มาตรการทางกฎหมายในการกำกับดูแลการประกอบธุรกิจลิสซิ่ง...

มาตรการทางกฎหมายในการก ากบดแลการประกอบธรกจลสซง : ศกษากรณลสซงรถยนต

วรรตน ทองเจรญ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรนตศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร คณะนตศาสตรปรด พนมยงค

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย พ.ศ. 2557

DPU

Legal Measures for Supervision Leasing Business: A Case Study of Cars Leasing

Worarath Thongcharoen

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Laws

Department of Law Pridi Banomyong Faculty of Law, Dhurakij Pundit University

2014

DPU

ฆ

หวขอวทยานพนธ มาตรการทางกฎหมายในการกากบดแลการประกอบธรกจลสซง : ศกษากรณลสซงรถยนต

ชอผเขยน วรรตน ทองเจรญ อาจารยทปรกษา รองศาสตราจารย ไพฑรย คงสมบรณ สาขาวชา นตศาสตร ปการศกษา 2556

บทคดยอ

ธรกจลสซงรถยนตถอเปนการประกอบธรกจใหสนเชอรปแบบหนงทมลกษณะแตกตางไปจากการใหเชา ใหเชาซอและการซอขายเงนผอน ผประกอบธรกจลสซงอาจเปนสถาบนการเงนหรอมใชสถาบนการเงนกได การทาธรกรรมมกทาในรปของสญญาลสซงประกอบกบหนตามสญญาลสซงททากนขนเปนสญญาอปกรณระหวางลกคากบผประกอบการซงถอวา หนประธานมลกษณะเปนหนเงน จงมการทาสญญาคาประกนควบคไปดวย จากการศกษาพบวาการประกอบธรกจลสซงรถยนตในปจจบน ยงไมมมาตรการ ทางกฎหมายทเหมาะสม ทจะควบคมผประกอบการมใหใชความไดเปรยบของตนจดทาสญญา เพอเอาเปรยบลกคาทประสงคจะมกรรมสทธในรถยนต กฎหมายทบงคบใชในปจจบนไดแก ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยนตกรรมสญญาและวาดวยลกษณะหน อนเปนกฎหมายหลกทวไป รวมทงพระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540 กฎหมายดงกลาวน ยงไมอาจมมาตรการท เพยงพอทจะใหความคมครองแก ผบ รโภคท เข า ทาสญญาลสซง กบผประกอบการ ผดไปจากการเชารถยนต การเชาซอรถยนตหรอการซอขายเงนผอนรถยนต ซงมกฎหมายโดยเฉพาะบญญตมาตรการตาง ๆ ไว โดยเฉพาะอยางยงคณะกรรมการวาดวยสญญา ทกาหนดใหธรกจเชาซอรถยนตเปนธรกจทควบคมสญญาตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ทาใหผประกอบธรกจใหเชาซอรถยนตไมอาจกาหนดขอสญญาเพอเอาเปรยบผบรโภคได ในตางประเทศไมวาจะเปนในประเทศองกฤษหรอสาธารณรฐฝรงเศส ลวนแตมบทบญญตกฎหมายกาหนดมาตรการตางๆเกยวกบการประกอบธรกจลสซง ไมวาจะเปนการกาหนดอตราดอกเบยของสญญาลสซงหรอการใชสทธบอกเลกสญญาและยดรถยนตกลบคน สาหรบประเทศไทยยงขาดมาตรการทางกฎหมายทจะใชบงคบกบประเดนเหลาน จงทาใหเกดปญหาการกาหนด ขอสญญาลสซงและมการคาประกนเพอเอารดเอาเปรยบและกอใหเกดความไมเปนธรรม ตอผบรโภค

DPU

ง

ผเขยนจงใครขอเสนอแนะใหแกไขประเดนปญหาในการกากบดแลการจดตงองคกร ทจะประกอบธรกจลสซงรถยนตและการกาหนดหนวยงานทเขามากากบดแลธรกจลสซงรถยนต โดยการผลกดนกฎหมายใหมการประกาศใชบงคบโดยเรว คอ รางพระราชบญญตการประกอบธรกจลสซง พ.ศ. .... เพอจกไดใชบงคบเปนมาตรการทางกฎหมายในการกากบดแลและกาหนดหนวยงานทจะทาหนาทกากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนต เพอใหผประกอบธรกจลสซงตองปฏบตตามมาตรการทกฎหมายไดกาหนดไวและควรมการกาหนดมาตรการทางกฎหมายเกยวกบการใชสทธบอกเลกสญญาลสซงรถยนตและผลบงคบตามกฎหมาย โดยการผลกดน รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท...) พ.ศ. .... (เรอง เพมเตมใหสญญาลสซงเปนเอกเทศสญญาประเภทหนงในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 3) ใหเปนกฎหมายบงคบใชตอไป เพอใหสญญาลสซงเปนเอกเทศสญญาอกลกษณะหนงซงจะเปนมาตรการทางกฎหมายทวางหลกเกณฑขอสญญาของสญญาลสซงรถยนตใหเดนชดขน และเมอนาพระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540 มาประกอบการบงคบใชกบบทบญญตทเพมเตมขนใหม ยอมจะทาใหขอตกลงตาง ๆ ทจกตองระบไวในสญญาลสซง สรางความเปนธรรมแกผบรโภคยงขน และควรใหคณะกรรมการสญญาตามกฎหมายคมครองผบรโภคกาหนดใหธรกจลสซงรถยนตเปนธรกจทควบคมสญญา อกทงควรมการกาหนดมาตรการทางกฎหมายในการปรบบงคบใชกฎหมายกบขอตกลงเกยวกบการเรยกผลประโยชนตอบแทน ในรปของอตราดอกเบยและคาตอบแทนอนๆในสญญาลสซงรถยนต โดยใชกฎเกณฑของธนาคารแหงประเทศไทยมาเปนมาตรฐานในการกาหนด ขอเสนอแนะเหลานลวนเปนมาตรการ ทางกฎหมายทจะกากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนต เพอกอใหเกดประโยชนในทางการคาและธรกจ และกอใหเกดความเปนธรรมแกทกฝายทเกยวของ

DPU

จ

Thesis Title Legal Measures for Supervision Leasing Business : A Case Study of

Cars Leasing Author Worarath Thongcharoen Thesis Advisor Associate Professor Paitoon Kongsomboon Department Law Academic Year 2013

ABSTRACT

Car leasing business is regarded as a form of operation of lending business which differs from Hire, Hire-Purchase and Installment Sale. Those who make a business of leasing might be or might be not financial institutions. What is transacted is usually contract of lease. Since contract of lease is made as accessory contract between client and operator and the obligation of its prior contract is deemed to be money debt; surety contract is made together with it.

It is found from the study that, regarding the operation of car leasing business, at present, there is no legal measure that is suitable for restraining the operator from using its advantage as a tool to make a contract through which the client desiring for ownership of a car is taken advantage of. Laws that are currently enforced; such as Title IV of Book I (Juristic Acts) and Book II ( Obligations including Contract) of the Civil and Commercial Code which is general law, and the Unfair Contract Terms Act B.E. 2540 (1997); do not provide any measure that grants enough protection to the consumer entering into Contract of Lease with the operator. However, regarding hire of car, hire-purchase of car and installment sale of car, the consumer protection measure is provided by special laws. To specify, the committee on contract designates car hire purchase business to be controlled business with respect to contract according the Consumer Protection Act B.E. 2522 (1979). The so provision keeps the operator of car hire purchase business from making the term rendering itself an advantage over the consumer. In other countries, like England or the French Republic, provisions of law prescribe measures governing operation of leasing business, e.g. those concerning fixing interest rates for contract of lease or

DPU

ฉ

exercising right to terminate contract and to repossess the car. In Thailand, there is still a lack of legal measures governing the aforementioned. This leads to problems arising from terms of contract of lease and surety contract that are made with the intention to take advantage of and render unfairness to the consumer.

With all above mentioned, the author suggests that problems of governing

establishment of the entity operating car leasing business and of designation of the organ to govern

car leasing business should be solved. In order to do so, the urgent enactment and promulgation of a draft of a law, i.e. the Operation of Leasing Business Act B.E. ..., should be encouraged so that its

provisions can be enforced as the legal measure governing the operation of car leasing business

and designating the entity whose duty is to govern the so operation by forcing the operator of leasing business to abide by the measure provided by the law. Moreover, the legal measure dealing

with the exercise of the right of rescission in the case of contract of car lease and its legal enforcement should be prescribed. The enactment of a draft of the Civil and Commercial Code

Amendment Act, (No. ...), B.E. .... (Insertion of Contract of Lease to Book III (Specific Contract)

of the Civil and Commercial Code) should also be encouraged so that contract of lease becomes a

specific contract in addition to those currently provided in the code and, then, a legal measure that provides a clearer rule on terms of contract of car lease. When the Unfair Contract Terms Act B.E. 2540 (1997) is applied together with the provision newly inserted, the term needed to be made in

contract of lease will be more fair to the consumer. Other than that, the committee on contract according to the Consumer Protection Act B.E. 2522 (1979) should designate car leasing business

to be controlled business with respect to contract. Also, legal measures dealing with applying law

to an agreement on claim of interest on money or other considerations as a profit which is a part of contract of car lease should be provided. In doing so, the regulation of the Bank of Thailand should

be regarded as a standard. All aforementioned suggestions are legal measures that govern the

operation of car leasing business for the purpose of enhancing usefulness in trade and business and

rendering fairness to all involved.

DPU

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไดเปนอยางด ดวยความเมตตากรณาของ รองศาสตราจารยไพฑรย คงสมบรณ ทไดกรณาสละเวลาอนมคาใหค าปรกษาชแนะแนวทางและชวยแกไขขอบกพรองแกผเขยนตงแตการเรมตนท าวทยานพนธจนวทยานพนธฉบบนส าเรจลงไดดวยด ผเขยนรสกซาบซงในความกรณาของทานเปนอยางยง ผเขยนจงขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ ทน ผเขยนใครขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงตอศาสตราจารย ดร.ธระ ศรธรรมรกษ ทไดกรณารบเปนประธานกรรมการกรรมการสอบวทยานพนธ รองศาสตราจารยพนจ ทพยมณและรองศาสตราจารย ดร.ภม โชคเหมาะ ทไดกรณาสละเวลารบเปนกรรมการสอบวทยานพนธ ตลอดจนใหค าแนะน าเพอใหวทยานพนธฉบบนส าเรจลงไดดวยด และขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงตอคณพอสายทล และคณแมนช ทองเจรญ ทคอยชวยเหลอสนบสนนผเขยนในดานการศกษาตลอดมา ขอขอบคณ คณทนงศกด ทองเจรญนองชาย ทคอยเปนก าลงใจและเปนแรงผลกดนใหผเขยนสามารถท าวทยานพนธฉบบนใหส าเรจไดดวยด และขอขอบคณก าลงใจทดจากคณนรต โตอนทร คณสมมาศ คณอดม คณนลธรา เปรมชน และขอขอบคณทกก าลงใจและทกความชวยเหลอจากเพอน ๆ พ ๆ นอง ๆ มหาวทยาลยธรกจบณฑตย รวมถงกลมงานจดเกบสญญาหลกประกน ศนยหลกประกนและจดจ านองธนาคารกรงเทพ หากวทยานพนธฉบบนจกกอใหเกดประโยชนตอการศกษา ผเขยนขอมอบความดในครงนแดบดามารดาผ ใหก า เนด ตลอดจนทานอาจารยผประสทธประสาทวชาทกทาน แตหากวทยานพนธฉบบนมขอบกพรองประการใด ผเขยนขอนอมรบไวแตเพยงผเดยว

วรรตน ทองเจรญ

DPU

ซ

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ..................................................................................................................... ฆ บทคดยอภาษาองกฤษ ................................................................................................................. จ กตตกรรมประกาศ ....................................................................................................................... ช สารบญตาราง .............................................................................................................................. ฏ บทท

1. บทน า .............................................................................................................................. 1 1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา ................................................................... 1 1.2 วตถประสงคของการศกษา ...................................................................................... 3 1.3 สมมตฐานของการศกษา .......................................................................................... 4 1.4 ขอบเขตของการศกษา.............................................................................................. 4 1.5 วธด าเนนการศกษา .................................................................................................. 4 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ...................................................................................... 5

2. ความเปนมา ความหมาย แนวคด และประเภทของการประกอบธรกจลสซงรถยนต ...... 6 2.1 ความเปนมา ความหมาย แนวคด ประเภท และขอสญญาของการ

ประกอบธรกจลสซงรถยนต .................................................................................... 7 2.1.1 ความเปนมาและแนวคดของการประกอบธรกจลสซง .................................. 7 2.1.2 ความหมายโดยทวไปของธรกจลสซง ........................................................... 9 2.1.3 ประเภทของการประกอบธรกจลสซง ........................................................... 11

2.2 ลกษณะและการด าเนนการเกยวกบลสซงรถยนต .................................................... 16 2.2.1 การด าเนนการเกยวกบลสซงรถยนต ............................................................. 16 2.2.2 ลกษณะทส าคญของการประกอบธรกจลสซงรถยนต ................................... 19 2.2.3 การขออนญาตและการด าเนนการประกอบธรกจลสซงรถยนต .................... 21 2.2.4 การจดท าสญญาลสซงรถยนตและการตกลงในขอสญญาสวน

สาระส าคญ .................................................................................................... 23 2.2.5 การก าหนดอตราดอกเบยของสญญาลสซงรถยนต ........................................ 27

2.3 เปรยบเทยบขอสญญาลสซงรถยนตกบสญญาอน ๆ ทมลกษณะคลายคลงกนในขอสญญาทเปนสาระส าคญ ................................................................................. 29

DPU

ฌ

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 2.3.1 สญญาเชาซอรถยนต ...................................................................................... 29 2.3.2 สญญาซอขายเงนผอนรถยนต ........................................................................ 31 2.3.3 สญญาเชารถยนต ........................................................................................... 32

3. มาตรการทางกฎหมายในการก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนตและกฎหมายทน ามาปรบใชกบขอสญญาลสซงรถยนตในประเทศไทยเปรยบเทยบกบตางประเทศ ..................................................................................................................... 36 3.1 กฎหมายทเกยวของกบการก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนต ................... 37

3.1.1 การก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนตในประเทศไทย .................... 37 3.1.2 สภาพปญหาของการก ากบดแลธรกจลสซงรถยนตในประเทศไทย .............. 58 3.1.3 แนวความคดในการจดรางกฎหมายเพอก ากบดแลการประกอบธรกจ

ลสซงรถยนตในประเทศไทย ......................................................................... 59 3.2 กฎหมายทน ามาปรบใชกบขอตกลงในสญญาลสซงรถยนตในประเทศไทย ........... 63

3.2.1 สภาพปญหาของการจดท าสญญาลสซงรถยนตในประเทศไทย .................... 64 3.2.2 กฎหมายทน ามาปรบใชกบขอตกลงในสญญาลสซงรถยนตใน

ประเทศไทย ................................................................................................... 66 3.2.3 การบอกเลกสญญาลสซงรถยนต ................................................................... 79 3.2.4 แนวความคดในการจดรางกฎหมายเพอน ามาปรบใชกบขอตกลงใน

สญญาลสซงรถยนตในประเทศไทย .............................................................. 81 3.3 การประกอบธรกจลสซงรถยนตในตางประเทศ ...................................................... 88

3.3.1 ประเทศองกฤษ .............................................................................................. 88 3.3.2 สาธารณรฐฝรงเศส ........................................................................................ 98 3.3.3 การก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงตามอนสญญาวาดวยลสซงทาง

การเงนระหวางประเทศ ค.ศ. 1988 ................................................................ 101 4. วเคราะหมาตรการทางกฎหมายในการก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนต ........ 111

4.1 มาตรการทางกฎหมายในการก ากบดแลการจดตงบรษททจะประกอบธรกจลสซงรถยนต ....................................................................................................................... 112

DPU

ญ


บทท หนา 4.2 มาตรการทางกฎหมายในการปรบบงคบใชกฎหมายกบขอตกลงในสญญา

ลสซงและสภาพบงคบของขอสญญาลสซงรถยนต ................................................. 118 4.3 มาตรการทางกฎหมายในการก าหนดอตราดอกเบยและคาตอบแทนอน ๆ

ในสญญาลสซงรถยนต ............................................................................................ 126 4.4 มาตรการทางกฎหมายในการใชสทธบอกเลกสญญาลสซงและผลบงคบตาม

กฎหมาย ................................................................................................................... 133 4.5 การก าหนดหนวยงานหรอองคกรทเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจ

ลสซงรถยนต ............................................................................................................ 138 5. บทสรปและขอเสนอแนะ ................................................................................................ 140

5.1 บทสรป .................................................................................................................... 140 5.2 ขอเสนอแนะ ............................................................................................................ 150

บรรณานกรม ............................................................................................................................... 153 ภาคผนวก .................................................................................................................................... 158

ก รางพระราชบญญตการประกอบธรกจลสซง พ.ศ. .... ................................................. 159 ข รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท..)

พ.ศ. .... (เรอง เพมเตมใหสญญาลสซงเปนเอกเทศสญญาประเภทหนงในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 3) .............................................................. 164

ค ประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส.01/2551 เรอง การอนญาตใหธนาคารพาณชยประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซง .................................. 170

ง ประกาศกระทรวงการคลง เรอง เงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบกจการใหเชาทรพยสนแบบลสซง ประกาศใชวนท 12 ธนวาคม พ.ศ. 2534 ................................................................................................................... 181

จ ประกาศนายทะเบยน เรอง หลกเกณฑและเงอนไขการอนญาตใหบรษทประกนชวตประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซง ประกาศใชวนท 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2545 ................................................................................................................... 187

ฉ ประกาศคณะปฏวตฉบบท 58 พ.ศ. 2515 ................................................................... 190

DPU

ฎ


หนา ช อนสญญาวาดวยลสซงทางการเงนระหวางประเทศ ค.ศ. 1988 (Unidroit

Convention on International Financial Leasing) ........................................................ 197 ซ ตวอยางสญญาลสซง................................................................................................... 212

ประวตผเขยน .............................................................................................................................. 225 DPU

ฏ

สารบญตาราง

ตารางท หนา 4.1 อตราดอกเบยเงนใหสนเชอ ของธนาคารพาณชย ประจ าวนท

13 มถนายน 2557 .................................................................................................. 131

DPU

บทท 1 บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและสภำพของปญหำ

ประเทศไทยเปนประเทศก ำลงพฒนำ กำรจะพฒนำประเทศยอมตองมกำรขยำยตว ทงทำงดำนเศรษฐกจ พำณชยกรรมและอตสำหกรรม ซงจะตองอำศยปจจยหลำยประกำร ทงบคลำกรทมประสทธภำพรวมถงเทคโนโลยและเครองจกรททนสมย แตกำรจะพฒนำทำงดำนอตสำหกรรมนนยงมขอจ ำกดในดำนกำรลงทน เนองจำกเครองจกรและอปกรณตำง ๆ ในกระบวนกำรผลตมรำคำสง ท ำใหผประกอบกำรหรอผลงทนประสบปญหำขำดเงนทนในกำรซอเครองจกรและอปกรณตำงๆ ยงหำกเปนธรกจขนำดกลำงหรอขนำดเลกดวยแลว ยอมจะประสบปญหำดำนเงนทนมำกกวำธรกจขนำดใหญ ในปจจบนกำรจดหำเครองมอหรออปกรณตำง ๆ ของผประกอบธรกจหรอผลงทนท ำไดโดยวธกำรกยมเงนจำกธนำคำรพำณชยหรอสถำบนกำรเงน ซงถอไดวำเปนแหลงเงนทน ทส ำคญทสดโดยผประกอบธรกจหรอผลงทนจะมกำรน ำหลกประกน เชน เครองจกรอสงหำรมทรพย สงหำรมทรพย ฯลฯ มำเปนหลกประกนกำรช ำระหนกบธนำคำรพำณชยหรอสถำบนกำรเงนดวยวธกำรจ ำน ำ จ ำนอง กำรขำยฝำก หรอกำรค ำประกน เมอไดเงนทนมำแลว จงน ำไปจดซอเครองจกรและอปกรณตำง ๆ มำใชในธรกจของตน หำกผประกอบกำรหรอ ผลงทนไมมหลกประกนทำงทรพยสนทเพยงพออกทงยงจ ำกดดวยเงนลงทน ผประกอบกำรหรอ ผลงทนจะจดหำเครองจกรและอปกรณตำง ๆ เพอน ำมำขยำยฐำนกำรผลตของตนโดยกำรท ำสญญำเชำทรพย สญญำซอขำยเงนผอน หรอสญญำเชำซอแทน แตในปจจบนมกำรเพมวธกำรในกำรไดเครองจกรและอปกรณตำง ๆ ขนมำอกวธหนง เพอเปนกำรชวยเหลอธรกจขนำดกลำงและขนำดเลก หรอผประกอบกำรหรอผลงทนทมเงนทนจ ำกด มเครองจกรหรออปกรณตำง ๆ ไปใชในกำร ขยำยฐำนกำรผลตหรอเพมประสทธภำพธรกจของตน คอ “กำรเชำแบบลสซง” ซงกำรท ำสญญำเชำแบบลสซงนเปนกำรใหสนเชอประเภทหนงแตยงไมเปนทแพรหลำยเทำใดนก อกทงยงไมมกฎหมำย เขำมำก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซงเปนกำรเฉพำะสงผลใหกำรประกอบธรกจลสซงเตบโตไดชำกวำกำรใหสนเชอประเภทอน

ธรกจลสซงถอเปนกำรใหสนเชอประเภทหนง ทมลกษณะใหเชำสนคำประเภททนแกผประกอบกำรหรอผบรโภค โดยผประกอบกำรหรอผบรโภคไมตองมหลกทรพยมำวำง

DPU

2

เปนประกนกำรช ำระหนเชนกรณกำรจ ำน ำ หรอกำรจ ำนอง ธรกจลสซงไดเขำมำชวยผประกอบกำรหรอผบรโภคทขำดแคลนเงนทนในกำรซอเครองจกรหรออปกรณตำง ๆ ใหสำมำรถมเครองจกรหรออปกรณตำง ๆ มำใชในกจกำรของตนโดยกำรลสซงหรอกำรเชำแบบลสซงนนเองโดยธรกจลสซงเปนกำรประกอบธรกจทผประกอบธรกจลสซงเปนผจดหำเครองจกรและอปกรณส ำนกงำนตำง ๆ มำใหผประกอบกำรหรอผบรโภคเชำตำมค ำขอหรอตำมควำมประสงคของผประกอบกำรหรอผบรโภค โดยผประกอบกำรหรอผบรโภคจะเปนผตดตอกบผขำยเครองจกรหรออปกรณส ำนกงำนและเปนผเลอกเครองจกรและอปกรณส ำนกงำนตำง ๆ ดวยตนเอง เมอผประกอบกำรหรอผบรโภคไดเลอกเครองจกรหรออปกรณส ำนกงำนแลว กจะไปตดตอกบผประกอบธรกจลสซง ผประกอบธรกจลสซงกจะซอเครองจกรหรออปกรณส ำนกงำนนน ๆ ตำมทผประกอบกำร หรอผบรโภคไดเลอกไวแลว จำกนนกจะน ำมำใหผประกอบกำรหรอผบรโภคเชำภำยในระยะเวลำ ทก ำหนด แตจะไมเกนไปกวำอำยของทรพยสนทเชำแบบลสซง ซงโดยปกตระยะเวลำของกำรเชำ จะอยระหวำง 3-5 ป ขนอยกบประเภทและลกษณะของทรพยสนนน ๆ และผประกอบกำรหรอผบรโภคจะยกเลกสญญำเชำกอนก ำหนดไมได ลกษณะเดนของกำรประกอบธรกจลสซงนคอกรรมสทธในเครองจกรหรออปกรณส ำนกงำนทใหเชำจะเปนของผประกอบธรกจลสซงและ เมอสญญำเชำไดสนสดลงผประกอบกำรหรอผบรโภคมทำงเลอกเกยวกบทรพยสนทเชำได คอ เชำทรพยสนนน ๆ ตอ สงคนทรพยสนนนแกผประกอบธรกจลสซง หรอซอทรพยสนนนมำเปนกรรมสทธของผประกอบกำรหรอผลงทนเองซงจะขนอยกบขอตกลงในสญญำลสซง

ในปจจบนกำรประกอบธรกจลสซงถอวำไดรบควำมนยมและมอตรำกำรขยำยตวเพมมำกขน คอ กำรประกอบธรกจลสซงรถยนต ซงผทประกอบธรกจลสซงรถยนตนเปนไดทงสถำบนกำรเงน ไดแก ธนำคำรพำณชย บรษทเงนทน บรษทประกนชวตและทมใชสถำบนกำรเงนไดแก บรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนตทประกอบธรกจลสซงรถยนตเอง โดยกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตหำกเปนกรณทผประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนธนำคำรพำณชยจะมธนำคำรแหงประเทศไทยเขำมำก ำกบดแลทงเรองของกำรประกอบธรกจและเรองรำยละเอยดในขอสญญำ บรษทเงนทนจะมกระทรวงกำรคลงเขำมำก ำกบดแลทง เ รองของกำรประกอบธรกจและ เรองรำยละเอยดในขอสญญำ บรษทประกนชวตจะมส ำนกงำนคณะกรรมกำรก ำกบและสงเสรมกำรประกอบธรกจประกนภย (คปภ) เขำมำก ำกบดแลกำรประกอบธรกจใหเชำทรพยสนแบบลสซงไวโดยมกำรก ำหนดคณสมบตของบรษทประกนชวตทจะประกอบธรกจลสซง แตหำกเปนกรณท ผประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนบรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนตไมมองคกรหรอ กฎ ระเบยบ ขอบงคบใด ๆ เขำมำก ำกบดแล ซงจะเหนไดวำเปนปญหำทกอใหเกดควำมไดเปรยบเสยเปรยบระหวำงองคกรทประกอบธรกจประเภทเดยวกน แตมมำตรกำรในกำรก ำกบดแลตำงกน

DPU

3

อกทงประเดนหนงทถอวำยงเปนปญหำทควรพจำรณำในกำรประกอบธรกจลสซงรถยนต คอ มบรษทหรอกจกำรจ ำนวนมำกทด ำเนนธรกจโดยใชค ำตอทำยชอกจกำรของตนเองวำลสซง แตมไดกระท ำกำรใหเชำแบบลสซง โดยจะประกอบกจกำรในรปแบบของกำรใหเชำซอหรอกำรซอขำยเงนผอนรถยนต แตมกำรจดท ำสญญำในลกษณะเปนกำรหลกเลยงขอก ำหนดกฎหมำยตำง ๆ เพอมใหมกฎหมำยใด ๆ มำบงคบใชกบสญญำทจดท ำขนถอไดวำเปนกำรหลกเลยงขอก ำหนดกฎหมำยอยำงเชน ขอก ำหนดในกำรควบคมสญญำตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ทม กำรก ำหนดหลกเกณฑกำรควบคมขอก ำหนดในสญญำเชำซอรถยนต เพอเปนกำรคมครองผบรโภค ดำนสญญำ หรอเปนกำรหลกเลยงในกรณของกำรคดอตรำดอกเบย ซงกำรท ำสญญำลสซงสำมำรถเรยกดอกเบยเกนกวำอตรำทกฎหมำยก ำหนดได คอ เรยกไดเกนกวำรอยละ 15 ตอป อกทงไมมกำรก ำหนดอตรำคำทวงถำมในกรณทลกหนผดนดช ำระหนไว เนองจำกกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตในประเทศไทยยงไมมมำตรกำรทำงกฎหมำยใดๆทเขำมำก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซงรถยนต ไมมหนวยงำนหรอองคกรทเขำมำก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซง รถยนต ไมมกำรก ำกบดแลขอก ำหนดในสญญำลสซงรถยนต ดงนนเพอใหกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตและกำรท ำสญญำลสซงรถยนตกอใหเกดประโยชนในทำงกำรคำและทำงธรกจและกอใหเกดควำมเปนธรรมแกทกฝำยทเกยวของ สมควรทจะมมำตรกำรทำงกฎหมำยเขำมำก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซงรถยนต ทงในดำนของกำรก ำกบดแลกำรจดตงบรษททจะประกอบธรกจลสซงรถยนต กำรก ำกบดแลขอตกลงในสญญำลสซงรถยนต กำรก ำหนดอตรำดอกเบยและคำตอบแทนตำง ๆ อกทงกำรก ำหนดใหมหนวยงำนหรอองคกรทเขำมำก ำกบดแล เพอเปนกำรปองกนมใหมกำรอำศยชองวำงทำงกฎหมำยประกอบธรกจอนมลกษณะคลำยคลงกบธรกจลสซง กระท ำกำรใด ๆ อนเปนกำรเอำเปรยบผบรโภคเกนสมควรดวย

