บทสรปโครงการใหความรแรงงานยายถน

และการโยกยายถนฐานทปลอดภย

2

สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of South East Asian Nations: ASEAN) กอตงขนเมอวนท 8 สงหาคม 2510 มประเทศสมาชกอาเซยนประกอบดวย บรไนดารสซาลาม กมพชา อนโดนเซย สปป.ลาว มาเลเซย เมยนมา ฟลปปนส สงคโปร ไทย และเวยดนาม ซงส านกเลขาธการอาเซยน ตงอยกรงจาการตา อนโดนเซย หากประสงคขอมลเพมเตม ตดตอ: ส านกเลขาธการอาเซยน แผนกความสมพนธชมชน (Community Relations Division: CRD) 70A จาลน สสงคมงคราชา จาการตา 12110 อนโดนเซย โทรศพท: (62 21) 724-3372, 726-2991 โทรสาร: (62 21) 739-8234, 724-3504 อเมล: public@asean.org

ขอมล Catalogue-in-Publication Data บทสรปโครงการใหความรแรงงานยายถนและการโยกยายถนฐานทปลอดภย จาการตา ส านกเลขาธการอาเซยน เมษายน 2560 331.544 1. อาเซยน – ระบบการโยกยายถนฐาน 2. นโยบาย - มาตรฐาน - ระบบระดบชาต ISBN 978-602-6392-50-3 เนอหาในเอกสารฉบบนสามารถน าไปอางองหรอจดพมพใหม โดยจะตองไดรบการตอบรบกอน และจดสงฉบบทจดพมพใหมใหกบแผนกความสมพนธชมชน (CRD) ส านกเลขาธการอาเซยน จาการตา ขอมลทวไปเกยวกบอาเซยนปรากฏออนไลนในเวบไซตของอาเซยน www.asean.org ลขสทธ สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (อาเซยน) พ.ศ. 2560 สงวนลขสทธ

3

บทสรป

โครงการใหความรแรงงานยายถน

และการโยกยายถนฐานทปลอดภย

โครงการภายใต

คณะกรรมการอาเซยนวาดวยการปฏบตใหเปนไปตาม

ปฏญญาอาเซยนวาดวยการสงเสรมและคมครอง

สทธของแรงงานตางดาว (ACMW)

โดยไดรบการสนบสนนจาก

Regional EU-ASEAN Dialogue Instrument

Human Rights Facility (READI HRF)

4

ค าน า ผมมความยนดยงทบทสรปโครงการในอาเซยนดานการใหความรแรงงานยายถนและการโยกยายถนฐานทปลอดภยแลวเสรจและจดพมพในปทสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (อาเซยน) ฉลองครบรอบการจดตงปท 50 และระหวางทฟลปปนสเปนประธานของอาเซยน และมความหมายทปนเปนปท 10 ของปฏญญาเซบวาดวยการคมครองและการสงเสรมสทธของแรงงานตางชาต ซงไดมการลงนามโดยผน าอาเซยนในวาระการประชมสดยอด ครงท 12 ป 2550 ในเมองเซบ

โครงการใหความรแรงงานยายถนและการโยกยายถนฐานทปลอดภย มความส าคญในการท าใหแนใจวาผทหาโอกาสในการท างานในประเทศทไมใชประเทศตนทราบถงขอมลทเหมาะสมเกยวกบการโยกยายถนฐาน แรงงานยายถนตองมความเขาใจกระบวนการจดหางานในประเทศตนทาง สทธและหนาทของตนภายใตสญญาจางงาน รวมถงขอมลของนายจาง และโครงการการเยยวยาและชวยเหลอทางกฎหมายในกรณทตองการ บทสรปนแยกเปนสวนหลกจ านวนสามสวน เชน ขอมลการโยกยายถนฐานของแตละประเทศสมาชกอาเซยนกรณศกษาดานแนวปฏบตทด และขอเสนอแนะ ทจะท าใหขอมลทานเกยวกบการปฏรปนโยบายและการพฒนาโครงการ ในภาพใหญ โครงการใหความรแรงงานยายถนและการโยกยายถนฐานทปลอดภยทมอยในประเทศสมาชกอาเซยนมความหลากหลายทงดานขอบเขตและเนอหาเนองจากมประวตการโยกยายถนฐาน กรอบกฎหมาย รวมถงวาระแหงชาต ดานนโยบายการโยกยายถนฐาน และการใหความส าคญทตางกนในแตละประเทศ ดงนน บางประเทศจงมความโดดเดนดานโครงการการอบรมกอนการจางงานและโครงการการอบรมกอนการเดนทางไปท างานมากกวาประเทศอนๆ ในขณะทบางประเทศมงเนนการอบรมใหความรหลงจากทเดนทางมาถงประเทศ บทสรปนมความพยายามทจะใหถงหลกฐานของความเขมแขงและขอจ ากดของโครงการการอบรมทมอยแลวในประเทศสมาชกอาเซยนผานกรณศกษา โดยมแนวทางและแรงบลดาลใจในการยกระดบโครงการทมอย และมชดขอเสนอแนะใหประเทศสมาชกผานการรวมมอกนและการด าเนนการในประเทศตนพจารณาจดท าโครงการใหความรแรงงานยายถนและการโยกยายถนฐานทปลอดภยทตอบสนอง มประสทธภาพ และประสทธผลยงขน ผมหวงเปนอยางยงวาความมงหมายในการด าเนนการตามการรเรมนภายใตการน าของฟลปปนส ในฐานะผประสานงานประเทศ จะประสบความส าเรจและสามารถน าเอกสารนไปใชประโยชนไดอยางมากทสด ผมขอขอบคณจากใจจรงตอ Regional EU-ASEAN Dialogue Instrument (READI) ในการสนบสนนโครงการ ผมขอแสดงความยนดและขอบคณคณะท างานวชาการฟลปปนส ส านกเลขาธการอาเซยน ผประสานงานระดบชาตและทปรกษาระดบชาตจากแตละประเทศสมาชกอาเซยน รวมถงปรกษาระดบภมภาค ในการรวมกนด าเนนงานรเรมความอตสาหะของคณะกรรมการอาเซยนวาดวยการปฏบตใหเปนไปตามปฏญญาอาเซยนวาดวยการสงเสรมและคมครองสทธของแรงงานตางดาว (ACMW) เปนจรงขนมา ซลเวสเตอร เอช. เบลโล III ปลดกระทรวงแรงงานและการจางงาน ฟลปปนส

5

สาร ในปน อาเซยนฉลองครบรอบปท 50 และเปนปท 10 ในการลงนามของผน าอาเซยนตอปฏญญาวาดวยการคมครองและการสงเสรมสทธของแรงงานตางชาต หรอปฏญญาเซบ ซงความมงมนจากปฏญญาเซบไดกอรางและขบเคลอนความรวมมอภายในภมภาคดานสทธของแรงงานยายถนในหลายรปแบบ รวมถงการจดตงคณะกรรมการอาเซยนวาดวยการปฏบตใหเปนไปตามปฏญญาอาเซยนวาดวยการสงเสรมและคมครองสทธของแรงงานตางดาว (ACMW) ซงตงแตการจดตงขนในป 2551 ACMW ไดรเรมด าเนนงานทเกยวของ รวมทงการจดท าโครงการใหความรแรงงานยายถนและการโยกยายถนฐานทปลอดภย

เปนเวลานานทประชากรในภมภาคอาเซยนเคลอนยายภายในและภายนอกภมภาคเพอหาโอกาสและการตอบสนองตอความตองการของเศรษฐกจทเตบโตขน การมสวนรวมตอเศรษฐกจและสงคมของทงประเทศตนทางและปลายทางนนมอยางมากมาย ซงการเขาสการเปนประชาคมอาเซยนในป 2558 เศรษฐกจทแขงแกรงของภมภาคคาดหมายไดวาจะมประชาชนทเสาะหาโอกาสในการท างานนอกประเทศของตน

เปนสงทจ าเปนทแรงงานทจะเปนผยายถนฐาน แรงงานยายถนทท างานอย และนายจางจะตองไดรบความรอยางครอบคลม และควรมโครงการในการใหขอมลพรอมทจะท าใหแนใจไดวาเปนการโยกยายถนฐานทปลอดภย ซงจ าเปนทจะตองมการอบรมและโครงการดงกลาวจะตองมขนตอนตลอดของการโยกยายถนฐาน ตงแตกอนการจางงาน กอนการเดนทาง เมอเดนทางมาถงกอนเรมงาน และการเดนทางกลบและการคนสสงคม

โครงการใหความรแรงงานยายถนและการโยกยายถนฐานทปลอดภย ใหขอมลทครอบคลมจากประเทศสมาชกอาเซยนเกยวกบประวตของประเทศและโครงการใหความรแรงงานยายถนและการโยกยายถนฐานทปลอดภยทมอย โดยมเปาหมายคอแรงงานยายถนและนายจาง ซงเปนเอกสารอางองทมประโยชนตอผมสวนไดสวนเสยทเกยวของกบการสงเสรมการโยกยายถนฐานทปลอดภย ผมมนใจวาบทสรปนจะกระตนผก าหนดนโยบาย หนวยงานภาครฐทเกยวของ NGO และผมสวนไดสวนเสยในการเสรมสรางนโยบายและโครงการอยางตอเนองในการท าใหการโยกยายถนฐานทปลอดภยส าหรบทกคน

เล เลอง มนห เลขาธการอาเซยน

6

สาร ผมยนดกบ ACMW ในความส าเรจและการจดพมพบทสรปโครงการใหความรแรงงานยายถนและการโยกยายถนฐานทปลอดภย เราภมใจทไดสนบสนนการจดพมพนเนองจากสอดคลองกบความทมเทของสหภาพยโรปในการสนบสนนการคมครองแรงงานยายถนในอาเซยน

การเคลอนยายอยางเสรของประชาชนเปนสงทจ าเปนส าหรบการพฒนาเศรษฐกจและการสรางบรรยากาศชมชนระหวางกน ซงเปนหลกการพนฐานในสนธสญญาวาดวยการท างานของสหภาพยโรป และไดชวยใหเกดยโรปตลาดเดยวตามททราบกนในปจจบน ประชาชนยโรปสามารถเดนทางไดอยางเสรภายในพรมแดนของประเทศสมาชก 28 ประเทศในสหภาพยโรป และสามารถหางานท าในประเทศสหภาพยโรปอนไดโดยไมตองมใบอนญาตท างานและอยอาศยภายหลงสนสดการจางงาน การเคลอนยายแรงงานทเสรนท าใหสหภาพยโรปเปนตลาดแรงงานทใหญทสดในโลกในปจจบน

ใหขอมลสถานการณปจจบนทครอบคลมและเขาถงไดของแรงงานยายถนในประเทศสมาชกอาเซยน บทสรปฉบบนเปนสวนส าคญตอการคมครองสทธแรงงานยายถนในอาเซยน บทสรปไดวนจฉยโดยการประเมนสงทจ าเปนตอการปฏบต รวมถงมาตรฐานกฎหมาย นโยบาย และการปฏบตงานโครงการอบรมกอนการจางงานและกอนการเดนทาง โครงการในสถานทและเมอเดนทางมาถงกอนเรมงาน และโครงการการเดนทางกลบและการคนสสงคมในทงประเทศตนทางและปลายทางภายในอาเซยนและอนๆ บทสรปฉบบนสามารถเปนอกกาวหนงของความรวมมอตอไปและแลกเปลยนประสบการณระหวางประเทศสมาชกอาเซยน รวมถงการแลกเปลยนแนวปฏบตทดระหวางอาเซยนและสหภาพยโรป

ในนามของสหภาพยโรป ผมขอขอบคณและแสดงความยนดกบฟลปปนสในฐานะทเปนประเทศผเสนอ และส าหรบการน าการเตรยมงานในการจดพมพ ผมขอขอบคณผแทน ACMW ทกทาน ส านกเลขาธการอาเซยน และทกคนทเกยวของในการจดท าเลมน ผมแนใจวาจะมการใชประโยชนจากบทสรปนส าหรบผมสวนไดสวนเสย รวมทงผก าหนดนโยบาย เจาหนาทภาครฐ สมาชกรฐสภา ธรกจเอกชน บรษทจดหางาน แรงงานยายถนและครอบครว ผประกอบการงาน และสาธารณะ

ฟรานซสโก ฟอนแทน เอกอครราชทตแหงสหภาพยโรปประจ าอาเซยน

7

8

สารบรรณ ค าน า 4 สารจากเลขาธการอาเซยน 5 สารจากเอกอครราชทตแหงสหภาพยโรปประจ าอาเซยน 6 กตตกรรมประกาศ 10 คณะจดท าโครงการบทสรปอาเซยน 11 ภาพรวม 15 ค าศพทเฉพาะทางทใชในบทสรป 20 อกษรยอ 24 บทท 1: อาเซยนและการโยกยายถนฐาน: รายงานประเทศ 27

1. บรไนดารสซาลาม 28 2. กมพชา 35 3. อนโดนเซย 45 4. สปป. ลาว 50 5. มาเลเซย 54 6. เมยนมา 60 7. ฟลปปนส 65 8. สงคโปร 77 9. ไทย 83 10. เวยดนาม 95

บทท 2: โครงการใหความรแรงงานยายถนและนายจาง:

กรณศกษา 106 A. กอนการจางงาน

กรณศกษาท 1: โครงการปฐมนเทศดานกฎหมายและกฎระเบยบการจางงาน ของบรไน (บรไนดารสซาลาม) 107

กรณศกษาท 2: สมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานผานระบบออนไลน (ฟลปปนส) 109 กรณศกษาท 3: แนวทางการสมครและการท างานในตางประเทศ (ฟลปปนส) 111

B. กอนการเดนทาง กรณศกษาท 4: สมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง (กมพชา) 115 กรณศกษาท 5: อบรมกอนการเดนทางส าหรบระบบการจางแรงงานตางชาต

ของเกาหล (เมยนมา ฟลปปนส และไทย) 117

9

กรณศกษาท 6: โครงการอบรมกอนการเดนทางภาคบงคบ (สปป. ลาว) 121 กรณศกษาท 7: โครงการอบรมแรงงานยายถนทครอบคลม และฝกฝมอส าหรบแรงงานรบใชในบาน (อนโดนเซย) 123 กรณศกษาท 8: สมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางส าหรบแรงงานฟลปปนส ทท างานในตางประเทศ (ฟลปปนส) 125 กรณศกษาท 9: โครงการฝกอบรมกอนการเดนทางส าหรบแรงงานทไปท างาน

ในอสราเอล (ไทย) 128 กรณศกษาท 10: โครงการฝกอบรมผเกบผลไมปา (ไทย) 130 กรณศกษาท 11: โครงการอบรมปฐมนเทศส าหรบแรงงานทไปท างานในญปน (เวยดนาม) 132 กรณศกษาท 12: โครงการอบรมปฐมนเทศส าหรบแรงงานทไปท างานในมาเลเซย (เวยดนาม) 134

C. เมอเดนทางมาถงกอนเรมงาน / ณ สถานทท างาน กรณศกษาท 13: โครงการปฐมนเทศเกยวกบค าสง (2552) วาดวยความปลอดภย

และอาชวอนามย (บรไนดารสซาลาม) 135 กรณศกษาท 14: โครงการอบรมดานความปลอดภยและอนามยส าหรบแรงงานใน

อตสาหกรรมกอสราง (มาเลเซย) 137 กรณศกษาท 15: โครงการสรางความคนเคยตอถนฐานส าหรบผรบใชในบาน

ตางชาต (สงคโปร) 139 กรณศกษาท 16: โครงการปฐมนเทศนายจาง (สงคโปร) 141 กรณศกษาท 17: หลกสตรทเกยวของกบความปลอดภย (สงคโปร) 143 กรณศกษาท 18: สมมนาปฐมนเทศเมอเดนทางมาถงกอนเรมงาน (PAOS) ส าหรบแรงงาน

ทไปท างานตางประเทศในสงคโปร (ฟลปปนส) 146 D. การเดนทางกลบ และการคนสสงคม

กรณศกษาท 19: หมบานแรงงานยายถน (อนโดนเซย) 148 กรณศกษาท 20: บาลค-พเน และบาลค-ฮานาปบเฮ ส าหรบแรงงาน

ทไปท างานตางประเทศทเดนทางกลบมา (ฟลปปนส) 150 กรณศกษาท 21: โครงการชวยเหลอ-สวสดการ การจางงาน กฎหมาย และความเปนอย (WELL) (ฟลปปนส) 153

บทท 3: ขอคนพบและขอเสนอแนะ 156

10

กตตกรรมประกาศ

บทสรปโครงการในอาเซยนดานการใหความรแรงงานยายถนและการโยกยายถนฐานทปลอดภยฉบบนส าเรจขนไดจากความรวมมอของบคคลและสถาบนตางๆ

คณะกรรมการอาเซยนวาดวยการปฏบตใหเปนไปตามปฏญญาอาเซยนวาดวยการสงเสรมและคมครองสทธของแรงงานตางดาว (ACMW) ขอขอบคณบคคลและหนวยงานดงตอไปนในการมสวนรวมอยางแขงขนเพอเตรยมการและด าเนนการส าเรจในการจดพมพบทสรปน:

กลมผบรหารจดการของฟลปปนส น าโดยนายโรเบรต ลารกา ผประสานงานโครงการ และเจาหนาท นางสาวอลซ วสเพอรส นางสาวมาเรย เทเรซา เดลอส ซานทอส และนางสาวจน ซาลวาดอร ในการจดท าโครงการตงแตเปนเพยงแนวคดจนเสรจสมบรณ

ส านกเลขาธการอาเซยน โดยเฉพาะนางสาวเมกา ไอรนา นางสาวพฐชานช สภาวนช และการสนบสนนจากนางสาวซารา ชอยรนนสา ส าหรบการใหก าลงใจและสนบสนนตลอดระยะเวลาด าเนนโครงการ

Regional EU-ASEAN Dialogue Instrument-Human Rights Facility (READI-HRF) คณะวชาการและอ านวยการ โดยเฉพาะนางสาวยยน วาหยนงรม (อดตหวหนาคณะ) นางสาวแพทรเซย วากสไตน (หวหนาคณะ) นางสาวไอรน เอสเธอร โรนลล สธโมรง ส าหรบความทมเทตอโครงการน และทส าคญคอการสงเสรมสทธมนษยชนตอแรงงานทกคน รวมถงแรงงานยายถนในภมภาคอาเซยน

ACMW ซาบซงตอคณะทปรกษา ซงบทสรปนจะเกดขนไมไดหากปราศจากทาน นางสาวแอลเซซตส (เธธส) อเบรรา แมงกาฮาส ทปรกษาระดบภมภาค ในการตรวจสอบประเดนทางวชาการทส าคญของรายงานระดบประเทศ การจดเตรยมรายงานระดบภมภาค และขอคนพบและขอเสนอแนะ ทปรกษาระดบชาตในการด าเนนการตามรปแบบการวจย จดท าแบบสอบถาม และจดท ารายงานระดบประเทศ ผประสานงาน ACMW ส าหรบการระบผไดรบการสมภาษณ และคดเลอกโครงการเพอบรรจในบทสรปน รวมถงการรบรองรายงาน

ขอบคณเปนพเศษตอนายนายมทเชลล ดราน ส าหรบการ “เตมค าในชองวาง” แกไข และใหการดแลเชงวชาการในการจดพมพบทสรปน และขอบคณนางสาวมาเรยว เอสพโนซา ส าหรบการออกแบบหนาปกบทสรป และการจดสวนตางๆ

11

คณะจดท าโครงการบทสรปอาเซยน ทปรกษาระดบภมภาค นางสาวมา แอลเซซตส (เธธส) อเบรรา แมงกาฮาส นกเศรษฐศาสตร, นกวทยาศาสตรสงคม สถานสภาพอากาศสงคม ผประสานงานฟลปปนส โครงการบทสรปอาเซยน ทค. โรเบรต แอล. ลารกา ผอ านวยการ IV ส านกบรหารแรงงานฟลปปนสในตางประเทศ กระทรวงแรงงานและการจางงาน เลขาธการฟลปปนส นางสาวอลซ คว. วสเพอรส หวหนาเจาหนาทแรงงานและการจางงาน เลขาธการ กองเอเชยแปซฟก กรมกจการแรงงานระหวางประเทศ กระทรวงแรงงานและการจางงาน นางสาวคารเมน เม เอม. เดลา ครซ เจาหนาทอาวโสดานแรงงานและการจางงาน กองเอเชยแปซฟก กรมกจการแรงงานระหวางประเทศ กระทรวงแรงงานและการจางงาน นางสาวจน แอนโนเนท เอ. ซาลวาดอร กองเอเชยแปซฟก กรมกจการแรงงานระหวางประเทศ กระทรวงแรงงานและการจางงาน

ส านกเลขาธการอาเซยน นางสาวเมกา ไอรนา ผชวยผอ านวยการ หวหนาแผนกแรงงานและกจการพลเรอน รกษาการหวหนากองการจ ากดความยากจนและเพศ ฝายประชาสงคมและวฒนธรรมอาเซยน นางสาวพฐชานช สภาวนช เจาหนาทอาวโส แผนกแรงงานและกจการพลเรอน ฝายพฒนามนษย ฝายประชาสงคมและวฒนธรรมอาเซยน นางสาวซารา ชอยรนนสา เจาหนาทวชาการ แผนกแรงงานและกจการพลเรอน ฝายพฒนามนษย ฝายประชาสงคมและวฒนธรรมอาเซยน READI-HRF นางสาวแพทรเซย วากสไตน หวหนาคณะ Regional EU-ASEAN Dialogue Instrument-Human Rights Facility นางสาวไอรน สธโมรง ผชวยโครงการ Regional EU-ASEAN Dialogue Instrument-Human Rights Facility

12

ผประสานงานระดบชาตและทปรกษาระดบชาต

บรไนดารสซาลาม

ผประสานงาน นางสาวเอม แอซลนา บนต อาซาฮาร ผชวยกรรมาธการดานแรงงาน กองมาตรฐานแรงงานและบรษทจดหางาน กรมแรงงาน กระทรวงมหาดไทย

ทปรกษา นางสาวเนอร จด บนต อบดลลาห

กมพชา

ผประสานงาน นายชอบ นารฐ รองอธบดกรมแรงงาน กระทรวงแรงงานและฝกอาชพ

นายเคยว โสวรรณโมน หวหนาส านกอาเซยน กระทรวงแรงงานและฝกอาชพ

นายอค ราวฐ หวหนาส านกควบคมแรงงานกมพชา กระทรวงแรงงานและฝกอาชพ

ทปรกษา นายควน บนน

อนโดนเซย

ผประสานงาน นายโซเอส ฮนดารโน ผอ านวยการจดหางานทรพยากรมนษยในตางประเทศ กระทรวงทรพยากรมนษย

ทปรกษา นายเวอรยา อะดเวนา หวหนาความสมพนธระหวางประเทศ ศนยฮาบบ

13

สปป. ลาว

ผประสานงาน นางสาวบวส ธรรมศก รองผอ านวยการกองสงเสรมการจางงาน กระทรวงแรงงานและสวสดการสงคม

ทปรกษา นายสมสข สานานโคน นกวทยาศาสตรสงคม (PhD ศาสตรการพฒนา)

มาเลเซย

ผประสานงาน นายมฮมหมด โซแอมซล ฮาซร ผชวยเลขานการ กองการตางประเทศ กระทรวงทรพยากรมนษย

ทปรกษา นายมนซาม เพเรยซาม ขาราชการเกษยณ

เมยนมา

ผประสานงาน นางสาวขน ขน เทท เจาหนาทกองแรงงานยายถน กรมแรงงาน กระทรวงแรงงานตรวจคนเขาเมองและประชากร

ทปรกษา นายวน มนท

ฟลปปนส

ผประสานงาน นางสาวมาเรย เทเรซา ด. เดลอส ซานทอส ผอ านวยการกองการอบรมแรงงาน ส านกบรหารแรงงานฟลปปนสในตางประเทศ

ทปรกษา นายมทเชลล พ. ดราน

สงคโปร

ผประสานงาน นางสาวพรสซลลา กอห หวหนา ความสมพนธระหวางประเทศ กองนโยบายสถานทท างานและแผนงาน กระทรวงทรพยากรมนษย

ทปรกษา นายเบอรนารด เมนอน กรรมการบรหาร ศนยแรงงานยายถน

14

ไทย

ผประสานงาน นางสาวญาดา ทองศร นกวชาการแรงงานช านาญการ กองบรหารแรงงานไทยไปตางประเทศ กรมการจดหางาน กระทรวงแรงงาน

ทปรกษา นายปกรณ อมรชวน

เวยดนาม

ผประสานงาน นางสาวทรน ธน มนห เจาหนาทกองความรวมมออาเซยน กรมความรวมมอระหวางประเทศ กระทรวงแรงงาน ผทพพลภาพ และกจการสงคม

ทปรกษา นายว อนห สอน

15

ภาพรวม การโยกยายถนฐานของแรงงานระหวางประเทศในสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (อาเซยน) เพมขนอยางรวดเรวในหลายวธ โดยมการประมาณวามประชาชนอาเซยนจ านวน 21.3 ลานคนทอาศยอยนอกประเทศตน โดยท 6.8 ลานคนเปนผยายถนระหวางประเทศในภมภาคเดยวกน (กลาวคอ ผทยายจากประเทศสมาชกอาเซยนประเทศหนงไปยงอกประเทศในอาเซยน) ประเทศตนทางอาเซยนหาอนดบแรกไดแก เมยนมา (2.02 ลานคน) อนโดนเซย (1.2 ลานคน) มาเลเซย (1.0 ลานคน) สปป.ลาว (0.9 ลานคน) และกมพชา (0.8 ลานคน)

สภาพเศรษฐกจ สงคม และการเมองในอาเซยนมความตางกนโดยสนเชง มความแตกตางอยางมากระหวางประเทศสมาชกอาเซยนดานผลตภาพ คาจาง การแขงขน และโอกาสในการเรยนรและการจางงาน ซงความไมสอดคลองกนดงกลาวผลกดนใหมการยายถนระหวางประเทศในภมภาคเดยวกน และโอกาสการขยายการคาและการลงทนในภมภาค และกระบวนการทางการเมองในการรวมกนของภมภาค การเคลอนยายจงมแนวโนมทจะเพมขนมากกวาทจะลดลงทงในอนาคตอนใกลและไกล

โครงการบทสรปอาเซยน:

วตถประสงคและการจดการองคการ

ดวยเหนถงความส าคญทเพมขนของการยายถนระหวางประเทศในภมภาคอาเซยน และการไดรบโอกาสทเสรยงขนในการเคลอนยายของนกวชาชพและแรงงานมฝมอในภมภาคนน ในวาระการประชมคณะกรรมการอาเซยนวาดวยการปฏบตใหเปนไปตามปฏญญาอาเซยนวาดวยการสงเสรมและคมครองสทธของแรงงานตางดาว (ACMW) ครงท 8 ระหวางวนท 29 – 30 ตลาคม 2558 ณ กวลาลมเปอร มาเลเซย ประเทศสมาชกอาเซยนไดรบรองขอเสนอของฟลปปนสในการจดท าบทสรปของประเทศสมาชกอาเซยนดานขอมลกอนการเดนทางและโครงการการโยกยายถนฐานทปลอดภยส าหรบแรงงานยายถน

ความจ าเปนของความรวมมอทกวางขนดานขอมลส าหรบแรงงานยายถนและนายจางมอยอยางชดเจน แรงงานยายถนตองการขอมลเกยวกบกฎหมายและกระบวนการจดหางานและเคลอนยายของประเทศตนทาง กฎระเบยบดานการจางงาน สภาพความเปนอยและสภาพการท างาน และสภาพแวดลอมเชงสงคมและวฒนธรรมในประเทศปลายทาง รวมถงกลไกดานการบรการและกฎหมายทมใหแรงงานยายถน นายจางในประเทศปลายทางมความจ าเปนในการรบทราบการบรหารจดการก าลงแรงงานตางชาตเชงสงคมเชนกน เชน การปฏบตดานการจางงาน นสยในการท างาน และทศนคตเชงสงคมของคนตางชาต

บทสรปอาเซยนมงหมายใหผก าหนดนโยบาย เจาหนาทภาครฐ ผก ากบดแล และผปฏบตทเกยวของในการพฒนาความเขาใจดานวฒนธรรมตางสงคมระหวางนายจางและแรงงานยายถนในอาเซยน ความเขาใจท

16

สอดคลองนส าคญตอการเสรมสรางความเชอใจ ความมนใจ และความเคารพซงกนและกน – ซงเปนพนฐานส าหรบการจดหางานและการปฏบตในสถานทท างานทเปนธรรม1

ระเบยบวธและกระบวนการ

คณะกรรมการบรหารฟลปปนส รวมกบส านกเลขาธการอาเซยน จดท าคณะท างานวชาการ (TWG) ส าหรบจดท าบทสรป ประกอบดวยผประสานงานระดบชาต (National Focal Points) ซง TWG พบกนอยางนอยสองครงระหวางการด าเนนโครงการ การประชมครงแรกจดขนเมอวนท 9 กนยายน 2559 ณ กรงมะนลา ฟลปปนส และเหนชอบตอการออกแบบและการเสนอดานเนอหาและโครงสรางของบทสรป อกทงอนมตการใชแบบสอบถามและเครองมอการเกบขอมลอนๆ ของนกวจยระดบภมภาคและระดบชาต การประชมครงทสองจดขนระหวางวนท 22 – 23 มนาคม 2560 ณ กรงมะนลา ฟลปปนส เพอพจารณาผลลพธของโครงการ ตรวจสอบและอนมตการจดพมพบทสรป

TWG โดยการสนบสนนงบประมาณจาก Regional EU-ASEAN Dialogue Instrument-Human Rights Facility (READI-HRF) จดหาคณะจดท าโครงการบทสรป (Compendium Project Team) ประกอบดวยทปรกษาระดบภมภาคอาวโส (Senior Regional Consultant) 1 คน และนกวจยระดบประเทศ 10 คน ซงรวมกนจดท ารปแบบการวจยและระเบยบการ จดท าเครองมอการวจยและด าเนนการเกบขอมล รวบรวมและวเคราะหขอมล และจดท าขอเสนอแนะในการพฒนาโครงการการใหความรตอแรงงานยายถนและนายจางในอาเซยน ผประสานงาน TWG (TWG Focal Points) ชวยเหลอทปรกษาระดบชาต (National Consultants) ในการจดเกบขอมลจากผมสวนไดสวนเสยตางๆ และทส าคญ ด าเนนการในการระบกรณศกษาทบรรจอยในบทสรป แตละประเทศสงและไดรบการตรวจสอบและยอมรบโดยผประสานงานกอนทจะจดสงใหกบทปรกษาระดบภมภาคตอไป

ในการจดเกบ จดระเบยบ สรป และวเคราะหโครงการและการรณรงคเรองการโยกยายถนฐานทปลอดภยทมอยอยางเปนระบบนน ทปรกษาใชเครองมอวจยและแบบสอบถามทท าใหไดรบขอมลดงตอไปน

• ประวตและแนวโนมการโยกยายถนฐานของแตละประเทศ • ขอมลกฎหมาย กฎ และระเบยบดานการการยายถนฐานออกนอกประเทศและการยายถนฐานเขาประเทศ • การระบและเจาะจงนโยบายและแนวทางดานการศกษาของแรงงานยายถน • จดท ารายชอและรวบรวมขอมลทเปนประโยชนตอโครงการการใหความรตอแรงงานยายถนและนายจางใน

อาเซยน และ • กรณการศกษาทสบคนอยางเขมขนดานโครงการการใหความรตอแรงงานยายถนและการโยกยายถนฐานท

ปลอดภย จ านวน 4 – 8 กรณศกษาตอประเทศ

ไดตกลงรวมกนในการจ ากดความครอบคลมของโครงการการใหความรตอแรงงานยายถนตามทรฐบาลอนมตและยนยอมเทานน เนองจากมการขยายจ านวนทรวดเรวของ “การรณรงค” ทไมเปนทางการและขอมลเฉพาะกจ รวมถงโครงการทางโทรทศนและวทย อยางไรกตาม อาจมการยกเวนหากมรายการโทรทศน วทย และสออนๆ ทสมควรใหความสนใจ

ไดตกลงรวมกนวาจ ากดกรณศกษาโครงการการใหความรตอแรงงานยายถนและการโยกยายถนฐานทปลอดภยตามทรฐบาลรบรองและอนมตเทานน

1 Tripartite Action for the Protection and Promotion of the Rights of Migrant Workers in the ASEAN Region (ASEAN TRIANGLE Project).

17

ขอคนพบและขอเสนอแนะ

โครงการการวจยบทสรปอาเซยนใหโอกาสทมคาในการมองอยางใกลชดดานโครงการการใหความรตอแรงงานยายถนของประเทศสมาชกอาเซยน และเปนพนฐานทดส าหรบการแลกเปลยนขอมลและความเขาใจลกซงเกยวกบประเดนนโยบายและการปฏบตดานการโยกยายถนฐาน

ในประเทศสมาชกอาเซยนมความรวมมอทเขมแขงดานโครงการอบรมแรงงานยายถน ซงเปนเครองมอเชงนโยบายทส าคญตอการโยกยายถนฐานทปลอดภย โครงการดงกลาวใหขอมลทถกตองเพอการหางานและการจางงานทประสบความส าเรจ รวมทงเสรมพลงแรงงานยายถน (และนายจาง) ซงท าใหเกดความสมพนธทเขากนไดดยงขนระหวางนายจางและลกจาง และน าไปสการคมครองแรงงานตอการถกแสวงหาประโยชนและการคามนษย

แรงงานยายถนจ าเปนตองไดรบขอมลในทกขนตอนของการโยกยายถนฐาน ตงแตการพจารณาหางานในตางประเทศ การคดเลอกบรษทจดหางาน การตดสนใจตอขอเสนอของสญญาจางงาน การเตรยมการท างานในตางประเทศ การปรบตวใหเขากบเพอนรวมงานตางชาต การเขาใจถงสภาพการท างานและความปลอดภยและอาชวอนามย การดแลครอบครว จนถงการเตรยมการเดนทางกลบประเทศและการคนสสงคมในประเทศตนทาง ในทางปฏบต โครงการอบรมกอนการจางงานและกอนการเดนทางมจ านวนมากกวา และจากการวจยแสดงใหเหนวามโครงการอบรมในสถานทท างานและการอบรมเมอเดนทางมาถงกอนเรมงานมากกวาทคาดการณไว ทงน ควรมโครงการอบรมดานการเดนทางกลบและการคนสสงคมมากขน โดยด าเนนการรวมกนระหวางประเทศตนทางและประเทศปลายทาง

โครงการอบรมแรงงานยายถนเปนเพยงหนงในองคประกอบทท าใหเกดระบบการโยกยายถนฐานทปลอดภย การบรรลวตถประสงคจะตองด าเนนการภายใตกรอบการท างานทมธรรมาภบาลทก าหนดมาตรฐานดานการจดหางาน การจางงาน และการเคารพตอสทธมนษยชนของแรงงานยายถนทกคน

ขอเสนอเพอการพฒนาในระดบประเทศ

ทปรกษาระดบประเทศและระดบภมภาคไดจดท าขอเสนอแนะจ านวน 5 ขอ เพอการพฒนาระบบระดบชาตดานโครงการอบรมแรงงานยายถน ในประเดนดงตอไปน (1) กรอบนโยบายระดบชาตและกลไกภาครฐ (2) การประเมนคาและการประเมนผล (3) มาตรฐานการด าเนนการเพอสมรรถนะและการตดตาม (4) ระบบการเขาถงและการสงมอบ และ (5) หนสวนความรวมมอ

1. สนบสนนนโยบายระดบชาตดานการอบรมแรงงานและการโยกยายถนฐานทปลอดภยเพอใหเกดโครงการทสอดคลองและทวถงยงขน กรอบนโยบายระดบชาตจะตองครอบคลมทกขนตอนของกระบวนการโยกยายถนฐาน โดยมงเนนโครงการในการเดนกลบประเทศตนทางและการคนสสงคม

2. สงเสรมการประเมนคาและประเมนผลโครงการอบรมแรงงานทจดท ามานาน โดยเปนขนตอนแรกทส าคญในการจดท าการชวดประสทธภาพและประสทธผลของผลงาน การวเคราะหผลกระทบจะใหขอมลยอนกลบทส าคญตอคณคาและผลงานของเนอหาหลกสตร วสดในการอบรม ระบบการสงตอตางๆ และมาตรฐานการด าเนนการอนๆ ซงเปนสงทขาดไมไดในการพฒนาและสรางเสรมโครงการและการรเรมตางๆ ทมอย

18

3. สรางเสรมและสนบสนนมาตรฐานการด าเนนการ โดยมชองทางตางๆ ในการสงตอโครงการอบรมแรงงานยายถน และจ าเปนทจะตองจดท ามาตรฐานพนฐานส าคญของโครงการอบรมแรงงานยายถน เนอหาหลกสตร ระยะเวลา ชวงเวลา และคาใชจายของโครงการ ระเบยบวธ และมาตรฐานการเผยแพร

4. ขยายการเขาถงและพฒนาระบบการสงตอ การใชความพยายามเชงรกเพอเขาถงแรงงานในชนบทและพนทชายแดนควรไดรบการสนบสนน การอ านวยความสะดวกผานระบบอนเทอรเนทและออนไลนมศกยภาพทด แตจะด าเนนงานไดมากกวาหากขยายโครงการธรรมดาผานสอโทรทศน วทย และทองถน

5. ใหคณคาตอหนสวนความรวมมอ การด าเนนโครงการอบรมแรงงานยายถนจะตองมความพยายามรวมกนของผมสวนไดสวนเสย จากรฐบาล ภาคสวนเอกชน บรษทจดหางาน ชมชนทองถน และแรงงานยายถนและครอบครว ซงกลมตางๆ สามารถสรางเสรมกนในการท าใหแนใจวาแรงงานไดรบการเสรมพลงเพอบรรลเปาหมายของตนและครอบครวดานการท างานตางประเทศ

ขอเสนอเพอความรวมมอในภมภาค

โครงการอบรมแรงงานยายถนทมประสทธภาพจะตองมความรวมมอทมประสทธภาพระหวางประเทศตนทางและปลายทาง และภมภาคอาเซยนสามารถน าการด าเนนงานดงตอไปน

1. พจารณาจดท าหลกสตรมาตรฐานอาเซยน ซงเปนเปาหมายส าคญในการใหขอมลและขาวสารทเปนหนงเดยวตอแรงงานยายถนและนายจาง ประเทศสมาชกอาเซยนสามารถเชอมโยงและท าใหแนใจวาโครงการอบรมมความตอเนองระหวางประเทศผรบและประเทศผสง ซงจะสงเสรมความเขาใจดานกฎหมายการเขาเมองและการจางงานของประเทศสมาชก หนาทตามสญญาจาง และสภาพการท างานความเปนอย รวมทง ขอมลเกยวกบวฒนธรรมและธรรมเนยมในการด ารงชวตประจ าวน (เชน การสรางความสมพนธทดกบนายจางและเพอนรวมงาน และพฤตกรรมในการท างาน) สขภาพและอนามย โอกาสในการลงทน และขอมลดานการเงน อาเซยนจะไดรบประโยชนในการจดท าเครองมอภาพและเสยง และขอมลเอกสารดานความเปนอยและการท างานในประเทศสมาชกอาเซยน

2. ตามทมการเรยกรองอยางตอเนองใหพฒนาคณภาพของผฝกสอนและโครงการฝกอบรมผฝกสอนนน อาเซยนควรพจารณาจดท าหลกสตรการอบรมของภมภาคดานการใหการอบรมแรงงานยายถนและการโยกยายถนฐานทปลอดภย “สถาบน” ฝกอบรมควรพจารณาโครงการทเชอมตอกนผานเวบไซตเพอเชอมโยงคมอการฝกอบรมทผลตโดยประเทศสมาชกอาเซยน

3. ความรวมมออาจเปนในรปแบบของทวภาคหรอภมภาค การทมขอตกลงทวภาคระหวางประเทศสมาชก (ไทย ในรปแบบทวภาคกบกมพชา ลาว และเมยนมา และทวภาคระหวางเมยนมากบอนโดนเซย) ท าใหมกรอบในการน าบทบญญตส าหรบความรวมมอทวภาคดานโครงการอบรมนายจางและผยายถนระหวางประเทศผสงและผรบ

4. ประเทศสมาชกอาเซยนควรสงเสรมและสนบสนนความพยายามของแตละประเทศในการเสรมสรางโครงการอบรมแรงงานยายถนสญชาตตน ไมเพยงการแบงปนขอมลทดขนเทานน แตใหความ

19

ชวยเหลอและความรวมมอเชงวชาการดวย ซงการแลกเปลยนขอมลและการศกษานอาจรวมถงการบรการทางกฎหมายในการเสรมสรางกรอบการด าเนนนโยบายระดบชาต การออกแบบหลกสตรโดยการใชแนวทางใหมๆ และการอบรมผฝกสอนส าหรบโครงการดงกลาว

การจดท าบทสรปอาเซยน

ในการเรมด าเนนโครงการน ประเทศสมาชกอาเซยนไดยนยนการมสวนรวมของตนตอปฏญญาอาเซยนวาดวยการสงเสรมและคมครองสทธของแรงงานตางดาว โดยมความรบผดชอบรวมกนในการตระหนกถงวสยทศนตอความมนคงและเจรญรงเรองของประชาคมอาเซยน รวมถงมาตรการในการคมครองและสงเสรมสทธแรงงานยายถน

บทสรปอาเซยนแบงสวนดงตอไปน

• บทท 1: อาเซยนและการโยกยายถนฐาน: รายงานประเทศ บทนประกอบดวยรายงานประเทศจ านวน 10 รายงาน ซงครอบคลมประวตการโยกยายถนฐานของแตละประเทศสมาชกอาเซยน กฎหมายปจจบน และภาพรวมประเทศเกยวกบโครงการอบรมแรงงานยายถน

• บทท 2: โครงการใหความรแรงงานยายถนและนายจาง: กรณศกษา บทนประกอบดวยกรณศกษาเกยวกบโครงการอบรมแรงงานและการโยกยายถนฐานทปลอดภย กรณศกษาไดรบการจดเรยงตามขนตอนของกระบวนการโยกยายถนฐาน และครอบคลมหวขอเกยวกบหลกสตร ระเบยบวธ การคดเลอกผฝกสอนและอบรม และงบประมาณ

• บทท 3: ขอคนพบและขอเสนอแนะ บทนประกอบดวยการประเมนผลระดบภมภาคและการเปรยบเทยบระบบการอบรมแรงงานยายถนของประเทศสมาชก รายงานไดพจารณาโครงการและกรณศกษาของแตละประเทศ และไดประเมนการด าเนนงานในประเดนของความครอบคลม โครงสราง และกลไกการด าเนนงาน บทนยงไดระบถงความทาทายและบทเรยน และใหขอเสนอแนะในการเสรมสรางโครงการตอไป

บทสรปโครงการในอาเซยนดานการใหความรแรงงานยายถนและการเคลอนยายถนฐานทปลอดภย จะเรมตนเดอนตลาคม 2560 โดยเปนสวนหนงของการฉลองอาเซยนครบรอบ 50 ป ซงจะมในรปแบบของสงพมพและอเลกทรอนกส

20

ค าศพทเฉพาะทางทใชในบทสรป ตามวตถประสงคของบทสรปน คณะวจยไดใชศพทเฉพาะ โดยน าความหมายจากอนสญญาระหวางประเทศและเครองมอทเกยวของ ในการน ความหมายทระบไวในสวนนอาจไมใชความหมายทประเทศสมาชกประเทศใดประเทศหนงรบรองหรอใช ทงนมความหมายทอาเซยนจดท าขนโดยเปนสวนหนงของตราสารอาเซยนวาดวยการคมครองและสงเสรมสทธของแรงงานตางดาว ซงในชวงเวลาจดท าบทสรปนตราสารดงกลาวยงไมแลวเสรจ

ขอตกลงทวภาคดานการโยกยายถนฐานของแรงงาน กลไกทเปนทางการระหวางรฐ โดยมขอผกพนทางกฎหมายเกยวกบความรวมมอระหวางประเทศดานการโยกยายถนฐานของแรงงาน ค าศพทนสามารถน าไปอธบายขอตกลงทไมเปนทางการไดเชนกนเกยวกบการเคลอนยายของแรงงานระหวางประเทศผานรฐ และผทเกยวของ รวมถงแตละกระทรวงและองคกรนายจาง

การโยกยายถนฐานขามชายแดน กระบวนการการเคลอนยายขามชายแดนระหวางประเทศ

แรงงานยายถนถกกฎหมาย แรงงานยายถนหรอสมาชกครอบครวทไดรบอนญาตใหเขามอง พ านก และเขารวมกจกรรมทไดรบคาตอบแทนในรฐทจางงานตามกฎหมายของรฐนน และตามขอตกลงระหวางประเทศทรฐนนเปนภาค (อนสญญาวาดวยการคมครองสทธของแรงงานยายถนและสมาชกในครอบครว, 2533)

การยายถนฐานออกนอกประเทศ การเดนทางออกจากรฐหนงเพอตงถนฐานในอกรฐหนง มาตรฐานของสทธมนษยชนระหวางประเทศก าหนดวา บคคลทกคนควรมอสระในการออกจากประเทศใดกได รวมทงประเทศของตน และอาจมบางเงอนไขทรฐอาจก าหนดหามไมใหบคคลใดออกนอกเขตแดน

ธรรมาภบาลของการโยกยายถนฐาน ระบบของสถานบน กรอบกฎหมาย กลไกและการปฏบตทมจดประสงคในการควบคมการโยกยายถนฐานและคมครองผยายถน ใชเปนความหมายพองกนกบค าวา “การบรหารจดการการโยกยายถนฐาน” แตการบรหารจดการการโยกยายถนฐานในบางครงอาจหมายถงการกระท าทแคบลงเพอการก ากบดแลการเคลอนยายขามชายแดนในระดบของรฐ

การยายถนฐานเขาประเทศ กระบวนการทผไมใชชนชาตเคลอนยายเขามาในประเทศเพอการตงถนฐาน

21

การโยกยายถนฐานระหวางประเทศ รวมกระบวนการทบคคลหนงเปลยนทพ านกประจ าไปยงประเทศทตนไมไดเปนพลเมอง (ในบรบทอนตามแตละความหมายทรายงานประเทศใช) หรอไมใชประเทศทตนเกด การโยกยายถนฐานตามทเขาใจในทนเกดขนระหวางประเทศเอกราชหรอการขามชายแดนระหวางประเทศ

ผยายถนแบบไมปกต บคคลทเขาเมองโดยไมไดรบอนญาต ละเมดขอก าหนดในการเขาเมอง หรอตรวจลงตราหมดอาย ไมมสถานะทางกฎหมายประเทศทางผานหรอปลายทาง ซงความหมายครอบคลมบคคลทเขาเมองหรอผานทางโดยถกกฎหมายแตพ านกเกนระยะเวลาทไดรบอนญาต หรออนๆ

แรงงานยายถนทมทกษะนอย ไมมค าจ ากดความระหวางประเทศของแรงงานยายถนทมทกษะนอยหรอต า แรงงานยายถนทมทกษะนอยถอเปนบคคลทผานการอบรมมานอย หรอไมไดรบการอบรม และตองใชความสามารถของตนในการท างาน

กระแสผยายถน จ านวนผยายถนทนบจากการเคลอนยายหรอไดรบการอนญาตใหเคลอนยายไปหรอจากประเทศ เพอเขาถงการท างาน หรอสรางฐานะใหตนเองในชวงระยะเวลาทก าหนด

ผยายถนพ านก จ านวนผยายถนทมถนพ านกในประเทศเปนชวงระยะเวลาหนง

แรงงานยายถน บคคลทก าลงจะมสวนรวม ไดมสวนรวมอย หรอเคยมสวนรวมในกจกรรมของรฐทตนไมไดเปนคนชาต (มาตรา 2 (1) อนสญญาวาดวยการคมครองสทธของแรงงานยายถนและสมาชกในครอบครว, 2533)

คนชาต บคคลตามก าเนดหรอท าใหเปนสมาชกของประชาคมการเมอง มความภกดตอประชาคม และไดรบสทธและการคมครองทางพลเมองและการเมอง สมาชกของรฐไดรบเอกสทธทควร และบคคลนนไดรบสญชาตของรฐนนๆ

ผทไมใชคนชาต บคคลทไมใชคนชาตหรอพลเมองของรฐนนๆ

เมอเดนทางมาถงกอนเรมงาน / ณ สถานท ชวงเวลาหนงของการเดนทางโยกยายถนฐานทแรงงานเดนทางมาถงและเรมท างานในประเทศทจางงาน แรงงานจะตองไดรบขอมลทจ าเปนเกยวกบกฎหมาย ขอก าหนด วธปฏบต การปฏบตตามเทศกาลและศาสนาของประเทศผรบ การบรการของรฐบาลประเทศผรบตอผยายถน การบรการทางขอมลสวนบคคลในการใหบรการของธนาคาร การอ านวยความสะดวกในการแลกเปลยนเงนตราและการสงเงนกลบ และกลไกรฐทมอยเพอรบเรองรองทกขและการละเมดดานการจางงานอนๆ

22

ขอมลเพมเตมอนๆ รวมถงการตออายหนงสอเดนทาง กระบวนการลงทะเบยนทางอเลกทรอนกส การเขาถงองคกรและสมาคมของประเทศ ขอมลการตดตอการบรการเอกชนเพอสงเงนกลบ การสงของ และอนๆ

กอนการเดนทาง ชวงเวลาของการโยกยายถนฐานทแรงงานไดจดท าสญญาการจางงานจากตางประเทศแลว และอยระหวางการเตรยมการเดนทางไปยงสถานทท างาน ขอมลส าคญในขนตอนนคอกฎหมายและวฒนธรรมของประเทศปลายทาง สภาพแวดลอมในการท างาน ความปลอดภยและอาชวอนามย การปรบตวเมอเกดสถานการณวกฤต และขอมลการตดตอและการลงทะเบยนกบสถานเอกอครราชทต และอนๆ

กอนการจางงาน ชวงเวลาของการโยกยายถนฐานทบคคลหนงพจารณาเกยวกบการท างานในตางประเทศ แตยงไมไดสมครเขาท างานในต าแหนงทเปด ส าหรบการใหความรแรงงานในขนตอนน แรงงานควรจะทราบขอมลเกยวกบการท างานในตางประเทศ ความเสยงและคาตอบแทน โอกาสตางๆ ในการบรรจงาน และวธการโยกยายถนฐานของแรงงานทปลอดภยและถกกฎหมาย

ในขนตอนน นายจางซงเปนสถานประกอบกจการหรอบานเรอน อยระหวางการพจารณาจางงานแรงงานตางชาต นายจางควรทราบเกยวกบกฎระเบยบการจางงานแรงงานยายถนของประเทศตน การคดเลอกบรษทจดหางาน เงอนไขหนาทและความรบผดชอบในสถานทท างาน และคาใชจายโดยประมาณ

ประเทศผรบ ประเทศปลายทาง รฐปลายทาง รฐทจางงาน ประเทศทเปนปลายทางของการโยกยายถนฐาน

เงนสงกลบ เงนทผทไมใชคนชาตไดรบและสงกลบไปยงประเทศตนทาง

การกลบ ทวไปแลวเปนการกระท าหรอกระบวนการในการกลบประเทศตนทาง ทงน มการแยกยอยของการกลบทสามารถอธบายถงวธการเดนทางกลบ เชน โดยสมครใจ ถกบงคบ ไดรบการชวยเหลอและเกดขนเอง

การกลบและการคนสสงคม ชวงเวลาของกระบวนการโยกยายถนฐานทแรงงานเตรยมการเดนทางกลบ หรอการเรมตงถนฐานในประเทศบานเกด จ าเปนทจะตองมขอมลทเขาถงไดเกยวกบทางเลอกดานการคนสสงคมเชงสงคมและเศรษฐกจ เชน การอบรมพฒนาทกษะ และโอกาสอนๆ ดานความเปนอย การกลบเขาท างาน และเปนเจาของกจการ หรออนๆ

23

แรงงานยายถนตามฤดกาล / การโยกยายถนฐาน แรงงานยายถนทท างานหรอโยกยายถนฐานเพอการจางงาน โดยขนอยกบสภาพของฤดกาล และเปนการท างานเพยงสวนหนงของป (มาตรา 2 (2) (b) อนสญญาวาดวยการคมครองสทธของแรงงานยายถนและสมาชกในครอบครว, 2533)

คนประจ าเรอ ภายใตบรบทของการโยกยายถนฐาน ค าศพทหมายถง แรงงานยายถนทลงเรอทขนทะเบยนของรฐทตนไมใชคนชาต (รวมถงบคคลในเรอขนสง) (มาตรา 2.2 อนสญญาวาดวยการคมครองสทธของแรงงานยายถนและสมาชกในครอบครว, 2533)

ประเทศผสง ประเทศตนทาง รฐตนทาง ประเทศทเปนตนทางในการเคลอนยายถนฐาน

ผยายถนทมฝมอ แรงงานยายถนทมทกษะหรอวชาชพของเขาท าใหไดรบการปฏบตเปนพเศษดานการเขามาในประเทศผรบ (และมขอจ ากดทนอยกวาในการก าหนดระยะเวลาพ านก การเปลยนงาน และน าครอบครวมา)

การคามนษย การจดหา การขนสง การสงตอ การจดใหอยอาศยหรอการรบไวซงบคคล ดวยวธการขเขญ หรอดวยการใชก าลง หรอดวยการบบบงคบในรปแบบอน ดวยการลกพาตว ดวยการฉอโกง ดวยการหลอกลวง ดวยการใชอ านาจโดยมชอบ หรอดวยการใชสถานะความเสยงภย หรอมการใหหรอรบเงนหรอผลประโยชน เพอใหไดมาซงความยนยอมของบคคลผมอ านาจควบคมบคคลอนเพอความมงประสงคในการแสวงหาประโยชน (มาตรา 1 (a) พธสารวาดวยการปองกน ปราบปราม และลงโทษการคามนษย โดยเฉพาะสตรและเดก, สวนเสรมอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมตางชาตทจดตงในลกษณะองคกร) การคามนษยสามารถเกดขนไดภายในชายแดนของรฐหนงหรอระหวางรฐกได

ผยายถนทไมมเอกสาร คนตางชาตทเขามาหรออาศยในประเทศโดยไมมเอกสารทถกตอง ซงรวมถง: ผท (a) ไมมเอกสารทางกฎหมายในการเขาประเทศแตสามารถเขามาไดอยางซอนเรน (b) เขามาหรออาศยอยโดยใชเอกสารปลอม (c) หลงจากเขามาโดยใชเอกสารถกกฎหมาย แตอาศยอยเกนระยะเวลาทก าหนด หรอละเมดกฎการเขาเมองและอาศยอยตอโดยไมไดรบอนญาต

อางอง: รายงานประเทศดานการโยกยายถนฐาน, ฟลปปนส, 2556; สกาลาบรน ศนยโยกยายถนฐานและองคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐาน, 2558.

24

อกษรยอ ACMW คณะกรรมการอาเซยนวาดวยการปฏบตใหเปนไปตามปฏญญาอาเซยนวาดวยการสงเสรม

และคมครองสทธของแรงงานตางดาว AEC ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน AIR การตอตานการจดหางานผดกฎหมาย AMS ประเทศสมาชกอาเซยน ASEAN สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต ASEM การประชมของเอเชยและยโรป ATIP การตอตานการคามนษย ATIPSOM การตอตานการคามนษยและการตอตานการลกลอบเขาเมองของคนขามชาต CAEP หลกสตรการใหความรตอเนอง (ฟลปปนส) CCFWII คณะรฐมนตรวาดวยแรงงานตางชาตและผเขาเมองผดกฎหมาย (มาเลเซย) CEDAW คณะกรรมการวาดวยการขจดการเลอกปฏบตตอสตรในทกรปแบบ CLMV กมพชา สปป.ลาว เมยนมา เวยดนาม COLAB ศนยแรงงานไปท างานในตางประเทศ (เวยดนาม) CPDEP โครงการใหความรกอนการเดนทางทครอบคลม CSO องคการประชาสงคม DAP สถาบนเพอการพฒนาแหงฟลปปนส DOLE กรมแรงงานและการจดหางาน (ฟลปปนส) DOLAB กรมบรหารแรงงานไปตางประเทศ (เวยดนาม) DOSH กรมความปลอดภยและอาชวอนามย (มาเลเซย) EOP โครงการปฐมนเทศนายจาง (สงคโปร) EPS (เกาหล) ระบบอนญาตการจางงาน ESJC ศนยบรการจดหางาน (สปป. ลาว) EU สหภาพยโรป FDI การลงทนโดยตรงจากตางประเทศ FDW แรงงานยายถนท างานบาน (สงคโปร) GAP แผนการปฏบตเรองเพศภาวะ GDL กรมแรงงาน (กมพชา) GDP ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ HSW แรงงานในครวเรอน IDP ผยายถนภายในประเทศ

25

ILO องคการแรงงานระหวางประเทศ IOM องคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐาน LGU หนวยงานรฐบาลทองถน MOA บนทกขอตกลง MOHA กระทรวงการตางประเทศ (มาเลเซย) MOHR กระทรวงทรพยากรมนษย (มาเลเซย) MOLSW กระทรวงแรงงานและสวสดการสงคม (สปป. ลาว) MOLIP กระทรวงแรงงาน ตรวจคนเขาเมอง และประชากร (เมยนมา) MOLISA กระทรวงแรงงาน ผทพพลภาพ และกจการสงคม (เวยดนาม) MoLVT กระทรวงแรงงานและฝกอบรมวชาชพ (กมพชา) MOM กระทรวงแรงงาน (สงคโปร) MOU บนทกความเขาใจ MOWA กระทรวงกจการสตร (กมพชา) MRC ศนยทรพยากรการโยกยายถนฐาน MTOSB คณะกรรมการการฝกอบรมและจดสงแรงงานไปตางประเทศ (กมพชา) MTUC สภาสหภาพแรงงานมาเลเซย NEP นโยบายการจางงานแหงชาต (กมพชา) NGO องคการนอกภาครฐ NLD สนนบาตแหงชาตเพอประชาธปไตย (เมยนมา) NRCO ศนยการคนสสงคมส าหรบ OFWs แหงชาต (ฟลปปนส) NSEDP แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (กมพชา) OFW แรงงานชาวฟลปปนสในตางประเทศ OMWU หนวยงานบรหารแรงงานไปท างานตางประเทศ (เวยดนาม) OWWA ส านกงานสวสดการแรงงานไปท างานตางประเทศ (ฟลปปนส) PAOS การสมมนาปฐมนเทศใหความรหลงจากเดนทางมาถงประเทศ PDEP โครงการใหความรกอนออกเดนทาง PDOS การสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง PESO ส านกงานบรการจดหางานภาครฐ PEOP โครงการปฐมนเทศกอนการจางงาน PEOS การสมมนาเชงปฐมนเทศกอนการจางงาน PIBA ส านกงานประชากรการตรวจคนเขาเมองและกจการชายแดนของอสราเอล (ไทย) POEA ส านกงานบรหารจดการแรงงานฟลปปนสไปตางประเทศ PRK สาธารณรฐประชาชนกมพชา

26

READI-HRF Regional EU-ASEAN Dialogue Instrument Human Rights Facility SIP โครงการปรบตว (สงคโปร) TESDA หนวยงานการศกษาดานเทคนคและการพฒนาทกษะ (ฟลปปนส) TOEA กองบรหารแรงงานไทยไปตางประเทศ ประเทศไทย TOT การฝกอบรมผฝกสอน UNHCR ส านกงานขาหลวงใหญผลภยแหงสหประชาชาต VAMAS สมาคมจดหาก าลงคนในเวยดนาม WPH ผถอใบอนญาตท างาน (สงคโปร) 3D Jobs งานสกปรก อนตราย และมความยาก

27

บทท 1

อาเซยนและการโยกยายถนฐาน: รายงานประเทศ

ทามกลางความแตกตางอยางสดขวของภมภาพทางสงคมเศรษฐกจและการเมอง การโยกยายถนฐานระหวางประเทศถอเปนบทบาทส าคญในการเจรญเตบโต การพฒนา และความเปนอยทดของผคนในเอเชยตะวนออกเฉยงใต

เนอหาในบทนจงใหขอมลทครอบคลมเกยวกบนโยบายการโยกยายถนฐานและองคกรธรรมาภบาลในประเทศสมาชกอาเซยนทง 10 ประเทศ โดยมงเนนเกยวกบโครงการการใหความรแรงงานยายถนและการโยกยายถนฐานทปลอดภย

รายงานประเทศมงเนนใหเหนถงความทาทายทซบซอนของการโยกยายถนฐานของแรงงานในเอเชยตะวนออกเฉยงใต และความพยายามของประเทศสมาชกอาเซยนในการเตรยมการประชากรใหมสวนรวมในตลาดแรงงานทเปนโลกาภวตนยงขน

28

บรไนดารสซาลาม ประวตเศรษฐกจสงคม บรไนดารสซาลามเปนประเทศทเลกทสดในอาเซยน ตงอยบนเกาะบอรเนยวและถกลอมรอบดวยมาเลเซยตะวนออก (รฐซาบะฮและรฐซาราวะก) และจงหวดกาลมนตนในประเทศอนโดนเซย มขนาด 5,765 กโลเมตร บรไนดารสซาลามมสถตในหนงสอ พ.ศ. 2558 วาเปนศนยรวมประชากรในประเทศกวา 417,200 คน เปนประชากรชาย 216,600 คน และประชากรหญง 200,600 คน

เศรษฐกจของบรไนดาลสซาลามมขนาดใหญและยงยน โดยเฉพาะน ามนและอตสาหกรรมกาซธรรมชาต เศรษฐกจในปจจบนทสงสดเปนอนดบสองคอผลตภณฑมวลรวม (GDP) ภายในประเทศตอหว ในหมประเทศอาเซยน BND 40,979 (ประมาณ 28,899 เหรยญสหรฐ) ในป 2557 ซงตามหลงสงคโปร โดยมความมนคงทางการเมองและเศรษฐกจภายใตการปกครองของสลตานและ ยงด เปอรตวน (ผน ารฐ) ของบรไนดารสซาลาม

ประวตศาสตรของบรไนดารสซาลาม ยอนกลบไปชวงครสตศตวรรษท 6 และ 7 ระหวางศตวรรษท 14 และ 15 บรไนดารสซาลามเปนเมองมสลมทมความแขงแกรงทางการปกครองทงหมดของเกาะบอรเนยว และสวนเกาะทางใตของประเทศฟลปปนส การคนพบน ามนเกดขนในป 2472 เปนเครองหมายทางการเมอง เหตการณทางเศรษกจและสงคม ในประวตศาสตรสมยใหมของประเทศบรไนดารสซาลามกาวเขาสจดเรมตนของกระบวนการการเปลยนแปลงอยางรวดเรว

บรไนดารสซาลามไดรบเอกราชในวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2527 หลงจากอยภายใตการปกครองขององกฤษเกอบ 100 ป ไมนานหลงจากนนบรไนดารสซาลามไดกลายเปนหนงในสมาชกอาเซยนองคกรการประชมอสลาม (OIC) เครอจกรภพบรเตนและองคการสหประชาชาต (UN) ประเทศนเคลอนทภายใตอดมการณอยางเปนทางการของ Melaya Islam Beraja (MIB) หรอระบอบมสลม

ความร ารวยของชาวบรไนมาจากรายไดหลกทไดจากน ามนและกาซธรรมชาตซงสนบสนนโดยรฐบาลอยางยงยนโครงการการศกษาและสขภาพเชนเดยวกบเงนทใชอดหนนอาหารทอยอาศยและเชอเพลงยทธศาสตรทางเศรษฐกจของประเทศมงสการกระจายไปสอตสาหกรรมทไมใชน ามนนอกจากนยงดงดดการลงทนโดยตรงจากตางประเทศในอตสาหกรรมการสงออกใหมๆ ในขณะทสนบสนนธรกจในทองถนเพอเพมศกยภาพในการสงออกและเพมโอกาสในการจางงานใหคนในชมชน

ประชาชนสวนใหญและทอยอาศยเปนลกจางในภาครฐและจ านวนทเพมขนของเดกทจบการศกษาทตองการเขารวมการท างานกไมสามารถทมเทอกตอไปในทางตรงกนขามน ามนและกาซมพนกงานนอยกวารอยละ 3 ของแรงงาน แมวาจะมสดสวนประมาณครงหนงของเศรษฐกจโดยมรายไดจากการสงออกมากกวารอยละ 90

ความสมพนธปจจบนของอตราการขาดแรงงานในประเทศอยทรอยละ 6.9 มการจดตงสภาวางแผนก าลงคนขนเพอตรวจสอบ จดการ และท าการแทรกแซงนโยบายเพอลดปญหาอตราการวางงาน รฐบาลเรยกรองใหภาคเอกชนสรางโอกาสในการท างานใหคนในประเทศ และสรางแรงจงใจตางๆ เพอสงเสรมการเตบโตและการขยายกจการขนาดเลกและขนาดกลาง อกทง แรงงานตางชาตมสดสวนมากในก าลงแรงงาน ซงแรงงานตางชาตสวนใหญมเอกสารทถกกฎหมาย และท างานเปนผชวยท างานในบาน แรงงานกอสราง คร และผประกอบวชาชพในภาคการบรการของรฐ

29

ประวตการโยกยายถนฐานของแรงงาน กอน พ.ศ. 2464 ไมมกฎหมายอยางเปนทางการในการควบคมดแลการเขาออกของแรงงานตางชาตทเขามาท างานภายในประเทศบรไน ณ เวลานน อตสาหกรรมหลกของประเทศบรไนคอการผลตสารแทนนนจากตนสเสยดแกน อตสาหกรรมยาง และ อตสาหกรรมถานหน ซงอตสาหกรรมเลานไมเปนทนยมและไมดงดดความสนใจจากกลมแรงงานในประเทศเพอนบาน กฎหมายขนทะเบยนแรงงานตางชาตไดถกบงคบใชเมอวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2464 และเปนจดเรมตนของการควบคมการเขาออกภายในประเทศบรไนดารสซาลาม

ความตองการของแรงงานตางชาตในประเทศบรไนดารสซาลามเรมตนขนใน พ.ศ. 2472 เมอมการคนพบน ามน อตสาหกรรมน ามนกเรมขยายตวตงแตนนเปนตนมาและตองการแรงงานตางชาตเพอส ารวจแหลงน ามนทงนอกชายฝงและบนฝง ใน พ.ศ. 2498 กรมแรงงานไดจดตงขนทเขตเบอรไลท หนงในสเขตของประเทศบรไนดารสซาลามทมแหลงน ามนเปนอยางมาก และเมอใน พ.ศ. 2502 รฐธรรมนญฉบบใหมไดประกาศใหใชกฎหมายแบงแยกประชากรระหวางพลเมองทอาศยอยภายในประเทศแบบถาวรและแบบชวคราว

การพฒนาของประเทศเรมตนขนอยางตอเนอง ในยค พ.ศ. 2493 และไดดงดดแรงงานตางชาตใหเขามาท างานไมใชเฉพาะในอตสาหกรรมน ามนและกาซเทานน แตในหมวดธรกจการกอสรางดวยเชนกน ซงตอนนนประเทศบรไนดารสซาลามไดเรมพฒนาโครงสรางพนฐานของประเทศอยางรวดเรว การขาดแคลนแรงงานฝมอภายในประเทศท าใหขณะรฐบาลของสมเดจพระราชาธบดไดหนมาแสวงหาคนงานจากประเทศเพอนบานและไกลกวานน เพอทจะเพมเตมแรงงานภายในประเทศ หลงจากนนเปนตนมาแรงงานตางชาตกไดเรมเขามาในบรไนดารสซาลามและไดกระท าการท างานในหมวดธระกจตางๆ ดงตอไปน:

• การเกษตร การปาไม และการประมง • การท าเหมองแรและเหมองหน • การผลต • การกอสราง • การขายสงและการขายปลก • การโรงแรมและบรการดานอาหาร • การขนสง สถานทเกบสนคา และการสอสาร • ธรกจทางการเงน • ธรกจทเกยวกบอสงหารมทรพย การใหเชาทรพยสน การบรหารและบรการสนบสนน • งานดานบรการชมชน สงคนสงเคราะหและการบรการเฉพาะบคคล

สวนใหญแลวแรงงานตางชาตไดรบการจางงานโดยภาคเอกชน ทงในประเภทแรงงานฝมอและแรงงานไรฝมอ ทตองปฏบตหนาทในการงานทหลากหลาย การใหบรการของผชวยท างานในบานจากตางประเทศเปนทตองการเปนอยางมาก และจ านวนมากของพวกเขาไดเดนทางมาจากประเทศฟลปปนสและประเทศอนโดนเซย แรงงานตางชาตไดถกจดอยในกลมประเภท “ถนทอยชวคราว” 59,871 คน หรอรอยละ 69 ของจ านวน 86,900 คน ไดเดนทางมาจากประเทศทเปนสมาชกของสมาคมอาเซยน

แรงงานตางชาตจ าแนกตามประเทศตนทาง ในอาเซยน อนโดนเซยมจ านวนแรงงานตางชาตทถกจางงานในบรไนดารสซาลามมากทสด ตามมาดวยฟลปปนสและมาเลเซย โดยทวไปจะมความคลายคลงกนในดานวฒนธรรม ภาษาและทตงทางภมศาสตร

30

ตารางท 1 แสดงสถตของแรงงานตางชาตตามเพศและประเทศตนก าเนดในอาเซยน ตารางท 2 แสดงจ านวนแรงงานตางชาตจาก 5 ประเทศนอกกลมประเทศอาเซยนซงเปนคนงานในบรไนดารสซาลาม

แรงงานอพยพสวนใหญมสวนรวมในการประกอบอาชพขนพนฐานโดยคดเปนรอยละ 40 ของแรงงานตางชาตจากประเทศสมาชกอาเซยน บงคลาเทศและอนเดยเปนผบกเบกในการสงแรงงานอพยพไปอยในประเภทการประกอบอาชพขนพนฐาน

ตารางท 1 จ านวนแรงงานตางชาตทท างานในบรษทเอกชนตามประเทศตนก าเนดและเพศ

การส ารวจส ามะโนครวของพนกงาน พ.ศ. 2558

ประเทศสมาชกอาเซยน ชาย หญง ทงหมด ทงหมดในอาเซยน 46,036 13,835 59,871

กมพชา 2 - 2 อนโดนเซย 25,106 4,205 29,311 สปป. ลาว 4 1 5 มาเลเซย 8,265 2,603 10,868 เมยนมา 281 23 304 ฟลปปนส 10,058 6,703 16,761 สงคโปร 225 47 272 ไทย 1,801 220 2,021 เวยดนาม 294 33 327

ทมา: แบบส ารวจส ามะโนประชากรของนายจาง / พนกงานส ารวจส ามะโนประชากรป 2558 กองส ารวจและสถตกระทรวงแรงงานกระทรวงการตางประเทศบรไนดารสซาลาม

