het aanmeldingsformulier vragen we al wat je veranderidee is en waarom je daarvoor gemotiveerd

bent. Je veranderidee mag dan nog vaag en globaal zijn, zodat er ruimte is om de levensvatbaarheid

en uitvoerbaarheid van het idee te onderzoeken en te versterken. Daarmee wordt begonnen op de

startdag van de Zomerschool op 16 juni, waar je je mede-deelnemers en begeleiders ontmoet. Naast

algemene presentatie van het Oranje Fonds, wordt in je eigen themagroep een begin gemaakt met de

drieslag veranderidee – veranderverhaal – veranderplan. Je wordt uitgedaagd om in je eigen

organisatie en omgeving je eerste veranderidee te toetsen en er draagvlak voor te creëren. Daarbij

maak je gebruik van de expertise van je mededeelnemers en je begeleiders. Na de startdag zet je aan

de hand van de voorbereidingsopdracht je tot dusver uitgewerkte veranderidee op papier (het gaat om

slechts twee A4 en geen plan!) en vraagt er feedback op van je begeleiders. Zij adviseren dan ook

over het materiaal dat je kunt verzamelen om mee te nemen naar de zomerschoolweek, bijvoorbeeld

door het uitvoeren van een eenvoudig onderzoekje (zoals het inventariseren van relevante cijfers, of

van enkele goede praktijken, of van vragen en wensen van kwetsbare burgers).

Met deze voorbereidingen begin je aan de week van de Zomerschool.

De opzet van de zomerschoolweek

Je start de week van de Zomerschool al voorbereid: je hebt een min of meer helder veranderidee. Met

je manager heb je besproken of dit een idee is dat je ook werkelijk kunt gaan uitvoeren. Tevens heb je

hiervoor relevant materiaal verzameld en heb je een ‘’fanclub’’ gevormd met mensen die jouw

veranderidee ondersteunen, zoals je doelgroep, collega’s en in ieder geval je leidinggevende.

Praktische werkwijze

De Zomerschool bestaat uit een intensief programma dat begint op maandagochtend 8 september en

eindigt op vrijdagmiddag 12 september 2014. Tijdens deze vijf dagen wordt na het ontbijt gewerkt van

9.00 uur tot 13.00 uur en van 14.00 uur tot 20.00 uur ’s avonds. Rond 17.00 uur is er een korte

onderbreking voor een snack. Het diner zal ’s avonds om 20.00 uur plaatsvinden (met uitzondering

van de vrije woensdagavond dan is er om 18.00 uur diner). Het programma van de week vind je in de

beschrijving van dag tot dag.

N.B. De hele week wordt gewerkt met een afwisseling van theorie, oefeningen en interactieve

werkvormen. Ook worden gedurende de week ‘oppeppers’ gegeven om de cursusdagen wat te

breken en lichaam en geest fris en open te houden.

Uitwerking veranderplan en terugkomdag

Na afloop van de Zomerschool ga je aan de slag met de verdere uitwerking van je veranderidee tot

een veranderplan. Je hebt de gelegenheid hierop feedback te vragen aan de begeleiders en de

deelnemers. Als je dat wilt, kun je je veranderplan omzetten in een projectaanvraag bij het Oranje

Fonds. In oktober en november wordt er een individueel voortgangsgesprekken gepland, omdat de

ervaring leert dat het vaak nog niet meevalt om alle voornemens en nieuwe kennis ook in de praktijk

toe te passen. Op 1 december 2014 is er een gezamenlijke terugkombijeenkomst. Daarin presenteren

de deelnemers de voortgang en krijgen ze feedback van elkaar. Tenslotte plannen we in de eerste

helft van 2015 een slotbijeenkomst, waarin de deelnemers hun (voorlopige) uitkomsten over het

voetlicht brengen.

Programma Zomerschool Vrijwillige Inzet en burgerkracht

Hoe organiseer je betrokkenheid en verbinding van vrijwilligers en burgers

Door een terugtrekkende overheid wordt de rol van actieve burgers (in de vorm van vrijwilligers,

initiatiefnemers en sociaal ondernemers) in onze samenleving steeds belangrijker. Dit betekent voor

veel maatschappelijke organisaties een fundamentele verandering en daarmee ontstaat de behoefte

aan een andere werkwijze. Hoe kun je vrijwilligers meer verbinden aan missie en doel van je

5

organisatie en vice versa, en hoe kun je dit organiseren? Maar ook: hoe organiseer je meer

betrokkenheid van burgers? Hoe kun je burgerkracht stimuleren en burgers ondersteunen bij het

nemen van de eigen regie en de eigen verantwoordelijkheid. Je kunt hierbij denken aan allerlei

vormen van informele hulp en ondersteuning zowel binnen het sociale netwerk als daarbuiten.