1.2 วตถประสงคของกำรศกษำ

1. เพอศกษำควำมเปนมำ ควำมหมำย แนวคด ประเภทและขอสญญำของกำรประกอบธรกจลสซงรถยนต

2. เพอศกษำมำตรกำรทำงกฎหมำยในกำรก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตและกฎหมำยทน ำมำปรบใชกบขอสญญำลสซงรถยนตในประเทศไทยเปรยบเทยบกบตำงประเทศ

3. เพอศกษำวเครำะหมำตรกำรทำงกฎหมำยเกยวกบกำรก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตรวมทงปญหำทำงกฎหมำยเกยวกบขอตกลงในสญญำลสซงรถยนต

4. เพอเสนอแนะมำตรกำรทำงกฎหมำยในกำรก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซงรถยนต เพอใหมหลกเกณฑทำงกฎหมำยทเหมำะสมและสำมำรถบงคบใชไดอยำงมประสทธภำพตอไป

DPU

4

1.3 สมมตฐำนของกำรศกษำ กำรประกอบธรกจลสซงรถยนตในประเทศไทยมทงผประกอบธรกจทเปนสถำบน

กำรเงนและทมใชสถำบนกำรเงน แมจะมหลกเกณฑทก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซงรถยนต ทผประกอบธรกจเปนสถำบนกำรเงน แตมำตรกำรดงกลำวทก ำหนดไวยงมควำมไมเหมำะสม โดยเฉพำะทเกยวกบขอสญญำทคสญญำตกลงกน ส ำหรบผประกอบธรกจลสซงทมใชสถำบนกำรเงนไมมกำรก ำหนดหลกเกณฑในกำรก ำกบดแล ไมวำจะเปนเ รองกำรจดต งบรษท ทจะมำประกอบธรกจลสซงรถยนตและกำรจดท ำสญญำลสซงรถยนตแตอยำงใด สญญำทท ำขนกอใหเกดกำรเอำรดเอำเปรยบและกอใหเกดควำมไมเปนธรรมตอผบรโภค ดงนนจงจ ำเปนตองมกำรศกษำเพอก ำหนดมำตรกำรทำงกฎหมำยทเหมำะสมในกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตและ กำรท ำสญญำลสซงรถยนต ในสวนทเกยวกบกำรจดตงองคกรทจะประกอบธรกจลสซงรถยนต กำรปรบบงคบใชกฎหมำยกบขอตกลงในสญญำลสซงและสภำพบงคบของขอสญญำลสซงรถยนต กำรก ำหนดอตรำดอกเบยและคำตอบแทนอนๆในสญญำลสซงรถยนต กำรใชสทธบอกเลกสญญำลสซงและผลบงคบตำมกฎหมำย และกำรก ำหนดหนวยงำนหรอองคกรทเขำมำก ำกบดแล กำรประกอบธรกจลสซงรถยนต เพอใหกำรประกอบธรกจลสซงดงกลำวนเกดประโยชนในทำงธรกจและกำรคำและกอใหเกดควำมเปนธรรมแกทกฝำยทเกยวของ 1.4 ขอบเขตของกำรศกษำ

วทยำนพนธฉบบน ม งทจะศกษำถงมำตรกำรทำงกฎหมำยในกำรก ำกบดแล กำรประกอบธรกจลสซงรถยนตทงทเปนผประกอบธรกจทเปนสถำบนกำรเงนและทมใชสถำบนกำรเงนโดยจะท ำกำรศกษำกฎหมำยตำง ๆ ทเกยวของทไดมกำรประกำศใชบงคบรำงกฎหมำย ตำง ๆ กฎหมำยตำงประเทศทงระบบกฎหมำยจำรตประเพณ (Common Law) และระบบประมวลกฎหมำย (Civil Law) อกทงศกษำถงอนสญญำวำดวยลสซงทำงกำรเงนระหวำงประเทศ (UNIDROIT Convention on International Financial Leasing) เพอน ำมำปรบใชกบกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตและสญญำลสซงรถยนตใหมประสทธภำพและกอใหเกดควำมเปนธรรมแกทกฝำยตอไป

1.5 วธด ำเนนกำรศกษำ

กำรด ำเนนกำรศกษำจะท ำกำรคนควำโดยใชวธกำรศกษำวจยเชงเอกสำร (Documentary Research) โดยเกบรวบรวมขอมลทเกยวของจำกเอกสำรภำษำไทย เอกสำรภำษำตำงประเทศ วำรสำรทำงวชำกำร งำนวจย วทยำนพนธ ตวบทกฎหมำย กฎกระทรวง รวมทงประกำศทเกยวของ

DPU

5

รวมถงขอมลในเวบไซตตำง ๆ เพอน ำมำเสนอแนะมำตรกำรทำงกฎหมำยในกำรก ำกบดแล กำรประกอบธรกจลสซงรถยนตและกำรจดท ำสญญำลสซงรถยนตในประเทศไทยตอไป

1.6 ประโยชนทคำดวำจะไดรบจำกกำรศกษำ

1. ท ำใหทรำบถงควำมเปนมำ ควำมหมำย แนวคด ประเภทและขอสญญำของกำรประกอบธรกจลสซงรถยนต

2. ท ำใหทรำบถงมำตรกำรทำงกฎหมำยในกำรก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตและกฎหมำยทน ำมำปรบใชกบขอสญญำลสซงรถยนตในประเทศไทยเปรยบเทยบกบตำงประเทศ

3. ท ำใหทรำบถงมำตรกำรทำงกฎหมำยเกยวกบกำรก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตรวมทงปญหำทำงกฎหมำยเกยวกบขอตกลงในสญญำลสซงรถยนต

4. ท ำใหทรำบถงมำตรกำรทำงกฎหมำยในกำรก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซงรถยนต เพอใหมหลกเกณฑทำงกฎหมำยทเหมำะสมและสำมำรถบงคบใชไดอยำงมประสทธภำพตอไป

DPU

บทท 2 ความเปนมา ความหมาย แนวคด และประเภท

ของการประกอบธรกจลสซงรถยนต

ประเทศไทยเปนประเทศก ำลงพฒนำกำรจะพฒนำประเทศใหกำวทนกบนำนำประเทศได จะตองมกำรพฒนำทงทำงดำนเศรษฐกจ พำณชยกรรมและอตสำหกรรมซงกำรขยำยตว ทำงดำนตำง ๆ ดงทกลำวมำนน ตองมทงบคลำกรและเทคโนโลยทมคณภำพมำเปนแรงขบเคลอน ผประกอบธรกจตองใชเครองจกร อปกรณททนสมยและมววฒนำกำรขนสง ท ำใหผประกอบธรกจหรอผลงทนตองสรรหำเครองจกรและอปกรณททนสมย เขำมำใชในกระบวนกำรผลตของตน แตกำรสรรหำสงเหลำนยอมตองใชเงนทนจ ำนวนมำก เนองจำกเครองจกรและอปกรณตำง ๆ มรำคำคอนขำงสงและหำกเปนผประกอบธรกจหรอผลงทนประเภทธรกจขนำดกลำงหรอขนำดเลกดวยแลว ยอมจะประสบปญหำกำรขำดแคลนเงนทนไดสงกวำธรกจขนำดใหญ ซงเงนทนถอไดวำเปนปจจยทส ำคญในกำรขบเคลอนธรกจใหเดนหนำตอไปได แมในปจจบนจะมแหลงเงนทนขนำดใหญคอธนำคำรพำณชยและสถำบนกำรเงนอน ๆ แตกยงมขอจ ำกดในกำรใหสนเชอในปจจบน จงไดมกำรประกอบธรกจลสซงขนมำเพอเปนกำรขยำยบรกำรทำงกำรเงนใหมชองทำงเพมมำกขน ซงธรกจลสซงถอเปนทำงเลอกหนงส ำหรบผประกอบธรกจหรอผลงทนทตองกำรเครองจกร หรออปกรณมำใชในธรกจของตนโดยกำรทผประกอบธรกจหรอผลงทนท ำกำรเชำเครองจกรหรออปกรณจำกผประกอบธรกจลสซงภำยในระยะเวลำทไดตกลงกน แตไมเกนไปกวำระยะเวลำกำรใชงำนของทรพยสนทเชำ และเมอสญญำลสซงสนสดลง ผประกอบธรกจหรอผลงทนมทำงเลอก กบทรพยสนทเชำ คอ ท ำกำรเชำเครองจกรหรออปกรณนน ๆ ตอหรอหำกไมตองกำรเชำตอแลว กสำมำรถสงมอบเครองจกรและอปกรณทเชำคนแกผประกอบธรกจลสซงหรอหำกผประกอบธรกจหรอผลงทนตองกำรเครองจกรหรออปกรณทเชำนนมำเปนกรรมสทธของตนกสำมำรถท ำกำรซอมำเปนกรรมสทธของตนได ซงขอตกลงเมอสนสดสญญำจะขนอยกบขอตกลงในสญญำลสซง

ในปจจบนไดมธรกจลสซงประเภทหนงทถอวำไดรบควำมนยมเพมขนนนกคอ ธรกจลสซงรถยนต ผซงประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนไดทงธนำคำรพำณชย บรษทเงนทนบรษทประกนชวต บรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนต ซงธรกจลสซงรถยนตนเปนธรกจทตงขนมำเพอจดหำรถยนตใหตำมควำมตองกำรและตำมวตถประสงคของผประกอบธรกจหรอ

DPU

7

ผบรโภคซงขำดเงนทนทจะซอรถยนตมำเปนกรรมสทธของตน หรอผประกอบธรกจหรอผบรโภคซงไมตองกำรเปนเจำของกรรมสทธในรถยนต แตตองกำรใชรถยนตในกจกำรของตนภำยในระยะเวลำทก ำหนด เชน รถยนตประจ ำต ำแหนงส ำหรบขำรำชกำรระดบสง เนองจำกรถยนต เปนทรพยสนทเสอมสภำพไปตำมอำยของกำรใชงำนและมควำมลำสมยไดงำย ซงลกษณะของกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตมไดเปนกรณของกำรใหกยมเงน แตเปนกำรใหเชำรถยนตโดยมระยะเวลำตำมทคสญญำตกลงกนแตไมเกนไปกวำอำยของรถยนตทใหเชำ และเมอสนสดสญญำเชำรถยนตแลวผประกอบธรกจหรอผบรโภคสำมำรถเลอกทจะเชำรถยนตนนตอสงคนรถยนตใหกบ ผประกอบธรกจลสซง หรอซอรถยนตนนมำเปนกรรมสทธของตนกได ซงขนอยกบขอตกลงในสญญำลสซง 2.1 ความเปนมา ความหมาย แนวคด ประเภท และขอสญญาของการประกอบธรกจลสซงรถยนต

กำรประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนธรกจทเออประโยชนส ำหรบผประกอบธรกจหรอผบรโภคทขำดเงนทนในกำรซอรถยนตมำใชในกำรประกอบกจกำรของตนโดยกำรใหผประกอบธรกจหรอผบรโภคเชำรถยนตจำกผประกอบธรกจลสซงรถยนตภำยในระยะเวลำทก ำหนด โดยสญญำลสซงนมลกษณะทแตกตำงจำกสญญำเชำ สญญำเชำซอ สญญำซอขำยเงนผอนทวไป คอ เมอสญญำลสซงสนสดลงผประกอบธรกจหรอผบรโภคมทำงเลอกในกำรจดกำรรถยนตท เชำ ซงจะท ำกำรเชำรถยนตตอหรอสงมอบรถยนตคนแกผประกอบธรกจลสซงรถยนตหรอเลอกทจะซอรถยนตมำเปนกรรมสทธของตนกไดแตธรกจลสซงรถยนตยงไมไดรบควำมนยมอยำงแพรหลำยเทำทควร เนองจำกผประกอบธรกจลสซงรถยนตมกมกำรประกอบธรกจอน เชน ธรกจเชำซอธรกจซอขำยเงนผอน หรอธรกจเชำทรพยควบคไปดวย อกทงมกำรจดท ำสญญำทมลกษณะคลำยคลงกบสญญำทวไปแตใชชอสญญำวำ “สญญำลสซง” ประกอบกบคนสวนใหญเขำใจวำธรกจลสซงรถยนตกคอ ธรกจกำรเชำซอ กำรซอขำยเงนผอน หรอกำรเชำทรพยสนทวไปนนเอง 2.1.1 ควำมเปนมำและแนวคดของกำรประกอบธรกจลสซง

ธรกจกำรใหเชำแบบลสซง (Leasing) มววฒนำกำรมำจำกกำรใหเชำแบบธรรมดำ (Rental) ซงในสมยกอนเปนกำรใหเชำแบบถอครอง (Leasehold) ไดแก กำรใหเชำทดนและอปกรณทำงกำรเกษตร รวมทงกำรให เชำ เรอเดนทะเล 1 เชอกนวำธรกจลสซงมมำตงแต 2,000 ป กอนครสตศกรำช โดยชำวโรมนโบรำณไดมกำรใหเชำเรอแกพอคำวำณช ทจะน ำสนคำไปขำย ในแถบทะเลเมดเตอรเรเนยน หลงจำกนนเปนตนมำธรกจลสซงไดพฒนำมำเปนล ำดบจำกธรกจ

1 ปรำณ ลลำชวสทธ และกำลเกต กองเกยรตงำม. (2528, มกรำคม). “ธรกจกำรใหเชำแบบลสซง.” รายงานเศรษฐกจรายเดอนธนาคารแหงประเทศไทย, 25(1). น. 29.

DPU

8

ใหเชำเรอมำเปนใหเชำทดน เครองจกรเยบเสอผำ เครองท ำรองเทำ เครองใชในส ำนกงำนตลอดจนเครองมอเครองจกรทใชในอตสำหกรรมตำง ๆ ธรกจลสซงนขยำยตวอยำงรวดเรวหลงสงครำมโลกครงท 2 โดยเฉพำะเมออตสำหกรรมใหม ๆ เกดขนมำกมำย ท ำใหควำมตองกำรเครองไมเครองมอ ททนสมยมมำกขน ซงธรกจลสซงสำมำรถสนองควำมตองกำรไดรวดเรว ส ำหรบสหรำชอำณำจกรซงเปนศนยกลำงของกำรใหบรกำรลสซงของยโรป เนองจำกเปนประเทศแรกทใหบรกำรธรกจประเภทน มกำรจดตงบรษทลสซงเปนครงแรกในป พ.ศ. 2503 แตปจจบนธรกจนเรมอมตว โดยมสดสวนประมำณรอยละ 13 ของกำรลงทนทงหมด สนคำทใหบรกำรไดแก เครองจกรทใชในอตสำหกรรม สวนในภมภำคเอเชย กำรประกอบธรกจลสซงเรมเขำสประเทศญปนเมอ พ.ศ. 2503 โดยรอยละ 55 เปนบรษททตงขนโดยกำรสนบสนนของธนำคำรและสถำบนกำรเงนตำง ๆ รอยละ 17 เปนของผผลตเครองจกรและรอยละ 16 เปนบรษทอสระในประเทศนกฎหมำยหำมธนำคำรพำณชยประกอบธ รก จลสซ ง (ต ำงกบในสหรฐฯ ซ งอนญำตใหท ำได ) ส ำหรบสนค ำ ทใหบรกำรสวนใหญ เปนประเภทเครองใชไฟฟำและอปกรณในส ำนกงำน เชน เครองคอมพวเตอรและเครองค ำนวณ สวนสนคำประเภทอน ไดแก เครองจกรทใชในอตสำหกรรมและธรกจเครองมอเครองใชทำงกำรแพทย เครองมอและอปกรณทใชในกำรคมนำคม เปนตน2

ตอมำในป พ.ศ. 2491 จงไดเรมมธรกจลสซงขนในประเทศสหรฐอเมรกำมชอวำ “Rental Capital”3 ลสซงในประเทศสหรฐอเมรกำเจรญอยำงรวดเรวในชวงทศวรรษท 1950-1960 เพรำะชวงนอตสำหกรรมมควำมตองกำรเครองจกรขนำดใหญและทนสมย แตขำดเงนทจะซอ มำเปนเจำของ ธรกจลสซงจงเขำมำมบทบำทส ำคญในกำรตอบสนองควำมตองกำรของธรกจปรมำณธรกจลสซงในสหรฐอเมรกำไดเพมจำก 10 ลำนดอลลำรสหรฐฯ ในชวงตนทศวรรษ 1960 เปน 10,000 ลำนดอลลำรสหรฐฯในตอนปลำยทศวรรษ 1960 ปจจบนสหรฐอเมรกำมบรษทลสซงอยประมำณ 2,000 บรษท ซงสนคำท ให เชำไดแก รถยนต เครองจกรและอปกรณตำง ๆ ในอตสำหกรรม เครองคอมพวเตอร ตรถไฟ เครองถำยเอกสำร และเครองจกรทใชในกำรกอสรำง บรษทลสซงในสหรฐอเมรกำ ประมำณรอยละ 15 เปนของผผลตเครองจกรและรอยละ 36 เปนบรษทอสระ

ในประเทศไทยลสซงไดเรมเขำมำสระบบเศรษฐกจของไทย เมอประมำณป พ.ศ. 2521 บรษทแรกทจดทะเบยนเพอด ำเนนกจกำรลสซง คอ บรษทไทยโอเรยลเตลลสซง เปนบรษทในเครอบรรษทเงนทนอตสำหกรรมแหงประเทศไทย (IFCT) และตอมำไดมบรษทอนขอจดทะเบยน

2 สดศร วงศศรเวช. (2528, 16-30 มถนำยน). “ลสซง: ธรกจกำรเงนทชวยพฒนำประเทศ.” สรปขาว

ธรกจธนาคารกสกรไทย, 6(12). น. 36-38. 3 แหลงเดม. น. 29.

DPU

9

เพมขนอก 11 บรษท แตกมเพยง 2 บรษททประสบผลส ำเรจในกำรประกอบกจกำร4 ตอมำในป พ.ศ. 2522 กมบรษททสโกลสซง เกดขนและปตอ ๆ มำกมบรษทอน ๆ เกดขนตำมมำเปนล ำดบ เชน บำงกอกลสซงโซวลสประเทศไทย กรงเทพมตซยลสซง ในสมยแรก ๆ ลกคำสวนใหญ เปนชำวตำงชำต ทรพยสนทใหบรกำรสวนมำกจะเปนพวกคอมพวเตอรเทำนน มหลำยบรษทใชชอวำ “บรษทลสซง” แตในทำงปฏบตจะใหบรกำรผสมผสำนทงเชำซอและขำยสนคำ เงนผอนดวย ทงน เนองจำกลสซงยงไมเปนทรจกแพรหลำยในหมผใชบรกำรเทำใดนกและลกคำสวนใหญ ในขณะนนยงคงตองกำรควำมเปนเจำของและเคยชนกบธรกจเชำซอซงมกำรด ำเนนธรกจ ในประเทศไทยมำเปนเวลำนำน เคยมผวเครำะหวำธรกจลสซงของไทยในชวงป พ.ศ. 2530 มบทบำทประมำณรอยละ 0.8 ของกำรใหสนเชอในประเทศไทยเทำนน ในขณะทประเทศอน ๆ ธรกจลสซงมบทบำทสงกวำนหลำยเทำ เชน สงคโปรรอยละ 2.1 มำเลเซยรอยละ 8.0 สำธำรณรฐเกำหลรอยละ 11.4 อนโดนเซยรอยละ 6.5 ศรลงกำรอยละ 5.5 ปำกสถำนรอยละ 0.9 ฮองกงรอยละ 6.9 ไตหวนรอยละ 3.7 สหรฐอเมรกำรอยละ 31.9 สหรำชอำณำจกรรอยละ 17.5 ฝรงเศสรอยละ 13 เยอรมนรอยละ 8.7 ออสเตรเลยรอยละ 31.2 ญปนรอยละ 7.4 กลมประเทศในประชำคมยโรป รอยละ 155

2.1.2 ควำมหมำยโดยทวไปของธรกจลสซง ธรกจลสซงรถยนตถอเปนธรกจทใหม คนสวนใหญมกเขำใจวำธรกจลสซงรถยนต

เปนธรกจประเภทเดยวกบธรกจกำรเชำซอ กำรซอขำยเงนผอนหรอกำรเชำทรพยสนทวไป เนองจำกธรกจลสซงรถยนตมลกษณะและรปแบบคลำยคลงกบธรกจกำรเชำซอ กำรซอขำยเงนผอน หรอกำรเชำทรพยสนทวไป ท ำใหกำรใหค ำจ ำกดควำมหรอควำมหมำยของธรกจลสซงรถยนต ยงไมชดเจนกอใหเกดควำมสบสนได อยำงไรกตำมไดมนกวชำกำรทำงดำนกฎหมำยหลำยทำนไดใหควำมหมำยของลสซงไว ดงน

“ลสซง” คอ ขอตกลงเพอเชำทรพยสนระหวำงบรษทลสซงกบผขอเชำทรพยสน โดยบรษทลสซงจะเปนผออกทนในกำรจดซอทรพยสนมำให เชำตำมทผขอเชำตองกำร โดยกรรมสทธในทรพยสนนนยงคงเปนของบรษทลสซง แตผขอเชำกมสทธครอบครอง และใชทรพยสนนนอยำงเตมท ตลอดจนมหนำทรกษำซอมแซมและจดกำรประกนภยในทรพยสน

4 วทยำ เหลองสขเจรญ. (ธนวำคม 2529-พฤศจกำยน 2530). “ลสซง: เชำทรพยแบบใหม.” วารสาร

กฎหมาย, 11(1-3). น.113. 5 สำธต รงคสร. (2536, กรกฎำคม). “สดยอดเคลดวชำลสซง.” สรรพากรสาสน, 40(7). น. 3.

DPU

10

นนดวย และเมอสนสดสญญำ ผขอเชำจะขอเชำตอหรอรบซอเปนกรรมสทธของตนเลยกสดแตจะตกลงกนหรอสดแตขอก ำหนดทำงกฎหมำยของแตละประเทศ6

“ลสซง” (Leasing) คอ สญญำทเจำของทรพยสน (Leasor) ตกลงใหบคคลอกฝำยหนงเรยกวำผเชำทรพยสนแบบลสซง (Leasee) ใชประโยชนจำกทรพยสนนนได โดยมเงอนไขและขอจ ำกดตำมทระบในสญญำ และตองช ำระรำคำตำมทก ำหนดไว โดยเจำของทรพยสนตกลงจะขำยทรพยสนทใหลสซงนนแกผเชำทรพยสนแบบลสซงเมอครบก ำหนดตำมสญญำ7

“ลสซง” คอ ขอตกลงระหวำงผใหเชำและผเชำเพอกำรเชำทรพยสนโดยผเชำเปนผเลอกทรพยสนจำกผผลตหรอผจ ำหนำยเอง ผให เชำเปนผช ำระรำคำและเปนเจำของกรรมสทธ ในทรพยสนนน ในขณะทผเชำมสทธทจะครอบครองและใชประโยชนจำกทรพยสนดวยกำรช ำระคำเชำตำมระยะเวลำทตกลงกน เมอสนสดสญญำผเชำมสทธเลอกทจะขอซอทรพยสนทเชำ เปนกรรมสทธของตนหรอท ำสญญำเชำตอหรอสงมอบทรพยสนคนแกผใหเชำกได ตำมแต จะตกลงกน8

“สญญำลสซง” เปนสญญำไมมชออยำงหนง เกดขนจำกกำรประกอบธรกจลสซง เปนธรกจประเภทกำรจดหำเงนทน (Financing) โดยฝำยทตองกำรทรพยสนทเปนเครองจกรและอปกรณตำง ๆ ในกำรประกอบกจกำรแตไมมเงนลงทนซอ ไดไปตดตอขอใหบคคลอกฝำยหนง ซงเปนผประกอบธรกจหรอสถำบนกำรเงนใหเปนผลงทนซอทรพยสนทเปนเครองจกรและอปกรณตำง ๆ มำ แลวท ำสญญำใหฝำยทตองกำรใชทรพยสนนนเชำทรพยสนนนไปใชประโยชน โดยช ำระคำเชำเปนรำยเดอนและเมอสนสดสญญำเชำแลว กสำมำรถมสทธตดสนใจซอ และเปนเจำของทรพยสนทเชำไดในรำคำทตกลงกนไวลวงหนำ ซงรำคำทซอขำยกนนนจะมมลคำนอยกวำรำคำทรพยสน9

ตำมอนสญญำวำดวยลสซงทำงกำรเงนระหวำงประเทศ (UNIDROIT Convention on International Financial Leasing) ไดใหค ำจ ำกดควำมค ำวำ “ลสซง” ไววำ

มำตรำ 110 “1. อนสญญำนใชบงคบกบกำรกอนตสมพนธลสซงทำงกำรเงนตำมทไดนยำมไวในอนมำตรำ 2 ซงคสญญำฝำยหนงเรยกวำผใหเชำ (The Lessor)

6 ส ำเรยง เมฆเกรยงไกร. (2555). ค าอธบายกฎหมายเชาทรพย เชาซอ ลสซง. น. 604. 7 มงคล ขนำดนด. (2549, กนยำยน). “เชำซอ&ลสซง.” สรรพากรสาสน, 53(9). น. 17-18. 8 สดำทพย เทวกล. (2531). ธรกจลสซง. น. 5-6. 9 ประดษฐ แปนทอง. (2553). สญญาลสซง. น. 1. 10 Article 1 “1. This Convention governs a financial leasing transaction as described in paragraph 2 in

which one party (the lessor),

DPU

11

(ก) กบคสญญำอกฝำยหนงเรยกวำผเชำ (The Lessee) ในกำรตกลงเขำท ำสญญำจดสงอปกรณ (The Suppler) ซงผใหเชำจะไดมำซงโรงงำน สนคำตนทนหรออปกรณอน ๆ ซงตอไปนจะเรยกรวมกนไปวำอปกรณสนคำ (The Equipment) โดยมคณลกษณะตำมทคสญญำอกฝำยหนงเรยกวำผเชำเปนผก ำหนด และ

(ข) ตกลงเขำท ำสญญำลสซงกบผเชำ อนญำตใหผเชำมสทธในกำรใชประโยชน ในอปกรณสนคำเปนกำรตอบแทนส ำหรบกำรช ำระคำเชำให”

จำกค ำจ ำกดควำมและควำมหมำยของลสซงทมผใหควำมหมำยไวสำมำรถสรปไดวำ “ลสซง” คอ กำรกอนตสมพนธขนระหวำงบคคลสองฝำย ซงฝำยหนงเรยกวำ“ผใหเชำ” ตกลง ใหฝำยหนงเรยกวำ “ผเชำ” ไดใชสอยหรอไดรบประโยชนจำกทรพยสนทเชำ ภำยในระยะเวลำ ทก ำหนด ซงผเชำจะเปนผตดตอกบบคคลทสำม คอ ผขำย ในกำรเลอกทรพยสนทจะเชำดวยตว ของผเชำเอง ผใหเชำจะเปนผซอทรพยสนนนมำใหเชำตำมวตถประสงคของผเชำโดยกรรมสทธ ในทรพยสนเปนของผใหเชำ และเมอสนสดสญญำแลวผเชำมสทธทจะเชำทรพยสนนนตอ สงคนทรพยสนแกผใหเชำ หรอ ซอทรพยสนนนมำเปนกรรมสทธของตนกได

2.1.3 ประเภทของกำรประกอบธรกจลสซง สญญำลสซงเปนสญญำระหวำงผเชำและผใหเชำ โดยมขอตกลงก ำหนดวำผเชำมสทธ

ทจะใชทรพยสนนนและมหนำทตองช ำระเงนตำมระยะเวลำทก ำหนดแกผใหเช ำ ซงเปนเจำของทรพยสนนน ผใหเชำเปนไดทงผผลตสนคำนนเองหรอเปนบรษทลสซงอสระ ในกรณทผใหเชำเปนบรษทลสซงอสระบรษทจะตองซอทรพยสนจำกผผลตและผใหเชำจะท ำกำรสงมอบทรพยสนนน ๆ แกผเชำและสญญำเชำกจะมผลบงคบตอไป

ควำมสมพนธของผเชำ สงทส ำคญทสดคอกำรไดใชประโยชนจำกทรพยสนโดยมไดมงหมำยในกำรเปนเจำของทรพยสนนน ๆ กำรใชงำนในทรพยสนจะเปนไปตำมสญญำเชำอกทงผใชทรพยสนสำมำรถซอทรพยสนนน กำรเชำและกำรซอทรพยสนเปนทำงเลอก ในกำรจดกำรทำงกำรเงน11 ซงธรกจลสซงไดแบงสญญำลสซงออกเปน 6 ประเภท คอ

(a) on the specifications of another party (the lessee), enters into an agreement (the supply agreement) with a third party (the supplier) under which the lessor acquires plant, capital goods or other equipment (the equipment) on terms approved by the lessee so far as they concern its interests, and

(b) enters into an agreement (the leasing agreement) with the lessee, granting to the lessee the right to use the equipment in return for the payment of rentals.

