วิเคราะห์ความเต็มใจจะจ่าย ... · 2012-03-29 ·...

วารสารเศรษฐศาสตรสโขทยธรรมาธราช ปท 6 ฉบบท 2 มนาคม 2555

1

วเคราะหความเตมใจจะจายเพอฟนฟสภาพอากาศในเขตควบคมมลพษของจงหวดระยอง

An Analysis of Willingness to Pay for Improvement of Air Quality in the Pollution Control Area of Rayong Province

ณฐกตต กตตณฏฐพงศ 1

บทคดยอ

การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษา 1) แนวโนมการเปลยนแปลงของจ านวนผปวยซงอาจจะเปนผลสบเนองจากการเพมขนและการสะสมของมลพษทางอากาศจากการทมการขยายตวของการผลตในภาคอตสาหกรรมโดยเฉพาะในบรเวณเขตนคมอตสาหกรรมมาบตาพด และ 2) การวเคราะหความเตมใจทประชาชนในจงหวดระยองจะจายเงนสวนตว เพอฟนฟสภาพอากาศในเขตควบคมมลพษของจงหวด ขอมลทใชในการวเคราะหมาจากการสมภาษณประชาชนในจงหวดระยอง จ านวน 150 ราย โดยการสอบถามความเตมใจทจะจาย ดวยวธการลงคะแนนเสยงเพอสนบสนนมาตรการในการฟนฟคณภาพอากาศ และตงค าถามเปนลกษณะค าถามปลายปดประเภท Single Bound Dichotomous Choice คอมการก าหนดมลคาทจะถามวาผตอบจะเตมใจจายภายใน 5 ราคา (Bid Price) ผลการศกษาพบวา มลคาทคนสวนใหญเตมใจจะลงคะแนนเสยงเพอทจะใหมการเกบเงนจากครวเรอน และน ามาใชในการฟนฟคณภาพอากาศในเขตควบคมมลพษของจงหวดระยองคอ 1 ,000 บาท/ป/ครวเรอน ถาน าเงนจ านวนนมาคณกบจ านวนประชากรของจงหวดระยองจะท าใหไดมลคารวม เทากบ 297 ลานบาท มลคาความเตมใจทจะจายเฉลยทมาจากการค านวณโดยวธหารเมตรกเทากบ 4 ,699.51 บาท/ป/ครวเรอน ซงจะท าใหไดมลคารวม 1,401 ลานบาท และค านวณโดยวธไมใชพาราเมตรก จะไดมลคาความเตมใจทจะจายเฉลย และมลคารวม เทากบ 1,483.33 บาท/ป/ครวเรอน 442 ลานบาท สวนการวเคราะหขอมลใชแบบจ าลองโลจต (Logit Model) พบวาตวแปรทมอทธพลตอการตดสนใจวาจะจายหรอไม 5 ตวแปรคอ มลคาทจะใหจาย รายได อาย การศกษา และสถานภาพการสมรส

1 เศรษฐศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช


2

Abstract

This study has objectives, cases of (1) cases of illness in Rayong that could have been

caused by accumulated air pollution due to expansion of industries particularly in the Map Ta Phut Industrial Estate, (2) to analyze the Rayong’s residents willingness to pay private contributions to support measures for air quality improvement. Data were applied used for the analyze came from generated personal interviews of 150 respondents in Rayong who were asked whether or not they would vote to support a policy to introduce air improvement measures. In case they had to pay a certain sum of money. The question was posed as a close-ended single bound dichotomous choice. Along with five bids were used.

Findings were the bid price that the majority of the respondents were willing to vote in favor of the referendum was 1,000 baht/year/household. Multiplying this value to the total number of households in Rayong would give a total value of 297 million baht. The mean value of Willingness to pay was calculated by using Parametric methods was 4,699.51 baht/household which would give a total value of 1,401 million Baht. It was calculated by applying the Non-Parametric method leads to 1483.33 baht/household which would give a total value of 442 millions baht. The results from in case Logit Model revealed that factors which influenced on resident’s decision making included Bid, Income, Age, Education and Marital Status.


3

1. ความเปนมาและความส าคญของปญหา ปญหาดานมลพษจากนคมมาบตาพดเรมมมาตงแต 2 ทศวรรษ ทผานมาหลายรฐบาลกไมมความสามารถทจะจดการปญหาได เสยงเรยกรองของชาวบานไดรบการตอบรบเพยงค าวา “มปญหากตามแกกนไป” แตนคมอตสาหกรรมตองเดนหนาขยายตอไป การพฒนาดานอตสาหกรรมไดเรมมบทบาทมากขนในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5 (พ.ศ.2525 ถง 2529) ตามนโยบายของรฐบาล ภายใตแผนพฒนาพนทชายฝงทะเลตะวนออกต าบลมาบตาพดถกก าหนดใหเปนพนทการพฒนาดานอตสาหกรรมหนก เชน อตสาหกรรมปโตรเคม โรงกลนน ามน โรงแยกกาซ โรงผลตเหลก โรงงานพลาสตก โรงงานทเกยวกบสารเคม โรงไฟฟาถานหน ทาเรออตสาหกรรมและลานเทกองวตถดบ ลวนแลวแตเปนอตสาหกรรมทเปนตนก าเนดแหงมลพษสง นบตงแตรฐบาลไดก าหนดใหชายฝงทะเลภาคตะวนออกเปนพนททเหมาะสมของการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 5 เปนตนไปนน ไดมการจดตงนคมอตสาหกรรมหนกทต าบลมาบตาพด จงหวดระยอง เรยกวา นคมอตสาหกรรมมาบตาพด เพอจดตงโรงงานอตสาหกรรมทมความเกยวเนองกบอตสาหกรรมอนๆ เชน อตสาหกรรมปโตรเคม อตสาหกรรมพลาสตก โรงงานแยกแกสธรรมชาต เปนตน แตเนองจากการพฒนาอตสาหกรรมเหลานตองมการลงทนคอนขางสง และตองใชวทยาการและเทคโนโลยสง รฐบาลจงไดปรบเปลยนระบบโดยใหสทธพเศษหลายอยาง เพอเปนแรงจงใจใหนกลงทนจากตางประเทศเขามาด าเนนการจดตงอตสาหกรรม เพอใหเปนไปตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเรมตงแตฉบบท 5 เปนตนมา โดยหวงวาเงนลงทนของตางชาตในอตสาหกรรมตาง ๆ จะชวยกระตนเศรษฐกจใหเจรญเตบโตอยางรวดเรว ประชาชนจะมงานท ามากขนและมรายไดเพมขน เปนผลใหประชาชนมคณภาพชวตทดดวย ในชวงเวลาไมนานนก จงมโรงงานอตสาหกรรมตาง ๆ เกดขนมากมายและกระจายไปทวทกพนท ในระยะแรก ๆ ทกฝายมองในภาพดหรอเชงบวกทงสน แทบจะไมมผใดมองภาพไมดหรอเชงลบของอตสาหกรรมบางเลยวาโรงงานอตสาหกรรมเหลานจะเปนสาเหตส าคญของการเกดมลพษของสงแวดลอมทสงผลกระทบตอคณภาพชวตของประชาชนอยางมากดวยเชนกน ภายหลงนคมอตสาหกรรมมาบตาพดไดด าเนนการมาไดไมนานนก หนวยงานของรฐและสอมวลชนกไดรบการรองเรยนจากประชาชนทไดรบผลกระทบจากโรงงานอตสาหกรรมเหลาน เคยมรายงานการวจยเรอง “การก าหนดขอบเขตและแนวทางการประเมนผลทางสขภาพจากโครงการพฒนาพนทชายฝงทะเลตะวนออก กรณศกษาการพฒนาพนทนคมอตสาหกรรมมาบตาพดและพนทใกลเคยง”2 การศกษาครงนจะเปนการศกษาในมมมองของเศรษฐศาสตรหรอในมมมองทางดานเศรษฐกจ เพอศกษามลคาทางเศรษฐกจของผลกระทบภายนอกดานลบ ของมลพษทเกดขนจากโรงงานอตสาหกรรมในเขตควบคมมลพษของจงหวดระยอง เปนการศกษาความเตมใจทจะจายของประชาชนในเขตพนทควบคมมลพษของจงหวดระยอง โดยทเสนอแนวทางวา ถามวธการทจะแกไขหรอชวยลดความสญเสยทเกดขนกบสขภาพและชวตของประชาชนไดนน ทานซงเปนประชากรทอาศยอยในเขตพนทควบคมมลพษนนจะมความเตมใจทจะจายเงนเพอชวยลดความเสยงในการสญเสยชวตหรอไมอยางไร ตลอดจนการศกษาผลกระทบทเกดขนตอสขภาพของประชาชน (HIA3) ทอาศยอยพนทในเขตควบคมมลพษทเกดจากการเจบปวย การบาดเจบหรอจากการเขารบการรกษาตวเนองจากมลพษทเกดขน โดยการศกษาใน

