Aan mij ligt het niet!

Hoe neem ik Hoe neem ik erantwoordelijkh

eid erantwoordelijkh

eid oor mijn eigen

le en? oor mijn eigen

le en? erantwoordelijkheid

oor mijn eigen le en? erantwoordelijkheid

erantwoordelijkheid




Henry Cloud en John Townsend

Boekencentrum

Met woord vooraf van Kees Roest

Een ander de schuld geven lucht wel op, maar lost je problemen niet op. Situaties kunnen verbeteren als je zelf keuzes maakt en zelf verantwoordelijkheid neemt.

Bereid zijn om zelf verantwoordelijkheid te nemen is een belangrijk begin, maar je hebt er ook wat hulp bij nodig. Het wereldberoemde duo dr. Henry Cloud en dr. John Townsend begeleidt je en helpt je om de nodige stappen te zetten. Of het nu gaat om een gezondheidsprobleem, een relatiekwestie of om je werk.Met sprekende praktijkvoorbeelden en confronterende vragen coachen Cloud en Townsend je deskundig en geduldig, en hou-den je een spiegel voor. Met als resultaat dat je de stap waagt je leven anders in te richten.

Dr. Henry Cloud is klinisch psycholoog en heeft een eigen praktijk als coach. Dr. John Townsend is klinisch psycholoog en relatietherapeut. Eerder verscheen van hen het boek ‘Nou moet je eens goed naar me luisteren.’ Hoe voer je gesprekken die je liever vermijdt?

www.uitgeverijboekencentrum.nl9 7 8 9 0 2 3 9 2 4 4 5 6

nur 770

ISBN 978 90 239 2445 6

Aan mij ligt het niet!


Hoe neem ik Hoe neem ik Hoe neem ik Hoe neem ik erantwoordelijkh





eid oor mijn eigen



le en? erantwoordelijkheid


erantwoordelijkheid


erantwoordelijkheid


erantwoordelijkheid


erantwoordelijkheid


oor mijn eigen le en?



erantwoordelijkheid


erantwoordelijkheid


erantwoordelijkheid



Boekencentrum




erantwoordelijkheid

erantwoordelijkheid

erantwoordelijkheid

Met woord vooraf van Kees Roest




opmk.Aanmijligthetniet 29-01-2010 19:54 Pagina 2

www.uitgeverijboekencentrum.nl

Ontwerp omslag: Studio VrolijkLayout/dtp: Gerard de Groot

De bijbelteksten in deze uitgave zijn ontleend aan De Nieuwe Bijbelvertaling, ©Nederlands Bijbelgenootschap 2004.

Deze uitgave is oorspronkelijk verschenen onder de titel It’s not my fault.The No-ExcusePlan to put you in charge of your life bij Integrity Publishers, a division of Thomas Nelson,Inc., p.o. Box 141000, Nashville,TN 37214.

Vertaling:Tineke Yürümez-Kroon

ISBN 978 90 239 2445 6NUR 770

© 2007 bij Henry Cloud and John Townsend© Nederlandse vertaling 2010 Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opge-slagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm ofop enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op eni-ge andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.


We dragen dit boek op aan alle mensen die worstelen met de beschuldigingen van anderen

en aan hen die willen leren omgaan met het feit dat ze zelf andere mensen beschuldigen.

We hopen dat jullie oplossingen mogen vinden voor jullie worstelingen en dat jullie dromen

werkelijkheid mogen worden.God zegene jullie.


Inhoud

Woord vooraf door Kees Roest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

1. Je kunt je leven in eigen handen nemen . . . . . . . . . . . . 17

2. Je kunt leren om anders te denken . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

3. Je kunt altijd kiezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

4. Je kunt rekken en riskeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

5. Je kunt contact maken met anderen . . . . . . . . . . . . . . . . 105

6. Je kunt nee leren zeggen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126

7. Je kunt omgaan met teleurstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147

8. Je kunt volhouden en doorgaan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170

Conclusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190

Woord van dank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

Personalia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201

7


Woord vooraf

We hebben allemaal al vroeg geleerd onszelf vrij te pleiten enanderen of de omstandigheden de schuld te geven van wat ermisgaat in ons leven. Het doet erg denken aan het verhaal vanAdam en Eva en we zouden in dat verband kunnen zeggen:‘Deappel valt niet ver van de boom.’ We zijn allemaal met dezegewoonte behept. Psychologen verfijnen dit verschijnsel. Zijzeggen: we doen dit weliswaar allemaal, maar we verschillen inwie of wat we de schuld geven. Zij onderscheiden tussen eendenkstijl die depressief maakt en een denkstijl die dat niet doet.Wanneer je je succes toeschrijft aan je eigen vaardigheden enprestaties en je mislukkingen aan de omstandigheden, dan ben jegezegend met een gezonde denkstijl. Geslaagd voor je examen?Jazeker, ik heb er ook hard voor geleerd! Gezakt voor je exa-men? Pech, er werden ook zulke vreemde vragen gesteld.Wan-neer je het omgekeerde doet, dus wanneer je je succes toeschrijftaan het toeval en mislukkingen aan jezelf, pas dan maar op:depressie ligt op de loer. Dan zeg je wanneer je geslaagd bentvoor je examen dat je gewoon geluk gehad hebt en wanneer jegezakt bent, zie je het als bewijs voor je domheid.

