โดย พระจลนายก (สชาต อภชาโต)

วดญาณสงวรารามวรมหาวหาร

ในพระบรมราชปถมภ

อาเภอบางละมง จงหวดชลบร

พมพแจกเปนธรรมทาน

www.kammatthana.com

กาลงใจ ๑๑

1

ทานทมความประสงคจะพมพหนงสอเลมนแจกเปนธรรมทาน

ทานสามารถพมพไดโดยไมตองขออนญาตแตอยางใด

โดยใหถอตามหลกธรรมทแสดงไววา การใหธรรมะ ชนะการใหท งปวง

2

สารบญ

กณฑท หนา

๑๕๖ มรรค 3

๑๕๗ พระรตนตรย 10

๑๕๘ อานาจวาสนา 17

๑๕๙ อนจจง 25

๑๖๐ บวช ๒ ประเภท 33

๑๖๑ บรรลธรรมดวยการฟง 42

๑๖๒ ฟงดวยสต 50

๑๖๓ คบคนด 58

๑๖๔ พลงจต 66

๑๖๕ สงทควรร 74

3

กณฑท ๑๕๖

มรรค ๒๔ กมภาพนธ ๒๕๔๖

การมาวดอยางสมาเสมอทกๆวนพระ เพอทาบญใหทาน รกษาศลฟงเทศนฟงธรรม

ปฏบตธรรม เปนการเจรญมรรค ทพระพทธเจาทรงไดประทานไว ใหกบพทธศาสนกชน

ท งหลาย ไดประพฤตปฏบตตาม เพอความสขความเจรญ ความพนทกข พนจากการ

เวยนวายตายเกด เปนทางสายกลาง มชฌมาปฏปทา เพราะเปนวธพนทกขทอยกงกลาง

ของวธการดบทกขทสดโตงท ง ๒ วธ คอ วธหนงมความเหนวาพนทกขไดดวยการหา

ความสขใหมากๆ คอความสขจากกามคณ ๕ รป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ ซงไมใช

เปนทางทจะทาใหพนทกขอยางถาวร แตเปนการพนทกขในชวงขณะหนง เชนเวลาทไมม

ความสบายใจ แลวกไดออกไปเทยว ไดสมผสกบรป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ ทถกอก

ถกใจ กทาใหเกดความสขอยขณะหนงในขณะทไดสมผส หลงจากนนแลวกหายไป ก

ผานไป ทงไวแตความวาเหว อางวางเปลาเปลยว ทงไวแตความหว ความกระหาย ความ

อยาก ทงไวแตความทกข ความไมสบายใจ จงไมใชเปนทางทนาพาใหไปสความสข การ

หลดพนจากทกขอยางแทจรง

อกวธหนงเหนวาพนทกขได ดวยการทรมานตนดวยวธตางๆ เชนพวกฤาษชไพรท งหลาย

ทคดวาการไมแสวงหาความสขใดๆในโลกนเลย กบการอยกบความยากความลาบาก

เทานน ทจะทาใหพนทกข ใหไปสความสขทแทจรง เชนไมใสเสอผา ไมตดผม ไมโกน

หนวด ทรมานตนดวยวธตางๆ เชนนงอยบนทน งทมของแหลมเพอใหเกดความเจบปวด

พระพทธเจาเองกทรงเคยอดพระกระยาหารถง ๔๙ วน กไมสามารถดบทกขภายในใจได

ใจกยงมความทกข มความกงวล มความกลว มความวาวนขนมวอยเหมอนเดม จงทรง

เหนวาการทรมานตนดวยวธการตางๆ กไมใชเปนทางทจะนาไปสการพนทกข ในทาง

กลบกน การหาความสขจากรป เสยง กลน รส โผฏฐพพะอยางทคนสวนใหญแสวงหา

4

กน ดวยการไปเทยว ไปดหนง ดละคร ไปกนเหลาเมายา ไปเสพกามกน กไมใชเปนทาง

ทจะทาใหหลดพนจากความทกข เพราะไดทรงประพฤตมาเหมอนกนในสมยทเปนพระ

ราชกมาร ไดอยทามกลางความสขของกามคณ ๕ แตกไมไดทาใหพระทยสงบเยนสบาย

ปราศจากความวาวนขนมว ความกงวล ความกลว ความทกขท งหลาย จงทรงเหนวา

ทางท ง ๒ ทางนไมใชทางพนทกข จงไดทดลองทางท ๓ ทอยกงกลางระหวางทางท ง ๒

น คอทางแหงมรรคทพระพทธเจาไดทรงตรสร

หลงจากทไดทรงปฏบตอยถง ๖ ปดวยกน จงไดทรงตรสรในพระอรยสจ ๔ ทรงรทกข

รสมทย ตนเหตของทกข รนโรธ การดบทกข รมรรค ทางดบทกข เมอไดทรงตรสรดวย

การประพฤตปฏบตแลว จงมความม นใจ เพราะไดทรงหลดพนจากความทกขท งหลาย

แลว และไดพบกบความสขทแทจรง จงไดนาเอามรรคคอการปฏบตเพอใหพนทกขนมา

เผยแผส งสอนใหกบสตวโลกท งหลาย ผทมจตศรทธาหลงจากไดยนไดฟงแลวนาไป

ปฏบต กจะไดประสบพบกบการหลดพนจากความทกข ไดพบกบความสขทแทจรง จง

เปนทมาของการปฏบตของพทธศาสนกชน ดวยการมาวดกนเปนประจา เพอเจรญมรรค

ทพระพทธเจาไดทรงสอนใหดาเนนนนเอง มรรคททรงสอนกทรงแสดงไวหลายลกษณะ

ดวยกน แตกเปนมรรคอนเดยวกน ตางแตชอเทานน บางครงกทรงแสดงมรรคมองค ๘

คอ ๑. สมมาทฏฐ ความเหนชอบ ๒. สมมาสงกปโป ความดารชอบ ๓. สมมาวาจา

เจรจาชอบ ๔. สมมากมมนโต การกระทาชอบ ๕. สมมาอาชโว อาชพชอบ ๖. สมมาวา

ยาโม ความเพยรชอบ ๗. สมมาสต สตชอบ ๘. สมมาสมาธ การต งม นของจตชอบ

เรยกวามรรคทมองค ๘ คาวาชอบแปลวาถกตอง

บางครงกทรงแสดงเปน ศล สมาธ ปญญา ซงกมาจากมรรคทมองค ๘ เชนกน เพราะ

ศลกคอสมมากมมนโตการกระทาทถกตอง สมมาวาจาการพดทถกตอง สมมาอาชโวการ

เลยงชพทถกตอง สมาธกคอสมมาสมาธ ปญญากคอสมมาทฏฐ สมมาสงกปโป สวน

สมมาวายาโมกบสมมาสตคอความพากเพยรทถกตองและการระลกรทถกตอง กเปน

องคประกอบทสนบสนนการเจรญศล สมาธ ปญญา ผใดเจรญศล สมาธ ปญญา

จาตองมสมมาวายาโม ความพากเพยรทถกตอง มสมมาสตการระลกรทถกตอง ถา

5

ไมเชนนนแลวจะไมสามารถเจรญศล สมาธ ปญญาได เชน ญาตโยมเวลามาทวดกตองม

สตรวาตวเองกาลงทาอะไรอย รวากาลงมาวด รวาจะตองมาทาอะไร กเตรยมตวเตรยม

ขาวเตรยมของมา เตรยมจตเตรยมใจมา เพอมาประกอบกจทพงกระทา เรยกวาสมมาวา

ยาโม ความพากเพยรทถกตอง มาทาความด มาละความชวนนเอง นกคอมรรคทมองค

๓ เรยกวา ศล สมาธ ปญญา

บางครงกทรงแสดงมรรคไวอกรปแบบหนง เรยกวา ทาน ศล ภาวนา นกเปนมรรคทม

องค ๘ เชนกน เพยงแตเพมทานเขาไป เพราะทรงสอนให กบคฤหสถผครองเรอน ผยง

มความยดตดอยกบทรพยสมบตขาวของเงนทองตางๆ จงจาเปนตองสอนใหเสยสละ

ดวยการใหทาน เพราะการจะไปสการพนทกขได จะตองปลอยวางทรพยสนสมบตขาว

ของสงภายนอกท งหลาย ถาจตยงมความผกพน มความยดม นถอม นอปาทานอยกบสง

เหลาน กจะทาใหจตใจมความวาวนขนมว มความกงวล มความทกข มความไมสบายใจ

จงตองสอนทาน ศล ภาวนา ใหกบคฤหสถผครองเรอน สวนศลกเหมอนกบศลในศล

สมาธ ปญญา คอสมมากมมนโตการกระทาทถกตอง สมมาวาจาการพดทถกตอง สมมา

อาชโวการเลยงชพทถกตองเหมอนกน สวนภาวนากหมายถงการเจรญสมาธและปญญา

นนเอง เหมอนกบศล สมาธ ปญญาทพระพทธองคจะทรงสอนใหกบพระภกษผปฏบต

ธรรม เวลาสอนพระภกษผปฏบต ผออกบวชจะไมสอนเรองทาน เพราะไดเสยสละ

ทรพยสมบตขาวของเงนทองหมดไปแลว ไมมเหลออยตดตวแลว เวลามาบวชกมาตว

เปลาๆ มาดวยศรทธา ไมไดเอาทรพยสนเงนทองขาวของตดตวมาดวย ไมไดเอา

ยศถาบรรดาศกดตดตวมาดวย ไดเสยสละไปหมดแลว จงไมมความจาเปนทจะตอง

สอนเรองทานใหกบพระภกษนกบวชท งหลาย แตถาเวลาสอนใหกบฆราวาสยงตองสอน

เรองการใหทานอย จงทรงสอนทาน ศล ภาวนา ถาสอนใหกบนกบวชกจะทรงสอนศล

สมาธ ปญญา แลวกขยายความไปสมรรคทมองค ๘ ตงแตสมมาทฏฐไปจนถง

สมมาสมาธ

มรรคทมองค ๘ นไมวาจะเปนทาน ศล ภาวนากด ศล สมาธ ปญญากด จาตองเจรญไป

พรอมๆกน เพราะมรรคเปรยบเหมอนรถยนตคนหนง มสวนประกอบหลายสวนดวยกน

6

เชน มลอ มเครองยนต มตวถง มพวงมาลย มคนเรง มเบรก มอะไรหลายๆ อยาง

ดวยกน จาตองมสงเหลานในการทจะทาใหรถยนตนนวงไปได เวลารถยนตวงกไป

พรอมๆ กนท งหมด ท งลอ ท งเครองยนต ท งกระบะ ท งตวถง ท งพวงมาลย ท งเบรก

ท งคนเรง ไปพรอมๆกนหมด ฉนใดการเจรญมรรค เชน ทาน ศล ภาวนา หรอ ศล

สมาธ ปญญา หรอมรรคทมองค ๘ กตองเจรญไปพรอมๆกน ตองมการทาบญใหทาน

อยางสมาเสมอ มการรกษาศลอยางตอเนอง มการเจรญจตตภาวนา เจรญสมาธปญญา

อยางตอเนอง อยางสมาเสมอเชนกน เหมอนกบเวลารบประทานอาหาร กตอง

รบประทานอาหารใหครบทกอยาง ทมความจาเปนตอการทาใหรางกายอยไปได โดยไม

เจบไขไดปวย คอตองรบประทานขาว กบขาว ของหวาน ผลไม นา รางกายจงจะได

สารอาหารทครบถวน ทาใหเจรญเตบโต อยไปไดโดยไมเจบไขไดปวย

ฉนใดการบาเพญธรรม คอมรรคทพระพทธเจาทรงส งสอน กตองบาเพญพรอมๆกนไป

ไมแยกกนทาทละข น ซงเปนสงทบางคนบางทานอาจจะยงไมเขาใจ กคดวาตอนนขอ

เพยงทาทานอยางเดยวกอน ยงไมรกษาศล ไมไหวพระสวดมนต ไมปฏบตธรรม บาง

ทานกขอทาแตทานและรกษาศลแตยงไมปฏบตธรรม อยางนแสดงวายงไมไดเจรญ

มรรคใหครบองค ๘ หรอถาขบรถกไมไดเอารถไปท งคนรถ บางทเอากระบะรถไปแตไม

เอาลอไป รถกไปไมได ไปไมถงไหน ตองเอาไปท งคนรถ ถงจะไปได ฉนใดการปฏบต

ธรรมเจรญมรรค ตามแนวทางทพระพทธเจาทรงส งสอน กตองปฏบตไปพรอมๆกน

ท งหมด ทานกตองทา ศลกตองรกษา จตตภาวนากตองเจรญ ถาไมทาอยางนนแลว ผล

ทปรารถนากจะไมปรากฏขนมา เพราะวาองคประกอบไมบรบรณ ไมครบนนเอง

เหมอนกบการรบประทานอาหารทไมครบ กจะทาใหรางกายเจบไขไดปวย บางทไปหา

หมอ หมอกบอกวาไมไดเปนอะไรหรอก เพยงแตรางกายขาดสารอาหารบางชนดไปเทา

นนเอง ถากนอาหารใหครบทกสวนแลวสารอาหารกจะไดครบ รางกายกจะไมเจบไขได

ปวย ฉนใดการจะทาใหใจมความสข ไมมความทกข ไมมความวตก ไมมความกงวล ก

ตองเกดจากการเจรญมรรคใหครบทกๆ สวนนนเอง

7

จงขอใหเจรญทาน ศล ภาวนา กด ศล สมาธ ปญญากด หรอมรรค ๘ กด ใหครบถวน

บรบรณ แลวผลทประเสรฐทเลศ คอการพนจากความทกข มแตความสขภายในใจ ไมม

ความวาวนขนมว ไมมความเศราโศกเสยใจ ไมมความทกข ความอาลยอาวรณตางๆ ก

จะปรากฏขนมาในใจ ใจจะไมไขวควา ไมหว ไมอยากกบอะไรท งสนในโลกน ไมวาจะ

เปนลาภ ยศ สรรเสรญ หรอกามสขท งหลาย ใจจะไมอยากเลย เพราะรวาหาใชเปน

ความสขไม แตเปนความทกข เพราะเปนไตรลกษณนนเอง เปนของไมเทยง เปนของท

ไมมใครเปนเจาของ ไมมใครบงคบใหอยกบตวเองไปไดตลอดเวลา เมอบงคบไมได เมอ

มการเปลยนแปลง เมอไปหลงไปยดไปตดเขา กจะตองเกดความทกขขนมา ผทไดเจรญ

มรรคของพระพทธเจาแลวยอมมปญญา ยอมเหนตามสภาพความเปนจรงวา ลาภ ยศ

สรรเสรญ กามสข ไมเปนความสขเลย เปนแตความทกข จงไมเคยทจะคดทจะเขาไปหา

ลาภ ยศ สรรเสรญ กามสขเลย มแตจะถอยออก มแตจะหน ไมเขาไปเกยวพนดวย

ถาจาเปนตองเกยวของดวย เชน มศรทธาญาตโยมนาปจจยขาวของตางๆมาถวายมาให

กจะไมยดไมตด จะไมหลงคดวาเปนของๆตน จะไมหลงคดวาเปนสงทจะใหความสขกบ

ตน แตรบไวดวยความเกรงใจ รบไวเพอฉลองศรทธา ของผทยงมความจาเปน ตอการ

ทาบญทาทานอย กรบใหเขา เพอเขาจะไดสาเรจประโยชน จะไดบญไดกศล แตผรบกจะ

ไมเกบไวเพอใชสาหรบตนเลย มแตจะนาเอาไปชวยเหลอผอนตอไป เชน เอาไปทาสงท

เปนสาธารณะประโยชน ไปชวยสรางโรงพยาบาล สรางโรงเรยน ซออปกรณการแพทย

ตางๆ ใหทนการศกษากบผดอยโอกาส สงเคราะหผทตกทกขไดยากทไมมใครเหลยวแล

ถงแมจะไมไดเปนนกบวชกตาม ไมไดเปนคนดเลศกตาม แตหลกมนษยธรรมกยงม

ความจาเปนอย ตราบใดทยงมคนไมสามารถชวยตวเองไดอย เจบไขไดปวยกตองพาไป

หาหมอใหไดรบการรกษา ถาไมมอาหารรบประทาน กตองดแลชวยเหลอกนไป เขาลมก

ชวยใหเขาลกขนมา เพอจะไดเดนไปเองได ไมไดชวยแบบแบกหามเขาไปตลอดเวลา ทา

ใหเขากลายเปนคนพการไป ถาชวยแบบนไมเปนการชวยทถกตอง ชวยเขาเพราะเขาชวย

ตวเขาเองไมได ชวยเขาเพอใหเขาชวยตวเองได เมอเขาชวยตวเองไดแลว เขาจะไดไม

ตองไปรบกวน ไปพงพาอาศยผอน หลกมนษยธรรมจงเปนความจาเปน ไมวาจะเปนคน

ดหรอคนชว ไมวาจะเปนมนษยหรอเปนเดรจฉาน กยงมความจาเปนทจะตองดแลซงกน

8

และกน แมกระท งโจรผราย เมอถกเจาหนาทยงไดรบบาดเจบ เจาหนาทกยงตองนาไปสง

โรงพยาบาล ไปรกษาใหหายเสยกอน เมอหายแลวจงคอยนาไปดาเนนคดตอไป

นคอหลกของการเจรญมรรค ไมเบยดเบยนผอน ไมทาบาปท งปวง ทาแตกศลคณงาม

ความด ชาระจตใหสะอาดหมดจด ละกเลสตณหาทมอยในใจใหหมดสนไป ดวยการ

เจรญมรรค คอศล สมาธ ปญญา หรอทาน ศล ภาวนา เปนวธทจะทาใหจตใจสะอาด

หมดจด ประสบกบความสขทแทจรง หลดพนจากความทกขท งหลาย เราจงตองมาวด

กนอยางสมาเสมอ ถงแมจะไมไดมาวด กยงตองบาเพญเหมอนกน เพราะการบาเพญ

ไมไดหมายถงการบาเพญทวดอยางเดยว การบาเพญทแทจรงตองบาเพญไดทกแหงทก

หน เพราะสงทเราบาเพญคอกาย วาจา ใจ ของเรา ไมไดขนอยกบกาลและสถานท อยท

ไหนกมกาย มวาจา มใจ จงตองเจรญสมมาสตคอการระลกรอยตลอดเวลา ไมวาจะ

เคลอนไหวทางกาย ทางวาจา ทางใจ ทางความคดอยางไร กตองมสตระลกรอยเสมอ

ตองตามรอยเสมอวา ในขณะนกาลงทาอะไรอย พดอะไรอย กาลงคดอะไรอย สงทกาลง

พด กาลงคด กาลงทาอยน ถกตองหรอไม เปนสมมาหรอเปนมจฉา ถกหรอผด ถาเปน

สมมากทาตอไป ถาเปนมจฉาคอไมถกตองเปนความผด กตองระงบทนท เชน กาลงฆา

สตวตดชวตอยหรอเปลา ถากาลงทาอย กตองหยดทนท เวลายงมาเกาะกตบยงทนท

อยางนแสดงวาไมมสมมาสต ไมมการระลกรถงการกระทาของเรา ถามสตพอมอจะไปต

ยงเขา กตองรแลววากาลงเปนมจฉา เปนการกระทาทผด กตองหยดทนท

การเจรญมรรค ๘ ทสาคญอยางยง ทจาเปนอยางยง ทจะตองเจรญอยตลอดเวลา กคอ

สมมาสต การระลกรอยทกเวลา ตงแตตนขนมาจนถงเวลาหลบไป จาตองมสตรอยเสมอ

วากาลงคดอะไร กาลงพดอะไร กาลงทาอะไร กาลงจะคดอะไร กาลงจะพดอะไร กาลง

จะทาอะไร ตองรอยวาเปนสมมาหรอเปนมจฉา คอถกตองหรอไมถกตอง ถาไมถกตองก

ตองระงบ ถาถกตองกทาไปเลย เพราะการกระทาทถกตอง การพดทถกตอง ความคดท

ถกตองจะนามาซงความสขความเจรญนนเอง สวนการกระทาทไมถกตองทเปนมจฉา ก

จะทาใหเกดผลเสยตามมา ผลรายตามมา ท งกบตวเราและกบผอน จงตองมสตดความ

เคลอนไหวของกาย วาจา ใจ อยเสมอ โดยเฉพาะอยางยงใจของเรา เพราะการกระทา

9

ทางกาย ทางวาจานน จะเกดขนไดกตองเกดจากการกระทาทางใจเสยกอน ใจตองคด

กอนแลวจงคอยส งการไปทกายและวาจา จงตองดใจเรา ดความคดเราอยเสมอวา กาลง

คดอะไรอย ดอารมณของเราวา ขณะนเปนปกตหรอเปลา มความโลภหรอเปลา มความ

โกรธหรอเปลา มความหลงหรอเปลา มความอยากหรอเปลา ถามแสดงวาใจเรมไป

ในทางทไมชอบแลว ไปทางมจฉาแลว ตองระงบดบเสย ดวยการเจรญกรรมฐานบทใด

บทหนง เชน บรกรรมพทโธๆๆไปกได หรอเจรญปญญาไปกได สอนตนบอกตนวา

กาลงคดไมด กาลงสรางปญหาใหกบตวเอง

เวลาโลภตองถามตวเองวาจาเปนไหมสงทตองการ ถาเปนสงทจาเปนตอการดารงชพ เชน

ตองรบประทานอาหาร ตองมเสอผาใส ตองมบานอย ตองมยารกษาโรค ถาเปนอยางนก

ไมถอวาเปนความโลภ แตเปนความจาเปน ถามเกนความจาเปน เชน ตอนนเสอผากม

พอใสแลว อาหารกมพอกน บานกมพออยแลว ยารกษาโรคกมพออยแลว แตกลบยงไม

พอใจ ยงอยากจะไดบานทใหญโตขนกวาเดม มเสอผาเพมขนมาอก มอาหารพสดาร

ราคาแพงๆรบประทาน รกษาโรคในโรงพยาบาลทมราคาสงๆแพงๆ ถาคดอยางนแลว

แสดงวากาลงโลภ กาลงหลง แลวใจจะตองวาวนขนมว ไมเปนปกต อยนงเฉยเปน

อเบกขาไมได จะตองออกไปดนรนหาสงเหลานมา เมอไดมาแลว แทนทจะเปนความสข

กลบกลายเปนความกงวล เพราะจะตองรกษาใหอยกบตนไปนานๆ ซงไมใชเปนสงทงาย

เพราะทกคนตองทามาหากน ตองหาเงนหาทอง แกงแยงชงดกน จงมแตเรองราว ทจะ

ทาใหเกดความวาวนขนมวกบจตใจ ไมรจกหยดจกหยอน จงตองใชมรรค คอปญญา

เพอจะไดดบความโลภ ความหลงท งหลาย เพอจะไดอยเยนเปนสข ถาเจรญมรรคได

ครบถวนบรบรณ กจะมความสขเตมเปยม เรยกวาบรมสข ปรมงสขง เปนความสขของ

พระพทธเจาและพระอรหนตสาวก จงควรเจรญมรรคอยเสมอๆจนครบถวนบรบรณ

การแสดงเหนวาสมควรแกเวลา ขอยตไวเพยงเทาน

10

กณฑท ๑๕๗

พระรตนตรย ๒ มนาคม ๒๕๔๖

การมาวดอยางสมาเสมอเพอประกอบศาสนกจตางๆ เปนการนาความเปนสรมงคลมา

ใหแกชวต เพราะวาสงตางๆทศาสนาสอนใหปฏบต ลวนเปนเหตทจะนามาซงความ

รมเยนเปนสข ความปราศจากทกขภยตางๆ เพราะศาสนานเกดจากบคคลทชาญฉลาด

มปญญา มดวงตาแหงธรรม ซงเปนดวงตาทประเสรฐเลศโลก กวาดวงตาทมอยใน

รางกาย ทมองเหนเพยงรปธรรมเทานน แตไมสามารถมองเหนนามธรรมตางๆ เชน

ความสข ความทกข ความเจรญ ความเสอม ความเปนสรมงคล ความอปมงคล

ท งหลาย ทตองอาศยดวงตาแหงธรรมซงเปนดวงตาของใจ จงจะสามารถมองทะลเขาไป

ในสวนของนามธรรม ทละเอยดกวารปธรรมได จงตองมพระศาสนาเปนผสอน เพราะ

พระศาสนาเกดจากผมดวงตาเหนธรรม คอพระอรหนตสมมาสมพทธเจา พระบรม

ศาสดา

หลงจากทไดทรงตรสรธรรมแลว ทรงเหนเหตของสขและทกข เหตของความเจรญและ

ความเสอม จงไดนาเอามาประกาศส งสอนใหกบสตวโลก สงททรงส งสอนทรงเรยกวา

ธรรมะ คอพระธรรมคาสอน เมอไดประกาศพระธรรมคาสอนไปแลว กมผมจตศรทธา

มความฉลาดพอทจะเหนตาม กนาไปปฏบตจนมดวงตาเหนธรรมขนมาภายในใจ

กลายเปนพระอรยสงฆสาวกขนมา พระท ง ๓ องค คอพระพทธ พระธรรม พระสงฆ

จงเปนองคประกอบทสาคญของพระพทธศาสนา เปนแสงสวางทชวยนาพาสตวโลก ให

ดาเนนชวตไปสความเจรญรงเรองไดอยางแทจรง พระพทธ พระธรรม พระสงฆจงเปน

สงทสาคญอยางยงแกสตวโลกผปรารถนาความสขความเจรญ ผปรารถนาความหลดพน

จากความทกขท งหลาย เพราะวาสตวโลกโดยลาพงยงไมมความสามารถพอทจะนาตนให

ไปสจดทตนปรารถนาได จงตองพงพระพทธ พระธรรม พระสงฆ เปนผนาพาไป

11

ดงนนทกครงทพทธศาสนกชนประกอบศาสนกจตางๆ จงตองระลกถงพระบรมศาสดา

เปนเบองตน แลวกมการแสดงออกถงเจตนารมณทจะยดเอาพระพทธ พระธรรม

พระสงฆเปนสรณะ เปนผนาพาชวตของตนไปในทศทางทดทงาม การระลกถงพระพทธ

พระธรรม พระสงฆอยเสมอจงเปนกจทพทธศาสนกชนพงกระทาอยอยางตอเนอง เพราะ

เมอไดระลกถงพระพทธ พระธรรม พระสงฆแลว กจะเกดปญญา ความรความฉลาด ท

จะดาเนนชวตไปในทางทถกตองดงาม เวลาทระลกถงพระพทธคณ พระธรรมคณ

พระสงฆคณ กจะระลกถงวถทางทพระพทธเจากด พระอรยสงฆสาวกกดไดดาเนนไป

และระลกถงผลอนประเสรฐ ทไดทรงบรรลถง ทาใหไมหลงทาง ไมลมทจะประพฤตตาม

วถทางททานผประเสรฐท งหลายไดทรงดาเนนมา จงตองเจรญพระพทธคณ พระ

ธรรมคณ พระสงฆคณอยเสมอ เพราะเมอไดเจรญแลวจตจะมความออนโยน ไหลไป

ตามกระแสธรรม ถาไมระลกถงพระพทธ พระธรรม พระสงฆ ใจซงมกระแสบาปกรรม

กเลสตณหา โมหะ อวชชา กจะถกฉดลากพาไปสทต า ซงจะนาผลทไมปรารถนามาให

คอความทกข ความเสอมเสยท งหลาย จงตองระลกถงพระพทธเจา พระธรรม พระสงฆ

อยเสมอ ดวยการทาความเขาใจ ทาความรจกพระพทธเจา พระธรรม พระสงฆ เมอร

แลวจะไดนาพระพทธ พระธรรม พระสงฆเขามาสใจดวยการปฏบต

ในเบองตนพระพทธเจากเปนบคคลธรรมดาสามญอยางพวกเรา มกเลสตณหา มความ

โลภ ความโกรธ ความหลง ครอบงาพระทย แตทรงเหนวาสงเหลานลวนเปนพษเปนภย

จงไดออกปฏบตธรรมดวยการศกษาจากผรทมอยในสมยนน ทรงไดรบความรในระดบ

หนง สามารถทาใหสงตางๆทเปนพษเปนภย คอกเลสตณหา ใหเบาบางลงไป ออนตวลง

ไป แตไมสามารถทาใหกเลสตณหาหมดไปจากจตจากใจได เพราะในสมยนนไมมครบา

อาจารยรปใดองคใด ทมความรความสามารถทจะกาจดกเลสตณหาใหหมดไปจากใจ

ของสตวโลกได จงตองแสวงหาดวยพระองคเอง ดวยการทดลองวธการตางๆ จนใน

ทสดกไดพบกบวถทางทนาไปสการดบทกข สการทาลายกเลสตณหา คอมรรคทมองค

๘ เรยกวา มชฌมาปฏปทา ทรงเหนดวยปญญาวา มรรค ๘ นเปนทางทจะนาสตวโลก

ไปสการดบทกขไดโดยสนเชง

12

เมอไดทรงตรสรธรรม ไดชาระพระทยของพระองคใหสะอาดบรสทธ กลายเปนพระ

อรหนตขนมา เปนผสนกเลส ไมมความโลภ ความโกรธ ความหลง เหลออยในใจ หลด

พนจากความทกข ซงเกดจากการปฏบตมรรค ๘ แลว จงไดนาสงทไดทรงรมาประกาศ

สอนใหกบสตวโลก พระพทธองคจงมพระนามวา พระอรหนตสมมาสมพทธเจา คอทรง

เปนผตรสรธรรมดวยพระองคเอง เพราะไมมครบาอาจารยทจะส งสอนใหหลดพนจาก

กองทกขได จงตองขวนขวายศกษาดวยตนเอง จนไดพบกบโมกขธรรม วมตธรรม หลด

พนจากความทกขท งปวง ดวยการปฏบตมรรค ๘ แลวนาธรรมนมาส งสอนสตวโลก จง

ไดเปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจา ถาหลงจากทไดทรงตรสรแลว แตไมมความ

