1 1

บทท 3 การผลต ตนทน รายรบ และก าไร

o การผลต หนวยผลต และอตสาหกรรม

o ตนทนการผลต

o การผลตและตนทน

o รายรบและก าไร

2 2

การผลต คอ กระบวนการแปรรปปจจยการผลตตางๆ ใหเปนผลผลต รวมท งการขนสงสนคาไปยงผบรโภค

ปจจยการผลต

กระบวนการผลต

สนคาและบรการ

วธใดมประสทธภาพทสด

ผประกอบการ

การผลต หนวยผลต และอตสาหกรรม

QA = f ( a1, a2, a3, … ) ฟงกชนการผลต

3 3

หนวยผลตในทางเศรษฐศาสตร คอ หนวยเศรษฐกจทท า

หนาทในการผลต และ/หรอจ าหนายสนคาและบรการ

และท าหนาทในการรวบรวมปจจยการผลตตางๆ มาใชใน

การผลต

ตวอยางของหนวยผลต เชน รานคาเจาของ

คนเดยว หางหนสวน บรษทจ ากด บรษทมหาชน

เปนตน

ความหมายของหนวยผลต (Firm)

เพม

4 4

อตสาหกรรม คอ กลมหนวยผลตทผลต

สนคาหรอบรการอยางเดยวกนหรอคลายกน

เชน อตสาหกรรมน าอดลม อตสาหกรรมทอผา

อตสาหกรรมเฟอรนเจอร

อตสาหกรรมหนงอาจมผผลตนอยรายหรอ

จ านวนมาก ซงเปนตวก าหนดโครงสรางตลาด

ค ว า ม ห ม า ย ข อ งอตสาหกรรม (Industry)

เพม

5 5

ตนทนการผลต ในการตดสนใจวาจะผลตอยางไร และจ านวนเทาใดน น ผผลตตองเปรยบเทยบระหวางตนทนและรายรบ

ตนทนลกษณะตางๆ

1. ตนทนชดแจงและตนทนแฝง

2. ตนทนทางเศรษฐศาสตรและตนทนทางบญช

3. ตนทนคาเสยโอกาส

4. ตนทนเอกชน ตนทนสงคม

5. ตนทนระยะส นและตนทนระยะยาว

6 6

ตนทนชดแจง (Explicit Cost)

เปนคาตอบแทนปจจยการผลตตางๆ ทจายเปนตวเงน

ตนทนแฝง/ตนทนไมชดแจง/ตนทนประเมน (Implicit Cost)

เปนตนทนทเกดจากการใชปจจยการผลตของผผลตเอง

โดยไมมการจายคาตอบแทนทเปนตวเงน หรอจายต ากวา

ราคาตลาด ซงสวนทไมจายหรอจายต ากวานสามารถ

ประเมนออกมาเปนตวเงนได

ตนทนชดแจงและตนทนแฝง

เชนใชบาน ใชเงนทน ใชแรงงานตนเอง

7 7

*คอคาตอบแทนปจจยการผลตท งหมด ท งทเปนตวเงน

และสงของ ซงบางรายการอาจไมไดมการจายจรงกตอง

ประเมนคาตอบแทนใหแกปจจยการผลตทน ามาใช

ตนทนทางเศรษฐศาสตร

ตนทนชดแจง

ตนทนแฝง

ตนทนทางเศรษฐศาสตร +

8 8

ตนทนทางบญช (Accounting Cost)

* ตนทนชดแจง (explicit cost)

ตนทนทางเศรษฐศาสตร มากกวา ตนทนทางบญช

ก าไรทางเศรษฐศาสตร นอยกวา ก าไรทางบญช

9 9

หมายถงมลคาของทางเลอกทดท สดในบรรดา

ทางเลอกท งหลายทมอยและไดสละไป เนองจากน า

ทรพยากรมาใชประโยชนในทางหนงทางใดเสย

แลว

หลกคาเสยโอกาส ใชในการค านวณตนทนแฝง

โดยพจารณาวาถาน าทรพยากรดงกลาวไปใชใน

ทางเลอกอน จะใหผลตอบแทนเทาใด

ตนทนคาเสยโอกาส (Opportunity Cost)

เชน นกขาว(30,000) นกโฆษณา (50,000) นกเขยน (20,000)

10 10

หมายถง ผลกระทบทเกดจากกจกรรมใดๆ ของหนวยผลต ทสงผลตอบคคล

หรอกลมบคคลภายนอกหนวยผลต โดยไมมการจายเงนชดเชย

ผลกระทบภายนอกแบงไดเปน 2 ประเภท

- ผลกระทบทเปนดานบวก (External Benefit)เชน...........