ตารางท 2 จ านวนแรงงานตางชาตทท างานใน บรษท เอกชนจ าแนกตามประเทศแหลงก าเนดและเพศ

การส ารวจส ามะโนประชากรของนายจางและลกจาง พ.ศ. 2558

ประเทศตนทาง ชาย หญง ทงหมด จน 192 92 284 อนเดย 10,136 239 10,375 ปากสถาน 380 7 387 บงคลาเทศ 9,799 21 9,820 องกฤษและไอแลนดเหนอ 435 204 639

ทมา: แบบส ารวจส ามะโนประชากรของนายจาง / พนกงานส ารวจส ามะโนประชากรป 2558 กองส ารวจและสถตกระทรวงแรงงานกระทรวงการตางประเทศบรไนดารสซาลาม

31

กฎหมาย กฎระเบยบทเกยวของกบการโยกยายถนฐานของแรงงาน บรไนดารสซาลามไดเปดตวแผนการพฒนาระยะยาว ทระบไวใน วสยทศนบรไน พ.ศ. 2578 โดยมเปาหมายหลก 3 ประการคอ

1. การพฒนาคนทมการศกษาสงและมทกษะสงตามมาตรฐานของชาตระดบสงสด 2. คณภาพชวตทอยในกลม 10 ประเทศชนน าของโลก และ 3. เศรษฐกจแบบพลวตรทมความยงยนโดยมรายไดตอหวอยในอนดบท 10 ของโลก

เปาหมายหลกแรกคอยทธศาสตรทรพยากรมนษยเพอสรางกลมแรงงานทองถนใหมทกษะความสามารถสงซงสามารถตอบสนองงานทตองพงพาฝมอได

ถงแมวาประเทศยงจ าเปนตองอาศยการวาจางแรงงานตางชาตในกลมอาชพตางๆ ทถอวาเปนกลมแรงงานระดบลาง (อยางเชน งานผรบใชในบาน ผท าความสะอาด พนกงานขบรถ พนกงานตดหญาและงานกรรมกร) เปาหมายของแผนพฒนาประเทศระยะยาวทมชอวา “วสยทศนบรไน พ.ศ. 2578” ตองการทจะสรางและจดหางานทมคณคาส าหรบชาวพนเมองของบรไนโดยเฉพาะ และนเปนสงทเหนไดอยางชดเจนในแนวทางนโยบายเกยวกบการงานทถกใชอยในปจจบนทางภาคเอกชนไดรบการกระตนและการสนบสนนใหใชแรงงานจากชาวพนเมองเปนรอยละ 80 และอกรอยละ 20 เปนแรงงานตางชาต

บรไนเปนประเทศทมประชากรนอยและตองการแรงงานตางชาตอยางตอเนอง กรมแรงงานทอยภายใตการควบคมของกระทรวงความสมพนธภายในประเทศของบรไนไดรบมอบหมายใหดแลแรงงานตางชาตภายในประเทศและไดรบหนาทในการจดหาแรงงานตางชาตเพอตอบสนองความตองการของคนงานในภาคเอกชนโดยปราศจากการเลอกปฏบตในการรบการวาจางคนงานถงแมวานโยบายการพฒนาประเทศจะใหความส าคญกบการวาจางชาวพนเมองเปนอยางมาก

การเปนสมาชกในสมาคมอาเซยนและ ASEM ท าใหประเทศบรไนจ าเปนตองพฒนาและปรบเปลยนมาตรฐานทางดานแรงงานและการงานเปนอยางมากรวมถงคณภาพสวสดการและสทธของแรงงานตางชาตภายในประเทศใหเปนไปตามแนวทางของนโยบายทองคกรระหวางประเทศเคยระบเอาไวกฎหมายส าคญอนๆ ทเกยวของกบเรองการจางงานและก าลงแรงงานจะอยภายใตการควบคมดแลของกรมแรงงานในกระทรวงความสมพนธภายในประเทศ

1. กฎหมายวาดวยส านกงานจดหางานเอกชน พ.ศ. 2547

จดประสงคของกฎหมายนมไวเพอใชในการจดการแกปญหาตางๆ อยางเชนการคามนษย การปลอมแปลงเอกสารการปลอมแปลงลายมอชอ และการท างานของส านกงานจดหางานเอกชนทขาดความรบผดชอบและไมเปนธรรมกฎหมายนถกบญญตขนเพอควบคมความประพฤตของส านกงานจดหางานภายในประเทศและใหความคมครองแกผวาจางและผรบงานโดยหลกการดงตอไปน:

a. การจดทะเบยนและออกใบอนญาตการเปดส านกงานจดหางานเอกชน b. การควบคมดแลการท างานของส านกงานจดหางานเอกชน c. การรบค ารองเรยนโดยประชาชนทเกยวของกบส านกงานจดหางานเอกชน d. การสบสวนสอบสวนปญหาทเกยวของกบส านกงานจดหางานเอกชน e. การปฏบตการตามความเหมาะสมเพอบงคบใชกฎหมาย

2. กฎหมายวาดวยการวาจางแรงงาน พ.ศ. 2552

กฎหมายวาดวยการวาจางแรงงานเปนกฎหมายหลกทใชในการครอบคลมขอก าหนดและเงอนไขตางๆ ทเกยวกบการวาจางแรงงานในประเทศบรไนดารสซาลามกฎหมายนใหความคมครองแกทกๆ บคคลทไดรบการ

32

วาจางทงบคคลทมและไมมสญญาการวาจาง แตกฎหมายนไมรวมถงบคคลทเปนลกเรอ ผชวยงานในบาน และบคคลอนๆ ทมต าแหนงการงานในระดบผจดการผบรหารหรอการงานในต าแหนงอาวโส

ขาราชการพลเรอนและเจาหนาทในหนวยงานตางๆ ของรฐกไมไดถกรวมในกฎหมายนเชนกนบทท 13 ของกฎหมายการวาจางแรงงานบญญตในเรองของการวาจางแรงงานตางชาตและในเรองของการหามยกเลกสญญาวาจางงานของชาวพนเมองเพอทจะวาจางแรงงานตางชาตแทนอกสวนหนงของบทท 13 บญญตเกยวกบการใชกฎหมายการวาจางแรงงานส าหรบการวาจางผชวยงานในบานรวมไปถงเงอนไขตางๆ ในการท าสญญาการวาจางการสงกลบประเทศของแรงงานตางชาตและสภาพแวดลอมในการท างานของผชวยงานในบาน

3. กฎหมายวาดวยความปลอดภยในสถานประกอบกจการและสาธารณสข พ.ศ. 2552

นคอกฎหมายทเกยวของกบความปลอดภย สาธารณสขและสวสดการของบคคลทท างานในสถานประกอบกจการและอนๆ ทเกยวของ

4. กฎหมายวาดวยความปลอดภยในสถานประกอบกจการและสาธารณสข (ปรบปรง) พ.ศ. 2556

การแกไขจดท าในสวนเฉพาะซงขอก าหนดและค าจ ากดความไดรบการปรบปรงและขยายความ ในขณะเดยวกนไดมการออกกฎหมายความปลอดภยในสถานประกอบการและสาธารณสข ฉบบใหมใน พ.ศ.2556 และ พ.ศ. 2557 ประกอบดวย:

a. ระเบยบสงอ านวยความสะดวก/การควบคมอบตเหตส าคญ พ.ศ. 2556 b. ระเบยบทวไป พ.ศ. 2557 c. ระเบยบการกอสราง พ.ศ. 2557 d. ระเบยบความปลอดภยในสถานประกอบกจการและสาธารณสข พ.ศ. 2557 e. ระเบยบคณะกรรมการความปลอดภยในสถานประกอบกจการและสาธารณสข พ.ศ. 2557 f. ระเบยบการรายงานอบตเหต พ.ศ. 2557 g. ระเบยบการบรหารความเสยง พ.ศ. 2557

โครงการใหความรแรงงานและการโยกยายถนฐานทปลอดภย กรมแรงงานไดรบค าสงใหมการสรปรายละเอยดเกยวกบสทธดานแรงงานแกแรงงานตางชาตรายใหมเมอพวกเขาลงชอในสญญาตอหนาเจาหนาท ซงจะชวยใหแรงงานตางชาตถามค าถามเพมเตมเกยวกบขอก าหนดในสญญาได

การบรรยายสรปยงด าเนนการโดยบรษทและตวแทนจดหางานส าหรบบคคลหรอกลมคนทไดรบการวาจาง รายละเอยดสวนใหญในการบรรยายสรปนนมงเนนทขอตกลงในสญญา ความครอบคลมของประกนภย ความปลอดภยและสวสดการและเบอรตดตอส าคญส าหรบกรณฉกเฉน

การด าเนนงานดานการศกษาและการโยกยายถนฐานอยางปลอดภยของแรงงานไดรบการรเรมและก ากบดแลโดยกรมแรงงาน กระทรวงมหาดไทยเปนหลก หนวยงานอนทมสวนชวยในการบรรยายสรปวาดวยกฎหมายการจดหางานของบรไนดารสซาลามและการรณรงคการตระหนกรดานแรงงานอนๆ ไดแก:

• แผนกกฎหมายและการด าเนนคด • แผนกบงคบใชแรงงาน • ฝายขอมลสารสนเทศและระบบสารสนเทศ • แผนกความปลอดภยในสถานประกอบกจการและสาธารณสข • แผนกมาตรฐานแรงงานและส านกงานจดหางาน

33

ในทางกลบกน กรมแรงงานไดรบความชวยเหลอโดยตวแทนรฐบาลสามหนวยงานในโครงการปฐมนเทศเรองกฎหมายความปลอดภยในสถานประกอบกจการและสาธารณสข พ.ศ. 2552 รวมถงการบงคบใชระเบยบทงเจดฉบบภายใตกฎหมายน

ระเบยบดงกลาวมดงตอไปน (a) ระเบยบทวไป (b) ระเบยบการกอสราง (c) ระเบยบคณะกรรมการความปลอดภยในสถานประกอบกจการและสาธารณสข (e) ระเบยบการรายงานอบตเหต (f) ระเบยบการบรหารความเสยง และ (g) ระเบยบการควบคมอบตเหตส าคญ

หนวยงานของรฐและตวแทนมบทบาทดงน: 1. กรมพลงงานและอตสาหกรรม ส านกนายกรฐมนตร (EIDPMO) – ชวยเหลอการด าเนนงานและ

บงคบใชเกยวกบประเดนปญหาวาดวยความปลอดภยในสถานประกอบกจการส าหรบกจกรรมทเกยวของกบอตสาหกรรมน ามนและกาซ และพลงงานอนๆ ทเกยวของกบอตสาหกรรมพลงงาน

2. การบรการสาธารณสขสงแวดลอม กระทรวงสาธารณสข - ชวยเหลอการด าเนนการและการบงคบใชทมความเกยวของกบสขภาพในทท างาน

3. กรมโยธาธการกระทรวงการพฒนา –ไดชวยดานการด าเนนการและการบงคบใชในประเดนดานความปลอดภยในทท างานส าหรบกจกรรมทมเกยวของกบอตสาหกรรมการกอสรางและการพฒนา

การจดงานกจกรรมโรดโชวการก าหนดทศทางการบรรยาย การสรปและโครงการรณรงคทสรางความตระหนกและกจกรรมสงเสรมการขายอนๆ ทมความเกยวของกบกฎหมายการจางงานทด าเนนการโดยกรมแรงงานไดด าเนนการใน 4 เขตของประเทศ บทความโฆษณาในหนงสอพมพทงภาษาองกฤษและภาษามลายไดรบการตพมพลงในหนงสอพมพทองถนทกแหงในประเทศตงแตกลางเดอนกรกฎาคมป 2559 สงพมพนมการจดท าขนเปนระยะและจะเปนมความตอเนองโดยการท างานของรฐบาล ขอมลทคลายกนนเผยแพรโดยกระทรวงแรงงานผานทางเวบไซตออนไลนและแพลตฟอรมสอทางสงคม

ในท านองเดยวกนระเบยบวาดวยความปลอดภยในการท างานและสขภาพและขอบงคบ 7 ฉบบ ทไดรบการปรบแตงใหเหมาะสมกบอตสาหกรรมแตละประเภทหรอในภาคของการจางงาน ตวอยาง อตสาหกรรมการกอสรางจะตองมขอมลดานเทคนคเชนการท างานทเกยวกบความสงการใชเครองมอและอปกรณ หรอกจกรรมเกยวกบการกอสรางอนๆ อตสาหกรรมดานการบรการในขณะเดยวกนนนกจะตองมความเขาใจในพนฐานเกยวกบความปลอดภยและสขภาพในสถานทท างานนนๆ สวนใหญของโปรแกรมการโยกยายทปลอดภยทมอยในปจจบนจะมการด าเนนการเปนประจ าทกปการบรรยายพเศษจะด าเนนการเมอมการแกไขกฎหมายทมอยซงจะสงผลตอนายจางและลกจางเหมอนกน

สถานเอกอครราชทตฟลปปนสและอนโดนเซยในบรไนดารสซาลาม ไดด าเนนการบรรยายสรปและรณรงคเพอสรางความตระหนกในการบรการและโครงการตางๆ ส าหรบคนตางชาตทท างานภายในประเทศ โดยเฉพาะสถานเอกอครราชทตฟลปปนสทรเรมโครงการปฐมนเทศนในบรไน มระและเบลวต ชาวฟลปปนสในบรไนดารสซาลามเปนแรงงานชาวตางชาตทเยอะทสดทไมใชชาวมสลม มการจด “คมอประมวลกฎหมายอาญาชารอะห (Syariah Penal Code Order) 2556" ใหผเขารวมโครงการ

มาตรฐาน มาตรฐานของโครงการการศกษาของแรงงานและการรณรงคการโยกยายถนฐานทปลอดภยจะชวยใหมความมนใจผานการเผยแพรคมอเชนคมอกฎหมายการจางงานของบรไนซงมการเผยแพรทางออนไลน

34

วตถประสงคหลกของคมอคอการใหความรและสรางจตส านกสาธารณะตอกฎหมายและระเบยบขอบงคบเกยวกบแรงงานในบรไนดารสซาลาม

ในเวลาเดยวกนมการน าเสนอ PowerPoint ดานของมาตรฐานทเกยวกบเรองระเบยบความปลอดภยในการท างานและสขภาพและขอบงคบของตนเพอใหมนใจวามความสอดคลองกนระหวางการบรรยายเรองการปฐมนเทศ

ปจจบนไมมศนยหรอผใหบรการการฝกอบรมทไดรบการรบรองจากกรมแรงงานในการอบรมใหความรแรงงานหรอโครงการดานการโยกยายถนฐานทปลอดภย ทงน หนวยงานตางๆ ภายใตกรมแรงงานเปนผรบผดชอบในการด าเนนดงกลาว

หนสวนความรวมมอหนงเดยวทมอยคอการจดการอบรมปฐมนเทศดานความปลอดภยและอาชวอนามยโดยกรมแรงงานรวมกบหนวยงานอนๆ ในกระทรวงทเกยวของ

บรรณานกรม 1. Brief profile of Department of Labour, Ministry of Home Affairs, Brunei Darussalam. 2. Brunei Darussalam Statistical Yearbook 2015, Department of Economic Planning and

Development, Prime Minister’s Office. 3. Department of Labour, Ministry of Home Affairs website at http://www.labour.gov.bn

or http://www.buruh.gov.bn 4. Guide to Brunei Darussalam Employment Laws, published by Legal and Prosecution

Division, Department of Labour, Ministry of Home Affairs, Brunei Darussalam. 5. Guide to the Syariah Penal Code Order 2013 published by the Phillippine Embassy in

Brunei Darussalam. 6. Lufti, R. (2012). Brunei Darussalam’s Labour Market: Issues and Challenges. CSPS

Strategy and Policy Journal, Volune 3. 7. National Occupational Safety and Health Profile of Brunei Darussalam by Workplace

Safety and Health Division, Department of Labour, Ministry of Home Affairs, Brunei Darussalam.

8. Rozan, Y. (2011) A Short History of the Immigration Department. Our Brunei Heritage. 9. Shamin, S., Abdul H., & Abu, W. (1996), Economic and Social Polities of Brunei

Darussalam: An Empirical Analysis. Philippine Review of Economics and Business, Volume XXXIII, No. 1.

10. Survey and Statistic Division, Department of Labour, Ministry of Home Affairs, Brunei Darussalam.

11. Workplace Safety and Health Division, Department of Labour, Ministry of Home Affairs, Brunei Darussalam.

35

กมพชา ประวตเศรษฐกจสงคม เศรษฐกจของประเทศกมพชามการเตบโตอยางยงยนโดยเฉลยรอยละ 7 ตอป ในชวงป 2537 ถง 2547 นบตงแตป 2547 เปนตนมามอตราการเตบโตรอยละ 11 เพมขนอยางตอเนอง ในป 2551 อตราการเตบโตอยางเหมาะสม ชวยยงชพและท าใหคนมงานท าราว 6.9 ลานคน ในป 2552 และ 2553 เศรษฐกจชะลอตวลงจากวกฤตเศรษฐกจโลกซงสงผลท าใหอตราการเตบโตประจ าปลดลงรอยละ 2.5 และรอยละ 4 ตามล าดบในขณะทผลกระทบจากวกฤตการเงนทวโลกทคาดวาจะกระเตองขนในอกไมกปขางหนานกมพชากจะสามารถเรมมการเตบโตไปในทศทางทดขนในระดบปานกลาง อตรารอยละ 7 ตอประหวางป 2554 ถง 2559

อยางไรกตามการเตบโตทางเศรษฐกจทมเจรญกาวหนายงไมสอดคลองกบการเตบโตของการจางงานทเทากน แมวาการเตบโตทางเศรษฐกจจะอยทรอยละ 6.8 ระหวางป 2537 ถง 2547 แตการจางงานกเพมขนเพยงรอยละ 3.3 เทานน ระหวางป 2548 ถง 2550 การเตบโตของ ผลตภณฑมวลรวม (GDP) โดยเฉลยรอยละ 10.5 มสวนท าใหการจางงานเพมขนเพยงรอยละ 2 เทานน ในระยะกลางการเตบโตของผลผลตทกๆ รอยละ 1 คาดวาจะมการจางงานเพมขนเพยงรอยละ 0.428

ในปจจบน กมพชายงคงเปนประเทศทเศรษฐกจสวนใหญมาจากชนบท เชน การเกษตรกรรม ประชากรสวนใหญ (รอยละ 82) อาศยอยในพนทชนบท 7 ใน 10 ของ GDP มาจากเศรษฐกจในชนบท ในการจางงานรอยละ 81 ของการจางงานมาจากการจางงานในชนบท ทรพยากร การผลตแรงงาน ทดน และทรพยากรธรรมชาตอนๆ ของประเทศกมพชาจ านวนมากตงอยในพนทชนบทและยงไมไดใชประโยชนหรออาจจะใชงานไมได

การวางงานในกลมเยาวชนทอายระหวาง 15 ถง 24 ป กลายเปนเรองส าคญการส ารวจส ามะโนประชากรในป 2551 ระบวาการวางงานของเยาวชนทมการก าหนดอยางเหมาะสมอยทรอยละ 3 เปนปญหาทรนแรงมากขนในเขตเมอง (รอยละ 8) มากกวาในชนบท (รอยละ 2) เนองจากทกษะทไมตรงกบความตองการมมากกวา ดงนน เยาวชนจ านวนมากจงไมมคณสมบตตรงกบงานทมอย

จากการส ารวจส ามะโนประชากรแหงชาตป 2551 ประชากรทงหมดในกมพชามจ านวน 13.4 ลานคน ดวยอตราการเตบโตของประชากรเปนประจ าทกปทรอยละ 1.54 และมอตราการเจรญพนธโดยรวมประมาณรอยละ 3.1 ระหวางป 2541 ถง 2551 ท าใหจ านวนประชากรในกมพชาอาจจะเพมมาถง 19 ลานคนภายในป 2563 ทงอตราการเตบโตประจ าปของประชากรและอตราเจรญพนธ คอรอยละ 1.2 และรอยละ 2.2 ตามล าดบ ซงสงกวาคาเฉลยส าหรบเอเชยตะวนออกเฉยงใต ในชวงกลางถงปลายทศวรรษ 2520 ประชากรชาวกมพชามประชากรวยหนมสาวจ านวนมากและก าลงเขาสการเปนก าลงแรงงานในอตราประมาณ 250,000 คนตอป

รอยละ 35 ของประชากรกมพชามการคาดการณวาจะตองอยภายใตสถานการณเสนแบงความยากจนมความยากจนเกดขนในชนบทสงขนมาก (รอยละ 39) มากกวาในเขตเมอง (รอยละ 5 ในพนมเปญและรอยละ 25 ในเขตเมองอนๆ) จงท าใหความยากจนในประเทศกมพชาสงมากในป 2547 ประมาณรอยละ 91 ของคนยากจนอาศยอยในชนบท อตราการรหนงสอเปนรอยละ 73.6 การเตบโตอยางรวดเรวของประชากรในชวงทศวรรษ 2520 และ 2530 เพมขนเปนสองเทา และมการเปลยนแปลงดานประชากรอยางเหนไดชด ปจจบนรอยละ 60.8 ของประชากรทงหมดมอาย 24 ปหรอต ากวา เมองศนยกลางทส าคญทสดคอกรงพนมเปญ ก าลงเผชญกบปญหาการเพมขนอยางรวดเรวของแรงงานยายถนทยากจน (ทมา: Policy and Labour Migration for Cambodia, ILO, 2010)

36

ประวตการโยกยายถนฐานของแรงงาน การโยกยายถนฐานครงแรกของบคคลในรฐกมพชาเกดขนในชวงทศวรรษท 1950 และ 1960 เมอชนชาตจนไดรบการอนญาตใหตงถนฐานในพนทภเขาและพนทรกรางและทดนเพาะปลกซงยงคงไมสามารถใชท าประโยชนได หลงป 2513 ประชากรเวยดนามประมาณ 200,000 รายอาศยอยในกมพชาถกสงกลบมายงเวยดนามตามมาตรการรกษาความปลอดภย พรอมดวยชยชนะทเกดขนในเดอนเมษายนป 2518 ไดมรายงานวาชาวเวยดนามสวนใหญของประเทศไดอพยพไปยงเวยดนาม นอกจากนผลภยชาวกมพชาหลายพนคนรวมถงอดตเจาหนาทและทหารจ านวนมากไดหลบหนขามชายแดนประเทศไทยหรออพยพไปโดยเครองบนของสหรฐอเมรกา

รฐบาลชดใหมไดจดตงโครงการโยกยายถนฐานทวประเทศซงบคคลประมาณ 2.5 – 3 ลานคน ถกโยกยายจากกรงพนมเปญและเมองอนๆ ไปยงชนบท ทซงพวกเขาไดถกจดใหเปนกองก าลงแรงงาน การกกตนเสบยงในพนทชนบทมความส าคญนอยกวาในเมอง และความอดอยากทแผขยายเปนวงกวางสงผลใหมคนเสยชวตมากกวาหนงลานคนในชวงการเปลยนแปลง หลงการจดตงสาธารณรฐประชาชนกมพชา (PRK) ในเดอนมกราคม พ.ศ. 2522 การสรบอยางตอเนองและความไมมเสถยรภาพของการเมองสงผลใหเกดการโยกยายถนฐานครงใหมของผลภยชาวกมพชาประมาณ 630,000 ราย ออกจากประเทศในชวงป 2522 และ 2524 ซงประมาณ 208,000 รายสามารถอพยพไปตงถนฐานทประเทศอนได รวมถง 136,000 รายในประเทศสหรฐอเมรกา สวนใหญทเหลอยงคงตงคายอยบรเวณชายแดนประเทศไทย แตพวกเขาถกสงตวกลบกมพชาในเดอนพฤษภาคม 2536

ในป 2537 ความขดแยงระหวางกองก าลงรฐบาลและกองก าลงแหงชาตกมพชา (เขมรแดง) ขบประชากรชนบทจากถนทอยของพวกเขา ในป 2537 และ 2538 UNHCR ไดชวยเหลอผอพยพชาวกมพชากวา 60,000 รายทหลบหนการสรบในภาคตะวนตกเฉยงเหนอของกมพชา นอกจากนในป 2537 UNHCR ยงท าการชวยเหลอครอบครวชาวประมงพนเมองเวยดนามหลายพนครอบครวใหกลบมายงถนทอยในกมพชาหลงการตงคายทชายแดนเวยดนาม ตามขอตกลงสนตภาพระหวางรฐบาลกมพชากบกองก าลงตอตานในเดอนธนวาคม 2538 ไดมการด าเนนการอพยพผลภยจ านวน 36,000 รายทยงเหลออยในคายประเทศไทย จนกระทงเดอนเมษายน 2539 ทงหมดไดถกปดลง และเดอนมถนายน 2539 ผอพยพประมาณ 47,000 รายไดกลบภมล าเนาของพวกเขา อตราการโยกยายถนฐานสทธของประเทศกมพชาในป 2543 เทากบรอยละ 0.7 ตอ 1,000 ในปนน มประชากรทไมใชพลเมองของประเทศ 211,000 รายทอาศยอยในกมพชา รฐบาลยงคงมองวาระดบการโยกยายถนฐานสงมากเกนไป (ทมา: Nations Encyclopedia, Cambodia Migration; Cambodia Facts Migration)

แนวโนมการโยกยายถนฐานของแรงงาน ผลของการทคนหนมสาวจ านวนมากทเขาสตลาดแรงงานในประเทศมโอกาสอนจ ากดและคาจางทนาสนใจจากตางประเทศ ชาวกมพชาจงสนใจทจะออกจากประเทศเพอการหางานมากขนในป 2559 มแรงงานยายถนถงหนงลานคนทท างานอยในประเทศไทย

ยทธศาสตรการลดความยากจนแหงชาต พ.ศ. 2546 – 2548 ระบวา การขาดแคลนโอกาสในการจางงานจากตลาดในประเทศและความตองการในการพฒนามาตรฐานการด ารงชพผานการสรางรายไดและทกษะทไดมาโดยแรงงานทโยกยายถนฐาน อยางไรกตามการโยกยายถนฐานของแรงงานไมไดระบไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต พ.ศ. 2549 – 2553 การสงเสรมการจดการการโยกยายถนฐานส าหรบการจดหางานจากตางประเทศผาน

37

บรการจดหางานทงภาครฐและเอกชนไดรบการจดล าดบความส าคญเปนอนดบแรกในแผนยทธศาสตร MOLVT พ.ศ. 2549 – 2553 และไดมการเนนมาตรการดงตอไปน: ปรบปรงการบรหารจดการการจดหางานตางประเทศ ขยายขอบเขตความคมครองแรงงานยายถน การประสานงานและความรวมมอทเขมแขงระหวางประเทศ

ในเดอนตลาคม พ.ศ. 2554 นายกรฐมนตรของประเทศกมพชาไดมขอหามชวคราวในการสงแรงงานในประเทศไปยงมาเลเซยตามรายงานการลวงละเมดและการแสวงประโยชน เพอเพมความคมครองแกแรงงานยายถน บนทกความเขาใจระหวางสองประเทศจงไดรบการลงนามในป พ.ศ. 2558 เนองจากขอหามดงกลาวนายจางจ านวนมากจงไดพยายามทจะตอสญญาจางแรงงานของแรงงานชาวกมพชาในประเทศใหมากกวาสองป

บนทกความเขาใจกบสาธารณรฐเกาหลวาดวยการใชแรงงานชาวกมพชาภายใตระบบอนญาตการท างาน (EPS) ขนอยกบ (1) ขนตอนการสรรหาและวาจาง จดการโดยทงสองรฐบาล (นโยบายรฐตอรฐ) และ (2) การใชกรอบมาตรฐานส าหรบประเทศตนทางทงหมด 15 แหง โดยรฐบาลสาธารณรฐเกาหล ซงมวตถประสงคเพอปองกนการปฏบตทไมเหมาะสมและคงไวซงความโปรงใสในกระบวนการ MTOSB ซงเปนตวแทนของรฐ ไดรบมอบหมายดานการสรรหา การฝกอบรม และการจดสงแรงงานไปยงสาธารณรฐเกาหล

นโยบายวาดวยการโยกยายถนฐานของกมพชาก าหนดขนในเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2553 และไดรบการปรบปรงใหมในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2557 นโยบายนมองคประกอบหลก 3 สวน ประกอบดวย (1) การก ากบดแลการโยกยายถนฐานของแรงงาน (2) การคมครองและการสงเสรมก าลงแรงงานยายถน (3) การควบคมการโยกยายถนฐานของแรงงานเพอการพฒนา นโยบายการจดหางานของกมพชา พ.ศ. 2558 – 2648 ไดรบการพฒนาขนในเดอนกนยายน พ.ศ. 2558 ซงรวมนโยบายการโยกยายถนฐานของแรงงานเปนสวนหนงของการก ากบดแลตลาดแรงงาน

เพศภาวะ กมพชามความกาวหนาทส าคญดานความเทาเทยมทางเพศ แตความทาทายยงคงมอยในหลายๆ ดาน เชน การเปนตวแทนทางการเมองของผหญง ความส าเรจดานการศกษา และต าแหนงของผหญงในตลาดแรงงาน ใน Global Gender Gap Report พ.ศ. 2558 กมพชาถกจดอยอนดบท 109 จาก 145 ประเทศ ในประเดนทาทายดานความไมเทาเทยมทางเพศ กระทรวงการสตร (MOWA) ไดก าหนดแผนยทธศาสตรระยะยาวหาปเพอความเทาเทยมทางเพศและเสรมสรางอ านาจของผหญง (พ.ศ. 2557 – 2561) ซงรวมถงวสยทศน ภารกจ วตถประสงคหลกและกลยทธเพอตอบสนองความตองการของผหญงและลดชองวางของเพศภาวะในประเทศกมพชา

แผนนประกอบดวยกรอบการท างานทครอบคลมส าหรบการเสรมสรางโครงสรางและความสามารถ รวมถงมาตรการเฉพาะในการสรางความเทาเทยมทางเพศในโครงการชวยเหลอทางเศรษฐกจ 6 โครงการ คอ (1) เศรษฐกจ (2) การศกษา (3) สาธารณสข (4) การคมครองทางกฎหมาย (5) การตดสนใจและการเมอง (6) การเปลยนแปลงภมอากาศ นอกจากน MOWA ยงพฒนาและอนมตแผนปฏบตการเฉพาะดานบางสวน เชน แผนปฏบตการบรณาการเรองเพศในการเปลยนแปลงสภาพอากาศ และแผนปฏบตการดานความรนแรงตอผหญง บางกระทรวงของประเทศไดมการก าหนดยทธศาสตรการบรณาการเรองเพศและแผนปฏบตการของตวเอง เชน กระทรวงการเกษตร ปาไม และการประมง (ยทธศาสตรการบรณาการเรองเพศและแผนปฏบตการในภาคการเกษตร ส าหรบ พ.ศ. 2557 ถง พ.ศ. 2561 และยทธศาสตรการบรณาการเรองเพศและแผนปฏบตการในภาคการประมง)

แผนปฏบตการทางเพศฉบบใหม (ความเสมอภาคทางเพศและพลงของผหญง: การเปลยนแปลงการด ารงชวตของเดกหญงและผหญงผานความสมพนธภายนอกสหภาพยโรป พ.ศ. 2559 – 2563) ไดรบการรบรองอยางเปนทางการจากสภาในเดอนตลาคม พ.ศ. 2558 แผนปฏบตการนมประเดนหลก หนงคอการเปลยนแปลงใน

38

แนวราบของสถาบนวฒนธรรม และในสามประเดนเฉพาะดานความสมบรณของรางกายและจตใจของเดกและสตร เศรษฐกจและสทธทางสงคม และการออกเสยงและการมสวนรวม โดยมขอก าหนดหนงคอการประเมนประจ าปในความกาวหนาในการปฏบตตามแผนปฏบตการและจดท ายทธศาสตรชาต และ/หรอโครงการระดบชาตทไดรบการออกแบบมาบนพนฐานทเหมาะสมดานเพศภาวะ ทงน เกยวของกบภมหลงซงคณะผแทนจากสหภาพยโรปในกมพชาไดตดสนใจด าเนนการเปนผตรวจสอบเพศภาวะในโครงการความรวมมอทวภาคทก าลงด าเนนการ และโครงการตางๆ

ประเทศปลายทาง ประเทศปลายทางหลกส าหรบแรงงานยายถนชาวกมพชาคอประเทศเพอนบานอยางประเทศไทย แตมเพยงสวนนอยกวารอยละ 10 ทยายถนฐานผานชองทางถกกฎหมายทจดตงขนโดยบนทกความเขาใจ (MOU) ระหวางทงสองประเทศ กลาวไดวาจ านวนของแรงงานยายถนทใชชองทางถกกฎหมายเพมขนถงรอยละ 173 ในชวงหาป จากจ านวน 4,116 ใน พ.ศ. 2549 ถง 11,224 ใน พ.ศ. 2553 และ 16,837 (รอยละ 37 เปนเพศหญง) ใน พ.ศ. 2554 ปจจบนคาดวาแรงงานทไมมเอกสารกวาหนงลานคนก าลงท างานผดกฎหมายอยในประเทศไทย ในขณะทมสดสวนนอยมากทไดรบสถานะการท างานตามกฎหมาย เชน ใบอนญาตท างาน หนงสอส าคญประจ าตว (CI) หรอบตรชมพ

การยายถนฐานไปยงมาเลเซยนนสวนมากเปนแรงงานหญงทท างานในบาน แตการจางงานในภาคสวนอนๆ คอ การกอสราง อตสาหกรรมการผลต และการบนเทง ในประเทศมาเลเซยซงเปนประเทศปลายทางอกแหงของแรงงานยายถนชาวกมพชา ความตองการแรงงานในบานเพมขนอยางมากหลงจากมประกาศการหยดพกการจดสงแรงงานทท างานในบานไปท างานตางประเทศของรฐบาลอนโดนเซยตงแต พ.ศ. 2552 ถง พ.ศ. 2554 ใน พ.ศ. 2552 และ พ.ศ. 2553 แรงงานทท างานในบานชาวกมพชาเพมขนรอยละ 84 และรอยละ 73 ตอจ านวนแรงงานชาวกมพชาทงหมดทไดรบการจางงานในมาเลเซย ปจจบนจ านวนของแรงงานทท างานในบานในประเทศมาเลเซยเพมขนเปนสองเทา

การโยกยายถนฐานไปยงประเทศญปนนน กระท าผานระบบ “ผฝกงาน” ซงอนญาตใหชาวกมพชาท างานในญปนไดเปนระยะเวลาสนๆ และมากทสดไมเกนสามปเพอเรยนรทกษะใหมๆ (เชน การผลต การกอสรางและในภาคการบรการ) ซงพวกเขาสามารถน ามาใชประโยชนในการจางงานไดเมอกลบสประเทศกมพชา

ประเทศปลายทางทส าคญอกสองประเทศคอมาเลเซย (โดยเฉพาะชนกลมนอยชาวมสลมในประเทศกมพชา) และสาธารณรฐเกาหล เมอไมนานมานกมพชาไดลงนามในบนทกความเขาใจรวมกบคเวต การตาและญปน รวมถงตวแทนจดหางานจากประเทศสงคโปร

จ านวนบรษทจดหางานทไดรบใบอนญาตเพมขนจาก 18 แหง เปน 31 แหง ระหวาง พ.ศ. 2551 ถง พ.ศ. 2553 ขณะนมบรษทจดหางาน 39 แหง ซง 25 แหงเปนสมาชกสมาคมหนวยงานจดหางานแหงประเทศกมพชา (ACRA) ปจจบนมบรษทจดหางานทลงทะเบยน 71 แหงซงไดรบอนญาตจากรฐบาล โดยกระทรวงแรงงานและอาชวศกษา (MoLVT)

ระดบทกษะฝมอ/ประวตการท างาน การโยกยายถนฐานระหวางประเทศของชาวกมพชาโดยทวไปมกเปนผไมมทกษะฝมอและผยายถนมกเกยวของกบการท างาน 3D (สกปรก อนตราย ยาก) ผชายยายถนฐานเพอท างานในระยะยาวสวนใหญจะมายงประเทศไทยซงพวกเขาไดรบการจางงานในการเกษตร เรอประมง การแปรรปสตวน า โรงเลอย โรงงานอฐหรอน าแขง

39

การกอสราง งานในบาน และอนๆ ผยายถนเพศหญงจะท างานในภาคสวนทตางออกไปแตไดรบมอบหมายงานทมความเสยงนอยกวา เชน การแปรรปอาหาร โรงงาน และการกอสราง

ระดบทกษะฝมอของแรงงานยายถนชาวกมพชามจ านวนจ ากดเนองจากการขาดการฝกอบรมดานทรพยากรบคคลโดยสถาบนของรฐ แรงงานยายถนสวนใหญทถกสงไปท างานตางประเทศไมไดรบการฝกอบรมอยางเพยงพอ (ชวต เทคนคและอาชพ) รวมถงภาษา เนองจากพวกเขาสวนใหญไมมทกษะเพยงพอส าหรบการท างาน จงจบลงทการท างานเปนกรรมกรทมคาจางต าและมความเสยงตอสขภาพและความปลอดภย

ในทศวรรษทผานมาแรงงานยายถนชาวกมพชาไดรบการฝกอบรบขนพนฐานเพอใหมความรเกยวกบการการหลกเลยงการถกแสวงประโยชนและการคามนษย รวมถงการหาทางแทรกแซงเมอถกลวงละเมดและแสวงประโยชน การฝกอบรมยงรวมถงการปฐมนเทศดานประเพณและวฒนธรรม กฎ ระเบยบและภาษา

มบางโครงการทไดรบการออกแบบและสนบสนนโดยสหภาพยโรป (EU) เพอเพมระดบทกษะของแรงงานยายถน “การลดระดบความยากจนผานการพฒนาทกษะเพอความปลอดภยและการโยกยายถนฐานถกกฎหมายในกมพชา สปป.ลาว เมยนมา และเวยดนาม (CLMV) เปนหนงในโครงการทมวตถประสงคเพอเสรมสรางความเชอมโยงระหวางการพฒนาทกษะ ผลลพธการโยกยายถนฐานทประสบความส าเรจ และการลดระดบความยากจนเพอผยายถน ขณะทศกยภาพของการโยกยายถนฐานมผลกระทบเชงบวกตอเงอนไขสภาพเศรษฐกจและสงคมทงในประเทศตนทางและประเทศปลายทางไดรบการจดท าเอกสารไวอยางด ผลเชงบวกของการโยกยายถนฐานตอการลดระดบความยากจนและการพฒนาเศรษฐกจและสงคมในประเทศตนทางนนไมเปนทรบรโดยทวไป

องคกร NGO หลายแหงและโครงการสหประชาชาตจะด าเนนการใหผยายถนชายและหญงในกลมประเทศ CLMV พรอมขอมลตลาดแรงงานทม ความตองการทมงเนนความเชยวชาญและทกษะชวตซงเปาหมายไมตรงกนระหวางอปสงคและอปทาน ตลาดแรงงานระดบชาตและประเทศ โดยมงเปาหมายในการพฒนาศกยภาพทสงขน โครงการนจะชวยใหผยายถนเขาถงโอกาสและเงอนไขการจางงานทงในประเทศไทยและเมอกลบสประเทศตนทาง ภาคน ารองทระบไวคอการกอสราง การใหบรการและแรงงานท างานบาน ผยายถนจากประเทศ CLMV โดยเฉพาะอยางยงกลมผหญงทยากจน จะไดรบโอกาสและเงอนไขการจางงานทดขนในประเทศไทย ผานการเพมทกษะฝมอและความรดานการโยกยายถนฐานทปลอดภย น าไปสการลดระดบความยากจนในชมชนประเทศตนทาง

กฎหมาย กฎระเบยบทเกยวของกบการโยกยายถนฐานของแรงงาน การเสรมสรางการจางงานในตางประเทศเพอสนบสนนการสรางงานเปนสวนหนงของการปรบปรงแผนยทธศาสตรการพฒนาชาต พ.ศ. 2552 – 2556 นอกจากนนโยบายแรงงานของประเทศกมพชายงหมายถงความจ าเปนในการควบคมการพฒนาผานบรการสงกลบและกลบคนสสงคม และค าสงยอยท 190 ยงยอมรบถงผลทอาจเกดขนของการโยกยายถนฐานซงน าไปสการลดระดบความยากจนและการพฒนาทรพยากรมนษย

โครงการงานทมคณคาของประเทศกมพชา พ.ศ. 2552 – 2556 รวมถงผล KHM 129: รฐและภาคทางสงคม พฒนาและด าเนนการนโยบายเพอจดการการโยกยายถนฐาน คมครองแรงงานยายถนและตอตานการคามนษยตามหลกการของ ILO กจกรรมภายใตหวขอนจะไดรบการสนบสนนจาก โครงการ GMS TRIANGLE ในดานบคคลากรและทรพยากรโดยไดรบการสนบสนนจากส านกงานแรงงานระหวางประเทศส าหรบประเทศไทย กมพชา และ สปป.ลาว ผเชยวชาญดานการยายถนในภมภาคและคณะสนบสนนผเชยวชาญทางเทคนคดานงานทมคณคา

การก ากบดแลการโยกยายถนฐานของแรงงานรวมไปถงประเดนทเกยวของกบนโยบายและโครงการโยกยายถนฐานของแรงงานระดบชาตกฎหมายและบรรทดฐาน ขอตกลงระหวางรฐ และกระบวนการพหภาค นอกจากนยงรวมถง

40

กรอบโครงสรางสถาบนระหวางประเทศและระดบชาตเกยวกบการโยกยายถนฐานของแรงงาน การก ากบดแลการโยกยายถนฐานเปนทรบรถงการมสวนรวมของผมสวนไดสวนเสยทหลากหลายและค านงถงความซบซอนของนโยบายและผลกระทบในระยะยาวของการเคลอนยายประชากร ผลกระทบโดยตรงของการจดการก ากบดแลสะทอนถงปฏกรยาของผยายถนและประชาชนทมตอคณภาพของการบรหารจดการการก ากบดแลและความมงมนทางการเมองของรฐบาลในประเทศตนทาง การก ากบดแลทดของการโยกยายถนฐานของแรงงานแสดงถงการจดการทสอดคลองกนภายใตกฎหมาย นโยบาย และกรอบของสถาบนรวมถงตวแทนของรฐและสถาบนทเกยวของโดยตรงหรอโดยออมในการโยกยายถนฐานของแรงงาน

สถาบนเหลานมหนาทในการสรางกรอบกฎหมาย ระเบยบและนโยบายเพอก ากบดแลกระบวนการโยกยายถนฐาน วธหนงทส าคญในการปรบปรงการก ากบดแลคอการหารอทางสงคมระหวางหนวยงานตางๆ ของรฐ องคกรภาคทางสงคมและภาคประชาสงคม ดงนนการก ากบดแลการโยกยายถนฐานของแรงงานจงไมไดเปนความรบผดชอบของสถาบนรฐบาลเทานน องคกรภาคเอกชน สหภาพแรงงาน ภาคประชาสงคม และชมชนทองถนสามารถเปนพลงทางสงคมทมประสทธภาพในการก าหนดรปแบบตางๆ ของกระบวนการโยกยายถนฐานและการก ากบดแลได

นโยบายการจางงานแหงชาต พ.ศ. 2558 (นโยบายการจางงานแหงชาต NEP) นโยบายการจางงานแหงชาต (NEP) พ.ศ. 2558-2568 ไดรบการเปดตวอยากเปนทางการโดยนายกรฐมนตรฮนเซนในพธเมอวนท 22 ตลาคม พ.ศ. 2558 ท พซ พาเลซในกรงพนมเปญ โดยมเจาหนาทอาวโสของรฐบาล นายจางและตวแทนแรงงานและภาคดานการพฒนาเขารวม การพฒนานโยบายการจางงานแหงชาตไดรบการสนบสนนโดย ILO และเปนผลมาจากการหารอเปนวงกวางซงรวบรวม 20 กระทรวงและหนวยงานและองคกรของแรงงานและผด าเนนการหลกอนๆ จากโลกของการท างาน

นโยบายการจางงานแหงชาตมเปาหมายเชงกลยทธ 3 ประการ คอ (1) เพมโอกาสการจางงานทมคณคาและมประสทธผล (2) เพมระดบทกษะและการพฒนาทรพยากรมนษย (3) เพอเสรมสรางการก ากบดแลตลาดแรงงาน รางเอกสารกลยทธระบวาความทาทายในการสรางงานทเพยงพอเพอตอบสนองความตองการของประชากรวยหนมสาวและประชากรชาวกมพชาเตบโตขน นอกจากนยงเนนความตองการส าหรบงานเหลานเพอใหเปนงานทมคณคาและเหมาะสม อยางไรกตาม นโยบายการจางงานแหงชาตมจดหมายหลกในการมสวนรวมพฒนาทกษะ การสงเสรมการโยกยายถนฐานทปลอดภยและการเพมขดความสามารถโดยรวมของแรงงาน

“การเปดตวนโยบายการจางงานแหงชาตเปนสงจ าเปนซงสอดคลองกบยทธศาสตรระยะท 3 นโยบายนจะชวยใหเกดการเตบโตอยางยงยน พฒนาชวตความเปนอยและสงเสรมความเปนอนหนงอนเดยวกนของสงคมผานการจางงานทมคณคาและมประสทธผล” (สมเดจนายกรฐมนตรฮนเซน)

“นโยบายการจางงานแหงชาตนเปนสมบตใหมอนล าคาของประเทศกมพชา นโยบายนจดท าขนเพอตอบสนองตอความทาทายใหมๆ ทจะเกดขนในตลาดแรงงานของประเทศกมพชาในแตละขนตอนทแตกตางกนของการพฒนาเศรษฐกจและสงคมและเปลยนแปลงโครงสรางเศรษฐกจ” ดอกเตอร Ith Sam Heng รฐมนตรวาการกระทรวงแรงงานและอาชวศกษา

นโยบายการโยกยายถนฐาน พ.ศ. 2557 นโยบายการโยกยายถนฐานซงไดรบการลงมตใน พ.ศ. 2557 เปนการพฒนากรอบการก ากบดแลการโยกยายถนฐานของแรงงานอยางครอบคลมและมประสทธภาพซงจะชวยปกปองและใหอ านาจแกเพศหญงและชาย

41

ตลอดทงกระบวนการการโยกยายถนฐาน เพอใหแนใจวาการโยกยายถนฐานเปนทางเลอกทมขอมลและท าใหเกดประสบการณทดและมผลก าไรแกแรงงานแตละราย ครอบครวของพวกเขารวมถงชมชน ซงนนหมายรวมถงการพฒนาประเทศกมพชา การตระหนกและการตอบสนองตอความตองการทแตกตางกนของแรงงานยายถนเกยวกบเพศภาวะ ภาคสวน สถานะทางกฎหมายและลกษณะเฉพาะบคคลอนๆ เปนศนยกลางของนโยบายและการด าเนนการทมประสทธภาพ นโยบายการโยกยายถนฐานไดรบการออกแบบและพฒนาขนโดยเฉพาะเพอใหบรรลเปาหมายของนโยบายโดยรวมน ซงมวตถประสงคเฉพาะสามประการ คอ

1. การก าหนดและการด าเนนงานของฐานทางสทธและนโยบายความออนไหวดานเพศภาวะและกฎหมายผานการหารอทางสงคมในทกระดบ

2. การคมครองและการเสรมสรางศกยภาพของแรงงานยายถนชายและหญงโดยไมค านงถงสถานะในทกๆ กระบวนการการโยกยายถนฐาน และ

3. การควบคมการโยกยายถนฐานและการเคลอนยายแรงงานเพอเพมการพฒนาทางเศรษฐกจและสงคมในประเทศกมพชาโดยค านงถงแรงงานยายถนวาเปนตวแทนของนวตกรรมและการพฒนา

กรอบกฎหมายและระเบยบขอบงคบแหงชาต กรอบกฎหมายและระเบยบขอบงคบแหงชาตในการดแลการโยกยายถนฐานในกมพชาเปนระยะๆ และขอจ ากด ค าสงยอยท 57 วาดวยการสงแรงงานกมพชาเพอไปท างานในตางประเทศ ประกาศออกมาในป 2538 เปนกรอบกฎหมายหลกทมเพอควบคมการสงชาวกมพชาไปท างานตางประเทศ ค าสงยอยยงยอมรบการขาดแคลนโอกาสการจางงานของตลาดแรงงานในประเทศและความตองการในการปรบปรงมาตรฐานการครองชพ การสรางรายได และทกษะทแรงงานไดรบจากการโยกยายถนฐานจากตางประเทศ

เอกสารทางกฎหมายทมอยและพรอมใชงานซงเกยวของในการจดใหและการด าเนนการตรวจสอบ ไดจ ากดไวดงตอไปน:

1. พระราชกฤษฎกาวาดวยการจดตงและการด าเนนการของกระทรวงการสงคม แรงงาน อาชวศกษา และศนยฟนฟเดกและเยาวชน (MoLVT) วนท 4 ตลาคม พ.ศ. 2542 (Anukret 87/ANKR-BK) ภายใตแนวทางของกระทรวงการสงคม แรงงาน อาชวศกษา และศนยฟนฟเดกและเยาวชนในการด าเนนการ บทบาทและหนาทความรบผดชอบ

2. กฎหมายแรงงานกมพชา ประกาศใชเมอวนท 17 มกราคม พ.ศ. 2540 กฎหมายฉบบนใชเปนเครองมอหลกในการรกษาสทธของหนวยงานตรวจสอบภายใตอ านาจของกระทรวงการสงคม แรงงาน อาชวศกษา และศนยฟนฟเดกและเยาวชน

3. กฎหมายวาดวยการแกไขกฎหมายแรงงานกมพชามาตรา 139 และมาตรา 144 วนท 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2550 เพมคณคาและความครอบคลมใหมากขนเพอตอบสนองความตองการทงหมดดานแรงงาน

4. กฎหมายวาดวยการประกนสงคมส าหรบบคคลทไดรบการก าหนดไวในบทบญญตแหงกฎหมายแรงงาน วนท 22 กนยายน พ.ศ. 2545 มการด าเนนการและการจดตงเปนอสระ

5. กฎหมายรฐธรรมนญวาดวยรฐวสาหกจ ลงวนท 28 พ.ศ. 2539 ส าหรบรฐวสาหกจทจางงานแรงงานทมขอก าหนดและเงอนไขเฉพาะ

6. ประกาศฉบบท 108 เมอเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2549 วาดวยการศกษาเกยวกบเชอเอชไอว/เอดส การโยกยายถนฐานทปลอดภยและสทธดานแรงงานส าหรบแรงงานชาวกมพชาทท างานในตางประเทศ มเปาหมายเพอสงเสรมการฝกอบรมกอนการเดนทางแกแรงงานยายถนในดานสาธารณสข การโยกยายถนฐานทปลอดภยและสทธดานแรงงานเพอลดความเสยงในดานปญหาสาธารณสข

42

7. ค าสงยอยท 70 ประกาศเมอเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2549 วาดวยการจดตงการฝกอบรมก าลงคนและคณะกรรมการการจดสงตางประเทศ (MTOSB) ซงมวตถประสงคเพอจดสงแรงงานไปสาธารณรฐเกาหล ซงคณะกรรมการการจดสงตางประเทศดแลดานการสรรหา การฝกอบรมและจดสงแรงงานไปยงประเทศเกาหลใต

8. ประกาศฉบบท 012/2007 จดตงกองก าลงแรงงานโยกยายถนบานเพอก าหนดและด าเนนการตามนโยบายและแผนปฏบตการ รวมถงการประสานงานดานความชวยเหลอทางเทคนคดานการโยกยายถนฐานของแรงงาน

9. ค าสงยอยท 68/2009 วาดวยคาหนงสอเดนทางของแรงงานยายถน ประกาศใชใน พ.ศ. 2552 และไดก าหนดใหลดคาธรรมเนยมหนงสอเดนทางลง 20 เหรยญสหรฐ (ประมาณ 700 บาท) และเรงการออกหนงสอเดนทางใหอยในระยะเวลา 20 วน

10. นอกจากนพระราชกฤษฎกาฉบบท 190 (2011) ไดถกแทนทดวยค าสงยอยท 57 และประกาศอก 8 ฉบบ (พ.ศ. 2557) ถกเสรมใหเหมาะสมกบสถานการณและตอบสนองความตองการทแทจรง

กฎหมายทเกยวของกบโครงการการศกษาของแรงงานยงคงเหมอนเดม อยางไรกตาม ประกาศบางฉบบและระเบยบตางๆ ไดรบการทบทวนและปรบปรงเพอใหเหมาะสมกบสถานการณจรง ยงไปกวานนคมอการปฐมนเทศกอนออกเดนทางยงไดรบการทบทวนและปรบปรงเปนครงคราว มการเปลยนแปลงทส าคญในการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง (PDOS) ซงมประเดนส าคญบางอยางทถกน าไปปรบปรงคณภาพของหลกสตรโครงการการศกษา

ภายใตกระทรวงแรงงานและอาชวศกษา กรมแรงงาน (GDL) มหนาทรบผดชอบในการบงคบใชกฎหมายเพอปรบปรงสขอนามย สาธารณสข ความปลอดภยและเงอนไขการท างานทดในโรงงานหรอสถานประกอบการ เพอตรวจสอบสถานประกอบการและตดตามการบงคบใชกฎหมายแรงงานและบทบญญตเกยวกบเงอนไขการท างาน ความปลอดภยในการประกอบอาชพและสาธารณสข และสวสดการสงคมทวไปของแรงงานและลกจาง

โครงการใหความรแรงงานและการโยกยายถนฐานทปลอดภย ชวงการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง (PDOS) เปนขอบงคบ แตอยางไรกตาม หนวยงานของกรมแรงงานยงไมไดมการจดท าแบบฟอรใการตรวจสอบและคมอค าแนะน าส าหรบการด าเนนการของการชวยเหลอทางเทคนคและบรการใหค าปรกษาส าหรบเจาหนาทสวนกลางเพอเปนแนวทางในการใหบรการ ประเดนนเกยวของกบสถานประกอบการทด าเนนการฝกอบรมกอนการเดนทางเพอแรงงานยายถนทมศกยภาพ เพอชวยใหพวกเขาปฏบตตามมาตรฐานแรงงานผานการฝกอบรม การใหค าแนะน าและความชวยเหลอในการเตรยมพรอมในการจดท าแผนการพฒนา ภายใตการใหค าปรกษาอยางใกลชดของหนวยงานจดหางาน

ตามทระบไวในคมอ การฝกอบรมและการใหค าปรกษาจะอางถงการด าเนนการจดสมมนาเชงปฐมนเทศและการใหค าปรกษาจากผมอ านาจ/ความชวยเหลอและการตดตามผลโดยเจาหนาท/สายตรวจของกรมการจดหางานและก าลงคน ในการสรรหาหนวยงานทเกยวของกบการจดสงแรงงานยายถนไปตางประเทศ เพอชวยเหลอพวกเขาในการพฒนาและปรบปรงโครงการ หรอใหค าปรกษาดานกฎหมายเพอหลกเลยงความขดแยงในกจการของพวกเขา

รฐบาลไดมการจดสงแรงงายภายใตระบบใบอนญาตท างาน (EPS) ซงเปนโครงการรฐตอรฐ ไดรบการรบรองจากกระทรวงก าลงคนแหงสาธารณรฐเกาหลและกระทรวงแรงงานและอาชวศกษาประเทศกมพชา เพอเพมความตระหนกรดานการโยกยายถนฐานทปลอดภยแกประชาชน การอนมตดานความปลอดภยในการโยกยายถนฐานด าเนนการในวนท 18 ธนวาคม วนโยกยายถนฐานสากลซงรฐบาลไดอนมต นอกจากนยงมกจกรรม เชน รายการสดทางวทย เปนตน

43

มาตรฐาน ไมมมาตรฐานทถกก าหนดขนในการด าเนนโครงการการศกษาของแรงงาน อยางไรกตามมความรวมมอทวไปกบภาคดานการพฒนาในบรการดานการฝกอบรมกอนการเดนทางและชวงการปฐมนเทศ ในระดบนานาชาต กรมแรงงานถกจดตงขนตามกฎหมายเพอประสานงานการบรหารจดการซงรบผดชอบดานทเกยวกบแรงงานทงหมด

ความยาวและระยะเวลาของการฝกอบรมมความแตกตางกน ในการปฏบตทวไป ชวงการปฐมนเทศด าเนนการโดยตวแทนบรษทจดหางานเปนเวลาอยางนอยหนงถงสามวน บางชวงอาจใชเวลาเพยงหนงวนหรอหนงวนครงกอนทพวกเขาจะพรอมส าหรบการจดสงแรงงานไปท างานตางประเทศ เนอหาในชวงการปฐมนเทศเปนเนอหาเดยวกบทใชในคมอค าแนะน ามาตรฐานทวไปโดยรฐบาล อยางไรกตามเนอหาบางสวนไดรบการรวบรวมเพอใหเหมาะสมกบสถานการณจรงของประเทศปลายทาง โดยทวไปประเดนหลกคอ เงอนไขการท างาน กฎหมายของประเทศปลายทาง สภาพแวดลอมของการท างาน เงนเดอนและสทธประโยชน วฒนธรรมและประเพณและกฎหมายอนๆ ทเกยวของ

การเลอกผฝกสอนสวนใหญขนอยกบความพรอมของเจาหนาททมอ านาจทไดรบการคดเลอก อยางไรกตามเจาหนาททไดรบคดเลอกจะไดรบการอบรมผฝกสอน (TOT) ดงนนพวกเขาสามารถใหการฝกอบรมแกแรงงานยายถนอยางมศกยภาพได ไมมการก าหนดสถานทฝกอบรม การฝกอบรมสามารถกระท าไดในหองซงมพนทวางในส านกงานของหนวยงานจดหางานได

มคมอมาตรฐานทพฒนาโดยรฐบาลดวยความรวมมอจากหนวยงานสหประชาชาตและองคกรพฒนาเอกชน ผซงท างานเกยวกบประเดนการโยกยายถนฐาน อยางไรกตามคมอฉบบนไดรบการพฒนาและปรบปรงโดยบรษทจดหางานเพอใหเหมาะสมกบความตองการของผใชงานตามหลกเกณฑและค าแนะน าจากรฐบาล โดยทวไปมเครองมอบางสวนทพฒนาขนเฉพาะโดยรฐบาลเพอประเทศปลายทางแตละแหง ผานภาคดานการพฒนาเชน ILO, IOM และหนวยงานของ UN ซงไดรบการพฒนาและผลตขนโดยภาคองคกรพฒนาเอกชนและผบรจาคของพวกเขา

กลไกการตดตามและตรวจสอบจะมการด าเนนการเปนครงคราวโดยเจาหนาทจากกรมการจดหางานและก าลงคน ของกระทรวงการสงคม แรงงาน อาชวศกษา และศนยฟนฟเดกและเยาวชน ชองทางของระบบทถกกฎหมายและเปนทางการเพอตดตามผลการปฏบตงานของเจาหนาทผด าเนนการฝกอบรมและผรบการอบรมยงเปนจดออนและไมคอยสม าเสมอ ระบบการตดตามของรฐบาลยงไมไดรบการจดตงอยางเปนทางการ และการจดการฝกอบรมรวมถงบคลากรภาคเอกชนและหนวยงานจดหางานและองคกรพฒนาเอกชนดเหมอนวาจะด าเนนการตามระบบการตดตามดวยขนตอนและหลกเกณฑทไมมความชดเจนเทาไหร

กลไกเพอการหารอทางสงคมระหวางเจาหนาท/พนกงานตรวจจากกระทรวง หนวยงานจดหางานและสถานประกอบการและองคกรพฒนาเอกชนยงคงไมมความสมบรณมากนก องคกรพฒนาเอกชนตองด าเนนงานดวยตนเองในการตดตามตรวจสอบและมเจาหนาททเขาใจการท างานของระบบการตดตามและตรวจสอบท างาน แตพวกเขาไมเคยจดการประชมรวมกบผมสวนรวมส าคญและผมสวนไดสวนเสยซงพวกเขาอาจจะสามารถหารอรวมกนเพอหาวธการเพมประสทธภาพการตดตามและตรวจสอบกบหนวยงานรฐใหเปนมาตรฐานกลางในการดแลตามมาตรฐานแรงงานในกมพชา

หนสวนความรวมมอ เปนขอก าหนดทบรษทจดหางานของเอกชนทกรายตองใหการฝกอบรมและปฐมนเทศกอนจดสงแรงงานยายถนไปท างานตางประเทศ แตมบางกรณทแรงงานไมไดรบการฝกอบรมกอนถกจดสงมายงประเทศไทย ในกรณอนๆ

44

กระบวนการจดสงเสรจสนอยางรวดเรวและแรงงานยายถนบางรายไมไดรบการอบรมเรองกฎและระเบยบอยางละเอยดตามแนวทางและคมอซงไดรบการยอมรบจากหนวยงานจดหางานและรฐบาล

กรมแรงงานและอาชวศกษาในทกจงหวดไดรบค าสงมอบหมายใหท าการฝกอบรมเชนกน อยางไรกตามเนองจากงบประมาณทจ ากดของรฐบาล บางครงผฝกอบรมจะไดรบการจายคาจางจากบรษทจดหางานเอกชนและบางครงคณภาพและปรมาณของการฝกอบรมจะถกจ ากด

ภาคดานการพฒนา บางองคกรภาคประชาสงคม (CSOs) และสหภาพแรงงานบางแหงมการปฐมนเทศและโครงการการศกษาเพอสนบสนนแรงงานยายถน มองคกรพฒนาเอกชนหลายองคกรทไดรบทนจากผบรจาคเพอด าเนนโครงการของตนเองในการจดเตรยมการฝกอบรมกอนการเดนทางและการอบรมการโยกยายถนฐานอยางปลอดภยเพอกลมเปาหมายทเปนประโยชนหลากหลายกลม เชน ผทอาจเปนแรงงานยายถนและสมาชกบางรายในครอบครวของเขา

อยางไรกตาม การฝกสอนมขอจ ากดในเรองของผฝกอบรม ทรพยากรและเวลา และเนอหาตงแตกอนการจดหางานไปจนถงหลงการโยกยายถนฐาน ไมมผฝกสอนทไดรบการแตงตงและรบรองอยางเปนทางการ อยางไรกตามการฝกอบรมผฝกสอน (TOT) ไดท าใหผฝกสอนทไดรบการคดเลอกท างานรวมกบเจาหนาทหนวยงานจดหางานในการจดฝกอบรมแรงงานยายถน ส าหรบองคกรพฒนาเอกชนทมสวนเกยวของกบการฝกอบรมแรงงานยายถน แมวาจะไมไดรบการรบรองหรอใบอนญาตใดๆ กตาม แตกยงสามารถใหการฝกอบรมตามบนทกความเขาใจ (MOU) กบกระทรวง นอกจากนยงมผใหบรการฝกอบรมจากหนวยงานก าลงคนหรอบรษทจดหางานและองคกรพฒนาเอกชนซงไดรบใบรบรองใหการรบรองการใหบรการฝกอบรม

อยางไรกตาม ไมมมาตรการทางกฎหมายในการประเมนคณภาพและมาตรฐานของบรการการฝกอบรม และไมมระบบการตดตาม ยงไปกวานนมประกาศวาดวยการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง (PDOS) รฐบาลระงบชวคราว

บรรณานกรม 1. Policy on Labor Migration for Cambodia, ILO 2010, http://www.ilo.org/wcmsp5/

groups/public/@asia/@ro-bangkok/documents/publication/wcms_145704.pdf 2. Nations Encyclopedia, Cambodia Migration,

http://www.nationsencyclopedia.com/Asia-and-Oceania/Cambodia-MIGRATION.html 3. Cambodia Facts-Migration, http://www.encyclopedia.com/places/asia/cambodian-

political-geography/cambodia 4. Global Gender Gap Report 2015, http://reports.weforum.org/global-gender-gap-

report-2015/economies/#economy=KHM 5. National Employment Policy, 2015. 6. Labour Migration Policy for Cambodia, 2015. 7. National Strategic Plan, 2015-2018 8. Gender and Gender action plan, http://concordeurope.org/wp-

content/uploads/2016/04/GAP_Guidance_CSO_CONCORD_2016.pdf 9. MoLVT Service for National Employment Policy (NEP) for MOLVT, Khoun Bunny, June 2015. 10. GIZ Capacity Assessment of Inspection Department (MoLVT) Khoun Bunny, March 2016.