2 งานวจย จาก สถาบนวจยระบบสาธารณสข, พ.ศ. 2544. 3 HIA (Health Impact Assessment) กระบวนการเรยนรรวมกนในสงคมทพฒนาขนมาเพอใหทกฝายไดรวมกนพจารณาถงผลกระทบทางสขภาพ จาก ส านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต


4

ครงนจะเปนการเกบขอมลทตยภมของหนวยงานทเกยวของ เชน จ านวนประชากร ชาย หญง ครวเร อนทอาศยอยในพนทควบคมมลพษของจงหวดระยอง สถตจ านวนโรงงานอตสาหกรรม สถตการเจบปวยดวยโรคระบบทางเดนหายใจ สถตจ านวนปทอาศยอยในเขตควบคมมลพษ ตลอดจนความรสกของประชาชนทอาศยอยในเขตควบคมมลพษจงหวดระยอง พรอมทงศกษาการสรางเครองมอ Contingent Valuation Method (CVM) โดยการออกแบบสอบถามใหกบประชาชนในเขตควบคมมลพษของจงหวดระยอง เพอเกบเปนขอมลปฐมภม และน ามาวเคราะห ประเมนคาความสญเสยทเกดขนของประชาชนทอาศยอยในเขตควบคมมลพษ (วดจากความเตมใจทจะจายของกลมตวอยาง) เพอลดความเสยงจากการสญเสยชวต จากผลกระทบทเกดขนดานสงแวดลอม จากกระบวนการผลตของอตสาหกรรมชนดตางๆ เพอน ามาเปนแนวทางทจะเลอกใชเครองมอตางๆ เพอชวยลดและขจดปญหามลพษทางอากาศ หรอควบคมปองกนไมใหเกดปญหาดานมลพษใหไดมากทสดเทาทจะท าไดพรอมทงสอบถามเกยวกบความคดเหนในการชวยกนแกไขปญหามลพษทเกดขนในปจจบน 2. วตถประสงคการวจย 2.1 เพอศกษาแนวโนมการเปลยนแปลงของจ านวนผปวยซงอาจจะเปนผลสบเนองจากการเพมขนและการสะสมของมลพษทางอากาศจากการขยายตวของภาคอตสาหกรรมในบรเวณเขตนคมอตสาหกรรมมาบตาพด จงหวดระยอง

2.2 เพอศกษาความเตมใจของประชาชนในจงหวดระยอง ในการจายเงนสวนตวสนบสนนกองทนฟนฟสภาพอากาศในเขตควบคมมลพษของจงหวดระยอง

3. กรอบแนวคดการวจย การประเมนมลคาของทรพยากรธรรมชาตจะพจารณาจากผลกระทบทเกดขนและจากคาใชจายทสญเสยไปจากการรกษาหรอท าใหคงสภาพไว ทรพยากรธรรมชาตเปนสนคาทไมสามารถก าหนดราคาไดจงท าใหทรพยากรธรรมชาตไมสามารถก าหนดตลาดซอขายแลกเปลยน เปนผลท าใหไมสามารถหามลคาไดโดยใชมาตรการทางดานราคาหรอมาตรการทางดานการตลาดทวไปไดนนอกทงทกคนกไมสามารถทจะกดกนไมใหบคคลใดบคคลหนงไมใหใชประโยชนไดเชนกน การประกาศเขตควบคมมลพษถอเปนจดเรมตนของรฐบาลในการทจะเอาจรงเอาจงกบการรกษาเยยวยาชวตคนระยอง (ส านกงานสขภาพแหงชาต : 2552) เปนจดเรมตนในการกระตนใหประชาชนทกคนไดตระหนกในเรองของการดแลรกษาดานสงแวดลอมรวมกนในการวดคณคาของทรพยากรธรรมชาตนนในทางเศรษฐศาสตรสวนใหญจะใชการเปลยนแปลงความผาสกของคน (Human Well-Being) เปนเกณฑในการวดหรอการใชเหตการณสมมตวา ถามวธการทจะแกไขปญหาดานมลพษไดนน กลมตวอยางมความพงพอใจหรอเตมใจแคไหนทจะสนบสนนวธการแกไขเหตการณทเกดขนจากการบรโภคทรพยากรทงโดยตรงและโดยออม รวมถงความพอใจแมกลมตวอยางจะไมไดมการบรโภคทรพยากรธรรมชาตนน (Passive-use Value) จงไดรบการพจารณาการประมาณคาทรพยากรโดยวดจากความผาสขนเปนความทาทายตอนกเศรษฐศาสตรอยางยงในการใหค าจ ากดความและการวดคาความผาสกออกมาในลกษณะทเปนหนวยนบ เพอประโยชนตอการวเคราะหเปรยบเทยบ โดยพนฐานแลวจะใชหลกการของการวดสวสดการทาง


5

สงคมในการบรโภคสนคาและบรการ ในกรณทเปนการใชประโยชนทรพยากรโดยตรง และใชเทคนคการสะทอนมลคาในสวนของการใชประโยชนทรพยากรทางออม ในสวนของ มลคาทไมไดเกดจากการใช สามารถท าไดโดยการสรางสถานการณสมมตเพอคนหาคาความเตมใจทจะจายของกลมตวอยาง เพอลดและขจดปญหาใหดขนกอนทจะเกดปญหา ซงเปนเทคนคทมความยงยากซบซอนสง หนวยนบทใชในการวดมลคานนจะใชเงนเปนหนวยนบ (บาท) ดงนนคณคาของทรพยากรทแปลงเปนเงนนจงใชในนามของ “มลคา” อยางไรกตามการใชเงนเปนหนวยนบนเปนเพยงเพอความสะดวกในการน าผลไปวเคราะหเปรยบเทยบเทานน

ในการวจยครงน จะเรมตงแตการสมมตเหตการณทอาจจะเกดหรอไมเกดขนจรง เสนอใหกลมตวอยางรบทราบ และน าแนวคดเกยวกบมาตรการวธการแกไขปญหาจากหนวยงานตางๆ ของรฐบาลหรอองคกรเอกชนมาเสนอเปนแนวทางการแกไขปญหา พรอมทงเสนอราคาบดทจะตองจายใหกบองคกรทจะจดตงขนมาดแลใหทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมนนดขนหรอไมใหสญเสยไป เพอลดการสญเสยชวตเนองจากปญหาสงแวดลอมทอาจจะเกดขนในอนาคต การก าหนดราคาของสนคาทไมไดเกดจากการใชจะก าหนดโดยใชเครองมอทางเศรษฐศาสตร (Contingent Valuation Method : CVM) โดยการใชค าถามของแบบสอบถามเปนแบบ Single Bounded ก าหนด Bid เปนราคาทเหมาะสมกบความเตมใจทจะจายเพอลดความสญเสยทเกดขน จากปญหามลพษทอาจจะเกดขนในอนาคต ใหเปนราคาเงนมหนวยเปนบาท และน ามาใชในการฟนฟสภาพอากาศ โดยการก าหนดเขตพนท 6 ต าบลทถกประกาศใหเปนเขตควบคมมลพษ 4