11 Stephen A.Ross, Randolph W.Westerfield, Jefferey Jaffe. (2005). “Leasing” Corporate Finance. p. 593.

DPU

12

2.1.3.1 ลสซงทำงกำรเงน (Financial Lease) เปนสญญำภำยใตขอตกลงซงผเชำตกลงท ำกำรช ำระเงนใหกบผใหเชำในจ ำนวนเงน

ทเกนกวำรำคำซอของสนทรพยทไดมำ โดยทวไปกำรช ำระเงนภำยใตลสซงทำงกำรเงนนนจะเปนกำรขยำยระยะเวลำกำรเชำใหเทำกบตลอดอำยกำรใชงำนของสนทรพยทไดมำ ในชวงระยะเวลำของสญญำเชำ12

ลสซงแบบนมระยะเวลำในกำรเชำปำนกลำงและระยะยำวลกษณะของสญญำเปนกำรเชำตลอดอำยกำรใชงำนของตวทรพยทท ำสญญำเชำ ซงทำงฝำยผใหเชำจะไดรบรำยไดคำเชำคม กบทนทไดลงไปจำกผเชำเพยงรำยเดยวลกษณะส ำคญ ๆ ของลสซงทำงกำรเงน (Financial Lease) คอ กอนทจะหมดอำยสญญำ ผเชำจะบอกเลกสญญำไมไดและกำรซอมแซมบ ำรงรกษำรวมทงกำรประกนภยในควำมเสยหำยทอำจเกดขนกบทรพยทเชำ ฝำยผเชำเปนผทตองจดกำรเองทงหมด กำรคดรำคำคำเชำคดโดยอำศยหลกเกณฑกำรค ำนวณรำคำทรพย บวกดวยก ำไรและดอกเบยทผใหเชำควรจะไดรบแลวแบงเฉลยคำเชำออกเปนรำยเดอน กำรเชำแบบนสำมำรถตงขอสงเกตไดวำ ฝำยผเชำเองเปนฝำยทตองรบภำระในควำมลำสมยของเครองจกรหรอทรพยทเชำดวย13

ส ำหรบธรกจลสซงทประกอบกจกำรโดยทวไปจะเปนประเภทลสซงทำงกำรเงน (Financial Lease) ทใหเชำเครองจกรและอปกรณตำง ๆ โดยมลกษณะของกำรเชำดงน

1. ผเชำเปนผเลอกเครองจกรหรออปกรณจำกผผลตหรอผจ ำหนำย 2. ผใหเชำยงคงเปนเจำของกรรมสทธในทรพยสนนน 3. ผเชำมสทธทจะใชทรพยสนนนโดยจำยคำเชำตอบแทนตลอดระยะเวลำทก ำหนดไว 4. ในระหวำงระยะเวลำทก ำหนดไวไมสำมำรถบอกเลกสญญำได 5. ผเชำเปนผรบภำระของกำรลำสมยของเครองจกร 6. กำรใหเชำจะเปนลกษณะในทำงกำรคำมำกกวำกำรบรโภคประจ ำวน 7. หลงจำกทผใหเชำไดจดซอเครองจกรใหแกผเชำตำมตองกำรแลวผเชำจะตอง

รบผดชอบในสภำพและควำมเหมำะสมของเครองจกร 8. ผเชำจะตองรบผดชอบในกำรบ ำรงรกษำและประกนเครองจกร 9. หลงจำกสนสดระยะเวลำกำรเชำแลว ผ เชำอำจจะเชำตอดวยคำเชำทต ำลง

หรออำจจะตกลงซอขำยในรำคำลดพเศษ

12 Richard F.Vancil. (1963). “Lease or Borrow-New Method of analysis” Harvard Business Review:

Leasing. pp. 79-80. 13 แหลงเดม. น. 112-113.

DPU

13

ในระยะหลงนกำรใหเชำแบบลสซงทำงกำรเงน (Financial Lease) ไดขยำยตวไปในลกษณะของกำรเชำแบบลสซง (Lease Purchase) ซงมลกษณะเชนเดยวกนกบกำรเชำซอ (Hire Purchase) ทใชกนอยในปจจบน14

2.1.3.2 ลสซงด ำเนนงำน (Operating Lease) ลสซงด ำเนนงำน (Operating Lease) มระยะเวลำกำรเชำตงแต 1 เดอนถง 36 เดอน

เทำนน ลกษณะของทรพยทใหเชำจะเปนทรพยทลำสมยเรวกวำหรออำยกำรใชงำนสนกวำลสซงทำงกำรเงน (Financial Lease) ดงนนผใหเชำจะคดคำเสยงภยในควำมลำสมยของตวทรพยรวมไวในคำเชำดวย นอกจำกนแลวผใหเชำจะเปนผรบผดชอบในควำมช ำรดบกพรองและควำมลำสมยของทรพยทตนน ำออกใหเชำและสญญำลสซงประเภทนยงแตกตำงกบลสซงประเภท ลสซงทำงกำรเงน (Financial Lease) คอ สำมำรถบอกเลกสญญำกอนครบก ำหนดได แตผประกอบธรกจลสซงโดยทวไปมกประกอบธรกจลสซงประเภทลสซงทำงกำรเงน (Financial Lease) เปนสวนใหญ เนองจำกระยะเวลำในกำรเชำและกำรใชทรพยทเชำตลอดอำยกำรใชงำน เปนปจจยหนง ทก ำหนดอตรำกำรลงทนของกจกำร เมอหมดอำยสญญำผเชำตองสงมอบทรพยทเชำคน ใหแกผใหเชำ แตถำทำงฝำยผเชำมควำมประสงคตองกำรเปนเจำของกรรมสทธกสำมำรถท ำได โดยกำรซอทรพยนนมำในรำคำถก กำรเขำเปนเจำของกรรมสทธนมขอนำสงเกตประกำรหนงคอ ถำกำรเชำนน ผใหเชำก ำหนดคำเสอมรำคำในตวทรพยไว เมอสญญำหมดอำย ทรพยทเชำกจะอยในลกษณะ ของซำกทรพย ซงจะปรำกฏคำในบญชของฝำยผใหเชำเปนศนย นอกจำกน กำรไดกรรมสทธในทรพยทเชำตองไดจำกกำรตกลงกนภำยหลงสญญำหมดอำยแลว เพรำะมเชนนนสญญำนจะไมใชสญญำลสซงแตเปนสญญำเชำซอ15

2.1.3.3 สญญำขำยและเชำกลบคน (Sale and Lease Back) 16 เปนกำรขำยและเชำกลบคน เกดขนเมอบรษทท ำกำรขำยทรพยสนทตนเปนเจำของ

ใหกบบรษทอนและท ำกำรเชำคนกลบมำในทนท ในกำรขำยและเชำกลบคนนมลกษณะทส ำคญ 2 ประกำร คอ

1. ผเชำจะไดรบเงนสดจำกกำรขำยทรพยสนนน 2. ผเชำจะท ำกำรจำยคำเชำเปนงวด ๆ ตำมระยะเวลำกำรใชทรพยสนน

14 แหลงเดม. น. 31. 15 แหลงเดม. น. 113. 16 Stephen A.Ross, Randolph W.Westerfield, Jefferey Jaffe. p. 595.

DPU

14

2.1.3.4 สญญำเชำภำระผกพน (Leveraged Leases) 17 กำรเชำโดยผใหเชำหำเงนมำซอทรพยสนโดยกยมมำเปนสญญำทมผเกยวของ 3 ฝำย

คอ ผ เชำ ผให เชำและผใหก เปนสญญำเชนเดยวกบสญญำอน ๆ คอ ผ เชำไดใชประโยชน ในทรพยสนและท ำกำรช ำระคำเชำเปนงวด ๆ โดยผใหเชำเปนผซอทรพยสนและสงมอบทรพยสนนนใหแกผเชำ อกทงเกบเงนทจำยส ำหรบสญญำเชำ อยำงไรกตำมผใหเชำจะลงทนไมเกนกวำ 40-50 เปอรเซนตของรำคำซอ สวนทเหลอผใหกจะจดหำเงนทนเอง และผใหกจะไดรบดอกเบย จำกผใหเชำ ผใหเชำไมมภำระหนตอผใหกในกรณทมกำรผดสญญำ อยำงไรกตำมผใหกจะไดรบกำรคมครอง 2 ทำง คอ

1. ผใหกเปนผครอบครองทรพยสนนน ๆ 2. ในกรณทมกำรผดสญญำกยม ผใหกจะไดรบช ำระคำเชำโดยตรง 2.2.3.5 สญญำเชำเพอไดรบกรรมสทธในทรพยสน (The Capital Lease)18 กำรเชำจะตองมโครงสรำงทจะตองโอนกรรมสทธในเครองอปกรณ จำกผใหเชำไปยง

ผเชำเมอสนสดระยะเวลำกำรเชำ ผเชำมทำงเลอกทจะซอเครองอปกรณในรำคำถกระยะเวลำกำรเชำทไมสำมำรถบอกเลกได คอ ระยะเวลำทไมต ำกวำรอยละ 75 หรอมำกกวำอำยกำรใชงำนในเครองอปกรณหรอประมำณวำเพงเ รมท ำกำรเชำนนเอง รำคำต ำสดของสญญำเชำจะตองเทำกบ รำคำทเหมำะสมกบรำคำในทองตลำด หรอมำกกวำรอยละ 90 ของรำคำตลำด

2.1.3.6 สญญำเชำลงทนโดยตรง (Direct or Single Investor Lease) 19 เปนกำรเชำทผเชำเชำทรพยสนจำกผใหเชำโดยทรพยสนนน ไมเคยเปนของผเชำมำ

กอน ตำงกบกรณของสญญำขำยและเชำกลบคน (Sale and Lease Back) ทรพยสนนนผใหเชำอำจจะเปนผผลตเองหรอซอมำจำกผผลตอกตอหนงกได ในกำรเชำแบบนผใหเชำมกจะเปนเจำของโรงงำนผผลตทรพยสนนนเองหรอสถำบนกำรเงน ธนำคำรพำณชย หรอบรษททประกอบธรกจ กำรเชำกได

อยำงไรกตำมในปจจบนนรปแบบสญญำลสซงมกท ำกนแบบลสซงทำงกำรเงน (Financial Lease) และลสซงด ำเนนงำน (Operating Lease) ทงนเนองจำกสำมำรถตอบสนองควำมตองกำรทำงธรกจของผประกอบกำรหรอผลงทนไดมำกทสด ผประกอบกำรหรอ ผลงทนช ำระคำเช ำ เปนงวด ๆ ตำมก ำลงทรพยของตน โดยไมตองช ำระเงนจ ำนวนมำกในครำวเดยว

17 Ibid. p. 595. 18 เนตรนภำ บญค ำ. (2539). แนวทางการพฒนาธรกจลสซงในเชงนตศาสตร. น. 20-23. 19 แหลงเดม. น. 22.

DPU

15

อกทงผประกอบกำรหรอผลงทนไมตองกงวลถงควำมเสอมของทรพยสนท เชำตำมระยะเวลำ ของกำรใชงำนอกดวย

กำรประกอบธรกจลสซงนนสวนมำกมกเปนกำรใหเชำตวเครองจกรหรอทรพยสนใหม ไมใช เพยงแต เครองอปกรณ เทำนน แตกมบำงกรณทมกำรลสซง อปกรณของเครองจกร แตมกไมคอยไดรบควำมนยมเทำใดนก เนองจำกกำรใหลสซงเครองอปกรณมขอดและขอเสย (Leasing Equipment)20 ดงมรำยละเอยดตอไปน

1. สญญำเชำมผลดตอกำรจดหำมำของกระแสเงนสด ส ำหรบบรษททสำมำรถ ใชเงนทนหมนเวยนเพมเตมส ำหรบทำงเลอกทใหผลก ำไร ซงกระแสเงนสดนอำจจะดกวำ วธกำรจดหำเงนทนประเภทอน

2. โดยภำพรวม คำใชจำยในเงนทนของสญญำเชำอยในระดบทสงแตผลก ำไรของทนทวไปอำจมคำใชจำยเพมเตมทสรำงภำระมำกกวำเดมได

3. กรรมสทธในทรพยสนอำจไมใชสงส ำคญ 4. ลสซงไมไดชวยใหประหยดภำษ เพยงแคยดระยะเวลำออกไปเทำนน 5. กำรเลอกซอควรจะรวมอย ในสญญำเชำ เท ำนน หลงจำกทมกำรพจำรณำ

อยำงรอบคอบถงควำมเสยงทเกยวของแลว 6. ขอก ำหนดกำรเสอมคำของใบเรยกเกบภำษใหมท ำใหกระแสเงนสดดขน แตกำรเชำ

อำจมประโยชนมำกกวำกำรซอ 7. ขอดของกำรเชำมหลำยประกำร ซงอำจมควำมส ำคญแกผเชำในกรณพเศษ 8. ลสซงเปนชองทำงกำรกระจำยผลก ำไร ซงไมตองกำรใชเงนลงทนจำกเงนทน

ของตวผผลตเอง 9. ลสซ งคำดวำนำจะถกน ำมำใชมำกขนในกำรจดหำ เงนทน อตสำหกรรม

และเครองมอทำงกำรตลำดทเปนประโยชนกบเทคโนโลยอตสำหกรรมและสงคมโดยรวม 2.1.4 ประเภทของกำรประกอบธรกจลสซงทประเทศไทยน ำมำปฏบตในกำรประกอบธรกจ

ลสซงรถยนต กำรประกอบธรกจลสซงรถยนตนนแมจะมหลำยประเภทแตกไดรบควำมนยมและ

น ำมำปฏบตในกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตในประเทศไทยเพยง 2 ประเภท คอ 2.1.4.1 ลสซงทำงกำรเงน (Financial Lease) เปนลสซงทสำมำรถชวยใหผประกอบกำร

หรอผลงทนมสภำพคลองในกำรบรหำรกจกำร ซงมลกษณะคลำยคลงกบกำรเชำซอธรรมดำทวไป

20 Frank K.Griesinger. (1963) . “Pros and Cons of Leasing Equipment” Harvard Business Review: Leasing. pp. 49-50.

DPU

16

แตจะมขอแตกตำงจำกสญญำเชำธรรมดำทวไป คอ ทรพยสนทน ำใหเชำประเภทนมกเปนทรพยสนทมรำคำสง กำรเชำจะมกำรก ำหนดระยะเวลำไวเปนทแนชดและมระยะเวลำกำรเชำทนำน แตไมเกนไปกวำอำยกำรใชงำนของทรพยสนนน ๆ ควำมรบผดชอบในกำรดแลและบ ำรงรกษำทรพยสนเปนหนำทของผเชำ อกทงผเชำจะเลกสญญำเพยงฝำยเดยวกอนครบก ำหนด กำรเชำมได ซงผประกอบธรกจลสซงรถยนตในประเทศไทยสวนใหญมกจดท ำสญญำลสซงประเภทลสซง ทำงกำรเงนมำกกวำ

2.1.4.2 ลสซงด ำเนนงำน (Operating Lease) เปนลสซงททรพยสนทน ำมำใหเชำ จะเปนทรพยสนทมกำรเปลยนแปลงอยำงรวดเรว ก ำหนดระยะเวลำของกำรใหเชำจะเปนกำรเชำ ในระยะสน ควำมรบผดชอบในกำรดแลและบ ำรงรกษำทรพยสนเปนหนำทของผใหเชำ อกทง ในกำรเลกสญญำ คสญญำสำมำรถเลกสญญำกอนครบก ำหนดได แตจะตองมกำรบอกกลำวลวงหนำแกอกฝำยหนงเปนระยะเวลำพอสมควรกอน เชน รถยนตประจ ำต ำแหนงส ำหรบขำรำชกำรระดบสงในประเทศไทย 2.2 ลกษณะและการด าเนนการเกยวกบลสซงรถยนต

ธรกจลสซงรถยนตเปนธรกจทเปนแหลงระดมเงนทนแหงใหม โดยกำรใหเชำรถยนต ผประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนไดทงบรษทลสซงโดยตรงหรอผประกอบธรกจขำยรถยนตและประกอบธรกจลสซงรถยนตควบคไปดวย ผประกอบธรกจลสซงรถยนตจะเปนผใหเชำรถยนต ตำมวตถประสงคของผเชำ ซงรถยนตทน ำมำใหเชำนน ผเชำจะเปนผเลอกจำกผผลตหรอผจดจ ำหนำยดวยตนเอง เมอผเชำเลอกไดแลว ผใหเชำกจะตดตอขอซอรถยนตเหลำนนจำกผผลตหรอ ผจ ำหนำยรถยนตแลวน ำมำใหผเชำท ำกำรเชำ ผเชำจะตองรบควำมเสยงในควำมช ำรดบกพรอง และมหนำทซอมแซมรถยนตเองสญญำลสซงจะมระยะเวลำกำรเชำทนำนแตไมเกนไปกวำอำยของรถยนตทเชำนน ระยะเวลำในกำรเชำโดยประมำณคอ 3-5 ป อกทงผเชำจะเลกสญญำกอนก ำหนดมไดลกษณะทส ำคญของสญญำลสซงรถยนต คอ ผเชำมไดมงหวงในกำร เขำถอกรรมสทธในตวรถยนตทเชำ 2.2.1 กำรด ำเนนกำรเกยวกบลสซงรถยนต

ขนตอนกำรด ำเนนกำรเกยวกบลสซงรถยนตนน โดยทวไปลสซงจะมขนตอน ในกำรด ำเนนกำร ดงตอไปน21

21 ลดดำ โภคำสถตย. (2532, กนยำยน). “ธรกจกำรใหเชำสนคำทนแกผประกอบกำร Leasing กบ

ภำษมลคำเพม.” สรรพากรสาสน, 36(9). น. 82-83.

DPU

17

1. ผบรโภคหรอผเชำ (Lessee) จะมำตดตอกบผประกอบธรกจลสซงรถยนต คอ ผใหเชำ (Lessor)

2. ผประกอบธรกจลสซงมำตดตอกบผประกอบกำรรถยนต 3. ในทำงปฏบตแลว มกมกำรตดตอผำนตวแทน (Agent) เมอผประกอบธรกจลสซงรถยนตตกลงทจะด ำเนนกำรใหสนเชอแกผเชำทรพยสน

แบบลสซงทงสองฝำยกจะมำท ำสญญำกนตอไป โดยมขนตอนกำรด ำเนนกำรดงตอไปน 1. กอนมกำรท ำสญญำลสซงรถยนต ผบรโภคหรอผเชำทตองกำรจะท ำสญญำลสซงรถยนตจะตดตอกบผผลตหรอผจ ำหนำย

รถยนตเพอทจะก ำหนดประเภทของรถยนต จำกนนจะตดตอกบผประกอบธรกจลสซงรถยนต เพอสอบถำมรำยละเอยดตำง ๆ ในกำรขอเชำรถยนต โดยแจงวตถประสงคของตนและขอมลทใชประกอบในกำรพจำรณำของธรกจลสซงรถยนต อนไดแก

1) ชนดของรถยนต และรำยละเอยดเกยวกบประสทธภำพและอำยกำรใชงำน ของรถยนต

2) ระยะเวลำกำรเชำ ซงอำจก ำหนดจำกอำยกำรใชงำนของรถยนตดวยและก ำหนดระยะเวลำเชำทผเชำตองกำร ซงอำจจะแตกตำงกบอำยเวลำทค ำนวณจำกอำยกำรใชงำน ของรถยนต ปกตอยระหวำง 2-7 ป ทงนจะขนอยกบประเภทของรถยนตดวย ชอผผลตหรอตวแทนทขำยรถยนต

3) รำยละเอยดโครงกำรและฐำนะกำรเงนของผเชำ 2. มกำรตกลงท ำสญญำลสซงรถยนต เมอผประกอบธรกจลสซงไดพจำรณำรำยละเอยดขนตนแลว เหนสมควรใหกำร

สนบสนนทำงกำรเงนแกผเชำ ผประกอบธรกจลสซงรถยนตจะตดตอกบบรษทผผลตรถยนต หรอผจ ำหนำยรถยนต เพอขอทรำบรำคำจ ำหนำยและเงอนไขในกำรจำยเงนคำรถยนตทผประกอบธรกจเปนผซอ ขอมลตำง ๆ เหลำน ผประกอบธรกจลสซงรถยนตจะน ำมำค ำนวณในกำรก ำหนดรำยละเอยดเกยวกบระยะเวลำเชำ คำเชำ หรอจ ำนวนเงนทตองจำยในกำรท ำสญญำลสซงรถยนตและเงอนไขอน ๆ เชน ทำงเลอกเมอสนสดสญญำ เปนตน ตำมลกษณะของกำรเชำและประเภท ของรถยนต เมอผเชำยอมรบเงอนไขตำง ๆ จงจะมกำรท ำสญญำลสซง

3. ตดตำมบงคบเพอใหมกำรปฏบตภำยหลงกำรท ำสญญำลสซงรถยนต เมอไดมกำรท ำสญญำเรยบรอยแลว ผประกอบธรกจลสซงรถยนตจะสงซอรถยนต

ตำมทผประกอบกำรหรอผเชำตองกำร และใหผผลตหรอผจ ำหนำยรถยนต ท ำกำรสงมอบรถยนตตอผเชำโดยตรง และผเชำจะเรมจำยคำเชำและปฏบตตำมสญญำเชำ โดยระหวำงอำยของสญญำ ผเชำจะตองรบผดชอบเกยวกบกำรดแลและบ ำรงรกษำรถยนต หำกมกำรช ำรดเสยหำยของรถยนต

DPU

18

ในระหวำงกำรเชำ ผเชำจะตองรบภำระซอมแซมหรอชดใชคำเสยหำย ดงนนธรกจลสซงจะตอง จดใหมกำรท ำสญญำประกนภยรถยนตดวย โดยผเชำเปนผจำยคำธรรมเนยมประกนภย

4. กระบวนกำรบงคบตำมสญญำเมอสนสดอำยสญญำกำรเชำ กรรมสทธในรถยนตจะขนอยกบขอตกลงในสญญำ โดยผเชำมสทธเลอกทจะเชำตอ

หรอสงคนรถยนต หรอซอรถยนต กรณทผเชำขอเชำตอคำเชำในสญญำตอไปจะคงเหลอประมำณรอยละ 10 ของคำเชำของสญญำแรก และในกรณทผ เชำเลอกทจะซอรถยนตท เชำมำนน เปนกรรมสทธ รำคำขำยทธรกจลสซงก ำหนดขนเมอสนสญญำจะเปนรำคำต ำมำก ทงนเพรำะ ผประกอบธรกจลสซงไดค ำนวณตนทนคำรถยนตทซอมำรวมไวในคำเชำครงแรกแลว

ส ำหรบเนอหำส ำคญของสญญำลสซงรถยนต กำรตดตำมบงคบเพอใหมกำรปฏบตภำยหลงกำรท ำสญญำ และกระบวนกำรบงคบตำมสญญำเมอสนสดอำยสญญำกำรเชำวำตองมรำยละเอยดอยำงไรนน ผเขยนจะไดน ำกลำวไวในบทท 3 ตอไป

ซงกำรด ำเนนกำรในกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตน ยงสำมำรถจ ำแนก ไดเปน 2 ประเภท22 คอ

1. กำรประกอบธรกจลสซงกรณทผใหเชำและผเชำมสถำนประกอบกำรในประเทศเดยวกน (Domestic and International Leasing)

เปนกำรเชำอปกรณสนคำโดยผใหเชำมสถำนประกอบกำรในประเทศหนงและผเชำ มสถำนประกอบกำรในประเทศเดยวกน เชนนคอลสซงในประเทศ (Domestic Leasing) ซงสำมำรถตดตอกบตำงประเทศกได ตวอยำงเชน ในกรณทผผลตมสถำนประกอบกำรอยอกประเทศหนง หรอผใหเชำมบรษทลกทตงขนมำเปนบรษทอยในตำงประเทศ ท ำธรกจลสซงกนกยงถอวำเปนลสซงในประเทศ (Lease Domestic)

2. กำรประกอบธรกจลสซงระหวำงประเทศ (Cross Border Lease) เปนกำรเชำเครองอปกรณโดยทผใหเชำมสถำนประกอบกำรอยในประเทศหนง

และผเชำอยในอกประเทศหนง เชนนเปนทรกนดวำเปนกำรเชำระหวำงประเทศ (Cross Border Leasing) โดยปกตแลวลสซงมกเปนกำรท ำธรกรรมเชงพำณชยทว ๆ ไปแตมสงทกอใหเกด ควำมยงยำกหลำยประกำรโดยเฉพำะอยำงยงถำผผลตเครองอปกรณเปนประเทศทสำมมแหลงเงนทนในประเทศทสอปสรรคทจะเกดขนในกำรเชำขำมชำตกคอสงเหลำน

1) กำรใชกฎหมำย 2) ควำมเสยงเรองเงนตรำ 3) อตรำแลกเปลยนเงนตรำตำงประเทศ

22 แหลงเดม. น. 22-23.

DPU

19

4) ขอก ำหนดเกยวกบภำษน ำเขำ และภำษออก 5) ควำมยงยำกในกำรบงคบใช 6) ควำมแตกตำงในระบบบญช แมจะมสงเหลำนเปนอปสรรคกตำม มกำรลสซงขำมชำตมำกมำย ทประสบควำมส ำเรจ

เรมจำกกำรเจรจำตกลงเรองลกษณะของกฎหมำย และภำษทจะใช ในกำรลสซงระหวำงประเทศ ในปจจบนลสซง ถอไดวำ เปนทยอมรบในระหวำงประเทศมำกขน เนองจำก

ประเทศตำง ๆ เลงเหนวำกำรประกอบธรกจลสซงเปนกำรประกอบธรกจทส ำคญ ดงนนจงไดม กำรจดท ำอนสญญำระหวำงประเทศขนมำเพอรองรบกำรประกอบธรกจลสซงระหวำงประเทศข นคอ อนสญญำวำดวยลสซงทำงกำรเงนระหวำงประเทศ (UNIDROIT Convention on International Financial Leasing) ซงอนสญญำฉบบนไดมกำรจดท ำขนเนองจำกลสซงทำงกำรเงนเปนธรกจ ทคอนขำงใหม ดงนนระบบกฎหมำยของประเทศตำง ๆ สวนใหญจะไมยอมรบวำเปนเอกเทศสญญำทำงธรกจประเภทใหม (Sui Genesis) แตจะใชหลกเกณฑของเอกเทศสญญำในเรองซอขำย ฝำกทรพย กยม เชำทรพย และเชำซอ มำบงคบใชกบสญญำลสซง ผลทสดในทำงกฎหมำย ผใหเชำ (Lessor) ซงมกจะมกรรมสทธ (Ownership) ในอปกรณสนคำ กจะตองรบผดในควำมช ำรดบกพรองของอปกรณสนคำทตนสงมอบ (Defective Goods) และในเรองของกำรรอนสทธ (Disturbance) รวมถงควำมรบผดในฐำนะของผผลต (Productivity Liabilities) อกดวย23 และประเทศไทยในป พ.ศ. 2558 จะมกำรเขำสประชำคมอำเซยน (AEC) กจะสงผลใหมนกลงทนของตำงชำตเขำมำลงทนในประเทศไทยเพมมำกขน ยอมสงผลใหมกำรประกอบธรกจลสซงเพมขน ซงในประเทศไทย ไดมกำรอนญำตใหคนตำงดำวประกอบธรกจกำรใหบรกำรใหเชำแบบลสซงได โดยจดเปนกำรประกอบธรกจตำมบญชสำม (21) ทำยพระรำชบญญตกำรประกอบธรกจของคนตำงดำวถอไดวำเปนกำรประกอบธรกจลสซงระหวำงประเทศ (Cross Border Leasing) นนเอง

2.2.2 ลกษณะทส ำคญของกำรประกอบธรกจลสซงรถยนต24 สญญำลสซงรถยนตเปนสญญำประเภทหนง ในกำรท ำควำมตกลงเขำท ำสญญำกน

ระหวำงคสญญำยอมปรำกฏรำยละเอยดตำง ๆ ทสำมำรถตกลงกนไดตำมหลกกำรท ำสญญำ โดยสำระส ำคญของสญญำลสซงรถยนตนน พจำรณำไดดงน

1. บคคลในสญญำ สญญำลสซงรถยนตนน จะมบคคลทเกยวของในสญญำดวยกน 3 ฝำย ฝำยหนงคอ

ผใหเชำ ซงไดตกลงท ำสญญำกบอกฝำยหนงคอ ผเชำ วำจะใหผเชำไดเชำทรพยสน ซงทรพยสนนน

23 แหลงเดม. น. 124. 24 แหลงเดม. น. 614-615.

