การวิเคราะห์องค์ประกอบ · Web viewธ นวาคม...

การวเคราะหองคประกอบ(Factor analysis)

1. ความหมายของการวเคราะหองคประกอบ Factor analysis มชอเรยกในภาษาไทย หลายคำา เชน การวเคราะหองคประกอบ การวเคราะหตวประกอบ การวเคราะหองคประกอบ เปนตน สำาหรบในการเขยนรายงานครงนจะใชคำาวา การวเคราะหองคประกอบ ซงมผใหความหมายไวหลายทาน ดงน เพชรนอย สงหชางชย (2549) ใหความหมายคอ การวเคราะหองคประกอบเปนเทคนคทางสถต สาหรบวเคราะหตวแปรหลายตว (Multivariate analysis techniques) ทออกแบบมาเพอชวยใหนกวจยไดใชแสวงหาความรความจรงดงกลาว เชน นกวจยสามารถใชการวเคราะหองคประกอบเชงสำารวจ (Exploratory Factor Analysis หรอ EFA) ในการพฒนาทฤษฎ หรอนกวจยสามารถใชการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis หรอ CFA) ในการทดสอบหรอยนยนทฤษฎ กลยา วานชบญชา (2551) สรปวา เปนการวเคราะหหลายตวแปรเทคนคหนงเพอการสรปรายละเอยดของตวแปรหลายตว หรอเรยกวาเปนเทคนคทใชในการลดจำานวนตวแปรเทคนคหนงโดยการศกษาถงโครงสรางความสมพนธของตวแปร และสรางตวแปรใหมเรยกวา องคประกอบ โดยองคประกอบทสรางขนจะเปนการนาตวแปรทมความสมพนธกนหรอมความรวมกนสงมารวมกนเปนองคประกอบเดยวกน สวนตวแปรทอยคนละองคประกอบมความรวมกนนอย หรอไมมความสมพนธกนเลย แมร แอนเคาชลน และวลเลยม ไนท (Mary Ann Coughlin & William Knight) ไดสรปวา เปนการทดสอบความ

สมพนธระหวางตวแปรหลาย ๆ ตว เพอคนหาวา ตวแปรนสามารถรวมกลมกนไดหรอไม ซงจะกลายเปนองคประกอบเดยวกน โดยสรปการวเคราะหองคประกอบ หมายถง เทคนควธทางสถตทจะจบกลมหรอรวมกลม หรอรวมตวแปรทมความสมพนธกนไวในกลมเดยวกน ซงความสมพนธเปนไปไดทงทางบวกและทางลบ ตวแปรภายในองคประกอบเดยวกน จะมความสมพนธกนสง สวนตวแปรทตางองคประกอบ จะสมพนธกนนอยหรอไมม สามารถใชไดทงการพฒนาทฤษฎใหม หรอการทดสอบหรอยนยนทฤษฎเดม

2. ประเภทของเทคนคการวเคราะหองคประกอบ เทคนคของการวเคราะหองคประกอบ แบงออกเปน 2 ประเภทคอ 1. การวเคราะหองคประกอบเชงสำารวจ (Exploratory Factor Analysis) 2. การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis) 1. การวเคราะหองคประกอบเชงสำารวจ (Exploratory Factor Analysis) การวเคราะหองคประกอบเชงสำารวจจะใชในกรณทผศกษาไมมความร หรอมความรนอยมากเกยวกบโครงสรางความสมพนธของตวแปรเพอศกษาโครงสรางของตวแปร และลดจำานวนตวแปรทมอยเดมใหมการรวมกนได 2. การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis)

2

การวเคราะหองคประกอบเชงยนยนจะใชกรณทผศกษาทราบโครงสรางความสมพนธของตวแปร หรอคาดวาโครงสรางความสมพนธของตวแปรควรจะเปนรปแบบใด หรอคาดวาตวแปรใดบางทมความสมพนธกนมากและควรอยในองคประกอบเดยวกน หรอคาดวามตวแปรใดทไมมความสมพนธกน ควรจะอยตางองคประกอบกน หรอกลาวไดวา ผศกษาทราบโครงสรางความสมพนธของตวแปร หรอคาดไววาโครงสรางความสมพนธของตวแปรเปนอยางไรและจะใชเทคนคการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนมาตรวจสอบหรอยนยนความสมพนธวาเปนอยางทคาดไวหรอไม โดยการวเคราะหหาความตรงเชงโครงสรางนนเอง

3. วตถประสงคของเทคนค Factor Analysis 1) เพอศกษาวาองคประกอบรวมทจะสามารถอธบายความสมพนธรวมกนระหวางตวแปรตาง ๆ โดยทจำานวนองคประกอบรวมทหาไดจะมจำานวนนอยกวาจำานวนตวแปรนน จงทำาใหทราบวามองคประกอบรวมอะไรบาง โมเดลน เรยกวา Exploratory Factor Analysis Model : EFA 2) เพอตองการทดสอบสมมตฐานเกยวกบโครงสรางขององคประกอบวา องคประกอบแตละองคประกอบดวยตวแปรอะไรบาง และตวแปรแตละตวควรมนำาหนกหรออตราความสมพนธกบองคประกอบมากนอยเพยงใด ตรงกบทคาดคะเนไวหรอไม หรอสรปไดวาเพอตองการทดสอบวาตวประกอบอยางนตรงกบโมเดลหรอตรงกบทฤษฎทมอยหรอไม โมเดลนเรยกวา Confirmatory Factor Analysis Model: CFA ซงเทคนคของ Factor Analysis สามารถสรปไดเปนรปแบบดงน

3

สรปรปแบบการวเคราะหตวประกอบ

Principal Component Analysis - Principal Axis Factoring (PAF หรอ PA2) ( PC หรอ PA1) - Image Factor Analysis (IMAGE) - Canonical Factor Analysis (ML) - Alpha Factor Analysis (AFA) - Unweighted Least Square (ULS) - Generalized Least Squares (GLS)

4. ประโยชนของเทคนค Factor Analysis 1) ลดจำานวนตวแปร โดยการรวมตวแปรหลาย ๆ ตวใหอยในองคประกอบเดยวกน องคประกอบทไดถอเปนตวแปรใหม ทสามารถหาคาขอมลขององคประกอบทสรางขนได เรยกวา Factor

4

Factor Analysis

Exploratory Factor

Confirmatory Factor Analysis

Component Factor Model

Common Factor Model

Score จงสามารถนาองคประกอบดงกลาวไปเปนตวแปรสาหรบการวเคราะหทางสถตตอไป เชน การวเคราะหความถดถอยและสหสมพนธ (Regression and Correlation Analysis) การวเคราะหความแปรปรวน (ANOVA) การทดสอบสมมตฐาน T – test Z – test และการวเคราะหจำาแนกกลม (Discriminant Analysis) เปนตน

2) ใชในการแกปญหาอนเนองมาจากการทตวแปรอสระของเทคนคการวเคราะหสมการความถดถอยมความสมพนธกน (Multicollinearity) ซงวธการอยางหนงในการแกปญหาน คอ การรวมตวแปรอสระทมความสมพนธไวดวยกน โดยการสรางเปนตวแปรใหมหรอเรยกวา องคประกอบ โดยใชเทคนค Factor Analysis แลวนาองคประกอบดงกลาวไปเปนตวแปรอสระในการวเคราะหความถดถอยตอไป 3) ทำาใหเหนโครงสรางความสมพนธของตวแปรทศกษา เนองจากเทคนค Factor Analysis จะหาคาสมประสทธสหสมพนธ (Correlation) ของตวแปรทละค แลวรวมตวแปรทสมพนธกนมากไวในองคประกอบเดยวกน จงสามารถวเคราะหโครงสรางทแสดงความสมพนธของตวแปรตาง ๆ ทอยในองคประกอบเดยวกนได ทาใหสามารถอธบายความหมายของแตละองคประกอบได ตามความหมายของตวแปรตาง ๆ ทอยในองคประกอบนน ทาใหสามารถนาไปใชในดานการวางแผนได เชน การพฒนาพหปญญาสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนตามทฤษฎพหปญญาของการดเนอร (2546)

