~ 15 ~

รายงานสถานการณไฟปา และหมอกควน ระหวางวนท 25 - 31 มกราคม 2559 โดยใชขอมลจากดาวเทยม

ส ำนกงำนพฒนำเทคโนโลยอวกำศและภมสำรสนเทศ (องคกำรมหำชน): สทอภ.

กระทรวงวทยำศำสตรและเทคโนโลย

เนองจากสถานการณภยธรรมชาต ทเกดขนกบประเทศไทยในแตละป สงผลตอความเสยหายตอชวต ทรพยสน สขภาพ ความเปนอยของประชาชน ตลอดจนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม อกทงยงมผลตอเศรษฐกจ การทองเทยวอกดวย การตดตามและประเมนพนททไดรบผลกระทบจากภยธรรมชาต จงมความจ าเปนและเรงดวน เพอน ามาใชปองกนและฟนฟ เยยวยาใหกบผทไดรบผลกระทบจากภยทเกดขน ดงนน สทอภ. จงไดน าเทคโนโลย ภมสารสนเทศประกอบไปดวย ขอมลจากดาวเทยม ชนขอมล GIS และขอมล GPS เพอใชในการตดตามสถานการณภยแลง ไฟปาและหมอกควน ทเกดขนเปนประจ าทกป ดงน

1. สถานการณไฟปาและหมอกควน 1.1 สถานการณไฟปาและหมอกควนภาพรวมทงประเทศ

การตดตามสถานการณไฟปาและหมอกควนปกคลมพนทประเทศไทย รายวน ระหวางวนท 25 - 31 มกราคม 2559 จากขอมลดาวเทยม Terra และ Aqua ระบบ MODIS พบต าแหนงจดความรอนบรเวณพนทเกษตร จ านวน 280 จด พนทรมทางหลวง (250 เมตร) จ านวน 97 จด ชมชนและอน ๆ จ านวน 41 จด ปาสงวนแหงชาต จ านวน 77 จด พนทเขต สปก. จ านวน 48 จด และปาอนรกษ จ านวน 46 จด โดยวนท 31 มกราคม 2559 มจ านวนจดความรอนสงสด 196 จด รายละเอยดดงแสดงในตารางท 1 และภาพท 1 ตารางท 1 จ านวนจดความรอนสะสมทงประเทศ วเคราะหจากขอมลดาวเทยม ระหวางวนท 25 - 31

มกราคม 2559

วนท ประเภทการใชทดน

รวมทงหมด ปาอนรกษ

ปาสงวนแหงชาต

เขต สปก. พนทเกษตร พนทรมทางหลวง

(250 เมตร) ชมชนและ

อนๆ 25/01/2559 0 2 0 0 0 0 2 26/01/2559 2 14 9 30 23 10 88 27/01/2559 0 0 1 16 4 1 22 28/01/2559 6 10 13 72 21 6 128 29/01/2559 4 12 7 56 19 6 104 30/01/2559 3 2 4 28 5 8 49 31/01/2559 31 37 14 78 22 14 196 รวมทงหมด 46 77 48 280 97 41 589

~ 16 ~

ภาพท 1 แผนทต าแหนงจดความรอนสะสม ภาพรวมทงประเทศวเคราะหจากดาวเทยมระบบ MODIS

ระหวางวนท 25 – 31 มกราคม 2559

~ 17 ~

1.2 สถานการณไฟปา และหมอกควน ในพนท 10 จงหวดภาคเหนอ สถานการณไฟปาและหมอกควน ระหวางวนท 25 - 31 มกราคม 2559 ในพนท 10 จงหวดภาคเหนอ

พบวามจ านวนจดความรอน (Hotspot) รวมทงสน 16 จด เกดในพนทปาอนรกษ มากทสด จ านวน 7 จด รองลงมาเปนพนทปาสงวน จ านวน 6 จด พนทเขต สปก จ านวน 0 จด พนทเกษตร จ านวน 2 จด พนทรมทางหลวง (250 เมตร) จ านวน 0 จด พนทชมชนและอนๆ จ านวน 2 จด โดยพบมากทสดทจงหวดล าปาง ดงตารางท 2 และภาพท 2

