ตัวอย่างผลการด าเนินงานสนอง ... ·...

948

ตวอยางผลการด าเนนงานสนองพระราชด ารในกจกรรมของ อพ.สธ. ของหนวยงานทรวมสนองพระราชด าร ในปงบประมาณ 2558

กจกรรมท 4 กจกรรมอนรกษและใชประโยชนพนธกรรมพช

ด ำเนนงำนโดยกองทพอำกำศ

การตดตามสภาพอณหภมและความชนสมพทธเพอใชในการเกบเมลดพนธ การตดตามผลและวเคราะหขอมลสภาพอณหภมและความชนสมพทธเพอใชในการเกบเมลดพนธ ด าเนนการตดตามผลสภาพอณหภมและความชนสมพทธในรอบป และวเคราะหผลเพอก าหนดเวลาในการเกบอากาศเยนเขาสระบบเครองควบคมหองเยน (ตฉนวน) ในธนาคารเมลดพนธ เครองควบคมการท างานของหองไดแกการควบคมคาของอณหภมและความชนสมพทธภายในหอง ประกอบดวยหองละ 1 ชด โดยมหลกการท างานของการควบคมอณภมและความชนสมพทธ อณหภม ตงคาการท างานของเครองควบคมอณหภมปจจบนตงคาการท างานอยระหวาง 12-15 0C ซงหมายถง เครองควบคมจะใหพดลมดเอาความเยนภายนอกพระมหาธาตฯ เขามายงหองเกบเมลดพนธเมออณหภมภายนอกพระมหาธาตต ากวาหรอเทากบ 12-15 0C ในขณะทพดลมดอากาศเยนภายนอกเขาสภายในหองเกบเมลดพนธและภายในหองมอณหภมเทากบ 12-15 0C พดลมดอากาศจะหยดการท างาน ในขณะทสภาพอณหภมภายในหองเกบเมลดพนธเรมสงขนเกน 12-15 0C และอณหภมภายนอกหองต ากวา 12-15 0C พดลมดดอากาศจะท าการดดอากาศเยนเขาไปสหองเกบเมลดพนธจนกวาอณหภมในหองเทากบ 12-15 0C พดลมจะหยดดดอากาศ ส าหรบอณหภมภายนอกพระมหาธาตสงกวา 12-15 0C พดลมจะไมท างานหรอไมดดอากาศเขาสหองเกบเมลดพนธ ปจจบนทางคณะท างาน อพ.สธ. – ทอ. ไดด าเนนตดตามตรวจสอบขอมลการท างานและปรบปรงการท างานของระบบเปนระยะ ๆ ความชนสมพทธ ตงคาการท างานของเครองควบคมความชนสมพทธภายในหองเกบเมลดพนธใหมคาระหวาง 40-60 % หมายถง เครองควบคมความชนจะท างานดดลดความชนเมอภายในหองมความชนเกน 60 % และจะหยดท างานเมอความชนสมพทธต ากวา 40 %

949

แสดงเครองบนทกขอมลอตโนมต

ด ำเนนงำนโดยองคกำรสวนสตวในพระบรมรำชปถมภ

การศกษา วจย ทางดานชววทยาโมเลกลของพชและสตว (Plants Genetic and Animal Genetic)

1. งานศกษา DNA พช - โครงการศกษาลายพมพดเอนเอพชวงศขงบางชนด โดยเทคนค RAPD (Random – amplified Polymorphic DNA) ผลการด าเนนงาน ด าเนนการสกดดเอนเอจากพชตะกลขง-ขา ภายในศนยการเรยนรเศรษฐกจพอเพยง จ านวนทงสน 7 ชนด ไดแก ขากนใบ ขมน มหาหงษ ไพลด า ขาเลก วานสาวหลงและกระทอ เพอหาปรมาณดเอนเอทไดมากทสดจากการสกด 2 วธ คอ สกดดวยดเอนเอ ใชวธดดแปลงของ Doyle และ Doyle (1991) และการสกดดเอนเอดวย innuPREP Plant DNA Kit ทงสนจ านวน 6 ชนด ทงสน 48 ตวอยาง พบวา การสกดดวยดวย innuPREP Plant DNA Kit ไดใหปรมาณดเอนเอทมากกวา

แสดงตวอยางของใบพชในตระกลขง-ขา

950

บดตวอยางพชดวยไนโตรเจนเหลว

การสกดดวยดเอนเอ ใชวธดดแปลงของ Doyle และ Doyle (1991) พบวา ขมนและขาเลก

(แถบท 2 และ 5) ใหปรมาณดเอนเอออกมาไดมากกวาตวอยางชนดอนๆ เมอเทยบกบ Lambda DNA Standard

การสกดดเอนเอดวย innuPREP Plant DNA Kit พบวา ขากนใบ ขมน มหาหงษ ไพลด า ขาเลก

วานสาวหลง (แถบท 1- 7) ใหปรมาณดเอนเอทมากกวากระทอ (แถบท 8) เมอเทยบกบ Lambda DNA Standard

2. งานศกษา DNA fingerprint สตว - โครงการศกษาความสมพนธทางพนธกรรมของแยทปลอยคนธรรมชาต (Leiolepis belliana) ในพนทโครงการ อพ.สธ.-ทร. อ.สตหบ และพนทโครงการ อพ.สธ.- สวนสตวเปดเขาเขยว อ.ศรราชา จ.ชลบร ผลการด าเนนงาน

951

ด าเนนการสกดดเอนเอจากแยผเสอ Leiolepis belliana ในพนทหมเกาะแสมสารทงสน 34 ตวอยาง สกดดเอนนเอดวยวธ FavoPrepTM Tissue Genomic DNA Extraction kitz จากนนน าตวอยางดเอนทงหมดมาเพมปรมาณดวยปฏกรยาลกโซ PCR (Polymorase Chain Reaction) น ามาการตรวจสอบปรมาณดเอนเอโดยวธอเลคโตรโฟลซส พบวาไดใหปรมาณดเอนเอมากในทกตวอยาง กระบวนการสดทายอยในขนตอนการสง Sequencing เพอการแปลรหสพนธกรรม

แยผเสอ (Leiolepis belliana )

การเกบตวอยางเนอเยอในการน ามาสกดดเอนเอ

ตรวจสอบคณภาพและปรมาณดเอนเอบน 0.4 % อะกาโรสเจล

952

ด ำเนนงำนโดยองคกำรเภสชกรรม

โครงการแปรรปสมนไพรคณภาพเพอใชในโรงงาน วตถประสงคของโครงการ 1. เพอสนองพระราชด ารในโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร (อพ.สธ.) 2. เพอเปนแหลงวตถดบสมนไพรทไดคณภาพเพอใชในโรงงานสารสกดขององคการเภสชกรรม 3. เพอสรางภาพพจนทดใหกบผลตภณฑธรรมชาตขององคการเภสชกรรม ในเรองแหลงวตถดบแบบ GAP 4. เพอเปนแปลงสาธตและแหลงเรยนรการผลตวตถดบสมนไพรครบวงจร พนทเปาหมาย โรงงานแปรรปสมนไพร พนทองคการเภสชกรรม อ าเภอหนองใหญ จงหวดชลบร เปาหมาย จ านวนชนดของสมนไพรทแปรรปไมนอยกวา 5 ชนดเปาหมายเชงคณภาพวตถดบสมนไพรทผลตไดผานเกณฑมาตรฐานคณภาพขององคการเภสชกรรม ผลการด าเนนงาน แปลงพรมมทปลกจ านวน 3 ไรในป 2557 ทไดเกบเกยวและแปรรปตงแตเดอนกรกฎาคม -กนยายน 2557 และไดวตถดบพรมมแหงจ านวน 750 กโลกรม มการเกบเกยวครง(crop 1) เพมในเดอนตลาคม 2557 ไดวตถดบพรมมแหงอกจ านวน 700 กโลกรม รวมไดวตถดบพรมม 1,450 กโลกรม หรอประมาณ 480กโลกรมตอไร ซงตรวจสอบแลววามปรมาณสารส าคญ คอ total saponin 1.2- 1.8% และมคณสมบตอนผานมาตรฐานทก าหนด นอกจากนยงมการเกบเกยวครงทสอง (crop 2) ในเดอนพฤศจกายน-ธนวาคม 2557 เพอศกษาขอมล อก 650 กโลกรม พบวามสารส าคญนอยลง คอมปรมาณสารส าคญ คอ total saponin 0.8-1.1% แปลงพรมมทปลกจ านวน 3 ไรในเดอนพฤษภาคม 2558 ไดเกบเกยวและแปรรปตงแตเดอนกรกฎาคม-กนยายน 2557 ไดวตถดบพรมมแหงจ านวน 465 กโลกรมซงทดสอบแลววามปรมาณสารส าคญ คอ total saponin 1.6- 2.0 % และมคณสมบตอนผานมาตรฐานทก าหนด จะตองมการเกบเกยวและแปรรปพรมมในแปลงนเพม รวมทงเกบเกยวแปรรปพรมมในแปลงทปลกในเดอนสงหาคม 2557 อก 3ไรโดยเรมเกบเกยวเมออายของพรมมประมาณสามเดอนจ านวนชนดของสมนไพรทแปรรปในป 2558 มเพยงชนดเดยวคอ พรมม เนองจากผลตภณฑ “จพโอ พรมม ชนดเมด” ทเรมวางตลาดในเดอนกนยายน 2557 มยอดขายดกวาประมาณการ จงมความตองการวตถดบพรมม

953

จ านวนมาก ซงพรมมแหงทใชผลตสารสกดมาจากการปลกเองเพอควบคมวาเปนสายพนธทไดรบมาจากมหาวทยาลยนเรศวรและมผลวจยแลว

ภาพแสดง การตากพรมมในโรงตากแสงอาทตยและการอบพรมมในตอบ

ด ำเนนงำนโดยกรมวทยำศำสตรบรกำร

โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด ารฯ สนองพระราชด ารโดยกรมวทยาศาสตรบรการ

วตถประสงคของโครงการ 1. เพอรวมสนองพระราชด ารในกจกรรมอนรกษและใชประโยชนจากพนธกรรมพช 2. ศกษาองคประกอบทางอาหารของผลมะเกยงและพชอนรกษ 3. เพอสงเสรมใหเกดความรวมมอและการท างานในเชงบรณาการระหวางหนวยงานภายในของรฐและประชาชน ผลการด าเนนงาน ดานการวเคราะหทดสอบสวนประกอบของกรดไขมนของพชอนรกษ ทเกบจากพนทปลกในเขตวจยของโครงการ อพ.สธ. ในเขตภาคเหนอของประเทศไทยโดยโครงการวทยาศาสตรชวภาพเปนหนวยงานทรบผดชอบด าเนนการทดสอบตวอยางเมลดมะกง (Hodosonia sp. รหส HOD-001) และจดท ารายงานผลสงใหโครงการ อพ.สธ. รายการสวนประกอบของกรดไขมนรวม 16 รายการ ไดแก กรดไมรสตก กรดปาลมมตก กรดปาลมมโตลอก กรดเฮพตะดคาโนอก กรดสเตยรก กรดโอลอก กรดไลโนล

954

อก กรดไลโนลนก กรดอราชดก กรดไอโคซโนอก กรดบฮนกกรดลกโนซรก ไขมนอมตว ไขมนไมอมตวต าแหนงเดยว ไขมนไมอมตวหลายต าแหนง และไขมนทรานส

ด ำเนนงำนโดยองคกำรสงเสรมกจกำรโคนมแหงประเทศไทย

โครงการวจยและพฒนาผลตภณฑโยเกรตผสมมะเกยง วตถประสงคของโครงการ 1.เพอพฒนาสตรผลตภณฑโยเกรตผสมมะเกยงใหเปนทยอมรบของผบรโภค 2.เพอพฒนาผลตภณฑจากผลมะเกยงใหสามารถผลตเชงอตสาหกรรมและจ าหนายเชงพาณชยได 3.เพอเพมความหลากหลายใหกบผลตภณฑโดยการเพมรสชาตในการผลตผลตภณฑโยเกรต ผลการด าเนนงาน มะเกยงเปนผลไมตระกลเบอรรไทยผลสกมสมวงแดงรสชาตเปรยวฝาดมคณคาทางโภชนาการสงนยมนามาบรโภคทงในรปผลสดและผลตภณฑแปรรปไดแกนามะเกยงพรอมดมไวนมะเกยงเนคตารมะเกยงเปนตนมะเกยงจดเปนพชในโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชดารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร (อพ.สธ.) ซงกาลงสงเสรมใหมการปลกและอนรกษพนธพชนไวกอปรกบองคการสงเสรมกจการโคนมแหงประเทศไทย (อ.ส.ค.) ไดเขารวมโครงการพฒนาผลตภณฑโดยเลอกพฒนาจากผลมะเกยงตามแผนการวจยและพฒนาผลตภณฑของอ.ส.ค. ปงบประมาณ 2557-2559 มนโยบายใหพฒนาผลตภณฑโยเกรตผสมผลไมตามฤดกาลเพอสขภาพสรางความหลากหลายและตอบสนองตอความตองการของผบรโภคทมแนวโนมบรโภคอาหารทมประโยชนใสใจสขภาพและมความแปลกใหม การวจยและพฒนาผลตภณฑโยเกรตผสมมะเกยง (Yoghurt with Makiang) มวตถประสงคเพอพฒนาสตรผลตภณฑโยเกรตผสมมะเกยงใหเปนทยอมรบของผบรโภคสามารถผลตเชงอตสาหกรรมเพมความหลากหลายใหกบผลตภณฑโยเกรตและจาหนายเชงพาณชยไดโดยงานวจยศกษา 1.) ระดบความสกของผลมะเกยง 2.) ปรมาณนาตาลสาหรบทาเนอมะเกยงเชอมทรอยละ 30, 35, 40 และ45 3.)

ตวอยางผลมะกง

955

การใหความรอนในการฆาเชอ 4.) อตราสวนของโยเกรตตอเนอมะเกยงเชอมทเหมาะสมและ 5.) อายการเกบรกษาผลตภณฑโยเกรตผสมมะเกยงผลการทดลองพบวาสตรทไดรบการยอมรบมากทสดจะตองใชเนอมะเกยงจากผลมะเกยงสกลกษณะสมวงด าเนอนมไมหยาบกระดางและใชปรมาณนาตาลทรายในการเชอมรอยละ 35 ของสวนผสมทงหมด (สวนผสมในการทาเนอมะเกยงเชอมไดแกน า, เนอมะเกยง, น าตาลทราย, เพคตน) ใชอณหภมในการฆาเชอ 80-85 องศาเซลเซยสเปนเวลา 20 นาทอตราสวนโยเกรตตอเนอมะเกยงเชอมทเหมาะสมในผลตภณฑ 1 ถวยคอโยเกรต 104-106 กรมตอเนอมะเกยงเชอม 14-16 กรมโดยไดรบการยอมรบจากผบรโภครอยละ 78.6 จากผทดสอบ 150 คนคณภาพมาตรฐานของโยเกรตผสมมะเกยงอายการเกบรกษา 15 วนทอณหภม 4-8 องศาเซลเซยสไมพบน าแยกชน (Syneresis) เมอคนโยเกรตและมะเกยงใหเขากนโยเกรตจะมสชมพมวงและมชนเนอมะเกยงสามารถเคยวไดคณภาพทางดานเคมพบวาคาปรมาณของแขงทละลายน าไดทงหมดหรอ Total Soluble Solid เทากบ 19oBrix , คาพเอชเทากบ 4.09 , คาความเปนกรดเทากบ 0.85% คณภาพทางดานจลนทรยพบวาปรมาณจลนทรยทงหมด 127x105cfu/g , ปรมาณยสตและเชอรานอยกวา 1x101 cfu/g , ปรมาณโคลฟอรมนอยกวา 1x101 cfu/g และปรมาณแบคทเรยชนดE.coliนอยกวา 1x101 cfu/g

ภาพแสดง แสดงลกษณะเนอมะเกยงเชอมสตรทไดรบการคดเลอก

956

ด ำเนนงำนโดยจฬำลงกรณมหำวทยำลย

บทบาทของพรอพอลสผงพนธ Apis mellifera ตอการตายของเซลลมะเรงเตานม BT-474

บทน า ผลตภณฑของผงมหลายชนด ไดแก น าผง นมผง เกสรผง ไขผง พษผงและพรอพอลส ในสวนของฤทธทางชวภาพ พบวาพรอพอลสมฤทธทางชวภาพหลาย ๆ ชนดทนาสนใจ จงนยมน ามาใชในทางการแพทยแผนโบราณ องคประกอบทางเคมและคณสมบตตาง ๆ ของพรอพอลสขนอยกบสภาพทางภมศาสตร ชนดของผง ชนดของพชอาหาร เปนตน โดยทวไปพรอพอลสมลกษณะเปนยางเหนยวมสน าตาลเขม พรอพอลสทไดจากตน Poplar (Populus nigra L.) ประกอบดวย ยางจากพช (50%), ไข (30%), น ามน (10%), เกสรดอกไม (5%) และองคประกอบอน ๆ (5%) พรอพอลสมฤทธทางชวภาพหลาย ๆ ชนด เชน ฤทธตานแบคทเรย ฤทธตานไวรส ฤทธตานการอกเสบ และฤทธตานออกซเดชน ซงพบวาทงสารสกดอยางหยาบและสารประกอบมฤทธทดทงสองชนด และใหผลทดทงในระดบ in vitro หรอ in vivo ยกตวอยางเชน หน mice เพศผแบบ BALB/c ไดรบสารสกดอยางหยาบดวยเอทานอล (CEE) ของ Brazillian green propolis (200 mg/kg ของน าหนกตว) เปนเวลา 3 วน ผลพบวาหนมระบบภมคมกนทดขน มการแสดงออกของยน Toll-like receptor (TLR)-2 และ TLR-4 ทสงขน และมการสราง Pro-inflammatory interleukin (IL)-1 และ IL-6 ทมากขนใน Macrophages และ Spleenocyte cells นอกจากนยงพบวาพรอพอลสท าใหมการแสดงออกของ TLR-4 และกลมของ Differentiation (CD) 80 ใน Human monocytes และเพม

ระดบการแสดงออกของ Tumor necrosis factor (TNF)- และ IL-10 ในลกษณะทแปรผนตามความเขมขนของสาร ถา TLR-4 ถกยบยง ผลพบวาการผลต Cytokine จะลดลง พรอพอลสมสารประกอบทางเคมอยประมาณ 50 ชนด ซงสวนใหญเปนพวก Polyphenolic, flavonoids และ Fatty acids ยกตวอยางเชน Baccharin ทแยกไดจาก Brazillian propolis สามารถยบยง Aldo-keto reductase 1C3 (AKR1C3) ซงมความเกยวของกบการดอยา Castration ของ Prostate cancer นอกจากนยงพบวา ในหน Mice ซงไดรบ Caffeic acid phenethyl ester (CAPE) ซงเปนสารประกอบทส าคญในพรอพอลส ทมความเขมขน 5 µM/kg โดยวธ Intraperitoneal injection สามารถอาการกงวลลงได พบวามการเกด p38MAPK phosphorylation ทลดลง ซงสงผลใหเกดการท างานของ Glucocorticoid receptor ทมากขน Propoelix™ ซงเปนสารสกดดวยน าของพรอพอลสใชรกษาผปวยทเปนไขเลอดออกไดด ผปวยจ านวน 63 คน ทไดรบ . Propoelix™ ขนาด 200 mg/แคปซล จ านวน 2 แคปซล จ านวน 3 ครงตอวน เปนเวลา 7 วน จะฟนไขไดเรวอยางมนยส าคญในวนท 3 และวนท 6 ตามล าดบ มการรายงานถงกลไกในระดบโมเลกลของสารประกอบทางเคมในพรอพอลส ยกตวอยางเชน CAPE (25 µM) สามารถชกน า Apoptosis ใน HeLa cervical cancer cell line (ME 180) หลงเลยง

957

รวมกนเปนระยะเวลา 8 ชวโมง และชกน า Cell cycle arrest ทระยะยอย S และ G2/M subphases, พบการแสดงออกทสงขนของ E2F-1 target gene, cyclin A, cyclin E, apoptosis protease activating of factor-1 (Apaf-1) และ Myeloid leukemia cell differentiation protein (Mcl-1) แตมการแสดงออกของ Cyclin B ทลดลง นอกเหนอจากน ยงพบวา Chrysin สามารถลดระดบของ Pro-inflammatory cytokines IL-

1β และ IL-6 ในน าเลอดในหน Rat ทมอาการของ Type 2 diabetic โดยการชกน าดวยอาหารทม

ไขมนสง / streptozotocin เนองจาก Pro-inflammatory cytokines ซงรวมถง TNF-α มบทบาทส าคญตอการตาน Insulin resistance และการตอบสนองทางการอกเสบ, chrysin จงเปนเปาหมายใหมในการใชรกษา Type 2 diabetes คารดานอล ซงเปนสารประกอบ Phenolic มกพบใน Cashew tree (Anacardiaceae) family ถกรายงานการคนพบมากอนหนานแลวในพรอพอลสของผงพนธ Apis mellifera มฤทธในการตานการอกเสบ ตานแบคทเรย และตานออกซเดชน แตอยางไรกตามบทบาทการท างานในระดบโมเลกลยงไมมการรายงานถง ในงานวจยน เลอกใช BT-474 cell line ซงเปนมะเรงเตานมเปนตนแบบในการศกษา เนองจากเปนสาเหตการตายของผหญงไทยในระดบตน ๆ

เนองจากคารดานอลไมสามารถหาซอไดตามทองตลาด ในการทดลองนจงตองท าการสกดบรสทธเอง ตามวธทเคยรายงานมาแลวกอนหนาน ในงานวจยนใหความส าคญกบการเปลยนแปลงทางสณฐานวทยาซงสงเกตไดโดยใชกลองจลทรรศนแบบใชแสง ศกษา Cytotoxic activity โดยใช 3-(4,5-dimethyl-thiazol-2-yl)2,5-diphenyl-tetrazolium bromide (MTT) assay และการเกด Cell cycle arrest, apoptosis และ Necrosis ดวยวธ Flow cytometric analysis รวมกบการยอมเซลลดวยส Annexin V และ Propidium (PI) พรอมกบดการเปลยนแปลงการแสดงออกของยนทเกยวของกบการตายของเซลลและวฏจกรของเซลลโดยใชเทคนค Quantitative reverse transcriptase polymerase chain reaction (qRT-PCR) และ Western blot analyses และทายสดไดมการเสนอกลไกในระดบโมเลกลของการท างานของคารดานอลทมตอ BT-474 cell line

วตถประสงคของโครงการ 1. ศกษาฤทธของพรอพอลสของผงพนธทมตอการยบยงการเพมจ านวนของเซลลมะเรงเตานม BT-474 2. การตรวจสอบรปแบบการตายของเซลลมะเรงเตานม BT-474 พรอมทงระยะในวฏจกรของเซลลทถกยบยงดวยพรอพอลส 3. ศกษากลไกของพรอพอลสในการยบยงเซลลมะเรงเตานม BT-474

958

วธด าเนนการวจย และแผนการปฏบตงาน การเกบตวอยาง ท าการเกบพรอพอลสของผงพนธจากจงหวดนาน แลวท าการหอดวยแผนอลมเนยมฟอยลเพอปองกนแสง เกบรกษาทอณหภม -20 oC

การสกดบรสทธพรอพอลส การสกดดวยตวท าละลายแบบแยกสวน น าพรอพอลส (90 กรม) มาละลายใน 400 มล. ของ 80% (v/v) เมทานอล เขยาท 100 รอบตอนาท, 15 oC, เปนเวลา 18 ชวโมง แลวท าการปนเหวยงท 4930 g, 20 oC เปนเวลา 15 นาท น าสวนใสไปท าการระเหยโดยใช Rotary evaporator (Buchi rotavapor R-114) เมอแหงจะได Crude MeOH extract (CME) น าตะกอนมาผสมกบ 400 มล. ของ Dichloromethane (CH2Cl2) แลวเขยาตอท 100 รอบตอนาท, 15 oC, เปนเวลา 18 ชวโมง แลวท าการปนเหวยงท 4930 g, 20 oC เปนเวลา 15 นาท เกบสวนใสแลวน ามาท าการระเหยโดยใช Rotary evaporator เมอแหงจะได Crude CH2Cl2 extract (CDE) ตอจากนนน าตะกอนไปละลายใน 400 มล. ของ Hexane, เขยาท 100 รอบตอนาท, 15 oC, เปนเวลา 18 ชวโมง หลงจากการปนเหวยงท 4930 g, 20 oC เปนเวลา 15 นาท น าสวนใสไประเหยโดยใช Rotary evaporator เมอแหงจะได Crude hexane extract (CHE), น า CME, CDE และ CHE ไปชง สงเกตลกษณะทได แลวน าไปตรวจสอบ Antiproliferative activity และเกบรกษาไวในทมด ท -20 oC โครมาโตกราฟ Quick column chromatography ท าการบรรจ silica gel 60 G (0.063-0.2 mm) ลงใน Sintered glass (ขนาดความจ 250 มล.) ใชปมสญญากาศในการชวยอดเจลใหแนน ผสม Crude extract กบ Silica gel 60 จนกระทงผสมเปนเนอเดยวกนและไมเหนยว ตอจากนนน าของผสมไปวางทางดานบนของคอลมน วางชนกระดาษกรอง (Whatman, 110 mm in Ø) บนของผสม หลงจากนนวางส าลทางดานบนของกระดาษกรอง เตม 1.5 ลตรของตวท าละลายตอไปน (500 มล. / ครง, 3x) hexane 25% (v/v) , CH2Cl2 -hexane 50% (v/v), CH2Cl2 - hexane 75% (v/v), CH2Cl2 100% (v/v), MeOH - CH2Cl2 4% (v/v), และ MeOH - CH2Cl2 30% (v/v) ลงในคอลมนตามล าดบ เกบ Fractions, สงเกตรปแบบของสารประกอบทางเคมของทก Fractions ดวย Thin layer chromatography (TLC), น า Fraction ทมรปแบบบน TLC ทเหมอนกนมารวมกน แลวน าไประเหยและชงนน าหนก บนทกลกษณะของสารทได แลวน าไปตรวจสอบ Antiproliferative activity ดวย MTT assay

959

Adsorption chromatography น า Silica gel 60 (90 กรม) มาผสมกบ Hexane (250 มล.) บรรจลงในคอลมน แลวน า Fraction ทมฤทธจาก Quick column chromatography มาผสมกบ Silica gel 60 (5-7 กรม) จนกระทงของผสมไมเหนยว ปลอยทงไวใหแหงทอณหภมหอง แลวน าไปบรรจลงบนดานบนของคอลมน คลมดวยส าล ท าการชะดวย 500 มล. ของ 100% (v/v) hexane, 50% (v/v) CH2Cl2-hexane, 75% (v/v) CH2Cl2-hexane และ 100% (v/v) MeOH ตามล าดบ เกบ Fractions (ขนาด 2.5 ml) แลวตรวจสอบรปแบบขององคประกอบทางเคมแตละ Fraction โดย TLC, จากผลบน TLC plate, น า Fraction ทม Cardanol มารวมกน แลวท าการระเหย ชงสารทได

Thin layer chromatography (TLC)

ใชวธนเพอตรวจสอบความบรสทธของตวอยาง ท าการตด TLC plate (a silica coated plate, Merck) ใหมขนาด 5 ×5 cm2 ขดเสนทางดานลางของแผนโดยใหสงจากขอบลางขนมา 0.5 ซม. ดวยดนสอ ใช Capillary tube ถายสารตวอยางลงบนเสนทขด โดยใหมลกษณะเปนจด ถาตวอยางเหนยวขนเกนไป กสามารถละลายตวอยางไดดวยตวท าละลาย จากนนจม TLC plate ลงใน Solvent chamber, โดยใช 100% (v/v) CH2Cl2 เปน Mobile phase, เมอองคประกอบทางเคมเคลอนทเกอบถงดานบนของ TLC plate กท าการดงแผนออกจาก Chamber, ทงไวใหแหงทอณหภมหอง สงเกตรปแบบขององคประกอบทางเคมบน TLC plate ภายใตรงส U.V. การพสจนโครงสรางของสาร ท าการวเคราะหโครงสรางทางเคมขององคประกอบใน Fraction ทมฤทธและบรสทธดวย Mass Spectrometry (MS)