5. ขอตกลงเบองตนของการใชสถตการวเคราะหองคประกอบ

5

สถตการวเคราะหองคประกอบ มขอตกลงเบองตน (Stevens, 1992, 1996; Tabachnick & Fidell, 2001; Munro, 2001 : 309 อางใน เพชรนอย สงหชางชย, 2549) 1) ตวแปรทคดเลอกมาวเคราะหองคประกอบ ตองเปนตวแปรทมคาตอเนอง หรอมคาในมาตราระดบชวง (Interval scale) และมาตราอตราสวน (Ratio scale) เนองจากการวเคราะหองคประกอบ ตวแปรทคดเลอกมาวเคราะหองคประกอบควรมความสมพนธระหวางตวแปร 2) ตวแปรทคดเลอกมาวเคราะหองคประกอบ ควรมความสมพนธระหวางตวแปรในระดบสง (r = 0.30 – 0.70) รปแบบความสมพนธระหวางองคประกอบและตวแปรทอยในรปเชงเสน (linear) เทานน 3) จำานวนตวแปรทคดเลอกมาวเคราะหองคประกอบ ควรมจำานวนมากกวา 30 ตวแปร 4) กลมตวอยาง ควรมขนาดใหญและควรมมากกวาจำานวนตวแปร ซงมกมคาถามวาควรมากกวากเทา มบางแนวคดทเสนอแนะใหใชจำานวนขอมลมากกวาจำานวนตวแปรอยางนอย 5 – 10 เทา หรออยางนอยทสด สดสวนจำานวนตวอยาง 3 ราย ตอ 1 ตวแปร 5) กรณทใชเทคนคการวเคราะหองคประกอบหลก (Principle component analysis) ตวแปรแตละตวหรอขอมล ไมจาเปนตองมการแจกแจงแบบปกต แตถาตวแปรบางตวมการแจกแจงเบคอนขางมาก และมคาตำาสด และคาสงสดผดปกต (Outlier) ผลลพธทไดอาจจะไมถกตอง

6. ขอจำากดและปญหาของการใชสถตการวเคราะหองคประกอบ

6

1.) ขอจำากดเรองจำานวนตวอยาง เนองจากการใชสถตการวเคราะหองคประกอบตองใชจำานวนตวอยาง (sample size) จำานวนมาก หากใชตวอยางนอยคาสมประสทธสหสมพนธจะตำา การประมาณจำานวนตวอยางทใชในการวเคราะหองคประกอบมหลายแนวคด สามารถสรปตามแนวคดของนกสถต ดงตาราง 1

ตาราง 1 แนวคดการใชขนาดตวอยาง สาหรบการใชสถตการวเคราะหองคประกอบในการวจย แนวคดการใชขนาดตวอยาง

เสนอแนะขนาดตวอยาง (n) และเหตผล

1. พจารณาการใชขนาดตวอยางสาหรบ วเคราะหองคประกอบอยางเดยว 1.1 คอมเลยและล (Comrey & Lee, 1992) 1.2) ตามกฎหวแมมอหรอกฎอยางงาย (rule of thumb)

1.1) ไดเสนอแนะขนาดตวอยางดงน จำานวน 50 ราย ถอวา แยมาก (very poor) จำานวน 100 ราย ถอวา ไมด (poor) จำานวน 200 ราย ถอวา พอใชได (fair) จำานวน 300 ราย ถอวา ด (as a good) จำานวน 500 ราย ถอวา ดมาก (as exellent) 1.2) การวเคราะหองคประกอบควรมขนาดตวอยางอยางนอย 300 ราย

2. การใชขนาดตวอยางขนอยกบจำานวน องคประกอบทตองการวเคราะห

2.1) ขนาดตวอยางแค 150 รายกเพยงพอ 2.2) ไมจาเปนตองระบจำานวน

7

2.1) ถาการวจยนนมจำานวนองคประกอบ นอย (2-3 องคประกอบ) และ/หรอมคานำาหนกองคประกอบตำามาก 2.2) กรณมจำานวนองคประกอบ 4 องคประกอบ หรอมคานำาหนก องคประกอบมากกวา 0.6 หรอ 2.3) จำานวนองคประกอบมเทากบ 10 องคประกอบหรอนำาหนกองคประกอบ นอยกวา 0.4 2.4) การวจยนนมจำานวนองคประกอบนอย (2 – 3 องคประกอบ) และ/หรอมคา นำาหนกองคประกอบตำามาก

ตวอยาง 2.3) ตวอยางควรมมากกวา 150 ราย 2.4) ขนาดตวอยาง ควรมอยางนอย 300

จากตาราง 1 เปนการสรปเกยวกบการใชขนาดตวอยาง สาหรบการวเคราะหองคประกอบจากหลายแนวคด แตทงนนกวจยควรใชขนาดตวอยางใหสอดคลองกบหลกการคดขนาดตวอยางตามหลกสถต นนคอ ขนาดตวอยางตองมความเปนตวแทนของประชากรทศกษา 1.2) ขอจำากดเกยวกบระดบขอมลในการวเคราะหองคประกอบ ขอมลตองมระดบการวดประเภทมาตราวดอนตรภาค (Interval scale) และมาตราอตราสวน (Ratio scale) สวนตวแปรทมระดบการวดแบบกลม นกวจยตองทาใหเปน

8

ตวแปรหน (dummy variable) เสยกอน นอกจากนลกษณะขอมลตองมการกระจายเปนโคงปกต 2) ปญหาการวเคราะหองคประกอบม 3 ประเดน ดงน 2.1) การวเคราะหองคประกอบไมมตวแปรตาม ซงแตกตางกบการทดสอบสถตการวเคราะหถดถอยเชงพหแบบปกต สถตการวเคราะหถดถอยโลจสตค สถตการวเคราะหจาแนกประเภท และการวเคราะหเสนทาง ดงนน สถตการวเคราะหองคประกอบ จงไมสามารถใชแกปญหาการวจยทตองการหาตวทำานายได 2.2) ขนตอนการสกดองคประกอบไมสามารถระบจำานวนรอบของการสกดได ดงนนหลงจากขนตอนการสกดองคประกอบนกวจยจงไมสามารถระบจำานวนรอบของการสกดองคประกอบไดวามกรอบจงจะพอด 2.3) ในปจจบนการวจยทตองการทดสอบเพอลดจำานวนตวแปร มเพยงสถตการวเคราะหองคประกอบเทานน เนองจากสถตนสามารถรวมตวแปรหลาย ๆ ตวใหอยในองคประกอบเดยวกน และทาใหเหนโครงสรางความสมพนธของตวแปรทศกษา โดยการหาคาสมประสทธสหสมพนธ (Correlation) ของตวแปรทละค แลวรวมตวแปรทสมพนธกนมากไวในองคประกอบเดยวกน หลงจากนจงสามารถวเคราะหถงโครงสรางทแสดงความสมพนธของตวแปรตาง ๆ ทอยในองคประกอบเดยวกนได ดงนนเมอนกวจยตองการวเคราะหใหไดผลการวเคราะหดงกลาวขางตน จงมสถตใหเลอกใชเฉพาะสถตการวเคราะหองคประกอบเพยงตวเดยว แตยงไมมวธการทางสถตวธอน ๆ จงทาใหนกวจยตองเลอกใชวธการวเคราะหองคประกอบทง ๆ ทวธนมขอจำากดดงกลาวขางตน

9

7. ความหมายของคำาตางๆ ในการวเคราะหองคประกอบ ความหมายของคำาตางๆ ในการวเคราะหองคประกอบ มดงน 1) องคประกอบรวมกน (Common Factor) หมายถง องคประกอบทประกอบดวยตวแปร 2 ตวขนไปมารวมกนอยในองคประกอบเดยวกน โดยองคประกอบรวมจะอาศยจากคาสมประสทธสหสมพนธ หรอคา r องคประกอบทประกอบดวยตวแปรทมคาความสมพนธกนมาก จะเปนองคประกอบทมความหมายในการวเคราะหองคประกอบ 2) องคประกอบเฉพาะ (Specific Factor) ไดแก องคประกอบทมตวแปรเพยงตวเดยว 3) ความรวมกน (Communalities) หมายถง คาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรหนงกบตวแปรอนๆ ทเหลอทงหมด มคาอยระหวาง 0 กบ 1 ถาตวแปรใดมคานตา ตวแปรนนจะถกตดออก คานดไดจาก Initial Statistic หรอคาทแยงมมของ Reproduced Correlation Matrix ความรวมกน