DPU

20

จะสงใหแกผเชำโดยฝำยทสำม คอ ผผลตหรอผจ ำหนำย ดงนนกระบวนกำรในสญญำแบบลสซง จะเหนไดวำมสญญำทเกยวของถง 2 สญญำ กลำวคอ สญญำแบบลสซง สญญำหนงซงเกดขนระหวำงผใหเชำกบผเชำ เปนกำรตกลงใหผเชำไดใชหรอไดรบประโยชน ในทรพยสนทเชำและช ำระคำเชำเปนกำรตอบแทน สวนอกสญญำหนง คอ สญญำจดสงสนคำซงเปนทรพยสนอนเปนวตถแหงสญญำเชำ ซงเกดขนระหวำงผใหเชำกบผผลตหรอผจ ำหนำยทรพยสนโดยผใหเชำเขำท ำกำรซอทรพยสนทจะใชในกำรเชำแบบลสซงและท ำควำมตกลงใหผผลตหรอผจ ำหนำยจะตองสงมอบทรพยสนใหแกผเชำ และตองเปนทรพยสนทมสภำพตรงตำมทผเชำก ำหนด

2. ทรพยสนอนเปนวตถแหงสญญำ โดยปกตจะเปนสงหำรมทรพยทมไวใชในกำรลงทน ไดแก เครองจกรและอปกรณ

ตำง ๆ เครองมอ สนคำประเภทคอมพวเตอรหรอรถยนต ฯลฯ โดยใหควำมส ำคญกบวตถประสงคของผเชำวำตองกำรใชประโยชนในดำนไหนหรอใชสอยเพอกำรใดเปนส ำคญ ทรพยสนนน กจะตองมประโยชนตรงตำมวตถประสงคนน และทรพยสนเชนวำนจะไมอยในควำมครอบครองของผขำย เพรำะผใหเชำเปนเพยงผตดตอใหผผลตหรอผจ ำหนำยทรพยสนนนสงมอบทรพยสนทมคณสมบตและลกษณะตรงตำมทผเชำตองกำรใหแกผเชำโดยตรงสวนกรรมสทธในทรพยสนนนเปนของบรษทผใหเชำอยตลอดเวลำกำรเชำ แตเมอสญญำเชำสนสดลง ผเชำมทำงเลอก 2 ประกำร คอ ประกำรทหนง ผ เชำ เลอกซอทรพยสนนนและไดไปซงกรรมสทธในทรพยสนท เชำ หรอประกำรทสองผเชำสงทรพยสนทเชำคนใหแกบรษทผใหเชำ เวนแตจะมกำรตกลงท ำสญญำเชำแบบลสซงกนตอ กไมจ ำเปนตองสงคนทรพยสนนน ผเชำกน ำทรพยสนไปใชประโยชนตอไปตำมทไดท ำสญญำเชำแบบลสซงตอกน

3. วตถประสงคของกำรเชำแบบลสซง ในกำรท ำสญญำแบบลสซง จะเหนไดวำผเชำนนตองกำรทจะใชประโยชนในทรพยสน

เปนหลกโดยมไดตองกำรเปนเจำของ และกำรใชนนจ ำเปนตองใชเปนระยะเวลำคอนขำงนำน สวนฝำยผใหเชำกคอผตองกำรจะประกอบธรกจ โดยมงเนนมำทกำรท ำธรกจลสซงและโดยปกตผ ให เช ำก จะตอง เปนนตบ คคลในรปบรษท ซ งส วนใหญจะมกำรจดต งบ รษทขนมำ เพอกำรประกอบธรกจลสซงเปนกำรเฉพำะ

4. ระยะเวลำกำรใหเชำ ควำมสำมำรถทำงกำรเงนของผเชำและอำยกำรใชงำนของทรพยสนทเชำและประโยชน

ใชสอยทผเชำตองกำร ลวนเปนปจจยในกำรท ำควำมตกลงเรองระยะเวลำวำจะใหสญญำมผลผกพนนำนเพยงใด ปกตโดยทวไปจะก ำหนดกนเปนระยะเวลำอยท 3 ถง 5 ป

DPU

21

5. คำเชำ หนำทของผเชำในกำรช ำระคำเชำในสญญำแบบลสซงนน เปนท ำนองเดยวกบกำรช ำระ

คำเชำในสญญำเชำทรพย กลำวคอ มกำรก ำหนดใหช ำระเปนงวดตำมแตจะตกลงกนวำงวดหนงจะมระยะเวลำยำวนำนแคไหน กำรก ำหนดสถำนทช ำระคำเชำ ฯลฯ แตในเรองสญญำแบบลสซง จะมลกษณะพเศษในเรองคำเชำทแตกตำงจำกสญญำเชำทรพยธรรมดำ คอ ในเรองกำรคดค ำนวณ คำเชำตำมสญญำแบบลสซง คำเชำจะมำจำกกำรน ำเรองตนทนของทรพยสน คำใชจำยของบรษท อตรำผลตอบแทนของบรษท ควำมเสยงตำง ๆ ฯลฯ มำเปนปจจยในกำรค ำนวณดวยซงเปนกำรแสดงใหเหนวำลสซงนนกคอกำรด ำเนนธรกจอยำงหนง จ ำเปนตองประเมนองคประกอบหลำยอยำงเพอใหธรกจด ำเนนไปได

รปแบบกำรช ำระคำเชำ อำจเปนกำรช ำระดวยเงนสดหรอช ำระเปนเชคธนำคำร อำจมกำรจำยเชคลวงหนำกนได ขนกบควำมตกลงกนของบรษทและผ เชำ และคำเชำนนโดยปกต ผเชำกจะบนทกวำเปนคำใชจำยในกจกำรของผเชำนนเอง 2.2.3 กำรขออนญำตและกำรด ำเนนกำรประกอบธรกจลสซงรถยนต

กำรขออนญำตและกำรด ำเนนกำรประกอบธรกจลสซงนน ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมไดมกำรก ำหนดไววำผประกอบธรกจลสซงรถยนตจะตองปฏบตอยำงไรคงมกำรก ำหนดไวเฉพำะกำรจดตงบรษททมลกษณะเปนกำรทวไปไวเทำนน ในกรณท เปนบรษท ทจดทะเบยนทวไปทประสงคจะประกอบธรกจลสซงย งไมมกฎหมำยใด ๆ ก ำหนดถง กำรด ำเนนกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตไว กำรด ำเนนกำรจงเปนไปตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยอนเปนบทกฎหมำยทวไปเทำนน แตในกรณทผประกอบธรกจลสซงเปนสถำบนกำรเงนและทมใชสถำบนกำรเงน (Non-bank) ไดมธนำคำรแหงประเทศไทยและกระทรวงกำรคลงเขำมำก ำกบดแลกำรจดตงกำรประกอบธรกจลสซ งรถยนตโดยกระทรวงกำรคลงเลงเหนวำ กำรประกอบธรกจลสซงมควำมส ำคญ จงมประกำศของกระทรวงกำรคลง เรอง กจกำรทตองขออนญำตตำมขอ 5 แหงประกำศของคณะปฏวต ฉบบท 58 (เรอง สนเชอสวนบคคลภำยใตกำรก ำกบ) ออกมำ ซงประกำศกระทรวงกำรคลงฉบบนไดมกำรประกำศในรำชกจจำบเบกษำเลม 122 ตอนพเศษ 43 ง เมอวนท 16 มถนำยน พ.ศ. 2548 โดยอำศยอ ำนำจตำมควำมในขอ 5 ขอ 7 ขอ 8 และขอ 14 แหงประกำศของคณะปฏวต ฉบบท 58 ลงวนท 26 มกรำคม พ.ศ. 2515 โดยเหตผล ในกำรออกประกำศ คอ เพอเปนกำรพทกษรกษำประโยชนของประชำชนและเปนกำรปองกนปญหำจำกธรกจสนเชอสวนบคคลทอำจเกดขนในอนำคต เนองจำกปจจบนธรกจสนเชอสวนบคคลไดมกำรขยำยตว อยำงรวดเรวไปยงผบรโภคในระดบตำง ๆ ประกอบกบในขณะนยงไมมหนวยงำนหรอองคกรใดท ำหนำทดแลธรกจสนเชอสวนบคคลเปนกำรเฉพำะซงตำมประกำศน ไดก ำหนดให

DPU

22

ผทจะประกอบธรกจลสซงจะตองเปนนตบคคลประเภทบรษทจ ำกดหรอบรษทมหำชนจ ำกดและ มทนจดทะเบยนซงช ำระแลวไมต ำกวำหำสบลำนบำท

ซงตำมประกำศของกระทรวงกำรคลงไดก ำหนดลกษณะของผทจะประกอบธรกจลสซงไวเปน 2 ประเภท25 คอ

2.2.3.1 กรณผประกอบธรกจลสซงทเปนสถำบนกำรเงน ตำมประกำศของกระทรวงกำรคลง เ รอง กจกำรทตองขออนญำตตำม ขอ 5

แหงประกำศของคณะปฏวต ฉบบท 58 (เรองสนเชอสวนบคคลภำยใตกำรก ำกบ) ไดก ำหนดให ผประกอบธรกจลสซงทเปนธนำคำรพำณชยและบรษทเงนทน สำมำรถประกอบธรกจสนเชอสวนบคคลไดทนท โดยไมตองขออนญำตจำกรฐมนตรวำกำรกระทรวงกำรคลง เนองจำกเปนธรกรรม ทอยภำยใตพระรำชบญญตกำรธนำคำรพำณชย และพระรำชบญญต กำรประกอบธรกจเงนทน ธรกจหลกทรพย และธรกจเครดตฟองซ เอรอยแลว (ปจจบนพระรำชบญญตนถกยกเลก โดยพระรำชบญญตธรกจสถำบนกำรเงน พ.ศ. 2551)

2.2.3.2 กรณผประกอบธรกจลสซงทมใชสถำบนกำรเงน (Non-bank) ตำมประกำศของกระทรวงกำรคลง เรอง กจกำรทตองขออนญำตตำมขอ 5 แหง

ประกำศของคณะปฏวต ฉบบท 58 (เรองสนเชอสวนบคคลภำยใตกำรก ำกบ) ไดก ำหนดให ผประกอบธรกจลสซงทมใชสถำบนกำรเงน (Non-Bank) ตองไดรบอนญำตจำกรฐมนตรวำกำรกระทรวงกำรคลง โดยใหยนค ำขอผำนธนำคำรแหงประเทศไทย ดงน

1. คณสมบต : ผประกอบธรกจลสซงตองเปนนตบคคลประเภทบรษทจ ำกดหรอบรษทมหำชนจ ำกด ทมทนจดทะเบยนไมต ำกวำ 50 ลำนบำท

2. เอกสำรประกอบกำรยนค ำขอรบอนญำต : ยนแบบฟอรมตำมท ธนำคำร แหงประเทศไทยก ำหนดพรอมกบเอกสำรกำรพจำรณำอยำงนอยประกอบดวยส ำเนำใบส ำคญแสดงกำรจดทะเบยน ส ำเนำหนงสอบรคณหสนธ ส ำเนำขอบงคบ ส ำเนำทะเบยนผถอหน นอกจำกน ใหแจงชอ ประวตกำรท ำงำนและคณวฒของกรรมกำรและผสอบบญช พรอมทงส ำนกงำนสำขำและสถำนทตงของส ำนกงำนสำขำ (ถำม)

3. สถำนทยนค ำขอรบอนญำต : สำยก ำกบสถำบนกำรเงนธนำคำรแหงประเทศไทย กรงเทพมหำนคร หรอ ส ำนกงำนภำคของธนำคำรแหงประเทศไทยทกแหงคอ ส ำนกงำนภำคเหนอ (เชยงใหม) ส ำนกงำนภำคตะวนออกเฉยงเหนอ (ขอนแกน) และส ำนกงำนภำคใต (สงขลำ)

25 ธนำคำรแหงประเทศไทย (ธปท.). (2548). การก ากบธรกจสนเชอสวนบคคล. สบคนเมอ 8 มนำคม

2557, จำก http://www.bot.or.th/Thai/PressAndSpeeches/Press/News2548/n1748t.pdf

DPU

http://www.bot.or.th/Thai/PressAndSpeeches/Press/News2548/n1748t.pdf%20%20เมอ

23

4. กำรยนค ำขอรบอนญำตประกอบธรกจ : ผประกอบธรกจรำยเดมทประกอบธรกจในวนท 17 มถนำยน 2548 สำมำรถประกอบธรกจตอไปได โดยตองยนค ำขอรบอนญำตตอ ธนำคำรแหงประเทศไทยภำยใน 60 วน นบแตวนท 17 มถนำยน 2548 ทงนหำกผประกอบธรกจ มทนจดทะเบยนต ำกวำ 50 ลำนบำท ใหจดทะเบยนเพมทนและเรยกช ำระทนเพมใหครบถวนภำยใน 6 เดอน นบแตวนท 17 มถนำยน 2548 ในกรณผประกอบธรกจรำยใหม ทยงไมไดมกำรใหสนเชอสวนบคคล แตสนใจทจะประกอบธรกจสนเชอสวนบคคล เมอไดรบอนญำตจำกรฐมนตรวำกำรกระทรวงกำรคลง

จำกกำรศกษำกฎ ระเบยบ ประกำศตำง ๆ ทเกยวของกบกำรขออนญำตประกอบธรกจลสซงของประเทศไทยแลวท ำใหทรำบวำในกรณทผประกอบธรกจลสซงเปนบรษททวไปทจดทะเบยนตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยรวมทงตวผผลตรถยนตเองสำมำรถประกอบธรกจลสซงไดโดยทไมตองขออนญำตหรอไมมองคกรใด ๆ เขำมำก ำกบดแล สวนผประกอบธรกจลสซงทเปนสถำบนกำรเงนและทมใชสถำบนกำรเงน (Non-bank) จะมธนำคำรแหงประเทศไทยและกระทรวงกำรคลงเขำมำก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซง ในกรณทผประกอบธรกจลสซง เปนสถำบนกำรเงนสำมำรถประกอบธรกจลสซงไดทนทโดยไมตองขออนญำตจำกรฐมนตรวำกำรกระทรวงกำรคลงกอน แตในกรณทผประกอบธรกจลสซงมใชสถำบนกำรเงน (Non-bank) ผทจะประกอบธรกจลสซงรถยนตจะตองเปนนตบคคลตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย โดยจะตองเปนนตบคคลประเภทบรษทจ ำกดและบรษทมหำชนจ ำกดเทำนน หำงหนสวนไมอำจประกอบธรกจลสซงรถยนตได อกทงจะตองมทนจดทะเบยนซงช ำระแลวไมต ำกวำ 50 ลำนบำท 2.2.4 กำรจดท ำสญญำลสซงรถยนตและกำรตกลงในขอสญญำสวนสำระส ำคญ

สญญำลสซงมลกษณะทคลำยคลงกบสญญำเชำทว ๆ ไป กำรจดท ำสญญำจงมกำรก ำหนดสทธและหนำทของคสญญำไว ดงนนสทธหนำทของคสญญำตำมสญญำลสซงบำงประกำรจงมลกษณะเชนเดยวกบสญญำเชำทว ๆ ไป ดงน26

1. หนำทของผเชำในกำรช ำระคำเชำลวงหนำ 2. หนำทของผเชำในกำรช ำระรำคำคำเชำเปนงวด ๆ โดยคำเชำในสญญำประเภทน

มไดเปนแตเพยงคำใชประโยชนในตวทรพย เทำนน แตเปนรำคำของทรพยสนทใหเชำบวกดวยผลประโยชนตอบแทนทบรษทฯ

เรยกเกบ 3. หนำทของผเชำในกำรช ำระคำปรบกรณผดนดไมช ำระคำเชำ ตองก ำหนดโดย

ชดแจง

26 ศนนทกรณ (จ ำป) โสตถพนธ ก (2554). ค าอธบายเชาทรพย-เชาซอ. น. 232-234.

DPU

24

กรณนจงเปนเบยปรบอนสบเนองจำกกำรไมช ำระหนของผเชำ ซงประกำศฉบบนก ำหนดกรอบไววำตองไมเกนอตรำดอกเบยเงนใหกยมทบรษทเงนทนสำมำรถเรยกไดตำมกฎหมำยในกำรท ำสญญำเชำ

4. หนำทของผเชำทหำมน ำทรพยสนนนไปใหเชำชวง ดวยสภำพททรพยสนทใหเชำนนเปนทรพยสนประเภททน กำรแบงใหผอน

เชำหรอกำรเชำชวงกคงเปนไปดวยควำมยำกล ำบำกเปนประกำรแรก ในประกำรตอไป ผลงทนหรอผใหเชำตองลงทนในทรพยสนทใหเชำจ ำนวนคอนขำงสง ซงหำกปลอยใหผเชำเอำไปใหเชำชวงได โอกำสททรพยทใหเชำอำจเสอมสภำพเรวกวำทก ำหนดกจะเกดขนไดและกจะเปนผลเสยแกผลงทนซงยงเปนของเจำของทรพยอย

5. ผใหเชำสำมำรถบอกเลกสญญำได เมอผเชำผดนดไมช ำระคำเชำสองงวด ตด ๆ กน หรอเมอผเชำกระท ำผดสญญำในขอทเปนสวนส ำคญ เงอนไขของกำร

เลกสญญำในลกษณะน สอใหเหนวำสญญำเชำทรพยสน แบบลสซง เปนสญญำทผประกอบธรกจซงเปนผเชำเองไดจำยเงนกอนเปนคำเชำลวงหนำไปแลว ทงคำเชำรำยงวดทช ำระกสงกวำ คำใชทรพยธรรมดำ ดงนนกำรทจะยอมใหผเชำเลกสญญำไดงำย ๆ เพยงเพรำะผเชำผดนดช ำระคำเชำเพยงงวดเดยวกดหรอผดสญญำในเรองเลก ๆ นอย ๆ กดกอำจท ำใหผเชำเสยเปรยบหรอไมเปนธรรมกบผเชำได ทงยงไมเปนผลดตอเศรษฐกจดวย เพรำะอำจท ำใหผเชำซงเปนผประกอบกำรขำดเครองจกรในกำรด ำเนนงำนและอำจท ำใหกำรประกอบกำรตองหยดชะงกหรอตองเลกกจกำร

นอกจำกสทธหนำทของคสญญำอนมลกษณะคลำยคลงกบสญญำเชำโดยทว ๆ ไปแลว ยงมสทธหนำทของคสญญำในสญญำแบบลสซงทนอกเหนอจำกสญญำเชำโดยทว ๆ ไป ดงน27

1. กำรวำงเงนเพอประกนกำรเชำ โดยปกตแลวผเชำกยอมตองมหนำทดแลรกษำและสงวนทรพยสนทเชำเชนเดยวกบ

ผเชำตำมสญญำเชำทรพย ดงนนในสญญำเชำแบบลสซง ตวทรพยสนเองจงเปรยบเสมอนหลกประกนในตวเองใหแกบรษท เพรำะบรษทผใหเชำคอผมกรรมสทธในทรพยสนนน ถำผเชำ ไมดแลรกษำทรพยสนใหดจนทรพยสนเกดควำมเสยหำย บรษทยอมใชอ ำนำจแหงเจำของกรรมสทธเรยกรองใหผเชำรบผดในควำมเสยหำยอนเกดแกทรพยสนทท ำกำรเชำแบบลสซงได นอกจำกน ถำบรษทประเมนแลวพบวำมควำมเสยงทไมท ำใหเกดควำมไมมนใจ บรษทยอมขอให ผเชำวำงเงนประกนกำรเชำจ ำนวนหนง (โดยปกตมจ ำนวนเทำกบรำคำทรพยสน ทผเชำตองช ำระใหแกผใหเชำเมอตดสนใจซอทรพยสนนน) เพอกรณทวำหำกผเชำผดนดหรอกอใหเกดควำม

27 แหลงเดม. น. 616-617.

DPU

25

เสยหำย บรษทสำมำรถหกเงนประกนนใชช ำระหนหรอเยยวยำควำมเสยหำยใด ทอำจเกดขนได รวมทงบรษทอำจก ำหนดเบยปรบเปนกำรเฉพำะดวยกได นอกเหนอจำกกำรใหผเชำวำงเงนประกน

2. กำรประกนในทรพยสน ผเชำมหนำทตองจดใหมกำรประกนภยในทรพยสนทเชำแบบลสซงโดยระบผใหเชำ

เปนผรบประโยชนตำมสญญำประกนภย ซงปกตบรษทผใหเชำจะระบบรษทประกนภยและ ระบวงเงนทเอำประกนภยทผเชำมหนำทดวย

3. กำรมกรรมสทธในทรพยสน เมอสญญำสนสดลง ผเชำมสทธในกำรเลอกทจะเปนเจำของทรพยสนทท ำกำรเชำ

แบบลสซงหรอไมกได ถำผเชำตองกำรมกรรมสทธในทรพยสนนน กตองท ำกำรซอจำกผใหเชำ หรอถำไมตองกำรกตองสงคนทรพยสนนนในเมอสญญำสนสดลง ถอเปนหนำทของผ เชำ ทตองสงคนทรพยสน เวนแตจะมกำรท ำสญญำเชำแบบลสซงกนตอ บำงควำมเหนอำจกลำววำ ถอเปนสทธในกำรใหผเชำมทำงเลอก 3 ทำง คอ ขอซอทรพยสนนนเปนกรรมสทธหรอสงมอบทรพยสนนนคนหรอท ำสญญำเชำตอ ซงทำงเลอกทง 3 ทำงน จะตองตกลงกนเมอสนสดสญญำเชำแลวเทำนน หรออกควำมเหนหนงเหนวำผ เชำยงมทำงเลอกอกทำง คอ กำรขำยทรพยสนนน ใหแกบคคลทสำม กลำวคอ ผเชำตองเปนผตดตอหำบคคลทสำมทจะรบซอทรพยสนทเชำแทนทตนจะตองรบซอหรอเชำตอในเมอหมดสญญำเชำ บำงบรษทเมอผ เชำตดตอหำผซอไดแลว บรษทจะมอบเงนคนใหผเชำรอยละ 95 ของรำคำทขำยตอใหบคคลทสำม เปนตน

4. กำรเลกสญญำ ผเชำนนจะบอกเลกสญญำ โดยขอเลกสญญำแตฝำยเดยวในระหวำงทสญญำยงมผล

บงคบอยไมได ในกำรประกอบธรกจลสซงผประกอบกำรมกจะจดท ำสญญำลสซงขนมำอนมลกษณะ

เปนสญญำมำตรฐำน ทมกำรก ำหนดขอสญญำตำง ๆ ขนมำมำกมำยโดยทผเชำไมสำมำรถโตแยงเนอหำในสญญำลสซงนนได ซงในสญญำลสซงไดมกำรก ำหนดเนอหำของสญญำขนมำบำงสวน มลกษณะทคลำยคลงกบสญญำมำตรฐำนทวไป แตบำงสวนกมลกษณะ ทส ำคญแตกตำงกบ สญญำตำง ๆ ทวไป จำกกำรศกษำตวอยำงของสญญำลสซงรถยนต ท ำใหทรำบถงขอสญญำในสวนทเปนสำระส ำคญ คอ

1. ลกษณะของลสซงรถยนตและสทธหนำทของคสญญำ สญญำลสซงรถยนตเปนสญญำสองฝำย ถอเปนสญญำตำงตอบแทนอยำงหนง ทคสญญำตำงฝำยตำงมสทธและหนำทตอกน สญญำลสซงรถยนตทมกนยมท ำลสซง

กน ม 2 ประเภทคอ ลสซงทำงกำรเงน (Financial Lease) และลสซงด ำเนนงำน (Operating Lease)

DPU

26

โดยลกษณะของสญญำลสซงจะเปนกำรทผใหเชำตกลงทจะซอรถยนตใหมดวยคำใชจำยของตนเองตำมวตถประสงคของผเชำทไดท ำกำรตดตอและเลอกไวแลวจำกผขำยรถยนต ผ เชำมหนำท ในกำรช ำระเบยประกนภยรถยนตโดยผใหเชำเปนผ รบผลประโยชนตำมสญญำประกนภย สวนผใหเชำมหนำทรบผดชอบบรรดำคำใชจำยในกำรซอมแซม และกำรบ ำรงรกษำรถยนตทเชำ อนเกดจำกกำรทผเชำไดปฏบตตำมค ำแนะน ำของผผลตรถยนตทเชำเกยวกบกำรใชประโยชน

2. ระยะเวลำในกำรเชำ กำรช ำระหนและก ำหนดเวลำช ำระหน ระยะเวลำในกำรเชำรถยนตตำมสญญำลสซง คสญญำจะมก ำหนดระยะเวลำกำรเชำไว

เปนทแนนอน โดยทวไปจะมกำรก ำหนดระยะเวลำกนไวท 1 ป ถง 4 ป หรอ 48 เดอน และมกำรก ำหนดคำเชำเปนไปตำมทก ำหนดในสญญำลสซงรถยนต ซงผเชำจะตองช ำระคำเชำแกผใหเชำ ทกเดอนตำมก ำหนดระยะเวลำทไดตกลงกนไว โดยกำรโอนคำเชำเขำบญชธนำคำรของผใหเชำหรอช ำระคำเชำ ณ ทท ำกำรของผใหเชำกไดตำมแตจะตกลงกนไว

3. กำรเรยกดอกเบยและคำตอบแทน กำรเ รยกค ำตอบแทนกำรเช ำรถยนตตำมสญญำไดมกำรรวมภำษมลค ำ เพ ม

คำเบยประกนภย คำใชจำยในกำรตอทะเบยน และคำใชจำยอน ๆ ไวในคำเชำรถยนตดวยซงหำกมกำรเปลยนแปลงอตรำภำษมลคำเพม คำเชำตำมสญญำจะมกำรเปลยนแปลงไปตำมอตรำภำษมลคำเพมทเปลยนแปลงไป กำรเรยกดอกเบยตำมสญญำลสซงจะมกำรก ำหนดดอกเบยกนไวตำมทคสญญำไดตกลงกน

4. กำรผดนดและผลของกำรผดนด หำกผเชำไมช ำระคำเชำภำยในระยะเวลำทก ำหนดไวตำมสญญำ ผเชำไดชอวำผดนด

ผเชำตองช ำระดอกเบยในระหวำงผดนดใหแกผเชำในอตรำรอยละ 15 ตอปของคำเชำ ทคำงช ำระ นบแตวนทคำงช ำระจนถงวนทผเชำช ำระคำเชำคำงช ำระใหแกผใหเชำจนครบถวน

5. กำรสนสดของสญญำ ผเชำไมมสทธบอกเลกสญญำกำรเชำรถยนตตำมสญญำลสซงรถยนต ไมวำทงหมด

หรอแตบำงสวนกอนครบก ำหนดระยะเวลำ 1 ปนบแตวนทท ำสญญำลสซงรถยนตไดเวนแต ผใหเชำเปนฝำยผดสญญำ ในกรณทสญญำลสซงครบก ำหนดระยะเวลำกำรเชำ 1 ปแลวผเชำมสทธทจะบอกเลกกำรเชำรถยนตทเชำไมวำทงหมดหรอบำงสวนได โดยมพกตองแสดงเหตแหงกำร เลกกำรเชำ กำรสนสดของสญญำลสซงรถยนตจะสนสดลงเมอคสญญำฝำยใดฝำยหนงไมปฏบตตำมสญญำ ผเชำคำงช ำระคำเชำถง 2 งวด คสญญำฝำยหนงฝำยใดหยดกจกำรหรอไมด ำเนน กจกำรตอไป ศำลมค ำสงใหฟนฟกจกำรหรอพทกษทรพยหรอเลกกจกำร คสญญำฝำยใดฝำยหนงถกบงคบคดหรอท ำกำรจ ำหนำยจำยโอนทรพยสนหรอคสญญำฝำยหนงฝำยใดไมสำมำรถช ำระหน

DPU

27

ตำมค ำพพำกษำ และผลภำยหลงสญญำสนสดลงเมอมกำรเชำรถยนตกนจนครบก ำหนดตำมระยะเวลำในสญญำลสซงกนแลว โดยทผ เชำมไดตกเปนผผดนดหรอผดสญญำใด ๆ อกทง ไมมเงนใด ๆ คำงช ำระตอผใหเชำ ผเชำมสทธทเชำรถยนตตอหรอจะขอซอรถยนตทเชำคนใด คนหนงหรอทงหมดจำกผใหเชำในรำคำทองตลำดตำมทจะไดตกลงกน ณ วนทครบก ำหนดระยะเวลำ กำรเชำ โดยผเชำมหนำทช ำระคำใชจำยในกำรโอนกรรมสทธและคำธรรมเนยมตำง ๆ ทเกยวของในกำรโอนกรรมสทธรถยนต หรอผเชำจะสงมอบรถยนตทเชำคนตำมสภำพทใชงำนไดตำมปกตในขณะครบก ำหนดระยะเวลำเชำใหแกผใหเชำ 2.2.5 กำรก ำหนดอตรำดอกเบยของสญญำลสซงรถยนต

กำรก ำหนดอตรำดอกเบยกรณของกำรเชำซอรถยนตและกำรเชำรถยนต แบบลสซงนน มกำรคดอตรำดอกเบยทแตกตำงกน โดยกำรเชำซอรถยนตมกมกำรคดอตรำดอกเบยแบบเงนตนคงท (Flat Rate) สวนกำรเชำรถยนตแบบลสซงมกำรคดอตรำดอกเบยแบบลดตนลดดอก (Effective Rate) ซงดอกเบยแบบเงนคงทและดอกเบยแบบลดตนลดดอก มรำยละเอยดดงตอไปน