การเลยงเซลลมะเรงและวดอตราการเจรญของเซลลมะเรง Cell culture ไดรบ Breast cancer BT-474 cell line (ATCC no. HTB 20) มาจากสถาบนวจยเทคโนโลยชวภาพและพนธวศวกรรมพนธศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย แลวท าการเลยงในอาหาร Roswell Park Memorial Institute (RPMI) 1640 ทม 5% (v/v) fetal calf serum (FCS), ท าการ Seed cells โดยท าการยาย 1 x 105 เซลลลงใน 5 มล. ของอาหารทอยในฟลาสกขนาด 25-cm2 แลวท าการบมท 37 oC ทม 5% (v/v) CO2 ท าการ Re-passage เมอความหนาแนนของเซลล (Confluency) ถง 70-80%

960

Cytotoxicity test ใช 3-(4,5-dimethyl-thiazol-2-yl)2,5-diphenyl-tetrazolium bromide (MTT) assay เปนตวตรวจสอบ ท าการ Seed BT-474 cell line (5x103 เซลลใน 200 µl ของอาหาร) ลงในแตละหลมของ 96 well plate ท าการบมท 37 oC ทม 5% (v/v) CO2 เปนเวลา 24 ช.ม. ท าการละลาย Cardanol ดวย Dimethylsulfoxide (DMSO) เพอเปน Stock concentration, หลงจากนนใส 2 µl ของ Cardanol ลงไปใน แตละหลมโดยใหมความเขมขนสดทายเปน 100, 10, 1, 0.1, 0.01, และ 0.001 µg/ml, ตามล าดบ ใช DMSO (2 µl / หลม) เปนตวควบคม บมเซลลตออก 72 ชวโมง หลงจากนนเตม 10 µl ของ 5 mg/ml ของ MTT solution ลงไปในแตละหลม แลวบมตออก 4 ชวโมง หลงจากนนท าการยายสารละลายออก เตมสารละลายทประกอบดวย 150 µl ของ DMSO และ 25 µl ของ 0.1 M glycine ลงไปในแตละหลมเพอละลาย Formazan crystal, ท าการวดคาการดดกลนแสงท 540 nm โดยใช Microplate reader, แลวค านวณหาเปอรเซนตของการอยรอดของเซลล โดยค านวณจากสตรตอไปน

เปอรเซนตของการอยรอดของเซลล = (คาการดดกลนแสงของตวอยาง

คาการดดกลนแสงของตวควบคม) × 100

ทงนก าหนดใหการอยรอดของเซลลในกลมควบคมมเปอรเซนตการอยรอดเปน 100%, ท าการวาดกราฟโดยก าหนดใหแกน Y แสดงเปอรเซนตการอยรอดของเซลล และแกน X แสดงความเขมขนของ Cardanol, ท าการลากเสนในแนวนอนจากต าแหนงของ 50% บนแกน Y จนกระทงถงเสนกราฟ แลวลากเสนกราฟลงมาในแนวตงจนสมผสแกน X, จดตดบนแกน X แสดงคา IC50 value ของ Cardanol Growth curve ท าการเตรยม Untreated BT-474 cells และ Treated BT-474 cells (โดยใชความเขมขนทคา IC50 value), ใช MTT assay เพทอตรวจสอบผล ท าการวดคาการดดกลนแสงท 540 nm ทก ๆ 1, 2, 3, 5, และ 7 วน วาดกราฟทแสดงเปอรเซนตการอยรอดของเซลล (แกน Y) และเวลา (แกน X) ท าการเปรยบเทยบแนวโนมของเสนกราฟระหวางตวอยางและตวควบคม ท าการทดลอง 3 ซ า สณฐานของเซลล เตรยมเซลล 3 กลม (2 x 105 เซลล/มล.) กลมท 1 คอ ตวควบคม กลมท 2 เซลลทเลยงรวมกบ 30 µg/ml ของ Cardanol และกลมท 3 เซลลทเลยงรวมกบ 0.5 µg/ml ของ Doxorubicin (Positive

961

control), สงเกตสณฐานของเซลลในทกกลม ทก ๆ ระยะการบมท 0, 24, 48, และ 72 ช.ม. โดยใช Inverted microscope (Ziess) ทเชอมตอกบ Digital camera (Cannon EOS 7D) การตรวจสอบ Apoptosis และ Necrosis ท าการเลยง BT-474 cells (3–5 x 106 cells/ml) ใน CM ทมการเตม (i) DMSO ใชเปนตวควบคม, (ii) 30 µg/ml คารดานอล และ (iii) 0.5 µg/ml doxorubicin (ตวควบคมแบบบวก) เมอถงเวลาบมทตองการ ท าการเกบเซลล โดยการปนเหวยง (3,000 x g, 4 oC เปนเวลา 10 นาท) ลางเซลลดวย 1 ml ของ 1 x phosphate buffer saline (PBS) ทเยน และท าการเกบเซลล ละลายตะกอนใน 50 µl ของ 1 x binding buffer pH 7.4 (10 mM Hepes, 140 mM NaCl และ 2.5 mM CaCl2) ท าการยอมสเซลลดวย 1 µl ของ Annexin V (Alexa Fluor 488 conjugate, cat. # A13201, Life Technologies) และ 5 µl ของ 1 mg/ml propidium iodide (PI) (P4864, Sigma Aldrich) ในทมด ทอณหภมหอง เปนเวลา 30 นาท แลววเคราะหผลดวย Flow cytometry การตรวจหา Cell cycle arrest ท าการเลยง BT-474 cells (1–100 x 106 cells/ml) ในอาหาร CM ทมการเตม (i) DMSO ใชเปนตวควบคม, (ii) 30 µg/ml คารดานอล และ (iii) 0.5 µg/ml doxorubicin (ตวควบคมแบบบวก) เปนเวลา 24, 48 และ 72 ชม. ท าการเกบเซลลตามทระบขางตน ละลายตะกอนเซลลใน 500 µl PBS ทเยนและ 200 µl 70% (v/v) เอทานอลท -20 oC เปนเวลา 1 คนหรอแชน าแขงเปนเวลา 4 ช.ม. ท าการเกบเซลลเหมอนกนทระบไวขางตน ละลายตะกอนเซลลดวย 250 µl PBS ทม 0.1 mg/ml RNAse ท าการบมท 37 oC เปนเวลา 30 นาท หลงจากเกบเซลล ละลายเซลลดวย 12.5 µl ของ 1 mg/ml PI ท าการบมทอณหภมหอง ในทมด เปนเวลา 30 นาท แลววเคราะหผลดวย Flow cytometry ท าการแปลผลในรปแบบของ (1) sub G1 phase (apoptotic cells), (ii) G1 phase (diploid chromosome content), (iii) S phase (DNA synthesis) และ (iv) G2/M subphase (double diploid)

การเปลยนแปลงการแสดงออกของยน ในระดบ Transcription ท าการเลยง BT-474 cells (1–100 x 106 cells/ml) ในอาหาร CM ทมการเตม (i) DMSO ใช

เปนตวควบคม, (ii) 30 µg/ml คารดานอล และ (iii) 0.5 µg/ml doxorubicin (ตวควบคมแบบบวก) เปนเวลา 72 ช.ม. แลวท าการเกบเซลล ท าการสกด Total RNA ดวย RNeasy Plus Mini Kit (Cat. # 74134, Qiagen) ท าการชะ RNA ดวย 20 µl RNase-free H2O และวดคาการดดกลนแสงท 260 และ 280 nm (A260 และ A280 ตามล าดบ ค าณวนหาความเขมขนของ RNA ตามสมการตอไปน

962

ความเขมขนของ RNA (µg/ml) = (A260) x dilution factor x (40) ความบรสทธของ RNA ทสกดได ค าณวนจาก A260/A280 ratio เกบรกษา RNA ทสกดไดท -20 oC

ศกษาระดบการแสดงออกของยนโดยใช qRT-PCR เลอกศกษายน 2 กลม กลมแรกเปน Death receptor group ทเกยวของกบ Apoptosis ไดแก B-cell lymphoma-2 (Bcl-2), Mcl-1, mitogen activating protein-kinase activating death domain (MADD), cellular FLICE-like inhibitory protein (c-FLIP) และ Human death receptor 5 (DR5) กลมท 2 ไดแก ยนทเกยวของกบ Cell cycle ไดแก p21, cyclin D1, cyclin E, cyclin A, cyclin-dependent kinase 4 (CDK4), CDK6 และ CDK2

เตรยมปฏกรยาโดยใช One Step SYBR PrimeScript RT-PCR Kit II (cat. # TKR-R-RR064A, Takara) แตละปฏกรยา (20 µl ส าหรบปรมาตรสดทาย) ประกอบดวย Total RNA (10 ng), 10 µl 2x one step SYBR RT-PCR buffer, 1 µl Prime Script 1 step enzyme mix, 0.5 µl ของแตละ Forward และ Reverse PCR primer (20 µM stock) และ RNase-free d-H2O รายละเอยดของ Forward และ Reverse primers อยในตารางท 1 ภาวะท PCR ท างาน คอ 95 ˚C เปนเวลา 15 นาท ตามดวย 40 รอบของ 94 ˚C เปนเวลา 15 วนาท, x oC เปนเวลา 30 วนาท และ 72 ˚C เปนเวลา 30 วนาท คา x แสดงไวในตารางท 1 ระดบการแสดงออกของยนเปรยบเทยบกบระดบการแสดงออกของ ß-actin ซงใชเปนตวควบคม ค าณวนหาระดบการแสดงออกของยนโดยใช Crossing point (Cp) ดงสมการตอไปน

ระดบการแสดงออก = 2(Cp actin-Cp target) คา Cp value มความสมพนธกบตวตนแบบเรมตนและบงบอกถงระดบการแสดงออกของ mRNA

ตารางท 1 แสดง Forward and reverse primers (5’ 3’) ทใชใน qRT-PCR.

Gene Nucleotide sequence Tm (oC)

Reference

ß-actin F R

GACCTGACTGACTACCTCATGA AGCATTTGCGGTGGACGATGGAG

55 Lirdprapamongkol et al.

MADD F R

TCAACCCACTCATCTATGGCAATG GCGGAATTGAAGAACCGTACCA

60 Li et al. (2011)

c-FLIP F R

CCAGAGTGTGTATGGTGTGGAT TCTCCCATGAACATCCTCCTGAT

60 Li et al. (2011)

963

Gene Nucleotide sequence Tm (oC)

Reference

Bcl2 F R

TGGGATGCGGGAGATGTG CGGGATGCGGCTGGAT

60 Li et al. (2011)

Mcl1 F R

AGCAGAGGAGGAGGAGGAC GCCTGCTCCCGAAGGTA

55 Lirdprapamongkol et al. (2013)

DR5 F R

TGCTGCTCAAGTGGCGC GGCATCCAGCAGATGGTTG

60 Pillai et al. (2011)

P21 F R

CACTCCAAACGCCGGCTGATCTTC TGTAGAGCGGGCCTTTGAGGCCCTC

55 Weglarz et al. (2006)

E2F1 F R

GCCACTGACTCTGCCACCA GGACAACAGCGGTTCTTGCT

60 Galanti et al. (2008)

Cyclin A F R

GAAGACGAGACGGGTTGCA AGGAGGAACGGTGACATGCT

60 Galanti et al. (2008)

Cyclin D1 F R

AATGACCCCGCACGATTTC TCAGGTTCAGGCCTTGCAC

60 Ullmannova et al. (2003)

Cyclin E F R

TTCTTGAGCAACACCCTCTTCTGCAGCC TCGCCATATACCGGTCAAAGAAATCTTGTGCC

58 Potemski et al. (2006)

CDK2 F R

TTTGGAGTCCCTGTTCGTAC TGCGATAACAAGCTCCGTCC

58 Chiang et al. (2010)

CDK4 F R

CTTTGACCTGATTGGGCTGC GGAGAGGTGGGAGGGGAATG

58 Chiang et al. (2010)

CDK6 F R

TCTTGCTCCAGTCCAGCTAC AGCAATCCTCCACAGCTCTG

60 Ullmannova et al. (2003)

ในระดบโปรตน ใชวธการของ Western blot analysis โดยปรบปรงวธจาก Lirdprapamongkol et al. ท าการเลยง BT-474 cells (1–100 x 106 cells/ml) ในอาหาร CM ทมการเตม (i) DMSO ใชเปนตวควบคม, (ii) 30 µg/ml คารดานอล และ (iii) 0.5 µg/ml doxorubicin (ตวควบคมแบบบวก) เปนเวลา ช.ม. ท าการเกบเซลลและ Lyse ดวย 150 µl radioimmunoprecipitation assay buffer ทประกอบดวย 1x halt protease phosphatase และ phosphatase inhibitor cocktail ทม EDTA

964

(catalog# 78440, Thermo Scientific, USA), บนน าแขง วดความเขมขนของโปรตนดวยวธ Bradford assay ท าการ Load 20 µg โปรตนลงในแตละหลมของ Sodium dodecyl sulfate polyacrylamide gel (SDS-PAGE) ทม 7 และ 4% (w/v) acrylamide separating และ stacking gel ตามล าดบ หลงจากการท า Electrophoresis ท 15 mA เปนเวลา 105 นาท จงท าการยายโปรตนส Immobilon-P nylon membrane (Millipore, Beaford, MA, USA) ดวยวธ Electroblotting ท 100 V เปนเวลา 90 นาท ท าการ Blocked ดวย 3% (w/v) bovine serum albumin (BSA) พรอมเขยาเบา ๆ ทอณหภมหอง เปนเวลา 1 ช.ม. ท าการ Probe ดวย Primary antibodies (Cell Signaling Technology) ทเจอจางใน 3% (w/v) BSA ใหเปน 1: 1000 (ยกเวน anti-pERK ทท าใหเจอจางเปน 1: 5000) เปนระยะเวลา 1 คนท 4 oC ในทมด ลาง Membrane ดวย 1x TBS/T, pH 7.6 (20 mM Tris และ 137 mM NaCl) ท าการบมรวมกบ Horseradish peroxidase-conjugated secondary antibody (catalog# W4021 and W4011, Promega, USA) ใน TBS/T ทม 5% (w/v) skim milk (1: 10000 mouse, 1: 5000 rabbit) พรอมเขยาเบา ๆ ทอณหภมหอง เปนเวลา 1 ช.ม. ดผลโดยใช Western bright ECL reagents (Advansta, Menlo Park, CA, USA) และ Image Quant LAS 4,000 mini instrument (GE Healthcare Life Sciences) การวเคราะหทางสถต น าเสนอผลในรปแบบของคาเฉลย ± คาเบยงเบนมาตรฐาน (1 S.D.) ในแตละการทดลองมการท าซ า 3 ครง ท าการวเคราะหขอมลดวย One way analysis of variance (ANOVA) ตามดวย Tukey’s test โดยมคาความแตกตางอยางมนยส าคญท p < 0.05 ทกการวเคราะหใช SPSS program version 19.0 ผลการด าเนนงาน สารสกดอยางหยาบของพรอพอลสจาก A. mellifera หลงจากท าการสกดพรอพอลสของ A. mellifera (90 กรม) ดวยตวท าละลายอนทรย 3 ชนด (MeOH, CH2Cl2, และ hexane), ผลการทดลองทไดแสดงในตารางท 2 ซงแสดงใหเหนวา Yield ทสงทสดไดจาก CHE (21,600 mg), สของเมดสถกก าจดทงใน CHE จงท าใหเหนวาตวอยางนมสน าตาลทจางลง ในขณะทตวอยางทเหลอยงคงมสน าตาลทยงเขมอย ถงแมวา Crude extract ทงหมดแสดง

Antiproliferative activity ตอ BT-474, แต CDE มฤทธสงทสด (IC50 = 29.97 ± 6.17 g/ml) ดงนนจงน า CDE ไปท าใหบรสทธตอไปโดยใชโครมาโตกราฟ

965

ตารางท 2 แสดงลกษณะและ IC50 value ของ Crude extract (CME, CDE, และ CHE)

Crude extract

น าหนก (mg)

% yield ของพรอพอลส

ลกษณะ IC50 (µg/ml)

CME 600 0.33 ขนเหนยวและมสน าตาลเขม 38.26 ± 4.28 CDE 1,540 1.71 ขนเหนยวและมสน าตาลออน 29.97 ± 6.17 CHE 21,600 24 สเหลองออน 39.18 ± 6.27

ผลของ Cardanol เนองจาก CDE (1,540 mg) มฤทธสงสด จงท าการสกดบรสทธตอโดยใช Quick column

chromatography และ Adsorption chromatography, พสจนวาเปน Cardanol โดยพจารณาจาก Rf value บน TLC plate และคา Spectrum ของ Mass spectrometry, ผลพบวาได Cardanol ทบรสทธ 0.52 mg จากพรอพอลสเรมตนท 90 กรม ค าณวนได IC50 value ท 15.57 ± 1.73 µg/ml (รปท 1) โดยมคาใกลเคยงกบทเคยรายงานไวใน Teerasripreecha et al. (2012), ซงเคยรายงานไววาม IC50 value ของ Cardanol ทสามารถยบยงการเพมจ านวนของ BT-474 cell lines ท 13.95 ± 0.9 µg/ml

รปท 1 แสดง IC50 value ของ Cardanol ทมตอ BT 474 cell line Growth curve การเตบโตของ Untreated BT-474 cells และ Treated BT-474 cells ทความเขมขนตาง ๆ

ของ Cardanol (0.001-100 µg/ml) แสดงในรปท 2, เมอพจารณาทง 4 ระยะของ Growth curve,

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

0.001 0.01 0.1 1 10 100

Per

cen

tage

of

surv

ival

Concentration (µg/ml)

IC50 value

cardanol

966

จะเหนไดวาเปอรเซนตของการอยรอดของเซลลถกบนทกเรมจาก Lag phase ไปจนถง Log phase เพราะหลงจากนนจะเรมเหนการตายของเซลลทอยในกลม Treated BT-474 cells, พบวา Cardanol ทความเขมขน 100 µg/ml มฤทธตานการเพมจ านวนของ BT-474 ดทสด ในภาพรวมจะเหนไดวา Cardanol มฤทธยบยงในลกษณะทขนอยกบเวลาและความเขมขน

รปท 2 Growth curve of untreated and treated BT-474 cell line. การเปลยนแปลงทางสณฐานของ BT-474 cells ท าการบม Untreated BT-474 cells และ Cardanol treated BT-474 cells (IC50 value

conc.) เปนเวลา 96 ช.ม. ท าการบนทกการเปลยนแปลงทางสณฐานของเซลลทก ๆ 24 ช.ม. ผลของการเปลยนแปลงแสดงในรปท 4, ในภาพรวมของ Untreated BT-474 cells, สงเกตเหนวาเซลลยงคงมชวตอย มรปรางแบนและยดตดกบพนผว แตสณฐานของ Cardanol treated cells มการเปลยนแปลงทแตกตางกนออกไป โดยเฉพาะแตกตางจากกลมควบคม หลงการบม 24 ช.ม. สงเกตเหนเซลลลอย เกดการหดตวของเซลล หลงจากการบม 48 ช.ม. สงเกตเหนเซลลมารวมกนเปนกลมขนาดใหญ และหลงจากการบม 72 ช.ม. เหนจ านวนเซลลนอยลงมาก ส าหรบการทดลองน ใช Doxorubicin (0.5 µg/ml), ซงเปน Chemotherapeutic drug, มาเปน Positive control, สณฐานของ Doxorubicin treated BT-474 cells มการเปลยนแปลงจากกลมควบคมเปนอยางมาก แตมลกษณะของการเปลยนแปลงทคลายกบ Cardanol treated BT-474 cells, แตอยางไรกตามสงเกตเหนการรวมกนเปนกลมเลก ๆ ของเซลล มรปรางคลายชมพ สงเกตไดชดเจนวามจ านวนเซลลทมชวตอยนอยลงมาก (รปท 3)

967

ตวอยาง บม 24 ช.ม. บม 48 ช.ม. บม 72 ช.ม. บม 96 ช.ม. Control

Cardanol

Doxorubicin

รปท 3 แสดงสณฐานของ Cardanol treated BT-474 cells หลงการบมท 24, 48, 72, และ 96 ช.ม. ใชก าลงขยายท 200x, ภาพมาจากการท าการทดลอง 3 ซ า

การชกน าใหเกด Apoptosis และ Necrosis ท าการยอมสเซลลโดยใช Annexin V และ PI แลวสงเกตผลดวย Flow cytometry ผลแสดง

ดงในรปท 4 พบเซลลมชวตอยมากในกลมควบคม (98 % ท 24 ช.ม. ถง 78 % ท 72 ช.ม.) พบการตายแบบ Apoptosis บางเลกนอย ในทางตรงกนขามเซลลทเลยงรวมกบคารดานอลมการตายแบบ Late apoptosis จ านวนมากท 72 ช.ม. (27.2 ± 1.1 %) ในขณะทพบวาเซลลทเลยงรวมกบ Doxorubicin มการตายแบบ Necrosis เรมตงแต 48 ช.ม. และพบการตายทมากขนหลงจาก 72 ช.ม. (35.8 ± 13.0%)

968

รปท 4 การชกน าใหเกดการตายแบบ Apoptosis และ Necrosis ใน BT-474 cells เมอท าการเลยงใน CM ทมแต DMSO (กลมควบคม), 30 µg/ml คารดานอล และ 0.5 µg/ml doxorubicin เปนระยะเวลา (A) 24 ช.ม., (B) 48 ช.ม. และ (C) 72 ช.ม. เครองหมาย “**” แสดงความแตกตางอยางมนยส าคญ (p < 0.01) ระหวางกลมควบคมและ Treated cells แสดงขอมลในรปแบบของคาเฉลย ± คาเบยงเบนมาตรฐาน (1 SD) ท าการทดลองซ า 3 ครง

Cell cycle arrest ในวฏจกรของเซลลในระยะ Interphase มระยะยอย G1, S และ G2/M ซงสามารถประเมนได

จาก DNA content ซงวเคราะหไดจาก Flow cytometry หลงยอมสเซลลดวย PI ไดผลการทดลองดงแสดงในตารางท 3

ในกลมควบคมหลง 24–72 ช.ม. พบเซลลประมาณ 17–19.3 % อยในระยะยอย G2/M และ 66–71.5 % อยในระยะ G1 ของวฏจกรของเซลล ในกลมทเซลลเลยงรวมกบคารดานอลพบวามเซลลอยในระยะยอย G1 มากกวากลมควบคมในทง 3 ชวงเวลา คอ จาก 66.2 % ถง 72.9 %, 67.2 % ถง 74.6 % และ 71.5 % ถง 80.7 % ท 24, 48 และ 72 ช.ม. ตามล าดบ ดงนนจงสามารถกลาวไดวาคารดานอลชกน าใหเกด Cell cycle arrest ของ BT-474 cells ทระยะยอย G1 นอกจากนยงพบวา Doxorubicin ชวยเพมใหเซลลอยในระยะยอย G2/M เพมมากขนเมอเปรยบเทยบกบกลมควบคมในทง 3 ชวงเวลา คอ จาก 19.3 % ถง 20.6 %, 20.1 % ถง 30.0 %, และ 17.0 % ถง 41.3 % ท 24, 48

969

และ 72 ช.ม. ตามล าดบ จงกลาวไดวา Doxorubicin ชกน าใหเกด Cell cycle arrest ของ BT-474 cells ทระยะยอย G2/M ตารางท 3 สรปเปอรเซนตของเซลลทอยในระยะยอย Interphase Subphase Control Cardanol treated cells Doxorubicin treated cells

24 h 48 h 72 h 24 h 48 h 72 h 24 h 48 h 72 h Early G1 1.1 ±

0.7 1.3 ± 0.9

1.1 ± 1.0

1.7 ± 1.2

2.5 ± 0.6

2.0 ± 1.3

2.0 ± 0.9

3.5 ± 1.1

5.3 ± 3.9

G1 66.2 ± 11.4

67.2 ± 6.3

71.5 ± 8.7

72.9 ± 10.2

74.6 ± 3.4

80.7 ± 4.1

59.5 ± 11.5

46.9 ± 3.4

31.8 ± 7.9

S 10.2 ± 1.1

7.7 ± 0.5

7.3 ± 1.7

8.5 ± 4.5

6.5 ± 7.2

5.8 ± 2.2

13.9 ± 1.8

14.4 ± 7.2

14.0 ± 2.2

G2 / M 19.3 ± 10.2

20.1 ± 6.5

17.0 ± 8.2

14.3 ± 6.7

13.2 ± 8.2

9.2 ± 5.8

20.6 ± 10.4

30.0 ± 8.2

41.3 ± 1.4

ขอมลแสดงในรปแบบของคาเฉลย ± คาเบยงเบนมาตรฐาน (1 SD) ขอมลมาจากการทดลอง 3 ซ า การเปลยนแปลงระดบการแสดงออกของยน สบเนองมาจากคารดานอลชกน าใหเกดการตายของ BT-474 cells แบบ Late apoptosis

หลงเลยงรวม 72 ช.ม. จงท าการสกด Total RNA จาก BT-474 cells ทชวงเวลาดงกลาว เพอน ามาศกษาระดบการแสดงออกของยนทเกยวของกบ Apoptosis และวฏจกรของเซลลโดยใช qRT-PCR

เมอมาพจารณายนในกลมทเกยวของกบ Apoptosis พบวาเซลลทเลยงรวมกบคารดานอลมระดบการแสดงออกของยน DR5 และ Bcl-2 ทสงขน แตมระดบการแสดงออกของยน Mcl-1, MADD และ c-FLIP ทลดลง ในสวนของเซลลทเลยงรวมกบ Doxorubicin มระดบการแสดงออกของยน Bcl-2 ทสงขน แตมการแสดงออกของยน Mcl-1, MADD, c-FLIP และ DR5 ทลดลง (รปท 5A)

เมอมาพจารณายนในกลมทเกยวของกบและวฏจกรของเซลล พบวาเซลลทเลยงรวมกบคารดานอลมระดบการแสดงออกของยน p21 และ E2F1 ทสงขนแตมระดบการแสดงออกของยน cyclin D1, cyclin E, CDK4 และ CDK2 ทลดลง ในขณะทเซลลทเลยงรวมกบ Doxorubicin มระดบการแสดงออกของยน E2F1, p21, cyclin E, cyclin A, CDK4, CDK6 และ CDK2 ทสงขน (รปท 5B)

970

(A)

Apoptosis regulated gene

Mcl

1Bcl

2

MADD

c-FLIP

DR5

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5Control

Cardanol

Doxorubicin

Fo

ld c

han

ge

(B)

Cell cycle regulated gene

E2F1

p21

cyclin

D1

cyclin

E

cyclin

A

CDK

4

CDK

6

CDK

2

0

1

2

3Control

Cardanol

Doxorubicin

Fo

ld c

han

ge

รปท 5 การเปลยนแปลงระดบการแสดงออกของยนในกลม (A) death receptor group (ควบคม Apoptosis) และ (B) วฏจกรของเซลล ขอมลแสดงในรปของคาเฉลย ± คาเบยงเบนมาตรฐาน (1 SD) มาจากการท าการทดลอง 3 ครง ความแตกตางอยางมนยส าคญระหวางกลมควบคมกบ Treated cells แสดงโดยใช (**) เมอ p < 0.01 และ (*) เมอ p < 0.05

การเปลยนแปลงระดบของโปรตน ท าการวดระดบของโปรตน ERK, JNK และ p38 MAPK รวมทงรปแบบทถก

Phosphorylated (active) ของโปรตนดงกลาว (p-ERK, p-JNK and p-P38) รวมทง p21 และ Cyclin D1 ใน BT-474 cells ทเลยงรวมกบ 30 µg/ml คารดานอล หรอ 0.5 µg/ml Doxorubicin หลงจากระยะการเลยง 24 ช.ม. (รปท 6) ผลพบวาคารดานอลสามารถกระตน ERK, JNK และ p38 MAPK ได ซงสงผลใหมการเพมระดบของ p21 และ cyclin D1 ทงนในภาพรวม กลาวไดวาระยะพกในระยะยอย G1 ซงถกชกน าโดยคารดานอลนนเปนผลมาจากการกระตนของ MAPK-p21 pathway

** **

** ** **

**

**

**

**

**

**

** **

**

** **

**

**

**

* * *

971

ß-actin

ERK

p-ERK

p38

p-p38

JNK

pJNK

p21

Cyclin D1

รปท 6 Western blot analysis เพอแสดงระดบโปรตนใน BT-474 cells ในอาหาร CM ทมการเตม DMSO เทานน (กลมควบคม) หรอเลยงรวมกบ 30 µg/ml คารดานอล หรอ 0.5 µg/ml doxorubicin เปนเวลา 24 ช.ม. ท าการทดลองซ า 3 ครง สรปและวจารณผลการศกษา

พรอพอลสของ Apis mellifera ทเกบจากจงหวดนาน เมอน ามาสกดดวยตวท าละลายอนทรย 3 ชนด คอ MeOH, CH2Cl2, และ Hexane จะได CME, CDE, และ CHE, ทงนพบวา CDE มฤทธ Antiproliferative activity ตอเซลลมะเรงเตานม BT-474 cells ไดดทสด โดยม IC50 value เทากบ 29.97 ± 6.17 µg/ml