พจารณาจากคา r

10

X1

X3

X2, X4, X5,

X6,…..,Xnตวแปรทเหลอ

X1 และ X3 มองคประกอบรวม ภาพท 1 แสดงความรวมกน (Communalities)

11

4) นำาหนกองคประกอบ (Factor Loading) เปนคาความสมพนธระหวางตวแปรกบองคประกอบ ซงควรมคามากกวา 0.3 (วยะดา ตนวฒนากล อางใน ยทธ ไกรวรรณ, 2551) ตวแปรใดมนำาหนกในองคประกอบใดมาก ควรจดตวแปรนนไดในองคประกอบนน ในโปรแกรม SPSS นำาหนกองคประกอบของแตละองคประกอบดไดจากตาราง Component Matrix กอนการหมนแกนองคประกอบ หรอดไดจากเสนทแยงมมของแมทรกซของคาไอเกน (Eigen Value) 5) คะแนนองคประกอบ (Factor Score) เปนคะแนนทไดจากนำาหนกองคประกอบและคาของตวแปรในปจจบนนน เพอใชเปนคาของตวแปรใหม ทเรยกวา องคประกอบ คะแนนองคประกอบของแตละองคประกอบ อาจมความสมพนธกนบาง ถาจดจำานวนองคประกอบเอาไวมาก นนหมายความวา ตวแปรเดยวกนอาจอยในหลายองคประกอบไดตามนำาหนกองคประกอบ ดงแสดงในภาพท 2

ภาพท 2 แสดงการไดคะแนนองคประกอบ

Fac1 x1, x2, x6

12

Fac2 x3, x5

x2

คะแนนองค

ประกอบ 2

(คำานวณ


ประกอบจากคา

ตวแปร x2, x3

และ x5) และนำา


ประกอบ

ในโปรแกรม SPSS คะแนนองคประกอบคำานวณจากทกตวแปรในแตละองคประกอบตามความมากนอยของนำาหนกองคประกอบ 6) คาไอเกน (Eigen Value) เปนคาความผนแปรของตวแปรทงหมดในแตละองคประกอบ ในการวเคราะหองคประกอบ องคประกอบรวม (Common Factor) ทไดองคประกอบแรก จะเปนองคประกอบทแยกความผนแปรของตวแปรออกมาจากองคประกอบอนไดมากทสด จงมตวแปรรวมอยมากทสด ดงแสดงในภาพท 3

องคประกอบรวมทสอง องคประกอบรวมองคประกอบแรก

แยกองคประกอบ

องคประกอบรวมทสาม

ภาพท 3 แสดงคาความแปรผนของตวแปรทงหมดของแตละองคประกอบ

13

X3 X4

X5 X7

X2 X8 X14 X15 X11 X12

X1 X6

X9 X11

X2 X14X1 X3 X12X4 X5 X6

X10X7 X9 X13

X8 X10 X11

องคประกอบทมตวแปรรวมอยมาก จงมคาไอเกน มากตามดวย ใน SPSS จะกำาหนดคาไอเกน เปน 1 อยแลว (default = 1) คาไอเกนจะเทากบจำานวนตวแปร ดงนนจงเปนไปไมไดทองคประกอบแต ละองคประกอบจะมคาไอเกนตำากวา 1 ในงานวจยถาผวจยกำาหนดตวแปรเอาไวจำานวนมาก ในการวเคราะหองคประกอบ (จรง) ควรใหไดจำานวนนอยกวาตวแปรมาก ๆ และมจำานวนทเหมาะสมเพอ สะดวกในการวเคราะหคาสถตอนๆ ตอไป คาไอเกน หาไดจากสตร

Eigen Value = (ของนำาหนกองคประกอบของแตละตวแปรในองคประกอบนน)2

(ขององคประกอบใด)

8. ขนตอนการวเคราะหองคประกอบขนตอนการวเคราะหองคประกอบมขนการทดสอบดงน ขนท 1 กา หนดปญหาการวจย ทบทวนองคประกอบตวแปรจากทฤษฎ เกบขอมล และเลอกวธวเคราะหองคประกอบตามวตถประสงคการวจย ขนท 2 ตรวจสอบขอมลทใชวเคราะหวาเปนไปตามขอตกลงหรอไม และสรางเมทรกซ สหสมพนธ (Correlation Matrix) ขนท 3 สกดองคประกอบ (Extraction Factor Analysis : Factor Extraction หรอ Initial Factors) ขนท 4 เลอกวธการหมนแกน (Factors Rotation)

14

ขนท 5 เลอกคานา หนกองคประกอบ (Factors Score) ขนท 6 ตงชอองคประกอบทวเคราะหได

9. การออกแบบวจยและการประยกตใชสถตการวเคราะหองคประกอบ

1) การออกแบบวจยสำาหรบการใชสถตการวเคราะหองคประกอบ การออกแบบวจยสำาหรบการใชสถตการวเคราะหองคประกอบ สวนใหญนยมออกแบบวจยแบบไมทดลอง (Non-Experimental Research Design) ทเปนการวจยแบบอธบายความสมพนธ (Explanatory research) ทมลกษณะคำาถามการวจยทตองการคาดคะเนความสมพนธเพอใชอธบายความสมพนธระหวางตวแปรใชตรวจสอบโครงสรางของชดตวแปรในรปของจำานวนทนอยทสดของตวแปรแฝงทสงเกตไมไดหรอวดไดโดยตรง หรออาจเรยกไดวาเปนตวแปรแฝง หรอองคประกอบ ซง ตวแปรแฝงทสงเกตไมได เหลานจะถกเรยกวา องคประกอบ (Joreskog & Sorbom, 1993) ตวอยาง หวขอวจยทใชสถตการวเคราะหองคประกอบ ดงตาราง 2

15

ตาราง 2 ตวอยางหวขอการวจยทใชสถตการวเคราะหองคประกอบ หวขอการวจย

หวขอการวจย วตถประสงคและวธการใช

วธการวเคราะหองคประกอบ

ผลการวจยแบบยอ

1. ความตรงเชงโครงสรางของ แบบวดมาตราประมาณคา เกยวกบลกษณะจตวญญาณ และการพยาบาลดานจตวญญาณใชขนาดตวอยาง 549 ราย (The construct validity of a rating scale designed to assess spirituality and spiritual care) (McSherry, Draper & Kendrick, 2002)

1.1) เพอพฒนาแบบวดความตรง เชงโครงสรางของลกษณะจตวญญาณและการพยาบาลดาน จตวญญาณ 1.2) วธการใช Exploratory Factor Analysis (EFA) เนองจากเปน เครองมอใหม นกวจยสราง เครองมอ โดยการศกษานำา รอง แลวนาผลมาพฒนาเปน แนวคาถามแบบมาตรา ประมาณคา 5 ระดบ

ผลการวเคราะหดวย EFA ได องคประกอบทงหมด 4 องคประกอบ (F) คอ F1 : Spirtuality (existential element) มจำานวน 5 ตวแปร F2: Spiritual Care มจำานวน 5 ตวแปร F3: Religiosity ม 3 ตวแปร F4: Personalised Care ม 3 ตวแปร

16

2. การพฒนาเครองมอเกยวกบ วธการวดและตวชวดคณภาพ การความเจบปวยหลงผาตด ใชขนาดตวอยาง 209 ราย (Development of an instrument to measure strategic and clinical quality indicators in post- operation pain management (Idvall, Hamrin & Unosson, 2002)

2.1) เพอพฒนาแบบวดความตรง เชงโครงสรางเครองมอ เกยวกบวธการวดและตวชวด คณภาพการจดการความ เจบปวดหลงผาตด 2.2) วธการใช Exploratory Factor Analysis (EFA) เนองจากเปน เครองมอใหม นกวจยสราง เครองมอโดยการศกษานารอง แลวนาผลมาพฒนาเปนแนว คาถามใหม