Henry Cloud en John Townsend zijn twee zeer ervaren endeskundige Amerikaanse christen-psychologen. Zij gaan uitge-breid in op die merkwaardige neiging om te zeggen of te den-ken dat het aan ons niet ligt. Er wordt geen vermanend vingertjegeheven, want het is hen niet te doen om ons op onze tekort-komingen te wijzen, hoezeer dit terrein daartoe ook wellichtaanleiding geeft. Waar het hen om gaat, is niets meer en nietsminder dan ons psychisch welbevinden. Die neiging om onsslachtoffer te voelen van de omstandigheden, zorgt er namelijkvoor dat we heel vaak niet bereiken wat we graag willen.Als hetslagen van een plan voornamelijk van anderen afhangt en hetloopt allemaal niet zoals je had gehoopt, geef je er al snel de bruiaan of beland je in woede, bitterheid en wrok. Dat jij er ‘nietsaan doen kunt’ betekent al snel heel letterlijk dat jij er niets aandoen kunt. Op korte termijn ervaar je opluchting: gelukkig, het

9


ligt niet aan mij! Op lange termijn ervaar je machteloosheid: ikben hier dus aan overgeleverd, ik zit hier aan vast, ik kom hiernooit uit.

Wij zijn geschapen als verantwoordelijke wezens en preciesdaar ligt onze kracht! Het maakt dan wel verschil of je die ver-antwoordelijkheid richt op zaken waar je invloed op hebt in jeleven of juist op terreinen waar je machteloos bent. Cloud enTownsend bedrijven geen goedkope psychologie. Ze hebbenwel degelijk oog voor de moeiten waarmee iemand te makenkan hebben: ouders die je niet begrijpen, een gebrek aan midde-len, een handicap of ziekte. Je kunt echter twee dingen doen: jekunt je blik blijven richten op deze moeizame omstandigheden,op dat wat niet te veranderen is. Het zal je hoe langer hoe moe-delozer, verdrietiger en bozer maken. In plaats daarvan kun jeook je blik richten op jouw mogelijkheden om te kiezen. Diezijn in alle gevallen veel groter dan je denkt! En het is niet omhet even wat je kiest. De ene keus leidt tot betere resultaten dande andere. En of je meer of minder resultaat behaalt, ligt dus weldegelijk voor een deel aan jezelf. Daar liggen je verantwoorde-lijkheid, je vrijheid en je kracht. Zeker wanneer je keuzen ookdoor gebed gedragen zijn.

Ja, maar al dat onrecht dan? Het is toch ook moeilijk te ver-dragen dat het er zo oneerlijk aan toegaat in deze wereld? Wan-neer ik ontslagen ben op een onrechtvaardige manier, voel ik metoch terecht slachtoffer? Dan is het toch niet vreemd als ik blijfvasthouden aan de gedachte dat het ‘nooit had mogen gebeu-ren’? Het moet er in een werksituatie eerlijk aan toegaan.Werk-nemers mogen niet zomaar worden ontslagen. In het huwelijkmoet je trouw zijn aan elkaar. Erfenissen moeten eerlijk wordenverdeeld. De buren mogen geen overlast bezorgen. Kinderenmoeten luisteren naar hun ouders.

Wanneer ik ABC-schema’s met mensen maak en we irreëleopvattingen tegen het licht houden, hoor ik geregeld mensenprotesteren als het om deze opvattingen gaat. Je kunt toch van aldie zaken niet zeggen dat het niet moet? Je kunt toch niet gaanbeweren dat je in het huwelijk niet trouw hoeft te zijn aanelkaar? Dat moet toch gewoon wel?