ของจงหวดระยองประกอบดวย ต าบลหวยโปง ต าบลมาบขา ต าบลนคมพฒนา ต าบลมาบตาพด ต าบลเนนพระ ต าบลทบมา พรอมทงพนทชายฝงทะเลตะวนออก 4. ขอบเขตการวจย

ในการวจยเรอง “การวเคราะหความเตมทจะจายเพอฟนฟสภาพอากาศในเขตควบคมมลพษของจงหวดระยอง” มทงการวเคราะหเชงพรรณนา (Descriptive Analysis) และการวเคราะหเชงปรมาณ เกยวกบปจจยทมผลตอความเตมใจทจะจายเพอมาตรการการปรบปรงมลพษทางอากาศของกลมตวอยางทอาศยอยในเขตควบคมมลพษจงหวดระยอง โดยกระบวนการออกแบบการวจยเรมจากการเกบขอมลและวเคราะหขอมล ดวยวธการส ารวจกลมตวอยาง (Survey Design) จากประชากรกลมเปาหมายคอ ประชากรทอาศยอยในพนทเขตควบคมมลพษของจงหวดระยอง 4.1 การศกษาขอมลปฐมภม เปนการเกบขอมลโดยการใชแบบสอบถามกลมตวอยางทอาศยอยในเขตควบคมมลพษทง 6 ต าบลประกอบดวย ต าบลหวยโปง ต าบลเนนพระ ต าบลทบมา ต าบลมาบขา ต าบลมาบตาพด ต าบลนคมพฒนา เพอใชเปนขอมลในการวเคราะหมลคาทเกดขนจากผลกระทบภายนอกทมตอกลมตวอยาง ขอมลทใชในการวเคราะหมาจากการสมภาษณประชาชนในจงหวดระยองจ านวน 150 ราย โดยการถามความเตมใจทจะจายเพอทจะลงคะแนนเสยงในการสนบสนนมาตรการในการฟนฟคณภาพอากาศ โดยตงค าถามเปนลกษณะค าถามปลายปดประเภท Single Bound Dichotomous Choice คอ มการ

4 ประกาศคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ฉบบท 32 (พ.ศ. 2552)


6

ก าหนดมลคาทจะถามวาผตอบจะเตมใจจาย 5 ระดบราคา (Bid Price) ประกอบไปดวย 500 บาท 1,000บาท 2,000 บาท 4,000 บาท และ 5,000 บาท 4.2 การศกษาขอมลทตยภม เปนการเกบขอมลดวยการศกษาจากเอกสารงานวจยทเกยวของ บทความ วารสาร ต ารา เวบไซต ตลอดจนสถตตางๆ ทใชในการวเคราะหขอมล จากขอมลศนยบรหารการทะเบยนสาขาระยอง ณ เดอนกนยายน 2552 ประชากรกลมตวอยางในเขตควบคมมลพษทง 6 ต าบลนน มจ านวนทเปนชาย 44,523 คน จ านวนทเปนหญง 44,282 คน รวมทงสน 88,805 คน และจ านวนครวเรอนทง 6 ต าบลรวมทงสน 59,656 ครวเรอน 4.3 การวเคราะหขอมลดวย Logit Regression เปนการวเคราะหขอมลเชงปรมาณจะใชวธทางสถตในเชงพรรณนาเชน คาเฉลย คารอยละ และการวเคราะหเชงคณภาพจะใชการวเคราะหจากเนอหา จากเอกสารเผยแพร จากเวบไซต และแบบสอบถาม เปนเทคนคการวจยส าหรบการหาค าอธบายขอมลทได เพอใหสามารถใชในการอางองอยางนาเชอถอ การวเคราะหเชงเนอหาถกน ามาใชในการวเคราะหขอมลโดยการจ าแนกขอมลทงหมดทไดรบ แลวน ามาจ าแนกเปนหมวดหม จดประเภทและหาขอสรปจากสงทคนพบ ผลของการวเคราะหขอมลจะไดค าตอบของงานวจย “การวเคราะหความเตมใจทจะจายเพอฟนฟสภาพอากาศในเขตควบคมมลพษของจงหวดระยอง” 5. วธการวจย

5.1 การศกษาขอมลปฐมภม เปนการเกบขอมลโดยการใชแบบสอบถามกลมตวอยางทอาศยอยในเขตควบคมมลพษทง 6 ต าบลประกอบดวย ต าบลหวยโปง ต าบลเนนพระ ต าบลทบมา ต าบลมาบขา ต าบลมาบตาพด ต าบลบานฉาง เพอใชเปนขอมลในการวเคราะหมลคาทเกดขนจากผลกระทบภายนอกทมตอกลมตวอยาง ขอมลทใชในการวเคราะหมาจากการสมภาษณประชาชนในจงหวดระยองจ านวน 150 ราย โดยการสอบถามความเตมใจทจะจายเพอทจะลงคะแนนเสยงในการสนบสนนมาตรการในการฟนฟคณภาพอากาศ โดยตงค าถามเปนลกษณะค าถามปลายปดประเภท Single Bound Dichotomous Choice คอ มการก าหนดมลคาทจะถามวาผตอบจะเตมใจจาย 5 ระดบราคา (Bid Price) ประกอบไปดวย 500 บาท 1,000 บาท 2,000 บาท 4,000 บาท และ 5,000 บาท การเกบขอมลปฐมภม เปนการเกบขอมลดวยการสมตวอยางแบบบงเอญ (Accidental Sampling) รวมกบการสมตวอยางแบบกลม (Cluster Sampling) ดวยการสมภาษณแบงเปนต าบลละ 5 หลงคาเรอน และมการเพมเตมโดยพจารณาจากจ านวนประชากรทอาศยอยในแตละต าบลทมจ านวนประชากรทแตกตางกน หลงจากนนกท าการเกบขอมลจาก รมหาดทะเล แบงออกเปนหาดน ารน อยในเขตต าบลหวยโปง หาดพลา และหาดพะยน อยในเขตต าบลบานฉาง หาดตะกวน อยในเขตต าบลมาบตาพด เปนตน จ านวนแบบสอบถามทออกสมภาษณกลมตวอยางทงหมด 150 ครวเรอน แบงออกเปนต าบลตางๆ ไดดงแสดงรายละเอยดในตารางท 5.1


7

ตารางท 5.1 แสดงการเกบขอมลแยกตามต าบลตางๆ หนวย : ครวเรอน

ล าดบ ต าบล สถานท / จ านวน รวม

รมหาด บานพก 1 ต าบลมาบตาพด 35 5 40 2 ต าบลหวยโปง 35 5 40 3 ต าบลเนนพระ - 9 9 4 ต าบลทบมา - 7 7 5 ต าบลมาบขา - 8 8 6 ต าบลบานฉาง 27 19 34

รวม 97 53 150 ทมา : จากการส ารวจ

5.2 การศกษาขอมลทตยภม เปนการเกบขอมลดวยการศกษาจากเอกสารงานวจยทเกยวของ บทความ วารสาร ต ารา เวบไซต ตลอดจนสถตตางๆ ทใชในการวเคราะหขอมล จากขอมลศนยบรหารการทะเบยนสาขาระยอง ณ เดอนกนยายน 2552 ประชากรกลมตวอยางในเขตควบคมมลพษทง 6 ต าบลนน มจ านวนทเปนชาย 44,523 คน จ านวนทเปนหญง 44,282 คน รวมทงสน 88,805 คน และจ านวนครวเรอนทง 6 ต าบลรวมทงสน 59,656 ครวเรอน ซงการเกบรวบรวมขอมลจะด าเนนการใน 2 ลกษณะคอ 5.2.1) การเกบรวบรวมแนวคดและทฤษฎตางๆ ทเกยวของกบการใชเครองมอ CVM ในการประเมนมลคาของสนคาทไมมตลาดซอ-ขาย จากงานวจยตางๆทเกยวของกบแนวคดและทฤษฏ 5.2.2) การเกบรวบรวมขอมลจากเอกสารตางๆ ดานปญหามลพษท เกดขนของจงหวด ตวอยางสถานการณตางๆทเกดขนเกยวกบปญหาดานมลพษทเกดขนตลอดจน ยกตวอยางประเทศทไดรบผลกระทบดานสงแวดลอมและประเทศทไดมการพฒนาดานอตสาหกรรมพรอมทงไดรบผลกระทบดานสงแวดลอม 6. เครองมอทใชในการวจย