ผลการวเคราะหดวย EFA ไดองคประกอบทงหมด 4 องคประกอบ (F) คอ F1: Communication ม 3 ตวแปร F2: Action ม 4 ตวแปร F3: Trust ม 4 ตวแปร F4: Environment ม 3 ตวแปร




3. การสรางแบบวดคณธรรม จรยธรรม

3.1) เพอสรางแบบวดคณธรรม

ผลการวเคราะหดวย EFA พจารณาคาถวงนำา

17

พนฐานสาหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนตน คมกฤช ใจคาปน ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการวดและประเมนผลทางการศกษา มหาวทยาลยเชยงใหม กมภาพนธ 2544

จรยธรรมพนฐาน ในดานความกตญญกตเวท การพงตนเอง การรจกประมาณตนและความเออเฟ อเผอแผ 3.2) วธการใช Exploratory Factor Analysis (EFA) เนองจากเปนการสรางเครองมอใหม EFA

หนกตงแต 0.3 ขนไป ไดจำานวนขอทเปนไปตามเกณฑ 39 ขอ จาก 157 ขอ ดงน ความกตญญกตเวท 11 ขอ การพงตนเอง 8 ขอ การรจกประมาณตน 8 ขอ ความเออเฟ อเผอแผ 12 ขอ

4. การพฒนาแบบสอบถามการ รบรเกยวกบกจกรรมทาง รางกายของวยรนในไตหวน ใชขนาดตวอยาง 923 ราย (Wu. Et al., 2002)

4.1 เพอทดสอบโครงสราง เครองมอการรบร เกยวกบ กจกรรมทางรางกายของวยรน 4.2 วธการใช Confirmatory Factor Analysis (CFA) เนองจากเปนเครองมอทมอย แลว และนกวจยไดนามา ทดสอบความตรงเชง

ผลการวเคราะหดวย CFA ได องคประกอบทงหมด 4 องคประกอบ (F) คอ F1: Perceived self – efficacy ม 13 ตวแปร F2 : Perceived Benefits ม 12 ตวแปร F3 : Perceived Barriers ม 14 ตวแปร

18

โครงสรางอกครง




5. การศกษาการทางานเปนทม และการสรางโมเดลการ ฝกอบรมเพอพฒนาการทางาน เปนทมของพนกงาน ธนวฒน ภมรพรอนนต ปรญญาการศกษาดษฎบณฑต สาขาวชาจตวทยาการให คำาปรกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

5.1) เพอศกษาองคประกอบการทำางานเปนทมของพนกงาน 5.2) วธการใชการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory factor analysis) ผวจยตองการศกษาวาคะแนนการทางานเปนทมม 2 องคประกอบคอ องคประกอบท 1 คอ การสรางทมงาน มองคประกอบยอย

1. คะแนนการทางานเปนทมของพนกงานทง10 องคประกอบยอย มคาสมประสทธสหสมพนธตงแต .067 - .736 และมความสมพนธอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .05 ทกคา 2. โมเดลการวเคราะหเชงยนยน อนดบท 1 ของการทางานเปนทมของพนกงาน F1: การสรางทมงาน ม 5 ตวแปร มคานำาหนกองคประกอบตงแต 0.28-0.58 F2 : กระบวนการทางาน ม 5

19

ธนวาคม 2551 5 องคประกอบ ไดแก เปาหมายของทมงาน วสยทศนทมงาน ภาระงานและทกษะทจาเปน รปแบบพฤตกรรมทางสงคม และการเปนผนา สวนองคประกอบท 2กระบวนการทางานเปนทม มองคประกอบยอย 5 องคประกอบไดแก การวางแผน การดาเนนงานตามแผน การประสานกจกรรม ความพงพอใจของทมงาน และการประเมนผล

ตวแปร คานำาหนกองคประกอบตงแต 0.20-0.26 คาความเชอถอไดของการวด (R2) แตละองคประกอบยอยมคาตงแต0.21 – 1.183. โมเดลการวเคราะหเชงยนยน อนดบท 2 ของการทางานเปนทมของพนกงาน F1: การสรางทมงาน ม 5 ตวแปร มคานำาหนกองคประกอบตงแต 0.32 - 0.75 F2 : กระบวนการทางาน ม 5 ตวแปร คานำาหนกองคประกอบตงแต 0.20 - 0.26 คาความเชอถอไดของการวด (R2) แตละองคประกอบยอยมคาตงแต0.21 – 1.47 4. โมเดลโครงสรางการทำางานเปนทมมความเหมาะสมพอดกบขอมลเชงประจกษ

20

2) การประยกตใชสถตการวเคราะหองคประกอบ มหลกในการประยกตใช กลาวคอ สวนใหญนกวจยใชเทคนคนในการตรวจสอบความตรงเชงโครงสรางของเครองมอวจย จงขออธบายในสวนของความตรงเชงโครงสรางหรอทฤษฎ (Construct) หมายถง คณลกษณะทสนนษฐานขนจากพฤตกรรมของมนษย เชน อตมโนทศน การรบร พลงอำานาจ สมรรถนะแหงตน เปนตน โดยทวไปแลวไมมเครองมอใดทสะทอนใหเหนโครงสรางไดโดยตรง นอกจากนยามโครงสรางใหเปนมโนทศนทางวทยาศาสตรเพอสามารถตรวจสอบอางองไดเทานน การตดสนวา สงใดม โครงสราง เพยงใด ทาไดโดยการตรวจสอบความตรง“ ”ตามโครงสราง ความตรงตามโครงสราง (Construct Validity) หมายถง ขอบเขต ความหมาย หรอลกษณะประจำาตามทฤษฎทเครองมอวจยนน ๆวดได หรอหมายถงความสามารถของเครองมอวจยทสามารถวดทฤษฎ หรอลกษณะของพฤตกรรมไดตามทสามารถวดพฤตกรรมไดตามสมมตฐานทตงไว เครองวจยทมความตรงตามโครงสรางจะแสดงใหเหนวา ผลทไดจากการวดมความสมพนธกบทฤษฎ หรอลกษณะทกำาหนดมากนอยเพยงไร การตรวจสอบความตรงตามโครงสรางจะตองตรวจสอบทงเชงเหตผล (Logical) และการตรวจสอบเชงประจกษ (Empirical) การวเคราะหองคประกอบจงเปนวธทางสถตสาหรบตรวจสอบโครงสราง โดยการลดจำานวนตวแปรลงใหเปนจำานวนองคประกอบ หรอลกษณะรวม ซงมจำานวนไมกรายการ ลกษณะเชนนจะชวยใหคาบรรยายพฤตกรรมตางๆ งายขน หรออาจกลาวไดวา การวเคราะหองคประกอบเปนเทคนคทาสถตทเกยวของกบคน (หรอผใหขอมล) จำานวนมาก ตวแปรจำานวนมาก และองคประกอบจำานวนมาก การวเคราะหองคประกอบจงมลาดบขน ดงน

ทฤษฎ นามธรรม (Construct)

21

องคประกอบ (Factor)

ตวแปร (Variable)

ขอคาถาม (Item)

ลาดบขนของการอธบายจากการวเคราะหองคประกอบ หมายความวา หลายๆขอคาถาม อธบายตวแปร 1 ตว หลายๆตวแปรอธบายองคประกอบ 1 ตว และองคประกอบหลาย ๆ ตว จงจะอธบายทฤษฎหรอนามธรรมได 1 อยาง