CDE ถกน าไปสกดบรสทธโดยใช Quick column chromatography และ Adsorption chromatography, จนกระทงในทสดได Cardanol ทบรสทธ ทงนพจารณาจาก Rf value เมอท า

Control Cardanol Doxorubicin

972

Thin layer chromatography และจากการท า Mass spectrometry, จากการท า MTT assay,

พบวา Cardanol ม IC50 value ท 15.57 1.73 µg/ml ส าหรบการตรวจสอบ Growth curve, หลงการบม Cardanol treated cells ทความเขมขน

ตาง ๆ ในชวง 0.001 - 100 µg/ml เปนระยะเวลา 7 วน ผลทไดแสดงใหเหนวา Cardanol มผลในการยบยงการเตบโตของ BT-474 cells ในรปแบบทขนอยกบเวลาและความเขมขน

เมอท าการสงเกตสณฐานของ Untreated BT-474 cells และ Cardanol treated BT-474 cells, ผลพบวารปรางของเซลลทง 2 กลมมความแตกตางกน ในกลม Cardanol treated BT-474 cells, สงเกตเหนการลอยของเซลล การหดตว การรวมเปนกลมขนาดใหญและการลดจ านวนลงอยางมากของเซลล

หลงจากการเลยง BT-474 cells รวมกบคารดานอล 72 ช.ม. พบการตายของเซลลในชวง Late apoptosis จากการพจารณาระดบการแสดงออกของยนกบโปรตนทเกยวของกบ Apoptosis และ Cell proliferation สามารถกลาวไดวา MAPK ควบคมระยะพกของเซลลทระยะยอย G1โดยเกยวของกบ p21

ในภาพของการสรป จงสามารถเสนอกลไกการท างานของคารดานอลทมตอ BT-474 cells ไดดงในรปท 7 อธบายไดวาคารดานอลเพมการเกด Phosphorylation ของ ERK, JNK และ p38 MAPK ซงน าไปสการกระตน p21, ทงน p21 ทถกกระตนสามารถยบยง CDK4/cyclin D และ cyclin E/CDK2 และปองกนการเกด Hyperphosphorylation ของโปรตน Retinoblastoma อนสงผลใหระงบ DNA synthesis และปองกนการเคลอนทของเซลลเขาสระยะยอย S จงเขาสระยะพกทระยะยอย G1

รปท 7 โมเดลแสดงกลไกการท างานของคารดานอลทสามารถชกน า Cell cycle arrest ทระยะยอย G1 และน าไปสการตายของเซลลใน BT-474 cancer cells

973

ด ำเนนงำนโดยมหำวทยำลยรำมค ำแหง

การศกษาพนธกรรมไลเคน และราทกอใหเกดไลเคน บทน า จากการส ารวจและรวบรวมตวอยางไลเคนในพนทรอบมหาวทยาลยรามค าแหงในกจกรรมของโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด ารฯ (อพ. สธ.) ระยะ 5 ปทหา (ตลาคม 2554- กนยายน 2559) ซงในกจกรรมน คณะนกวจย จากหนวยวจยไลเคน มหาวทยาลยรามค าแหง ไดสนองพระราชด ารโดยการส ารวจและเกบรวบรวมตวอยางไลเคนในพนทของมหาวทยาลยรามค าแหง สาขาวทยบรการเฉลมพระเกยรต จงหวดกาญจนบร นครพนม สโขทย และสรนทร ซงเปนตวแทนของภาคตะวนตก ภาคเหนอ และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ตามล าดบ ส าหรบในปงบประมาณ 2558 คณะนกวจย ไดส ารวจและรวบรวมตวอยางไลเคน ในพนทรอบมหาวทยาลยรามค าแหง สาขาวทยบรการเฉลมพระเกยรต จงหวดนครพนม ซงพนทสวนใหญเปนพนทปากงธรรมชาตทมอาณาเขตตดตอกบชมชน จากตวอยางทเกบรวบรวมไดนไดน าท าการศกษาในโครงการยอยอนๆ ทเกยวของ จ านวน 3 โครงการ ไดแก โครงการวจยยอยท 3 การศกษาสณฐานวทยา นเวศวทยา และการตดตามการเตบโตของไลเคน โครงการวจยยอยท 4 การศกษาพนธกรรมไลเคน และราทกอใหเกดไลเคน และ โครงการวจยยอยท 5 การจดการฐานขอมล และพฒนาพพธภณฑไลเคนมหาวทยาลยรามค าแหง

วธการด าเนนการวจย กำรจดเตรยมตวอยำงไลเคนเขำหองปฏบตกำร แตกตางไปจากการเกบตวอยางไลเคนเขาพพธภณฑเลกนอย โดยน าตวอยางไลเคนทไดจากภาคสนามผงลมใหแหง 1-2 วน บรรจลงซองเกบรกษาในตควบคมอณหภม 4 องศาเซลเซยส ณ หองปฏบตการหนวยวจยไลเคน คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง เมอพรอมแลวจงท าการแยกราจากไลเคนตามวธการตอไป กำรแยกรำกอใหเกดไลเคนจำกตวอยำง เตรยมอาหารเลยงเชอ Water Agar แลวปาย Vaseline petroleum jelly ตดทฝาดานในของจานอาหารเลยงเชอ (Petri dish) ตดตวอยางทไดจากภาคสนามในสวนทมโครงสรางสบพนธเปนชนขนาดประมาณ 0.5x 0.5 ซม. ตดลงบน Vaseline หงายจานเลยงเชอในลกษณะฝาอยดานบนเพอใหสปอรถกปลอยออกมาขนไปตดกบอาหารเลยงเชอ Water Agar บมตวอยางทอณหภมหองแลวตดตามการปลอยสปอรออกมาจากสวนสบพนธโดยใชกลองจลทรรศน Stereozoom microscope ตดตามการปลอยสปอรออกมาทกวนเปนเวลาอยางนอย 7 วน วงบรเวณทมสปอรดวยปากกาเขยนแผนใสชนดหวเลก เพอใหงายตอการตด ใชมดผาตด (surgical blade) เบอร 11 ตดสวนของ Water Agar ทม

974

สปอรยายไปลงในอาหารเลยงเชอชนด Malt Yeast Extract Agar แลวบมทอณหภมหองตามวธของ Sangvichien และคณะ (2011) สปอรทถกยายมาลงจานอาหาร Malt Yeast Extract Agar นจะถกตรวจตดตามการงอกของสปอรทกวนเปนเวลาอยางนอย 2 สปดาห เพอใหแนใจไดวาเปนสปอรของรากอใหเกดไลเคนจรงหรอไม เนองจากสปอรของรากลมนมรปรางลกษณะแตกตางไปจากสปอรของราทปนเปอนโดยทวไปและเนองจากสปอรของรากอใหเกดไลเคนจะมการงอกทชากวาราทวไป จงตองตรวจตดตามใหแนใจวาเปนสปอรของรากอใหเกดไลเคนจรง เมอสปอรของรากอใหเกดไลเคนงอกและเกดเปนกลมเสนใยทเหนไดดวยตาเปลาแลวใชมดผาตดยายเสนใยดงกลาวไปลงหลอดทมอาหารเลยงเชอ Malt Yeast Extract Agar (Slant) และลงในจานอาหารทม Malt Yeast Extract Agar ส าหรบการศกษาอยาอนตอไป กำรสกดแยกสำรพนธกรรมจำกรำกอใหเกดไลเคน สกดดเอนเอจากราทกอใหเกดไลเคนโดยใช CTAB ตามวธของ Cubero and Crespo 2002 ท าการเพมจ านวนชนดเอนเอทต าแหนง ITS, โดยใชไพรเมอรทจ าเพาะคอ ITS4 (White et al., 1990) ITS1F (Gardes and Bruns, 1993), mrSSU1 (Zoller et al., 1999) MSU7 (Zhou and Stanosz, 2001) และ LR0R , LR3 (Vilgalys and Hester, 1990) ตามล าดบ ดวยวธ polymerase chain reaction (PCR) ตรวจสอบผลตผลทไดดวย Agarose gel electrophoresis กำรสงตวอยำงสำรพนธกรรมไปหำล ำดบนวคลโอไทด น าผลตผลพซอารของตวอยางทไดจากการเพมปรมาณชนสวนดเอนเอทต าแหนง ITS, LSU และ mtSSU นมาท าใหแหงแลวสงตวอยางไปท าการวเคราะหหาล าดบนวคลโอไทด กำรเปรยบเทยบล ำดบเบสทไดกบฐำนขอมลและจดท ำ Phylogeny tree ของรำกอใหเกดไลเคน น าล าดบนวคลโอไทด (เบส) ทไดมามาวเคราะหวงศวานววฒนาการดวยโปรแกรม RAxML 7.2.8 โดยใช maximum likelihood (ML) modes (Stamatakis, 2006) CIPRES Science Gateway Web server (Miller และคณะ, 2010) และท าการวเคราะหคา bootstrap 1000 ครง

กำรทดสอบฤทธทำงชวภำพของสำรทตยภมจำกรำกอใหเกดไลเคน อยระหวางด าเนนการ โดยท าการศกษา

1. Anti-microbial activity 2. Anti-oxidant activity 3. Alpha-glucosidase inhibition

975

4. HMG reductase 5. Enzyme inhibition ชนดอนๆ

ผลการศกษา การจดเตรยมตวอยางไลเคนเขาหองปฏบตการ จากการรวบรวมตวอยางไลเคน ในพนทรอบมหาวทยาลยรามค าแหง สาขาวทยบรการเฉลมพระเกยรต จงหวดนครพนม จ านวน 3 รอบ ไดตวอยางทงสน 68 ตวอยาง ดงรายละเอยดในตารางท 4-1, 4-2, 4-3 กำรแยกรำกอใหเกดไลเคนจำกตวอยำง จากจ านวนตวอยางไลเคน 59 ตวอยางน ามาแยกรากอใหเกดไลเคนและสามารถเลยงใหเปนโคโลนในหองปฏบตการไดจ านวน 27 ตวอยาง กำรสกดแยกสำรพนธกรรมจำกรำกอใหเกดไลเคน ตวอยางรากอใหเกดไลเคนสามารถเพมปรมาณสารพนธกรรมในต าแหนง ITS ไดจ านวน 17 ตวอยาง กำรจดท ำ Phylogeny tree ของรำกอใหเกดไลเคน เนองจากจ านวนตวอยางทแยกไดมไมมากนกและมาจากไลเคนหลายชนด การท า phylogeny tree แยกแตละตวอยางไมสามารถบอกความแตกตางหรออธบายผลได จงขอน าขอมลสวนนไปเปรยบเทยบกบขอมลตวอยางไลเคนอนทมอยในหนวยวจยไลเคนและน าเสนอในการรวบรวมผลงานฉบบสมบรณ อยางไรกตามไดน าขอมลสวนนเปรยบเทยบกบฐานขอมล GenBank ไดผลดงแสดงในตารางท 4-3 กำรทดสอบฤทธทำงชวภำพของสำรทตยภมจำกรำกอใหเกดไลเคน อยระหวางด าเนนการ

976

ตารางท 4-1 การศกษาการปลอยสปอร การงอกของสปอรไลเคน และการศกษาระดบชวโมเลกล

ไลเคน ทเกบรวบรวมจาก มหาวทยาลยรามค าแหง สาขาวทยบรการเฉลมพระเกยรต จงหวดนครพนม (รอบท 1)

ล าดบ หมายเลขตวอยาง การปลอยสปอร การงอกของสปอร ล าดบเบสทต าแหนง ITS 1 15 - -

2 19-1 + +

3 19-2 + + 4 20 + + +

5 31 + + +

6 32 + - 7 48 + + +

8 72 + +

9 93 + + + 10 94 + +

11 97 + + +

12 148 - 13 156 + + +

14 158 -

15 162 - 16 175 -

17 181 + +

18 235 + + + 19 269 + + +

20 385 + +

21 391 + + + 22 392 + + +

23 401 -

24 439 + + + 25 452 + + +

26 453 + + +

27 454 + + + 28 461 + + +

29 464 + + +

977

ตารางท 4-2 การศกษาการปลอยสปอร การงอกของสปอรไลเคน และการศกษาระดบชวโมเลกล

ไลเคน ทเกบรวบรวมจาก มหาวทยาลยรามค าแหง สาขาวทยบรการเฉลมพระเกยรต จงหวดนครพนม (รอบท 2)

ล าดบ หมายเลขตวอยาง การปลอยสปอร การงอกของสปอร ล าดบเบสทต าแหนง ITS 1 683 - -

2 691 - -

3 695 + + 4 763 + -

5 764 - -

6 766 - - 7 770 + -

8 825 + -

9 827 + - 10 1006 - -

11 1045 - -

12 1048 + - 13 1049 - -

14 1052 - -

15 1053 - - 16 1054 + +

17 1055 + -

18 1073 - - 19 1075 + -

20 1076 + -

21 1077 + + 22 1082 - -

23 1083 - -

24 1085 + + 25 1086 + -

26 1087 - -

27 1089 + - 28 1090 + -

29 1148 + +

30 1158 + -

978

KPN20 KPN453

KPN695 KPN1148

KPN1075 KPN1077

ภาพท 4-1 ตวอยางบางสวนของลกษณะการเจรญของราทกอใหเกดไลเคนบนอาหารเลยงเชอ Malt Yeast extract Agar (MYA)

979

ตารางท 3 เปรยบเทยบสายพนธไลเคนกบฐานขอมลออนไลน (NCBI Blast) ดวยต าแหนงยน ITS

ล าดบ หมายเลขตวอยาง

สายพนธไลเคน จ านวนเบสทงหมด (bp)

จ านวนเบสทเปรยบเทยบ(เปอรเซนต

ความเหมอน) 1 KPN20 Arthonia sardoa 943 158/159 (99%) 2 KPN31 Graphis scripta 647 497/583 (85%) 3 KPN48 Graphis sp. 640 516/576 (90%) 4 KPN93 Graphis scripta 647 495/583 (85%) 5 KPN97 Fungal sp. (lichen) 650 398/477 (83%) 6 KPN156 Ocellularia

microsorediata 584 407/471 (86%)

7 KPN199 Graphis sp. 655 496/590 (84%) 8 KPN235 Graphis sp. 637 504/581 (87%) 9 KPN269 Graphis sp. 581 508/579 (88%) 10 KPN391 - - 11 KPN392 Pyrenula cruenta 595 254/303 (84%) 12 KPN439 Leiorreuma sericeum 580 408/487 (84%) 13 KPN452 Leiorreuma sericeum 580 408/487 (84%) 14 KPN453 Arthonia sardoa 953 255/299 (85%) 15 KPN454 Graphis sp. 584 505/583 (87%) 16 KPN461 Pyrenula thelemorpha 602 544/576 (94%) 17 KPN464 - -

ขอมลทไดนเปนเบองตนเทานน ยงตองตรวจสอบผลเทยบกบลกษณะทางสณฐานวทยาและ

เคมกอนจงจะยนยนชนดของไลเคนไดถกตอง และจดท า phylogeny tree ใหสมบรณ สรปและวจารณผลการศกษา จากการรวบรวมตวอยางไลเคนในพนทรอบ มหาวทยาลยรามค าแหง สาขาวทยบรการเฉลมพระเกยรต จงหวดนครพนม จ านวน 2 รอบ ไดตวอยางทงสน 59 ตวอยาง แยกรากอใหเกดไลเคนได 27 ตวอยาง น าไปสกดสารพนธกรรมและเพมปรมาณในต าแหนงเฉพาะไดขอมลดงแสดงในภาคผนวก ขอมลทไดนจะน าไปเปรยบเทยบกบการตรวจสอบชนดของไลเคนตอไป ส าหรบตวอยางราทแยกไดอยระหวางด าเนนการตรวจสอบฤทธทางชวภาพ