ตารางท 2 จ านวนจดความรอนภาคเหนอ 10 จงหวด ระหวางวนท 25 - 31 มกราคม 2559

จงหวด

ประเภทการใชทดน

รวมทงหมด ปาอนรกษ

ปาสงวนแหงชาต

เขต สปก. พนทเกษตร พนทรมทางหลวง

(250 เมตร) ชมชนและ

อนๆ

เชยงราย 0 0 0 1 0 0 1

เชยงใหม 1 0 0 0 0 0 1

ตาก 1 0 0 0 0 0 1

นาน 0 0 0 0 0 0 0

พะเยา 1 0 0 0 0 0 1

แพร 0 3 0 1 0 0 4

แมฮองสอน 2 0 0 0 0 0 2

ล าปาง 0 3 0 0 0 2 5

ล าพน 1 0 0 0 0 0 1

อตรดตถ 0 0 0 0 0 0 0

รวมทงหมด 7 6 0 2 0 2 16

~ 18 ~

ภาพท 2 แผนทต าแหนงจดความรอนสะสม ในพนท 10 จงหวดภาคเหนอ วเคราะหจากดาวเทยมระบบ MODIS ระหวางวนท 25 - 31 มกราคม 2558

~ 19 ~

1.3 การคาดการณพนทเสยงเกดไฟปา รายสปดาห แยกตามขอบเขตการปกครองระดบจงหวด สทอภ. ไดจดท าแผนทคาดการณพนทเสยงเกดไฟปา โดยการประเมนดวยแบบจ าลองทางคณตศาสตร

โดยใชขอมลจากดาวเทยม LANDSAT-8 ขอมลจดความรอนสะสมยอนหลง 10 ป ขอมลจดความรอนสะสมปจจบน ยอนหลง 7 วน ขอมลดชนความแตกตางของความชน (NDWI) ยอนหลง 7 วน จากขอมล MODIS ขอมลความถพนทเผาไหม รอบ 5 ป ทผานมา ขอมลประเภทการใชประโยชนทดน และขอมลดานภมอากาศ ไดแก อณหภม ปรมาณน าฝน ความชนสมพทธ เพอจดท าขอมลแผนทคาดการณพนทเสยงเกดไฟปา (ลวงหนา 7 วน) บรเวณ 10 จงหวดภาคเหนอตอนบน ไดแก จงหวดเชยงราย เชยงใหม แมฮองสอน พะเยา แพร นาน ล าปาง ล าพน ตาก และอตรดตถ ขอมลคาดการณพนทเสยงตอการเกดไฟปานเปนขอมลทใชในการเฝาระวงเปนพเศษบรเวณพนทเสยงตอการเกดไฟปามาก ซงขอมลจากแบบจ าลองน แบงระดบพนทเสยงเกดไฟปาเปน 4 ระดบ คอ

1. พนทไมมความเสยงตอการเกดไฟ (ความเปนไปไดของการเกดไฟนอยกวา 10%) 2. พนทเสยงตอการเกดไฟนอย (ความเปนไปไดของการเกดไฟนอยกวา 10-40%) 3. พนทเสยงตอการเกดไฟปานกลาง (ความเปนไปไดของการเกดไฟนอยกวา 40-70%) 4. พนทเสยงตอการเกดไฟมาก (ความเปนไปไดของการเกดไฟมากกวา 70%) การคาดการณพนทเสยงเกดไฟปา รายสปดาห ระหวางวนท 1-7 กมภาพนธ 2559 ดงภาพท 3