ผลจากการวเคราะหองคประกอบจะไดกลมของความสมพนธระหวางขอคาถามตาง ๆ ในแบบเชงเสนตรงทเรยกวา องคประกอบ (Factor) องคประกอบแตละตวจะเปนอสระจากกน เมอมการสรางองคประกอบขน องคประกอบนจะเขาไปสมพนธกบขอคาถามแตละขอ ทาใหเกดเปนนำาหนกองคประกอบ (Factor Loading) ขนมา ดงนนนำาหนกขององคประกอบแตละตวจะแทนคาสหสมพนธของเครองมอกบองคประกอบแตละตวดวย เรยกวา ความตรงเชงองคประกอบ หมายถง คาสหสมพนธของแบบสอบนนกบอะไรกตามทเปนตวรวมกบกลมแบบสอบกลมใดกลมหนง หรอจะกลาวไดวา ความตรงเชงองคประกอบ ควรเรยกวา สวนประกอบขององคประกอบ (Factorial Composition) ดงนน ประโยชนหลกของการวเคราะหองคประกอบ ม 3 ดาน คอ ดานทหนง ใชตรวจสอบความตรงเชงโครงสรางของเครองมอ ดานทสอง ใชในการแกปญหาทตวแปรอสระมความสมพนธกนสงสาหรบเทคนคการวเคราะหถดถอยทตวแปรอสระมความสมพนธกนเชงพหสงมาก วธการอยางหนงการรวมตวแปรอสระทมความสมพนธกนไวดวยกน โดยการสรางเปนตวแปรใหม

22

หรอเรยกวาองคประกอบ หลงจากนนจงนาองคระกอบดงกลาวไปเปนตวแปรอสระในการวเคราะหความถดถอยตอไป และสดทาย ใชตรวจสอบหรอยนยนทฤษฎตางๆ ทวดไดจากพฤตกรรมของมนษย

10. คำาสงของ SPSS for Windows สำาหรบเทคนค Factor AnalysisAnalyze Data Reduction Factor …

ภาพประกอบ 1

จะปรากฏหนาตาง

23

ภาพประกอบ 2ภาพประกอบ 2 ประกอบดวยVariables ตวแปรทอยใน box นควรเปนชนดตวเลข โดยตองเลอกตวแปรใสใน box ของVariables อยางนอย 2 ตว เลอกปม Descriptives … จะปรากฏหนาตาง

24


ภาพประกอบ 3 ม 2 สวนดงนสวนท 1 : Statistics ซงผใชสามารถเลอกทางเลอกตาง ๆ ไดดงน Univariate descriptive จะแสดงจำานวนขอมล , คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐานของตวแปรแตละตว Initial solution จะแสดงคา initial communalities, eigenvalue และ percentage of vareanceexplainedสวนท 2 : Correlation Matrix ซงมทางเลอกตอไปน Coefficients จะใหคาเมทรกซสมประสทธสหสมพนธของตวแปรทกค Significance levels เมอเลอกทางเลอกน ผลลพธจะแสดงคา one-tailed significance levelของการทดสอบคาสมประสทธสหสมพนธของตวแปรแตละค Diterminant จะแสดงคา determinant ของเมทรกซสมประสทธสหสมพนธ KMO and Bartlett’s test of sphericity ถาเลอกทางเลอกนผลลพธจะแสดงคา KMO และBartlett’s test ซงมความหมายดงน KMO (Kaiser-Meyer-Olkin) ซงเปนคาทใชวดความเหมาะสมของขอมลตวอยางทจะนำามาวเคราะหโดยเทคนค Factor Analysis โดยท

25

r = คาสมประสทธสหสมพนธซงทำาใหคา 0 < KMO < 1ถาคา KMO มคานอย (เขาสศนย) แสดงวาเทคนค Factor Analysis ไมเหมาะสมกบขอมลทมอยถาคา KMO มคามาก (เขาสหนง) แสดงวาเทคนค Factor Analysis เหมาะสมกบขอมลทมอย โดยทวไปถาคา KMO < .5 จะถอวา ขอมลทมอยไมเหมาะสมทจะใชเทคนค Factor AnalysisBartlett’s Test of sphericity เปนคาสถตทใชทดสอบสมมตฐาน H 0 : Correlation matrix เปน Identity matrix หรอ H1 : ตวแปรตาง ๆ ไมมความสม พนธกน ดงนนถายอมรบ H 0 แสดงวาตวแปรไมมความสม พนธกน จงไมควรใช Factor AnalysisInverse จะแสดงคา inverse ของ Correlation matrixReproduced แสดง Matrix ของ reproduced correlations และคา residualAnti-image จะแสดง anti-inage covariance และ correlation matrixเลอกปม Extraction … จะปรากฏหนาตาง

26


ภาพประกอบ 4 ประกอบดวย 5 สวนดงนสวนท 1 : Method เปนการใหเลอกวธการสกดปจจย ซงแบงออกเปน 2 วธใหญ ๆ คอ 1. Principal Component Analysis (PCA)เปนวธการสกดปจจยทไดรบความนยมมากทสด 2. Common Factor Analysis (CFA)เปนเทคนคทมวตถประสงคเหมอนเทคนค PCA คอ จะสราง Factor เพอลดจำานวนตวแปร แตหลกเกณฑของ CFA จะพยายามทำาใหคาแปรปรวนเฉพาะสวนของ common factor มากทสด โดยไมพจารณาถงคา Unique Factor เทคนค CFA มเทคนคยอย 6 เทคนคดงน 2.1 Unweighted Least Squareเปนเทคนคทมวตถประสงค เพอสกดปจจย โดยจะตองกำาหนดจำานวนปจจยไวแนนอนกอน แลวหา Factor pattern matrix ททำาใหผลบวกกำาลงสองของระยะหางระหวางเมตรกซสมประสทธสหสมพนธทคำานวณไดจาก

27

ขอมล กบเมตรกซสมประสทธสหสมพนธทสรางขนใหมใหมคานอยทสด 2.2 Generalized Least Squareมหลกเกณฑเหมอนวธ Unweighted Least Square แตจะมการถวงนำาหนกคาสมประสทธสหสมพนธ ดวยคาผกผนของ Uniques ของตวแปรนน นนคอจะใหนำาหนกแกตวแปรทมคาUnique สงนอยกวาตวแปรทมคา unique ตำา 2.3 Maximum Likelihood Methodวธนจะสกดปจจยโดยการประมาณคาพารามเตอรททำาให เมตรกซสมประสทธสหสมพนธทคำานวณได มคาใกลกบเมตรกซทไดจากขอมล โดยมเงอนไขวา ขอมลตวอยางนน (ตวแปร) ตองมการแจกแจงแบบ Multivariate Nomal 2.4 Alpha Method 2.5 Image Factoring

สวนท 2 : Display ผใชสามารถเลอกUnrotate factor solution เมอตองการใหแสดงผลลพธของ Factor โดยไมมการหมนแกนปจจย โดยผลลพธจะแสดงคา communality , eigenvalues Scree plot แสดงกราฟคา eigenvalues โดยเรยงลำาดบจากมากไปนอย โดยใช Factor ทหมนแกนปจจยแลว

สวนท 3 : Extract ผใชตองเลอกทางเลอกใดทางเลอกหนงจากทางเลอกตอไปน Eigenvalues over : โดยผใชระบคา eigenvalues ทตองการใหแสดงเมอมากกวาทกำาหนดโปรแกรม SPSS จะกำาหนดเปน 1 ตวเลขทใสใน box ดงกลาวจะตองมคาระหวาง ศนย กบจำานวนตวแปรทนำามาวเคราะห

28

Number of factors : ใหใสเลขจำานวนเตมบวก ซงหมายถง จำานวน Factor ทตองการ

สวนท 4 : Maximum Iterations for Convergence เปนการกำาหนดจำานวนรอบสงสดของการสกดปจจยโดยโปรแกรม SPSS กำาหนดเปน 25 รอบ ผใชสามารถเปลยนได โดยระบเปนเลขจำานวนเตมบวก เลอกปม Rotation … จะปรากฏหนาตาง


ภาพประกอบ 5 ประกอบดวย 3 สวนดงนสวนท 1 : Method เมอสกดปจจยไดแลว จะตองมการจดตวแปรแตละตววาควรจะอยในปจจยใด โดยพจารณาจากคา Factor loading นนคอ ถาคา Factor loading ของตวแปรหนงมคามาก (เขาส ±1) ในปจจยหนงและมคานอย (เขาส ศนย) ในปจจยอน ๆ จะจดตวแปรนนอยในปจจยททำาใหคา Factor loading มาก แตถาคาFactor loading มคากลาง ๆ ไมชดเจนวาควรจดตวแปรอยใน Factor ใดกตองมการหมนแกนปจจย เพอเปลยนเมตรกซ ทำาใหคา