980

ภำคผนวก

ล าดบสารพนธกรรมในต าแหนง ITS 1. KPN20

TCCGTAGGTGAACCTGCGGAAGGATCATTATCAGTTCACACGCATGGGGAAAGGATCGTCGCGTCGGGGGACTTGACCCAGGCGACGA

TGGATCCCGCGGGGTCACCGACCGCCGCCATCACGTCCCGCCACGTCCGGGCGTGCCCGCCTTGCCGGTCAGGTCGGCCCCAGGTCAG

AACGCAAGTTCCGGCAACCGCCCCCCTGGGAACAGGCAGCAGCCCCGTCCCGGTGACTCCCTAGGTACACGCACAATCGGCGCCGTGG

TCAAATCATGCCCCTAGGCTCCGTGACGGGTAGCGCTGTTCGTTGGCTTTCCTATGACCCTCGTGGGGGAAAACAAGCAGCGGTAGCT

TCGTTCCCCGCTGCGGCGACCTCTTCCCCCCTCTGCTACCCGTGACGTTACATACCTCTGTTGCCTCGGCGGGCCGTCGTCCCCGAGA

CGCCGGGCGAGTCCTTTTTTCGAGGGCCCCGTGCGCCCGCCGCAGGAGCCTCGTGCAACTCGCCGCTCAGCGGCTCAACACCAGTCAA

TAATGACTAGCAAAACTTTCAACAACGGATCTCTTGGTTCTGGCATCGATGAAGAACGCAGCAAAATGCGATAAGTAATGTGAATTGC

AGAATTCAGTGAATCATCGAATCTTTGAACGCACATTGCGCCCCGTGGCATTCCGCGGGGCATGCCTGTTCGAGCGTCGGTTGGATCC

TTCCAGGCCCCTCGCGAGGGGGCTCATGGGCCCTGAGCGTACTCCCCCGGTCGGACCGGCCGGGGGCGCTCTGAATCTGTGGGTGGCG

GCCCCGGGCGCCGGACGAAGTGAGTCCCTGTGACATCGTCCGGAGGCCCGGCGGGTCGTGCACCAACCGGCGGGGGGTCCTCCCCCGT

CCAAGACACTACGTTCTGACCTCGGATCAGGTAGGGATACCCGCTGAACTTAAGCAT

2. KPN31

TCCGTAGGGTGAGTCTTAATCCATGTCTTCTTTCGGGTTGTACAATGCTAACTTTTCTAGTGAACCTGCGGAAGGATCATTAACGAGT

TAGGGTTCTTTGAGCCCGAACTTTCCAACCCTCTGCTTATTGAATTTTGTTGCTTCGGCGTAGCGTGGCTTTATAAGCCCCATCGGCT

GATGCTGATGTGTCTACGCCGAAGGATATTTCAAATTCGTTTAAAATTGTGTCTTAGAAATGGTTTTAATGTCTAAAAACTTTCAACA

ACGGATCTCTTGGTTCTGGCATCGATGAAGAACGCAGCGAAATGCGATAAGTAATGTGAATTGCAGAATTCAGTGAATCATCGAATCT

TTGAACGCACATTGCGCCTGATGGTATTCCGTCAGGCATGTCTGTTCGAGCGTCGCAAGCACAAAATCAAACAGTTTATTGTTTGGAG

TTAGGAATTCGTGAGTTTCACGATTCTGAAAAGGAGCGGCGGATCGGTAAAACTCCTAACGCGTTGAACAATGTTTCGTTAGATGTTT

GTTTTCATCGGTCTTGCCGGACAATTCGTATGCGTGATCTACTCGCATAGTTTCTAAAATCGACCTCGGATCAGATAGGAATACCCGC

TGAACTTAAGCATATCAATAAGCCGGGAGGA

3. KPN48

TCCGTAGGGTGAGTGATATCGGGGACTTGTGATAATTGAAATGAAACAATTACTAACTTTTCTTAGTGAACCTGCGGAAGGATCATTA

CCGAGTGAGGGTTCTTTTGAGCCCGAATCTCCCAACTCTTTGCTTATTGAATTTTGTTGCTTCGGCGTGGCGTGACTTTAAGTCCCAC

CGGCTCTGGCTGGTGTGTTCACGCCGAAGGATTATTCAAATTCGTCTAAAGTTGTGTCTTAGTGTTTGTTTCCAATGTTTAAAAACTT

TCAACAACGGATCTCTTGGTTCTGGCATCGATGAAGAACGCAGCGAAATGCGATAAGTAATGTGAATTGCAGAATTCAGTGAATCATC

GAATCTTTGAACGCACATTGCGCCCTCTGGTATTCCGGGGGGCATGTCTGTTCGAGCGTCGCAAACACAAGATCAAACAATTCATTGT

TTGGAACTAGGAATCCGTGATCTTCTCCACGGTTCTGAAAATGAGTGGCGGATTGATAGAACTCCTAACGCGTTGAACAATGTTTCGT

TAGATGTTGTTTTGTTCAGTCTCGCCGGTTAATCTGTATGTGTTGAAGTCACATAATTTCTTAGATCGACCTCGGATCAGATAGGAAT

ACCCGCTGAACTTAAGCATATCAA

4. KPN93

TCCGTAGGGTGAGTCTTAATCCATGTCTTCTTTCGGGTTGTACAATGCTAACTTTTCTAGTGAACCTGCGGAAGGATCATTAACGAGT

TAGGGTTCTTTGAGCCCGAACTTTCCAACCCTCTGCTTATTGAATTTTGTTGCTTCGGCGTAGCGTGGCTGTATAAGCCCCATCGGCT

GATGCTGATGTGTCTACGCCGAAGGATATTTCAAATTCGTTTAAAATTGTGTCTTAGAAATGGTTTTTAATGTCTAAAAACTTTCAAC

AACGGATCTCTTGGTTCTGGCATCGATGAAGAACGCAGCGAAATGCGATAAGTAATGTGAATTGCAGAATTCAGTGAATCATCGAATC

TTTGAACGCACATTGCGCCTGATGGTATTCCGTCAGGCATGTCTGTTCGAGCGTCGCAAGCACAAAATCAAACAGTTTATTGTTTGGA

GTTAGGAATTCGTGAGTTTCACGATTCTGAAAAGGAGCGGCGGATCGGTAAAACTCCTAACGCGTTGAACAATGTTTCGTTAGATGTT

TGTTTTCATCGGTCTTGCCGGACAATTCGTATGCGTGATCTACTCGCATAGTTTCTAAAATCGACCTCGGATCAGATAGGAATACCCG

CTGAACTTAAGCATATCATAAGCCGGAAGGA

5. KPN97

TCCGTAGGGTTCGTATTCCCCCGTCTCTCGCCCCTCGATTTTCCTACTGACATTGTCCAGTGAACCTGCGGAAGGATCATTATCGAGT

TCGGGACTCTCGCGAGCCCAAACTTTCCAACCCGTGTGTAAACTTTTCTGTTGCTTTGGCGGGGCGGGGCACGTCCCCCACCGGCTCC

GGCTGGTGAGTCCCCGCCAAAGGTACCTTCCCCAACGCTTAATCAGTTGTCTGAAGTCCATTGAACGAATGAAGCAAAACTTTCAACA

ACGGATCTCTTGGCTCCAGCATCGATGAAGAACGCAGCGAAATGCGATAAGTAATGTGAATTGCAGAATTCCGTGAATCATCGAGTCT

TTGAACGCACATTGCGCTCCCTGGTATTCCGGGGAGCATGCTTGTTCGAGCGTCGCAAATACAGATCAGGCAAGTCTCTTGCTTGGAA

CTGGGGCGTGCGTCCCCACGGGACGACCCCGAAAATGAGCGGCGGTTCGATCGAACTCCCAGCGCGTTGGAAAATCTTCGCTGAGACG

TTTCGATCGTCACCGGCCGATGAAGCATGCCCCGGCGGCTCCGGCTGCGCGTGGTTGACGA

CATCGACCTCGGATCAAGTAGGGATACCCGCTGAACTTAAGCATATCATAAGCCGGGAGGA

6. KPN156

TCCGTAGGTGAACCTGCGGAGGGATCATTATCGAGTGAAGGTCTCTTAACCGGGTCCTGAACTTCCAACCCTTGCGAACTATATTTTG

TTGCTTTGGCGGGTCGCGGTTTGTGAACCCCACCGGCCTTGGCTGGTGAGTGCCCGCCGAAGGTTCATACAAATTCGTTTAATTTCAA

GTCTGATTTGAACAAAATAAATATCTAAAAACTTTCAACAATGGATCTCTTGGTTCTGGCATCGATGAAGAACGCAGCGAAATGCGAT

AAGTAATGTGAATTGCAGAATTCAGTGAATCATCGAATCTTTGAACGCATATTGCGCCCTCTGGTATTCCGGGGGGCATGCCTGTTCG

AGCGTCGCAACACCTCTCAAGCTTGCTTATGCAGCGCTTGGATTTGGTGGCATGTCCTGCGGGGCAGCCCCGAAAATTAGCGGCGGTC

TGATCTGACCTCCAGCGCGTTGAATTTTTTTTCGCTCGTGAGGGAAAGATTTGGTCCTGCCGAACAGTTCTTGACCTTTTGCAATCGA

CCTCGGATCAGGTAGGGATACCCGCTGAACTTAAGCATATCAATAAGNCGGGAGGA

7. KPN199

CCGTAGGGTGAGTGATATCGGTCACGGTCTGATAGTGAAATGAAACATTGTCTCACTGTTTCTAGTGAACATGCTGAAGGATCATCAC

CGAGTGAGGATTCTTTTGAGCAGGAATCTTCTAACCATCTGCTTATTGAATAATGTTGCTTCGTCGTGGCGTGACTTTAAGTCCCACC

GCCCGGTTCTGGCTGGCGTGTTCACGCCGAAGGATTATTCAAATTCGTTTAAAGTTGTGTCTTAGTGTTTGTTTCCAATGTTTAAAAA

CTTTCAACAACGGATCTCTTGGTTCTGGCATCGATGAAGAACGCAGCGAAATGCGATAAGTAATGTGAATTGCAGAATTCAGTGAATC

ATCGAATCTTTGAACGCACATTGCGCCCTCTGGTATTCCGGGGGGCATGACTGTTCGAGCGTCTCTGACACAAAATCAAACAATTCAT

TGATTGCAACTACGAATCCGTGAGCTTCTCCACAGGTCTGAAAATGAGTGGCGGATTGATAGAACTCCTAACGCGAAGAACAATGTTT

981

CGTTAGATGTTGCTCTGATCAGACTCGACGGTTAATCTATATGTGTTGAAGTCAATAACTTACGAAGATCGACCTCGGATCAGATAGG

AATACCCGCTGAACTTAAGCATATCAATAAGCCGGAGGA

8. KPN235

TCCGTAGGGTGAGTGAGATGTCTGTAATTTTGTGAGATTCAGTGCTAACTTTTCATTAGTGAACCTGCGGAAGGATCATTACCGAGTG

AGGGTTCTTTTGAGCCCAAACCTCCCAACCCTTTGCTTATTAAATTTTGTTGTTTCGGCGTGGCGTGACTTTATGTCCCGTCGGCTTA

TGCTGGTGTGTCCACGCCGAAAGTTTTTTCAAACTCGTTTAAGTTGTGTCTTAGTGGTCTTTTTTAATGTCTAAAAACTTTCAACAAC

GGATCTCTTGGTTCTGGCATCGATGAAGAACGCAGCGAAATGCGATAAGTAATGTGAATTGCAGAATTCAGTGAATCATCGAATTTTT

GAACGCACATTGCGCCCTTCGGTATTCCGGGGGGCATGTCTGTTCGAGCGTCGCAAATTCAAGATCAAACAATTCTGTTTGGATTTAG

GAACTTCGTGGTGTTCTCACGGTTCTGAAAATGAGCGGCGG

ATTGATAGAACTCCTAACGCGTTGAACAATGTTTCGTTAGATGTTGCTTCTAGGCAATCTTGCCGGGTAAACCATACGTGTGGTGAAA

ATCATAGATTTCTAAGATCGACCTCGGATCAGATAGGAATACCCGTTGAACTTAAGCATATCAATAAG

9. KPN269

TCCGTAGGTGAACCTGCGGAAGGATCATTACCGAGTGAGGGTTCTTTTGAGCCCGAATCTCCCAACCCTTTGCTTATTGAACTTTGTT

GCTTCGGCGTGGCGTGACTCTGAGTCCCACTGGCTTCGGCTGGTGTGTCCACGCCGAAGAATTATTCAAATTCGTTTAAAGTTGTGTC

TTAGTGTTTGTTTCTAAATGTCTAAAAACTTTCAACAACGGATCTCTTGGTTCTGGCATCGATGAAGAACGCAGCGAAATGCGATAAG

TAATGTGAATTGCAGAATTCAGTGAATCATCGAATCTTTGAACGCACATTGCGCCCTTCGGTATTCCGGGGGGCATGTCTGTTCGAGC

GTCGCAAACACAAAATCGAACAATTCAGTTTGGAATTAGGAATTCGTGATCTTTCACGGTTCTGAAAATGAGTGGCGGATTGATAGAA

CTCCTAACGCGTTGAACAATGTTTCGTTAGATGTTGTTTTGTTCAGTCTTGCCGGTTAATCTGTATGTGTTGAAGTCACATAATTTCT

TAGATCGACCTCGGATCAGATAGGAATACCCGCTGAACTTAAGCATATCATAA

10. KPN391

TCCGTAGGTAAGTAAACATCGACAACATGCTCTTTTCCCCTTCAAGAATCAATAACTAACATAATCCAAGGTGAACCTGCGGAGGGAT

CATTACCGAGTTAAGGGTAGCTTCGGCTGCTCTGACTTCCCAACCCTATGATTTGTTGTTTCTCATGTATCTTCCGGTATCTGTTCCG

ACATGCCGGAAGATTACCAATCAAACTCGTCTTGAAACTATGTTGTCATCATTCAATACCATAATTGAATCAAAACTTTCAACAACGG

ATCTCTTGGTTCTAGCATCGATGAAGAACGCAGCGAAATGCGATAAGTAGTATGAATTGCAGAATTCAGTGAATCATCGAATCTTTGA

ACGCACATTGCGCCTCTTGGTATTCCATGAGGCATGCCTGTTCGAGCGTTATTATAAACTCCTCAAGTTCTAGCTTGGTAATGAATTT

TTGTCCCTTGACAAATTCTAAAATATTTTGTCTGTTGTAAAAGCCTTTTGCTTTGACGTAACCAATGACTTTGCGCTCGGCAAATCTT

TTACAACAAGTTTTTATCTTCTTCCACAGTTTAACCTCGGATCAGGTAGGAATACCCGCTGAACTTAAGCATATCAATAAGNCGGAAG

GA

11. KPN392

TCCGTAGGTGAACCTGCGGAAGGATCATCACTCCCACAAGTCTAGTCTCTCGGGACTCTGACCCTCAGATCCTCTGTTGACATGACCC

CTTCGTTACATTGGCGGAGGGCGGCCCTTGCGGGCTGCACCCGCCGGTGGGCCCCCCCAAAAACTCATTGTTGTGGAAACGTGTCCTC

TGAAGCCAATGCTATGAATAAGCAAAACTTTCAACAACGGATCCCTTGGCTCTGACTTCGATGAAGAGCGCAGCGAAACGCGATAAGT

GATGCGAATCGTAGATTTCCAGTGAGGCATCGAATTCTTGAACGCACATGGCGCCCTTTGGCATTCCGAAGGGCATGCTTCTTCGAGC

GTCAGTATCGACCCTCAGGCCGTTCCGGCTTGACGTTGGGCACCGATCGTGGACGGTCGG

GCCCCAAAGGCAACGGCGGTGTTGCGACCCTCGGCGAAAGGTGCAACGAGCTTCGCATCGATTAGCGGAAGGCGCGGCGCCTGCCCTC

CAGTGTCGTACGTGGCACACTCTCCCCCTGAAGAAGTGACCTCGAATCAAGCAAGACTACCCGCTGAACTTAAGCATATCAATAAGGC

GGGAGGA

12. KPN439

TCCGTAGGTGAACCTGCGGAGGGATCATTAACGAGTTATGGGTTTCTTGGATGAGCCCAGAATCTCCAACCCGTGTTTATCTTTATTG

TTGCTTTGGTAGGACGTGGGTTTTACCCCCATCGGCAATTTATTGCGGATGTGTGCCTGCCAAAGGTTTTAATTTAAATCTCTGAAGC

TTGTCTGAATCAGTGTTTTGGAATGCTTCAAAACTTTTAACAACGGATCTCTTGGTTCTGGCATCGATGAAGAACGCAGCGAAATGCG

ATAAGTAATGTGAATTGCAGAATTCAGTGAATCATCGAATCTTTGAACGCACATTGCGCCCTCTGGTATTCCGGGGGGCATGCCTGTC

CGAGCGTCGCAAATAAATGATCAAGCAATTTTGCTTGTATTTGGGATTTACGTCTGTTTAAAAGATGGTCCTCTAAGTTAGCGGCGGT

CTTCCTCAGATTTCTAGCGCGTTGAAGTTTTTTTCGCTAGTATGGTTTTGGGAGACTTCAGTCGAGAAGAATTCCTCTACATCGACCT

CGGATCAGGTAGGAATACCCGCTGAACTTAAGCATATCATAAGNCGGGAGGA

13. KPN452

TCCGTAGGTGAACCTGCGGAGGGATCATTAACGAGTTATGGGTTTCTTGGATGAGCCCAGAATCTCCAACCCGTGTTTATCTTTATTG

TTGCTTTGGTAGGACGTGGGTTTTACCCCCATCGGCAATTTATTGCGGATGTGTGCCTGCCAAAGGTTTTAATTTAAATCTCTGAAGC

TTGTCTGAATCAGTGTTTTGGAATGCTTCAAAACTTTTAACAACGGATCTCTTGGTTCTGGCATCGATGAAGAACGCAGCGAAACGCG

ATAAGTAATGTGAATTGCAGAATTCAGTGAATCATCGAATCTTTGAACGCACATTGCGCCCTCTGGTATTCCGGGGGGCATGCCTGTC

CGAGCGTCGCAAATAAATGATCAAGCAATTTTGCTTGTATTTGGGATTTACGTCTGTTTAAAAGATGGTCCTCTAAGTTAGCGGCGGT

CTTCCTCAGATTTCTAGCGCGTTGAAGTTTTTTTCGCTAGTATGGTTTTGGGAGACTTCAGTCGAGAAGAATTCCTCTACATCGACCT

CGGATCAGGTATGAATACCCGCTGAACTTAAGCATATCATAGNCCGGAAGGA

14. KPN453

TCCGTAGGTGAACCTGCGGAAGGATCATTATCAGTTCACACGCATGGGGAAAGGACCGTCGCGCCGGGGGACTTGACCCAGGCGACGA

TGGATCCCGCGGGGTCACCGACCGCCGCCATCACGTCCCGCCACGTTCGGGCGTGCCCGCCTTGCCGGTCAGGTCGGCCCCAGGTCAG

AACGCAAGTTCCGGCAACCGCCCCCCTGGGAACAGGCAGCAGCCCCGTCCCGGTGACTCCCTAGGTACACGCACAATCGGCGCCGTGG

TCAAATCATGCCCCTAGGCTCCGTGACGGGTAGCGCTGTTCGTTGGCTTTCCTATGACCCTCGTGGGGGAAAAAAAGCAGCGGTAGCT

TCGTTCCCCGCTGCGGCGACCTCTTCCCCCCTCTGCTACCCGTGACGTTACAT

ACCTCTGTTGCCTCGGCGGGCCGTCGTCCCCGAGACGCCGGGCGAGCCCTTTTCCGAGGGCCCCGTGCGCCCGCCGCAGGAGCCTCGT

GCAACTCGCCGCTCAGCGGCTCAACACCAGTCAATAATGACTAGCAAAACTTTCAACAACGGATCTCTTGGTTCTGGCATCGATGAAG

AACGCAGCAAAATGCGATAAGTAATGTGAATTGCAGAATTCAGTGAATCATCGAATCTTTGAACGCACATTGCGCCCCGTGGCATTCC

GCGGGGCATGCCTGTTCGAGCGTCGGTTGGATCCTTCCAGGCCCCTCGCGAGGGGACTCATGGGCCCTGAGCGTACTCCCCCGGTCGG

ACCGGCCGGGGGCGCTCTGAATCTGTGGGTGGCGGCCCCGGGCGCCGGACGAAGTGAGTCCCTGTGACATCGTCCGGAGGCCCGGCGG

GCCGTGCACCAACCGGCGGGGGGTCCTCCCCCGTCCAAGACACTACGTTCTGACCTCGGATCAGGTAGGGATACCCGCTGAACTTAAG

CATATCAATAATCCGGAGGA

982

15. KPN454

TCCGTAGGTGAACCTGCGGAAGGATCATTAGCGAGTAAAGGGTTCTCTTGTGAACCTGAATCTCCCAACCCTTTGCTGATTGAATTTT

GTTGCTTCGGCGTGGCGTGACTTCATTATCCCACCGGCTTTGGCTGGTGTGTCTACGCCGAAGGATTGTTCAAACTCGTTCAAATATT

GTCTTATGTTTCTAAGTATCAAAAAACTTTCAACAACGGATCTCTTGGTTCTGGCATCGATGAAGAACGCAGCGAAATGCGATAAGTA

ATGTGAATTGCAGAATTCAGTGAATCATCGAATCTTTGAACGCACATTGCGCCTTCTGGTATTCCGGGAGGCATGTCTGTTCGAGCGT

CGCAAACACAAGATCAAACAATTTATTGTTTGGCTTTAGGATATTGTGTTTTTAAACACTATCCTGAAAATGAGCGGCGGATTGATAA

AGCTCCCTAACGCGTTGAACAATGTTTCGTTAGATGTAGCTTCTGATCAGTCTTGTCGGTTAAACCGTCTTGTGCGGTTAAACACATT

CTTCTATGATCGACCTCGGATCAGATAGGAATACCCGCTGAACTTAAGCATATCAA

16. KPN461

TCCGTAGGTGAACCTGCGGAAGGATCATTACTGAGTTAGGGTTCTCTGGGCCCGACCTCCAACCCTGTGTTTAACTACCATGTTGCTT

TGGCAGGCCAGCCGTTAGGCGGCTGGGGGCCCCGTTGCTTAACGGCAGCAGGCTTCCTGACCCGTGCCTGCCAATAGCCCATTTAAAT

TCATTGATTAAATATTGCTGTCTGAGTAATAGATCTAATAAGCAAAACTTTCAACAACGGATCTCTTGGTTCTGGCATCGATGAAGAA

CGCAGCGAAATGCGATAAGTAATGCGAATTGCAGATACCGTGAGTCATCGAATCTTTGAACGCATATTGCGCCCTTTGGTATTCCGAA

GGGCATGCCTGTTCGAGCGTCATTATCAACCATCAAGCCTGGCTTGGAATTGGGTATGTGATCGTTAAAGATCAGCCCGAAAGATAAC

GACGGGGTCGTAATCTGACACCTAACGCAACGAGCTTTTTATAGCACGCGTTTAGTGGGGAGGTGCGGCTGCCGGTTAAGTCTTAACG

ATATTATATAACAAGGTTGACCTCGGATCAGGTAGGAGTACCCGCTGAACTTAAGCATATCATAAAGCGGAGGA

17. KPN464

TCGGTAGGTGACCTTGCGGAGGGATCATACAGAGTTGGGGGTGCTTGGGTTGTTCGGACTTCCCACCCTTATGCCTTGTGGTTTTTTG

TATCTTCCGGTTCACTGCTCCGGCATGCCGGAAGGGATTTATTCAAACTCGTTTTTGAACTACTGTCATCATTCAATGATCAAAATTG

AATCAAAACTTTCAACAACGGATCTCTTGGTTCTAGCATCGATGAAGAACGCAGCGAAATGCGATAAGTAGTATGAATTGCAGAATTC

AGTGAATCATCGAATCTTTGAACGCACATTGCGCCTTTTGGTATTCCATGAGGCATGCCTGTTCGAGCGTTATTACAAACTCTCAAGG

TCATACTTTGGTATTGAATCCCGTCGAAAGACAGATTCTAAAAAGAGTCGAGTGTTGTGGAAGCATAC

ด ำเนนงำนโดยมหำวทยำลยศรนครนทรวโรฒ

ส ารวจและรวบรวมตนเครอหมานอย: จากพนธกรรมและภมปญญาทองถน สผลตภณฑแปรรป

หมานอยหรอเครอหมานอย (Cissampelos pareira L. var. hirsuta (Buch. ex DC.) Forman.) พชปาตระกลเถาเลอยอาศยไมพมเพอยนตน สามารถพบไดทวไปตามปาดบ ปาผลดใบ หรอปาพม ตนเครอหมานอยเปนพชสมนไพรทมสรรพคณหลายดานและยงมสารแพคตนเปนองคประกอบในปรมาณมาก ท าใหมการน ามาท าเปนอาหารพนบานในหลายทองท ตนเครอหมานอยมประโยชนมากมายในทางวชาการ แตยงไมมการน าไปใชอยางกวางขวางนก ท าใหตนเครอหมานอยถกมองขามไป โดยในปจจบนพนทปาทพบตนหมานอยถกบกรกถากถาง เพอท าพนทเกษตรและไมมการศกษาการขยายพนธทถกวธเหมาะสมจนเปนสาเหตใหตนหมานอยลดเหลอนอยลง ทงๆทเปนพชธรรมชาตทองถนทควรอนรกษและควรศกษาอยางยง การตอยอดภมปญญาทองถน พฒนาจากฐานทรพยากรพนธกรรมไปสผลผลตทมคณคา ยงจะชวยสนบสนนการอนรกษตนกรงเขมาได การแปรรปผลตภณฑอาหารเพอสขภาพก าลงเปนทตองการของผอปโภคและบรโภคเนองจากผบรโภคสนใจในสขภาพของตนเองมากขน ดงนนผลตภณฑอาหารเพอสขภาพจงมการเตบโต ขยายตลาดไปรวดเรว ซงเพคตนจากตนเครอหมานอยสามารถพฒนาเปนเจล โดยทเกดเจลทไดนนจะไมตองการน าตาลชวยในการเกดเจล ดวยเหตนจงสามารถนาไปใชในการผลตอาหารเพอสขภาพทใหพลงงานต าไดด (วรรณา, 2549)และยงมสรรพยาคณเปนยาสมนพรไดอกดวย ยงไปกวานนวนเครอหมานอยมลกษณะคลายวนเฉากวยซงตองท าจากตนเฉากวยทตองน าเขามาจากตางประเทศ หากสามารถพฒนาวนเครอหมานอยทดแทนเฉากวยได จะเปนทนาสนใจเปนอยางยง เนองจากวนเครอหมานอยมสรรพคณเปนยาเยนเชนเดยวกบเฉากวย อยางไรกตามมการวจยเครอหมานอยมากพอสมควรตงแตพนฐานจนถงการประยกตใช แตยงไมมการตอยอดให

983

ไดผลตภณฑทเปนรายไดของชมชน อาจเกดจากการทเปนพชหายากท าใหไมมทรพยากรมากพอในการพฒนาตอ และยงไมมงานวจยดานการขยายพนธเครอหมานอยไมมากเทาทควร นอกไปจากนยงขาดเรองการจดท าเอกลกษณทางพนธกรรมและความหลากหลายทางพนธกรรมของตนเครอหมานอยอกดวย ซงหากเขาระบบ AEC จะสงผลตอโยกยายถายเททรพยากรพชสมนไพรไป ดงนนการเรงจดท าเอกลกษณทางพนธกรรมและฐานขอมล DNA barcode พชสมนไพรของไทย จงเปนสงจ าเปนอยางยง วตถประสงค 1. เพอรวบรวมขอมลลกษณะทางพนธกรรมและความหลากหลายทางพนธกรรมของหญาขาวนกเพอเปนสวนหนงในกจกรรมทสอดคลองกบกรอบโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาสยามบรมราชกมารฯ 2. เพอรวบรวมขอมลภมปญญาการใชประโยชนของตนเครอหมานอยจากพนทตางๆ 3. เพอจดท าเอกลกษณทางพนธกรรมดวย DNA barcoding ของตนเครอหมานอยจากพนทตาง 4. เพอสรางผลตภณฑอาหารสขภาพทไดมาตรฐานส าหรบการบรโภคและเปนทยอมรบของชมชน ผลการด าเนนงาน การศกษาระบบนเวศ ภมปญญา และการขยายพนธ การส ารวจแหลงอาศยและการใชประโยชนเบองตน ไดแก อ. องครกษ อ.เมอง จ.นครนายก อ.เขาชะอม ต.ดงบง จ. ปราจนบร อ.วฒนานคร จ.สระแกว อ.วหารแดง จ.สระบร

แหลงส ารวจ ระบบนเวศ การใชประโยชน

จ นครนายก อ. องครกษ ตนเลอยขนตนตนคน ตดนา แสงร าไร สภาพดนเปนดนรวนแหง ดงรปท 1

ยงไมเปนทรจกมากนก แตใชท ากน ใสเครองคลาย

ลาบ อ.เมอง ทต าบล หนตง บานหนตง เลอยเกาะก าแพง

ปน ดนรวน แสงร าไร ดนคอนขางชน ตนมดอกหลายชอ

ยงไมเปนทรจกมากนก แตใชท ากน ใสเครองคลาย

ลาบ จ.ปราจนบร อ.เขาชะอม ยงไมเปนทรจกมากนก แตใชท ากน ใสเครอง

คลายลาบ รจกกนด ใชท ากนกบขาวคลายน าพรก และ มการขยายพนธขายกนท บาน

สมนไพรดงบง จ.สระบร อ.วหารแดง เลอยเกาะก าแพงปน ดนรวน แสงร าไร ดน

คอนขางชน ดงรปท 3 ยงไมเปนทรจกมากนก

จ สระแกว อ.วฒนานคร ตนเลอยขนตนตนไม ในปาโปรง แสงร าไร สภาพดนเปนดนแดงรวนแหง ดง

รจกกนด ใชท ากนกบขาวคลายน าพรก

984

จากการส ารวจตามสภาพธรรมชาตและตามชมชน พบวาในธรรมชาตเกดจากเมลด ในขณะทบางชมชน สามารถขยายพนธดวยการปกช า ซงเปนการขยายพนธทแพรหลายมากในชมชนและแหลงเพาะปลกสมนไพร ดงเชน บานดงบง จงหวดปราจนบร ลกษณะตนทไดจากการปกช า สามารถเจรญไดดมรากไมตางจากตนเพาะเมลด การศกษาความหลากหลายทางแหลงอาศยและรปราลกษณะทส าคญ จากการส ารวจตนเครอหมานอยจากแหลงตางๆ พบวาลกษณะตนเครอหมานอยมความแตกตางกนไป ไดแกรปรางใบ ขนาดใบและ ขนใบ ซงตนทพบในอ าเภอวฒนานคร จงสระแกว จะมลกษณะขนใบทหยาบ กวาทอน

ตาราง แสดงความหลากหลายของลกษณะใบเครอหมานอย แหลงทพบ

รปรางใบ ขนใบ ลกษณะ

เพชรบรณ P 1 2 3 5 กลมมน กนใบปด นม ใบบาง เพชรบรณ P 4 กลมเรยว กนใบเวา นม ใบบาง

สกลนคร S2 S4 S5 S6

กลมเรยว กนใบเวาเลกนอย นม ใบบาง

สกลนคร S1 S3 กลมเรยว กนใบเวาหวใจ นม ใบบาง องครกษ นครนายก กลมมน กนใบปด นม ใบใหญ เลอยสงหาแสง

บนยอดไม เมอง นครนายก กลมเรยว กนใบเวา ขนใบมนอย พมหนา

วหารแดง สระบร กลมเรยว กนใบเวา ขนใบมนอย พมหนา วฒนานคร สระแกว กลมมน กนใบปด ใบแขง ขนใบ

แขง ไมสมบรณ มใบนอย

ซงจะพบวาลกษณะใบมความหลากหลายกนมากแตละพนท ท าใหการระบสณฐานวทยา ท าไดยากขน นอกจากน ความหลากหลายของเครอหมานอยน อาจสงผลในการน าไปใชเปนวตถดบประกอบ เนองจาก ไมสามารถระบชดเจนไดวาตนเครอหมานอยจะตองมลกษณะเดน และ ตางจากพชใกลเคยงเชนไร ซงเทคนคดานพนธกรรม เครองหมายพนธกรรม สามาถน ามาใชประโยชนในการศกษาจ าแนก ระบสายพนธและจดท าเอกลกษณพชสมนไพรตอไป

985

ภาพ แสดงความหลากหลายของลกษณะใบเครอหมานอย

การส ารวจในพนทจงหวดนครนายก ปราจนบร สระแกว อนๆ ไดแก สกลนคร ชยภม เพชรบรณ พบความแตกตางของลกษณะใบ ตางกนมาก ในแตละพนท อาจสงผลตอการจ าแนกดวยลกษณะภายนอก และ ไดขอมลภมปญญาการใชประโยชนจาก จงหวดนครนายก ปราจนบร สระแกว สกลนคร ชยภม การหาล าดบ นวคลโอไทด ทเปนเอกลกษณของเครอหมานอยของประเทศไทย

ไดรวบรวมล าดบนวคลโอไทด ต าแหนง rbcL ยน ของตวอยางเครอหมานอยจากทตางๆ จ านวน 20 ตวอยาง มล าดบDNA ทเปนเอกลกษณของไทย อย 1 บรเวณ ซงเปน DNA barcode ใชเปนเอกลกษณของตนเครอหมานอยของไทยได ท าการเปรยบเทยบกบล าดบนวคลโอไทด ในฐานขอมล gene bank ของตวอยางจากประเทศอนๆ พบวา เราเปนกลมตวอยางแรกจากประเทศไทย

986

Alignment

CLUSTAL 2.1 multiple sequence alignment

Ci.capensis1 CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

Ci.capensis2 CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

Ci.capensis CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

WH01_Stephania CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACGGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

WH02_Stephania CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACGGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

St.abyssinica CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACGGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

St.tetrandra CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

St.cephalantha CTGCG-GTAGCTGCCGAATCCTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

Cy.burmanii1 CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

Cy.burmanii2 CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

Co.orbiculatus1 CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

Co.orbiculatus2 CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

Cy.polypetala1 CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59


Ci.pareira2 CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

Ci.tropaeolifolia CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

Cis.grandifolia CAGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

Ci.andromorpha1 CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

Ci.pareira1 CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

Ci.owariensis1 CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

Ci.andromorpha CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

Ci.owariensis2 CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

C.p.var.hirsuta1 CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59

C.p.var.hirsuta2 CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACTGTGTGGACCGATGGACTT 59


G5_rbcLF CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACCGTGTGGACCGATGGACTT 59

Pech02_rbcLF CTGCGCGTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACCGTGTGGACCGATGGACTT 60

Y6_rbcLF CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACCGTGTGGACCGATGGACTT 59







Sakol04_rbcLF CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACCGTGTGGACCGATGGACTT 59




Pech04_rbcLF CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACCGTGTGGACCGATGGACTT 59

Pech03_rbcLF CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACCGTGTGGACCGATGGACTT 59

Pechburi01_rbcLF CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACCGTGTGGACCGATGGACTT 59






Sakew02 CTGCG-GTAGCTGCCGAATCTTCTACAGGTACATGGACAACCGTGTGGACCGATGGACTT 59



* *** ************** ***** ************** ******************

แผนภาพแสดงความสมพนธทางพนธกรรม rbcL gene ของตนเครอหมานอย

บรเวณทแสดงเอกลกษณเฉพาะตวอยางในการรวบรวมครง

น ท าใหสามารถใชเปนเอกลกษณของเครอหมานอยใน

ประเทศ ทแตกตางจากฐานขอมลตางชาต

ขอมลจาก gene bank,

NCBI

ขอมลจากตวอยางทรวบรวมในโครงการวจยน

987

ตวอยางตนเครอหมานอยทไดจากการส ารวจ (ในกรอบสแดง) เมอวเคราะหความใกลเคยงกนของ ยน rbcL ซงเปนยนทใชในการจ าแนกและความใกลเคยงของสายพนธของพชชนสงพบวาตวอยางทไดจะอยในกลมของ Cyclea polypetala และ Cyclea burmanii อยางไรกตามจากการเปรยบเทยบกนระหวางแตละ sequence ดวย clustalW พบวา กลมตวอยางทรวบรวมไดจะใกลเคยงกบ Cyclea polypetala มากกวา

โดยดจาก Alignment score คอ thai sample-Cyclea polypetala เทากบ 2942 thai sample- Cissampelos pareira var. hirsute เทากบ 2918 และ thai sample- Cyclea burmanii เทากบ 2937

การศกษาทางดานพฤกษเคมในทางเภสชวทยา ผลของการศกษาองคประกอบทางเคมจากลายพมพสารเคมไมพบสารกลมแอลคาลอยดในใบเครอหมานอย ในขณะทพบสารกลมน อยางนอย 4 ชนดในสารทสกดจากราก (รปท 2 b) สารแอลคาลอยดจะใหสสมเมอตรวจสอบดวยน ายา Dragendroff โดยจะสงเกตเหนแถบสสมท hRf 15, 29, 66, 73 รายงานการทบทวนวรรณกรรมของ Manu et al., 2012 ไดแสดงใหเหนวาในรากของเครอหมานอยมแอลคาลอยดในกลม bisbenzylisoquinoline อยหลายชนด เชน tetrandine menismine, curine และ ไมมรายงานการพบสารกลมแอลคาลอยดในใบ จากการทแอลคาลอยดเปนสารทมฤทธทางเภสชวทยา ซงกอใหเกดทงประโยชนและโทษตอรางกาย การไมพบสารกลมนในใบจะมขอดคอ หากน าใบเครอหมานอยมาปรงอาหารกจะไมไดรบผลจากสารแอลคาลอยด ใบเครอหมานอยทมลกษณะตางกน จะมรปแบบของสารเคมตางกน เปรยบเทยบระหวางใบเครอหมานอยทไดจากจงหวดเพชรบรณ ซงใบมรปรางกลมมน กนใบปด ขนใบนม ใบบาง (P1 และ P3) และทไดจากจงหวดสกลนคร ซงใบมรปรางกลมแตปลายใบคอนขางเรยว กนใบเวา เปนรปหวใจ ขนใบนม ใบบาง (S3 และ S6)

988

ภาพ ลายพมพสารเคมของสารสกดใบเครอหมานอยดวยเมธานอล

(pale green colour; Y1 and Y4, dark green colour; G5 and G1, samples from Petchaboon province; P1 and P3, samples from Sakonnakorn province; S3 and S6, leaf of other plant; A) visualized with white light (a), dragendroff’s spraying reagent (b), ultraviolet light 254 nm (c) and ultraviolet light 366 nm

ความแตกตางทสงเกตไดใน UV 254 (ภาพ c) คอ ใบเครอหมานอยทไดจากจงหวดเพชรบรณมแถบสวางท hRf 65 ซงไมพบในตวอยางจากจงหวดสกลนคร รวมถงตวอยางอน ๆ และเมอตรวจสอบภายใต UV 366 (ภาพ d) ใบเครอหมานอยทไดจากจงหวดเพชรบรณมแถบสวางท hRf 40 ซงไมพบในตวอยางจากจงหวดสกลนครและตวอยางอน ๆ

ใบเครอหมานอยทมอายตางกนกจะใหรปแบบของสารเคมตางกน สงเกตไดจาก ตวอยาง Y4 ซงใบมสเขยวออน เมอตรวจสอบภายใต UV 366 (ภาพ d) จะพบแถบสวาง 2 ต าแหนงทแตกตางจากตวอยางอน ๆ คอแถบสวางท hRf 22 และ 42

989

จากผลศกษากลาวไดดงน 1. เมอตรวจสอบดวยกลองจลทรรศน ใบเครอหมานอยควรมลกษณะเนอเยอตามทแสดงในรปท 1 การพบเนอเยอในลกษณะอน ๆ (เชน รปรางของ palisade cell ไมเปน wavy wall ลกษณะของปากใบไมเปน anomocytic stomata การพบ trichome ทมรปรางอน ๆ หรอไมพบ trichome) แสดงวาพชชนดนนไมใชใบเครอหมานอย 2. ลายพมพสารเคมของสารสกดเมธานอลของใบเครอหมานอยมรปแบบตามรปท 2 ใบของพชชนดอน (ตวอยาง A) จะมลายพมพทแตกตางออกไป ลายพมพสารเคมของสารสกดเมธานอลจากสวนของรากเครอหมานอยแตกตางจากสวนของใบเชนกน 3. ลายพมพของสารเคมอาจจะบอกอายและแหลงปลกพชได และสามารถเชอมโยงกบการศกษาลายพมพดเอนเอเพอใชศกษาแหลงทมาของพชได 4. ไมพบสารแอลคาลอยดในใบเครอหมานอย