ปรารถนาทจะส งสอนธรรมะใหกบสตวโลก กจะกลายเปนพระปจเจกพทธเจาไป คอทรง

ตรสรธรรม ทรงทาใหพระทยสะอาดบรสทธ แตไมไดนาสงททรงรทรงเหนมาประกาศส ง

สอนใหกบสตวโลก คอรเฉพาะตน ไมไดเอามาเผยแผแบงปนใหกบผอน

แตพระพทธเจาของเราทรงเปยมดวยพระมหากรณาธคณ มความสงสารสตวโลกทยง

ตองเวยนวายตายเกดอยในกองทกข ถาไมทรงนาธรรมะมาประกาศส งสอนใหกบสตว

โลก สตวโลกกจะไมมโอกาสหลดพนจากกองทกขไปไดเลย แตถาไดทรงนาธรรมะมา

ประกาศส งสอนแลว สตวโลกผมบารมสะสมมาแตเดม เมอไดยนไดฟงแลวจะเกด

ศรทธา เกดปญญาขนมา นาเอาสงทพระพทธเจาทรงส งสอนไปปฏบต ยกตนใหพนจาก

ความทกขได นแหละคอเรองของพระพทธเจาของเรา หลงจากไดทรงตรสรแลวแทนทจะ

อยนงเฉย เกบธรรมะอนประเสรฐนไวไมส งสอนผอน กลบทรงอทศเวลาททรงเหลออย

ตลอด ๔๕ พรรษา มาประกาศธรรมะส งสอนสตวโลก โดยไมไดหวงผลประโยชนตอบ

แทนอะไรจากผทรบการส งสอนเลยแมแตนอยนด เพราะทรงเปนผมความสมบรณแลว

ในทกสงทกอยาง พระทยทรงเตมเปยมไปดวยอรยทรพย ททาใหพระองคมแตความสข

ไมมความทกขเจอปนอยเลย

การส งสอนจงทรงส งสอนดวยความบรสทธใจ ไมมความปรารถนาทจะรบการสรรเสรญ

ยกยอง รบอามสสนจางอะไรท งสนเลย ทาดวยจตใจทบรสทธ เพราะทรงเหนคณคาของ

พระธรรมคาสอน เหนคณคาของการหลดพนจากความทกขท งหลายวา ไมมอะไรจะ

13

ประเสรฐเทา ไมมอะไรจะมคณคาเทากบการไดหลดพนจากความทกข จงไดนาเอาพระ

ธรรมคาสอนมาส งสอนใหกบสตวโลก ผไดยนไดฟงนาไปปฏบตกสามารถทาจตใจให

สะอาดบรสทธ หมดสนจากกเลสคอความโลภ ความโกรธ ความหลง สนจากความทกข

ท งหลายทเกดจากกเลสตณหาได กลายเปนจตทบรสทธขนมา กลายเปนพระอรหนต

ขนมา แตไมเรยกทานวาเปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจา เพราะทานเหลานเปนพระ

อรหนตสาวก คาวาสาวกแปลวาผฟง หมายความวาทานเหลานไดบรรลเปนพระอรหนต

ขนมา ดวยการฟงธรรมคาสอนของพระพทธเจา แลวปฏบตตาม คอโดยลาพงถาไมม

พระพทธเจามาส งสอน ทานเหลานกจะไมมความสามารถในตวของทานเอง ทจะคด

คนหาวธปฏบต เพอจะทาใหจตใจของทานสะอาดบรสทธ ทาลายกเลสตณหาใหหมดสน

ไปจากใจได ตองอาศยการไดยนไดฟงจากผร คอพระอรหนตสมมาสมพทธเจาเทานน

จงจะสนกเลสได จงเรยกทานเหลานวาพระอรหนตสาวก

หลงจากนนทานกทาหนาทแทนพระพทธเจา ชวยเหลอพระพทธเจาในการเผยแผพระ

ธรรมคาสอน จงทาใหศาสนาพทธมอายยนยาวนานมาไดจนถงทกวนน กประมาณ

๒๕๐๐ กวาปแลว เกดจากพระรตนตรย คอพระพทธ พระธรรม พระสงฆ นเอง เรมตน

จากพระพทธเจาเปนผปฏบตพระองคแรก เสรจแลวกนาสงททรงรทรงเหนมาเผยแผส ง

สอนจนมพระอรหนตสาวกปรากฏขนมา หลงจากททรงเสดจดบขนธปรนพพานไปแลว

พระอรหนตสาวกกนาธรรมะคาสอนของพระพทธเจามาเผยแผใหกบผทยงไมร ผทยง

ไมไดยนไดฟงตอไป หลงจากทไดยนไดฟงแลว กบรรลเปนพระอรหนตสาวกตามกน

ขนมา เปนการสบทอดถายทอดพระพทธศาสนา ต งแตในสมยพทธกาลมาจนถงทกวนน

พระศาสนาจงมอายยนยาวนาน เพราะเกดจากการศกษาฟงเทศนฟงธรรม แลวนาสงท

ไดยนไดฟงไปปฏบต จนบรรลธรรม แลวกนาไปส งสอนผอนตอไป จงเปนหนาทของ

พทธศาสนกชนทกๆคน ทจะตองชวยกนสบทอดพระพทธศาสนา ดวยการเขาวดเขาวา

อยางสมาเสมอ เพอฟงเทศนฟงธรรมคาสอนของพระพทธเจา แลวนาไปปฏบต ทาจตใจ

ใหสะอาดไปตามลาดบแหงการปฏบต จนสะอาดหมดจด กลายเปนพระอรยสงฆสาวก

ขนมา จากนนกนาสงทไดรไดเหนไปเผยแผใหกบผอนตอไป โลกกจะอยดวยความ

รมเยนเปนสข

14

ผบรรลธรรมแลวจะรวา ในโลกนไมมอะไรจะมคณคา มความสาคญเทากบพระธรรมคา

สอนของพระพทธเจาทไดปรากฏขนภายในใจ เพราะจะทาใหจตใจมความสงบ มความ

รมเยนเปนสข ไมมความหว ความกระหายกบสงตางๆทมอยในโลกน เพราะเหนดวย

ปญญาวา ไมใชความสข ไมใชความเจรญ แตเปนความทกข ความสขทไดจากสงตางๆ

ในโลกน เปนความสขช วประเดยวประดาว เหมอนกบนาตาลทเคลอบยาขม เปนผว

บางๆ เวลาเอายาอมเขาไปในปาก ตอนตนกจะมรสหวาน แตเมอนาตาลทเคลอบนน

ละลายหมดไปแลว กจะเหลอแตความขม ฉนใดความสขทไดรบจากสงตางๆในโลกน

ไมวาจะเปนลาภ ยศ สรรเสรญ หรอกามสข คอความสขทไดจากการสมผสรป เสยง

กลน รส โผฏฐพพะ ท งหลาย ลวนเปนความสขทเฉยบบาง มความทกขซอนเรนอย ถา

ไมเปนเชนนแลว ชวตของพวกเราทกคนทอยในโลกน กควรจะมแตความสข ไมมความ

ทกขเลย แตกลบไมไดเปนเชนนน ท งๆทพวกเราทกคนกมลาภ ยศ สรรเสรญ กามสข

ดวยกนท งนน แตกลบไมมความสขทบรบรณ มความสขบาง แลวกมความทกขสลบกน

ไป นนกเปนเพราะวาสงตางๆท งหลายในโลกน ไมสามารถใหความสขกบเราไดอยาง

แทจรง ในตอนปลายของชวตกจะกลายเปนความทกขไปท งหมด

เพราะโดยสภาพของทกสงทกอยางในโลกน แมกระท งอตภาพรางกายของเรากเปนของ

ไมเทยง เปนสงทเกดขน ต งอย และในทสดกตองดบไป ถายดหรออาศยสงตางๆเหลาน

มาเปนเครองใหความสข เมอสงเหลานเกดการสญสนไป กจะทาใหเกดความทกขภายใน

ใจขนมา เราไมตองมองไกล เรามองชวตของเรา กจะเหนวาต งแตเกดมานน เรากตองม

การพลดพรากจากของรกของชอบ ในสมยเดกๆเราคงเคยสญเสยป ยา ตา ยายไป

เพราะเมอมอายมากทานกตองถงแกความตายในทสด เวลาททานจากไป เรากมความ

เศราโศกเสยใจ รวมไปถงสงตางๆ วตถขาวของตางๆ เวลาม เรากมความสข พอสญเสย

ไป เรากมความทกข แตเราไมเคยหยดคดเลยวา จะทาอยางไรดกบเรองเหลาน กลบไป

หาสงอนมาทดแทน เชน เวลาสญเสยสงหนงไป เรากหาสงใหมมาทดแทน สงใหมทมา

ทดแทนไมชากเรวกตองสญเสยไปอกเหมอนกน เรากตองหาสงใหมมาทดแทนอก ชวต

ของเรากมแตคอยวงตะครบเงาอยตลอดเวลา พอไดสงนนมาไมนานกหายไปหมดไป

ความทกขกกลบมาหาเราอก เรากเลยมแตความทกขอยตลอดเวลา นนเปนเพราะวาเรา

15

ไมไดวงเขาหาความสขนนเอง เราวงเขาหาความทกขกน เพราะความหลง เพราะความ

มดบอดของใจของเรา

แตเราโชคดทไดมาเจอพระพทธศาสนา เจอคาสอนของผรจรงเหนจรงอยางพระพทธเจา

ทไดเหนดวยปญญาแลววา ทกสงทกอยางในโลกนลวนเปนความทกขท งสน ถาเปน

ความสขกเปนความสขทหลอกลวง เปนความสขทมอยเพยงช วประเดยวประดาว แตจะม

ความทกขตามมาเสมอ ถาไมตองการความทกขจากสงตางๆในโลกน กจะตองปลอยวาง

สงเหลาน จะตองไมไปหวงพงสงเหลานมาใหความสขกบเรา เพราะโดยธรรมชาตของใจ

เราน สามารถมความสขไดโดยลาพง ไมตองมอะไรกมความสขได พระพทธเจาไดทรง

พสจนแลว หลงจากทไดทรงตรสรเปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจา กไมมสมบตอะไร

เลย ไมมบคคลมาเปนเพอนมาเปนภรรยา ไมมสมบตเงนทองขาวของเงนทองตางๆ มา

ใหความสขเหมอนกบพวกเรา ทยงตองมบคคลคอมสาม มภรรยา มาใหความสขกบเรา

มวตถขาวของตางๆ เชน เครองบนเทงท งหลาย เราตองมสงเหลาน แตความสขจากสง

เหลานกมเพยงเลกนอย ไมสามารถดบความทกขทตามมาได เพราะเรายงไมไดดาเนน

ตามแนวทางทพระพทธเจาทรงส งสอนนนเอง

ดงนนในโอกาสทเราไดเกดมาในชาตน เปนบญเปนวาสนาทไดมาเจอพระพทธศาสนาทช

ทางแหงความสขทแทจรงใหกบเรา เราจงควรขวนขวายปฏบตตามคาสอนของ

พระพทธเจา ททรงสอนใหตดความผกพนตอสงตางๆทมอยภายในโลกน พยายามลดละ

อยาไปสะสม อยาไปอยากใหมมากขนในบรรดาสงของตางๆทมอยในโลกน ไมวาจะเปน

ลาภ ยศ สรรเสรญ หรอกามสข แทนทจะวงเขาหา แทนทจะสะสมสงเหลานใหมมากขน

เราควรทจะลดละ ใหมนอยลงไป ควรจะถอยออกหาง อยาเขาใกล เพราะสงเหลาน

เปรยบเหมอนกองไฟ ถาเขาใกลกองไฟ ไฟกจะเผาเรา แตถาถอยออกหาง ไฟกจะไมเผา

เรา ฉนใดสงตางๆในโลกน เชน ลาภ ยศ สรรเสรญ กามสข กเปนเชนนน ขอใหเชอ

พระพทธเจาเถด แลวจะประสบกบความสขทแทจรง เพราะเมอถอยออกจากสงเหลาน

แลว ใจกจะเรมสงบ เรมเยนไปเรอยๆ กเลสตณหาคอความโลภ ความอยากตางๆ กจะ

นอยถอยลงไปเรอยๆ จนในทสดกจะไมมเหลออยภายในใจเลย เราจงตองปฏบตตาม

16

มรรคทพระพทธเจาทรงมอบไวใหกบพวกเรา เพราะมรรคเปนทางดาเนนทจะพาใหเรา

พนจากกองทกขของลาภ ยศ สรรเสรญ กามสข นนเอง

เราจงตองมาทวดกนเพอทาบญใหทาน เพอรกษาศล และปฏบตธรรมคอเจรญจตต

ภาวนา เพราะการกระทาท ง ๓ ประการน จะเปนทางทจะพาใหใจของเรา ถอยออกหาง

จากกองทกขท งหลาย ทเรายงเกยวของอย ทเรายงไมสามารถทจะดนหลดออกไปได

ตามลาพงของเรา เพราะเราถกเครองพนธนาการผกมดไวกบลาภ ยศ สรรเสรญ สข คอ

อปาทานความยดม นถอม นนนเอง และอปาทานนจะไมหลดออกไปตามลาพง แมจะม

ความปรารถนาใหหลด แมจะไมอยากอยกบสงเหลาน แตถาไมมธรรมะ ซงเปรยบ

เหมอนกบมดทแหลมคม มาตดเครองพนธนาการใหหลดจากสงเหลาน เรากจะไม

สามารถดนใหหลดพนจากกองทกขเหลานไปไดเลย เราจงตองปฏบตตามแนวทางท

พระพทธเจาทรงสอนใหปฏบตอยางสมาเสมอ คอทาบญใหทานอยเสมอ ไมแตเฉพาะวน

พระเทานน ควรจะทาทานทกๆวน ถามโอกาสทจะทาได การทาบญใหทานนนไม

จาเปนตองทากบพระภกษสามเณรเทานน ทากบคนใกลเคยงกได เชน บดา มารดา สาม

ภรรยา บตร ธดา หรอบคคลตางๆทเราเกยวของดวย เราสามารถใหเขาได ใหในสงทเรา

ม เชน มเงนทองเหลอใช เรากแบงปนใหกบผอนบาง ถาไมมเงนทอง เรากยงใหอภยเขา

ได เวลาทอยดวยกนคงจะตองมการทะเลาะเบาะแวง มความไมเขาใจกน มความโกรธ

เคองกนบาง แทนทจะมาโกรธกน อาฆาตพยาบาทกน กมาใหอภยกนดกวา เพราะการ

ใหอภยทาใหเราอยกนดวยความรมเยนเปนสข คนทเราโกรธเขากสบายใจ เรากสบายใจ

แตถาเราไมใหอภย ใจของเรากจะรอน คนทเราโกรธเขากจะไมสบายใจ นกคอการให

เหมอนกน เปนบญเหมอนกน การแสดงเหนวาสมควรแกเวลา ขอยตไวเพยงเทาน

17

กณฑท ๑๕๘

อานาจวาสนา ๑๐ มนาคม ๒๕๔๖

การไดยนไดฟงธรรมอยางสมาเสมอ เปนการเสรมสรางสตปญญา ความร ความฉลาด

ใหกบผฟง ใหไดรจกเหตและผล ของความเสอมและความเจรญ เหตและผลของการ

กระทา วาเมอทาอะไรไปแลว จะมผลตามมาอยางไร ไดเกดมาเปนมนษย มฐานะสงตา

แตกตางกนไป มความร ความฉลาด ความโงเขลาเบาปญญา มากนอยแตกตางกนไป ม

รปรางหนาตาสวยงามหรอไมสวยงาม มากนอยแตกตางกนไป มอาการครบ ๓๒ หรอไม

ครบ ๓๒ แตกตางกนไป มความรารวย มความยากจนมากนอยแตกตางกนไป เหลาน

ลวนเปนผลทเกดจากการกระทาของเราในอดต ใหไดมาเกดสงตา เรยกวาบญบารม

อยางททานท งหลายไดมากระทากนในวนน เรยกวาเปนการสะสมบญบารม เพอผลคอ

อานาจวาสนาทจะตามมาตอไปในอนาคต บางครงอานาจวาสนากจะปรากฏขนมาในชาต

น แตบางครงกตองรอถงภพหนาชาตหนา แตสงทแนนอนกคอ การสะสมหรอบาเพญ

บญบารมน เปนเหตทจะทาใหผลคออานาจวาสนาปรากฏตามขนมาในภายหลงอยาง

แนนอน จะเปนชาตนกได หรอจะเปนในภพหนาชาตหนาตอไปกได แตสงทแนนอนกคอ

เมอไดสะสมบาเพญบญบารมแลว อานาจวาสนาซงเปนผลของบญบารม กจะปรากฏ

ตามมาอยางแนนอน จะชาหรอเรวเทานน

เมอไดเสวยอานาจวาสนาแลว กขออยาใหหลงระเรงกบอานาจวาสนา คนบางคนเมอได

เกดมาพรอมดวยอานาจวาสนาบารม กเกดความหลงระเรงกบอานาจวาสนา แทนทจะใช

อานาจวาสนาไปในทางทด คอสะสมบญบารมใหมมากเพมขนไป เพอภพหนาชาตหนาจะ

ไดมอานาจวาสนาบารมมากยงๆขนไป กลบใชอานาจวาสนาบารม มาทาบาปทากรรม กอ

กรรมทาเขญ เพอปกปองรกษาอานาจวาสนาทมอยในปจจบนใหมอยไปนานๆ ซงเปน

การกระทาทผด เพราะอานาจวาสนาเปนผลทเกดจากการสะสมบญบารม ถาสะสมบญ

18

บารมมาก อานาจวาสนากจะอยกบเราไปนานๆ ไมตองกลววาจะหดหายไปไหน สงทเรา

ตองคานงถงกคอภพหนาชาตหนาทจะตามมาตอไป ถาไมสะสมบญบารมเพมเตมตอไป

แตกลบสะสมบาปกรรม กอกรรมทาเขญ เพอรกษาอานาจวาสนาทมอยในปจจบน เมอ

ตายไป เกดภพหนาชาตหนากจะตองเกดดวยความดอยอานาจวาสนา เพราะไมไดสะสม

บญบารม ซงเปนเหตทจะทาใหมอานาจวาสนาบารมตามมาตอไปในอนาคตนนเอง

เปรยบเทยบกเหมอนกบชาวนา ทหลงจากไดเกบเกยวขาวแลว ถาเปนชาวนาทฉลาดกจะ

แบงขาวสวนหนงไวเปนเมลดพนธ สาหรบเพาะปลกในฤดกาลตอไป ถาเปนชาวนาทโง

เขลาเบาปญญา กจะใชพชผลทไดเกบเกยวมาไปหมด เอาไปซอขาวซอของ พอถงเวลา

เพาะปลกในฤดกาลตอไปกไมมเมลดพนธขาวไวสาหรบเพาะปลก พชผลทจะตามมา

ตอไปกจะไมม

ฉนใดชวตของพวกเรากเปนเชนนน เราเกดมาเพอเสวยบญกศลทไดสะสมไว ทาใหม

อานาจวาสนามากนอยแตกตางกนไป ถาไดเคยสะสมบญบารมไวมากในอดต ชาตนเกด

มากจะมอานาจวาสนามาก เชน คนบางคนเกดมากไดเปนกษตรย เปนนายกรฐมนตร

เปนมหาเศรษฐ บางคนกตองมาเปนคนขอทาน เปนคนยากคนจน บางคนกอยกลางๆ

ไมราไมรวย ไมมอานาจวาสนามาก แตกไมถงกบตกอบยากจน ตองไปเปนขอทาน นก

เปนเพราะแตละคนไดบาเพญบญบารมมาไมเทาเทยมกนนนเอง ถาสะสมบญบารมมา

มาก อานาจวาสนาทจะตามมากจะมมาก ถาสะสมบาเพญบญบารมนอย อานาจวาสนาท

จะตามมากจะมนอย นเปนอรยสจ เปนสจธรรมความจรง ทพระบรมศาสดา

พระพทธเจาของเราไดทรงตรสร ไดเหนมาดวยญาณวเศษ คอปญญา ทาใหทรงรทรง

เหนถงเหตและผลตางๆ ทเกดขนกบสตวโลกทงหลาย ทเกดขนมาสงๆตาๆ กเพราะ

กรรมนเองทเปนเหต กรรมกคอการกระทา ถาทากรรมดกเรยกวาบญบารม ถาทากรรม

ชวกเรยกวาบาปกรรม เมอทาไปแลวผลทจะตามมากปรากฏดงทเหนกนอยทกๆวนน

ฐานะของแตละคนจงมความแตกตางกน เนองจากบญกรรมทสะสมกนมาในอดต ม

ความไมเทาเทยมกน

19

ถาปรารถนาทจะมอานาจวาสนา มบญ มความสขเยอะๆ กตองหม นเพยรสะสมบญ

บารมอยางตอเนอง ไมวาจะเกดมาในฐานะใดกตาม จะยากจนหรอจะเปนมหาเศรษฐ ก

ขอใหอยามความประมาทในเรองบญบารม บางคนตองรอใหยากจนกอนถงจะทาบญ

เพราะคดวาเมอทาบญแลวจะไดรารวย แตคนทรารวยแลวกไมอยากจะทาบญ เพราะ

เสยดายเงนทองทมอย เพราะไมรวาการทตนเองไดเกดมารารวย มอานาจวาสนา กเกด

จากการทาบญกศลนเอง แตถาไมทา ตอไปในภายภาคหนา กตองกลบมาเกดเปนคน

ยากจน เปนคนขอทานอก ถาไมประมาทในเรองบญ เรองกศล เรองบารม พยายาม

สะสมอยอยางตอเนอง ทกภพทกชาต ไมวาจะเกดมาจนหรอรวยกตาม กขอใหบาเพญ

สะสมบญบารมอยางตอเนอง ตามอยางพระบรมศาสดา คอพระพทธเจาของเรา ไมวาจะ

เกดมาเปนอะไรกตาม จะเปนมหาเศรษฐ เปนกษตรย เปนคนธรรมดาสามญ เปนคน

ยากจน ในแตละภพในแตละชาต จะทรงบาเพญบญบารมอยางสมาเสมอ จงทาใหภพ

ชาตทตามมาดขนไปเรอยๆ ดขนไปตามลาดบ จนถงภพชาตสดทาย กไดเกดเปนพระ

ราชโอรสของกษตรย และไดออกบวช แลวกไดบรรลเปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจา

กเนองมาจากการบาเพญบญบารมมาอยางตอเนอง ไมขาดสาย ไมวาจะเกดในชนใดก

ตาม กจะไมประมาทในเรองการสะสมบญบารม

พวกเราผอยากเจรญรงเรองกบอานาจวาสนา กตองไมประมาทในการสะสมบญบารม

ถงแมจะรารวยเปนมหาเศรษฐ กไมควรประมาท ไมตองไปเสยดายทรพยสมบตเงนทอง

ทมอย เพราะวาทรพยสมบตทมอยในโลกนเปนของไมถาวร เปนของคกบชวตนเทานน

หลงจากทตายไปแลว ทรพยสมบตขาวของเงนทองท งหมดกจากเราไป ไมเปนของเราอก

ตอไป สวนทเปนของเรา ทจะตดตามดวงวญญาณของเราไป กคอบญบารมนเอง ทเรา

ไดสะสมไว ถาไดสะสมบญบารมมาก ไปเกดขางหนา กจะไดเสวยอานาจวาสนามาก เรา

จงไมตองไปเสยดายอานาจวาสนาทรพยสมบตเงนทอง ทมอยในภพนชาตน ควรเอามา

ใชใหเกดประโยชนเพอภพหนาชาตหนาตอไป เหมอนกบชาวนา ถาฉลาดเวลาเกบเกยว

ไดพชผลมาก แทนทจะเอาไปขาย กเอาไวทาเปนเมลดพนธท งหมดหรอเกอบท งหมด จะ

ไดปลกขาวเพมขนอกหลายรอยไร แทนทจะเอาขาวทไดเกบเกยวไปแลกเปลยนเปนขาว

20

ของเงนทอง กเอามาเปนเมลดพนธไวสาหรบทานาในปตอไป ไรนาทเคยทาไดเพยงปละ

๑๐ ไร กจะเพมเปนปละ ๑๐๐ ไร

เรองของบญบารมกเปนในลกษณะน จงอยาไปเสยดายทรพยสนเงนทอง วาสนาบารมท

มอยในปจจบนนเลย มมากมนอย กขอใหทมเทไปกบการสะสมบญบารม แลวจะไม

ผดหวง ดพระพทธเจาเปนตวอยาง ในแตละภพแตละชาต ทรงมงไปกบการสะสมบญ

บารมเพยงอยางเดยว ดงทเราเคยไดยนไดฟงเกยวกบเรองพระเจาสบชาต ซงเปนเรอง

ของบารมท ง ๑๐ ประการ ทพระพทธเจาไดทรงบาเพญ ไดทรงสะสมมา ในแตละภพแต

ละชาตนนเอง เราจงควรมงม นไปกบการสะสมบญบารม อยาไปเสยดายเวลา เสยดาย

เงนทอง การสะสมบญบารมแมจะไมเกดผลทนททนใด แตเมอผลปรากฏขนมาแลว จะ

มมากเปนหลายรอยเทาดวยกน ดกวาจะมวมารกษาอานาจวาสนา ทรพยสมบตเงนทอง

ทมอยในชาตน หรอขยายอานาจวาสนาเงนทองใหมมากขน เพราะจะใชไดเพยงในชาตน

เทานนเอง แตถานาเอาอานาจวาสนาเงนทองทมอยน มาสะสมเปนบญบารม เหมอนกบ

ชาวนาทไดเกบเกยวเมลดพชมามากนอยเพยงไร กไมเอาไปใช แตกลบเอามาทาเปน

เมลดพนธพช เพอเพาะปลกขาวใหมผลผลตเพมมากขน

นแหละคอวถทางของคนฉลาด เปนวถทางของพระพทธเจา ทาใหพระพทธเจาไดมา

ประสต ตรสรเปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจา สนสดกเลสคอความโลภ ความโกรธ

ความหลง สนสดตณหาความอยากทมอยในใจ ไมตองไปเวยนวายตายเกดอกตอไป ไป

ถงพระนพพานซงเปรยบเหมอนกบคลงสมบตอนประเสรฐ มพรอมทกสงทกอยางไมวา

จะเปนอานาจวาสนา ไมวาจะเปนความสขความเจรญ มอยในพระนพพานครบบรบรณ

เมอไดไปถงจดนนแลว กแสดงวาไดถงจดทอมตวแลว ไดถงจดทพอแลว กไม

จาเปนตองไปบาเพญบญบารมอกตอไป พวกเราจงอยาไดประมาทในเรองบญบารมเปน

อนขาด จงอยาประมาทในเรองบาปกรรม เพราะวาท งบญบารมและบาปกรรมน เปนเหต

ทจะสงใหเราไปสทดหรอไปสทไมด บาปกรรมนเมอทาไปแลว จะทาใหเราตองไปเกดใน

อบาย ไมสามารถทจะมาเกดเปนมนษยได ตองไปเปนเดรจฉาน เปนสนข เปนแมว เปน

นก เปนกา เปนตน หรอถาหนกกวานนกตองไปเปนเปรต เปนอสรกาย ไปเปนสตวนรก

21

นกเกดจากบาปกรรมทกระทากนไว คนฉลาดจงไมทาบาปทากรรมเปนอนขาด จะไม

รกษาอานาจวาสนาดวยการกอกรรมทาเวรกบผอน แตจะรกษาอานาจวาสนาดวยการ

บาเพญบญบารม เพราะวาเมอตายไปแลว อานาจวาสนากจะกลบมาหาเราอกอยาง

แนนอน

ดงนนสงทเราควรจะทากน กคอสะสมบญบารม ซงมอย ๑๐ ประการดวยกน ไดแก ๑.

ทาน คอการให ๒. ศล คอการรกษากายวาจาใหเปนปกตไมไปเบยดเบยนผอน ๓.