1. กำรคดอตรำดอกเบยเชำซอแบบเงนตนคงท (Flat Rate) สวนมำกใชส ำหรบ กำรเชำซอรถยนตหรอรถจกรยำนยนต ซงผเชำจะตองช ำระเงนใหแกผใหเชำดวยจ ำนวนเงนเทำ ๆ กนทกงวด ตลอดระยะเวลำทเชำซอซงจะค ำนวณดอกเบยทงหมดทลกคำตองช ำระจำกเงนตน คงทตลอดอำยของสญญำเชำซอ ซงจะค ำนวณดอกเบยทงหมดทลกคำตองช ำระจำกเงนตนทคงทตลอดอำยของสญญำเชำซอ28

2. กำรคดดอกเบยเงนกแบบลดตนลดดอก (Effective Rate) สวนมำกใชส ำหรบกำรค ำนวณดอกเบยของสนเชอเกอบทกประเภท เชน สนเชอเพอทอยอำศย สนเชอเพอกำรศกษำ เปนตน โดยคดดอกเบยจำกเงนตนคงเหลอในแตละงวด แมชวงแรกจำยดอกเบยสง แตเดอนตอ ๆ มำดอกเบยจะลดลงตำมเงนตน29 ซงสญญำลสซงรถยนตจะมกำรคดดอกเบยแบบลดตนลดดอก (Effective Rate)

ในกำรก ำหนดอตรำดอกเบยของสญญำลสซงในประเทศไทยในกรณทผประกอบธรกจลสซงเปนสถำบนกำรเงนจะเปนไปตำมประกำศของธนำคำรแหงประเทศไทยท สนส. 83/2551 เรองหลกเกณฑกำรปฏบตในเรองดอกเบย คำบรกำรตำง ๆ และเบยปรบทสถำบนกำรเงนอำจเรยกไดในกำรประกอบธรกจสนเชอสวนบคคลภำยใตกำรก ำกบ ทประกำศใชเมอวนท 3 สงหำคม

28 ธนำคำรแหงประเทศไทย (ธปท.). (ม.ป.ป.). รอบรเรองดอกเบย. สบคนเมอ 8 มนำคม 2557, จำก

http://www.bot.or.th/Thai/FinancialLiteracy/interest/Pages/interest8.aspx 29 ธนำคำรแหงประเทศไทย (ธปท.). (2556). รอบรเรองดอกเบย. สบคนเมอ 8 มนำคม 2557, จำก

http://www.bot.or.th/Thai/FinancialLiteracy/interest/Pages/interest9.aspx

DPU

http://www.bot.or.th/Thai/FinancialLiteracy/interest/Pages/interest8.aspx%20%20เมอ



28

พ.ศ. 2551 อำศยอ ำนำจตำมควำมในมำตรำ 38 มำตรำ 40 และมำตรำ 46 แหงพระรำชบญญตธรกจสถำบนกำรเงน พ.ศ. 2551 ซงก ำหนดไววำ สถำบนกำรเงนอำจเรยกเกบดอกเบยในหนคำงช ำระ หรอดอกเบยในระหวำงเวลำผดนดช ำระหนหรอคำบรกำรตำง ๆ หรอเบยปรบในกำรช ำระหนลำชำกวำก ำหนดจำกผบรโภค ซงเมอค ำนวณรวมกนแลวจะตองไมเกนรอยละ 28 ตอป (Effective Rate)

สตรค ำนวณหำดอกเบยของสญญำลสซง30 สมมตวำเรำอยำกไดรถยนตรำคำ 500,000 บำท ระยะเวลำผอนไมเกน 2 ปอตรำดอกเบย

12% ตอป กำรค ำนวณดอกเบยสญญำลสซง – ดอกเบยทแทจรงแบบลดตนลดดอก (Effective Rate)

ดอกเบยจำยตองวด = เงนตน × อตรำดอกเบยตอป จ ำนวนงวดทผอนตอป เงนตนจำยแตละงวด = จ ำนวนเงนทจำยในแตละงวด – ดอกเบยจำยตองวด เงนตนคงเหลอในแตละงวด = ยอดหนคงเหลอ – เงนตนทลดลง

ก ำหนดใหจำยเงนงวดเทำกบ 23,537 บำทตองวด งวดท 1 1. ค ำนวณดอกเบยงวดท 1 = (500,000 × 12%) ÷ 12 = 5,000 บำท 2. ค ำนวณเงนตนจำยงวดท 1 = 23,537 – 5,000 = 18,537 บำท 3. ค ำนวณเงนตนคงเหลอจำกกำรจำยงวดท 1 = 500,000 – 18,537 = 481,463 บำท

(จะเปนเงนตนส ำหรบค ำนวณดอกเบยในงวดท 2) งวดท 2 1. ค ำนวณดอกเบยงวดท 2 = (481,463 × 12%) ÷ 12 = 4,815 บำท 2. ค ำนวณเงนตนจำยงวดท 2 = 23,537 – 4,815 = 18,722 บำท 3. ค ำนวณเงนตนคงเหลอจำกกำรจำยงวดท 2 = 481,463 – 18,722 = 462,741 บำท

(จะเปนเงนตนส ำหรบค ำนวณดอกเบยในงวดท 3) หำกค ำนวณจนครบทกงวด (24 งวด) ดอกเบยจำยทงหมดจะเทำกบ 64,882 บำทเงน

รวมทตองจำยใหกบผใหสนเชอทงหมดจะเทำกบ 564,882 บำท เมอเทยบดอกเบยจำยทคดโดยอตรำดอกเบยแบบลดตนลดดอกกบเงนตนทไดรบ ดอกเบยจำยค ำนวณครำว ๆ จะเทำกบ

30 ธนำคำรแหงประเทศไทย (ธปท.). (ม.ป.ป.). เงนตน ดอกเบย คดงายนดเดยว. สบคนเมอ 2 กมภำพนธ 2557, จำก http://www.bot.or.th/Thai/FinancialLiteracy/credit/Pages/credit1.aspx

DPU

http://www.bot.or.th/Thai/FinancialLiteracy/credit/Pages/credit1.aspx

29

= (64,882 ÷ 2) ÷ 500,000 = 6.49 % ตอป จำกกำรศกษำอตรำดอกเบยลสซงตำมประกำศของธนำคำรแหงประเทศไทยท

สนส. 83/2551 เรองหลกเกณฑกำรปฏบตในเรองดอกเบย คำบรกำรตำง ๆ และเบยปรบทสถำบนกำรเงนอำจเรยกไดในกำรประกอบธรกจสนเชอสวนบคคลภำยใตกำรก ำกบแลว ท ำใหทรำบวำกำรค ำนวณอตรำดอกเบยสญญำลสซ ง เปนแบบดอกเบยแบบลดตนลดดอก (Effective Rate) โดยดอกเบยจะถกคดจำกเงนตนทลดลงในแตละงวด สงผลใหดอกเบยทจะตองช ำระในแตละงวดลดลงตำมไปดวย 2.3 เปรยบเทยบขอสญญาลสซงรถยนตกบสญญาอน ๆ ทมลกษณะคลายคลงกนในขอสญญาทเปนสาระส าคญ

ธรกจลสซงมลกษณะของกำรประกอบกำรและกำรก ำหนดเนอหำของขอสญญำลสซง ทมลกษณะคลำยคลงกบกำรประกอบธรกจใหเชำแบบทวไป แตกมลกษณะบำงประกำรทถอวำ เปนลกษณะทพเศษกวำสญญำเชำแบบธรรมดำทวไป ดงนนจงควรท ำกำรศกษำถงสญญำลสซงควบคกบสญญำแบบธรรมดำทวไป เพอใหเหนถงควำมแตกตำงระหวำงสญญำแบบลสซง กบสญญำเชำทรพยแบบธรรมดำทวไป ดงน 2.3.1 สญญำเชำซอรถยนต

สญญำเชำซอรถยนตเปนสญญำทผเปนเจำของรถยนตน ำรถยนตของตนออกใหเชำ โดยใหค ำมนวำจะขำยรถยนตนน ๆ แกผ เชำซอหรอใหค ำมนวำจะใหรถยนตนน ๆ ตกเปนกรรมสทธของผเชำซอ เมอผเชำซอไดท ำกำรช ำระเงนครบตำมจ ำนวนทก ำหนดไวแลวซงเปนไปตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ 572 โดยมสำระส ำคญ ดงตอไปน

1. สญญำเชำซอเปนสญญำทมคสญญำ 2 ฝำย คอฝำยผใหเชำซอและฝำยผเชำซอ 2. ผใหเชำซอเอำทรพยสนออกใหเชำ โดยผใหเชำซอตองเปนเจำของทรพยสน

ทใหเชำซอ 3. ผใหเชำซอใหค ำมนวำจะขำยทรพยสนหรอวำจะใหทรพยสนตกเปนกรรมสทธ

ของผเชำซอ 4. ผเชำซอไดใชเงนครบตำมทก ำหนดเทำนนเทำนครำว ซงสญญำเชำซอน ผเชำซอมวตถประสงคในกำรไดกรรมสทธในทรพยสนทเชำซอ

เมอตนไดช ำระคำเชำซอครบถวนตำมสญญำเชำซอแลว31

31 มำนะ พทยำภรณ. (2521). ค ำบรรยายกฎหมายแพงและพาณชยวาดวย เชาทรพย เชาซอ จางแรงงาน จางท าของและรบขน. น. 28.

DPU

30

ตำมสญญำเชำซอผใหเชำซอและผเชำซอจะตกลงเลกสญญำกนกอนก ำหนดกได เมอเลกสญญำกนแลวยอมสงผลใหสญญำเชำซอระงบลงและเมอสญญำระงบลงแลวคสญญำตองใหแตละฝำยกลบคนสสถำนะเดม ซงเปนไปตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยดงน

1. ในกรณทผเชำซอบอกเลกสญญำ จะเปนไปตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ 573 ซงไดก ำหนดไววำ “ผเชำจะบอกเลกสญญำในเวลำใดเวลำหนงกไดดวยสงมอบทรพยสนกลบคนใหแกเจำของดวยคำใชจำยของตนเอง”

2. ในกรณทผใหเชำซอบอกเลกสญญำจะเปนไปตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ 574 ทไดก ำหนดไววำ “ในกรณผดนดไมใชเงนสองครำวตด ๆ กนหรอกระท ำผดสญญำในขอทเปนสวนส ำคญ เจำของทรพยสนจะบอกเลกสญญำเสยกได ถำเชนนนบรรดำเงนทไดใชมำแลวแตกอน ใหรบเปนของเจำของทรพยสนและเจำของทรพยสนชอบทจะกลบเขำครองทรพยสนนนไดดวย

อนงในกรณกระท ำผดสญญำเพรำะผดนดไมใชเงนซงเปนครำวทสดนน ทำนวำเจำของทรพยสนชอบทจะรบบรรดำเงนทไดใชมำแลวแตกอนและกลบเขำครองทรพยสนไดตอเมอระยะเวลำใชเงนไดพนก ำหนดไปอกงวดหนง” ซงหำกท ำกำรพจำรณำประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ 574 ขำงตนแลวท ำใหทรำบวำหำกเปนกรณทผเชำซอมกำรผดนดไมช ำระคำเชำซอเพยงครำวเดยวหรอมกำรผดนดไมใชเงนสองครำวแตไมตดตอกน ผใหเชำซอกจะเลกสญญำ ตำมมำตรำนไมได ซงผใหเชำซอคงมสทธเรยกคำเสยหำย เชน สำมำรถเรยกดอกเบยในคำเชำซอ ทคำงช ำระไดเทำนน แตมำตรำ 574 นคสญญำสำมำรถตกลงยกเวนใหเปนอยำงอนได เนองจำกมใชบทบญญตอนเกยวดวยควำมสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชำชน

ซงกำรผดนดไมช ำระคำเชำซอ 2 ครำวตดตอกนนนหรอกำรกระท ำขอสญญำ ในขอทเปนสวนส ำคญ ไมไดท ำใหสญญำเชำซอระงบไปโดยอตโนมต เพยงแตกฎหมำยก ำหนดใหสทธแกผใหเชำซอทจะใชสทธบอกเลกสญญำไดเทำนน หำกผใหเชำซอไมใชสทธเลกสญญำ ยงคงรบช ำระคำเชำซอตอมำ สญญำเชำซอกไมระงบ และหำกผใหเชำซอจะใชสทธบอกเลกสญญำ ผใหเชำซอกสำมำรถท ำได โดยไมตองมกำรเตอนหรอบอกกลำวใหผเชำซอทรำบลวงหนำวำ ผใหเชำซอจะเลกสญญำหรอเตอนใหผเชำซอน ำคำเชำซอมำช ำระหรอปฏบตใหถกตองตำมสญญำ เชำซอกอน32

32 ไผทชต เอกจรยกร ก (2552). ค าอธบายเชาทรพย เชาซอ. น. 322.

DPU

31

2.3.2 สญญำซอขำยเงนผอนรถยนต สญญำซอขำยเงนผอนรถยนตเปนสญญำซอขำยประเภทหนงทผซอไมตองช ำระรำคำ

สนเชงในครำวเดยวกน เมอเปนสญญำขำยโดยหลกยอมอยภำยใตบงคบของประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ 458 “กรรมสทธในทรพยสนทขำยนน ยอมโอนไปยงผซอตงแตขณะเมอไดท ำสญญำซอขำยกน” กลำวคอ ทนททท ำสญญำซอขำย กรรมสทธในรถยนตยอมโอนจำกผขำยไปยง ผซอเวนแตจะมขอตกลงหนวงกรรมสทธไวจนกวำผซอช ำระรำคำครบกสำมำรถท ำไดตำมหลกเสรภำพ ซงรำคำของกำรซอขำยเงนผอนรถยนต ผขำยไดรวมดอกเบยและก ำไรเขำไวในรำคำขำยเงนผอนแลว เพอเปนกำรปองกนควำมเสยงในกำรทจะเสยรถยนตนน ในสญญำซอขำยเงนผอนน เฉพำะกำรซอขำยอสงหำรมทรพยและสงหำรมทรพยชนดพเศษเทำนนทตองท ำตำมแบบทกฎหมำยบงคบ คอ กำรท ำเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงำนเจำหนำท ในสญญำซอขำยเงนผอนน เมอโดยหลกกำรกรรมสทธไดโอนไปยงผซอตงแตเวลำท ำสญญำซอขำย ภยพบตใด ๆ ทเกดขนภำยหลงโดยไมใชควำมผดของคสญญำฝำยใดฝำยหนง ยอมตกเปนพบแกผซอท เปนเจำของกรรมสทธในทรพยสนนนแลว สทธในกำรบอกเลกสญญำตำมสญญำซอขำยเงนผอนน ไมวำคสญญำฝำยผซอหรอผขำยจะบอกเลกสญญำไดกตอเมอมเหตทก ำหนดโดยขอสญญำหรอโดยบทบญญตของกฎหมำยเทำนน เมอใชสทธบอกเลกสญญำแลว ผลของกำรบอกเลกสญญำยอมเปนไปตำมหลกเกณฑของประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ 391 “เมอคสญญำฝำยหนงไดใชสทธเลกสญญำแลว คสญญำแตละฝำยจ ำตองใหอกฝำยหนงไดกลบสฐำนะดงทเปนอยเดม ทงนจะใหเปนทเสอมเสยแกสทธของบคคลภำยนอกหำไดไม

สวนเงนอนจะตองใชคนในกรณดงกลำวมำในวรรคตนนน ทำนใหบวกดอกเบยเขำดวยคดตงแตเวลำทไดรบไว

สวนทเปนกำรงำนอนไดกระท ำให และเปนกำรยอมใหใชทรพยนน กำรทจะชดใชคน ทำนใหท ำไดดวยใชเงนตำมควรคำแหงกำรนน ๆ หรอถำในสญญำมก ำหนดใหใชเงนตอบแทน กใหใชตำมนน

กำรใชสทธเลกสญญำนน หำกระทบกระทงถงสทธเรยกรองคำเสยหำยไม” กลำวคอ คกรณตำงฝำยตำงตองคนสฐำนะเดม ผซอเองกจะไดเงนทช ำระไปแลวคนพรอมดอกเบย แตตองใหคำใชทรพย33

33 แหลงเดม. น. 244.

DPU

32

2.3.3 สญญำเชำรถยนต ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ 537 ไดมก ำหนดไววำ “อนวำเชำ

ทรพยสนนน คอ สญญำซงบคคลคนหนงเรยกวำผใหเชำ ตกลงใหบคคลอกคนหนงเรยกวำผเชำ ไดใชหรอไดรบประโยชนในทรพยสนอยำงใดอยำงหนงชวระยะวลำอนมจ ำกดและผเชำตกลงจะใหคำเชำเพอกำรนน” โดยมสำระส ำคญ ดงตอไปน

1. สญญำเชำรถยนตเปนสญญำทมคสญญำ 2 ฝำย คอ ผใหเชำฝำยหนงและผเชำ อกฝำยหนง

2. ผใหเชำตกลงใหผเชำไดใชหรอไดรบประโยชนในรถยนตทเชำนน 3. ก ำหนดระยะเวลำในกำรเชำรถยนตตองมระยะเวลำอนจ ำกด 4. ผเชำมหนำทในกำรช ำระคำเชำรถยนต สญญำเชำรถยนตนผเชำมไดมวตถประสงคในกำรไดกรรมสทธในรถยนตคงมเพยง

กำรไดใชสอยประโยชนจำกรถยนตทเชำเทำนน กรรมสทธในรถยนตจงยงคงเปนของผใหเชำรถยนต ซงผทจะใหเชำรถยนตนไมจ ำตองเปนเจำของกรรมสทธในรถยนตทเชำกได จำกกำรศกษำสญญำเชำรถยนต มสำระส ำคญดงน

1. หลกเกณฑในกำรเชำรถยนต ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ 538 “เชำอสงหำรมทรพยนนถำมไดม

หลกฐำนเปนหนงสออยำงหนงอยำงใดลงลำยมอชอฝำยทตองรบผดเปนส ำคญ ทำนวำจะฟองรองใหบงคบคดหำไดไม ถำเชำมก ำหนดเวลำกวำสำมปขนไปหรอก ำหนดตลอดอำยของผเชำหรอผใหเชำไซรหำกมไดท ำเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงำนเจำหนำท ทำนวำกำรเชนนน จะฟองรองใหบงคบคดไดเพยงสำมป” ซงตำมบทบญญตนเปนกรณของกำรเชำอสงหำรมทรพยเทำนน ในกำรเชำสงหำรมทรพย เชน เชำรถยนต กฎหมำยมไดก ำหนดวำจะตองท ำตำมแบบ หรอจะตองท ำตำมหลกเกณฑแตอยำงหนงอยำงใดดงเชนกำรเชำอสงหำรมทรพยไม ดงนนกำรเชำสงหำรมทรพยแมตกลงเชำกนดวยวำจำกสำมำรถท ำไดและมผลผกพนคสญญำไมวำสงหำรมทรพยนนจะมรำคำมำกนอยเพยงใด34


DPU

33

2. หนำทและควำมรบผดของผใหเชำ ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยไดบญญตถงหนำทและ ควำมรบผดของผใหเชำ

ไวในมำตรำ 539 และตงแตมำตรำ 546-551 ซงพอสรปไดเปน 5 ประกำรใหญ ๆ 35 คอ 2.1 หนำทในกำรออกคำฤชำธรรมเนยมในกำรท ำสญญำจ ำนวนครงหนง 2.2 หนำทตองสงมอบทรพยสนทเชำ 2.3 หนำทในกำรชดใชเงนคำใชจำยซงผเชำไดออกไปโดยควำมจ ำเปนและสมควรเพอ

รกษำทรพยสนทเชำ 2.4 ควำมรบผดในควำมช ำรดบกพรองในทรพยสนทเชำ 2.5 ควำมรบผดในกำรรอนสทธในทรพยสนทเชำ 3. หนำทและควำมรบผดของผเชำ36 3.1 หนำทตองช ำระคำฤชำธรรมเนยมในกำรท ำสญญำเชำครงหนง 3.2 หนำทเกยวกบกำรใชสอยทรพยสนทเชำ 1. ผเชำจะน ำทรพยสนทเชำไปใหบคคลอนเชำชวงไมไดไมวำทงหมดหรอ

บำงสวน 2. ผเชำจะโอนสทธกำรเชำของตนไมวำทงหมดหรอแตบำงสวนไปใหแก

บคคลภำยนอกไมได 3. ผเชำทรพยสนตองใชทรพยสนทเชำตำมทใชกนเปนปกตประเพณนยมหรอ

ตำมทก ำหนดไวในสญญำ เพอมใหทรพยสนทเชำเสยหำยหรอสญหำย 3.3 หนำทในกำรสงวนรกษำทรพยสนและดแลทรพยสนทเชำ 3.4 หนำทไมท ำกำรดดแปลง ตอเตมทรพยสนทเชำ 3.5 หนำทยนยอมใหผเชำกระท ำกำรบำงอยำงแกทรพยสนทเชำ 1. หนำทยนยอมใหผเชำตรวจทรพยสนทใหเชำ 2. หนำทยนยอมใหผใหเชำท ำกำรซอมแซมทรพยสนในกรณทเปนกำรจ ำเปน

เรงรอน 3.6 หนำทช ำระคำเชำ 3.7 หนำทคนทรพยสนทเชำ

35 แหลงเดม. น. 103. 36 แหลงเดม. น. 127.

DPU

34

4. ควำมระงบของสญญำเชำ สญญำเชำทรพยสนนน อำจระงบไปดวยสำเหตตำง ๆ กนและกำรเลกสญญำ

เชำทรพยสนอำจจะมผลมำจำกขอตกลงของสญญำ โดยมรำยละเอยดดงตอไปน37 4.1 เมอสนสดเวลำกำรเชำ ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ 564

“อนสญญำเชำนน ทำนวำยอมระงบไปเมอสนก ำหนดเวลำทไดตกลงกนไว มพกตองบอกกลำวกอน” ซงตำมมำตรำนทงฝำยผใหเชำและฝำยผเชำไมจ ำตองบอกกลำวเลกสญญำใหอกฝำยทรำบกอน

4.2 ทรพยสนทเชำสญหำยหมด ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ 567 “ถำทรพยสนซงใหเชำสญหำยไปทงหมดไซร ทำนวำสญญำเชำยอมระงบไปดวย” ซงตำมมำตรำน เมอทรพยสนทเชำไดสญหำยไปทงหมดแลว กจะมผลท ำใหสญญำเชำทรพยนนระงบลงไปทนท โดยไมตองค ำนงวำกำรสญหำยของทรพยสนทเชำจะเกดขนจำกควำมผดของคสญญำฝำยใดหรอเกดจำกเหตสดวสย

4.3 ผใหเชำบอกเลกสญญำ 1. ผใหเชำไมช ำระคำเชำ ตำมมำตรำ 560 “ถำผเชำไมช ำระคำเชำผใหเชำจะบอก

เลกสญญำเสยกได แตถำคำเชำนนจะพงสงเปนรำยเดอนหรอสงเปนระยะยำวกวำรำยเดอนขนไป ผใหเชำตองบอกกลำวแกผเชำกอนวำใหช ำระคำเชำภำยในเวลำใด ซงพงก ำหนดอยำใหนอยกวำ 15 วน”

2. ผเชำใชทรพยสนทเชำเพอกำรอยำงอนนอกจำกทใชกนตำมปกตประเพณนยม หรอกำรดงก ำหนดไวในสญญำและผใหเชำบอกกลำวใหผเชำปฏบตใหถกตองตำมบทบญญต แหงกฎหมำยหรอขอสญญำนน ๆ และผเชำละเลยเสย

3. ผเชำไมท ำกำรสงวนทรพยสนทเชำนนเสมอกบทวญญชนจะพงสงวนทรพยสนของตนเองหรอไมท ำกำรบ ำรงรกษำทงท ำกำรซอมแซมเลกนอย และผใหเชำ ไดบอกกลำวใหผเชำปฏบตใหถกตองตำมบทกฎหมำยหรอสญญำนน ๆ และผเชำละเลยเสย

4. ผเชำใหเชำชวงหรอโอนสทธกำรเชำโดยมชอบ 4.4 ผใหเชำโอนกรรมสทธในสงหำรมทรพยท เชำ ตำมประมวลกฎหมำยแพง

และพำณชยมำตรำ 569 “อนสญญำเชำอสงหำรมทรพยนนยอมไมระงบไปเพรำะเหตโอนกรรมสทธทรพยสนซงใหเชำ” ซงมำตรำนใชเฉพำะกำรเชำอสงหำรมทรพยแตไมใชบงคบแกกำรเชำสงหำรมทรพย ดงนนถำมกำรโอนกรรมสทธในสงหำรมทรพยทเชำ สญญำเชำยอมระงบและผรบโอนไมตองรบไปทงสทธและหนำทของผรบโอนซงมตอผเชำนน

37 แหลงเดม. น. 172-199.

