ความสามารถในการแขงขันของระบบการศึกษาไทยความสามารถในการแขงขันของระบบการศึกษาไทย

ตามมุมมองเศรษฐศาสตรตามมุมมองเศรษฐศาสตร

โดย

ดร.ภูมิศรัณย ทองเลี่ยมนาคสํานักนโยบายและยุทธศาสตร

สํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ

๒๙ พฤศจิกายน ๒๕๕๓

คณะเศรษฐศาสตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร

เคาโครงการบรรยาย (Outline)

การใชแนวความคิดเศรษฐศาสตร วิเคราะหเรื่องการศึกษาปญหาพื้นฐานของการศึกษาไทยในระดับตาง ๆ ทั้งประถมศึกษา มัธยมศึกษา อุดมศึกษา

ผลกระทบของโลกานุวัตรและการเปดการคาเสรีทางการศึกษาตอประเทศไทย มหาวิทยาลัยไทยในเวทีโลก การจัดอันดับมหาวิทยาลัยขอเสนอแนะและการมองไปในอนาคต

ถามตอบ อภิปราย แลกเปลีย่นความคิดเห็น (ประมาณ ๑ ชั่วโมง)

การศึกษาในลักษณะของหนวยทางเศรษฐกิจ

Knowledge Economy

Public Good (Samuelson), Knowledge as a Global Public Good (Stiglitz)

Competition/Cooperation for research

Mobility of Knowledge, Labor Force (students/professors/researchers)

The (Education) World is (increasingly) Flat

Attractiveness : research output, quality of men, job opportunity, cooperation between education-industry

กรอบแนวความคิดเศรษฐศาสตร ในการวิเคราะหการศึกษา

Economic Imperialism

Educational Market (Teacher, Student, Graduates)

Program Evaluation, Cost-Effectiveness Analysis, Cost-Benefit Analysis,

Value-added model

ประเทศตะวันตกใหความสําคัญ เชนในสหรัฐอเมริกา มี National Center

for Educational Statistics (NCES) , นโยบายการศึกษารัฐบาลมุงไปที่

evidence-based policy ถกเถียงทางวิชาการมากกวานโยบายจากทาง

การเมือง (เชน voucher program, teacher evaluation, value-added

analysis, นโยบาย No Child Left Behind)

ตัวอยางงานวิจัยเกีย่วกับการศึกษาโดยนักเศรษฐศาสตร

ความสัมพันธระหวางการศึกษาของประชากรกับการเติบโตทางเศรษฐกิจ (Education and Economic Growth)

ความสัมพันธระหวางการศึกษากับรายไดในอนาคต (Return to Education)

การประเมินผล เปรียบเทียบในลักษณะตาง ๆ เชน

1. ผลสัมฤทธิ์ของนักเรียนในโรงเรียน A กับ B (รัฐ-เอกชน, catholic-protestant, Jew-Arab ฯลฯ) 2. ผลกระทบของการใชโครงการตาง ๆ ตอนักเรียน ครู 3. ศึกษาปจจัยที่มีผลกระทบในทางบวก (หรือลบ) ตอคะแนนสอบ หรืออื่น ๆ ฯลฯ

นักเศรษฐศาสตรที่มีชื่อเสยีงผูเคยเขียนงานเกี่ยวกับการศึกษา Adam Smith, Milton Friedman, Robert Solow, T.W.Schultz, Jacob Mincer, Robert Barro, Gary Becker, James Heckman ฯลฯ

สาขาที่เกี่ยวของ Development Economics, Labor Economics

องคกรวิจยั เชน NBER, World Bank, UNESCO, OECD

http://www.nber.org/papersbyprog/ED.html

http://go.worldbank.org/78EK1G87M0

http://www.unesco.org/iiep/eng/publications/recent/rec8.htmhttp://www.oecd.org/edu

ขอวิพากษการใชเศรษฐศาสตรวิเคราะหการศึกษา

ขอดีคอืการใชกรอบเหตุผลชัดเจน มี framework ที่ logical สามารถคาดการณได วิเคราะหอยางเปนวิทยาศาสตร

ในดานการประเมินผล สามารถวิเคราะหไดเฉพาะสิ่งที่วัดผลได

ปจจัยที่วัดผลไมได = error term หรือ unobserved characteristics

ปญหา endogeneity, cause-effect (การศึกษาคือสาเหตุหรือผลลัพทของปญหาตาง ๆ)

ปจจัยที่วัดไมได: คุณธรรม จริยธรรม การทํางานเปนทีม Civic Education ?