- ผลกระทบทเปนดานลบ (External Cost) เชน.........

กรณเกดผลกระทบดานลบ แลวมการจายเงนชดเชย (compensation) จน

บคคลหรอกลมบคคลผเสยหายพอใจ ผลกระทบภายนอกอาจมการลบลางมคา

เปนศนยได

ผลกระทบภายนอก(Externalities)

สวนสาธารณะ

มลภาวะเปนพษ

EC961 วชาเศรษฐศาสตรเบองตน 11

External Cost

12

ผลจากน าเสยทเกดจากโรงงานอตสาหกรรม

แมน าเนาเสย

ปลาตาย

ชาวบานไมสามารถใชน าเพอการอปโภค – บรโภค

และเจบปวย

EC961 วชาเศรษฐศาสตรเบองตน 13

External Benefit

14 14

ตนทนเอกชน (private cost or Internal Cost) คอ ตนทนท งหมดทเกดข นในการผลตของหนวยผลตเอกชน และหนวยผลตเปนผรบภาระ

โดยตรงทเกดจากการซอขายปจจยการผลตผานตลาด

ผลประโยชนเอกชน (private benefit)

คอผลประโยชนท งหมดทเกดข นจากการผลตของหนวยผลตเอกชน ซงกคอรายรบจากการ

ขายผลผลตในตลาด

ตนทนสงคม (social cost)

= ตนทนเอกชน + ผลกระทบจากภายนอกทเปนลบ

ผลประโยชนสงคม (social benefit)

= ผลประโยชนเอกชน + ผลกระทบจากภายนอกทเปนบวก

ตนทนทางเอกชน และตนทนสงคม

15

16

การปฎบตการทางการทหารของสหรฐอเมรกาในการท าสงครามแตละคร ง

มตนทนสงมากดงตวเลข

นกศกษาสามารถอธบายไดหรอไมวา External Cost ประกอบดวยรายการใดบาง

17 17

การผลตและตนทน เศรษฐศาสตรแบงการผลตออกเปน 2 ระยะคอ

การผลตในระยะส น (short run period)

การผลตในระยะส นเปนไปตามกฎวาดวย ผลผลตเพม ลดนอยถอยลง

(Law of Diminishing Returns to Input)

การผลตในระยะยาว (Long run period) การผลตในระยะยาว เปนไปตามกฎวาดวยผลไดตอขนาด

(Law of Returns to Scale)

18 18

การผลตในระยะส น

ปจจยแปรผน (variable factors)

ปจจยคงท

(fixed factors)

ปจจยทมปรมาณการใชแปรผนตามปรมาณผลผลตทได ผ ผลตสามารถปรบ เปลยนปรมาณการใชไดตามตองการ

ปจจยทม ปร มาณคงท ไม

แปรผนตามปรมาณผลผลต

ไ ม ว า จ ะ ผ ลต ม า ก นอ ย

หรอไมผลตเลย กเสยคา

ตนทนใหกบปจจยเหลาน

เชน อาคาร เครองจกร ทดน รานเสรมสวย มราน ใชอปกรณขนาดใหญๆ

แชมพ น า ไฟฟา ลกจาง

19 19

การผลตในระยะส น

(short run period)

การผลตในระยะส นเปนไปตามกฎวาดวยผลผลตเพม ลดนอยถอยลง

(Law of Diminishing Returns to Input)

ระยะแรก การใชปจจยคงท + ปจจยแปรผน ผลผลตเพมข น

ระยะตอมา การใชปจจยคงท + เพมปจจยแปรผน ผลผลตเพมข น

ในอตราทลดลง

คอผลผลตเพมลดลง

20 20

หมายถง การผลตทผผลตสามารถเปลยนแปลงปจจยการผลตทกอยางให

มจ านวนตามตองการได

เปนการเปลยนแปลงขนาดของโรงงานหรอกจการ

ในระยะยาวปจจยทกอยางจงเปนปจจยแปรผน (ไมมปจจยคงท)

การผลตในระยะยาว (long run period)

การผลตในระยะยาว เปนไปตามกฎวาดวยผลไดตอขนาด

(Law of Returns to Scale)

สาระส าคญ:

การเปลยนแปลงปจจยการผลตทกอยางในอตรารอยละทเทากน อาจท าให

ปรมาณผลผลตรวมเปลยนแปลงไปในอตรารอยละทแตกตางไป คอ

•หากผลผลตรวมเพมข น มากกวา อตราเพมของปจจยการผลต

เรยกวา ผลไดตอขนาดเพมข น (increasing returns to scale)

•หากผลผลตรวมเพมข น นอยกวา อตราเพมของปจจยการผลต

เรยกวา ผลไดตอขนาดลดลง (decreasing returns to scale)

21 21

• ผลไดตอขนาดเพมข น

(Increasing returns to scale)

เกดขนไดจากการประหยดตอขนาด (economies of scale)

เชน -มการแบงงานกนท าไดอยางเหมาะสม เกดความช านาญ

-มการซอปจจยไดคร งละมากๆ ในราคาถกลง

ถาใชปจจยการผลต 10 % ผลผลต 12 %

22 22

• ผลไดตอขนาดลดลง (decreasing returns to scale)

ถาใชปจจยการผลต 10 % ผลผลต 8 %

เกดขนไดจากการไมประหยดตอขนาด

(diseconomies of scale)

เชน เมอขยายการผลตใหญเกนไประดบหนงแลว การดแลอาจ

ไมท วถง ตองแยงทรพยากรมาจากหนวยงานอน สงผลท าให

ตนทนการผลตเพมสงข น

23 23

การผลต

ปจจยแปรผน ปจจยคงท

ตนทนแปรผน (variable cost)

ตนทนคงท (fixed cost)

ตนทนทจายใหกบปจจยแปรผน

ซงจะเปลยนตามปรมาณผลผลต

เชน คาวตถดบ

คาไฟฟา-ประปา

ตนทนทจายใหกบปจจยคงท

ซงไมเปลยนตามปรมาณผลผลต

เชน เงนเดอนประจ า คาเชาทดน

24 24

ตนทนระยะส น และตนทนระยะยาว

ตนทนการผลตในระยะส น

ตนทนแปรผนและตนทนคงท

ตนทนการผลตในระยะยาว

ตนทนแปรผน

25 25

ตนทนในลกษณะตางๆ และการสรางเสนตนทน

ตนทนรวม (Total Cost: TC)

หมายถง ตนทนท งหมดในการผลตสนคา

ประกอบดวย ตนทนคงทรวม (Total Fixed Cost: TFC)

และตนทนแปรผนรวม (Total Variable Cost: TVC)

ดงน น TC = TFC + TVC

ตนทนรวมเฉลยตอผลผลต 1 หนวย (Average Total Cost: ATC หรอ AC) คอตนทนรวมหารดวยจ านวนผลผลต

ดงน น AC = TC/Q = AFC + AVC

ตนทนเพม (Marginal Cost: MC)

คอตนทนรวมทเปลยนแปลงไป (เพมหรอลด) จากการผลตทเปลยนแปลงไป(เพมหรอลด) 1 หนวย

ดงน น MC = TC/Q คอ ความชนของเสน TC

TC = TFC + TVC

TC = TFC + TVC

Q Q Q

AC = AFC + AVC

26 26

Q TFC TVC TC AFC =TFC/Q

AVC =TVC/Q

ATC หรอ AC =TC/Q =AFC+AVC

MC = TC Q

0 4 0 …..

1 4 5 ….. ……. …….. ……. …….

2 4 8 12 2 4 6 3

3 4 15 19 1 .33 5 6.33 7

4 4 32 36 1 8 9 17

5 4 65 69 0.8 13 13 .8 33

ตารางความสมพนธของตนทนประเภทตางๆ

4

9 4 5 9 5

4/1 5/1 9/1 หรอ 4+5 (9-4)/(1-0)

TC2-TC1/Q2-Q1

27 27

AFC

AVC

AC

MC

ตนทน (C)

0 ปรมาณผลผลต (Q)

28 28

รายรบและก าไร

รายรบจากการผลต

o รายรบรวม (Total Revenue: TR) TR= P x Q

o รายรบเฉลย (Average Revenue: AR) AR = TR/Q

o รายรบเพม (Marginal Revenue: MR) MR = TR/Q

TR2-TR1

Q2-Q1

คอ ความชนของเสน TR

29 29

P Q TR=PxQ AR=TR/Q MR= TR/ Q

10 0 ........ ....... …..

10 1 ........ ........ …..

10 2 ....... ........ …..