DPU

35

4.5 ผเชำตำย สญญำเชำเปนสญญำทผใหเชำค ำนงถงคณสมบตของผเชำเปนส ำคญวำจะใหเชำทรพยสนหรอไม เพรำะวำทรพยสนทเชำจะตกอยภำยใตกำรใชสอยและกำรไดรบประโยชนในทรพยสนทเชำของผเชำ โดยผเชำจะเปนผครอบครองและดแลรกษำทรพยสนดงกลำว ลกษณะนเองสญญำเชำจงเปนสญญำทมลกษณะเปนกำรเฉพำะตวผเชำ ดงนนแมในประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยเรองเชำทรพยจะมไดมกำรก ำหนดไววำ ถำผเชำตำยสญญำเชำจะระงบ แตโดยลกษณะของสญญำเชำดงกลำวทค ำนงถงคณสมบตเฉพำะตวของผเชำ เมอผเชำตำยสญญำเชำกระงบไมตกทอดถงทำยำทของผเชำ

4.6 ผเชำบอกเลกสญญำ ซงกำรทผเชำจะบอกเลกสญญำนเหตอำจเกดจำกผใหเชำ สงมอบทรพยสนซงโดยสภำพไมเหมำะสมแกกำรทจะใชประโยชน ทรพยทเชำช ำรดบกพรอง และผใหเชำไมแกไขภำยในระยะเวลำอนควรเมอผเชำบอกกลำวแลว หรอเมอผใหเชำตองกำรซอมแซมทรพยสนทเชำ แตกำรซอมแซมนนใชเวลำนำนจนท ำใหไมเหมำะแกกำรใชประโยชน

4.7 ผใหเชำหรอผเชำบอกเลกสญญำเชำทไมมก ำหนดเวลำเชำ จะเหนไดวำสญญำลสซงรถยนตนน เนอหำของขอสญญำบำงประกำรมลกษณะ

ทคลำยคลงกบสญญำธรรมดำทวไป แตกมเนอหำบำงสวนทมลกษณะแตกตำงจำกสญญำธรรมดำทวไปซงถอวำเปนลกษณะเฉพำะของสญญำลสซงรถยนตเทำนน

DPU

บทท 3 มาตรการทางกฎหมายในการก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนตและ

กฎหมายทน ามาปรบใชกบขอสญญาลสซงรถยนตในประเทศไทย เปรยบเทยบกบตางประเทศ

การประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนการจดหารถยนตใหเชาตามความตองการและ

ตามวตถประสงคของผประกอบการหรอผบรโภค การท าสญญาลสซงรถยนตเกดมาจากการ ทผประกอบการหรอผบรโภคตองการรถยนตมาใชในกจการหรอน ามาใชประโยชนของตน แตไมตองการมกรรมสทธในรถยนต เนองจากรถยนตเปนทรพยสนทเสอมราคาไปตามระยะเวลาของการใชงาน ดงนนผประกอบการจงพยายามลดตนทนในการด าเนนกจการของตน จงท าสญญาลสซงรถยนตแทนการซอรถยนต ซงการประกอบธรกจลสซงรถยนตนน ผประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนไดทงธนาคารพาณชย บรษทเงนทน บรษทประกนชวต บรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนต ในกรณทผประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนธนาคารพาณชย จะมการก ากบดแลโดยธนาคารแหงประเทศไทย โดยมการออกประกาศอนญาตใหธนาคารพาณชยสามารถประกอบธรกจลสซงได อกทงในเรองของสญญาลสซงกมการก าหนดรายละเอยดในสญญาวาตองมรายละเอยดเชนใดบางแตกไมไดเขามาก ากบดแลสญญาโดยตรง หากผประกอบธรกจลสซงเปนบรษทเงนทน กจะมกระทรวงการคลงเขามาก ากบดแล และในกรณทผประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนบรษทประกนชวต ส านกงานคณะกรรมการก ากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย (คปภ) จะเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงของบรษทประกนชวต แตหากเปนกรณของผประกอบธรกจลสซงรถยนตท เปนบรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนต ไมมองคกรหรอกฎระเบยบ ขอบงคบใด ๆ ท เขามาก ากบดแลเปนการเฉพาะ ดงนนการประกอบธรกจลสซงรถยนต จงด าเนนการไปตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทเปนบทกฎหมายทวไป อกทงในเรองของการท าสญญาลสซงรถยนตกเปนไปตามหลกเสรภาพในการท าสญญา (Freedom of Contract) ทถอเปนหลกอสระในทางแพง (Private of Autonomy) ยงไมมกฎหมายเฉพาะเขามาก ากบดแลเชนกน

DPU

37

3.1 กฎหมายทเกยวของกบการก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนต การประกอบธรกจลสซงรถยนตในประเทศไทย ผประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนได

ทงสถาบนการเงนและทมใชสถาบนการเงน ในกรณทผประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนสถาบนการเงนจะมหนวยงานทเกยวของเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซง เพอใหมการด าเนนการจดตงองคกรใหเปนมาตรฐานเดยวกน แตหากเปนกรณทผประกอบธรกจลสซงมใชสถาบนการเงน หามองคกรใดเขามาก ากบดแลการด าเนนการธรกจลสซงรถยนตไม ดงนน การประกอบธรกจลสซงรถยนตของผประกอบธรกจทมใชสถาบนการเงน จงตองด าเนนการ ตามกฎหมายแพงและพาณชย อนเปนกฎหมายทก ากบดแลการประกอบธรกจของบรษททวไป 3.1.1 การก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนตในประเทศไทย

เมอการประกอบธรกจลสซงรถยนตในประเทศไทยนน มทงการประกอบธรกจลสซงโดยธนาคารพาณชย บรษทเงนทน บรษทประกนชวต บรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนต แตการก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงกลบมความแตกตางกน ซงในการด าเนนการธรกจลสซงโดยบรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนต จะด าเนนการตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย อนเปนบทบญญตท ใชบงคบทวไปในการจดต งบรษทตาง ๆ แตหากในกรณท การประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนธนาคารพาณชย ธนาคารแหงประเทศไทยจะเขามาก ากบดแลธนาคารพาณชยตาง ๆ ทประกอบธรกจลสซงใหเปนมาตรฐานเดยวกนตามทธนาคารแหงประเทศไทยก าหนด ในกรณทผประกอบธรกจลสซงเปนบรษทเงนทนกระทรวงการคลงจะเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงของบรษทเงนทน และหากผประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนบรษทประกนชวต ส านกงานคณะกรรมการก ากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย (คปภ) จะมประกาศนายทะเบยนเขามาก ากบดแลการจดตงธรกจลสซงของบรษทประกนชวตซงการทองคกรตางกนประกอบธรกจประเภทเดยวกนแตมมาตรฐานในการก ากบดแลทแตกตางกน ยอมท าใหเกดความเหลอมล าในการประกอบธรกจลสซงรถยนตได ดงนนเพอใหเกดความเขาใจ ในการศกษาบทบญญตทางกฎหมายทเกยวกบการประกอบธรกจลสซงรถยนต จงท าการพจารณากฎหมายตาง ๆ ทเกยวของไดดงน

3.1.1.1 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยลกษณะหนสวนและบรษท ในการทบคคลหลายคนรวมกนท าธรกจการคาน ถาเขาประสงคจะให ทกคนมสทธ

เทาเทยมกนในการด าเนนงาน และทกคนยอมรบผดในหนสนทเกดจากการด าเนนงานโดยไมจ ากด เสมอนหนงกจการคานนเปนของทกคนรวมกน เขากอาจตงเปนหางหนสวนสามญโดยไมตองจดทะเบยนหางนน แตถาเขาประสงคจะใหกจการคานนเปนเอกเทศตางหาก จากตวผรวมกจการ เขากอาจจดทะเบยนหางหนสวนเปนนตบคคลขนมา ถาผรวมกจการคานน บางคนไมประสงค

DPU

38

จะรบผดในหนสนของกจการคานนโดยไมจ ากด กจการคานนกอาจจดทะเบยน ในรปของหางหนสวนจ ากด หรอถาหากผรวมกจการคาทกคนประสงคจะรบผดในหนสน ของกจการคานนมจ านวนจ ากดตามทตนสามารถจะรบผดได เขากอาจจดทะเบยนกจการคานน ขนเปนบรษทจ ากด หางหนสวนทจดทะเบยนและบรษทนนมฐานะเปนนตบคคลตางหาก จากตวผเปนหนสวนหรอ ผถอหนดวย แตกมไดหมายความวากจการคาท เปนนตบคคลจะมไดเฉพาะหางหนสวนทจดทะเบยนและบรษทจ ากดเทานน มองคการคาและรฐวสาหกจหลายแหง ของรฐบาลซงตงขนเปน นตบคคลโดยเฉพาะพระราชบญญตตาง ๆ และมกจการคาทจดทะเบยนเปนนตบคคลตามกฎหมายอนอก เชน สหกรณการคาตาง ๆ เปนตน38

ซงประเภทของหางหนสวนและบรษทไดมการแบงออกเปน 3 ประเภทดวยกน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1013 ทบญญตไววา “อนวาหางหนสวนหรอบรษทนน ทานก าหนดเปนสามประเภท คอ

(1) หางหนสวนสามญ (2) หางหนสวนจ ากด (3) บรษทจ ากด” โดยแตละประเภทของหางหนสวนและบรษทมรายละเอยดดงน 1. หางหนสวนสามญ ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 1025 ไดก าหนด

วา “อนวาหางหนสวนสามญนน คอ หางหนสวนประเภทซงผเปนหนสวนหมดทกคนตองรบผดรวมกนเพอหนทงปวงของหนสวนโดยไมมจ ากด”

2. หางหนสวนจ ากด ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1077 ไดก าหนดวา “อนหางหนสวนจ ากดนน คอ หางหนสวนประเภทหนงซงมผ เปนหนสวนสองจ าพวก ดงจะกลาวตอไปนคอ

(1) ผเปนหนสวนคนเดยวหรอหลายคนซงมจ ากดความรบผดเพยงไมเกนจ านวนเงนทตนรบจะลงหนในหางหนสวนนนจ าพวกหนง และ

(2) ผเปนหนสวนคนเดยวหรอหลายคนซงตองรบผดรวมกนในบรรดาหนของหางหนสวนไมมจ ากดจ านวนอกพวกหนง” และ

3. บรษทจ ากด ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1096 “อนวาบรษทจ ากดนน คอ บรษทประเภทซงตงขนดวยแบงทนเปนหนมมลคาเทา ๆ กนโดยมผถอหนตางรบผดจ ากดเพยงไมเกนจ านวนเงนทตนยงสงใชไมครบมลคาของหนทตนถอ”

38 โสภณ รตนากร. (2553). ค ำอธบำยประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยวำดวยหนสวนบรษท. น. 2.

DPU

39

นอกจากนยงมบรษทมหาชนจ ากด ซงตงขนตามพระราชบญญตบรษทมหาชนจ ากด พ.ศ. 2535 มาตรา 15 ไดใหความหมายของบรษทมหาชนจ ากดไววา “บรษทมหาชนจ ากด คอ บรษทประเภทซงตงขนดวยความประสงคทจะเสนอขายหนตอประชาชน โดยผถอหน มความรบผดจ ากดไมเกนจ านวนเงนคาหนทตองช าระ และบรษทดงกลาวไดระบความประสงคเชนนนไวในหนงสอบรคณหสนธ”39 ดวยเหตทบรษทมหาชนจ ากดเปนบรษทประเภทหนงบรษทมหาชนจ ากดและบรษทจ ากดจงมลกษณะพนฐานหลายประการทคลายคลงกนโดยเฉพาะอยางยง ในประเดนทผถอหนทงในบรษทมหาชนจ ากดและในบรษทจ ากดมความรบผดจ ากดเพยงไมเกนจ านวนเงนคาหนทตองช าระ แตลกษณะเฉพาะประการส าคญทสดของบรษทมหาชนจ ากดทท าใหบทบญญตในหลาย ๆ เรองของบรษทมหาชนจ ากดเปลยนแปลงไปจากบทบญญต ทใชบงคบกบบรษทจ ากด ไดแกบรษทมหาชนจ ากดตงขนดวยความประสงคของผเรมจดตงบรษทมหาชนจ ากด ทเสนอขายหนตอประชาชน ซงท าใหการด าเนนกจการของบรษทมหาชนจ ากด มความเชอมโยงกบประชาชนจ านวนมาก (และเปนทมาของถอยค าวา “บรษทมหาชน”) และ อาจกระทบตอเงนออมของประชาชนทน ามาลงทนซงหนในบรษทมหาชนจ ากด ดงนนกฎหมายทใชบงคบกบบรษทมหาชนจ ากด จงเครงครดยงกวากฎหมายทใชบงคบกบบรษทจ ากด อกทงยงตองก าหนดใหมองคกรก ากบดแลการด าเนนกจการของบรษทมหาชนจ ากด เพอคมครองประโยชนของผลงทนทงหลายเปนส าคญ40

ในการประกอบธรกจในประเทศไทยมบรษททงทเปนบรษทของคนไทยเองรวมถงบรษทตางดาวซงการอนญาตใหคนตางดาวประกอบธรกจน ไดอาศยอ านาจ ตามพระราชบญญตการประกอบธรกจของคนตางดาว พ.ศ. 2542 ทไดมการประกาศ ในราชกจจานเบกษาเลม 116 ตอนท 123 ก เมอวนท 4 ธนวาคม พ.ศ. 2542 โดยก าหนดให คนตางดาวสามารถประกอบธรกจในประเทศไทยไดตามทกฎหมายก าหนดไวซงรวมถง การประกอบธรกจลสซงดวย จากสถตของกรมพฒนาธรกจการคาเกยวกบการอนญาต ใหคนตางดาวประกอบธรกจในประเทศไทยรวมถง การประกอบธรกจลสซง จะเหนไดวา การประกอบธรกจของบรษทตางดาวของประเทศตาง ๆ เขามาประกอบธรกจในประเทศไทย มจ านวนทเพมมากขนรายละเอยดดงตารางตอไปน41

39 จนตร สนศภฤกษ. (2552). ค ำอธบำยประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยวำดวย หนสวนและบรษท.

น. 25. 40 นนทวชร นวตระกลพสทธ. (2555). หลกกฎหมำยหำงหนสวน บรษทจ ำกดและบรษทมหำชนจ ำกด.

น. 391. 41 กรมพฒนาธรกจการคา. (2556). กำรอนญำตกำรประกอบธรกจของคนตำงดำว. สบคนเมอ 8

กมภาพนธ 2557, จาก http://www.dbd.go.th/download/document_file/Statisic/H26_201312.pdf

DPU

http://www.dbd.go.th/download/document_file/Statisic/H26_201312.pdf

40

ตารางท 3.1 การอนญาตการประกอบธรกจของคนตางดาวตามพระราชบญญตการประกอบธรกจของคนตางดาว พ.ศ. 2542 ตงแต 3 มนาคม 2543-31 ธนวาคม 2556

ประเภทธรกจ

การอนญาตใหคนตางดาวประกอบธรกจตามพระราชบญญต การประกอบธรกจของคนตางดาว

ประเทศทเขามาลงทน

ญปน สงคโปร เยอรมน ฮองกง สหราช อาณาจกร

สหรฐ อเมรกา

ฝรงเศส เนเธอร แลนด

สาธาณรฐ เกาหล

สวต เซอรแลนด

อน ๆ รวม

ธรกจบรการ* 666 199 49 71 39 43 52 112 24 35 244 1,534

หมายเหต. *ธรกจบรการ ไดแก การใหกยมเงนแกบรษทในเครอ บรการใหเชา ใหเชาแบบลสซง ใหเชาซอทรพยสน บรการซอมแซมสนคาเฉพาะยหอ ฯลฯ

จากตารางขางตน ท าใหทราบวาการประกอบธรกจลสซงของคนตางดาวเปนการประกอบธรกจประเภทธรกจบรการประเภทหนง ทถอไดวามการเตบโตทเพมขนซงจะเหนไดวาประเทศญปนถอเปนประเทศทประกอบธรกจในประเทศไทยมากกวาประเทศอน

ซงการประกอบธรกจตาง ๆ ในประเทศไทยหากผประกอบธรกจรายใดมความประสงคจะประกอบธรกจ สามารถด าเนนการประกอบธรกจไดโดยจะตองมการจดทะเบยนจดตงเปน นตบคคลตามกฎหมายแพงและพาณชยเสยกอน เชน จดทะเบยนจดตงเปนหางหนสวนสามญ จดทะเบยน หางหนสวนจ ากด บรษทจ ากดหรอบรษทมหาชนจ ากดกได โดยจะตองมคณสมบตและหลกเกณฑตามทกฎหมายนน ๆ ก าหนดและเมอมการจดทะเบยนจดตงเปนนตบคคลตามทกฎหมายก าหนดแลวยอมสามารถด าเนนกจการตาง ๆ ตามวตถประสงคของตนไดและในกรณของการขออนญาตประกอบธรกจลสซงของบรษททว ๆ ไปนนสามารถประกอบธรกจลสซงไดโดยการจดตงเปนนตบคคลตอกระทรวงพาณชยเชนเดยวกบบรษทอน ๆ โดยมขนตอนการจดทะเบยนจดตงบรษทดงตอไปน42

1. ผเรมกอการตงแต 3 คนขนไป รวมกนจดท าหนงสอบรคณหสนธ 2. จดใหมผเขาชอซอหนครบตามจ านวนหนทงหมดทบรษทจะจดทะเบยน 3. ประชมจดตงบรษท (โดยไมตองออกหนงสอนดประชมตงบรษท) เพอพจารณา

กจการตาง ๆ ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1108 โดยมผเรมกอการและผเขาชอซอ

42 กรมพฒนาธรกจการคา. (ม.ป.ป.). กำรจดทะเบยนจดตงบรษท. สบคนเมอ 31 พฤษภาคม 2557, จาก

http://www.dbd.go.th/download/downloads/03_boj/intro_step_bj_establish_1.pdf

DPU

41

หนทกคนเขารวมประชม (มอบฉนทะใหผอนเขาประชมแทนได) และผเรมกอการและผเขาชอซอหนทกคนใหความเหนชอบในกจการทไดประชมกนนน

4. ผเรมกอการไดมอบกจการทงปวงใหแกกรรมการบรษท 5. กรรมการไดเรยกใหผเขาชอซอหน ใชเงนคาหน โดยจะเรยกครงเดยวเตมมลคา

หรอไมนอยกวารอยละยสบหาของมลคาหน ตามมาตรา 1110 วรรคสองกไดและผเขาชอซอหนทกคนไดช าระเงนคาหนเสรจเรยบรอยแลว

6. ขอมลทตองใชในการจดตงบรษท 1) ชอของบรษท (ตามทไดจองชอไว) 2) ทตงส านกงานแหงใหญ/สาขา (ตงอย ณ จงหวดใด) พรอมเลขรหสประจ าบาน

ของทตงส านกงาน E-mail และหมายเลขโทรศพทของบรษทหรอกรรมการ 3) วตถทประสงคของบรษททจะประกอบกจการคา (ในกรณของการขออนญาต

ประกอบธรกจลสซงน วตถประสงคจะตองมการก าหนดใหครอบคลมถงกจการลสซงดวย) 4) ทนจดทะเบยน จะตองแบงเปนหน ๆ มมลคาหนเทา ๆ กน (มลคาหนจะตองไม

ต ากวา 5 บาท) 5) ชอ ทอย อาชพ และจ านวนหนทผเรมกอการจองซอไว 6) ชอ ทอย อาย สญชาต ของพยาน 2 คน 7) อากรแสตมป 200 บาท 8) ขอบงคบ (ถาม) 9) จ านวนทน (คาหน) ทเรยกช าระแลว อยางนอยรอยละ 25 ของทนจดทะเบยน 10) ชอ ทอย อายของกรรมการ 11) รายชอหรอจ านวนกรรมการทมอ านาจลงชอแทนบรษท (อ านาจกรรมการ) 12) ชอ เลขทะเบยนผสอบบญชรบอนญาตพรอมคาตอบแทน 13) ชอ ทอย สญชาต และจ านวนหนของผถอหนแตละคน 14) ตราส าคญ (บรษทจะไมจดทะเบยนตราส าคญของบรษทกได หากวาอ านาจ

กรรมการไมไดก าหนดใหตองประทบตราส าคญดวย) 15) ทตงส านกงานแหงใหญ/สาขา

7. เอกสารหลกฐานทตองใชในการจดทะเบยนจดตงบรษทจ ากด 1) ค าขอจดทะเบยนบรษทจ ากด (แบบ บอจ.1) 2) แบบค ารบรองการจดทะเบยนบรษทจ ากด 3) หนงสอบรคณหสนธ (แบบ บอจ.2) ผนกอากรแสตมป 200 บาท

DPU

42

4) รายการจดทะเบยนจดตง (แบบ บอจ.3) 5) แบบวตถทประสงค (แบบ ว.) 6) รายละเอยดกรรมการ (แบบ ก.) 7) แบบแจงผลการจองชอนตบคคลทยงไมครบก าหนด 8) หลกฐานใหความ เหนชอบในการจดต งบ รษท เพ อประกอบธ รก จ

จากหนวยงานทเกยวของ (ใชเฉพาะในการประกอบธรกจทมกฎหมายพเศษควบคม เชน ธรกจธนาคาร ธรกจประกนภย ธรกจเงนทน ธรกจหลกทรพย ธรกจเครดตฟองซเอร กจการขอมลเครดต บรหารสนทรพย กจการคลงสนคา กจการไซโลหรอกจการหองเยน)

9) บญชรายชอผถอหน (แบบ บอจ.5) 10) ส าเนาบญชรายชอผเขาชอซอหนหรอผรบมอบฉนทะในการประชมใหความ

เหนชอบในกจการทไดประชมจดตงบรษทพรอมลายมอชอ 11) ส าเนารายงานการประชมตงบรษท 12) ส าเนาขอบงคบ ผนกอากร 200 บาท (ถาม) 13) ส าเนาหลกฐานการรบช าระคาหนทบรษทออกใหแกผถอหน 14) กรณบรษทจ ากดมผถอหนเปนคนตางดาวถอหนในบรษทไมถงรอยละ 50

ของทนจดทะเบยน หรอกรณบรษทจ ากดไมมคนตางดาวเปนผถอหน แตคนตางดาวเปนกรรมการผมอ านาจลงนามหรอรวมลงนามผกพนบรษท ใหสงเอกสารหลกฐานทธนาคารออกใหเพอรบรองหรอแสดงฐานะการเงนของผถอหนทมสญชาตไทยแตละรายประกอบค าขอจดทะเบยน โดยเอกสารดงกลาวตองแสดงจ านวนเงนทสอดคลองกบจ านวนเงนทน ามาลงหนของผถอหน แตละราย

15) แบบ สสช.1 จ านวน 1 ฉบบ 16) แผนทแสดงทตงส านกงานแหงใหญและสถานทส าคญบรเวณใกลเคยง

โดยสงเขป 17) ส าเนาบตรประจ าตวของผเรมกอการและกรรมการทกคน 18) ส าเนาหลกฐานการเปนผรบรองลายมอชอ (ถาม) 19) หนงสอมอบอ านาจ (กรณทผขอจดทะเบยนไมสามารถยนขอจดทะเบยนได

ดวยตนเองกมอบอ านาจใหบคคลอนด าเนนการแทนโดยท าหนงสอมอบอ านาจและผนกอากรแสตมปดวย)

8. เสยคาธรรมเนยมตามทก าหนด

DPU

43

9. สามารถยนขอจดทะเบยนไดท 1) ส านกงานแหงใหญตงอย ในเขตกรงเทพมหานคร ยนจดทะเบยนไดท

สวนจดทะเบยนธรกจกลาง กรมพฒนาธรกจการคา หรอส านกงานพฒนาธรกจการคา ทง 6 เขต 2) ส านกงานแหงใหญตงอยจงหวดอน ยนจดทะเบยนไดทส านกงานพฒนาธรกจ

การคาจงหวดทบรษทมส านกงานแหงใหญตงอย 3) ยนจดทะเบยนทางอนเตอรเนต

3.1.1.2 ประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส.01/2551 เรอง การอนญาตใหธนาคารพาณชยประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซง

การด าเนนการธรกจลสซงรถยนตของธนาคารพาณชยเปนกรณทธนาคารพาณชย ใหผประกอบธรกจหรอผบรโภคไดเชารถยนต โดยทธนาคารพาณชยจะเปนผจดหารถยนตจากผผลต ผจดจ าหนายหรอบคคลทสามตามความประสงคหรอจากการเลอกของผประกอบธรกจหรอผบรโภค ซงผประกอบธรกจหรอผบรโภคมสทธในการไดใชประโยชนในรถยนตทเชานน อกทง มหนาทในการซอมแซมและบ ารงรกษารถยนตท เชา และเมอท าสญญาลสซงรถยนตแลว ผประกอบธรกจหรอผบรโภคทเชารถยนตจะบอกเลกสญญาฝายเดยวกอนทจะครบระยะเวลา ทก าหนดกนไวไมได และเมอสญญาลสซงสนสดลงแลว ผประกอบธรกจหรอผบรโภคจะซอรถยนตนนมาเปนกรรมสทธของตนไดหรอไมนนขนอยกบขอตกลงในสญญาลสซงระหวาง ผประกอบธรกจหรอผบรโภคกบธนาคารพาณชย

การประกอบธรกจลสซงรถยนตของธนาคารพาณชยไดมการก ากบดแลโดยธนาคารแหงประเทศไทย โดยไดมการออกประกาศอนญาตใหธนาคารพาณชยสามารถประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงได ตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส.01/2551 เรอง การอนญาตใหธนาคารพาณชยประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงโดยประกาศฉบบน ไดมการประกาศใชเมอวนท 3 สงหาคม พ.ศ. 2551 ซงออกตามขอก าหนดของพระราชบญญตธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. 2551 ทไดมการประกาศใชเมอวนท 5 กมภาพนธ พ.ศ. 2551 โดยประกาศใชในราชกจจานเบกษา เลม 125 ตอน 27 ก โดยมเหตผลในการออกประกาศฉบบน คอ ทผานมารปแบบความตองการใชเงนกยมของผบรโภคนอกเหนอจากการกยมเงน เพอด าเนนธรกจหรอ การอปโภคบรโภค (Loan Credit) แลวยงมความตองการกยมเงนเพอน าไปซอทรพยสน (Sales Credit) โดยการเชาซอหรอเชาแบบลสซงจากสถาบนการเงน ดงนน เพอเปนการสนบสนน ใหธนาคารพาณชยสามารถใหบรการทางการเงนไดเพมขนและเปนแหลงเงนทนส าหรบผทประสงคจะซอทรพยสนแตไมมเงนทนเพยงพอ ธนาคารแหงประเทศไทยจงไดอนญาตใหธนาคารพาณชยสามารถประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงไดตงแตเดอนกนยายน พ.ศ. 2547

DPU

44

ซงครอบคลมถงการขายและเชากลบคน (Sale and Lease Back) โดยมการขยายขอบเขต การประกอบธรกจของธนาคารพาณชยมาเปนล าดบ ดงน

1. การอนญาตใหธนาคารพาณชยประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงได โดยมเงอนไขส าหรบการขายและเชากลบคน (Sale and Lease Back) ทก าหนดใหผขายและ เชากลบคนตองเปนนตบคคลและทรพยสนทใหเชาตองไมเปนรถยนตนงสวนบคคลไมเกนเจดคน รถยนตนงเกนเจดคนแตไมเกนสบสองคน หรอรถยนตบรรทกสวนบคคลทมน าหนกรถไมเกนหนงพนหกรอยกโลกรม ซงมไดใชประกอบการขนสงเพอสนจางตามกฎหมายวาดวย การขนสงทางบก เหตทตองจ ากดขอบเขตธรกจการขายและเชากลบคนในชวงเวลาดงกลาว เนองจากมขอกงวลเรองภาระหนภาคครวเรอนทไดเพมสงขนอยางตอเนอง ประกอบกบธนาคารพาณชยใชอตราดอกเบยคงทตอป (Flat Interest Rate) ค านวณผลตอบแทน ท าใหผเชาไมทราบภาระอตราดอกเบยทแทจรง (Effective Interest Rate) ทถกเรยกเกบ

2. การขยายขอบเขตการประกอบธรกจการขายและเชากลบคนใหธนาคารพาณชยสามารถใหบรการดงกลาวกบบคคลธรรมดาไดโดยไมจ ากดประเภททรพยสนตงแตเดอนมนาคม พ.ศ. 2551 เนองจากพจารณาเหนวาเปนการเพมชองทางใหประชาชนสามารถน าทรพยสนทมอย มาเปนหลกประกนเพอการหาเงนทนในระบบได (Asset Based Financial) โดยมภาระดอกเบยต ากวาสนเชอสวนบคคล โดยก าหนดใหธนาคารพาณชยประกาศเผยแพรอตราดอกเบยทแทจรง ซงใชค านวณผลตอบแทนใหผเชาทราบและเนองจากการใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงเปนธรกรรมคลายการใหสนเชอ ดงนนธนาคารพาณชยควรบรหารความเสยงอยางเหมาะสมเชนเดยวกบการใหสนเชอ

การออกประกาศฉบบน เพ อ อ าง องอ านาจตามกฎหมายใหสอดคลองตามพระราชบญญตธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. 2551 ทงนธนาคารพาณชยใดทไดรบการอนญาต ใหประกอบธรกจดงกลาวแลวใหด าเนนธรกจตอไปไดโดยไมตองยนขออนญาตใหมอก

จากการพจารณาประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส. 01/2551 จะเหนไดวาประกาศฉบบนไดมการออกใชบงคบเมอวนท 3 สงหาคม พ.ศ. 2551 ซงเปนการออกตามขอก าหนดของพระราชบญญตธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. 2551 ทมการบงคบใชเมอวนท 5 กมภาพนธ พ.ศ. 2551 โดยเปนประกาศทออกมาใชบงคบภายหลงจากทพระราชบญญตธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. 2551 มผลใชบงคบแลวและเมอท าการพจารณาเหตผลในการออกประกาศฉบบนแลว ท าใหทราบวาการประกอบธรกจลสซงไดมการด าเนนการมากอนทพระราชบญญตธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. 2551 จะมผลบงคบใช คอ ธนาคารแหงประเทศไทยไดอนญาตใหธนาคารพาณชยสามารถประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงไดตงแตเดอนกนยายน พ.ศ. 2547 ซงการ

DPU

45

ประกอบธรกจลสซงของธนาคารพาณชยแตเดมนนไดมการประกอบธรกจลสซ งโดยอาศยพระราชบญญตการธนาคารพาณชย พ.ศ. 2505 (ซงปจจบนพระราชบญญตการธนาคารพาณชย พ.ศ. 2505 ไดยกเลกโดยพระราชบญญตธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. 2551 แลว) ท าใหธนาคารพาณชยใดทไดรบอนญาตใหประกอบธรกจลสซงกอนทพระราชบญญตธรกจสถาบนการ เงน พ.ศ. 2551 ใชบงคบกใหด าเนนธรกจลสซงตอไปได โดยไมตองยนขออนญาตใหมอก

ซงตามพระราชบญญตธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. 2551 ไดมการก าหนดขอบเขต ของการประกอบธรกจของสถาบนการเงนไว โดยก าหนดใหการประกอบธรกจลสซง ของธนาคารพาณชยเปนธรกรรมประเภทหนงทมลกษณะคลายการใหสนเชอ ซงตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส.01/2551 เรอง การอนญาตใหธนาคารพาณชยประกอบธรกจใหเชาซอและ ใหเชาแบบลสซงเปนการก าหนดใหธนาคารพาณชยประกอบธรกจลสซง ซงมไดใหหมายความรวมถงบรษทเงนทน และบรษทเครดตฟองซเอรดวยโดยพระราชบญญตธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. 2551 มาตรา 4 ไดใหค านยาม “ธนาคารพาณชย” ไววา “ธนาคารพาณชย หมายความวาบรษทมหาชนจ ากดทไดรบอนญาตใหประกอบธรกจธนาคารพาณชยและใหหมายความรวมถงธนาคารพาณชยเพอรายยอย ธนาคารพาณชยทเปนบรษทลกของธนาคารพาณชยตางประเทศและสาขาของธนาคารพาณชยตางประเทศทไดรบอนญาตใหประกอบธรกจธนาคารพาณชย”

ประกาศของธนาคารแหงประเทศไทยฉบบนไดมการใหค านยามตาง ๆ ทเกยวกบลสซงไววา

“ใหเชาแบบลสซง” หมายความวา การใหเชาทรพยสนในลกษณะทเปนสญญาเชาการเงน (Financial Lease) โดยธนาคารพาณชยจดหาทรพยสนตามความประสงคของผเชามาจากผผลต ผจ าหนาย หรอบคคลอนหรอเปนทรพยสนทยดไดจากผเชารายอน เพอใหผ เชาไดใชประโยชนในทรพยสนนน โดยผเชามหนาทตองบ ารงรกษาและซอมแซมทรพยสนทเชา ทงนผเชาจะบอกเลกสญญากอนครบก าหนดเพยงฝายเดยวไมได และเมอสนสดสญญาเชาสทธในการซอทรพยสนทเชาขนอยกบขอตกลงของธนาคารพาณชยและผเชา