6.1 CVM (Contingent Valuation Method) CVM เปนเครองมอทใชในการประเมนมลคาทางเศรษฐกจของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทมไดมการซอขายผานระบบตลาด เปนเครองมอทมความคลองตวสงและสามารถน ามาใชกบการประเมนมลคาไดทกประเภทขนอยกบลกษณะการตงค าถามทจะสอบถามบคคลทไดรบผลกระทบจาก การเปลยนแปลงดานสงแวดลอมทก าลงเกดขน โดยหลกการของ CVM คอการสอบถามความเตมใจทจะจายของผบรโภคหรอประชาชนโดยทวไปทจะจายเงนสนบสนนเพอทจะปรบปรงหรอฟนฟคณภาพของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหดขน โดยการสรางสถานการณสมมต5 (CV Scenario) เกยวกบการเปลยนแปลงคณภาพของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมพรอมทงยกตวอยางและมาตรการตางๆ ทจะ

5 สถานการณสมมต คอ เหตการณทเกดขนจากอดตถงปจจบน รายละเอยดอยท ภาคผนวก ข (CV Scenario)


8

สามารถชวยแกไขปรบปรงหรอปองกนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมนนได โดยการตงค าถามในลกษณะความเตมใจทจะจาย (Willingness To Pay : WTP) ถาสมมตใหมการจดการปรบปรงใหคณภาพของอากาศใหดขน ผบรโภคหรอประชาชนมความเตมใจทจะจายเพอใชในการปรบปรงหรอฟนฟคณภาพอากาศใหดขนหรอไม โดยลกษณะค าถามจะเปนค าถามแบบปลายปด (Close End) ค าถามเดยว โดยก าหนดราคาบดใหกบกลมเปาหมายเลอกตอบวาเตมใจทจะจายหรอไมเตมใจทจะจาย จากระดบราคาทใหเลอกนนกลมตวอยางมความเตมใจทจะจายหรอไม และน าผลทไดมาประเมนมลคาความเตมใจทจะจายเปรยบเทยบกบปจจยทางเศรษฐกจและสงคมของกลมตวอยาง ทมผลกระทบตอระดบราคาทประชากรเตมใจทจะจายตอไป 6.2 แบบสอบถาม (Questionnaire)

แบบสอบถามทใชแบงออกเปน 4 สวนประกอบไปดวย6 สวนท 1 ความรความเขาใจเกยวกบปญหาสงแวดลอมของจงหวดระยอง ลกษณะของค าถามเปนค าถามเกยวกบทศนคตทมตอปญหาตางๆ ทเกดขนในประเทศไทยทกลมตวอยางนนไดรบผลกระทบ รวมทงสอบถามถงทศนคตของปญหาดานสงแวดลอมทเปนผลกระทบโดยตรงกบกลมตวอยางวาไดรบผลกระทบอะไรบางในจงหวดระยอง โดยแตละขอนนใหกลมตวอยางจดล าดบความส าคญสามล าดบโดยใหเรยงล าดบจากความส าคญมากทสดไปหานอยทสด โดยทจากล าดบ 1 ไปถง ล าดบท 3 และสอบถามกลมตวอยางถงความรสกของปญหาทกลมตวอยางไดรบนนวามความรสกอยางไร รายละเอยดของค าถามตางๆ จะอยในภาคผนวก ก. สวนท 2 ขอมลขาวสารเกยวกบปญหามลพษ ลกษณะของค าถามจะเปนการสอบถามถงขอมลขาวสารเกยวกบปญหามลพษ เปนค าถามทกลมตวอยางไดรบขาวสารเกยวกบปญหาดานมลพษของจงหวดระยอง ตอมาเปนค าถามถงแหลงขอมลขาวสารทไดรบวาไดรบมาจากแหลงขาวใด หลงจากนนเปนค าถามถงลกษณะของขาวสารเกยวกบปญหามลพษทกลมตวอยางไดรบนนมอะไรบาง และตอมาเปนการประกาศเขตควบคมมลพษของจงหวดระยองวาปจจบนจงหวดระยองไดถกประกาศใหเปนเขตควบคมมลพษ โดยศาลการปกครองจงหวดนนกลมตวอยางทราบหรอไม สดทายเปนค าถามถงความรสกของกลมตวอยางวาการทจงหวดระยองนนถกประกาศใหเปนเขตควบคมมลพษ กลมตวอยางมความรสกอยางไรบาง รายละเอยดตางๆ จะอยในภาคผนวก ก. สวนท 3 ความคดเหนเกยวกบการแกไขปญหามลพษ ลกษณะของค าถามเปนค าถามเกยวกบแนวความคดวธการแกไขปญหาดานมลพษทเกดขน โดยเปนค าถามในลกษณะทวา วธการใดทจะชวยในการแกไขปญหามลพษไดดทสดโดยมวธตางๆ ใหกลมตวอยางเลอก ตอมาเปนค าถามเกยวกบวา ใครควรจะเปนผรบผดชอบในการแกไขปญหามลพษทเกดขนในครงนมากทสด รายละเอยดของค าถามจะอยในภาคผนวก ก.

6 แบบสอบถาม รายละเอยดอยทภาคผนวก ก (แบบสอบถาม)


9

สวนท 4 ความเตมใจทจะจายของประชาชนเพอฟนฟสภาพอากาศ ในลกษณะของค าถามในสวนทสน เปนการถามความเตมใจทจะจายของกลมตวอยางจากราคาบดทก าหนดขนให กอนทจะสอบถามถงความเตมใจทจะจายของกลมตวอยางนน ผสมภาษณจะตองเลาถงรายละเอยดของ CV Scenario เปนเหตการณสมมตทสรางขนจากความเปนจรงทน ามาเรยงล าดบและอธบายใหเหนถงปญหา ประกอบกบแนวทางทจะใชในการแกไขปญหา โดยทก าหนดราคาบดทจะใชในการแกไขปญหานได โดยมราคาบดทก าหนดขนทงหมด 5 ราคาบด คอ 500 บาท 1,000 บาท 2,000 บาท 4,000 บาท และ 5,000 บาท กลมตวอยางจะไดราคาบดโดยวธการสมแบบสอบถามซงไมแนนอนทกลมตวอยางคนใดจะไดราคาใด ค าถามในสวนนจะประกอบไปดวย ขอท 11 เปนการสอบถามความเตมใจทจะจายวาเตมใจทจะจายไดหรอไม ขอท 12 (ในกรณทตอบไมเตมใจ) เปนการสอบถามทบทวนกลมตวอยางทไมเตมใจทจะจายวามเหตผลอยางไรทไมเตมใจทจะจาย ขอท 13 (ในกรณทตอบเตมใจ) เปนการถามกลมตวอยางทเตมใจทจะจายวาท าไมถงเตมใจทจะจายในครงน ขอท 14 เปนการสอบถามความมนใจของกลมตวอยางทเตมใจทจะจายและไมเตมใจทจะจายวามความมนใจมากนอยแคไหน โดยมความมนใจในการตอบใหเลอกทงหมด 5 ทางเลอกประกอบไปดวย “มนใจมากทสด” “คอนขางมนใจ” “ไมคอยมนใจ” “ไมมนใจ” “ไมมนใจเลย” ขอท 15 เปนการถามถงวธการทจะใชในการเกบเงนเพอสนบสนนกองทนฟนฟอากาศในเขตควบคมมลพษของจงหวดระยองนดวยวธใดเหมาะสมทสด ในขอนผสมภาษณจะตองอธบายใหกลมตวอยางเขาใจดวยวาแมวากลมตวอยางนนจะตอบไมเตมใจ แตตามหลกแลวถาเสยงสวนมาก (มากกวารอยละ 50) ตอบเตมใจทจะจายนน ตามนโยบายแลวจะตองน ามาใชทกครวเรอน ขอท 16 เปนค าถามถงความเชอมนในแบบสอบถามวาปญหาของจงหวดระยองทเสนอมานกลมตวอยางเชอหรอไม ขอท 17 เปนการถามถงจงหวดระยองนมโอกาสทจะเกดโรคใหมทชอวา “โรคมาบตาพด” หรอไม ขอท 18 เปนการถามกลมตวอยางวากลมตวอยางคดวาจงหวดระยองสามารถทจะแกไขปญหาดานมลพษทเกดขนนแกไขไดจรงหรอไม รายละเอยดของค าถามจะอยในภาคผนวก ก. สวนท 5 ขอมลทวไป ลกษณะของค าถามจะเปนค าถามเกยวกบขอมลสวนตวของกลมตวอยาง ซงเปนลกษณะของปจจยตางๆ เปนขอมลทางดานเศรษฐกจและสงคมของกลมตวอยาง ทมผลกระทบตอการตอบความเตมใจทจะจายของกลมตวอยางมทงหมด 17 ขอ รายละเอยดอยในภาคผนวก ก. กอนการสรางแบบสอบถามแลวเสรจนน ผวจยไดท าการสรางแบบสอบถามและท าการทดสอบแบบสอบถาม (Pre-Test) โดยก าหนดค าถามแบบเปด7 จ านวน 20 แบบ เพอใชสอบถามกลมตวอยางในเขตควบคมมลพษจงหวดระยองทง 6 ต าบล และน ามาใชในประเมนหาราคาบด เพอใชในการตรวจสอบเครองมอทจะใชในการวเคราะหมลคาความเตมใจทจะจายในครงดวย