45

อนโดนเซย ประวตเศรษฐกจสงคม ประเทศหมเกาะอนโดนเซยเปนประเทศทใหญเปนอนดบท 4 ของโลก โดยมประชากรจ านวน 231.6 ลานคนในป 2550 มการเตบโตของประชากรรอยละ 1.2 ในแตละป เกาะชวามความหนาแนนของประชากรท 1,000 คน ตอกโลเมตร และเปนพนททมความหนาแนนทสดแหงหนงของโลก

การโยกยายถนฐานของแรงงานจ านวนมากหรอเพราะความขดแยงไมใชปรากฏการณใหมในอนโดนเซย ในป 2474 ขณะทอนโดนเซยเปนประเทศภายใตอาณานคมของหมเกาะอนเดยตะวนออกของเนเธอรแลนด มชาวชวาทเปนแรงงานขดหนอยเพยง 172,181 คน และมชาวหมเกาะอนเดยตะวนออกจ านวน 153,758 คน ทเคลอนยายไปมะละกา (ปจจบนคอ มาเลเซย) เพอการท างานระหวางป 2443 – 2473 ระหวางสงครามโลกครงทสอง แรงงานจ านวน 200,000 คนถกเคลอนยายไปไกลกวาเกาะชวา ตอมา ประชากรจ านวน 6 ลานคนกลายเปนผพลดถนภายในประเทศระหวางการปฏวตประชาชาตของชาวอนโดนเซย และมโครงการการยายถนฐานทเคลอนยายชาวชวาจ านวนหลายแสนคนไปยงเกาะรอบนอกระหวางชวงอาณานคมและหลงอาณานคม อยางไรกตาม การโยกยายถนฐานตามธรรมชาตจากหมเกาะภายนอกมายงเกาะชวาท าใหเกดการจดกระจายประชากรขนใหม

เศรษฐกจของอนโดนเซยมการเจรญเตบโตทนาทงจากป 2508 จนถงป 2540 ทมวกฤตทางเศรษฐกจในเอเชย ซงเศรษฐกจไดหดตวและฟนตวหลงป 2543 ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (ผลตภณฑมวลรวม (GDP)) ตอหวลดจาก 1,140 เหรยญสหรฐฯ ในป 2541 เปน 785 เหรยญสหรฐฯ ในป 2543 และเพมขนเปน 1,369 เหรยญสหรฐฯ ในป 2549 การลงทนโดยตรงจากตางประเทศ (FDI) ในอนโดนเซยตดลบในป 2541 และเตบโตเปน 8.9 พนลานเหรยญสหรฐฯ ในป 2548

การเพมจ านวนของประชากรอยางตอเนองและการฟนตวทางเศรษฐกจทชาท าใหมแรงกดดนตอก าลงแรงงาน ระหวางป 2538 ถง 2548 ก าลงแรงงานอายระหวาง 15 – 39 ป เพมขนเฉลยรอยละ 1.3 ตอป หรอเพมจ านวนเฉลย 1.2 ลานคนตอป มการคาดการณวาอตราการเตบโตของประชากรอายระหวาง 15 – 39 ป คอรอยละ 0.6 ตอป ระหวางป 2548 – 2553 และเนองจากวกฤตทางเศรษฐกจและการสญเสยการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ เศรษฐกจไมสามารถรองรบการเพมจ านวนประชากรของก าลงแรงงานไดอยางมประสทธภาพ รอยละของก าลงแรงงานทท างานในอตสาหกรรมลดลงจากรอยละ 18.7 ในป 2538 เปน 16.9 ในป 2548 จ านวนทเปนทางการของแรงงานวางงานเพมขนจาก 9.5 ลานคนในป 2546 และ 10.2 ลานคนในป 2547 เปน 10.8 ลานคนในป 2548

ประวตการโยกยายถนฐานของแรงงาน ในขณะทอนโดนเซยสงแรงงานไปท างานตางประเทศชวคราวเปนจ านวนมาก มจ านวนคนอนโดนเซยไมมากทพ านกในตางประเทศโดยมสถานะเปนผยายถนถาวร นกเรยน/นกศกษา หรอผฝกงาน และมชาวอนโดนเซยทเกดในเนเธอรแลนดจ านวน 168,000 คน ภายในชมชนทเรมตนขนจากการทชาวอนโดนเซยเลอกทจะตงถนฐานในเนเธอรแลนดภายหลงจากการไดรบอสรภาพในป 2492 และในป 2544 มชาวอนโดนเซยจ านวน 72,000 คนทอาศยอยในสหรฐอเมรกา และจ านวน 47,158 คนทอาศยอยในออสเตรเลย

46

การไปท างานตามสญญาจางงานตางประเทศทเปนทางการในตะวนออกกลาง โดยเฉพาะในซาอดอาระเบยขยายอยางรวดเรวในชวงปลายครสตศกราช 1970 และชวงตนครสตศกราช 1980 ตามราคาน ามนทเพมสงขน ความตองการแรงงานไมใชแคเพยงแรงงานชายในการกอสรางเทานน แตตองการแรงงานหญงเพอรบใชในบานเชนกน รฐบาลไดเรมตนสงเสรมการโยกยายถนฐาน และในชวงป 2533 มแรงงานทสงออกไปจ านวน 86,264 คน

การสงแรงงานออกไปท างานเพมขนอยางรวดเรว โดยมจ านวนสงสดท 502,977 คนในป 2540 และนอยลงอยางตอเนองจนถงป 2549 ซงสถตตามแบบสอบถามของ IOM/ESCAP ระบไวมจ านวนสงสดครงใหมท 712,160 คน โดยมอตราสวนของผหญงตามจ านวนแรงงานในป 2549 ถงรอยละ 75.3

จ านวนการสงแรงงานออกไปท างานจ านวนนอยในป 2546 เกดขนจากการทโอกาสลดลงในมาเลเซย และมขอก าหนดทเขมงวดขนส าหรบการสงแรงงานยายถนออกไปท างาน จงท าใหเกดการหยดชะงกสงแรงงานไปท างานทซาอดอาระเบย และไตหวน รวมถงสงครามในตะวนออกกลาง และการระบาดของโรคทางเดนหายใจเฉยบพลนรนแรง (SARS) บางแหงในเอเชยตะวนออกและเอเชยตะวนออกเฉยงใต เนองจากการสงแรงงานออกไปท างานตางประเทศอยางเปนทางการสวนใหญจะพ านกอยในตางประเทศมากกวาหนงป และเนองจากวาแรงงานทไปท างานตางประเทศสวนใหญไมไดเดนทางผานชองทางทเปนทางการ ท าใหจ านวนตวเลขของแรงงานอนโดนเซยทออกไปท างานตางประเทศตามสญญาจางมจ านวนมากกวาหลายเทาตวของจ านวนแรงงานทเดนทางออกไปท างานในตางประเทศของแตละป ในป 2550 ธนาคารโลกคาดการณวาอนโดนเซยมประชาชนจ านวน 4.3 ลานคนทท างานอยในตางประเทศ การโยกยายถนฐานเปนผหญงและไมมเอกสารเพมขน

การเพมจ านวนแรงงานขนประมาณ 3.9 ลานคนจากป 2539 – 2548 มากกวาหนงสวนสามของการเตบโตของประชากรในก าลงแรงงานอายระหวาง 15 และ 39 ป ปจจยนส าคญมากตอสภาพความเปนอยทดเชงเศรษฐกจของคนวยหนมสาวและครอบครว และเปนกรณเดยวกนในประเทศไทยและฟลปปนส อนโดนเซยไดเพมสดสวนการสงแรงงานไปท างานในตางประเทศนอกเอเชย โดยเฉพาะในตะวนออกกลาง ตามทเสนอในตารางท 6 สดสวนการสงแรงงานไปท างานในเอเชยแปซฟกลดลงจากรอยละ 70 ในป 2543 เปนรอยละ 41 ในป 2547

แนวโนมการโยกยายถนฐานของแรงงาน ภาพรวมของการสงแรงงานไปท างานตางประเทศจากอนโดนเซยในสวนใหญก าหนดจากการสงไปมาเลเซยและซาอดอาระเบย ซงรวมแลวเทากบรอยละ 86 ของการสงแรงงานไปท างานตางประเทศในป 2547 อยางไรกตามถอวาเปนปทดเปนพเศษของการบรรจงานในประเทศดงกลาว การสงแรงงานไปท างานในมาเลเซยลดลงเนองจากไดระงบการเขามาท างานใหมขณะทนรโทษผยายถนทไมปกต ในขณะเดยวกน การบรรจงานในซาอดอาระเบยฟนตวขนจากป 2546 และการบรรจงานในภมภาคยงคงผนผวนอยางตอเนองในป 2548 และ 2549 ตามสถตแบบสอบถามของ IOM/ESCAP ในป 2548 รอยละ 62.7 ของการบรรจงานเกดขนในเอเชยแปซฟก อยางไรกตามในป 2549 สดสวนดงกลาวลดลงเปนรอยละ 46 โดยสวนใหญสงไปทตะวนออกกลาง

ไตหวนหามการน าแรงงานผหญงจากอนโดนเซยเขาท างานตงแตเดอนสงหาคม 2545 เนองจากมการเกบคาบรการทสงจากหนวยงานทองถน และจ านวนผหญงทหนนายจางของตนและกรณการใชเอกสารปลอมของผยายถนอนโดนเซย ทงน ไดมการยกเลกการหามในวนท 17 ธนวาคม 2547 และผหญงจ านวน 8,093 คน ไดรบการจางงานจากอนโดนเซยในชวงครงปแรกของป 2548

47

เชนเดยวกบฟลปปนสและศรลงกา อนโดนเซยเปนหนงในประเทศในเอเชยทสงแรงงานหญงไปท างานตางประเทศมากกวาแรงงานยายถนชาย ในขณะทสดสวนของแรงงานยายถนหญงทแสดงในตารางท 6 มความผนผวน ซงสวนใหญเกดจากทมจ านวนแรงงานทสงไปยงมาเลเซยและซาอดอาระเบย โดยทแรงงานทงหมดทถกสงไปมาเลเซยประกอบไปดวยผหญงระหวางรอยละ 40 ถง 50 ของ แตแรงงานทงหมดทถกสงไปซาอดอาระเบยมากกวารายละ 90 เปนผหญง สถตลาสดระบวารอยละ 75.3 ของแรงงานทงหมดทไปท างานตางประเทศในป 2549 และรอยละ 85.3 ทเดนทางไปตะวนออกกลางเปนผหญง

แรงงานยายถนจากอนโดนเซยมระดบการศกษานอยและท างานในอาชพทใชทกษะฝมอนอยหรอกงฝมอ ผชายสวนใหญท างานในภาคการเกษตร การกอสราง หรอการผลต และผหญงสวนใหญท างานรบใชในบานหรอเปนผดแล รฐบาลอนโดนเซยไดก าหนดคาธรรมเนยมในการจดหางานอยางเปนทางการ โดยอยระหวาง 55 เหรยญสหรฐฯ ส าหรบมาเลเซยและตะวนออกกลาง ไปจนถงมากกวา 2,000 เหรยญสหรฐฯ ไปฮองกงและไตหวน

กฎหมาย กฎระเบยบทเกยวของกบการโยกยายถนฐานของแรงงาน

นโยบายดานแรงงานยายถนยคซฮารโตไดรบการจงใจจากความมงเนนของรฐบาลดานการเตบโตทางเศรษฐกจและการสรางงานใหแกประชาชน ในระยะเวลานน นโยบายจะเคลอนทในแนวทางการมกรอบกฎระเบยบและนโยบายทใหแรงงานยายถนอนโดนเซยสามารถหางานท าในตางประเทศ จนถงยคปฏรปทอนโดนเซยเรมตระหนกวาแรงงานยายถนมความส าคญตอวาทกรรมของชาต จงไดเพมความพยายามในการสงเสรมและคมครองแรงงานยายถนอนโดนเซย

โดยเฉพาะในรฐบาลของซฮารโต ไดจดท ากฎหมายหลก 2 ฉบบ ทเกยวของกบการก ากบแรงงานยาย ถน:

1. ระเบยบรฐบาล ฉบบท 4 ป 2513 วาดวยการบรรจงานแรงงานในประเทศ (Antar Kerja Antar Daerah/ AKAD) และแรงงานท างานตางประเทศ (Antar Kerja Antar Negara/ AKAN) และ

2. กฎกระทรวง ฉบบท 5 ป 2531 ดานการบรรจงานแรงงานท างานในตางประเทศ

ในขณะทในยค บ.เจ. ฮาบบ ไดพยายามใหความคมครองทางสงคมตอแรงงานยายถนผานการจดท ากฎหมาย ดงน:

1. กฤษฎการฐมนตรดานก าลงแรงงาน ฉบบท 92 ป 2531 ดานแผนงานประกนสงคมส าหรบแรงงานยายถน

2. กฤษฎการฐมนตรดานก าลงแรงงาน ฉบบท 209 ดานการบรรจงานในตางประเทศ และ 3. กฤษฎกาประธานาธบด ฉบบท 29 ป 2542 ดานสถาบนความรวมมอในการบรรจงานแรงงาน

อนโดนเซย

ความพยายามดงกลาวสบตอเนองมายงประธานาธบดทานตอมา รฐบาลของประธานาธบดอบดรเราะหมาน วาฮด ด าเนนการใหความคมครองแรงงานยายถนอนโดนเซย รวมถงประชาชนอนโดนเซยทวไปภายใตนโยบายการตางประเทศของอนโดนเซยผานกฤษฎกาประธานาธบด ฉบบท 109 ป 2545 ทอนญาตใหมหนวยอ านวยการประชาชนอนโดนเซย (WNI) และคณะบคคลดานกฎหมายอนโดนเซย (BHI) ภายใตกระทรวงการตางประเทศ

48

อกทง รฐบาลของเมกาวาต ซการโนบตร ไดน าความพยายามดงกลาวขางตนไปสการจดท ากฎหมายภายใตกฎหมายฉบบท 39 ป 2547 วาดวยการบรรจงานและคมครองแรงงานทท างานในตางประเทศ ประการทหนง กฎหมายดงกลาวหรอ undang-undang นนเปนหนงในกฎหมายขนสงสดของอนโดนเซย โดยสงกวากฎของรฐบาลและกฤษฎกาประธานาธบด - ทงน อยภายใตเพยงแตรฐธรรมนญอนโดนเซย หรอ undang-undang Dasar (UUD)

ประการทสอง ในขณะทกฎหมายฉบบนมงเนนการจดระเบยบการบรรจงานของแรงงานยายถนฐานอนโดนเซยในตางประเทศ กฎหมายไดก าหนดใหมการคมครองแรงงานยายถนแทนทกฎหมายการบรรจงานเพยงเทานน และประการทสาม กฎหมายอนญาตใหมการจดตงคณะกรรมการระดบชาตส าหรบการบรรจและคมครองแรงงานยายถนอนโดนเซย (Badan Nasional Perlindungan dan Penempatan TKI/ BNP2TKI)

รฐบาลซซโล บมบง ยดโยโน มงเนนการเสรมสรางการบรหารรฐกจเพอตอบสนองตอประเดนแรงงานยายถนผานกฎหมายบางฉบบ ดงน

1. กฎหมายระดบประธานาธบด ฉบบท 81 ป 2549 และกฤษฎกาประธานาธบด ฉบบท 2 ป 2550 ทด าเนนการตามกฎหมายฉบบท 39 ป 2547 โดยการจดท า BNP2TKI อยางเปนทางการ และ

2. ค าสงประธานาธบด ฉบบท 9 ป 2549 ดานนโยบายการปฏรประบบการบรรจงานและการคมครองแรงงานยายถนอนโดนเซย ซงสงเสรมบทบาทของสถานเอกอครราชทตและสถานกงสลใหญอนโดนเซยในการคมครองแรงงานยายถนอนโดนเซย

การพฒนาในชวงหลงแสดงใหเหนถงสญญาณทกระตนบทบาทเชงรกของรฐบาลในประเดนดงกลาว พรอมดวยสถาบนการด าเนนงานและกรอบกฎหมายทเพยงพอ การบรหารของประธานาธบดโจโก วโดโด ไดมการคมครองประชาชนอนโดนเซยทพ านกอยตางประเทศโดยถอเปนองคประกอบหลกของนโยบายดานการตางประเทศ ซงไดสนบสนนแนวทางส าคญในการบงชปญหาเกยวกบแรงงานยายถนอนโดนเซย ตวอยางเชน อนโดนเซยเรมทจะประเมนการสงแรงงานยายถนไปมาเลเซยขนใหม โดยมจดประสงคในการจดใหมโครงสรางและแผนการบรรจงานทดขนส าหรบแรงงานยายถนอนโดนเซยในมาเลเซย

กฎหมายเชงปกครองดานการคมครองแรงงานยายถนและโครงการใหความรไดรบการจดท าใหเปนปจจบนขนตลอดระยะเวลา และกฎหมายทใหมทสดเกดขนป 2547 โดยเฉพาะกฎในการด าเนนโครงการใหความรแรงงานยายถนทปรากฏในกฎกระทรวง (Peraturan Menteri) ในกรณน กฎหลกคอกฎกระทรวงฉบบท 5 และ 23 ป 2552

กฎกระทรวงฉบบท 5 ป 2552 ก าหนดใหองคกรทมอ านาจรบรองคณภาพโครงการอบรมคอสถาบนการศกษาดานวชาชพ โดยมการประเมนผลการอบรมภายใตมาตรฐาน 3 ดาน: (1) มาตรฐานระดบประเทศคอ มาตรฐานระดบชาตดานความสามารถในการท างาน (SKKNI) (2) มาตรฐานระหวางประเทศ และ (3) มาตรฐานเฉพาะ (sandar khusus) ซงสามารถจดท าไดโดยผใหบรการ

โครงการใหความรแรงงานและการโยกยายถนฐานทปลอดภย รฐบาลระดบจงหวดสามารถพฒนาโครงการอบรบของตน ในขณะทบนทกความเขาใจ (MOU) ระหวางรฐบาล-รฐบาลในเกาหลและญปนมโครงการการอบรมทแตกตางออกไป โดยทวไปแลว โครงการใหความรแรงงานสามารถจ าแนกได 9 ประเภท

49

มาตรฐาน โครงการอบรมหลกแกแรงงานยายถนมดงน

a. โครงการอบรม 60 วน ทงน ในทางปฏบตระยะเวลาอาจปรบเปลยนได b. ภาษา วฒนธรรม ทกษะอาชพ และการแกปญหาในทางปฏบต

ผฝกสอนจะไดรบการอบรมอาชพและภาษา รวมถงแรงงานยายถนเดมจากประเทศปลายทาง สถานทการอบรมสวนใหญจดในอาคารของรฐบาลหรอผใหบรการเอกชน การด าเนนโครงการโยกยายถนฐานทปลอดภยสวนใหญจดขนในอาคารของรฐบาลในหมบาน และไดมความพยายามในการด าเนนโครงการรณรงคการโยกยายถนฐานทปลอดภยโดยรฐผานทางสอสาธารณะ เชน โทรทศน

รฐบาลจดท าคมอการอบรมมาตรฐานส าหรบผใหบรการอบรม อยางไรกตาม ผใหบรการอบรมสามารถปรบหลกสตรของตนใหเขากบประเทศปลายทาง รวมถงระดบการศกษาและศกยภาพของแรงงานยายถน ผลลพธของแตละชวงการอบรมจะไดรบการประเมนโดยผเขารบการอบรมและองคกรผจดเอง อยางไรกตาม รฐบาลมอ านาจในการประเมนโครงการอบรมแรงงานยายถน โดยเฉพาะ BNP2TKI รฐบาลระดบจงหวด และรฐบาลระดบเมอง/อ าเภอ

หนสวนความรวมมอ ผจดโครงการอบรมหลกคอสถาบนรฐบาลและบรษทจดหางานเอกชน (PPTKIS) ซงมความผกพนทางกฎหมายในการใหบรการอบรมตอแรงงานยายถน กระทรวงก าลงแรงงานมหนาทในการเพกถอนใบอนญาตของ PPTKIS ทงในฐานะของบรษทจดหางานและผใหบรการอบรม ซงสวนใหญจะด าเนนการหลงมการลงโทษสถาบนทมปญหา

บรรณานกรม 1. BNP2TKI website (http://www.bnp2tki.go.id). 2. Ministry of Manpower website (http://naker.go.id). 3. Ministry of Foreign Affairs Directorate of the Protection of Indonesian Citizens (http://

perlindungan.kemlu.go.id). 4. Ana Sabhana Azmy. (2012). Negara dan Buruh Migran Perempuan: Menelaah

Kebijakan Perlindungan Masa Pemerintahan Susilo Bambang Yudhoyono, 2004-2010 (State and female migrant workers: Analyzing protection policy of Susilo Bambang Yudhoyono administration, 2004-2010). Jakarta: Yayasan Pustaka Obor Indonesia.

5. International Organization for Migration (IOM), 2010. Labour Migration from Indonesia: An Overview of Indonesian Migration to Selected Destinations in Asia and the Middle East. Jakarta: IOM.

50

สปป. ลาว ประวตเศรษฐกจสงคม สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว (สปป. ลาว) มการโยกยายถนฐานของแรงงานเพมมากขนอยางตอเนองตงแตเรมตนนโยบายจนตนาการใหมในป 2529 ดวยอทธพลทงทางตรงและทางออมของโลกาภวตนและภมภาคาภวตนของเศรษฐกจโลก และจากการเปลยนแปลงระดบมหพภาค กลาวคอ วกฤตทางการเงนในภมภาคและระหวางประเทศ ภยพบตทเชอมโยงกบการเปลยนแปลงทางภมอากาศ การเพมจ านวนประชากรอยางรวดเรวในประเทศก าลงพฒนา หรอการขาดแคลนแรงงานในชาตอตสาหกรรม

ตามการส ารวจป 2549 ประมาณรอยละ 7 ของประชากรจ านวน 5.6 ลานคน ของ สปป. ลาว โยกยายถนฐาน และแรงงานยายถนสวนใหญมอายระหวาง 18 ถง 35 ป และเนองจากภมภาคมความเชอมโยงกนมากขนจากการพฒนาทางเทคโนโลยและการเคลอนทไดงายของผคนทงภายในและภายนอกประเทศ ซงทกประเทศภายในภมภาคไมวาจะเปนประเทศผรบหรอผสงไดรบผลกระทบจากการโยกยายถนฐานของแรงงานในระดบหนง ทงน ประชาชนไดรบการกระตนใหโยกยายถนฐานไปสถานทใหมโดยมความหวงวาจะไดรบโอกาสทดขนดานการจางงานทมคณคา

ประวตการโยกยายถนฐานของแรงงาน การเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) ทผานมานน อาเซยนไดกลายเปนตลาดและฐานการผลตเดยวเพอแขงขนในเวทภมภาคและระหวางประเทศ ซง AEC ไดกอใหเกดโอกาสทแปลกใหมดานการพฒนาและการเตบโตทางเศรษฐกจทเทาเทยมกนระหวางประเทศสมาชกอาเซยน โดยอ านวยความสะดวกในการเคลอนยายสนคา การลงทน และบรการทเสร และการบรหารจดการการเคลอนยายของแรงงานทงในระดบวชาชพหรอทกษะนอย ในกลมของแรงงานมฝมอนน มการด าเนนงานทเปนทางการส าหรบ 7 วชาชพ ภายใตการสนบสนนอยางเปนทางการของการรเรมตลาดแรงงานเสรแหงอาเซยน (วศวกร พยาบาล สถาปนก นกส ารวจนกบญช ทนตแพทย และแพทย) โดยสรางทงความทาทายและโอกาสดานการเตบโตทางเศรษฐกจและการพฒนา

การโยกยายถนฐานเขาประเทศนน มจ านวนเพมขนเลกนอยและคงทของแรงงานยายถนจากตางประเทศเรองจากการด าเนนนโยบายการเปดเศรษฐกจในป 2529 ซงท าใหมการคาและการลงทนจากตางประเทศในหลายภาคสวน สงผลใหบรษท แผนงาน และโครงการจ านวนมากตองการทจะจางงานแรงงานตางชาตทมทกษะวชาชพเฉพาะ ในสวนของการโยกยายถนฐานไปตางประเทศ มทงปจจยผลกและดง และผยายถนไปตางประเทศสวนใหญมทกษะทจ ากด

ปจจยผลกในการโยกยายถนฐานไปประเทศไทยเกดจากความยากจน การวางงาน หรอการไมไดรบคาตอบแทนทพอเพยง หนครวเรอน ภยพบตทางธรรมชาต มลกจ านวนมาก ตองการพฒนาคณภาพชวต และประเพณ/วฒนธรรม ปจจยดงรวมถงความเขาใจวาจะไดรบคาจางสงและสภาพแวดลอมในการท างานทปลอดภย มาตรฐานและสภาพความเปนอยทดขน การมงานททาทายและนาสนใจ การเขาถงระบบการศกษาและสาธารณสขทดขน โอกาสในการไดรบความรและประสบการณชวต และความเขาใจวามความเจรญและความศวไลซ

51

สถตทผานมาจากกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคมแสดงใหเหนวา ระหวางป 2553 และ 2554 มผยายถนไปประเทศไทยจ านวน 33,588 คน และประมาณรอยละ 47 เปนผหญง และในป 2557 และ 2558 แรงงานยายถนไปประเทศไทยเพมขนเปน 50,712 คน และประมาณรอยละ 54 เปนผหญง

ตงแตป 2548 ถง 2558 มการเปลยนแปลงโครงสรางของการจางงานแรงงานในภาคสวนหลก 3 สวนของเศรษฐกจดงน การเกษตร อตสาหกรรม และการบรการ ในสวนของจ านวนก าลงแรงงานภายใตภาคสวนการเกษตรนน ลดลงอยางตอเนอง จากรอยละ 78.5 ในป 2548 เปน 65.3 ในป 2558 ซงสะทอนใหเหนวา แผนการปฏรปโครงสรางจากฐานเกษตรกรรมเปนฐานอตสาหกรรมการผลต

ทศทางนโยบายดานการเปลยนแปลงทางโครงสรางการจางงานนน เหนไดจากการใชแรงงานภายในภาคสวนอตสาหกรรมและการบรการ ซงในระยะเวลา 10 ป (2548 – 2558) มการเพมจ านวนแรงงานในภาคสวนอตสาหกรรมจากรอยละ 4.8 เปน 11.4 และเชนกนในภาคสวนของการบรการเพมขนจากรอยละ 16.7 เปน 23.3 ซงการเพมการใชก าลงแรงงานในภาคสวนเศรษฐกจทงสองภาคน แสดงใหเหนวามปรากฏการณการเตบโตอยางรวดเรวโดยเฉพาะในภาคสวนการบรการ ของ สปป. ลาว อยางไรกตาม ยงไมมการตระหนกทลกซงถงผลกระทบเชงบวกของการเตบโตอยางรวดเรวในภาคสวนน ในสวนของการสรางงานใหกบประชาชนนน การโยกยายถนฐานของแรงงานยงคงมความส าคญในการเปนทางเลอกในการด ารงชวตของก าลงแรงงาน สปป. ลาว

ตามการเตบโตทางเศรษฐกจทรวดเรวของประเทศ แนวโนมการโยกยายถนฐานในระดบทองถน ชาต และภมภาคเพมมากขน และความทาทายเกดจากการเปลยนแปลงโครงสรางจากเศรษฐกจฐานเกษตรกรรมเปนเศรษฐกจฐานอตสาหกรรมหรอการบรการ อกทง รฐบาลของ สปป. ลาว มจดประสงคในการแปรไปสกรอบงานระหวางประเทศดานการบรการจดหางาน เชน อนสญญา ILO วาดวยการจดตงองคกรบรการจดหางาน ค.ศ. 1948 (ฉบบท 88) และเปาหมายการพฒนาทยงยนท 8 งานทมคณคาและการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ อกทง ในสวนของ AEC โดยเฉพาะการเคลอนยายแรงงานฝมอในอาเซยนนน MOLSW ไดปรบพนธกจของตนใหเคลอนออกจากการเปนประเทศดอยพฒนาภายใน 2573 ซงพนธกจของ MOLSW มงเนนการพฒนาคณภาพแรงงาน และท าใหแนใจวามจ านวนแรงงานเพยงพอตอความตองการของตลาด ยกระดบฝมอของก าลงแรงงานใหเทยบเทาระดบทยอมรบในสากล และสงเสรมแรงงานในการท างานทยงยน

ในขณะเดยวกน มแนวโนมการโยกยายถนฐานทมากขนในระดบทองถน ชาต และภมภาค และมความทาทายดานการเปลยนแปลงทางโครงสรางจากเศรษฐกจฐานเกษตรกรรมเปนเศรษฐกจฐานอตสาหกรรมหรอการบรการ ซง MOLSW มเปาหมายในการคมครองสทธตามกฎหมายของแรงงานยายถนทกคน และสงเสรมการโยกยายถนฐานทปลอดภยและการจางงานทมคณภาพส าหรบสงคมในวงกวาง และสรางความสมดลระหวางอปสงคและอปทานดานแรงงานในประเทศสมาชกอาเซยน หรอภายในภมภาคเอเชยแปซฟก รวมทง MOLSW ไดจดท ากฎหมายเฉพาะ และการด าเนนงานทเกยวของกบ MOUs ในภมภาค และตราสารระหวางประเทศฉบบตางๆ

กฎหมาย กฎระเบยบทเกยวของกบการโยกยายถนฐานของแรงงาน กฎหมาย นโยบาย ระเบยบหลกทเกยวของกบการคมครองสทธแรงงานยายถนมดงตอไปน

1. ปฏญญาอาเซยนวาดวยการสงเสรมและคมครองสทธของแรงงานตางดาว 2. กฎหมายแรงงาน (ปรบปรงป 2556) 3. กฎหมายการประกนสงคม (รบรองป 2556)

52

4. วสยทศน MOLSW ป 2573 แผนยทธศาสตร MOLSW ส าหรบการพฒนาดานแรงงานและการประกนสงคม 2559 – 2568 และแผนงาน MOLSW 5 ป ระหวาง 2559 – 2564

5. กฎษฎกานายกรฐมนตร ฉบบท 68/PM ดานการจดสงแรงงานลาวไปท างานในตางประเทศ (วนท 28 พฤษภาคม 2545)

6. ค าสงเลขท 2417/MOLSW ดานการด าเนนการตามกฎษฎกา ฉบบท 68/PM 7. ขอตกลงระดบรฐมนตร เลขท 043/MOLSW ดานการจดตงและควบคมบรษทจดหางาน 8. MOU ระหวางไทย และ สปป. ลาว เกยวกบความรวมมอดานแรงงาน (ปรบปรงเมอวนท 6

กรกฎาคม 2559) 9. บนทกการหารอระหวาง สปป. ลาว และญปน

โครงการใหความรแรงงานและการโยกยายถนฐานทปลอดภย ทงกฎหมายแรงงานและกฤษฎกา ฉบบท 68/PM ก าหนดใหแรงงานยายถนไดรบขอมลเกยวกบสทธและหนาทของตนกอนการท างานในตางประเทศ ทงน บรษทจดหางานตองจดอบรมกอนการเดนทางใหกบแรงงานยายถนของตน ในปจจบน มบรษทจดหางานจ านวน 18 บรษทใน สปป. ลาว ทไดขนทะเบยนกบ MOLSW ใน 18 บรษทดงกลาว 15 บรษทด าเนนการจดหาแรงงานเขาสตลาดแรงงานทงในประเทศและตางประเทศ และ 3 บรษทด าเนนการจดหางานเฉพาะในประเทศ

สนป 2558 มบรษทจดหางานจ านวน 12 บรษททไดรบการอบรมผฝกสอน (Training-of-trainer – TOT) ดานการเตรยมการกอนการเดนทาง ซงด าเนนการโดย MOLSW และไดรบการสนบสนนดานวชาการและงบประมาณโดย ILO จดท าคมอการอบรมและเอกสารการอบรมบางฉบบดานการโยกยายถนฐานทปลอดภยไดรบการจดท าใหเปนปจจบนโดย MOLSW รวมกบ ILO และเอกสารหลกมดงน คมอการอบรมกอนการเดนทาง (ส าหรบผบรรยายหรอผฝกสอน) คมอการอบรมกอนการเดนทาง (ส าหรบผรบการอบรม) คมอปฏบตงานดานการคมครองและบรหารจดการแรงงานยายถน ส าหรบ 3 กระทรวงของ สปป. ลาว (MOLSW, MOFA และกระทรวงความมนคงสาธารณะ) คมอปฏบตงาน MRCs และคมอการตดตามและประเมนผลส าหรบ MRCs

บรษทจดหางานไดน าคมอและแนวทางมาตรฐานไปใชในการอบรมของตนกอนทจะสงแรงงานไปท างานในตางประเทศ บรษทจดหางานทง 15 แหง ไมไดจดท าคมออบรมกอนการเดนทางเปนของตนเอง และไดใชคมอมาตรฐานของ MOLSW ทง 2 รน ในการน บรษทจดหางานทงหมดใชผฝกสอนของตน อกทง เงอนไขหรอมาตรฐานในการคดเลอกผฝกสอนนน จะเปนไปตามทบรษทแตละแหงหรอทงอตสาหกรรมนนๆ เหนสมควร โดยมความชวยเหลอทางวชาการจาก MOLSW

การคมครองแรงงานยายถน ตามกฎหมายแรงงาน บรษทจดหางานมหนาทตามกฎหมายในการตดตามแรงงานยายถนในประเทศปลายทาง กฎหมายแรงงานและกฤษฎกา เลขท 68/PM บรษทจดหางานจะตองรายงานความกาวหนาของแรงงานยายถนเปนระยะ (เชน การรายงานเพมเตมจ านวนแรงงานยายถนทมสญญาจางใหกบ MOLSW เปนรายเดอน)

การปฏบตการงานการใหบรการของบรษทจดหางานจะไดรบการประเมนผลโดย MOLSW ในกรณทมเหตฉกเฉน ผชวยทตฝายแรงงาน (labour attaché) ณ สถานเอกอครราชทต สปป. ลาว จะไดรบการประสานเพอชวยเหลอแรงงานยายถน

53

การสงเสรมการโยกยายถนฐานทปลอดภย มศนยทรพยากรการโยกยายถนฐาน (Migration Resource Centres: MRC) ใน สปป.ลาว จ านวน 2 ศนย ภายใตการก ากบดและของ MOLSW (ศนยจ าปาสก และไชยบร) และ 1 ศนยภายใตสหพนธสหภาพแรงงานลาว (ศนยสะหวนนะเขต) บทบาทและหนาทของ MRCs คอการชวยเหลอแรงงานยายถนในการเขาถงขอมลเกยวกบการโยกยายถนฐานทปลอดภยและโอกาสในการเขาท างานทมคณภาพ เพอเผยแพรเอกสารตางๆ ดานการโยกยายถนฐานของแรงงาน การบรการใหค าปรกษา และการสงตอกรณและจดสรรความรบผดชอบ รวมทงใหการอบรมและสงเสรมการโยกยายถนฐานทปลอดภย

เจาหนาทของศนย MRCs ทง 3 แหง ไดรบการอบรมจาก MOLSW และด าเนนการตามคมอปฏบตงานของ MRC ทง 3 ศนย นอกเหนอจากศนย MRCs มศนยการบรการดานการจางงาน (ESJCs) จ านวน 9 ศนย โดยด าเนนการเพอสงเสรมการโยกยายถนฐานทปลอดภยและการจางงานทมคณภาพ เจาหนาทของศนย ESJCs ไดรบการอบรมดานการเตรยมการกอนการเดนทางตามคมอการอบรมมารฐานของ MOLSW

มการด าเนนโครงการตางๆ ดานการโยกยายถนฐานทปลอดภยและการจางงานทมคณภาพทกปผานการฉลองวนผยายถนระหวางประเทศ และตลาดนดแรงงาน – โดยมการเผยแพรแผนพบ ปายโฆษณา และการดขอมลดานการโยกยายถนฐานทปลอดภยและการจางงานทมคณภาพระหวางการจดงานดงกลาว

บรรณานกรม 1. BNP2TKI website (http://www.bnp2tki.go.id). 2. Ministry of Manpower website (http://naker.go.id). 3. Ministry of Foreign Affairs Directorate of the Protection of Indonesian Citizens (http://

perlindungan.kemlu.go.id). 4. Ana Sabhana Azmy. (2012). Negara dan Buruh Migran Perempuan: Menelaah

Kebijakan Perlindungan Masa Pemerintahan Susilo Bambang Yudhoyono, 2004-2010 (State and female migrant workers: Analyzing protection policy of Susilo Bambang Yudhoyono administration, 2004-2010). Jakarta: Yayasan Pustaka Obor Indonesia.

5. International Organization for Migration (IOM), 2010. Labour Migration from Indonesia: An Overview of Indonesian Migration to Selected Destinations in Asia and the Middle East. Jakarta: IOM.

54

มาเลเซย ประวตเศรษฐกจสงคม

แมวาอตราการเพมประชากรยงคงสงในมาเลเซย แตการขยายตวทางเศรษฐกจ การขยายของเมอง และการมสวนรวมในระดบต าของก าลงแรงงานสตรอยางตอเนอง ท าใหเกดความตองการแรงงานยายถนทสงขน การคาดการณสวนใหญเหนวามแรงงานยายถนจ านวน 3 – 4 ลานคนทท างานอยในมาเลเซย ซงเทากบประมาณรอยละ 20 – 30 ของก าลงแรงงานในประเทศ และเนองจากมการจางงานทเตมทตงแตป 2533 และคนชาตมการศกษาทสง แรงงานยายถนจงทดแทนการขาดแคลนแรงงานทกษะฝมอนอยในภาคสวนเศรษฐกจหลก

ประมาณหนงในสามของก าลงแรงงานในภาคการเกษตร การผลต และการกอสรางเปนแรงงานยายถน เปนอตสาหกรรมทท าใหเกดมลคา 297 พนลาน MYR (68 พนลานเหรยญสหรฐฯ) หรอรอยละ 35.7 ของ ผลตภณฑมวลรวม (GDP) มาเลเซยในป 2557 (กระทรวงการคลง 2558) แมวาจะมสดสวนการจางงานทสงในภาคสวนดงกลาว แตยงคงขาดแคลนแรงงานยายถนเนองจากไมมการใชแรงงานยายถนทไมปกต นโยบายดานการบรหารจดการแรงงานยายถนยงคงเปนการด าเนนการในรปแบบเฉพาะกจตงแตไดเรมใช “การแกปญหาชวคราว” ในการตอบสนองตอการขาดแคลนแรงงานเมอสองทศวรรษทแลว

กรอบงานนโยบายทเดนคอการมระบบโควตาส าหรบการเขามาของแรงงานยายถนและความพยายามในการปรบสถานะการเขาเมองผานการนรโทษชวคราว การด าเนนมาตรการดงกลาวจะตามมาดวยการหามน าเขามาเพมเตมและการบงคบใชกฎหมายในการกกขงและสงผยายถนทไมไดขนทะเบยนกบทางการกลบประเทศ แมวาจะมาการเปลยนแปลงในชวงหลง นโยบายยงคงมงเนนความตอเนองดานการน าแรงงานยายถนเขามาทดแทนความตองการแรงงานของนายจางอยางรวดเรวเปนระยะเวลาชวคราว มากกวาการอนญาตใหตงถนฐานเปนเวลานาน

แมวาจะมแรงงานยายถนอยจะทวไปในตลาดแรงงาน แตรฐบาลมาเลเซยยงไมไดยอมรบบทบาทของแรงงานยายถนในการตอบสนองตอความตองการแรงงานทมทกษะนอย (ยกเวนในภาคสวนทเหนไดชด เชน งานรบใชในบาน) หลายปทผานมา เปาหมายยงคงด าเนนตามนโยบายในการลดจ านวนการจางงานเพอกระตนใหเกดโครงสรางใหมทางเศรษฐกจ

รปแบบเศรษฐกจใหมของมาเลเซยป 2553 และนโยบายอนๆ มงเนนทจะลดการพงพาแรงงานยายถนผานกลยทธทหลากหลาย รวมถงการคดคาธรรมเนยมในการจางงาน การก าหนดคาจางขนต า การเพมอายเกษยณ และการเพมจ านวนผหญงในการท างานทไดรบคาจาง อยางไรกตาม มความยากทจะเปลยนแปลงองคประกอบของก าลงแรงงานเนองจากนายจางขาดแคลนแรงงานอยางมากในบางอตสาหกรรมเมอมการด าเนนตามนโยบายทเครงครด

ในการตอบสนองตอความกงวลทเพมขนของประชาคมระหวางประเทศและกลมผบรโภค มการเปลยนแปลงทโดดเดนในเชงของนโยบายการโยกยายถนฐานและการตอตานการคามนษยในชวงปทผานมา โดยเฉพาะการประกาศมาตรการใหมในแผนมาเลเซยฉบบท 11 ซงพฒนาการคมครองแรงงานยายถนในมาเลเซย สงสญญาณดานความกาวหนาของกรอบการด าเนนงานดานธรรมาภบาล อกทง ในการเขารวมความตกลง

55

หนสวนเศรษฐกจภาคพนแปซฟก (TPP) นน มาเลเซยมความรบผดชอบในการเพมมาตรฐานแรงงานใหสอดคลองกบปฏญญา ILO วาดวยหลกการและสทธขนพนฐานในการท างาน การทบทวนนโยบายนท าใหเกดการเปลยนแปลงหลกหลายประการ รวมถงการด าเนนงานในเชงปฏบต เพอใหขอเสนอแนะส าหรบการเสรมสรางธรรมาภบาลดานการโยกยายถนฐานของแรงงานในมาเลเซย

ประวตการโยกยายถนฐานของแรงงาน

การเตบโตทางเศรษฐกจของมาเลเซยเรมตนตงแตชวงป 2513 และสงผลใหเกดการขาดแคลนแรงงาน โดยเฉพาะในงานทใชทกษะฝมอต าในภาคสวนเศรษฐกจหลกของมาเลเซย: การผลต การบรการ ไรนาและอตสาหกรรมการเกษตร และอตสาหกรรมกอสราง ในการน มาเลเซยจงเปนประเทศผรบแรงงานจากประเทศเพอนบานในอาเซยน

สภาสหภาพแรงงานมาเลเซย (MTUC) และองคกรประชาสงคม เชน Tenaganita, Bar Council และศนย MRC ไดมสวนรวมในการเตรยมการรบแรงงานยายถนทจะเขามารบความทาทายใหมในสภาพแวดลอมใหม ซง ศนย MRC รวมกบสภาสหภาพแรงงานมาเลเซย และสหพนธนายจางมาเลเซย (MEF) ไดจดโครงการใหความรเพอสรางความตระหนกรใหกบแรงงานยายถนดานอนตรายจากการท างาน สทธแรงงาน และนโยบายดานแรงงานของประเทศ ซงแรงงานยายถนทไดรบการคดเลอกไดรบการฝกใหเปนทปรกษาเพอใหเขาถงเพอนแรงงานทมปญหาได

ตงแต 2555 ILO และ Bar Council แหงมาเลเซย รวมกบกระทรวงทรพยากรมนษย (MOHR) และกระทรวงมหาดไทย (MOHA) ไดสนบสนนดานการหารอรวมกบผชวยทตฝายแรงงานและเจาหนาทกงสลจากประเทศตนทางทประจ าอยในมาเลเซย ซงการหารอดงกลาวท าใหเกดความเขาใจทดขนดานกฎหมายและกระบวนการของมาเลเซย ซงไดมการสอสารขอมลดงกลาวตอไปยงแรงงานยายถน อกทง มการเตรยมขอมลแผนพบใหกบเจาหนาทดงกลาวเพอสงตอไปยงแรงงานยายถน ในขณะเดยวกน มการแจกจายแนวทาง ปาย และแผนพบจ านวนมากเมอมผชวยทตฝายแรงงานรวมด าเนนการ โครงการดงกลาวก าหนดใหผชวยทตฝายแรงงานและทปรกษาฝายแรงงานเผยแพรขอมลทเกยวของกบสทธในการท างานในสถานทท างาน และสทธประโยชนอนๆ ของแรงงานดวย

ศนย MRC ทง 3 แหง ไดด าเนนการในการระบปญหาทแรงงานยายถนพบเจอ เมอแรงงานยายถนถกละเมดสทธ ศนย MRC จะหารอกบสหพนธนายจางมาเลเซยและสภาสหภาพแรงงานมาเลเซยในการรวมกนแกไขปญหา ซงศนย MRC ตงอยในภาคกลาง (กวลาลมเปอร) และไดหารอรวมกบผชวยทตฝายแรงงานและทปรกษาฝายแรงงานเพอท าใหแนใจวาแรงงานยายถนไดรบขอมลทถกตอง

กฎหมาย กฎระเบยบทเกยวของกบการโยกยายถนฐานของแรงงาน

กระทรวงแหงรฐบาลกลางทด าเนนงานดานการพฒนาและการบรหารจดการนโยบายการโยกยายถนฐานของแรงงานในมาเลเซยไดแกกระทรวงทรพยากรมนษย และกระทรวงมหาดไทย โดยหนาทความรบผดชอบของทงสองหนวยงานยงไมไดจดสรรอยางเทาเทยมกนเนองจากกระทรวงมหาดไทยไดเปนหนวยงานน าดานการก าหนดนโยบายและด าเนนการมาหลายป ในการน นโยบายการโยกยายถนฐานของแรงงานมาเลเซยยงคงมงเนนดานความมนคงของชาต และจดท ามาตรการในการขยายหรอท าสญญาแรงงานยายถนในประเทศ และ

56

ลดจ านวนการโยกยายถนฐานทไมปกตเปนนโยบายหลกแทนการบรหารจดการผลกระทบจากการโยกยายถนฐานทมตอเศรษฐกจของประเทศและการพฒนาสงคมหรอการคมครองสทธของแรงงาน

หนวยงานทควบคมดแลนโยบายการโยกยายถนฐานในมาเลเซยคอวาระของคณะกรรมการ (Cabinet Committee) ดานแรงงานตางชาตและผเขาเมองผดกฎหมาย (CCFWII) ซงกระทรวงมหาดไทยเปนเลขานการของคณะกรรมการ CCFWII มรองนายกรฐมนตรเปนประธาน และมผแทนจาก 13 กระทรวง เมอเรมแรกในการจดตงนน คณะกรรมการฯ มหนาทในการวางนโยบายดานการโยกยายถนฐานของแรงงาน แตไดขยาย พนธกจในป 2548 เพอรวมประเดนของการเขาเมองโดยผดกฎหมายดวย

ตารางท 1

แรงงานยายถนในมาเลเซย จ าแนกตามภาคสวน

(ณ วนท 31 ธนวาคม 2559)

สญชาต รบใชในบาน การกอสราง การผลต

หญง ชาย รวม หญง ชาย รวม หญง ชาย รวม 1 กมพชา 4 2,191 2,195 136 34 170 828 1,334 2,162 2 อนโดนเซย 533 92,142 92,675 190,353 16,505 206,858 37,424 88,703 126,127 3 สปป. ลาว 0 18 18 1 0 1 7 7 14 4 เมยนมา 10 93 103 16,407 740 17,147 80,983 19,020 100,003 5 ฟลปปนส 101 36,491 36,592 3,371 118 3,489 3,719 525 4,244 6 ไทย 13 312 325 586 11 597 266 63 329 7 เวยดนาม 5 517 522 3,562 213 3,775 10,319 16,026 26,345 รวม 666 131,764 132,430 214,416 17,621 232,037 133,546 125,678 259,224

สญชาต การบรการ การเพาะปลก การเกษตร รวม

หญง ชาย รวม หญง ชาย รวม หญง ชาย รวม 1 กมพชา 92 928 1,020 101 80 181 191 76 267 5,995 2 อนโดนเซย 23,804 17,392 41,196 179,593 33,773 213,366 64,153 14,112 78,265 758,487 3 สปป. ลาว 0 1 1 0 1 1 2 0 2 37 4 เมยนมา 13,313 1,783 15,096 1,341 266 1,607 3,833 703 4,536 138,492 5 ฟลปปนส 3,780 1,787 5,567 3,223 1,149 4,372 3,154 948 4,102 58,366 6 ไทย 4,521 4,379 8,900 289 171 460 1,172 591 1,763 12,374 7 เวยดนาม 673 767 1,440 28 28 56 209 202 411 32,549 รวม 46,183 27,037 73,220 184,575 35,468 220,043 72,714 16,632 89,346 1,006,300

หญง 354,200 35.2% ชาย 652,100 64.8% รวม 1,006,300 100%

แหลงขอมล: กรมตรวจคนเขาเมอง มาเลเซย

57

เนองจากยงไมมบทบญญตทางกฎหมายหรอการปกครองในการก ากบดแลการคมครองผลภยในมาเลเซย ค าวา “ผเขาเมองผดกฎหมาย” เปนการกลาวถงกลมทรวมถงแรงงานยายถนทไมมเอกสารและผประสงคลภยในมาเลเซยดวย

มขอบงชบางประการวานโยบายดานการโยกยายถนฐานของแรงงานอาจสอดคลองกบเปาหมายการพฒนาประเทศและใหการคมครองแรงงานทดขน ในแผนงานมาเลเซยฉบบท 11 ระบไววา “นโยบายการเขาเมองและการจางงานส าหรบแรงงานตางชาตจะตองมการก าหนดขน โดยค านงถงเงอนไขของอตสาหกรรมและสวสดการของแรงงานยายถน... กระทรวงทรพยากรมนษยจะมบทบาทน าในการก าหนดนโยบายส าหรบการบรหารจดการแรงงานตางชาต” (รฐบาลมาเลเซย, 2558, หนา 5-18) ซงถอเปนกาวเชงบวกในการบรรล ธรรมาภบาลดานการโยกยายถนฐานของแรงงานทดยงขน

พระราชบญญตการเขาเมอง พ.ศ. 2502

พระราชบญญตการเขาเมองก าหนดกฎในการจดการและการพ านกของแรงงานยายถนในมาเลเซย และการบงคบใชใหเปนไปตามกรมการเขาเมองของกระทรวงมหาดไทยในการตอบสนองตอการเพมขนอยางรวดเรวของผยายถนทไมมเอกสารทท างานในประเทศ และไดมการปรบปรงกฎหมายในเดอนสงหาคม 2545 โดยมความพยายามในการควบคมการเขาออกของผยายถนไมปกต การปรบปรงกฎหมายท าใหผยายถนทไมด าเนนการตามนโยบายการเขาเมองมาเลเซยดานการเขามา พ านก และท างาน สามารถไดรบการจบกมโดยหนวยงานทมอ านาจหนาทหรอกองอาสาประชาชน (RELA)

อกทง กฎหมายไดน าการลงโทษทเขมงวดตอทงนายจางทจางงานแรงงานยายถนทไมมเอกสารและตวแรงงานยายถนทไมปกตดวย รวมถงการปรบเปนเงนจ านวน 10,000 MYR (2,280 เหรยญสหรฐฯ) ขยายการจ าคกถงระยะเวลา 5 ป และการสงกลบทรวดเรว การด าเนนการดานการลงโทษของกฎหมายนน ด าเนนการอยางไมเทาเทยมระหวางนายจางและผยายถน และไมมผลกระทบทเหนไดชดในการลดจ านวนแรงงานยายถนทไมปกตในมาเลเซย และในป 2549 รฐบาลมาเลเซยไดเรมใชศาลการเขาเมองในศนยกกขงบางแหง เพอใหสอดคลองกบกระบวนการการสงกลบโดยใชศนยกกขงเปนศนยเบดเสรจ โดยผยายถนจะถกกก พจารณาคด และลงโทษส าหรบการเขาเมองและพ านกโดยผดกฎหมาย

พระราชบญญตการจางงาน พ.ศ. 2498 และกฎหมายดานแรงงานอนๆ

ความหมายของการจางงานและสภาพการจางงานส าหรบแรงงานยายถนถกก าหนดโดยพระราชบญญตการจางงาน ซงกระทรวงทรพยากรมนษยเปนหนวยงานทก ากบดแล กฎหมายแรงงานอนๆ เชน พระราชบญญตดานความปลอดภยและอาชวอนามย พระราชบญญตดานการชดเชยแรงงาน พระราชบญญตดานความอตสาหกรรมสมพนธ และพระราชบญญตสหภาพแรงงาน มผลตอแรงงานยายถน ตามหลกการแลว กรอบงานของการจดท ากฎหมายแรงงานใหความเทยมกนระหวางแรงงานทขนทะเบยนและคนชาตในประเดนดานคาจาง ชวโมงการท างาน วนหยด การเลกจาง การไมเลอกปฏบต เสรภาพในการรวมตว การเขาถงกลไกการรองทกข และการคมครองอนๆ ในทางปฏบตกฎหมายแรงงานสวนใหญไมไดบงคบใชอยางเตมประสทธภาพตอแรงงานยายถน

58

พระราชบญญตบรษทจดหางานเอกชน พ.ศ. 2524

ระเบยบกระบวนการจดหางานของแรงงานยายถนระบอยในกฎหมายบรษทจดหางานเอกชน ป 2524 บรษทจดหางานเอกชนจะตองไดรบใบอนญาตด าเนนการจากกระทรวงทรพยากรมนษย และจะตองมการรบรองการบรรจงานของแรงงานไปท างานตางประเทศ ซงแตเดมกฎหมายก ากบดแลบรษทจดหางานโดยการใหบรการจดหางานในประเทศและสงแรงงานมาเลเซยไปท างานตางประเทศ ทงน กฎหมายมความลาสมยตอบรบทการเขามาท างานในประเทศในปจจบนของแรงงานยายถน

คาดวาจะมการรวมกฎหมายฉบบนโดยพระราชบญญตบรษทจดหางานเอกชน ซงฉบบรางไดเผยแพรสสาธารณะเมอป 2557 แตยงคงมการชะลอกระบวนการออกกฎหมายดงกลาว กระทรวงทรพยากรมนษยกลาววากฎหมายฉบบใหมจะรวมถงการจดหางานของแรงงานตางชาตและปรบปรงการบงคบใชกฎหมาย – โดยเฉพาะในการจดหางานผรบใชในบาน – แตจะไมระบถงประเดนการใชบรษทรบจางท าใหแทน (outsourcing agencies)

พระราชบญญตตอตานการคามนษย พ.ศ. 2550

พระราชบญญตตอตานการคามนษยลงโทษการคามนษยในรปแบบของการแสวงหาประโยชนจากแรงงาน โดยสอดคลองกบมาตรฐานระหวางประเทศภายใตพธสารปาเลอโมแหงสหประชาชาต โดยมการปรบปรงใหเปนกฎหมายตอตานการคามนษยและตอตานการขนผยายถนเขาเมอง (ATIPSOM) ป 2553 ซงไดขยายความหมายของการคามนษยใหครอบคลมการปฏบตทกอยางทเกยวของกบการจดหาหรอไวซงคนเพอใชแรงงานหรอบรการดวยการบบบงคบ

กฎหมายครอบคลมทกมตของการคามนษยและมการลงโทษทรนแรงถงการจ าคก 20 ป และปรบผกระท าความผด เมอมการรองทกข แมวาจะมการระบตวนายจางทจะตองรบผดชอบทางกฎหมายในขนตอนแรกแลวยงคงมภารกจทนากงวลใจเนองจากมการจดจางภายนอกและท าสญญารบชวงเปนจ านวนมาก

เขาใจถงความส าคญในการคมครองสทธของแรงงานทกคนเพอหลกเลยงสภาพการท างานทแยทสด ดงนน สภาสหภาพแรงงานมาเลเซย (Malaysian Trades Union Congress: MTUC) ไดด าเนนการเชงรกเพอเขาถงแรงงานยายถนเพอใหเขารวมเปนสมาชกของสหภาพแรงงาน และจดหาความชวยเหลอทางกฎหมายส าหรบกรณการถกละเมด ตามทไดมการตรากฎหมาย รฐบาลมาเลเซยไดจดแผนปฏบตงานแหงชาตระยะ 5 ป (2553-2558) ขนเพอพฒนามาตรการเชงปองกน คมครอง และสรางความตระหนกรใหแกสงคม ในเดอนพฤศจกายน 2556 รฐบาลมาเลเซยไดจดท ากระบวนการปฏบตงานมาตรฐานส าหรบการสบสวนและด าเนนคดการคามนษย และจะมการจดท าการตดตามแผนปฏบตงานป 2559-2563 ตอไป

คณะกรรมการส าหรบการตอตานการคามนษยและตอตานการขนผยายถนเขาเมอง (MAPO) มหนาทรบผดชอบการก ากบดแลการด าเนนงาน ซงมผแทนจากกระทรวงตางๆ ทเกยวของ และมประธานคอกระทรวงมหาดไทย และไดจดตงหนวยการตอตานการคามนษยขนในหนวยงานต ารวจมาเลเซยเพอการสบสวนคดการคามนษย และมต าแหนงเฉพาะ ณ กรมตรวจคนเขาเมองและส านกงานอยการสงสด ทงน ความพยายามของรฐบาลในการตอตานการคามนษยไดรวมหนวยงานดานแรงงานในสหวชาชพเพอการบงคบใช

59

กฎหมายดวย รวมถงการจดตงหนวยตอตานการคามนษยภายใตกระทรวงทรพยากรมนษย และมบทบญญตในการอบรมพนกงานตรวจแรงงานในบรบทของการคามนษยดวย

หนสวนความรวมมอ

มาเลเซยไดเรมเจรจาทวภาค MOUs เพอการบรหารจดการการโยกยายถนฐานของแรงงานตงแตป 2527 และระยะหลงน ไดมการลงนามใน MOUs รวมกบศรลงกา จน ไทย บงกลาเทศ ปากสถาน อนเดย เวยดนาม และอนโดนเซย อยางไรกตาม ในหลายกรณ ยงคงมปญหาดานการละเมดสทธแรงงานและหลอกลวงแมวาจะมกระบวนการทเปนทางการในการโยกยายถนฐาน ท าใหเกดความตงเครยดดานการทตและการระงบการบรรจงานแรงงาน การเอารดเอาเปรยบกบผรบใชในบานเปนประเดนหลกท MOUs จะตองแกไข ซงมการหยดการจดสงแรงงานชวคราวกบฟลปปนส อนโดนเซย และกมพชาเปนระยะๆ

ในขณะทมการเพมการคมครองกลมแรงงานรบใชในบานในมาเลเซย ปญหาหลกในการใชขอตกลงดงกลาวเสมอนเปนเครองมอในการเปลยนแปลงทน าไปใชตามพนฐานของสญชาตมากกวาตามภาคสวน ดงนน อาจท าใหเกดผลกระทบทไมไดตงใจในการเลอกปฏบตตอผรบใชในบานในบางสญชาต แทนทจะท าใหเกดความเสมอภาคทกคนเทากนในการด าเนนงานตามกฎหมายของชาต

ผรบใชในบานชาวฟลปปนสเปนกลมทไดรบสทธและคาจางทสงทสดจากการเจรจาทเขมแขงของรฐบาลในการจดท า MOUs ซงเปนกลมแรงงานทเลกในการท างานในภาคสวนน เนองจากวาผรบใชในบานทลงทะเบยนรอยละ 73 เปนแรงงานทมาจากประเทศเพอนบานคออนโดนเซยในป 2556 และแนวโนมชวงปทผานมามความหลากหลายดานสญชาตของผรบใชในบานเพมขนเนองจากวารฐบาลไดขยายและรบรองขอตกลงทวภาคเพมมากขน

บรรณานกรม

1. Induction Course for Foreign Workers Working in Malaysia- course conducted in the source country; Study material to obtain Certificate of Eligibility (CE).

2. Guideline for Employing Maids. 3. Consultations with Labour Attachés and Consular Labour Officials in Malaysia on the

protection of Migrant Workers. 4. International Labour Standards on Migrant Workers’ Rights- Guideline for Policy Makers

and Practitioners. 5. Policy, Procedures and Conditions to employ Foreign Workers. 6. Handbook for Foreign Workers Working in Malaysia. 7. Review of Labour Migration Policy in Malaysia/Tripartite Action to Enhance the

Contribution of Labour Migration to Growth and Development in ASEAN (TRIANGLE II Project). ILO Regional Office for Asia and the Pacific. Bangkok: ILO, 2016.

60

เมยนมา ประวตเศรษฐกจสงคม การออกมาจากการโดดเดยวทางการเมองและเศรษฐกจ เมยนมามความมานะในการสรางการเตบโตทางเศรษฐกจทครอบคลมและลดความยากจน เมยนมามศกยภาพในการขยายเศรษฐกจ ครอบครองทรพยากรทางธรรมชาตทลนเหลอ มภมศาสตรทตงอย ณ จดตดของเอเชย มประชากรเยาววย และตลาดขนาดใหญทมโอกาสดานการลงทนสง การเลอกตงระดบชาตทประสบความส าเรจเมอเดอนพฤศจกายน 2558 แสดงใหเหนถงความกาวหนาทส าคญของการเปลยนแปลงในเมยนมา

รฐบาลทน าโดยพรรคสนนบาตแหงชาตเพอประชาธปไตย (NLD) เรมบรหารประเทศตงแตเดอนเมษายน 2559 ในเมยนมา ซงเปนรฐบาลพลเรอนแรกในระยะเวลาหลายทศวรรษ รฐบาลใหมไดน านโยบายเศรษฐกจใหมมาและเรงความพยายามดานกระบวนการเพอความสงบภายใตการน าของนางออง ซาน ซจ ทปรกษาแหงรฐ เมอวนท 31 สงหาคม 2559 การประชมสญญาปางโหลงศตวรรษท 21 โดยรวมผแทนรฐบาล เจาหนาทฝายทหาร ชนกลมนอยตดอาวธ และผมสวนไดสวนเสยประชมรวมกน ณ กรงเนปดอว

ปจจบนจงมโอกาสในการปฏรป สรางความเจรญใหกบทกคน และท าใหประเทศกลบมาเปนหนงในประเทศทมพลวตทางเศรษฐกจในเอเชย ในการเปนประเทศทมขนาดแผนดนแมทใหญทสดในเอเชยตะวนออกเฉยงใต เมยนมาเปนประเทศทมความหนาแนนของประชากรนอยทสดในภมภาค โดยมแผนดนทอดมสมบรณ ศกยภาพในการเพมการผลต สรางก าไรทางการเกษตร และมทรพยากรธรรมชาตทลนเหลอ สถานททางภมศาสตรตงอยบนทางแยกของจนและอนเดย สองประเทศทมพลวตทางเศรษฐกจระดบโลก ท าใหเมยนมามต าแหนงทดในการเรมตนบทบาทในฐานะจดศนยกลางการคาของภมภาค และเปนผผลตแร กาซธรรมชาต และผลผลตทางการเกษตร

การเตบโตทางเศรษฐกจของเมยนมาลดลงมาเปนรอยละ 7 ในป 2558 และ 2559 เนองจากเงนเฟอทเกดจากดานอปทานขณะทมน าทวมใหญ การชะลอตวของการลงทนใหม และความทาทายจากสภาพแวดลอมภายนอก ซงน าทวมใหญในเดอนกรกฎาคม 2558 มผลกระทบตอผทจนและมความเสยงทสดในประเทศ และท าใหเกดเงนเฟอ ซงมการคาดการณวาการเตบโตตอไปจะเฉลยอยทรอยละ 8.2 ตอป

ความยากจนในเมยนมานนกระจกตวอยในพนทชนบท ทคนจนอาศยการท าการเกษตรและการจางงานชวคราวในการด ารงชวต หลายคนอยทเสนความยากจนและออนไหวตอสภาวะเศรษฐกจ เนองจากคนสวนใหญพงพงการเกษตรขนาดเลก จงอาจมเกราะปองกนเงนเฟอ แตคนจนในเมองนนไดรบผลกระทบอยางสงจากการทราคาอาหารสงขน

ภายในประเทศสมาชกอาเซยน เมยนมาเปนประเทศทมอายคาดเฉลยต าทสด และมภาวะการตายของเดกและทารกสงเปนอนดบสอง เพยงหนงในสามของประชาชนเขาถงไฟฟาและความหนาแนนของถนนต า ณ 219.8 กโลเมตรตอทดน 1,000 ตารางกโลเมตร จากทมการเปดเสรในภาคสวนโทรคมนาคมเมอป 2556 สวนแบงตลาดมอถอและอนเทอรเนตเพมขนอยางมนยส าคญจากนอยกวารอยละ 20 และ 10 ในป 2557 เปนรอยละ 60 และ 25 ดงนนการสรางนโยบายและระเบยบทตอเนองในภาคสวนโทรคมนาคมจะชวยใหเกดการลงทนและการเตบโตทมนคง

61

ประวตการโยกยายถนฐานของแรงงาน ปจจบน การเคลอนยายของประชาชนจากประเทศหนงไปสประเทศหนงเปนการปฏบตทเปนสามญททราบกนในนามการโยกยายถนฐาน ผคนจ านวนมากขนมโอกาสในการโยกยายถนฐานเพอหาโอกาสดานการจางงานและคณภาพชวตทดขน การเปลยนแปลงของสภาพเศรษฐกจโลกและการพฒนาทางเศรษฐกจในระดบทไมเทาเทยมกนระหวางแตละประเทศท าใหบางประเทศกลายเปนประเทศทพฒนาแลว บางประเทศมโอกาสดานการจางงานนอยกวา มคาจางต ากวา มความยากจน และภยพบตทางธรรมชาต และความขดแยงทใชอาวธ ปจจยเหลานเปนการผลกใหคนยายถนไปยงประเทศท “หญาสเขยวกวา”

ในกรณของเมยนมา เปนการปฏบตทมมานานในการทคนจะโยกยายถนฐานออกไปท างานในตางประเทศ รฐบาลเมยนมาไดมความพยายามในการด าเนนการดานแรงงานยายถนตงแตป 2533 โดยมจดมงหมายในการจดระบบการอนญาตแรงงานเมยนมาไปท างานตางประเทศภายใตการโยกยายถนฐานทถกกฎหมาย ผานกฎหมายทเกยวของกบกฎหมายการไปท างานในตางประเทศทจดท าขนเมอป 2542

ตามบนทกอยางเปนทางการของกรมแรงงาน (DOL) ภายใตกระทรวงแรงงาน ตรวจคนเขาเมอง และประชากร (MOLIP) ประเทศปลายทางไดหลกไดแก ไทย มาเลเซย เกาหลใต สงคโปร และญปน อตสาหกรรมหลกทจางเปนแรงงานทวไปไดแก การผลต การกอสราง การเกษตร และการบรการ อกทง UAE เปนประเทศทรบแรงงานเมยนมาเขาท างานในโรงแรมและสายการบน

ประชาชนเมยนมาไดใชการโยกยายถนฐานเปนกลยทธในการอยรอด – เพอการหนภยและการการด ารงชพ ผทโยกยายถนฐานไมไดเพยงแคดแลตนเองแตยงสงเงนกลบมาใหครอบครวและชมชน คนจากเมยนมาโยกยายถนฐานโดยธรรมชาต และใชนายหนาเพอผานเสนทางใหมและอนตราย ตงแตป 2543 มชองทางทเพมขนส าหรบแรงงานเมยนมา โดยผานการเตรยมท างานไดลวงหนาและจดท าเอกสารทจ าเปน อยางไรกตาม แรงงานเมยนมาจ านวนมากยงคงโยกยายถนฐานจากประเทศตนโดยไมผานชองทางดงกลาว

ตามการส ารวจประชากรเมยนมาในป 2557 แรงงานยายถนเมยนมารอยละ 70.2 พ านกอยในประเทศไทย และจ านวนทนอยกวาแตยงคงเปนจ านวนทส าคญอยนนท างานในมาเลเซย จน และสงคโปร ประเทศอนๆ ทเปนประเทศปลายทางแตไมไดระบในการส ารวจไดแกเกาหลใต ญปน กาตาร ซาอดอาระเบย และสหรฐอาหรบเอมเรตส ทงน การโยกยายถนฐานทถกกฎหมายไมสามารถรบรองวาแรงงานไดรบสทธและเสรภาพจากการถกแสวงหาประโยชน การทจรต การขเขญ และการฉอโกง

กฎหมาย กฎระเบยบทเกยวของกบการโยกยายถนฐานของแรงงาน กฎหมายทมอยคอกฎหมายวาดวยการไปท างานตางประเทศ 2542 ไมเพยงพอในการก าหนดบทบญญตทชดเจนเกยวกบโครงการทเหนอกวาการท างาน กระทรวงแรงงาน ตรวจคนเขาเมอง และประชากร (MOLIP) จงไดออกประกาศ ฉบบท (560/2014) ภายใตมาตรา 31 (b) ของกฎหมายวาดวยการไปท างานตางประเทศ เมอวนท 14 มถนายน 2557 ซงประกาศดงกลาวไดระบถงดานการด าเนนงานของบรษทจดหางานเอกชนและสหพนธบรษทจดหางานแรงงานเมยนมาไปท างานตางประเทศ

ค าสงเกยวกบการอบรมมดงตอไปน 1. เพอใหแนใจวาแรงงานเขารวมการอบรมกอนการเดนทางกอนทจะเดนทางไปยงประเทศผรบ

62

2. เพอใหการอบรมแรงงานเกยวกบขอก าหนดและเงอนไขของสญญาจางงาน มาตรการในการคมครองแรงงานยายถน ภาษาของประเทศผรบ วฒนธรรมและจารตประเพณ ขอมลทเกยวของดานกฎหมาย ความรดานระบบการสงเงนกลบใหครอบครว ทอยและการตดตอหนวยงานทส าคญ และหมายเลขโทรศพทและอเมล และอนๆ และใหขอมลทเกยวของเกยวกบกลไกการรองทกข และสงทควรและไมควรท าในประเทศผรบและในสถานทท างาน

3. มความรบผดชอบอยางสงสดโดยบรษทจดหางานตอแรงงานยายถน ตงแตเรมตนออกเดนทางไปยงประเทศปลายทางจนถงการเดนทางกลบประเทศภายหลงการสนสดสญญาจางงาน

อกทง มจรรยาบรรณของสหพนธบรษทจดหางานแรงงานเมยนมาไดเตรยมการสนบสนน ILO GMS TRIANGLE Project ภายใตการก ากบดแลของกระทรวงแรงงาน ตรวจคนเขาเมอง และประชากร ใหสอดคลองกบปฏญญาอาเซยนวาดวยการสงเสรมและคมครองสทธของแรงงานตางดาว ป 2550 อนสญญา ILO ฉบบท 181 และมาตรฐานแรงงานระหวางประเทศดานการโยกยายถนฐาน โดยไดมการจดพมพโดย MOEAF และจะมการรวมสงเกตการณของสมาชกโดยสมครใจ

กองการโยกยายถนฐานของกรมแรงงาน (DOL) มสวนรวมในการอนญาตและดแลโครงการใหความรแรงงานและโครงการด าเนนงานเพอการโยกยายถนฐานทปลอดภย ในขณะเดยวกน ไดจดอบรมกอนการจางงานและกอนการโยกยายถนฐานในยางกง การอบรมกอนการเดนทางทงหมดเปนหลกสตรบงคบ หลกสตรอบรมกอนการเดนทางของแรงงานยายถนภายใตระบบ EPS ของเกาหลจะเปนไปตามการเตรยมการของ HRD-Korea

ในปจจบน หนวยงานดงกลาวด าเนนการจดการอบรมกอนการเดนทางส าหรบแรงงานยายถนไปเกาหลและมาเลเซยตามหลกสตรมาตรฐานทมผฝกสอนเฉพาะ แรงงานยายถนทกคนทจะเดนทางไปตางประเทศจะตองขนทะเบยนรบบตรแรงงานตางประเทศ ซงบตรนจะมอบใหกบผทจบหลกสตรกอนการเดนทางเทานน

ศนยฝกอบรมทกษะ Yankin จะจดอบรมครงวนส าหรบแรงงานยายถนทจะไปท างานในสงคโปร ญปน และสหรฐอาหรบเอมเรตส อกทง บรษทจดหางานเอกชนมการจดการอบรมกอนการเดนทางโดยสรปสนๆ ใหกบแรงงานยายถนของตนกอนการเดนทางไปท างานในประเทศไทย

ในเมยนมา กฎหมายทเกยวของกบการไปท างานตางประเทศมผลเมอวนท 9 กรกฎาคม 2542 เพอบรหารจดการดานการไปท างานตางประเทศ โดยวตถประสงคของกฎหมายมดงน

a. ท าใหเกดประโยชนและการใชประโยชนอยางเปนระบบของทรพยากรมนษยของรฐเพอการสรางรฐทเปนสมยใหมและพฒนาแลว

b. ท าใหผทหางานในตางประเทศรบโอกาสในการจางงาน และมหลกประกนในการจางงานอยางเปนระบบ c. ท าใหแนใจวาไมมการเสยสทธหรอประโยชนของแรงงานทพงได และ d. ท าใหเกดการใชประโยชนในประเทศอยางเปนระบบจากการทไดรบความร ประสบการณ และทกษะ

จากตางประเทศ ตามประเภทของการท างานในตางประเทศ

กรมแรงงานมหนาทในการออก ตอ และเพกถอนใบอนญาตจดหางานในตางประเทศ และการก ากบดแลบรษทจดหางานทไดรบอนญาต และเพอก ากบการจดการอบรมกอนการจางงานส าหรบคนหางานในตางประเทศ และการอบรมกอนการเดนทางส าหรบแรงงานยายถนกอนทจะเดนทาง

รฐบาลเมยนมาไดจดตงคณะกรรมการก ากบการไปท างานตางประเทศเมอวนท 27 พฤษภาคม 2554 โดยมรฐมนตรวาการกระทรวงแรงงาน ตรวจคนเขาเมอง และประชากร เปนประธาน เพอประโยชนของเมยนมา

63

และประชาชนในการรวมกนเปลยนแปลงสถานการณในประเทศ คณะกรรมการมอ านาจในการดแลแรงงานยายถนดานการสงแรงงานออกไป การประสานงาน การก ากบดแล และการทบทวนและใหแนวทางทจ าเปน

คณะกรรมการก ากบการฯ ไดรบการจดตงขนใหม โดยมรฐมนตร MOLIP เปนประธานและมปลดกระทรวงดานแรงงานเปนเลขานการ และประกอบไปดวยเจาหนาทระดบสงจากหนวยงานทเกยวของไดแก ดานชายแดน มหาดไทย คมนาคมและการสอสาร แผนงานและงบประมาณ สวสดการสงคม บรรเทาและตงรกรากใหม และตรวจสอบภายใน เมอวนท 29 กนยายน 2559

นโยบายการอ านวยความสะดวกตอขนตอนและกระบวนการการโยกยายถนฐานส าหรบแรงงานยายถนเมยนมาทท างานอยในตางประเทศและทอาจจะโยกยายถนฐานไปท างานมดงตอไปน

a. ท าใหชองทางการโยกยายถนฐานโดยถกกฎหมายงายขนเพอใหประชาชนเมยนมาสามารถท างานในตางประเทศได

b. เพอท าใหแนใจวาสทธขนพนฐานของผยายถนไดรบการคมครอง c. เพอลดคาใชจายทเกยวของกบการโยกยายถนฐาน d. เพอพฒนาสถานะทางเศรษฐกจสงคมของผยายถนและครอบครว e. เพอใหผยายถนมประสบการณเชงบวกตอการโยกยายถนฐาน และไดรบทกษะและความรจาก

ตางประเทศ และเพอสงตอประสบการณดงกลาวภายหลงจากกลบมายงเมยนมา f. เพอสรางการเคลอนทไดงายใหเปนสวนหนงของยทธศาสตรการพฒนาประเทศ g. เพอรวมมอกบองคกรระหวางประเทศและประชาสงคม (ทงระหวางประเทศและทองถน) ในประเดน

ดานแรงงานยายถน และ h. เพออ านวยความสะดวกในการจดเกบขอมล การบรหารจดการขอมล การวจย และการวเคราะหนโยบาย

กระทรวงแรงงาน ตรวจคนเขาเมอง และประชากร ไดรเรมแผนปฏบตการระดบชาตระยะ 5 ป โดยรวมกบ IOM ส าหรบการคมครองและบรหารจดการแรงงานยายถนเมยนมาอยางเปนระบบตามนโยบายการโยกยายถนฐาน โครงการท างานของแผนระยะ 5 ปนครอบคลมประเดนหลก ความทาทายตอนโยบาย และการด าเนนงานอนๆ ทเกยวของ โดยรวมถงสวนตางๆ 4 สวนดงตอไปน

1. ธรรมาภบาลดานการโยกยายถนฐานของแรงงาน 2. การคมครองและเสรมพลงแรงงานยายถน 3. การโยกยายถนฐานและการพฒนา และ 4. การเกบและบรหารจดการขอมล

ภายใตสวนการคมครองและเสรมพลงแรงงานยายถน มระยะการด าเนนงานจ านวน 4 ระยะ ซงมทางเลอกเชงทางนโยบายดงตอไปน

1. ระยะเวลาการจดหางาน มทางเลอกเชงนโยบาย 2 ขอดงน a. ทบทวนระบบการจดหางานโดยภาคเอกชน และ b. เสรมสรางความสามารถของกระทรวงแรงงานในการสนบสนนการจดหางานในระดบรฐและเมอง

2. ระยะกอนการเดนทาง มทางเลอกเชงนโยบาย 3 ขอดงน a. จดท าเครองมอส าหรบการอบรมกอนการโยกยายถนฐานและกอนการเดนทางโดยครอบคลม

ประเดนดานสภาพการท างานและการอยอาศยในตางประเทศ การบรหารจดการการเงนของตน และการสงเงนกลบประเทศ

64

b. สรางมาตรฐานขนต าของทกษะทจ าเปนในการท างานในแตละภาคสวนในตางประเทศ และ c. เพมความตระหนกรดานการโยกยายถนฐานในชมชนของผยายถน

3. ระยะการท างานในตางประเทศ มทางเลอกเชงนโยบายคอ การยกระดบการคมครองแรงงานยายถนในประเทศผรบ