สามารถสรปพนทคาดการณเสยงตอการเกดไฟปาในระดบปานกลางรายต าบล ดงตารางท 3

ตารางท 3 พนทเสยงเกดไฟปาระดบปานกลาง 10 จงหวดภาคเหนอ ระหวางวนท 1-7 กมภาพนธ 2559

จงหวด อ าเภอ ต าบล

เชยงราย

ขนตาล ตา ยางฮอม

เชยงของ หวยซอ

เทง งว ปลอง ศรดอนไชย สนทรายงาม หนองแรด

ปาแดด โรงชาง ศรโพธเงน

พญาเมงราย ตาดควน ไมยา

พาน เจรญเมอง ดอยงาม มวงค า เมองพาน แมออ สนมะเคด

แมจน จอมสวรรค จนจวาใต แมค า แมไร

แมลาว ดงมะดะ

แมสรวย ปาแดด ศรถอย

แมสาย เกาะชาง บานดาย แมสาย ศรเมองชม หวยไคร

~ 20 ~

จงหวด อ าเภอ ต าบล

เวยงแกน ปอ

เวยงเชยงรง ดงมหาวน

เวยงปาเปา บานโปง

เชยงใหม

จอมทอง สบเตยะ

ไชยปราการ แมทะลบ

ดอยสะเกด แมฮอยเงน สนปเลย ส าราญราษฎร

แมแจม กองแขก ทาผา บานทบ

แมแตง ขเหลก สนโปง สนตนหมอ

แมรม สนโปง

แมอาย สนตนหมอ

ฮอด นาคอเรอ หางดง ฮอด

ตาก

ทาสองยาง แมหละ

บานตาก ตากตก

พบพระ ชองแคบ พบพระ วาเลย

เมองตาก ตลกกลางทง น ารม ปามะมวง โปงแดง วงประจบ หนองบวเหนอ

แมระมาด พระธาต แมจะเรา แมตน แมระมาด สามหมน

แมสอด ทาสายลวด พระธาตผาแดง มหาวน แมกาษา แมก แมตาว แมปะ แมสอด

สามเงา วงจนทร สามเงา

อมผาง แมกลอง

นาน

เฉลมพระเกยรต ขนนาน หวยโกน

เชยงกลาง พญาแกว

ทาวงผา ตาลชม

นานอย น าตก บวใหญ สถาน สนทะ

ปว แงง เจดยชย สกาด

แมจรม น าปาย

เวยงสา จอมจนทร แมขะนง แมสาคร ยาบหวนา

สนตสข ดพงษ ปาแลวหลวง

~ 21 ~

จงหวด อ าเภอ ต าบล

พะเยา

จน ทงรวงทอง ลอ หงสหน หวยยางขาม

เชยงค า น าแวน

ดอกค าใต คอเวยง ดงสวรรณ ดอกค าใต ดอนศรชม บญเกด สวางอารมณ สนโคง หวยลาน

ภกามยาว ดงเจน แมอง หวยแกว

เมองพะเยา ทาจ าป แมใส

แมใจ ปาแฝก แมใจ แมสก

แพร

เมองแพร นาช า แมยม รองฟอง วงธง หวยมา เหมองหมอ

รองกวาง น าเลา บานเวยง แมยางฮอ

ลอง ทงแลง

สอง แดนชมพล

สงเมน ดอนมล น าช า พระหลวง

หนองมวงไข น ารด

แมฮองสอน ปาย เมองแปง

ล าปาง

เกาะคา เกาะคา ทาผา

แจหม ทงผง เมองมาย

เถน ลอมแรด

เมองล าปาง นคมพฒนา

แมทะ นาครว แมทะ หวเสอ

วงเหนอ รองเคาะ วงซาย วงใต วงทรายค า วงทอง วงเหนอ

หางฉตร หนองหลม

ล าพน

ทงหวชาง ทงหวชาง

เมองล าพน บานกลาง ปาสก เวยงยอง

แมทา ทาแมลอบ

ล แมลาน

อตรดตถ ตรอน น าอาง บานแกง วงแดง หาดสองแคว

ทองแสนขน น าพ ปาคาย

~ 22 ~

จงหวด อ าเภอ ต าบล

พชย ทามะเฟอง ทาสก นายาง นาอน ในเมอง บานโคน บานดารา บานหมอ พญาแมน ไรออย

เมองอตรดตถ คงตะเภา ถ าฉลอง น ารด บานดาน ปาเซา ผาจก วงกะพ วงดน แสนตอ หาดกรวด หาดงว