7 ค าถามแบบเปด เปนการตงค าถามโดยใหกลมตวอยางระบจ านวนเงนทเตมใจทจะจาย


10

6.3 เหตการณสมมต (CV Scenario) เหตการณสมมต (CV Scenario) มเนอหาสาระเกยวความเปนมาของจงหวดระยอง รวมทง

เหตการณทเกดขนในจงหวดระยอง จงหวดระยองเปนจงหวดทมอตสาหกรรมมากทสดในประเทศ เปนจงหวดทมการพฒนาดานอตสาหกรรมตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554) จากการพฒนาดานอตสาหกรรมจงเปนผลท าใหเกดเหตการณตางๆ ทมผลกระทบตอสงแวดลอมมากมายเรมตงแต ล าดบเหตการณทเกดขนในจงหวดระยองจากอดตจนถงปจจบน ป พ.ศ. 2543-2546 มปญหากลนรบกวนจากโรงงานปโตรเคม และโรงกลน ป พ.ศ. 2548 เกดปญหาภยแลงเกดภาวะขาดแคลนน าในพนท ป พ.ศ. 2550 มการเคลอนไหวขอใหจงหวดระยองประกาศใหเปนเขตควบคมมลพษ วนท 3 มนาคม 2552 ศาลปกครองระยองไดมการประกาศใหมาบตาพดเปนเขตควบคมมลพษ วนท 29 กนยายน 2552 มการสงใหระงบโครงการ 76 โครงการเพอศกษาผลกระทบทง 2 ดาน ม 1) HIA การวเคราะหผลกระทบตอสขภาพของประชาชนรอบๆ บรเวณทจะมการจดการตงกจการโรงงาน และ 2) EIA การวเคราะหผลกระทบดานสงแวดลอมรอบๆ บรเวณทจะมการจดตงกจการโรงงาน หลงจากทเสนอเหตการณทเกดขนจากอดตมาจนถงปจจบนใหกบกลมตวอยางไดรบทราบแลว ผสมภาษณกจะท าการยกตวอยางประเทศทมการพฒนาดานอตสาหกรรมมาแลวและไดรบผลกระทบดานสงแวดลอมอยางรายแรงมากประเทศหนงนนคอ “เมองมนามาตะ” ในประเทศญปน ทไดรบผลกระทบจากการพฒนาดานอตสาหกรรมทรายแรงมาก เกดจากโรงงานอตสาหกรรมแหงหนงในประเทศญปนมระบบบ าบดน าเสยทไมดพอ เกดน าปนเปอนสารปรอทเปนผลท าใหประชาชนเกดปวยเปนโรคลมตายจ านวนมาก ไมสามารถหาสาเหตและหาทางรกษาไมได จนกระทงวงการแพทยเรยกขานโรคทไดรบผลกระทบตามชอเมองทเปนโรคนนคอ “โรคมนามาตะ” เมองมนามาตะกมระบบการจดการแกไขปญหาดวยการสนบสนนจากเมองอนๆ โดยการปดเมองมนามาตะจดการระบบสงแวดลอมในระดบครวเรอนไปจนถงระดบประเทศ ทงภาครฐบาลและภาคเอกชนมการชวยเหลอกนทกสถาบนจนกระทงในปจจบนนเมองมนามาตะไดมการแกไขปญหาดานสงแวดลอมจนกระทงไดเปนเมองทใชในการศกษาดงานดานสงแวดลอมของโลกเมองหนง ปจจบนนเมองดงกลาวสามารถทจะสรางโรงงานใหปราศจากมลพษอยรวมกบชมชนและประชากรได โดยใชแนวทางในการแกไขปญหาโดยการ ประกาศปดอาวมนามาตะ ใหทกภาคสวนรวมกนฟนฟสภาพแวดลอม สรางภาพลกษณใหกบเมองใหมทสะอาด พรอมทงจดใหมกจกรรมมากมายเพอชวยกนรณรงคแกไขปญหาดานสงแวดลอมทเกดขน รายละเอยดและเนอหาจะอธบายไวในภาคผนวก ข. ผสมภาษณเลาถงเหตการณตางๆ ทเกดขนพรอมทงยกตวอยางประเทศทไดรบปญหาดานมลพษแลวนน ผสมภาษณกท าการสมมตใหมการจดตงโครงการทสามารถชวยแกไขปญหาดานมลพษทเกดขนได โดยการจดตง “กองทนฟนฟอากาศในเขตควบคมมลพษจงหวดระยอง” โดยกองทนฯ มวตถประสงคคอ ก. ระดมเงนทนจากผทมสวนไดสวนเสยในเขตควบคมมลพษจงหวดระยอง ข. จดกจกรรมตางๆ เพอชวยใหทกคนรจกวธการและแนวทางรกษาสงแวดลอม ค. จดใหเมองระยองเปนเมองแหงการทองเทยวศกษาดงานดานสงแวดลอม เพราะเมองระยองเปนเมองทมชายหาดสวยงามอยแลวนน


11

กองทนฟนฟสภาพอากาศในเขตควบคมมลพษจงหวดระยองน เปนโครงการทมหนาทโดยตรงในการสอดสองดแลดานตางๆ เกยวกบมลพษของจงหวดระยอง มกจกรรมตางๆ ทจะใชในการจดกจกรรมตางๆ ในการเผยแพรใหทราบถงปญหาดานมลพษทเกดขน จดกจกรรมปลกตนไมเพอลดมลพษ 1 คนตอ 1 ตน จดตงองคกรทจะเปนตวกลางในการประสานงานแกไขปญหาระหวางรฐบาลและโรงงานอตสาหกรรม จงตองมโครงสรางการบรหารองคกรประกอบไปดวย คณะกรรมการบรหารหลายภาคสวนดงน

รฐบาล มหนาทในการออกนโยบายและกฎหมายทจะใชในการควบคมโรงงานอตสาหกรรม

ตวแทนโรงงานและประชาชนในจงหวดระยองมหนาทเสนอแนวทางและวธการทจะใชในการควบคมและปองกนดานมลพษทอาจจะเกดขน