4. ระยะการเดนทางกลบและการคนสสงคม มทางเลอกเชงนโยบายจ านวน 6 ขอ ดงตอไปน a. ระบขอรองทกขภายหลงจากกลบมาถง กรณการสนสดสญญาโดยผดกฎหมาย การแสวงหา

ประโยชน/การถกละเมดสทธ b. อ านวยความสะดวกดานกระบวนการเรยกรองเงนคนใหกบผยายถน c. อ านวยความสะดวกดานการคนสสงคมใหกบแรงงานยายถน d. สรางระบบการรบรองทกษะเพอเพมความสามารถพเศษและทกษะใหสงสดส าหรบแรงงาน

ยายถนทเดนทางกลบประเทศ e. ตดตามและอ านวยความสะดวกใหแรงงานยายถนทเดนทางกลบมา โดยเฉพาะผหญง โดย

รวมมอกบประเทศผรบ และ f. ท าใหแนใจวาการกลบมาของแรงงานยายถนมสขภาพทดและแขงแรง เพอการคนสสงคมในชมชน

กระทรวงแรงงาน ตรวจคนเขาเมอง และประชากร อยระหวางการทบทวนกฎหมายทเกยวของกบการไปท างานตางประเทศ 2542 และแผนปฏบตงานระยะ 5 ป ส าหรบการบรหารจดการการโยกยายถนฐานระหวางประเทศของแรงงาน (2556-2560) และจะมการหารอกบ ILO, IOM และองคกรทเกยวของอนๆ เพอประกาศใชกฎหมายทางเลอกทจะรวมทกประเดนของขนตอนและกระบวนการโยกยายถนฐานใหสอดคลองกบระยะเวลาและสถานการณ

โครงการใหความรแรงงานและการโยกยายถนฐานทปลอดภย กรมแรงงานไดรเรมหลกสตรปฐมนเทศกอนการจางงานเมอวนท 9 มกราคม 2560 ณ ศนยฝกอบรมภายใตกรมแรงงานในยางกงและมณฑะเลยส าหรบแรงงานยายถน ซงจดขนสปดาหละ 2 ครง และหลกสตรการอบรมม 3 วน โดยอบรม 7 ชวโมงตอวน

ในขณะเดยวกน กระทรวงแรงงาน ตรวจคนเขาเมอง และประชากร ไดจดอบรมผฝกสอนเปนเวลา 5 วน ส าหรบเจาหนาทกรมแรงงาน โดยรวมมอกบ ILO หลกสตรการอบรมไมมคาใชจาย ผเขารวมการอบรมจะไดรบใบประกาศณยบตรเมอจบหลกสตรการอบรม ในกรณทผเขารวมไมไดด าเนนการสอนภายในหนงปหลงจากเขารบการอบรม จะตองเขารบการอบรมซ า หลกสตรการอบรมมหวขอดงตอไปน

1. ขอมลดานการโยกยายถนฐานทถกกฎหมายและกระบวนการโยกยายถนฐานทปลอดภย 2. ขอมลทวไปดานภมศาสตร ประเพณ วฒนธรรมของประเทศปลายทาง 3. ความปลอดภยและอาชวอนามย 4. ขอมลทเกยวของดานกฎหมายแรงงานในประเทศปลายทาง 5. ขอก าหนดทวไปและเงอนไขของสญญาจางงาน 6. ขอมลเกยวกบการสงเงนกลบใหครอบครวผานระบบการธนาคารอยางเปนทางการ และ 7. ขอมลทอยทส าคญในการตดตอ และขอมลของหนวยงานทเกยวของ

65

ฟลปปนส ประวตเศรษฐกจสงคม เมอโครงการการโยกยายถนฐานของแรงงานฟลปปนสเรมด าเนนการในชวงทศวรรษท 1970 นน มจดประสงคในการจดท ามาตรการชวคราวเพอลดความยากล าบากจากเศรษฐกจทประเทศก าลงเผชญอย จากนนมา อปสงคจ านวนมาก ปญหาทางเศรษฐกจทยดเยอ บทบาททเพมขนของอตสาหกรรมการโยกยายถนฐาน การเพมขนของแรงงานยายถน และเครอขายสวนตวและสงคมทส าคญ และพฒนาการดานวฒนธรรมการโยกยายถนฐานซงมสวนท าใหเกดผลการโยกยายถนฐานออกไปอยางยงยน

ในขณะทเหนถงความส าคญของแรงงานยายถนฟลปปนสตอเศรษฐกจชาตผานการสงเงนสกลตางชาตกลบเขาสประเทศนน รฐบาลฟลปปนสกไมไดสงเสรมการท างานในตางประเทศวาเปนวธการสการเตบโตทางเศรษฐกจอยางยงยน โครงการดานการไปท างานในตางประเทศจงมงเนนดานการเสรมสรางศกดศรและสทธมนษยชนขนพนฐาน รวมถงเสรภาพของประชาชนฟลปปนสจะไมมการประนประนอมหรอถกละเมด (สวนท 2.c กฎหมายรฐ ฉบบท 8042) อยางไรกตาม รฐบาลยงคงอ านวยความสะดวกในการสรางงานในประเทศเพอลดการบงคบแรงงานยายถน ท าใหการไปท างานตางประเทศเปนทางเลอกมากกวาการเปนความจ าเปน

ในทศวรรษทผานมา รฐบาลไดเปลยนมมมองดานการโยกยายถนฐานวาเปนสวนหนงของโลกาภวตน และประเทศไดพยายามสงเสรมและอ านวยความสะดวกใหกบแรงงานยายถนผานการคมครองแรงงาน ในการน การสงแรงงานไปท างานตางประเทศยงคงเปนนโยบายและการด าเนนงานหลกดานการโยกยายถนฐานของแรงงานฟลปปนส

ประวตการโยกยายถนฐานของแรงงาน จากการเปนประเทศใตอาณานคมของสเปน เครอรฐอเมรกน และญปนนน การโยกยายถนฐานเพอการท างานจงเปนสงส าคญของประวตศาสตรฟลปปนส การโยกยายถนฐานออกไปครงแรกของชาวฟลปปนสคอเมออยภายใตการปกครองของสเปนเมอศตวรรษท 16 ในเวลานน มะนลามการคาขายโดยเรอส าเภากบอากาปลโก และแรงงานฟลปปนสชายจงไดรบการจางงานเปนกลาสปากเรอ พอครว และเดกรบใชบนเรอ

คลนทสองของการโยกยายถนฐานคอการมาของโรงงานออยอลโลคาโนและวสายนในฮาวายชวงกลางทศวรรษท 1900 หลงจากนน การฟนฟหลงสงครามของสหรฐอเมรกาท าใหเกดการทะลกเขามาของแรงงานยายถนฟลปปนสดานการรบราชการทหาร การศกษา และวศวกรรม

คลนลกทสามเรมตนชวงทศวรรษท 1960 เมอมการปรบปรงนโยบายดานการโยกยายถนฐานของอเมรกา สงผลใหครอบครวสามารถพบเจอกนและตอบสนองตอความตองการของตลาดแรงงาน สหรฐฯ ชาวฟลปปนสชายเพอมา “เหนโลก” โดยไดรบการจางงานในหนวยงานทหารของสหรฐฯ ประจ าฐานเอเชยตะวนออกเฉยงใต และบางสวนของแปซฟก และไดใหทางเลอกในการพ านกทสหรฐฯ ภายหลงจากปฏบตหนาทส าเรจ วศวกรและแพทยฟลปปนสไดรบการจางงานในไนจเรย และตอมามการจางงานคร อกทงมบนทกการไปท างานในออสเตรเลยและแคนาดาอกดวย

คลนลกทสเกดขนเมอประเทศประสบเหตการณวางงานอยางรนแรงในชวงทศวรรษท 1970 และน ามนในตะวนออกกลางเรมเฟองฟสงผลใหมโครงการสรางโครงสรางพนฐานจ านวนมากในประเทศอาว ซงเปนการป

66

ทางใหมการจางงานแรงงานฟลปปนสในการกอสรางจ านวนมาก รวมทงเปนแรงงานภายใตสญญารบชวง การเพมขนของเสอเศรษฐกจเอเชยในชวงทศวรรษท 1980 น าไปสการลดลงของแรงงานทเกยวของกบการกอสราง ตลาดแรงงานขยายสภาคสวนของผรบใชในบาน การดแลสขภาพ การขาย และการบรการ โดยประเทศปลายทางใหมๆ ไดแก ไตหวน ฮองกง สงคโปร และเกาหลใต

ในชวงศตวรรษท 1900 เรมตนการสงแรงงานทมทกษะและแรงงานทกษะสง โดยมแรงงานทเปนผหญงในก าลงแรงงานเพมขน เชน พยาบาล และวชาชพทเกยวของกบการรกษา การสอน การสอสาร และเทคโนโลยสารสนเทศ นกแสดงและผรบใชในบานทไปท างานในตางประเทศมจ านวนสงทสดเทาทเคยมมา จากชวงศตวรรษท 2000 ฟลปปนสอยในอนดบท 3 ของประเทศทสงแรงงานออกไปท างานมากทสดในโลกตามองคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐาน (IOM) โดยทมผรบใชในบานเปนอาชพทสงทสดของผทไดรบการจางงานใหม

ประวตแรงงานยายถน ตามรายงานทางสถตลาสด มจ านวนแรงงานฟลปปนสไปท างานตางประเทศ (OFW) โดยมเอกสารจ านวน 2.3 ลานคน ใน 192 ประเทศปลายทางในป 2558 ซงเปนจ านวนทสงทสดในการบนทกของ ส านกงานบรหารจดการแรงงานฟลปปนสไปตางประเทศ (POEA) และเทยบเทากบการสงเงนกลบประเทศจ านวน 25.6 พนลานเหรยญสหรฐฯ โดยมากกวาปทแลวทมจ านวน 24.6 พนลานเหรยญสหรฐฯ

จากจ านวนดงกลาวขางตน รอยละ 77.8 (1,823,715 คน) เปนแรงงาน OFW ทท างานบนภาคพนดน ในขณะททเหลอจ านวน 519,977 คน (รอยละ 22.2) เปนแรงงานทางทะเล ตามแรงงานบนภาคพนดนนน รอยละ 33.7 หรอ 614,748 คน เปนผไดรบการจางงานใหม ในขณะทรอยละ 66.3 หรอ 1,208,967 คนไดรบการจางงานซ า ทงน จ านวนสญญาทด าเนนการส าหรบแรงงานทางทะเลเพมขนรอยละ 0.39 จาก 517,972 คน เปน 519,977 คน ในป 2558

รอยละ 1.17 แรงงานทางทะเลเพมขนในป 2558 (406,531 คน) จาก 401,826 คน ในป 2557 ซงเกดจากการเพมความตองการแรงงานทางทะเลฟลปปนสแมวาจะมการแขงขนทสงระหวางประเทศผสงอนๆ ในเอเชยและยโรป

แรงงานทางทะเลฟลปปนสยงคงมจ านวนมากในอตสาหกรรมทางทะเลของโลก โดยมมากถงรอยละ 25 ของก าลงแรงงานทางเรอ โดยมจ านวนแรงงานทางทะเลในโลกประมาณ 1.5 ลานคน แรงงานทางทะเลสวนใหญจ านวน 406,531 คน ไดรบการบนทกวาเปนเพศชาย และท างานในเรอขนสงสนคา (4,668 คน หรอรอยละ 23.28) เรอน ามน/สนคา (27,500 คน หรอรอยละ 6.76) และเรอบรรทก (22,013 คนหรอรอยละ 5.41)

ปรมาณทไดรบการบนทกทไมไดเกยวกบการเดนเรอหรอเปนผใหบรการผโดยสาร (161,480 คน) ลกเรอ (148,283 คน) และเจาหนาท (93,992 คน) โดยมเรอประจ าธงจากปานามา (69,502 คน) บาฮามาส (50,272 คน) ไลบเรย (37,537 คน) หมเกาะมารแชลล (36,057 คน) มอลตา (25,547 คน) สงคโปร (24,011 คน) เบอรมวดา (17,324 คน) อตาล (12,960 คน) นอรเวย (11,724 คน) และเนเธอรแลนด (10,657 คน)

ส าหรบแรงงานทท างานบนภาคพนดนมแรงงานจ านวน 1,437,875 คน ทไดออกไปท างานจากทมการด าเนนการดานการจดท าสญญาจางจ านวน 1,823,715 คน ในป 2558 โดยทรอยละ 35.83 เปนแรงงานทไดรบการจางงานใหม (515,217 คน) ซงกลมอาชพหลกมงานดานการบรการและการขายทเปนอนดบตนในกรณจางงานใหมจ านวน 168,702 คน ตามดวยแรงงานในภาคการผลตจ านวน 162,887 คน กลมแรงงานอน

67

ไดแก กลมวชาชพ วชาการ และทเกยวของ (67,570 คน) ชางฝมอและแรงงานดานการคา (55,059 คน) โรงงานและผดแลเครองจกรและแอสเซมเบลอร (21,893 คน) พนกงานขาย (8,402 คน) เจาพนกงานธรการ (8,293 คน) แรงงานธรการและจดการ (2,918 คน) แรงงานเกษตร ปาไม และประมง (1,262 คน)

10 อนดบอาชพของผทไดรบการจางงานใหมในป 2558 ไดแก ผรบใชในบาน (194,835 คน) แรงงานการผลต (41,038 คน) วชาชพพยาบาล (22,175 คน) บรกร บารเทนเดอร และแรงงานทเกยวของ (18,352 คน) พนกงานท าความสะอาดในส านกงาน โรงแรม และอนๆ ทเกยวของ (14,116 คน) ผดแลในบาน (10,181 คน) ชางเชอมและชางตด (8,156 คน) แรงงานและผชวยวศวกรโยธา (7,286 คน) ชางประปาและทอน า (6,629 คน) และแรงงานกอสราง (5,870 คน)

ตามภมภาคของโลก แรงงาน OFW รอยละ 92 อยในตะวนออกกลางและเอเชย ตะวนออกกลางจางงานแรงงาน OFW จ านวน 913,958 คน หรอรอยละ 64 ของการจางงานบนพนดนในป 2558 เพยงปเดยว เอเชยมแรงงาน OFW จ านวน 399,361 คน หรอรอยละ 29 ของการจางงานบนพนดน ทเหลออยในยโรป (29,029 คน) อเมรกา (17,723 คน) แอฟรกา (18,226 คน) โอเชยเนย (18,850) และในดนแดนในภาวะทรสต (4,777 คน)

ตามการส ารวจประชากรในป 2558 ประชากรในฟลปปนสมจ านวน 103,753,764 คน และมชาวฟลปปนสอาศยอยในประเทศจ านวนกวา 100 ลานคน และมจ านวนประมาณ 10.2 ลานคนทอาศยอยในตางประเทศ ซงสวนใหญยายไปท างานตางประเทศชวคราว แตไมไดพ านกเปนการถาวร

ดวยการมความสมพนธทดกบสหรฐอเมรกา ไมเปนทนาแปลกใจทสหรฐฯ มกลมแรงงานฟลปปนสจ านวนมาก - มากกวา 3.5 ลานคน และมชาวฟลปปนสจ านวนมากในตะวนออกกลาง (1 ลานคนในซาอดอาระเบย 822,000 คนในสหรฐอาหรบเอมเรตส และ 204,000 คนในการตา) และในมาเลเซย (793,000 คน) ญปน (182,000 คน) และออสเตรเลย (397,000 คน)

เพศภาวะ ขอมลของแรงงาน OFW แสดงใหเหนวาในป 2557 ของแรงงานทไปท างานตางประเทศจ านวน 340,279 คน มผหญงจ านวน 185,601 คน และผชายจ านวน 154,674 คน แสดงใหเหนวามการเพมขนของแรงงานผหญงทไปท างานในตางประเทศ ในสวนของแรงงานบรการ แรงงานหญงมจ านวน 135,168 คน และแรงงานชายมจ านวน 19,367 คน แรงงานทเปนผชวยและผรบใชในบาน มแรงงานหญงจ านวน 94,880 คน และมแรงงานชาย 1,703 คน งานดานการท าความสะอาดและทเกยวของ มแรงงานหญงจ านวน 5,354 คน และมแรงงานชายจ านวน 964 คน งานดานการพยาบาล มแรงงานหญงจ านวน 10,583 คน และแรงงานชายจ านวน 1,913 คน ทงน แรงงานทางทะเลสวนใหญยงเปนแรงงานชาย

กฎหมาย กฎระเบยบทเกยวของกบการโยกยายถนฐานของแรงงาน 1. ในป 2538 กฎหมายรฐ ฉบบท 8042 (กฎหมายวาดวยแรงงานยายถนและแรงงานฟลปปนสทท างานใน

ตางประเทศ ป 2538) มผลบงคบใชทางกฎหมายเพอด าเนนนโยบายการท างานในตางประเทศ และการจดท ามาตรฐานทสงขนในการคมครองและสงเสรมสวสดการแรงงานยายถนและครอบครว และชาวฟลปปนสในตางประเทศทมความทกขยาก

ภายใตกฎหมายรฐ ฉบบท 8042 รฐบาลสามารถใหการคมครองตอแรงงานทองถนและแรงงานไปท างานตางประเทศไดอยางเตมททงทจดตงและไมจดตง และสงเสรมการจางงานทเตมทและโอกาสในการท างานอยางเทาเทยมใหกบทกคน ในการน ไดใหบรการทางสงคม เศรษฐกจ และกฎหมายตอแรงงานยายถน

68

ฟลปปนสอยางรวดเรวและเพยงพอ ภายใตกฎหมายรฐ ฉบบท 8042 ไดวางกลไกทมประสทธภาพในการท าใหแนใจวา ทงแรงงานฟลปปนสทวไปและแรงงานฟลปปนสในตางประเทศทมความทกขยาก มเอกสารหรอไมมเอกสารกตาม ไดรบการคมครองสทธและความตองการทเพยงพอ

รฐบาลตระหนกวาการคมครองสงสดตอแรงงานยายถนทกคนคอการมทกษะ ดงนน จงจดสงและ/หรออนญาตจดสงเฉพาะแรงงานฟลปปนสทมทกษะเทานน อยางไรกตาม ไดสนบสนนการสงแรงงานฟลปปนสไปท างานในตางประเทศ ทงทางบกและทางทะเล โดยผใหบรการทองถนและบรษทจดหางาน

2. ในป 2550 กฎหมายรฐ ฉบบท 9422 ฉบบปรบปรงกฎหมายรฐ ฉบบท 8042 เพอบงคบใชการด าเนนงานของส านกงานบรหารจดการแรงงานฟลปปนสไปตางประเทศ (POEA) ในภาคสวนเอกชนทจดหางานและบรรจงานใหแกแรงงาน โดยการจดตงระบบการอนญาตและการขนทะเบยน ส านกงาน POEA มภารกจในการก าหนดและด าเนนการสงเสรมและตดตามการท างานในตางประเทศของแรงงานฟลปปนส โดยพจารณาดานสวสดการและขอก าหนดดานก าลงคน

อกทง ส านกงาน POEA มหนาทในการแจงใหแรงงานยายถนทราบเกยวกบสทธมนษยชนดวย ใหแนวทางและแนะน าดานการรกษาสทธ และด าเนนการตามกลไกทมอยเพอบรรเทาการถกละเมดสทธ ในขณะเดยวกน การจดหางานและการสงแรงงานทไดรบการอบรมและมประสทธภาพนน รฐบาลจะด าเนนการใหแนใจวาจะจดสงไปประเทศทมขอตกลงดานการจางงานทวภาคเทานน ประเทศผรบหรอประเทศปลายทางจะตองใหค ารบรองในการคมครองสทธแรงงานยายถนฟลปปนส พรอมทงตดตามและด าเนนการตามกฎหมายและมาตรฐานระหวางประเทศส าหรบแรงงานยายถน

3. ในป 2553 กฎหมายรฐ ฉบบท 10022 ไดปรบปรงกฎหมายรฐ ฉบบท 8042 โดยสะทอนถงกฎหมายรฐ ฉบบท 9422 ดานการสงแรงงานฟลปปนสไปท างานในตางประเทศเฉพาะประเทศทสทธของแรงงานฟลปปนสไดรบการคมครอง อกทง รฐบาลตระหนกถงหลกประกนในสวนของประเทศผรบตอการคมครองสทธของแรงงานฟลปปนสดงตอไปน

a. มกฎหมายดานแรงงานและสงคมในการคมครองสทธของแรงงาน รวมถงแรงงานยายถน b. มการใหสตยาบนและ/ลงนามในอนสญญา ปฏญญา หรออนใดทเกยวของกบการคมครอง

แรงงาน รวมถงแรงงานยายถน และ c. มการจดท าขอตกลงทวภาคกบรฐบาลฟลปปนสในการคมครองสทธของแรงงานฟลปปนสไป

ท างานตางประเทศ (OFW)

ประเทศผรบ/ปลายทางควรมมาตรการเชงบวกและจรงจงในการคมครองสทธแรงงานยายถน หากไมมหลกประกนดงกลาว ส านกงาน POEA จะไมอนญาตใหสงแรงงานออกไปท างาน

4. เพอการใหการคมครองตอแรงงานทองถนและแรงงานไปท างานตางประเทศไดอยางเตมททงทจดตงและไมจดตง และสงเสรมโอกาสในการจางงานใหกบทกคน กฎหมายรฐ ฉบบท 10801 มผลบงคบใชเดอนพฤษภาคม 2559 โดยก ากบดแลการด าเนนงานและบรหารจดการของส านกงานสวสดการแรงงานไปท างานตางประเทศ (OWWA) ซงส านกงาน OWWA มหนาทในการจดท าและด าเนนโครงการสวสดการและบรการทตอบสนองตอความตองการของสมาชก- แรงงาน OFW และครอบครว การเปนหนวยงานทรฐบาลจดตง ส านกงาน OWWA มอ านาจในการบรหารกองทน โดยมชอวากองทน OWWA ซงกองทน OWWA เปนหนวยงานทเชอมโยงกบกรมแรงงานและการจางงาน อกทง กองทน OWWA มหนาทในการด าเนนการดงตอไปน

69

a. คมครองผลประโยชนและสงเสรมสวสดการของสมาชก- แรงงาน OFW ในทกระยะของการท างานในตางประเทศ

b. ใหความชวยเหลอทางกฎหมายแกสมาชก- แรงงาน OFW c. จดใหมโครงการและบรการทางสงคมและสวสดการใหแกสมาชก- แรงงาน OFW รวมถงการ

ชวยเหลอทางสงคม การใหความรและการอบรม บรการดานวฒนธรรม การบรหารจดการการเงน การคนสสงคม และการใหบรการพฒนากจการ

d. มการตอบสนองททนทวงทและเหมาะสมตอเหตฉกเฉนของโลกหรอสถานการณวกฤตทมผลกระทบตอแรงงาน OFW และครอบครว และ

e. ท าใหแนใจวามการด าเนนงานตามกฎหมายและอนสญญาระหวางประเทศทไดใหสตยาบนไว

5. เนองจากการเปนสวนส าคญหนงของกรอบการด าเนนงานตามนโยบายรฐบาล ดานการโยกยายถนฐานเพอการท างาน กรมการตางประเทศ (DFA) เปนหนวยงานแนวหนาในการสรางพนฐานงานส าหรบประเทศดานนโยบายการตางประเทศ โดยเฉพาะการคมครองแรงงานฟลปปนสทท างานในตางประเทศ ดงนน การชวยเหลอ ณ สถานทของกรมการตางประเทศจงเปนการด าเนนหลกอยางหนงของนโยบายการโยกยายถนฐาน

ภายใตกฎหมายรฐ ฉบบท 8042 แนวทาง “ประเทศเดยวกน” สนบสนนใหเจาหนาทและผแทนของรฐบาลในตางประเทศภายใตการน าของเอกอครราชทตเพอการคมครองสทธแรงงาน OFW นอกเหนอจากเจาหนาทกรมการตางประเทศของสถานเอกอครราชทตและสถานกงสลใหญฟลปปนสแลว มเจาหนาทดานแรงงานทไปท างานในตางประเทศ (POLO) ภายใตการก ากบดแลของผชวยทตดานแรงงานและสวสดการในการสนบสนนการใหบรการแรงงานฟลปปนสในตางประเทศผานบรการดานกฎหมายและสงคม

ผานโครงการชวยเหลอประชาชน เจาหนาทกรมการตางประเทศเปนเจาหนาทล าดบแรกของหนวยงานรฐบาลในการใหความชวยเหลอโดยทนทแกแรงงานฟลปปนสทถกสงกลบหรอมความทกข โดยเฉพาะระหวางการมสงคราม ภยพบต และเหตทไมไดคาดหมาย

กฎหมายรฐ ฉบบท 8042 ก าหนดใหจดตงส านกงานชวยเหลอดานกฎหมายส าหรบการโยกยายถนฐานของแรงงาน (OLAMWA) ภายใตกรมการตางประเทศ โดยมหนาทในการด าเนนการและประสานงานดานความชวยเหลอเชงกฎหมายแกแรงงาน OFW โดยเฉพาะทมความทกขยาก ในป 2545 กรมการตางประเทศเปลยน ส านกงาน OLAMWA เปนส านกงานผชวยเลขานการส าหรบการโยกยายถนฐานของแรงงาน (OUMWA) เพอขยายภารกจใหครอบคลมทกประเดนและปญหา รวมถงความชวยเหลอทางกฎหมาย และการสงเสรมสทธแรงงาน OFW

โครงการใหความรแรงงานและการโยกยายถนฐานทปลอดภย

โครงการปฐมนเทศกอนการจางงาน โครงการปฐมนเทศกอนการจางงาน (PEOP) เปนการตอบเสนองความตองการเชงรกของรฐบาลตอความตองการของแรงงานทสมครไปท างานตางประเทศ โดยมจดประสงคเพอใหมโครงการใหความรทไวไจได องคประกอบภายในของโครงการปฐมนเทศกอนการจางงานคอการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน (PEOS) เปนโครงการใหขอมลและความรส าหรบประชาชนทวไป โดยเฉพาะคนหางานตางประเทศหรอผทก าลงจะเปน

70

แรงงานฟลปปนสทท างานตางประเทศแรงงาน OFW โดยถอเปนโครงการส าคญของรฐบาลตามการรณรงคการตอตานการจดหางานผดกฎหมายและการคามนษย

เปนกลยทธส าหรบการเสรมพลงใหกบแรงงานโดยการใหขอมลทเปนประโยชนดานการท างานในตางประเทศ ขอดและขอเสย กระบวนการทางกฎหมายในการสมครไปท างานตางประเทศ และขอก าหนดดานเอกสารอนๆ และเปนการแจงใหสาธารณะทราบถงการบรการภาครฐในการสมครไปท างานในตางประเทศ

การด าเนนงานของการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานเปนไปตามมาตราท 6 ของกฎและระเบยบการด าเนนการตามกฎหมายรฐ ฉบบท 8042 (กฎหมายวาดวยแรงงานยายถนและแรงงานฟลปปนสทท างานในตางประเทศ ป 2538) โดยมขอก าหนดดงน “การสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานสามารถด าเนนโครงการหรอใชวธการอนของโครงการดานขอมลและการเผยแพร เชน การจดสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานทครอบคลมและยงยนทวประเทศ”

แตเดม การสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานเคยเปนโครงการโดยสมครใจและด าเนนการในรปแบบของการใหขอมล-หารอโดยไมมคาใชจาย ในเดอนมถนายน 2559 ไดจดท าใหเปนออนไลนและบงคบใหแรงงานใหมทกคนเขารวมตามขอก าหนดหนงสอเวยนส านกงาน POEA ฉบบท 2 การเขาถงและลงทะเบยนการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานสามารถด าเนนการออนไลนไดและไมมคาใชจาย

การสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานมบทบาทส าคญในโครงการการจดหางานผดกฎหมาย-หนวยงานรฐบาลทองถนอสระ (IR-Free LGUs) และเปนทางในการเขาถงสถาบนในจงหวด เมอง และเทศบาลเพอลดหรอก าจดการจดหางานผดกฎหมายในระดบรากหญา

หนสวนความรวมมอ ส านกงาน POEA ไดรวมมอกบหนวยงานรฐบาลทองถนอยางตอเนองทวประเทศโดยการจดท าบนทกความเขาใจ (MOU) อยางเปนทางการ ส านกงานหนวยงานรฐบาลทองถนและบรการจดหางานของรฐ (PESOs) มบทบาทส าคญในการด าเนนงาน อกทง ส านกงาน POEA มภาคทางสงคมในการสนบสนนใหเกดความส าเรจในการด าเนนงานโครงการขอมลของการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานโดยไดรวมสมาชกจากสถาบนการศกษา กลมบงคบใชกฎหมาย NGO กลมวชาชพและฐานความเชอ ผฝกสอนทส านกงาน POEA ยอมรบ หนวยงานรฐทองถน บรการจดหางานของรฐ NGO และองคกรพลเมองและวชาชพ

โครงการการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน (PEOS) ทไดรบการรบรอง ผสนบสนนหลกของการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานคอ กองการความรแรงงาน (WED) ภายใตสาขาการตอตานการจดหางานผดกฎหมาย (AIRB) ส านกงานการอนญาตและระเบยบเปนผก ากบดแลกอง WED และสาขา AIRB โดยการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานเปนผจดการอบรมในสถานทและรปแบบดงตอไปน

• การสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน ในโรงเรยน/มหาวทยาลย – เพอใหแทรกซมเขาสการศกษาในรปแบบของการแนะแนวอาชพ โดยเฉพาะแกนกเรยนทก าลงจะจบมธยมปลายและนกศกษาในมหาวทยาลยทวประเทศ ส านกงาน POEA ไดเขาไปจดท า MOU รวมกบสถาบนการศกษาเพอจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน ซงผแนะแนวในโรงเรยนและผทด าเนนการจะตองผานโครงการการยกระดบการอบรม (CET) และในบางกรณ การสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานจดขนผานโครงการของกรมแรงงานและการจดหางาน (DOLE) ในการใหความรส าหรบนกเรยนทก าลงจะจบ

71

• การสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน ออกอากาศ – กลยทธการใชสอในทกรปแบบการออกอากาศเพอเผยแพรแนวคดของการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานโดยการออกอากาศหรอเปนแขกรบเชญในสอโทรทศนและวทย โดยเฉพาะรายการการใหบรการประชาชนทเกยวของกบความกงวลของแรงงาน OFW

• การสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน ในภมภาค – ส านกงาน POEA ภมภาคด าเนนการจดกจกรรมการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานในพนททองถนของตน

• การสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน ในชมชน - สอดคลองกบการด าเนนงานของโครงการหนวยงานรฐบาลทองถนอสระ และเปนการเขาไปถงประชาชนจ านวนมากทสด โดยเฉพาะในระดบรากหญา ซงส านกงาน PESP ไดด าเนนการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานในระดบบารงไกย ทวประเทศทมการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน และการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานไดใหความชวยเหลอในการสงตอ/จดท าเพม และเผยแพรสอขอมล

• การสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน ในสอสงคม – สอสงคมเปนสอทไดรบความนยมมากทสด และมการใชส าหรบการแลกเปลยนขอมลขาวสาร จงมการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานใน Facebook, Twitter และอนๆ

• การสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน ผานแอปมอถอ – เพอเพมศกยภาพดานเทคโนโลยการเผยแพรขอมลใหสงสด ซง แอปพลเคชนผานโทรศพทมอถอของส านกงาน POEA นถอเปนอกเครองมอหนงในการคมครองประชาชน โดยเฉพาะแรงงานยายถนจากการจดหางานผดกฎหมายและการคามนษย

• การสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน ออนไลน – ระบบการเรยนรบนคอมพวเตอรเชงโตตอบทมหลกสตรการศกษาของการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน โดยสามารถใชไดงาย สะดวก และเชอถอได อกทง มขอมลดานการท างานในตางประเทศทมคณภาพ จงเปนสอทใชด าเนนการแบบบงคบของการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน

มาตรฐาน ส านกงาน POEA ตอบสนองตอความตองการของสาธารณะ โดยเฉพาะ หนวยงานรฐบาลทองถน สถาบนการศกษา องคกรฐานความเชอ เพอจดท าการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานส าหรบประชาชน ซงมการจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน ในสถานทตางๆ เชน หองเรยนในโรงเรยน โรงยม สนามบาสเกตบอลในรม โบสถ และหอประชมบารงไกย เปนตน ซงส านกงาน POEA หรอองคกรภาคเปนผก าหนดดานการเดนทาง เชน เครองมอกระจายเสยง เครองฉาย คอมพวเตอร เครองพมพ ระบบเสยง จอภาพ ขอมลและอปกรณการอบรม เครองสมมนา เปนตน

เพอใหมจ านวนผฝกสอนเพยงพอในการด าเนนงาน การจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานจงไดจดท าโครงการการยกระดบการอบรม ซงเปนโครงการทด าเนนการทวประเทศโดยมภาคจากหนวยงานรฐบาลและ NGO เพอใหบรรลจดประสงคของโครงการในการเขาถงรากหญาและท าใหเกดผลทวคณ และมการตตดตามการอบรมเปนระยะเพอแจงภาคการจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานทราบถงการเปลยนแปลงของกระบวนการและการบรหารจดการตางๆ อกทง ส านกงาน POEA เปนผตดตามการด าเนนงานเปนรายเดอน โดยทผใหบรการการจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานเปนผรายงานตอส านกงาน POEA

72

โครงการใหความรกอนการเดนทาง โครงการใหความรกอนการเดนทาง (PDEP) ของส านกงานสวสดการแรงงานไปท างานตางประเทศ (OWWA) ประกอบดวยการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง (PDOS) ซงโอนยายใหกบส านกงาน OWWA ในวนท 9 สงหาคม 2545 โดยอาศยอ านาจของหนงสอเวยน ฉบบท 05 และโครงการใหความรกอนการเดนทางทครอบคลม (CPDEP) ซงเรมตนขนเมอเดอนมกราคม 2550 การสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางถอเปนองคประกอบส าคญของโครงการการใหขอมลและใหความรของส านกงาน OWWA และเปนองคประกอบส าคญของโครงการของรฐบาลดานการคมครองและสวสดการของแรงงาน OFW ทงน การอบรม 1 วน ของการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางเปนภาคบงคบส าหรบแรงงานทไดรบการจางงานใหมหรอแรงงานทไดรบการจางงานซ าในทกประเภทกจการ ซงในป 2526 ไดมการบงชความล าบากของแรงงาน OFW ในการปรบตวใหเขากบสภาพการท างาน รวมถงวฒนธรรมของประเทศปลายทาง ในการน การสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางใหบรการแรงงาน OFW โดยไมคดคาใชจาย

มการระบความจ าเปนพนฐานของแรงงาน OFW ในวนปฐมนเทศเทานน เพอไมใหเปนการใหขอมลการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง OFW มากจนเกนไป และมงเนนในการท าใหการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางส าหรบแรงงาน OFW สามารถปรบตวกบความยากล าบากทอาจจะพบเจอในชวงเวลา 6 เดอนแรกของการท างานและพ านกในตางประเทศ การสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางใหการอบรมเฉพาะแตละประเทศ และในบางกรณ ใหทกษะเฉพาะแกแรงงาน OFW และขอมลทถกตองมากทสด เพอใหแรงงานสามารถเขาสสงคมในสภาพแวดลอมของการท างานไดเรวทสด

การสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางไดจดท าขนภายใตหนงสอเวยน (MCs) และหนงสอสงการ (MOIs) ดงตอไปน

1. ส านกงาน POEA MC ฉบบท 3 ป 2526 - นโยบายทท าใหการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง เปนภาคบงคบส าหรบแรงงาน OFW ทจะเดนทางออกไปท างานตางประเทศ

2. ส านกงาน POEA MC ฉบบท 2 ป 2535 – ใหอ านาจ NGO ทไดรบการรบรอง ในการจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางส าหรบแรงงานตามสญญาทเสยเปรยบ

3. ส านกงาน POEA-OWWA เวยน ฉบบท 04 ป 2545 และค าสงกรม ฉบบท 25-02 ป 2545 – การโอนการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางจากส านกงาน POEA ใหส านกงาน OWWA

4. กระทรวง MOI ฉบบท 13 ป 2546 – ก าหนดนโยบายและแนวทางส าหรบการบรหารจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง

5. ส านกงาน POEA-OWWA เวยน ฉบบท 01 ป 2554 – การโอนการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง ส าหรบรายชอแรงงานทไดรบการจางงานและการจดหางานของรฐบาลจากส านกงาน POEA ใหส านกงาน OWWA

การสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางไดขยายการด าเนนการโครงการใหความรกอนการเดนทางทครอบคลม (CPDEP) ส าหรบแรงงานผรบใชในบาน (HSW) ในป 2550 ซงโครงการใหความรกอนการเดนทางทครอบคลมมจดประสงคในการท าใหจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางส าหรบแรงงาน HSW ไดรบสวสดการและการคมครองตามความจ าเปนเนองจากเปนภาคสวนทมความเสยง และเตรยมพรอมแรงงาน HSW ในการรบมอกบสภาพการท างานทกดดนและสภาพแวดลอมของครวเรอนในตางประเทศ

73

โครงการใหความรกอนการเดนทางทครอบคลม แตเดมเปนโครงการดานภาษาและวฒนธรรมครอบครวทเรมตนขนเมอเดอนมกราคม 2550 โดยมภาษาอารบคเปนภาษาในการสอนเพยงภาษาเดยว เพอเขาถงแรงงานจ านวนมากขนและบงชความตองการของแรงงานในกลมทมความเสยงโดยเฉพาะแรงงาน HSW ทงน หลกสตรทางภาษาขยายเมอเดอนมนาคม 2552 (ค าสงกรมแรงงานและการจดหางาน (DOLE) ฉบบท 95) และรวมเขากบหลกสตร 1 วน ของการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางไดแกการอบรมภาษาและวฒนธรรม และหลกสตรการบรหารจดการความเครยด เปนการใหความรหลกสตรเดยวส าหรบแรงงาน HSW ในปจจบน โครงการใหความรกอนการเดนทางทครอบคลมมหลกสตรภาษาดงตอไปน อารบก (3 วน) จนกวางตง (3 วน) ฮบร (3 วน) อตาเลยน (3 วน) และจนกลาง (6 วน)

หลกสตรการบรหารจดการความเครยดของโครงการใหความรกอนการเดนทางทครอบคลม มจดประสงคในการเพมความตระหนกรใหกบแรงงาน HSW เกยวกบเหตทท าใหเกดความเครยดและผลของความเครยด เตรยมการทางดานอารมณและจตใจเพอเจอกบสงทาทายในการท างานตางประเทศ และยนยนตอแรงงานถงกลยทธทมอยและกลไกการปรบตนเมอเผชญปญหาใหม

ผใหบรการอบรมทไดรบการรบรอง ส านกงาน OWWA จดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางใหกบแรงงานฝมอผานส านกงานภมภาค และส าหรบแรงงานทไปท างานในแคนาดา รวมถงผฝกงานในญปนภายใตโครงการ JITCO และเมอเดอนกมภาพนธ 2555 ส านกงาน OWWA ไดเรมจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางส าหรบแรงงานทจดหางานโดยรฐและแรงงานทมสญญาจาง อกทงเดอนตลาคม 2555 ส านกงาน OWWA ไดเรมจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางระยะ 2 วน ใหกบแรงงานผรบใชในบาน (HSW) ทจะไปซาอดอาระเบย และเมอเดอนพฤศจกายน 2556 ส านกงาน OWWA ไดเรมจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางส าหรบแรงงานดานสขภาพไปเยอรมน

หลกสตรการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางทจดขนภายในศนยพฒนา ส านกงาน OWWA ในอนทรามรอส มะนลา

• การสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางระยะเวลา 1 วน ส าหรบแรงงาน OFW ไปแคนาดา – จดประสงคหลกของการเตรยมพรอมแรงงานOFW ไปแคนาดาคอการท าใหการเขาสสงคมของแคนาดาไดงายยงขน ซงจดขนเพอนกวชาชพฟลปปนสและแรงงานมทกษะทจะเดนทางไปแคนาดาโดยมตรวจลงตราประเภทการท างาน

• การสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางระยะเวลา 1 วน ส าหรบผฝกงานเทคนค จดขนโดยส านกงาน OWWA-PDOS

• การสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางส าหรบแรงงานทจดหางานโดยรฐ - หลกสตรนโอนยายจาก ส านกงาน POEA ใหส านกงาน OWWA

• การสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางระยะเวลา 1 วน ส าหรบพยาบาลไปเยอรมน - เปนขอตกลงระหวางรฐบาล-ตอ-รฐบาลดานการจางงานนกวชาชพฟลปปนสดานสขภาพในเยอรมน

• การสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางส าหรบแรงงานผรบใชในบาน (HSW) ไปซาอดอาระเบย - โดยเปนความรวมมอกบบรษทจดหางาน โดยมหวขอทด าเนนการโดยส านกงาน OWWA ไดแก ปฐมนเทศดานวฒนธรรม สญญาจางงานมาตรฐาน ปฐมนเทศดานคณคา การจดการความเครยด โครงการและการบรการของรฐบาล และภาษาอารบกเบองตน และหวขอทด าเนนการโดยบรษทจดหางาน PRAs ไดแก การจดการการเงน สขอนามยและความปลอดภย และเคลดลบสนามบน

74

มการจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางขนภายในประเทศตามส านกงานสวสดการภมภาค OWWA: CAR – เมองบาเกยว; ภมภาค 1 - ซาน เฟอรนานโด, ลา ยเนยน; ภมภาค 3 - ซาน เฟอรนานโด, แพมพนกา- ภมภาค 4-A – คาลมบา, ลากนา; ภมภาค 5 – เมองเลกาซป; ภมภาค 6 – เมองอโลอโล; ภมภาค 7– เมองเซบ; ภมภาค 8– เมองตกโลบน; ภมภาค 9 – เมองแซมโบงา; ภมภาค 10 – เมองคากายน เด โอโร; ภมภาค 11 – เมองดาเวา; และภมภาคคารากา – เมองบตวน

ส านกงาน OWWA รบรองผใหบรการจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางดงตอไปน • สมาคมบรษท – จดขนเพอแรงงานฝมอ แรงงานดานเทคนค และวชาชพของบรษททเปนสมาชก และณ

วนท 11 เมษายน 2557 มสมาคมอตสาหกรรมจ านวน 6 สมาคมทไดรบการรบรองใหจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง

• เฉพาะประเทศ - ณ วนท 11 เมษายน 2557 มบรษทด าเนนการเฉพาะประเทศจ านวน 2 บรษท ทไดรบการรบรองใหจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง

• บรษทจดหางาน – ส าหรบภาคพนดนและทางทะเล: ส าหรบแรงงานทกษะของตน โดย ณ วนท 11 เมษายน 2557 มบรษทจดหางานภาคพนดนจ านวน 53 บรษท และบรษทจดหางานทางทะเลจ านวน 234 บรษท ทไดรบการรบรองใหจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง

• NGO – ส าหรบแรงงาน HSW นกแสดงทไปท างานในตางประเทศ และแรงงานทอยในกลมเสยง โดย ณ วนท 11 เมษายน 2557 ม NGO จ านวน 14 แหงทไดรบการรบรองใหจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง

• เสรมการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง - ณ วนท 11 เมษายน 2557 มบรษทจดหางานฟลปปนสจ านวน 223 บรษททสามารถจดเสรมการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง

มาตรฐาน ตามแบบฟอรมการตดตามของการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางนน สถานทอบรมการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางจะตองเปนไปตามขอก าหนดขนต าดงตอไปน

• หองเรยนทกวาง (ไมแออด) ชวยเพมการเรยนร • อตรา 1:1 ของหองเรยน ระหวางเกาอและผเขารวมการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง • เครองมอดานภาพและเสยงพนฐาน – คอมพวเตอรและจอฉาย LCD ไมโครโฟน และอนๆ • วสดขอมลสงพมพการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางทเพยงพอ • คมอผฝกสอนการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางลาสด

เนอหาหลกสตรการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางจดท าขนโดยมหาวทยาลยฟลปปนส (UP) ใน 2549 และท าใหเปนปจจบนโดยสถาบนเพอการพฒนาแหงฟลปปนส (DAP) ในป 2551 โดยรวมมอกบผใหบรการ การสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางจาก NGO บรษทจดหางานภาคพนดนและทางทะเล สมาคมอตสาหกรรม อดตแรงงาน OFW และส านกงาน OWWA

คมอผฝกสอนการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางไดรบการทบทวนโดยหนวยพฒนาและตดตาม OWWA-PDOS (PDMU) ในเดอนมนาคม 2558 โดยหารอรวมกบผมสวนไดสวนเสยและองคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐาน (IOM) และจดพมพโดย IOM ในป 2558 และมเนอหาทจดระบบขนใหมเพอใหบงชความตองการของแรงงานไดดยงขนเพอการท าใหเปนปจจบน และมขอมลทครอบคลม การทบทวนหลกสตรส าหรบ

75

แรงงานทางทะเลและคมอผฝกสอนด าเนนการรวมกบหนวยพฒนาและตดตาม OWWA-PDOS และกลมจดหางาน (JMG) ในเดอนกนยายน 2559

วตถประสงคหลกของการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางคอการท าใหแรงงาน OFW สามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมในการท างานใหมในชวงเดอนแรกๆ ของการท างานในตางประเทศ ซงหลกสตรการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง 1 วน ก าหนดใหแรงงานทกคน (ทกทกษะ/ประเภทงาน) เขารวมกอนการเดนทางไปท างานในตางประเทศ ซงหลกสตรการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง มดงตอไปน

• การท างานตางประเทศ – รายละเอยดดานวฒนธรรมและวนยของแรงงาน OFW • สญญาจางงาน – สทธและความรบผดชอบของแรงงาน OFW ในแตละสญญา และสงทตอง

ด าเนนการเมอมการละเมดสญญา • โครงการและบรการของรฐบาล - ในประเทศและตางประเทศ และหนวยงานรฐบาลอนๆ ทเกยวของ

กบการโยกยายถนฐาน • การเตอนความจ าทส าคญ - เคลดลบดานสขภาพ การวางแผนการเงน เคลดลบการเดนทาง • การบรหารจดการการเงน - การวางแผนการเงน และความส าคญในการเกบเงนและลงทน • การปรบตวใหเขากบสภาพการท างานและการด ารงชวต - ชวโมงการท างาน สภาพแวดลอมของ

วฒนธรรมทหลากหลาย

กลไกการตดตาม ตามขอเสนอแนะตอการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง ฉบบท 5 (ออกเมอวนท 12 เมษายน 2553) ผใหบรการจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง จะตองสงรายงานการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง เปนรายเดอน (แบบฟอรมการตดตามการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง) ภายในวนท 15 ของแตละเดอน

การรบรองผใหบรการจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง จะถกยกเลกโดยอตโนมตโดยส านกงาน OWWA หากพบวามการละเมด ดงน

• ออกใบการเขารวมอบรมใหแกแรงงาน OFW โดยทไมไดเขารบการอบรมจรง • ใหเงนคน คานายหนา และ/หรอ การด าเนนงานทเกยวของกบบรษทจดหางานหรอผแทน

เพอการท าใหแนใจวาการใหบรการตามโครงการการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางมประสทธภาพ หนวยพฒนาและตดตาม OWWA-PDOS จดตงตามอ านาจของ กระทรวง MOI ฉบบท 7 เมอวนท 23 กรกฎาคม 2557 ซงหนวยพฒนาและตดตาม OWWA-PDOS มหนาทดงน

• จดท าและทบทวนนโยบายส าหรบการพฒนาระบบและกระบวนการ การจดท าหลกสตร และการเสรมสรางความสามารถ และ

• ตดตาม/สบสวนผใหบรการจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง

โครงการใหความรตอเนองส าหรบบรษทจดหางานและจดหาคน ในป 2553 ส านกงาน POEA ไดน าโครงการการเรยนรตอเนอง (CAEP) โดยมจดประสงคเพอท าใหเกดความเปนมออาชพและยกระดบความสามารถทางวชาการและคณคาทางศลธรรมของเจาหนาทและพนกงาน เพอใหบรหารจดการและด าเนนการบรษทจดหางานของตนไดดยงขน และท าใหแนใจวาแรงงานทสงออกไปท างานมความมนคงและไดรบประโยชน

76

ตงแตการด าเนนงานในเดอนสงหาคม 2553 จนถงเดอนธนวาคม 2558 ส านกงาน POEA ผานส านกงานการอนญาตและระเบยบไดจดการสมมนาจ านวน 131 ครง และมผเขารวมเปนลกจางบรหารจดการและวชาการของบรษทจดหางาน จ านวน 11,913 คน ซงการสมมนามหวขอทมผลกระทบตอการด าเนนงานของบรษททไดรบอนญาต รวมถงสถานทส าหรบการเจรจาขอหวงกงวล

บรรณานกรม 1. “Managing Migration: The Philippine Government Experience,” Scalabrini Migration

Centre, Manila, Philippines, 2011. 2. (Infographic): “Getting to know the OFWs,” Rappler, 29 June 2014. 3. http://www.rappler.com/move-ph/61808-profile-overseas-filipino-workers 4. Philippine Overseas Employment Administration Website (http://poea.gov.ph) 5. 2014 Annual Report: http://poea.gov.ph/annualreports/annualreports.html 6. Sex-disaggregated deployment statistics:

http://poea.gov.ph/ofwstat/deppercountry/2010. pdf 7. Global mapping of OFWs: http://cfo.gov.ph/downloads/statistics/830-global-mapping-

ofoverseas-filipinos.html 8. OFW employment statistics: http://poea.gov.ph/ofwstat/compendium/2014.pdf 9. Overseas Workers Welfare Administration Website (http://owwa.gov.ph) 10. Republic Act No. 8042 (Migrant Workers and Overseas Filipinos Act of 1995) 11. Republic Act No. 9422 (Strengthening the Regulatory Functions of the POEA) 12. Republic Act No. 10022 (Amending R.A. No. 8042, Further Improving the Standard of

Protection and Promotion of the Welfare of Migrant Workers, their Families and Overseas Filipinos in Distress)

13. Republic Act No. 10801 (Overseas Workers Welfare Administration Act) 14. Overseas Filipinos’ Remittances, Bangko Sentral ng Pilipinas. http://www.bsp.gov.ph/

statistics/keystat/ofw.htm

77

สงคโปร ประวตเศรษฐกจสงคม สงคโปร รฐเกาะทมความเปนเมองทวทงเกาะ ไดบรหารประเทศเชงเศรษฐกจและสงคมไดอยางมประสทธภาพสงสดตงแตสมยไดรบอสรภาพเมอป 2508 นโยบายดานการโยกยายถนฐานถอเปนสวนหนงของแผนงานพฒนาประเทศ

เมอบรตช มาลายาไดรบอสรภาพเมอเดอนกนยายน 2506 สงคโปรอยภายใตรฐของสหพนธรฐมาเลเซย แตไดแยกออกจากสหพนธรฐเมอป 2508 ซงในขณะนนมแตความสนหวง และประเทศมอตสาหกรรมนอยมาก

ผลตภณฑมวลรวม (GDP) ตอหวเพมขนรอยละ 66 ภายในชวง 5 ปแรกของการมอสรภาพโดยสงถง 4,470 เหรยญสหรฐฯ การเตบโตทางเศรษฐกจอยในระดบนาประทบใจตงแตบดนน และ GDP ตอหวสงถง 4,900 เหรยญสหรฐฯ ในป 2523 และ 11,900 เหรยญสหรฐฯ ในป 2533 และ 23,700 เหรยญสหรฐฯ ในป 2543 และ 46,600 เหรยญสหรฐฯ ในป 2553 และ 52,900 เหรยญสหรฐฯ ในป 2558 (สถตธนาคารโลก) การเตบโตทางเศรษฐกจด าเนนการควบคกบการพฒนาสงคม ในป 2558 ชวงอายของชวตสงถง 89 ปส าหรบผหญง และ 80 ปส าหรบผชาย และการบนทกการเสยชวตของทารกในป 2559 มเพยง 2.3 ตอการเกด 1,000 คน (กรมสถตสงคโปร)

ประวตการโยกยายถนฐานของแรงงาน ในประเทศทมสดสวนผยายถนสง และเนองจากมความเชอมโยงอยางเหนยวแนนกบเศรษฐกจโลก การโยกยายถนฐานออกนอกประเทศมจ านวนหนงเชนกน

สงคโปรพงพงก าลงแรงงานเสรมจากตางประเทศ โดยมจ านวนแรงงานตางชาตมากกวาหนงในสของจ านวนประชากร และประมาณรอยละ 30 ของก าลงแรงงาน ภายในประเทศเอเชยตะวนออกและเอเชยตะวนออกเฉยงใต สงคโปรเปนประเทศทระมดระวงการโยกยายถนฐานเขาประเทศสงสดเนองมาจากจดก าเนดของชาต อาชพ ระดบการศกษา และสถานะทางเศรษฐกจ ทศทางนโยบายจดท าโดยระดบสงสดของประเทศ โดยมนายกรฐมนตรประกาศเมอวนชาตป 2549 วาการโยกยายถนฐานเขามาท างานของแรงงานฝมอและผเชยวชาญเปนสงจ าเปนในการเจรญเตบโตในระยะยาวของสงคโปร และจากนโยบายดงกลาว ท าใหมจ านวนผมถนทอยถาวรในสงคโปรเพมขนรอยละ 142

สงคโปรไดด าเนนงานตามกรอบงานทสทธพเศษและการควบคมเปนมาตรฐานอยางหนงเชนเดยวกบการพฒนาทกษะอยางตอเนอง ในภาพใหญแลวมประเภทการท างาน 3 ประเภท ส าหรบแรงงานตางชาตในสงคโปร ดงตอไปน

1. Employment Pass ใบอนญาตท างานส าหรบคนตางชาตระดบวชาชพ ผจดการ และระดบบรหาร (PMEs)

2. S Pass ส าหรบคนตางชาตทมฝมอแรงงานในระดบกลาง และ 3. Worker Permit เปนใบอนญาตท างานส าหรบคนงานตางชาตทมกงทกษะ

78

ผถอ Employment Pass และ S Pass จะตองเปนผทมรายไดและคณสมบตตามก าหนด และมการจดโควตาและการเกบภาษตอผทถอ S Pass และผถอ Work Permit (WPHs) ซงอตราโควตาและภาษจะแตกตางออกไปตามระดบทกษะของแรงงานตางชาตและภาคสวนในการท างาน

นอกเหนอจากโควตาและภาษ ผถอ Work Permit ถกจ ากดใหท างานกบนายจางและประเภทงานเฉพาะเทานน (เชน แรงงานยายถนท างานบาน (แรงงาน FDW) จะตองท างานในสงคโปรกบนายจางทก าหนดไวในสญญาจางงานเทานน และท าไดเฉพาะงานรบใชในบาน) หากประสงคจะทราบขอมลเพมเตม สามารถดไดท www.mom.gov.sg/passes-and-permits/work-permit-forforeign-worker

อกทง นายจางของผถอ Work Permit จะตองจายคาเงนค าประกน (Security Bond) จ านวน 5,000 เหรยญสงคโปร ส าหรบแรงงานทไมใชคนมาเลเซย เพอทจะเปนหลกประกนวานายจางและลกจางจะด าเนนการตามขอก าหนดใน Work Permit และนายจางไมสามารถรองขอใหแรงงานเปนผจายคาเงนค าประกนน อกทง นายจางจะตองจดท าประกนอบตเหตทครอบคลมคาใชจายอยางนอย 40,000 เหรยญสงคโปร ใหกบแรงงานผรบใชในบานทตนวาจาง

กฎหมาย กฎระเบยบทเกยวของกบการโยกยายถนฐานของแรงงาน กระทรวงแรงงาน (MOM) เปนผบรหารจดการดานแรงงานยายถนในสงคโปร โดยด าเนนการในสองสวน – การบงคบใชกฎหมายและการใหความรดานสทธและหนาทของแรงงานยายถนและนายจาง และเพอใหสอดคลองกบบทสรปฉบบน จะมงเนนเพยงการใหความรแรงงานตางชาตกงทกษะเทานน (กลาวคอ ผถอ Work Permit)

ผถอ Work Permit (WPHs) ทกคนจะรบการคมครองเชนประชาชนสงคโปรภายใตกฎหมายแพงและอาญา กฎหมายทเกยวของกบการจางงานมดงน (a) กฎหมายวาดวยการจางงาน (b) กฎหมายวาดวยความปลอดภยและอาชวอนามย (c) กฎหมายวาดวยการชดเชยการบาดเจบ และ (d) กฎหมายวาดวยบรษทจดหางาน อกทง มกฎหมายทเฉพาะส าหรบแรงงานตางชาต เชน (a) กฎหมายจดหางานแรงงานตางชาต (EFMA) ซงครอบคลมประเดนความรบผดชอบของนายจางและแรงงานทเกยวของกบการท างาน รวมถงการสมครงาน การยกเลก ประกนสขภาพ ภาษ และการสงกลบ และ (b) กฎหมายวาดวยทพกแรงงานตางชาต ทสงเสรมกฎหมายจดหางานแรงงานตางชาต โดยการท าใหแนใจวาผใหบรการดานทพกแกแรงงานตางชาตเปนไปตามมาตรฐานความปลอดภยดานกายภาพและโครงสราง การใชประโยชนทดน อนามย และความสะอาด

กฎหมายวาดวยการจางงาน กฎหมายวาดวยการจางงาน (EA) ถอเปนกฎหมายหลกดานแรงงานของสงคโปร โดยมขอก าหนดและเงอนไขพนฐานดานการจางงาน รวมถงสทธและหนาทของนายจางและลกจาง กฎหมายวาดวยการจางงานครอบคลมประมาณรอยละ 70 ของก าลงแรงงานและใหสทธพนฐานดานการจางงาน เชน การคมครองดานคาจาง ขอก าหนดขนต าดานการจางงานและการขอความชวยเหลอส าหรบการไกลเกลยขอพพาท อกทงก าหนดเงอนไขดานการท างาน เชน ชวโมงการท างาน และการจายคาลวงเวลา

79

ตารางท 1 ความครอบคลมของกฎหมายวาดวยการจางงาน (มผลตงแตวนท 1 เมษายน 2557)

ความครอบคลม บทบญญตทเกยวของ กฎหมายวาดวยการจางงาน แรงงานทกคน ยกเวน

• คนเดนเรอ • ผรบใชในบาน • ขาราชการ • ผจดการและ

ผบรหารทไดรบคาจางมากกวา $4,500 ตอเดอน

• การจายคาจาง • สญญาการจาง • การคมครองและประโยชนดานการเปน

มารดา • ขอก าหนดดานการจางงานหลกและสลปการ

จายเงน • วนหยดราชการ • การลาปวย

สวนท 4 ของกฎหมายวาดวยการจางงาน

• แรงงานทกคนไดรบคาจางไมเกน $4,500 ตอเดอน

• Non-PME ทกคนภายใต EA ทไดรบคาจางไมเกน $2,500 ตอเดอน

• ชวโมงการท างาน • บทบญญตวนหยด • วนหยดประจ าป • การจายคาลวงเวลา • ประโยชนจากการยบต าแหนง • ประโยชนจากการเกษยณ

กฎหมายวาดวยความปลอดภยและอาชวอนามย กฎหมายวาดวยความปลอดภยและอาชวอนามย (WSH) มจดประสงคในการท าใหมนสยดานความปลอดภยและสขอนามยทด และสรางวฒนธรรมดานความปลอดภยและสขอนามยทแขงแรงในสถานทท างาน กฎหมายวาดวยความปลอดภยและอาชวอนามย มหลกการหลก 3 หลกการ: (1) การก าจดและลดความเสยงจากตนเหต (2) ก าหนดหนาทใหกบบคคลทไดรบการแตงตงและควบคมดแลความเสยงดานความปลอดภยและอาชวอนามย เพอปลกฝงความเปนเจาของในเรองน และ (3) เพมบทลงโทษเพอหลกเลยงพฤตกรรมยอมรบความเสยง และสะทอนใหเหนถงคาใชจายทแทจรงทเกดจากการบรหารจดการความปลอดภยและอาชวอนามยทไมด ซงผมสวนไดสวนเสย รวมถงนายจาง ผผลตสนคาและวตถดบด าเนนมาตรการทเหมาะสมภายใตกฎหมายความปลอดภยและอาชวอนามยในรปแบบเฉพาะของอาชพและการด าเนนงานหลายอยางในเวลาเดยวกนของลกจาง

กฎหมายวาดวยการชดเชยการบาดเจบ กฎหมายวาดวยการชดเชยการบาดเจบ (WICA) ท าใหลกจางสามารถเรยกรองคาชดเชยไดหากบาดเจบหรอเปนโรคทเกดจากการท างาน โดยกฎหมายวาดวยการชดเชยการบาดเจบใหการคมครองลกจางทกคน ยกเวนผทท าสญญาอสระหรออาชพอสระ ผรบใชในบาน และผทท างานในเครองแบบ เชน กองทพสงคโปร ต ารวจสงคโปร หนวยงานพลเรอนดานการปองกนสงคโปร หนวยงานดานยาเสพตด และเรอนจ าสงคโปร

80

กฎหมายวาดวยบรษทจดหางาน กฎหมายวาดวยบรษทจดหางาน (EAA) ก าหนดกรอบระเบยบของบรษทจดหางาน เพอท าใหแนใจวาพนกงานบรษทจดหางานมคณสมบต มความเปนมออาชพ และสามารถจบคนายจางและแรงงานไดอยางมประสทธภาพ การก าหนดกรอบระเบยบมวตถประสงคในการยกระดบการขจดบรษทจดหางานทไมมใบอนญาตและกระท าผด โดยภายใตกฎหมายวาดวยบรษทจดหางาน บรษทจดหางานสงคโปรอนญาตใหเกบคาบรการไดสงสดเทากบคาจางหนงเดอนในแตละการท างาน 1 ป และเกบไดสงสด 2 เดอน อกทง บรษทจดหางานจ าตองคนเงนรอยละ 50 ตามคาบรการทจายหากการท างานของแรงงานถกยกเลกโดยนายจางในชวงเวลา 6 เดอนแรกของการท างาน

กฎหมายจดหางานแรงงานตางชาต กฎหมายจดหางานแรงงานตางชาต (EFMA) ก าหนดระเบยบเฉพาะดานการท างานใหกบแรงงานตางชาตและแรงงานยายถนท างานบาน (FDW) โดย กฎหมาย EFMA มบทบญญตเกยวกบการท างานผดกฎหมายของลกจางและการปลอมแปลงเอกสารเปนคดอาญา และก าหนดโทษนายจางทพยายามน าเงนการจดหางานคนจากแรงงานของตน และมบทบญญตทก าหนดหนาทของนายจางในการจายคาจางตรงเวลา และจดใหมคาใชจายประจ าใหแกแรงงานจนกวาจะเดนทางกลบประเทศ

มาตรการดานการคมครองแรงงานตางชาตในกฎหมายจดหางานแรงงานตางชาต ไดแก การจายคาจางตรงเวลา และอนญาตใหมทางเลอกในการโอนคาจางเขาบญชธนาคารของแรงงานโดยตรง นายจางจะตองรบภาระการจายคารกษาพยาบาลส าหรบแรงงานตางชาตทมใบอนญาตท างานทกคน

ภายใตกฎหมายจดหางานแรงงานตางชาต นายจางของแรงงาน FDW ทกคนทมใบอนญาตท างานทออกใหหรอตอใหจากวนท 1 มกราคม 2557 จะตองจดใหมวนหยด 1 วนตอสปดาหใหกบแรงงาน FDW เพอท าใหแนใจวากฎหมายจดหางานแรงงานตางชาต FDW สามารถพกผอนทงกายและใจอยางเพยงพอ ซงท าใหมความปลอดภยและท างานไดดขน อกทง กฎหมายก าหนดใหนายจางชดเชยใหกบกฎหมายจดหางานแรงงานตางชาต FDW ดวยการจายคาจางขนต าในอตรา 1 วน หรอจดหาวนหยดอนภายในเดอนเดยวกน หากกฎหมายจดหางานแรงงานตางชาต FWD ประสงคจะไมหยดงาน

กฎหมายวาดวยทพกแรงงานตางชาต กฎหมายวาดวยทพกแรงงานตางชาต (FEDA) ก าหนดมาตรฐานหอพกขนาดใหญของแรงงานตางชาต หอพกขนาดใหญทสามารถรองรบแรงงานตางชาตได 1,000 คนหรอมากกวา จะตองไดรบใบอนญาตจากกระทรวงแรงงานในการเปนผใหบรการหอพก เพอใหแนใจวาหอพกมมาตรฐานตามขอก าหนดดานสขอนามยและความปลอดภย และท าใหแนใจวามการควบคมและดแลรกษาสงอ านวยความสะดวกและบรการเชงสงคมและการคา

โครงการใหความรแรงงานและการโยกยายถนฐานทปลอดภย

กอนการมาถง เพอท าใหแนใจวาแรงงานตางชาตทราบถงสทธของตนและหนาทของนายจางกอนทจะมาถงสงคโปร นายจางจะตองสงหนงสอการอนญาตในหลกการ (In-Principle Approval: IPA) ใหกบแรงงานตางชาตของตนกอนทจะเดนทางมาสงคโปร ซงหนงสอการอนญาตในหลกการมขอก าหนดและเงอนไขดานการจางงานทส าคญ เชน คาจางรายเดอน (ตามทประกาศโดยนายจาง) และคาใชจาย/คาธรรมเนยมทเปนการรบผดชอบของนายจาง

81

เพอปองกนบรษทในตางประเทศในการใหค าสญญาเกนความจรงเรองคาจางแกแรงงาน หรอรบเงนทไมสามารถรบไดโดยอางวาเปนการจายใหกบทางการสงคโปร

เมอมาถง แรงงานตางชาตทงหมดจะไดรบส าเนาคมอแรงงานตางชาตเมอขนทะเบยนส าหรบรบ Work Pass ณ กระทรวงแรงงาน โดยคมอจะใหขอมลทเปนประโยชนดานกฎหมายและระเบยบการจางงาน สทธและความรบผดชอบในขณะทท างานในสงคโปร กฎหมายทวไปและค าสงทจ าเปนตองทราบและท าตาม รวมถงชองทางในการขอรบความชวยเหลอ

แรงงานตางชาตในการกอสราง การเดนเรอ และงานอตสาหกรรมดานโลหะจะตองผานการอบรมดานความปลอดภยภายใน 2 สปดาหของการเดนทางมาถงสงคโปร นายจางเปนผรบผดชอบในการท าใหแรงงานตางชาตท าขอสอบผาน ซงแรงงานตางชาตจะตองสอบผานหลกสตรภายใน 3 เดอนตงแตเดนทางมาถง หากไมผานจะถกยกเลกใบอนญาตท างาน

ภายใน 3 วนของการเดนทางมาถงสงคโปร แรงงาน FDW ทเดนทางมาเปนครงแรกจะตองผานโครงการปรบตว (Settling-In Programme: SIP) จดท าโดยผไดรบอนญาตจดการอบรมโดยกระทรวงแรงงาน ซง โครงการปรบตวเปนหลกสตรบงคบ 1 วน ทจะใหขอมลแรงงาน FDW ดานการท างานในสงคโปร

โครงการปรบตวมขอมลดานสทธและการปรบตวเพอพ านกและท างานในสงคโปร ท าใหเกดความสมพนธในการท างานทดในบานเรอน การบรหารจดการความเครยด และวธในการขอความชวยเหลอเมอจ าเปน

โครงการปรบตวมองคประกอบเชงปฏบต “ทเกยวของโดยตรง” ในการใหความรและฝกฝนแรงงาน FDW ในการท างานอยางปลอดภยในบานเรอน เชน การท าความสะอาดกระจกและตากผาอยางปลอดภย ซงเปนสงจ าเปนเรองจากบานเรอนสวนใหญในสงคโปรอยในทสง และแรงงาน FDW ทกคนทเขาอบรมโครงการปรบตวจะไดรบส าเนาแนวทางของแรงงาน FDW (FDW Handy Guide) และทใสบตรทมขอความและหมายเลขในการขอความชวยเหลอ และการดการเรยนรเพอสงเสรมการสอสารทดยงขนกบนายจาง

ระหวางพ านก กระทรวงแรงงานจดใหมการสมภาษณแบบเหนหนากนระหวางแรงงาน FDW ทสมขนมา และท างานในสงคโปรเปนครงแรก ในชวงเดอนแรกของการท างาน การสมภาษณจะท าใหกระทรวงแรงงานสามารถตดตามวาแรงงาน FWD ทเขามาใหมด ารงชวตไดดหรอไม และปรบตวในการท างานและพ านกในสงคโปรไดดหรอไม รวมทงใหค าแนะน าและความชวยเหลอหากจ าเปน

ส าหรบนายจาง หากเปนการจางงานครงแรก นายจางจะตองเขารวมโครงการปฐมนเทศนายจาง (EOP) ซงเกยวกบสทธและหนาทของตนกอนทจะยนรบแรงงาน FDW โดยกระทรวงแรงงานจะตดตามนายจางทเปลยนแรงงาน FDW บอยครง และขอก าหนดใหเขารวมโครงการปฐมนเทศนายจางเปนรายบคคลกอนทจะอนญาตใหยนรบแรงงาน FDW ใหม คมอแนะน าของนายจางส าหรบแรงงาน FDW จดท าขนโดยมขอมลเกยวกบวนหยดพก คาจาง และการเปนอยทด โดยจดสงใหกบนายจางทเขารวมโครงการปฐมนเทศนายจาง และรปแบบอเลกทรอนกสทสามารถดาวนโหลดไดโดยนายจางทเขารบโครงการปฐมนเทศนายจางออนไลน

ระหวางทแรงงาน FDW พ านกอยในสงคโปร กระทรวงแรงงานจะเขาถงแรงงาน FWD อยางตอเนองผานวธการตางๆ รวมถงการเขารวมการจดโรดโชว (roadshow) ตามทตางๆ ทมแรงงาน FWD รวมถงวนผรบใชใน

82

บานตางชาตประจ าป โดยมขอมลความร เชน หนงสอพมพในภาษาทองถนของแรงงาน FDW และมขอความแนะน าของกระทรวงแรงงานเพอชวยใหแรงงาน FDW ไดทราบถงความส าคญของประเดนดานการจางงาน

ส าหรบแรงงานตางชาต กระทรวงแรงงานจะจดโรดโชวตามทตางๆ ทมแรงงาน FWD อกทง กระทรวงแรงงานจะใชประโยชนจากเทคโนโลยเพอใหแรงงานตางชาตและสาธารณะสามารถรายงานการละเมดความปลอดภยไดอยางงายดาย ซงรวมถงการพฒนาแอปพลเคชนโทรศพทมอถอทท าใหสามารถรายงานการละเมดตางๆ ไดผานการถายรปและอปโหลดการปฏบตทไมปลอดภยและสงใหกบกระทรวงแรงงานโดยตรง

กระทรวงแรงงานใหความรนายจางและประชาชนทวไปผานสอตางๆ เชนแผนพบ และการสงอเมลอตโนมต (EDMs) และมการน าเสนอผานสอเกยวกบกรณการด าเนนคดอยางสม าเสมอ เพอแสดงใหเหนถงการบงคบใชกฎหมายตอนายจางทกระท าผดเพอไมใหนายจางรายอนเอาเปนแบบอยาง กระทรวงแรงงานไดสงอเมลอตโนมตใหแกนายจางแรงงาน FDW ดวย เชน การสงเกตสญญาณความเครยดของแรงงาน FWD วธการสอสาร และการสรางความสมพนธทดระหวางแรงงาน FDW-นายจาง รวมทง การเตอนเรองความปลอดภยในการท าความสะอาดกระจกและแขวนเสอผาในทสง

สมมนาบรษทจดหางาน กระทรวงแรงงานไดจดการสมมนาครงวนใหกบบรษทจดหางาน (EA) ตงแตป 2555 โดยการสมมนาไดท าให กระทรวงแรงงานแจงใหบรษทจดหางานทราบถงการรเรมใหมๆ และการสรางความเขาใจดานนโยบายทมอยและนโยบายใหมๆ ดานแรงงานตางชาต กระทรวงแรงงานไดใชโอกาสในการสรางความสมพนธทดกบอตสาหกรรมบรษทจดหางาน และย าถงความส าคญของบรษทจดหางานในการเปนตวกลางชวยเหลอคนหางานและนายจางเพอสรางความเขาใจทดระหวางกนดานหนาทและกฎเกณฑดานการจางงาน

การสมมนาประกอบดวย (a) การน าเสนอการรเรมใหมๆ และ (b) ชวงหารอค าถาม-ค าตอบโดยเจาหนาท กระทรวงแรงงาน หวขอในการสมมนามเกยวกบการประกนสขภาพของแรงงานตางชาต เกณฑความเชอถอ (Trustmark) (เปนการใหคะแนนตอบรษทจดหางานทจดหางานใหแรงงาน FDW) และการทบทวนกรอบการหกคะแนน อกทง หนวยงานรฐบาลอนๆ เชน หนวยงานดานการคมครองขอมลสวนตว ไดน าเสนอในการสมมนา และขอมลทงหมด เชน สอการน าเสนอ และเอกสารอนๆ ของกระทรวงแรงงาน และหนวยงานรฐบาลอนๆ นน ผเขารวมการสมมนาจะไดรบเอกสารทงหมด

ภายหลงจากการสมมนา ผเขารวมทกคนสามารถใหความเหนตอการสมมนาไดตามแบบสอบถาม โดยกระทรวงแรงงานจะเปนผประมวลเพอใหเกดความรวมมอทดยงขนในการจดสมมนาในอนาคต ทงน ผน าเสนอและผอภปรายทงหมดเปนเจาหนาทกระทรวงแรงงาน และการสมมนาจดโดยผอ านวยการกองการบรหารจดการแรงงานตางชาต กระทรวงแรงงาน

การสมมนาเปนงบประมาณของกระทรวงแรงงานทงหมด และมบรษทจดหางานเขารวมประมาณ 400 ถง 700 บรษทตอการสมมนา 1 ครง และการสมมนาจดขนทกป

บรรณานกรม 1. http://www.worldbank.org/en/country/singapore/overview 2. http://www.singstat.gov.sg/publications/publications-and-papers/population/ 3. www.mom.gov.sg/passes-and-permits/work-permit-for-foreign-worker 4. Department of Statistics, Singapore.