โครงการวจยความหลายทางพนธกรรมหญาขาวนก 1. ส ารวจการระบาดของวชพชและวชพชหญาขาวนก พนทท านาในอ าเภอองครกษจงหวดนครนายกมการท านาปละ 2-3 ครง โดยใชน าจากคลองรงสต ซงแตละรอบของการท านา จะใชสารเคม ไกลโฟเสต (Glyphosate) ก าจดหญาในพนท และบรเวณคนนา หลงจากเกบเกยวผลผลตรอบทแลว จากนนจะปลอยน าเขานา 2-3วน จงไถกลบ ตอมาไถดะ กอนหวานเมลดขาวจะพนยา แซม (SAM) เปนยาทมสารบวทาคอร 60% (butachlor) เปนสารออกฤทธ ซงเปนสารยบยงการงอกของเมลวชพช เมอเมลดขาวงอกแลว 7 วน จะใชสารในกลม โพพานล (Propanil) ซงจะออกฤทธตอวชพชพวกหญาดอกขาว หญาขาวนก หญานกชมพ แตไมท าลายขาวและขาววชพช เชน ขาวลาย ขาวดด และขาวหาง ดงนนทกรอบของการท านาจะตองมการพนยาปราวชพชทกครง ท าใหสารตกคางในนาขาวและแหลงน าขางเคยงจงมปรมาณมาก เชนสาร แซม-เปาโล-พนฟอส พบในแปลงท 2 และ3 สาร โนมบ-ฟเร-มเคล พบมากในแปลง ท 6 และ 7 ซงพนทศกษาเปนแปลงนาขาวมพนท แปลงละประมาณ30 ไร โดยแปลงนาดงกลาวมการใชสารเคมปราบวชพชในทกรอบการผลตขาว แตยงคงพบวชพช หญาดอกขาว อยในแปลงนาเปนกลมๆ แสดงใหเหนวาหญาดอกขาวทพบ สามารถด ารงชวตรอดจากฤทธ ยาปราบวชพชได พนทนาแสดงในรป เปนรปสเหลยมผนผา จะเหนวามแปลงจ านวนมากในพนทอ าเภอองครกษ

990

ภาพแสดง พนทศกษาในพนนาขาวในอ าเภอองครกษ จ.นครนายก จดส ารวจวชพชแสดงวงกลมสขาวในรป

การใชสารเคมในการเพาะปลกพช เชน การใชสารก าจดวชพช (herbicides) หรอการใชปย

(fertilizers) จะท าใหเกดการเปลยนแปลงดานประชากร (population) ของวชพชไดในกรณการใชสารก าจดวชพช วชพชทไมทนทานตอสารเคมทใชกจะถกท าลายหรอลดประชากรลงไป ท าใหการเจรญพนธของวชพชชนดนนลดลงไปดวย วชพชททนทานตอสารเคมทใชจะกลายเปนวชพชหลก และเปนวชพชทสรางปญหาอยางรนแรงในทสดจากการส ารวจโดยแปลงสมตวอยาง ขนาด 20 x 5 ตารางเมตร 3 แปลงตอ 1 พนท นา พบวามวชพชหลายชนดไดแก หญาดอกขาว หญาขาวนก ผกปอดและ กกขนาก ซงพบวาหญาขาวนกจะพบเปนสวนใหญในแปลงนาทส ารวจ โดยแปลงนาทพบหญาขาวนกขนหนาแนน มากกวา 15 ตนตอ10 ตารางเมตรไดแก แปลงส ารวจท 1 และ 5

ภาพแสดงการระบาดของหญาขาวนกในแปลงนา

จากการส ารวจจะพบวามวชพชหญาขาวนกขนในทกแปลงนาทงทมการพนยาปราบวชพชในทกรอบการผลตขาว แสดงใหเหนวาวชพชหญาขาวนกทพบนมโอกาสทจะเปนตนทดอยาได จงเปนทสนใจในการน ามาศกษาลกษณะทางสนฐานวทยา ความแปรผนทางสนฐานวทยาในกลมประชากรและ

991

ลกษณะทตางไปจากกลมประชากรทไมไดขนในนาขาว หรอขนในแหลงธรรมชาตซง ไมไดเจรญเตบโตภายใตสภาวะทมการพนยาปราบวชพช เพอไดลกษณะทางสนฐานวทยาจะสามารถน ามาใชเปนรปแบบในการตดตอการดอยาปราบวชพชในแหลงตางๆได 2. การเปรยบเทยบลกษณะสณฐานวทยา การเจรญของพชภายใตสภาวะกดดน เชนภายใตสารเคมปนเปอน ท าใหพชมการปรบตวทางสรระวทยาและแสดงออกมาทางสณฐานวทยาภายนอกของพช เชนเดยวกบวชพชทเจรญในนาขาวทมการพนยาปราบวชพช อาจสงผลใหวชพชมกลไกลบางประการในการตอตานยาปราบวชพช จากการศกษาลกษณะทางสณฐานวทยาเมอเปรยบเทยบหญาขาวนกในนาขาวกบพนทธรรมชาตพบวา ลกษณะเมลดและรวงมความแตกตางกน เมอดขนาดและใบ พบวาไมแตกตางกน

ภาพแสดง ลกษณะทางสณฐานวทยาของวชพชหญาดอกขาว ชอดอก (1) ล าตน (2) ใบ (3) และราก (4) ของวชพชหญาดอกขาว นอกแปลงนา(A)กบในแปลงนา (B)

992

3. ความสมพนธของลกษณะทางพนธกรรมและยน ACCae รวมกบ rbcL ยน ของหญาขาวนก เมอท าการวเคราะหความสมพนธของลกษณะตางๆของหญาดอกขาวในนาขาว โดยใช 10 ตน ตอแปลง จ านวน 7 แปลงนา รวมทงหมด 70 ตน ในกลมประชากรทพบในแปลงนา พบวาประชากรมรปรางแตกตางกนในสวนของเมลดบางชดเจน อยางไรกตามเมอศกษา DNA sequencing พบวาประชาการทงหมดอยในกลมของหญาขาวนก

หญาขาวนกเปนวชพชทระบาดกระจายตวทวไปในพนทนาขาว อ าเภอ องครกษ จงหวดนครนายก และนาขาวเหลานมการใชสารปรายวชพชทกครงทมการท านาขาว โดยวชพชสามารถออกดอกและพรอมจะกระจายพนธตอไปได ดงนนวชพชเหลานมโอกาสทจะดอยาปราบวชพชทใชในการท านาขาวได การศกษาความแตกตางทางสณฐานวทยาชใหเหนความแตกตางกนระหวางหญาขาวนกในนาขาว พบวารวงดอกและเมลดมตวามแตกตางกนไปตามระบบนเวศ และมสมบตการดอยาตางกนไป

993

ด ำเนนงำนโดยมหำวทยำลยสวนดสต

การพฒนาผลตภณฑสบเหลวและแปงน าลดแบคทเรยทมสวนผสมสารสกดสมนไพรอนทนลน า

หลกการและเหตผล ในปจจบนผบรโภคมความเปนหวงสขภาพมากขน จงพยายามหลกเลยงจากสารเคมทงหลาย แมกระทงในเรองความงามกนยมน าสมนไพรมาใชเปนสวนผสมในเครองส าอาง จงมการศกษาวจยพชสมนไพรทงในดานเพอน ามาใชเปนยารกษาโรค อาหารเสรมสขภาพ ตลอดจนการเสรมความงาม แนวโนมการน าสมนไพรมาประยกตใชเปนสาระส าคญหรอสวนประกอบในผลตภณฑเครองส าอางมมากขน และไดรบความนยมจากผใชผลตภณฑ เนองจากเปนวตถดบทมาจากธรรมชาต เปนการหลกเลยงการใชสารเคมสงเคราะหซงอาจกอใหเกดอาการแพเปนผนผวหนง ประเทศไทยมภมอากาศแบบรอนชน เมอเหงอออกจะรสกเหนอะหนะผว อกทงมความเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของแบคทเรยไดด ดงนนการท าความสะอาดรางกายใหสะอาด สดชน จงจ าเปนทจะตองจะใชผลตภณฑทมสวนผสมของสาระส าคญทสามารถตานการเจรญของเชอแบคทเรยได อนทนลน าเปนไมยนตนขนาดกลางถงใหญเปนพนธไมทมถนก าเนดในประเทศไทย โดยมกพบขนตามทราบลมทชนแฉะทวไป รวมไปถงบรเวณรมฝงแมน าล าหวย หรอในปาเบญจพรรณชนและปาดงดบของภาคเหนอ ภาคกลาง ภาคตะวนออก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคใต แตจะพบไดมากสดตามปาดงดบในทางภาคใต และยงพบในปาพรหรอปาบงในของภาคใต เปนพชสมนไพรทถกใชในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต ในรปชาชงจากใบ หรอรปสารสกดจากใบ สวนตาง ๆ ของพชสามารถรกษาโรคได เชน โรคเบาหวาน โรคอวน และมการใชทางเครองส าอาง โดยสารแทนนนในใบอนทนลน าทสกดดวยน าหรอเอทานอลมฤทธตานเชอจลชพ Staphylococcus aureus, Bacillus subtilis (Gram positive) และ Psedomonas aeruginosa, Escherichiacoli (Gram negative bacteria) เพอเปนการอนรกษพนธกรรมพชสมนไพรชนดน จงควรมการศกษารวบรวมขอมลทางขอมลทางพฤกษศาสตร ศกษาการใชประโยชนดานตางๆ โดยจะท าการศกษาฤทธตานเชอแบคทเรยเพอพฒนาต ารบเครองส าอางสบเหลวและแปงน าลดแบคทเรยทมสวนผสมสารสกดสมนไพรอนทนลน า เพอเปนการอนรกษภมปญญาไทยในเรองการท าแปงน าและน าสารสกดจากพชสมนไพรไทยมาประยกตใชเพอเพมมลคาและตอยอดทางธรกจตอไป ตวชวดความส าเรจของโครงการ 1. ทราบฤทธในการตานเชอแบคทเรยของพชอนทนลน า 2. ไดผลตภณฑสบเหลวอาบน าและแปงน าลดเชอแบคทเรยทมสวนผสมของสารสกดสมนไพรอนทนลน า จ านวน 2 ผลตภณฑ ทผใชมความพงพอใจผลตภณฑ ไมนอยกวารอยละ 80 3. ผเขาชมนทรรศการมความพงพอใจระดบ 4 ขนไป (ระดบมากถงมากทสด) ไมนอยกวารอยละ 80

994

การด าเนนงาน 1. กจกรรมส ารวจเกบรวบรวม ท าการส ารวจและศกษาคนควาเกบรวบรวมขอมลเกยวกบ อนทนลน า โดยศกษาจากแหลงความร ไดแก หนงสอ เอกสาร และขอมลออนไลน ผเชยวชาญ ผทรงคณวฒ สถานทพบอนทนลน า ถนนสรนธร หนาศนยวทยาศาสตรคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ท าการรวบรวมขอมล ดงน

ขอมลทางพฤกษศาสตร ขอมลการปลกและการดแลรกษา ขอมลการใชประโยชน ดานตางๆ ไดแก การใชประโยชนทางดานเนอไม การใชประโยชนทางดานนเวศน การใชประโยชนทางดานภมสถาปตย การใชประโยชนทางดานโภชนาการ ทางดานสมนไพร และการใชประโยชนดานเครองส าอาง

ภาพท 1 ตน ใบ ดอก ของอนทนลน าบนถนนสรนธร

2. กจกรรมศกษาและวเคราะหองคความรทรวบรวมได จากขอมลทรวบรวมไดของพชอนทนลน าพบวามการปลกทวไป หลากหลายพนท ดงนนหากมการน าสวนของพชมาใชประโยชน ทางดานสมนไพรเครองส าอางจะเปนการเพมมลคาและตอยอดทางธรกจไดงาย จงท าการศกษาฤทธตานเชอแบคทเรยทพบบนผวของสารสกดจากใบของอนทนลน า เพอพฒนาเปนเครองส าอาง ไดแก สบเหลวอาบน าและแปงน าลดเชอแบคทเรยตอไป การเตรยมสารสกดอนทนลน า สารสกดอนทนลน า ไดจากการสกดใบสดดวยเอทานอลและน า การทดสอบสารสกดอนทนลน ากบเชอแบคทเรย น าสารสกดอนทนลน ามาศกษาฤทธการตานเชอแบคทเรย 3 ชนด ทพบบนผว ไดแก Staphylococcus aureus 2) Staphylococcus epidermidis 3) Escherichia coli โดยใชวธ dish

995

diffusion test และหาคาความเขมขนต าสดทยบยงเชอแบคทเรย (Minimum Inhibitory Concentration: MIC) ขนตอน ดงภาพท 2 และภาพท 3

ภาพท 2 Disc diffusion test

ภาพท 3 Minimum Inhibitory Concentration (MIC)

การพฒนาสตรสบเหลวอาบน าและแปงน าลดเชอแบคทเรยผสมอนทนลน าทมคณภาพและเปนทยอมรบของผใช ขนตอนการพฒนาสตรสบเหลวอาบน าและแปงน าลดเชอแบคทเรยผสมอนทนลทมคณภาพและเปนทยอมรบของผใช แสดงดงภาพท 4

Cup plate method agar method

Incubate at 37 °C for over night

Bacterial swab down plate

Dilute extract in borth Extract concentrated

into plate

spreader in faction the plate

plate

Incubate at 37 °C for over night

996

ภาพท 4 ขนตอนการพฒนาสตรเครองส าอางผสมอนทนลน า

ขนตอนการทดสอบ 1. การทดสอบลกษณะทางเคม วดคาความเปนกรดดาง ดวย pH meter 2.การวดคาคณภาพทางกายภาพ สงเกตส ดมกลน วดคาความหนดดวยเครอง Viscometer วดปรมาณฟองโดย ชงสบเหลว 1 กรม ละลายในน ากลน 9 มลลลตร คนสบใหละลายเขากนด ใสในกระบอกตวงขนาด 250 มลลลตร จากนนท าการพลก คว า ในจงหวะทเทากน เปนเวลา 1 นาท สงเกตความสงของฟองหนวยเปนมลลเมตร ลกษณะฟองและขนาดฟอง บนทกผล ทงไว 5 นาท อานความสงของฟองทเหลอ ดงภาพท 5

ภาพท 5 ขนตอนการทดสอบปรมาณฟอง

3. การทดสอบความคงตวสภาวะเรงโดยวธเกบทรอนสลบเยน (Heating-Cooling Methos) ท าการทดสอบ 4 cycle โดยการเกบในทรอน อณหภม 45 องศาเซลเซยส เปนเวลา 2 วนและน าไปเกบทอณหภม 4 องศาเซลเซยส เปนเวลา 2 วน เปน 1 cycleตรวจสอบความคงตว การแยกชน การเปลยนแปลงส กลน

997

4. การศกษาการยอมรบของผบรโภคทมตอผลตภณฑสบเหลวอาบน าผสมอนทนลน า ทดสอบผลตภณฑเพอใหไดผลตามวตถประสงคของการใช (Performance test) ศกษาคณสมบตสภาพทมองเหนจากภายนอก ส กลน ลกษณะเนอ ความขน/เหลว คณลกษณะขณะใช ไดแก กลนปรมาณฟอง การท าความสะอาด ความงายในการลางออก ความลน ความรสกหลงใชผลตภณฑ ไดแก กลน ความนมชมชนผว โดยความสามารถในการช าระลาง และความงายในการลางใหหมดไป ท าการประเมนโดยการสงเกตดวยตาเปลา จากการหยดน ามนมะกอกดวย dropper 1-3 หยดทฝามอและลกใหทวฝามอ หยดสบเหลวลางมอดวย dropper 5 หยด และท าการลางมอดวยวธลางมอทด 7 ขนตอนของกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข ดงภาพท 6 บนทกผลเกยวกบความสามารถในการช าระลาง และความงายในการลางใหหมดไป สวนความชมชนของมอ ท าการประเมนโดยการสงเกตดวยตาเปลา และการประเมนความรสกภายหลงการลางมอดวยสบเหลวลางมอ ความไมระคายเคองโดยทดสอบตอบคคลในหองปฏบตการและความชอบโดยรวม โดยใชแบบสอบถามความพงพอใจตอผลตภณฑจ านวน 40 ชด

ภาพท 6 วธลางมอทด 7 ขนตอน (ส านกสารนเทศ ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข)

การเลอกและออกแบบบรรจภณฑ เลอกบรรจภณฑทมความเหมาะสมกบผลตภณฑ สามารถปกปองผลตภณฑได รวมทงไมท าปฏกรยากบเนอผลตภณฑเอง หาบรรจภณฑไดจากรานขายบรรจภณฑ ถนนหลานหลวง แขวงคลองมหานาค เขตปอมปราบ กรงเทพฯ โดยตองการบรรจภณฑสมวง และน ามาออกแบบใหเปนผลตภณฑเครองส าอางสมนไพรทมความเปนสากล

998

3. กจกรรมขอมลทางพนธกรรมพช/ภมปญญา ขอมลทางพฤกษศาสตรของอนทนลหรอ อนทนลน า อนทนลน า มชอสามญ Queen’s Flower, Queen’s crape myrtle, Pride of India, Jarul ชอวทยาศาสตร Lagerstroemia speciosa (L.) Pers. จดอยในวงศ LYTHRACEAE (เปนคนละชนดกบ อนทนลน าบก หรอ Lagerstroemia macrocarpa Wall.) มชอทองถนอนๆ อกเชน ตะแบกด า (กรงเทพฯ), ฉวงม ฉองพนา (กะเหรยง-กาญจนบร), บางอบะซา (นราธวาส, มลาย-ยะลา), บาเย บาเอ (มลาย-ปตตาน), อนทนลน า (ภาคกลาง, ภาคใต) เปนตน เปนพนธไมประจ าจงหวดระนองและจงหวดสกลนคร อนทนลน า เปนพนธไมทมถนก าเนดในประเทศไทย โดยมกพบขนตามทราบลมทชนแฉะทวไป รวมไปถงบรเวณรมฝงแมน าล าหวย หรอในปาเบญจพรรณชนและปาดงดบของภาคเหนอ ภาคกลาง ภาคตะวนออก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคใต แตจะพบไดมากสดตามปาดงดบในทางภาคใต และยงพบในปาพรหรอปาบงในของภาคใต อนทนลน ามสารส าคญมสารพวกแทนนน 12.8-13.3 % และจากเปลอกล าตนม 10 % และพบสารกลม triterpene และ steroid เชน corosolic acid (2,3-dihydroxy-12-ursen-28-oic acid), 31-norlagerenol acetate, 24-methylenecycloartanol acetate, 31-nor 24-methylene cycloartanol acetate, largerenol acetate, tinotufolin C, tinotufolin D, lutein,

phytolsitosterol และ sitosterol acetate, 3β, 23-dihydroxy-1-oxo-olean-12-en-28-oic acid ในบรรดาสารเหลาน พบวา สารทมฤทธลดน าตาลในเลอด ในใบของอนทนลน าคอ corosolic acid ดวย และสารแทนนนในใบอนทนลน า ทสกดดวยน าหรอ เอ ทานอลม ฤทธ ต านเ ชอ จลชพ Staphylococcus aureus, Bacillus subtilis (Gram positive) และ Psedomonas aeruginosa, Escherichiacoli (Gram negative bacteria) โดยการสกดใบของอนทนลน าน าดวยน าจะใหฤทธตานจลชพทดกวาการสกดดวยเอทานอล (Ambujakshi, H.R., Surendra, V., Haribabu, T. & Divakar, G., 2009) ลกษณะของอนทนลน า ตนอนทนลน า ไมเปนยนตนขนาดกลางถงขนาดใหญ เจรญเตบโตเรวหากปลกในทเหมาะสม ตนมความสงประมาณ 5-20 เมตร ล าตนเลกและมกคดงอ แตพอใหญขนจะเปลาตรง เปนไมผลดใบ แตผลใบใหมไว โคนตนไมไมคอยพบพพอน มกมกงใหญแตกจากล าตนสงเหนอจากพนดนขนมาไมมาก จงมเรอนยอดทแผกวาง เปนพมคลายลกษณะรปรมและคลมสวนโคนตนเลกนอยเทานน (ถาเปนตนทขนตามธรรมชาตในปา มกจะมเรอนยอดคลมล าตนประมาณ 9/10 สวนของความสงของตน) สวนผวเปลอกตนอนทนลน าน าจะมสเทาหรอสน าตาลออน มกจะมรอยดางๆ เปนดวงขาวๆ อยทวไป ผว

999

เปลอกจะคอนขางเรยบไมแตกเปนรองหรอเปนรอยแผลเปน เปลอกมความหนาประมาณ 1 เซนตเมตร ทเปลอกในจะออกสมวง

ภาพท 7 ลกษณะตนและการออกดอกของอนทนลน า

เนอไมอนทนลน า เมอยงใหมสดอยจะเปนสแดงเรอๆ หรอสชมพออน พอนานเขาจะเปลยนเปนสน าตาลอมแดง เนอไมคอนขางละเอยดมเสยนตรง เปนมนเลอม มความแขงแรงปานกลาง เหนยวและทนทาน ใชเลอยไสกบตบแตงงาย ขดเงาไดเปนเงางาม ใบอนทนลน าน า มใบเปนใบเดยว ออกตรงขามกนหรอออกเยองกนเลกนอย ลกษณะของใบเปนรปทรงขอบขนานหรอรปขอบขนานแกมรปหอก มความกวางประมาณ 5-10 เซนตเมตร และยาวประมาณ 11-26 เซนตเมตร ใบมสเขยวเนอใบคอนขางหนาและเกลยงเปนมนทงสองดาน โคนใบบนหรอเบยวเยองกนเลกนอย ขอบใบเรยบหรอเปนคลนเลกนอย สวนปลายใบเรยวและเปนตงแหลม มเสนแขนงใบประมาณ 9-17 ค เสนโคงออนและจรดกบเสนถดไปบรเวณใกลๆ ขอบของเสนใบยอยจะเหนไมคอยชดนก กานใบยาวประมาณ 1 เซนตเมตร เกลยงและไมมขน

ภาพท 8 ใบอนทนลน า

1000

ดอกอนทนลน า ดอกใหญมหลายส เชน สมวงอมชมพ สมวงสด หรอมวงลวน ออกดอกรวมกนเปนชอใหญตามปลายกงหรอตามงามใบตอนใกลๆ ปลายกง มความยาวถง 30 เซนตเมตร ทสวนบนสดของดอกตมจะมตมกลมๆ เลกๆ ตงอยตรงกลาง ทผวนอกของกลบฐานดอกจะตดกนเปนรปถวยหรอรปทรวงกรวยหงาย จะมสสนนนตามยาวเหดชด และมเสนขนสนๆ ปกคลมอยประปราย ดอกอนทนลน ามกลบดอกบาง ลกษณะเปนรปชอนทมโคนกลบเปนกานเรยว ผวกลบจะเปนคลนๆ เลกนอย เมอดอกบานเตมทจะมรศมความกวางประมาณ 5 เซนตเมตร และมรงไขกลมเกลยง จะเรมออกดอกไดเมอมอายประมาณ 4-6 ปออกดอกระหวางเดอนมนาคม – มถนายน

ภาพท 9 ดอกอนทนลน า กลบดอกสมวง

ผลอนทนลน า ลกษณะเปนรปไขเกลยงๆ กวางประมาณ 1.5-2 เซนตเมตร และยาวประมาณ 2-2.6 เซนตเมตร ทผวของผลอนทนลน าจะเรยบ ไมมขนปกคลม ผลมสน าตาลแดง ผลเปนผลแหงเมอแกจะแยกออกเปน 6 เสยงและจะเผยใหเหนเมลดเลกๆ ทมปกเปนครบบางๆ ทางดานบน มผลแกระหวางเดอนตลาคม - ธนวาคม

ภาพท 10 ผลอนทนลน า

1001

การกระจายพนธตามธรรมชาต พบขนตามทราบลมทวไป และบรเวณรมฝงแมน าล าธาร ในปาเบญจพรรณชน และปาดงดบทกภาค แตพบมากในปาดงดนชนในภาคใตทมระดบความสงไมเกน 600 ม. การขยายพนธและการเพาะปลก นยมขยายพนธดวยวธการเพาะเมลด ขนไดในดนแทบทกชนดทมความชนปานกลางถงมาก ทนตอสภาพน าทวมขง ตองการความชนปานกลางถงมาก ชอบแสงมาก การปลกดแลบ ารงรกษาขนอยกบการคดเลอกพนทและเตรยมพนทปลก วธการปลกและระยะปลกทเหมาะสม การใชประโยชน 1. การใชประโยชนทางดานเนอไม เนอไมเมอยงใหมอยเปนสแดงเรอๆ หรอชมพออน พอนานเขาจะเปลยนเปนสน าตาลอมแดง เสยนตรง เนอคอนขางละเอยด เปนมนเลอม แขงปานกลาง เหนยว ทนทานโดยเฉพาะการใชในน า หรอในทแหงกด เลอย ไสกบตกแตงงาย ขบเงาไดงาม นยมใชกอสรางบานเรอน ใชท าพนกระดาน กระเบองมงหลงคา ตอเรอ ท าเกวยน เครองตกแตงบาน ถงไม กงหนน า 2. การใชประโยชนทางดานนเวศน ใหรมเงา ใหความรมรน เปนแนวกนลม ฯลฯ 3. การใชประโยชนทางดานภมสถาปตย อนทนลน าน าเปนตนไมทมทรงพมกลมไมสงมาก เมอปลกกลางแจงและมชอดอกขนาดใหญสมวง - มวงชมพ ดสวยงาม ปจจบนนยมปลกเปนไมประดบสวนทอยอาศยและรมทางทวไป 4. การใชประโยชนทางดานโภชนาการ ทางดานสมนไพร มฤทธทางเภสชวทยา ตานไวรส ลดน าตาลในเลอด ลดความดนโลหตสง ยบยงเชอรา ขบปสสาวะ ลดการอกเสบ ใบมรสจดขมฝาดเยน ใชตมหรอชงน ารอนดมแกเบาหวานชวยลดน าตาลในเลอด สวนทใชคอใบแกเตมท เมลด เปลอกผล ในประเทศไทยในใชสารสกดจาก เมลด เปลอกผล ประเทศอนเดยใชสารสกดจากใบ ประเทศฟลปปนสท าการทดลองสารสกดจากอนทนลน า พบวาออกฤทธเหมอนอนซลน วธการตมดมแกเบาหวาน ใหน าใบแหง 7-10 ใบ เมลดจากผลแหง 2-3 ผล ตมน าดมแทนน าชา ตองดมตดตอกนประมาณ 2-3 สปดาห แลวจงตรวจน าตาลในเลอด โดยแพทยแผนปจจบนถาน าตาลลดลงเปนปกตแลวกหยดใชยา แกปสสาวะพการ (จากประสบการณของผปวยสวนหนงระบวาใชไดผล แตการทดลองในสตวพบวาไมมฤทธลดน าตาลในเลอด) ลดความดนโลหตสง สวนทใช ใบแกเตมท โดยใชใบ 1 ก ามอ ตมน าดมตอนเชา ประเทศอนเดยทดลอง ในป ค.ศ 1982 ลดไขมนในเลอด สวนทใช ใบ ในป ค.ศ 2002 ประเทศญปน ท าการทดลองสกดสารจากใบอนทนลน า ดวยแอลกอฮอลน าไปท าใหเขมขนจนไดสาร 3 mg/ml น าไปท ายาเมดขนาด 250 mg/tab โดยท าการทดลองในผปวยทเปนเบาหวาน และมภาวะไขมนในเลอดสง โดยใหกนยาสกดจากอนทนลน าวนละ 3 เมด วนละ 3 ครง เปนเวลานาน 4 สปดาห ผลการทดลองพบวา ผปวยมระดบโคเลสเตอรอลในเลอดลดลง เมลด รสขม แกโรคเบาหวาน แกอาการนอนไมหลบ เปลอก

1002

รสฝาดขม แกไข แกทองเสย แกน รสขม ตมดมแกโรคเกยวกบทางเดนปสสาวะ แกปสสาวะพการ แกโรคเบาหวาน ราก รสขม แกแผลในปากและคอ 5. การใชประโยชนดานเครองส าอางพบวาอนทนลน าเปนพชทมฤทธแอนตออกซแดนทสง จงน ามาใชในผลตภณฑบ ารงชวยปรบสผว (whitening) ตานการแก (anti aging) ตานการเกดรวรอย (anti wrinkle) ฝาดสมานผว (Astringent) เนองจากมสวนประกอบของแทนนน กระตนการงอกของเสนผม (hair growth) และตานเชอแบคทเรย (Cobiosa, 2012) ผลการศกษาการทดสอบสารสกดอนทนลน ากบเชอแบคทเรย