Is bovenstaande voor uw organisatie van toepassing? Dan nodigen wij graag één (of indien mogelijk

twee) ervaren beroepskracht(en) van uw organisatie uit zich aan te melden voor de Oranje Fonds

Zomerschool ‘Vrijwillige inzet en burgerkracht’. Zij werken intensief aan een veranderplan dat een

passend antwoord geeft op de specifieke situatie van uw organisatie ten aanzien van ‘Vrijwillige Inzet

en Burgerkracht’.

Het kan bijvoorbeeld gaan om het meer en beter inschakelen van vrijwillige inzet om vraagstukken in

wijken en buurten aan te pakken. Of om de ontwikkeling van werkwijzen waarbij buurtbewoners meer

uitvoerende verantwoordelijkheden krijgen en de beroepskrachten zich faciliterend opstellen.

Maar ook over hoe positioneer je je als professional ten aanzien van de huidige veranderingen en hoe

zorg je voor blijvende inzet van je expertise.

Tijdens deze week worden de volgende vraagstukken en uitdagingen uitgewerkt:

Hoe verleid je als professional burgers tot vrijwillige inzet en sociaal burgerschap?

Wat is de rol/positie van de professional bij het stimuleren en ondersteunen van allerlei vormen

van (vrijwillige) inzet?

Wat is jouw rol en functie in het werken met actieve burgers?

Hoe kun je actieve burgers en vrijwilligers verbinden aan je organisatie (of is het andersom?) en

hoe organiseer je dat?

Hoe richt je een project of organisatieonderdeel zo in dat dit uiteindelijk zelfstandig kan

functioneren?

Welke verschillende vormen van vrijwillige inzet zijn er; wat betekent dit voor de professional?

Hoe ondersteun je de samenwerking van actieve burgers onderling?

De begeleiding

De dagelijkse begeleiding is in handen van Bas Arends en Willem-Jan de Gast. Bas Arends is senior

projectadviseur bij het Oranje Fonds. Hij is al jarenlang betrokken bij grote projecten die met en door

vrijwilligers worden uitgevoerd. Onder andere was hij projectleider van het Oranje Fonds

Groeiprogramma. Willem-Jan de Gast is senior adviseur en trainer bij Movisie. Hij houdt zich bezig

met thema’s als organisatie ontwikkeling, vrijwilligersmanagement en waarderend veranderen. Enkele

van zijn publicaties zijn: “Pak de Passie – organiseren van betrokkenheid 2.0”, en “Vinden en binden

van vrijwilligers”.

Aanwezigheid en begeleiding vanuit het Oranje Fonds, Movisie en Verdiwel

De Oranje Fonds Zomerschool is ontwikkeld door het Oranje Fonds in samenwerking met Movisie en

Verdiwel. Carolien Brugman (projectleider/adviseur) van het Oranje Fonds is aanwezig tijdens de

week als vraagbaak en coach. Gedurende de week is er ruimte om individueel je plan te bespreken

met de adviseur.

Vanuit Verdiwel zal Kees Neefjes een aantal momenten in de week aanwezig zijn. Daarnaast nemen

bestuurders van Verdiwel deel aan de panelgesprekken op vrijdag.

Els Meijsen en Gery Lammersen nemen vanuit het kennisinstituut Movisie deel aan het projectteam

van de Oranje Fonds Zomerschool. Zij zullen op een aantal momenten tijdens de week aanwezig zijn.

6

Digitale leeromgeving

Informatie over de week, achtergrondinformatie en verwijzingen naar literatuur zijn te vinden in de

digitale leeromgeving de ‘Movisie Academie Oranje Fonds Zomerschool’: www.movisieacademie.nl.

Daarnaast kan de digitale leeromgeving worden gebruikt om kennis te maken met mededeelnemers,

om onderling informatie en ervaringen uit te wisselen en om vragen te stellen aan de begeleiders van

de Zomerschool. De informatie is alleen toegankelijk voor deelnemers en begeleiders van de

Zomerschool. Wil je contact met oud-deelnemers en geïnteresseerden en meedoen aan bredere

discussies, dan kun je je aanmelden bij de zomerscholen LinkedIn groep. Een link staat in de digitale

leeromgeving.

De locatie

Conferentiehotel Kapellerput

Somerenseweg 100

5591 TN Heeze

Postbus 57

5590 AB Heeze

tel. 040 - 2241922

fax 040 - 2265447

e-mail: info@kapellerput.nl

www.kapellerput.nl

7

Het programma van dag tot dag

Programma maandag 8 september

Onderwerpen

Kennismaken

De uitdaging: een verandertraject starten

De context: transities in welzijn

De vrijwilliger: betrokkenheid en motivatie

10.00 uur Gezamenlijke ontvangstbijeenkomst met inspirerende sprekers in de Kapelzaal

Welkom en opening door Ronald van der Giessen, directeur van het Oranje Fonds

Inleiding door Evelien Tonkens, bijzonder hoogleraar Actief Burgerschap aan de

afdeling Sociologie van de Universiteit van Amsterdam en bekend van publicaties als:

“De affectieve burger” en “Als Meedoen pijn doet”.