29

Factor loading มคามากสำาหรบปจจยใดปจจยหนงเทานน จงสามารถจดตวแปรตาง ๆ วาควรอยในปจจยใด วธการหมนแกนปจจยม 2 วธใหญ ๆ คอ Orthogonal Rotationเปนการหมนแกนปจจยทยงคงทำาใหปจจยยงคงตงฉากกน หรอปจจยตาง ๆ ยงคงเปนอสระกน โดยมวธยอยหลายวธดงน 1.1 Varimax เปนเทคนคททำาใหมจำานวนตวแปรทนอยทสด มคา Factor loading มากในแตละปจจย จงเปนวธทนยมใชมากทสด 1.2 Quartimax เปนวธทหมนแกนปจจย โดยจะพยายามทำาใหมจำานวนปจจยนอยทสด ในการอธบายตวแปรแตละตว 1.3 Equamax เปนเทคนคทใชเกณฑทงของ Varimax และ Quartimax Oblique Rotationเปนการหมนแกนท เมอหมนแลวปจจยอาจจะไมตงฉากกน หรอปจจย ไมเปนอสระกนโดยใน SPSS เรยกเปน Direct Oblimin และ Promax? ผใชจะตองเลอกทางเลอกใดทางเลอกหนงเพยงทางเลอกเดยว ถาเลอก ¤ Noneแสดงวาไมตองการใหมการหมนแกนปจจย

สวนท 2 : Display ผใชสามารถเลอกทจะแสดงคาตาง ๆ ดงน Rotated solutionถาเลอก Orthogonal Rotation (Varimax , Quartimax หรอ Equamax) จะแสดง pattern matrixถาเลอก Directed Oblimin หรอ Promax จะแสดงเมตรกซ pattern , Structure และ Factor correlation

30

Loading plot(s) จะแสดงกราฟของปจจยตาง ๆ ใน 3 dimension ของ 3 Factor แรก แตถาม 2Factor จะแสดงกราฟ 2 dimensionสวนท 3 : Maximum Iteration for Convergence เปนการกำาหนดจำานวนรอบสงสดของการหมนแกนปจจยเพอใหคา Factor loading ชดเจนขน โปรแกรม SPSS กำาหนด default เปน 25 รอบ ผใชสามารถกำาหนดเลขจำานวนเตมบวกเลอกปม Scores … จะปรากฏหนาตาง


ภาพประกอบ 6 เปนการบนทก Factor Score โดยม 2 ทางเลอกคอ Save as variablesเมอเลอกทางเลอกนจะเปนการ save Factor score ในรปของตวแปรโดยท 1 Factor ถอเปน 1 ตวแปร โดยตารางผลลพธจะแสดงชอ และ label ของตวแปรใหม โดยผใชจะตองเลอกวธการคำานวณFactor score โดยมวธการคำานวณใหเลอก 3 วธ ซงผใชตองเลอกเพยงทางเลอกเดยว

31

Regression ใชเทคนค regression ในการหาคา Factor score Fi = b i 1 Z 1 + b i 2 Z 2 + ... + b ip Z p โดยวธนใหคาแปรปรวนเทากบ (สมประสทธสหสมพนธระหวางคา Factor score ทประมาณได กบคา Factor score จรง) 2 สวนใหญนยมใชวธน Bartlett Anderson-Rubin Display factor score coefficient matrix จะแสดงเมตรกซคาสมประสทธของ Factor score และCovariance matrix ของ Factor scoreเลอกปม Options … จะปรากฏหนาตาง


ภาพประกอบ 7 ประกอบดวย 3 สวนดงนสวนท 1 : Missing ผใชตองเลอกเพยงทางเลอกเดยวจาก Exclude case listwise จะวเคราะหเฉพาะ case ทมคาของทกตวแปร

32

Exclude case pairwise จะไมรวม case ทม missing ของตวแปรคใดคหนง Replace with mean แทนคา missing value ดวยคาเฉลยของตวแปรนน ๆ และใชทก case ในการวเคราะหปจจยสวนท 2 : Coefficient Display Format ผใชสามารถเลอกทจะแสดงคาสมประสทธSorted by size จะแสดงคา Factor loading เรยงตามลำาดบ โดยตวแปรทมคา Factor loadingสง ๆ ในปจจยเดยวกน จะอยดวยกนSupress absolute values less than จะไมแสดงคาสมประสทธสหสมพนธ หรอ Factorloading ทมคานอยกวาทระบ โดยคาทจะระบมคา 0 ถง 1ตวอยางการใช SPSS for windows ในการจำาแนกกลมตวแปรดวย Factor Analysisตวอยาง สมมตวาผวจยตองการศกษาพฤตกรรมของผทานอาหารในราน KFC โดยสนใจทจะศกษาตวแปรตอไปนวาสามารถจดกลมตวแปรไดอยางไร NO เลขท AGE อาย INCOME รายได/รายรบตอเดอน EXPENSE คาใชจายทงหมดตอเดอน WEIGHT นำาหนกลกคา FREQUENT จำานวนครงทซอตอเดอน NOR_PIEC จำานวนชนทซอปกต MAX_PIEC จำานวนชนทเคยซอมากทสด NOR_TIME ระยะเวลาทอยในรานโดยเฉลย MAX_TIME ระยะเวลาทเคยอยในรานนานทสด TOTAL_EX จำานวนเงนทใชโดยเฉลยตอครง

33

ขอมลสมมตมดงน

NO

AGE

INCOME

EXPENSE

WEIGHT

FREQUENT

NOR_PIEC

MAX_PIEC

NOR_TIM

E

MAX_TIM

E

TOTAL_EX

1 25 8500 7000 55 10 2 5 20 45 120

2 17 5000 4500 45 8 2 4 15 30 803 40 1500

01000

0 60 12 3 5 17 50 150

4 20 9000 8000 50 13 2 4 18 28 140

5 22 60000 3000 35 5 2 2 20 40 80

6 21 7500 6000 47 8 3 3 25 30 100

7 13 3000 2500 39 12 2 3 30 50 908 19 4500 4000 50 20 2 2 30 30 10

09 23 6000 4500 38 9 3 4 25 40 14

010 28 1200

0 8000 70 9 3 5 20 45 180

11 19 8500 7000 40 7 2 2 15 25 100

12 19 5000 4500 40 10 2 4 15 25 9013 40 1500

01000

0 60 12 3 5 17 50 150

14 20 6000 3000 30 5 2 2 10 20 9015 19 5000 3000 45 11 3 4 20 40 10

016 21 7000 6000 50 10 3 4 10 60 12

017 17 8000 7000 30 3 1 2 10 15 80

34

18 18 4500 4000 50 9 2 3 10 30 110

19 22 6900 4500 40 8 2 4 20 40 110

20 28 13000 8000 60 9 3 5 20 45 18

0


จะปรากฏหนาตาง


จากภาพประกอบ 9

35

เลอกตวแปรทกตวยกเวน no ใสใน box ของ Variables เลอกปม Descriptives … ในสวนของ Statistics เลอก Univariae descriptives Initial solution ในสวนของ Correlation เลอก Coefficients KMO and Bartlett’s test of sphericity เลอกปม Extraction … ในสวนของ Method เลอกวธ Principal Components ในสวนของ Display เลอก Unrotated factor solution Scree plot เลอกปม Rotation … ในสวนของ Method เลอก Vatimax ในสวนของ Display เลอก Rotated solution Loading plot (s) เลอกปม Scores … เลอก Save as Variables ในสวนของ Method เลอก ¤ Regression เลอกปม Option … ในสวนของ Coefficient Distpay Format เลอก Sorted by Size Suppress absolute values less than และใส 0.2 ลงใน box จะไดผลลพธดงตอน Factor Analysis

36

ตารางท 1 Descriptive Statistics

ความหมายของผลลพธตารางท 1 Descriptive Statistics จากขอมลตวอยาง 20 ราย แสดงคาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐานของตวแปรทง 10 ตว เชน ตวแปร AGE หรอ อายเฉลยของผทานอาหารในราน KFC เปน 22.55 คาเบยงเบนมาตรฐานเปน 6.947