83

ไทย ประวตเศรษฐกจสงคม ประเทศไทยเปนตวอยางทดทสดของการเชอมโยงจ านวนมากระหวางการพฒนาสงคมและเศรษฐกจกบการโยกยายถนฐานระหวางประเทศ ประเทศไดใหทลภยแกผลภยมากกวา 12 ลานคน และจดสงคนมากกวา 32 ปทผานมา มการจดสงแรงงานจ านวนมากอยางเปนทางการ โดยเรมตนทตะวนออกกลางและมากขนในเอเชยตะวนออกเฉยงใตและเอเชยตะวนออกเมอไมนานมาน ปจจบนมการจางแรงงานตางชาตมากถง 1 ลานคน ทงทมสถานะปกตและไมปกต ประเทศไทยเปนจดผานของการเดนทางระหวางประเทศและการโยกยายถนฐานระหวางประเทศ มผไปศกษาทตางประเทศจ านวนมาก แตประเทศไทยดงดดใหจ านวนนกเรยนในระดบมธยมศกษาและปรญญามมากขน ปจจยหลายอยางทท าใหการโยกยายถนฐานกวางขนทงถงและจากประเทศไทยและยงน าไปสการคามนษยอกดวย

ความหลากหลายทางเศรษฐกจของไทยมาจากการสงออกผลตภณฑอตสาหกรรมและเกษตร เพชรพลอยและ อญมณ อยางไรกตาม ปจจบนรายไดหลกมาจากภาคการทองเทยว การสงออกของประเทศไทยพจารณาจากการไมสงออกของดงกลาวมากเกนไป เชน อนเดย อนโดนเซย หรอฟลปปนส สถตตรวจคนเขาเมองระบวามชาวตางชาต 13.8 ลานคนเขามาในประเทศในป 2548 การเจรญเตบโตของเศรษฐกจแขงแรงตงแตในชวงทศวรรษท 1960 ถงแมวา ผลตภณฑมวลรวม (GDP) จะลดลงในชวงวกฤตเศรษฐกจอาเซยน ในป 2540 – 2541 การมสวนรวมของไทยในเศรษฐกจโลกเปนสาเหตใหโครงสรางก าลงแรงงานคอย ๆ เพมขน สดสวนก าลงแรงงานในภาคเกษตรกรรมจากรอยละ 63 ในป 2533 ลดลงเปนรอยละ 45 ในป 2546 ในชวงเดยวกน สดสวนในภาคอตสาหกรรมและบรการเพมขน จากรอยละ 14 เปนรอยละ 20 และจากรอยละ 23 เปนรอยละ 35 ตามล าดบ

จ านวนผอพยพระยะยาวจากประเทศไทยมไมมาก Human Genome Organisation (HUGO) (2548) ค านวณวาประมาณป 2544 มคนสญชาตไทยจ านวน 261,626 คน อาศยอยในประเทศหลกของการอพยพ รวมถงผอาศยในสหรฐอเมรกา จ านวน 142,000 คน และในยโรปและญปนรวมกน จ านวน 82,100 คน ในป 2542

ประเทศไทยสงแรงงานไปท างานในตางประเทศอยางเปนทางการตงแตทศวรรษท 1970 ในปแรกคอป 2525 มการจดสงแรงงานไปท างานมากกวา 100,000 คน (108,519 คน) โดยในปนนแรงงานรอยละ 97 ไปท างานในตะวนออกกลาง ในจ านวนดงกลาวเปนแรงงานทท างานในซาอดอาระเบย รอยละ 35 ตงแตนนมาจ านวนแรงงานทไปท างานตางประเทศมการเปลยนแปลงอยเสมอ ในป 2526 2527 และ 2528 มการจดสงแรงงานนอยกวา 100,000 คน แตในป 2529 – 2531 มแรงงานไปตางประเทศมากกวา 100,000 คน จ านวนแรงงานเพมขนอยางรวดเรวระหวางชวงตนทศวรรษท 1990 จากในป 2533 มแรงงาน 63,200 คน ไปสจดสงสดในป 2538 จ านวน 202,300 คน หลงจากนนแรงงานมจ านวนลดลงในป 2543 จ านวน 177,709 คน ในป 2546 และ 2547 มแรงงานจ านวนต ากวา 150,000 คน และในป 2548 มแรงงานจ านวน 139,667 คน อยางไรกตาม จ านวนแรงงานไดกลบมาเพมขนในป 2549 และ 2550 จ านวน 160,846 คน และ 161,917 คน ตามล าดบ

สถานการณทไมเหมอนกนของประเทศอนๆ ทสงแรงงานไปท างานตางประเทศจ านวนมากซงเปนแรงงานไทยเพศชายจ านวนมากทไดรบการจางงาน ในป 2550 มแรงงานชายไดรบการวาจาง รอยละ 85 จากแรงงาน

84

จ านวน 161,917 คน การโยกยายถนฐานเพอการจางงานของแรงงานเหลานนมระดบการศกษาคอนขางต า โดยรอยละ 49 ของแรงงานทไปท างานตางประเทศในป 2550 มการศกษาแคเพยงประถมศกษาเทานน แรงงานหญงมระดบการศกษาทสงกวา อยางไรกตาม แรงงานหญงรอยละ 63.5 ในป 2550 ส าเรจการศกษาสงกวาระดบประถมศกษา เมอเปรยบเทยบกบแรงงานชาย ซงมเพยงรอยละ 48.5 เทานน

ในป 2543 แรงงานรอยละ 20 จากจ านวนแรงงาน 161,917 คน ไดรบการวาจางในตะวนออกกลาง และรอยละ 67 อยในเอเชย ประมาณรอยละ 32 ของแรงงานทไปท างานตะวนออกกลางอยในประเทศอสราเอล สวนแรงงานไทยรอยละ 48 ทอยในเอเชย ท างานทไตหวน และในป 2543 มนกเรยนไทยในตางประเทศประมาณ 66,243 คน

ประเทศไทยไดจดใหมสถานทลภยส าหรบกลมทลภยทางการเมองในเอเชยตะวนออกและจนใต บางครงสถานทลภยนนกเปดรบและบางครงกเปดรบอยางไมเตมใจ ประเทศไทยจดทลภยใหผอพยพมากกวา 1,000,000 คน จากอนโดไชนาโดยเรมในป 2518 ตามดวยการสนสดสงครามสหรฐอเมรกา – เวยดนามในเดอนเมษายน 2518 ชาวเวยดนามประมาณ 158,000 คน เดนทางมายงประเทศไทยทงทางบกและทางทะเล สวนใหญตงถนฐานใหมในประเทศทสามแตมจ านวนไมมากทถกสงกลบ

ในชวงเดยวกนมผลภยจากลาวเดนทางเขาประเทศไทย จ านวน 320,155 คน ผอพยพจากกมพชามากกวา 600,000 คนเดนทางเขาประเทศไทยระหวางและหลงจากในชวงระบอบการปกครองของเขมรแดง จากเมษายน 2518 – มกราคม 2522 ในชวงดงกลาวมผอพยพกมพชาในประเทศไทย จ านวน 235,000 คน ทตงถนฐานในประเทศทสาม รวมถงในสหรฐอเมรกา 150,000 คน เมอความมนคงกลบมา ผอพยพมากกวา 370,000 คน ไดเดนทางกลบกมพชาในชวงปลายป 2535 และตนป 2536 ผพลดถนจากเมยนมาประมาณ 140,000 คน ไดเขาทพกอาศยในแคมป 9 แหง ในบรเวณชายแดนไทย – เมยนมา

ประเทศตาง ๆ เชน สหรฐอเมรกา แคนาดา และออสเตรเลย รวมถงประเทศในภมภาคยโรป ยอมรบใหแรงงานตงถนฐานใหมในประเทศของตนได อยางไรกตาม ในระยะเวลา 10 ปทผานมา จ านวนแรงงานตางชาตในประเทศไทยมมากเกนกวาจ านวนผลภย โดยแรงงานตางชาตในประเทศไทยแบงไดเปน 3 ประเภท ดงน

a. ผทเดนทางเขามาในประเทศไทยดวยหนงสอเดนทางทยงมอายอยและไดรบใบอนญาตท างานจากกรมการจดหางาน

b. ผทอยเกนกวาระยะเวลาการตรวจลงตราก าหนด ประมาณ 500,000 คน และสนนษฐานวาอยท างาน และ

c. แรงงานยายถนทมทกษะต าทงทลงทะเบยนและไมไดลงทะเบยนจากกมพชา ลาว และเมยนมา

ประวตการโยกยายถนฐานของแรงงาน ประเทศไทยเปนประเทศตนทางของการโยกยายถนฐานเพอการจางงานประเทศหนง มประวตโดยสรปคอ ในชวงทศวรรษท 1960 มแรงงานไทยจ านวนไมมากไปท างานในประเทศพฒนาแลวผานชองทางแจงการเดนทางดวยตนเอง โดยการโยกยายถนฐานเพอไปท างานในตางประเทศเปนเรองใหมส าหรบแรงงานไทย

หลงจากสงครามเวยดนาม มผท าสญญาจ านวนหนงท างานกบแรงงานไทยในโครงการของทหารอเมรกนในประเทศไทย ซงเปนจดเรมตนใหมการสงแรงงานจ านวนหนงไปท างานในโครงการของพวกเขาในประเทศทร ารวยน ามนในตะวนออกกลาง จากนนจงมธรกจจดหางานตามมาและกลายมาเปนผมบทบาทในการเดนทางไปท างานตางประเทศของแรงงานไทย

85

ในชวงสงสด ทมแรงงานไทยไปท างานในประเทศแถบตะวนออกกลางและเอเชยจ านวน 800,000 คน กลมใหญทสดคอกลมกอสรางและแมบาน ภายหลงจากทงานกอสรางไดรบความนยม จ านวนแรงงานไทยสวนใหญยงคงเปนแรงงานภาคกอสราง อตสาหกรรม เกษตรกรรม และบรการ ซงมสวนแบงเพมขนในตลาดแรงงานตางประเทศ การพฒนาทส าคญอกประการหนงคอในชวงทศวรรษท 1990 จ านวนแมบานในตลาดตะวนออกกลางลดลง และขณะนมการจางแมบานจ านวนไมมาก ปจจบนประมาณการวามแรงงานไทย 450,000 คนไปท างานมากกวา 80 ประเทศ โดยตารางดงตอไปนแสดงใหเหนจ านวนแรงงานทเดนทางไปท างานในตางประเทศ

ตารางตอไปนแสดงใหเหนเพศสภาพ ระดบการศกษาของแรงงานทไปท างานตางประเทศ และชองทางการเดนทางไปท างานตางประเทศ ตารางท 2 แสดงใหเหนวาแรงงานอพยพรอยละ 81.20 ในป 2558 เปนผชาย กลมใหญทสดเปนผส าเรจการศกษาระดบประถมศกษาและมธยมศกษารอยละ 82.35 กลมใหญทสดเปนกลมแรงงานไรฝมอและกงฝมอ (ตารางท 3) โดยมผส าเรจการศกษาระดบวทยาลยและกลมแรงงานเชยวชาญจ านวนไมมาก โครงการโยกยายถนฐานอยางปลอดภยไดเรมตงแตชวงตนทศวรรษท 1980 โดยมงไปทผทมการศกษานอย ไรทกษะฝมอ และอาศยอยในพนทชนบท ซงเปนกลมเสยงตอการถกนายหนาจดหางานเถอนหลอกลวง และตองการความชวยเหลอจากประเทศทเดนทางไปท างาน รวมถงการจดล าดบความส าคญใหแมบานกเปนการรณรงคส าหรบการโยกยายถนฐานอยางปลอดภย โครงการสวนใหญยงคงมสวนเกยวของและบางสวนยงคงมการด าเนนการในปจจบน

ตารางท 1 การจดสงแรงงานไทยไปตางประเทศ ระหวางป 2555 – 2558

ป ตะวนออกกลาง

แอฟรกา เอเชย ไมรวมตะวนออก

กลาง

ยโรป อเมรกาและโอเชเนย

ออสเตรเลย รวมทงหมด

2555 19,157 5,713 89,185 13,155 3,707 3,244 134,101 2556 20,179 6,476 83,125 15,118 3,453 2,160 130,511 2557 19,908 3,820 80,191 11,217 3,235 1,158 119,529 2558 18,483 2,779 78,239 13,735 2,915 1,140 117,291

ทมา: กองบรหารแรงงานไทยไปตางประเทศ กรมการจดหางาน ตารางท 2

ระดบการศกษาและเพศสภาพของแรงงานอพยพ ระดบ

การศกษา 2558 2557

ชาย หญง รวม ชาย หญง รวม ประถมศกษา 34,893 5,755 40,648 37,095 6,301 43,396 มธยมศกษา 43,074 10,458 53,532 42,755 10,197 52,952 อาชวศกษา 10,072 2,680 12,572 9,797 2,495 12,292 ปรญญาตร 6,383 3,963 10,346 6,839 4,034 10,837

อน ๆ 10 3 13 13 3 16 รวม 94,432 22,859 117,291 117,291 23,030 119,529

ทมา: กองบรหารแรงงานไทยไปตางประเทศ กรมการจดหางาน

86

ตารางท 3 กลมอาชพของแรงงานในตางประเทศ

กลมอาชพหลก ป 2555 2556 2557 2558

ผออกกฎหมาย เจาหนาทอาวโส และผจดการ 848 685 647 612 ผเชยวชาญ ชางเทคนค และผเชยวชาญทเกยวของ 2,585 2,037 2,162 2,012 พนกงานธรการ 3,776 3,411 3,946 3,479 แรงงานดานการบรการ ผท างานในราน และผขายของในตลาด

255 268 176 180

แรงงานประมงและแรงงานทกษะเกษตร 3,278 3,293 2,576 2,591 ชางฝมอและคนงานคาขายทเกยวของ 10,753 15,519 12,702 14,739 ผปฏบตงานเครองจกรกลในโรงงานและผประกอบชนสวน

12,873 11,769 8,462 8,779

งานพนฐาน 39,235 35,427 34,251 33,084 อน ๆ 6,025 5,426 3,880 4,188

รวม 79,628 78,105 68,802 69,664

ทมา: กองบรหารแรงงานไทยไปตางประเทศ กรมการจดหางาน

ตารางท 4 ชองทางการโยกยายถนฐาน

ป แจงการเดนทาง

ดวยตนเอง

บรษทจดหางาน

กรมการจดหางาน

นายจางพาไปท างาน

นายจางสงไป

ฝกงาน

รวม แจงการเดนทางกลบ (Re-

entry)

รวมทงหมด

2555 12,916 38,827 9,708 13,099 5,078 79,628 54,473 134,101 2556 12,975 33,517 14,650 12,614 4,349 78,105 52,406 130,511 2557 11,125 35,760 10,164 6,838 4,915 68,802 50,727 119,529 2558 11,765 33,635 10,870 8,419 4,975 69,664 47,627 117,291

ทมา: กองบรหารแรงงานไทยไปตางประเทศ กรมการจดหางาน

การแจงเดนทางกลบ (Re-entry) หมายถง บคคลทไดรบการจางงานแลวและไดรบการจางงานซ าอกครง หรอผทไดรบการตอสญญาจางจากนายจางรายเดม แรงงานไทยในตางประเทศสวนใหญไดรบการจางงานทมระยะเวลา สญญาจางสนๆ หรอระยะเวลาทแนนอน โดยปกตมระยะเวลาหนงปหรอสองป และสามารถตอสญญาได หากทงสองฝายเหนชอบรวมกน จ านวนแรงงานแจงการเดนทางกลบทเดนทางไปท างานตางประเทศ ซงหมายถงแรงงานทไดรบการจางอกครงหรอไดรบการตอสญญาจากนายจางรายเดม มประมาณรอยละ 40 ของแรงงานทเดนทางไปท างานตางประเทศทงหมด (ตารางท 4) แรงงานไทยทเดนทางไปท างานตางประเทศ

87

เกอบทงหมดไดรบการจางงานบนเงอนไขการเปนแรงงานเดยว (single worker) (หมายเหต ครอบครวไมไดรบอนญาตใหพกกบแรงงานในประเทศทไปท างาน) เนองจากสญญาจางงานสวนใหญมระยะเวลาสนและเปนแรงงานกอสรางในไซตงานหรอโครงการทมแรงงานจ านวนมาก

ในปจจบนแรงงานทไปท างานในตางประเทศประมาณรอยละ 40 เปนแรงงานทถกจดสงโดยบรษทจดหางานเอกชน ในชวงตนของการโยกยายถนฐานในทศวรรษท 1980 แรงงานเกอบทงหมดถกจดสงโดยบรษทจดหางานเอกชน แตตอมารฐบาลไดท าความตกลงกบประเทศผรบ จงเรมมการจดสงแรงงานไปในตลาดตางประเทศเพมมากขน และสวนแบงตลาดของบรษทจดหางานเอกชนไดเรมลดลง ปจจบนเกาหล ญปน และอสราเอลไดจางแรงงานไทยผานรฐบาลแทนทบรษทจดหางานเอกชน สวนแบงของนายจางในตลาดตางประเทศกเพมขนดวย

เปรยบเทยบกบจ านวนประชากรทงหมด 6,721 ลานคน และก าลงแรงงาน 3,855 ลานคน (ป 2558) จ านวนแรงงานทเดนทางไปท างานตางประเทศแตละปประมาณ 120,000 – 130,000 คน ดวยการจางงานระยะสน ซงเปนจ านวนทไมมาก การโยกยายถนฐานท าใหประเทศมรายได 2,000,000,000 เหรยญสหรฐตอป ขณะทการสงออกทงหมดท ารายได 200,000,000,000 เหรยญสหรฐตอป การสงออกแรงงานไทยในปจจบนมผลกระทบนอยตอเศรษฐกจไทยเมอเปรยบเทยบกบในทศวรรษท 1980 ในเรองของรายไดและจ านวนแรงงานทไดรบการจางงาน

ขณะทมการจดสงแรงงานไปท างานตางประเทศปละ 120,000 – 130,000 คน ประเทศไทยกเปนประเทศปลายทางดวยเชนกน และขณะนมการจางแรงงานตางชาตเปนจ านวนมากทงทถกกฎหมายและเปนแรงงานไมมเอกสารมากกวา 3,000,000 คนโดยประมาณ ในชวง 15 ปหลงหรอมากกวานน ประเทศไทยเปนประเทศทสงแรงงานไปท างานในตลาดแรงงานตางประเทศจ านวนนอยขณะทประเทศไดกลายมาเปนประเทศผรบประเทศหนงของภมภาค

คาจาง โดยเฉพาะคาจางขนต าของประเทศมการปรบสงขน กลาวคอ ในพนทเดมคาจางเพมขนเปนสองเทาในเวลาเพยงหนงป ขณะทมอตราการวางงานต าในชวง 10 ปหลง เมอไมนานมานเปนเรองยากทจะหาแรงงานทยอมจายเงนจ านวนมากเปนคาธรรมเนยมจดหางานเพอใหไดท างานในตางประเทศ รฐบาลจดสงแรงงานไปท างานตางประเทศ มากขนดวยเงอนไขทดขน โดยเฉพาะอยางยงแรงงานมคาใชจายทลดลงหรอไมมเลย ไมมคาบรการจดหางาน ไดรบสวสดการและคาจางมาตรฐาน ซงดงดดใหมผมาสมครเพมมากขน

การแขงขนระหวางประเทศทามกลางผจดสงระหวางประเทศในตลาดแรงงานในตางประเทศมบทบาทส าคญในการก าหนดอตราคาจาง เงอนไขการท างาน และสทธประโยชนของแรงงาน ซงท าใหการแขงขนของแรงงานไทยลดลง ดงนนจงท าใหจ านวนแรงงานไทยทจดสงโดยบรษทจดหางานลดลง คาธรรมเนยมจดหางานทสงเมอเปรยบเทยบกบคาจางและสทธประโยชนอนๆ จงไมกระตนใหแรงงานไปท างานตางประเทศ

กฎหมาย กฎระเบยบทเกยวของกบการโยกยายถนฐานของแรงงาน ระบบการโยกยายถนฐานทปลอดภยของประเทศถกออกแบบเพอน าไปสกฎหมาย ซงท าใหการสรรหาแรงงานไทยสะดวกขนส าหรบการเตบโตของตลาดตางประเทศ ขณะทการโยกยายถนฐานปลอดภยส าหรบแรงงาน

มาตรการทส าคญอกประการหนงคอการพฒนามาตรการบรหารจดการ การประชาสมพนธมงไปทการแจงใหสาธารณชนทราบถงการโยกยายถนฐานทปลอดภย ซงส าคญมากในชวงตนปของการจางงานในตางประเทศ เมอประชาชนจ าเปนตองทราบสทธและขอมลทเพยงพอเกยวกบตลาดแรงงานในตางประเทศ การ

88

ประชาสมพนธขอมลในการไปท างานตางประเทศเปนภารกจหลกประการหนงของศนยบรการการไปท างานตางประเทศ (TOEA) นอกจากน ยงมการปฏรปการบรหารจดการเพอสรางเครอขายองคกรทงในสวนกลางและสวนภมภาคของประเทศ และในประเทศตางๆ ทแรงงานไทยไดรบการจางงาน

กฎหมายทส าคญทสดของการจดหางานตางประเทศคอ พระราชบญญตจดหางานและคมครองคนหางาน พ.ศ. 2528 โดยมวตถประสงคเพอคมครองแรงงานจากนายหนาผดกฎหมายและเตรยมแรงงานส าหรบตลาดแรงงานตางประเทศ ครอบคลมทงกอนการจางงาน กอนเดนทาง และหลงการเดนทางถงประเทศทแรงงานไปท างาน โดยกอนการจางงานนนมกฎหมายควบคมบรษทจดหางานโดยหามมใหบรษทจดหางานทไมไดรบอนญาตด าเนนการจดสงคนหางานและ มการลงโทษทรนแรง ก าหนดขนตอนกระบวนการสรรหา สรางมาตรการบรหารจดการในการจดหางานตางประเทศและมกองทนส าหรบแรงงานทเดนทางไปท างานในตางประเทศ

โดยมาตรการและขนตอนเหลานจะท าใหคนหางานไดรบความคมครองและมการโยกยายถนฐานอยางปลอดภย กระบวนการนเรมจากการควบคมการอนญาตและการสรรหา โดยใหผรบอนญาตจดหางานทประสงคจะท าการรบสมครหรอประกาศรบสมครคนหางานเปนการลวงหนาจะตองยนค าขออนญาตจากนายทะเบยน (มาตรา 35) นคอมาตรการส าคญประการหนงทจะควบคมและดแลการด าเนนงานของบรษทจดหางาน เพอปองกนการสรรหาคนหางานขณะทบรษทจดหางานไมมต าแหนงงานวางในตางประเทศ

กฎหมายนหามมใหมการโฆษณาและรบสมครคนหางานหากไมไดรบอนญาต (มาตรา 36 และ 66) นคอการควบคมทส าคญอกประการหนง เนองจากจะชวยหยดนายหนาจากการสรรหาคนหางานกอนไดรบต าแหนงงานในตางประเทศ

กฎหมายยงก าหนดวาในการจดสงคนหางานไปท างานตางประเทศ ผรบอนญาตจดหางานเพอไปท างานในตางประเทศจะตองสงสญญาจางงานพรอมดวยเงอนไขการใหบรการจดหางานและหลกฐานอน ๆ ทก าหนดโดยอธบด เพอการพจารณากอนจดสงคนหางานไปท างานในตางประเทศ (มาตรา 36)

การควบคมอกอยางหนงคอ หามมใหบรษทจดหางานเรยกหรอรบคาบรการหรอคาใชจายกอนนายจางรบคนหางานไปท างานเปนลกจาง (มาตรา 27 และ 38) การด าเนนการและการปฏบตเหลานเปนปกต วนตอวน และเปนการด าเนนการหลกทก าหนดโดยกฎหมายทใชเพอสงเสรมการโยกยายถนฐานอยางปลอดภย

การประชาสมพนธและฝกอบรมเรองการโยกยายถนฐานอยางปลอดภยไมไดถกก าหนดโดยกฎหมาย แตไดด าเนนการเปนสวนหนงของความพยายามในการบรหารจดการเพอสนบสนนการโยกยายถนฐานอยางปลอดภยโดยเรมตงแตกอนการจางงาน ในอดตการโยกยายถนฐานเปนขอกงวลหลกขอหนงของรฐบาล โดยเฉพาะอยางยงปญหานายหนาจดหางานเถอน การประชาสมพนธผานสอมวลชนคอหนงในการด าเนนการหลกของกรมการจดหางาน เชน ผบรหารระดบสงของกรมหรอระดบรฐมนตรจะพบกบสอและเผยแพรขอมล การซอเวลาโฆษณาในประเดนทชดเจนกเปนการประชาสมพนธชองทางหนงดวย

การแจกจายสอขอมลตาง ๆ แกสาธารณชนโดยตรงและผานสอไดรวมเขาเปนแผนการปฏบตงานของกรมการจดหางาน โดยเมอไมนานมานไดมการประชาสมพนธไปยงพนทเฉพาะทแรงงานมแนวโนมทจะโยกยายถนฐาน รวมถงโครงการเคาะประตบานซงมผแจงขอมลหลกและขอมลผานบรการอนเตอรเนต

หนงในการประชาสมพนธลาสดคอ การลงทะเบยนคนหางาน โดยคนหางานทสนใจหรอมองหางานในตางประเทศจะเขารวมในการลงทะเบยนคนหางาน และสมครหรอลงทะเบยนไปท างานในตางประเทศกบ

89

กรมการจดหางานหรอส านกงานจดหางานจงหวด โดยจะมการอบรมและใหขอมลเกยวกบงานในตางประเทศเพอใหคนหางานมความรเพอทจะเตรยมความพรอมในการท างานและอาศยอยในตางประเทศไดดขน และหลกเลยงการถกหลอกลวงจากนายหนาจดหางานเถอน ทงน บรษทจดหางานทตองการแรงงานจะตองยนค าขอทกรมการจดหางานเพอสรรหาแรงงานจากรายชอทลงทะเบยนไว

การด าเนนการส าคญมากทสดส าหรบการโยกยายถนฐานทปลอดภยคอการอบรมกอนเดนทาง ซงก าหนดในมาตรา 36 (4) ของพระราชบญญตและระเบยบกรมการจดหางานวาดวยการอบรมกอนเดนทาง พ.ศ. 2544 กลาวคอแรงงานทกคนทถกจดสงไปท างานในตางประเทศโดยบรษทจดหางานจะตองเขารบการอบรมกอนเดนทาง

นอกเหนอจากขอมลสภาพความเปนอยและเงอนไขการท างานแลว คนงานจะไดรบขอมลเกยวกบการบรการและสญญาจางงาน และหากคนงานยอมรบเงอนไขตามสญญาจางแลวจะตองลงนามในสญญาจางนน และคนงานจะไดรบส าเนาของสญญาจางทไดรบการลงนามแลว เปนการอบรม 1 วน โดยปกตใชเวลา 6 ชวโมง และคนงานสวนใหญจะเขารบการอบรมในวนเดนทางหรอ 2 - 3 วนกอนเดนทาง ซงเปนการประชาสมพนธหลกส าหรบการโยกยายถนฐานทปลอดภยตงแตเรมตน โดยการด าเนนการนด าเนนการตงแตกอนมกฎหมายปจจบน

ส าหรบกลมแรงงานเฉพาะภายใตการด าเนนการทแตกตาง เชน คนงานเกบผลไมปาทมจ านวนการสรรหาเปน จ านวนมาก เพอไปท างานระยะเวลาสนๆ ในชวงฤดรอนในยโรปบางประเทศ การอบรมจะด าเนนการในจงหวดทมคนงานสวนใหญอาศยอย เพออ านวยความสะดวกและลดคาใชจายในการเดนทางของแรงงาน ทมผอบรมเคลอนทจะถกสงไปอบรมกลมแรงงานเหลานเปนเวลา 1 วนในพนททแรงงานพรอมจะเดนทาง

คนงานในโครงการ EPS ของสาธารณรฐเกาหล งานเกษตรกรรมของอสราเอล และโครงการฝกอบรมผฝกปฏบตงานของญปน จะมหลกสตรการอบรมเฉพาะ รวมถงการอบรมภาษา สภาพความเปนอยและเงอนไขการท างาน และขอมลอนๆ ทจ าเปนและมประโยชนส าหรบคนงาน การอบรมเหลานจดโดยกรมการจดหางานและกรมพฒนาฝมอแรงงาน และเมอคนงานเดนทางถงประเทศทเดนทางไปท างานแลว จะตองเขารบการอบรมทจดโดยประเทศทคนงานเดนทางไปท างาน ซงการอบรมเหลานก าหนดโดยกฎหมายหรออยภายใตเงอนไขทระบในขอตกลงของประเทศผรบและประเทศผสง

โครงสรางการบรหารจดการ จนถงทกวนนมเพยงกจกรรมสองถงสามอยางในโปรแกรมกอนเดนทางทไดรบอ านาจตามกฎหมาย ซงอนญาตและแตงตงโดยผมอ านาจตอหนวยงานอน ไดแก การทดสอบทกษะฝมอ การรบรองสขภาพ การอบรมภาษาเฉพาะ ภายใตพระราชบญญตทดสอบฝมอแรงงานเปนความรบผดชอบของกรมพฒนาฝมอแรงงาน

กรมการจดหางานยงใหอ านาจศนยทดสอบทกษะฝมอเอกชนในการทดสอบคนหางาน การอบรมภาษาเกาหลซงเปนสวนหนงของโครงการ EPS ของสาธารณรฐเกาหลกไดใหศนยอบรมภาษาของเอกชนทมคณสมบตเปนผด าเนนการ

การอบรมคนงานเกษตรภายใตขอตกลงไทย – อสราเอล ด าเนนการโดยวทยาลยเกษตรภายใตกระทรวงศกษาธการรวมกบกรมการจดหางาน กจกรรมอนๆ ทงหมดด าเนนการโดยกรมการจดหางานหรอส านกงานจดหางาน

90

การรบรองสขภาพ ด าเนนการโดยหนวยงานดานสขภาพของรฐโดยความรวมมอของกรมการจดหางานและกระทรวงสาธารณสข รวมทงรบรองหนวยงานดานสขภาพของเอกชนทมคณสมบตใหด าเนนการรบรองสขภาพใหคนงาน

กฎหมายหลก – พระราชบญญตจดหางานและคมครองคนหางาน พ.ศ. 2528 ไดพฒนาและตรากฎหมายขนในชวงกลางทศวรรษท 1980 เพอตอบสนองปญหาทเกดขนจากบรษทจดหางานเอกชนและการขาดเครองมอทางกฎหมายทเหมาะสมและหนวยงานทมการจดการอยางมประสทธภาพ และไมมกฎหมายเฉพาะดานการจางงานในตางประเทศเพอรองรบการเคลอนยายออกนอกประเทศจ านวนมากของแรงงาน โดยกอนหนาน กฎหมายทมอยในเวลานนถกรบในฐานะมาตรการปดชองวางเพอบรรเทาปญหาทเกดขนกบการโยกยายถนฐาน ตงแตนนมาเนอหาบางสวนของพระราชบญญตนไดเปลยนแปลงเพอใหเหมาะสมกบสถานการณทเปลยนไป แตไมมการเปลยนแปลงหลกเบองตนเนองจากมการตรากฎหมายมากกวา 30 ปแลว

พระราชบญญตไดพฒนาเพอ ก. คมครองคนหางานจากการปฏบตทไมเปนธรรมและผดกฎหมายจากบรษทจดหางานเอกชนและ

นายหนา ข. คมครองและท าใหคนหางานไดรบสทธประโยชนตามทก าหนดในสญญาจางงานและกฎหมายของ

ประเทศผรบและประเทศผสง ค. พฒนาขนตอนและมาตรการส าหรบการสงออกแรงงานไปตางประเทศ และ ง. จดตงกองทนและใหความชวยเหลอแรงงานไทยในตางประเทศ

พระราชบญญตครอบคลมทกขนตอนของการโยกยายถนฐานของคนงานทจดสงโดยบรษทจดหางานเอกชน ไดแก กอนการจางงาน กอนเดนทาง และหลงการเดนทางหรอระหวางท างาน รวมทงครอบคลมแรงงานยายถนทกกลม โดยเฉพาะกลมเสยง โดยวตถประสงคหลกของพระราชบญญตคอการเรมของระบบทสามารถปองกนและคมครองแรงงานเมอสมครไปท างานในตางประเทศ การควบคมและดแลบรษทจดหางานเอกชน โดยมงหวงวาคนงานจะปลอดภยและไดรบผลตอบแทนจากการท างานในตางประเทศ

การออกใบอนญาต 1. มาตรา 30 หามมใหผใดจดหางานใหคนหางานเพอไปท างานในตางประเทศ เวนแตจะไดรบใบอนญาตจาก นายทะเบยน

2. มาตรา 31 ผขออนญาตจดหางานเพอไปท างานในตางประเทศจะตองเปนบรษทจ ากดหรอบรษทมหาชนจ ากด มคณสมบตและไมมลกษณะตองหามดงน

ก. มทนจดทะเบยนและช าระแลวตามทก าหนดในกฎกระทรวง แตตองไมนอยกวาหนงลานบาท ข. วางเงนค าประกนตอนายทะเบยนเพอเปนหลกประกนการปฏบตตามพระราชบญญตนตามจ านวน

ทก าหนดในกฎกระทรวง ซงจะตองไมนอยกวา 500,000 บาท

ขนตอนการสรรหาและการจดสงแรงงาน 1. มาตรา 35 ผรบอนญาตจดหางานเพอไปท างานในตางประเทศทประสงคจะรบสมครหรอประกาศรบสมครคนหางานเปนการลวงหนาใหยนค าขออนญาตจากนายทะเบยน

2. มาตรา 36 ในการจดสงคนหางานไปท างานในตางประเทศผรบอนญาตจดหางานเพอไปท างานในตางประเทศตองปฏบตดงตอไปน

91

a. สงสญญาจดหางานทผรบอนญาตจดหางานในตางประเทศหรอตวแทนจดหางานท ากบคนหางานตออธบดตลอดจนเงอนไขการจางแรงงานทนายจางในตางประเทศหรอตวแทนซงไดรบมอบอ านาจจากนายจางดงกลาวท ากบคนหางาน และหลกฐานอนทอธบดประกาศก าหนด เพอพจารณาอนญาตกอนสงคนหางานไปตางประเทศ b. สงคนหางานเขารบการตรวจสขภาพตามหลกเกณฑและวธการทสถานพยาบาลทอธบดประกาศก าหนด c. สงคนหางานเขารบการทดสอบฝมอตามหลกเกณฑทอธบดประกาศก าหนด d. สงคนหางานทผานการคดเลอกและทดสอบฝมอแลวเขารบการอบรมเกยวกบกฎหมายและขนบธรรมเนยมประเพณของประเทศทคนหางานจะไปท างาน ตลอดจนสภาพการจาง ณ ส านกงานทะเบยนจดหางานกลาง ส านกงานทะเบยนจดหางานจงหวด หรอสถาบนอนใดทอธบดประกาศก าหนด e. สงบญชรายชอและสถานทท างานในตางประเทศของคนหางาน พรอมทงส าเนาสญญาจางแรงงานใหแก นายทะเบยนจดหางานกลางภายในเจดวนนบตงแตวนทคนหางานออกเดนทาง f. แจงเปนหนงสอโดยแนบบญชรายชอและสถานทท างานในตางประเทศของคนหางานใหส านกงานแรงงานในตางประเทศทคนหางานไปท างานทราบภายในสบหาวนนบแตวนทคนหางานเดนทางไปถง กรณไมมส านกงานแรงงานในตางประเทศดงกลาว ใหแจงเปนหนงสอใหสถานทตไทยหรอสถานกงสลไทยในประเทศนน หรอสถานทตไทยหรอสถานกงสลไทยหรอผทรบผดชอบในการดแลคนไทยในประเทศนนทราบภายในระยะเวลาดงกลาว g. รายงานใหนายทะเบยนจดหางานกลางทราบภายในวนทสบของเดอนถดไปเปนประจ าทกเดอน กรณทยงมคนหางานไมไดเดนทางไปท างานตามสญญาจดหางาน

3. มาตรา 66 การโฆษณาจดหางานใหเปนไปตามระเบยบทรฐมนตรก าหนด

คาธรรมเนยมจดหางาน มาตรา 26 และ 47 หามมใหผรบอนญาตจดหางานเพอไปท างานในตางประเทศเรยกหรอรบเงนหรอทรพยสนจากคนหางาน นอกจากคาบรการหรอคาใชจาย โดยคาบรการหรอคาใชจายดงกลาวตองไมเกนอตราทก าหนดโดยรฐมนตร

ชองทางการโยกยายถนฐาน พระราชบญญตยงก าหนดการโยกยายถนฐานโดยชองทางอนๆ ดงน

1. มาตรา 48 คนหางานใดประสงคจะเดนทางไปท างานในตางประเทศดวยตนเอง โดยไมไดท าสญญาจดหางานกบผรบอนญาตจดหางานเพอไปท างานในตางประเทศใหแจงใหอธบดหรอผทอธบดมอบหมายทราบกอนเดนทางไมนอยกวาสบหาวน

2. มาตรา 49 หามมใหนายจางซงอยในประเทศไทยพาลกจางไปท างานในตางประเทศเวนแตจะไดรบอนญาตจากอธบด

3. มาตรา 50 หามมใหนายจางในตางประเทศหรอตวแทนท าการรบสมครเพอพาลกจางในประเทศไทยดวยตนเองเพอไปท างานในตางประเทศเวนแตจะตดตอใหส านกงานจดหางานหรอกรมการจดหางานจดหาให

92

กองทนเพอชวยเหลอคนหางานไปท างานในตางประเทศ 1. มาตรา 37 ใหผรบอนญาตจดหางานเพอไปท างานในตางประเทศจดใหนายจางในตางประเทศซงท าสญญาจางแรงงานกบคนหางานสงเงนเขากองทนทจดตงขนตามมาตรา 52 ส าหรบคนหางานแตละคน

หากไมสามารถจดใหนายจางสงเงนดงกลาวไดใหเปนหนาทของผรบอนญาตจดหางานตองสงเงนเขากองทน การสงเงนเขากองทนใหเปนไปตามหลกเกณฑ วธการ ก าหนดเวลา และอตราตามทก าหนดในกฎกระทรวง โดยอตราดงกลาวจะก าหนดใหแตกตางกนส าหรบการสงคนหางานไปท างานในตางประเทศแตละประเทศหรอแตละภมภาคกได

2. มาตรา 53 การใชจายเงนกองทนเพอสนบสนนการด าเนนการดงน a. จดการใหคนหางานซงถกทอดทงอยในตางประเทศไดเดนทางกลบประเทศไทย b. ใหการสงเคราะหแกคนหางานซงไปหรอจะไปท างานในตางประเทศหรอทายาทโดยธรรมของบคคลดงกลาว c. การคดเลอกและทดสอบฝมอและการฝกอบรมคนหางานกอนจะเดนทางไปท างานในตางประเทศ

การควบคมการเดนทางออกไปท างานของแรงงาน 1. มาตรา 62 คนหางานซงเดนทางออกไปนอกราชอาณาจกรจะตองเดนทางออกไปโดยผานดานตรวจคนหางานและตองยนรายการตอพนกงานเจาหนาทตามแบบทอธบดประกาศก าหนด ณ ดานดงกลาว

2. มาตรา 63 กรณทพนกงานเจาหนาทตรวจพบวาผใดไมมหลกฐานเกยวกบการไปท างานหรอฝกงานในตางประเทศตามทก าหนดไวในพระราชบญญตน พนกงานเจาหนาททมอ านาจระงบการเดนทางออกนอกราชอาณาจกรของผนนไดเทาทจ าเปนตามพฤตการณแหงกรณ ทงน ใหพนกงานเจาหนาทบนทกเหตทตองระงบการเดนทางไวใหชดเจน

มาตรการแทรกแซง พระราชบญญตก าหนดโทษจ าคกและคาปรบส าหรบผละเมดและไมปฏบตตามกฎหมาย เชน การจดหางาน ผดกฎหมายมโทษจ าคก 3 – 10 ป หรอปรบ 200,000 บาท หรอทงจ าทงปรบ (มาตรา 73 – 92)

มาตรา 52 ใหจดตงกองทนขนกองทนหนงในกรมการจดหางานเรยกวากองทนเพอชวยเหลอคนหางานไปท างานในตางประเทศเพอใชจายในกจการตามมาตรา 53

การบรหารกองทนและการควบคมการใชจายเงนกองทนใหเปนไปตามระเบยบทรฐมนตรวาการกระทรวงแรงงานก าหนดโดยความเหนชอบของรฐมนตรวาการกระทรวงการคลง

นโยบาย นโยบายหลกของกระทรวงแรงงานไดสงเสรมการจดหางานในตางประเทศทมเงอนไขการท างานทดและแรงงานไดพฒนาทกษะ กระทรวงแรงงาน โดยกรมการจดหางานและองคกรเกยวกบการบรหารอนๆ ไดคมครองคนหางานจากการปฏบตทผดกฎหมายของบรษทจดหางานเอกชนและนายหนาผดกฎหมายทกรปแบบ

ขณะทประเทศไทยเผชญกบปญหาการขาดแคนแรงงาน โดยเฉพาะแรงงานประมง แรงงานในอตสาหกรรมการผลต ผชวยงานบาน และแรงงานผลตผลตภณฑ แตยงไมมขอจ ากดของจ านวนหรอประเภทของทกษะส าหรบ

93

ตลาดในตางประเทศ ไมมการเปลยนแปลงนโยบายหลกทเกยวของกบการจดหางานในตางประเทศตงแตประเทศไทยเรมจดสงแรงงานเขาไปในตลาดแรงงานในตางประเทศ

ทศทางหลกของกฎหมายพนฐานของประเทศยงไมไดมการเปลยนแปลงตงแตชวงเรมตนของการจดหางาน ในตางประเทศ พระราชบญญตฯ พ.ศ. 2528 ยงคงบงคบใชในปจจบนพรอมกบมการแกไขกฎหมายบางสวน

หนวยงานดานบรหาร 1. กรมการจดหางาน กระทรวงแรงงาน เปนหนวยงานหลกทรบผดชอบการจดหางานตางประเทศ a. ศนยบรการการไปท างานตางประเทศ (TOEA) ซงเปนส านกงานบรณาการหรอส านกงานบรการเบดเสรจจดเดยว ประกอบดวย หนวยงานตาง ๆ ทเกยวของกบการจดหางานตางประเทศ มภารกจ ประกอบดวย

- บรการจดหางานตางประเทศ (กองบรหารแรงงานไทยไปตางประเทศ กรมการจดหางาน) - บรการท าหนงสอเดนทาง (กระทรวงการตางประเทศ) - ตรวจสอบประวตอาชญากรรม (C.I.D) (ส านกงานต ารวจแหงชาต) - เอกสารรบรองสขภาพ (กระทรวงสาธารณสข)

ศนยบรการการไปท างานตางประเทศยงด าเนนการประกาศรบสมครคนหางาน อบรมกอนเดนทางแกแรงงานทก าลงจะเดนทางไปท างานตางประเทศ และจดสงแรงงานส าหรบตลาดแรงงานในตางประเทศ

b. กองบรหารแรงงานไทยไปตางประเทศรบผดชอบ ดงน - สงเสรมและพฒนาการจดหางานในตางประเทศ - จดสงคนหางานตามขนตอน - ส านกงานจดหางานของรฐส าหรบนายจางในตางประเทศ - อบรม/พฒนาแรงงาน - บรหารกองทนเพอชวยเหลอคนหางานไปท างานในตางประเทศ

c. กองทะเบยนจดหางานกลางและคมครองคนหางาน มหนาทใหบรการใบอนญาตจดหางาน ตรวจสอบบรษทจดหางานเอกชน ใหบรการรบเรองรองทกข ดานตรวจคนหางานทชองทางตรวจคนเขาเมอง

d. ส านกงานจดหางานจงหวด 76 แหงทวประเทศ เปนหนวยงานทไดรบมอบหมายใหด าเนนงานของศนยบรการการไปท างานตางประเทศ โดยเฉพาะการประชาสมพนธเพอปองกนแรงงานจากนายหนาเถอนและตรวจสอบและควบคมบรษทจดหางาน

2. ส านกงานปลดกระทรวงแรงงาน

ส านกงานแรงงานและฝายแรงงาน 14 แหงใน 13 ประเทศ ไดแก บรไน เยอรมน ฮองกง อสราเอล ญปน เกาหล ลเบย มาเลเซย ซาอดอาระเบย สงคโปร ไตหวน ( 2 แหง) สวตเซอรแลนด และย.เอ.อ

โครงการใหความรแรงงานและการโยกยายถนฐานทปลอดภย ตงแตชวงตนของการโยกยายถนฐานอยางปลอดภย โครงการฝกอบรมและประชาสมพนธการโยกยายถนฐานทปลอดภยรวมถงการก าหนดบทบญญตทางกฎหมายบนพนฐานขอมลทคนหางานสวนใหญเปนคนทอาศยอยในชนบท ไดรบการศกษาอยางจ ากดดวยความรเลกนอยหรอไมมความรเลยเกยวกบการท างานในตางประเทศ

94

บางคนแทบจะไมเคยเดนทางออกจากหมบานเลย ไดรบขอมลเพยงดานบวกของการไปท างานตางประเทศจากนายหนาจดหางานหรอเพอนบาน จงเปนเรองปกตทบรษทจดหางานและนายหนาจะท าผดกฎหมาย

ผซงมแนวโนมจะโยกยายถนฐานรวมถงอาศยในพนทตางๆ ของประเทศ โดยเฉพาะอยางยงในชนบทและพนทหางไกล ซงมขอจ ากดในการทราบวาเปนผใดบาง จงยากตอการประชาสมพนธขอมลหรอโครงการเคาะประตบาน ธรรมชาตของคนในชนบทโดยปกตจะไมกระตอรอรนหรอหาขอมลเรองสทธของตนเองกอนหางานในตางประเทศ ดงนนโครงการตางๆ ทครอบคลมขอจ ากดเหลานจะท าใหกลมคนดงกลาวมความรมากขน

โครงการมความจ าเปนทจะตองระบปญหาลกษณะการท างานทไมคนเคยและสภาพความเปนอยในตางประเทศของแรงงาน ซงสวนใหญมความคดทผดเกยวกบสภาพแวดลอมการท างานใหม ดงนนการประชาสมพนธจงควรมงไปทกลมแรงงานเหลานดวยวตถประสงคในการคมครองแรงงานจากนายหนาจดหางานผดกฎหมายและเพอเตรยมความพรอมแรงงานทดขนส าหรบตลาดแรงงานในตางประเทศ

บรรณานกรม a. กรมแรงงาน, กระทรวงมหาดไทย 2530, การจดสงแรงงานไทยในตลาดแรงงานตางประเทศ:

ขอเทจจรงและปญหา (ภาษาไทย) b. จนทราวฑรย, N. and Vause, W.G. 2536, แรงงานของประเทศไทยและกฎหมายจดหางาน: คมอ

การปฏบตงาน c. กรมการจดหางาน 2540, การสงเสรมตลาดแรงงานในตางประเทศ (ภาษาไทย) d. กรมการจดหางาน, กระทรวงแรงงาน, การจางแรงงานไทย e. กรมการจดหางาน 2550, การอบรมกอนเดนทาง (ภาษาไทย) f. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 2551, การพฒนาระบบของการจดสงแรงงานไทยไปตางประเทศ

เพอเสรมสรางการแขงขนในตลาดแรงงานโลก (เอกสารการวจย) (ภาษาไทยและสรปเปนภาษาองกฤษ)

g. กองนตการ, กรมการจดหางาน 2558, พระราชบญญตจดหางานและคมครองคนหางาน พ.ศ. 2528 h. กรมสวสดการและคมครองแรงงาน 2558, สถตสวสดการและการคมครองแรงงานประจ าป 2558

(ภาษาไทยและหวเรองภาษาองกฤษ) i. สถตสวสดการและการคมครองแรงงานประจ าป 2558 j. ราชกจจานเบกษา, เลมท 102, ฉบบพเศษ, สวนท 116, ลงวนท 1 กนยายน 2528 (1985) 2551,

ปกรณ นลประพนธ, ส านกงานกฤษฎกา (www.krisdika.go.th/www.lawreform.go.th)

95

เวยดนาม ประวตเศรษฐกจสงคม ในชวงระยะเวลา 30 ปทผานมา เวยดนามประสบความส าเรจดานการพฒนากระบวนการตางๆ กระบวนการปฏรปทางการเมองและเศรษฐกจโดยเหมยทเรมตนเมอป 2529 ท าใหเวยดนามทเปนหนงในประเทศยากจนทสดเปนประเทศรายไดปานกลางระดบลาง ตงแตป 2533 ของ ผลตภณฑมวลรวม (GDP) ตอหวของเวยดนามเตบโตไดเทยบเทากบประเทศทมการเตบโตรวดเรว โดยเฉลยรอยละ 6.4 ตอป และม GDP ทเตบโตรอยละ 6.7 ซงเปนการเตบโตอยางกระจายตว - มอตราความยากจนลดลงอยางมาก – และผลลพธเชงสงคมพฒนาอยางรวดเรว ซงรายไดตอหวของเวยดนามไดเพมขนจาก 100 เหรยญสหรฐ ในชวงทศวรรษ 1980 เปน 2,100 เหรยญสหรฐ ในป 2558 และประมาณ 2,115 ในป 2559

ตวชวดทางสงคมของเวยดนามไดพฒนาขนอยางมากเมอชวงทศวรรษทผานๆ มา โดยสามารถบรรลเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ (MDGs) บางตวไดกอนก าหนด ประชาชนเวยดนามไดรบการศกษาทดขน และมชวงอายของชวตยนยาวกวาประเทศทมรายไดตอหวในระดบทใกลเคยงกน การเขาถงโครงสรางพนฐานไดรบการพฒนาอยางมากเชนกน การไฟฟามถงเกอบทกครวเรอน จากทมนอยกวาครงหนงเมอป 2536 และการเขาถงน าสะอาดและการอนามยททนสมยเพมขนจากนอยกวารอยละ 50 ของบานเรอนทงหมดเปนรอยละ 75

แมวาจะประสบความส าเรจดวยด แตวาระดานความยากจนยงคงตองไดรบความสนใจตอไป ความยากจนเปนสงเปราะบาง และประชากรสวนใหญยงมความเสยงเนองจากอยใกลกบเสนความยากจน (1 ใน 3 ของประชากร – เทยบเทากบประมาณ 30 ลานคน - ตกลงส “ความยากจน” หรอ “เกอบยากจน”) อกทง เวยดนามมความเสยงตอการเปลยนแปลงทางภมอากาศและภยธรรมชาต ท าใหมความเสยงตอการเจรญเตบโตและความกาวหนา เวยดนามไดประสบปญหาของอณหภมและระดบน าทะเลทสงขน พายทมความรนแรง น าทวม และแลง ซงความสญเสยทางเศรษฐกจอยทรอยละ 1-1.5 ของ GDP ในชวง 2 ทศวรรษทผานมา

เพอทจะกาวผานความยากล าบากดงกลาว รฐบาลเวยดนามไดแสดงใหเหนถงความพยายามในการปฏรป ซงยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจสงคมของเวยดนาม (SEDS) 2554-2563 มงเนนการปฏรปโครงสราง ความยงยนของสงแวดลอม ความเทาเทยมทางสงคม และประเดนใหมดานความมนคงทางเศรษฐกจมหพภาค โดยม “ประเดนการพฒนา” 3 ดาน ดงน (1) สงเสรมดานทรพยากรมนษย/ การพฒนาทกษะ (โดยเฉพาะทกษะดานอตสาหกรรมททนสมยและนวตรกรรม) (2) พฒนาสถาบนตลาด และ (3) พฒนาโครงสรางพนฐาน ซงในการด าเนนงานทง 3 ดานนน แผนพฒนาเศรษฐกจสงคม (SEDP) ระยะ 5 ป 2554-2558 มงเนนการด าเนนงานในการปรบโครงสรางใน 3 ดาน - ภาคสวนธนาคาร รฐวสาหกจ และการลงทนภาครฐ – เปนสงจ าเปนในการบรรลวตถประสงค

ประวตการโยกยายถนฐานของแรงงาน เวยดนามไดเรมตนสงออกแรงงานในชวงทศวรรษท 1980 เมอมความรวมมอพหภาคกบประเทศในยโรปตะวนออก รวมถงเยอรมน เชโกสโลวาเกย บลแกเรย และอดตสหภาพโซเวยต และมการจดท าขอตกลง ทวภาคในการสงแรงงานออกไปท างานโรงงานในประเทศเหลาน วตถประสงคหลกของการโยกยายถนฐาน คอ การพฒนาทกษะแรงงานเวยดนามส าหรบอตสาหกรรมของประเทศในอนาคต และเพอพฒนารายได

96

ส าหรบตลาดแรงงานในประเทศ ชวง 10 ป (2523-2533) แรงงานจ านวน 277,183 คน เดนทางไปท างานในประเทศดงกลาวขางตน รวมถง 112,338 คน ทเดนทางไปท างานในสหภาพโซเวยต และจ านวน 72,786 คนใน DRG จ านวน 37,659 คน ในเชโกสโลวาเกย และ 35,099 คน ในบลแกเรย

นอกเหนอจากอดตสหภาพโซเวยต และประเทศยโรปตะวนออก เวยดนามไดขยายการสงออกแรงงานในป 2526-2527 ดวยการสงแรงงานและผเชยวชาญไปหลายประเทศในตะวนออกกลางและแอฟรกา เชน อรก อลจเรย คองโก แองโกลา เปนตน โดยท างานดานการกอสราง สขภาพ การศกษา และการเกษตร ในสนป 2553 การสงแรงงานออกไปท างานในประเทศดงกลาวมจ านวน 19,301 คน ซงแรงงาน 14,000 คนท างานในอรก ทงน แรงงานและผเชยวชาญทท างานในอตสาหกรรมเบามประมาณรอยละ 40 อตสาหกรรมและโยธาประมาณรอยละ 26 งานชางรอยละ 20 และอนๆ รอยละ 14

การสงแรงงานออกไปท างานเมอชวงทศวรรษท 1980 มผลกระทบเชงบวกดานการสรางงาน เพมรายไดใหกบแรงงานและครอบครว และมสวนรวมในงบประมาณของรฐ และชวยประเทศผรบในการรบมอกบการขาดแคลนแรงงาน

สนป 2532 และเรม 2533 สงครามอาวและการเปลยนแปลงทางการเมองของสหภาพโซเวยตและประเทศยโรปตะวนออกท าใหเกดการหยดชะงกการสงออกแรงงานเวยดนาม สงผลใหแรงงานจ านวนมากจากตะวนออกกลางและประเทศยโรปตะวนออกเดนทางกลบประเทศกอนทจะสนสดสญญาจางงาน และขอตกลงดานแรงงานเปนโมฆะ รฐบาลจงออกค าสงฉบบท 73-CT ลงวนท 13 มนาคม 2533 เพอหยดโครงการสงออกแรงงาน

อยางไรกตาม แรงงานบางสวนทท างานในของสหภาพโซเวยตและประเทศยโรปตะวนออกพ านกตอและการสงออกแรงงานด าเนนการตอไปจากการสนบสนนของญาตทอาศยหรอเรยนหนงสอในตางประเทศ ทงน ในจ านวนทนอยลง โดยมการคาดการณจ านวนแรงงานทพ านกในตางประเทศในชวงระยะเวลานนประมาณ 200,000 คน

ตงแตเรมตน 2533 เกาหลใตและญปนเรมรบแรงงานเวยดนามตามโครงการฝกปฏบตงานจรงภายใตขอตกลงทวภาค โดยท างานรวมกบแรงงานทองถนในสายการผลต และชวงหลงของทศวรรษท 1900 บรษทจดหางานเรมมสวนรวมในการสงแรงงานออกไปท างานในตางประเทศทมความตองการแรงงาน

ชวงเรมตนของป 2543 การโยกยายถนฐานของแรงงานไปไตหวนเพอท างานแมบานและผใหการดแล จ านวนแรงงานไปท างานตางประเทศเพมขนอยางมากในชวงป 2536-2540 และดงลงทนทเมอเกดวกฤตดานการเงนในเอเชย แตเพมขนอกครงในปตอมา

ตงแตป 2545 จ านวนแรงงานเพมขนจนถงจดสงสดจากการทมาเลเซยเปดตลาดแรงงาน ในปน มการสงออกแรงงานโดยบรษท 40 แหง มากกวา 20,000 คน ไปยงมาเลเซย อกทง มความตองการแรงงานทสงจากประเทศในตะวนออกกลาง ท าใหมประเทศปลายทางใหมๆ ใหกบแรงงานเวยดนาม

97

ภาพท 1 จ านวนแรงงานไปท างานตางประเทศ จ าแนกตาม ค.ศ.

แหลงขอมล: ตวเลขจากหนงสอพมพระหวางป 2534-2543 และตวเลขจาก DOLAB ส าหรบป 2544-2550

ตารางท 1 จ านวนแรงงานไปท างานตางประเทศป 2551-2558 จ าแนกตามเพศ

ล าดบ ป จ านวนแรงงาน ล าดบ ป จ านวนแรงงาน รวม หญง รวม หญง

1 2551 86,990 28,598 5 2555 80,320 27,784 2 2552 73,028 17,880 6 2556 88,155 31,769 3 2553 85,546 28,573 7 2557 106,840 40,063 4 2554 88,298 31,990 8 2558 119,530 99,616

แหลงขอมล DOLAB

ในชวงหลายๆ ปทผานมา มแรงงานมากกวา 100,000 คน ไปท างานในตางประเทศในแตละป ในป 2538 มเพยง 290,000 คน ทท างานใน 15 ประเทศ ปจจบน ม 500,000 คน ท างานใน 40 ประเทศและดนแดน ในป 2557 ม 106,840 คน ทท างานในตางประเทศ และในป 2558 ม 119,530 คน

แมวาแรงงานเวยดนามทท างานใน 40 ประเทศและ/หรอดนแดน ประเทศหลกไดแก มาเลเซย ไตหวน เกาหลใต และญปน ในป 2557 มแรงานผฝกงานเวยดนามท าในมาเลเซยประมาณ 20,000 คน ไตหวน 139,000 คน เกาหล 54,000 คน และญปน 28,000 คน โดยเปนแรงงานผฝกขณะปฏบตงาน

แรงงานเวยดนามสวนใหญท างานดานสายการผลต การตดเสอ การกอสราง การท าความสะอาด และลกเรอประมง โดยแรงงานทท างานในตางประเทศสวนใหญมระดบการศกษาและวชาชพนอย ประมาณรอยละ 40-45 ไดรบการฝกฝน แตในระยะสนและในระดบฝมอพนฐานเทานน ในตลาดทตองการแรงงานทกษะสงและภาษาทด เชน ออสเตรเลยนน จ านวนแรงงานทสามารถด าเนนการตามขอก าหนดไดมจ านวนไมมาก ซงระหวางป 2556-2558 มเฉลยประมาณเพยงปละ 400 คน ทไดรบการจางงาน

98

ตารางท 2 ประเทศ/ดนแดนทแรงงานเวยดนามไปท างาน ป 2555-2558

ล าดบ ประเทศ/ดนแดน 2555 2556 2557 2558 รวม (2555-2558)

1 ไตหวน (จน) 30,533 46,368 62,124 67,621 206,646 2 ญปน 8,775 9,686 19,766 29,810 68,037 3 มาเลเซย 9,298 7,564 5,139 7,454 29,455 4 เกาหล 9,228 5,446 7,242 6,019 27,935 5 ซาอดอาระเบย 2,360 1,703 4,191 4,125 12,379 6 สปป. ลาว 6,195 4,860 200 0 11,255 7 กมพชา 5,215 4,250 50 0 9,515 8 มาเกา (จน) 2,304 2,294 2,516 493 7,607 9 สหรฐอาหรบเอมเรตส 1,731 2,075 831 286 4,923 10 ลเบย 645 1,201 1,005 0 2,851 11 แอลจเรย 38 158 547 1,963 2,706 12 สาธารณรฐเชก 1,699 143 56 43 1,941 13 กาตาร 105 205 850 455 1,615 14 เบลารส 0 403 774 91 1,268 15 รสเซย 439 476 253 81 1,249 รวม 15 ประเทศ/ดนแดน 78,565 86,833 105,544 118,441 389,383 รวม รอยละ ของ 15 ประเทศ/

ดนแดน 97.8 98.5 98.8 99.1 98.6

แหลงขอมล DOLAB

ตารางท 3 องคประกอบของแรงงานตออาชพ (2543-2548)

ล าดบ อาชพ 2543 2544 2545 2546 2547 2548 1 สายการผลต 64 63 50 28 20 73 2 การกอสราง 4 8 4 18 2 1 3 การตดเยบเสอผา 7 3 5 3 2 1 4 การท าความสะอาด 11 10 21 40 65 14 5 ผดแล 0.008 0.4 0.4 0.4 0.16 0.8 6 ลกเรอพาณชย 3 3 3 1 2 2 7 ลกเรอประมง 2 4 10 5 4 3.5 8 อนๆ 8 9 7 5 4 4.7 9 รวม 100 100 100 100 100 100

แหลงขอมล DOLAB

กฎหมาย กฎระเบยบทเกยวของกบการโยกยายถนฐานของแรงงาน รฐบาลเวยดนามไดออกกฎหมาย ฉบบท 370/HDBT วาดวยระเบยบการสงแรงงานไปตางประเทศชวคราว ซงระเบยบนถอเปนการเปลยนแปลงทดดานกระบวนการสงแรงงานไปในสภาพแวดลอมของเศรษฐกจสงคมและการเมองใหม นบแตนนมา แรงงานไมเพยงแตเดนทางออกไปผานขอตกลงทวภาคระหวางรฐบาล แตตามสญญาในบทบญญตดานแรงงานระหวางเวยดนามและองคกรเศรษฐกจตางประเทศ และ/หรอ บคคลตางชาต

99

บรษทจดสงแรงงานไปตางประเทศไดรบอนญาตจากรฐบาลในการจดหาตลาดแรงงาน ลงนามในสญญาจางงานรวมกบภาคตางชาตดานดานแรงงาน การคดเลอกแรงงานทเหมาะสม การอบรมปฐมนเทศดานทกษะหรองานเพอใหเปนไปตามขอก าหนดของนายจาง หนาทของรฐบาลคอการวางนโยบาย บรหารจดการ และควบคมการใหบรการจดหางานแรงงานไปตางประเทศ ใหความคมครองแรงงานทไปท างานตางประเทศ และอ านวยความสะดวกในการหางานเมอเดนทางกลบเขาประเทศ

ในวนท 20 กนยายน 2542 รฐบาลออกประกาศ ฉบบท 152/1999/ND-CP อนญาตใหบรษทขององคกรสงคม-การเมองทงหมดสงแรงงานออกไปท างานตางประเทศ ทวทงประเทศ มการจดตงบรษทจดสงแรงงานออกไปท างานตางประเทศจ านวนมาก ในขณะเดยวกน มแรงงานไปท างานตางประเทศเพมขนจ านวนมาก

ภายใตการปฏรปเศรษฐกจสงคม การสงแรงงานไปท างานตางประเทศถอเปนทางออกทส าคญหนงของการสรางงานและพฒนาทกษะความเชยวชาญและรายไดของประชาชน ซงสอดคลองกบประกาศส านกการเมอง ฉบบท 41-CT-TW ลงวนท 22 กนยายน 2541 ดานการจดสงแรงงานไปท างานตางประเทศ รวมถง ผเชยวชาญ ซงไดรบการยนยนวา “การสงออกแรงงานและผเชยวชาญเปนหนงในยทธศาสตรส าคญส าหรบการพฒนาก าลงแรงงานเพอการกอสรางประเทศระหวางการเจรญเตบโตและการอตสาหกรรม”

เหตการณทดทสดคอเมอการสมชชาใหญใหสตยาบนตอกฎหมายวาดวยการไปท างานในตางประเทศของแรงงานเวยดนามภายใตสญญาจาง (จากนไปเรยกวา กฎหมาย 72) ซงถอเปนกาวส าคญดานกฎหมายเกยวกบการสงออกแรงงาน ในการน รฐบาลไดอ านวยความสะดวกและท าใหแนใจวาสถานประกอบกจการและแรงงานไดรบประโยชนตามกฎหมาย สนบสนนการขยายตลาดแรงงาน สงเสรมการสงออกแรงงานใหมากทสด โดยเฉพาะแรงงานฝมอเขาสตลาดเพอสรางรายไดทสง และยอมรบรปแบบตางๆ ของการสงออกแรงงาน

เมอเปรยบเทยบกบกฎหมายฉบบเดม กฎหมาย 72 ไดปรบการขยายวธการในการสงออกแรงงาน เชน (1) บรษทเอกชนและรฐสามารถสงออกแรงงาน (2) บรษทและผทประมลชนะ และ/หรอ ผลงทนในตางประเทศสามารถสงออกแรงงาน (3) บรษททมสวนรวมในการจดสงแรงงานไปตางประเทศเพอฝกงาน และ/หรอ พฒนาทกษะ และ (4) สญญาจางสวนบคคล

นอกจากบทบญญตดานประโยชนตามกฎหมายของแรงงาน กฎหมาย 72 ก าหนดหนาทและความรบผดชอบของแรงงาน หากละเมดจะถกลงโทษทางมาตรการปกครอง รวมถงการปรบและบงคบใหเดนทางกลบเวยดนาม

มเอกสารแนวทางส าหรบการด าเนนงานของกฎหมาย 72 รวมทง กฎหมายฉบบท 126/2007/ND-CP ลงวนท 1 สงหาคม 2550 กระทรวงแรงงาน ผทพพลภาพ และกจการสงคม มหนงสอเวยน ฉบบท 21/2007/TT-BLDTBXA และหนงสอเวยนรวม ฉบบท 16/2007/TTLT-BLDTBXHBTC ลงวนท 4 กนยายน 2550 ระหวางกระทรวงแรงงาน ผทพพลภาพ และกจการสงคม (MOLISA) และกระทรวงการคลง ดานคาธรรมเนยมบรการส าหรบการสงออกแรงงานตามสญญาจาง และหนงสอเวยนรวมระหวางกระทรวงแรงงาน ผทพพลภาพ และกจการสงคม และธนาคารรฐแหงเวยดนาม ฉบบท 17/2007/TTLT-BLDTBXH-NHNNVN ดานการบรหารจดการและการวางเงนของบรษทและแรงงานไปท างานตางประเทศตามสญญาจาง

100

โครงการใหความรแรงงานและการโยกยายถนฐานทปลอดภย เงอนไขบงคบหนงส าหรบบรษทจดสงแรงงานออกไปท างานคอการมกลไกเฉพาะส าหรบการยกระดบทกษะ/ความรทจ าเปนส าหรบแรงงานกอนทจะเดนทางไปตางประเทศตามรายการท 2 มาตรา 9 ของกฎหมาย 72 และประกาศ ฉบบท 18/2007/QD-BLDTBXH ลงวนท 18 กรกฎาคม 2550 ของรฐมนตรวาการกระทรวงแรงงาน ผทพพลภาพ และกจการสงคม และก าหนดใหจดตงศนยฝกอาชวะและม (a) การอบรม และ (b) การบรหารจดการผเขาฝกอบรม

สวนการอบรมจะตองมผฝกสอนอยางนอย 3 คน ในการด าเนนการตามเงอนไขดงตอไปน • ระดบการศกษามธยมตอนปลาย และ/หรอ สงกวา • มประวต (CV) ทชดเจน • ไมมประวตอาชญากรรมหรอการรกษาทางการแพทย • มประสบการณสงและมความรดานการสงออกแรงงาน และ • มความรดานกฎหมายในประเทศและประเทศปลายทาง