11.30 uur Start van het programma in de eigen groep

Hernieuwde kennismaking: Pitch je veranderidee

Wat gaan we doen: Programma en werkwijze

13.00 uur Lunch

14.00 uur Een verandering van tijdperken

Trends en transities: word je veranderd of verander je?

Waarderend Organiseren als basis van succesvolle verandering

17.00 uur Snack

17.30 uur Werken met moderne vrijwilligers en actieve burgers

Betrokkenheid en motivatie: pak de passie!

Allemaal anders: typologieën vrijwilligers

Wie bepaalt? De relatie tussen beroepskracht, vrijwilligers en burgers

20.00 uur Diner en afsluiting van de dag

8

Programma dinsdag 9 september

Onderwerpen

Binnenhalen, betrekken en begeleiden van vrijwilligers

Hoe benut je professionele ruimte en ben je ondernemend

09.00 uur Sturing en ruimte: de paradox van de professional

Samenwerken met en begeleiden van vrijwilligers

Co-creatie en eigenaarschap

De professional als jongleur: waar sta je zelf?

12.30 uur Lunch

13.30 uur Hoe neem je ze mee?

Werken aan veranderideeën en -verhalen

Spreektijd voor individuele sessies met de begeleiders

Hoe werkt het in de praktijk: methodes en instrumenten

Bijvoorbeeld storytelling, schaalvraag, visievierluik, business model canvas

16.30 uur Wrap up dag 2

17.00 uur Snack

17.30 uur Gezamenlijke avondsessie (waarschijnlijk theaterprogramma)

20.00 uur Diner en afsluiting van de dag

9

Programma woensdag 10 september

Onderwerpen

Versterken veranderverhalen onder begeleiding van methode “Disney Creativity Room Sessions”

Het speelveld in kaart

09.00 uur Inleiding

Een snelkookpan als manier om verder te komen

09.30 uur Brainstorm

Help elkaar met het versterken van veranderidee en - verhaal

11.30 uur Verwerken van input en voorbereiden pitch

Schaven en schuren tot het glimt en glanst

12.30 uur Lunch

13.15 uur Korte presentaties

Laat zien waar je voor staat en wat je wilt bereiken

14.30 uur Herformulering

Verwerk de kritiek en suggesties

15.30 uur Wrap up Disney Room

16.00 uur Het speelveld

Met welke stakeholders heb je te maken?

En hoe ga je met ze om?

18.00 uur Diner en afsluiting van de dag

Avondsessie: vrije avond

De woensdagavond is een vrije avond. Deelnemers kunnen zelf invulling geven aan deze

avond waarbij het vrij staat om deze gezamenlijk of individueel door te brengen.

10

Programma donderdag 11 september

Onderwerpen:

Competenties van de beroepskracht

De veranderende rol naar verschillende partijen

Sociaal innovatief werken

09.00 uur Keuzeprogramma

Werken aan je veranderplan óf

Verdieping methoden en technieken (bijvoorbeeld persoonlijke stijl,

gesprekstechnieken, verandermanieren)

12.30 uur Lunch

13.30 uur De ontmoeting als veranderkans

Vaardigheden en gedrag in de praktijk

Aan de hand van zelf aangedragen casuïstiek wordt in twee groepen gewerkt met

trainingsacteurs

17.00 uur Snack

17.30 uur De uiterste consequentie

Het precieze programma volgt nog

19.30 uur Wrap up dag 4

20.00 uur Diner en afsluiting van de dag

11

Programma vrijdag 12 september

Onderwerpen

Spelen met het speelveld

De technische details

Een aanvraag doen bij het Oranje Fonds

Evaluatie en afsluiting van de week

09.00 uur Het levende speelveld

Met welke stakeholders heb je te maken?

Hoe krijg je ze mee?

11.00 uur Down to earth

Plannen en begroten

Risico’s en randvoorwaarden

Monitoring en evaluatie

12.30 uur Lunch

13.30 uur Hoe ga ik het Oranje Fonds achter me krijgen?

Werkwijze

Criteria en randvoorwaarden

14.15 uur Evaluatie Zomerschool Vrijwillige Inzet

Opbrengsten van de week

Hoe verder?

15.00 uur Gezamenlijke afronding

16.00 uur Afsluitende borrel

Goede reis en tot op de terugkomdag!

12

Maliebaan 18

3581 CP Utrecht

030 656 45 24

www.oranjefonds.nl

Emmalaan 33

3581 HP Utrecht

030 280 21 40

www.verdiwel.nl

Catharijnesingel 47

3511 GC Utrecht

030 789 20 00

www.movisie.nl