จากผลการทดลองการทดสอบฤทธของสารสกดอนทนลน าในการตานเชอแบคทเรย โดยท าการทดสอบฤทธกบแบคทเรย 3 ชนดคอ Staphylococcus epidermis, Staphylococcus aureus และ Escherichia coli จะเหนไดวา ในความเขมขน 13 mg/ml เคลยรโซนของสารสกดอนทนลน าของแบคทเรย Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermis และ E.coli มคาเทากบ 8, 7, 8 mm ตามล าดบ ทความเขมขน 6.5 mg/ml พบเคลยรโซนของแบคทเรย Staphylococcus aureus มคาเทากบ 8 mm และทความเขมขน 6.5 , 3.25 , 1.6 , 0.8 และ 0.4 mg/ml ไมพบเคลยรโซนของแบคทเรย Staphylococcus epidermis และ E.coli สวนยาปฏชวนะ Gentamicin พบเคลยรโซนของแบคทเรย Staphylococcus aureu, Staphylococcus epidermis, และ Escherichia coli มคาเทากบ 23, 25, 25 mm ตามล าดบ สวนใน Broth ไมพบเคลยรโซน แสดงดงตารางท 1 และมคาความเขมขนต าสดทยบยงเชอแบคทเรย (Minimum Inhibitory Concentration: MIC) นอยกวา 1.625 mg/ml. ดงตารางท 2 ตารางท 1 ฤทธยบยงเชอแบคทเรยจากสารสกดใบอนทนลน า ดวย disc diffusion assay

CONCENTRATION (mg/ml)

Bacteria Inhibition Zone (mm.) S.aureus S.epidermis E.coli

13 8 7 8 6.5 7 - - 3.25 - - - 1.6 - - - 0.8 - - - 0.4 - - - Gentamicin 23 25 25 TSB - - -

1003

ตารางท 2 คาความเขมขนต าสด ทสามารถยบยงเชอแบคทเรย 3 ชนด ของสารสกดใบอนทนลน า

S.aureus S.epidermis E.coli MIC (mg/ml) < 1.625 < 1.625 < 1.625

การพฒนาต ารบสบเหลวอาบน าลดเชอแบคทเรยผสมอนทนลน า พฒนาต ารบและกระบวนการผสมสบเหลวอาบน าลดเชอแบคทเรยผสมอนทนลน า ทมกลนหอม สดชน สามารถช าระลางสงสกปรกจากผวไดด ลางออกงาย ผวชมชน มฟองปานกลาง

ภาพท 11 การผสมสบเหลวอาบน าลดเชอแบคทเรยผสมอนทนลน า

การพฒนาต ารบแปงน าลดเชอแบคทเรยผสมอนทนลน า พฒนาต ารบและกระบวนการผลตแปงน าลดเชอแบคทเรยผสมอนทนลน าทมกลนหอม เยน สดชน ลดอาการคน ผลการทดสอบทางเคมและกายภาพและความคงตวสภาวะเรง ต ารบสบเหลวอาบน าลดเชอแบคทเรยผสมอนทนลน า เนอสบเหลวมเนอ ใสสมวง กลนหอมดอกไมและกลนเปเปอรมน ฟองมความคงตวด มความคงตวของเนอผลตภณฑในสภาวะเรงด ไมพบการแยกชน ตกตะกอน พบส และกลน ออนลงเลกนอย คา pH และคาความหนดไมเปลยนแปลง ต ารบแปงน าหอมผสมอนทนลน า เนอแปงมสชมพออนของคาลาไมน และน าปรงมสชมพจากการผสมสผสมอาหาร กลนหอมดอกไม เยน มความคงตวของเนอผลตภณฑในสภาวะเรงด ไมมการเปลยนแปลงของส หรอการจบตวเปนกอนของเนอผลตภณฑ พบกลน และความเยนลดลงเนองจากทดสอบทอณหภม 45 องศาเซลเซยส ท าใหมการระเหยของน าหอมและสารทมคณสมบตท าใหเยน ดงนนจงไมควรเกบผลตภณฑนในทอณหภมสง ใหเกบทอณหภมหอง การศกษาการยอมรบของผบรโภคทมตอผลตภณฑสบเหลวอาบน าผสมอนทนลน าและแปงน าหอมผสมอนทนลน า

1004

ทดสอบผลตภณฑเพอใหไดผลตามวตถประสงคของการใช (Performance test) ศกษาคณสมบตสภาพทมองเหนจากภายนอก ส กลน ลกษณะเนอ ความขน/เหลว คณลกษณะขณะใช ไดแก กลนปรมาณฟอง การท าความสะอาด ความงายในการลางออก ความลน ความรสกหลงใชผลตภณฑ ไดแก กลน ความนมชมชนผว โดยความสามารถในการช าระลาง และความงายในการลางใหหมดไป ท าการประเมนโดยการสงเกตดวยตาเปลา จากการหยดน ามนมะกอกดวย dropper 1-3 หยดทฝามอและลกใหทวฝามอ หยดสบเหลวลางมอดวย dropper 5 หยด และท าการลางมอดวยวธลางมอทด 7 ขนตอนของกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข บนทกผลเกยวกบความสามารถในการช าระลาง และความงายในการลางใหหมดไป สวนความชมชนของมอ ท าการประเมนโดยการสงเกตดวยตาเปลา และการประเมนความรสกภายหลงการลางมอดวยสบเหลวลางมอ ความไมระคายเคองโดยทดสอบตอบคคลในหองปฏบตการและความชอบโดยรวม โดยใชแบบสอบถามความพงพอใจตอผลตภณฑจ านวน 40 ชด ผลดงตารางท 3 และ ตารางท 4 ตารางท 3 การยอมรบของผบรโภคทมตอผลตภณฑสบเหลวอาบน าผสมอนทนลน า

คณลกษณะทประเมน ผลการประเมน*

ระดบ X±SD

คณสมบตสภาพทมองเหนจากภายนอก -ส -กลน -ลกษณะเนอ ความขน/เหลว

4.50±0.55 4.00±0.64 4.33±0.57

มาก มาก มาก

คณลกษณะขณะใช -กลน -ปรมาณฟอง -การท าความสะอาด -ความลน

4.00±0.64 4.28±0.60 4.30±0.61 4.08±0.62

มาก มาก มาก มาก

ความรสกหลงใชผลตภณฑ -กลน -ความนมชมชนผว -ความสามารถในการช าระลาง -ความงายในการลางใหหมดไป

4.00±0.64 4.30±0.56 4.30±0.61 4.40±0.67

มาก มาก มาก มาก

ความชอบโดยรวม 4.58±0.50 มาก หมายเหต *เกณฑการประเมน ไดแก 5 มากทสด 4 มาก 3 ปานกลาง 2 นอย 1 นอยมาก

1005

ตารางท 4 การยอมรบของผบรโภคทมตอผลตภณฑแปงน าหอมผสมอนทนลน า

คณลกษณะทประเมน ผลการประเมน*

ระดบ X±SD

คณสมบตสภาพทมองเหนจากภายนอก -ส -กลน -ลกษณะเนอ ความขน/เหลว

4.45±0.60 4.28±0.60 4.33±0.57


คณลกษณะขณะใช -กลน -ความเยน

4.28±0.60 4.45±0.60

มาก มาก

ความรสกหลงใชผลตภณฑ -กลน -ความนมชมชนผว -ความเยน

4.28±0.60 4.05±0.60 4.45±0.60


ความชอบโดยรวม 4.35±0.58 มาก หมายเหต *เกณฑการประเมน ไดแก 5 มากทสด 4 มาก 3 ปานกลาง 2 นอย 1 นอยมาก

ภาพท 12 เตรยมทดสอบความคงตวสภาวะเรงสบเหลวอาบน าลดเชอแบคทเรยผสมอนทนลน า

1007

บรรจภณฑ ผลตภณฑจดเปนเซตประกอบดวยสบเหลวอาบน าลดเชอแบคทเรยผสมอนทนลน า 1 ขวดและแปงน าหอมอนทนลน า 1 ขวด ม 2 ขนาด คอขนาดเลก สบเหลวอาบน า 150 มล.และ แปงน าหอมอนทนลน า 100 มล. บรรจในกลองกระดาษ ออกแบบฝากลองลายดอกไมหลากส ขนาดใหญ สบเหลวอาบน า 250 มล.และ แปงน าหอมอนทนลน า 180 มล. บรรจในกลองไม มการวาดลายดานขางกลอง สบ เหลวอาบน าลดเ ชอแบคทเรยผสมอนทนลน าจะบรรจในขวดพอลเอท ลนเทเรฟทาเลต (Polyethylene terephthalate: PET) สน าเงนมวง ขนาดเลกเปนฝากด (Dish top) เมอกดเปดสามารถบบเนอผลตภณฑออกไดเลย สวนขนาดใหญเปนฝาแบบปม เพอใหสะดวกในการใชและตกไมแตก เนองจากเปนผลตภณฑทใชในหองน า และแปงน าหอมอนทนลน าบรรจในขวดแกวเพอโชวใหเหนเนอแปงและเปนการเกบรกษาความเยน

ภาพท 13 บรรจภณฑชดสบเหลวอาบน าลดเชอแบคทเรยผสมอนทนลน าและแปงน าหอมอนทนลน า

1008

ด ำเนนงำนโดยมหำวทยำลยเทคโนโลยรำชมงคลศรวชย

โครงการการออกแบบและพฒนาการผลตแผนอดจากเสนใยตาลโตนด (คณะวศวกรรมศาสตร)

วตถประสงคของโครงการ 1 เพอออกแบบและพฒนาการผลตแผนไมอดจากเสนใยตาลโตนด 2 เพอพฒนาการผลตแผนไมอดจากเสนใยกานตาลโตนดทเหมาะสมกบชมชน 3 เพอสนบสนนการเสรมสรางรายไดจากการอนรกษพนธกรรมพชสการน าไปใชประโยชนในชมชน สถานทด าเนนการ

1. ชมชนร าแดง ต าบลร าแดง อ าเภอสงหนคร จงหวดสงขลา 2. คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย

ระยะเวลาด าเนนการ(ระบแผนการด าเนนงานและผลการด าเนนงาน)

แผนงาน/กจกรรม ระยะเวลาด าเนนการ

ต.ค พ.ย ธ.ค.

ม.ค.

ก.พ.

ม.ค.

เม.ย

พ.ค ม.ย ก.ค.

ส.ค ก.ย

1. จดท าแผนปฏบตงาน และแผนการใชงบประมาณ

2. ออกแบบผลตภณฑดวยคอมพวเตอร 3. จดซ อวสดและสร างแบบหลอเพ อใ ชสร างผลตภณฑ

4. ด าเนนการสรางผลตภณฑจากใยกานตาลโตนด 5. ทดสอบสมบตดานวศวกรรมของผลตภณฑ 6. จดท ารายงานและสรปผลโครงการ

1009

ขนตอนการด าเนนงานหรอผลด าเนนงาน 1. ขนตอนการประดษฐ

รปท 1 การเตรยมเสนใยตาลโตนดและการผสมเสนใยตาลโตนด

รปท 2 การบรรจเสนใยตาลโตนดลงในแบบหลอ

รปท 3 เครองอดไฮดรอลกเพอใชในการขนรปชนงาน

1010

รปท 4 การอดขนรปแผนผนงกงส าเรจรปจากเสนใยตาลโตนด

รปท 5 ลกษณะลวดลายของผลตภณฑแผนผนงกงส าเรจรปจากเสนใยตาลโตนด 6 รปแบบ

1011

รปท 6 ลวดลายทท าการออกแบบขนตนแบบท 1

1012


1013


1014


1015


1016

รปท 11 ภาพตวอยางลวดลายทท าการออกแบบตามรปแบบท 4 และ 5

1017

รปท 12 ภาพตวอยางการจดวางลวดลายทท าการออกแบบตามรปแบบท 4 และ 5

1018

รปท 13 แบบแมพมพลวดลายตางๆทใชในการขนรปผลตภณฑแผนไมอดจากเสนใยตาลโตนด

1019

รปท 14 แผนผลตภณฑตนแบบ กอนการตกแตงผว

1020

รปท 15 แผนผลตภณฑตนแบบทผานการตกแตงผวหนาแลว

1021

รปท 16 การน าแผนผลตภณฑอดแผนจากเสนใยตาลโตนดประกอบเปนผนงกนหอง

1023

รปท 17 ลวดลายและพนผวทไดรบการตกแตงแลวของแผนผลตภณฑอดจากเสนใยตาลโตนด

1024

รปท 18 ลวดลายและพนผวทไดรบการตกแตงแลวของแผนผลตภณฑอดจากเสนใยตาลโตนด

1025

รปท 19 การน าเสนอผลงานแผนผลตภณฑอดจากเสนใยตาลโตนดกบชมชนร าแดง อ.สงหนคร จ.สงขลา

1026

รปท 20 การน าเสนอผลงานกบนายก อบต. ร าแดง และคณะผบรหาร

รปท 21 ชนงานผลตภณฑตวอยาง ส าหรบใชท าผนงกนหอง หรอฝาเพดาน

1027

รปท 22 พธการสงมอบโครงการใหกบ อบต.ร าแดง

1028

ตวชวดความส าเรจ (ระบละเอยดของการด าเนนงานพรอมแสดงภาพประกอบ) ตวชวดเชงปรมาณ -ไดผลตภณฑไมอดจากเสนใยกานตาลโตนด จ านวน 3 รปแบบ -ไดกรรมวธการผลตไมอดจากเสนใยตาลโตนดทเหมาะสมกบชมชน จ านวน 1 รปแบบ สรปผลการประเมนการด าเนนงานในโครงการ เพอน าไปสการพฒนาในปถดไป

จากการด าเนนโครงการ การออกแบบและพฒนาผลตภณฑเพอใชในงานอาคารจากเสนใยตาลโตนดในครงนเปนการพฒนาผลตภณฑจากเสนใยกานตาลโตนด ซงผลตภณฑทไดมลกษณะรปรางสวยงาม พนผวขรขระ มความพรนในเนอแผน เปนลกษณะเดนซงเปนธรรมชาตของแผนวสดเสรมเสนใย เหมาะกบการใชในงานตกแตงอาคาร งานฝา เพดาน ของหองทตองการบรรยากาศทเงยบสงบ ไดอารมณความรสกอยกบธรรมชาตมากขน จากการน าไปเสนอผลงานใหแกชมชน กไดรบความสนใจจากชาวบานเปนอยางยง ซงผสนใจจากชาวบานในชมชนแหลงก าเนดของเสนใยตาล เนองจากน าวสดทมอยในทองถนซงถกทงไวตามทองทงมาสรางใหเกดประโยชน โดยกระบวนการผลตไมไดมความซบซอนมาก หรอเกนกวาทชาวบานจะด าเนนการผลตไดดวยตนเองหรอกลมชมชน อยางไรกตาม ในกระบวนการผลตกมขนตอนหลกและขนตอนยอยอยพอประมาณ เชนการเตรยมเสนใย การผสม การอดขนรป และการตกแตงผลตภณฑ ซงการพฒนาในขนตอไปจงเปนการพฒนาผลตภณฑใหมความหลากหลายและการเพมประสทธภาพในการผลตใหดมากขน

ลงชอ นนทชย ชศลปหวหนาโครงการ

(ผศ.ดร.นนทชย ชศลป ) ด ำเนนงำนโดยมหำวทยำลยรำชภฏนครรำชสมำ

โครงการแปรรปผลตภณฑจากพชทองถนรวมกบโปรตนไหม หลกการและเหตผล

โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร สนองพระราชด ารโดยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา (อพ.สธ. – มร.นม.) เปนหนวยงานหนงทด าเนนงานสนองพระราชด าร และไดด าเนนการตดตอกนมาเปนระยะเวลาหลายป มผลการด าเนนงานทสอดคลองกบแผนแมบทของโครงการ อพ.สธ. ระยะ 5 ปท 5 (ตลาคม พ.ศ.2554 – กนยายน พ.ศ.2559) ภายใตกรอบการด าเนนงาน 3 กรอบ ดงน กรอบการเรยนรทรพยากร กรอบการใชประโยชน และกรอบการสรางจตส านก การแปรรปผลตภณฑจากพชทองถนรวมกบโปรตนไหม ถอเปนโครงการทสอดรบกบกรอบการใชประโยชน เพราะเปนการน าพชทองถนทมคณประโยชนมาแปรรปเพอใสในผลตภณฑทใชใน

1029

ชวตประจ าวนและยงเปนการเพมมลคาของพชทองถนเหลานนดวย ในสวนของโปรตนไหม หรอ เซรซน (Serisin) เปนโปรตนธรรมชาตทไดจากเสนไหมหรอรงไหมทชวยปองกนผวแหง ลดการเตบโตของเชอจลนทรยบางชนดและเปนสารตานอนมลอสระ อกทงกรดอะมโนมากถง 18 ชนดชวยเสรมสารอาหารใหเซลลทสราง collagen และ elastin ซงเปนสายใยโปรตนทชวยพยงผวใหเตงตงและมความยดหยน ท าใหรวรอยตางๆ ลดลง อกทงยงมคณสมบตพเศษสามารถกกเกบน าไดดจงถกน ามาใชประโยชนในหลายดาน โดยเฉพาะนยมน ามาใชเปนสารเพมความชมชนในผลตภณฑเครองส าอาง สงทอ และทางการแพทย อกทงในจงหวดนครราชสมายงเปนสถานททมการเลยงไหมกนเปนจ านวนมากคณะผจดท าโครงการ จงเลอกใชโปรตนไหมเปนสวนผสมในผลตภณฑ ในปจจบนมพชทองถนทมคณประโยชนอยมากมาย อกทงประเทศไทยมความหลากหลายของพชพนธ ทงในแงสสน และคณประโยชนทซอนอยในพชทองถนแตละชนด เชน สามารถน าไปใชเปนสมนไพรหรอเปนยารกษาโรค ซงโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดา สยามบรมราชกมารฯ สนองพระราชด ารโดยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา (อพ.สธ.–มร.นม.) เลงเหนถงการน าพชจากทองถนมาใชประโยชนและตองการเพมมลคาของพชทองถนทมอย สงเสรมและเผยแพรความรการใชประโยชนจากพชทองถนใกลตวสามารถน าความรทไดจากการคนควาขอมลมาแปรรปผลตภณฑทองถนเพอเพมมลคา เชนผลตภณฑเครองส าอางเปนตน และยงเปนการสรางองคความรใหคณะท างานสามารถน าสตรทไดจากการท าผลตภณฑเกบไวใชเปนฐานขอมลและสามารถน าไปถายทอดสชมชนตอไป วตถประสงคของโครงการ 1. เพอศกษาขอมลพชทองถนทมประโยชนและน ามาพฒนาเปนผลตภณฑ 2. เพอจดท าผลตภณฑจากการแปรรปพชทองถนรวมกบโปรตนไหม งบประมาณ เงนงบประมาณบ ารงการศกษา ศนยวทยาศาสตร โครงการอนรกษพนธกรรมพชฯ จ านวน 50,000 บาท ครภณฑและสถานทปฏบตการศนยวทยาศาสตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย ผรบผดชอบโครงการ ศนยวทยาศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา สรปผลการด าเนนงาน

จากการด าเนนงานโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร สนองพระราชด ารโดยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา (อพ.สธ.-มร.นม.) โครงการยอย การแปรรปผลตภณฑจากพชทองถนรวมกบโปรตนไหม โดยการศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาขอมลพชทองถนทมประโยชนและน ามาพฒนาเปนผลตภณฑท าใหเกดผลตภณฑตางๆและเพอจดท าผลตภณฑจากการแปรรปพชทองถนรวมกบโปรตนไหม จากการศกษาขอมลพชตางๆ เพอน ามาแปรรปเปนผลตภณฑ ท าใหไดผลตภณฑจากการแปรรป ดงรายการตอไปน

1030

1. สบเหลวขาวไรซเบอรผสมโปรตนไหม (Riceberry & Silk protein liquid soap) ผลตภณฑสบเหลวมสวนผสมของขาวไรซเบอร และโปรตนไหม ชวยท าความสะอาดผว พรอมขจดสงสกปรก ทตกคางในขนตอนเดยว ลางออกงาย คณคาสารสกดจากธรรมชาตชวยบ ารงผวพรรณใหชมชน ยบยงแบคทเรย ลดการอกเสบการระคายเคอง ไมท าใหผวแหงตง ท าใหผวนมนาสมผส

สบเหลวขาวไรซเบอรผสมโปรตนไหม

2. โลชนขาวไรซเบอรผสมโปรตนไหม (Riceberry & Silk protein lotion) ผลตภณฑโลชนมสวนผสมของขาวไรซเบอรรทมปรมาณวตามนอสง และโปรตนไหมทมสารเซรซน และกรดอะมโนมากถง 18 ชนดรวมถงธาตอาหารอนๆจ านวนมาก จงชวยบ ารงผวพรรณใหชมชน เกบกกน า ท าใหผวเนยนนม ลดการอกเสบและการระคายเคอง ท าใหผวพรรณมสขภาพด

โลชนขาวไรซเบอรผสมโปรตนไหม

3. สบกลเซอรน สบขาวไรซเบอรผสมโปรตนไหม (Riceberry & Silk protein soap) ผลตภณฑสบมสวนผสมของขาวไรซเบอรและโปรตนไหม ซงมโปรตนและวตามนอสง ชวยท าความสะอาดผว ท าใหผวสะอาดสดชน ท าใหผวพรรณเนยนนม ไมแหงตง ทงยงมสารชวยตอตานอนมลอสระทเปนสาเหตของการเกดรวรอย ลดเลอนรวรอยจดดางด า ท าใหผวพรรณมสขภาพด

1031

ตวอยางอนๆ สบกลเซอรนสมนไพร ไดแก สบขาวไรซเบอรผสมน าผง สบมะขามผสมน าผง สบอญชน สบสาหรายสไปรลนา สบวานหางจระเข

สบกลเซอรน

4. น ายาอเนกประสงคมะขามพลส ผลตภณฑน ายาอเนกประสงค มสวนผสมของมะขาม มะกรด ชา ใชลางภาชนะ ท าความสะอาดพนผวตางๆ ขจดคราบรอยเปอนบนเสอผา ท าความสะอาดเฟอรนเจอร ลางออกงาย ไมท าลายสงแวดลอม เปนการประหยดเพอลดคาใชจายในครวเรอน

น ายาอเนกประสงคมะขามพลส

5. เจลแอลกอฮอลวานหางจระเข (Aloe alcohol gel) ผลตภณฑเจลแอลกอฮอลวานหางจระเข ใชท าความสะอาดมอเพอสขภาพอนามยทด มสวนผสมของวานหางจระเข และแอลกอฮอล เพอชวยปกปองผวจากเชอโรค ลดการแพ ผนคน และการระคายเคองต า สวนผสมของวานหางจระเขชวยใหความชมชน ปกปองผวจากความแหงกรานหลงการใช ถนอมมอ ลดเชอ เพอสขอนามยทด

1032

เจลแอลกอฮอลวานหางจระเข

6. สครบมะขาม (Tamarind scrub) ผลตภณฑสครบขดผวจากมะขาม วานหางจระเข ขมน และกากกาแฟ ชวยขดท าความสะอาดผว ก าจดคราบสกปรกออกจากรขมขน และยงเปนการชวยก าจดเซลลผวทตายแลวออกไป ชวยฟนฟสภาพผวใหกลบมาสดใสเปลงปลงเหมอนเดม

สครบมะขาม

โดยผลตภณฑทพฒนาขนจะเปนการน าพชจากทองถน ไดแก ขาวไรซเบอร มาแปรรปรวมกบโปรตนไหม และ การน าพช เชน มะขาม วานหางจระเข มาใชประโยชน เพอเปนการเพมมลคาใหกบผลตภณฑ

1033

ด ำเนนงำนโดยมหำวทยำลยรำชภฏเพชรบร

โครงการสารพฤกษเคมและฤทธตานมะเรงของพชในวงศ Caparaceae จากเขตพนทปาโปงสลอด

ผรบผดชอบ อาจารย ดร.พชต สดตา งบประมาณทไดรบ จ านวน 300,000 บาท จากเงนงบประมาณของส านกงาน คณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) งบประมาณทใชจรง จ านวน 115,433.90 บาท (เหลอการเบกจายงวดท 3) หลกการและเหตผล/ความเปนมา

ปจจบนนการด ารงชวตของมนษยมการพงพาการใชเทคโนโลยททนสมยแทนการใชประโยชนจากสงทมอยในธรรมชาตท าใหมนษยตองประสบกบปญหาทเกดขนมากมายทงปญหาสงแวดลอม ปญหาการเมอง และโดยเฉพาะอยางยงปญหาทางดานสขอนามย คนทวโลกตองเผชญกบปญหาการเจบปวยดวยโรครนแรงทยากแกการเยยวยารกษาใหหายขาดหลายโรค เชน โรคไขหวดนก โรคเอดส โรคเบาหวาน และโดยเฉพาะอยางยงโรคมะเรง ปจจบนโรคมะเรงเปนโรครายแรง ซงเปนสาเหตหนงทท าใหอตราการตายของประชากรโลกเพมสงขน ในประเทศไทยโรคมะเรงถอวาเปนโรคทเปนสาเหตการตายในล าดบตนๆของสาเหตการตายทงหมดทเกดขน และทราบดวามะเรงจดเปนเนองอกชนดรายทเกดขนมาจากเนอเยอปกตของรางกายซงมการเจรญเตบโตอยนอกเหนอการควบคมของรางกาย และมโทษตอรางกาย มะเรงสามารถเกดไดกบทกอวยวะของรางกายยกเวน ผม ขน และเลบ ซงมะเรงแตละชนดจะมลกษณะเฉพาะตว หรอมธรรมชาตทแตกตางกน เชน มะเรงเตานม (breast cancer) เปนโรคมะเรงทพบมากในเพศหญงมากกวาเพศชาย โดยในประเทศไทยพบวาประชากรเพศหญงมอตราการเปนโรคมะเรงเตานม เทากบ 17.2 ตอประชากรเพศหญง 100 ,000 คน มะเรงเตานมอาจมสาเหตมาจาก การไดรบอาหารทกอใหเกดโรค การไดรบรงสบางชนด และอาจมาจากพนธกรรม ผปวยโรคมะเรงเตานมถาไดมการตรวจพบและใหการรกษาตงแตระยะเรมแรกกมโอกาสรกษาใหหายเปนปกตได แตถาตรวจพบในระยะหลงของโรคโดยทวไปสามารถมชวตอยได 5 ป ถง 10 ปเทานน มะเรงปอด (lung cancer) เปนโรคมะเรงทพบในประเทศทพฒนาแลว โดยประชากรทปวยเปนโรคมะเรงปอดพบมากทสดในแถบอเมรกาเหนอและยโรป พบนอยทสดในแถบแอฟรกาสวนในประเทศไทยพบวาประชากรเพศชายปวยเปนโรคมะเรงในปอดมากกวาเพศหญง โดยมอตราการปวยเปนโรคมะเรงเทากบ 25.9 ตอประชากรเพศชาย 100,000 คน สวนในเพศหญงมอตราการปวยเทากบ 10.0 ตอประชากรเพศหญง 100,000 คน และสาเหตส าคญของการเกดโรคมาจากการสบบหร มะเรงปอด แบงตามลกษณะพยาธวทยาแบงไดหลายลกษณะ เชน ชนดเซลลขนาดใหญ (large cell type) ซงเปนเซลลทมการกระจายตวไดชา และเซลลขนาดเลกซงมะเรงชนดนมการกระจายตวไดเรวมาก พบวาผปวยทไดรบการตรวจวนจฉยวาเปนมะเรงชนดนมกพบในระยะทแพรกระจายไปไกลแลว มะเรงชองปาก (mouth cancer) โรคมะเรงชนดนพบทงในเพศหญงและเพศชาย โดยในประเทศไทยพบวาประชากรเพศชายมอตราการ

1034

เปนโรคมะเรงชองปากเทากบ 6.8 ตอประชากรเพศชาย 100,000 คน สวนในเพศหญงเทากบ 4.8 ตอประชากรเพศหญง 100,000 คน (Sriplung. 2003 : 19-21) มะเรงชองปากจะรวมถงมะเรงเหงอก มะเรงเยอบกระพงแกม มะเรงลน มะเรงเพดานปาก อาการสวนใหญจะเรมจากมอาการระคายเคองในชองปาก อาจมสาเหตมาจากการทไมรกษาความสะอาดในชองปาก หรอการกนหมากเปนตน มะเรงตบ (liver cancer) มะเรงตบเปนโรคทเกดในเพศชายมากกวาเพศหญง ซงในชวงป พ.ศ. 2538 -2540 ประชากรในประเทศไทยมอตราการเปนโรคมะเรงตบเพมขน โดยในเพศชายมอตราการเปนโรคเพมจาก 5.7 เปน 85.0 ตอประชากรเพศชาย 100 ,000 คน และในเพศหญงเพมจาก 1.4 เปน 32.7 ตอประชากรเพศหญง 100,000 คน ในประเทศไทยประชากรสวนใหญมกเปนมะเรงตบทเรยกวามะเรงตบชนดปฐมภม (primary carcinomar of the liver) ซงมหลายชนดไดแก มะเรงเซลลตบ (hepatocellular carcinoma,HCC), มะเรงทอน าด (colangiocarcinoma, CCC), ซารโคมา (liver sarcoma ) และมะเรงตบรวมกบมะเรงทอน าด โดยมสาเหตมาจากการดมสรา หรอการกนอาหารทปนเปอนสารเคมพวกไนโตรซามน สารอะฟลาทอกซน เปนตน การทผปวยตายดวยโรคมะเรงนน เนองมาจากมะเรงมการเพมจ านวนอยางรวดเรว และคกคามไปยงอวยวะอนๆทส าคญโดยทผปวยไมสามารถรไดทนทวงท การใชยารกษาหรอท าลายเซลลมะเรงนกวทยาศาสตรทางการแพทยพบวา จ าเปนอยางยงทตองมการศกษาสมบตของมะเรงแตละต าแหนงในรางกายมนษยอยางรอบคอบเพอปองการการถกท าลายของเซลลขางเคยงเซลลอนทเปนเซล ลด และพบวาการใหยาตานมะเรงกบผปวยในปจจบนมกกอใหเกดอาการขางเคยงจนท าใหผปวยไดรบผลกระทบตางๆ และอาจเสยชวตเรวกวาปกต ดงนนการผลตยาตานมะเรงในปจจบนจะมงเนนถงความจ าเพาะเจาะจงของยาตอเซลลมะเรงโดยไมท าลายเซลลด เปนเหตใหตองมคดคนยาตานมะเรงชนดใหมทมประสทธภาพ

โรคมะเรงหลายชนดยงไมสามารถรกษาใหหายขาดโดยวธทางการแพทยในปจจบนได นกวทยาศาสตรจ านวนมากไดใหความสนใจทจะคดคน และศกษาวจยเพอหาแนวทางในการบ าบดรกษาโรคมะเรงดงจะเหนไดจากงานวจยทางดานวทยาศาสตรจ านวนมากทตพมพเผยแพรซงเกยวของกบการปองกน และวธการรกษาโรค มะเรง โดยเฉพาะอยางยงงานวจยทางดานการคนควาหาโมเลกลยาชนดใหมทมประสทธภาพในการรกษาทสงขน และสวนใหญนกวจยไดหนมาใหความสนใจใน งานวจยทางดานผลตภณฑธรรมชาต เพอหาสารตนแบบจากธรรมชาตทมฤทธดในการยบยงการเจรญเตบโต หรอท าลายเซลลมะเรง และมความปลอดภยในการน าไปใชประโยชน โดยมความคาดหวงวาจะพฒนาโมเลกลของสารเหลานนใหเปนยารกษาโรคมะเรงในล าดบตอไป

วตถประสงค

1. เพอสนองพระราชด ารงานโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร

1035

2. เพอศกษากลมสารพฤกษเคม และฤทธตานมะเรงของสารสกดจากพชสมนไพร

พงแก (Capparis siamensis Kurz) สาลแกนใจ (Capparis zeylanica L.) งวซง (Capparis thorelii Gagnap.) นกกระลงแดง(Capparis kerrii Craib.)