“สญญาเชา” หมายความวา สญญาเชาซอหรอสญญาเชาแบบลสซง “ผใหเชา” หมายความวา ผใหเชาซอหรอผใหเชาแบบลสซง “ผเชา” หมายความวา ผเชาซอหรอผเชาแบบลสซง จากค านยามตาง ๆ ทเกยวกบลสซงขางตน แมตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทย

ฉบบนจะมไดมการใหค านยามค าวา “สญญาลสซง” ไวโดยตรงแตท าใหทราบวา “สญญาลสซง” คอ สญญาทผใหเชาแบบลสซงใหผเชาแบบลสซงเชาทรพยสนในลกษณะทเปนสญญาเชาการเงน (Financial Lease) โดยทธนาคารพาณชยจะเปนผทจดหาทรพยสนตามความประสงคของผเชาแบบ

DPU

46

ลสซงมาจากผผลต ผจ าหนาย หรอบคคลอน หรอเปนทรพยสนทยดไดจาก ผเชารายอนเพอใหผเชาแบบลสซงไดใชประโยชนในทรพยสนนน โดยผเชามหนาทตองบ ารงรกษาและซอมแซมทรพยสนทเชา ทงนผเชาจะบอกเลกสญญากอนครบก าหนดเพยงฝายเดยวไมได และเมอสนสดสญญาเชาสทธในการซอทรพยสนทเชาขนอยกบขอตกลงของธนาคารพาณชยซงเปนผใหเชาแบบลสซงและผเชาแบบลสซง อกทงจากการพจารณาค านยามทประกาศธนาคารแหงประเทศไทยฉบบนไดใหไว แสดงใหเหนวาสญญาเชาแบบลสซงตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทยฉบบนจะมลกษณะเปนสญญาเชาการเงน (Financial Lease) มใชสญญาเชาด าเนนงาน (Operating Lease)

ซงตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส. 01/2551 เรองการอนญาตใหธนาคารพาณชยประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงไดมการก าหนดหลกเกณฑตาง ๆ ในการประกอบธรกจลสซงของธนาคารพาณชยไว ดงมรายละเอยดดงน

1. การก าหนดคณสมบตของธนาคารพาณชยทจะประกอบธรกจลสซง ตามประกาศของธนาคารแหงประเทศไทยฉบบนไดมการก าหนดคณสมบต

ของธนาคารพาณยทจะประกอบธรกจลสซงไวในขอ 5.3 (ก) มรายละเอยดดงน (ก) มฐานะการเงนและฐานะการด าเนนงานอยในเกณฑด สามารถกนเงนส ารอง

ไดครบถวน สามารถด ารงอตราสวนเงนกองทนตอสนทรพยและภาระผกพนไดไมต ากวาเกณฑ ทธนาคารแหงประเทศไทยก าหนด ตลอดจนสามารถด ารงอตราสวนทางการเงนอนใดทธนาคารแหงประเทศไทยสงการเปนกรณพเศษ

2. การขออนญาตประกอบธรกจลสซงของธนาคารพาณชย ตามประกาศของธนาคารแหงประเทศไทยฉบบน ไดมการก าหนดไวในขอ 5.3 (ง)

วา “ธนาคารพาณชยทประสงคจะประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงตองยนหนงสอแสดงความจ านงทจะประกอบธรกจดงกลาวทไดรบอนมตจากคณะกรรมการธนาคารพาณชยใหแกธนาคารแหงประเทศไทย”

3. การก าหนดขอปฏบตของธนาคารพาณชย มการก าหนดขอปฏบตของธนาคารพาณชยตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทยไวใน

ขอ 5.3 (ข) (ค) ดงน (ข) ใหความรวมมอกบทางการในการปฏบตตามแผนพฒนาระบบสถาบนการเงน

ในการปรบบทบาทและรปแบบสถาบนการเงน โดยธนาคารพาณชย ทมสถาบนการเงนทรบฝากเงนจากประชาชนอยภายใตกลมธรกจเดยวกนมากกวา 1 แหง/รปแบบ ตองจดท าแผนการ ควบกจการ รวมกจการ ขายกจการ คนใบอนญาต รบโอนสนทรพยและหนสนจากสถาบนการเงน

DPU

47

แหงอน เพอการด าเนนการตามนโยบายสถาบนการเงน 1 รปแบบ (One Presence) ตามแนวทาง ทธนาคารแหงประเทศไทยก าหนด

(ค) จดท าแผนงานรองรบการประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงทเปน ลายลกษณอกษรและไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการธนาคารพาณชย เพอใชเปนแนวทาง ในการด าเนนงานและเพอใหธนาคารแหงประเทศไทยสามารถตรวจสอบได

4. การก ากบดแลการประกอบธรกจลสซง การประกอบธรกจลสซงของธนาคารพาณชย ไดมธนาคารแหงประเทศไทยเขามา

ก ากบดแลโดยมการก ากบดแลใหธนาคารพาณชยถอปฏบตตามดงน (ก) ธนาคารพาณชยตองใหความส าคญกบการลดความเสยงตอการเสยหาย

ของทรพยสนทใหเชาแบบลสซง และควรจดใหมประกนภยทรพยสนดงกลาว โดยธนาคารพาณชยเปนผรบผลประโยชนตามความจ าเปนและเหมาะสม ทงน ในการท าประกนภยธนาคารพาณชย ตองค านงถงประเภททรพยสน ยอดเงนลงทนในทรพยสน โอกาสในการเกดความเสยหายของทรพยสน และคาซอมแซมกรณทรพยสนไดรบความเสยหาย เปนตน

(ข) ในการค านวณจ านวนเงนสงสดทธนาคารพาณชยยกเวนธนาคารพาณชย เพอรายยอย สามารถลงทนในทรพยสนเพอใหเชาซอหรอใหเชาแบบลสซงแกบคคลใดบคคลหนงใหนบรวมกบธรกรรมการใหสนเชอ ลงทน กอภาระผกพนหรอการท าธรกรรมทมลกษณะคลายการใหสนเชอประเภทอน เพอบคคลหนงบคคลใด หรอแกบคคลหลายคนรวมกนในโครงการหนงโครงการใด หรอเพอใชในวตถประสงคอยางเดยวกน ซงเมอสนวนหนง ๆ ตองไมเกนรอยละ 25 ของเงนกองทนของธนาคารพาณชยนน

(ค) ในการค านวณน าหนกความเสยงของลกหนตามสญญาเชาเพอด ารงเงนกองทนเปนอตราสวนกบสนทรพยและภาระผกพน การจดชนลกหนตามสญญาเชาและการกนส ารอง รวมทงการระงบการรบรดอกเบยคางรบเปนรายไดจากการใหเชาซอและ การใหเชาแบบลสซง ใหธนาคารพาณชยถอปฏบตตามหลกเกณฑทธนาคารแหงประเทศไทยก าหนด

(ง) ในกรณทธนาคารพาณชยไดรบทรพยสนกลบคนมาเนองจากสนสดสญญาเชาหรอเนองจากยดมาจากผเชา ธนาคารพาณชยตองด าเนนการจ าหนายหรอใหเชาทรพยสนนนตอภายใน 6 เดอน นบแตวนสนสดสญญาเชาหรอนบแตวนทยดมา หากพนระยะดงกลาวแลวธนาคารพาณชยยงไมสามารถจ าหนายหรอใหเชาทรพยสนนนตอได ธนาคารพาณชยตองกนเงนส ารองส าหรบทรพยสนนน โดยใหทยอยกนเงนส ารองทกงวด 6 เดอน ในอตรางวดละไมต ากวารอยละ 25 ของมลคาทรพยสนนน ณ วนสนสดสญญาเชาหรอวนทยดมา

DPU

48

หากปรากฏวาทรพยสนทได รบกลบคนมานนเขาขายเปนสนทรพยจดชนสญ หรอสนทรพยจดชนสงสยจะสญ ตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทย เรอง หลกเกณฑการจดชนและการกนเงนส ารองของสถาบนการเงน ใหธนาคารพาณชยด าเนนการตดทรพยสนนนออกจากบญชหรอกนเงนส ารองใหครบถวนทนทตามทประกาศดวย โดยในกรณทรพยสนนนเขาขายเปนสนทรพยจดชนสงสยจะสญ ใหธนาคารพาณชยกนเงนส ารองเปนจ านวน ทสงกวาเมอเปรยบเทยบระหวางเงนส ารองทไดทยอยกนไปแลวตามวธการทกลาวในวรรคแรกกบเงนส ารองทตองกนส าหรบสนทรพยจดชนสงสยจะสญตามประกาศทกลาว

ในกรณททรพยสนทได รบกลบคนมานน มอายการใชงานเหลอนอยกวา 2 ป และธนาคารพาณชยไมสามารถจ าหนายหรอใหเชาตอไดภายใน 6 เดอนนบแตวนสนสดสญญาเชาหรอวนท ย ดมาใหธนาคารพาณชยกน เง นส ารองส าหรบทรพยสนนนท งจ านวนทนท เมอครบระยะเวลา 6 เดอนนบแตวนสนสดสญญาเชาหรอวนทยดมา

5. การจดท าสญญาเชาแบบลสซง ธนาคารแหงประเทศไทยไดก าหนดใหธนาคารพาณชย ทประกอบธรกจลสซงจดท า

สญญาเชาแบบลสซง โดยมรายละเอยดของสญญา ดงน ธนาคารพาณชยตองจดท าสญญาเชาแบบลสซงกบผเชา เปนหนงสออยางนอย 2 ฉบบ

และมอบใหผเชาเกบไวเปนหลกฐาน 1 ฉบบ โดยตองระบรายละเอยดทเกยวของกบสญญาเชา แตละประเภท ดงน

(1) ประเภท ลกษณะ และอายการใชงานของทรพยสน (2) ราคาเงนสด เงนลงทน จ านวนเงนลวงหนา จ านวนเงนรายงวด และอตราดอกเบย

ทใชในการค านวณผลตอบแทน (3) รายละเอยดและวธการทใชในการค านวณผลตอบแทนและจ านวนเงนรายงวด

หากธนาคารพาณชยใชอตราดอกเบยคงทตอป (Flat Interest Rate) ในการค านวณผลตอบแทนใหระบอตราดอกเบยทแทจรงตอปดวย (Effective Interest Rate)

(4) ระยะเวลาในการเชา (5) วธการสงมอบ การตรวจตรา การตดตรงหรอตดตง การเคลอนยาย การสญหาย

ความเสยหาย ความช ารดบกพรอง การบ ารงรกษา และการใชประโยชนของทรพยสนนน (6) การประกนภย การรบคาสนไหมทดแทนตามสญญาประกนภย การค าประกน (7) เงอนไขและสทธของผเชาทจะช าระคาเชาตามสญญาคงเหลอสทธกอนถงก าหนด

(ถาม) (8) คาใชจายและคาเบยปรบในกรณตาง ๆ

DPU

49

(9) เงอนไขในการบอกเลกสญญา การสนสดของสญญาและการยดทรพยสนทใหเชาแบบลสซง

(10) เงอนไขในการโอนกรรมสทธในทรพยสนแกผเชา (11) เงอนไขในการใหผเชาเชาตอหรอซอทรพยสนทงหมดหรอสวนใดสวนหนง

ของทรพยสนดวยราคาทตกลงกน 6. ประเภทของทรพยสนทใหเชาแบบลสซง ธนาคารแหงประเทศไทยไดก าหนดใหทรพยสนทธนาคารพาณชยจะน ามาใหเชา

แบบลสซงได ตองเปนสงหารมทรพยตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย43 7. การสนสดของสญญาลสซง เมอสนสดสญญาเชาและผเชาใชสทธซอทรพยสนโดยไดปฏบตตามเงอนไขการไดมา

ซงกรรมสทธในทรพยสนครบถวนตามสญญาเชาแลว ธนาคารพาณชยตองด าเนนการตามทจ าเปนโดยไมชกชา เพอใหผเชามสทธในทรพยสนอยางบรบรณ เชน จดทะเบยนเปลยนแปลงชอเจาของทรพยสน เปนตน

8. การพกหรอเพกถอนการอนญาตประกอบธรกจลสซง ธนาคารแหงประเทศไทยมอ านาจในการพกหรอเพกถอน การอนญาตประกอบธรกจ

ใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงของธนาคารพาณชยได ในกรณดงตอไปน (1) ธนาคารพาณชยฝาฝนหรอไมปฏบตตามหลกเกณฑหรอขอก าหนดของธนาคาร

แหงประเทศไทย (2) ธนาคารพาณชยไมด าเนนการตามแผนการควบกจการ รวมกจการ ขายกจการ

คนใบอนญาตรบโอนสนทรพยและหนจากสถาบนการเงนแหงอน เพอด าเนนการตามนโยบายสถาบนการเงน 1 รปแบบ (One Presence) ตามทรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงใหความเหนชอบ

(3) ธนาคารพาณชยไมด าเนนการตามเงอนไขทรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงก าหนดประกอบการใหความเหนชอบแผนการควบกจการ รวมกจการ ขายกจการ คนใบอนญาต รบโอนสนทรพยและหนสนจากสถาบนการเงนแหงอนเพอด าเนนการตามนโยบายสถาบนการเงน 1 รปแบบ (One Presence)

(4) กรณอน ๆ ทธนาคารแหงประเทศไทยเหนวากระทบกบ ความปลอดภยหรอ ความผาสกของประชาชน

43 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 140 “สงหารมทรพย หมายความวา ทรพยสนอนนอกจาก

อสงหารมทรพยและหมายความรวมถงสทธอนเกยวกบทรพยสนนนดวย.”

DPU

50

จากประกาศธนาคารแหงประเทศไทยทไดกลาวมาขางตนจะเหนไดวาธนาคาร แหงประเทศไทยไดเขามาก ากบดแลธนาคารพาณชยในการด าเนนการใหเชาแบบลสซงโดยเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงของธนาคารพาณชย ดานหลกเกณฑ ในการประกอบธรกจลสซงวาตองมคณสมบตเปนเชนไร การพกหรอการเพกถอนการอนญาตประกอบธรกจลสซง เมอธนาคารพาณชยฝาฝนหรอไมปฏบตตามขอก าหนดของธนาคารแหงประเทศไทย อกทงยงไดเขามาก ากบดแลขอตกลงในสญญาลสซง โดยมการก าหนดรายละเอยดของสญญาลสซง ของธนาคารพาณชยไว ตามประกาศของธนาคารแหงประเทศไทยน ไดเขามาก ากบดแลดานการประกอบธรกจลสซงรวมทงก ากบดแลดานการจดท าสญญาลสซงของธนาคารพาณชยดวย

3.1.1.3 ประกาศกระทรวงการคลง เรอง เงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบกจการใหเชาทรพยสนแบบลสซง

ประกาศกระทรวงการคลง เรอง เงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบกจการใหเชาทรพยสนแบบลสซงไดมการประกาศในราชกจจานเบกษา เลม 108 ตอนท 218 วนท 12 ธนวาคม พ.ศ. 2534 โดยประกาศฉบบนไดอาศยอ านาจตามความในมาตรา 20 (6) วรรคหนง44 แหงพระราชบญญตการประกอบธรกจเงนทน ธรกจหลกทรพยและธรกจเครดตฟองซเอร พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชก าหนดแกไขเพมเตมพระราชบญญตการประกอบธรกจเงนทน ธรกจหลกทรพยและธรกจเครดตฟองซเอร พ.ศ. 2522 (ฉบบท 2) พ.ศ. 2528 ซงในปจจบนพระราชบญญตดงกลาวไดถกยกเลกโดยพระราชบญญตธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. 2551 ทประกาศใชเมอวนท 5 กมภาพนธ พ.ศ. 2551 แลวแมวาจะมการประกาศใชพระราชบญญตธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. 2551 แลวกตามแตวาประกาศกระทรวงการคลง ฉบบดงกลาวนยงคงมผลใชบงคบตอไป เทาทไมขดหรอแยงกบพระราชบญญตน เนองจากประกาศกระทรวงการคลงฉบบนไดอาศยอ านาจตามพระราชบญญตธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. 2551 มาตรา 158 ซงก าหนดวา “บรรดากฎกระทรวง ประกาศกระทรวงการคลง และประกาศ หนงสอเวยน ค าสงหรอขอก าหนดของธนาคารแหงประเทศไทยทเกยวกบการประกอบธรกจธนาคารพาณชย ธรกจเงนทนหรอธรกจเครดตฟองซเอร บรรดาทใชบงคบอยในวนกอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบใหใชบงคบตอไปไดเทาทไมขดหรอแยงกบบทบญญตในพระราชบญญตน ทงนจนกวาจะไดมการออกประกาศ หรอค าสงตามพระราชบญญตน”

44 พระราชบญญตการประกอบธรกจเงนทน ธรกจหลกทรพย และธรกจเครดตฟองซเอร พ.ศ. 2522

มาตรา 20 (6) “หามมใหบรษทเงนทนกระท าการดงตอไปน... (6) ประกอบกจการอนใดนอกจากธรกจเงนทนในประเภททไดรบอนญาต เวนแตจะไดรบอนญาตจากรฐมนตร ในการอนญาตนนจะก าหนดเงอนไขใด ๆ ไวดวย กได.”

DPU

51

ซงประกาศกระทรวงการคลงฉบบนเปนประกาศทเกยวกบเงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบกจการใหเชาทรพยสนแบบลสซงได โดยมการก าหนดค านยามทเกยวกบลสซงดงน

“การใหเชาทรพยสนแบบลสซง” หมายความวา การใหเชาทรพยสนทผใหเชาจดหามาจากผผลตหรอผจ าหนายหรอทรพยสนซงยดไดจากผเชารายอนเพอใหผเชาไดใชประโยชนในกจการอตสาหกรรม เกษตรกรรม พาณชยกรรม หรอกจการอยางอนเปนทางคาปกตโดยผเชา มหนาทตองบ ารงรกษาและซอมแซมทรพยสนทเชา ทงนผเชาจะบอกเลกสญญากอนครบก าหนดเพยงฝายเดยวไมได แตผเชามสทธทจะซอหรอเชาทรพยสนนนตอไปในราคาหรอคาเชาทไดตกลงกน

“ใหเชา” หมายความวา ใหเชาหรอเชาในธรกจลสซง “ทรพยสน” หมายความวา ทรพยสนทใหเชาแบบลสซง ซงจากค านยามขางตน แมมไดมการก าหนดค านยามค าวา “ลสซง” ไวโดยตรงแตกท า

ใหทราบถงลกษณะของการใหเชาทรพยสนแบบลสซงวาจะตองเปนการใหเชาทรพยสนทผใหเชาจะเปนผทจดหามาจากผผลตหรอผจ าหนาย หรอทรพยสนซงยดไดจากผเชารายอนเพอใหผเชา ไดใชประโยชนในกจการอตสาหกรรม เกษตรกรรม พาณชยกรรมหรอกจการ อยางอนเปนทาง คาปกตโดยททางผเชามหนาทตองบ ารงรกษาและซอมแซมทรพยสนทเชา ทงนผเชาจะบอกเลกสญญากอนครบก าหนดเพยงฝายเดยวไมได แตผเชามสทธทจะซอหรอเชาทรพยสนนนตอไปในราคาหรอคาเชาทไดตกลงกน

โดยประกาศกระทรวงการคลงฉบบนไดก าหนดหลกเกณฑตาง ๆ ไว ดงมรายละเอยดตอไปน

1. การขออนญาตประกอบธรกจลสซง ตามประกาศกระทรวงการคลง เรอง เงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบ

กจการใหเชาทรพยสนแบบลสซง ขอ 2 ไดก าหนดไววา “บรษทเงนทนใดประสงคจะประกอบกจการใหเชาทรพยสนแบบลสซงใหขออนญาตตอรฐมนตรโดยยนค าขอ ตอธนาคารแหง ประเทศไทย”

2. คณสมบตของบรษทเงนทนทจะประกอบธรกจลสซง ตามประกาศกระทรวงการคลง เรอง เงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบ

กจการใหเชาทรพยสนแบบลสซง ขอ 2 ไดก าหนดไววา “รฐมนตรจะพจารณาอนญาตเฉพาะบรษทเงนทนทมคณสมบตดงตอไปน

DPU

52

1) เปนบรษททมฐานะทางการเงนอยในเกณฑดมากโดยมเงนกองทนสทธไมต ากวา หารอยลานบาทและมสนทรพยรวมสทธไมต ากวาหาพนลานบาท

2) เปนบรษททมฐานะการด า เนนงานดโดยพจารณาจากฐานะสภาพคลอง ความสามารถในการช าระหน คณภาพของสนทรพย และความสามารถในการท าก าไรตดตอกน ไมนอยกวาหาปหลงสดกอนยนค าขอ

3) เปนบรษททมการบรหารงานอยางมประสทธภาพโดยพจารณาจากผลการด าเนนงานในอดตของบรษทประกอบกบประวตและความสามารถของผบรหาร

4) เปนบรษททมการจดการทรอบคอบและเชอถอไดมระบบบญชตามมาตรฐานทวไป มระบบการควบคมภายในทดและมการตดตามหนอยางมประสทธภาพ

5) เปนบรษททใหความรวมมอหรอใหความชวยเหลอตามนโยบายของทางการเปนอยางดและปฏบตตามบทบญญตของกฎหมายและค าสงของทางการอยางเครงครดตลอดเวลา ทผานมา”

ซงจากประกาศกระทรวงฉบบนแสดงใหเหนวาผทจะประกอบธรกจลสซงไดจะตองเปนนตบคคลทมความนาเชอถอและมความสามารถในทางการเงนและในการด าเนนงานอกทงจะตองม เงนกองทนสทธไมต ากวาห า รอยลานบาทและมสนทรพยรวมสทธไมต ากว า หาพนลานบาทดวย

3. การจดท าสญญาลสซง ประกาศกระทรวงการคลงฉบบนไดมการก าหนดใหบรษททจะประกอบธรกจลสซง

ตองจดท าสญญาเชาโดยมรายละเอยด ตามประกาศกระทรวงการคลง เรองเงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบกจการใหเชาทรพยสนแบบลสซง ขอ 6 ซงไดก าหนดไววา “ใหบรษทเงนทนก าหนดโดยชดแจงในสญญาเชาเกยวกบเรองดงตอไปน

1) ประเภท ชนด ลกษณะ และอายของทรพยสน 2) ราคาเงนสด คาเชาตามสญญา จ านวนเงนคาเชารายงวด การช าระคารายงวดและการ

ช าระเงนลวงหนา 3) ก าหนดระยะเวลาในการเชา และการตออายสญญาเชา (ถาม) 4) การสงมอบ การตรวจตรา การตดตรงหรอตดตง การเคลอนยาย การสญหาย

ความเสยหาย ความช ารดบกพรอง การบ ารงรกษา คาใชจายอน และ การใชประโยชนของทรพยสน 5) การประกนภย การรบคาสนไหมทดแทนตามสญญาประกนภย 6) การค าประกน (ถาม)

DPU

53

7) สทธของผเชาทจะช าระราคาคาเชาตามสญญาคงเหลอสทธกอนถงก าหนดและสวนลดทผใหเชาจะลดใหแกผเชาในกรณเชนวาน

8) การผดนดไมช าระคาเชา การคดเบยปรบ และการโอนสทธของผเชา 9) เขตอ านาจศาลทผเชาและผใหเชาตกลงกนวาเมอมขอพพาทเกดขนจะเสนอค าฟอง

ตอศาลใด 10) วธการค านวณผลประโยชนทบรษทเงนทนเรยกเกบอยางชดเจน 11) การบอกเลกสญญาเชาของผใหเชาและผเชา 12) เงอนไขในการใหผเชาเชาตอ หรอซอทรพยสนทงหมดหรอสวนใดสวนหนง

ของทรพยสนดวยคาเชาหรอราคาทตกลงกนโดยค านงถงเงนทจายไปแลวในรปเงนลวงหนา และคาเชา”

จากการก าหนดรายละเอยดของการจดท าสญญาลสซงของผประกอบธรกจลสซงทเปนบรษทเงนทนตามประกาศฉบบนท าใหทราบวาหากบรษทเงนทนทประกอบธรกจลสซงจะจดท าสญญาลสซงขนมาจะตองมการก าหนดรายละเอยดของสญญาลสซงตามทประกาศฉบบน ก าหนดดวย

4. ขอปฏบตของผประกอบการในการประกอบธรกจลสซง ตามประกาศกระทรวงการคลง เรองเงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบ

กจการใหเชาทรพยสนแบบลสซง ขอ 5 ไดก าหนดไววา “ใหบรษทเงนทนถอปฏบตในการเชาดงตอไปน

1) สญญาเชาตองท าเปนหนงสอและมขอก าหนดวาผเชาเพยงฝายเดยวจะบอกเลกสญญาเชากอนครบก าหนดไมได

2) ราคาคาเชาตามสญญาตองไมเกนเงนลงทนในทรพยสนและผลประโยชนทบรษทเงนทนเรยกเกบ

3) ก าหนดระยะเวลาในการใหเชาและหลกเกณฑวธการตออายสญญาเชา (ถาม) ก าหนดระยะเวลาในการใหเชาตามวรรคหนง ตองมก าหนดระยะเวลาการใหเช า

ทรพยสนตงแตสามปขนไป แตตองไมเกนอายการใชงานของทรพยสนทผผลตทรพยสนนนรบรองหรอก าหนดหรอไม เกนสามป แลวแตระยะเวลาใดจะนอยกวา เวนแตทรพยสนทให เชา เปนทรพยสนทยดมาจากผเชารายอนก าหนดระยะเวลาในการใหเชาอาจจะไมถงสามปกได

DPU

54

4) ตองจดใหผ เชาช าระเงนลวงหนาทนททท าสญญาเชาเปนจ านวนเงนไมต ากวา รอยละยสบของเงนลงทนในทรพยสนตางหากจากการช าระเงนคาเชาในงวดตอ ๆ ไป

การช าระเงนลวงหนาดงกลาวบรษทเงนทนจะใหผเชาช าระแกผจ าหนายทรพยสน นนโดยตรงกไดแตบรษทเงนทนตองมหลกฐานแสดงการช าระเงนหรอส าเนาหลกฐานดงกลาวไว

5) ทรพยสนทใหเชาตองมราคาเงนสดไมต ากวาหาแสนบาทตองเปนทรพยสนประเภททนเฉพาะเครองจกรหรอเครองมอใหมทมราคาซอขายแนนอน สามารถสอบทานได ซงใชในอตสาหกรรม เกษตรกรรม พาณชยกรรม หรอกจการบรการอยางอนเทานนและตองไมใชทรพยสนทโดยสภาพของสนทรพยนนไมสามารถน าไปใหผอนเชาไดอก

6) ตองจดใหมการประกนภยทรพยสนทใหเชาเตมมลคา ของทรพยสนนนโดยบรษทเงนทนเปนผรบประโยชนตลอดอายสญญาเชา

7) การเรยกคาปรบจากผเชาในกรณทผเชาผดนดไมช าระคาเชา ในงวดใดงวดหนงตองระบไวชดแจงในสญญาเชา แตคาปรบดงกลาวเมอคดเปนอตราสวนกบยอดเงนและระยะเวลา ทผดนดแลวตองไมเกนกวาอตราดอกเบยเงนใหกยมทบรษทเงนทนสามารถเรยกไดตามกฎหมายในขณะท าสญญาเชา

8) การบอกเลกสญญา เมอผเชาผดนดไมช าระคาเชาสองงวดตด ๆ กนหรอเมอผเชากระท าผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญ บรษทเงนทนตองแจงการบอกเลกสญญาพรอมดวยเหตผลเปนหนงสอใหผเชาทราบลวงหนาไมนอยกวาสามสบวนนบแตวนทผเชาไดรบหนงสอดงกลาว ในหนงสอบอกเลกสญญานนใหระบดวยวาหากผเชาช าระคาเชางวด ทคางช าระหรอแกไขการผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญดงกลาวแลวแตกรณ ภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบหนงสอ บอกเลกสญญา การบอกเลกสญญานนเปนอนระงบไป

ในกรณทผดนดไมช าระคาเชาสองงวดตดกนหรอกระท าผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบหนงสอบอกเลกสญญาใหการบอกเลกสญญานนเปนอนระงบไป

9) ตองยนยอมใหผ เชาโอนสทธและหนาทตามสญญาเชาใหแกบคคลอนซงมคณสมบตทจะเปนผเชาได ตามหลกเกณฑทก าหนดในประกาศน ทงนก าหนดระยะเวลาการเชา ตองไมเกนระยะเวลาทคงเหลออยตามสญญาเชาเดม และหามมใหผเชาน าทรพยสนทเชาไปให เชาชวง