สวนการอบรมมหนาทดงตอไปน • จดการอบรมหรอจดหาทกษะและความรใหแกแรงงาน • บรหารจดการโครงการอบรม จดเวลาส าหรบผฝกอบรมและผใหการฝกอบรม • ด าเนนการตามสญญารวมตามการก าหนดทกษะของผฝก • จดท าสอการสอน และ • จดขอสอบและออกใบประกาศใหกบผฝกภายหลงจากการฝกอบรม

นอกเหนอจากการอบรมปฐมนเทศ มาตรา 63 แหงกฎหมาย 72 ไดก าหนดใหบรษททจดสงแรงงานออกไปท างานตองใหการอบรมภาษาตางประเทศแกแรงงานดวย

มาตรา 65 แหงกฎหมาย 72 ก าหนดใหบรษททสงแรงงานออกไปท างานเปนผรบผดชอบในการอบรมทกษะทเหมาะสม จดสอบ และออกใบประกาศใหกบแรงงานกอนการเดนทางไปตางประเทศ โดยมเนอหาการอบรม ดงน

1. วฒนธรรมและประเพณของชาต 2. กฎหมายเบองตนเกยวกบแรงงาน อาญา สวนบคคล และการจดการของเวยดนามและประเทศผรบ 3. เนอหาในสญญาจางงาน 4. กฎระเบยบดานแรงงานและความปลอดภย และสขอนามยในประเทศผรบ 5. ธรรมเนยมและวฒนธรรมของประเทศผรบ 6. การประพฤตตนระหวางการท างานและการอยอาศย 7. แนวทางการใชการขนสงสาธารณะ การจบจายซอของ และการใชเครองมอและอปกรณใน

ชวตประจ าวน 8. ประเดนทเกยวของกบมาตรการดานการปองกนเมอพ านกและท างานในประเทศผรบ

101

อกทง กระทรวงแรงงาน ผทพพลภาพ และกจการสงคมมประกาศ ฉบบท 18/2007/QD-BLDTBXH ลงวนท 18 กรกฎาคม 2550 มอบหมายใหกรมบรหารแรงงานไปตางประเทศ (DOLAB) จดท าและมอบสอการอบรมทมเนอหาดงกลาวขางตนในขอ (1) (2) (5) (6) (7) และ (8) และบรษททสงแรงงานออกไปท างานจดท าสอการอบรมขอ (3) และ (4)

มาตรฐาน เนอหาบงคบของการศกษาตามประกาศกระทรวงแรงงาน ผทพพลภาพ และกจการสงคม ฉบบท 18/QD-BLDTBXH ลงวนท 18 กรกฎาคม 2550 โดยมการสอน 74 คาบ (คาบละ 45 นาท) รวมคาบการปฏบต 16 คาบ

ล าดบ เนอหา ทฤษฎ ปฏบต รวม 1 วฒนธรรมและประเพณของชาต 4 4 2 กฎหมายเบองตนเกยวกบแรงงาน ประมวลกฎหมายอาญา

กฎหมายสวนบคคล และการจดการของเวยดนามและประเทศผรบ 12 12

3 เนอหาในสญญาจางงานระหวางนายจางและแรงงาน 8 8 4 กฎระเบยบดานแรงงานและความปลอดภยและอนามย ในประเทศ

ผรบ 8 8 16

5 ธรรมเนยมและวฒนธรรมของประเทศผรบ 4 4 8 6 การประพฤตตนระหวางการท างานและการอยอาศย 8 8 7 แนวทางการใชการขนสงสาธารณะ การจบจายซอของ และการใช

เครองมอและอปกรณในชวตประจ าวน 4 4 8

8 ประเดนทเกยวของกบมาตรการดานการปองกนเมอพ านกและท างานในประเทศผรบ

6 6

9 ทบทวนและสอบเมอสนสดหลกสตรการสอน 4 4 รวม 58 16 74

ผฝกสอนจะตองมคณสมบตดงน a. ประสบการณและความรดานการสงออกแรงงาน b. ความเขาใจและความรดานกฎหมายเวยดนาม และธรรมเนยมและวฒนธรรมของประเทศผรบ c. ไดรบการอบรมโดยกรมบรหารแรงงานไปตางประเทศ ดานทกษะทเกยวของ

การจดอบรมจะตองเปนไปตามเงอนไขดงน a. มเครองมอการสอนทครบถวน b. สามารถรบผเขาอบรมได 100 คน รวมทงจดอาหาร การอบรม และทพก

หนสวนความรวมมอ เพอใหสามารถด าเนนการได กรมบรหารแรงงานไปตางประเทศไดจดท าสอการอบรมใหความรเฉพาะแตละประเทศ โดยปจจบน มสอทไดจดท าขนส าหรบญปน ไตหวน (จน) มาเลเซย เกาหล ซาอดอาระเบย สหรฐอาหรบเอมเรตส มาเกา (จน) เปนตน โดยสอการอบรมนไดน ามาท าใหเปนปจจบนเกยวกบขอก าหนดใหมๆ ของประเทศผรบ

102

อกทง กรมบรหารแรงงานไปตางประเทศไดรวมมอกบกรมความปลอดภยแรงงานจ าท าคมอแนวทางดาน “ความปลอดภยและสขอนามย” ส าหรบบางอาชพ เชน ชาง กอสราง ชางเชอม และประมง ในขณะเดยวกน กรมบรหารแรงงานไปตางประเทศไดรวมมอกบกรมอาชวศกษาเพอจดท าสอการสอนส าหรบแรงงานไปท างานตางประเทศดาน ชางเชอม กอสราง และการออกแบบอตสาหกรรม โดยรวมกบภาคทเกยวของกรมบรหารแรงงานไปตางประเทศไดจดท าสอภาษาเพอพฒนาดานภาษากอนทแรงงานจะเดนทาง โดยมภาษาองกฤษ เกาหล ญปน จน และอารบก ภายหลงจากการอบรม แรงงานจะไดรบสอดงกลาวและสามารถน าไปตางประเทศดวยได

กรอบการด าเนนงานของโครงการไตรภาคเพอคมครองแรงงานทงในและนอกอนภมภาคแมน าโขงจากการถกแสวงหาประโยชนดานแรงงาน (GMS TRIANGLE) ในป 2554-2558 นน ILO รวมกบกรมบรหารแรงงานไปตางประเทศไดรวบรวมเอกสารการปฐมนเทศแรงงานเวยดนามทไปท างานในตลาดมาเลเซยและไตหวน (จน) อกครงหนง โดยเอกสารดงกลาวไดรวบรวมจากมาตรฐานการสอน และสอส าหรบผฝกสอนและนกเรยน และแตละสอม CD ประกอบดวย

เพอใหแรงงานยายถนมขอมลพนฐานเกยวกบประเทศ กฎระเบยบดานกฎหมายการเขาเมอง กฎหมายแรงงาน และวธการสงเงนกลบบานอยางปลอดภย เปนตน กรมบรหารแรงงานไปตางประเทศไดรวบรวมและจดพมพคมอเกยวกบประเทศปลายทางโดยใชชอวา “สงทคณตองร” เกยวกบตลาดแรงงานตางๆ เชน บรไน นวซแลนด ไทย ออสเตรเลย รสเซย แองโกลา เยอรมน สงคโปร มาเกา (จน) มาเลเซย ไซปรส ญปน อสราเอล เกาลใต ไตหวน (จน) ซงการจดพมพไดรบงบประมาณจาก IOM

อกทง สมาคมจดหาก าลงคนในเวยดนาม (VAMAS) รวมกบเวสเทรน ยเนยน ไดรวบรวมและจดพมพคมอทมจดประสงคในการใหขอมลพนฐานเกยวกบประเทศ ผคน กฎหมายในประเทศปลายทาง และแนวทางส าหรบแรงงานยายถนในการโอนเงนกลบบาน ซงสมาคมจดหาก าลงคนในเวยดนามไดจดท าคมอส าหรบญปน ไตหวน (จน) มาเลเซย ซาอดอาระเบย สหรฐอาหรบเอมเรตส และลเบย ซงคมอดงกลาวมแนวทางการสอสารสองภาษา ซงเปนประโยชนอยางมากส าหรบแรงงานทมขอจ ากดทางภาษา

การคมครองแรงงานไปท างานตางประเทศ ขอตกลงทวภาคในการสงออกแรงงานไดมการลงนามระหวางเวยดนามและหนวยงานบรหารจดการของรฐและประเทศผรบ เพอจดตงกรอบการคมครองแรงงานทไปท างานตางประเทศ ซงขอตกลงดงกลาวไมไดเพยงแตก าหนดความรบผดชอบของบรษทผสงออกแรงงาน แตก าหนดหนาทของหนวยงานรฐบาลทบรหารจดการแรงงานไปท างานตางประเทศดวย เพอใหเกดการคมครองสทธตามกฎหมายของแรงานตามสญญาจาง โดยเฉพาะประเดนเกยวกบสภาพการท างาน คาจาง โบนส การประกนสงคม สภาพความเปนอย รวมถงการควบคมการด าเนนการตามสญญา ซงประเดนดงกลาวก าหนดไวในมาตรา 27, 30, 33, 38, 41, และ 69 ของกฎหมาย 72 และยอหนาท V ของหนงสอเวยนกระทรวงแรงงาน ผทพพลภาพ และกจการสงคม ฉบบท 21/2007/TT-BLDTBXH ลงวนท 8 ตลาคม 2550 ทขยายความกฎหมาย 72 และกฎหมาย ฉบบท Decree 126/2007/ND-CP ลงวนท 1 สงหาคม 2550 ของรฐบาลเกยวกบแนวทางการด าเนนงานตามกฎหมาย 72

เพอใหเกดการรเรมและด าเนนการอยางรวดเรวในการสนบสนนแรงงานทไปท างานตางประเทศทประสบปญหา ความทาทาย อบตเหตทไมสามารถแกไขไดดวยตนเองแตตองการความชวยเหลอโดยทนทจากรฐบาล จงมการจดตงกองทนเพอการคมครองประชาชนเวยดนามในตางประเทศตามทกระทรวงการตางประเทศรองขอ และตามมาดวยมตนายกรฐมนตร ฉบบท No. 119/2007/QD-TTg ลงวนท 25 กรกฎาคม 2550

103

ตงแตมการกอตงกองทน ไดมการเขาเยยมผทถกกกขงในประเทศผรบ ซงด าเนนการโดยเจาหนาทกงสล และ/หรอ ทปรกษาฝายแรงงาน เพอคมครองสทธทางกฎหมาย รวมถง คาจาง การกกขงโดยผดกฎหมาย การสงกลบอยางปลอดภยตามกฎหมายระหวางประเทศ และกฎหมาย/ระเบยบทองถน

กรมการกงสล กระทรวงการตางประเทศ ไดด าเนนการใหถกกฎหมาย และ/หรอ รบรองเอกสารสวนตวทเกยวกบสญญาจาง สขภาพ ใบรบรองทกษะ เอกสารประจ าตว เปนตน เพอท าใหแนใจวาประชาชนเวยดนามมเอกสารพนฐานทถกกฎหมายส าหรบการของใบอนญาตท างาน/ตรวจลงตราในประเทศผรบ อกทง สถานเอกอครราชทตเวยดนามไดออกหนงสอเดนทางจ านวนหลายพนเลมใหกบแรงงานเมอเกดการสญหาย

เพอการคมครองสทธทางกฎหมายของแรงงานยายถน รฐบาลเวยดนามไดลงนามในขอตกลงกบประเทศและดนแดนผรบ ดงน มาเลเซย เกาหล ไตหวน ญปน สปป. ลาว กาตาร รสเซย บลแกเรย สโลวาเกย สหรฐอาหรบเอมเรตส รฐซสแคตเชวน แหงแคนาดา เปนตน ขอตกลง/สนธสญญาดงกลาวอยระหวางการด าเนนการ และในประเทศทยงไมมการลงนามขอตกลง รฐบาลไดสงการใหกระทรวงแรงงาน ผทพพลภาพ และกจการสงคม จดท าความแนวทางความรวมมอโดยองพนฐานความจรงในการบรหารและคมครองสทธของแรงงาน

หนวยบรหารจดการแรงงานไปท างานตางประเทศ (OWMU) รปแบบการบรหารจดการแรงงานยายถนถกจดท าขนตามกฎหมายในปจจบน ซงมความเหมาะสมกบตลาดแรงงานในแตละแหง ในประเทศผรบ หากมจ านวนแรงงานเวยดนามท างานเปนจ านวนมาก รฐบาลจะอนญาตใหกระทรวงแรงงาน ผทพพลภาพ และกจการสงคม จดตงหนวยบรหารจดการแรงงานไปท างานตางประเทศขนภายใตการก ากบดแลของสถานเอกอครราชทตเพอใหการดแลและสนบสนนแรงงานดยงขน ในปจจบน มหนวยบรหารจดการแรงงานไปท างานตางประเทศ จ านวน 9 แหงทจดตงในมาเลเซย ญปน เกาหล ไตหวน สหรฐอาหรบเอมเรตส กาตาร ลเบย สาธารณรฐเซก และซาอดอาระเบย

ขอเทจจรงไดแสดงใหเหนวาสถานทดงกลาวขางตนมการคมครองและสนบสนนแรงงานทตองการความชวยเหลอไดดกวา และในบางกรณ ไดแกไขปญหาและความขดแยงทคางคามานานระหวางแรงงานและนายจางเกยวกบการจดสงแรงงานทไดน าไปสการหยดงานประทวง การละเมดสทธแรงงาน สงคราม ภยพบตทางธรรมชาต การมสวนรวมทางการเมอง การกระทบความสมพนธทวภาคทางการทต เปนตน

ในตลาดทมจ านวนแรงงานนอย จะมเจาหนาทด าเนนการดานแรงงานภายใตผแทนทางการทต และเพอใหมการด าเนนงานตามมาตรา 9 ของกฎหมาย ฉบบท 126/2007/ND-CP ของรฐบาลนน กระทรวงการตางประเทศไดมค าสงใหผแทนทางการทตรเรมด าเนนการตามบทบญญตดานการคมครองและสนบสนนแรงงานเมอมการรองขอความชวยเหลอในประเทศทไมมการจดตงหนวยบรหารจดการแรงงานไปท างานตางประเทศ อยางไรกตามการสนบสนนและชวยเหลอดงกลาวมจ ากดเนองจากตลาดแรงงานในตางประเทศใหญมาก แตระบบการบรหารจดการแรงงานไปตางประเทศเลกและขาดความรวมมอระหวางบรษทจดสงแรงงานและผแทนทางการทต ซงไมสามารถมไดในทกพนท ในปจจบน เวยดนามไดจดตงสถานเอกอครราชทตใน 67 ประเทศ และสถานกงสลใหญ 23 แหง และสถานกงสลใหญกตตมศกดจ านวน 7 แหง ทวโลก

นโยบายรฐบาลส าหรบแรงงานทกลบประเทศ นอกเหนอจากกฎหมายในการสงเสรมการคมครองการสงออกแรงงานและแรงงานทไปท างานในตางประเทศ รฐบาลไดออกกฎหมายจ านวนหนงและนโยบายเฉพาะในการสงเสรมและอ านวยความสะดวกแรงงานทเดนทางกลบมาและการคนสสงคม มาตรา 59 และ 60 ของกฎหมาย 72 ดานการสรางงานและการสงเสรม

104

แรงงานทเดนทางกลบมา ซงประกาศนายกรฐมนตร ฉบบท 144/2007QD-TTg ลงวนท 31 สงหาคม 2550 ดานการจดตงและบรหารจดการกองทนเครดตส าหรบแรงงานไปท างานตางประเทศ รวมถงการสงเสรมแรงงานไปท างานตางประเทศทเดนทางกลบบานกอนทสญญาจางจะสนสดเนองจากเหตผลดานความเจบปวย อบตเหต และสขภาพ ทท าใหไมสามารถด าเนนงานตอไดตามสญญาจาง และประกาศนายกรฐมนตร ฉบบท 71/2009/QD-TTg ลงวนท 29 เมษายน 2552 ดานการแนะน าเบองตนเกยวกบการท างานส าหรบแรงงานทไปตางประเทศจากพนทยากจนของประเทศและเดนทางกลบบาน

นอกจากน ตามมต ฉบบท 73/NQ-CP ลงวนท 26 สงหาคม 2559 ผานการอนมตของรฐบาลดานนโยบายการลงทน กระทรวงแรงงาน ผทพพลภาพ และกจการสงคม มอ านาจในการจดท าโครงการเปาหมายดานการจางงาน - อาชวศกษา และ OSH 2559-2563 ในการน โครงการเปาหมายไดจดสรรงบประมาณของรฐเพอสงเสรมการแลกเปลยนดานการจางงานส าหรบแรงงานทเดนทางกลบมาหลงจากสนสดสญญาจางงาน

นโยบายการสรางงาน หนงในวตถประสงคของรฐบาลในการสงแรงงานไปท างานตางประเทศคอการมก าลงแรงงานทมทกษะเพอมสวนรวมในการพฒนาประเทศอยางมประสทธภาพดานอตสาหกรรมและความทนสมยเมอแรงงานเดนทางกลบประเทศ ดงนน นโยบายปจจบนคอการกระตนบรษท/สถานประกอบกจการในการจดหาแรงงาน ในขณะเดยวกน รฐบาลขอใหกระทรวงแรงงาน ผทพพลภาพ และกจการสงคม และเครอขายทวประเทศจดท าขอมลเกยวกบโอกาสดานการจางงาน และแนะน าแรงงานในการลงทะเบยนท างาน

ตามทกลาวมาเบองตน แรงงานทออกจากพนทยากจนและไปท างานตางประเทศจะไดรบสทธพเศษกวาแรงงานทมาจากสภาพเศรษฐกจทดกวาเมอเดนทางกลบบาน ตามประกาศนายกรฐมนตร ฉบบท 71/2009/QD-TTg ลงวนท 29 เมษายน 2552 จะไดรบการชวยเหลอในการหางานทเหมาะสม ในการเรมกจการของตน และไดรบแนวทางในการใชเงนออมของตนจากการท างานในตางประเทศอยางมประสทธภาพ

แรงงานทเสยเปรยบ (เชน ผเสยหายจากอบตเหตหรอผทปวยขณะท างานในตางประเทศ และถกบงคบใหเดนทางกลบบานกอนทจะสนสดสญญาจาง) จะไดรบการสนบสนนทางการเงนจากรฐบาลผานกองทนเครดตส าหรบแรงงานไปท างานตางประเทศ

นโยบายส าหรบใหแรงงานสรางงานของตน ผทกลบสประเทศและมทรพยากรทางการเงนของตนไดรบการสนบสนนและการชวยเหลอจากรฐบาลในการสรางธรกจของตน ผทมขอจ ากดในการสรางเงนกอนของตนจะไดรบความชวยเหลอดานเครดตเพอเรมตน

นอกเหนอจากโอกาสในการสงแรงงานไปท างานตางประเทศโดยไดรบความชวยเหลอจากศนยบรการดานการจางงานผานการใหค าปรกษา การแนะน าดานงาน และใหการอบรมดานภาษาส าหรบแรงงาน (ส าหรบตลาดของเกาหลและญปน) ตงแต 2555 กระทรวงแรงงาน ผทพพลภาพ และกจการสงคม ไดมอบหมายใหศนยแรงงานไปท างานตางประเทศ (COLAB) ในการใหความชวยเหลอแรงงานไปท างานตางประเทศในการหางานเมอสนสดสญญาและกลบประเทศ โครงการนจดขนเพอแรงงานทเดนทางกลบจากเกาหล (โครงการ EPS) และญปน (โครงการ IM ญปน)

เพอด าเนนการตามภารกจ ศนยแรงงานไปท างานตางประเทศไดรวมมอกบส านกงาน HRD และ IM ญปนในเวยดนามและหนวยงานทเกยวของอนๆ ในการจดนดพบแรงงานส าหรบแรงงานทสามารถท างานในเกาหลและญปนเพอสรางงานในเวยดนาม ซงทผานมา ศนยแรงงานไปท างานตางประเทศไดจดนดพบแรงงานจ านวน

105

2 ครง และการตกลงดานการจางงาน 6 ครง โดยมแรงงานมากกวา 2,000 คน และบรษทจ านวน 254 แหง ทเขารวมการสมภาษณและการจดหางาน ทงน มแรงงานจ านวน 414 คน ทไดรบการคดเลอกและจางงาน

นอกเหนอจากผลส าเรจแรกแลว ศนยแรงงานไปท างานตางประเทศพบเจอกบความทาทายดงน ความทาทายท 1 คอ ทกษะและภาษาตางประเทศส าหรบแรงงานทยงไมมทกษะตามทนายจางตองการ ความทาทายท 2 แรงงานทไปท างานกลบประเทศแลวกลบมาสวนใหญจะเรยกคาจางสงกวาแรงงานทท างานในประเทศ แตมทกษะการท างานเทาเทยมกน ความทาทายท 3 มการจดงานนดพบแรงงานและการตกลงดานการจางงานเปนระยะตามความจ าเปนของการจดหางานแรงงาน ความทาทายท 4 แรงงานทไปท างานตางประเทศและเดนทางกลบมาพ านกอยในหลายพนทในประเทศ ในขณะทบรษทรวมทน และ/หรอ บรษททลงทนโดยตางประเทศโดยตรงจะอยในเมองทใหญหรอพนทเมองในบางจงหวดเทานน และความทาทายท 5 เจาหนาทดานการสงเสรมการจางงานส าหรบแรงงานทไปท างานตางประเทศมจ านวนนอยและยงขาดประสบการณ

เพมเตมจากการแนะน าดานการท างานแลว หากพจารณาแลวเหนวาแรงงานทเดนทางกลบประเทศขาดทกษะและความรตามทนายจางก าหนด ศนยแรงงานไปท างานตางประเทศจะจดการอบรมใหโดยไมคดคาใชจายส าหรบแรงงานทสนสดสญญาจางจากเกาหล เนอหาการอบรมมดงน ภาษาเกาหล การพมพงาน การควบคมคณภาพสนคา และทกษะการเปนผน า เมอสนสดการอบรม จะมการแนะน าแรงงานใหกบบรษทเกาหลโดยไมคดคาใชจาย ซงมหลายต าแหนง ดงน หวหนากลมแรงงาน ลาม และเจาหนาทธรการ

นอกเหนอจากกจกรรมการใหสนบสนนของรฐบาล บรษททสงแรงงานออกไปท างานมนโยบายของตนในการใหการสนบสนนดานการสงเสรมการจางงานส าหรบแรงงานทเดนทางกลบประเทศ บรษทจ านวน 2 บรษทไดแจงใหทราบระหวางการสมภาษณเกยวกบวธการสงเสรมการจางงานทตนด าเนนการ ดงน

• การแนะน าเรองสญญาจางงานในตางประเทศทไดรบคาจางสงขน • การแนะน าเรองบรษทในประเทศ การรวมทน หรอการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ ทตองการ

แรงงานทมคณสมบตเฉพาะทกลบมาจากตางประเทศ

บรรณานกรม 1. Economy – Planning Information Magazine No. 2/1994 2. Lê Thi Que, “Labour export: Historic roads”. Economic Study Magazine No. 302

(7/2003) 3. Department of Overseas Labour report

106

บทท 2

โครงการใหความร แรงงานยายถนและนายจาง:

กรณศกษา ในขณะทประเทศสมาชกอาเซยนด าเนนการอยางเดดเดยวและเปนเชงบวกเพอกอรางผลลพธของการโยกยายถนฐาน การปฐมนเทศนายจางและการใหความรแรงงานยายถนเขาไปไวในนโยบายและการปฏบตระดบชาตมากยงขน

บทนน าเสนอกรณศกษาทไดคดเลอกมาแสดงใหเหนถงการด าเนนงานทหลากหลายดานโครงการใหความรนายจางและแรงงานในขนตอนตางๆ ของกระบวนการโยกยายถนฐาน ประเทศสมาชกอาเซยนไดใหความสนใจหลกดานหลกสตรกอนการจางงานและกอนการเดนทางเมอเทยบกบกจกรรม ณ สถานทท างาน/หลงจากเดนทางมาถง รวมทงหลกสตรดานการเดนทางกลบและการคนสสงคม การโยกยายถนฐานระหวางประเทศภายในอาเซยนเพมมากขน ดงนน อาจมการใหความส าคญตอโครงการเมอเดนทางมาถงและการเดนทางกลบมากยงขน

107

กรณศกษาท 1 โครงการปฐมนเทศดานกฎหมายและกฎระเบยบการจางงาน

(บรไนดารสซาลาม)

จดเดนของโครงการ

วตถประสงคของการจดท าโครงการปฐมนเทศคอการใหความรประชาชน โดยเฉพาะนายจาง ดานกฎหมายการจางงาน และระเบยบทเกยวของกบการจางงานของแรงงานทองถนและแรงงานตางชาต อกทง มงหวงในการสรางความรบผดชอบตอผมสวนไดสวนเสยดานมาตรฐานแรงงานและสภาพการจางงาน และเพอใหนายจางไดรบทราบความจ าเปนในการด าเนนการตามบทบญญตของกฎหมายการจางงานและเคารพสทธของแรงงานทองถนและแรงงานตางชาตในดานตางๆ เชน คาจางทตกลงไว และชวโมงการท างาน วนพกผอน การจายคาลวงเวลาและวนหยด และอนๆ

กลมเปาหมายของโครงการปฐมนเทศไดแกนายจางและบรษทจดหางานซงเปนภาคบงคบ แมวาโครงการจะสนบสนนใหประชาชนทวไปเขารวม แรงงานตางชาตจากกลมอาชพคดเลอกไดรบเชญเชนกน โครงการปฐมนเทศนจดขนเปนประจ าทกปตงแตมการบงคบใชค าสงดานการจางงาน (2552) โดยกอนน มโครงการสรปดานกฎหมายแรงงานในบรไนดารสซาลาม แตไมไดครอบคลมและมมาตรฐานเทาโครงการน

เนอหา

โครงการปฐมนเทศออกแบบโดยคณะกรรมการทมผแทนจากกองทเกยวของภายใตกรมแรงงาน และไดจดท าคมอเนอหาของการแนะน ากฎหมายดานการจางงานบรไนทมหวขอมาตรฐานทใชบรรยายในโครงการปฐมนเทศ ขณะนไดทบทวนและจดพมพรปเลม ครงท 2 แลว และสามารถดทางออนไลนไดเชนกน

คมอเนอหาของการแนะน ากฎหมายดานการจางงานบรไนมดงตอไปน • ขอมลแนะน าค าสงดานการจางงาน (2552) กฎหมายคาชดเชยแรงงาน (2500) ค าสงดานความ

ปลอดภยและอาชวอนามย (2552) o ขอมลแนะน าค าสงบรษทจดหางาน (2547) และกฎหมายขอมลการจางงาน (2517) o สญญาการใหบรการและขอก าหนดดานการจางงาน o การยกเลกสญญาจาง o การจายคาจางและการค านวณคาจาง o ชวโมงการท างาน การท างานลวงเวลา และวนพกผอน o วนหยดราชการและวนหยดประจ าป o การลาปวย o การลาคลอด o รายการ (checklist) การจางงานพนฐานส าหรบนายจาง o ตวอยางสญญาจางงาน o การไกลเกลยขอพพาท

108

• กระบวนการรองทกขส าหรบลกจาง o ค าสงบรษทจดหางาน (2547) o หนวยบรษทจดหางานและใบอนญาตบรษทจดหางาน o บตรผแทนบรษทจดหางานและกระบวนการรองทกขส าหรบบรษทจดหางาน o การกระท าผดภายใตค าสงบรษทจดหางาน (2547) o กฎหมายขอมลการจางงาน (2517) บทท 99 o ค าสงดานความปลอดภยและอาชวอนามย (2552) o กฎหมายคาชดเชยแรงงาน (2500) บทท 75 o อะไรคอองคประกอบการบาดเจบ ใครควรเปนผรบผดชอบคาชดเชย o จะเรยกรองคาชดเชยแรงงานอยางไร

โครงการปฐมนเทศจดเปนชวงครงวน (เชาและบาย) โดยครอบคลม 2 ชดในแตละวน ซงจะด าเนนการซ าเมอมการสญจรใน 4 อ าเภอของประเทศ และมส าเนาคมอใหกบผทเขารวม

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม

ผใหการอบรมในโครงการปฐมนเทศจะคดเลอกจากเจาหนาททเปนผแทนกองทเกยวของภายใตกรมแรงงาน โดยมผแทนดงน

• กองกฎหมายและด าเนนคด • กองบงคบใชดานแรงงาน • ฝายเทคโนโลยสารสนเทศและระบบขอมล • กองความปลอดภยและอาชวอนามย • กองมาตรฐานแรงงานและบรษทจดหางาน

งบประมาณและการเขาถง

ผแทนจากบรษทจดหางานทองถนและการพฒนาก าลงแรงงานไดรบเชญเปนผใหการอบรมดวย ซงโครงการปฐมนเทศนจดขนโดยไมมคาใชจายโดยกรมแรงงาน ไมมการคดคาเขารวม โครงการไดรบการสนบสนนจากรฐบาลทงหมด

109

กรณศกษาท 2 สมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานผานระบบออนไลน

(ฟลปปนส) จดเดนของโครงการ

การสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานผานระบบออนไลน (PEOS Online) ท าใหมขอมลการไปท างานตางประเทศทงาย สะดวก และเชอถอได โดยเปนสวนส าคญของโครงการใหความรแรงงานและโครงการตอตานการจดหางานผดกฎหมายของส านกงานบรหารจดการแรงงานฟลปปนสไปตางประเทศ (POEA) หลกสตรการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานมในรปแบบออนไลนท าใหเขาถงไดงายและกวางขวางกวา โดยเปนระบบการเรยนรแบบโตตอบ ซงสอดคลองกบแรงผลกดนของส านกงาน POEA ในการพฒนาอยางตอเนองดานขนตอนการด าเนนงาน ระบบ และกระบวนการ

ส านกงาน POEA ด าเนนโครงการปฐมนเทศกอนการจางงาน (PEOP) ในป 2536 ตามการตอบสนองเชงรกของรฐบาลตอความตองการของแรงงานทสมครไปท างานตางประเทศในการไดรบขอมลทเชอถอได ยทธศาสตรอยางหนงของการด าเนนงานของโครงการปฐมนเทศกอนการจางงานคอการจดสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน ซงแตเดมถกออกแบบไวเปนขอมลดานสวสดการในสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง (PDOS) ส าหรบแรงงานชาวฟลปปนสในตางประเทศ (OFW) ทก าลงจะเดนทาง ซงแรงงาน OFW จะไดเขารวมการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานพรอมกบขอมลทเกยวของ เพอชวยเหลอแรงงานในการตดสนใจไปท างานตางประเทศมากกวาโอกาสในการท างาน/อยอาศยในประเทศ

การสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานผานระบบออนไลนเรมด าเนนการเมอวนท 15 กรกฎาคม 2557 เพอยกระดบวธการอบรมเปนออนไลนเพอการแบงปนและแลกเปลยนขอมลทครอบคลมดานการท างานในตางประเทศ ซงสามารถดเพมเตมเรองการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานผานระบบออนไลนไดทาง peos.poea.gov.ph

ในเดอนมถนายน 2559 ไดก าหนดใหการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานเปนภาคบงคบส าหรบแรงงานทจะเดนทางไปท างานตางประเทศภาคพนดนเปนครงแรกและผทไมเคยมบนทกในการไปท างานตางประเทศ ณ ส านกงาน POEA ซงการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานผานระบบออนไลนไดรบการยอมรบอยางเปนทางการและวธการทแรงงานยอมรบและด าเนนการตาม

หลกสตร

ตามสวนท 6 ของกฎและระเบยบในการด าเนนการตามกฎหมายรฐ ฉบบท 8042 ส านกงาน POEA ไดจดท าเนอหาของการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานทจ าเปนในการชวยเหลอผทจะเปนแรงงานในการตดสนใจเดนทางไปท างานในตางประเทศหรอไม

การสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานผานระบบออนไลนไดขยายจากเดมทม 5 หลกสตรเปน 8 หลกสตร โดยออกแบบเพอเปนเครองมอส าหรบการคมครองและเสรมพลงแรงงาน ซงมขอมลทเกยวของกบภาพรวม

110

โครงการการไปท างานในตางประเทศ กระบวนการ และขอก าหนดทางเอกสาร ขอไดเปรยบและเสยเปรยบของการไปท างานตางประเทศ บรษทจดหางานทไดรบอนญาต วธการปฏบตของบรษทจดหางานผดกฎหมาย การสงเกตพฤตกรรมบรษทจดหางานผดกฎหมาย และการใหบรการของรฐแกผสมครและผทไดรบการจางงานในตางประเทศ

เพอท าใหเกดประโยชนสงสดจากโทรศพทมอถอในการเผยแพรขอมล ส านกงาน POEA จงไดจดท าแอปพลเคชนมอถอเพอเปนเครองมอในการคมครองสาธารณะ โดยเฉพาะแรงงานยายถนจากบรษทจดหางานผดกฎหมายและการคามนษย หลกสตรมภาษาตากาลอกเพอสรางความเขาใจและเขาถงผทชอบใชภาษาทองถนมากกวาภาษาองกฤษ ตงแตวธการใชออนไลน ผใชระบบการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานผานระบบออนไลนสามารถตดสนใจไดเองวาจะด าเนนการตามหลกสตรจ านวน 8 หลกสตรเสรจสนในเวลาใด ปกตแลว เฉลยแลว แตละหลกสตรใชเวลาด าเนนการแลวเสรจระหวาง 20 ถง 30 นาท

งบประมาณและการเขาถง

เวบไซตของการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานผานระบบออนไลนไดจดท าโดยความรวมมอระหวาง WorkAbroad.ph ภาคทางสงคมของส านกงาน POEA ภายใตการรณรงคตอตานการจดหางานผดกฎหมาย ซงไดวาจางผจดท า 39 ไซตด าเนนการโดยทรฐบาลไมตองเสยคาใชจาย

การจดท าหลกสตรทง 8 หลกสตร มคาใชจายจ านวน PHP200,000 โดยใชงบประมาณจากกองทนตอตานการจดหางานผดกฎหมายของส านกงาน POEA ซงสาขาขอมล การสอสาร และเทคโนโลยของส านกงาน POEA เปนผใหการสนบสนนเชงเทคนค โดยเฉพาะการดแลระบบของการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานผานระบบออนไลนทมจดศนยรวมอยทส านกงาน POEA

การลงทะเบยนการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานผานระบบออนไลนเพอเขาสหลกสตรไมมคาใชจาย และเปดใหเปนสาธารณะ โดยเฉพาะแกคนหางานในตางประเทศ นกเรยน และนกวจย และอนๆ ซงตงแตเวบโซต การสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานผานระบบออนไลนเรมด าเนนการเมอเดอนกรกฎาคม 2557 ถงธนวาคม 2559 มผใชลงทะเบยนเกอบ 1.1 ลานคน และมผเขาใชเกอบ 2 ลานคน ทงน จะมใบประกาศใหกบผทผานหลกสตรการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานผานระบบออนไลนทง 8 หลกสตร

111

กรณศกษาท 3 แนวทางการสมครและการท างานในตางประเทศ

(ฟลปปนส) จดเดนของโครงการ คมอแนะน าพนฐานทตองรและการประสบความส าเรจ (Basic-Must Know-Winnable- BMW) ส าหรบผสมครเปนแรงงานชาวฟลปปนสในตางประเทศ (OFW) แรงงาน OFW และการสมครไปท างานในตางประเทศและการจางงานเปนโครงการปฐมนเทศกอนการจางงาน โดยรเรมจากสมาคมอตสาหกรรมเอกชน- สมาคมออสเตรเลยและนวซแลนดของผจดหางานของฟลปปนส (ANZAEPP)

หลกสตรของแนวทางคมอแนะน า BMW นน ส านกงานบรหารจดการแรงงานฟลปปนสไปตางประเทศ (POEA) ทราบและยอมรบหลกสตรดงกลาวในฐานะทเปนการรเรมการจดสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน (PEOS) ทครอบคลมและยงยนทวประเทศ และการรณรงคตอตานการจดหางานผดกฎหมาย (AIR) และการตอตานการคามนษย (ATIP)

การจดหางานผดกฎหมายและการคามนษยเปนการคกคามการเคลอนยายของแรงงานและเปนการท า ใหธรรมาภบาลดานโยกยายถนฐานออนแอลง การขาดหรอมความเขาใจทไมเพยงพอดานกระบวนการ การโยกยายถนฐานทปลอดภยและการพฤตกรรมของการจดหางานผดกฎหมายและผคามนษย โดยการมสวนรวมของสาธารณะเพอแกไขปญหาดงกลาว ตามกฎหมายรฐ ฉบบท 8042 หรอ “กฎหมายแรงงานยายถนและแรงงานฟลปปนสไปท างานตางประเทศ ป 2538” ซงส านกงาน POEA ไดจดท าขอมลและเผยแพรการรณรงคดานการไปท างานตางประเทศ

ในขณะทภารกจของสมาคม ANZAEPP คอการเปนเสยงของอตสาหกรรมการจดหางานในการสงเสรมโอกาสการท างานของชาวฟลปปนสในออสเตรเลยและนวซแลนด และสนบสนนรฐบาลในการค าจลศลธรรมในตลาดโดยการประกาศใชนโยบายทปกปองประโยชนของผมสวนไดสวนเสย ดงนน ส านกงาน POEA จงไดลงนามใน MOU รวมกบสมาคม ANZAEPP เมอวนท 14 ตลาคม 2557 โดยเปนสวนหนงของความพยายามในการคงไวและยกระดบการเขาถงภาคสวนและชมชนทมความเสยง

ภายใต MOU 2557 ส านกงาน POEA และสมาคม ANZAEPP ตกลงทจะรวมมอและพยายามรวมกนในการด าเนนการโครงการทยงยนดานการตอตานการจดหางานผดกฎหมายและการคามนษย ในการน ภาคไดสงเสรมและกระตนความรวมมอเชงวชาการและเปนมออาชพดานการใหความรคนหางานเกยวกบความเปนจรงของการโยกยายถนฐาน กระบวนการโยกยายถนฐานไปตางประเทศ และขอก าหนดดานการจางงาน

ใหการสนบสนนการใหความรส าหรบทงผจดหางานและผไดรบการจางงาน โดยเปนแรงขบเคลอนทชวยเหลอรฐบาลในการสงเสรมกระบวนการโยกยายถนฐานทปลอดภย ตอตานการโยกยายถนฐานทไมปกต และการจดหางานผดกฎหมาย ซงสมาคม ANZAEPP ไดจดท าโครงการส าหรบกลมเปาหมาย 2 กลม ไดแกผแทนบรษทจดหางานและคนหางาน (ผสมคร OFW)

คมอแนะน า BMW ส าหรบผสมครเปนแรงงาน OFW และสาธารณะเปนสวนหนงในของโครงการความรบผดชอบตอสงคม (CSR) ของสมาคม ANZAEPP รวมถงหวขอดานการสรางความสามารถเชน “การเขยนประวตยอเพอใหไดชยชนะ” “รบมอการสมภาษณงานอยางมประสทธภาพ” รวมถงการเตอนความจ าเรอง

112

คณคาและความรดานการเงน และการแนะแนวดานกระบวนการสมครงานไปท างานตางประเทศทปลอดภย และความเปนจรงดานการโยกยายถนฐาน

หลกสตรการเรยนของสมาคม ANZAEPP ส าหรบผแทนหรอบรษทจดหางาน (เจาของ ผจดการ เจาหนาทสวนหนา ลกจาง) ไดก าหนดหวขอดานการสรางความสามารถไว เชน “มองหาและจดเตรยมการเขยนประวตยอทด” “การเขยนจดหมายธรกจและวชาการ” “แนวทางในการพดในชมชนทมประสทธภาพ” และ “การบรการลกคาและบรหารจดการชอเสยงของบรษท”

นกวชาการและบคคลอางองของสมาคม ANZAEPP เปนผก าหนดหวขอดงกลาว โดยโครงการการเรยนรส าหรบบรษทมประเดนเกยวกบนโยบายการจดหางานไปตางประเทศ และระเบยบดานการจดหางาน และหวขอ OEP ทเกยวของอนๆ ทน าเสนอโดยเจาหนาทรบเชญจากส านกงาน POEA

โครงการคมอแนะน า BMW ของสมาคม ANZAEPP ส าหรบคนหางาน มงเนนการสรางความตระหนกรใหแกผทจะเปนแรงงาน OFW เกยวกบการไปท างานตางประเทศผานขอมล ขอเทจจรง และความเปนจรงของการไปท างานในตางประเทศ โดยน าหลกสตรแนวทาง BMW มาบรรจในหลกสตรการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานทเกยวของของส านกงาน POEA ดวย

โครงการคมอแนะน า BMW เปนโครงการ CSR และการใหบรการทชวยเหลอส านกงาน POEA ในการเผยแพรขอมลดานการตอตานการจดหางานผดกฎหมาย รวมถงพฤตกรรมการผจดหางานผดกฎหมายเพอไมใหผใดตกเปนผเสยหาย สมาคม ANZAEPP ไดชวยเหลอส านกงาน POEA ในการจดท าสอการสอนเรองขอมลเฉพาะของแตละประเทศใหกบการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน โดยเฉพาะส าหรบแรงงาน OFW ทจะไปออสเตรเลยและนวซแลนด

หลกสตร คมอแนะน า BMW ส าหรบบรษทจดหางานและคนหางานไดรบการออกแบบโดยนกวชาการของสมาคม ANZAEPP อกทง หลกสตรการใหความรแรงงานและการสรางความสามารถส าหรบผทจะเปนแรงงาน OFW ไดรบการออกแบบโดยนกวชาการของสมาคม ANZAEPP และคณะกรรมการเพอการพฒนา โดยมคณะกรรมการดาน CSR ใหการสนบสนน ซงหลกสตรสอดคลองกบกฎหมายรฐ ฉบบท 8042 เกยวกบการจดสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานทครอบคลมและยงยน และโดยการเปนสมาคมอตสาหกรรมจดหางานทจดตงขนอยางเปนทางการ คมอแนะน า BMW จงอยในโครงการ CSR ของสมาคม ANZAEPP

สมาคม ANZAEPP ท างานรวมกบกลมอตสาหกรรม ประชาสงคม และองคกรเอกชนอยางตอเนองในการสรางการปฐมนเทศใหกบผจดหางานโดยมจดประสงคในการเผยแพรขอมลและสรางความสามารถอยางตอเนอง

ในปจจบน สมาคม ANZAEPP ไดแนะน ากลมอตสาหกรรมเอกชนจ านวน 5 แหง ใหเปนภาคกบส านกงาน POEA และหนวยงานรฐบาลทองถน (LGU) ในการจดปฐมนเทศกอนการจางงานใหกบผสมครเปนแรงงาน OFW ในจงหวดตางๆ ผานหลกสตรการเรยนรใน “คมอแนะน า BMW”

ภายใต MOU 2557 ส านกงาน POEA และสมาคม ANZAEPP รวมมอกนท าใหหลกสตรการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงานเปนปจจบนขน โดยสอดคลองกบกฎหมายใหมๆ สถานการณของตลาดแรงงาน และความเปนจรงในแตละประเทศ อกทง ใหรายชอบรษทจดหางาน ขอมลและโครงการตอตานการจดหางานทผดกฎหมายทเปนปจจบนแกสมาคม ANZAEPP ผานทางแผนพบ ปาย และส าเนาขอมลดานกฎหมายและระเบยบดานการตอตานการจดหางานผดกฎหมาย

113

ส านกงาน POEA จดท าเนอหาหลกสตรการตดสนใจใหกบสมาคม ANZAEPP โดยน ามาจากหลกสตรของการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน ส าหรบสวนของการเขาสสงคมของคมอแนะน า BMW รวมถงมหลกสตรการชวยเหลอผเสยหายจากการจดหางานผดกฎหมาย ซงคมอแนะน า BMW ส าหรบคนหางานจะจดขนปละ 3-4 ครง หรอทกไตรมาส

หลกสตรของคมอแนะน า BMW (ส าหรบคนหางาน) มระยะเวลาประมาณ 6 ชวโมง แบงเปน (a) สวนคมอแนะน า BMW-การสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน ประมาณ 1-2 ชวโมง รวมค าถาม-ค าตอบ (b) หวขอดานการสรางความสามารถ ประมาณ 1-2 ชวโมง รวมค าถาม-ค าตอบ (c) แนวทางการโยกยายถนฐานเฉพาะประเทศ ประมาณ 1.5 ชวโมง (หรอ 15-20 นาท ตอประเทศ) และขนอยกบความรวมมอของภาคหนวยงานรฐบาลทองถนและสถานทสมาคม ANZAEPP สวนใหญจะจดโครงการคมอแนะน า BMW ในวนแรกและจดกจกรรมจดหางาน (นดพบแรงงาน) ในวนทสอง

การจดท าโปรแกรมคมอแนะน า BMW จะมในจงหวดทสมาคม ANZAEPP มภาคหนวยงานรฐบาลทองถนในกรณทสามารถจดไดเพยง 1 วน จะจดเฉพาะสวนของคมอแนะน า BMW-สมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน คานยม ความรดานการเงน และการโยกยายถนฐานทเจาะจงเฉพาะประเทศ โดยรวมเวลาประมาณ 4 ชวโมง และมการเพมคณคาของตวประกอบในโครงการโดยการจดนดพบแรงงานในชวงบาย ภายหลงจากอบรมคมอแนะน า BMW ในชวงเชา ซงหลงจากอบรมคมอแนะน า MBW แลวจะถอวาคนหางานไดรบความรดานกระบวนการและความเปนจรงในการโยกยายถนฐาน และผเขารบการอบรมจะไดรบ “สรปการเรยนรคมอแนะน า BMW ของคนหางาน” ซงเปนแนวทางเพอเตอนความจ าหรอเปนเครองมออางองได

เนอหาหลกของโครงการมดงตอไปน • มขอมลทถกตองดานการโยกยายถนฐานไปตางประเทศเพอใหปลอดภยจากผทจดหางานผดกฎหมาย • รสทธดานแรงงาน OFW ของตน • ความรคอพลง เสรมพลงเพอคมครองตนเองจากผทจดหางานผดกฎหมาย • นายจางทมจรยธรรมจะคนหาคนหางานทมจรยธรรม • เกบออมเมอมรายได คณจะเปนแรงงาน OFW ไปตลอดไมได • มประวตยอและทศนคต พรอมในการตอบค าถามการสมภาษณทด คนหางานจะไดงานทเหมาะสม

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม ผฝกสอนผใหการอบรมในหลกสตรคมอแนะน า BMW จะไดรบการคดเลอกจากสมาชกสมาคม ANZAEPP ตามความสามารถและวน/เวลาวาง ซงสมาคม ANZAEPP มความเชยวชาญทหลากหลาย เชน การบรหารธรกจ การจดการทรพยากรมนษย การด าเนนการตามกระบวนการ การศกษาตอ และความสมพนธกบลกคา เปนตน ส านกงาน POEA เหนวา ในฐานทเปนภาคทางอตสาหกรรม สมาคม ANZAEPP ไดปรบปรงมาตรฐานอยางตอเนองดานอตสาหกรรมการจดหางานไปท างานตางประเทศ ดงนน ผฝกสอนผใหการอบรมทมาจากสมาชกของสมาคม ANZAEPP จงเปนผทมความเชยวชาญดานการจดหางาน ทงน พวกเขาจะไดรบแนวทางจากโครงการในภาพรวม แตดวยการทมประสบการณจรงจะสามารถยกระดบเนอหาของหลกสตรได

งบประมาณและการเขาถง การสนบสนนของสมาคม ANZAEPP และโครงการ CSR นน โปรแกรมคมอแนะน า BMW จะไดรบการสนบสนนงบประมาณจากแหลงตางๆ ของสมาชก และเนองจากสมาคม ANZAEPP และส านกงาน POEA ได

114

ลงนามใน MOU เมอป 2557 จงไดอบรมตามหลกสตรคมอแนะน า BMW ใหกบผเขารวมการอบรมจ านวนกวา 6,000 คน ใน 7 จงหวด ไดแก ปงกาสนน แซมบาเลส คาวท รอคซส บลากน เซบ และโบฮอล และสมาคม ANZAEPP ไดรวมมอกบหนวยงานรฐบาลทองถนและโรงเรยนในจงหวดดงกลาว อกทง มการวางยทธศาสตรดานระยะเวลาในการจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการจางงาน และนดพบแรงงาน

115

กรณศกษาท 4 สมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง

(กมพชา) จดเดนของโครงการ

โครงการนจดขนเพอชวยเหลอคนหางานจากความยากจนและครอบครวทไมไดรบการศกษาใหไดรบการจางงานทด ในขณะเดยวกน ด าเนนการเพอหยดการโยกยายถนฐานทผดกฎหมายในประเทศ โดยโครงการแจงใหผทอาจจะเปนแรงงานทราบถงสทธ กฎหมาย และระเบยบของประเทศปลายทาง โครงการใหความรแรงงานส าคญตอการสรางความมนใจของแรงงานและการตระหนกรเกยวกบสภาพแวดลอมการท างานในตางประเทศผานการบรรยายสรปดานนโยบายและขอก าหนดของสถานทท างาน

โครงการอบรมเรมตนในป 2545 เพอชวยเหลอผทไมมงานท า สวนผทประสงคจะท างานในตางประเทศ จะไดรบขอมลเกยวกบสภาพการท างานและวธการเผชญหนากบความทาทายในการท างานในตางประเทศ การอบรมจะเรมตนดวยการตดสนใจและจะด าเนนการตอไปเมอตดสนใจแลว วชาหลกในการอบรมมดงน สภาพการท างานและกฎหมาย สภาพแวดลอมในการท างาน คาจาง วฒนธรรม และกฎหมายทเกยวของ

หลกสตร

มระดบการมสวนรวม 2 ระดบ ในการออกแบบโครงการใหความรและเนอหา ระดบแรก รเรมโดยหนวยงานระหวางประเทศและสหประชาชาต โดยมความรวมมอดานวชาการกบกระทรวงแรงงานและฝกอบรมวชาชพ (MoLVT) ระดบทสอง คอการท าใหเปนปจจบนและออกแบบใหมโดยบรษทจดหางานและขอมลทไดรบจาก NGO และหนวยงานสหประชาชาต ทสนบสนนโดย กระทรวงMoLVT ซงโครงการใหความรแรงงานไดจดท าขนเปนการเฉพาะส าหรบบรษทจดหางานในการบรรยายถงสถานการณในชวตจรงและความตองการของแรงงาน ยงไมมมาตรการทเปนทางการในการออกแบบการอบรม แตสวนใหญจะเปนไปตามการปฏบตทดและบทเรยนทไดจากผมสวนไดสวนเสยผานการหารอเปนระยะ

ภายใตบรษทจดหางาน ผจดการจะออกแบบโครงการใหความรแรงงาน ในขณะเดยวกน NGO และเจาหนาทระดบสงของสหประชาชาตจะออกแบบเนอหาของโครงการ ซงโครงการทไดจดท าขนบรรจในแนวทางกฎหมายของประเทศดานการโยกยายถนฐาน เมอเวลาผานไป มการแกไขหลกสตรและท าใหเปนปจจบนผานการหารอกบผมสวนไดสวนเสย รวมถงการไดรบความเหนจากผเขาฝกอบรม

วชาทบรรจอยในหลกสตรไดแก สญญาจางงาน ความตระหนกรของแรงงานดานการโยกยายถนฐานทปลอดภย และการเตรยมตวไปท างานในตางประเทศ สทธขนพนฐานของแรงงาน วฒนธรรมและประเพณ และสภาพการท างาน อกทง มการสอนภาษาประเทศปลายทางในโครงการอกดวย

การอบรมของบรษทจดหางานหนงแตกตางจากการอบรมของอกบรษทหนง การอบรมบางแหงจดขนภายใน 1 เดอน หรอ 1 สปดาห หรอ 3-4 วน กอนการเดนทางไปตางประเทศ โดยทวไปแลว การอบรมจะใชเวลาครงวน หรอ 1 วน หรอ 3 วน หรอนานกวาหากมการฝกดานทกษะเปนการเสรม ภายใน 1 วน ผเขารบการอบรม

116

จะตองเขารบการอบรมเปนเวลา 8 ชวโมง เปนประจ า 5 วนตอสปดาห ระยะเวลาการฝกดานทกษะคอ 2 ถง 35 วน และมการสอนใชเวลา 3 ถง 6 เดอน ส าหรบผทอาจจะเปนแรงงาน

บรษทจดหางานใหคมอการสอนทจดท าขนโดยกระทรวง รวมถงขอมลและสอการสอนทจดท าขนเอง สาระส าคญของโครงการทตองการใหผฝกงานมภายหลงจากการอบรมคอทศนคตดานการท างานเชงบวก และการยกระดบฝมอในการปฏบตตามหนาทและความรบผดชอบ แรงงานจะตองมความเขาใจเกยวกบการท างานในตางประเทศเพอท าใหพรอมตอการเขาสสภาพแวดลอมของการท างานตางประเทศ

ส าหรบผทประสงคจะไปท างานทญปน การอบรมจะออกแบบส าหรบผฝกงานดานเทคนคในการสอนภาษาญปน วฒนธรรม และกฎหมาย ใหกบชาวกมพชาทจะท างานในญปน 3 ป ซงการอบรมมระยะเวลา 6 เดอน โดยมหวขอดงตอไปน

• ภาษาญปน • ความรสกสบสนตอวฒนธรรมทไมคนเคยและการตระหนกร • กฎหมายดานการคามนษย • กฎหมายแรงงานหลกของญปน • โครงการฝกฝนดานเทคนค • การโยกยายถนฐานทปลอดภย

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม

ผฝกสอนจะไดรบการคดเลอกจากเงอนไข การทดสอบ และกจกรรม โดยมงเนนการเขาสอนและพฤตกรรม อกทง ผฝกสอนจะตองไดรบการฝกอบรม และตองเปนผทจบปรญญา

มกลไกทจ ากดในการตดตามพฤตกรรมของผฝกสอน และมการสอนผฝกสอน (TOT) โดยกระทรวง MoLVT หรอโครงการสรางความสามารถอนๆ ทสนบสนนโดย NGO หนวยงานสหประชาชาต หรอผมสวนไดสวนเสย และมโครงการส าหรบผฝกสอนทจดโดยบรษทจดหางาน ผลสะทอนกลบและความเหนของผเขารบการอบรมจะสงตอไปยงกระทรวง MoLVT ซงจะสอสารกบบรษทจดหางานในการพฒนาการใหบรการ

งบประมาณและการเขาถง

การฝกอบรมใหแกผทอาจจะเปนแรงงานยายถนไมมคาใชจาย สวนใหญบรษทจดหางานจะมงบประมาณของตนเอง การอบรมปฐมนเทศไดรเรม พฒนา และจดการโดยบรษทจดหางานเอกชน และมความรวมมอและการสนบสนนจากกระทรวง MoLVT และหารอกบ NGO หนวยงานสหประชาชาต และผมสวนไดสวนเสย

ผรบบรการหลกของโครงการอบรมคอผทไมมงานท าจากจงหวดในชนบททไดลงทะเบยนหางานไวกบบรษท ทงน การเขาถงและเกบขอมลของแรงงานภายหลงจากไดรบการอบรมนนยาก เนองจากวาไมมระบบฐานขอมลรวมภายในกระทรวง MoLVT โดยเฉพาะการสมภาษณกบบรษทจดหางาน มแรงงานประมาณ 300 ถง 400 คน ทไดรบการอบรมจากบรษท ซงจ านวนแรงงานทมากทสดคอกวา 2,000 คน

117

กรณศกษาท 5 อบรมกอนการเดนทางส าหรบระบบการจางแรงงานตางชาต

ของเกาหล (เมยนมา ฟลปปนส และไทย)

โครงการปฐมนเทศกอนการเดนทางของ Employment Permit System (EPS) เกาหลด าเนนการในกมพชา อนโดนเซย เมยนมา ฟลปปนส ไทย และเวยดนาม โดยกรณศกษานเนนการปฏบตทด าเนนการใน 3 ประเทศ - เมยนมา ฟลปปนส และไทย

เมยนมา

หนวยงานจดหางานในตางประเทศของรฐในเมยนมาเปนผจดโครงการอบรม ณ ศนยการอบรมทกษะของกรมแรงงาน (DOL) ณ วารด เลขท 43 ดากอนทาวนชพเหนอ ในยางกง และจากทโครงการเรมตนในป 2554 ถงปจจบน มแรงงานจ านวน 24,000 คน ทเขารวมโครงการอบรมทออกแบบเปนการเฉพาะน โดยมระยะเวลาการอบรมจ านวน 45 ชวโมง

ในการอบรมนน ประเดนทเกยวของกบ EPS เกาหล และการเดนทางจะสอนโดยเจาหนาทจากหนวยงานจดหางานในตางประเทศของรฐ และผฝกสอนเกาหลทไดรบการแตงตงโดยหนวยงาน HRD Korea ทสอนโดยการใชคมอมาตรฐาน หนวยงานจดหางานในตางประเทศของรฐจะจดหาผฝกสอนเกาหลเปนแบบนอกเวลาส าหรบการอบรม โดยมจดประสงคเพอสรางความตระหนกรของสาธารณะเกยวกบการโยกยายถนฐานทปลอดภย ซงมสอขอมลจดเตรยมไวมอบใหกบคนหางานตามหวขอดงตอไปน (1) เกยวกบหนงสอเดนทาง และ (2) กระบวนการส าหรบการโยกยายถนฐานทปลอดภย และขอดและขอเสยของการโยกยายถนฐานแบบปกตและไมปกต เปนตน

ปจจบน กรมแรงงานมหนาทในการจดอบรมกอนการเดนทางใหกบแรงงานยายถนไปเกาหล อยางไรกตาม บรษทจดหางานทไดรบอนญาตและผใหการอบรมอนบางแหงจดการอบรมกอนการเดนทางดวยโดยใหการอบรมจากการสงเกตการบงคบใชกฎและระเบยบตามขอก าหนดของตนเอง และเจาหนาท กรมแรงงานจะเปนผตรวจสอบและตดตามการใหบรการอบรมอยางนอยปละ 3 ครง

หลกสตรและโครงการอบรมส าหรบ EPS เกาหลจดท าขนรวมกนระหวางหนวยงาน HRD Korea และกระทรวงแรงงาน ตรวจคนเขาเมอง และประชากร (MOLIP) ระยะเวลาในการอบรมกอนการเดนทางมจ านวน 6 วน โดยจด 1 ภาคการอบรมในทกสปดาห และผฝกสอนทใหการอบรมกอนการเดนทางไปเกาหลจะไดรบการยอมรบจากหนวยงาน HRD Korea ซงผฝกสอนทหนวยงาน HRD Korea แตงตงจะเปนการท างานนอกเวลาและสญญาจางสวนใหญจะมระยะเวลานอยกวา 1 ป เมอสนสดระยะเวลาแลว ผฝกสอนคนใหมจะไดรบการแตงตงและมอบหมายงาน ทงน หนวยงานจดหางานในตางประเทศของรฐจดจางผฝกสอนเกาหลในรปแบบนอกเวลาเชนกน โดยสวนใหญเปนผฝกสอนทท างานกบหนวยงาน HRD Korea มากอน ไมมคาใชจายในการอบรม อยางไรกตาม แรงงานยายถนจะตองรบผดชอบคาใชจายส าหรบการเดนทางอนๆ รวมถงเครองแบบ เครองเขยน การสอสารและธรกรรมทวไปอนๆ

118

ฟลปปนส

ตามอ านาจ MOU ทลงนามเมอเดอนเมษายน 2547 ระหวางรฐบาลฟลปปนสและเกาหล ผานกระทรวงแรงงาน ท าใหฟลปปนสสามารถเขารวม Employment Permit System (EPS) ของเกาหล สงผลใหแรงงาน OFW ในเกาหลไดรบสทธและสทธพเศษเทยบเทาเพอนรวมงานคนเกาหล ซงหมายความวาไดรบการคมครองและคาจางทสงขนส าหรบแรงงานฟลปปนสทท างานในเกาหล

โครงการใหความรกอนการเดนทางไปเกาหลของแรงงาน OFW ถอเปนสวนหนงของการด าเนนงานโครงการขอมลสาธารณะเรอง EPS และมงเนนการแจงใหแรงงาน OFW ทจะเดนทางไปเกาหลทราบถงธรรมเนยม การปฏบต กฎหมายแรงงาน และขอมลอนๆ ของเกาหล เพอคมครองแรงงานจากการถกท ารายและแสวงหาประโยชน ในวนท 24 เมษายน 2547 รฐบาลฟลปปนส โดยกรมแรงงานและการจางงาน และสาธารณรฐเกาหล โดยกระทรวงการจางงานและแรงงาน ไดลงนามใน MOU วาดวยการสงและรบแรงงานไปท างานในเกาหล ภายใต Employment Permit System (EPS)

รฐบาลเกาหลไดลงนามใน MOU รวมกบประเทศผสงแรงงาน เชน ฟลปปนส เพอปองกนการทจรตและเพมความโปรงใสและประสทธภาพในการคดเลอก จดสง และรบแรงงานตางชาต ซงไมมบรษทเอกชนเกยวของในกระบวนการน

EPS ท าใหนายจางเกาหลทขาดแคลนการจางงานแรงงานทองถนสามารถจางแรงงานตางชาตจ านวนมากไดอยางถกกฎหมาย และเปนระบบทรฐบาลเกาหลน ามาใชเพอบรหารจดการแรงงานตางชาตในเกาหลอยางเปนระบบ แรงงานตางชาตภายใต EPS มสถานะเปนแรงงานตงแตเรมตนและมสทธขนพนฐานและการคมครองทเทาเทยมกบคนเกาหลดานกฎหมายแรงงาน เชน กฎหมายวาดวยมาตรฐานแรงงาน

ประมาณรอยละ 40.14 ของคนฟลปปนสทอยในเกาหลเดนทางเขาไปผานระบบ EPS แรงงาน EPS ฟลปปนสสวนใหญท างานในภาคสวนการผลต เชน การแปรรปเหลก การหลอโลหะ งานปน เฟอรนเจอร แปรรปอะไหลรถยนต เปนตน แรงงานอนๆ อยในภาคสวนการกอสราง และท างานเปนผกออฐ งานไม กอปน กรรมกร และผชวยกอสราง

ทงน การอบรมดงกลาวเปนภาคบงคบส าหรบแรงงาน OFW ทจะไปท างานในเกาหล ซงแรงงานฟลปปนสภายใต EPS มสถานะเปนแรงงานตงแตเรมตนและมสทธขนพนฐานและการคมครองทเทาเทยมกบคนเกาหลดานกฎหมายแรงงาน เชน กฎหมายวาดวยมาตรฐานแรงงาน และไดรบประโยชนจากการท างานชวคราวและโครงการสนบสนนจากรฐบาลเกาหล เชน การเรยนภาษาเกาหล การบรการดานลาม การบรการดานการใหค าปรกษา และการฝกงานในสวนทเปนพนฐาน ทกษะ และการเรมตนธรกจ อกทง MOU ป 2557 ท าใหรฐบาลฟลปปนสและเกาหลยนยอมใหมการตดตามการเขาเมองและพ านกอยางผดกฎหมายของทงสองประเทศ พรอมทงมฐานขอมลเมอจ าเปน

แรงงานฟลปปนสทไปท างานภายใต EPS ท างานในภาคสวนการผลต (เชน การแปรรปเหลก การหลอโลหะ แปรรปอะไหลรถยนต งานปน เฟอรนเจอร และอนๆ) และภาคสวนการกอสราง (เชน กออฐ กอปน งานไม และผชวยกอสราง) ตงแตการลงนาม MOU ป 2547 มแรงงาน OFW จ านวนประมาณ 50,000 คน ทไดรบ

119

การอบรมภายใตโครงการการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง (PDOS) และประมาณรอยละ 8 ของแรงงาน OFW ทเดนทางกลบประเทศและเขาสอบ Special TOPIK หรอสอบผานระบบคอมพวเตอร (CBT) ส าหรบ OFW อายไมเกน 38 ป ทเดนทางกลบมาแลวและสมครใจด าเนนการ

กรมแรงงานและการจางงานฟลปปนส (DOLE) ไดมอบอ านาจใหหนวยงานในสงกดออกแบบโครงการใหความรตอเนองส าหรบแรงงาน OFW ทจะไปเกาหล ซงไดแก ส านกงาน POEA เปนหนวยงานผสง หนวยงานการศกษาดานเทคนคและการพฒนาทกษะ (TESDA) ส าหรบออกระเบยบการอบรม ศนยความปลอดภยและอาชวอนามย (OSHC) ส าหรบใหความรดานความปลอดภยอตสาหกรรม และส านกงานสวสดการแรงงานไปท างานตางประเทศ (OWWA) ส าหรบจดท าหลกสตรการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง สวนหลกสตรภาษาเกาหลจดท าโดยหนวยงาน HRD Korea

หลกสตรการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางทท าตอเนองส าหรบแรงงาน OFW ทจะไปเกาหล จะปรบปรงใหเปนปจจบนทกครงทมการลงนาม MOU ครงใหม ระหวางฟลปปนสและเกาหล ซงไดมการลงนามใน MOU เปนจ านวน 4 ครงตงแตการลงนามเมอเดอนเมษายน 2547 MOU ฉบบท 4 ไดลงนามเมอ 8 เมษายน 2557 ทงนไดหมดอายเมอวนท 8 เมษายน 2558 และอยระหวางกระบวนการทบทวน MOU ดาน EPS ซงคาดวาจะลงนามชวงตนป 2560

ส าหรบหลกสตรการสมมนาเชงปฐมนเทศกอนการจางงาน (PEOS) และการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางนน ส านกงาน POEA และส านกงาน OWWA ไดจดอบรม ณ หองอบรม EPS (6/F อาคาร POEA เมองมนดาลยอง) กระทรวงการจางงานเกาหลไดแตงตงศนยบรการพฒนาทรพยากรมนษย (HRDK) เปนผจด EPS-TOPIK โดยสอดคลองกบกฎหมายการจางงานตางชาตของเกาหล ตอมา HRDK ไดหารอกบส านกงาน POEA เพอแตงตงหนวยงานภาครฐในฟลปปนสในการด าเนนงานดาน EPS TOPIK ปจจบน หลกสตรภาษาและวฒนธรรมเกาหลทจดโดยกองทนภาษาเกาหล Jung-in ซงจดบรรยาย และมการแจกเอกสาร ทศนปกรณ เปนตน ทงน หนวยงาน TESDA ไดรบรองผฝกสอนภาษา

คาลงทะเบยน EPS-TOPIK คอ 500 เปโซ โดยแรงงาน OFW เปนผรบผดชอบ ซงส านกงาน POEA ไดสนบสนนคาเบยเลยงผฝกสอนตามกฎและระเบยบของรฐบาล ทงนกระทรวง MOEL ไดก าหนดใหองคกรทเหมาะสมจดปฐมนเทศหลงการเดนทางมาถง รวมทง การตรวจสขภาพ

ไทย

โครงการนไดจดท าขนเปนสวนหนงของโครงการ Employment Permit System (EPS) Programme เพอการเตรยมการคดเลอกแรงงานส าหรบการท างานในเกาหล ภาษาเกาหลเปนหนงในองคประกอบหลกของหลกสตรของโครงการน โครงการนเรมตนเมอป 2552 โดยมวตถประสงคหลกเพอเตรยมการแรงงานส าหรบโอกาสการท างานในเกาหล โครงการนเปนภาคบงคบส าหรบแรงงานทไดรบการคดเลอกจากนายจางใหไปท างานในเกาหล โดยมแรงงานจ านวนประมาณ 4,000 คน ทเขารวมโครงการในแตละป

หนวยงาน HRD Korea ไดออกแบบเนอหาของหลกสตรทใชในโครงการอบรม ซงเปนหนงในโครงการ EPS และมการปรบปรงหลกสตรในป 2556 โดยพฒนาใหตอบสนองตอความตองการของแรงงาน ในการน

120

หลกสตรมระยะเวลาในการอบรม 7 วน (45 ชวโมง) และหนวยงาน HRD Korea จดท าคมอการอบรมทแจกจายในศนยการอบรม

ผฝกสอน ณ ศนยการอบรมจะตองสอบผานขนท 3 ของ S-TOPIK ทงน ไมมโครงการอบรมผฝกสอน อยางไรกตาม มเพยงการทดสอบดานภาษาและดานทวไปในการคดเลอกผฝกสอน การประเมนด าเนนการผานแบบสอบถามทไดรบจากแรงงานทเขารบการอบรม และแรงงานจะตองเสยคาใชจายจ านวน 4,500 บาท ในการเขาโครงการอบรม 7 วน

121

กรณศกษาท 6 โครงการอบรมกอนการเดนทางภาคบงคบ

(สปป. ลาว)

จดเดนของโครงการ ตงแตมการรบรองกฤษฎกานายกรฐมนตร ฉบบท 68/PM ในป 2545 ทก าหนดใหแรงงานทกคนผานการอบรมกอนการเดนทางกอนทจะไปท างานในตางประเทศ กระทรวงแรงงานและสวสดการสงคม (MOLSW) รวมกบหนวยงานดานการพฒนาทเกยวของ โดยเฉพาะอยางยง ILO ไดเรมด าเนนการจดท าโครงการอบรมกอนการเดนทางไดเสรจสมบรณแลว โดยมชดหลกสตรการอบรมทไดมาตรฐาน

โครงการอบรมปฐมนเทศกอนการเดนทางของกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคมมงเนนในการจดการอบรมผฝกสอน (TOT) ส าหรบบรษทจดหางาน ในปจจบน มบรษทจดหางานจ านวน 15 บรษท และศนยบรการจดหางาน 1 ศนย ทไดผานหลกสตร TOT อยางนอย 1 หลกสตรดานการปฐมนเทศกอนการเดนทาง ซงพฒนาความสามารถของผฝกสอนในการจดปฐมนเทศใหกบแรงงานทจะไปตางประเทศไดอยางมประสทธภาพ แรงงานลาวไดรบการปฐมนเทศ ณ ศนยทรพยากรการโยกยายถนฐาน (Migration Resource Centres: MRC) ในจงหวดหนองคาย ประเทศไทย กอนทจะไปท างาน

หลกสตร ดวยการไดรบการสนบสนนทางวชาการและงบประมาณจาก ILO และภาคทางการพฒนา ในป 2557 กระทรวงแรงงานและสวสดการสงคมไดจดท าชดหลกสตรการอบรมทไดมาตรฐานส าหรบโครงการปฐมนเทศกอนการเดนทาง และจดท าคมอ TOT รวมทง คมอการอบรมส าหรบผทจะเปนแรงงานยายถน

คมอการอบรมมหวขอหลกจ านวน 6 หวขอ (1) จดประสงคของการไปท างานตางประเทศ ประโยชนและความทาทาย และความเสยงของการเปนแรงงานยายถน (2) การเตรยมตวส าหรบการเดนทางและท างานในตางประเทศ วฒนธรรมของประเทศปลายทาง ลกษณะเฉพาะของประเทศปลายทางและผคน สทธและหนาทของแรงงานยายถน และการแกปญหาความขดแยง (3) การเตรยมการเดนทาง สงทควรน าไปในการเดนทาง รายการสงของส าคญ การกรอกใบศลกากร/สนามบน และการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ (4) การปรบตวกบสภาพแวดลอมในการท างานใหม (5) การบรหารจดการรายไดอยางมประสทธภาพ การสงเงนกลบ ความเขาใจเรองภาษและกฎหมายทเกยวของ และ (6) การเตรยมการเดนทางกลบภายหลงจากสนสดสญญาจาง