เนกขมมะ คอการออกจากกามสข ไมแสวงหาความสขจากรป เสยง กลน รส

โผฏฐพพะ เชน การไปดหนงดละคร รองราทาเพลง ไปกน ไปดม อยางนเปนตน เหลาน

เรยกวากามสข ผทฉลาดจะตองละเวน จะตองมเนกขมมะ เนกขมมะแปลวาการออก

จากกามสขนนเอง ๔. วรยะ ความขยนหม นเพยร ทจะทาแตความด ละการกระทา

บาปกรรมท งปวง ๕. ขนต ความอดทน ตอสกบความทกขความยากลาบาก ไมกลว

ความยากความลาบากทเกดจากการกระทาความด ๖. อธษฐาน คอความตงใจ คนเรา

จะทาอะไร ถาไมมความตงใจ จะทาไมได จะมวปลอยใหทาตามอารมณนน ยากทจะทา

ความดกนได ถาปลอยใหทาตามอารมณ ปหนงกอาจจะทาความดไมกคร ง เชน อาจจะ

ทาในวนเกดบาง วนสาคญทางพระพทธศาสนาบาง เชน วนมาฆบชา วนวสาขบชา หรอ

วนปใหม อยางนกจะทาบญกนสกครงหนง แตถามอธษฐานคอความตงใจ กตองบอก

เลยวาจะทาบญทกๆวน จะมาวดทกๆวนพระ อยางนเรยกวาเปนความตงใจ ถามความ

ตงใจไว กจะมสงทคอยเตอนใจวาตองทาสงเหลานนะ เพราะไดต งใจเอาไวแลว ไมไดมา

มวรอใหเกดอารมณอยากจะทาถงคอยทา นเรยกวาอธษฐาน

๗. สจจะ ความจรงใจ หมายถงวา เมอไดต งใจไวแลววาจะทาอะไร กตองไมหลอก

ตวเอง ต งไปเฉยๆ แตไมไดทาสกท ตงใจวาจะมาวดทกวนพระแตไมไดมาสกท หรอมา

กแควนพระแรกๆ สองครง สามครง แลวกหายตอมไปเลย อยางนแสดงวามอธษฐาน

คอความตงใจ แตไมมสจจะความจรงใจ ตองมความจรงใจดวย ถามสจจะความจรงใจ

แลว ลองไดต งใจวาจะทาอะไรแลว หวเดดตนขาดจะตองทาใหได ยกเวนวาสดวสยเจบ

ไขไดปวย ตองนอนเตยงลกขนมาไมได อยางนเปนเรองสดวสย กไมเปนไร ถายงมาได

22

แตหาขอหลกเลยงวธตางๆ เชน วนนรสกไมคอยสบายใจ หรอเมอคนนนอนไมคอย

หลบ อยางนไมได ถายงมาได ตองมาใหได ถาลองไดต งใจไววาจะทาอะไรแลว ขอใหทา

ใหได ถามสจจะความจรงใจแลวจะทาได ไมวาจะทาอะไรกตาม คนเราจะสามารถทาได

ถามสจจะความจรงใจ ๘. เมตตา ความรสกทดตอผอนนนเอง มไมตรจตกบทกๆคน

อยาไปมองผอนวาเปนศตรกบเรา ขอใหมองวาทกคนเปนเหมอนพเหมอนนองกน เปน

เพอนเกด แก เจบ ตาย แตละคนกมความทกข ความลาบากพอสมควรในตวของเขา

แลว ไมตองไปสรางความทกขใหกบเขาเพมขนไปอก ถงแมวาเขาจะโหดรายกบเรา ไมด

กบเรา เราตองใหอภยเขา เพราะวาถาไปมความอาฆาตพยาบาทเคยดแคนอยในใจแลว

เรานนแหละทจะตองรบเคราะหกรรม คอความทกขจากความเคยดแคน ซงเปนเหมอน

ไฟเผาหวใจเรา

คนฉลาดจงไมอาฆาตพยาบาทเคยดแคนใคร ถงแมเขาจะทารายเราดวยวธการอนใดก

ตาม คนฉลาดอยางพระพทธเจาและพระอรหนตท งหลายนน ทานจะถอวาเปนการใชหน

ใชกรรม ในอดตเคยไปกอกรรมทาเขญกบผอนมา ชาตนเขาตามมาเอาคนไป พระ

อรหนตพระพทธเจาจงไมตอบโตดวยวธการอนใดท งสน นอกจากใชความเมตตาเทานน

ถงแมชวตของทานจะตองถกทาลายไป ทานกไมปกปอง เพราะทานยอม ทานรวาเกด

มาแลวกตองตายเปนเรองธรรมดา และเวรกรรมกเปนสงทหนกนไมพน ถาหนไดวนน

พรงนกจะตองตามมาอก แตถาไดใชเวรกรรมไปแลว มนกหมดกน จะไมตามมาตอแย

อกตอไป เราจงตองมความเมตตา มขนตไวอดทนตอสกบเคราะหกรรมท งหลาย ทจะ

โหมกระหนาใสเรา ถามความเมตตา มขนตความอดทนแลว จะสามารถฟนฝาเคราะห

กรรมท งหลายไปไดดวยด คอไมไปสรางเวรสรางกรรมขนมาใหม ถาปกปองชวตดวย

การเขนฆาทารายผททารายเรา กเทากบสรางบาปกรรมเพมขนมาใหม สรางเวรกรรมเพม

ขนมาใหม มนกไมจบสกท เวรกรรมกจะตามไปตามมากนอยอยางน ไมรจกจบจกสน

ถาตองการใหเวรกรรมหมดสนไป กตองใชอโหสกรรม ตองใหอภย แลวกไมตอบโต

ท งสน ไมวาดวยวาจาหรอการกระทาทางกาย ใครจะพดใครจะดา ใครจะกล นแกลง

เบยดเบยน ดวยวธการอยางใดกตาม ขอใหเจรญเมตตาไว ใหอภย คดถงพระพทธเจา

กบพระอรหนตสาวกท งหลายเปนตวอยาง

23

๙. ปญญา ความรความฉลาด อยางททานท งหลายไดมาไดยนไดฟงธรรมะในวนน เปน

การสะสมปญญาบารมความรความฉลาด ซงเปนเหมอนกบแสงสวาง ทาใหรจกคดจก

อานวาอะไรผดอะไรถก อะไรดอะไรช ว เพราะเมอรแลว จะไดทาแตสงทด เมอทาแตสง

ทด ผลทดกจะตามมา แตถาไมมปญญา จะไมสามารถแยกแยะไดวา อะไรด อะไรช ว ก

จะทาแตบาปแตกรรมอยางทคนในโลกกระทากน เวลาใครมาสรางความเดอดรอน ก

ตองตอบโต เปนการกระทาของคนทไมมปญญา คนฉลาด คนมปญญาตองรวาการ

กระทานน มดและมช ว ถงจะมคนมาทามดมรายกบเรา กไมใชเปนเหตผลใหไปทามดม

รายกบเขา อยางนไมใช ถงแมเขาจะรายกบเราเทาไร ถาเราไมไปรายใสเขา เรากยงดอย

แตถาเขารายกบเรา แลวเรากไปรายกบเขา เรากไมไดดกวาเขาไปสกเทาไร เรากช วเราก

เลวเทากบเขานนแหละ เพราะวาความดความชวนนไมไดอยทผอน แตอยทการกระทา

ของเรา คนอนจะช วรายกบเราขนาดไหน จะเบยดเบยน สรางความทกขใหกบเรามาก

นอยขนาดไหน ถาเรานงเฉย ไมตอบโต เรากไมช วไปกบเขา แตถาไปตอบโต ไปทาราย

เขา เรากช วเทากบเขา

๑๐. อเบกขา ทาใจใหปลอยวาง วางเฉย การทจะปลอยวาง วางเฉยได กตองมปญญา

อกนนแหละ ปญญาทเหนวาสตวท งหลายมกรรมเปนของของตน ไมวาจะทากรรมอนใด

ไว จะตองรบผลของกรรมนน ใครทากรรมชวไว ไมตองไปทาโทษเขา ถงเวลาเขากตอง

รบเคราะหกรรมของเขาไปเอง ใครทาความดไว ไมตองไปสรรเสรญเยนยอ ไมตองไปให

รางวล เพราะวาผลของการกระทาความด มอยในตวแลว นแหละทาไมชาวพทธ เวลาทา

อะไรชวยเหลอใครแลว มกจะไมตองการผลตอบแทน ไมตองการแมกระท งคาวา

ขอบคณ เพราะวาเมอไดชวยเหลอผอนแลว ใจมความสข มความสงบ มความเยน

นนเอง ใจเปนอเบกขา ไมมอะไรทจะประเสรฐเทากบใจทมความสงบ เปนอเบกขา เพราะ

นนแหละคอความสขทแทจรงของใจ อยทตรงนน จะมอเบกขาไดกตอเมอไดบาเพญ

บารมท งหมดทไดแสดงไว

จงขอใหพวกเราท งหลายจงนาบารมท ง ๑๐ น มาบาเพญสะสมอยางตอเนอง แลวอานาจ

วาสนาตางๆ กจะเปนผลทจะตามมาตอไปในภายภาคหนา ไมตองสงสย เพราะนเปนสง

24

ทพระพทธเจาไดทรงพสจนมาแลว ไดทรงปฏบตมาแลว และไดรบผลมาแลว ไดเปน

พระพทธเจา ไดถงพระนพพาน กเปนเพราะวาไดสะสมบญบารม ไดละเวนจากการ

กระทาบาปกรรมความชวท งหลาย ใครจะทาราย กไมทรงตอบโต ทรงนงเฉยดวย

อเบกขาบารม ใชปญญาปลอยวาง รวาใครทาความชวเดยวกตองรบเคราะหกรรมไปเอง

ไมตองไปทารายเขา ทาโทษเขา ถาทาอยางนไดแลว ชวตจะดาเนนไปไดดวยความราบรน

ดงาม มแตความสขความเจรญ แมยงไมถงจดหมายปลายทางอนประเสรฐ ท

พระพทธเจาและพระอรหนตสาวกท งหลายไดบาเพญไปถงกตาม เรากจะมความสข

สมควรแกฐานะของเรา จะมกาลงจตกาลงใจ มสตปญญา มศรทธา มฉนทะ วรยะ ทจะ

สะสมบญบารมไปอยางตอเนอง เพราะเราร เรามความม นใจวา ภพชาตของเราในภาย

ภาคหนา มแตจะดขนไป ดกวามวแตมาหลงเหลงกบอานาจวาสนา ใชเงนใชทองสนอง

กเลสตณหา แลวกไปกอกรรมทาเขญเบยดเบยนผอน ตายไปกมแตจะไปสทต า

นเปนหลกธรรม เปนความจรง ไมวาจะมพระพทธเจามาตรสรและมาสอนธรรมะเหลาน

ใหแกสตวโลกหรอไมกตาม ความจรงเหลานกยงมปรากฏอย ผหนงผใดทากรรมอนใด

ไว กจะตองรบผลของกรรมนนเสมอไป ทากรรมดกจะตองมแตความสขความเจรญ ไป

เกดกมแตอานาจวาสนา ถาทากรรมชวกจะตองไปสทต า ไปเกดในอบาย ไปใชกรรมใน

นรก เปนสงทพวกเราอาจจะมองไมเหนกน เพราะยงไมมปญญา ทจะแยกแยะมองสงท

ละเอยดไปกวาสงทเหนไดดวยตาเนอ ทเราพอเหนได พอแยกแยะได เชน แยกไดวา

ผหญงผชายเปนอยางไร มนษยกบเดรจฉานเปนอยางไร เราแยกแยะได แตนรกสวรรค

เปนนามธรรม ตองใชธรรมจกษ ดวงตาแหงธรรม ทเกดจากการฟงเทศนฟงธรรม และ

การปฏบตธรรม จงจะเหนได ดงททานท งหลายไดมากระทากนในวนน จงขอใหทาตอไป

อยางตอเนอง จนบรรลถงธรรมอนประเสรฐ ทพระพทธเจาและพระอรหนตสาวก

ท งหลายไดบาเพญถง การแสดงเหนวาสมควรแกเวลา ขอยตไวเพยงเทาน

25

กณฑท ๑๕๙

อนจจง ๑๗ มนาคม ๒๕๔๖

พระพทธเจาไดทรงบญญตศาสนกจ ใหสาธชนท งหลายผปรารถนาความสขความเจรญ

ไดนาไปปฏบต เพราะความสขความเจรญเปนผลทเกดขนจากการปฏบตดปฏบตชอบ

ตามแนวทางทพระพทธเจาทรงส งสอนไว เชน การทาบญใหทาน รกษาศล ฟงเทศนฟง

ธรรม ปฏบตธรรม ขดเกลาชาระกเลสตณหา ทมอยภายในใจดวยสมาธและปญญา ถา

ไมปฏบต ไมทาความด ผลคอความสขความเจรญยอมไมปรากฏขนมา ถาเกดม

ความสข มความเจรญ มความรารวย มชอเสยง มตาแหนงสงๆ ทเปนผลจากการกระทา

ความชวประพฤตมชอบ กอกรรมทาเขญใหกบผอน กไมใชเปนความสขทแทจรง แต

เปนความสขทซอนเรนดวยความทกข เปนความเจรญทซอนเรนไปดวยความเสอมเสย

ความหายนะ ทรอวนรอเวลาทจะปรากฏขนมา คนททามดมชอบ ฉอโกง ไมชากเรวสก

วนหนงกตองถกจบได แลวกจะตองถกนาไปทาโทษ

แตคนททาความดดวยความซอสตยสจรต เวลาไดรบผลของความด กรารวยได

เหมอนกน มความสขมความเจรญไดเหมอนกน แตเปนความรารวย เปนความสข

ความเจรญทไมมโทษซอนเรนอย เปนความสขความเจรญทแทจรง คนททาความด

ปฏบตธรรม ไมจาเปนทจะตองรารวยเสมอไป ไมจาเปนจะตองมชอเสยง มหนามตา ม

ยศถาบรรดาศกด แตมความสงบรมเยนเปนสขอยภายในใจ เปนสงทคนภายนอกไม

สามารถมองเหนได แตเปนสงทผทปฏบตดปฏบตชอบจะไดสมผส อยางพระพทธเจากบ

พระอรหนตสาวกท งหลาย ผปฏบตดปฏบตชอบ แตไมรารวย ไมมเงนทองสมบตขาว

ของอะไรมากมาย ไมมยศถาบรรดาศกด ไมมตาแหนงสงๆ ไมมใครมาคอยยกยอง

สรรเสรญเยนยอ แตในใจกลบรวยดวยความสข รวยดวยความสงบ รวยดวยคณธรรม

26

ความดงาม ซงเปนผลทจะปรากฏขนมาในใจ ของผปฏบตธรรม ประพฤตตนในทางทด

ทงาม

ดกวาคนทประพฤตมชอบแลวรารวย มตาแหนงสงๆ แตมแตความวนวายใจ ความทกข

ความกงวลใจ ไปไหนมาไหนตองมรปภ.คอยรกษาความปลอดภย คอยคมกนอย

ตลอดเวลา อยทบานกตองม รปภ.คอยเฝายามอยตลอดเวลา ถาอยอยางนนแลว

รบรองไดวาจตใจจะไมมความสงบรมเยนเปนสข ถงแมจะมบรษท มบรวารมากมาย แต

กไมสามารถทาใหใจมความสงบรมเยนเปนสขได ในทางตรงกนขามอยางพระพทธเจา

กบพระอรหนตสาวก ผประกอบแตคณงามความด ไปไหนมาไหนไมตองมรปภ.มาคอย

คมกนรกษา เขาไปอยในปาเปลยวคนเดยว อยทามกลางสตวตางๆได โดยไมมความ

วตก ไมมความกงวล ไมมความกลว แลวกไมมอะไรทาราย เพราะไมไดกอกรรมทาเวร

ใหกบใครนนเอง ทาแตคณงามความด สงเคราะหชวยเหลอผอน แผเมตตาความเปน

มตร มไมตรจตกบทกๆคน ไมคดปองราย เบยดเบยน เอารดเอาเปรยบใคร นแหละคอ

การกระทาทจะนาพาไปสความสข ความเจรญทแทจรง คอความสงบสขของจตใจ เปน

ผลของการทาความด ทาบญทากศล ปฏบตธรรม

แตกไมไดหมายความวาเมอทาบญตกบาตรแลว พรงนไปซอหวย งวดหนากจะถกลอต

เตอรรรางวลท ๑ ถาคดอยางน กเปนความคดทผด เพราะวาการซอหวยเปนการเสยง

โชค มเลขหลายเลขดวยกน ถาไปหยบเลขทตรงกบเลขทออก กถกลอตเตอรรไป แต

ไมไดเปนผลทเกดจากการทาบญทาทาน รกษาศล ฟงเทศนฟงธรรม แตเปนโชคลาภ

หรอจะวาเปนบญเกากได เปนบญทเคยทาไวในอดต เมอถงเวลาทจะออกดอกออกผล ก

ปรากฏขนมาใหเหน แตอยาไปหวงวาทาบญในชาตนแลวจะรารวย ความจรงแลวถา

ทาบญอยางเดยว แลวไมไปทามาหากน กลบจะยากจนลงไปเสยอก เพราะเงนทองมอย

กจะคอยๆหมดไป แตกไมเปนไร อยางพระเวสสนดรทานกเปนอยางนน มเงนทองเทาไร

กทาบญไปจนกระท งหมดตว แตกไมรสกวายากจน กลบมความสบายอกสบายใจ

เพราะสมยทมเงนทองนน รสกเปนภาระหนกอก ไหนจะตองคอยดแลรกษาเงนทอง

ไหนจะตองทาใหงอกเงยขนมา ไหนจะตองคอยรบแขกรบคนทจะมาขอพงบญ ขอยมเงน

27

ขอเงนไปใช เหลานลวนแตเปนสงทสรางภาระทางดานจตใจ ทาใหจตใจไมสงบ ไมสบาย

ตองคอยคด คอยจดการกบเงนทอง

แตเมอไดนาเงนทองทมอย ไปทาบญทาทาน ชวยเหลอเพอนมนษยดวยกน กทาใหเกด

ความเบาอกเบาใจ โลงอกโลงใจ ไมตองหวงเรองเงนทองแลว ไมมใครมาคอยขอเงนขอ

ทองแลว ไมมใครมาคอยโกหกหลอกลวงแลว เพราะไมมอะไรใหแลว ไมมาตอมเหมอน

แมลงวน ถารางกายสะอาด ไมมกลนตวเหงอไคล แมลงวนกไมตอม ฉนใดทรพยสมบต

เงนทองขาวของตางๆ กเปนสงดงดดใหคนมาตอม เมอไมมทรพยสมบตเงนทองแลว ก

จะไมมใครมาวนวายดวย กจะอยไดดวยความสงบ แตเหตทพวกเราท งหลายยงไม

สามารถอยกนไดดวยความสงบเหมอนกบพระพทธเจา เหมอนกบพระอรหนตสาวก ก

เปนเพราะวาใจของเรายงไมไดรบการขดเกลา ยงไมไดรบการชาระตนเหต ททาใหใจไม

สงบนนเอง นนกคอกเลสตณหาตางๆ ทยงมอยในใจอย ตราบใดทเรายงมความอยาก ม

ความโลภอย เราจะไมสามารถอยนงเฉยได ถงแมจะมสมบตขาวของเงนทองมากมาย

ขนาดไหนกตาม มยศถาบรรดาศกด มตาแหนงสงขนาดไหนกตาม เรากยงจะไมสามารถ

อยเฉยๆ แลวบอกวาพอได เรายงตองดนรนออกไปหามาเพมอก อยางนอยทสดกตอง

รกษาฐานะทมอยไว

ดงนนไมวาจะรารวยขนาดไหน มตาแหนงสงขนาดไหน กยงไมสามารถอยเยนเปนสขได

เพราะใจยงถกรบกวนดวยกเลสตณหา ความโลภ ความอยากตางๆอย แตถาไดปฏบต

ตามทางทพระพทธเจาไดทรงปฏบตมา พระอรหนตสาวกท งหลายไดปฏบตมา คอขด

เกลาจตใจดวยการบาเพญปฏบตธรรม นงสมาธทาจตใจใหสงบ เมอสงบแลว ออกจาก

สมาธกเจรญปญญา พยายามมองใหเหนความเปนจรงของทกสงทกอยางทมอยในโลกน

ทเรามความยนด มความรก มความยดตดวา เปนสงทนายนด นารก นายดตดหรอไม

หรอเปนสงทนากลว เปนสงทจะสรางแตความทกข ความเศราโศกเสยใจใหกบเรา ถา

ศกษาดแลวจะเหนวาสรรพสงท งหลายในโลกน ไมวาจะเปนวตถขาวของตางๆ เชน

ตนไม ภเขา อาคารบานเรอน ทรพยสมบตตางๆ หรอบคคลตางๆ ไมวาจะเปนบดา

มารดา ญาตสนทมตรสหาย สามภรรยา บตรธดา ท งหลาย ลวนเปนสงทไมเทยงแท

28

แนนอน นคอความจรงขอท ๑ เรยกวาอนจจง ไมมใครอยคงเสนคงวาเหมอนเดมไป

ตลอด มการเจรญ แลวกมการเสอม เมอเกดมากเจรญเตบโตขนไป และเมอ

เจรญเตบโตเตมทแลวกเรมกาวสวยชรา กาวสความแก เขาสความเจบ เขาสความตาย น

เปนลกษณะของบคคลท งหลาย

สวนวตถขาวของตางๆ กเปนเชนนนเหมอนกน เวลาไดของมาใหมๆ กดใหมด แตพอทง

ไวสกระยะหนง กเรมกลายเปนของเกาไป ชารดทรดโทรมไป แลวในทสดกแตกสลายพง

ไป นคอลกษณะของทกสงทกอยางทมอยในโลกน โดยปกตถาใจไมสงบ ใจไมไดรบการ

ปฏบตสมาธทาใหใจสงบนง ใจจะไมมเวลาทจะมาคดถงเรองเหลาน เพราะในใจจะถก

อานาจของความหลง อานาจของความโลภ ของความอยาก คอยกระตนใหอยากไดสง

นนสงน อยากไดบคคลนนบคคลนมา โดยไมไดคดถงผลเสยทจะตามมาตอไปคอความ

เสอม สงเกตดเวลาใครมลกออกมา ทกคนจะดอกดใจ เปนลกผหญงกด เปนลกผชายก

ด แตไมมใครเคยคดวาจะตองเลยงลกนไป จะตองเสยเงนเสยทอง เสยเวลาไปมากนอย

แคไหน ตองมาหวงมากงวลกบลกมากนอยเพยงไร แลวในทสดกจะตองจากลกไป ไม

เคยมใครคดเรองเหลานเลย เพราะวาใจถกอานาจของความหลงครอบงาอย ปดบงใจ

ไมใหเหนความจรงของความไมเทยงของทกสงทกอยาง เมอไมเหนความจรงอนนกเลย

คดวาไดอะไรมา กจะมแตความสขกน จงออกไปแสวงหากน

ถาเปนคนโสดกตองหาคเพอจะไดมบตรมธดา แตเมอไดมาแลวเปนอยางไร

เปรยบเทยบดชวตระหวางอยคนเดยว กบอยกบครอบครวนนใครจะสบายใจกวากน

ภาระอนไหนจะมากกวากน อยคนเดยวกเพยงแตมตวเรา มปากเดยว มทองเดยว มใจ

เดยว ทจะตองคอยดแลเทานน แตถามสาม มภรรยา มบตร มธดา มนกมหลายปาก

หลายทอง หลายจตหลายใจ กมแตภาระ มแตปญหา มแตความกงวลตามมานนเอง ถา

สมมตวาตอนนมครอบครวแลว มทรพยสมบตเงนทองแลว มบตรมธดาแลว แตไม

อยากจะทกขกบสงเหลาน เรากยงทาได ถาปฏบตธรรม คอในเบองตนทาจตใจใหสงบ

กอน ทาจตใหเปนสมาธ ใหนง เมอจตสงบนงแลว ความหลงจะสงบตวลงไป แลวกเรม

พจารณามองดสงตางๆ ทมอยวา สงตางๆเหลาน เรามความกงวล มความหวงใย ม

29

ความทกขเพราะอะไร เราจะเหนวากเพราะเรามความอยาก อยากใหสงตางๆทมอยน น ม

อยกบเราไปนานๆ ไมใหเสอม ไมใหเสย ไมใหชารด ไมใหหมด ไมใหหายไป ถาเหนวา

ถาไมมความอยากแลว เราจะมความทกข มความกงวลใจไหม สงตางๆทมอยในโลกน

ทไมใชเปนของของเรา เรามความกงวลดวยไหม มความทกขดวยไหม ลกของชาวบาน

เขา เรามความทกข มความกงวลหรอเปลา ทรพยสมบตของชาวบานเขา เรามความทกข

มความกงวลดวยหรอเปลา ไมม เพราะอะไร กเพราะวาใจของเราไมไดไปอยากยงเกยว

กบทรพยสมบตของชาวบานเขานนเอง ชาวบานเขาจะมกเรองของเขา เขาจะสญหายไปก

เรองของเขา เราไมไดทกขดวย

เมอพจารณาด เรากจะเหนวาความทกขใจของเรานน เกดจากความอยากในใจของเรา

นนเอง อยากใหสงทมอยน น อยกบเราไปนานๆ ถาเกดมปญหาขนมา กเกดความวนวาย

ใจ ถาเกดการพลดพรากจากกน กเกดความเศราโศกเสยใจ ถาไมตองการทจะมความ

ทกข มความเศราโศกเสยใจ เรากสามารถทาได สงตางๆทมอย กมไป แตตองทาใจคอ

ใชปญญา เอาหลกของอนจจงคอความไมเทยงเขามาสอนใจอยเสมอ สอนวาทกสงทก

อยางทเรามอยน ไมชากเรวกตองเสอมไป ตองสญไปตองดบไป ตองเปลยนแปลงไป

เมอเปนเชนนนเราควรทจะเตรยมตว เตรยมใจไวรอรบกบเหตการณเหลาน เมอ

เหตการณเหลานเกดขนเราจะไดไมทกขใจ ตองมองเหมอนกบเรามองทรพยสมบตของ

ชาวบานเขา มองทรพยสมบตของเราวาเปนเหมอนกบทรพยสมบตชาวบานเขา ถาเราไม

เดอดรอนกบทรพยสมบตของชาวบาน เรากไมเดอดรอนกบทรพยสมบตของเรา ตางกน

ตรงทวาทรพยสมบตทเรามอย เราสามารถนาเอาไปใชเปนประโยชนได แตทรพยสมบต

ของชาวบานนน เราเอาของเขาไปใชไมได เพราะเขาจะไมใหเรา แตถาทรพยสมบตอน

ไหนทเปนของของเรา เรามเรากเอาไปใชได จะเอาไปใชแบบไหนกได กใชไดอย ๒ วธ

ดวยกน ใชทเปนคณเปนประโยชน กบใชทเปนโทษ

วธทจะใชใหเปนโทษกคอนาไปใชแบบสรยสราย ใชไปตามอานาจของความอยากของ

ความโลภ เอาไปใชในทางทผด คอเอาไปซอสรายาเมามาดม เอาไปเลนการพนน เอาไป

เทยว ถาใชเงนแบบนเปนการใชทไมเกดประโยชน แตเปนโทษ เพราะทาใหเราตดสงทไม

30

ด เชน สรายาเมา ยาเสพตดตางๆ เมอเสพเขาไปแลว เราจะตด จะเลกยาก ถาไมต งใจ

จรงๆ ไมฝนจรงๆแลว จะเลกไมได เมอเลกไมได เรากจะตองสญเสยเงนทอง ทรพย

สมบตทมอยไปจนหมด ถาทรพยสมบตไมหมด รางกายชวตของเรากตองตายไปกอน

เพราะสงเสพตดท งหลายลวนเปนพษเปนภย เมอเสพเขาไปแลวจะตองทาลายชวตเรา

ทารายทรพยสนของเรา สงไหนจะหมดไปกอนกสดแทแต ถามทรพยสนมาก ทรพยสน

อาจจะยงเหลออย แตชวตอาจจะดบไปเสยกอน นเปนการนาเอาทรพยสนเงนทองทมอย

ไปใชใหเกดโทษกบเรา ในทางตรงกนขามถานาเอาทรพยสนเงนทองไปทาประโยชน คอ

ไปชวยเหลอผอน ไปทาบญใหทาน เรมตนต งแตบคคลทอยใกลตวเรา คอบดามารดา

ของเรา ถาทานยงมชวตอยเราควรทจะเลยงดทาน ควรจะหาสงตางๆทด ททาใหทานอย

ไดดวยความสข ดวยความสบาย เพราะไมมใครในโลกนจะมบญคณกบเรามากยง

เทากบพอแมของเรา

ชวตของเรามมาไดกเพราะพอแมเปนผใหกาเนดกบเรา เราจงไมควรมองขามพอแมของ

เราไป พอแมของเราเปรยบเหมอนกบพระอรหนตพระพรหมของลกๆ เราไมตองไปหา

พระอรยเจาทไหนเพอทาบญกบทาน เรามพระอรยเจาอย ๒ รป อยในบานของเราแลว

ขอใหเราอยามองขามพระอรยะในบานของเราไป ทาบญกบพระอรยะในบานของเรากอน

แลวหลงจากนนจงคอยออกไปทาบญกบพระอรยเจาขางนอกอกทหนง เพราะการได

ทาบญกบพระอรยเจาขางนอก ทเปนพระอรยะทแทจรงนน เรากจะไดรบประโยชนหลาย

ประการ ประการหนงเราจะไดยนไดฟงธรรมะคาสอนของทาน อนเปรยบเหมอนกบแสง

สวางทจะชทางใหเราดาเนนชวตของเราไปสความเจรญ ไปสความสข ไปสความสงบท

แทจรง ถาไมมพระอรยเจามาคอยส งสอน เรากจะเปนเหมอนกบคนทอยในทมด จะไม

เหนทาง จะไมรวาทางทถกทควรนนไปในทศทางใด เรากจะหลงทาง จะตองเดนไป

ประสบกบพษภยอนตรายท งหลายทเราท งหลายไมปรารถนากน นคอการใชเงนใหเกด

คณเกดประโยชน ในเบองตนกทากบผทมพระคณ แลวกทากบพระอรยเจาท งหลาย

ตอมากทากบคนทอยใกลตวเรา เชน สาม ภรรยา บตรธดาของเรา ญาตสนทมตรสหาย

ท งหลาย ถามใครเดอดรอนเจบไขไดปวย ไมมปญญาทจะรกษาตวเองได เราพอทจะ

ชวยเหลอเขาได กขอใหทาไปเถด อยางนกเปนบญเปนกศลเหมอนกน

31

การทาบญจงไมจาเปนวาจะตองทากบพระภกษนกบวชเทานน ทากบใครกไดบญ

เหมอนกน บญนกมลกษณะอย ๒ ลกษณะกคอ ทาไปแลวเกดความสขใจขนมา นกคอ

ผลบญ ถาทาดวยความบรสทธใจ คอชวยเหลอผอนโดยไมไดหวงผลตอบแทน

แมกระท งคาขอบคณขอบใจ ทาไปแลวใจของเราจะมความสข ไมวาจะเปนพระภกษ

นกบวช หรอเปนคฤหสถผครองเรอนกตาม ถาทาดวยความบรสทธใจ จะมความสขมาก

แตถาทาไปดวยหวงผลตอบแทน เชน ทาไปแลวไปทวงบญทวงคณ ใหเขาขอบอกขอบใจ

ใหเขามความสานกในบญคณ แตเขากลบไมมความสานก เรากจะเกดความเสยใจ เกด

ความทกขใจ นนกเปนเพราะวาเราไมไดทาบญ เรากาลงทาการคาขาย ทาการแลกเปลยน

หมายถงวาเราชวยเขา เขาตองยกมอไหวขอบอกขอบใจเรา อยางนไมเรยกวาเปนการ

ทาบญ การทาบญจะตองใหเปลาๆ ไมหวงสงตอบแทนจากผทเราสงเคราะห ผทเรา

ชวยเหลอ ถาทาดวยความบรสทธใจไมปรารถนาอะไรตอบแทนจากคนทเราไปชวยเหลอ

เราจะมความสขใจ มความภมใจในตวของเรา นแหละคอผลของบญทแทจรง

ดงนนเวลาทาบญ จะชวยใครกตาม กขอใหพจารณาใหดเสยกอน วาทาเพออะไร ถาจะ

ทาบญ กไมตองไปหวงอะไรตอบแทนจากผทเราไปชวยเหลอ แตถาไปหวงผลตอบแทน

กตองทาความเขาใจวา เรากาลงทาการแลกเปลยน ทาคาขาย เราไมไดทาบญ ใจของเรา

กจะไมมความสงบ ไมมความเยน ไมมความสข เพราะฉะนนขอใหมองทใจเปนหลก

เวลาทาบญ นแหละคอการเอาทรพยสมบตเงนทองทมอย มาใชใหเกดเปนประโยชน

เพราะเมอไดทาบญแลว ใจจะมความสข ใจจะไมคอยยดตด ไมคอยเสยดายกบทรพย

สมบตเงนทองขาวของทมอย เรารวาสกวนหนงเรากตองตายจากโลกนไป ทรพยสมบต

เงนทองขาวของทอตสาหหามาแทบเปนแทบตาย กตองจากไป ถาไมเอามาใชใหเกดคณ

เกดประโยชนเรากเปนคนโง หาเงนมาแทบตาย แลวกกลายเปนภาระ ตองคอยเฝา คอย

ดแลคอยรกษา แทนทจะเอาเงน เอาทรพยสมบตนมาเปนบญเปนกศล มาเปนความสข

กบใจ กกลบมาเปนภาระสรางความทกข ความกงวลใจ เมอตายไปกไมไดรบอานสงส

จากทรพยสมบตเงนทองทมอย เพราะไมไดทาบญนนเอง

32

นแหละคอการใชเงนใชทองใหถกวธ เราหาเงนทองมาดวยความยาก ดวยความลาบาก

เมอหามาไดแลว เราตองเอามาใชใหเกดคณเกดประโยชนกบเรา และประโยชนทแทจรง

นนกมอย ๒ ประการ ประการแรกกดงทไดแสดงไวแลว นนกคอการสรางบญสรางกศล

ทาใหใจของเราอยดวยความรมเยนเปนสข อกประการหนงกเอาเงนทองนมาใชดแล

รกษาอตภาพรางกายของเรา คนเราตองกนตองใช นเปนเรองธรรมดา บางคนรารวยแลว

แทนทจะเอาเงนทองมาเลยงดรางกายใหอยสขสบาย กลบเปนคนตระหนขเหนยว อย

แบบอดๆอยากๆ อยแบบขอทาน เพราะเสยดายเงน เสยดายทอง อยางนกไมใชเปนวธท

ฉลาด เพราะหาเงนมาแทบเปนแทบตาย แทนทจะเอาเงนมาทาใหเราอยอยางสขสบาย

คอสขท งกาย สขท งใจ กลบเอาเงนมาเปนภาระ กลบกลายเปนคนทจะตองมารบใชเงน

ทอง มาคอยดแลรกษา มพระทานแสดงธรรมไวอยประโยคหนง ทานวาเงนทองมไวรบ

ใชเรา เราอยาไปรบใชมน ใชมนใหเกดประโยชน เกดประโยชนกบผอน และเกด

ประโยชนกบตวเรา เราชวยเหลอผอน ผอนเขากไดรบการบรรเทาความทกขยากลาบาก

ใจเรากไดรบความสข ไดความสงบ และเมอตายไป บญทเราไดสะสมไวกจะรองรบเรา

อยางพระพทธเจาในแตละภพแตละชาต ไดทรงบาเพญบญอยางตอเนอง จนไดบรรล

เปนพระอรหนตสมมาสมพทธเจา บญทเราทาในวนนกจะเปนผลอยางเดยวกนอยาง

แนนอน การแสดงเหนวาสมควรแกเวลา ขอยตไวเพยงเทาน

33

กณฑท ๑๖๐

บวช ๒ ประเภท ๒๕ มนาคม ๒๕๔๖

ในระยะนญาตโยมคงจะเหนวา ทวดมจานวนพระเณรเพมขนเปนจานวนมาก กเนองจาก

เปนชวงปดภาคเรยนฤดรอน จงมนกเรยนของโรงเรยนผร ญสส. ในพระสงฆราชปถมภ

ไดบรรพชาเปนสามเณร ๑๕ วนดวยกน จะอยศกษาปฏบตธรรมทวดจนถงวนท ๒๗

และกมอกคณะหนงเปนขาราชการตารวจตระเวนชายแดน กไดบรรพชาอปสมบทถวาย

เปนพระราชกศล แดสมเดจพระเทพรตนราชสดาสยามบรมราชกมาร เนองในวโรกาสวน

พระราชสมภพของทาน กบวชกนทวดบวรนเวศน เสรจแลวกเดนทางมาศกษาปฏบต

ธรรม ทวดญาณสงวรารามแหงน และจะอยไปจนถงวนท ๑ เมษายน กจะเดนทางกลบ

กรงเทพมหานครตอไป

การบวชในสมยนกบการบวชในสมยพทธกาลนน กมความแตกตางกนพอสมควร เพราะ

ในสมยพทธกาล ทานบวชกนแบบถาวร คอบวชแลวไมสก บวชเพอมรรค ผล นพพาน

บวชเพอความพนทกข แตในสมยปจจบนน การบวชสวนใหญจะบวชเปนครงเปนคราว

เปนช วระยะเวลาหนง ๑๕ วนบาง ๑ เดอนบาง พรรษาหนงบาง ถาเปรยบเทยบการบวช

เหมอนกบการนาเสอผาไปชาระลาง ไปซก การบวชชวคราวกเหมอนกบเอาเสอผาใสเขา

ไปในกะละมง แลวกตกนาใสเขาไป นายงไมทนเปยกเสอผาท วท งผน กยกขนมาบดๆ

แลวกเอาไปตากแลว อยางมากกไดเพยงแตระงบกลนทไมพงปรารถนา ใหเบาบางลงไป

บาง แตไมสามารถกาจดคราบสกปรกทตดอยในเสอผาได ในทางตรงกนขามถาบวช

แบบในสมยพทธกาล คอบวชเพอศกษาปฏบตธรรม เพอการบรรลมรรค ผล นพพาน

เพอการสนสดแหงการเวยนวายตายเกด เพอความพนทกขน น กตองเหมอนกบการซก

ผาแบบเอาเสอผาใสไปในภาชนะคอกะละมง แลวกเอานาใส ใสผงซกฟอก แลวขยา ขด

ถ จนกวาเสอผาชนนนจะสะอาดหมดจด

34

นกคอลกษณะของการบวชในสมยพทธกาล ทานบวชเพอขดเกลาสงทเปนเครองเศรา

หมอง เปนมลทนท งหลายคอกเลสตณหาใหหมดไปจากจตจากใจ เพราะทานรดวาไมม

อะไรในโลกนทจะมพษมภย ทจะเปนเครองขดขวางความสข ความเจรญ นอกจากกเลส

ตณหาทมอยในใจของสตวโลกท งหลาย ผใดกตามถาปรารถนาความสขความเจรญ

ความพนทกขอยางแทจรง ตองหนเขามาทาการขดเกลาจตใจของตน ชาระกเลสตณหา

ความโลภ ความโกรธ ความหลง ความอยากตางๆ เชน ความอยากในกาม ความอยาก

มอยากเปน ความอยากไมมอยากไมเปน ใหหมดไปจากจตจากใจเทานนแหละ จงจะพบ

กบความสขทแทจรง ดงทพระพทธเจาและพระอรหนตสาวกท งหลายไดบรรลถง นนก

คอความบรสทธของใจ ใจถาไดรบการชาระดวยการศกษาปฏบตธรรมแลว ยอมกาวส

ความสะอาดบรสทธ ปราศจากกเลสตณหาเครองเศราหมองท งหลาย นนแหละคอ

จดหมายปลายทางของการบวชในสมยพทธกาล

ถาเราศกษาดบคคลแรกทขออปสมบทกบพระพทธเจา จะเหนไดวาทานขอบวชหลงจาก

ทไดบรรลธรรมแลว ไดบรรลเปนพระอรยบคคลเบองตน คอพระโสดาบน นนกคอ

พระอญญาโกณฑญญะ หนงในปญจวคคยท ง ๕ หลงจากทพระบรมศาสดาไดทรง

แสดงพระปฐมเทศนา แสดงถงพระอรยสจ ๔ และมรรคทมองค ๘ ใหแกปญจวคคยท ง

๕ ไดฟง หลงจากเสรจสนแหงการแสดงธรรมเทศนา หนงในพระปญจวคคยท ง ๕ คอ

พระอญญาโกณฑญญะ กมดวงตาเหนธรรมขนมา เหนวา ธรรมอนใดมการเกดขนเปน

ธรรมดา ธรรมอนนนยอมมการดบไปเปนธรรมดา คอเหนแลววาทกสงทกอยางในโลกน

เปนของไมเทยง มการเกดขน ต งอย แลวดบไปเปนธรรมดา รวมท งสงขารรางกายของ

เรากเปนเชนนน เกดขนมาแลวกมการแก มการเจบ มการตายเปนธรรมดา มการพลด

พรากจากของรกของชอบเปนธรรมดา

เมอเหนดงนนใจกปลอยวาง ในการยดม นถอม นในสงตางๆ ทมอยในโลกน เพราะรวา

โลกนเปนทอยเพยงช วคราวเทานนเอง เปนเหมอนทางผาน เหมอนกบศาลาหลงน ท

พวกเราท งหลายไดมารวมตวกนอยในขณะน เรากรวาเราไมไดอยทนไปกนตลอด เมอ

เสรจจากภารกจแลว ตางคนตางแยกยายกนไป เราจงไมมอปาทานความยดม นถอม น

35

วาจะตองอยรวมกนไปตลอด เมอเปนเชนนน เมอถงเวลาทตองแยกยายกนไป เรากไมม

ความเศราโศกเสยใจ เพราะไมมความยดม นถอม น ทจะตองอยรวมกนไปตลอดนนเอง

นคอลกษณะของผทมดวงตาเหนธรรม เมอเหนอนจจง สภาพของความไมเทยงของทก

สงทกอยางในโลกนแลว กปลอยวาง เมอปลอยวาง ใจกมความเบาอกเบาใจ ไมมความ

วตกกงวลกบการพลดพรากจากกน ไมมความวตกกงวลกบความแก ความเจบไข ความ

ตาย ถอวาเปนเรองธรรมดา นกคอการบรรลธรรมในเบองตน หลงจากทไดบรรลธรรม

แลว พระอญญาโกณฑญญะกขอประทานอปสมบทจากพระพทธเจา ซงพระพทธเจาก

ทรงประทานดวยการกลาวคาวา เอหภกข มาเปนภกษเถด เธอจงมาเปนภกษเถด มา

ปฏบตธรรมทตถาคตไดแสดงไวดแลว เพอการสนสดแหงการเวยนวายตายเกด สนสด

แหงความทกขท งหลาย

นกคอลกษณะของการบวชในระยะเบองตน ของการเผยแผพระพทธศาสนา สวนใหญผ

บวชมกจะบรรลธรรมเสยกอนจงขอบวชกน เมอบวชแลว ทานกเรงปฏบตธรรมตอไป

จนบรรลธรรมทสงสด คอพระนพพาน เปนพระอรหนต เปนผสนกเลส ไมตองมาเวยน

วายตายเกดอกตอไป แตในสมยนเราบวชกนแบบเปนพธเสยมากกวา บวชเพอทดแทน

บญคณบดามารดา หรอถวายเปนพระราชกศลแดผหลกผใหญ กเปนการทด ไมใชเปน

สงทเสยหายอะไร เพยงแตวายงไมดพอ ยงไมสามารถทจะทาใหจตใจหลดพนจากกอง

ทกขได ไมสามารถกาจดกเลสตณหา อนเปนเหตของความทกขท งหลาย ใหหมดไปจาก

จตจากใจได ถาไมปฏบตอยางจรงจง แบบไมมกาหนดเวลา คอจะหยดการปฏบตอย ๒

ลกษณะเทานน ถาไมบรรลธรรมเปนพระอรหนตขนมา กตองตายไปเทานน

นคอลกษณะของผทบวชในสมยพทธกาล ทานบวชอยางถวายชวต พลชพเพอธรรม

ตามทพระพทธเจาทรงสอนไว ไมใหเหนอะไรทมคณคา มความสาคญยงกวาธรรม ทรง

สอนใหสละทรพยสนสมบตเงนทอง สละอวยวะ สละแมแตชวตเพอรกษาธรรม เพราะ

ไมมอะไรในโลกนทจะประเสรฐเทากบธรรม ผใดมธรรมอยในใจแลว ผน นเปนผท

ปลอดภย ปลอดจากความทกขท งปวงนนเอง ผทมทรพยสมบตเงนทองมากมายขนาด

ไหนกตาม จะมตาแหนง มฐานะ ยศถาบรรดาศกด เปนถงพระมหากษตรย เปน

36

ประธานาธบด เปนนายกรฐมนตร หรอเปนผบงคบบญชาการระดบตางๆกตาม กยงไมม

ความอสระหลดพนจากความทกขได นอกจากไมหลดแลว ฐานะตางๆเหลาน กบทรพย

สมบตเงนทองขาวของเหลาน กลบเปนตวกดดน เปนตวสรางความทกขใหมมากเพม

ยงขนไปเสยอก โดยผทมสงเหลานหารสกตวไม เนองจากถกโมหะความหลงครอบงาใจ

นนเอง ทาใหเหนความทกขเปนความสข คดวาตนเองมอานาจวาสนา สามารถจะทาอะไร

กได แตลมหนมามองดทใจของตน ทในขณะนไดตกเปนทาสของกเลสตณหา ถกกเลส

ตณหาคอยขมขบงคบใหมแตความวาวนขนมว มแตความทกขใจ จนกนไมไดนอนไม

หลบ

เพราะไมเคยสนใจทจะหนมาดทใจของตนนนเอง มวแตมองไปภายนอก จงทาใหคดวา

ตนเองมความสข มอานาจวาสนา แตแทจรงแลวตนเองนนแหละทเปนทาสของกเลส

ตณหา ทมอยในใจของตน ดงนนพระพทธเจาจงทรงสอนใหสละทกสงทกอยางเพอ

รกษาธรรมไว เพราะถามธรรมอยในใจแลว ธรรมนแหละจะเปนตวกาจด เปนตวทาลาย

กเลสตณหา ผเปนเจากรรมนายเวรของใจเรา เปนผส งการใหใจไปกอกรรมทาเวร ไป

สรางความทกขใหกบตนและผอน แบบไมรจกจบจกสน สนจากภพนกไปตอภพหนา ก

ทาเหมอนเดมอย เพราะตราบใดถายงมกเลสตณหาอยภายในใจ กเลสตณหากจะออก

ฤทธแสดงบทบาทของตนอยเสมอ ไมวาจะอยในฐานะใดกตาม จะเปนถง

พระมหากษตรย หรอเปนขอทานขางถนน ถามกเลสตณหาอยในใจ มนกจะตองแสดง

ฤทธของมนออกมาอยเสมอ แสดงออกมาดวยความโลภ ดวยความโกรธ ดวยความ

อยาก ดวยความบาอานาจตางๆนานา เหลานเมอมอยในใจของผใดแลว ยอมพาใหผน น

ไปสรางเวรสรางกรรม ทาบาปทากรรม แลวกตองรบใชผลของกรรม ท งภายในใจและ

ภายนอกใจ คอทรางกาย ในใจกมแตความวาวนขนมว ทกายกมคนคอยมาทาราย มา

สรางเวรสรางกรรมตอไป

นแหละคอลกษณะของกเลสตณหาทมอยภายในใจ บรรดาพระสาวกท งหลายในอดต ใน

สมยพทธกาล หลงจากทไดยนไดฟงธรรมแลว จงเหนโทษของกเลสตณหา และกเหนวา

มวธเดยวเทานน ทจะเอาชนะกเลสตณหาได นนกคอการศกษาปฏบตธรรม ตาม

37

แนวทางทพระพทธเจาทรงส งสอนไว จะศกษาปฏบตในฐานะไหนกทาได เปนคฤหสถผ

ครองเรอนกสามารถศกษาปฏบตธรรมได เปนบรรพชตนกบวชกศกษาปฏบตธรรมได

สวนใหญกจะศกษาปฏบตธรรมในฐานะฆราวาสกนไปกอน แตหลงจากทไดเจรญธรรม

ขนไปเรอยๆแลว กเกดฉนทะความพอใจทจะปฏบตใหไดธรรมสงยงขนไป กจะเหนวา

ฐานะของคฤหสถผครองเรอนนนมขอจากด เพราะมภารกจอยางอนทจะตองทา เชน

ทางานทาการ ทามาหากนเลยงปากเลยงทอง เลยงครอบครวซงเปนปญหา เปนอปสรรค

ตอการบาเพญธรรมอยางยง จงตองตดสนใจสละสมบตขาวของเงนทอง สละบคคล

ตางๆ เชน สามภรรยา บตรธดา แลวกออกบวชเปนบรรพชตตอไป

นนแหละคอการเจรญกาวหนาของการศกษาปฏบตธรรม กเปรยบเหมอนกบตนไม ใน

เบองตนเรากเพาะตนไมไวในกระถาง เมอเลยงดตนไมดวยการทานบารงดแลรกษา ดวย

นา ดวยดน ดวยปยอยางตอเนอง ตนไมกเจรญงอกงามจนทาใหกระถางตนไมแตก

ออกไป เพราะรากขยายตวออกไป จงมความจาเปนทจะตองยายตนไมออกจากกระถาง

เพอเอาลงดนตอไป เพอตนไมจะไดเจรญเตบโตเปนไมใหญได ถาปลอยไวในกระถาง

ตนไมกไมมทางทจะเจรญงอกงามใหญโตเปนตนไมใหญขนมาได จงตองยายออกไป

แลวเอาลงไปในดนอกทหนง การปฏบตการศกษาธรรมะ ตามแนวทางทพระพทธเจาทรง

ส งสอนกเปนเชนนน ตองศกษาจากฐานะทเปนฆราวาสไปกอน หลงจากไดนาไปปฏบต

แลว จตใจมความเจรญรงเรอง มความสงบมากขนไปเทาไรกจะเกดความราคาญกบสง

ตางๆรอบตว เมอกอนนเมอยงไมไดปฏบต สมยทจตใจยงไมสงบนน จตใจจะถกกเลส

ผลกดน ใหออกไปหากามสขคอหารป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ ออกไปเทยว ไปดหนง

ดละคร ไปหาความสขกบบคคลตางๆ ไปหาความสขจากการสมผส เสพสรายาเมา ยา

เสพตด ซงลวนเปนกามสขท งสน

แตถาไดเรมปฏบตธรรม ทาจตใหสงบดวยการนงทาสมาธ ในเบองตนกสวดมนตไปใน

ใจกอน ใหมสตระลกรอยกบบทสวดมนต ไมใหใจไปคดถงเรองราวตางๆ นกเปนการทา

สมาธในเบองตน เมอสวดไปเรอยๆ แลวจตกจะคอยๆสงบลง ความคดปรงแตงตางๆ

ความคดฟ งซานอารมณอยากตางๆ กจะคอยเบาบางลงไป ถาทาใหจตรวมตวลงสงบเปน

38

หนงได คอปลอยวางทกสงทกอยาง ปลอยวางรป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ อารมณ