37

ตารางท 2 Correlation Matrix

ความหมายของผลลพธตารางท 2 Correlation Matrix คาสมประสทธสหสมพนธในตารางท 2 เปนคาสมประสทธสหสมพนธของ Pearson (Pearson Correlation) จะพบวาตวแปร INCOME และ EXPENSE มความสมพนธกนมากทสด (มากกวาตวแปรคอน ๆ ) โดยมคาสมประสทธสหสมพนธ .927 ดงนนตวแปร INCOME และ EXPENSE ควรอยใน Factor เดยวกน

38

ตารางท 3 KMO and Bartlett’s Test

ความหมายของผลลพธตารางท 3 KMO and Bartlett’s Test Kaiser-Meyer-Olkin ใชวดความเหมาะสมของขอมล ในการใชเทคนค Factor Analysis ใน ทนไดคาเปน.724 ซงมากกวา .5 และเขาส 1 จงพอสรปไดวา ขอมลทมอยเหมาะสมทจะใชเทคนค Factor Analysis Bartlett’s Test of Sphericity ใชทดสอบสมมตฐาน H 0 : ตวแปรตาง ๆ (AGE, INCOME, …, TOTAL_EX) ไมมความสมพนธกน H 1 : ตวแปรตาง ๆ (AGE, INCOME, …, TOTAL_EX) มความสมพนธกนสถตทดสอบ จะมการแจกแจงโดยประมาณแบบ Chi-Square = 151.461 ไดคา Significance = .000

39

ซงนอยกวา .05 จงปฏเสธ H 0 นนคอตวแปร AGE, INCOME, …, TOTAL_EX มความสมพนธกน จงตองใช Factor Analysis วเคราะหตอไป

ตารางท 4 Communalities

ความหมายของผลลพธตารางท 4 Communalitiesจากตาราง 4 จะพบวาสำาหรบแตละตวแปร จะมคา initial communalities และ Extraction

40

communalities Communalities เปนคาสดสวนของคาแปรปรวนของตวแปรทสามารถอธบายไดโดย Common Factor Factor ทงหมด : F 1 , F 2 , … , F m ) หรอคอคา (Multiple Correlation) 2 ของตวแปรกบ Factors โดยท 0 < communality < 1ถา communality = 0 แสดงวา Common Factor ไมสามารถอธบายความผนแปร (คาแปรปรวน)ของตวแปร แตถาคา communality = 1 แสดงวา Common Factor สามารถอธบายความผนแปรไดทงหมด Initial Communality จากวธ Principal Component จะกำาหนดให Initial communality ของตวแปรทกตวเปน 1 Extraction Communality เปนคา communality ของตวแปรหลงจากทไดสกดปจจยแลว จะพบวาคา Extraction communality ของตวแปร NOR_PICE มคาตำาสด = .627 แตกยงไมตำามาก นาจะสามารถจดอยใน Factor ใด Factor หนงไดชดเจน

ตารางท 5 Total Variance Explained

41

ความหมายของผลลพธตารางท 5 Total Variance Explainedตารางท 5 แสดงคาสถตสำาหรบแตละ Factor ทงกอนและหลงการสกดปจจย โดยวธ PrincipleComponent ในการสกดปจจย ซงมรายละเอยดดงน

ผลลพธ ความหมาย Component หมายถง Factor หรอ

42

ปจจย โดยทวไปจะสกดใหมจำานวนปจจย = จำานวนตวแปร ในตวอยางนม 10 ตวแปร จงม 10 ปจจยหรอ 10 Component

Total Eigenvalues หมายถง คาความผนแปร หรอความแปรปรวนทงหมดในตวแปรเดมทสามารถอธบายไดโดย Factor หรอ Eigenvalue คอ ผลบวกคาของ Factor loading ยกกำาลงสอง ของแตละตวแปรใน Factor หนง ๆ ดงนนจะไมพจารณา Factor ทมคา Eigenvalue นอยกวา 1 จะพบวามเพยง FactorหรอComponent ท 1 และ 2 เทานนทมคา Eigenvalue มากกวา 1 จงควรมเพยง 2 Factor เทานน

% of Variance หมายถง เปอรเซนตทแตละ Factor สามารถอธบายความผนแปรไดเนองจากเดมมตวแปร 10 ตว และจากตารางท 4 จะพบวาแตละตวมคา Communality เรมตนเปน 1 เสมอ จงมความผนแปรทงหมด = 10 เชน - % of Variance ของ Factor ท 1 = (5.538/10)*100 = 55.38 %หมายถง Factor ท1 สามารถอธบายความผนแปรทงหมดได55.38 % - % of Variance ของ Factor ท 2 = (1.878/10)*100 = 18.78 %หมายถง Factor ท 2 สามารถอธบายความ

43

ผนแปรของขอมลได 18.78 % - % of Variance ของ Factor ท 3 = (.849/10)*100 = 8.49 %หมายถง Factor ท 3 สามารถอธบายความผนแปรของขอมลได 8.49 % - … - % of Variance ของ Factor ท 10 = (.01647/10)*100 = .1647 % หมายถง Factor ท 9 สามารถอธบายความผนแปรของขอมลได .1647 %

ผลลพธ ความหมายComulative %

หมายถง ผลบวกสะสมของ % of Variance - % of Cumulative ของ 2 Factor แรก = 55.38 + 18.78 = 74.16หมายถง Factor ท 1-2 อธบายคาแปรปรวนของตวแปรทง 10 ตวได74.16 %

Extraction Sums of Squared Loadings

โดยวธ Principal component คา Initial Eigenvalue ใน และคา Extraction Sums of Squared Loadings จะเทากน และจะแสดงเฉพาะ Factor ทมคา Eigenvalue มากกวา 1

Rotation Sums of Squared Loadings

44

จะใหคา Eigenvalue, % of Variance และ Cumulative % ของ Factor ตางๆ เมอทำาการหมนแกนปจจยไปในลกษณะทปจจยตาง ๆ ยงคงตงฉากกน หรอเปนอสระกน ในตวอยางนเลอกวธ Varimax เปนวธหมนแกนปจจยจะพบวาคา Eigenvalue, % of Variance ของ Factor ท 1 เมอหมนแกน นอยกวาเมอยงไมไดหมนแกนใน หรอ ในขณะทของ Factor ท 2 มคามากกวาของFactor ท 1 แต Cumulative ของทง 2 Factor ยงคงเทาเดม

สรปผลลพธตารางท 5 1. จะพบวาควรม Factor เพยง 2 Factor เนองจาก เฉพาะ 2 Factor แรกเทานนทมคา Eigenvalueมากกวา 1 2. Factor ทสำาคญทสดคอ Factor ท 1 เนองจากอธบายหรอดงความแปรปรวนของขอมลไดมากทสดในตวอยางนไดถง 55.38 % สวน Factor ท 2 จะสำาคญรองลงมา 3. โปรแกรม SPSS จะกำาหนดใหหาคาใน และ เฉพาะ Factor ทมคา Eigenvalues เกน 1ถาตวแปรทกตว (10 ตว) เปนอสระกน จะม 10 Factor หรอ 10 Component โดยทแตละตวมคาแปรปรวน = 1

45

4. ในทางปฏบตเมอใชขอมลทเกดขนจรงมกจะพบวามบาง Factor ทมคา Eigenvalue ใกล 1 ทำาใหผวเคราะหตองตดสนใจวาควรมก Factorภาพประกอบ 11 : Scree Plot

ความหมายของผลลพธรปท 11 : Scree PlotScree Plot เปนกราฟทพลอตคา Eigenvalue ของแตละ Factor โดยเรยงจากมากไปนอยใชในการพจารณาวาควรมก Factor โดยพจารณาจากคา Eigenvalue ทลดลงอยางรวดเรว ในทนอาจจพจารณาวาม 2 Factor เนองจากคา Eigenvalue ของ Factor ทงสองมEigenvalue มากกวา 1