ลบแล ดานแมค ามน ทงยง ไผลอม

~ 23 ~

ภาพท 3 แผนทคาดการณพนทเสยงตอการเกดไฟปาบรเวณ 10 จงหวดภาคเหนอ

ระหวางวนท 1-7 กมภาพนธ 2559

~ 24 ~

1.4 พนทหมอกควนไฟ ประเมนจากขอมลดาวเทยม Terra-Modis รายวน

สทอภ. ไดด าเนนการวเคราะหพนท พนทหมอกควนไฟ ซงสามารถวเคราะหไดจากภาพสผสมจรง ของขอมลดาวเทยม Terra-Modis บนทกภาพวนท 25 - 31 มกราคม 2559 จงหวดภาคเหนอ โดยการใชวธ Object Oriented พรอมกบตรวจสอบความถกตองของผลการวเคราะหดวยสายตา (Visualize) ผลการวเคราะหพนทหมอกควนจากขอมลดาวเทยมในพนท 10 จงหวดภาคเหนอ พบวามพนทหมอกควนไฟปกคลมรวมทงสน 1,824,671.13 ไร โดยพบมากทสดทจงหวดเชยงใหม 843,957.55 ไร ดงตารางท 4 และ ภาพท 4 ตารางท 4 พนทหมอกควนไฟ 10 จงวดภาคเหนอ วนท 25 - 31 มกราคม 2559

จงหวด อ าเภอ พนทหมอกควน (ไร)

เชยงใหม

จอมทอง 20,041.87

เชยงดาว 110,203.46

ไชยปราการ 12,410.07

ดอยเตา 285,408.08

ดอยหลอ 13,817.89

ฝาง 96,731.05

เมองเชยงใหม 67,546.93

แมแตง 58,150.36

แมรม 101,267.22

แมอาย 29,712.16

สนทราย 48,588.92

สารภ 61.90

หางดง 10.42

ฮอด 7.21

รวม 843,957.55

ตาก สามเงา 135,299.56

รวม 135,299.56

นาน

นานอย 97,601.87

นาหมน 28,525.12

ภเพยง 86,917.15

~ 25 ~

จงหวด อ าเภอ พนทหมอกควน (ไร)

เมองนาน 146,901.01

เวยงสา 77,457.74

สนตสข 2,143.09

รวม 439,545.98

ล าปาง

เถน 21,103.99

เมองล าปาง 62,861.27

แมพรก 99,136.70

รวม 183,101.96

ล าพน

ทงหวชาง 3,643.36

ปาซาง 5,909.49

ล 211,653.37

เวยงหนองลอง 1,559.88

รวม 222,766.09

รวมทงหมด 1,824,671.13

~ 26 ~

ภาพท 4 แผนทพนทหมอกควนไฟทงประเทศ ระหวางวนท 25 - 31 มกราคม 2559

~ 15 ~

2. สถานการณภยแลง ดชนทใชตดตามสถานการณภยแลง ม 2 ดชน ไดแก ดชนความแตกตางของพชพรรณ (Normalized

Difference Vegetation Index : NDVI) และดชนความแตกตางของความชน (Normalized Difference Water Index : NDWI) โดยก าหนดระดบแสดงในรปแบบแผนททใหส และความหมายบนแผนทดงตารางท 5-6

ตารางท 5 การก าหนดคาระดบของดชนความแตกตางของพชพรรณ (Normalized Difference Vegetation Index : NDVI

สญลกษณส ค าอธบายสญลกษณส การก าหนดคาจากดชน

พชพรรณมความหนาแนนนอย (0.250) – (0.525)

พชพรรณมความหนาแนนปานกลาง (0.525) – (0.675)

พชพรรณมความหนาแนนสง (0.675) – (1.000)

กลมเมฆ/ ไมมขอมล (no data) No Data

ตารางท 6 การก าหนดคาระดบของดชนความแตกตางของความชน (Normalized Difference Water Index : NDWI)