ตางๆทมอยภายในใจได แมแตเพยงช วขณะหนง กจะสมผสกบความสขทไมเคยพบมา

กอนในชวตเลย เปนความสขทเลศ เปนความสขทประเสรฐ ทพระพทธองคไดทรงแสดง

ไววา สขใดในโลกน ไมมความสขใดจะเสมอเทากบความสขทเกดจากความสงบของใจ

เรยกวาสนตสข เกดจากการบาเพญจตตภาวนา เจรญสมาธภาวนา ดวยการควบคม

จตใจไมใหไปคดถงเรองราวตางๆ ใหอยกบธรรมะบทใดบทหนง เชน บทสวดมนต หรอ

การบรกรรมคาวาพทโธๆๆ ไปในใจ ถาทาไดอยางตอเนองแลว รบรองไดไมชากเรว จต

กจะรวมลงเปนสมาธ เมอจตรวมลงเปนสมาธแลว จตกจะมความอม มความสข มความ

พอ จงเกดความราคาญ เวลามอะไรตางๆมากระทบกบตา ห จมก ลน กาย

เมอกอนนนมแตอยากจะแสวงหารป รส กลน เสยง โผฏฐพพะตางๆ เพราะใจม

กามตณหาเปนตวคอยผลกดนใหออกไปแสวงหา ใหไปกวานเอามาเสพ แตเมอตว

กามตณหาถกระงบดบลงไป ดวยพลงของสมาธ ความอยากในรป รส กลน เสยง

โผฏฐพพะ ตางๆ จงหายไป แทนทจะมความดใจ สนใจเวลาเปดดโทรทศน เปดเพลงฟง

เตนแรงเตนกา กนเหลาเมายา กลบเหนวาเปนเรองเหลวไหล เรองไรสาระ เปนเรองของ

คนโงเขลาเบาปญญา คนทยงไมรจกความสขทแทจรงวาอยทไหนนนเอง มวแตไปวง

ตะครบเงา ตวทเปนตนเหตของเงากลบไมจบมน ถาจบมนแลวทกอยางกจบลง เหมอน

เราวงตะครบเงาตวเราเอง ตอใหวงตะครบไปจนวนตาย กไมมทางทจะตะครบเงาเราได

เพราะเงามนจะตองทอดไปขางหนาเราอยเสมอ เรากตองวงไลจบมนไป พอเราวงไปเงา

มนกวงไปขางหนาเรา เพราะเงามนออกมาจากตวเรานนเอง ความสขตางๆทเราแสวงหา

นน มนกมอยในใจของเราแลว แตเราไมรเราถกกเลสตณหาหลอก ใหเราออกไปหา

ความสขภายนอก เรากวงตะครบหาความสขภายนอก ยงวงหาความสขเทาไร กยงมแต

ความทกขมากขนไปเทานน

เพราะเวลาไปหาความสขภายนอกตองใชเงนใชทอง แลวเงนทองกไมใชวาจะตกลงมา

เหมอนฝนบนฟา เปนสงทจะตองทามาหากนดวยหยาดเหงอ ดวยกาลงสตปญญา เมอ

หามาแทบเปนแทบตายแลว กเอาไปใช พอใชหมดกตองหาอก ตองหามนอยราไป อยาง

39

นมนจะเปนความสขไดอยางไร มแตความทกขเพราะตองตอส ดนรนทรนทรายอย

ตลอดเวลา และถาไมระมดระวงกตองไปเสยงตอศลธรรม เพราะเมอมความตองการท

จะใชเงนอยางรบดวน บางทหามาดวยความสจรตไมได กตองหาดวยวธทจรต บางทก

ไปขายยาบา บางทกไปขายตว บางทกไปลกขโมย ไปทาคอรปช นตางๆ ทาใหเกดความ

ทกขเพมขนมาอกในใจ เพราะเมอทาความผดแลวใจกจะตองมความวาวนขนมว มความ

หวาดวตกกงวล กลววาจะตองถกจบ ถกทาโทษ นอกจากนนแลวหลงจากทตายไป

กรรมตางๆทไดทาไวยงจะมผลตามมาอก แทนทจะไดกลบมาเกดเปนมนษย เปนเทพ

เปนพรหม เปนพระอรยเจา กตองไปเปนเปรต เปนอสรกาย เปนสตวนรก เปนเดรจฉาน

เพราะไปกอกรรมทาเวรไว ทาผดศลผดธรรม จงตองไปเกดในทเหลานน

นเปนความจรงทพระพทธเจาไดตรสรเหน จงมาคอยเตอนบอกพวกเราวา อยาไปทาบาป

ทากรรมเปนอนขาด อยางวนนพวกเรากไดมาสมาทานศลกน ศล ๕ ศล ๘ ศลอโบสถ น

กเปนเหมอนกบตาขายทจะก นไมใหเราตกลงไปสทต า ถาอยทสงแลวไมมตาขายคอย

รองรบไว เวลาตกลงมากตองตกลงไปกระแทกกบพน ตองเจบปวดรวดราว แตถามตา

ขายคอยรองรบ เรากปลอดภย ฉนใดผทไดสมาทานศล ๕ เปนอยางนอย คอรกษาศล

๕ อยางสมาเสมอ อยางตอเนองแลว รบรองไดวาเมอตายไปแลว ไมตองไปเกดในอบาย

อยางแนนอน ดงในบททไดกลาวไวในทายศลวา สเลนะ สคตง ยนต ศลเปนเหตท

นาไปสสคต สคตกคอภพภมของมนษย ของเทพ ของพรหม ของพระอรยเจาท งหลาย

สงเหลานพวกเราฟงแลวกอาจจะคดวาเปนของเลน เปนของหลอกกนกเปนได แต

พระพทธเจาไมใชเปนคนเลน พระพทธเจาไมใชเปนคนโกหกหลอกลวง พระพทธเจาเปน

คนจรง ทาทกสงทกอยางดวยความจรงใจ ศกษาปฏบตกศกษาปฏบตดวยความจรงใจ

บรรลธรรมกเหนธรรมอยางจรงใจ เหนอยางไมมขอสงสยหลงเหลออยในพระทยเลย จง

ไดนามาส งสอนพวกเรา

ผทมศรทธา มความเชอ มปญญาทรวาสงตางๆทพระพทธเจาทรงส งสอนนนลวนเปน

ความจรง กไมควรต งอยในความประมาท ในเบองตน ควรรกษาศลไวใหด แตรกษาศล

อยางเดยวยงไมพอ เพราะศลไมสามารถเขาไปกาจดกเลสตณหาทมอยภายในใจได สงท

40

จะกาจดกเลสตณหาทมอยภายในใจได ตองอาศยการบาเพญจตตภาวนา คอเจรญสมาธ

เจรญวปสสนาเทานน ถงจะสามารถกาจดกเลสตณหา โมหะ อวชชา ทมอยในใจใหหมด

ไปได เหมอนกบคราบสกปรกตางๆทมอยในเสอผา จะไมสามารถกาจดไดโดยนาเปลาๆ

ตองอาศยผงซกฟอกชนดเขมขนใสเขาไป เพอละลายคราบตางๆทตดอยในเสอผา ให

หลดออกมา ฉนใดการบาเพญจตตภาวนา การปฏบตธรรม มการนงสมาธ เดนจงกรม

พจารณาไตรลกษณ อนจจง ทกขง อนตตา ลวนเปนวธการ เปนเครองมอ เปนเครอง

ซกฟอกจตใจ ใหสะอาดบรสทธหมดจด แตการมศลนในเบองตนกเปนสงจาเปน เพราะ

ศลเปนเครองสนบสนนใหการเจรญบาเพญจตตภาวนา เปนไปไดดวยความงายดาย

เปรยบเหมอนกบการซกเสอผา ถามเสอผา มผงซกฟอก แตไมมนา กไมสามารถทจะทา

ใหผงซกฟอกทาหนาทกาจดคราบของเสอผาได ตองอาศยนาเขาไปละลายผงซกฟอก

เสยกอน แลวผงซกฟอกจะไดซมซบเขาไปในเสอผา เพอจะไดกาจดคราบสกปรกตางๆ

ทมอยในเสอผาใหหลดออกไป

ฉนใดศลกเปนเหมอนกบนาทจาเปนตอผงซกฟอก คอสมาธและวปสสนาปญญา จะตอง

มควบคกนไป ตองมนา ตองมผงซกฟอก จงจะสามารถกาจดคราบสกปรกทมอยใน

เสอผาได ถาเอาไปผสมกนแลวแตทงไวเฉยๆ ไมขย ไมซก กยงจะไมหลด ยงตองม

วรยะ ความอตสาหะ ความพากเพยร คอมศลแลว มสมาธแลว มปญญาแลว แตไม

นามาปฏบต ไมนามาใช ไมนามาแกไขปญหา เชน มปญญา เหนแลววาการเสพสรายา

เมา มแตโทษ ไมมคณ แตไมเอามาปฏบต กยงกนเหลาเมายาอยเหมอนเดม อยางนกไม

เกดประโยชน ตองมวรยะความพากเพยรทจะตองตอสกบความอยากสรา เมอรแลววา

สราเมรยเปนของไมด เสพเขาไปแลวมแตจะพง มแตจะเสยหายอยางเดยว เรากตองฝน

ทกครงทมความอยากทจะหยบขวดสรามาดม กตองตดมอตดแขนดวยปญญา ตดกเลส

ดวยปญญา ดวยความอตสาหะพากเพยร ตอสกบความอยากนน ถาไมตอสกบความ

อยาก ตอใหมศล มสมาธ มปญญา แตไมนามาใช มนกไมเกดประโยชนอะไร กเลส

ตณหากยงมเหลออยภายในใจ เหมอนกบคราบสกปรกทมตดอยกบเสอผา ถงแมจะม

นา มผงซกฟอก แตไมขย ไมเอามาซก ไมเอามาชะลาง ดวยนาทสะอาดอกครงหนง

คราบสกปรกกยงตดอยอยางนนแหละ ดงนนเมอรแลววาอะไรเปนเหตทขดขวาง

41

ความสขความเจรญทแทจรง เรากตองกาจดเหตนน เหตนนกคอกเลสตณหา เครองมอ

ทจะกาจดกเลสตณหากคอศล สมาธ ปญญา เรากรแลว เรากตองนามาปฏบต ดวย

วรยะความอตสาหะ ดวยความพากเพยร อดทน อดกล น จนไมมกเลสตณหาหลงเหลอ

อยภายในใจ เหลออยแตบรสทธพทโธ ทเปนสดยอดของความสขความเจรญ การแสดง

เหนวาสมควรแกเวลา ขอยตไวเพยงเทาน

42

กณฑท ๑๖๑

บรรลธรรมดวยการฟง ๑ เมษายน ๒๕๔๖

การฟงธรรมอยางสมาเสมอตามกาลตามเวลา พระพทธองคไดทรงแสดงไววาเปนมงคล

อยางยง ดงในพระบาลทไดตรสไววา กาเลน ธมมสสวนง เอตมมงคลมตตมง การฟง

ธรรมตามกาล ตามเวลา เปนมงคลอยางยง เพราะการฟงธรรมสามารถทาใหผฟงบรรล

ธรรมได ดงในสมยพทธกาลทมพระพทธเจาเปนผทรงแสดงธรรม ในแตละครงททรง

แสดง จะมผทฟงธรรมไดบรรลเปนพระอรยบคคล ต งแตพระโสดาบนขนไปจนถงพระ

อรหนต เปนจานวนมาก เหตททาใหปรากฏการณนเกดขนมาได กเนองจากผแสดงธรรม

คอพระบรมศาสดา เปนผรจรงเหนจรง สงททรงแสดงกลวนแตเปนความจรงลวนๆ

ผฟงกเปนผททรงศลทรงธรรม เปนผรกษาศล มสมาธ เปนนกบวช มจตใจต งม น เวลา

ฟงธรรมกฟงดวยความตงใจ ฟงดวยความจรงใจ ใจจะจดจอรบกระแสธรรมทมาสมผส

กบใจ โดยไมปลอยใหใจสายไปสายมา สเรองราวตางๆ เมอฟงธรรมในลกษณะนน มท ง

ศลท งสมาธเปนเครองรองรบ การบรรลธรรมจงเปนไปไดอยางงายดาย

แตถาฟงแบบไมมศลอยในใจ ไมมสมาธอยในใจ คอใจไมไดต งใจฟง ฟงไปได ๒ - ๓

วนาทกคดไปเรองอนแลว คดเรองนนคดเรองน แลวสกครกคอยกลบมาฟงใหม ฟงได

๒ - ๓ วนาทกแวบไปอกแลว ถาฟงแบบนแลว ยอมไมมการตดตอของธรรมทแสดง

ความเขาใจกจะไมปรากฏขน เหมอนกบเวลาทรองนาจากกอกนาใสแกว ถามอไมนง

สายไปสายมา นาทไหลออกจากกอก กไมสามารถไหลลงแกวไดอยางตอเนอง กตองหก

ไหลทงไป ฉนใดการฟงธรรมกเปนเชนนน เหตทการฟงธรรมในสมยพทธกาลมการ

บรรลมรรค ผล นพพานเปนจานวนมาก กเกดจากจตทมสมาธ จตแนวแนต งม น ไมสาย

ไปสายมา ธรรมทกบททกบาททแสดงออกมา จงไหลเขาไปสใจไดหมด เมอไหลเขาไปได

หมดครบบรบรณ การฟงดวยเหตดวยผลกจะครบบรบรณ กจะทาใหเกดความเขาอก

43

เขาใจ มสมมาทฏฐความเหนทถกตองได เมอมความเหนทถกตอง กสามารถนาไปแกไข

มจฉาทฏฐความเหนผดทมอยในใจได

ในใจของพวกเราทกคนมมจฉาทฏฐอยดวยกนท งนน คอความเหนผด เชนเหนวาสงท

ไมเทยงแทแนนอน เปนสงทเทยงแทแนนอน สงทไมใชเปนเราเปนของของเรา วาเปน

เราเปนของของเรา เมอเหนดงนนแลวกจะเกดมอปาทานความยดม นถอม นในสงตางๆ

กเลยทาใหเกดความทกขใจขนมา เมอสงเหลานนเกดการเปลยนแปลง เกดการสญ

หายไป กเกดความทกขเกดความเศราโศกเสยใจ กเปนเพราะไมเขาใจถงสงตางๆ ทมา

เกยวของดวย มาสมผสดวย วามธรรมชาตเปนอยางไร เราไมเคยคดเคยเตอนสตกบตว

เราวา สงตางๆลวนเปนของไมเทยงแทแนนอน มการเกดขน ต งอย แลวดบไปเปน

ธรรมดา เปนสงทไมอยในการควบคมของเรา เราไมสามารถทจะควบคม ใหเปนไป

ตามทเราตองการไดเสมอไป แตถาไดยนไดฟงธรรมแลว กจะไดยนเสมอวา ทกสงทก

อยางในโลกนเปนของไมเทยง ไมมตวตน ไมใชเปนของเรา ไมสามารถทจะไปควบคม

บงคบ ไปยดไวได เมอฟงแลวกเกดความเขาใจ กจะปลอยวาง คอแทนทจะไปยดไปตด

กบสงตางๆ ทมอย หรอกาลงจะไปเอามาครอบครอง เรากตองรไวกอนแลววา ทกสงทก

อยางเปนของช วคราว มาแลวกตองไป ถาเปนเชนนนเรากไมยดไมตด เตรยมตวเตรยม

ใจไวรบกบสภาพดงกลาว แลวใจกไมทกข เพราะมความเหนทถกตองนนเอง ม

สมมาทฏฐ เหนวาสภาวธรรมท งหลายลวนเปนไตรลกษณท งสน คอเปนอนจจง ทกขง

อนตตา ไมเทยง เปนทกขถาไปยดไปตด ไมอยในสภาพทจะเรยกไดวาเปนตวเปนตน

เปนเราเปนของๆเรา

นแหละคอเหตททาใหคนในสมยพทธกาล หลงจากทฟงเทศนฟงธรรมแลว เกดบรรล

ธรรมขนมาไดอยางงายดาย เพราะฟงดวยสต ดวยสมาธนนเอง เมอรบทราบถงปญญา

ของพระพทธเจา ถงสภาวธรรมความเปนจรงของสงท งหลาย สจธรรมความจรงของสง

ท งหลาย วาเปนอยางไร เมอรจรงอยางนนแลว กไมกลาฝน เหมอนกบเวลาทจบงพษอย

กบมอ แตคดวาไมใชงพษ คดวาเปนปลาไหล กจะไมกลว แตถามใครผรเรองงบอกวา ง

ทคณจบนเปนงพษ มอนตรายมาก ถาเกดกดเขาไปแลวมแตจะตายอยางเดยว ถาทราบ

44

อยางนนแลว รบรองไดวาจะไมกลาจบไวกบมอ จะตองรบโยนทงไปทนท เพราะถาเผลอ

พลาดไปเมอไร กจะตองถกงกดตายได ฉนใดสงตางๆในโลกนกเปนเชนนน ไมวาจะเปน

ลาภ ยศ สรรเสรญ กามสข กลวนเปนอนจจง ทกขง อนตตา ท งสน มเงนทองไมใชวา

จะมความสข เมอมเงนทองกตองตดเงนทอง อาศยเงนทองเปนเครองใหความสข ถาวน

ใดไมมเงนทอง กมความทกขแลว เชน วนไหนอยากจะเทยวขางนอก ไปซอขาวซอของ

แตไมมเงนทอง กเกดความทกขขนมาแลว ตาแหนงตางๆกเชนกน เวลามตาแหนงสงๆ

กมความสข คดวามความสข แตในขณะเดยวกนภายในใจกเรมมความวตกกงวล ไมร

วาตาแหนงนจะอยกบเราไปไดนานสกเทาใด จะถกโยกยายไปเมอไรกไมร ในทสดเมอถง

เวลา คอเมออาย ๖๐ ป ครบเกษยณอายราชการ ตาแหนงสงขนาดไหนกถกเอาคนไป

หมด ไมไดเกบไวอกตอไป แตถาหลงยดตด เวลาไมมตาแหนงแลว จะมความรสกตา

ตอย ไมมคณคา

นกเปนเพราะความหลง ทไปยดไปตดกบสงทไมอยกบเราไปตลอด เราจงตองทาความ

เขาใจในเรองเหลาน แลวอยาไปยดอยาไปตด มไดเพราะคนเราทกคนเกดมาในโลกน ก

เปนเรองปกตธรรมดาทจะตองสมผสกบสงเหลาน เพยงแตวาเวลามนน ขอใหมสตม

ปญญา รจกปฏบตกบสงนนๆ อยาไปหลงยดตด อยาไปอยากใหสงนนๆ อยกบเราไป

ตลอดซงมนเปนไปไมได ถารอยางนแลว กจะไมกงวลใจ ในขณะทมอยกไมหวง

ในขณะทสญไปกไมเสยดาย เพราะรวาเปนเรองปกต เปนเรองธรรมดา ของทกสงทก

อยางในโลกน ลวนเปนสภาพทไมเทยงแทแนนอน สาหรบคนฉลาดเมอรแลว กจะนาสง

ทมอย มาทาคณทาประโยชน เชน รวารางกายเปนของไมเทยง เกดแลวกตองแก ตอง

เจบ ตองตายไปในทสด จะใชรางกายนมาทาในสงทเปนประโยชน สาหรบคนโงกจะไมร

เพราะไมเคยไดยนไดฟงธรรม ไมเคยศกษานนเอง

เราจงตองเขาหาพระพทธศาสนา เพอจะไดศกษาใหรวา การกระทาของเรานน ทาอยางไร

ถงจะเปนคณเปนประโยชน ทาอยางไรถงจะเปนโทษ ศาสนาสอนวา การกระทาทเปน

โทษ กคอการไปยงเกยวกบอบายมขท งหลาย เชน เสพสรายาเมา เลนการพนน คบคน

ชวเปนมตร ความเกยจคราน เทยวกลางคน สงเหลานถาทาไปแลว มแตจะทาลายชวต

45

ในเบองตนกจะดดทรพยสนเงนทอง ทาใหกลายเปนทาสของสงเหลาน ตองมสงเหลาน

ไวบารงบาเรอ จงจะมความสข ถาวนไหนไมไดกระทาสงเหลาน กจะมความทกข เหมอน

คนเสพยาเสพตด วนไหนไมไดเสพแลว กจะตองมความทรนทราย มความทกข นกคอ

การกระทาทางกาย ทางวาจา ทางใจ ทจะนาไปสความหายนะ เพราะเมอทาไปแลว ไมชา

กเรวกจะทาใหไปกระทาบาปกรรมตอไป ไปลกทรพย ไปประพฤตผดประเวณ ไปพดปด

มดเทจ ไปฆาสตวตดชวต เชน คนทเลนการพนน เมอเลนไปแลวเกดเสยเปนหนเปนสน

ไมมเงนทองไปใชหน กตองไปโกหกหลอกลวงผอน ขอยมเงนทอง แลวบอกวาจะเอาไป

ใชคนทหลง ท งๆทไมมปญญาทจะไปใชเขาได นกทาผดศลแลว ถาขอยมเงนทองไมได

กตองไปลกทรพย เมอมการตอสกน กตองมการฆาทารายชวตกน

นคอลกษณะของผทเกยวของกบอบายมข จะนาไปสการทาบาปทากรรมตอไป เมอทา

บาปทากรรมแลว ผลกมปรากฏขนมาทนท คอใจกจะมแตความวาวนขนมว มแตความ

ทกข มแตความกงวล มแตความหวาดกลว เมอตายไปกตองไปเกดในอบาย เปนการใช

ชวตทไมถกทาง ใชชวตทมคณคาอยางยงไปในทางทไมเกดประโยชน ไปในทางทเกด

โทษ เพราะไมรถงโทษของการกระทาเหลาน แตถาไดฟงเทศนฟงธรรมอยอยาง

สมาเสมอ กจะไดฟงเรองราวเหลานอยอยางสมาเสมอ กจะทาใหไมลม เมอไมลมเวลาท

คดจะทาสงเหลาน กจะมสต มปญญา คอยยบย ง คอยบอก คอยเตอนวาอยาไปทา ถา

ยงไมสามารถทจะหกหามจตใจไมใหไปกระทาสงเหลานได กตองมาฝกทาสมาธกน

เพราะสมาธจะเปนเครองเบรกใจ เวลาทใจอยากจะไปทาสงทไมดไมงาม ถาฝกฝนม

สมาธอยในใจ กจะสามารถเบรกใจไมใหไปกระทาสงทเปนโทษได เพราะเวลาทมสมาธใจ

จะหยดนง จะสงบ จะเยน มความอม มความพอ เมอเปนเชนนน เวลาเกดความคด

อยากจะออกไปเทยวกลางคน อยากไปเสพสรายาเมา กจะมปญญาทจะมาบอกวา ทาไป

แลวจะมแตโทษตามมา ไมมคณเลย เมอมปญญา มสมาธ กจะสามารถยกเลกความคด

นนได แลวกจะไมไปทาตามความคดนนๆ แตสาหรบผทยงไมมสมาธ ยงไมไดฝกทาจต

ใหสงบ ทาจตใหนง เวลามความคดทจะไปกระทาสงทไมเปนคณเปนประโยชน กจะไม

สามารถยบย งได เพราะจะถกกาลงของตณหาความอยากผลกดน ใหไปกระทานนเอง

เราจงตองศกษาเรองเหลานใหรถงโทษ ใหรถงคณ

46

เมอสกครพดถงโทษของการกระทา ตอนนจะพดถงคณของการกระทาบาง เรากสามารถ

นาชวตของเราไปสทดได ดวยการกระทาความด เชน ในเบองตนเรากตองขยนทามาหา

กนดวยความสจรต เพอทจะไดมเงนทองมาเลยงดปากทองของเรา มปจจย ๔ ไวดแล

รกษารางกายชวตของเรา ใหอยไปไดโดยไมเจบไขไดปวย เมอมเงนทองเหลอใช เราก

นามาใชใหเกดประโยชน คอเอามาชวยเหลอผอน ในเบองตนกดแลผมพระคณของเรา

คอบดามารดา ครบาอาจารย ทดแทนบญคณของทาน หลงจากนนกดแลผอนตอไป เชน

สามภรรยา บตรธดา ญาตสนทมตรสหาย รวมไปถงสมณะชพราหมณท งหลาย หรอผท

เดอดรอนท งหลาย ถาทาอยางนแลว กจะเปนบญเปนกศล บญกคอการทาใหใจของเราม

ความสข มความสงบ มความเยน มความอม เพราะการชวยเหลอผอนเปนการขดเกลา

สงทเปนโทษ สงทสรางความทกขใหกบใจ คอความเหนแกตว ความตระหน ความโลภ

ถามความโลก ความตระหน ความเหนแกตวอยภายในใจแลว ใจจะมแตความเศรา

หมอง มแตความหว ความอยาก มแตความวนวายใจ เพราะไมสงบนงนนเอง

แตถาเรานาเอาทรพยทมอยไปชวยเหลอผอน ทาบญทาทาน เสยสละ ใจกจะสงบลง

เพราะวาไดชนะความตระหน ชนะความโลภ ชนะความเหนแกตว เมอสงเหลานเบาบาง

ลงไป หรอสงบตวลงไป ใจกมความสขขนมา มความอมขนมา ดงททานท งหลายคงได

เคยสมผสมา ทกครงททานทาบญทาทาน สงเคราะหชวยเหลอผอน ทานจะมความรสก

เยนใจ สขใจ บางครงถงกบมความปตขนลกซาขนมา ถาทาในสงทไมเคยคดจะทาไดมา

กอน เชน เสยสละในสงทหวงแหน ทรกยง แตเหนวาสงทหวง ทรกนน ถาใหผอนไป

แลวจะเกดคณเกดประโยชนมากกวาเกบไวกบตวเอง เชนบางครงบางคราวอาจจะไปเหน

คนทเจบไขไดปวยแลวไมมใครดแลรกษา เรามเงนอยกอนหนง เคยคดวาจะเกบไวใช

หรอไปเทยว แตเมอมาเหนคนทเดอดรอนจรงๆ กเกดความเมตตา เกดความกรณา

ขนมา กตดใจวาเงนกอนนเมอกอนคดวาจะเอาไปเทยว เอาไปซอเสอผา จะขอสละ

ชวยเหลอใหเขาไดมยารกษาโรค ไดมหมอรกษาใหหายจากโรค ถาทาอยางนนไดแลว ใจ

จะเกดความรสกปตขนมา บางครงอาจจะนาตาไหล หรอขนลกซาขนมากเปนได เพราะน

คอเรองของใจ เรองของบญกศล เมอไดไปสมผสกบใจแลว ใจกจะเกดความสขขนมา

47

เพราะความเศราหมอง ไดแก ความตระหน ความเหนแกตว ความโลภ ความอยากได

ตางๆในขณะนน จะถกทาลายไป

เปรยบเหมอนกบคนทมโรคภยไขเจบ มเชอโรคอยในรางกาย ทาใหมอาการเจบปวด ม

ไขอยในตว ถาไดรบประทานยาทถกกบโรคเขาไป กจะทาลายเชอโรคทมอยในรางกายให

หายหมดไป เมอไมมเชอโรค อาการเจบปวด อาการไขในรางกาย กจะหายไป ฉนใดบญ

กศลกเปรยบเหมอนกบยารกษาโรคใจ เรยกวาธรรมโอสถ เมอมธรรมโอสถเขาไปส

ภายในใจ กจะทาใหกเลสตณหาทเปรยบเหมอนกบเชอโรคของใจ ตวทกอกวนสราง

ความทกขความวนวายใจ ใหสลายหายไป เมอไมมกเลสตณหาเครองเศราหมองอย

ภายในใจ ความเศราหมองทมอยภายในใจกจะหมดไป ใจกจะสงบเยน อม สบาย น

แหละคอเรองราวของจตใจ มนตรงกนขามกบเรองราวของรางกาย คอรางกายจะตองม

อาหารเขาไปรางกายถงจะมความอม แตในทางตรงกนขาม ถาใจสละอาหารมอนใหกบ

ผอนไป แทนทใจจะหว กลบมความอม ถงแมรางกายจะมความหวอยบาง แตอดขาวมอ

เดยว ไมถงกบตาย แตใจทอมนนแหละจะทาใหไมเกดความรสกวาหวขาวเลยในวนนน

ถาไมเชอลองทาดสกวนหนง วนดคนดกาลงจะรบประทานขาว พอดไปเจอขอทานทไมม

ขาวกน อดซบผอมมา จงตดสนใจสละขาวมอนนใหเขาไป ถงแมวารางกายของเราจะหว

บาง แตใจกลบมแตความอม ความปต ความสข

นแหละคอเรองราวของใจ จงนามาสการส งสอนของพระพทธเจาทสอนใหละ ใหเสยสละ

ไมใหสะสม เพราะวาการสะสมเปนการสะสมกเลสตณหาเครองเศราหมองใหมมากขนไป

ในใจ ไมเชอลองไปถามเศรษฐดวาเขามความสขมากนอยเพยงใดในใจเขา ใจของเขาจะ

มแตความวนวายมากขนไปตามลาดบ เพราะมทรพยมาก กตองมภาระมาก จะตองคอย

ดแลรกษา เพราะคนเราเมอมทรพยกตองหวงตองหวง ความหวง ความหวงจะทาใหใจ

ไมมความสข แตในทางตรงกนขาม ถาเราสละทรพย สละสงของทมเกนความจาเปน ท

ไมจาเปนตองใชตองอาศย เมอสละไปแลว สงนนกพนจากความรบผดชอบของเราไป

เรากสบายใจ สมมตเรามรถอย ๓ คน เราคนเดยวกขบไดคนเดยวเทานน เวลาจะไป

ไหนจะเอารถไปทละ ๓ คนกเอาไปไมได แตเราตองดแลรกษารถทเดยว ๓ คน ตองเตม

48

นามน ตองคอยเอาเขาอซอม ตองคอยลาง ตองคอยรกษา กลวขโมย มความทกขอย ๓

เทาดวยกน แตถาขายหรอเอารถ ๒ คนทเกนความจาเปน ไปบรจาค เอาไปใหใครกได

คอใหพนจากภาระความรบผดชอบของใจแลว ใจกจะหมดภาระไป ๒ เทา เหลอรถ

เพยงคนเดยว แตถาเราเปนคนฉลาด เปนคนกลาหาญ สามารถไปไหนมาไหนโดยไมตอง

ใชรถยนตได คอนงรถเมลกได เดนไปกได ขนแทกซกได สดแทแตความสะดวก ถาเรา

เปนคนแบบนน เรากขายรถไป หรอบรจาคใหกบผอนไป เมอไมมรถแลว รบรองไดวา

เราจะไมมความทกข ความกงวลกบรถคนนนอกตอไป จะไปไหนกไมตองกลววาจะม

ใครมาทบกระจก มใครเอาตะปมาขด มใครมาขโมยรถยนตของเรา เพราะไมมแลว

นแหละคอความสขของใจ ใจจะมความสขขนไปเรอยๆ กตอเมอใจมความวางในใจมาก

ขนไปเรอยๆ ขณะนใจของพวกเราไมคอยมความสขกน เพราะใจของเราไมวาง ใจไป

เกยวของกบเรองราวตางๆ เกยวของกบคนนน เกยวของกบสงน อยตลอดเวลา เลยทา

ใหใจไมวาง แตถาตดดวยปญญาเพราะเหนวาสงตางๆในโลกน ลวนเปนของไมเทยง

ท งสน ลวนเปนสงทไมสามารถควบคมบงคบได มอยวนนเดยวพรงนกตองหมดไป มอย

วนนเดยวพรงนกตองเปลยนไป ของใหมวนน พรงนกตองเปนของเกา เปนหนมเปนสาว

ในวนน พรงนกตองเปนคนแกคนเฒา เมอเหนดวยปญญาแลว กตดใจวาตอไปนไมเอา

อะไรแลว ขออยคนเดยวกพอ ไมตองมอะไร มเพยงแตปจจย ๔ สงทมความจาเปนตอ

การดารงชพกพอแลว ถาทาอยางนไดใจกจะวาง ใจกจะปลอยวาง เมอปลอยวางแลว

รบรองไดวาภายในใจจะไมมความทกขเลย เหมอนกบใจของพระพทธเจากบของพระ

อรหนต ใจของทานเปน นพพานง ปรมง สญญง นพพานเปนความวางอนยงใหญ ใจ

ของทานวางไปหมด ไมมความยดม นถอม นกบอะไรหลงเหลออยเลย ไมมความอยาก

กบอะไรหลงเหลออยภายในใจเลย จงเปนความหมายของคาวา นพพานง ปรมง สญญง

นพพานเปนจตทวางนนเอง จตทไมยดตดอยกบอะไรท งสน ถามอะไรอยแมแตเพยง

นดเดยวภายในใจ กจะมความทกขขนมาทนท ถาไปหวง ไปรกไปชอบอะไรขนมา กจะม

ความทกขขนมาทนท ถาไมไปเกยวของกบอะไร กจะไมมความทกขกบสงนนๆ

49

สงเกตดสมบตขาวของของชาวบานเขา เขาจะเปนอยางไรเราไมเดอดรอน เพราะอะไร

เพราะใจของเราวางจากอปาทานความยดม นถอม นในสมบตของชาวบานเขานนเอง ลก

ของชาวบาน สามภรรยาของชาวบาน พอแมของชาวบานเขาจะเปนจะตายอยางไร เราก

ไมเดอดรอน เพราะวาใจของเราวางจากอปาทาน การยดม นถอม น วาเปนเราเปนของๆ

เรา ฉนใดสงตางๆทเรามอย บคคลตางๆทเรามความสมพนธดวย ไมวาจะเปนบดา

มารดา บตรธดา สามภรรยา กลวนเปนเหมอนกนท งสน ไมไดเปนของเราอยางแทจรง

เพยงแตเราหลงไปยดไปตดวาเปนเรา เปนของๆเรา เมอมความหลงครอบงา กทาใหเกด

ความไมสบายใจ มความหวง มความกงวลขนมา เราจงตองนาธรรมะทพระพทธเจาทรง

ส งสอน มาพนจพจารณาใหเหนตามความเปนจรง เมอเหนแลวและไมตองการความทกข

ภายในใจ กจะตองปลอยวาง จะตองมองวาทกสงทกอยางไมใชเปนเรา ไมใชเปนของๆ

เรา เมอปลอยวางไดแลว ใจของเรากจะวางจากอปาทาน การยดม นถอม น เมอไมม

ความยดม นถอม นแลว ความทกขกจะไมมหลงเหลออยภายในใจเลย

นแหละคอเรองราวของพระพทธศาสนา หรอเปาหมายของพระพทธศาสนา ทสอนให

พวกเราท งหลายไดปฏบตเพอใหถงจดนเอง เพราะวาไมมอะไรทจะเลศ ทจะประเสรฐ ท

จะมคณคาสาหรบจตใจ เทากบจตใจทวางจากอปาทาน ความยดม นถอม นท งหลาย

ดงนนจงขอใหเราท งหลายนาสงทพระพทธเจาทรงส งสอนมาปฏบต เพอเราจะไดปลอย

วาง เพอใจของเราจะไดวาง เพอใจของเราจะไดพนจากความทกขน นเอง การแสดงเหน

วาสมควรแกเวลา ขอยตไวเพยงเทาน

50

กณฑท ๑๖๒

ฟงดวยสต ๙ เมษายน ๒๕๔๖

พระพทธศาสนาเปนคาสอนของผรจรงเหนจรง คอพระอรหนตสมมาสมพทธเจา ธรรมท

พระพทธองคทรงนามาส งสอนเปนของจรง ไมขนกบกาลกบเวลา ผปฏบตสามารถพสจน

ได เปนธรรมทนาผปฏบตไปสความสขความเจรญทแทจรง พระพทธเจาเปนผร พทธะ

แปลวาผร เปนพระอรหนต คอเปนผสนกเลส ปราศจากความโลภ ความโกรธ ความ

หลง การประกาศพระธรรมคาสอนของพระพทธเจา จงประกาศออกมาจากพระทยท

บรสทธ ไมมความปรารถนา ความตองการอามสสนจางแตอยางใด ไมหวงผลจากการ

ประกาศพระธรรมคาสอนจากผใดเลย เพราะในพระทยเตมเปยมดวยบรมสขแลว การ

ส งสอนจงออกมาจากความกรณา ทรงเหนสตวโลกยงเปนผมดบอดอย ถกอานาจของ

โมหะความหลง อวชชาความไมรจรง ครอบงาจตใจ หลอกลวงใหสตวโลกตองเวยนวาย

ตายเกด ในกองทกขแหงการเกดแกเจบตาย อยางไมรจกจบจกสน ถาไมไดรบพระธรรม

คาสอนไปแลว จะไมมโอกาสทจะหลดพนจากการเวยนวายตายเกดไดเลย

พระพทธองคเองกทรงเคยเวยนวายตายเกดมาแลว ในแตละภพแตละชาตกตองประสบ

กบความทกข เพราะคาวาภพชาตกคอทกขน นเอง มการเกดขน มการเจรญ มการต งอย

แลวกตองมการดบไป เวลาทตองดบไปยอมนามาซงความทกข ความเศราโศกเสยใจ

ใหกบสตวโลกอยางแนนอน พระพทธเจาทรงเหนทกขนแลว หลงจากทไดทรงปฏบตจน

ไดบรรลธรรมอนประเสรฐ ไดหลดพนจากกองทกขแหงการเวยนวายตายเกดแลว กทรง

มพระกรณา มความสงสารทอยากจะชวยเหลอใหสตวโลก ผทยงตองเวยนวายตายเกด

ไดมโอกาสนาตนใหพนจากกองทกข จงทรงประกาศพระธรรมคาสอนใหกบผทมความ

สนใจ ผทไดยนไดฟงแลวกเกดศรทธา นาไปประพฤตปฏบต กสามารถยกตนใหพนจาก

กองทกขได พระพทธเจาจงเปนพระศาสดา คอเปนคร เปนอาจารย ไมไดเปนพระเจา ผ

51

ทจะเสกจะเปา จะบนดาลใหเราหลดพนจากกองทกข ใหสมความปรารถนาในสงตางๆท

เราตองการ

การกราบไหวพระพทธเจา จงไมไดกราบไหว เพอบนบานขอสงนนสงนจากพระพทธเจา

แตกราบพระพทธเจาเนองจากความสานก ในพระมหากรณาธคณอนใหญหลวง ททรงม

ตอสตวโลกท งหลาย และนอมราลกถงวถทางอนดงามทไดทรงปฏบต แลวนามาเผยแผ

ใหกบพวกเรา พวกเราจงเปรยบเหมอนกบนกศกษานกเรยน ผมความเชอในคาสอนของ

พระบรมศาสดา แลวพยายามปฏบตตามดวยความเชอม น ดวยความอตสาหะวรยะ

ดวยสต ดวยปญญา เราเชอวาธรรมคาสอนของพระพทธเจา แมจะไดประกาศมาเปน

เวลา ๒๕๐๐ กวาปแลว กยงมความถกตอง มประสทธภาพ สามารถยงผลใหกบผ

ปฏบตได คอพระธรรมไมไดเสอมไปตามเวลาเหมอนกบสงตางๆในโลกน ไมวาจะเปน

วตถหรอบคคล ยอมตองเสอมไปตามกาลตามเวลา วตถตางๆ เมอผลตขนมา สราง

ขนมา หลงจากทงไวสกระยะหนง กตองชารดทรดโทรมเสอมสลายหมดไป รางกายของ

คนเรา ของสตวท งหลาย กเปนเชนนน เมอเกดมาแลวกมการเจรญเตบโต ตามมาดวย

ความแก ความเจบไขไดปวย แลวกความตาย นคอลกษณะของสงตางๆในโลกน

แตพระธรรมคาสอนของพระพทธเจา ไมไดเปนเหมอนกบสงเหลาน พระธรรมคาสอน

ของพระพทธเจาเคยเปนอยางไร กยงเปนอยางนนอย คงเสนคงวา ท งเหตและผล ผใด

ปฏบตตามเหต ยอมไดรบผลอยางแนนอน ไมวาจะมพระพทธเจามาตรสรและประกาศ

พระธรรมคาสอนนหรอไมกตาม พระธรรมกยงเปนพระธรรมอย พระพทธเจาเปนเพยง

ผทไดมาคนควาศกษา จนไดพบพระธรรมอนประเสรฐน แลวกนามาถายทอดใหกบผอน

ผทมความศรทธาแลวนาไปปฏบต ยอมไดรบผลดงทพระพทธเจาและพระอรหนตสาวก

ท งหลายในอดตไดรบมา ไมไดขนกบกาลกบเวลา ในสมยพทธกาลมผบรรลธรรม มผ

พนทกขไดฉนใด ในสมยปจจบนน ผปฏบตตามคาสอนของพระพทธเจา กจะสามารถ

ยกตนใหพนจากกองทกขไดเหมอนกน ไมใชวาหลงจากทพระพทธเจาปรนพพานไปแลว

จะทรงนาเอาพระธรรมตดตวไปดวย พระธรรมเปนสมบตคกบพระศาสนา เปนสมบตค

กบโลกน ขนอยกบผฟงวาจะมความศรทธา มความเชอม นมากนอยเพยงไร จะมความ

52

อตสาหะวรยะ มขนต ความอดทนทจะปฏบตตามคาสอนของพระพทธเจา ไดมากนอย

เพยงไรเทานนเอง ถาปฏบตไดและปฏบตถกตอง ผลยอมปรากฏขนมา คอความทกข

ยอมลดนอยลงไปตามลาดบแหงการปฏบต ความสขทจะไดรบกจะเพมขนไปเรอยๆ จน

ในทสดจะมแตความสขลวนๆอยภายในใจ ความทกขจะไมมหลงเหลออยเลย

ผทไดยนไดฟงพระธรรมคาสอนของพระพทธเจาแลว จงควรนาไปปฏบต อยาไป

ผดวนประกนพรง บางทานฟงพระธรรมคาสอนของพระพทธเจาทสอนใหกระทาความด

ละความชว ชาระจตใจใหสะอาดปราศจากความโลภ ความโกรธ ความหลงแลว กมวแต

ผดวนประกนพรง ขอรอใหพระพทธเจาองคใหมมาตรสรธรรมเสยกอน ตอนนขอ

เพยงแตสะสมบารมไปพรางๆกอน เชนทาบญใหทานไปพรางๆกอน ยงไมอยากจะรกษา

ศล ยงไมอยากจะปฏบตธรรม นงสมาธ เจรญวปสสนา เพราะไมคดวาจะสามารถบรรล

ธรรมไดในภพนชาตน แตจะบรรลธรรมไดกตอเมอมพระพทธเจาองคใหม คอพระศร

อารยมาตรสรธรรมกอน แลวไดยนไดฟงธรรมจากทานโดยตรง จงจะสามารถบรรล

ธรรมได ความคดอยางนเปนความคดทผด เปนความคดทเกดจากโมหะความหลง เปน

ความคดทเกดจากความออนแอ เกดจากความยดตดอยในเรองของความสขทางโลก

คอกามสข โดยคดวากามสขเปนความสขทประเสรฐ

แตความจรงแลวในสายตาของผร คอพระพทธเจาและพระอรหนตสาวกท งหลาย จะรวา

ความสขทแทจรง ความสขทประเสรฐนน ไมใชกามสข แตเปนความสขทเกดจากความ

สงบ เรยกวาสนตสข เปนความสขทเกดจากการปฏบตธรรม นงสมาธ เจรญวปสสนา

เพอลดละ เพอตดกเลสตณหา ความโลภ ความโกรธ ความหลง ใหหมดออกไปจากใจ

ตางหาก ตราบใดถาใจยงไมไดตดกเลสตณหาใหหมดไปจากใจ ตอใหมความสขจากรป

เสยง กลน รส โผฏฐพพะ มากนอยเพยงไรกตาม ความสขเหลานน กจะเปนความสขช ว

ประเดยวประดาว ชวระยะหนง ชวในขณะทไดเสพเทานนเอง หลงจากนนแลว กจะม

ความอยากทจะตองไปสมผสไปเสพเพมขนอก อยางทเราไดเสพไดสมผสกนมา ต งแต

เกดมาจนถงวนน กยงไมเคยถงเมองอมเมองพอ ยงอยากดรป ยงอยากฟงเสยง ยง

อยากลมรส ยงอยากดมกลน ยงอยากสมผสโผฏฐพพะชนดตางๆอยเสมอๆ นแหละ

53

เปนความหลง ทาใหคดวาการไดเสพกามจะมความสข แตหารไมวาตนเองไดกลายเปน

ทาสของกามกเลสไปเสยแลว คอถาวนใดไมไดเสพ ไมไดสมผสกามรส ในขณะทเกด

ตณหา คอราคะตณหา หรอกามราคะแลว ในวนนนกจะมความทกข มความไมสบายใจ

ตองดนรนออกไปหารป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ ทถกอกถกใจมาเสพ เมอไดเสพแลว