ววเลย (Capparis flavicans Kurz) หนามเลบแมว (Capparis tenera Dalzell) หนามโมนา (Capparis monantha Jacobs)

คาเปาหมาย/ตวชวดความส าเรจ - กลมเปาหมาย/สถานท/เวลาในการด าเนนการ กลมเปาหมาย

ตพมพผลการศกษาในวารสารระดบชาตหรอนานาชาตหรอรวมประชมเสนอผลงานวจยในทประชมทงในและตางประเทศ จดอบรมบรการวชาการเพอใหความรเกยวกบพชสมนไพรในเขตพนททควรคาแกการอนรกษ วธการด าเนนการวจย และสถานทท าการทดลอง/เกบขอมล

สถานทท าวจย หนวยวจยเคมผลตภณฑธรรมชาต สาขาวชาเคม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร และสาขาวชาเกษตรศาสตร คณะเทคโนโลยการเกษตร มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร 38 หม 8 ถ. หาดเจาส าราญ ต.นาวง อ.เมอง จ.เพชรบร เวลาในการด าเนนการ ระยะเวลาด าเนนการวจย 1 ป

ผลการด าเนนงานตามคาเปาหมาย/ตวชวด และผลการด าเนนงานเชงประจกษ (รวมถงผลการตดตามหลงจากการใหบรการ/จดอบรม ในกรณเปนโครงการบรการวชาการ) ผลการด าเนนงานกจกรรมตามแผน ระยะเวลา กจกรรมของแผน ผลของกจกรรมตามแผน

เดอนท 1-2 พฤศจกายน 2557 -ธนวาคม 2557

--ขนเกบตวอยางพช (1)เกบตวอยางพชในวงศ Capparaceae จากพนทปาโปงสลอด อ.บานลาด จ.เพชรบร (2) ท า Herbarium เกบทหนวยวจยเคมผลตภณฑธรรมชาต และ

ด าเนนการตามแผน คดเปน 100% จากแผน โดยมกำรด ำเนนกำรตำมแผน ดงน (1) ลงพนทปาโปงสลอด โดยม ผศ.นนทนภส สวรรณสนธ น าทม พรอมกบนกศกษากลมวจยสาขาเคม โดย ด าเนนการเกบตวอยางพชซงเลอกเกบสวนล าตนของพช

1036

ระยะเวลา กจกรรมของแผน ผลของกจกรรมตามแผน

สงพสจนเอกลกษณ ทหอพนธไม กรมอทยานแหงชาตสตวปาและพชพนธ

(2) ผศ.นนทภส สวรรณสนธเปนผรบผดชอบในการตรวจสอบชอวทยาศาสตรของพชตวอยางซงพบวามขอมลทไดคอ พงแก คอ Capparis siamensis งวซง คอ Capparis thorelii Gagnap นกกระลงแดง คอ Capparis kerrii Craib ววเลย คอ Capparis flavicans Kurz หนามโมนา คอ Capparis monantha Jacobs

เดอนท 3-9 มกราคม 2558 - สงหาคม 2558

--ขนเตรยมสารสกดหยาบของพช ท าตวอยางแหงโดยการผงลม บดพชใหละเอยด สกดดวยตวท าละลายอนทรยโดยการแชหมก โดยใชตวท าละลายอนทรยตางชนดกนไดแก เอกเซน ไดคลอโรมเทน แอซโตน แอละเมทานอล ตามล าดบ

ด าเนนการตามแผน คดเปน 100% จากแผน โดยมกำรด ำเนนกำรตำมแผน ดงน พชทง 5 ชนด ผานการท าใหแหงโดยการผงลม บดพชใหละเอยด สกดดวยตวท าละลายอนทรยโดยการแชหมก โดยใชตวท าละลายอนทรยตางชนดกนไดแก เฮกเซน ไดคลอโรมเทน แอซโตนและเมทานอล ตามล าดบ ไดสารสกดหยาบของพชแตละชนด ดงน พงแก ได สารสกดชนเฮกเซน ไดคลอโรมเทน แอซโตน และเมทานอล ตามล าดบ งวซง ได สารสกดชนเฮกเซน ไดคลอโรมเทน แอซโตน และเมทานอล ตามล าดบ นกกระลงแดง ได สารสกดชนเฮกเซน ไดคลอโรมเทน แอซโตน และเมทานอล ตามล าดบ ววเลย ได สารสกดชนเฮกเซน ไดคลอโรมเทน แอซโตน และเมทานอล ตามล าดบ หนามโมนา ได สารสกดชนเฮกเซน ไดคลอโรมเทน แอซโตน และเมทานอล ตามล าดบ

-ขนการตรวจหาสารพฤกษเคมเบองตนของสารสกด (1) น าสารสกดหยาบของพชแตละชนดทเตรยมไดมา ตรวจหาสารพฤกษเคม ดวยวธทางเคม โดย

ด าเนนการตามแผน คดเปน 80% โดย มกำรด ำเนนกำรตำมแผน ดงน (1) ด าเนนการตรวจหาสารพฤกษเคม ดวยวธ

ทางเคม โดยตรวจหาสารในกลม ไตรเทอรพน แทนนน ไกลโคไซด ฟลาโว

1037

ระยะเวลา กจกรรมของแผน ผลของกจกรรมตามแผน

ตรวจหาสารในกลมไตรเทอรพน แทนนน ไกลโคไซด ฟลาโวนอยด แอลคาลอยด สเตยรอยด และ ฟนอลก เปนตน (2) เตรยมสารสกดกงบรสทธ บนทกขอมล TLC โครมาโทแกรม ของสารสกดเพอหาสาร marker ทเปนองคประกอบในพชแตละชนด

นอยด แอลคาลอยด สเตยรอยด และฟนอลก เปนตน

(2) ศกษาขอมล TLC โครมาโทแกรมของสารสกด แตการเตรยมสารกงบรสทธอยในระหวางด าเนนการ

-ขนทดสอบฤทธตานมะเรงของสารสกดและสารสกดกงบรสทธทดสอบฤทธ ต านมะเร ง เ ชนมะเร งปอด มะเรงเตานม มะเรงชองปาก ของสารสกดและสารสกดกงบรสทธ

อยในระหวางด าเนนการ

เดอนท 10-12 กนยายน 2558-พฤศจกายน 2558

-ขนสรปผลการทดลอง รวบรวมขอมลทไดทงหมด เขยนรายงานฉบบสมบรณ เขยน manuscript เพอตพมพผลงาน หรอ เสนอผลงานในทประชมหรออาจจดสมมนาเพอสรปผลการวจย ทหนวยวจยเคมผลตภณฑธรรมชาต มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร

อยในระหวางด าเนนการ

ผลการด าเนนงานสรปไดดงน

1. ขนการเกบตวอยางพช กลมผวจยไดลงพนทเพอเกบตวอยางพชในวงศ Capparaceae ในพนทปาโปงสลอด พบวาได

พชทใชเปนตวอยางในการวจยทงหมด 5 ชนด ดงตารางท 1

1038

ตารางท 1 รายละเอยดเบองตนของพชตวอยาง

ชนดพช ชอวทยาศาสตร สวนพชทเกบ ภาพดอกของพช

พงแก Capparis siamensis ล าตน

งวซง Capparis thorelii Gagnap ล าตน

นกกระลงแดง

Capparis kerrii Craib ล าตน

ววเลย Capparis flavicans Kurz ล าตน

หนามโมนา Capparis monantha Jacobs

ล าตน

2. ขนการเตรยมสารสกดหยาบ สวนล าตนของพชทกชนดไดแก พงแก (Capparis siamensis) งวซง (Capparis thorelii

Gagnap) นกกระลงแดง (Capparis kerrii Craib) ววเลย (Capparis flavicans Kurz) และ หนามโมนา (Capparis monantha Jacobs) ทผานการท าใหแหง บดใหละเอยด และน าไปสกดดวยตวท าละลายอยางเปนล าดบโดยการเพมสภาพความเปนขวของตวท าละลายแตละชนด ดงแผนภาพการสกดในภาพท 1 และไดผลการเตรยมสารสกดหยาบของพชแตละชนดดงแสดงในตารางท 2-6

1039

ภาพท 1 แผนภาพขนตอนการเตรยมสารสกดพช ตารางท 2 ผลการเตรยมสารสกดหยาบของพงแก (Capparis siamensis) Solvent Color of

extract Consistency Sense of

touch Amount of extract (g)

% yield

Hexane Yellow Semisolid Sticky 2.2525 0.4505 Dichloromethane reddish

brown Semisolid Sticky 4.6003 0.9200

Acetone reddish brown

Semisolid Sticky 7.0538 1.4107

Methanol reddish brown


1040

ตารางท 3 ผลการเตรยมสารสกดหยาบของงวซง (Capparis thorelii Gagnap) Solvent Color of



% yield

Hexane Yellow Semisolid Sticky 1.7225 0.1505 Dichloromethane reddish






ตารางท 4 ผลการเตรยมสารสกดหยาบของนกกระลงแดง (Capparis kerrii Craib)

ตารางท 5 ผลการเตรยมสารสกดหยาบของววเลย (Capparis flavicans Kurz) Solvent Color of



% yield

Hexane Brow Semisolid Sticky 2.3544 0.7848 Dichloromethane Brown Solid Sticky 2.5017 0.8339 Acetone Brown Solid Sticky 2.2215 0.7405 Methanol Brown Semisolid sticky 41.3548 13.7849

Solvent Color of extract

Consistency Sense of touch

Amount of extract (g)

% yield

Hexane Daniel yellow


Dichloromethane reddish brown






1042

ตารางท 6 ผลการเตรยมสารสกดหยาบของหนามโมนา (Capparis monantha Jacobs) Solvent Color of



% yield

Hexane Yellow Semisolid Sticky 1.7834 0.5945 Dichloromethane Brown Semisolid Sticky 1.9423 0.6474 Acetone reddish


Methanol Reddish brown


3. ขนการตรวจหาสารพฤกษเคมเบองตนของสารสกด

น าสารสกดทไดจากพชทกชนดมาท าการทดสอบกลมสารพฤกษเคมเบองตน โดยท าปฏกรยาเคมกบน ายาทดสอบทมความจ าเพาะกบกลมสารแตละชนด ซงกลมสารททสอบมทงหมด 7 กลม โดยใหท าปฏกรยาเคมกบน ายาทดสอบจากวธทแตกตางกนดงแสดงในตารางท 7 ตารางท 7 กลมสารพฤกษเคมและวธทใชในการทดสอบ

กลมสารพฤกษเคม วธทใชในการทดสอบ แทนนน และฟนอลก (Tannins and phenolics)

Ferric chloride test Gelatin test

ซาโปนนส (Saponins) Foam test ไตรเทอรพน (Triterpenes) Liebermann-Buchard’s test สเตยรอยด (Steroids) Liebermann-Buchard’s test ฟลาโวนอยด (Flavonoids) Molisch’s test

Cyanidin test คาดแอก ไกลโคไซด (Cadiac glycoside) Kedde’s reagent

Killer-kiliani test แอลคาลอยด (Alkaloids) Dragendroff’s reagent

โดยผลทไดจากการทดสอบดวยวธเหลานเปนขอมลเชงคณภาพ ดงนนในการระบการมสารพฤกษเคมชนดใดเปนองคประกอบนน จะระบดวย สญลกษณ (+) หมายถงใหผลบวกกบการทดสอบหรอหมายถงมสารพฤกษเคมชนดททดสอบ และสญลกษณ (-) หมายถงใหผลลบกบการทดสอบ

1043

หรอหมายถงไมพบสารพฤกษเคมชนดททดสอบในสารสกดพชชนดนนๆ โดยในเบองตนสามารถแสดงผลการทดสอบสารพฤกษเคมทพบในสารสกดพชแตละชนด เรยงตามล าดบของพช ดงน

3.1 การทดสอบและผลการทดสอบสารพฤกษเคมของสารสกดพงแก (Capparis siamensis)

3.1.1 การทดสอบแทนนนและฟนอลก 3.1.1.1 การทดสอบแทนนนและฟนอลก ดวย FeCl3

สารทใชทดสอบ Hexane Dichloromethane Acetone Methanol

FeCl3 ไมเปลยนแปลง ไมเปลยนแปลง ไมเปลยนแปลง ไมเปลยนแปลง 3.1.1.2 การทดสอบแทนนนและฟนอลก Gelatin Solution


Gelatin Solution สารละลายขน สารละลายขน สารละลายขน สารละลายขน 3.1.2 การทดสอบซาโปนนสดวยวธ Foam test


ไมตม ไมเปลยนแปลง ไมเปลยนแปลง ไมเปลยนแปลง ไมเปลยนแปลง ตม ไมเปลยนแปลง ไมเปลยนแปลง ไมเปลยนแปลง ไมเปลยนแปลง

1044

3.1.3 การทดสอบไตรเทอรพนและสเตยรอยดดวย Lieburmann-Burchard test


Lieburmann-Burchard test สารละลาย สแดง

สารละลาย สแดง

สารละลาย สเขยว

สารละลาย สแดง

3.1.4 การทดสอบฟลาโวนอยด

3.1.4.1 การทดสอบฟลาโวนอยดดวยวธ Molisch’s test


Molisch’s reagent วงแหวนสน าตาล วงแหวนมวง วงแหวนสเขยว วงแหวนสเขยว 3.1.4.2 การทดสอบฟลาโวนอยดดวยวธ Cyanidin test


Cyanidin reagent สารละลาย สเหลองขน

สารละลาย สสมเหลอง

สารละลาย สน าตาลแดง

สารละลาย สแดงสม

1045

3.1.5 การทดสอบคาดแอก กลยโคไซด 3.1.5.1 การทดสอบคาดแอกกลยโคไซดดวย Kedde’s reagent


Kedde’s reagent สารละลาย สชมพ

สารละลาย สสมแดง

สารละลาย สมวงแดง

สาละลาย สสมแดง

3.1.5.2 การทดสอบคาดแอกกลยโคไซดดวย Killer-kiliani test


Killer-kiliani test วงแหวนสน าตาล วงแหวนสน าตาล วงแหวนสน าตาล วงแหวนสเขยว 3.1.6 การทดสอบแอลคาลอยดดวย Dragendroff’s reagent


Dragendroff’s reagent สารละลาย สสมใส

สารละลาย สสมใส

สารละลาย สสมใส

ตะกอนสสม

1046

และจากขนตอนทงหมดส าหรบการทดสอบสารพฤกษเคมในสารสกดตนพงแก สามารถสรป

ผลไดดงตารางท 8 ตารางท 8 สารพฤกษเคมในสารสกดจากตนพงแก (Capparis siamensis)

ชนดสารพฤกษเคม การทดสอบ Extracts

Hexane CH2Cl2 EtOAc MeOH Tannins and phenolics

Ferric chloride test - - - - Gelatin test + + + +

Saponins Foam test - - - - Triterpenes Liebermann-Buchard’s test + + - ++ Steroids Liebermann-Buchard’s test - - + - Flavonoids Molisch’s test - + - -

Cyanidin test - + +++ ++ Cadiac glycoside Kedde’s reagent + + ++ +

Killer-kiliani test - - - - Alkaloids Dragendroff’s reagent - - - ++

+ หมายถง ใหผลการทดสอบ ++ หมายถง ใหผลการทดสอบชดเจน +++ หมายถง ใหผลการทดสอบชดเจนมาก - หมายถง ไมใหผลการทดสอบ

จากผลการทดสอบในตารางท 8 แสดงใหเหนวา สารสกดจากล าตนพงแกแตละสารสกดมสารส าคญดงน 1) สารสกดเฮกเซน ประกอบดวย ฟนอลก ไตรเทอรพน และคารดแอกไกลโคไซด 2) สารสกดไดคลอโรมเทน ประกอบดวย ฟนอลก ไตรเทอรพน ฟลาโวนอยด และคารดแอกไกลโคไซด 3) สารสกดแอซโตน ประกอบดวย ฟนอลก สเตยรอยด ฟลาโวนอยดพบอยางชดเจน และคารดแอกไกลโคไซด 4) สารสกดเมทานอล ประกอบดวย ฟนอลก ไตรเทอรพน ฟลาโวนอยด และแอลคาลอยด สวนการทดสอบสารพฤกาเคมจากพชชนดอนๆ ไดผลโดยสรปในตารางท 9-12 ตารางท 9 สารพฤกษเคมในสารสกดจากตนงวซง (Capparis thorelii Gagnap)



Ferric chloride test - - - - Gelatin test + + - -

Saponins Foam test - - - - Triterpenes Liebermann-Buchard’s test + - + +

1047


Hexane CH2Cl2 EtOAc MeOH Steroids Liebermann-Buchard’s test - + - - Flavonoids Molisch’s test - - + +

Cyanidin test + + + + Cadiac glycoside Kedde’s reagent + + + +

Killer-kiliani test - - - - Alkaloids Dragendroff’s reagent - - + ++

+ หมายถง ใหผลการทดสอบ ++ หมายถงใหผลการทดสอบชดเจน +++ หมายถง ใหผลการทดสอบชดเจนมาก - หมายถง ไมใหผลการทดสอบ

จากผลการทดสอบในตารางท 9 แสดงใหเหนวา สารสกดจากล าตนงวซงแตละสารสกดมสารส าคญดงน 1) สารสกดเฮกเซน ประกอบดวย ฟนอลก ไตรเทอรพน และคารดแอกไกลโคไซด 2) สารสกดไดคลอโรมเทน ประกอบดวย ฟนอลก ไตรเทอรพน ฟลาโวนอยด และคารดแอกไกลโคไซด 3) สารสกดแอซโตน ประกอบดวย ฟนอลก สเตยรอยด ฟลาโวนอยดพบอยางชดเจน และคารดแอกไกลโคไซด 4) สารสกดเมทานอล ประกอบดวย ฟนอลก ไตรเทอรพน ฟลาโวนอยด และแอลคาลอยด ตารางท 10 สารพฤกษเคมในสารสกดจากตนนกกระลงแดง (Capparis kerrii Craib)



Ferric chloride test - - + + Gelatin test ++ + + +

Saponins Foam test - - - - Triterpenes Liebermann-Buchard’s test - - + + Steroids Liebermann-Buchard’s test + + - - Flavonoids Molisch’s test + - + +

Cyanidin test + - - - Cadiac glycoside Kedde’s reagent ++ + + +

Killer-kiliani test + - - - Alkaloids Dragendroff’s reagent - + + ++


1048

จากผลการทดสอบในตารางท 10 แสดงใหเหนวา สารสกดจากล าตนของนกกระลงแดงแตละ

สารสกดมสารส าคญทเปนองคประกอบดงน ดงน 1) สารสกดเฮกเซน ประกอบดวย ฟนอลก สเตยรอยด ฟลาโวนอยด และ คารดแอกไกลโคไซด 2) สารสกดไดคลอโรมเทนประกอบดวย ฟนอลก ไตรเทอรพน ฟลาโวนอยด แอลคาลอยด และคารดแอกไกลโคไซด 3) สารสกดแอซโตน ประกอบดวย ฟนอลก สเตยรอยด ฟลาโวนอยดพบอยางชดเจน และคารดแอกไกลโคไซด และ 4) สารสกดเมทานอล ประกอบดวย ฟนอลก ไตรเทอรพน ฟลาโวนอยด และแอลคาลอยด ตารางท 11 สารพฤกษเคมในสารสกดจากตนของววเลย (Capparis flavicans Kurz)



Ferric chloride test - - - - Gelatin test + - - -

Saponins Foam test - - - - Triterpenes Liebermann-Buchard’s test + + - + Steroids Liebermann-Buchard’s test - - + - Flavonoids Molisch’s test + - + +

Cyanidin test + + + + Cadiac glycoside Kedde’s reagent ++ ++ + ++

Killer-kiliani test + ++ + + Alkaloids Dragendroff’s reagent - - - ++


จากผลการทดสอบในตารางท 11 แสดงใหเหนวา สารสกดจากล าตนของววเลยแตละสารสกดม สารส าคญทเปนองคประกอบดงน ดงน 1) สารสกดเฮกเซนประกอบดวย ฟนอลก สเตยรอยด ฟลาโวนอยด และคารดแอกไกลโคไซด 2) สารสกดไดคลอโรมเทนประกอบดวย ฟนอลก ไตรเทอรพน ฟลาโวนอยด แอลคาลอยด และคารดแอกไกลโคไซด 3) สารสกดแอซโตน ประกอบดวย ฟนอลก สเตยรอยด ฟลาโวนอยดพบอยางชดเจน และคารดแอกไกลโคไซด 4) สารสกดเมทานอล ประกอบดวย ฟนอลก ไตรเทอรพน ฟลาโวนอยด และแอลคาลอยด

1049

ตารางท 12 สารพฤกษเคมในสารสกดจากตนของหนามโมนา (Capparis monantha Jacobs)



Ferric chloride test - - - - Gelatin test + + + +

Saponins Foam test - - - - Triterpenes Liebermann-Buchard’s test + - + + Steroids Liebermann-Buchard’s test - + - - Flavonoids Molisch’s test - - - -

Cyanidin test + + +++ + Cadiac glycoside Kedde’s reagent + + +++ +

Killer-kiliani test - - - - Alkaloids Dragendroff’s reagent - ++ + ++


จากผลการทดสอบในตารางท 12 แสดงใหเหนวา สารสกดจากล าตนของนกกระลงแดงแตละสารสกดม สารส าคญทเปนองคประกอบดงน ดงน 1) สารสกดเฮกเซนประกอบดวย ฟนอลก ไตรเทอรพน ฟลาโวนอยด และคารดแอกไกลโคไซด 2) สารสกดไดคลอโรมเทนประกอบดวย ฟนอลก ไตรเทอรพน ฟลาโวนอยด แอลคาลอยด และคารดแอกไกลโคไซด 3) สารสกดแอซโตน ประกอบดวย ฟนอลก สเตยรอยด ฟลาโวนอยดพบอยางชดเจน และคารดแอกไกลโคไซดพบอยางชดเจน และยงพบแอลคาลอยดในปรมาณเลกนอย 4) สารสกดเมทานอล ประกอบดวย ฟนอลก ไตรเทอรพน ฟลาโวนอยด และแอลคาลอยด งานทอยในระหวางด าเนนการมดงน

ศกษาขอมล TLC เพอหาสารทเปน markers หรอสารทเปนองคประกอบหลกในสารสกดทกชนด งานทจะด าเนนการตอไปมดงน

ทดสอบฤทธตานมะเรงของสารสกดจากพชทง 5 ชนดทเตรยมได แลวด าเนนการสรปผลการวจยและ เผยแพรผลงานวจย องคความรทไดจากการด าเนนการ -

1050

ภาพประกอบกจกรรม - ปญหา/อปสรรค/ขอเสนอแนะ

พชตวอยางทไดจากการเกบตวอยางในพนทปาโปงสลอด มเพยง 5 ชนดเทานนทยงคงมอย สวนพชอก 2 ชนด คอ สาลแกนใจ และหนามเลบแมว ไมสามารถพบไดในพนทในชวงเวลาทเกบตวอยาง อาจเนองมาจากการลมตายระหวางฤดหรอถกท าลายจากมนษยหรอสตวปา ด ำเนนงำนโดยมหำวทยำลยรำชภฏนครศรธรรมรำช

การพฒนาต ารบอาหารจากชะคราม ระยะเวลาด าเนนโครงการ เรมตน 1 ต.ค 57 สนสด 30 ก.ย 58 สถานทด าเนนโครงการ อาคารคหกรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฎนครศรธรรมราช ผรบผดชอบโครงการ ผศ.สรยพร วฒมานพ/สาขาวชา อาหารและโภชนาการ วตถประสงคของโครงการ 1. เพอทดลองท าต ารบอาหารจากชะครามเปนอาหารคาว และอาหารวาง 2. เพอทดสอบทางประสาทสมผสเพอศกษาการยอมรบของผทดสอบทางประสามสมผส 3. เพอท าต าราอาหารจากชะคราม กจกรรมการด าเนนงานตามแผน

กจกรรม ระยะเวลา เปาหมายเชงปรมาณ

ตามแผน ปฏบตจรง ก าหนดไว ปฏบตไดจรง

1. ทดลองและพฒนาต ารบอาหารจากชะคราม 1 เดอน 1 เดอน 20 ต ารบ 25ต ารบ

2. ก าหนดเมนอาหารทท า 1 เดอน 1 เดอน 20 ต ารบ 25 ต ารบ

3. ทดลองและพฒนาต ารบอาหารครงท 1 1 เดอน 1 เดอน 7 ต ารบ 20 ต ารบ



6.ทดสอบทางประสาทสมผส 2 เดอน 2 เดอน 3 ครง 3 ครง

7. บนทก สรปและวจารณผลการทดลอง 3 เดอน 3 เดอน 5 เลม 5 เลม

สรปการด าเนนงานตามแผน ลาชากวาแผน ตามแผน เรวกวาแผน

1051

งบประมาณ ปงบประมาณ พ.ศ. 2558

1. แหลงงบประมาณ หมวกเงน (In Cash) งปม.เงนแผนดน จ านวนทไดรบ 50,000 บาท ใชจรง 50,000 บาท

2. มลคาใชจาย (In Kind) รายการ และมลคาใชจายของโครงการ/กจกรรม

1.จดท าเอกสาร 10,000 บาท 2. คาวสด ส านกงาน ,คอมพวเตอร,สวนผสมทใชในการท าต ารบ 40,000 บาท รวมมลคาใชจาย 5,0000 บาท

ความส าเรจของการด าเนนงาน 1. เปรยบเทยบกบวตถประสงคของโครงการ

(/ ) ผลการด าเนนงานเปนไปตามวตถประสงค (รอยละ 100) ( ) ผลการด าเนนงานเปนไปตามวตถประสงค รอยละ 60 –รอยละ 99

( ) ผลการด าเนนงานเปนไปตามวตถประสงค ต ากวา รอยละ 60 *** คารอยละอาจเปลยนแปลงไดตามความเหมาะสมโดยขนอยกบลกษณะหรอประเภทของโครงการ 2. เปรยบเทยบกบเปาหมายของโครงการ

( / ) สงกวาเปาหมาย เพราะ สามารถจดท าต ารบอาหารได 25ต ารบ จากเดม ก าหนดไว 20 ต ารบ

( ) ตามเปาหมาย (รอยละ 100) ( ) รอยละ 60 – รอยละ 99 ( / ) ต ากวารอยละ 60 ของเปาหมาย

*** คารอยละอาจเปลยนแปลงไดตามความเหมาะสมโดยขนอยกบลกษณะหรอประเภทของโครงการ ผลการประเมนโครงการ/กจกรรม

1.ประเภทของผลผลตโครงการ ( ตอบไดมากกวา 1 ขอ ) ผลผลตทเปน โครงสรางทางกายภาพ หรอผลตภณฑ (Product) ผลผลตทเปนลกษณะการใหบรการ (Service) ผลผลตทเปนลกษณะเกยวของกบการบรหารจดการ(Management)

2. ผลผลตทไดรบจากโครงการ (ระบผล) ต ารบอาหารจากชะคราม จ านวน 64ต ารบ

3. ความพงพอใจของผรบบรการ (รอยละ) รอยละ 100 (ผทดสอบชม)

1052

4. การเปนวทยากรคดเปนชวโมง

ชอ – สกล ........................................................ จ านวน ................................................ชวโมง

ชอ – สกล ........................................................ จ านวน ................................................ชวโมง 5. ดชนชวดความส าเรจของโครงการ/ผลผลตทไดรบจากโครงการ ระบผล ต ารบอาหารจากชะคราม จ านวน 64 ต ารบ ตวชวด

(Indicators) เปาหมาย (Target)

ผลทไดรบ (Actual)

ผลเปาหมาย สง ต า

ผลทไดรบเชงปรมาณ : ต ารบอาหารจาก ชะคราม25 ต ารบ

20 ต ารบ 64 ต ารบ /

ความทนตอเวลา : 12 เดอน 12 เดอน / คณภาพ : ด ดมาก / หมายเหต ตวชวดอาจเปลยนแปลงไดตามความเหมาะสมโดยขนอยกบลกษณะหรอประเภทของโครงการ

6. สนองตอบตอตวชวดของ (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) กพร.