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม สวนใหญของบรษทจดหางานทง 15 แหง และศนยบรการจดหางานจะจดจางผฝกสอนดวยตนเอง หรอใหเจาหนาทดานวชาการเปนผฝกสอนในการอบรมปฐมนเทศกอนการเดนทาง ซงการคดเลอกผฝกสอนนน จะตองเปนผฝกสอนทผานหลกสตรการอบรมของกระทรวงแรงงานและสวสดการสงคมอยางนอย 1 ครง ดานวธการใชคมอปฐมนเทศกอนการเดนทาง และผฝกสอนจะตองคนเคยกบเนอหาในคมอ TOT และคมอการอบรมส าหรบผทจะเปนแรงงานยายถน

122

งบประมาณและการเขาถง โดยทวไป โครงการปฐมนเทศหรอการอบรมกอนการเดนทางจะจดโดยบรษทจดหางานซงมงบประมาณของตน และหลกสตรการอบรมจะจดโดยบรษทจดหางานโดยใชทรพยากรทม เชน การใชผฝกสอนและงบประมาณทมอยของตนเอง

123

กรณศกษาท 7 โครงการอบรมแรงงานยายถนแบบครอบคลม และการฝกฝมอส าหรบแรงงานรบใชในบาน

(อนโดนเซย)

จดเดนของโครงการ โครงการอบรมนจดท าโดยสมาคมบรษทจดหางานแรงงานยายถน (ASPATAKI) โดยมวตถประสงคเพอใหแรงงานยายถนมทกษะทจ าเปนเพอเตรยมการไปท างานรบใชในบานในตางประเทศ และพฒนาจรยธรรม รวมถงการเสรมพลงใหกบแรงงานส าหรบเหตการณทอาจเกดขนโดยมไดคาดหมายดวย นอกจากน โครงการนมจดเดนดานการเตรยมความพรอมแรงงานในการกลบคนสอนโดนเซยภายหลงจากทสนสดสญญาจาง โดยทวไปแลว โครงการนจะมงเนนดานการพฒนาภาษาและทกษะการด ารงชวต เชน การบรหารจดการการเงนพนฐาน

หลกสตรส าหรบโครงการอบรมภาคบงคบนไดรบการท าใหเปนมาตรฐานโดยรฐบาลเมอป 2554 โดยมงเนนดานการโยกยายถนฐานทปลอดภยมากขน หลกสตรนออกแบบโดยคณะกรรมการการรบรองและวชาชพระดบชาต (BNSP) อยางไรกตาม หลกสตรนไดรบการออกแบบตามความจ าเปนส าหรบแตละประเทศปลายทาง โดยเฉพาะดานกฎหมายและระเบยบในการโยกยายถนฐานของประเทศดงกลาว

หลกสตร หลกสตรการอบรมมการพฒนามาโดยตลอด โดยเฉพาะเรองการโยกยายถนฐานทปลอดภย เพอปองกนไมใหแรงงานยายถนเปลยนนายจางผานวธการทผดกฎหมาย หลกสตรการอบรมมหวขอพนฐานดงตอไปน

1. การอบรมดานภาษา (a) พนฐาน (b) ระดบกลาง (c) ระดบสง 2. การฝกทกษะเชงปฏบต (a) การท าอาหาร (b) งานรบใชในบาน (c) การดแลผสงอาย (d) การดแลเดก

และทารก 3. ทศนคตในการท างานและจรยธรรม 4. ความรทวไป

การอบรมมระยะเวลา 60 วน และอบรมเปนเวลา 8 ชวโมงตอวน ตามคมอการอบรม ในขณะเดยวกน สมาคม ASPATAKI มคมอการอบรมของตนเองเพอสงเสรมทกษะและการอบรมดานภาษา

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม การคดเลอกผฝกสอนทเชยวชาญ (ไดรบการรบรองจากคณะกรรมการรบรองทเกยวของ) รวมถงผทเคยเปนแรงงานยายถนทสามารถใหการอบรมดานเนอหาเกยวกบประเทศผรบ เนอหาทจ าเปนคอแรงงานยายถนควรเขาใจเกยวกบวฒนธรรมและจรยธรรมการท างานของประเทศผรบ โครงการนควรจะสามารถยกระดบทกษะของแรงงานเพอชวยใหแรงงานท างานไดอยางเปนมออาชพและปลอดภยในตางประเทศ

124

งบประมาณและการเขาถง งบประมาณการอบรมแตเดมสมาคมบรษทจดหางาน ASPATAKI เปนผรบผดชอบ และจะหกจากรายไดของแรงงานยายถนในรปแบบการผอนเมอเรมท างานแลว

125

กรณศกษาท 8 สมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางส าหรบแรงงานฟลปปนส

ทท างานในตางประเทศ (ฟลปปนส)

จดเดนของโครงการ

การสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง (PDOS) ส าหรบแรงงานฟลปปนสทท างานในตางประเทศ (OFW) เปนองคประกอบหลกของโครงการใหความรและขอมลของส านกงานสวสดการแรงงานไปท างานตางประเทศ (OWWA) ส าหรบสมาชก และถอเปนสวนหนงของโครงการทงหมดทรฐบาลจดท าเพอใหการคมครองและสวสดการของแรงงาน OFW

มการจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางในรปแบบทแรงงาน OFW มความยนดเขารวมโดยทความส าเรจในการท างานตางประเทศสวนตวของแรงงาน OFW เปนปจจยหลก ซงผด าเนนโครงการดงกลาวใชวธการจงใจเมอจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางกระตนใหแรงงาน OFW ตองการขอมลทเกยวของเกยวกบประเทศหรอสถานทท างานปลายทาง และหากเปนไปได จะน าครอบครวของแรงงาน OFW เขามามสวนรวมในการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางดวย ทงน ไดจดท าการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางส าหรบแรงงานภาคพนดนตามหนงสอเวยน (MCs) และหนงสอสงการ (MOI) ดงตอไปน

1. ส านกงาน POEA MC ฉบบท 3 ป 2526 - นโยบายทท าใหการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางเปนภาคบงคบส าหรบแรงงาน OFW ทจะเดนทางออกไปท างานตางประเทศ

2. ส านกงาน POEA-OWWA เวยน ฉบบท 04 ป 2545 และค าสงกรม ฉบบท 25-02 ป 2545 – การโอนการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางจากส านกงาน POEA ใหส านกงาน OWWA

3. MOI ฉบบท 13 ป 2546 – ก าหนดนโยบายและแนวทางส าหรบการบรหารจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง

4. ส านกงาน POEA-OWWA เวยน ฉบบท 01 ป 2554 – การโอนการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง ส าหรบรายชอแรงงานทไดรบการจางงานและการจดหางานของรฐบาลจากส านกงาน POEA ใหส านกงาน OWWA

หลกสตร

หลกสตรการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางฉบบแรกออกแบบโดยส านกงาน POEA และเมอโอนใหกบส านกงาน OWWA นน และไดจดท าหลกสตรขนใหม โดยหนวยเฉพาะกจของส านกงาน OWWA ไดแก ศนยการเรยนรขอมลแรงงาน (WEIC) รวมกบ NGO บรษทจดหางานฟลปปนส (PRAs) และบรษทจดหาแรงงาน โดยป 2549 ไดปรบปรงหลกสตรโดยมหาวทยาลยแหงฟลปปนส พรอมกบจดท าคมอผฝกสอนการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางฉบบแรก ตอมาสถาบนเพอการพฒนาแหงฟลปปนสไดจดท าใหเปนปจจบนขนในป 2551 และในป 2558 หลกสตรและคมอผฝกสอนส าหรบแรงงานภาคพนดนไดรบการทบทวนโดยหนวยพฒนาและตดตามการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง (PDMU) และหนวยเฉพาะกจ ส านกงาน OWWA โดยรวมมอกบ IOM ในการพฒนาคณภาพการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง ซงคมอดงกลาวไดจดพมพโดยการสนบสนนของ IOM

126

ในป 2559 มหลกสตรส าหรบแรงงานทางทะเลในตางประเทศ และคมอผฝกสอนใหม จดท าโดยส านกงาน OWWA-PDMU และกลมจดหาแรงงานรวม (JMG) ซงหลกสตรทางทะเลมงเนนการท างานของแรงงานทางทะเลและสภาพการท างานและการอยอาศยบนเรอ กฎหมายดานแรงงานทางทะเล สญญาจางมาตรฐานของส านกงาน POEA เปนตน ในสวนของการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางส าหรบแรงงานภาคพนดน จะตองมระยะเวลาไมนอยกวา 5 ชวโมง ซงไมรวมกระบวนการดานธรการ หลกสตรการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางจะตองมการด าเนนการตอเนองไปโดยไมมเหตอนควรทจะหยดชะงกได และประเดนทไมไดครอบคลมในการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางสามารถหารอไดนอกเวลาดงกลาวขางตน

ตารางการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง (PDOS) ของส านกงาน OWWA: • PDOS ซาอดอาระเบย – วนจนทร วนพฤหสบด และวนศกร • PDOS แคนาดา – วนพฤหสบด • PDOS ญปน – วนพธ • PDOS เยอรมน – วนพฤหสบด

ผจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง (PDOS) อนๆ: • บรษทจดหางานเอกชน – ตารางขนอยกบจ านวนของผสมครไปท างาน • สมาคมอตสาหกรรม – มสมาคมอตสาหกรรมทจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางรายวน และ

บางรายจดเดอนละ 2 ครง • บรษทจดหาแรงงาน – ตามจ านวนผทจดหาได • NGO - จดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางวนละ 2 ครง สวนทอยบรเวณเกซอนซตจดเพยง

สามครงตอสปดาห

ส านกงาน OWWA ไดจดท าเนอหาและสอการสอนการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางมาตรฐาน ผานการหารอในการประชมเชงปฏบตการและการประชมรวมกบผใหบรการส าหรบ NGO บรษทจดหางาน และสมาคมอตสาหกรรม โดยรวมมอกบ IOM ส าหรบแรงงานในภาคพนดน และกบ JMG ส าหรบแรงงานทางทะเล เพอใหมการจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางไดอยางมประสทธภาพ ไดแก หลกสตร การสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง – สอการน าเสนอ Power Point

• คมอผฝกสอน – แหลงอางองมาตรฐานส าหรบการจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางตามวตถประสงคและกรอบการด าเนนตามนโยบายทเปนทางการ

• ใบปลว – เฉพาะรายประเทศ “PDOS คออะไร” 10 Bilin ng PDOS และประมวลวนยแรงงาน OFW ทแจกจายใหกบแรงงาน OFW ทมขอมลพนฐานเกยวกบประเทศทจางงาน

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม

ส าหรบผทลงทะเบยนกบส านกงาน OWWA ในการเปนผฝกสอนการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางจะตองมมาตรฐานคณสมบตดงตอไปน

1. เปนบณฑตวทยาลย หากขาดคณสมบตดานการศกษาสามารถทดแทนไดดวยการอบรมในเนอหาทเกยวของ 36 ชวโมง ส าหรบทกๆ ป หรอมประสบการณ 2 ป ในเนอหาทเกยวของส าหรบทกๆ ป

127

2. มประสบการณส าหรบแรงงานภาคพนดน ณ สถานท หากขาดคณสมบตดานประสบการณ จะตองมสวนรวมในการอบรม วจย ธรการ หรอด าเนนงานทเกยวของกบแรงงานไปท างานตางประเทศเปนเวลาอยางนอย 2 ป

3. มทกษะการสอสารทด และจะตองรภาษาองกฤษและฟลปปนสเปนอยางด 4. จะตองผานการอบรม TOT ส าหรบการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางของส านกงาน OWWA

ผฝกสอนทลงทะเบยนหลกสตรการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางจะจดใหไดเฉพาะผทวาจางเทานน การรบงานนอกนนไมสามารถท าได และเจาหนาทประสานงานของบรษทไมสามารถสมคร หรอเปนผฝกสอน หรอบคคลอางองได ส านกงาน OWWA ไดจดการอบรมโดยไมมคาใชจายส าหรบผฝกสอนหลกสตร PDOS ใหมปละ 1 ครง และปรบอปกรณใหมใหกบผฝกสอน ไดแก ทกษะการน าเสนอและการอ านวยความสะดวก และการท าใหหลกสตรมาตรฐาน PDOS เปนปจจบนตามความตองการทเพมมากขน

งบประมาณและการเขาถง

นโยบายทมอยคอการจดการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางโดยไมมคาใชจายทเกบจากแรงงาน OFW ส าหรบ NGO/สมาคมอตสาหกรรม ทไดรบการรบรอง อาจจะเกบคาธรรมเนยมไมเกน 100 เปโซ ตอแรงงานทสงไปการสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทาง และเกบจากบรษทจดหางานหรอจดหาคนของฟลปปนสเพอใหครอบคลมคาใชจายในการด าเนนการ และหามเกบคาธรรมเนยมจากแรงงานส าหรบบรษททจดท าขนเองของบรษท

การสมมนาปฐมนเทศกอนการเดนทางเปนภาคบงคบส าหรบแรงงาน OFW และคนเดนเรอในตางประเทศกอนทจะเดนทางไปตางประเทศ โดยมแรงงานยายถนประมาณ 780,000 คน ทเขารวมโครงการนในทกๆ ป

128

กรณศกษาท 9 โครงการฝกอบรมกอนการเดนทางส าหรบแรงงานทไปท างาน

ในอสราเอล (ไทย)

จดเดนของโครงการ

โครงการอบรมภายใตโครงการความรวมมอไทย-อสราเอลเพอการจดหางาน (TIC) เปนการด าเนนงานรวมกนระหวางกรมการจดหางาน (DOE) องคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐาน (IOM) และวทยาลยเกษตรและเทคโนโลยรอยเอด (จงหวดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของไทย) เพอเตรยมการแรงงานไทยส าหรบการท างานในภาคเกษตรในอสราเอล ซงเปนโครงการทมรปแบบหนงเดยวในประเทศไทย และ TIC ไดลดคาธรรมเนยมในการจดหางานลงอยางมากส าหรบแรงงานไทยในการขอรบใบอนญาตท างาน

โครงการจดหางานเรมตนในป 2555 เมอมการจดท าขอตกลงในป 2554 โดยรฐบาลไทย อสราเอล และ IOM ในการจดสงแรงงานไทยไปท างานในภาคเกษตรกบนายจางอสราเอล

แรงงานยายถนไทยประมาณ 25,000 คน ถอเปนสวนใหญของแรงงานในภาคการเกษตรของอสราเอล อยางไรกตาม Human Rights Watch เหนวายงคงตองมการด าเนนงานอกมากในการบงคบใชกฎหมายดานชวโมงและสภาพการท างาน และการควบคมนายจางทละเมดสทธมนษยชน อกทง ไดเสรมวาอสราเอลจะตองพฒนาการด าเนนการตามกฎหมายและระเบยบดานแรงงานทมอยของนายจาง และคมครองสทธของแรงงานยายถนดวย แมวาแรงงานไทยในอสราเอลจะประสบปญหาทรนแรง แตมการแกไขปรบปรงโดยรฐบาลอสราเอลไดรายงานแจงถงระบบกฎหมายและระเบยบทมในการคมครองแรงงานยายถน

ส านกงานประชากรการตรวจคนเขาเมองและกจการชายแดนของอสราเอล (PIBA) และกระทรวงเศรษฐกจ (แตเดมคอกระทรวงอตสาหกรรม การคา และแรงงาน) เปนผรบผดชอบรวมกนดานการก าหนดระเบยบในภาคสวนการเกษตร

หลกสตร

โครงการนด าเนนงานรวมกนระหวาง IOM กรมการจดหางาน และวทยาลยเกษตรและเทคโนโลย การอบรมไมไดมขอบงคบทางกฎหมายใหเขารวม แตไดจดท าขนส าหรบโครงการ TIC โดยเฉพาะ ผฝกงานจะตองผานการฝกเปนเวลา 7 วน หรอเทากบ 62 ชวโมง ไมมคมอทจดพมพส าหรบโครงการฝกน ทงน มตารางการฝก ดงน

• วนท 1 o การแนะน าทพก และสงอ านวยความสะดวกในการฝกอบรม o ทบทวนวชาตางๆ

• วนท 2 o แนะน าอสราเอล o เครองมอและการปฏบตงานในฟารม

129

• วนท 3 o การท างานในฟารม o การสอสารภาษาองกฤษในฟารม

• วนท 4 o เยยมชมและศกษาการปลกพชดวยน า o วทยาลยเกษตรและเทคโนโลย o การฝกสอสารภาษาองกฤษนอกเวลาเรยน

• วนท 5 ดนและปย o การปกปองพช o พชดอก o ทบทวนบทเรยน: ฝกสอสารภาษาองกฤษ

• วนท 6 การเลยงสตว o เยยมชมฟารม o ทบทวนบทเรยน: ฝกสอสารภาษาองกฤษ

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม

วทยาลยเกษตรและเทคโนโลยรอยเอดเปนผคดเลอกและอบรมผฝกสอนส าหรบโครงการน

งบประมาณและการเขาถง

โครงการนไดรบการสนบสนนงบประมาณจากรฐบาลทงหมด ไมมการเกบคาใชจายจากแรงงาน-ผฝกงาน

การฝกงานเรมขนเมอป 2558 เพอฝกแรงงานทไดรบการคดเลอกจางงานในภาคเกษตรของอสราเอล ในป 2558 มแรงงานไทยจ านวน 885 คน ทไดรบการฝกผานโครงการน ในขณะทแรงงานจ านวน 705 คน ไดรบการฝกในป 2559 (มกราคม – ตลาคม) และจ านวน 502 คน ในป 2560 (มกราคม – กมภาพนธ)

130

กรณศกษาท 10 โครงการฝกอบรมผเกบผลไมปา

(ไทย)

จดเดนของโครงการ

ผเกบผลไมปาเปนแรงงานทมความพเศษ เนองจากไมไดรบการจางในสถานะของลกจาง แตจะไดรายไดจากการขายผลไมทเกบได ผจดหางานจะสงแรงงานไปยงสถานทท างานและหาผซอผลไม แรงงานสวนใหญมาจากจงหวดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย ในโครงการนไดเรมการกดดนใหมการเปลยนแปลงสถานะของผเกบผลไมปาไทยในฟนแลนด เนองจากแรงงานเดนทางไปโดยใชตรวจลงตรานกทองเทยวและไมไดรบการจางงานโดยบรษททซอผลไมปา

ความทาทายดานการจดการการท างานในลกษณะนท าใหผเกบผลไมปาไมไดรบเงนจ านวนเทาทคาดหวงไว และการอบรมนเปนการแทรกแซงเพอพฒนารายไดของการเกบผลไมปา การอบรมเรมในป 2551 และจะมการปรบปรงปละ 1 ครง เกยวกบการเปลยนแปลงของสภาพอตสาหกรรมผลไมปา รวมทงขอก าหนดและเงอนไขการจางงาน

หลกสตร

เจาหนาทผฝกสอนไดออกแบบหลกสตรการสอนใหสอดคลองกบระเบยบและแนวทางของประเทศปลายทางในแตละฤดกาล กฎหมายทก ากบดแลโครงการอบรมคอพระราชบญญตป 2528 ทก าหนดระเบยบและกรอบกระบวนการ รวมถงเนอหาของขอก าหนดทางกฎหมายดานการอบรม และมการใชแนวทางของระเบยบป 2546 ของกรมการจดหางาน ในการออกแบบหลกสตร

เนองจากวาแรงงานสวนใหญอาศยอยในจงหวดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศ การอบรมจงจดขนในพนทดงกลาว เพออ านวยความสะดวกใหกบแรงงาน และประหยดคาใชจายในการเดนทาง และเมอเงอนไขในการท างานเปลยนแปลงในแตละฤดกาล การปรบการอบรมจงมอยอยางตอเนอง

ชวงการอบรมมระยะเวลา 6 ชวโมงส าหรบแตละกลมผเกบผลไมขนาดใหญ จดขนในชวงหนงสปดาหปลายเดอนมถนายนหรอกลางเดอนกรกฎาคม คมอการอบรมส าหรบการอบรมนใชคมอ 2550 โดยเปนคมอส าหรบแรงงานไปท างานตางประเทศทวไป ซงจะมขอมลเฉพาะส าหรบการเกบผลไมปาอยดวย

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม

มผฝกสอน 2 กลม กลมแรกไดแกเจาหนาทผฝกสอนทเปนผฝกสอนประจ า ณ ศนยฝกอบรม อกกลมไดแก ผฝกสอนทเปนผเชยวชาญทเชญมาส าหรบบางชวงเวลา

ผฝกสอนทไดรบเชญเปนบคคลทเคยท างานในตางประเทศ เชน เจาหนาทแรงงานทประจ าการ ณ ส านกงานแรงงานหรอสถานเอกอครราชทต รวมถงแรงงานอาวโสทเคยไปท างานตางประเทศและมประสบการท างานสง ในการนได มแบบสอบถามเพอประเมนผฝกสอนและการใหการอบรมดวย

131

ไมมโครงการอบรมผฝกสอนอยางเปนทางการ ทงน การอบรมไดรบการสนบสนนงบประมาณจากรฐบาลไทย และการอบรมไมมคาใชจาย ทงน สงทส าคญทสดคอการท าใหแนใจวาผเกบผลไมปาทราบถงสภาพการท างานทเปนจรง รวมถงขอตกลงกบผซอ เพอปองกนการเกดความขดแยงหรอการรองทกข ทงน การอบรมแรงงานกลมทเลกกวาจะท าใหแรงงานทกคนมเขาใจไดมากกวา

งบประมาณและการเขาถง

การอบรมนเปนภาคบงคบ – ผทจะเกบผลไมปาจะตองไดรบการอบรมกอนทจะเดนทางไปตางประเทศ ตงแตโครงการนเรมตนเมอป 2551 มผทจะเกบผลไมปาประมาณ 7,000 ถง 9,000 คน ทไดรบการอบรมจากโครงการนตอป ซงสหภาพปาไมและพนธมตรแรงงานแหงฟนแลนด (Wood and Allied Workers Union of Finland) สนบสนนใหมการจางผทจะเกบผลไมปาในฐานะของลกจางโดยจะไดมการเจรจาตอรองกบพนธมตรของอตสาหกรรมชนบท

ในสวเดน ผเกบผลไมปาจะไดรบการจางงานผานบรษทจดหางานเปนสวนใหญ ในป 2556 สวเดนไดอนญาตการจดท าตรวจลงตราใหกบผเกบผลไมปาไทยจ านวน 6,000 คน

132

กรณศกษาท 11 โครงการอบรมปฐมนเทศส าหรบแรงงานทไปท างานในญปน

(เวยดนาม)

จดเดนของโครงการ

ญปนไดเรมรบแรงงานฝกปฏบตงานจากเวยดนามตงแตเรมตนทศวรรษท 1990 ญปนเปนประเทศทพฒนาแลวและมเทคโนโลยททนสมย จงท าใหตองการแรงงานทมคณภาพและทกษะดานวชาชพทด ในการทจะท างานในญปน แรงงานไมเพยงแตตองมทกษะทด แตจะตองมความรดานภาษาญปนตามขอก าหนด และเขาใจกฎหมายภายในประเทศ ขนบธรรมเนยม และวฒนธรรมของญปนดวย

ดงนน การปฐมนเทศดานภาษาและฝกทกษะจงเรมตนขนทนททญปนลงนามในขอตกลงรบผฝกปฏบตงาน

หลกสตร

กรมบรหารแรงงานไปตางประเทศ (DOLAB) เปนผรบผดชอบการพฒนาโครงการอบรมและจดท าหลกสตร ตามมาตรฐานสอการอบรมของ DOLAB สถานประกอบการมหนาทในการปรบ/แกไขสอการสอนเพอใหเหมาะสมกบความตองการและขอก าหนดของการท างาน หลกสตรภาษาญปนและการอบรมปฐมนเทศจะไดการปรบปรงใหเปนปจจบนตามขอก าหนดของประเทศผรบ

โดยปกตแลว โครงการอบรมจะใชเวลา 4 เดอน รวมการปฐมนเทศใหความรทมก าหนดคาบสอน 74 คาบ การฝกฝมอจะเปนไปตามความจ าเปนของแรงงาน โดยการฝกฝมอแตละสวนจะมผฝกอบรมจ านวน 15-25 คน อยางไรกตาม เปนไปตามการรองขอของแรงงาน ซงจ านวนผฝกงานในแตละคาบสามารถมจ านวนนอยลงได

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม

สถานประกอบการเปนผคดเลอกผฝกสอน โดยปกตแลวผฝกสอนเปนผทเคยพ านกและเรยน/ท างานในญปน จงเปนขอไดเปรยบของฝกสอนในการมความรเกยวกบขนบธรรมเนยม วฒนธรรม และประสบการณการพ านกในญปน

อยางไรกตาม ไมใชทกคนทมทกษะการสอนทจะถายทอดความรใหกบผทไดรบการสอนอยางมประสทธภาพ สถานประกอบการบางแหงคดเลอกจากผทจบจากคณะตะวนออกศกษาตามมหาวทยาลยเพอเปนผฝกสอนภาษาญปนและผฝกสอนใหความรในการปฐมนเทศ ในกรณดงกลาว ผฝกสอนมขอไดเปรยบดานภาษา แตมประสบการณจรงทจ ากด

การจดท าสอในโครงการปฐมนเทศใหเปนปจจบนไดใชเวลาและทพยากรอยางมากจากหนวยงานรฐบาลและสถานประกอบการ ในชวงปทผานๆ มา รฐบาลไดก าหนดนโยบายจ านวนหนงส าหรบการอ านวยความสะดวกในการใหการอบรมเฉพาะกลมผทยากจนและบานมปญหาดานกฎหมาย เพอทจะใหบคคลเหลานมโอกาสในการเขาสตลาดแรงงานทยากล าบากนในญปน

133

อยางไรกตาม ไมไดมการจดฝกทกษะส าหรบผฝกสอนโดยการบรหารจดการของรฐเปนประจ าตามทก าหนดในกฎหมาย 72 จงเปนหนงในเหตผลทมจ านวนผฝกสอนทจ ากด การสงการจดฝกอบรมและการออกใบรบรองการฝกอบรมใหแกแรงงานยงไมมกลไกทก าหนดไว

งบประมาณและการเขาถง

แรงงานสวนใหญจะไดรบการสนบสนนคาธรรมเนยมการอบรม โดยขนอยกบระยะเวลาทเขารวมการอบรม

ในชวงปทผานๆ มา มแรงงานประมาณ 20,000 – 30,000 คน ทเดนทางไปญปนในแตละป แตจ านวนผทมสวนรวมในการอบรมปฐมนเทศอาจสงกวา เนองจากวามบางคนทไมไดรบการคดเลอกการจางงาน หรอไมไดรบการอบรมจนเสรจสนตามเหตผลสวนบคคล

134

กรณศกษาท 12 โครงการอบรมปฐมนเทศส าหรบแรงงานทไปท างานในมาเลเซย

(เวยดนาม)

จดเดนของโครงการ

เวยดนามไดเรมสงแรงงานไปมาเลเซยในป 2535 และมการลงนามในขอตกลงทวภาค (MOU) ระหวางทงสองประเทศเมอป 2546 และในป 2558 มการลงนามใน MOU ใหมเพอทดแทน MOU ฉบบป 2546 อยางไรกตาม ยงไมมการบงคบใชฉบบท 2558 ทผานมา มแรงงานเวยดนามจ านวนกวา 220,000 คน ทท างานในมาเลเซย และมาเลเซยเปนตลาดทมอาชพทหลากหลาย โดยไมไดมขอก าหนดในการมทกษะสงและมคาใชจายนอยในการเขาเมองอยางถกกฎหมาย ซงท าใหเกดโอกาส าหรบแรงงานจ านวนมากจากพนทชนบทหรอบานเรอนทยากจน

เวยดนามเปนหนงใน 15 ประเทศตนทางของแรงงานตางชาตในมาเลเซย การจดหางานแรงงานยายถนเปนการด าเนนการใหกบแรงงานทวไป (ภาคสวนทไมใชทกษะ) แรงงานตางชาตจะไดรบการจางงานในดานการผลต กอสราง ไรสวน เกษตร และบรการ

คาจางขนต าในมาเลเซยคอ 1,000 รงกต ในคาบสมทรมาเลเซย และ 920 รงกต ในซาบะหและซาราวค ทงน การใหเบยเลยงหรอโบนสเปนไปตามดลยพนจของนายจาง

ภาษยงคงเรยกเกบจากแรงงานเรองจากเปนไปตามการบงคบใชของคาจางขนต า แตคาดวาอาจจะเปลยนใหเกบจากนายจาง ทงน ขนอยกบนโยบายของประเทศ

คาใชจายบางอยางเกบจากแรงงาน เชน คาทพก คาประกน เปนตน ซงเปนนโยบายของรฐทมอยเดม

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม

เนอหาของหลกสตร การคดเลอกผฝกสอน และการอบรมส าหรบโครงการน เหมอนกบกรณศกษาท 11 โครงการอบรมปฐมนเทศส าหรบแรงงานทไปท างานในญปน และแรงงานสวนใหญทไปท างานในมาเลเซยจะไดรบการสนบสนนงบประมาณในการเขาอบรมปฐมนเทศ ซงรวมคาสอการสอน โดยไมคดคาใชจายจากผเขาฝกอบรม

135

กรณศกษาท 13 โครงการปฐมนเทศเกยวตามค าสง (2552) ดานความปลอดภย

และอาชวอนามย (บรไนดารสซาลาม)

จดเดนของโครงการ คณะกรรมการอ านวยการดานความปลอดภยและอาชวอนามย จดตงขนเมอวนท 9 มถนายน 2554 เพอแกไขปญหาดานความปลอดภยและอนามย เนองจากมรายงานเกยวกบอบตเหต การเสยชวต และการเจบปวยจากการท างานทเพมมากขน โดยเฉพาะในภาคสวนการกอสราง และการผลตในบรไนดารสซาลาม ซงกรมแรงงานเปนหนวยงานทรบผดชอบการจดท าและสงเสรมความส าคญของความปลอดภยและอาชวอนามยในสถานทท างานทกแหง

โครงการปฐมนเทศดาน “ค าสงความปลอดภยและอาชวอนามย (2552)” และระเบยบ 7 ฉบบ ทจดท าขนเพอใหความร ความเขาใจ และความตระหนกรเกยวกบความปลอดภยและอนามยทงในสถานทสาธารณะและภายในสภาพแวดลอมการท างาน และจดเดนของบทบาทและความรบผดชอบของนายจางและลกจางในการสรางสภาพแวดลอมการท างานทปลอดภย

เชนเดยวกน โครงการปฐมนเทศมจดประสงคในการสงเสรมค าสงดงกลาวและสรางความตระหนกรสาธารณะเกยวกบการกระท าผดและบทลงโทษส าหรบผทไมด าเนนการตาม เพอกระตนใหนายจางและลกจางด าเนนการจดท าระบบบรหารจดการความปลอดภยและอาชวอนามยโดยบรรจลงในนโยบาย แผนการด าเนนงาน การปฏบต และความปลอดภยของแรงงาน เพอหลกเลยงหรอลดอตราการเกดอบตเหต การเสยชวต และการเจบปวยทเกดจากการท างาน โครงการปฐมนเทศไดจดท าผานงานแสดงสนคาทรเรมโดยกรมแรงงานและภาคภายใตคณะกรรมการอ านวยการตงแตป 2556

หลกสตร รปแบบโครงการปฐมนเทศออกแบบมาใหตรงกบความตองการและขอก าหนดของกลมอตสาหกรรม โดยเนอหาทวไปของโครงการปฐมนเทศมดงตอไปน

• ค าสงดานความปลอดภยและอาชวอนามย 2552 • ค าสงดานความปลอดภยและอาชวอนามย (ปรบปรง) 2556 • ระเบยบดานความปลอดภยและอาชวอนามย (อปกรณ) (การควบคมอตรายจากอบตเหตขนาดใหญ)

2556 • ระเบยบดานความปลอดภยและอาชวอนามย (บทบญญตทวไป) 2557 • ระเบยบดานความปลอดภยและอาชวอนามย (การกอสราง) 2557 • ระเบยบดานความปลอดภยและอาชวอนามย (เจาหนาทดานความปลอดภยและอาชวอนามย) 2557 • ระเบยบดานความปลอดภยและอาชวอนามย (คณะกรรมการดานความปลอดภยและอาชวอนามย)

2557 • ระเบยบดานความปลอดภยและอาชวอนามย (การรายงานสถานการณ) 2557 • ระเบยบดานความปลอดภยและอาชวอนามย (การบรหารจดการความเสยง) 2557

136

โดยเฉพาะ เนอหาของความตระหนกรพนฐานดานความปลอดภยและอาชวอนามยตามหวขอดงตอไปน • ค าสงเกยวกบความมงหมายดานความปลอดภยและอาชวอนามย 2552 • ความส าคญดานความปลอดภยและอาชวอนามย • กฎหมายแพงและพาณชยทเกยวของ • ระเบยบภายใตค าสงดานความปลอดภยและอาชวอนามย 2552 • การด าเนนงานตามค าสงของรฐบาล • การพนจากบคคลในสถานทท างาน • หนาททวไปตามความสามารถ • ขอตกลงดานความปลอดภยและอาชวอนามย

o การประกาศและรายงานอบตเหต และเหตการณอนตราย • หนวยงานบงคบใชกฎหมาย

o การแสดงตวของพนกงานตรวจและเจาหนาททมอ านาจ o อ านาจของผตรวจ o การคมครองลกจาง o การด าเนนการเมอมค าสง

• การกระท าผด และบทลงโทษ o การกระท าผดทเกยวกบการแกไขงานจางและค าสงหยดงาน o การกระท าผดของผทกระท าผดซ า

• ความปลอดภยและอาชวอนามย o ประเดนทควรค านงถงขณะท างาน o การออกแบบอปกรณใหมความปลอดภยในสถานทท างาน o อปกรณปองกนสวนบคคล

โครงการปฐมนเทศจดขนครงวนตอกลมอตสาหกรรม โดยจดขนระหวางการแสดงสนคาและเมอมการรองขอ เพอการบรรยายสรปเฉพาะสถาบนและบรษท ทงน ไมมการจดพมพคมอ แตม PowerPoint มาตรฐานทใชในการน าเสนอ

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม

ผฝกสอนในโครงการปฐมนเทศคอ เจาหนาททไดรบมอบหมายจากคณะกรรมการอ านวยการดานความปลอดภยและอาชวอนามย และผอภปรายเปนผแทนจากหนวยงานดงตอไปน

• กองความปลอดภยและอาชวอนามย กรมแรงงาน กระทรวงมหาดไทย • กรมพลงงานและอตสาหกรรม ส านกนายกรฐมนตร • การบรการอนามยสงแวดลอม กระทรวงอนามย • กรมการงานภาครฐ กระทรวงการพฒนา

งบประมาณและการเขาถง โครงการปฐมนเทศจดท าขนโดยไมคดคาใชจายโดยกรมแรงงานและภาค ไมมคาธรรมเนยมในการเขารวม และโครงการไดรบงบประมาณจากรฐบาล

137

กรณศกษาท 14 โครงการอบรมดานความปลอดภยและอนามย

ส าหรบแรงงานในอตสาหกรรมกอสราง (มาเลเซย)

จดเดนของโครงการ

มาเลเซยไดเรม “หลกสตรแนะน าการเขาท างาน” ในป 2547 โดยมงเนนขนตอนของการเดนทางมาถง อยางไรกตาม โครงการนถกยกเลกเมอป 2550 เนองจากการเปลยนแปลงเชงนโยบายและคาใชจายในการด าเนนงานทสง และการเปลยนแปลงเชงนโยบายดงกลาวไดเปลยน ‘หนวยงานหลก’ ส าหรบด าเนนการดานแรงงานยายถนจากกระทรวงทรพยากรมนษยเปนกระทรวงมหาดไทย

อยางไรกตาม มหนงหนวยงานคอ คณะกรรมการพฒนาอตสาหกรรมการกอสราง (CIDB) ทไดด าเนนหลกสตรแนะน าการเขาท างานอยางตอเนองจนถงปจจบนส าหรบแรงงานทองถนและแรงงานยายถนทท างานในสถานกอสราง ตอมา จากการรเรมของนายจางเอง ไดจดหลกสตรในระดบสถานประกอบกจการเพอปฐมนเทศแรงงานยายถนอกครงเกยวกบสภาพแวดลอมในการท างานใหม

หลกสตรแนะน าการเขาท างานด าเนนการโดยคณะกรรมการ CIDB ส าหรบแรงงานดานการกอสรางมระยะเวลา 8 ชวโมง เมอจบหลกสตร ผเขารวมจะไดรบ “บตรเขยว” ทจ าเปนตองมเพอเขาสถานกอสราง และ “บตรเขยว” ถอเปน “ระบบหนงสอเดนทางดานความปลอดภย” ทเนนการด าเนนงานดานความปลอดภยและอาชวอนามย ซงคณะกรรมการ CIDB เปนผจดท าหลกสตรรวมกบกรมความปลอดภยและอาชวอนามย (DOSH) กระทรวงทรพยากรมนษย โดยจะมการท าใหหลกสตรเปนปจจบนทก 6 เดอน

หลกสตร

สหพนธนายจางมาเลเซย (MEF) ไดย าถงความส าคญของหลกสตรแนะน าการเขาท างาน (โครงการใหความร) ส าหรบแรงงานตางชาตทเขาสก าลงแรงงานมาเลเซย หลกสตรนใหขอมลเกยวกบกฎหมายมาเลเซย ภาษาทใชในมาเลเซย (มาเลย) ขนบธรรมเนยมและการปฏบตของชาวมาเลเซย และสภาพแวดลอมทางสงคมและการท างานใหม ในฐานะของผแทนนายจางจากสหพนธ MEF มความยนดตอประโยชนทไดรบจากหลกสตรแนะน าการเขาท างาน

ในสวนของสภาสหภาพแรงงานมาเลเซย (MTUC)- โตะผยายถน หลกสตรการปฐมนเทศทออกแบบเฉพาะส าหรบแรงงานตางชาตถอเปนสวนประกอบส าคญของการอบรมแรงงานตางชาต โดยใหแรงงานรบรถงสภาพแวดลอมของสถานทท างาน และโดยเฉพาะกฎหมาย ระเบยบ และแนวปฏบตในประเทศ รวมทงสงทควรและไมควรท าเมออยในชมชนทองถน อยางไรกตาม หลกสตรการอบรมสนสดในป 2550

กฎของโครงการอบรมใหความรส าหรบแรงงานตางชาตทเขามาท างานในอตสาหกรรมกอนสรางเรมขนเมอป 2543 โครงการนด าเนนการโดยสถาบนความปลอดภยและอาชวอนามยแหงชาต (NIOSH) อยางไรกตาม ไดโอนใหกบคณะกรรมการ CIDB เมอป 2553

138

คณะกรรมการCIDB รวมมอกบกรมความปลอดภยและอาชวอนามย (DOSH) จดเตรยมหลกสตรดานความปลอดภย ซงเปนโครงการทเปนมาตรฐานและเปนภาคบงคบ โดยมผทจะท างานในสถานกอสรางเขารบการอบรม ซงในปจจบนมแรงงานกอสรางจ านวน 98,168 คน ทเขารบการอบรมน

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม

ระยะเวลาของการอบรมคอ 8 ชวโมง โดยมผฝกสอนทไดรบการคดเลอกและรบรองโดยคณะกรรมการ CIDB และผใหการอบรมจะตองผานหลกสตรอบรมผฝกสอน ซงด าเนนการโดยสถาบน NIOSH ผฝกสอนทไดรบการรบรองจะเปนผระบสถานทการอบรมโดยผานการรบรองจากคณะกรรมการ CIDB การตดตามการใหบรการจดท าโดยใชแบบสอบถามส าหรบผเขารบการอบรมภายหลงทจบหลกสตร

งบประมาณและการเขาถง

การอบรมเปนภาคบงคบส าหรบทกคนทท างานในสถานกอสราง โดยคาลงทะเบยนขนอยกบประเภท ดงน a. แรงงานตางชาตทมใบอนญาตท างาน 1 ป หรอนอยกวา: 25 รงกต b. แรงงานตางชาตทมใบอนญาตท างานนานกวา 1 ป: 50 รงกต

139

กรณศกษาท 15 โครงการสรางความคนเคยตอการอยในถนฐาน

ส าหรบผรบใชในบานตางชาต (สงคโปร)

จดเดนของโครงการ

โครงการสรางความคนเคยตอการอยในถนฐาน (SIP) เปนหลกสตรภาคบงคบ 1 วน ทแนะน าแรงงานผรบใชในบานตางชาต (FDW) ทท างานในสงคโปร โดยมการใหขอมลดานสทธและหนาท และการปรบตวเพออยอาศยและท างานในสงคโปร สรางความสมพนธทดในครวเรอน การบรหารจดการความเครยด ความปลอดภยในการท างานและวธการขอความชวยเหลอเมอตองการ ผทเปนแรงงาน FDW จะตองเขารวมหลกสตรภายใน 3 วนทเดนทางมาถงสงคโปร ซงนายจางเปนผรบผดชอบคาใชจายของโครงการ SIP

โครงการ SIP เรมเมอวนท 1 พฤษภาคม 2555 โดยด าเนนการเปนภาษาองกฤษหรอภาษาทองถนของแรงงาน FDW เชน บาฮาซา อนโดนเซย ตากาลอก หรอเมยนมา

หลกสตร

การจดหลกสตร SIP เปนการผสมผสานระหวางการบรรยาย วดโอ และภาคปฏบต และเมอสนสดหลกสตรแรงงาน FDW จะตองตอบแบบสอบถามเพอใหแนใจวาผเขารวมมความเขาใจและจดจ าสาระและบทเรยนทไดรบการสอนในหลกสตร SIP ได หวขอของหลกสตร SIP มดงน

a. การแนะน าสงคโปร b. สภาพการท างาน (เชน สทธและหนาทของแรงงาน FDW) c. ความปลอดภยในครวเรอน โดยเฉพาะความปลอดภยดานความสง d. ความปลอดภยดานอนๆ และ e. การบรหารจดการความสมพนธและความเครยด

ตารางการอบรม หลกสตร และสอการสอน เชน สไลดและวดโอ กระทรวงแรงงาน (MOM) เปนผจดท ากระทรวง MOM จะตดตามหลกสตร SIP อยางใกลชด และมการปรบเนอหาเปนระยะ เพอใหแนใจวามความสอดคลองและมประโยชนตอแรงงาน FDW

หลกสตรมงเนนดานความปลอดภยในการท างานในบานเรอนเนองจากบานเรอนสวนใหญในสงคโปรอยในอาคารสง และมองคประกอบการเรยนรดานการท างานบานอยางปลอดภย เชน การท าความสะอาดกระจก และการตากผา

ผฝกสอนในหลกสตร SIP จะแสดงใหเหนถงวธทถกตองในการท างานบานกอนทใหแรงงาน FDW ลองปฏบต ผฝกสอนจะสงเกตการณความสามารถในการปฏบตของแรงงาน FDW แตละคน และจดท ารายงานยอเพอใหแรงงาน FDW มอบใหแกนายจาง

140

อกทง เพอเปนการชวยแรงงาน FDW ในการด าเนนมาตรการดานความปลอดภยในบานเรอนของนายจางแรงงาน FDW จะไดรบ (a) ไมท าความสะอาดทยดไดเพอท าความสะอาดในบรเวณ-เขาถง-ยาก และ (b) แผนพบดานความปลอดภยตามทไดรบการสอนในหลกสตร SIP และจะไดรบเปนคมอทมขอมลทจ าเปน เชน สภาพการจางงาน และหมายเลขโทรศพทตดตอทเปนประโยชน

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม

เพอใหมความตอเนองของเนอหาและตอบโจทยความตองการดานการฝกงาน โครงการ SIP จดโดยผฝกสอนท กระทรวง MOM รบรองจ านวน 2 คน (ATP) ซงกระทรวง MOM จะไดรบความเหนของแรงงาน FDW เพอใหแนใจวาการสอนเปนไปตามมาตรฐานของหลกสตร SIP

1. ศนยการอบรม ECON Careskill (ECTC) และ 2. การบรหารจดการความดงานและการบรการใหค าปรกษา (Grace Management and

Consultancy Services)

(หมายเหต: รวมมอกบสมาคมแรงงานรบใชในบานตางชาตส าหรบการสนบสนนทางสงคมและการอบรม (FAST) เปน NGO ทตงอยในสงคโปร ทใหการสนบสนนทางสงคมและการฝกทกษะส าหรบแรงงาน FDW ในสงคโปร)

ขอมลเพมเตมดาน MOM-ATPs ดไดจาก at http://www. econcareskill/SIP และ http://www.gmcs.com.sg/courses/ministry-ofmanpower-approved-courses/foreign-domestic-workers-settling-inprogramme.

งบประมาณและการเขาถง

โครงการ SIP มคาใชจายจ านวน 75 สงคโปรดอลลาร และนายจางของแรงงาน FDW เปนผรบผดชอบ

141

กรณศกษาท 16 โครงการปฐมนเทศนายจาง

(สงคโปร)

จดเดนของโครงการ

โครงการปฐมนเทศนายจาง (EOP) เปนหลกสตร 3 ชวโมง โดยใหความรผทจะเปนนายจางของแรงงานผรบใชในบานตางชาต (FDW) เกยวกบบทบาทและหนาทของการจางงานแรงงาน FDW ในสงคโปร ซงนายจางทกคนทจางแรงงาน FDW ครงแรก และนายจางทเปลยนแรงงาน FDW บอยครง2 จะตองเขารบการอบรมหลกสตรน และนายจางเปนผรบผดชอบคาใชจายของการอบรม

ตงแตวนท 1 เมษายน 2547 นายจางทงหมดทอยภายใตขอก าหนดดงกลาวจะตองเขารบการอบรม EOP กอนทจะยนขอใบอนญาตท างานเพอจางงาน FDW โดยนายจางสามารถเขาอบรมผานระบบออนไลนหรอเขาอบรมในหองเรยน

อยางไรกตาม นายจางทเปลยนแรงงาน FDW บอยครงจะตองเขาอบรมในโครงการ EOP ในหองเรยนเทานน ซงจะมการแลกเปลยนกรณศกษาและประสบการณสวนตวในหองเรยนดวย และสามารถชวยใหเกดความเขาใจทครอบคลมยงขนในการจดการความสมพนธระหวางนายจาง-ลกจางทด

หลกสตร

การจดหลกสตร EOP มในรปแบบหลกสตรการเรยนรออนไลนหรอหลกสตรการสอนในหองเรยนทครอบคลม 4 วชา ดงน

1. การเปนนายจางของแรงงาน FDW หมายความอยางไร 2. หนาทการเปนนายจางของแรงงาน FDW 3. การจดสภาพแวดลอมการท างานทปลอดภย และ 4. สรางความสมพนธทดและปรองดองกนกบแรงงาน FDW ซงภายหลงจบหลกสตรแตละวชา นายจาง

จะไดท ากจกรรมการเรยนร

เมอสนสดหลกสตรทง 4 แลว ผเขารวมจะตองท าขอสอบสน (ส าหรบหลกสตรออนไลน) หรอการประเมนสนๆ (ส าหรบหลกสตรในหองเรยน)

หลกสตรการอบรมและสอการสอน เชน สไลดและวดโอ กระทรวงแรงงาน (MOM) เปนผจดท ากระทรวง MOM จะตดตามหลกสตร EOP อยางใกลชด และมการปรบเนอหาเปนระยะ เพอใหแนใจวามความสอดคลองและมประโยชน

2 นายจางทเปลยนแรงงาน FDW บอยครงหากด าเนนการดงน (1) ขอใบอนญาตท างานส าหรบแรงงาน FDW จ านวน 5 ครง ภายใน 12 เดอน หรอ (2) ยนขอใบอนญาตท างานใหแรงงาน FDW จ านวน 4 ครง ภายใน 12 เดอน โดยทแรงงาน FDW 3 คนทผานมาท างานกบนายจางเปนระยะเวลานอยกวา 3 เดอน

142

โดยเฉพาะทสอดคลองกบวตถประสงคของกระทรวง MOM ในการท าใหแนใจวาแรงงาน FDW ในสงคโปรมความเปนอยทด หลกสตรจงมงเนนการใหนายจางเขาใจถงหนาททางกฎหมายและแนวทางทเกยวของกบการจางงานแรงงาน FDW เชน นายจางจะไดรบการสอนใหเขาใจความรบผดชอบของตนตอแรงงาน FDW รวมถงคาใชจายในการสงกลบ และจดหาวนพกผอนประจ าสปดาห

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม

เพอใหมความตอเนองของเนอหาและตอบโจทยความตองการดานการอบรม มผฝกสอนทกระทรวง MOM รบรองจ านวน 2 คน (ATP) ในการจด EOP

1. โรงเรยนโปลเทคนค สงคโปร และ 2. บรษทจดหางานในประเทศ ซงคอบรษทจดหางานในสงคโปร

สามารถดขอมล MOM-ATPs เพมเตมไดทลงค3

งบประมาณและการเขาถง

เพอดงดดใหนายจางถกกฎหมายเขารวมหองเรยนในโครงการ EOP จะมคาใชจายระหวาง 28-34 สงคโปรดอลลาร เทยบกบ 46 สงคโปรดอลลาร ทเปนหลกสตรออนไลน โดยนายจางเปนผรบผดชอบคาใชจาย และหองเรยนของโครง EOPจะจดขนสปดาหละ 1 ครง

3 โรงเรยนโปลเทคนค สงคโปร: http://www.sp.edu.sg/wps/portal/vp-spws/pace.courses.short. list.details/?WCM_GLOBAL_CONTEXT=/wps/wcm/connect/Lib-PACE/Internet/ Short+Courses/FDW-EOP+Foreign+Domestic+Worker+Employers+Orientation+Progra mme(+Short+Course+Foreign+Domestic+Worker+Employers+Orientation+Programme) บรษทจดหางานชาต: http://www.nation.com.sg/Services.aspx

143

กรณศกษาท 17 หลกสตรทเกยวของกบความปลอดภย

(สงคโปร)

จดเดนของโครงการ มหลกสตรทเกยวของกบความปลอดภยจ านวนหลายหลกสตรในสงคโปรทด าเนนการในสถานททมแรงงานตางชาต (FW) พ านกในสงคโปร หลกสตรดงกลาวมระยะเวลาการอบรมตงแต 8 ถง 135 ชวโมง โดยมเปาหมายในการท าใหแรงงาน FW ไดรบความเขาใจเกยวกบการท างานอยางปลอดภยในสงคโปร อกทง แรงงาน FW ในภาคสวนเฉพาะ เชน การกอสราง การเดนเรอ และงานโลหะ จะตองเขารวมหลกสตรและทดสอบดานความปลอดภย เพอเตรยมการแรงงานในการท างานในภาคสวนเฉพาะดงกลาว

กรณการศกษานมงเนนหลกสตรทเกยวของกบความปลอดภยจ านวน 3 หลกสตร ส าหรบแรงงาน FW ในภาคสวนการกอสราง

ใบรบรองหลกสตร/ทกษะ ขนตอนการโยกยายถนฐาน A. การประเมนทกษะความร (SEC (K)) B. หลกสตรการปฐมนเทศดานความปลอดภย C. การประชมเชงปฏบตการดานความปลอดภยและความตระหนกร

กอนการจางงาน เมอเดนทางมาถง การท างานในสงคโปร

A. การประเมนทกษะความร แรงงาน FW ทงหมดในภาคสวนการกอสรางจะตองผานการประเมน SEC(K) การสอบทจดท าโดยหนวยงานการกอสรางและการสรางอาคารแหงสงคโปร (BCA)4 กอนทจะยนขอใบอนญาตท างาน โดยประเมน SEC(K) มเปาหมายในการสรางทกษะ ผลตภาพ และความปลอดภยส าหรบแรงงานทกคนในภาคสวนการกอสราง

เพอการตอบสนองตอความตองการของอตสาหกรรม มประเมน SEC(K) หลายรปแบบ แตละรปแบบไดรบการออกแบบมาเปนการเฉพาะ และในขณะทหลกสตรการประเมนทกษะความรจะสอนโดยใชภาษาองกฤษ แตมภาษาทองถนของแรงงาน FW เชนกน เชน ภาษาไทย เพอเพมความเขาใจและจดจ าเนอหาในหลกสตร

หลกสตร หลกสตรประเมน SEC(K) ด าเนนการโดยผสมผสานระหวางการบรรยายและการฝกอบรมดานการปฏบต และมเนอหาทหลากหลายตามอาชพทเกยวของ เมอสนสดหลกสตรการสอนแรงงาน FW ทกคนจะตองผานการประเมนซงประกอบดวยการสอบขอเขยนและขอสอบปฏบต ทงน องคประกอบในการเขยนท าใหแรงงาน FW แสดงความเขาใจของตนดานความรทมตองาน และองคประกอบในการปฏบตท าใหแรงงาน FW แสดงใหเหนถงความสามารถดานทกษะการปฏบต ท าใหมคณภาพมาตรฐานส าหรบอาชพและความสามารถในการท างานไดอยางปลอดภย

4 SEC(K) ไดรบการยกระดบจากใบรบรองการประเมนทกษะ (SEC) การสอบแรกทด าเนนการในป 2538 เพอท าใหแนใจวาแรงงานทกคนทท างานในภาคสวนการกอสรางมทกษะพนฐานดานการกอสราง ในสวนหนงของความพยายามของรฐบาลสงคโปรในการยายจากภาคสวนการกอสรางเปนภาคสวนทใชความร ทงน มการเพมการสอบขอเขยนใน SEC ซงเปน SEC(K) ในปจจบน

144

หลกสตรและขอสอบส าหรบแตละอาชพทเกยวของจะมใหกบแรงงาน FW ณ สถานทสอบตางๆ ของแรงงาน FW และไดรบการแปลเปนภาษาทองถนของประเทศผสง

หนวยงาน BCA ทบทวนขอก าหนดดานการทดสอบทกษะอยางตอเนอง และพฒนามาตรฐานการสอบเพอปรบปรงคณภาพ ผลตภาพ และความปลอดภย ท าใหแนใจวาทกษะทเกยวของและแรงงานทไดรบการฝกอบรมและไดรบการยอมรบเปนไปตามขอก าหนด มาตรฐานคณภาพ และการปฏบตทดของโครงการ

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม

การทดสอบการประเมน SEC(K) จดโดยหนวยงาน BCA ณ ศนยการอบรมและการสอบทไดรบอนญาต (ATTCs) ทงในประเทศและตางประเทศ และ ณ ศนยการสอบตางประเทศ (OTCs) ตามทหนวยงาน BCA ก าหนด ซงม ศนย OTCs ตงอยในประเทศตนทาง เชน ไทย เมยนมา จน อนเดย บงกลาเทศ และศรลงกา ทงน รายชอของ ศนย OTCs มตามลงคน http://www.bca.gov.sg/otc/otc_main.html. ATTCs และศนย OTCs จะจดการอบรมตามหลกสตรการประเมน SEC(K) กอนการสงแรงงานไปท าขอสอบ

งบประมาณและการเขาถง คาธรรมเนยมการทดสอบการประเมน SEC(K) แตกตางกน สงสดท 810 สงคโปรดอลลาร

B. หลกสตรการปฐมนเทศดานความปลอดภย หลกสตรนเปนภาคบงคบส าหรบแรงงานในภาคสวนการเดนเรอและงานโลหะ นอกเหนอจากการกอสราง แรงงาน FW ทงหมดในภาคสวนการกอสรางมระยะ 1 ถง 2 วน ในหลกสตรปฐมนเทศดานความปลอดภย (SOC) ภายใน 14 วน ของการเดนทางมาถง กอนทจะออกใบอนญาตท างาน(WPs) หลงจากนนจะตองเขารบอบรมหลกสตรอกทก 2 หรอ 4 ป เพอไดรบการรบรองใหม หากแรงงานท างานเปนระยะเวลา 6 ป หรอมากกวา 6 ป ตามล าดบ เพอใหมความรและทกษะตามอาชพของตนทเปนปจจบน มใบรบรองการอบรมทเสรจสมบรณจากหลกสตร SOC เปนเอกสาร จ าเปนทตองใชในการออกหรอตอใบอนญาตท างาน

นายจางทสงแรงงานไปท างานกอนทจะผานการอบรมหลกสตร SOC จะตองท างานตามกฎหมายความปลอดภยและอาชวอนามย (WSH) นายจางทท าผดซ าๆ กนหลายครงในการท าใหแนใจไดวาแรงงานไดรบการอบรมอาจท าใหการยนขอใบอนญาตท างานถกปฏเสธ หรออาจไมสามารถตอใบอนญาตท างานของแรงงานเดมได ซง หลกสตร SOC มเปาหมายในการท าใหแรงงาน FW มความรและทกษะในการท างานและความปลอดภย และมการจดท าหลกสตร SOC ใน 8 ภาษา เชน มาเลย และไทย เพอท าใหเกดความเขาใจสงสดและจดจ าเนอหาในหลกสตร SOC

หลกสตร หลกสตร SOC ด าเนนการโดยผสมผสานระหวางการบรรยายและการฝกอบรมดานการปฏบต และมเนอหาเกยวกบสทธและหนาทของแรงงาน FW และการท างานในทสงและบรเวณทจ ากด เมอสนสดหลกสตรการสอนแรงงาน FW ทกคนจะตองผานการประเมนซงประกอบดวยการสอบปรนยและขอสอบปฏบต และแรงงาน FW จะตองไดคะแนนไมต ากวารอยละ 60 และจะตองแสดงใหเหนถงความสามารถในทกหวขอ

หลกสตรการอบรมและสอการอบรมไดรบการสนบสนนจากกระทรวง MOM โดยมการตดตามหลกสตร SOC อยางใกลชด และทบทวนเนอหาและการอบรมตามทจ าเปนเพอทจะท าใหแนใจวามประโยชนกบแรงงาน FW

145

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม

หลกสตร SOC ด าเนนการโดยผจดอบรมทไดรบการรบรองโดยกระทรวง MOM (ATP) และจดในตางประเทศ เชน ไทย เมยนมา อนเดย บงกลาเทศ และจน โดยศนย OTC ทไดรบการรบรองโดยหนวยงาน BCA และรายชอศนย OTC ทจดการทดสอบ CSOC สามารถดไดใน http://www.bca.gov. sg/otc/csoc_Main.html มาตรฐานการอบรมแรงงาน FW เปนเชนเดยวกนแมจดในสงคโปรหรอตางประเทศ ซงแรงงาน FW ทกคนจะไดรบการอบรมภายใตหลกสตรและการรบรองเดยวกนเมอผานการสอบ MCQ และการสอบปฏบต

งบประมาณและการเขาถง คาใชจายในการอบรมหลกสตร SOC คอ 120 สงคโปรดอลลาร และ 150 สงคโปรดอลลาร ส าหรบผทจด การรบรอง ATP ในประเทศและศนย OTC ในตางประเทศตามล าดบ อยางไรกตาม คาธรรมเนยมหลกสตร/การสอบอาจตางกนเลกนอยระหวางแตละการรบรอง ATP

C. การประชมเชงปฏบตการดานความปลอดภยและความตระหนกร มการฝกปฏบตงานทเกยวกบความปลอดภยทแรงงาน FW สามารถเขารวมตามความสมครใจระหวางทท างานในสงคโปร โดยการฝกปฏบตงานอาจตางกนตามความตองการของแรงงานในแตละภาคสวน โดยมรายชอหลกสตร WSH ทเกยวของทมการรบรองคณภาพทกษะก าลงแรงงาน (WSQ) ใน http://www.mom.gov.sg/workplacesafety-and-health/workplace-safety-and-health-training/find-accreditedcourses-under-wsq.

หลกสตร เนองจากการฝกปฏบตงานมความแตกตางกน โดยอาจมระยะเวลาและการอบรมทไมเทากน เชน ในขณะท “การด าเนนงานดานความปลอดภยและอาชวอนามยในโรงงานการผลต” อาจใชเวลา 1 วน แตหลกสตรการรบรอง “WSQ การยกของสง” อาจใชเวลา 3 วน อยางไรกตาม หลกสตรสวนใหญจะมทงทฤษฎและภาคปฏบต โดยการมหลกสตรฝกปฏบตถอเปนความจ าเปนส าหรบแรงงาน FW ในการไดรบโอกาสเรยนรผานประสบการณจรง ซงจะท าใหเขาใจไดดยงขน แมวากระทรวง MOM จะไมไดเปนผจดหลกสตรดงกลาว แตมการดแลหลกสตรเหลานในระบบของการรบรอง WSQ โดยกระทรวง MOM และ Skills Future สงคโปร ท างานรวมกนอยางใกลชดเพอท าใหแนใจวาจะมการด าเนนการตามวตถประสงคของหลกสตรคอแรงงาน FW จะมความปลอดภยและมสขภาพแขงแรงในสถานทท างาน

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม

หลกสตรดานความปลอดภยตางๆ ทจดโดยการรบรอง ATP ซงรวมถงหนวยงานรฐอนๆ เชน หนวยงาน BCA ส าหรบการสรางสภาพแวดลอม เปนตน สามารถดไดจาก http://www.mom.gov.sg/workplace-safety-and-health/wsh-serviceproviders/find-approved-service-providers/find-accredited-trainingprovider#/

146

กรณศกษาท 18 สมมนาปฐมนเทศเมอเดนทางมาถงกอนเรมงาน (PAOS)

ส าหรบแรงงานทไปท างานตางประเทศในสงคโปร (ฟลปปนส)

จดเดนของโครงการ

การสมมนาปฐมนเทศเมอเดนทางมาถงกอนเรมงาน (PAOS) ระยะเวลาครงวนเปนภาคบงคบส าหรบแรงงานทไปท างานตางประเทศในสงคโปร (OFW) ทเดนทางมาถงสงคโปร โดยมงเนนการเตอนแรงงาน OFW ดานการปรบตวเพอเขาสสภาพแวดลอมในการท างานใหมๆ รวมทง วฒนธรรมในสงคโปร โดยมวตถประสงคหลกในการใหวธการแรงงาน OFW ในการปรบตวกบสภาพแวดลอมใหมๆ โดยเฉพาะชวงเดอนแรกๆ ของการเขามาท างานในสงคโปร

ผชวยทตดานแรงงานและสวสดการ ส านกงานแรงงานในตางประเทศฟลปปนส (POLO) ณ สถานเอกอครราชทตฟลปปนสประจ าสงคโปรสนบสนนการใหบรการแรงงานฟลปปนสดานการบรการทางกฎหมายและสงคม โครงการการชวยเหลอคนชาต (ATN) ภายใตกรมการตางประเทศ ซงเปนหนวยงานก ากบดแลของส านกงาน POLO นน เปนการบรการภาครฐในการใหความชวยเหลอการคนฟลปปนสในสงคโปรในทนท รวมถงการสงแรงงาน OFW ทมความทกขกลบประเทศ โดยเฉพาะชวงสงคราม เหตการณทเลวราย หรอเหตการณทไมคาดคด

เพอใหด าเนนการส าเรจส านกงาน POLO ในสงคโปรไดเรมตนจดการบรรยายสรปส าหรบแรงงาน OFW ทเดนทางมาถงใหมๆ ในป 2553 ณ ศนยบายานฮาน สถานเอกอครราชทตฟลปปนส เพอใหขอมลอยางรวดเรวทเกยวของกบการท างานในสงคโปร

หลกสตร

หวขอการสมมนา PAOS เดมมงเนนดานการบรการดานกงสล สญญาจางงานตางประเทศ วฒนธรรมและความเปนอยในสงคโปร กฎและระเบยบของต ารวจ และสงทควรและไมควรท าในประเทศ ทงน การสมมนาPAOS เปนองคประกอบหลกของส านกงาน POLO ในการใหขอมลอยางตอเนอง และเปนโครงการใหความรและเปนสวนหนงของโครงการของรฐดานการคมครองและสวสดการของแรงงาน OFW

ผเขารวมสวนใหญเปนผทมาสงคโปรครงแรก โดยเฉพาะผทมสญญาจางงาน โดยเปนขอก าหนดบงคบส าหรบแรงงาน OFW ทเดนทางมาถงใหม

โครงการการสมมนา PAOS เปนรปแบบยอของการสมมนา PDOS และมจดเดนดานความเปนจรงของแตละประเทศ เจาหนาทจากสถานเอกอครราชทตฟลปปนสเปนผบรรยาย ซงการสมมนา PAOS ไดเปลยนหวขอเปน “สขภาพและอนามย” ในป 2557 โดยมงเนนดานสขภาพของแรงงาน OFW รวมถงการบรหารจดการความเครยด โดยเฉพาะผทเปนแรงงานรบใชในบาน อยางไรกตาม ในป 2559 ไดเปลยนหวขอกลบมาเปนรปแบบเดมของโครงการ

147

นอกเหนอจากการใหบรการดานกงสล การสมมนา PAOS ไดหารอเกยวกบหวขอดงน ความเปนจรงดานการโยกยายถนฐานโดยเฉพาะในสงคโปร สทธและหนาทของแรงงาน OFW สงทควรท าหากโดนละเมดสญญา ความปลอดภยและอาชวอนามย การเงน โครงการและบรการภาครฐ เชน SSS และ Phil Health การปรกษาสภาพจต และการชวยเหลอทางกฎหมาย หากจ าเปน

มการจดการสมมนา PAOS 5 ชวโมง เดอนเวนเดอน ในวนอาทตย ณ ศนยบายานฮาน ของสถานเอกอครราชทตฟลปปนส 20 ถนนนาสซม ในสงคโปร ทงน ไมมคมอการอบรม ซงการสมมนา PAOS จะมงเนนการใหบรการดานกงสลและกระตนใหแรงงาน OFW เรยนรขนบธรรมเนยมและกฎหมายของสงคโปร ในขณะทท าใหแนใจวารฐบาลใหการชวยเหลอ อกทง มใบปลวทระบหมายเลขโทรศพทสายดวนของเจาหนาทสถานเอกอครราชทตและส านกงาน POLO โดยแจกจายใหกบผทเขารวมการสมมนา PAOS

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม

ผบรรยายคอเจาหนาทจากสถานเอกอครราชทตฟลปปนส และส านกงาน POLO

งบประมาณและการเขาถง

การสมมนา PAOS ไดรบการสนบสนนงบประมาณจากส านกงาน POLO-สงคโปร

ตงแตป 2553 มแรงงาน OFW ประมาณ 180,000 คน ทเขารวมการสมมนา PAOS ซงจดขนเดอนเวนเดอน ผเขารวมการสมมนา PAOS สวนใหญเปนแรงงานฝมอ (รอยละ 60) และแรงงานท างานรบใชในบาน (รอยละ 40)

148

กรณศกษาท 19 หมบานแรงงานยายถน

(อนโดนเซย) จดเดนของโครงการ หมบานแรงงานยายถนทมผลตภาพ (Desmigratif) เปนโครงการการกลบประเทศ/การคนสสงคม โดยมหนวยงานหลกคอกระทรวงแรงงานอนโดนเซย รวมกบ Migrant CARE ซงเปน NGO และด าเนนการดานการเสรมพลง ใหการคมครอง และพฒนาการใหบรการชวยเหลอส าหรบแรงงานยายถนอนโดนเซย รฐบาลมงเนนการพฒนาศนยบรการการโยกยายถนฐานในหมบาน โดยผทอาจจะเปนแรงงานยายถนสามารถเขาถงขอมลดานการท างานในตางประเทศ ขอมลดานตลาดแรงงาน การแนะแนวอาชพ และการจดท าเอกสาร รฐบาลสนบสนนการสรางสถานประกอบกจการทมผลตภาพเพอพฒนาทกษะของแรงงานยายถน และชวยใหมเสรภาพทางรายไดผานสถานประกอบกจการนเมอเดนทางกลบมา โดยกจกรรมนมการฝกทกษะและการชวยเหลอดานธรกจส าหรบแรงงานยายถน ในขณะเดยวกน รฐบาลทองถนจะสรางชมชมการเลยงดในการชวยแรงงานยายถนและลก ในกจกรรมน พอแมและคสมรสของแรงงานยายถนจะไดรบการสอนวธการดแลลก โดยโครงการไดรเรมจากความรวมมอในทองถนในภมภาคของแรงงานยายถน เพอเสรมสรางสถานประกอบกจการทมผลตภาพ หมบาน Kuripan ในภาคกลางของเกาะชวา และหมบาน Kenanga ในภาคตะวนตกของเกาะชวา ไดรบการคดเลอกในการเปนโครงการน ารอง ในขนตอนของการวางแผนโครงการหมบาน Desmigratif ในตอนเหนอของเกาะสมาตรา ลมพง บนเตน ชวาตะวนออก คาลมนตนตะวนตก นสาเตนการาตะวนตก และนสาเตนการาตะวนออก หมบาน Desmigratif เปนโครงการทออกแบบ ณ หมบานของแรงงานยายถนในการพฒนาการบรการและการคมครองผทอาจจะเปนแรงงานยายถน โครงการนมเปาหมายในการสรางเศรษฐกจทไมตองมการพงพา รวมถงความเจรญของครอบครวของแรงงานยายถน โดยเฉพาะเมอแรงงานยายถนเดนทางกลบบานตามกจกรรม 4 ดาน ดงน

1. จดตงศนยบรการการโยกยายถนฐาน 2. พฒนาสถานประกอบกจการใหมผลตภาพส าหรบครอบครวของแรงงานยายถน และผทจะเดนทาง

กลบมาเมอสนสดสญญาจางงาน 3. จดท าชมชมการเลยงดบตร และ 4. การพฒนาและการจดท าความรวมมอในการเสรมสรางสถานประกอบกจการทมผลตภาพ

การตดตามและประเมนผล ผใหญบาน (ในฐานะของผบรหารโครงการ) รายงานการด าเนนงานโครงการตอปลดกระทรวงแรงงาน (ในฐานะประธานคณะท างานรวมในระดบสวนกลาง) โดยส าเนาใหกบหวหนากรมแรงงานทองถนในจงหวด/อ าเภอ (ในฐานะประธานคณะท างานรวมในระดบจงหวด/อ าเภอ) ทก 3 เดอน ประธานคณะท างานรวมในระดบสวนกลางรายงานผลการด าเนนโครงการใหกบระดบประเทศเพอประเมนการใหบรการและแทรกแซงเมอมปญหาการด าเนนงาน

149

งบประมาณ โครงการหมบานแรงงานยายถนทมผลตภาพไดรบการสนบสนนงบประมาณโดยรฐบาล งบประมาณรฐบาลทองถน และภาคในภาคสวนเอกชน

150

กรณศกษาท 20 บาลค-พเน และบาลค-ฮานาปบเฮ ส าหรบแรงงาน

ทไปท างานตางประเทศทเดนทางกลบมา (ฟลปปนส)