กจะมความสขอยระยะหนง หลงจากนนกจะเกดความอยากทจะเสพขนมาอก กเลย

กลายเปนวงจรอยางนไปเรอยๆ ไมมจบสน

แมชวตนจะหาไมแลวกตาม ดวงจตทยงสะสมความอยากในกามอย กจะไปแสวงหากาม

รสในภพหนาชาตหนาตอไป กตองไปเกดในกามภมคอทอยของสตวโลกทยงเสพกามอย

ตงแตช นเทพลงมาสช นมนษย สช นเดรจฉาน ชนเปรต ช นอสรกาย ช นสตวนรก นคอท

อยของสตวโลกทยงมความผกพน มความตองการในกามรสอย ถาตราบใดยงไมได

ลดละ ไมไดตดความอยากในกามรสนแลว กยงตองเวยนวายตายเกดอยในภพเหลาน

จะไปภพใดกขนอยกบวธการแสวงหากามสข ถาแสวงหาดวยความถกตอง คอดวย

ความสจรต เชนไมไดแสวงหามาดวยการฆาสตวตดชวต ดวยการลกทรพย ดวยการ

ประพฤตผดประเวณ ดวยการโกหกหลอกลวง ดวยการเสพสรายาเมา ถาหาดวยความ

สจรตแลว หลงจากทตายไปกจะไปเกดในสคต คอไปเกดบนสวรรคช นเทพ หรอกลบมา

เกดเปนมนษย แตถาแสวงหากามสขดวยวธทไมชอบ คอดวยทจรตวธ ดวยการฆาสตว

ตดชวต ดวยการลกทรพย ดวยการประพฤตผดประเวณ ดวยการโกหกหลอกลวง ดวย

การเสพสรายาเมา ถาประพฤตดงนแลว เมอตายไปกจะตองไปเกดในอบายท ง ๔ คอภพ

ของเดรจฉาน ของเปรต ของอสรกาย และสตวนรก เพราะความหลงผดนนเอง เหนวา

ความสขอยทการไดเสพสมผสรป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ ทถกอกถกใจ จงตองเวยน