ตารางท 6 Component Matrix a

46

ความหมายของผลลพธตารางท 6 : Component Matrix· คาในตารางท 6 เปนสมประสทธ หรอทเรยกกนวา Factor loading เปนคาทแสดงความสมพนธของตวแปรกบ Factor ทง 2 Factor โดยทยงไมมการหมนแกนปจจย ในตวอยางนในเทคนค Principal Component Analysis ซงทำาให Factor ตงฉากกน หรอเปนอสระกน ซงทำาใหคา Factor loading เปนคาสมประสทธสหสมพนธของตวแปรกบ Factor· คาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปร INCOME กบ Factor ท 1 เปน .902 ในขณะทคาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปร INCOME กบ Factor ท 2 มคานอยกวา .2 จงไมแสดงคา จงสามารถสรปไดวา ตวแปร INCOME สมพนธกบ Factor ท 1 มาก จงควรจดตวแปร ABSORB ใหอยใน Factor ท 1 สรปการจดตวแปรวาควรอยใน Factor ใด

47

การพจารณาวาตวแปรใดควรอยใน Factor ใดนนจะพจารณาจากคา Factor loading ถาคา Factorloading ของตวแปรใน Factor ใดมคามาก (เขาส +1 หรอ -1) และของ Factor อนๆ มคา Factor loading ตำา (เขาสศนย) จะจดตวแปรใหอยใน Factor ทมคา Factor loading สง แตถาคา Factor loading ใน Factor ตาง ๆ แตกตางกนไมชดเจน ทำาใหไมสามารถจดตวแปรได ควรทำาการหมนแกนปจจย โดยในทนเลอกหมนแบบยงคงให Factor ทง 2 ตงฉากกน หรอเปนอสระกนไดผลลพธในตารางท 7

ตารางท 7 Rotation Component Matrix a

ความหมายของผลลพธตารางท 7 : Rotation Component Matrix คาในตารางท 7 เปนคา Factor loading เมอมการหมนแกนปจจยโดยวธ Varimax จะพบวาคา Factor loading

48

เปลยนแปลงไปเมอเทยบกบคา Factor loading เมอยงไมมการหมนแกนแลวทำาใหคา Factor loading ของบาง Factor มคามากเมอเทยบกบของ Factor อนๆ ในทนควรจดใหFactor ท 1 ประกอบดวยตวแปร 7 ตวแปรคอ INCOME, AGE, EXPENSE, MAX_PIEC,NOR_PIEC, TOTAL_EX, WEIGHT Factor ท 2 ประกอบดวยตวแปร 3 ตวแปรคอ FREQUENT, MAX_TIME, NOR_TIMEและจากผลลพธ ในตาราง ท 5 สรปไดวา Factor ทง 2 อธบายความแปรปรวนของตวแปรได 74.154 % Factor ท 1 อธบายได 51.926% และ Factor ท 2 ได 22.229 %

ตารางท 8 : Component Transformation Matrix

49

ความหมายของผลลพธตารางท 8 Component Transformation Matrixตารางท 8 เปนคา Rotation matrix ทใชในการหมนแกนปจจยเพอเปลยนคา loading factor ในตารางท 6 เปนคา Factor loading ใหมในตารางท 7 โดยการหมนแกนใชวธ Varimax

ภาพประกอบ 12 : Component Plot in Rotated Space

ความหมายของภาพประกอบท 12 : Component Plot in Rotated Spaceรปท 12 แสดงคา Factor loading ของแตละ Factor ถา Factor สามารถแทนตวแปรตางๆ ไดดตวแปรจะตองอยทปลายแขน (มคา Factor loading มาก) ถามตวแปรอยใกลจด Intersection (จด (0,0,0)) แสดงวาตวแปรเหลานนไมสมพนธกบ Factor ใดเลยในทนตวแปรทง 10 ตวอยทปลายแขน จงจดตวแปรใหอยใน Factor ตางๆ ได หรอตวแปรทอยใน Factor เดยวกนมความสมพนธกนมาก การคำานวณหา Factor Score

50

จากตวแปร 10 ตวสามารถจดใหเหลอเพยง 2 Factor เทากบเปนการลดตวแปรจาก 10 ตว เหลอ2 ตวแปร นนคอถอวา Factor เปนตวแปรใหม โปรแกรม SPSS จะคำานวณคาตวแปร หรอ Factor ทง 2 ให โดยชอวา fac1_1 และ fac2_1 โดยชอ fac1_1 มความหมายดงน 1 ตวแรก หมายถง Factor ท 1 และเลข 1 ตวท 2 หมายถงการวเคราะหครงท 1 fac2_1 หมายถง Factor ท 2 ของการวเคราะหครงท 1 เนองจากผใชอาจจะทำาการวเคราะหหลายครงตอเนองกน จงตองมหมายเลขแสดงครงททำาการวเคราะหตอทาย สำาหรบคา Factor score ไดจากสมการ F ik = W i1 Z 1k + W i2 Z 2k + … + W ip Z pk ; k = 1, 2, …, n i = 1, 2, …, mโดยท Z jk เปนคาตวแปรตวท j ท Standardized แลวของ case ท k n = จำานวนขอมล, m = จำานวน Factor W ij = คาสมประสทธ หรอ loading factor ของตวแปรท j ในFactor ท I F ik = Factor score ของ Factor ท i ของ case ท k สำาหรบคา Factor score ของ Factor 1-3 แสดงในรปท 13

51

ภาพประกอบ 13 : แสดงคาของตวแปร fac1_1 และ fac2_1การนำา Factor score ไปใช 1. เนองจากแตละตว Factor เปนตวแปรตวหนง จงสามารถนำา fac1_1 และ fac2_1 ไปทำาการวเคราะหขอมลตอไป เชน ทดสอบสมมตฐาน 2. ใชคา Factor score ในการเปรยบเทยบประสทธภาพ เชน ถาตองการเปรยบเทยบประสทธภาพของพนกงานในบรษท ซงม 100 คน ถอวา พนกงาน 1 คน เปน 1 case ตวแปร หรอขอมลของพนกงานแตละคน อาจประกอบดวย อาย, เพศ, ระดบการศกษา,ระยะเวลาททำางานกบบรษท, ผลงาน เชน ยอดขาย ถาเปนพนกงานขาย, รายได ฯลฯ

52

2.1 ทำาการ Standardized ตวแปรทกตว เนองจากตวแปรมหนวยตางกน 2.2 ใชคำาสง Analyze Data ReductionFactor Analysis … แลวเลอกวธสกดปจจยเปนวธPrincipal Component และ Rotation เปน Orthogonal 2.3 คำานวณคา Factor score

2.4 เปรยบเทยบ Factor score ของ Factor ท 1 case ใด หรอพนกงานคนใดมคา Factorscore เปนบวกมากทสด แสดงวามประสทธภาพดทสด 2.5 ใหเรยงลำาดบคา Factor score ของ Factor ท 1 จากคามากไปนอย จะเปนการเรยงลำาดบพนกงานตามประสทธภาพ

53

บรรณานกรม

กลยา วานชยบญชา. 2546. การวเคราะหสถตชนสงดวย SPSS for Windows. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : ธรรมสาร.บญชม ศรสะอาด. 2543. การวจยทางการวดผลและประเมนผล. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน.วรช วรรณรตน. 2538. “การวเคราะหตวประกอบ (Factor analysis)”, วารสารการวดผลการศกษา. 48 (มกราคม-เมษายน 2538), 37-42.ศรชย พงษวชย. 2544. การวเคราะหขอมลทางสถตดวยคอมพวเตอร. พมพครงท 11. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.สชาต ประสทธรฐสนธ. 2540. เทคนคการวเคราะหตวแปรหลายตวสำาหรบการวจย ทางสงคมศาสตรและพฤตกรรมศาสตร. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : เลยงเชยง.WWW.Watpon.com การใช SPSS เพอการวเคราะหขอมล.WWW.Watpon.com การวเคราะหองคประกอบเชงยนยน.

54

การวิเคราะห์องค์ประกอบ · Web viewธ นวาคม...

Documents

Transcript of การวิเคราะห์องค์ประกอบ · Web viewธ นวาคม...