สญลกษณส ค าอธบายสญลกษณส การก าหนดคาจากดชน

พนทมความชนต า (-1.000) - (-0.350)

พนทมความชนปานกลาง (-0.350) – (0.750)

พนทมความชนสง (0.750) – (0.400)

แหลงน า (0.400) – (1.000)

กลมเมฆ/ ไมมขอมล (no data) No Data

~ 16 ~

2.1 ดชนความแตกตางของพชพรรณ (NDVI) ราย 7 วน (วนท 11-17 มกราคม 2559)

การตดตามสถานการณภยแลงพนทประเทศไทยรายสปดาหระหวางวนท 11 – 17 มกราคม 2559 จากขอมลดาวเทยมTERRA และ AQUA ระบบ MODIS ดวยคาดชนความแตกตางพชพรรณ (NDVI) และ ท าการความหนาแนนของพชพรรณ

จากขอมลพบวาจงหวดเชยงใหม มพนทปลกขาวนาปรงทปลกในพนททมความชนต าไมมผลกระทบตอพชมาก ดงตารางท 13 และภาพท 9

2.2 ดชนความแตกตางความชน (NDWI) ราย 7 วน (วนท 11-17 มกราคม 2559) การตดตามสถานการณภยแลงพนทประเทศไทยรายสปดาหระหวางวนท 11 – 17 มกราคม 2559

จากขอมลดาวเทยมTERRA และ AQUA ระบบ MODIS ดวยคาดชนความแตกตางความชน (NDWI) และ ท าการจ าแนกพนทความชนต าทมผลกระทบตอพชเพอใชในการคาดการณถงพนททเสยงตอการเกดภยแลง และประมวลผลรวมกบการตดตามสถานการณปลกขาวนาปรงทก 2 สปดาห จากขอมลดาวเทยมระบบ MODIS (ขาวทปลกหลงวนท 1 ตลาคม 2557) ซงจากขอมลพบวา มพนทปลกขาวนาปรงใน 10 จงหวดภาคเหนอทงหมด 162,216 ไร

จากขอมลพบวาจงหวดเชยงใหม มพนทปลกขาวนาปรงทปลกในพนททมความชนต าไมมผลกระทบ

ตอพชมาก ดงตารางท 13 และภาพท 9

ตารางท 13 พนปลกขาวนาปรงในพนท 10 จงหวดภาคเหนอ (1 ตลาคม 2557 - 30 มกราคม 2558

จงหวด อ าเภอ ปลกขาวนาปรง (ไร) ตงแต 1 ต.ค. 2557 - 30 ม.ค. 2558

พนทความชนสง พนทความชนต ามผลกระทบตอพช

รวมทงหมด นอย ปานกลาง มาก

แพร

สอง 12,652 7 - - 12,659 เดนชย 11,675 161 - - 11,836 สงเมน 10,103 93 - - 10,196

หนองมวงไข 8,693 - - - 8,693 เมองแพร 6,337 - - - 6,337 รองกวาง 524 10 - - 534

รวมจงหวดแพร 49,984 271 - - 50,255

ตาก บานตาก 8,796 90 - - 8,886 สามเงา 7,542 1,275 - - 8,817

เมองตาก 1,226 4 - - 1,230

~ 17 ~

รวมจงหวดตาก 17,563 1,369 - - 18,932

ล าปาง เมองปาน 6,256 - - - 6,256

แจหม 4,733 - - - 4,733 แมพรก 931 - - - 931

รวมจงหวดล าปาง 11,921 - - - 11,921 รวมทงหมด 162,216

หมายเหต: พนทปลกขาวนาปรงวเคราะหจากขอมลดาวเทยมระบบ MODIS ทก 15 วน (ขาวทปลกหลงวนท 1 ตลาคม2557)

~ 18 ~

ภาพท 9 พนททมความชนต าจากดชนความแตกตางของความชน (NDWI) ระหวางวนท 1 - 7 กมภาพนธ 2558