วายตายเกดอยในกามภพไมรจกจบจกสน

แตถาไดมาเจอพระพทธศาสนา ไดยนไดฟงเรองของความสขทแทจรง ความสขทสะอาด

บรสทธ ความสขทไมตองมอะไรมาเปนเครองใหความสข เปนความสขทมอยในใจของ

ตนเอง แลวนาไปปฏบต กจะคอยๆ หางเหนจากความอยากในกามสข เพราะความสขท

เกดจากความสงบของจตใจ เปนความสขทเลศกวา ดกวา เปนความสขทไมตองพงพา

54

อาศยสงภายนอก ไมตองอาศยบคคลนนบคคลนมาใหความสข ไมตองอาศยสงนนสงน

มาใหความสข เพยงแตหาทสงบ มมสงบทไหนสกแหงหนง แลวกาหนดจตไมใหไปคด

เรองราวตางๆ ใหจตอยกบธรรมะบทใดบทหนง เชนคาวา พทโธๆๆ หรอบทสวดมนต

บทใดบทหนง หรอกาหนดดลมหายใจเขาออก เวลาหายใจเขากรวาหายใจเขา เวลา

หายใจออกกรวาหายใจออก ควบคมจตดวยสต ไมใหจตแวบออกไปคดถงเรองราว

ตางๆ เรองราวทเกดขนแลวในอดตกด เรองทยงไมเกดขนในอนาคตกด เรองเขาเรองเรา

เรองดเรองช วท งหลาย ในขณะนนไมใหไปคดเลย ใหอยกบธรรมทไดกาหนดไว ใหจตม

สตรอย เชนถาจะบรกรรมคาวาพทโธๆๆ กใหมคาวาพทโธๆๆเพยงอยางเดยวอยในใจ

บรกรรมไปโดยไมตองออกเสยงพทโธๆๆไปเรอยๆ ถาสามารถควบคมจตใหอยกบพท

โธๆๆไดแลว ไมชากเรวจตกจะคอยๆสงบตวลง แลวรวมลงเปนสมาธ เปนเอกคคตา

รมณ เปนหนง เหลอแตสกแตวารเทานน ในขณะนนจตจะไมรบรเรองราวตางๆ ทเขา

มาทางตา ห จมก ลน กายเลย จตจะไมสนใจ ถงแมจะไมขาดจากอารมณเหลาน แต

ในขณะนนจตจะไมสนใจ จตจะมความนง มความสขอยกบความสงบ

นแหละคอความสขทพระพทธเจา และพระอรหนตสาวกท งหลาย ทรงสอนใหพวกเราได

ไปถงกน เพราะเปนความสขทมอยกบตวเราอยตลอดเวลา เปนความสขทเราสามารถ

รกษาไวได ใหอยกบเราไปตลอดอนนตกาลเลยทเดยว ถาเรามความขยนทจะปฏบต การ

ทจะรกษาจตใหมความสขไดนน ในเบองตนตองมสต คอสตจะเปนตวคอยควบคมจต

ไมใหคดไปในเรองราวตางๆ ทไมมความจาเปนตอการดารงชพ ถาจะคดกคดแตเรองท

จาเปน เชนวนนจะตองไปทาอะไรบาง เมอรแลวกหยดคด แลวกหนเอาจตกลบมาให

ต งอยกบปจจบน คอใหอยกบรางกาย ใหอยกบการเคลอนไหวของรางกาย รางกายจะ

เคลอนไหวในอรยาบถใด จะยน จะเดน จะนง จะนอน กใหรอยกบการเคลอนไหวนน

เฝาดกายอยตลอดเวลา และเฝาดใจความคดปรงของใจ วากาลงคดอะไรอย ถากาลงคด

เรองราวไมเขาเรอง กหยดดวยการกาหนดใหใจอยกบอารมณ ธรรมะทเคยใชอยเปน

ประจา ถาเคยใชบรกรรมพทโธๆๆอย กขอใหบรกรรมพทโธๆๆไปเรอยๆ ไมวาจะอยใน

อรยาบถใด จะยน จะเดน จะนง จะนอน จะทาอะไรกตาม ถาไมมความจาเปนตองใช

ความคด กขอใหจตบรกรรมอยกบคาวาพทโธๆๆไปเรอยๆ ถาทาอยางนแลวจตจะไม

55

ฟ งซาน จะไมสรางอารมณตางๆขนมา ความทกขหรออารมณตางๆ ทเกดขนในใจ กเกด

จากความคดปรงแตงของจตนเอง

ถาปลอยใหจตคดไปเรอยๆ เหนอะไรมาสมผสกคด กจะทาใหจตแกวงไปแกวงมา เหน

สงใดทไมถกอกถกใจ กเกดความไมพอใจ เหนสงใดทถกอกถกใจ กเกดความยนด เกด

ความอยาก เกดความดนทรนทรายเพอทจะหามาใหได ในสงทตนเองตองการ เมอไดมา

แลวกตองดนรนตอสเพอรกษาไว จตเลยไมมโอกาสทจะสงบนง เพราะจะตองเกยวของ

กบสงตางๆ ทมาสมผสผานทวารท ง ๕ แตถาจตมสตแลว เวลามอะไรเขามาสมผส เชน

รปเขามาสมผสกบตา เสยงเขามาสมผสกบห จตมสตรอย กเพยงแตรบรวาเปนรป เปน

เสยง รวาเปนของไมเทยง คอเมอเขามาสมผสแลว เดยวกหายไป เสยงมากระทบหแลว

กผานไป ไมจาเปนทจะตองใหมอารมณตามมา เสยงจะดหรอจะช ว ไมไดอยทเสยงนนๆ

แตอยทใจตางหาก ผทไปใหความหมายกบเสยงนน เสยงเดยวกนสาหรบคนๆหนงรสก

วาไพเราะเพราะพรง แตกบอกคนหนงกลบเปนเหมอนมดบาดหวใจ เชนพอแมพดชมลก

คนหนงวาเปนคนด ลกทไมไดรบคาชม กมความรสกนอยอกนอยใจ ลกทไดรบคาชมก

เกดความดอกดใจ ท งๆทเปนเสยงของคนๆเดยวกน

เรองเดยวกน แตคนสองคนเมอฟงแลว กลบมอารมณ มปฏกรยาแตกตางกนไป นนก

เปนเพราะวาฟงโดยไมมสต ฟงโดยไมมปญญานนเอง ฟงดวยอารมณ ฟงดวยความหลง

ฟงดวยอตตาตวตน ฟงวาเขาชมคนนน เขาไมชมเรา เมอไมชมเรา เรากเกดความนอย

เนอตาใจ เสยอกเสยใจขนมา แตถาฟงดวยสต มนกเปนเสยงเทานนเอง เสยงออกมา

จากปากคน จะมาทาใหเราวเศษ หรอทาใหเราเลวไดอยางไร เพราะความดความชวไมได

อยทปากคน แตอยทการกระทาของเรา ถากระทาความด ถงแมจะไมมใครมาชม เราก

ยงดอยอยางนนแหละ ถากระทาความชว ถงแมจะมใครมายกยองสรรเสรญ เรากไมด

ตามคายกยองสรรเสรญของเขาเลยแมแตนดเดยว แตใจของเรากลบดอกดใจ ลมไปวา

เราเพงไปกระทาความชวมาหยกๆ นคอลกษณะของจตทไมมสตควบคมดแลนนเอง

ปลอยใหไหลไปตามอารมณอยาก อารมณชอบ อารมณรก อารมณชงท งหลาย เมอได

56

ยนไดฟงอะไรทถกอกถกใจ กเกดความยนด ดอกดใจ เมอไดยนไดฟงในสงทไมถกอก

ถกใจ กเกดความเสยใจ เกดความอดอดใจ ไมสบายใจขนมา

แตถาไดศกษาธรรม แลวปฏบตตามทพระพทธเจาทรงส งสอนแลว รบรองไดวาตอไป

เวลาไดยนไดฟงอะไร จตจะเปนอเบกขา คอจะวางเฉยท ง ๒ ดาน ไมวาจะเปนคาชมกด

หรอเปนคาตกด เพราะฟงดวยสต ฟงดวยปญญา รวาเสยงกเปนเพยงแตเสยงเทา

นนเอง ถาไมเอาความหมายมาคด มาแบก มายด มาตด แลวละก เสยงนนเมอพดไป

แลว มนกผานไป เมอไมเอามายดเปนของเราเสยอยาง กไมมปญหาอะไร เชนเวลาใคร

พดคาหยาบ คาผรสวาท ดาใคร เราอยในทน นดวย ถาเราฟงแลว เราไมไดคดวาเขาดา

เรา วาเรา ใจของเรากไมมความรสกอะไร แตถาไปคดวาเขาดาเรา วาเรา ใจของเราก

จะตองเกดความวนวายใจขนมา ในทางหลกธรรมแลว พระพทธองคทรงสอนใหเราฟง

เฉยๆ ฟงเพอร อยาฟงเพอแบกรบ คออยาเอาอตตาตวตนออกไปแบกรบ แตเอาใจผร

ไปรบร ใจเปนผร ใจไมใชตวตน รเฉยๆ รแลวกปลอยวาง รวามเสยงปรากฏขนมา

แลวเสยงนนกดบไป ผานไป นคอรแบบธรรมะ รดวยปญญา ถารดวยความหลง กร

ดวยตวตน ตวตนออกไปรบ วาเขากาลงชมเรา กเกดอาการดอกดใจขนมา ถาเขาดาเรา

วาเรา กเกดอาการโมโหโทโสขนมา

เพราะฟงดวยโมหะความหลงนนเอง เอาตวตนออกไปรบ และเมอเอาตวตนออกไปรบ

แลว ผลทตามมาคออะไร กคอความทกขใจนนเอง ความไมสบายอกไมสบายใจ แตถา

ไมเอาตวตนออกไปรบ เอาธรรมะออกไปรบ คอเอาความจรงออกไปรบ คอจตหรอใจน

ไมใชตวตน เปนตวรอยางเดยว มหนาทรบร ใครพดอะไรกฟงไป รบรไป เหมอนกบ

ไมโครโฟนอนน จะพดอะไรมนกรบเสยงเขาไป แลวสงตอไปเขาเครองขยายเสยง

ออกมาตามลาโพง ตวไมโครโฟนนไมเคยบน ไมเคยวาอะไรเลย วาจะพดดหรอไมด

อยางไร มนรบไปหมด รบแลวกปลอยวาง รบแลวกสงตอไป แลวมนกผานไป แลวมนก

หมดไป เสยงตางๆทเราไดยนไดฟง กเปนอยางนน เสยงใครจะพดอะไรอยางไร พดแลว

เขาหเราแลว ใจรบรแลว มนกผานไปแลว ถามสตมปญญา กตดมนเสย อยาเอาเขามา

แบก มาหาม มาวาเขาชมเรา หรอเขาตเรา รวาเปนเสยงของเขาทปรากฏขน ต งอย แลวก

57

ดบไป เทานกจบ ถาจะฟงถงเรองราวตางๆ ทเขาพด กฟงดวยเหตดวยผล ฟงดวย

ปญญา วาสงทเขาพดนนเปนความจรง หรอไมเปนความจรง เทานนเอง ถาเปนความ

จรงและเปนประโยชน กเอามาใชใหเกดประโยชน

อยางทเราฟงธรรมกนในวนน ฟงแลวกใชปญญาแยกแยะ วาสงทไดยนไดฟงเปน

ประโยชน หรอไมเปนประโยชนกบเรา ถาไมเปนประโยชน ฟงเขาหซายแลวกปลอยให

ออกหขวาไป มนกจบกน ถาเปนประโยชนเรากเอามาคด เอามาไตรตรอง เอามาปฏบต

ตอไป กจะเปนประโยชนกบเรา นคอลกษณะของการฟงดวยเหตดวยผล ดวยสตดวย

ปญญา ดวยธรรมะ ไมไดฟงดวยอารมณ ถาฟงดวยอารมณ ถงแมสงทเขาพดจะเปนสง

ทเปนประโยชน จะเปนสงทด เปนความจรง แตไปกระทบกบอตตาตวตน เชนเขาตาหน

เราวาเราเปนคนไมด เพราะเราเปนคนเกยจคราน ชอบเสพสรายาเมา เลนการพนน พอ

ฟงแลว ถาเอาอตตาตวตนออกไปรบ กรบรองไดวาจะตองไมพอใจทนท ทเขามาวาเรา

เปนคนเกยจคราน เสพสรายาเมา เลนการพนน แตกลบไมคดวาเขากาลงเตอนเรา ช

ขมทรพยใหกบเรา ชความบกพรองของเรา ถาเหนวาเปนความจรง แลวนาไปแกไข

ดดแปลง เปลยนจากความเกยจครานเปนความขยน เลกเสพสรายาเมา เลกเลนการ

พนน เรากจะไดรบประโยชน จงควรฟงดวยสต ฟงดวยปญญา เพอประโยชนสขทจะ

ตามมาตอไป การแสดงเหนวาสมควรแกเวลา ขอยตไวเพยงเทาน

58

กณฑท ๑๖๓

คบคนด ๑๖ เมษายน ๒๕๔๖

วนนมญาตโยมผมจตศรทธาเลอมใสในพระพทธ พระธรรม พระสงฆ ไดมาทวดเพอ

ประกอบคณงามความด ตามคาสอนอนประเสรฐของพระบรมศาสดา พระอรหนต

สมมาสมพทธเจา ผทรงรจรงเหนจรงในสจธรรมความจรงท งหลาย ความจรงทเปนเหต

และเปนผล ความจรงทเกยวกบความด ความสข ความเจรญ ความจรงทเกยวกบความ

ชว ความทกข ความเสอม ความหายนะ เมอมความเชอในสงทพระพทธเจาทรงส งสอน

เรากต งหนาต งตาต งใจปฏบต ตามคาสอนของพระพทธเจา ตามกาลงแหงสตปญญา

ศรทธาความเชอ วรยะความพากเพยร เมอไดปฏบตตามแลว จะไดสมผสกบผลทเกด

จากการปฏบต เมอไดสมผสกบผลแลว กจะทาใหเกดมศรทธา ฉนทะ วรยะ เพมมาก

ขนไปอก ทาใหอยากจะปฏบตใหมากยงๆขนไปอก

ในเบองตนของการปฏบตตามพระธรรมคาสอนของพระพทธเจา จะคอนขางยากลาบาก

สกหนอย เพราะ ๑. บางทกปฏบตไมถก ๒. แรงตอตานทมอยภายในใจกมมาก จงทา

ใหรสกวาปฏบตยาก ปฏบตแลวไมคอยไดผลเทาไร วธทจะแกปญหาทเกดจากการ

ปฏบตทไมถกตอง หรอปฏบตแบบผดๆถกๆ กตองอาศยการศกษาพระธรรมคาสอน

อยางสมาเสมอ อยางททานท งหลายไดมาทวดกนทกๆวนพระ กเพอมาฟงเทศนฟงธรรม

ฟงคาสอนของพระพทธเจา เมอไดฟงบอยเขาๆ กจะเกดความเขาอกเขาใจ แลวกจะ

สามารถนาความเขาใจนไปใชในการปฏบต เมอปฏบตไดถกตองตามหลกธรรมแลว ผล

อนดงาม ไมวาจะเปนความสขภายในใจ หรอความเจรญภายนอก กจะคอยๆปรากฏ

ขนมา แลวเมอปรากฏขนมาแลว กจะทาใหมกาลงใจเพมมากขน ทจะปฏบตตอไป สวน

วธทจะแกแรงตานทมอยภายในใจ กใหศกษาประวตของพระพทธเจา ศกษาประวตของ

พระอรยสาวกท งหลาย ทไดตอสกบสงกดขวางภายในใจ ททาใหการปฏบตของทาน

59

เปนไปดวยความยากเยน เปนไปดวยความลาชา แตอาศยความอดทน ความกลาหาญ

ความเชอม นในพระธรรมคาสอนของพระพทธเจา กจะสามารถเอาชนะแรงตานทานทม

อยภายในใจได ทาใหเบาบางลงไปได จนไมมแรงตานทานหลงเหลออยภายในใจเลย

ดงนนการเขาหาผรอยางพระพทธเจา พระอรยสงฆสาวก พระเกจอาจารย ครบาอาจารย

ท งหลาย กลยาณมตรท งหลาย ไดอยใกลชดกบทานเหลาน กจะทาใหเกดกาลงใจ เพราะ

เมอไดอยใกลชดคนด ทปฏบตแตความด กจะทาใหมความอยากทจะปฏบตตาม

โดยเฉพาะอยางยงถาไดคบกบคนดทยงมชวตอย สวนพระพทธเจา พระอรยสงฆสาวก

ท งหลาย ทานไดผานไปแลว เรากไดแตเพยงศกษาพระประวตของทาน แตไมไดเหนกบ

ตา แตถาไดอยใกลชดกบคนด คนทปฏบตแตสงทดทงาม เมอเหนเขาทาได กจะทาให

เกดศรทธาทอยากจะทาตาม เมอทาตาม กจะเหนผลทปรากฏขนมา สงทรสกวายากแสน

ยาก เวลาปฏบตตามลาพงคนเดยว กกลบเปนสงทไมยากจนเกนไป เชนเหนคนอนถอ

ศล ๕ ไดตลอดเวลา กทาใหเกดมกาลงทอยากจะรกษาศล ๕ ใหไดเหมอนกบเขา เหน

เขารกษาศล ๘ ได เหนเขานงสมาธ เดนจงกรมได เหนเขาอยวดจาศลไดคร งละหลายๆ

วน ๓ วนบาง ๕ วนบาง ๗ วนบาง เหนเขาปฏบตไดอยางน กจะทาใหมกาลงใจท

อยากจะปฏบตเหมอนเขา เพราะเหนวาเขากเปนคนธรรมดาเหมอนเรา ในเมอเขายงกน

ขาวเหมอนเรา ทาไมเราจะทาในสงทเขาทาไมได

นคอลกษณะของการไดคบคนด ซงพระพทธเจาทรงแสดงไววาเปนมงคลอยางยง

เพราะคนดยอมทาแตความด เหตทเรามาวดนกเปนเพราะวามคนดชวนเรามา มคนด

บอกวาควรมาวด มาทาบญ ฟงเทศนฟงธรรม รกษาศล ปฏบตธรรม ถาไมไดคบคนด

แลว รบรองไดวาเรองราวเหลานจะไมไดยน จะไมไดเหน ถาไปคบกบคนโงเขลาเบา

ปญญา คนพาล คนทไมรจกเรองผดถกดช ว ไมรจกเรองนรกเรองสวรรค ไมรจกพระ

ธรรมคาสอนของพระพทธเจา เขาจะไมสามารถสอนเรา แนะนาเราเกยวกบเรองเหลาน

ได ถาคบกบคนทชอบเลนการพนน เขากจะชวนเราไปเขาบอน ถาคบกบคนทชอบเสพ

สรายาเมา เขากจะชวนเราไปกนเหลาเมายา ถาคบกบคนทชอบเทยวกลางคน เขากจะ

ชวนเราไปเทยวกลางคน เพราะนนเปนนสยของเขา เปนชวตจตใจของเขา เปนสงทเขาทา

60

เปนปกต เมอไปเกยวของกบเขา เวลาทเขาจะไปทาสงเหลาน เขากตองชวนเราไปดวย

เมออยากจะคบกบเขา เปนมตรเปนเพอนกบเขา กตองไปกบเขา เพราะกลวจะเสยเพอน

แตไมรวาเสยตวจะรนแรงรายกาจกวามากนอยเพยงไร กไมคดกน มแตตามเพอนไป

เพอนเสพยาเสพตด กเสพไปกบเขา นกเปนเพราะการคบคนพาลเปนมตรนนเอง ซงเปน

เหตทจะนามาซงความเสอมเสย ความหายนะท งหลาย

พระพทธเจาจงทรงสอนวา การไมคบคนพาลเปนมงคลอยางยง เพราะฉะนนถารวาคน

ใดเปนคนพาลแลว ถายงจาเปนจะตองคบคาสมาคมกบเขา กตองขดเสนไว คอคบได

รจกกนได คยกนได แตเมอถงเวลาทเขาชวนไปทาในสงทไมด เราตองหยด ตองบอกเขา

วา ทาไมได ไปไมได ถาเขาจะไมคบกบเรา กไมตองไปเสยดาย ไมตองไปเสยใจ เพราะ

คบกบคนพาล คบกบคนชวกเหมอนคบกบอสรพษนนเอง ไมชากเรวกจะตองถกอสรพษ

กด เพราะเมอไปทาตามสงทเขาทา ไมชากเรวการกระทาเหลานนกจะนามาซงความเสอม

เสย ความหายนะ ใหกบเรา เราจงตองเลอกคบคน คบคนดอยาไปคบคนไมด คนดหรอ

คนไมดไมไดอยทวารวยหรอไมรวย มตาแหนงสงหรอไมสง มคนยกยองสรรเสรญมาก

นอยเพยงไรหรอไม เพราะในสมยนมคนอย ๒ ฝายดวยกน คนทไมดกบคนทด คนท

ไมดกยกยองสรรเสรญคนทไมดดวยกน เพราะมความรสกนกคดไปในทานองเดยวกน

แตคนดจะไมยกยองสรรเสรญคนไมด อยางพระพทธเจาไมทรงยกยองสรรเสรญคนไม

ด แตทรงตาหน ทรงประณามอยเสมอ

ดงนนเราอยาไปดทฐานะเงนทอง ตาแหนง เพราะคนรารวยกอาจรวยมาไดจากความไมด

รวยมาจากการกระทาผด คอโกงเขามา ปลนเขามา หลอกลวงเขามา กเปนคนรวยได ม

ตาแหนงสงๆไดกเชนเดยวกน ไมจาเปนวาจะตองรวยดวยความสจรต หรอมตาแหนงสง

ขนมาดวยความสจรต เรองรารวยเรองมตาแหนงจงไมใชเครองวดความดของคนหรอ

ความชวของคน ความดชวของคนตองวดดวยพฤตกรรม คอการกระทาของคนๆนน วา

เขามพฤตกรรมอยางไร ถาเขายงเกยวพนกบอบายมขท งหลาย ทาผดศลผดธรรม โกหก

พดปดมดเทจ ประพฤตผดประเวณ เสพสรายาเมา ฉอโกง ฆาสตวตดชวต ถาเขากระทา

ในสงเหลาน กใหตดสนใจไดเลยวาเปนคนไมด ถงแมจะไมไดตดคกตดตะรางกตาม แต

61

ตามหลกของพระพทธศาสนานน ไมจาเปนวาจะตองรอใหศาลตดสนเสยกอน วาผดแลว

ถกจาคกตองโทษตดคกตดตะรางแลว ทางพระพทธศาสนาถออยทการกระทา กพอแลว

จะถกตารวจจบหรอไมกไมสาคญ สาคญวาถากระทาบาปทากรรมแลว กถอวาเปนคนไม

ด เพราะคดวาถาเขาทากบคนอนได ทาไมจะทากบเราไมได ถาวนดคนดเราไปทาอะไร

ผดใจเขา ไปขดใจเขา ทาใหเขาเกดความไมพอใจ ทาไมเขาจะทารายเราไมได เขาตองทา

ได เพราะคนแบบนจะไมคดถงความรสกของผอน แตจะคานงถงความรสกของเขา

เทานน

จตใจของเขาถาเปรยบเทยบ กเหมอนกบจตใจของสตวเดรจฉานนนเอง สตวเดรจฉาน

ถงแมเราจะเลยงดเขาดอยางไร ถาวนไหนเผลอไปเหยยบหางเขาเขา เขากจะแวงกดเรา

ได เพราะเปนสญชาตญาณของสตวเดรจฉาน ทจะทาอะไรไปตามความรสกนกคด ท

ปรากฏขนมาภายในใจในขณะนน ถาโกรธกจะโมโห จะดา จะวาทบตทนท ถาทาได แต

ถามอารมณด กจะยมแยมแจมใส พดจาด แตเราไมรวาเขาจะมอารมณอยางใดเมอใด

เวลาอารมณดกรอดตวไป แตถาอารมณรายขนมา เรากตองเจบตว ในทางตรงกนขามถา

เปนคนด เปนมนษย ซงถอวาเปนคนด มนษยจะมศล ๕ ไมยงเกยวกบอบายมข

ท งหลาย มสตคอยดแลอารมณของตน ยามทมอารมณโกรธขนมา กจะตองระงบ

อารมณโกรธ จะไมระบายไปสบคคลทตนเองมความโกรธอย เพราะนคอวสยของมนษย

นนเอง มนษยจะรจกผดถกดช ว รจกหกหามจตใจ มหรโอตตปปะ มความกลวบาป ม

ความละอายในการกระทาบาป

คนเราจะนารกนาเอนด นาชนชม กอยทการกระทานนเอง ถาการกระทาเปนการกระทาท

ไมด เชนกระทาบาปแลว คนๆนนตอใหมรปรางหนาตาสวยงามขนาดไหน ใสเสอผา

อาภรณราคาแพงๆขนาดไหน กไมมความสวยงามหลงเหลออยภายในใจแลว เหลออย

แตความสวยงามทรางกาย ซงไมใชเปนความสวยงามทแทจรง รางกายนสกวนหนงก

ตองแกชราลงไป หนงกตองเหยวยน ผมกตองขาวลงไป ทรวดทรงกจะหมดไป อยางน

เปนเรองปกตของรางกาย ถาคดวาความสวยงามอยทรางกาย กหลงผด ไปผดทาง จะ

ไมไดประโยชนอะไรจากรางกาย แตถารวาความสวยงามของคนอยทจตใจ จตใจทด ทม

62

ความเมตตากรณา มทตา อเบกขา นนแหละคอความสวยงามของคนเรา อยทภายในใจ

เพราะคนทมจตใจทดทงามนน อยกบเขากจะมแตความสขใจ เพราะเขาจะไมแสดง

อาการอะไร ทสรางความรสกไมดใหกบเรานนเอง อยกบเขาทไหน เมอไร เวลาใด กจะม

แตความสข เวลาทไมไดอยกบเขา กอดทจะคดถงเขาไมได เพราะเขามความสวยงามท

แทจรงอยในตวของเขานนเอง

คนทมความสวยงามทางรางกาย แตไมสามารถควบคมอารมณของตนได มความโลภโม

โทสน จะทาใหความสวยงามของรางกายหายไปในพรบตาเดยว เมอปลอยใหอาการของ

ความโลภโมโทสนแสดงออกมา เชน เวลาเหนอะไรแลวอยากจะได กจะรบแยงกบเขา

ทนท อยางนพอใครเหนเขา กไมอยากจะคบดวยแลว หรอเวลาเกดอารมณโกรธขนมาก

พดจาดราย พดคาหยาบออกมา อยางนความสวยงามของรางกายกจะหมดความหมาย

ไปในทนท เพราะไมมใครอยากจะอยใกลคนทมความโลภโมโทสน เราจงตองดตวเราเอง

วาเรามความสวยงามอยตรงไหน เราใหความสาคญกบความสวยงามในตวของเราท

ตรงไหน ถายงใหความสาคญทรางกาย ทเสอผาอาภรณ ทเครองสาอางแตงหนาตา

มากกวาใหความสาคญตอความสวยงามภายในจตใจ กแสดงวากาลงหลงทาง กาลงพา

ตวเองไปสความไมสวยงาม ไปสความนารงเกยจ เราจงควรรบแกไข เรองความสวยงาม

ของรางกายกไมปฏเสธ มได รกษาไดตามอตภาพ ตามฐานะ

คนเราไมจาเปนทจะตองซอเสอผาราคาแพงๆ ใสถงจะสวย หรอตองใชเครองสาอางราคา

แพงๆใช ถงจะหนาตาด เพยงแตอาบนาอาบทา หวเผาหวผม ลางหนาลางตาใหสะอาด

เทานกสวยงามแลว ถามความเมตตา กรณา มทตา อเบกขาอยในใจ รบรองไดวาจะทา

ใหคนเขาเหนความสวยงามของเรา แมจะไมไดแตงตวดวยเสอผาทสวยงาม ไมได