ปญหาพื้นฐานของการศึกษาไทย (ประถม-มัธยม)

ปญหาการศึกษาขั้นพืน้ฐาน

งบประมาณมุงไปที่งบบุคลากร ครุภัณฑ มากกวาการพัฒนาศักยภาพการศึกษา

ความไมเทาเทียมกันของคุณภาพครู โรงเรียน ตามขนาดโรงเรียน พื้นที่

การขาดแคลนครูตรงวุฒิ ครูมีคุณภาพ ครูมีภาระงานธุรการมากเกินไป

สารสนเทศดานการศึกษาไมเทาเทียมกัน

ปญหาพื้นฐานของการศึกษาไทย (อุดมศึกษา)

สถาบนัอุดมศึกษา 286 แหง

Excess Supply Overall (พ.ศ.2553 สถาบันอุดมศึกษามีที่นัง่ 150,004 ที่นัง่ แตมาเรียน 52,964 เหลือที่นัง่ 97,040

Quality, Research, Inefficient quality control (สมศ)

นักวิจัยนอย ( 7 คนตอประชากร 1 หมื่น อันดับ 47)

งบประมาณดานวิจัยและพัฒนาตอหัว ( $ 7.6 อันดับ 52)

บทความดานวิทยาศาสตรในระดับสากล ( 1,249 ในป พ.ศ. 2548 อันดับ 39)

ความไมพรอมตอการแขงขันในระดับนานาชาติ เชน ตลาดเสรี ASEAN 2015

ปญหาพื้นฐานของการศึกษาไทย

แหลงที่มา

รายงาน “สมรรถนะการศึกษาไทยในเวทสีากล พ.ศ. 2552” โดยสํานักงานเลขาธิการ

สภาการศึกษา (ผลิตตั้งแต พ.ศ. 2540) ขอมูลสวนใหญนํามาจากรายงานของ IMD

(International Institute for Management Development)http://www.moc.moe.go.th/node/2190

สมุดปกขาว "วิกฤติการศึกษาไทย" ของสถาบันทดสอบทางการศึกษาแหงชาติ (พ.ย.53)

http://www.niets.or.th/upload-files/uploadfile/9/c81018b6821449c3c4e96395628c8d5f.pdf

University Rankings (Shianghai

Jiang Tao, THES)

http://www.arwu.org/

http://www.timeshighereducation.co.uk/world-university-rankings/index.html

สมรรถนะปจจัยยอยโครงสรางพื้นฐานดานการศึกษา พ.ศ.

2552

รอยละของงบประมาณรายจายดานการศึกษาภาครัฐตอ GDP พ.ศ.

2550

งบประมาณรายจายดานการศึกษาตอหัว (US $) พ.ศ. 2550

จํานวนบทความดานวิทยาศาสตร พ.ศ.

2548

อัตราการเขาเรียนสุทธิระดับมัธยมศึกษา พ.ศ.

2549

อัตราการไมรูหนังสือของผูใหญ อายุ 15 ปขึ้นไป พ.ศ.

2550

คะแนนสอบ O-Net ระดับชั้น ม.6 ตามจังหวัด (สงู กลาง ต่ํา)

คะแนนสอบนักเรียนไทยในดานวิทยคณิตลดต่ําลงเรื่อย ๆ เทียบกับคาเฉลี่ย (TIMSS 1995,1999,2007).

: The monthly earning is adjusted with Consumer Price Index (CPI) Thailand, year 2000

Average Teacher Pay (1985-2005)

Trend in Salaries of Thai Professions (1985-2005)

Source: Thailand Labor Force Survey 1985- 2005 (Quarter1), National Statistical Office, Thailand.: The monthly earning is adjusted with Consumer Price Index (CPI) Thailand, year 2000

Male

Female

Global Academic Competition

การแขงขันในเรื่องการศึกษาระหวางประเทศ Win-Win situation or Zero Sum Game?

การเคลื่อนยายแรงงานระหวางประเทศ การจัดสรรทรัพยากร ผลกระทบตอเศรษฐกิจ วัฒนธรรมของประเทศ

ปจจัยสนับสนุนการแขงขัน (นโยบายภาครัฐ การจัดอันดับมหาวิทยาลัย สภาวะเศรษฐกิจ สังคมของประเทศ)

นโยบายจากภาครัฐ เชน Project 985 ประเทศจีน, Education City กาตา, เกาหลี, สิงคโปร

การรวมมือกับมหาวิทยาลัยตางประเทศ เชน สิงคโปร ฮองกง อาบูดาบี (UAE) กาตา

ผูเลนอืน่ ๆ ที่เกี่ยวของ (academic, government, publisher, education research company, citation-index company, องคกรศึกษาตางประเทศ)

Ranking (Global Academic Competition)

US-Ranking

Gourman Report (since 1967) จัดแบงประเภทมหาวิทยาลัย

College Guidebook ( Fiske,1981) (Yale’s Insider Guide to the College) และอื่น ๆ

USNews 1983 เริ่มจัดอันดับมีตารางเปรียบเทียบ (only reputation)

US News 1987 , Presidents & Senior admin protested the ranking

Reputation & Statistics

ผลกระทบมีมาก – มหาวิทยาลัย ใช strategy ในการเพิ่มอันดับ ผลตอเด็ก พอแม

มี ranking อื่น ๆ อีกเชน Princeton Review, Barron, Peterson, Lovejoy

ตลาดเล็ก ๆ เชนเฉพาะ African American, Christian, Conservatives ไปจนถึงตลาด

ใหญเชน National Survey of Student Engagement (NSSE)