Cloud en Townsend gaan hier op een heel verhelderendemanier op in:‘Wanneer we denken in termen van “rechtvaardig”en “eerlijk”, dan denken we in termen van hoe de wereld zoumoeten zijn. Echter: de bittere werkelijkheid is dat de wereld

10


geen rechtvaardig oord is. Ze functioneert niet volgens de regelsvan “hoe het zou moeten zijn”. Mensen die hun leven beheer-sen, die uit de slachtofferpositie stappen, doen dat in de realiteiten niet in de fantasiewereld van hoe het zou moeten zijn. Zezien het feit onder ogen dat we leven in een wereld die niet eer-lijk of rechtvaardig is en gaan met die werkelijkheid om. Zebesteden niet veel energie aan het protesteren tegen die oneer-lijke realiteit en eisen niet dat de wereld er anders uitziet. Zegaan met de wereld om zoals ze die aantreffen.Als gevolg daar-van zijn ze effectief in het zoeken naar oplossingen voor hetleven.’ Geestelijke mensen zijn er wel op uit om zelf de gerech-tigheid te praktiseren, maar ze eisen die niet van anderen.

De auteurs reiken vervolgens tal van inzichten en vaardig-heden aan om uit te stijgen boven verlammend slachtofferschap.Voor wie de grip en controle is kwijtgeraakt, biedt dit boek demogelijkheid om het heft weer in handen te krijgen. Het helptom te zien waar zich in je leven zinloze patronen voordoen:dingen die je steeds op een bepaalde manier doet, zonder dat zehet gewenste resultaat hebben. Het boek geeft vele praktischerichtlijnen en invalshoeken om deze patronen te wijzigen, waar-bij alle denkbare obstakels op dat pad vakkundig uit de weggeruimd worden.Wie na het lezen van dit boek nog in een ver-lammende slachtofferrol blijft zitten, doet er wellicht goed aanhet boek nog eens te lezen. Ten slotte: de auteurs zijn Ameri-kanen en dat is te merken aan het soort voorbeelden dat zijgebruiken en aan de hier en daar wel erg stimulerende en uitda-gende stijl. Je zou je schuldig kunnen gaan voelen wanneer jeniet je volle potentieel benut. Prik daar doorheen, want ookvoor wie met een ‘gewoon’ leven genoegen neemt, bieden deauteurs handvatten om dit leven tenminste te leven als jouwleven en niet als een ‘geleefd worden’.

Kees Roest, klinisch psycholoog,Woudenberg

11


12


Inleiding

Men zegt wel dat er twee soorten mensen op de wereld zijn:mensen die krijgen wat ze willen en mensen die niet krijgenwat ze willen.Winnaars en verliezers. Hebbers en niet-hebbers.En het nare is dat sommige mensen het gevoel hebben dat ze inde verkeerde groep vastzitten en voor altijd bestemd zijn omnooit uit het leven te halen wat ze willen.

In werkelijkheid ligt het niet zo zwart-wit. Hoewel er eenaantal duidelijke winnaars en verliezers is, zien we vaker dat demeeste mensen er op sommige terreinen van het leven in slagenom alles goed te laten verlopen, en op andere terreinen vastzit-ten.Aangezien jij dit zit te lezen, valt het te betwijfelen of allesin je leven mislukt.Waarschijnlijk is er een bepaald terrein waar-op je niet zo goed in staat bent geweest om het gat te dichtentussen wat je wilt en de resultaten die je in feite behaalt.Als dathet geval is, dan is dit een boek voor jou.

Hoewel het niet helemaal waar is dat mensen verdeeld kun-nen worden in twee types die duidelijk het etiket winnaars enverliezers krijgen, kunnen ze wel op een andere manier in tweesoorten worden verdeeld. En welk van die twee types jij bent zalabsoluut gaan bepalen of jij meer zult bereiken van wat je graag zouwillen in het leven.Wat zijn die twee types?

Mensen die verantwoordelijkheid nemen voor hun leven en mensendie dat niet doen.

Dat is het onderwerp van dit boek.We kunnen met het grootstevertrouwen, zowel door onderzoek als uit ervaring, stellen dat deinformatie en leiding die we je op deze bladzijden verstrekken,de kracht hebben om niet alleen de gebieden waar je vastzit enin beweging wilt komen te transformeren, maar zelfs schijnbaarhopeloze situaties om te buigen. Dit is niet alleen maar theorie.Het is bewezen dat dit geen-excuusplan al werkt zolang als ergeschreven is over veranderde levens.

13


WINNAARS IN EEN CULTUUR VAN SCHULD AFSCHUIVEN

We leven in een cultuur van schuld. Mensen zullen snelleriemand of iets de schuld geven van hun ellende dan dat ze zelfde verantwoordelijkheid nemen om ermee aan de slag te gaanen de situatie te verbeteren. Schuld is geïnstitutionaliseerd ge-raakt in onze gerechtshoven, in onze wetgeving, en op de scho-len. Het doortrekt onze psychologie en ons medisch denken, enzelfs ons morele en geestelijke leven. Het gevolg? Meer mensenmet meer ellende, maar altijd met iemand of iets om er deschuld van te geven.