แตงหนาทาปากแตอยางไร เพราะความจรงเปนอยางน ความสวยงามทนาดงดดใจอยท

ความประพฤตของคนเรา จงขอใหหนมาใหความสนใจกบความประพฤตของเรา หนมา

สรางคณงามความดใหเกดขน ถายงมความโลภโมโทสนอย ขอใหชาระกาจดเสย ดวย

การเขาวดเขาวา ทาบญทาทาน รกษาศล ปฏบตธรรม ฟงเทศนฟงธรรม เพราะนคอวธท

จะแตงใจใหสวยงาม ไมตองเสยเงนทองมากมาย เหมอนกบการแตงกายใหสวยงาม ถา

63

ไมมเงนทองทจะซอขาวของมาทาบญใสบาตรกไมเปนไร มขาวเปลาๆมาใสบาตรกเปน

บญแลว มมากนอยอยางไร กขอใหทาไปตามกาลงฐานะ กพอแลว เพราะบญไมไดอยท

การใหขาวของเงนทองเทานน บญยงเกดจากการรกษาศล เกดจากการละเวนจาก

อบายมขท งหลาย เกดจากการนงสมาธ ไหวพระสวดมนต เกดจากการฟงเทศนฟงธรรม

ไมตองเสยเงนเสยทอง เพยงแตตองเสยเวลา เราตองสละเวลาทเคยเอาไปใชกบกจกรรม

อยางอน แบงเวลามาสรางคณงามความด สรางความสวยงาม ใหกบจตใจของเรา

เมอมคณงามความดอยภายในใจแลว ความโลภโมโทสนตางๆ กจะเบาบางลงไป ความ

อยากจะมนนมนกจะนอยลงไป ความอยากทจะใหคนนนคนนรกเรา ชอบเรา ยกยอง

สรรเสรญเรา กจะนอยลงไป ตอไปเราจะสามารถอยตามลาพงได โดยทไมตองมใครมา

ใหความสขกบเรา ไมตองมวตถขาวของตางๆมาใหความสขกบเรา เพราะความดทมอย

ในใจของเรานแหละ เปนผทจะใหความสขกบเรา เปนสมบตของเราอยางแทจรง ไมม

ใครสามารถทจะแยงจากเราไปได ความสขทเกดจากสมบตภายนอกเปนสงทไมแนนอน

เราไมรวาสามของเรา ภรรยาของเรา จะจากเราไปเมอไรวนใด และจากไปแบบไหนกไมร

จากไปแบบตายไปกยงพอจะทาใจได แตถาจากไปเพราะไปมเมยใหม ไปมผวใหม อยาง

นอาจจะทาใจไมคอยได เพราะใจไมมธรรมะ ไมมคณงามความดไวหลอเลยง จงตองยด

ตดกบบคคลภายนอก ยดตดกบสงของภายนอก เมอเกดสญเสยสงของหรอบคคล

เหลานนไปกอนเวลาทควร กตองเกดความเสยใจ เกดความโกรธแคนขนมา แลวกจะ

นาพาไปสความทกข สการกระทาทไมดไมงามตอไป

นกเปนเพราะความหลงผดนนเอง มวไปสรางความสขอยกบสงภายนอก สรางความสข

อยกบการรกษารปรางหนาตา การแตงกาย หาสงตางๆมาใหความสขกบเรา หาบคคล

ตางๆมาใหความสขกบเรา กเลยตองออกไปหาสงเหลานอยเรอยไป เมอเสยสงนไปกตอง

หาสงใหมมาทดแทน เสยบคคลนไปกตองหาบคคลใหมมาทดแทน เปนอยางนไปเรอยๆ

ไมรจกจบจกสน นนกเปนเพราะไมไดสรางคณงามความด ไมไดสรางความสขใหเกด

ขนอยภายในใจ ถามคณงามความดแลว ใจจะมความอม มความพอ ถามความอม ม

ความพอแลว กไมอยากจะไดอะไรจากภายนอก เพราะรวาธรรมชาตของสงตางๆ

64

ภายนอก ลวนเปนสงไมเทยงแทแนนอน ลวนเปนสงทไมสามารถไปควบคมบงคบให

เปนไปตามความตองการได เมอไมสามารถควบคมบงคบได เมอตองเปลยนแปลงไป ก

จะนามาซงความทกขน นเอง เชนรางกายของเรา เรากไมสามารถรกษาใหสวยงาม ให

รปรางหนาตาดไปไดตลอด เพราะรางกายกตองคอยๆเสอมลงไป คอยๆแกลงไป และใน

ทสดกตองแตกสลายไป

เวลาทรางกายเรมมการเปลยนแปลงไปในทางเสอม เรากเรมไมสบายใจแลว เชนผมเรม

ขาว หนงเรมเหยวเรมยน กเรมมปมดอยขนมาแลว เรมมความกงวล มความทกขแลว

เพราะเอารางกายเปนจดขาย เรามรางกายสวยงาม จงมคนรกเรา ชอบเรา แตเมอ

รางกายไมสวยงามแลว กจะตองกลววาคนทเขาเคยรกเรา ชอบเรา กจะไมชอบเรา รกเรา

อกตอไป เพราะไปฝากความสขไวกบสงทไมเทยงแทแนนอนนนเอง สงทตองมการเสอม

ไปเรอยๆนนเอง ความสขทเคยมกจะกลายเปนความทกขในลาดบตอไป ถาเปนเชนนน

แลวกควรพยายามเปลยนทศทางการดาเนนชวตของเรา แทนทจะฝากความสข ผก

ความสขของเราไวกบบคคล ไวกบสงของตางๆ เราควรจะฝากความสขไวกบความด

อยางททานท งหลายไดมากระทากนในวนน มาทาบญใหทาน รกษาศล ฟงเทศนฟงธรรม

กลบไปทบานกปฏบตธรรมตอ ฝกนงทาสมาธ ทาจตใจใหสงบ แลวกเจรญปญญา ให

เหนวาไมมอะไรในโลกนเปนสงทเราจะพงพาอาศยใหความสขกบเราไดอยางแทจรง

มสงเดยวเทานนคอความสขภายในใจทเราจะพงได และความสขนจะเกดขนได กตอเมอ

เราปฏบตธรรมอยางตอเนอง ตงแตการทาบญใหทาน รกษาศล ฟงเทศนฟงธรรม ขอให

กระทาอยางสมาเสมอ ทาไปเรอยๆ เหมอนกบการรบประทานอาหาร อยาไปคดวาฟง

ธรรมในวนนครงเดยว ทาบญครงเดยว แลวผลอนประเสรฐ อนเลศ จะปรากฏขนมา

เพราะการทาบญทาทานกเปรยบเหมอนกบการรบประทานอาหาร เรารบประทานอาหาร

มอเดยว รางกายจะไมเจรญเตบโตขนมาจากเดกเปนผใหญในทนททนใด แตตอง

รบประทานอาหารไปทกๆวน รบประทานไปเรอยๆ รางกายกจะคอยๆเจรญเตบโต ฉน

ใดการประพฤตตนอยในทานองคลองธรรม ทาแตสงทดทงาม ละเวนการกระทาช ว

ท งหลาย กจะเปนสงทจะคอยๆสรางความเจรญใหกบจตใจของเรา สรางความสขภายใน

65

ใจของเราใหมมากขนไปเรอยๆ จนในทสดกจะเปนจตทมแตความสขลวนๆ เชนจตของ

พระพทธเจา จตของพระอรหนตท งหลาย มแตความสขลวนๆ ทานจงเรยกสขนวาบรม

สข ปรมงสขง เปนสขทไมมการพรอง ไมมการหมด เพราะเปนสขทเกดจากการปฏบต

ธรรม ทาคณงามความด เปนสขทไมมใครจะสามารถพรากจากใจเราไปได ไมวาจะเปน

กาลเวลา หรอบคคลตางๆ

ไมเหมอนกบสมบตภายนอก ปลอยทงไวกเสอมไปตามกาลตามเวลา เชนเงนทอง ถาม

ทงไวเฉยๆ อก ๑๐ หรอ ๒๐ ปขางหนา คาของเงนจะลดนอยลงไป สมยกอนมเงน

๑๐๐ บาท สามารถซอขาวของอะไรไดมากมาย แตสมยนเงน ๑๐๐ บาท กลบไมสามารถ

ซอขาวของไดมากเหมอนสมยกอน นนกเปนเพราะความเสอมของคาของเงน ตามกาล

ตามเวลานนเอง สวนเรองของคนกเชนกน คนกตองแก ตองตายไปในทสด ความสขท

ผกไวกบคนๆนนกจะหมดไป กลายเปนความทกขไป จงขอใหเหนใหเขาใจวาความสขท

แทจรง ตองอยภายในใจของเรา เปนความสขทเกดขนจากการทาคณงามความด อยางท

ทานท งหลายไดมากระทากนในวนน จงขอใหทานจงมความเชอม นในสงทพระพทธเจา

ทรงส งสอน แลวประพฤตปฏบตตามจนกวาชวตจะหาไม จะไมผดหวงอยางแนนอน

การแสดงเหนวาสมควรแกเวลา ขอยตไวเพยงเทาน

66

กณฑท ๑๖๔

พลงจต ๒๔ เมษายน ๒๕๔๖

การฟงธรรมอยางสมาเสมอ อยางตอเนอง เปนการเจรญปญญา ความรความฉลาด ท

เปนเครองมอนาพาไปสการดบทกข ไมมอะไรในโลกนทจะสามารถดบทกข ความรมรอน

ภายในจตใจได นอกจากปญญาเทานน แมแตพระพทธเจาจะตรสรเปนพระอรหนต

สมมาสมพทธเจาได กตองอาศยพระปญญาบารมเทานน จงจะสามารถบรรลเปนพระ

อรหนตสมมาสมพทธเจาได บารมอนๆ เชนเมตตาบารม ทานบารม ศลบารม ฯลฯ ยง

ไมพอเพยงทจะนาใหผปฏบตหลดพนจากกองทกข หลดพนจากการเวยนวายตายเกดได

แตกเปนสงทจาเปนทตองมไว เพอสนบสนนปญญาบารม บารมท งหมดม ๑๐ ประการ

ดวยกนรวมท งปญญาบารมดวย บารมอนๆ เชนทาน ศล เนกขมมะ วรยะความหม น

เพยร ขนตความอดทน เหลานเปนเครองสนบสนนปญญา ใหทาการตอสกบอวชชา

โมหะความหลง ความมดบอดทมอยภายในจตใจใหสลายหมดไป

ปญญาตามลาพงจะไมสามารถทาหนาทของตนได ถาไมมบารมอนๆ เชน วรยบารม

ความพากเพยร ขนตบารม ความอดทน ศลบารม ทานบารม เปนตน เปนเครอง

สนบสนน บารมท งหลายจงเปนสงทสนบสนนกนและกน แตสงทขาดไมไดในบารมท ง

๑๐ น กคอปญญาบารม ตอใหไดเจรญบารมท ง ๙ แลวกตาม กยงไมสามารถทจะนาตน

ใหพนทกขได ดงทมนกปฏบตตางๆในสมยกอนพทธกาลและในสมยพทธกาลไดบาเพญ

บารมปฏบตธรรมกนมา เพราะขาดปญญาบารม ปญญาบารมจะเกดขนไดอยางสมบรณ

ในบคคลเพยงคนเดยว คอพระโพธสตว ผเจรญธรรมเพอบรรลพระอนตตรสมมา

สมโพธญาณเจาเทานน อยางพระพทธเจาของเรา ในเบองตนกทรงบาเพญบารมตางๆ

ไดศกษาตามสานกตางๆ ปญญาทจะยกใหผปฏบตหลดพนจากกองทกขได พระพทธเจา

จงตองแสวงหาปญญาบารมดวยพระองคเอง ทรงทดลองทดสอบวธการตางๆ จนใน

67

ทสดกพบวธทจะยกตนใหพนทกขได มความรความเขาใจทถกตองตามหลกความจรงวา

สพเพ ธมมา อนตตา คอธรรมท งหลายในโลกนลวนไมมตวตน สพเพ สงขารา อนจจา

สพเพ สงขารา ทกขา สงขารท งหลายเปนของไมเทยง สงขารท งหลายเปนทกข

เมอทรงรทรงเหนธรรมท งสามประการนแลว กสามารถยกตนใหพนจากความทกข ทเกด

จากความหลง ความไมรจรงได โดยปกตปถชนจะไมเหนธรรมท ง ๓ ประการน คอ

ความไมเทยง ความทกข ความไมมตวตนในสภาวธรรมท งหลาย เชนขนธ ๕ คอ รป

เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ รปกไดแกรางกาย เวทนากไดแกความรสก สขบาง

ทกขบาง ไมสขไมทกขบาง สญญาคอความจาไดหมายร จาภาพจาเสยงวาเปนภาพหญง

เปนภาพชาย วาเปนเสยงหญง เสยงชาย วาเปนภาพนาย ก. นาย ข. วาเปนเสยงนาย ก.

นาย ข. เปนตน สงขารคอความคดปรงแตง เชนคดทาด คดทาบาปทากรรม อยางน

เรยกวาสงขาร วญญาณคอรบรสงตางๆทมาสมผสผานทวารท ง ๕ คอ ตา ห จมก ลน

กาย เชน รป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ เมอมาสมผสกบ ตา ห จมก ลน กายแลวก

ปรากฏมวญญาณรบทราบรป เสยง กลน รส โผฏฐพพะ เมอรป เสยง กลน รส

โผฏฐพพะเหลานนหายไป วญญาณผรบทราบกดบตามไปดวย

ขนธท ง ๕ น พระพทธเจาทรงรทรงเหนจากการปฏบตธรรมวา เปนสงทไมเทยง มการ

เกดขน ต งอย แลวดบไป ถาไปยดไปตด ไปยนด ไปไมยนด กจะเกดความทกขขนมา

เพราะเปนอนตตา คอเปนสงทไมอยภายใตการควบคมดแลบงคบของใครท งสน เปนไป

ตามเหตตามปจจยของเขา เชน ตนไม ภเขา วตถสงของตางๆ กเปนไปตามเรองของเขา

ตนไมถามนา มแดด มลม มดน กเจรญเตบโตขนมาได รางกายของสตวของมนษยก

เจรญเตบโตขนมาได ถามการผสมพนธระหวางพอกบแม แลวมดวงปฏสนธวญญาณมา

ครอบครองราง ทเกดจากการผสมพนธ มการเจรญในครรภอยสกระยะหนง แลวก

คลอดออกมาเปนรางของมนษย เปนรางของสตวเดรจฉานเปนตน สงเหลานเปนสงท

เกดขนจากเหตและปจจย และดาเนนไปตามเหตตามปจจย แลวในทสดกจะเสอม จะ

สลาย จะแตกดบไปในทสด ผใดทมาเกยวของกบเรองราวเหลาน ถาไมมปญญากจะ

หลงยดตดกบสงเหลาน เชนจะยดตดกบรางกาย วารางกายนจะตองอยไปนานๆ

68

รางกายนจะตองไมแก ไมเจบไขไดปวย จะตองไมตาย ถาเกดความแก ความเจบ ความ

ตายขนมา กจะเกดความเศราโศกเสยใจ กนไมไดนอนไมหลบ เปนทกขเนองจากไมม

ปญญา มความหลง มอวชชาครอบงาอย

แตถาไดศกษา ไดยนไดฟงธรรม ทพระพทธเจาทรงส งสอนใหเจรญอยอยางสมาเสมอ

วาขนธ ๕ เปนของไมเทยง เปนทกข เปนอนตตา อยาไปยด อยาไปตด ใหรตามความ

เปนจรง เขาเปนอยางไรกใหรตามความเปนจรงตามนน เวลาเขาคลอดออกมากไมตอง

ไปดอกดใจ เวลาเขาเจรญเตบโตกไมตองไปดอกดใจ เวลาเขาแกเขาเจบเขาตาย กไม

ตองไปเศราโศกเสยใจ เพราะเปนสจธรรมความจรง เปนปกตของสภาวธรรมท งหลายท

มอยในโลกน นคอเรองของปญญาความฉลาด ความรทนตอสภาวธรรมทงหลาย บคคล

ทฉลาดถาไดยนไดฟงธรรม แลวนาไปไตรตรอง ใครครวญพจารณา ใหเหนตามความ

เปนจรง แลวนาไปปฏบต ยอมรบความจรงน ยอมรบวาเปนสงทหลกเลยงไมได หนไม

พน เมอรทนสงเหลาน ยอมรบสงเหลานตามความเปนจรงของเขา กจะไมมความทกข

ไมมความกลว เหตทเกดความกลวขนมา เมอคดถงความแก ความเจบ ความตาย

เพราะจตยงไมมปญญา จงไมอยากแก ไมอยากเจบ ไมอยากตาย จตยงถกความมด

บอดครอบงาอย เมอเปนเชนนน เวลาคดถงความแก คดถงความเจบ คดถงความตาย

กจะเกดความตกอกตกใจ เกดความกลว เกดความทกขขนมา

แตถาไดนาสงทพระพทธเจาทรงส งสอนมาใครครวญ มาอบรมส งสอนตนอยอยาง

สมาเสมอ ทกวนทกเวลา ในอรยาบถท ง ๔ เดน ยน นง นอน กระลกเสมอวารางกาย

เปนของไมเทยง มการเกดขนเปนธรรมดา มการแกเปนธรรมดา มการเจบเปนธรรมดา

มการตายเปนธรรมดา ถาอบรมส งสอนตนอยอยางสมาเสมอแลว ไมชากเรวจตกจะ

ยอมรบ เมอยอมรบแลว กจะปลงได วาหนไมพน เกดมาแลวตองแก ตองเจบ ตองตาย

ดวยกนทกคน ตอไปเวลาคดถงความแก ความเจบ ความตาย หรอประสบกบความแก

ความเจบ ความตาย กจะไมเกดความทกข เกดความกลวขนมา เพราะใจไดปลงแลว

ยอมรบความจรงนแลว นคอปญญาทเกดจากการปฏบต เกดจากการใครครวญ จนเหน

ตามความเปนจรงวา เปนอยางอนไปไมได เมอยอมรบแลว กจะไมมความทกขกบความ

69

แก ความเจบ ความตายอกตอไป เมอไมมความทกขแลวรางกายจะเปนอยางไรกไม

เดอดรอน

นแหละคอเรองของปญญา ทจะนาใหผปฏบตหลดพนจากความทกขได โดยอาศย

การศกษา คอการไดยนไดฟงในเบองตน หลงจากไดยนไดฟงแลว กนาไปพจารณา

ใครครวญอยางสมาเสมอ อยางตอเนอง จนนาไปสการปฏบต คอการปลงสงขาร

ยอมรบความจรงน การทจะนาไปสการยอมรบความจรงนไดน น กขนอยกบพลงของจต

วามมากมนอยเพยงไร ถามพลงจตมาก กจะสามารถปลงไดเรว ถามพลงจตนอยกจะ

ปลงไดชา อยางในสมยพทธกาล เวลาทพระพทธเจาทรงแสดงธรรม จะมผบรรลธรรม

ในขณะทฟงเทศนฟงธรรมนนเลย กเนองจากวาจตของผฟงนนมพลงจต พลงจตนกคอ

สมาธความตงม น ความสงบนนเอง ถาจตมความตงม น มความสงบมากนอยเพยงไร

การจะปลงอนจจง ทกขง อนตตา กจะเปนไปไดงาย มากนอย ตามกาลงของสมาธน น

จงไมเปนเรองแปลกอะไรในสมยพทธกาล เวลาทพระพทธเจาทรงแสดงธรรมใหกบ

นกบวชท งหลายผมสมาธอยแลว จะมผบรรลธรรมในขณะทฟงเทศนฟงธรรมนนเลย

เพราะเมอฟงธรรมกพจารณาตามไป ใครครวญตามไป เมอพจารณาใครครวญเหนตาม

ความเปนจรง กสามารถปลงได ยอมรบความจรงไดในขณะทฟงนนเลย นคอความ

รวดเรวของปญญาของผทมสมาธอยแลว

ถามสมาธอยแลว เมอฟงแลวนาไปพจารณา แลวเกดความเขาใจ เหนตามความเปนจรง

เหนวาทกขเกดขนจากการฝนความจรง ไมยอมรบความจรง เมอไมอยากจะทกขกตอง

เลกฝนความจรง เลกไมอยากจะใหความจรง เปนไปตามความเปนจรงของเขา เมอ

ยอมรบแลวไมฝนกบความจรง คอรเทารทนความจรง รวายงไงๆ กตองเปนอยางน เปน

อยางอนไปไมได เมอจตมพลงทจะยอมรบความจรงนได ความทกขทเกดจากความหลง

ความอยากกจะหมดไป แตถายงไมมพลงจต ไมมสมาธพอ ตอใหน งฟงไปมากนอย

เพยงไร นาเอาไปพจารณามากนอยเพยงไร กยงทาใจไมได ยงปลงไมได เพราะวาภายใน

ใจยงมสงตอตานอย คอกเลสตณหา โมหะอวชชา ยงไมไดถกการฉดยาสลบ คอทาให

ออนกาลงลงไปดวยอานาจของสมาธ จงจาเปนอยางยงทตองเจรญสมาธกอน ทาจตให

70

สงบใหไดเสยกอน เพราะเมอจตสงบแลว แรงตานทานของกเลสตณหา ของโมหะอวชชา

กจะลดนอยถอยลงไป เบาบางลงไปชวขณะทมสมาธ เมอไมมแรงตานทานทจะใหฝน

ความเปนจรง ความเหนจรงและยอมรบความจรง กจะมกาลงพอทจะลมลางกเลส

ตณหา โมหะอวชชาเครองตอตานความจรงได

ดงนนเมอทานท งหลายไดฟงเทศนฟงธรรมในวนนแลว ไดยนไดฟงแลวเกยวกบเรอง

ของความจรงวา คนเรานนเมอเกดมาแลว ตองมความแก มความเจบ มความตาย เปน

ธรรมดา มการพลดพรากจากของรกเปนธรรมดา มการพบกบสงทไมปรารถนาเปน

ธรรมดา เชนพบกบความผดหวง พบกบความเลวรายท งหลายทจะเกดขนกบตวเรา ถา

ไดยนไดฟงเรองเหลานแลวยงทาใจไมได กแสดงวาใจยงไมมกาลงพอ กาลงใจของเรา

พลงจตของเรายงไมมพลง พอทจะรบความจรง ทพระพทธเจาทรงรทรงเหน แลวนามา

ถายทอดใหกบพวกเราได เราจงตองสรางกาลงจต พลงจตขนมากอน ดวยการเจรญ

สมาธ เพราะสมาธนแหละคอตวพลงของจต ถาจตมสมาธแลว จตจะเปนเหมอนกบกอน

หน กอนหนนตอใหลมพายพดมา กจะไมสามารถขบเคลอนขยบใหกอนหนเคลอนไหว

ได ในทางตรงกนขามถาจตยงไมมสมาธ จตกจะเปนเหมอนกบนน เวลาลมเบาๆพดแผว

มาเพยงนดเดยว กทาใหนนลอยไปไดแลว ขยบขบเคลอนไปไดแลว

จตของผทยงไมมสมาธกจะเปนเหมอนกบนนนนเอง เวลามอารมณอะไรมากระทบเพยง

เลกนอยกเสยหลกแลว เวลาใครพดอะไรไมถกใจกเกดความทกขขนมาแลว เวลาเหน

อะไร ใครทาอะไรไมถกอกถกใจ กเกดความไมสบายใจขนมาแลว เวลาอะไรเกดขนกบ

ตวเองเพยงเลกๆนอยๆ เจบตรงนนนดปวดตรงนหนอย กเกดความวนวายใจขนมาแลว

นนกเปนเพราะวาใจไมมสมาธ ไมมความหนกแนน ไมมความตงม นนนเอง จงไม

สามารถนาเอาธรรมะของพระพทธเจา คอปญญามาใชกบตนเองได ท งๆทไดยนไดฟงได

ศกษามาเปนเวลาหลายๆปดวยกน เพราะวาไมไดปฏบตธรรมนนเอง ไมไดเจรญสมาธ

ไมไดฝกฝนทาจตใจใหสงบ ใหต งม น จตจงลอยไปลอยมาตามกระแสอารมณตางๆทเขามา

กระทบ ไมวาจะมาผานทางรป ทางเสยง ทางกลน ทางรส กจะเกดอาการดอกดใจ เสย

อกเสยใจทนททนใด ตามเรองราวทมากระทบ แตถาไดฝกทาใจทาจตใหสงบ ใหต งม น

71

ใหเปนเหมอนกบกอนหนแลว เวลามอารมณอะไรตางๆมากระทบ ผานทางรป เสยง

กลน รส โผฏฐพพะ ทางตา ห จมก ลน กาย ทางเวทนา สญญา สงขาร วญญาณ กจะ

ไมมอาการสะทกสะทาน ไมมอาการยนดยนรายกบสงตางๆเหลานนมากนก อาจจะมบาง

เพราะยงไมมปญญารเทาทนนนเอง แตจะไมเหมอนกบในขณะทไมมสมาธ

แตถามปญญารเทาทนแลว รบรองไดวา ไมวาอะไรกตามทมากระทบกบจต จะไมทาให

จตมอารมณตอบโต มความทกขเกดขนมาได เพราะมปญญารทน รวาเปนไตรลกษณ

นนเอง รวาเปนของไมเทยง รวาเปนของทควบคมไมได บงคบไมได รวาถาไปยนดยน

ราย กจะตองทกขกบสงนนๆ ดงนนเวลามอารมณอะไรมากระทบกบจต จะเปนดานท

ชอบ หรอดานทไมชอบกตาม ถามปญญาแลวจะไมไปเกยวของดวย จะเพยงแตรบร

เฉยๆ คอจะไมไปมปฏกรยายนดยนรายตอบโตดวย ใครจะพดอะไร ใครจะทาอะไรกร

วาเดยวกผานไป เขาพดเสรจ เขาทาอะไรเสรจ เดยวเขากผานไป สงทเขาพด สงทเขาทา

เรากไปหามเขาไมได ถาเรารอยางนแลว เราปลอยเขาไปตามเรองของเขา เขาจะดกเรอง

ของเขา เขาจะรายกเรองของเขา แตเราจะไมดไมรายตามเขา เพราะเรารทน ถาเรารทน

อยางน ใจของเรากจะนงเฉยอย เปนเหมอนกอนหน ถาเปนอยางนนแลว ความทกขใจก

จะไมเกดขนมา

นแหละคออานสงสของการปฏบตธรรม การเจรญสมาธ การมปญญา เมอมท ง ๒ อยาง

แลว รบรองไดวาความทกขภายในใจจะไมปรากฏขนมาอยางแนนอน เหมอนกบใจของ

พระพทธเจา ใจของพระอรหนตท งหลาย ทานมปญญา ทานมสมาธ ทานจงหลดพนจาก

ความทกขท งหลาย ทเขามากระทบผานทางตา ห จมก ลน กาย ผานทางรป เสยง กลน

รส เครองสมผส ผานทางรป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ ทานรทนสภาวธรรม