องคกรเอกชน (NGO) มหนาทประสานงานแนวนโยบายตางๆ กบรฐบาล นกวชาการดานสงแวดลอม มหนาทตรวจสอบและปรบปรงแกไขแนวทางและ

วธการทจะใชในการควบคมและปองกนดานมลพษทอาจจะเกดขน องคกรทจดตงขนนมแนวทางทจะชวยปองกนและแกไขปญหาดานมลพษทอาจจะเกดขน และเปนองคกรทจดตงขนโดยไมมสวนเกยวของใดๆ กบภาคใดภาคหนงและจะตองเปนกลางในการตดสนใจในการแกไขปญหาดานมลพษทางอากาศ ลกษณะของโครงสรางการบรหารของ กองทนฟนฟอากาศในเขตควบคมมลพษจงหวดระยองนคอ

ภาพท 1 แสดงโครงสรางการบรหารกองทนฟนฟอากาศในเขตควบคมมลพษจงหวดระยอง


12

เมออธบายโครงสรางการบรหารกองทนฯ แลว ผสมภาษณจงเรมเชอมโยงเหตการณ เนอหาทไดเลาใหฟงตงแตตนกบวตถประสงคของการส ารวจในครงนเปนการสอบถามวา ประชากรในจงหวดระยองมความสนใจทจะมสวนรวมในฐานะผสนบสนนโครงการ โดยการสนบสนนเงนทนเพอด าเนนการใหกบโครงการดงกลาวหรอไม โดยทผวจยจะตงค าถามวา “หลงจากทไดฟงรายละเอยดเกยวกบสถานการณและเหตการณปญหาตางๆ และแนวทางการแกไขทเสนอใหฟงแลว ถาหากรฐบาลมนโยบายทจะระดมความรวมมอจากประชาชนโดยทวไป โดยการใหทกๆ ครวเรอนจายเงนสนบสนนเขากองทนฟนฟอากาศในเขตควบคมมลพษจงหวดระยอง เพอจะน าเงนไปใชในกจกรรมทไดกลาวขางตน สมมตวาถามการท าประชาพจารณผตอบจะลงคะแนนเสยงเพอสนบสนนนโยบายนหรอไม ถาครวเรอนของตนเองตองจายเงนจ านวนหนง”

ภาพท 2 แสดงเหตผลทตองจดตงกองทน ฯ

กอนการตดสนใจของกลมตวอยางนนผวจยกจะอธบายถงหลกการในการลงคะแนนโดยอานขอความดานลางนพรอมทงใชภาพท 1 และ ภาพท 2 ประกอบ ซงมรายละเอยดทจะอานใหผตอบฟงดงน “กอนการตดสนใจของทานขอใหทานระลกเสมอวา ค าตอบของทานจะเปนตวชวดวาประชาชนสวนใหญรบรถงปญหามลพษในจงหวดระยอง มากนอยแคไหน และถาหากมการจดตงกองทนฯ ขนจรงๆ จะตองไดรบความเหนชอบจากประชาชนสวนใหญกอนกรณเสยงสวนใหญมากกวารอยละ 50 เหนดวย วาใหมการจดตงกองทนฯ แตเสยงสวนนอย ไมเหนดวย ฉะนนเสยงสวนนอยกจะตองยอมรบในเสยงสวนใหญคอ ใหจดตงกองทนฯ และทกครวเรอนจะตองจายเงนเขากองทนฯ เทากน แตถาหากเสยงสวนใหญเกนกวารอยละ 50 ไมเหนดวย กบการจดตงกองทนฯ มเพยงเสยงสวนนอยท เหนดวย ดงนนเสยงสวนนอยกจะตองยอมรบในเสยงสวนใหญเชนกน คอไมมการจดตงกองทนฯ นและไมมการเกบเงนสนบสนนโครงการแมแตครวเรอนทเหนดวยกตาม”


13

กรณสนบสนนโครงการ กรณไมสนบสนนโครงการ ภาพท 3 ภาพท 4 6.4 ค าถามแบบปลายปด (Single Bounded Dichotomous Choice) ค าถามแบบปด เปนค าถามทก าหนดระดบราคาบดทสรางขนโดยการท าพร เทสแบบสอบถามแบบเปดใหกบกลมตวอยางตอบจ านวนเงนสงสดทกลมตวอยางเตมใจทจะจาย แลวน ามาวเคราะหเปนราคาคาบด การก าหนดราคาคาบดของแบบสอบถามจรง จากการท าพรเทสแลวน ามาค านวณนนจะไดราคาคาบดจ านวน 5 ระดบราคาประกอบไปดวย 500 บาท 1,000 บาท 2,000 บาท 4,000 บาทและ 5,000 บาท 7. การวเคราะหขอมล

ในการศกษาวจยครงน ผวจยจะท าการวเคราะหดวยสถตเชงพรรณนาและประมวลผลขอมลทไดจากการเกบขอมลจากแบบสอบถามจากการวเคราะหขอมลเชงส ารวจทไดทงหมดมาลงรหส เพอแปรผลขอมลตามระเบยบวธการทางสถตโดยใชโปรแกรมส าเรจรปส าหรบการวจยทางสงคมศาสตรเปนเครองมอชวยปฏบตการ และสถตพนฐานทใชอธบายลกษณะทวไปของประชากร โดยใชแบบจ าลองโลจต (Logit Model) โดยใชการวเคราะหความถดถอยโลจสตค (Logistic Regression Analysis) และก าหนดใหมลกษณะการกระจายของคาความคลาดเคลอนเปน แบบโลจสตค ในการประเมนคาสมประสทธของฟงกชนความเตมใจจาย เพอน าไปค านวณหาคาความเตมใจจายเฉลยตอไป และในกรณทตวแปรเชงกลมมคาเพยง 2 คาคอ 1 กบ 0 ในการประมาณคาควรใชการวเคราะหความถดถอยโลจสตคแบบสองทางเลอก (Binary Logistic Regression Analysis) โดยก าหนดใหความเตมใจจายเปนตวแปรตาม จากสมมตฐาน ความเตมใจทจะจายของประชาชนขนอยกบปจจยทางดานเศรษฐกจสงคมและราคาบดทก าหนดขนของผตอบแบบสอบถาม ไดแก ราคาบด (Bid) เพศ (Gender) อาย (Age) ระดบการศกษา (Education) สถานภาพทางครอบครว (Status) รายไดเฉลย (Income) ภมล าเนา (Rayong) จ านวนปทอาศยอยในจงหวดระยอง (Time_Rayong) อยางไร จะไดดงสมการ รปฟงกชน Y = f(Bid, Gender ,Age,Education,Status,Income,Rayong,Time_Rayong) รปแบบจ าลอง Y = a0 + a1B + a2G + a3A + a4E + a5S + a6I + a7R+ a8T


14

ก าหนดให H0 : ความเตมใจทจะจาย (WTP) ไมขนอยกบปจจยทางดานเศรษฐกจและสงคม H1 : ความเตมใจทจะจาย (WTP) ขนอยกบปจจยทางดานเศรษฐกจและสงคม โดยท คาสมประสทธของราคา (Bid Price) มคาเปนลบหมายถง ราคาทก าหนดขนใหกลมตวอยางตอบ ถามราคาสงกลมตวอยางกจะตอบเตมใจทจะจายนอยลง ในทางตรงกนขามถาราคาต ากลมตวอยางกจะตอบเตมใจทจะจายมากขน ระดบราคาทจดใหกลมตวอยางตอบนนเปนการสมระดบราคา คาสมประสทธของอาย (Age) มคาเปนบวกหมายถง กลมตวอยางทมอายมากจะตอบเตมใจทจะจายและกลมตวอยางทมอายนอยกจะตอบเตมใจทจะจายนอยลง คาสมประสทธของการศกษา (Education) มคาเปนบวกหมายถง กลมตวอยางทมการศกษาสงจะตอบเตมใจทจะจายมากกวากลมตวอยางทมการศกษานอย คาสมประสทธของรายได (Income) มคาเปนบวกหมายถง กลมตวอยางทมรายไดสงจะตอบเตมใจทจะจายมากกวากลมตวอยางทมรายไดต า คาสมประสทธของภมล าเนา (Rayong) มคาเปนบวกหมายถง กลมตวอยางทมภมล าเนาอยในจงหวดระยองจะตอบเตมใจทจะจายมากกวากลมตวอยางทมภมล าเนาอยตางจงหวด คาสมประสทธของระยะเวลาทอาศยอยในจงหวดระยอง (Time Rayong) มคาเปนบวกหมายถง กลมตวอยางทอาศยอยในจงหวดระยองเปนเวลานานจะตอบเตมใจทจะจายมากกวากลมตวอยางทอาศยอยในจงหวดระยองเปนระยะเวลาไมนานดงตารางท 1