ไมมีอันไหมมีอิทธพลสู U.S.News ได (First Mover Advantage, R&D, Marketing)

Ranking (Global Academic Competition)

Global Ranking

1997 : Asiaweek

2002 : Champions League โดย Swiss Centre for Science and Technology (based on Journal publication)

2003: Academic Rank of World Universities (Shianghai Jiao Tong)

2004 THES (รวมกับบริษัทวิจัย QS) เนน peer review (40%) /Employer (10%)

2009 THES (รวมมือกับ Thomson Reuter แทน-เนน research output) ผลคลาย Shianghai มากขึ้น

ความสําคัญของ Global Ranking

Business School ใหความสําคัญมากที่สุด

ใน Australia ผูบริหารสถาบันจะไดรับ salary bonus พิเศษในการกระตุนใหมหาลัยอันดับ

Netherlands (immigrations ให Visa กับคนที่เรียน top 2 tier U ใน EU เทานั้น)

นักเรียนทุน Mongolia, Singapore, ก.พ. (บางวิชา), ธนาคารแหงประเทศไทย

อุทาหรณ University of Malaya, Chulalongkorn U, French Universities

Ranking (Global Academic Competition)

ความพยายามในการสราง Rank อื่น ๆ

Spain: webometrics (2004) ทําโดย Laboratoria de cybermetrics เปน division ของหนวยงานวิจัยภาครัฐ update ทุก ๆ 6 เดือน เพื่อสงเสริม electronic publication by university

Germany: Higher Ed Reform, survey นักเรียน อาจารยจาก 250 มหาลัยเรื่อง experience, satisfaction ของการศึกษารายงานผลเปน tier, custom-made on web

AHELLO (Assessment of Higher Education learning outcome) เนนการวัดการเรียนการสอน โดยการวัด outputs และ value added โดยเนนมากกวาการ spending / end result โดยหวังวา rank อันนีจ้ะทําใหมหาวิทยาลัย ใหความสําคัญกับความพยายามในการ สอน หรือ learning มากขึ้น (ตรงขามกับอเมริกา)

AHELLO วัดทั้ง General Skills (Value-added), Within Discipline (Engineering-Economics) และ Context data (Statistics และ Survey) หวังจะใหเปน Rank ที่ครอบคลมุที่สุด

คิดวาคนยังชอบ Rank แบบจัดอันดับ (เหมือนตารางผลการแขงขันกีฬา) มากกวา Rank แบบคุณภาพหรือ custom-made เพราะถูกใจ ดูสนุกดี

การจัดอันดับมหาวิทยาลัย (University Ranking)

กระทบตอการศึกษาไทยในระดับหนึ่ง (Resource allocation by

Government, university policy on research/publication)

ตําแหนงบนเวทีโลก (Global visibility)

หนีไมพน เลีย่งไมได (Unavoidability)

ตัวชี้วัดบางอยางถือวามีประโยชน บางอยางไมสําคัญมาก

มีหลายสํานัก ผูบริโภคตัดสินเอง (ดวยความเขาใจ)

การมุงใหมหาวิทยาลัยไทยเขาอยูในระดับโลกเปนสิ่งที่ดี แตตอง

มีการสนับสนุนอาจารยอีกมาก (โดยเฉพาะดาน

research/publication)

อนาคตอุดมศึกษาไทย

มุมมองการแขงขัน

ออกนอกระบบ ลดการพึ่งพงิจากภาครัฐ รวมมือกับภาคเอกชน/มหาวิทยาลัยตางชาติ

เปดหลักสูตรนานาชาติ รองรับนักเรียนตางชาติในภูมิภาค นักเรียนไทย (international

program)

การวิจัย เปาหมายหลักของมหาวิทยาลัย เพิ่มคาตอบแทนใหอาจารย ดึงดูดผูมี

ความสามารถสูงใหเขามาเปนอาจารย ทําวิจัย สอนหนงัสือ เนน publication

พัฒนามหาวิทยาลัยใหอยูในอันดับสงู ตาม KPI ของสถาบันจดัอันดับ เพื่อดึงดูด

นักศึกษาจากประเทศเพื่อนบาน ดึงดูดเงินทนุวิจัย

มุมมองความเปนธรรม

ประเทศไทยมีเอกลักษณ ไมจําตองตามตางชาติ เศรษฐกิจพอเพียง

สนับสนุนการศึกษาใหผูดอยโอกาส สงเสริมความเทาเทียมกันในสังคม

อาจารยเนนจิตวิญญาณความเปนครู เสียสละ เปนปูชนยีบุคคลใหน้ําหนักที่การสอน

หนังสือ สัง่สอนลูกศิษยใหเปนคนดีของสงัคม