จดเดนของโครงการ

โครงการ Balik Pinay - Balik Hanapbuhay (BPBH) ของศนยการคนสสงคมส าหรบแรงงานฟลปปนสแหงชาต (NRCO) เปนการอบรมและการเขามาชวยเหลอแรงงานหญงชาวฟลปปนสทกลบสประเทศ เพอใหเปนการเรมตนและด าเนนชวตโดยการพฒนาความเปนอยทางเศรษฐกจสงคม และขยายโอกาสในการท างานและเศรษฐกจ รวมถงลดความเสยงดานเศรษฐกจสงคม

มการจดการอบรมทกษะการด ารงชวตและการมเครองมอเรมตนใหกบแรงงานหญงชาวฟลปปนสทกลบสประเทศทมความทกขใจ กงวลใจ เพอใหสามารถรเรมท างานอาชพอสระหรอการไดรบคาจาง โครงการ BPBH ไดมการด าเนนการทวประเทศผานส านกงานภมภาคจ านวน 16 แหง ภายใตกรมแรงงานและการจดหางาน (DOLE) โดยมศนย NRCO เปนผจดการโครงการ และเจาหนาทศนย NRCO จะใหความมนใจวาขอก าหนดของการใหความชวยเหลอทางวชาการ บรการใหค าปรกษา และการควบคมดแลโครงการทงหมดใหบรรลความส าเรจแกสอนผรบประโยชน

โครงการ BPBH เรมตนในป 2554 ภายใตส านกงานสวสดการแรงงานไปท างานตางประเทศ (OWWA) ในการเตรยมแรงงาน OFW ผหญงทมความทกขใจ กงวลใจ กลบคนสสงคมอยางมประสทธภาพภายหลงกลบมาฟลปปนส และภายหลงการด าเนนการหลายป โครงการไดพฒนาอยางตอเนองและปจจบนม 3 องคประกอบ ไดแก (1) การเรยนเรองการเงนและการบรหารจดการธรกจขนาดเลก (2) การฝกทกษะ และ (3) เครองมอ/เงนทน เพอการเรมตนชวต

วนท 22 สงหาคม 2556 ค าสง DOLE ฉบบท 33 ก าหนดใหมการจดโครงการ BPBH ส าหรบแรงงาน OFW ผหญงทมความทกข ณ สถานทตงของแรงงาน OFW ซงแรงงาน OFW ผหญงจะอยในบานพกของส านกงานแรงงานในตางประเทศฟลปปนส (POLO) ณ ศนยทรพยากรแรงงานยายถนและแรงงานฟลปปนสในตางประเทศ (MWOFRC) และจะตองไดรบการอบรมทกษะการด ารงชวต และพนฐานส าหรบการเปนเจาของกจการและการวางแผนธรกจ หวหนาของส านกงาน POLO จะท าใหแนใจวามหลกสตรดงกลาว ณ MWOFRC และในป 2557 ศนย NRCO ไดน าโครงการมาบรหารจดการเอง

โครงการ BPBH มจดประสงคเพอใหแรงงาน OFW ผหญงทมความทกขด าเนนการไดดงน • มทกษะทหลากหลายผานการใหบรการอบรมและความชวยเหลอจากสถาบนอบรมของรฐ เชน หนวยงาน

การศกษาดานเทคนคและการพฒนาทกษะ (TESDA) กรมการคาและอตสาหกรรม สถาบนอบรมทางเกษตร (ATI) และสถาบนการอบรมทไดรบการรบรอง

• วางแผน จดตง เรมตน และด าเนนการด ารงชวตโดยบรการดานการเรมตนในทนทและการท างานอสระ โดยมการอบรม ชดเรมตน การปรกษาทางธรกจ และบรการชวยเหลอทางเทคนคและการตลาด

151

• ใหทกษะทเหมาะสม และเปนทกษะทตองการมากภายในตลาดแรงงานทองถนเพอเพมโอกาสการในหางานทดขน

หลกสตร

ในป 2554 ศนย NRCO ออกแบบการจดท าแมแบบแผนธรกจเพอใชเปนสออางองส าหรบการอบรมดานการเงนและการเปนเจาของธรกจหนวยงาน TESDA ไดรบหนาทในการออกแบบหลกสตรการอบรมทกษะการด ารงชวต โดยจะไดรบใบประกาศการอบรม (COT) รปแบบของการอบรมแตละหลกสตรจะสงใหกบศนย NRCO พจารณาและท าใหเปนมาตรฐาน

• ส าหรบการอบรมการด ารงชวต ณ สถานท (on-site) โดยหวหนาขอส านกงาน POLO จะก ากบดแลการอบรม การประเมน และการออกใบรบรองโดยไดรบแนวทางจากหนวยงาน TESDA หลกสตรการอบรมจดโดยผฝกสอนทไดรบการอบรมจาก TVET แหงชาต ออกโดยหนวยงาน TESDA ซงสอดคลองกบการอบรมจดท าแผนออนไลนของหนวยงาน TESDA และการอ านวยความสะดวกในการอบรม

• เมอส านกงาน POLO สามารถเปนภาคกบหนวยงานหรอสถาบนภายนอกในประเทศผรบ จะตองท าใหแนใจวาโครงการอบรมจะน าไปสการไดรบใบประกาศระดบชาต (NC) หรอใบประกาศความสามารถ (COC) ตามขอก าหนดของหนวยงาน TESDA

• การอบรมทกษะ ณ ส านกงาน DOLE ภมภาคจะตองด าเนนการผานหนวยงาน TESDA ณ ศนยการอบรมทไดรบการรบรอง รวมทง สถาบนการอบรมทไดรบการรบรองโดยหนวยงาน TESDA

• ส าหรบหลกสตรดานการเงน การอบรมดานเตรยมการอยอาศยนน มเรองการเปนเจาของกจการพนฐาน และการวางแผนธรกจ ตามดวยแมแบบของแผนธรกจทออกแบบโดยศนย NRCO

• หลกสตรการอบรมการด ารงชวตมเครองมอทจ าเปนส าหรบแตละผลตภณฑ และรายการขนตอน (วธการ) เพอเปนแนวทางใหกบผเขารวมเกยวกบขนตอนตางๆ ของกระบวนการผลต อกทง มแนวทางปฏบตการของโครงการ BPBH และไดทบทวนในปน (DOLE A.O. ฉบบท 120) เพอเพมประเดนแรงงาน OFW หญงทมปญหาและพลดถนนอกเหนอจากผรบใชในบาน ซงผเขารวมอบรมทงหมดจะไดรบส าเนาของหลกสตรการอบรมการด ารงชวต

สารหลก

• โครงการ BPBH ท าใหแรงงาน OFW และครอบครวสามารถท างานและด ารงชวตโดยมกรอบความคดดานการเปนเจาของกจการ ผานการสรางความตระหนกรเกยวกบคณคาการออม และการเสรมพลงในการจดท าแผนการลงทน ธรกจ หรอการจางงานในทองถนเมอเดนทางกลบมา

• โครงการ BPBH ใหทางเลอกแกแรงงาน OFW หญงทเดนทางกลบมาในการคนสสงคมทมผลตภาพในสงคมฟลปปนส ผานโครงการอบรมดานทกษะและเครองมอใหม

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม

ผใหการอบรมและผใหบรการคอผฝกสอนทไดรบการรบรองโดยหนวยงาน TESDA นอกเหนอจากการมวชาพนฐานเพอรบใบประกาศความสามารถของหนวยงาน TESDA แลวยงมสมมนาเพอการยกระดบอกปละอยางนอย 1 ครง

152

ส านกงาน DOLE ภมภาค ผานเจาหนาทของศนย NRCP ยนรายงานการตดตามและการประเมนใหกบส านกงาน NRCO สวนกลาง (มะนลา) เปนรายเดอน และในฐานะของผจดการโครงการศนย NRCO จดใหมการเยยมชมเพอประเมนการด าเนนงานของโครงการ รวมทง ใหขอเสนอแนะทางวชาการตอผด าเนนโครงการ

คณะผประเมน DOLE โดยประกอบดวยศนย NRCO การตรวจสอบภายใน การบรหารจดการงบประมาณ และการวางแผน โดยจะลงตรวจในสถานทด าเนนการ และ/หรอ หารอกบผไดรบประโยชนจากโครงการเพอประเมนผลกระทบในภาพรวมของกจกรรม และเพอใหมขอเสนอแนะเพอพฒนาการด าเนนการตอไป

ผฝกสอนและผใหบรการอบรมทไดรบการรบรองจะตองสงรายงานการประเมนใหกบศนย NRCO เดอนละ 1 ครง โดยหนวยงาน TESDA จะสมลงประเมนการอบรมพฒนาทกษะฝมอ

งบประมาณและการเขาถง

คาใชจายในการอบรม รวมถงเบยเลยง สนบสนนโดยส านกงานแรงงานและกองทนสวสดการตามทก าหนดในงานส านกงาน POLO และแผนงบประมาณ ในขณะทศนย NRCO สนบสนนอปกรณเรมตน (สงสด 10,000 เปโซ) โดยมอบใหกบผไดรบประโยชนจากการเขารวมโครงการ

งบประมาณส าหรบการด าเนนโครงการ BPBH อยกบส านกงาน DOLE ภมภาค ตามเปาหมายผรบประโยชนทตงไวในแตละปงบประมาณ คาใชจายสงสดส าหรบผรบประโยชน 1 คน คอ 10,000 เปโซ ประกอบดวยคาอบรมสงสดจ านวน 2,500 เปโซ และคาอปกรณเรมตนจ านวน 7,000 เปโซ

ในกรณทสถาบนอบรมใหการสอนโดยไมคดคาใชจาย เงนจ านวน 10,000 เปโซ ใชส าหรบการซออปกรณเรมตน คาใชจายในการอบรมไดแก เบยเลยง เครองมอและอปกรณ และชดตวอยาง จ านวนทเพมรอยละ 3 ของงบประมาณทงหมดใชในการบรการจดการส าหรบจดโครงการน

การอบรมมระยะเวลา 8 ชวโมง โดยจด ณ สถานทตง หรอ ณ ส านกงาน DOLE ภมภาค โดยมผเขารวมหลกไดแก ผทถกสงกลบและมความทกข และแรงงาน OFW หญงทพลดถน และแรงงาน OFW หญงทมความทกขใจ กงวลใจในบานพก ณ ศนยแรงงานยายถนและแรงงานฟลปปนสทท างานในตางประเทศ ณ OWWA และแรงงานผรบใชในบาน

จนถงปจจบน มผรบประโยชนจากโครงการนจ านวน 5,243 คน (แรงงาน OFW หญงทเดนทางกลบมาไดรบการฝกอบรม/เงนทนส าหรบเรมตน)

153

กรณศกษาท 21 โครงการชวยเหลอ-สวสดการ การจางงาน กฎหมาย

และความเปนอย (WELL) (ฟลปปนส)

จดเดนของโครงการ

โครงการ Assist WELL เปนชดการชวยเหลอ/บรการ ดานการคนสสงคมดานสวสดการ การจางงาน กฎหมาย และความเปนอย (WELL) เพอการคนสสงคมของแรงงานชาวฟลปปนสในตางประเทศ (OFW) ทงน หนวยงาน DOLE ไดจดโครงการ Assist WELL โดยเปนองคประกอบของโครงการการคนสสงคมส าหรบแรงงาน OFW โดยเปนโครงการทท าใหแนใจวามการคนสสงคมของแรงงาน OFW ในสถานการณวกฤต/ฉกเฉน

โครงการ Assist WELL ด าเนนการภายใตอ านาจของค าสง DOLE ฉบบท 139 ลงวนท 21 กรกฎาคม 2557 ตามระบบล าดบขนของหนวยงานรฐบาลแหงชาต ทงน องคประกอบ WELL ม 4 ดานในการใหบรการชวยเหลอ ดงน

• การใหความชวยเหลอดานสวสดการครอบคลม (a) ความชวยเหลอ ณ สนามบน (b) ทพกชวคราว ณ โรงแรม OWWA (c) ความชวยเหลอดานการพาหนะ (d) ความชวยเหลอดานการแพทยฉกเฉน และ (e) การไตถามอยางละเอยดดานความเครยด

• การใหความชวยเหลอดานการจางงาน (a) การบรรจงาน/ การอางองส าหรบการท างานทองถน (b) การบรรจงาน/ การอางองส าหรบการท างานในตางประเทศ และ (c) การประเมนความสามารถและการออกใบอนญาต

• การใหความชวยเหลอดานความเปนอย (a) การอบรมดานการพฒนาการเปนเจาของกจการ (b) การอบรมดานทกษะการด ารงชวต (c) การสอนงานและการสนบสนนดานธรกจ และ (d) การชวยเหลอดานการกยมเพอธรกจ

• การใหความชวยเหลอดานกฎหมาย (a) ค าปรกษาดานกฎหมาย (b) การไกลเกลยหาขอยตระหวางแรงงาน OFW และผจดหางาน (c) การใหความชวยเหลอในการเตรยมการและยนรองทกขส าหรบการจดหางานผดกฎหมาย การละเมดดานการจดหางาน และกรณดานวนย และ (d) การปรกษาระหวางการสอบสวนและพจารณาคดอาญาส าหรบการจดหางานผดกฎหมาย

ณ วนท 8 มกราคม 2559 ไดออกค าสง DOLE A.O. ฉบบท 21 โดยจดตงศนยการด าเนนงานโครงการ Assist WELL ในส านกงานและหนวยงาน DOLE เพอท าใหแนใจวามการใหความชวยเหลอทสอดคลองและเปนระบบดานการเดนทางกลบและ/หรอ คนสสงคมของแรงงาน OFW และไดใหส านกงานภายใต DOLE จดตงคณะกรรมการบรหารจดการกลาง โดยมส านกงาน POEA เปนหนวยงานหลก และส านกงาน OWWA, TESDA, NRCO, BLE, BWSC, ILAB และส านกงาน DOLE ภมภาค 16 แหง และผบรหารจดการของส านกงาน POEA ใหการดแลเพอใหการด าเนนการของศนย ราบรนและมประสทธภาพ

154

ศนยไดด าเนนการในเวลาปกตและฉกเฉน และมการจดตงศนย ณ ส านกงาน POEA, OWWA และ NRCO ในกรณฉกเฉนหรอความเสยงทจะเกดความฉกเฉน/วกฤต และมการคนสสงคมจ านวนมากของ OFWs ส านกงานและเจาหนาทดงตอไปนเปนผก ากบดแลศนยส านกงาน POEA, OWWA, TESDA, NRCO, BLE, BWSC, ILAB, DOLE Planning Service และ DOLE NCR

โครงการมงเนนเฉพาะการคนสสงคมของแรงงาน OFW ทเดนทางกลบเนองจากสถานการณวกฤต/ฉกเฉน โดยเปนโครงการภาคบงคบของแรงงาน OFW ทเดนทางกลบถกสงกลบ

หลกสตร

ตามค าสงของ DOLE A.O. ฉบบท 21-16 ศนยด าเนนการ Assist-WELL ไดจดท าฐานขอมลส าหรบการกลบมาของแรงงาน OFW จากตะวนออกกลาง โดยไดจดท าฐานขอมลส าหรบแรงงาน OFW ในการกลบมาจากตางประเทศ ซงฐานขอมล ทงน ฐานขอมลทเกบขอมลของแรงงาน OFW ทเดนทางกลบมาและเขารวมการชวยเหลอ/การบรการการคนสสงคมของ Assist-WELL โดยแรงงาน OFW สามารถเลอกจะเขารวมได

ระบบการตดตามของฐานขอมลไดจดท าขนเมอเดอนสงหาคม 2559 โดยส านกงาน POEA ในการขนทะเบยนของแรงงาน OFW ทเดนทางกลบมา/ ถกสงกลบ โดยระบบการตดตามออนไลนจะอ านวยความสะดวกในการใหบรการและตดตามการใหบรการของโครงการ Assist-WELL (assistwell.poea.gov.ph)

ผใชโครงการ Assist-WELL ทไดรบอนญาตสามารถคนหาและท าใหสถานะของการใหบรการโครงการเปนปจจบนส าหรบแรงงาน OFW และจดท ารายงานตามทตองการไดทกททกเวลา ในดานการใหบรการทง 4 ดานของโครงการ Assist WELL มเพยงการชวยเหลอดานความเปนอยทมองคประกอบของการอบรม ดงน

a. การอบรมดานการพฒนาการเปนเจาของกจการ – เปนการอบรมดานความตระหนกรดานการเงน การเตรยมตวส าหรบบทบาทของเจาของกจการ การวางแผนธรกจ และการบรหารจดการธรกจ

b. การอบรมดานทกษะการด ารงชวต – เนอหาการอบรมและการฝกทกษะปฏบต รวมถงการใหความรและพฒนาทกษะส าหรบการท างานอสระ และการมอบชดเรมตนและสนคา

c. การสอนงานและการสนบสนนดานธรกจ – การบรการดานการพฒนาธรกจในแบบของการใหค าปรกษาเชงธรกจ ผลตภาพ และเครอขายธรกจส าหรบการขยายธรกจ

d. การชวยเหลอดานการกยมเพอธรกจ – การกยมเพอธรกจผานกองทนโครงการคนสสงคมจ านวน 2 พนลาน เปโซ หรอการใหบรการสงตอไปยงสถาบนทใหกยม

ค าสง DOLE A.O. ฉบบท 21-16 ก าหนดวา เมอเดนทางมาถงศนย Assist-WELL ของแรงงาน OFW ทถกสงกลบหรอเดนทางกลบ เจาหนาททปฏบตงานในวนนนจะตองน าขอมลของแรงงานลงในฐานขอมล และมการประเมนความตองการรบบรการของแรงงานกอนทจะสงไปยงศนยใหบรการทเหมาะสมกบความตองการ

เจาหนาททปฏบตงานในวนนนจะชวยเหลอแรงงานตามมาตรฐานการด าเนนงานใหบรการ เจาหนาทจะลงบนทกการปฏบตงานในแตละขนตอนตามแบบฟอรมการตดตาม ทจะท าใหเหนถงความกาวหนาของการบรการโดยแรงงาน OFW โดยเปนการรวบรวมรายงานความส าเรจเปนรายวนดานการใหบรการและชวยเหลอเพอรายงานตอศนย NRCO เพอแจงเลขาธการ DOLE เปนรายสปดาหตอไป

155

ผเขารวมการอบรมทกคนจะไดรบส าเนาหลกสตรการอบรมทกษะการด ารงชวตทจดท าโดยหนวยงาน TESDA และทบทวน/ท าใหเปนมาตรฐานโดยศนย NRCO

โครงการ Assist-WELL พจารณาความตองการทเกยวของกบการคนสสงคมของแรงงาน OFW ภายหลงจากทถกสงกลบ โดยเฉพาะจากสถานการณฉกเฉนหรอวกฤต รฐบาลมความพรอมตลอดเวลาในการชวยเหลอแรงงาน OFW โดยเฉพาะชวงทเกดเหตการณฉกเฉน

การคดเลอกผฝกสอนและการอบรม

ส าหรบการอบรมการพฒนาความเปนเจาของกจการ ณ สถานท/ ฝกงานทกษะการด ารงชวต หวหนาของ ส านกงาน POLO จะตองท าใหแนใจวาจะไดรบการอ านวยความสะดวกดานการอบรม การประเมน และการออกใบประกาศโดยหนวยงาน TESDA ทงน หลกสตรการอบรมจดโดยผฝกสอนทไดรบการอบรมจากหลกสตร TVET แหงชาต ออกโดยหนวยงาน TESDA ซงสอดคลองกบการอบรมจดท าแผนออนไลนของหนวยงาน TESDA และการอ านวยความสะดวกในการอบรม ผฝกสอนจะไดรบแนวทางจากคมอการสอนทจดท าโดยหนวยงาน TESDA และท าใหเปนมาตรฐานโดยศนย NRCO ทงน หนวยงาน TESDA และศนย NRCO ไดจดท าการประเมนการอบรมเพอท าใหแนใจวามการใหบรการทมคณภาพ

งบประมาณและการเขาถง

โครงการทไดรบการอดหนนโดยกองทนรฐบาล (กรมแรงงานและการจางงาน) และใหบรการโดยไมคดคาใชจายจากแรงงาน OFW สวนคาใชจายของศนย รวมถงอปกรณและเครองมอจะไดรบจากงบประมาณของส านกงานภายใตกรม DOLE โดยแบงคาใชจายระหวางหนวยงาน ส าหรบการด าเนนการอนๆ ส านกงาน BLEจะอ านวยความสะดวกในการจางงานและใหความชวยเหลอดานการบรหารจดการ

ตงแตวนท 20 ตลาคม 2560 OFWs จ านวน 16,009 คน ไดรบการชวยเหลอผานโครงการ Assist WELL ในจ านวนน เปนผหญงจ านวน 6,920 คน หรอรอยละ 44.16 และจ านวน 701 คน หรอรอยละ 4.38 ไมมเอกสาร- ซาอดอาระเบย 146 คน สหรฐอาหรบเอมเรตส 116 คน อนโดนเซย 52 คน คเวต 52 คน สงคโปร 31 คน ไตหวน 30 คน ญปน 29 คน ฮองกง 5 คน กาตาร 23 คน เลบานอน 21 คน มาเลเซย 21 คน บาหเรน 13 คน และสหรฐฯ 10 คน

10 ประเทศสงสด ทไดรบการชวยเหลอจากโครงการไดแก ซาอดอาระเบย 7,703 คน คเวต 1,521 คน สหรฐอาหรบเอมเรตส 1,304 คน กาตาร 1,127 คน ไตหวน 931 คน ฮองกง 514 คน สงคโปร 393 คน มาเลเซย 331 คน บาหเรน 206 คน ญปน 179 คน โอมาน 153 คน ลเบย 143 คน และจอรแดน 127 คน

156

บทท 3

ขอคนพบและขอเสนอแนะ โครงการบทสรปอาเซยนไดใหโอกาสในการมองในเชงลกและแลกเปลยนประสบการณและความรระหวางประเทศสมาชกอาเซยนเกยวกบโครงการใหความรแรงงานยายถนและการโยกยายถนฐานทปลอดภย

บทนใหขอคนพบหลกของนกวจยระดบภมภาคและระดบชาตในประเดนดงตอไปน (1) กรอบการด าเนนนโยบายระดบชาตและกลไกธรรมาภบาล (2) มาตรฐานการด าเนนงานส าหรบการปฏบตและการตดตาม (3) ระบบการเขาถงและการสงตอ (4) ความรวมมอ และ (5) ความรวมมอระดบภมภาค

และจบดวยขอเสนอเฉพาะแตละประเทศ และขอเสนอแนะระดบภมภาคในการเสรมสรางโครงการในอนาคต

157

ขอคนพบและขอเสนอแนะ ประเทศสมาชกอาเซยนทงหมด ไดด าเนนการผานกฎหมาย ค าแถลงนโยบาย และโครงการ ทท าใหเหนถงการใหคณคาตอโครงการใหความรแรงงานยายถนกอนการจางงาน ซงเปนเครองมอเชงนโยบายในการรกษาประโยชนเกยวกบการโยกยายถนฐานส าหรบผยายถน ครอบครว บาน และประเทศตนทาง โครงการดงกลาวเปนการเสรมพลงใหกบผยายถน (และนายจาง) โดยการใหขอมลทถกตองส าหรบการจดหางานและการท างานส าเรจ ซงโครงการมความคาดหวงใหเกดความปรองดองในความสมพนธของนายจาง-ลกจาง และมการคมครองแรงงานทดขนจากการถกแสวงหาประโยชนและการคามนษย

โครงการใหความรแรงงานยายถนเปนเพยงองคประกอบหนงของระบบการโยกยายถนฐานทมประสทธภาพ และด าเนนการเพอบรรลเปาหมายภายใตกรอบธรรมาภบาลในการวางมาตรฐานส าหรบการจดหางาน การจางงาน และการปฏบตตอแรงงานยายถน และสงเสรมความเคารพตอสทธมนษยชนส าหรบผยายถนในสภาพแวดลอมทยนดตอการมสวนรวมของแรงงานยายถนตอเศรษฐกจและสงคม- ทงในประเทศตนทางและปลายทาง

โครงการวจยบทสรปอาเซยนดานการใหความรแรงงานยายถนนใหโอกาสทมคณคาในการมองเหนถงโครงการใหความรในระดบชาตดานการโยกยายถนฐานทปลอดภย และแลกเปลยนประสบการณและความรระหวางประเทศสมาชกอาเซยนเกยวกบนโยบายและการปฏบตดานการโยกยายถนฐาน

แรงงานยายถนจะตองไดรบขอมลในทกขนตอนของการโยกยายถนฐาน ตงแตเรมตนหางานในตางประเทศ การเลอกบรษทจดหางาน การตดสนใจตอสญญาจาง การเตรยมท างาน การปรบตวใหเขากบเพอนรวมงานตางชาต การเขาใจถงสภาพการท างาน และความปลอดภยและอาชวอนามยในสภาพแวดลอมการท างานใหม การดแลครอบครว การเตรยมการเดนทางกลบ และการคนสสงคมในประเทศตน

ประเทศสมาชกอาเซยนไดด าเนนการตามขอทาทายน โดยในปจจบนไดมโครงการใหความรแรงงานยายถนเบองตนทงกอนการจางงานและกอนการเดนทางมากขน

ในขณะนมโครงการเมอเดนทางมาถงกอนเรมงานและใหความรแรงงาน ณ สถานทท างาน เพอชวยนายจางและแรงงานในการปรบตวและท างาน ทงนโครงการในขนตอนการเดนทางกลบและการคนสสงคมมนอย และจ าเปนททกรฐสมาชกจะตองใหความสนใจมากกวาน

ตอไปนเปนขอคนพบหลกของนกวจยระดบภมภาคและระดบชาตในประเดนดงตอไปน (1) กรอบการด าเนนนโยบายระดบชาตและกลไกธรรมาภบาล (2) การตดตามการด าเนนงาน (3) มาตรฐานการด าเนนงานส าหรบการปฏบตและการตดตาม (4) ระบบการเขาถงและการสงตอ และ (5) ความรวมมอระดบภมภาค

กรอบการด าเนนนโยบายระดบชาตและกลไกธรรมาภบาล

การมนโยบายระดบชาตดานการใหความรแรงงานและการโยกยายถนฐานทปลอดภยท าใหมโครงการทสอดคลองยงขน และสามารถเขาถงและมวงกวางส าหรบโครงการใหความรแรงงานยายถนและการโยกยายถนฐานทปลอดภยมากยงขน ซงนโยบายระดบชาตจะก าหนดเปาหมาย จดท ามาตรฐานเพอใหมการสงตอทม

158

ประสทธภาพและประสทธผล พจารณาการตดตามการด าเนนงาน และลงทนในการสรางและท าเนอหาโครงการใหเปนปจจบน

ตามหลกการ กรอบการด าเนนนโยบายระดบชาตจะตองครอบคลมบรบทของแตละขนตอนของกระบวนการโยกยายถนฐาน

การด าเนนโครงการใหความรแรงงานของประเทศสมาชกอาเซยนมหลายวธ บรไนดารสซาลามและเวยดนามไดด าเนนการในระบบการสงการจากสวนกลาง ในขณะทส านกงานรฐบาลระดบชาตด าเนนการตามหนาท ดงน (a) ก าหนดทศทางและมาตรฐานการด าเนนโครงการใหความรส าหรบแรงงานยายถน และ (b) เขารบต าแหนงส าหรบการด าเนนการ กรมแรงงานบรไนดารสซาลาม ภายใตกระทรวงมหาดไทย และกรมบรหารแรงงานไปตางประเทศเวยดนาม เปนหนวยงานรบผดชอบการก าหนดมาตรฐานโครงการใหความรแรงงานยายถน และสงตอใหกบส านกงานรฐหรอสถานประกอบกจการทไดรบการรบรอง

อนโดนเซย เมยนมา ฟลปปนส สงคโปร และไทย มการอบรมโดยผสมผสานระหวางภาครฐและเอกชน โดยทรฐเปนผก าหนดมาตรฐานในการด าเนนโครงการใหความรแรงงานยายถน แตมอบหมายการด าเนนงานใหกบบรษทและสถาบนทไมใชของรฐ ในระบบผสมผสานน รฐบาลจะมขนตอนทเขมงวดในการคดศนยอบรมทไมดพอออกไป และรบรองบางองคกรหรอส านกงาน มไมกกรณทหนวยงานของรฐด าเนนโครงการใหความรแรงงานดวย โดยสวนใหญจะด าเนนการส าหรบแรงงานทไดรบการจางงานตามขอตกลงระหวางรฐตอรฐ ทงน สวนใหญแลวผด าเนนการจะเปนบรษทจดหางานเอกชน หรอ NGO

มาเลเซย และในบางกรณ สปป. ลาว และกมพชา ใชระบบอสระ (laissez-faire) โดยส านกงานของรฐบาลไมไดมบทบาทหลกในการสงเสรมโครงการใหความรแรงงานยายถน และไดมอบความรบผดชอบใหกบบรษทจดหางานและนายจางแทนทภาครฐจะเปนผแจงแรงงานใหทราบถงสภาพตางๆ ในประเทศปลายทาง

ขอบงคบหรอสมครใจ

อนโดนเซย ฟลปปนส ไทย และเวยดนามก าหนดใหแรงงานทจะไปท างานตางประเทศเขารวมโครงการอบรมกอนการเดนทางกอนจะไดรบอนญาตใหเดนทางออกนอกประเทศเพอการท างาน เชนเดยวกบสงคโปรทก าหนดใหมหลกสตรการอบรมส าหรบบางอาชพ เชน ผทเปนแรงงาน FDW เปนครงแรกจะตองอบรมภายใต “โครงการปรบตว” เพอชวยใหแรงงาน FDW “ปรบตว” ในประเทศ และมหลกสตรภาคบงคบทสนกวาส าหรบนายจางทจางหรอเปลยนแรงงาน FDW บอยครง

สวนกมพชา สปป. ลาว และเมยนมาก าหนดใหบรษทจดหางานทไดรบอนญาตจดอบรมกอนการเดนทางใหกบแรงงานยายถน แตไมไดก าหนดใหมการตรวจสอบการเขาอบรมกอนการเดนทางเมอจะออกนอกประเทศ

ดวยการมการเคลอนยายขามชายแดนจ านวนมาก และมสดสวนการท างานนอกระบบสง ประเทศเหลานมความทาทายดานมาตรการในการท าใหแนใจวาแรงงานไดเขารวมหลกสตรกอนการเดนทาง

บรไนดารสซาลาม ผานนโยบายระดบชาตดานการใหความรแรงงานและการโยกยายถนทปลอดภยใหสอดคลองกบมาตรฐานระหวางประเทศ ซงสามารถเปนพนฐานของการจดท าแผนชาตหรอกรอบยทธศาสตรทเชอมโยงกบการใหความรแรงงานและการโยกยายถนฐานทปลอดภยส าหรบแรงงานทองถนและตางชาต

159

กมพชา นโยบายระดบชาต (NP) จะตองด าเนนการโดยการหารอกบภาคทางสงคมและผมสวนไดสวนเสย แนวทางนโยบายและหนงสอเวยนของหนวยงานดานการตรวจแรงงานจะตองรวมเปนหนงเดยวและท าใหเปนปจจบนอยางตอเนอง โดยมงเนนการใหความรแรงงานและการวางแผน อกทง มความส าคญในการท าใหแนใจวามขอตกลงเกยวกบความรวมมอระหวางสถาบนทเขมแขง เพอหลกเลยงการท างานทซ าซอนกน และด าเนนการอยางสอดคลองในทกระดบดานการตดตามการด าเนนงานโดยหนวยงานทมอ านาจหนาท

สปป. ลาว บงคบใชกฎหมายและกฤษฎกา ฉบบท 68/PM โดยเฉพาะ ทกบรษทจดหางานจะตองด าเนนการใหการอบรมกอนการเดนทาง

มาเลเซยกอนป 2550 ไดจดท าโครงการใหความรแรงงานยายถนโดยรฐ อยางไรกตาม ไดปรบใหเปนระบบทสามารถเลอกไดตามความสมครใจ และมอบหมายความรบผดชอบใหกบสมาคมนายจาง เชน คณะกรรมการพฒนาอตสาหกรรมการกอสราง และบรษทจดหางาน ในขณะทบรไนดารสซาลามมโครงการปฐมนเทศทวไปดานความปลอดภยและอาชวอนามยส าหรบแรงงานทกคน ซงแมวาจะสามารถท าใหเกดการสอสารกบแรงงานยายถน แตโครงการดงกลาวยงมขอจ ากดในการเขาถงแรงงานทอยนอกระบบภาคสวนการผลต เชน ผรบใชในบาน

การมอบหมายส านกงานบรหารจดการเพอก ากบดแลโครงการใหความรแรงงานตางดาวเปนสวนหนงของกรอบนโยบายระดบชาต ความรวมมอระหวางส านกงานตางๆ ในประเทศทมหนาทก ากบดแลโครงการใหความร รบรองผใหบรการอบรมทเปนธรกจและไมใชภาครฐ และการรวมมอกบผมสวนไดสวนเสยในการด าเนนโครงการ ซงมส านกงานทไดรบมอบหมายเปนการเฉพาะไดแกกรมบรหารจดการสวสดการของแรงงานไปท างานตางประเทศฟลปปนส กรมแรงงานไปท างานตางประเทศเวยดนาม กระทรวงแรงงานอนโดนเซย และกระทรวงแรงงานสงคโปร

การตดตามการด าเนนงาน

การไมมการประเมนและตดตามการด าเนนงานของผใหบรการถอเปนโครงการใหความรแรงงาน ท าใหยากตอการระบชองวางและหาแนวทางแกไขปญหา กาวแรกทส าคญคอการจดท าตวชวดมาตรฐานการด าเนนงานส าหรบประสทธภาพและประสทธผลของโครงการอบรม และการวเคราะหผลกระทบจะท าใหทราบถงคณคาและการประโยชนของเนอหาหลกสตร สอการอบรม ระบบการสงตอ และวธการปฏบต

บรไนดารสซาลาม จดท าการวเคราะหผลกระทบและการประเมนประสทธผลของโครงการและการรเรมดานการรณรงคการใหความรแรงงานและการโยกยายถนฐานทปลอดภยเพอพฒนาและเสรมสรางโครงการและการรเรมงานใหมๆ

เวยดนาม ชดมาตรฐานเงอนไข... ชวยผจดการในการใชมาตรการ ตรวจพบความผด และจดการการละเมดทเกดขนในสถานประกอบกจการระหวางกจกรรมการอบรม

มรายงานการประเมนผลของฟลปปนสส าหรบโครงการกอนการเดนทางส าหรบผยายถนถาวร (การโยกยายถนฐานไปยงสหรฐอเมรกา แคนาดา และออสเตรเลย) ส ารวจผยายถน 3,000 คน และครอบครวในระยะเวลา 2 ป ภายหลงจากโครงการเรมตน ทงน โครงการยงไมสนสด

160

มาตรฐานการปฏบตงาน

ผใหบรการทไดรบการรบรอง

ประเทศสมาชกอาเซยนทไมไดด าเนนโครงการใหความรแรงงานยายถน รฐบาลจะรบรองสถาบนการอบรมใหด าเนนการ สวนใหญแลวแตละประเทศจะตรวจการตดตามมาตรฐานเหลาน หรอประเมนวาใบอนญาตหมดอายหรอยงและด าเนนการเรองการยนขอใหม ในฟลปปนส ขอก าหนดขนต าไดแก ความเหมาะสมขององคกร โดยพจารณาจากจ านวนและคณภาพของผฝกสอน ขนาดของหองอบรม และเครองมอการอบรม

ประเดนทยงมขอถกเถยงกนอยคอการทใหบรษทจดหางานเอกชนไดรบอนญาตในการจดโครงการปฐมนเทศกอนการเดนทาง ภาคประชาสงคมไดวจารณเกยวกบการทบรษทจดหางานเอกชนอาจมความขดแยงทางผลประโยชนในการใหขอมลเกยวกบสภาพการท างานและสญญาจางงาน บรษทเอกชนแยงวาเปนประโยชนของตนเชนกนในการเตรยมตวแรงงาน ดงนน บรษทจงอยในสถานะทดในการใหค าปรกษาแรงงานยายถน และไดวจารณบทบาทของ NGO ในการจดโครงการอบรม เนองจากในทสดแลว NGO กเปนสถานประกอบธรกจทแสวงหาก าไรขนาดเลก

ผใหบรการทไดรบการรบรองจ านวน 281 แหงในฟลปปนสเปนบรษทจดหางานและจดหาคน และสมาคมอตสาหกรรม ทงน สงคโปรไดแยกการอบรมเมอเดนทางมาถงกอนเรมงานออกจากจากบรษทจดหางาน

บรไนดารสซาลาม กรมแรงงานอาจพจารณารบรองผใหการอบรม เมอโครงการอบรมสามารถมอบออกไปยงหนวยงานภายนอกได

หลกสตรมาตรฐาน

ในประเทศผสง หลกสตรมาตรฐานกอนการเดนทางของแรงงานยายถนมหวขอเกยวกบสญญาจางงาน สทธและหนาทของแรงงานยายถน การตระหนกรดานเพศภาวะ ปญหาสขภาพของผยายถน วธการรบมอกบการขมขและการเลอกปฏบต และการเขาถงกลไกการรองทกข เชน สถานเอกอครราชทตทตงอยในประเทศผรบ โครงการทกวางกวาอาจมขอมลเกยวกบความรดานการเงน (เชน การสงเงนกลบ การออมเงน การลงทน และอนๆ) การเตรยมการรบมอกบวกฤต (ประเดนสวนตว เชน การเจบปวยและการถกขมข และการเตรยมการส าหรบภยพบต/สงคราม) ปญหาทางจต และกลไกการปรบตว

เนองจากโครงการกอนการเดนทางภาคบงคบมระยะเวลาการด าเนนการนอย การอบรมไมสามารถใหขอมลทงหมดเกยวกบสภาพการอยอาศยหรอการท างานในประเทศปลายทางไดทงหมด สวนใหญแลว มเวลานอยในการใหขอมลดานการเงนและการธนาคาร บรการทางการศกษา และบรการเกยวกบครอบครว สวนใหญ การอบรมแบบเขาเรยนจะใหขอมลเกยวกบคาจาง สญญาจาง และสภาพการท างาน และการบรการทางกฎหมาย สวสดการ และความชวยเหลอภายในประเทศอนๆ รวมทง การจางงานในประเทศ และการธนาคารและการจดการดานการเงนส าหรบครอบครบและผตดตามกอนการเดนทาง ขอมลรายละเอยดอนๆ มใหในรปแบบของสอสงพมพ หรอเวบไซตทเขาถงงาย และออกแบบเปนการเฉพาะส าหรบใชโดยแรงงานยายถนและครอบครว

161

มความส าคญอยางยงขนส าหรบการใหความรแรงงานอยางตอเนองในประเทศผรบ โครงการเมอเดนทางมาถงกอนเรมงานในประเทศผรบจะชวยย าถงความรเกยวกบสภาพแวดลอมในการอยอาศยและท างาน และกระตนใหเกดความสมพนธทปรองดองและเชอใจซงกนและกน เชน โครงการปรบตวของสงคโปร ซงเปนหลกสตรบงคบระยะเวลา 1 วน ส าหรบแรงงาน FDW โดยมขอมลเกยวกบหนาทของแรงงานและสภาพการจางงาน ท าใหเกดความสมพนธทดในครอบครว รวมถงเทคนคการจดการความเครยดเพอชวยใหแรงงานสามารถปรบตวเขากบงานไดดขน และโครงการมการฝกปฏบตงานจรงเพอใหความรผรบใชในบานตางชาตเกยวกบความปลอดภยภายในบาน เชน การท าความสะอาดหนาตาง และการตากผาอยางปลอดภย

นายจางทดจะใหความรอยางตอเนองเกยวกบสภาพการท างานและการปฏบตงาน ใหฝกงานเฉพาะ รวมถงการอบรมเรองความปลอดภยและอาชวอนามย ซงเปนสวนหนงของการปฐมนเทศทชวยใหแรงงานสามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมในการท างานใหมได

มาเลเซย หลกสตรสถานประกอบกจการทจดท าโดยนายจางสงผลกบกรอบความคดของแรงงานยายถนสง และการชวยสอนงานอยางตอเนองจะท าใหแรงงานพฒนาความเขาใจเกยวกบประเทศผรบ และวธการด าเนนการตางๆ

โครงการภาคบงคบไดรบการสนบสนนจากสถานเอกอครราชทตตางประเทศในการอบรมและใหขอมลเกยวกบการบรการและวธการเขาถงเพอนรวมชาตในประเทศผรบ อนโดนเซยและฟลปปนสไดขยายการบรการของตนในประเทศปลายทางเพอใหขอมลทเปนปจจบนตอประชาชน ทงของประเทศตนทางและปลายทาง สวนใหญแลว โครงการดงกลาวจะเปนในรปแบบของการสมครใจเขารวมและจะจดขนในวนหยดของแรงงาน โดยมงเนนใหแรงงานมสขภาพจตทดเพอเผชญหนากบความทาทายของการท างานในตางประเทศ และท าใหแนใจวามความพยายามในการเสรมสรางยทธศาสตรการปรบตวและกลไกการปรบตว

โครงการเฉพาะส าหรบแรงงานทกษะนอย

เนองจากมแรงงานยายถนทมทกษะนอย เชน ผรบใชในบาน แรงงานในการเกษตร และแรงงานในการกอสราง จงมโครงการทออกแบบเฉพาะโดยรฐบาลส าหรบแรงงานกลมนในประเทศสมาชกอาเซยน และฟลปปนสมโครงการเฉพาะส าหรบผรบใชในบานทจะไปท างานในตะวนออกกลาง อนโดนเซยมโครงการส าหรบแรงงานทรวมทงทกษะและภาษาส าหรบประเทศผรบเชน มาเลเซย ซาอดอาระเบย ฮองกง และไตหวน

ตามทกลาวขางตน สงคโปรมโครงการปรบตวส าหรบผรบใชในบานตางชาต และมโครงการปฐมนเทศตางหากส าหรบนายจางทจางผรบใชในบานตางชาต อกทงมาเลเซยไดน าหลกสตรเบองตนส าหรบแรงงานกอนป 2550 แตไดยกเลกไปแลว

โครงการอบรมกอนการเดนทางไดรบการออกแบบมาเพอตอบสนองตอความทาทายในการท างานในตางประเทศ รวมถงคาจางขนต า และสภาพการท างาน โครงการเหลานมสอและวธการอบรมทเหมาะสม ส าหรบแรงงานในภาคการกอสราง คณะกรรมการพฒนาอตสาหกรรมการกอสรางแหงมาเลเซย และหนวยงานดานอาคารและการกอสรางแหงสงคโปร ผานผใหบรการอบรมเอกชน มหลกสตรการอบรมดานความปลอดภยภายในชวงแรกของการเดนทางถงประเทศ และจะตองอบรมใหมทก 3 – 4 ป ในสงคโปร มการสอบซงจด ณ ศนยการอบรมตางประเทศส าหรบแรงงานตางชาตใหม การอบรมตางๆ จะท าใหแรงงานตางชาตมทกษะ

162

พนฐานทจ าเปนส าหรบการท างานในอตสาหกรรมตางๆ การมใบประกาศการผานการอบรมหลกสตรตางๆ เปนขอก าหนดในการยนขอใบอนญาตท างานในสงคโปร

มความกาวหนาทส าคญในการจดท าโครงการรวมระหวางประเทศผสงและผรบ กรณศกษาของบทสรปอาเซยนนแสดงใหเหนถงโครงการอบรมกอนการเดนทางทมรปแบบเฉพาะส าหรบไปท างานในเกาหล (ปจจบนด าเนนการในกมพชา เมยนมา ไทย ฟลปปนส และเวยดนาม) อสราเอล (ไทย) และฟนแลนดและสวเดน (ไทย) ในบางกรณ โครงการกอนการเดนทางเปนโครงการการฝกทกษะทใชเวลานานกวา เชน เทคนคการเกษตร (อสราเอล) ภาษา (เกาหล) และบรการในครวเรอน (ตะวนออกกลางและฮองกง) ในบางประเทศ เชน เกาหลและญปน การสอบผานดานภาษาเปนขอก าหนดในการจางงาน ซงโครงการทออกแบบมาโดยเฉพาะนเปนประโยชนเนองจากประเทศตนทางมการสงขอมลทเปนปจจบนเกยวกบความคาดหวงของนายจาง สภาพการท างานและความเปนอย รวมถง สภาพแวดลอมทางสงคมการเมองของประเทศ

เวยดนาม สอการสอนในปจจบนสวนใหญเปนวชาการมากเกนไปและไมเหมาะสมกบแรงงานทมการศกษาและทกษะนอย ทงน ควรปรบเนอหาและระยะเวลาการอบรม

ไทย การเขาถงขอมลทสะดวกและมขอมลมากเปนหนงในปจจยส าคญของความส าเรจ ควรใหความสนใจตอ แรงงานไปท างานตางประเทศเฉพาะกลม เชนผเกบผลไมปาและญปน เนองจากยงคงมปญหาการด าเนนการโดยผดกฎหมายและแรงงานถกเอารดเอาเปรยบ

มาเลเซย หลกสตรสถานประกอบกจการทจดท าโดยนายจางสงผลกบกรอบความคดของแรงงานยายถนสง และการชวยสอนงานอยางตอเนองจะท าใหแรงงานพฒนาความเขาใจเกยวกบประเทศผรบ และวธการด าเนนการตางๆ

เวยดนาม รฐบาลและสถานประกอบกจการควรมนโยบายเฉพาะดานการท างานของแรงงานทไปท างานตางประเทศและกลบมา โดยจดใหเหมาะสมกบตลาดทองถน เพมขอมลสาธารณะ และการแนะน า/เชอมโยงแรงงานเขากบนายจาง

ระยะเวลา

ประเทศสมาชกอาเซยนสวนใหญจะก าหนดระยะเวลาของหลกสตรกอนการเดนทาง/หลกสตรเมอเดนทางมาถงกอนเรมงาน และในประเทศผสง โครงการกอนการเดนทางภาคบงคบมระยะเวลาอยางนอย 6 ชวโมง ซงนกวจยระดบชาตของประเทศเหลานเหนวาระยะเวลาในการอบรมกอนการเดนทางสนเกนไป และท าใหมเวลานอยเกนไปในการใหขอมลเกยวกบวฒนธรรมและธรรมเนยม ความรดานภาษาเบองตน ประเดนดานความปลอดภย และขอมลการตดตอองคกรหรอผใหการชวยเหลอ

ภายหลงการอบรมตามขอก าหนด 6 ชวโมง นายจาง โดยเฉพาะทจางงานภายใตขอตกลงระหวางรฐบาลตอรฐบาลก าหนดใหโครงการใหความรแรงงานมระยะเวลานานกวาน ในบางกรณ เชน โครงการของผเกบผลไมปาไทย (6 ชวโมง) หรอโครงการอสราเอล (62 ชวโมง/ 7 วน) ซงเปนสวนหนงของโครงการใหญทครอบคลมการอบรมดานภาษา และ/หรอการฝกทกษะ ซงเปนกรณเดยวกนกบการอบรมผรบใชในบานไปฮองกง และตะวนออกกลางโดยรฐบาลอนโดนเซย หลกสตรเหลานเปนโครงการอบรมทกษะอาชวะ ซงมองคประกอบดาน

163

ภาษาทมระยะเวลา 12 สปดาห ในสงคโปร โครงการเมอเดนทางมาถงกอนเรมงานเปนภาคบงคบส าหรบผรบใชในบานมระยะเวลา 1 ชวโมง

ไทย การอบรมปฐมนเทศกอนการเดนทางมระยะเวลาเพยง 6 ชวโมงส าหรบแตละกลมสงผลกระทบดานเวลาทจ ากด จ าเปนอยางยงทจะตองมเวลามากขนและหลกสตรทเกยวของทมากกวาน อยางไรกตาม หมายถงจะมคาใชจายทสงขนในการไปท างานในตางประเทศ โครงการทมความสมดลทดและควรไดรบงบประมาณอดหนนโดยรฐบาล โดยเฉพาะการจดทพกและอาหารส าหรบแรงงานทจะไปท างานตางประเทศ ซงรฐบาลควรทจะพจารณาในเรองนไวดวย

ส าหรบสาธารณรฐเกาหล โครงการอบรมเมอเดนทางมาถงกอนเรมงานจะตองด าเนนการภายใน 3 วนแรก และในชวงของการอบรม แรงงานยายถนจะไดรบการตรวจรางกายและสอนเกยวกบวฒนธรรมในทท างาน กฎหมายแรงงาน และกฎหมายการเขาเมอง การธนาคาร ประกน และประเดนดานความปลอดภย และอนๆ

ระเบยบวธ

เนองจากมผใหบรการจดโครงการอบรมจ านวนมาก ระเบยบวธจงมหลากหลาย ทงน การเรยนรจะมความหมายมากขนเมอระเบยบวธการอบรมมการทดลองและมสวนรวม ซงการอบรมสวนใหญในปจจบนประกอบดวยการบรรยายและการหารอโดยมสอโสตทศนในการสอนจ ากด สอการปฐมนเทศไมไดรบการพฒนาหรอท าใหเปนปจจบนเพอความเหมาะสมส าหรบกลมเปาหมาย มการรองเรยนวาผทเปนวทยากรบรรยายใชเวลาในการขายสนคา (เชน การธนาคาร และบตรโทรศพท และอนๆ) ท าใหเปนพนทในการโฆษณา ทงน สอทรฐจดท ามเนอหาทส าคญ เชน สญญาจางงาน การเตรยมรบวกฤต หรอการปองกนเชอเอชไอว/เอดส และอนๆ ซงจะมผทยนดรบฟงและเปนประโยชน

เวยดนาม สอการสอนในปจจบนสวนใหญเปนวชาการมากเกนไปและไมเหมาะสมกบแรงงานทมการศกษาและทกษะนอย ทงน ควรปรบเนอหาและระยะเวลาการอบรม

การสรางบรรยากาศในการตอนรบ – ทผเขารวมไดรบเกยรต – จะท าใหมความรสกของการอยในสถานททควรและกระตนใหเกดการเรยนร ในสถานการณทแรงงานยายถนมความรนอยหรอไมไดศกษาอยางเปนทางการ เปนสงจ าเปนทผฝกสอนจะตองค านงถงพนฐานความรและวฒนธรรมของผเขารวมการอบรมของตน ผฝกสอนจะตองใหความสนใจเปนพเศษตอความตองการของแรงงานหญง และหากจ าเปนควรมชวงทระบถงประเดนดานความออนไหวของการเลอกปฏบตและความรนแรง

ผเขาเรยนทเปนผยายถนจะมสวนรวมและเหนวาเปนเรองของตนในการเรยนรตอเมอไดรบเกยรต และเหนวาสภาพแวดลอมมคณคาและสรางความเชอใจได

ไทย ไมวาการรณรงคจะออกแบบมาดเชนไร คนหางานถอเปนปจจยทส าคญทสดในการตดสนความส าเรจหรอความลมเหลวของการรณรงคเรองการโยกยายถนฐานทปลอดภย คนหางานทกระตอรอรนและเตรยมการดกวาในการไปท างานในตลาดแรงงานตางประเทศ จะท าใหเกดโอกาสในการโยกยายถนฐานทปลอดภยมากกวา

164

การคดเลอกผฝกสอน

เชนเดยวกบสภาพแวดลอมในการเรยนรอนๆ คณภาพของผฝกสอนเปนสงส าคญตอการเรยนรของนกเรยน ความตงใจในปจจบนเพอเสรมสรางการอบรมกอนการเดนทางนน มการใหความสนใจตอคณภาพของผฝกสอนทสอนในโครงการนอยเกนไป

เมอรฐบาลไดจดระบบส าหรบโครงการใหความรแรงงานยายถน มการจดท าหลกสตรส าหรบผฝกสอนจ านวนนอย อกทง ความเขาใจตอเนอหาในแตละหลกสตรนน ผฝกสอนจะตองไดรบการอบรมดานการเตรยมการสอนและมวธการสอนทกาวหนาเพอทจะสามารถน าหองเรยนอยางมสวนรวมและนาสนใจ การขาดผฝกสอนทเปนมออาชพอาจสงผลอยางมากตอคณภาพของโครงการใหความรแรงงาน ส าหรบรฐบาลของประเทศผสง จะเปนประโยชนหากน าแรงงานทเดนทางกลบมาและมประสบการณตรงในการชวยเหลอโครงการอบรมกอนการเดนทาง ซงอาจก าหนดใหเปนบคคลอางองหรอผบรรยายรบเชญ และหากเปนไปได ผจดการอบรมควรจดหาผฝกสอนทมพนฐานทางสงคมและภาษาทเหมอนกบแรงงานยายถน

บรไนดารสซาลาม กรมแรงงานอาจพจารณารบรองผใหการอบรม เมอโครงการอบรมสามารถมอบออกไปยงหนวยงานอนได

กมพชา แนวทางแหงชาตส าหรบการจดปฐมนเทศ (GCPS รวมถงคมอการอบรมส าหรบผฝกสอน (TMTOT) เปนเครองมอทมประโยชนตอการใหทกษะและความร

เวยดนาม ไมไดมการจดการอบรมและการท าใหขอมลเปนปจจบนส าหรบผฝกสอนบอยครง และสถานประกอบกจการสวนใหญขาดแคลนผฝกสอน อกทง ผฝกสอนไมไดมความรทเปนมออาชพและไมมทกษะ ซงมผลตอคณภาพการอบรม

คาใชจาย

ค าถามเกยวกบผรบผดชอบคาใชจายโครงการใหความรแรงงานยายถนมการโตแยงเปนประจ า ในขณะทคาใชจายในการอบรมควรเปนของนายจาง ในหลายกรณ การผลกคาใชจายใหนายจางนนไมเหมาะสม เมอค านงถงคณคาทางสงคมของโครงการเหลานตอประเทศผสงและผรบ ประเทศสมาชกอาเซยนควรพจารณาใหการสนบสนนผใหการอบรม ทงน ในการปฏบตแลว แรงงานยายถนยงคงเปนผรบผดชอบคาใชจายของโครงการ

ในกรณของมาเลเซย การยกเลกชวคราวของหลกสตรเมอเดนทางมาถงกอนเรมงานของแรงงานยายถนเกดจากการทไมสามารถตกลงกนไดดานการแบงคาใชจายส าหรบหลกสตร เพอการแกความขดแยงน จงไดมอบหมายการจดหลกสตรเมอเดนทางมาถงกอนเรมงานใหกบนายจาง ทงทมการก าหนดคาธรรมเนยมในการจางงานแรงงานยายถนทนายจางตองเสยใหกบรฐอยแลว

การขยายการเขาถงและการสงตอ

การพฒนาการเขาถงหลกสตรการใหความรแรงงานยายถนเปนความทาทายหนงของประเทศสมาชกอาเซยนหลายประเทศ และมการเพมขนของแรงงานยายถนจากทวประเทศผสง ผทอาศยอยบรเวณชายแดนมโอกาส

165

ในการโยกยายถนฐานมากกวา และคาดวาจะทราบถงงานและโอกาสทางเศรษฐกจของประเทศเพอนบาน เนองจากความใกลชด แรงงานจ านวนมากมเครอขายของเพอนในการอ านวยความสะดวกในเดนทางและการท างาน ท าใหแรงงานจ านวนมากเลอกทจะไมผานชองทางทเปนทางการ

การขยายการเขาถงบรเวณทมแรงงานยายถนจ านวนมาก

การก าหนดการเขาอบรมในหลกสตรปฐมนเทศกอนการเดนทาง โดยเฉพาะในหลกสตรทจดในเมองหลวงท าใหมการจ ากดจ านวน

เมอมผใหบรการอบรมในเมองหลวงจ านวนมาก ผสมครเปนแรงงานยายถนตองเดนทางไกล และมคาใชจายในการเดนทางสงเพอด าเนนการตามขอก าหนด ประเทศลมแมโขงหลายประเทศมหลกสตรกอนการเดนทางทจดเฉพาะในเมองหลวงซงท าใหแรงงานยายถนหมดก าลงใจ

เมยนมา ตามรายงานการส ารวจประชากรและส ามะโนครวในป 2557 และการส ารวจก าลงแรงงานในป 2558 แรงงานยายถนสวนใหญอยในไทยและมาเลเซย ในการน ความพยายามในการจดโครงการใหความรควรเขาถงพนทชนบท

ประเทศสมาชกอาเซยนไดระบถงปญหาในหลายรปแบบส านกงานบรหารจดการแรงงานฟลปปนสไปตางประเทศ (POEA) แหงฟลปปนสไดเพมความพยายามในการน าหนวยงานรฐบาลทองถน ผานการจดท าขอตกลง (MOA) ในการใหความรวมมอตอตานการจดหางานผดกฎหมายและตอตานการคามนษย และท าแนวทางใหเขาใกลความเชอมโยงระหวางชมชนและนโยบายและโครงการการโยกยายถนฐานแหงชาต ในกมพชา สปป. ลาว และเมยนมา มการรเรมความพยายามในการใชการรณรงคใหขอมลในหมบานเพอสรางความตระหนกร ไมใชเพยงสงทจะไดรบจากการท างานในตางประเทศ แตความเสยงของการมสถานะไมปกตในการท างานในตางประเทศ และคาใชจายทางสงคมอนๆ ของการท างานในตางประเทศ

ในเมยนมา กมพชา เวยดนาม และมาเลเซย องคกรระหวางประเทศไดสนบสนนการจดตง MRC เพอใหความชวยเหลอผทจะเปนผยายถนในการตดสนใจ การมโครงการปฐมนเทศทกระจายออกไปท าใหมการด าเนนงานเปนภาษาทองถน ศนย MRC ทขยายออกไปมความคาดหวงใหเปนสวนหนงของหนวยงานรฐบาลทองถน (LGU) อยางไรกตาม เชนเดยวกบการรเรมทดอนๆ คาใชจายในการใหบรการสง และหนวยงานรฐบาลทองถนหลายแหงไมสามารถคงการด าเนนกจกรรมไดเปนระยะเวลานาน

ฟลปปนส โครงการหนวยงานรฐบาลทองถนอสระ (IR-Free LGU) เปนการเขาไปถงประชาชนจ านวนมากทสดโดยเฉพาะในระดบรากหญา

การใชเทคโนโลยใหมและการปฏบตเชงนวตกรรม

เทคโนโลยใหมเปดโอกาสทดขนในการสงขอมลผานเวบไซตออนไลนและสอสงคม ส านกงาน POEA แหงฟลปปนสไดขยายการสมมนาเชงปฐมนเทศกอนการจางงาน (PEOS) ในรปแบบออนไลนโดยการจดท าแอปพลเคชนบนโทรศพทมอถอ อกทงหนวยงานรฐบาลทองถนจะกระตนใหเกดการใชบรการจดหางานในระบบออนไลน และเปนภาคกบนกวชาการ กลมบงคบใชกฎหมาย NGO กลมฐานความเชอ และองคการวชาชพในการสงเสรมการสมมนาเชงปฐมนเทศกอนการจางงาน ออนไลน

166

ไทย จ านวนหมายเลขโทรศพทม อถอเกน 60 ลานหมายเลข เทยบไดกบจ านวนประชากรในประเทศ และการบรการในรปแบบ e-service รวมถงขอมลดานการท างานในตางประเทศ การสมคร หรอการขนทะเบยนเพอไปท างานตางประเทศ และบรการสายดวนควรไดรบการพฒนาเพอใหบรการแกผหางาน

อยางไรกตาม มพนททการเชอมตออนเทอรเนตไมสามารถเขาถงหรอใชงานได บรษททจดท าสอ โดยเฉพาะรายการโทรทศนและวทย สามารถแจงขอมลเกยวกบการโยกยายถนฐานอยางปลอดภยและกระบวนการในการโยกยายถนฐานทถกกฎหมายอยางตอเนอง รวมถง ขอมลดานองคกรทถกกฎหมายดานการจดหางาน โดยแตเดม มการประกาศและการโฆษณาการใหบรการของรฐโดยรฐ เมอความตองการโครงการในรปแบบนเพมมากขน บรษทผลตสอจงไดด าเนนโครงการเหลานดวยความสมครใจ

ในฟลปปนส รฐบาลไดหาทางในการน าหลกสตรการการสมมนาเชงปฐมนเทศกอนการจางงาน เชน การสรปการด าเนนงานของโครงการใหกบนกเรยนมธยมปลายหรอนกศกษา ขอมลทวไป เชน กรอบและประเภทของการโยกยายถนฐาน และความเปนจรงเกยวกบประโยชนและความอนตรายไดรบการบรรจในหลกสตรสงคมศกษาของโรงเรยนชนประถมและมธยม

ในสงคโปร มโครงการการเขาถงจ านวนมากทรวมสอการสอนในภาษาทองถน และการรณรงคดานความปลอดภย ณ หอพกแรงงาน การรณรงคดงกลาวด าเนนการในระดบชาต เชน สทธของแรงงานในการเขาถงสภาพแวดลอมทปลอดภยและมอนามย ผานการรณรงคและรางวลตางๆ เชน รางวลสถานทท างานทปลอดภยและมอนามยประจ าป

ความส าคญของหนสวนความรวมมอ

ตามทมธรรมาภบาลหลายดานเกยวกบการโยกยายถนฐาน ท าใหมโครงการใหความรแรงงานยายถนหลายวธเชนกน ไมวาโครงการจะอยในสวนกลาง เปนระบบผสมหรออสระ รฐบาลมความจ าเปนทจะตองมความรวมมอกบผมสวนไดสวนเสยในการด าเนนโครงการ

หลายครงทรฐบาลไมสามารถจดสรรทรพยากรทเพยงพอและตอเนองส าหรบการอบรมกอนการเดนทางภาคบงคบ และอาจไมมจ านวนเจาหนาทเพยงพอ ขาดการเขาถงทรวดเรว และมขอมลตลาดแรงงานทเปนปจจบน และมความสามารถทไมเพยงพอ

ในประเทศสมาชกอาเซยน มความพยายามทเขมแขงในการเขาถงและท างานรวมกบผมสวนไดสวนเสยตางๆ

ในบรไนดารสซาลาม กรมแรงงานมความพยายามในการด าเนนงานรวมกบผมสวนไดสวนเสย รวมถงบรษทจดหางาน นายจาง/บรษท และผประจ าการตางประเทศของประเทศสมาชกอาเซยน ในการพฒนาเนอหาและหลกสตรของการอบรมปฐมนเทศใหกบแรงงานยายถน กมพชามการหารอในการจดท านโยบายการโยกยายถนฐาน รวมถงโครงการใหความรแรงงานยายถน รวมกบรฐสภา หนวยงานของรฐบาล บรษทจดหางานเอกชน และองคกรประชาสงคมแหงชาต รฐบาลกมพชาจะตองบงคบใชกฎ กระบวนการ และขนตอนโครงการใหความรแรงงานยายถนใหชดเจน ฟลปปนสมการลงทนสงในรฐบาลระดบภมภาคและจงหวด และองคกรในระดบชมชน และมาเลเซยไดหารออยางเงยบๆ กบสถานเอกอครราชทตตางประเทศในการจดท าเครอขายของผชวยทตดานแรงงานทประจ าอย ณ เมองหลวง

167

อนโดนเซย ภาคประชาสงคมในอนโดนเซยไดเพมความเปนมออาชพ และมงเนนโครงการดานสทธของแรงงานยายถนและการโยกยายถนฐานทปลอดภย และไดแสดงใหเหนวาสามารถด าเนนงานรวมกบองคกรสนบสนนงบประมาณ และ CSR ของบรษทไดอยางรวดเรว ดงนน ความรวมมอทใกลชดกบผมสวนไดสวนเสยสามารถเตมชองวางได

ความรวมมอเกดขนในรปแบบของทวภาคและภมภาค โดยมการจดท าขอตกลงระหวางประเทศสมาชกอาเซยน (ไทยรวมกบกมพชา สปป.ลาว และเมยนมา ในรปแบบทวภาค/ และเมยนมากบอนโดนเซย) และมความรวมมอระหวางประเทศผสงและผรบดานการเสรมสรางโครงการใหความรแรงงานยายถน โดยมมากอนหนานทประเทศสมาชกอาเซยนบางแหงเขาสความตกลงกบประเทศปลายทาง เชน เกาหล ญปน และอสราเอล โดยมโครงการใหความรและพฒนาทกษะแรงงานรวมอยดวยแลว

เมยนมา ในการลงนามในขอตกลงทวภาคระหวางประเทศผสงและผรบ ควรจะมเนอหาเกยวกบการอบรมกอนการเดนทางและการอบรมเมอเดนทางมาถงกอนเรมงาน

พฒนาจดออนของการมขอมลทจ าเปนในการด าเนนการดานการเดนทางกลบและการคนสสงคม และควรมความรวมมอและการประสานงานระหวางหนวยงานทเกยวของจากทงสองประเทศ

ขอเสนอแนะ

ผวจยระดบภมภาคและระดบชาตไดจดท ากลมขอเสนอแนะของมาตรการในการพฒนาโครงการใหความรแรงงานยายถนทมคณภาพ ดงน (1) การพฒนาระดบประเทศ และ (2) ความรวมมอในภมภาค

ขอเสนอในการพฒนาระดบประเทศ

1. กระตนนโยบายระดบชาตดานการใหความรแรงงานและการโยกยายถนฐานทปลอดภยเพอใหมโครงการทมขอบเขตครอบคลมพนทกวางขน กรอบนโยบายระดบชาตจะตองครอบคลมขนตอนตางๆ ของกระบวนการโยกยายถนฐาน โดยค านงถงโครงการการเดนทางกลบและการคนสสงคม

2. สงเสรมการประเมนและการวเคราะหโครงการใหความรแรงงานทด าเนนการมาเปนระยะเวลานาน โดยขนตอนแรกควรจดท าตวชวดประสทธภาพและประสทธผลของการด าเนนงาน และการวเคราะหผลกระทบเพอใหมขอมลสะทอนกลบเกยวกบคณคาและประโยชนของเนอหาในหลกสตร สอการสอน ระบบการอบรม และมาตรฐานการปฏบตอนๆ ซงเปนสงส าคญในการพฒนาและเสรมสรางโครงการทมอยในปจจบนและการรเรมงานใหมๆ

3. เสรมสรางและบงคบใชมาตรฐานการปฏบตงาน โดยมชองทางตางๆ ส าหรบการด าเนนโครงการใหความรแรงงานยายถน และจ าเปนทจะตองจดท ามาตรฐานเดยวส าหรบโครงการใหความรแรงงานยายถนทประกอบดวยขอก าหนดในการรบรอง เนอหาหลกสตร ระยะเวลา ชวงเวลา และคาใชจายของโครงการ ระเบยบวธ และมาตรฐานการเผยแพร

4. ขยายระบบการเขาถงและการพฒนา โดยใชความพยายามเชงรกเพอเขาถงแรงงานในชนบทและพนทบรเวณชายแดน ซงเปนการด าเนนการทควรสงเสรมและขยายผล อกทง สงอ านวยความสะดวก เชน

168

อนเทอรเนต และระบบออนไลน ทงน จะสามารถประสบผลส าเรจมากกวาหากขยายการเขาถงดวยวธการเดมคอ สอโทรทศน วทย และการรณรงคในพนท

5. ใหคณคาตอความรวมมอ โครงการใหความรแรงงานยายถนจ าเปนทจะตองมความพยายามของผมสวนไดสวนเสยจากรฐบาล ภาคธรกจเอกชน บรษทจดหางาน ชมชนทองถน และแรงงานยายถนและครอบครว ซงหากรวมมอกน แตละกลมสามารถจดท าแนวทางรวมในการท าใหแนใจวาแรงงานไดรบการเสรมพลงและเสรมสรางเพอบรรลเปาหมายของตนและครอบครวในการท างานในตางประเทศ

ขอเสนอส าหรบความรวมมอในภมภาค

1. พจารณาการจดท าหลกสตรมาตรฐานอาเซยน ซงเปนเปาหมายส าคญในการใหขอมลและขาวสารตอแรงงานยายถนและนายจาง ประเทศสมาชกอาเซยนสามารถเชอมโยงและท าใหแนใจวาโครงการใหความรของประเทศผรบและผสงมความตอเนอง ท าใหเกดการสงเสรมความเขาใจของประเทศสมาชกเกยวกบกฎหมายการเขาเมองและการท างาน ขอก าหนดในสญญา และสภาพการท างานและความเปนอย อกทง ขอมลเกยวกบวฒนธรรมและธรรมเนยมประจ าวน (เชน การมความสมพนธทดกบนายจางและเพอนรวมงาน และการปฏบตตวในทท างาน) สขภาพและอนามย โอกาสในการลงทน และขอมลดานการเงนอนๆ โดยอาเซยนจะไดประโยชนจากการมสอการสอนทเปนหนงเดยวและมขอมลสงพมพเกยวกบการด ารงชวตและท างานในประเทศสมาชกอาเซยน

2. มการพฒนาคณภาพของผฝกสอนและโครงการอบรมผฝกสอนอยางตอเนอง อาเซยนควรพจารณาจดหลกสตรการอบรมในระดบภมภาคเกยวกบการใหความรแรงงานยายถนและการโยกยายถนฐานทปลอดภย การม “โรงเรยน” อบรมโดยจดท าเปนโครงการทเชอมตอผานเวบเพอด าเนนงานดานการจดท าสอการสอนของแตละประเทศสมาชกอาเซยน

3. ประเทศสมาชกอาเซยนควรกระตนและสนบสนนความพยายามของแตละประเทศในการเสรมสรางโครงการใหความรแรงงานยายถนของตน ไมเพยงแตผานการแลกเปลยนขอมล แตใหความชวยเหลอและความรวมมอดานวชาการ ขอมลและการแลกเปลยนบทเรยนสามารถครอบคลมประเดนเกยวกบการใหบรการดานกฎหมายในการเสรมสรางกรอบนโยบายแหงชาต การออกแบบหลกสตรโดยใชแนวทางใหมๆ และการอบรมผฝกสอนส าหรบโครงการดงกลาว

กมพชา ควรทจะเปนแบบอยางหรอตวอยางของประเทศในอาเซยน เชน ฟลปปนส สงคโปร มาเลเซย หรอไทย เปนตน... เกยวกบ (ระบบ) มาตรฐานการอบรมกอนการเดนทาง

บรรณานกรม 1. Analytical Report on International Labour Migration Statistics Database in ASEAN:

Improving data collection for evidence-based policy-making. Tripartite Action for the Protection and Promotion of the Rights of Migrant Workers in the ASEAN Region (ASEAN TRIANGLE Project). ILO Regional Office for Asia and the Pacific. Bangkok: ILO, 2015.

169

2. Maruja de Asis and Dovelyn Agunias. “Strengthening Pre-Departure Orientation Programs in Indonesia, Nepal and the Philippines”. IOM-MPI Policy Briefs 2012. International Organization of Migration and the Migration Policy Institute. 2012

3. Tasneem Siddiqui, Rozana Rashid and Benjamin Zeitlyn. “Information Campaigns on Safe Migration and Pre-Departure Training””. Development Research Center on Migration, Globalisation and Poverty, Dhaka, Bangladesh, November 2008.

4. Situation Report on International Migration in East and South-east Asia. Regional Thematic Working Group. International Organization of Migration, 2008.