ตารางท 1 แสดงตวแปรตนและการตงสมมตฐานของตวแปร

ตวแปร รายละเอยด คาสมประสทธของตวแปร BID (B) ราคาคาบตทก าหนดขน -

Gender (G) เพศ ? Age (A) อาย +

Education (E) การศกษา + Status (S) สถานะทางครอบครว ? Income (I) รายไดเฉลยตอครอบครว + Rayong (R) ภมล าเนา +

Time_Rayong (T) ระยะเวลาทอาศยอยในระยอง + a0 สมประสทธของตวแปรคงท a1 สมประสทธของตวแปร Bid a2 สมประสทธของตวแปร Age a3 สมประสทธของตวแปร Education a4 สมประสทธของตวแปร Status a5 สมประสทธของตวแปร Income a6 สมประสทธของตวแปร Gender a7 สมประสทธของตวแปร Rayong a8 สมประสทธของตวแปร Time

ทมา : จากสมมตฐานการวจย


15

มลคาความเตมใจทจะจายเฉลย (Mean Willingness to Pay : MWTP) ในการค านวณแบบ Parametric Method ผลจาก Logit Regression สามารถน ามาค านวณคาความเตมใจทจะจายเฉลย (Mean Willingness to pay) โดยใชแบบจ าลอง Random Utillity Maximization ของ Hanemann (ค.ศ.1984) ซงก าหนดคาความสมพนธไวดงสมการ

Prob (Yes) = 1- { 1+exponential [ β0 – β1(Bid) ] } –1 โดยทคา β0 และ β1 คอคาสมประสทธตางๆ Bid คอราคาบดทก าหนดขน เพอจะถามใหกลมตวอยางตอบเตมใจทจะจายหรอไม Mean WTP = β0 / β1 โดยท คา β0 เปนคาของสมประสทธของตวแปรคงท (ในกรณทไมไดน าเอาตวแปรอนๆ มาวเคราะหดวย) และ β1 เปนคาของสมประสทธของตวแปร Bid 8. สรปผลการวจย จากการวเคราะหขอมลดวยการสมภาษณกลมตวอยางไดขอมลตางๆ และน าไปวเคราะหขอมลดวย Logit Model ไดผลการวเคราะหขอมลดงตารางท 2

ตารางท 2 ผลการวเคราะหตวแปรทมอทธพลตอการตดสนใจโดยใช Logistic Regression

ตวแปร B Sig. Gender -0.474698986 0.246445447 Education -0.157094734 0.047132186**

Status 1.09822122 0.045178271*

Age -0.068600958 0.049674493*

Bid -0.000717695 6.98487E-07***

Income 2.32461E-05 0.106563824**

Rayong 1.252656558 0.383294742 Time_Rayong 0.033403646 0.373125959 Constant 3.557153834 0.015848396 -2 Log likelihood Cox & Snell R Square Nagelkerke R Square

152.0159298 0.259830445 0.355279061 หมายเหต : *** ความเชอมน 99% ** ความเชอมน 95% * ความเชอมน 90%

ผลการส ารวจขอมลทวไปของกลมตวอยาง พบวา กลมตวอยางสวนใหญมอายเฉลย 34.45 ป มสถานะภาพสมรสแลว ระดบการศกษา มธยมศกษาตอนปลาย (ม.6 / ปวช.) มอาชพสวนใหญเปนพนกงานบรษท / พนกงานโรงงาน มภมล าเนาอยภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มาอาศยอยจงหวดระยองอยในชวง 6-10 ป มาแลว ระดบรายไดจะอยท 5,001-12,000 บาท/เดอน มรายไดเฉลยอยท 15,220 บาท/เดอน/คน และ มระดบรายไดเฉลยตอครอบครวอยท 31,443.33 บาท/เดอน/ครอบครว รายไดเฉลยไดมาจากแมบาน


16

และพอบาน มระดบรายจายทงครอบครวอยทชวง 5,001-20,000 บาท /เดอน มคาเฉลยรายจายทงหมดอยท 14,504.87 บาท/เดอน มลกษณะทพกอาศยเปนบานพกสวนตว (บานเดยว) กลมตวอยางสวนใหญแลวเคยบรจาคในสวนของการกศลเปนสวนใหญ และไมไดเปนสมาชกองคกรดานสงแวดลอม ผลการส ารวจสภาพแวดลอมทวไปของจงหวดระยอง พบวากลมตวอยางคดวาปญหาดานเศรษฐกจ เชน ราคาสนคาแพง คาครองชพสง ฯลฯ เปนปญหาทรายแรงทสดในระดบประเทศและปญหาสภาวะโลกรอนและสภาวะเรอนกระจก ซงเปนผลกระทบดานสงแวดลอมในปจจบนนเกดขนมากทงในระดบประเทศและระดบโลก เปนผลกระทบทท าใหเกดภาวะโลกรอน นอกจากนกลมตวอยางยงเหนวาปญหาดานสงแวดลอมนนตองรบหาทางแกไขดวนทสด ผลการส ารวจ การไดรบขอมลขาวสารนนสวนใหญแลวกลมตวอยางไดรบขอมลขาวสารดานมลพษอยเสมอ แหลงขอมลขาวสารสวนใหญแลวจะไดรบจากโทรทศน ลกษณะของขอมลขาวสารนนสวนใหญจะเปนขาวสารเกยวกบผลกระทบทเกดขนแลว กลมตวอยางสวนใหญแลวรบรเรองทจงหวดระยองถกประกาศใหเปนเขตควบคมมลพษ และสวนใหญแลวจะมความรสกวาเปนผลดกบจงหวด ผลการส ารวจความคดเหนเกยวกบการแกไขปญหามลพษพบวา วธทจะชวยแกไขปญหาดานมลพษไดดทสดกคอการจดตงองคกรดานสงแวดลอมขนมาดแลและชวยแกไขปญหา ความคดเหนเกยวกบวาผทจะรบผดชอบในการแกไขปญหาดานมลพษนนควรจะเปนประชาชนทกคนในจงหวดระยองชวยกนดแลแกไขปญหามลพษทเกดขน ผลการส ารวจความเตมใจทจะจายเพอฟนฟสภาพอากาศในเขตควบคมมลพษจงหวดระยอง มมลคาความเตมใจทจะจายอยท 1,000 บาท/เดอน/ป จากการพจารณาการแสดงความคดเหนทมมากกวารอยละ 50 การค านวณมลคาความเตมใจทจะจายดวยวธหารเมตรกและดวยวธไมใชพาราเมตรกจะไดมลคาความเตมใจทจะจายอยท 4,699.51 และ 1,483.33 ตามล าดบ จากจ านวนครวเรอนทงสน 59,565 ครวเรอน เพราะฉะนนคดเปนมลคาเงนทใชในการสนบสนนกองทนฟนฟสภาพอากาศท ง 3 วธ จะไดมลรวมทงสน 297 ลานบาท 1,401 ลานบาท และ 442 ลานบาท (คดจาก 5 ปทจะมการจดตงกองทนฯ) จากการน าคาเฉลยความเตมใจทจะจายคณกบจ านวนประชากรและจ านวนปทจดตงกองทนฯ เหตผลของผทไมสนบสนนโครงการเนองจากสาเหตวา ประชาชนสวนใหญไมควรเขารบผดชอบเพราะไมไดเปนผทกอปญหา สอบถามความมนใจของกลมตวอยางพบวา คอนขางมนใจในการตอบ (กรณไมเตมใจ) และเหตผลของผทสนบสนนโครงการนสวนใหญกลมตวอยางใหความเหนวา ปญหาในดานการเจบปวยของลกหลานจะไดลดนอยลง สอบถามความมนใจของกลมตวอยางพบวา คอนขางมนใจในการตอบ (กรณเตมใจจาย) ถามการเกบเงนเพอสนบสนนโครงการจรงๆ แลวลกษณะการเกบเงนนนควรทจะเกบผานทางระบบประกนสงคม กลมตวอยางสวนใหญจะเชอมนในแบบสอบถามและคดวามโอกาสทจะเปน “โรคมาบตาพด” ไดนอกจากนกลมตวอยางยงคดวาปญหาดานสงแวดลอมนสามารถแกไขใหหมดไปได 9. ขอเสนอแนะในการวจย