10 3 30 10 10

10 4 40 10 10

10 5 50 10 10

10 6 60 10 10

10 7 70 10 10

ตารางรายรบประเภทตางๆ

(กรณราคาคงท : ตลาดแขงขนสมบรณ)

0

10

20

0

10

10

0

10

10

30 30

เสนรายรบประเภทตางๆ

รายรบ

0 ปรมาณผลผลต (Q)

TR

AR =MR =D =P

ตลาดแขงขนสมบรณ

เสนตรงขนานแกนนอน

31 31

P Q TR=PxQ AR=TR/Q MR= TR/ Q

11 0 0 0 -

10 1 10 10 10

9 2 ……. ……….. ………..

8 3 24 8 6

7 4 28 7 4

6 5 30 6 2

5 6 30 5 0

4 7 28 4 -2

ตารางรายรบประเภทตางๆ

(กรณราคาไมคงท : ตลาดแขงขนไมสมบรณ)

18 9x2 9 18 /2 8 (18-10)

(2-1)

32

เสนรายรบประเภทตางๆ

รายรบ

0 Q ปรมาณผลผลต (Q)

TR

MR AR

TR สงสด

30 ตลาดแขงขนไมสมบรณ

TR ระฆงคว า

AR ,MR มความชนเปนลบ

MR มความชนเปน 2เทาของ AR

33 33

ก าไรทางบญชและก าไรทางเศรษฐศาสตร

ก าไรทางบญช = รายรบรวม – ตนทนทางบญช

ตนทนทางเศรษฐศาสตร = ตนทนชดแจง + ตนทนไมชดแจง

ตนทนทางบญช = ตนทนชดแจง

ก าไรทางเศรษฐศาสตร = รายรบรวม– ตนทนทางเศรษฐศาสตร

ตนทนไมชดแจง = คาเสยโอกาส

34 34

ก าไรทางเศรษฐศาสตร

= รายรบรวม – ตนทนทางเศรษฐศาสตร

= TR - TC

ก าไรทางเศรษฐศาสตร เทากบ 0 เรยกวาได ก าไรปกต (normal profit)

ก าไรทางเศรษฐศาสตร มากกวา 0 เรยกวาได ก าไรเกนปกต (abnormal profit = economic profit)

ก าไรทางเศรษฐศาสตร นอยกวา 0 เรยกวาได ขาดทนทางเศรษฐศาสตร(economic loss)

TR = TC

TR > TC

TR < TC

EC961 วชาเศรษฐศาสตรเบองตน 35 35

เง อนไขของก าไรสงสด

ตนทน รายรบ ก าไรรวม

ปรมาณผลผลต (Q)

ตนทนรวม (TC)

รายรบรวม (TR)

0 Q2 ก าไรรวม

a

b

ชวงท TR หางจาก TC มากทสด แสดงถงก าไรสงสดน น

slope ของ TR = slope ของ TC น นคอ MR = MC

J

ก าไร = TR - TC

Q1 Q3

36 36

ทดสอบ

ลาออกจากทท างานเดม(เงนเดอน 7,000 บาท) มาท าธรกจสวนตว มคาใชจายคอ

-คาน าคาไฟ = 2,000 บาท

- คาวตถดบ = 7,000 บาท

-คาเชาส านกงาน = 30,000 บาท

-คาจางพนกงาน = 100,000 บาท

จงหา

1. ตนทนคาเสยโอกาส = ……………………………………………………….

2. ตนทนชดแจง = ……………………………………………………………..

3. ตนทนไมชดแจง = ……………………………………………………………..

139000 2000+30000+7000+100000

7000ตนทนคาเสยโอกาส

7000เงนเดอนเดม

EC961 วชาเศรษฐศาสตรเบองตน 37 37

ทดสอบ

4. ตนทนทางเศรษฐศาสตร =……………………………………………………….

5. ตนทนทางบญช = ……………………………………………………………..

6. ถามรายรบ 146,000 บาท

ก าไรทางบญช = ……………………

ก าไรทางเศรษฐศาสตร = ……………………

7. ถามรายรบ 200,000 บาท

ก าไรทางบญช = ……………………

ก าไรทางเศรษฐศาสตร = ……………………

146000 (2)+(3) = 139000 +7000 =ตนทนเอกชน

139000 ขอ 2 = ตนทนชดแจง

ก าไรปกต = 0 คอผลตคมทน

= ก าไรเกนปกต หรอมก าไรทางเศรษฐศาสตร

54000 200000-146000

61000 200000-139000

7000 146000-139000