เหลานท งหมดแลว วาเปนไตรลกษณ เปนอนจจง ทกขง อนตตา ทานไมยดไมตด ไมม

ความปรารถนาทจะอยากใหเขาเปนอยางนน ใหเขาเปนอยางน เขาเปนอยางไร กยอมรบ

ความเปนจรง ตามสภาพของเขา อยางพวกเราน บางสงบางอยางเรากรบได เรายอมรบ

ไดใจของเรากไมทกข เชนยอมรบกบสภาพดนฟาอากาศได เวลาพระอาทตยขนพระ

อาทตยตก กไมไปมความอยากไมใหขนไมใหตก เวลาฝนตก กไมไดมความอยากจะ

72

ไมใหฝนตก เขาจะเปนอยางไร กยอมรบตามความเปนจรงของเขา อยางนแสดงวาม

ปญญา รทนกบความเปนจรง เมอรทนแลว กไมไปฝนความจรง เมอไมฝนความจรง

ความทกขกจะไมมในใจเรา

แตกเปนเพยงบางเรองเทานน ยงมอกหลายเรองทเรายงทาใจกนไมได เชนยงทาใจกบ

ความแก ความเจบ ความตายไมได ยงทาใจกบการพลดพรากจากของรกไมได ยงทาใจ

กบการประสบกบสงทไมชอบไมได ยงทาใจกบความผดหวงไมไดน นเอง จงยงมความ

ทกขอยในใจ แตถานาธรรมทไดยนไดฟงในวนนไปปฏบต ในเบองตนฝกทาสมาธ ทาใจ

ใหต งม น ใหเปนเหมอนกบหน ซงเราสามารถทาไดดวยการไหวพระสวดมนตในเบองตน

กอน หรอนงขดสมาธทาสมาธ กาหนดพทโธๆๆไปในใจเลยกได สดแทแตความถนด

สดแทแตความสามารถ ผลทตองการกคอ ใหจตหยดคด ไมใหไปคดเรองราวตางๆ

บงคบจตใหอยกบอารมณเดยว อารมณสวดมนต อารมณพทโธๆๆ จนจตรวมลงเปน

สมาธต งม น หลงจากนนแลว การสวดมนตหรอการบรกรรมพทโธๆๆ กไมมความจาเปน

ตอไป เพราะในขณะนนจตจะไมไปไหน จตจะนงเฉยตงม น มความสข มความสงบ ม

ความอม มความพอ

ถาไดทาใหจตเปนสมาธแลว หลงจากออกมาจากสมาธ เรากมาเจรญปญญาตอไป

พจารณาธรรมทพระพทธเจาทรงสอนใหพจารณา คอเกดมาแลวตองแก ตองเจบ ตอง

ตายเปนธรรมดา ตองพลดพรากจากของรกเปนธรรมดา ตองประสบกบของชงของไม

ชอบเปนธรรมดา หลกเลยงไมได หนไมพน เปนปกต เปนธรรมดาของโลกน เมอรแลวก

ฝกทาใจใหยอมรบ คอยๆฝกไปทละเลกทละนอย ในทสดกจะยอมรบได เมอยอมรบได

แลว ความทกขกจะไมมปรากฏขนมาภายในใจ เชนเวลาสญเสยอะไรไป กยอมรบวา

สญเสยไปแลว เปนเรองปกต เปนเรองธรรมดา เอากลบมาไมได ถงแมเอากลบมาได

พรงนหรอในอนาคตขางหนากตองสญเสยไปอกอยด เพราะเปนอนจจง เปนของไมเทยง

ไมพลดพรากจากกนในวนน กตองพลดพรากจากกนในวนหนาอยางแนนอน เพราะนคอ

ธรรมชาตของสภาวธรรมท งหลาย ของสงท งหลายในโลกน เปนไตรลกษณท งสน เปน

73

อนจจง ทกขง อนตตา ถารอยางนแลว ใจกจะไมไปยดไปตดกบอะไรอกตอไป ถงแมจะ

อยกบสงเหลาน กไมยดไมตด ไมหวง ไมหวง จะอยกอยไป จะหมดกหมดไป

แตในขณะทอยดวยกน กนามาใชใหเกดคณเกดประโยชน เชนมเงนทอง ขาวของสวนท

เกนตอความจาเปน กนามาทาบญทาทาน สรางบญบารมชวยเหลอเพอนมนษยดวยกน

อยางนจะเปนคณเปนประโยชน เปนการสะสมบญบารม ทจะสงเสรมใหไดมโอกาสได

ปฏบตธรรม ไดมปญญาขนมา เพอจะไดหลดพนจากกองทกขในลาดบตอไป ชวตของ

เราจะดาเนนไปดวยความสะดวกราบรน สบายอกสบายใจ เพราะความกงวลตางๆจะไม

มภายในใจ นแหละคออานสงสของปญญาทพระพทธเจาทรงส งสอนใหพวกเราไดเจรญ

กน ใหเจรญอยางตอเนอง อยางสมาเสมอตลอดเวลา แทนทจะเอาเวลาไปคดในเรองไร

สาระ หรอเรองทจะสรางใหเกดความทกขใจขนมา ใหนามาคดถงเรองทจะทาใหใจสงบ

ใหใจสบาย ไมดกวาหรอ จงควรใชเวลาใหเกดคณเกดประโยชน ดวยการสรางบญบารม

สรางพลงจต สรางปญญา เพอความหลดพนจากความทกขท งหลาย ทเกดจากการเวยน

วายตายเกดอนไมรจกจบจกสน การแสดงเหนวาสมควรแกเวลา ขอยตไวเพยงเทาน

74

กณฑท ๑๖๕

สงทควรร ๓๐ เมษายน ๒๕๔๖

การทสาธชนจะดาเนนชวตไปไดดวยความราบรนดงาม มแตความสขความเจรญ ความ

เปนสรมงคล ปราศจากความทกข ปราศจากปญหาทสรางความวนวายใจใหกบตนนน

จาตองมความรเปนเครองนาทาง พระพทธเจา พระบรมศาสดา จงทรงประทานสงทควร

ร ๗ ประการ ใหสาธชนนาเอาไปปฏบต ถาปฏบตตามได ชวตยอมดาเนนไปดวยความด

งาม ดวยความเจรญรงเรองอยางแทจรง สงทควรร ๗ ประการคอ ๑. รเหต ๒. รผล ๓.

รตน ๔. รบคคล ๕. รสงคม ๖. รกาลเทศะ ๗. รประมาณ นคอสงทควรรอยางยง ยง

กวาสงอนๆในโลกน ถงแมจะมความรจบปรญญาตร โท เอก มความรในการทามาหากน

เลยงปากเลยงทอง ทาใหรารวย มตาแหนงสงๆ แตถาไมรสงทควรร ๗ ประการน

รบรองไดวาชวตจะมแตความวนวาย มแตความทกข มแตปญหาตามมา เพราะความร

นอกจากสงทควรร ๗ ประการน ไมสามารถนาพาชวตไปในทศทางทด ทงาม ทเจรญได

ถงแมจะรารวย มตาแหนงสงๆ แตนนไมใชเปนความเจรญทแทจรง ถามความรารวยม

ตาแหนงสงๆ แตใจมแตความวนวาย มแตปญหาทจะตองไปแกไข ขนโรงขนศาล ไปตด

คกตดตะราง อยางนกไมถอวาเปนความเจรญ เปนความสข ตอใหอยทามกลางกอง

สมบตอนใหญโต ถาจตใจมแตความวนวาย มแตความทกขแลว สมบตเงนทองตางๆ ท

มอยน นจะมประโยชนอะไร สคนทไมมเงนทองอยางพระพทธเจา พระอรหนตสาวก

ไมได ทานอยดวยความสงบ ดวยความราบรน ดวยความเยน ดวยความสบาย นนก

เปนเพราะวาทานรในสงทควรรท ง ๗ ประการน เราจงควรใหความสนใจตอสงทควรรท ง

๗ ประการน แลวชวตของเราจะดาเนนไปไดดวยความดงาม ถกตอง มแตความสขท

แทจรงตามมา

75

๑. รเหต คอรวาการกระทาทางกาย ทางวาจา ทางใจ เรยกวากายกรรม วจกรรม

มโนกรรม เปนเหต เมอทาไปแลวยอมมผลตามมา เหตกมอย ๒ ลกษณะใหญๆ คอการ

กระทาด เรยกวาบญ เรยกวากศล การกระทาไมดเรยกวาบาป เรยกวาอกศล เมอทาไป

แลวผลกจะปรากฏตามมา คอตองรวาการกระทาของเรา เปนเหตทจะทาใหมผลตามมา

จะสขหรอจะเจรญ จะทกขหรอจะเสอม ขนอยทเหตททาไป ไมไดขนอยกบการขอพร

จากพระเจา ขอพรจากพระพทธเจา พระพทธศาสนาไมไดสอนใหศาสนกชนขอพรจาก

พระ ไมไดใหขอสงนนสงนจากพระ แตใหทาความด เพราะความดเปนเหตทจะนามาซง

ความสขและความเจรญ

๒. รผล เราจงตองรผลทเราปรารถนา คอความสขและความเจรญ ผลทเราไมปรารถนา

กคอความทกขความเสอมเสย ผลเปนสงทเกดขนตามมาจากเหต ถาตองการผลทด ก

ตองสรางเหตทด เชนทาบญทากศล ถาไมตองการผลทเสย คอความทกขความเสอม ก

ตองละเวนจากการกระทาเหตทไมด คอละเวนจากการทาบาปทากรรม ละเวนจาก

อกศลกรรมท งหลาย ผลทไมปรารถนากจะไมปรากฏขนมา นแหละคอเรองของเหตและ

ผล เปนกฎของธรรมชาตทไมไดขนกบกาลกบเวลา ไมขนกบบคคลหนงบคคลใด แมจะ

มพระพทธเจามาตรสรสอนเรองเหลานหรอไมกตาม เรองเหลานกยงเปนอยางนนอย

เปนมาต งแตอดตกาลอนยาวนาน เปนอยในปจจบน จะเปนตอไปในอนาคตขางหนา น

เปนสจธรรมความจรงทเปนอกาลโก ไมขนกบกาลกบเวลา เราจงควรทาความเขาใจสจ

ธรรมน คอรเหตรผล รวาเหตทจะทาใหผลทตองการเกดขนมา เปนอยางไร แลวก

บาเพญเหตนนใหเกดผลขนมา เชน พระพทธเจาไดทรงแสดงไววา ถาปรารถนาความสข

ความสงบ ความเจรญทางดานจตใจ กตองทาบญทาทาน รกษาศล ปฏบตธรรม เพราะ

เปนเหตทจะทาใหชวตของเรา มแตความสข มแตความเจรญอยางแทจรง

๓. รตน การรตนหมายถงรวาในตวเรามอะไรดบาง มอะไรไมดบาง มจดเดนตรงไหน

จดดอยตรงไหน รจกแยกแยะสวนทดในตวเราออกจากสวนทเสย คนเราทกคนมท งดม

ท งช ว เพราะในอดตเคยกระทาความดและความชว สลบกนไปสลบกนมาตามอารมณ

ของจต ในวาระของจตทมอารมณด ทเรยกวากศลจต กจะทาความด อยางในวนนทาน

76

ท งหลายมกศลจตจงไดมาทวด มาทาบญทาทาน ฟงเทศนฟงธรรม รกษาศล ปฏบต

ธรรม นนเปนเพราะวามกศลจตปรากฏขนมานนเอง แตบางวนกมอกศลจตปรากฏขนมา

กจะไปกระทาอกศลกรรม เชน ไปเสพสรายาเมา ฆาสตวตดชวต ยงนกตกปลา ดมเหลา

เลนการพนน ซงเปนผลทเกดขนจากอกศลจต เมอมแลวกนาพาไปสอกศลกรรม ท

กระทาไปกเพราะไมรตนนนเอง ไมมสตคอยดจตของตน ดการเคลอนไหวของกายและ

วาจา วาจะดาเนนไปในทศทางไหน ถาฝกต งสตดจต ดกาย ดวาจา วากาลงจะเคลอนไป

ในทศทางไหน ถาไปในทางอกศลกรรมกยบย งเสย ถาไปในทางกศลกรรมกรบสงเสรม

อยางวนนคดจะมาทาบญทวดกรบมาเสย อยาไปผดวนประกนพรง ถามกศลจตแตไมม

กาลงใจ มความเกยจครานมาขวาง พอตนขนมากรสกวาไมอยากจะลก กเลยไมไดมา

ทาบญทวด

แตถามกศลจต พอตนขนมาปบ กลกขนมาทนท ลางหนาลางตา เตรยมขาวเตรยมของ

ออกจากบานมงมาสทวด ไมวาสภาพดนฟาอากาศจะเปนอยางไร กจะไมใหขดขวางกศล

จต กศลกรรมอนดงามน นคอการดจต ถาเกดอกศลจตขนมา เกดเปรยวปากอยากจะ

กนเหลาสกหนอย เคยหยดมาไดต ง ๒-๓ อาทตยแลว แตวนนอารมณไมด คนนนไป

พดอยางนน คนนไปทาอยางน ทาใหเกดความไมพออกไมพอใจ กเลยคดวาจะดบความ

ไมพอใจดวยการเสพสรา ถาไมมสตดใจอย ไมรตน ไมรเหต รผล กจะไหลไปตาม

ความคดนน ความอยากนน แลวกไปกระทาอกศลกรรม ไปเสพสรายาเมา เมอเสพเขา

ไปแลวเกดอาการมนเมา กจะพาไปสการประพฤตทไมดตอไป บางทกไปพดจาถากถาง

ผอน พดจาหยาบคาย เกดการทะเลาะววาท เกดการทารายรางกาย เกดการฆาฟนกน

ขนมา นกเปนเพราะไมรตน ไมมสตดการกระทาของตนนนเอง ถามสตแลว เวลาม

อกศลจตคดอยากจะเสพสรายาเมา กตองระงบความรสกอนนนทนท บอกตนวาเปนสง

ทไมด ผลทจะตามมากไมด อาจจะลามปามถงกบทาลายชวตตน อาจจะตองเขาคกเขา

ตะรางไป นกเกดจากการไมมสต คอยดการเคลอนไหวของใจ ของกาย ของวาจา

นนเอง

77

เราจงควรเจรญสตอยกบการเคลอนไหวของกรรมท ง ๓ คอกายกรรม วจกรรม

มโนกรรม อยางสมาเสมอ โดยเฉพาะอยางยงมโนกรรม ซงเปนผรเรม เปนตนเหตของ

การกระทาท งหลาย จงควรฝกดจตของเรา การทจะฝกไดกตองฝกสมาธ ทาสมาธ

ควบคมจตใจใหสงบ ใหอยกบอารมณใดอารมณหนง เชน ใหอยกบบทสวดมนต สวด

ไปอยาใหใจไปคดเรองราวตางๆ หรอใหอยกบคาวา พทโธๆๆ กคมไวอยอยางนน แลว

ตอไปกจะเรมเหนจตของเรา เหนการเคลอนไหวของจต เหนจตเคลอนออกจากพทโธ

หรอออกจากบทสวดมนต กรแลววากาลงออกนอกลนอกทาง เหมอนกบคนขบรถทมสต

จะรวารถอยบนถนนหรอไม แตถาเมาไมมสตขบไปน บางทกไมรวารถไดตกออกไปนอก

ถนนแลว จงเกดอบตเหตขนมา เพราะไมมสตน นเอง จงควรฝกสตดวยการฝกสมาธ

วนๆหนงควรทาสมาธอยางนอยสก ๒ ครง เชาคร งหนง เยนครงหนงกยงด ตอนเชาตน

ขนมากอนจะไปทาอะไรกไหวพระสวดมนต นงทาสมาธ สกครงช วโมง สกช วโมงหนง

และกอนทจะนอนกทาอกสกครงช วโมง ช วโมงหนง รบรองไดวาจะมสตไวคอยดแลใจ

เมอมสตแลว เวลาใจไปคดถงเรองอะไรกจะรทน เมอรทนกดบได เหมอนกบการดบไฟ

เวลาเรมเกดขนใหมๆ มนดบงาย เชนใครโยนเศษบหรเขาไปในใบไม ถาเหนวามควนไฟ

เรมลกขนมา เพยงแตเอาอะไรไปปดๆเปาๆ เอานาเทลงไปสกนดหนงไฟกดบแลว มนดบ

งายถาดบตอนตนไฟ แตถาปลอยใหลามออกมาจนใหญโตแลว บางทกดบไมได อยาง

ไฟปาบางทกดบไมได ตองปลอยใหลกไปจนไมมอะไรใหเผาไหมแลว ไฟถงจะดบไปเอง

ฉนใดการกระทาของเราในทางทไมด ทางอกศลกรรมกเปรยบเหมอนกบไฟ จะเรมขนท

ความคดของเรา เมอเรมแลวถาไมควบคมดบเสย กจะไหลออกไปทางวาจา ทางกาย

เมอออกไปแลวกยากตอการทจะหยดมนได จงตองมสตไวคอยดตวเรา นคอเรองของ

การรตน

๔. รบคคล คอรจกคนทเราเกยวของดวย วาเปนคนอยางไร เปนคนดหรอเปนคนไมด

เปนบณฑตหรอเปนคนพาล คนด คนเปนบณฑตกอยางทพดไว เปนคนทชอบทาบญทา

ทาน รกษาศล ปฏบตธรรม สวนคนพาลกเปนคนทชอบเสพอบายมขท งหลาย เชน สรา

ยาเมา เลนการพนน เทยวกลางคน คบคนชวเปนมตร เกยจคราน นคอลกษณะของคน

78

พาล เวลาคบกบใครกใหดวาเปนคนแบบไหน ถาเปนคนทมความดมากกวาความชว ก

นาคบ แตถามความชวมากกวาความด กไมนาคบ แตไมไดหมายความวาจะคบกนไมได

แตตองระวง ถาเปนคนไมดแตยงมความจาเปนทตองคบคาสมาคมกนอย กตองมขด

เสนไว ถาชวนไปทาสงทไมด เชน ชวนไปเสพอบายมขท งหลาย กตองปฏเสธไป ไมตอง

เกรงใจ ขอใหเกรงธรรมะยงกวาเกรงใจคน ถาเกรงธรรมะแลวเราปลอดภย แตถา

เกรงใจคน ธรรมะทมอยในใจกจะตองถกทาลายไป เชน ถาเสยดายเพอน เพอนชวนไป

กนเหลา ไปเลนการพนน เราเสยดายเขา กตองไปกบเขา กเลยเสยคณงามความดทมอย

ในตวไป เมอไปเสพอบายมข ทาบาปทากรรมตางๆ

เราจงตองเลอกระหวางธรรมะกบเพอน พระพทธเจาทรงสอนวาถาไมสามารถคบคนท

ดกวา หรอดเทาเราได กอยคนเดยวไปจะดกวา เพราะถาคบกบคนทเลวกวา รายกวา ไม

ชากเรวเขากตองชวนเราไปทาในสงทเลวทรายนนเอง แลวเรากจะเสยผเสยคนไป แตถา

อยคนเดยว อยางนอยกอยกบธรรมะของพระพทธเจา อยกบคณงามความด เรากไม

เสยหายอะไร ถงแมจะไมเจรญรงเรองขนกวาเดม เพราะการทจะเจรญขนได บางทกตอง

อาศยผทฉลาดกวา ผทดกวา เปนผฉดลากเราขนไป เชน เวลาไดคบกบคนทมศล

มากกวา เราถอศล ๕ แตเขาถอศล ๘ เขากจะคอยชวนเรามาวดจาศล ถอศล ๘ กน เขา

จะไมชวนเราไปเสพสรายาเมาอยางแนนอน เมอเขาชวนเราบอยๆเขา เรากอาจจะลองดก

ได กเลยไดทาในสงทไมเคยไดทามากอน ถงแมจะยากมาก แตเมอมเพอนสนททาอย ก

ทาใหเรามกาลงจตกาลงใจ เพราะคดวาเขากเปนคนเหมอนเรา เมอเขาทาไดทาไมเราจะ

ทาไมไดดงน จงทาใหเราเจรญขนมาได อยางพวกเราไดมาพบพระพทธศาสนา มาเจอ

พระธรรมคาสอนของพระพทธเจา เจอพระอรยสงฆท งหลาย ทบาเพญตนอยในทางทดท

งาม ปฏบตดปฏบตชอบ กทาใหเรามกาลงใจทอยากจะประพฤตปฏบตตาม เมอปฏบต

ตามชวตของเรากจะดขน นคอการรบคคล รคนดจากคนชว แลวเลอกคบแตคนด ไม

คบคนชว

๕. รสงคม การทจะอยในสงคมไดดวยความสงบรมเยน ไมมเรองราว ไมมปญหา ตอง

รจกกฎระเบยบ ขนบธรรมเนยมประเพณอนดงามของสงคม เวลาอยในสงคมใดจงตอง

79

ศกษาด วาเขาทาอะไรกนอยางไร แลวไมฝนทาในสงทเขาไมทากน เพราะถาไปฝนทาก

จะทาใหเกดปญหาขนมา อยางชาวตางประเทศจะไมคอยถอเรองศรษะกบเรองเทากน

เทาไร เวลามาอยเมองไทยถาไมรจกขนบธรรมเนยมประเพณของไทย ทถอศรษะเปน

สวนสง เทาเปนสวนตา บางทเวลานงกจะเอาเทาชใสหนาเรา อยางนเปนตน เมอไปทา

อยางนนกจะทาใหคนไทยไมพออกไมพอใจ แตถาชาวตางประเทศคนนนไดศกษา ได

เรยนรถงขนบธรรมเนยมประเพณอนดงามของสงคมไทยแลวปฏบตตาม เขากจะ

กลายเปนคนนารกขนมา คนไทยกจะชอบเขา ฝรงบางคนมความออนนอม รจกยกมอ

ไหว รจกนงพบเพยบ รจกกราบพระ เวลาไปทไหนกจะมแตคนชมเชย ชวตของเขาใน

สงคมไทยกจะเปนไปดวยความสงบ ดวยความราบรนดงาม นคอการรสงคม

๖. รกาลเทศะ คอรจกกาลและสถานททเราอย ทเราไป วากาลงทาอะไรกนอย อยาง

ตอนนเรากาลงนงฟงเทศนฟงธรรมกนอย สมมตวาญาตโยมมาสาย อยากจะรบนา

กบขาวกบปลามาถวายพระ กไมสนใจดวาเขากาลงทาอะไรกนอย กรบเอากบขาวกบปลา

เขามาถวาย เอาขาวมาตกบาตร ท งๆทไมใชเวลาทจะกระทาเรองน กจะทาใหวงแตก

ขนมา คนทน งฟงเทศนฟงธรรมดวยความสงบ กาลงไดรบความร กจะตองถกขดขวาง

ถกทาลาย เพราะผแสดงกตองหยดแสดง ตองรบของประเคน ตองรบขาวใสบาตร กเลย

ทาใหเกดความเสยหายขนมา นกเปนเพราะไมรจกกาลเทศะ ดงนนเวลาไปไหน จะไปทา

อะไร ขอใหใชตาด หฟง ใจคดเสยกอน วาตอนนเขากาลงทาอะไรกนอย เรากาลงจะไป

ทาอะไรททาใหวงแตกหรอเปลา ไปพดอะไรททาใหวงแตกหรอเปลา อยางนเปนตน ถา

ไมร ถาสงสยกเฉยไวเสยกอน นงไวเสยกอน อยาไปทา รอถามคนทรวาตอนนควรจะทา

อะไรอยางไร ถาทาอยางนนแลว กจะไมเกดปญหาตามมา นกคอตวอยางของการรจก

กาลเทศะ

๗. รจกประมาณ คอรจกความพอดนนเอง คนเราถามอะไรมากเกนไปกไมด มอะไร

นอยเกนไปกไมด ตองมพอดกบความจาเปน เชน การบรโภคปจจย ๔ การรบประทาน

อาหาร การมบานอย การรกษาโรคภยไขเจบ กตองมประมาณ มความพอด รบประทาน

อาหารมากเกนไปกเปนโทษกบรางกาย รบประทานอาหารนอยเกนไปกเปนโทษกบ

80

รางกาย ตองรบประทานใหพอด อยาไปรบประทานดวยความชอบในรสชาตของอาหาร

แตใหรบประทานเพอยงชพไปวนๆหนง รบประทานเพอดบความทกขทเกดจากความหว

ของรางกาย พระพทธเจาทรงสอนใหพระภกษทกครงเวลาจะบรโภคปจจย ๔ ให

พจารณาเสยกอน ใหมปฏสงขาโยนโส คอใหพจารณาถงเหตผลของการบรโภคปจจย ๔

เสยกอน เชนกอนทจะฉนอาหารกใหพจารณาวา อาหารทจะรบประทานนรบประทานเพอ

อะไร ไมไดรบประทานเพอความสนกสนาน ไมไดรบประทานเพอความสขใจ ไมได

รบประทานเพอรสชาต แตรบประทานเพอดบความกระหาย ความหวของรางกาย อาหาร

จะเปนชนดไหน อยางไรกไมสาคญ จะถกปากถกใจหรอไมกไมสาคญ ขอใหรบประทาน

เขาไปแลวทาใหรางกายนอยไปได ไมเจบไขไดปวย ไมทองเสย ไมมความหวกเปนอน

ใชได

พระพทธเจาจงทรงสอนใหรบประทานแบบเรยบๆงายๆ เอาอาหารใสรวมไปในบาตร

เพราะเดยวกตองไปรวมกนในทอง อาหารทกชนดไมวาจะเปนหวานหรอคาว จะเปน

ผลไมหรอจะเปนอะไร เดยวกจะตองไปรวมกนในทองอยด ไมจาเปนตองไปแยกแยะให

วนวายเสยเวลาเกนไป อาหารทกชนดกตองไปรวมกนในทอง ถาอยากจะฝกนสย

รบประทานแบบเรยบๆงายๆ กใหเอาอาหารทจะรบประทานมาคลกรวมกนในบาตร

เสยกอน คนกนเขาไปจนเปนอาหารชนดเดยว เพอดบกเลสตณหาตวจจจกจก ตวลม

หลงกบรปรสของอาหารนนเอง ถาทาไดแลว ตอไปการรบประทานอาหารจะไมมปญหา

ไมตองขบรถไปหารานเชลลชวนชมทอยไกลๆ เพอรบประทานอาหารเพยงแคมอเดยว

เสยท งเวลาเสยท งเงนทอง อยทบานมไขทอดสกจานหนง มขาวเปลาสกจานหนงกอยได

แลว ถาไมเชอวนไหนเกดมอาการจจจกจก กนอาหารในบานไมได กลองดบกเลสดบาง

ลองอดขาวสกมอสองมอด รบรองไดวาหลงจากนนแลว แมแตขาวเปลาๆ คลกกบ

นาปลากอรอย เพราะเรองของใจเปนอยางน เวลาเคยกนอะไรบอยๆ กจะเบอ แลวกจะ

เรมจจจกจก แตถาไมไดกนขาวมาสกวนสองวน เหนขาวเปลาๆคลกนาปลา กจะกระโจน

ใส เพราะนคอเรองของกเลสตณหา

81

พระพทธเจาผทรงเกงทางดานน ทรงไดตรสรธรรม รถงธรรมชาตของกเลสตณหา จง

สอนพระใหดบกเลส ดบตณหา ดวยการกนอยแบบเรยบๆงายๆ พอใหสาเรจประโยชน

เทานน กนอาหารกเพอรกษารางกายใหอยไปวนๆหนง ใสเสอผากเพอปกปองสตวแมลง

ท งหลาย ปองกนความหนาว ปองกนอวยวะตางๆทควรจะปกปด บานกมไวเพอหลบ

แดดหลบฝนเทานนเอง ไมจาเปนตองเปนบานใหญโตราคาเปนรอยลานพนลาน เวลา

นอนหลบไปกไมรวาบานนนราคาเทาไร นอนในกระตอบกบนอนในบานพนลาน เวลา

นอนหลบไปกเหมอนกน นอนในกระตอบเวลาหลบไป อาจจะฝนดกวาคนทนอนในบาน

รอยลานพนลานกเปนได เพราะคนทมเงนรอยลานพนลานมกจะมเรองวนวายใจอย

เสมอ เวลานอนหลบกมแตจะฝนราย นคอเรองราวของการรจกประมาณ รความพอด ร

วาใชเพอประโยชนอะไร อยาใหกเลสตณหามาหลอก วาตองมของหรหรา ของ

สวยๆงามๆ ของแพงๆ จงจะอยได ซงเปนความเหนผด เปนความหลง ไมใชเปนความร

ทควรจะรน นเอง พระพทธเจาจงทรงสอนใหพทธศาสนกชน สาธชนท งหลาย ใหรจกสงท

ควรร ๗ ประการ คอรเหต รผล รตน รบคคล รสงคม รกาลเทศะ รประมาณ เพอการ

อยดวยความรมเยนเปนสข ปราศจากความทกข ความวนวายท งหลาย การแสดงเหนวา

สมควรแกเวลา ขอยตไวเพยงเทาน