การวจยในครงนเปนการวจยกลมตวอยางทไดรบผลกระทบจากโรงงานอตสาหกรรมโดยตรง เฉพาะในเขตควบคมมลพษจงหวดระยอง จากการประกาศของศาลปกครองจงหวดระยองใหพนท 6 ต าบลใหเปนเขตควบคมมลพษ ยงมอกหลายพนททไดรบผลกระทบเชนกนแตไมมการควบคมและดแล ในการวจยครงตอไปควรจะเลอกสถานททยงไมเกดปญหาดานมลพษเพราะบางพนทนนมปญหาแตประชาชนไมกลาทจะตอส


17

เพอใหแกไขปญหา ทงนอาจเปนเพราะประชากรสวนใหญไมใชคนในพนทและอาจจะเกรงกลววาถาตอสหรอมการบงคบมากเกนไปอาจจะไมมงานใหท าเหมอนอยางเชน มาบตาพดนการประกาศเขตควบคมมลพษในครงนกลมตวอยางไดรบผลกระทบจากการระงบโครงการทง 76 โครงการ เศรษฐกจเปลยนไปหลงจากถกประกาศใหระงบโครงการ เนองจากมประชากรบางกลมตองท างานจากโครงการตางๆ ทเกดขนท าใหกลมตวอยางไมกลาทจะเตมใจจายมากนก การประกาศใหเปนเขตควบคมมลพษนนมทงผลดและผลเสยส าหรบปญหาดานมลพษ การศกษาวจยครงนสวนใหญกลมประชากรจะเปนพนกงานในระดบลกจางและสวนใหญจะเปนประชากรทอยในเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ไมไดเปนคนในพนทของจงหวดระยองโดยตรง จงท าใหผลการวจยทไดเปนมลคาความเตมใจทจะจายทเกดจากการใชทรพยากรธรรมชาต (User Value) มากกวามลคาทเกดจากการไมไดใชทรพยากรธรรมชาต (Non-Use Value) เปนผลท าใหขอมลบางอยางแปรปรวนได อกทงในการวจยครงน การก าหนดราคาบดทใชนน กลมตวอยางอาจจะไดรบระดบราคาทต าหรอมากเกนไป การตอบความเตมใจทจะจายนนกลมตวอยางไมไดมสทธในการเลอกระดบราคา ดงนนจงขอแนะน าควรทจะมการใชค าถามแบบปลายปด สองขนโดยการก าหนดราคาคาบดจากสงหรอต า ถาไมเตมใจจายกลดราคาคาบดหรอเพมราคาคาบดเขาไปวาอยทระดบใด จะมผลท าใหไดคาความเตมใจจายอยางแทจรงได พรอมทงจะสามารถประเมนความเสยหายของสงแวดลอมทเกดขนไดจรงจากมลคาความเตมใจจายของประชาชน นอกจากนประชากรบางคนยงรสกเกรงใจทจะตอบกลววาผวจยนนจะท างานไมส าเรจจงตอบไปโดยไมพจารณามากนก ผสมภาษณควรจะตองฝกฝนและอธบายเหตผลพรอมทงสถานการณอยางถกตองและแมนย าจงจะมผลท าใหงานวจยเกดความคลาดเคลอนนอยทสด

ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไปนน ผวจยเหนวาควรทจะเปนการศกษาจากกลมตวอยางทเปนคนในพนทจงหวดระยองโดยตรงเทานนจะไดขอมลทงทเปน Non User Value และ User Value จงจะไดเปนมลคาของความเตมใจทจะจายทแทจรงของจงหวดระยอง นอกจากนการใชแบบจ าลอง Logit Model มขอจ ากดในตวมนเองอยแลว นกวจยจะตองเจอปญหาการเกบขอมลทละเอยดอยเสมอ การไดค าตอบในลกษณะทเปนชวง หรอค าตอบในลกษณะใชหรอไมใช มความเปนไปไดทจะไดรบความรวมมอจากผใหสมภาษณมากขน โดยเฉพาะการประยกตแบบจ าลองกบปญหาการตลาดทตองสมภาษณผบรโภคในสนคาทไมมปรากฏในตลาด อยางเชนทรพยากรธรรมชาตจ าตองไมไดเปนเพยงความรสกวาจะดขนหรอเกดปญหานอยลงเทานน ในบางกรณประชากรบางสวนอาจจะอยนอกเหนอจากการส ารวจ ท าใหขอบเขตของขอมลนนถกตดทอนออกไปทงหวและทายแบบจ าลองเชงเสน (Linear Regression) จงไมเหมาะสมจ าเปนตองแปลงรปใหอยในลกษณะอน อยางเชน Logit หรอ Probit ในผลงานวจยครงนนาจะเปนแนวคดทจะใหนกวจยไดสานตอแนวทางการจดการดานมลพษไดมากขน


18

บรรณานกรม จงหวดพระนครศรอยธยา. สรปผลการประชมยอยเรอง “ทนทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอมเพอ การพฒนาทยงยน” ในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (2550- 2554) , 2549. มงสรรพ ขาวสอาด. การจดล าดบความส าคญของปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย. สมพร เพงค า และบ าเพญ ไชยรกษ.สการพฒนาทไมเบยดเบยนสขภาพ ประกาศเขตควบคม มลพษ รกษาชวตคนระยอง,พมพครงท 2.วนดาการพมพ,มนาคม 2552 (16 หนา). ส านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต (สช.). อภรดา เพงแสวง. ความเตมใจทจะจายคาบรการบ าบดน าเสย : กรณศกษาโครงการระบบระบายน า และบ าบดน าเสยเทศบาลเมองกาญจนบร,มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.2548 อรพรรณ ณ บางชาง ศรเสาวลกษณ และ อทธพล ศรเสาวลกณ . โครงการศกษาแนวทางการ ประเมนมลคาทางเศรษฐกจจากผลกระทบทางดานสงแวดลอมเพอสนบสนน กระบวนการยตธรรม. สถาบนวจยรพพฒนศกด ส านกงานศาลยตธรรม.โรงพมพ วฑรยการปก (1977), มกราคม 2552. อทธพล ศรเสาวลกษณ . รายงานขนกลาง : แนวทางการประเมนมลคาทางเศรษฐกจจาก ผลกระทบทางดานสงแวดลอมเพอสนบสนนกระบวนการยตธรรม. สถาบนวจย รพพฒนศกด. อดมศกด ศลประชาวงศ .รายงานประชมกลมยอยทางวชาการครงท 7 เรอง "องคความรในการ ประเมนมลคาสงแวดลอมของประเทศไทย" . คณะพฒนาการเศรษฐกจ สถาบนวจย เพอการพฒนาประเทศไทย. 2548.

วิเคราะห์ความเต็มใจจะจ่าย ... · 2012-03-29 ·...

Documents

Transcript of วิเคราะห์ความเต็มใจจะจ่าย ... · 2012-03-29 ·...