สมศ. สกอ. มหาวทยาลย (โปรดระบ...............................................................)

7. ขอเสนอแนะ จดเดน/จดแขงของโครงการ 1) สามารถน าวตถดบในทองถนมาใชประกอบอาหารเปนการเพมมลคาใหผลผลต 2) ไดต ารบอาหารทมคณคาทางโภชนาการเพมขน 3) สรางทางเลอกใหกบผรโภค

จดออน/ปญหา อปสรรค ของโครงการ มวตถดบทมคณภาพดเฉพาะบางฤดกาล ไมไดมตลอดป ขอเสนอแนะการจดโครงการครงตอไป 1.ท าในชวงฤดกาลทมชะคราม 2. พฒนาต ารบอาหารชนดอนๆ

1053

ประโยชนทไดรบจากการด าเนนงานโครงการ/กจกรรม 1.มหาวทยาลย มขอมลในการวางแผนดานการอนรกษวฒนธรรมประเพณดานอาหาร 2.หนวยงานมขอมลในการวางแผนการท าวจยและพฒนาต ารบอาหารจากชะคราม 3. ไดต ารบอาหารส าหรบเผยแพร งานทจะด าเนนตอหลงจากการด าเนนโครงการ

1) เผยแพรผลงาน 2) ใชเปนบทปฏบตการในรายวชาตาง ๆ เชน วชาอาหารไทยและขนมไทย วชาอาหารพนบานและวฒนธรรม วชาอาหารวาง วชาพชพรรณเพอชวต

ผลการวเคระหขอมล จากผลการด าเนนงาน โดยมรายละเอยดดงตอไปน ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ชะคราม ชอภาษาพนบาน ชคราม ชอวทยาศาสตร Suaeda maritime L..Dumort. ลกษณะทางพฤกษศาสตรเปนพชสมนไพรตานอนมลอสระในปาชายเลน เปนพชลมลกขนาดเลก แตกกงกานเปนพมเตย กงกานเลกมสน าตาลแดง ล าตนเตยทนตอความเคมเจรญเตบโตไดดบรเวณน ากรอยและปาชายเลน ล าตนมความสงโดยเฉลยประมาณ 30-80 ซม. มใบ ดอก และผล ใบเปนเสนฝอยสเขยว ใบเปนใบเดยวออกเรยงเวยนสลบ ใบมขนาดเลกคอนขางกลม อวบหนามทงสเขยวและแดงอมมวง ปลายใบแหลมขอบใบเรยบ กานใบสน ใบมรสเคม ดอกออกเปนชอกระจกขนาดเลกตามซอกใบ ดอกยอยมขนาดเลกมสขาวอมเขยว ผลรปรางทรงกลมร ขนาดเลก ผวเรยบ สเหลองอมสม ในฤดแลงเมอใบแกจดจะเปนสแดงอมมวง มรสเคม สวนทน ามารบประทานยอดและใบ กอนน ามาประกอบอาหารน ามาลวกใสน าเยนใสกระชอนใหสะเดดน าเพอลดความเคม น ามาย าใสมะพราวคว แกงกะทกบหอยแครง แกงสม ใสไขเจยว ชะครามเปนผกทมคณคาทางโภชนาการสง มสารตานอนมลอสระมปรมาณเบตาแคโรทนสง มคณสมบตทางยาในการชวยขบปสสาวะ แกหนองใน ดวยเหตทผกชะครามเปนผกพนบานทมประโยชนและหาไดทวไปราคาถกแตวธการน ามาประกอบอาหารบรโภคยงมนอย จงน าผกชะครามมาทดลองท าเปนต ารบอาหารชนดตาง ๆ เชน อาหารคาว และอาหารวาง เพอสรางทางเลอกใหกบผบรโภคในการน าผกชะครามมาบรโภคทหลากหลายยงขน วตถประสงคของการวจย

1)เพอทดลองท าต ารบอาหารจากชะครามเปนอาหารคาว และอาหารวาง 2) เพอศกษาความพงพอใจของผทดสอบทางประสาทสมผสตออาหารจากชะคราม

1054

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1) เพอสบสานสบทอดและพฒนาภมปญญาทองถนดานอาหารจากชะครามเพอน ามาใชประโยชนตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

2) เพอสรางมลคาเพมใหกบพชทองถน 3) ไดต ารบอาหารจากชะครามชนดใหมๆ เพอเปนแนวทางในการพฒนาในเชงพณชย 4) ใชเปนขอมลพนฐานใหผทสนใจสามารถน าไปใชในชวตประจ าวนหรอการประกอบอาชพ 5) สามารถน าเอาแนวทางการศกษานใชเปนแนวทางในการศกษาและเปนเอกสารคนควาหรอ

อางองในการศกษาวชาการทเกยวของใหเยาวชนรนหลงไดเรยนรเรองอาหารจากชะคราม เปนมรดกทางวฒนธรรมทางอาหาร วสด อปกรณ และวธการวจย

แบบแผนของงานวจย 1) การวจยเปนการวจยเชงทดลอง( Experiment Research ) โดยใชแบบส ารวจความพงพอใจ

ของผบรโภคเปนเครองมอ 2) วเคราะหความพงพอใจอาหารจากชะครามในแตละต ารบโดยใชแบบสอบถามเพอเกบขอมล

การทดสอบทางประสาทสมผสแบบ Hedonic Scale Scoring Test โดยใชกลมตวอยางเปนปราชญชาวบานทมความรเกยวกบการประกอบอาหาร ผประกอบการรานอาหาร และบคคลทวไปในอ าเภอเมอง จ.นครศรธรรมราช จ านวน 20 คน เพอศกษาการยอมรบ แลวน ามาวเคราะหผลทไดโดยใชโปรแกรม Statistical Package for the Social Science ( SPSS/PC ) version 13.0 for window เพอศกษาความพงพอใจในอาหารแตละต ารบ เพอน าขอมลมาใชจดล าดบความพงพอใจของผบรโภคตอต ารบอาหารจากชะคราม และใชเปนแนวทางในการปรบปรงพฒนาต ารบตอไป

ขนตอนการด าเนนการวจย 1) ขนส ารวจและศกษาเอกสารทเกยวของ โดยส ารวจและศกษาเอกสารจากหนงสอ ต าราวารสาร

ตาง ๆ และ อนเทอรเนต เพอเปนองคความรพนฐาน 2) สมภาษณปราชญทองถน(ภมปญญาทองถนเรองชะคราม ) 3) ทดลองปฏบต 4) ส ารวจความพงพอใจของผบรโภค ครงท 1 โดยใชปราชญชาวบาน 5) น าอาหารจากชะครามทคดเลอก จากความพงพอใจของผบรโภคชดท 1 จ านวน 5 คน ท าเปน

อาหารจากชะครามส าหรบน าไปใหผบรโภค 20 คนทดสอบทางประสาทสมผสเพอส ารวจความพงพอใจอาหารแตละต ารบทพฒนาขน

6) น าผลทไดไปวเคราะหโดยอางองเอกสารทเกยวของ 7) จดท ารปเลมเอกสาร

1055

เครองมอวจย

1) แบบทดสอบทางประสาทสมผส 2) อปกรณเครองใชในการท าอาหาร ไดแก เครองครว เครองชง ตวง นาฬกาจบเวลา 3) อาหารสด อาหารแหง เครองปรงรส อปกรณในการท าความสะอาด 4) อาหารจากชะครามชนดคาง ๆ

การเกบรวบรวมขอมล 1) จากการสมภาษณปราชญชาวบาน 2) เกบขอมลจากการสบคนเอกสาร อนเทอรเนต 3) น าชะครามมาท าเปนต ารบอาหารชนดตางๆ 4) เกบขอมลจากแบบทดสอบทางประสาทสมผส

การวเคราะหขอมลแบบสอบถาม การวเคราะหขอมลใชโปรแกรมส าเรจรป โปรแกรม Statistical Package for the Social

Science ( SPSS/PC ) version 13.0 for window ผลการทดลอง ต ารบอาหารคาว และอาหารวาง ทพฒนาขนและเปนทยอมรบของผบรโภคในความชอบโดยรวมไมนอยกวา 4 แบงเปปน อาหารคาวประเภทแกง 7 ต ารบ อาหารคาวประเภทตม/ผด/ทอด 15 ต ารบ อาหารคาวประเภทอน ๆ 18 ต ารบ อาหารวาง 24 ต ารบมดงตอไปน อาหารคาวประเภทแกง 1. แกงไขปกบชะคราม 5. แกงสมชะครามชปไขทอด 2. แกงปลาดกทะเลกบชะคราม 6. แกงเหลองชะครามกบปลากะพง 3. แกงชะครามกบหอยแครง 7. แกงเขยวหวานลกชนปลากราย 4. แกงสมผกรวม อาหารคาวประเภทตม/ผด/ทอด 1. แกงจดลกรอก 7. ชะครามชบแปงทอด 2. ตมเคม 8. ทอดมน 3. แกงเลยงเหดสามอยางกบชะคราม 9. ผดชะครามกบเหดสามอยาง 4. ชะครามผดป 10. กวยเตยวราดหนา 5. ชะครามผดไข 11. ไขเจยวชะคราม 6. ชะครามไฟแดง 12. ไขเจยวชะครามซอสมะขาม

1056

13. ไขเจยวชะครามซอสพรก 14. ไขมวน 15. ไขชะครามแฟนซ อาหารคาวประเภทอน ๆ 1. ไขตนชะคราม 10. สมต าชะครามทอดกรอบ 2. ชะครามดอง 11. หมมะนาว 3. ไขนอนรง 12. ลาบชะคราม 4. ลกรอกแฟนซ 13. ซบผกชะคราม 5. สลดชะคราม 14. หอหมก 6. สามกรอบชะครามทอดกบซอสมะขาม 15. มจฉาหนาชะคราม 7. เตากว 16. สมต าชะครามทอดกรอบ 8. เมยงชะคราม 17. ชะครามลวกกะทน าพรกกงสด 9. สามเกลอกรอบกบซอสมะขาม (เปนออรเดฟ) 18. ลกรอกชะครามสามรส อาหารวาง 1. ขนมปงโรล 13. หรม 2. ขนมปงแฟนซ 14. ฮะเกา 3. ขนมปงแชนวช 15. ซาละเปาชะคราม 4. แซนวชต ารบ 1 16. หมนโถชะคราม 5. แซนวชต ารบ 2 17. ขนมจบชะคราม 6. คารนาเปชะคราม 18. ขนมชะคราม 7. ทารตชะคราม 19. ขนมหวไชเทา 8. ขนมปงไสไก 20. ชอมรกต 9. ขนมปงหนาหมหยอง 21. สาคไสไก 10. ปอเปยะทอด ต ารบท 1 22. ปนสบนง 11. ปอเปยะทอด ต ารบท 2 23. ขาวเกรยบปากหมอ 12. กระทงทอง 24. กวยเตยวลยสวนชะคราม

ขอเสนอแนะ จดเดน/จดแขงของโครงการ

1) สามารถน าวตถดบในทองถนมาใชประกอบอาหารเปนการเพมมลคาใหผลผลต 2) ไดต ารบอาหารทมคณคาทางโภชนาการเพมขน

1057

3) ไดต ารบอาหารทหลากหลายขนเพอสรางทางเลอกใหกบผบรโภค

จดออน/ปญหา อปสรรค ของโครงการ มวตถดบทมคณภาพดเฉพาะบางฤดกาล ขอเสนอแนะการจดโครงการครงตอไป 1. พฒนาเปนต ารบอาหารชนดอนๆใหมากยงขน 2. สงเสรมใหปลกชะครามเพอใหมชะครามบรโภคตลอดทงป ประโยชนทไดรบจากการด าเนนงานโครงการ/กจกรรม 1. มหาวทยาลย มขอมลในการวางแผนดานการอนรกษวฒนธรรมประเพณดานอาหารจากพชในทองถน 2. หนวยงานมขอมลในการวางแผนการท าวจยและพฒนาต ารบอาหารจากชะคราม 3. ไดต ารบอาหารส าหรบเผยแพร งานทจะด าเนนตอหลงจากการด าเนนโครงการ

1) เผยแพรผลงานโดยน ามาใชเปนบทปฏบตการในรายวชาอาหารไทยและขนมไทย วชาอาหารพนบานและวฒนธรรม วชาอาหารวาง วชาพชพรรณเพอชวต 2) ท าวจยเพอพฒนาเปนต ารบอาหารชนดอนๆใหไดต ารบอาหารมากขน การประเมนความพงพอใจของผทดสอบทางประสาทสมผสตออาหารจากชะครามโดยใชแบบทดสอบทางประสาทสมผสแยกเปน 4 เรอง

1) ขอมลสวนตวของผตอบแบบสอบถามโดยสอบถามอาย เพศและอาชพ 2) ประเมนความคดเหนในดานการยอมรบของผบรโภคอาหารจากชะครม แยกตามชนดของ

อาหาร โดยสอบถามความพงพอใจดานสสน กลน เนอสมผส รสชาต ความชอบรวมโดยใชแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ ดงน

5 หมายถง ชอบมาก 4 หมายถง ชอบ 3 หมายถง ปานกลาง 2 หมายถง พอใช 1 หมายถง ควรปรบปรง

เกณฑการประเมน การแปลผลคาเฉลยจากแบบสอบถามใชเกณฑดงน

4.51 – 5.00 หมายความวา ความคดเหนระดบมากทสด

1058

3.51 – 4.50 หมายความวา ความคดเหนระดบมาก 2.51 – 3.50 หมายความวา ความคดเหนระดบปานกลาง 1.51 – 2.50 หมายความวา ความคดเหนระดบนอย 1.00 – 1.50 หมายความวา ความคดเหนระดบนอยทสด

3) ระดบความพงพอใจของผตอบแบบสอบถามทมตออาหารจากชะคราม

ผลการประเมนดงน 1. จ านวนผตอบทดสอบทางประสาทสมผสทงหมด 20 คน เปนชาย 6 คน หญง 14 คน

แบงตามชวงอายและอาชพดงแสดงในตารางท 1 ตารางท 1 จ านวนและรอยละของผตอบแบบทดสอบทางประสาทสมผสจ าแนกตามอาย

อาย (ป) จ านวน (คน) รอยละ นอยกวา 20 - 0

20-25 1 5 26-30 5 25 31-35 4 20 36-40 2 10

มากกวา 40 8 40

รวม 20 100 ขอมลจากตารางแสดงใหเหนวาผตอบทดสอบทางประสาทสมผสสวนใหญมอายมากกวา 40 ป

คดเปนรอยละ 40 รองลงมามอาย 26-30 ป คดเปนรอยละ 25 และอาย 31-35 ป คดเปนรอยละ 20 ตารางท 2 จ านวนและรอยละของผตอบทดสอบทางประสาทสมผสจ าแนกตามอาชพ

อาชพ จ านวน (คน) รอยละ ปราชญชาวบานทมความรเกยวกบอาหาร 1 5 ผประกอบการรานอาหาร 2 10 ผปรงอาหารในรานอาหาร 4 20 บคคลทวไป 13 65 อนๆ 0 0 รวม 20 100

ขอมลจากตารางแสดงใหเหนวาผตอบแบบทดสอบทางประสาทสมผสสวนใหญเปนบคคลทวไป คดเปนรอยละ 65 รองลงมาเปนผปรงอาหารในรานอาหารคดเปนรอยละ 20 ล าดบตอมาเปน

1059

ผประกอบการรานอาหาร คดเปนรอยละ 10ล าดบสดทายคอปราชญชาวบานทมความรเกยวกบอาหารคดเปนรอยละ 5

2. การประเมนความคดเหนดานการทดสอบทางประสาทสมผสอาหารจากชะครามจ าแนกตามชนดของอาหาร ผลการประเมนความพงพอใจของผทดสอบทางประสาทสมผส

จากผลการประเมนความพงพอใจของผทดสอบทางประสาทสมผสโดยใชแบบทดสอบทางประสาทสมผสซงมหวขอการประเมนแยกเปน 3 เรอง ไดแกขอมลสวนตวของผตอบแบบทดสอบทางประสาทสมผสโดยสอบถามอาย เพศ และอาชพ เพอประเมนความคดเหนในดานการบรโภคอาหารจากชะคราม แยกตามชนดของอาหาร โดยสอบถามความพงพอใจดานส กลน รสชาต เนอสมผส และความชอบโดยรวมโดยใชแบบทดสอบทางประสาทสมผสมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ ดงน

5 หมายถง ชอบมากทสด 4 หมายถง ชอบมาก 3 หมายถง ชอบปานกลาง 2 หมายถง พอใช 1 หมายถง ควรปรบปรง

คณลกษณะทประเมนไดแก คณลกษณะดานส กลน รสชาต เนอสมผส และความชอบโดยรวม ผทดสอบทางประสาทสมผสมความพงพอใจในอาหารจากชะครามแตละชนดทน าไปทดสอบ ตามหวขอการประเมนมากกวา 4 ไดน ามาเสนอในรายงาน สวนต ารบอาหารทผทดสอบประเมนความชอบรวมนอยกวา 4 จงน าต ารบดงกลาวไปพฒนาตอไป

ภาคผนวก

ตวอยางอาหารคาวจากชะคราม แกงไขปกบชะคราม แกงสมผกรวม

1060

แกงปลาดกทะเลกบชะคราม แกงสมชะครามชปไขทอด

แกงชะครามกบหอยแครง แกงเหลองชะครามกบปลากะพง

ชะครามผดป เตากว

ตมเคม ลาบชะคราม

1061

ไขเจยวชะครามซอสมะขาม หอหมกชะะคราม

ตวอยางอาหารวางจากชะคราม

ขนมปงโรล ขนมปงแฟนซ

ขนมปงแชนวชชะคราม แซนวชชะครามต ารบ 1

1062

แซนวชชะครามต ารบ 2 คารนาเปชะคราม

ทารตชะคราม ปอเปยะชะครามต ารบท 1

ขนมปงชะครามไสไก ปอเปยะชะครามต ารบท 2

ขนมปงชะครามหนาหมหยอง กระทงทองชะคราม

1063

หรม หมนโถชะคราม

ฮะเกามรกต ขนมจบชะคราม

ซาละเปาชะคราม ขนมชะคราม

ขนมหวไชเทาชะคราม ปนสบชะคราม

1064

ชอมรกต ขาวเกรยบปากหมอชะคราม

สาคมรกตไสไก กวยเตยวลยสวนชะคราม

การเผยแพรอาหารจากชะครามในกจกรรมตาง ๆ

1065

เผยแพรในโครงการ e-Book ส านกวทยบรการมหาวทยาลยราชภฏนครศรธรรมราช

**ต ารบอาหารทพฒนาขนเปนบทปฏบตการในรายวชาอาหารไทยและขนมไทย วชาอาหารพนบาน วชาอาหารวาง

1066

ด ำเนนงำนโดยศนยศกษำกำรพฒนำหวยฮองไครอนเนองมำจำกพระรำชด ำร

การศกษาการใชประโยชนผกเชยงดา ผลการด าเนนงาน ผกเชยงดา (Gymnema inodorum Decne.) หรอ ผกจนดา (ภาคเหนอ) เปนไมเถาเลอย ใบเปนใบเดยวสเขยวเขม รปกลมร ปลายใบแหลม ฐานใบกลม ดอกเปนชอแบบซรม กลบเลยงสเขยว กลบดอกสเหลอง ผลเปนผลเดยว รปกลมยาว สวนของตนพชทน ามาบรโภคคอ ใบออนและยอดออนน ามาปรงอาหาร ผกเชยงดานอกจากจะน าสวนของยอดสดและมาบรโภคแลวยงสามารถแปรรปเปนชาส าหรบชงดม จากการศกษาทางพฤกษเคมของรากและใบผกเชยงดา พบ Gymnemic acid ทมโครงสรางโมเลกลคลายคลงกบโมเลกลของน าตาลกลโคส เมอไดรบเขาสรางกาย ล าไสจะดดซม Gymnemic acid เขาสรางกาย (ในกระแสเลอด) ไดดกวาน าตาล มผลใหการดดซมน าตาลลดลง นอกจากน ยงชวยเพมปรมาณอนซลนซงเปนสารทควบคมน าตาลในเลอดใหสงขน ชวยควบคมระดบน าตาลในเลอดไดดไดอกดวย จากการสบคนขอมล คณคาทางโภชนาการของผกเชยงดาตอ 100 กรม ของผกเชยงดาประกอบดวย วตามนซ 153.0 มลลกรม เบตาแคโรทน 5,905.0 ไมโครกรม วตามนเอ 984.0 ไมโครกรมแคลเซยม 78 มลลกรม ฟอสฟอรส 98 มลลกรม ครทไฟเบอร 2.5 กรม โปรตน 5.4 กรม ไขมน 1.5 กรม และคารโบไฮเดรท 8.6 กรม ผกเชยงดานอกจากจะน าสวนของยอดออนมาบรโภคสดแลว สวนของยอดออนและใบยงสามารถน ามาแปรรปท าเปนชาเชยงดา ส าหรบชงดม เปนการเพมมลคาของผกเชยงดา ซงจะชวยเพมรายไดใหแกเกษตรกร และเกษตรกรสามารถผลตชาเชยงดาไดเองภายในครวเรอน จากการสบคนขอมล คณคาของชาเชยงดาถาดมเปนประจ าจะชวยใหล าไสดดซมน าตาลลดลง ยงชวยเพมปรมาณอนซลนซงเปนสารทควบคมน าตาลในเลอดใหสงขน ชวยควบคมระดบน าตาลในเลอดไดดไดอกดวย เปนประโยชนส าหรบคนเปนโรคเบาหวาน ผกเชยงดามคณคาทางโภชนาการสง ในยอดออนและใบออนมวตามนซ เบตาแคโรทน และสารตานอนมลอสระในปรมาณสง

ภาพ การท าชาผกเชยงดา

1067

ศกษาลกษณะทางสณฐานวทยาของน าเตา ผลการด าเนนงาน

น าเตามชอวทยาศาสตรวา Lagenaria siceraria (Molina) Standl. มชอเรยกไดหลายอยางเชน มะน าเตา, หมากน า, น าโตน เปนตน ลกษณะของตนน าเตาจดเปนไมเถาเลอยลมลก เลอยตามพนดนหรอไตพนกบตนไมอน ล าตนแขงแรง มมอส าหรบใชยดเกาะตนไมอน ๆ ตามเถามขนยาวสขาว ล าตนกลมหรอคอนขางเปนเหลยม เปลอกตนขรขระ สน าตาล กงออนสเขยว ใบเดยวเรยงสลบ ดานบนสเขยวเขม ดานลางสเขยวออน ลกษณะของใบเปนรปหาเหลยม ขอบใบหยกเวาเปนแฉก 5 -7 แฉก โคนใบเวาเขาถงเสนกลางใบ เสนใบดานลางนนเดนชด ใบมขนตลอดทงใบและกานใบ กานใบยาวประมาณ 5-30 เซนตเมตร โคนใบมน ปลายใบแหลม ขอบใบเรยบ มแถบสขาวบรเวณกลางใบ ผวใบเกลยงทงสองดาน ดอก ดอกเดยว แยกเพศ ดอกเพศผและดอกเพศเมยจะอยบนตนเดยวกน ออกดอกบรเวณซอกใบ เรยงตามกานใบ โดยมใบปรกอยดานบน ดอกขนาดเลก ม 2 ชนด ตอนบนของกงกานจะเปนดอกเพศเมย สวนตอนลางจะเปนดอกเพศผ มดอกเพศเมย 1-3 ดอก ดอกเพศผจ านวนมาก ดอกเพศเมยมรงไขอยเหนอวงกลบ กลบดอกเปนสขาว ผลมลกษณะกลมเกลยง กลมมคอขวดหรอผลกลมยาว โดยทวไปแลวผลจะมลกษณะกลมโต มขนาดประมาณ 15-20 เซนตเมตร คอดกวบรเวณยอด โคนขวคอดคดงอหรอขดเปนวงผวผลเกลยง เรยบ และเนยน เปลอกผลแขงและทนทาน ผลออนเปนสเขยว กานผลยาว ภายในผลมเมลดจ านวนมาก เมลดมลกษณะเปนรปทรงแบนปานคลายเลบมอ สวนปลายมตงยน 2 ขาง เปนสขาวหรอสน าตาลออน และมแถบสน าตาลเขมพาดตามยาวของเมลด การน ามาใชประโยชน ผลออนน ามาปรงอาหารเชน แกง ลวกจมน าพรก การน ามาใชประโยชน ทางยาจากการสบคนขอมล รากมสรรพคณชวยท าใหเจรญอาหาร ผลน าเตามสรรพคณเปนยาเยนและชน มประโยชนส าหรบผปวยทเปนโรคหวใจ ผลออน และเนอในผล มสรรพคณชวยลดระดบน าตาลในเลอด เมลดมสรรพคณชวยแกอาการปวดศรษะ ใบมรสเยน สรรพคณชวยดบพษ เปนยาแกไขตวรอน ชวยแกอาการรอนใน กระหายน า เนอในผลชวยแกอาการไอ ผลหรอโคนขวผลน ามาตมกบน าดมเปนยาแกอาการปวดทองทเกดจากไข ใชรกษาโรคทางล าคอใชกน เปนยาขบพยาธ ผลมรสเยน สรรพคณชวยขบปสสาวะ ขบนวในกระเพาะปสสาวะ รกษาทอปสสาวะอกเสบ ชวยลดการอกเสบของทางเดนปสสาวะและอาการปสสาวะยาก ผชราภาพ หากรบประทานมาก ๆ กท าใหอาเจยนได น าเตามสรรพคณชวยปองกนการเกดโรคมะเรง โดยเฉพาะอยางยงโรคมะเรงปอด น ามนจากเมลดน ามากนจะชวยท าใหอาเจยน และสามารถใชทาศรษะจะชวยแกอาการทางประสาทบางชนดได ใบมสรรพคณเปนยาขบปสสาวะ ชวยรกษาโรคลกอณฑะบวม ชวยรกษาโรคเรม รากและทงตนมสรรพคณชวยบ ารงน าด

1068

ภาพ ลกษณะผลทแตกตางกนของน าเตา

ตัวอย่างผลการด าเนินงานสนอง ... ·...

Documents

Transcript of ตัวอย่างผลการด าเนินงานสนอง ... ·...