Terwijl het afschuiven van de schuld iets van bezorgdheid,schuldgevoel, angst of verantwoordelijkheidsgevoel kan verzach-ten, draagt het niet bij aan de oplossing van de problemen. Zolang wedenken, voelen of handelen alsof we niets kunnen doen aan hetprobleem waar we mee worstelen, dan zullen we vast blijvenzitten.

Je kent waarschijnlijk wel mensen, of hebt die gekend, diealtijd een excuus hebben, die nooit de verantwoordelijkheidnemen voor wat ze zouden kunnen doen om hun situatie teverbeteren.Als je zo iemand kent, dan weet je ook hoe frustre-rend het is om te proberen iemand te helpen die zijn eigen ver-antwoordelijkheid niet wil nemen.Als psychologen hebben wedat wel duizend keer gezien.Vaak weten we al na vijf minutenmet iemand gesproken te hebben dat het oplossen van zijn ofhaar probleem een lang, inspannend gevecht zal worden. Nietomdat het probleem zelf onoplosbaar of de situatie onbehandel-baar is, maar omdat de belangrijkste factor ontbreekt die nodigis om het te boven te komen: het vermogen om verantwoorde-lijkheid te nemen voor het eigen leven.

Anderzijds hebben we meer dan vage hoop voor iemand diedat ene ingrediënt juist wel heeft – het vermogen om de verant-woordelijkheid te nemen. We weten gewoon dat deze persoon voor-uit zal gaan. Het grenst aan absolute zekerheid.

En dat geloven we ook met betrekking tot jou.Als je bereidbent om te doen wat alle winnaars in de wereld doen op hetterrein van het leven waar ze vast lijken te zitten, dan kan jetoekomst er anders uit zien. Op deze manier de verantwoorde-lijkheid nemen impliceert helemaal niet dat je situatie jouwschuld is of dat jij die veroorzaakt hebt. Het betekent alleen datjij, aangezien jij je erin bevindt, bereid bent om deze te omar-

14


men en te erkennen en zo te verbeteren.We begrijpen dat er soms meer bij komt kijken dan alleen

bereidheid. Er zijn gewillige, verantwoordelijke mensen die somstoch vast blijven zitten. Maar in die gevallen zijn de ontbrekendeingrediënten meestal de informatie, leiding en hulpmiddelen omde verandering te bewerkstelligen.

En we zullen je helpen door jou al die ingrediënten te geven.We zullen naast je gaan staan in je bereidheid om de verant-woordelijkheid voor je leven te nemen, ook al heb jij het pro-bleem of de situatie niet veroorzaakt, en we zullen je begeleidenbij het zetten van de stappen die je kunnen brengen waar je wiltkomen. Soms hoeven goede, verantwoordelijke mensen alleenmaar te weten wat de volgende stappen zijn om de situatie ineigen hand te nemen en te veranderen. Iemand staat bijvoor-beeld in een relatie met een ander die echt een ‘probleemper-soon’ is. Het is echt de schuld van de ander. Maar zelfs wanneerje te maken hebt met een probleempersoon zul je leren dat je derelatie en soms zelfs de persoon kunt veranderen, als je maarweet wat voor verantwoordelijke stappen jij van jouw kant moetzetten.

Of als je weet wat voor verantwoordelijke stappen je moetzetten in een situatie zoals depressie of angst, waarvan de symp-tomen soms worden veroorzaakt door een trauma of door eenslechte behandeling door anderen, dan kun je een situatie veran-deren die jij niet hebt veroorzaakt.

HET ONTBREKENDE STUKJE VINDEN

Of het nu gaat om een klinische kwestie zoals depressie, angst ofverslaving, een relatieprobleem zoals huwelijk of verkering, ofeen carrière die maar niet verder komt – als je bereid bent omiemand te zijn die verantwoordelijkheid neemt voor wat je kuntdoen en je niet langer richt op wat niet in je macht ligt, dan kunje de situatie verbeteren of het probleem oplossen. God heeft jezo gemaakt dat je daartoe in staat bent, en hij zal je toerusten omhet dan ook tot stand te brengen.

Dus we nodigen iedereen uit om verder te lezen – zowelmensen die de verantwoordelijkheid voor hun leven nog niet opzich genomen hebben, als mensen die bereid zijn om dat tedoen, maar niet weten hoe ze in een specifieke situatie moetenhandelen.

15


Ontdek dat verantwoordelijkheid geen negatief woord is, maarhet ene stukje dat nog ontbrak aan je zoektocht naar het ver-werkelijken van je dromen en verlangens.

Dr. Henry CloudDr. John Townsend

16


Aan mij ligt het niet!

Documents

Transcript of Aan mij ligt het niet!