10) ใหแนบหลกฐาน วธการและเงอนไขในการค านวณคาเชาทบรษทเงนทนเรยกเกบและสวนลดทผใหเชาจะลดใหแกผเชา ในกรณทผ เชาจะช าระคาเชา ตามสญญาคงเหลอสทธ กอนถงก าหนดไวกบคฉบบสญญาเชาทมอบใหผเชา

DPU

55

11) ระบคาใชจายตาง ๆ ทผเชาจะตองจายนอกเหนอจากคาเชา ตามสญญาเชา (ถาม) 12) เมอสนสดสญญาเชา หากผเชาใชสทธในการซอทรพยสนทเชาและไดปฏบตตาม

เงอนไขในการไดมาซงกรรมสทธในทรพยสนครบถวนตามสญญาเชาแลว บรษทเงนทนตองโอนกรรมสทธในทรพยสนใหแกผเชาโดยพลน

13) ทรพยสนทบรษทเงนทนเปนเจาของกรรมสทธ เมอสนสดสญญาเชาหรอยดมาจากผเชารายอนบรษทเงนทนตองจ าหนายหรอใหบคคลอนเชาตอภายใน สามเดอนนบแตวนสนสดสญญาเชาหรอนบแตวนยดมา หรอตามทไดรบผอนผนจากธนาคาร แหงประเทศไทย”

จากประกาศกระทรวงการคลง ขอ 6 น ท าใหทราบวา ตามประกาศกระทรวงการคลง เ รอง เงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบกจการใหเชาทรพยสนแบบลสซง ไดมการก าหนดหลกปฏบตของผประกอบธรกจลสซงทเปนบรษทเงนทนไววาจะตองด าเนนการตามขอปฏบตทประกาศฉบบนไดก าหนดไวในเรองของสญญา ทงราคาคาเชา ก าหนดระยะเวลา ในการใหเชาโดยตองมก าหนดระยะเวลาการใหเชาทรพยสนตงแตสามปขนไป แตตองไมเกนอายการใชงานของทรพยสน อกทงทรพยสนทใหเชาตองมราคาเงนสดไมต ากวาหาแสนบาทและ ตองเปนทรพยสนประเภททนเฉพาะเครองจกรหรอเครองมอใหมทมราคาซอขายแนนอนเทานน มการก าหนดการประกนภย การเรยกคาปรบจากผเชาในกรณทผเชาผดนดไมช าระคาเชาในงวดใดงวดหนง การบอกเลกสญญา การสนสดสญญา เปนตน

5. ประเภทของทรพยสนทใหเชาแบบลสซง ตามประกาศกระทรวงการคลง เรอง เงอนไขในการอนญาต ใหบรษทเงนทนประกอบ

กจการใหเชาทรพยสนแบบลสซง ขอ 5 ไดก าหนดไววา “ทรพยสนทใหเชาตองมราคาเงนสด ไมต ากวาหาแสนบาทตองเปนทรพยสนประเภททนเฉพาะเครองจกรหรอเครองมอใหมทมราคาซอขายแนนอน สามารถสอบทานได ซงใชในอตสาหกรรม เกษตรกรรม พาณชยกรรมหรอกจการบรการอยางอนเทานนและตองไมใชทรพยสนทโดยสภาพของสนทรพยนนไมสามารถน าไปใหผอนเชาไดอก”

6. การบอกเลกสญญาและการสนสดของสญญา ตามประกาศกระทรวงการคลง เรอง เงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบ

กจการใหเชาทรพยสนแบบลสซง ขอ 5 ไดก าหนดการบอกเลกสญญาไววา “เมอผ เชาผดนด ไมช าระคาเชาสองงวดตด ๆ กนหรอเมอผเชากระท าผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญบรษทเงนทนตองแจงการบอกเลกสญญาพรอมดวยเหตผลเปนหนงสอใหผ เชาทราบลวงหนาไมนอยกวา สามสบวนนบแตวนทผเชาไดรบหนงสอดงกลาว ในหนงสอบอกเลกสญญานนใหระบดวยวา หากผเชาช าระคาเชางวดทคางช าระหรอแกไขการผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญดงกลาว

DPU

56

แลวแตกรณภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบหนงสอบอกเลกสญญา การบอกเลกสญญานนเปนอนระงบไป

ในกรณทผดนดไมช าระคาเชาสองงวดตดกน หรอกระท าผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบหนงสอบอกเลกสญญาใหการบอกเลกสญญานนเปนอนระงบไป”

อกทงตามประกาศกระทรวงการคลงฉบบนไดมการก าหนดการสนสดสญญา ไววา “เมอสนสดสญญาเชา หากผเชาใชสทธในการซอทรพยสนทเชาและไดปฏบตตามเงอนไข ในการไดมาซงกรรมสทธในทรพยสนครบถวนตามสญญาเชาแลวบรษทเงนทนตองโอนกรรมสทธในทรพยสนใหแกผเชาโดยพลน”

7. ขอหามในการประกอบธรกจลสซงของบรษทเงนทน ตามประกาศกระทรวงการคลง เรอง เงอนไขในการอนญาต ใหบรษทเงนทนประกอบ

กจการใหเชาทรพยสนแบบลสซง ขอ 7 ไดก าหนดไววา “หามมใหบรษทเงนทนกระท าการดงตอไปน

1) ใหเชาทรพยสนแกผเชาทเปนผจ าหนายทรพยสน โดยมไดรบอนญาตจากธนาคารแหงประเทศไทย ในการอนญาตนนธนาคารแหงประเทศไทยจะก าหนดเงอนไขใด ๆ ไวดวยกได

2) จดหาทรพยสนโดยทยงไมไดตกลงท าสญญาเชาทรพยสนนนกบผใดหรอจดหาทรพยสนในราคาทสงกวาราคาตลาดหรอสงกวาราคาต าสดทพงจดหาได

3) ใหเชาทรพยสนแกผเชาทมใชนตบคคล 4) ใหเชาทรพยสนแกผเชาทมหนสนสงเกนกวาหาเทาของทน จดทะเบยนซงช าระ

แลวหรอเงนกองทนของผเชา เวนแตจะมหลกทรพยและหรอบคคลทพงเชอถอเปนผค าประกน การเชานน

5) ให เชาทรพยสนทผ านการใชงานมาแลวไมว าทรพยสนดงกลาวจะได รบ การปรบปรงใหมลกษณะคลายของใหมหรอไมกตาม ทงน เวนแตจะเปนทรพยสนซงยดมาจาก ผเชารายอนของบรษทเงนทนนน หรอเปนทรพยสนทใหเชาเนองมาจากการตออายสญญา

6) ยนยอมใหผเชาเพยงฝายเดยวบอกเลกสญญาเชากอนครบก าหนด” จากขอ 7 ของประกาศกระทรวงการคลงฉบบน มการก าหนดถงขอหามปฏบตของ

ผประกอบธรกจลสซงทเปนบรษทเงนทนไวดวย จากการศกษาประกาศกระทรวงการคลง เรอง เงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทน

ประกอบกจการใหเชาทรพยสนแบบลสซงฉบบดงกลาวแลว ท าใหทราบวากระทรวงการคลงไดเขามาก ากบดแลบรษทเงนทนในดานการประกอบกจการใหเชาทรพยสน แบบลสซงไวโดยมการ

DPU

57

ก าหนดคณสมบต การปฏบตในการเชาของบรษทเงนทน อกทงยงก ากบดแลในดานของสญญาลสซงของบรษทเงนทน โดยก าหนดรายละเอยดในสญญาลสซง ทงราคา คาเชา ระยะเวลาการเชา การบอกเลกสญญา การผดนดช าระหนไวดวย

3.1.1.4 ประกาศนายทะเบยน เรอง หลกเกณฑและเงอนไขการอนญาตใหบรษทประกนชวตประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซง (Leasing)

ประกาศนายทะเบยน เรอง หลกเกณฑและเงอนไขการอนญาตใหบรษทประกนชวตประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซง (Leasing) ฉบบนไดมการประกาศใน ราชกจจานเบกษาเลม 119 ตอนท 41 ง เมอวนท 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2545 โดยนายทะเบยนไดประกาศก าหนดหลกเกณฑและเงอนไขในการอนญาตใหบรษทประกนชวตประกอบธรกจใหเชาทรพยสน แบบลสซงไวดงมรายละเอยดตอไปน

1. คณสมบตของบรษทประกนชวตทจะประกอบธรกจลสซง บรษทประกนชวตทจะประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซงนจะตองมคณสมบต

ตามทนายทะเบยนไดก าหนดไว คอ จะตองมกองทนสวนเกนไมนอยกวา 100 ลานบาทมก าไรสทธจากผลการด าเนนงานไมนอยกวาสองปตดตอกนกอนวนทจะยนค าขออนญาตประกอบธรกจ ใหเชาทรพยสนแบบลสซงมสนทรพยสภาพคลองเพยงพอทจะจายเงนตามสญญาประกนภยทยงมภาระผกพนอยส าหรบปทลวงมาแลว 2 ป และในอก 2 ป ขางหนาเปนอยางนอย อกทงจะตองมการปฏบตงานอยางถกตอง เครงครดตามทกฎหมายเกยวกบ การประกนชวตก าหนดดวย

2. การเพกถอนการอนญาตประกอบธรกจลสซง เมอใดทบรษทประกนชวตทประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซงขาดคณสมบต

หรอฝาฝนไมปฏบตตามหลกเกณฑตามประกาศฉบบน นายทะเบยนมอ านาจในการเพกถอนการอนญาตประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซงได

ซงตามประกาศนายทะเบยน เรอง หลกเกณฑและเงอนไขการอนญาต ใหบรษทประกนชวตประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซง (Leasing) ฉบบนเปนการก าหนดเฉพาะการประกอบธรกจให เช าทรพยสนแบบลสซ งของบรษทประกนชวตไวโดยมการก าหนดคณสมบต และหลกเกณฑทบรษทประกนชวตจะตองปฏบตไวเทานน แตประกาศนายทะเบยนฉบบนมได มการก าหนดถงหลกเกณฑของการจดท าสญญาใหเชาทรพยสนแบบลสซงของบรษทประกนภย ไวเลย

DPU

58

3.1.2 สภาพปญหาของการก ากบดแลธรกจลสซงรถยนตในประเทศไทย จากการศกษากฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบการก ากบดแลการประกอบธรกจลสซง

รถยนตในประเทศไทยท าใหทราบวา การประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนการประกอบธรกจ ทมลกษณะคลายคลงกบการประกอบธรกจใหเชา ธรกจเชาซอและธรกจซอขายเงนผอน แตการประกอบธรกจลสซงรถยนตกหามกฎหมายทเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซง ทครอบคลมองคกรธรกจลสซงทงหมดไม สงผลใหผประกอบธรกจลสซงรถยนตประเภททไมมการก ากบดแลการจดตงองคกร ด าเนนการจดตงองคกรเชนเดยวกบการประกอบธรกจทว ๆ ไป

ดวยเหตทถอวาธรกจลสซงในประเทศไทยเปนกจการคาธรรมดาทงกจการลสซงยงมใชลกษณะลสซงทางการเงนดงเชนลสซงในตางประเทศ แตคลายกบการเชาทรพยหรอเชาซอมากกวา ท าใหการด าเนนกจการนนไมไดกอคณประโยชนอยางเตมทดงทควรจะเปน ทงยงมปญหา หลายดานไดแก45

ก. ไมถอเปนกจการทจะพงไดรบการสงเสรม ท าใหไมไดรบการยกเวนภาษการคาและอากรขาเขาของรถยนตทซอเขามาใหเชา

ข. การประกอบการไมมความมนคงและมนใจส าหรบผประกอบการเพราะไมมกฎหมายรองรบและยงไมมหนวยงานใดดแลเปนการเฉพาะทาง และตวธรกจเองกยงไมเปนทแพรหลายไมเปนทรจกและเขาใจของผประกอบธรกจโดยทวไปและการขาดแคลนผมประสบการณในธรกจลสซงทแทจรงท าใหการเตบโตของธรกจนเปนไปไดชามาก

ค. ธรกจลสซงจ าตองแขงขนกบกจการใหเชาซอหรอผอนช าระทรพยสนซ งลกษณะของธรกจลสซงทเนนการใหสทธการใชทรพยสนและมทางเลอกในตอนสญญาสนสดวาจะเปนเจาของไดหรอไมนนยอมท าใหคาเชามอตราสงและท าใหดอกเบยสงตามไปดวยประกอบกบ ทงแหลงเงนทนของธรกจใหมอยางเชนลสซงมนอยกวากจการเชาซอหรอผอนช าระทรพยสนทมอยแตเดม ผลของการแขงขนนจงไมอาจท าใหธรกจลสซงเตบโตเทาทควร

เมอการประกอบธรกจลสซงรถยนตในประเทศไทย ผประกอบธรกจลสซงเปนไดทงธนาคารพาณชย บรษทเงนทน บรษทประกนชวต บรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนต แตมเพยงการประกอบธรกจทเปนธนาคารพาณชย บรษทเงนทนและบรษทประกนชวตเทานน ทมองคกรและกฎหมายเขามาก ากบดแลทงในเรองของการจดตงธรกจลสซงและในเรองของขอตกลงในสญญาลสซง สวนบรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนตทประกอบธรกจลสซงรถยนต หากประสงคทจะประกอบธรกจลสซงรถยนตสามารถกระท าไดโดยจดทะเบยนจดตงเปนนตบคคลตามกฎหมายแพงและพาณชยตอกระทรวงพาณชย อกทงไมตองขออนญาตจากหนวยงาน

45 แหลงเดม. น. 618-619.

DPU

59

ใด เมอการประกอบธรกจลสซงของผประกอบธรกจลสซงไดด าเนนการประกอบธรกจลสซงควบคกบการใหเชาหรอใหเชาซอยอมท าใหเกดความสบสนไดวาการประกอบธรกจลสซง เปนการประกอบธรกจประเภทเดยวกบการประกอบธรกจใหเชาหรอใหเชาซอ ท าใหการด าเนนการธรกจลสซงในบางกรณเปนการด าเนนธรกจแฝง กลาวคอมการด าเนนการธรกจลสซงแตไดจดท าสญญาอนมลกษณะคลายกบการเชาหรอใหเชาซอรถยนต แตมการก าหนดรายละเอยดบางประการใหแตกตางออกไป เพอมใหมกฎหมายใด ๆ สามารถเขามาก ากบดแลไดสงผลใหผประกอบธรกจอาศยชองวางทางกฎหมายนด าเนนการธรกจลสซงไปในทางอนจะท าใหตนไดรบผลประโยชนตอบแทนสงสด

3.1.3 แนวความคดในการจดรางกฎหมายเพอก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนตในประเทศไทย

เมอการประกอบธรกจลสซงรถยนตผประกอบธรกจลสซงเปนไดทงธนาคารพาณชย บรษทเงนทน บรษทประกนชวต บรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนต แตการก ากบดแลดานการประกอบธรกจลสซงรถยนตหามกฎหมายทเขามาก ากบกบดแลอยางครอบคลมทวถงทก ๆ องคกรทประกอบธรกจลสซงไม ซงจากการศกษามเพยงการประกอบธรกจลสซงรถยนตทเปนธนาคารพาณชย บรษทเงนทนและบรษทประกนชวตเทานนทมธนาคารแหงประเทศไทย กระทรวงการคลงและส านกงานคณะกรรมการก ากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย (คปภ) เขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงตามล าดบ แตหากเปนการประกอบธรกจลสซง ทจดตงขนโดยบรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนต ยงไมมมาตรการทางกฎหมายใด ๆ เขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงโดยตรง คงมเพยงแนวความคดในการทจะจดท ารางกฎหมายขนมาเพอก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงเทานน

3.1.3.1 รางพระราชบญญตการประกอบธรกจลสซง พ.ศ. .... จากการศกษากฎหมายและประกาศตาง ๆ ทเกยวของกบการจดตงองคกรในการ

ประกอบธรกจลสซงจะเหนไดวาการประกอบธรกจลสซงในประเทศไทยมทงธนาคารพาณชย บรษทเงนทน บรษทประกนชวต บรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนต ซงหากเปนธนาคารพาณชยจะมธนาคารแหงประเทศไทยเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงของธนาคารพาณชย โดยมการออกประกาศอนญาตใหธนาคารพาณชยสามารถประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงไดตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส. 01/2551 หากเปนบรษทเงนทนจะมกระทรวงการคลงเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงของบรษ ทเงนทน โดยมการออกประกาศกระทรวงการคลง เรองเงอนไขการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบกจการใหเชาแบบลสซง และหากเปนบรษทประกนชวตจะมส านกงานคณะกรรมการก ากบและสงเสรมการประกอบ

DPU

60

ธรกจประกนภย (คปภ) ออกประกาศนายทะเบยน เรอง หลกเกณฑและเงอนไขการอนญาต ใหบรษทประกนชวตประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซงมาก ากบดแลแตหากเปนกรณ ของบรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนต ยงไมมหนวยงานหรอกฎหมายใด ๆ เขามาก ากบดแลเปนการเฉพาะ ซงท าใหการจดตงบรษททจะประกอบธรกจลสซงตองจดตงตามกฎหมายทวไป คอ ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงแสดงใหเหนวาการประกอบธรกจลสซงทเปนองคกรทแตกตางกนแตประกอบกจการเชนเดยวกน องคกรหนงมกฎหมายเขามาก ากบดแลแตอกองคกรหนงไมมกฎหมายเขามาก ากบดแล ยอมเปนการสรางมาตรฐานทแตกตางกนกอใหเกดความ เหลอมล ากนในการประกอบธรกจได เมอการประกอบธรกจลสซงของบรษททวไปไมมกฎหมายเขามาก ากบดแลเปนการเฉพาะ จงสมควรทจะมการจดท ากฎหมายขนมาก ากบดแลธรกจลสซง ของบรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนต

จากการศกษาเกยวกบการประกอบธรกจลสซงของประเทศไทย ท าใหทราบวา เมอป พ.ศ. 2543 กระทรวงการคลงไดเสนอกฎหมายเฉพาะขนมาเพอใชก ากบดแล การประกอบธรกจลสซง นนกคอรางพระราชบญญตการประกอบธรกจลสซง พ.ศ. .... โดยรางพระราชบญญตดงกลาวนมวตถประสงคเพอใหมกฎหมายเฉพาะเพอใชก ากบดแล สงเสรมและสนบสนนธรกจลสซงใหมบทบาทสนบสนนภาคการผลตและบรการ อนจะเปนประโยชน ในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศตอไปซงรางพระราชบญญตนไดมการจดท าขนโดยใหเหตผลคอ เนองจากการประกอบธรกจลสซง ซงมลกษณะเปนธรกจใหบรการดานสนเชอรปแบบหนง โดยใหสนเชอ ในรปของเครองมอ เครองจกร หรอเครองใชตาง ๆ และธรกจลสซงยงไมมกฎหมายเฉพาะเพอใชก ากบดแล ดงนนเพอเปนการสนบสนนและสงเสรมธรกจลสซงจงมความจ าเปนในการยกรางกฎหมายเฉพาะเพอใชก ากบดแลธรกจลสซงใหมบทบาทในการสนบสนนดานการผลตและบรการ อนจะเกดการพฒนาเศรษฐกจของประเทศตอไป

โดยไดมการก าหนดค านยามตาง ๆ ทเกยวกบลสซงไวในมาตรา 3 ดงน “ธรกจลสซง” หมายความวา การใหเชาทรพยสนของผใหเชาทมอยแลวหรอทผใหเชา

จดหามาใหตามความประสงคของผเชา โดยผเชามวตถประสงคทจะใชประโยชนจากทรพยสนเพอประกอบธรกจหรอการคา ทงน กรรมสทธยงเปนของผใหเชา ในขณะทผเชามสทธในการใชทรพยสนตามระยะเวลาและดวยการช าระคาเชาตามทตกลงกนไวในสญญาลสซ งโดยเมอสนสดสญญาลสซงสทธในการซอทรพยสนทเชาขนอยกบขอตกลงของผใหเชาและผเชา

“ผประกอบธรกจลสซง” หมายความวา นตบคคลทไดรบการจดทะเบยนใหประกอบธรกจลสซงตามพระราชบญญตน

DPU

61

“สญญาลสซง” หมายความวา สญญาเชาทท าขนระหวางผใหเชาและผเชาในธรกจลสซง

“ผเชา” หมายความวา บคคลธรรมดาหรอนตบคคลทเขาท าสญญาลสซงในฐานะ เปนผเชาเพอใชในธรกจหรอการคาของผเชา

“ผใหเชา” หมายความวา ผประกอบธรกจลสซงทเขาท าสญญาลสซง ในฐานะผใหเชา จากค านยามตาง ๆ ทเกยวกบลสซงขางตน ท าใหทราบวาสญญาลสซงเปนสญญาทท า

ขนระหวางผใหเชาและผเชาในธรกจลสซง โดยการทผใหเชาเอาทรพยสนของตนหรอการจดหาทรพยสนมาออกใหเชาตามความประสงคของผเชา ผเชามงในการใชสอยประโยชน จากทรพยสนทเชาตามระยะเวลาทก าหนดมไดมงในการไดรบกรรมสทธ และเมอสนสดสญญาเชาแลว ผเชามสทธเลอกซอทรพยสนท เชานนได ซงผใหเชานนจะตองเปนนตบคคลทได รบการจดทะเบยน ใหประกอบธรกจลสซงเทานน สวนผเชาเปนไดทงบคคลธรรมดาและนตบคคลมไดมการจ ากดไวเฉพาะนตบคคลเชนกฎหมายบางฉบบ

และในรางพระราชบญญตการประกอบธรกจลสซง พ.ศ. .... ฉบบน ไดมการก าหนดหลกเกณฑของการประกอบธรกจลสซงไวดงมรายละเอยดตอไปน

1. คณสมบตของผทจะประกอบธรกจลสซง รางพระราชบญญตการประกอบธรกจลสซง พ.ศ. .... มาตรา 6 ไดมการก าหนด

คณสมบตของบคคลทจะประกอบธรกจลสซงไว โดยจะตองเปนนตบคคลทมทนจดทะเบยน ไมนอยกวาทรฐมนตรประกาศก าหนดแตตองไมต ากวาหกสบลานบาท

2. สทธและหนาทของผใหเชา ผใหเชามหนาทในการสงมอบทรพยสนทเชาแกผเชาและตองใหผเชาไดครอบครองใช

สอยประโยชนในทรพยสนทเชาโดยปกตสขปราศจากการรอนสทธจากบคคลภายนอก เมอสญญาลสซงเกดขนแลวผใหเชาอาจโอนสทธหรอกระท าการใด ๆ ตามสญญาลสซงใหแกผ อนได แตไมถอวาการโอนสทธนนเปนการปลดเปลองผใหเชาพนจากความผกพนตามสญญาลสซงได อกทงไมถอวาเปนการแปลงหนใหม และผใหเชาไมตองรบผดตอผเชาในความเสยหายใด ๆ ทเกดจากทรพยสนทเชาทผเชาไดรบ เวนเสยแตวาเกดจากความประมาทเลนเลอหรอเปนความผดของผใหเชาและในกรณทผเชาไมช าระคาเชาตามสญญาลสซง ผใหเชามสทธทจะเรยกใหผเชาช าระคาเชาทคางช าระพรอมดวยเบยปรบและคาเสยหายได หากเปนกรณทผเชาผดสญญาในขอทเปนสาระส าคญตามสญญาลสซงผใหเชามสทธ

(1) ใหถอวาคาเชาทเหลอคางช าระทงหมดตามสญญาลสซงถงก าหนดช าระโดยทนท หากมขอตกลงนในสญญาลสซง หรอ

DPU

62

(2) บอกเลกสญญาลสซง ในกรณนผใหเชามสทธ (ก) เรยกคนการครอบครองทรพยสนจากผเชาและผเชามหนาท ตองสงมอบ

ทรพยสนน และ (ข) เรยกคาเสยหายในอนทจะท าใหผใหเชาอยในสถานะเสมอนหนงผ เชา

ไดปฏบตตามสญญาลสซง ในกรณทผเชาผดสญญาในสาระส าคญ หากการผดขอสญญาเปนเรองทสามารถแกไข

เยยวยาได ผใหเชาจะใชสทธตามวรรคแรกทนทมไดจนกวาจะไดใหผเชาแกไขขอผดสญญาดงกลาวกอนภายในสามสบวนนบแตวนทผเชาไดผดสญญาในสาระส าคญนน

3. สทธและหนาทของผเชา ผเชามหนาทในการใชสอยทรพยสนทเชาดวยความระมดระวงซอมแซมและบ ารงรกษา

ทรพยสนทเชา ซงภาระคาใชจายในการซอมแซมบ ารงรกษาทรพยสนใหเปนไปตามขอก าหนด ในสญญาลสซง อกทงผ เชาไมอาจน าทรพยสนทเชาออกใหเชาชวง โอนสทธในการใชสอยทรพยสน เวนแตจะไดรบความยนยอมจากผใหเชากอน และเมอสญญาลสซงสนสดลง ผเชามไดใชสทธซอทรพยสนทเชาหรอตอสญญาเชา ผเชามหนาทในการสงมอบทรพยสนทเชาคนแกผใหเชาในสภาพเดยวกบตอนทไดรบมา โดยมตองรบผดตอการเสอมสภาพอนเนองมาจากการใชงานตามปกต

4. การบอกเลกและการสนสดสญญาลสซง ในการบอกเลกสญญาลสซงหากเปนกรณทผเชาผดสญญาในขอทเปนสาระส าคญตาม

สญญาลสซงผใหเชามสทธบอกเลกสญญาลสซง ผใหเชามสทธ (ก) เ รยกคนการครอบครองทรพยสนจากผ เชาและผ เชามหนาทตองสงมอบ

ทรพยสนน และ (ข) เรยกคาเสยหายในอนทจะท าใหผใหเชาอยในสถานะเสมอนหนงผเชาไดปฏบต

ตามสญญาลสซง ในกรณทผเชาผดสญญาในสาระส าคญ หากการผดขอสญญาเปนเรอง ทสามารถแกไข

เยยวยาได ผใหเชาจะใชสทธตามวรรคแรกทนทมไดจนกวาจะไดใหผเชาแกไขขอผดสญญาดงกลาวกอนภายในสามสบวนนบแตวนทผเชาไดผดสญญาในสาระส าคญนน

และในกรณทสญญาลสซงสนสดลง ผเชามไดใชสทธซอทรพยสนทเชาหรอตอสญญาเชา ผ เชามหนาท ในการสงมอบทรพยสนท เช าคนแกผ ให เช าในสภาพเดยวกบตอนทได รบมา โดยมตองรบผดตอการเสอมสภาพอนเนองมาจากการใชงานตามปกต

DPU

63

5. การเพกถอนทะเบยนและการเลกการประกอบกจการ นายทะเบยนมอ านาจสงเพกถอนทะเบยนของผประกอบธรกจลสซงไดเมอภายหลง

พบวาผประกอบธรกจลสซงขาดคณสมบตตามทกฎหมายก าหนดและในกรณท ผประกอบธรกจลสซงมความประสงคจะเลกประกอบกจการลสซง สามารถท าไดโดยการยกเลกทะเบยนตอนายทะเบยน

จากการศกษารางพระราชบญญตการประกอบธรกจลสซง พ.ศ. .... ขางตนท าใหทราบวารางพระราชบญญตดงกลาวไดก าหนดคณสมบตของผทจะประกอบธรกจลสซงไววาจะตองเปนนตบคคลตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย หรอบรษทมหาชนจ ากดตามกฎหมายวาดวยบรษทมหาชนจ ากดหรอนตบคคลอนตามทก าหนดในกฎกระทรวง ซงจะเหนไดวารางพระราชบญญตนมไดจ ากดเฉพาะองคกรใดองคกรหนงเทานนทจะประกอบธรกจลสซงได แตยงก าหนดใหครอบคลมถงนตบคคลทวไปดวย แตจะตองมทนจดทะเบยนไมต ากวาหกสบลานบาทอกทง รางพระราชบญญตนยงไดก าหนดถงสทธหนาทของคสญญา และการเพกถอนหรอยกเลกทะเบยนธรกจลสซงดวย ซงจากการพจารณารางพระราชบญญตนจะเหนไดวามการก าหนดเฉพาะการก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงเทานน แตมไดมการก ากบดแลใหครอบคลมถง เรองสญญาลสซงดวย 3.2 กฎหมายทน ามาปรบใชกบขอตกลงในสญญาลสซงรถยนตในประเทศไทย

สญญาลสซงรถยนตเปนสญญาทมลกษณะคลายคลงกบสญญาเชาซอรถยนต สญญาซอขายเงนผอนรถยนตหรอสญญาเชารถยนต บอยครงมกท าใหเกดความสบสนไดวาสญญาลสซงรถยนตเปนสญญาเชาซอรถยนต สญญาซอขายเงนผอนรถยนตหรอสญญาเชารถยนตซงในความเปนจรงแลวสญญาลสซงรถยนตแมจะมลกษณะโดยทวไปคลายคลงกบสญญาดงกลาวขางตน แตกมลกษณะบางประการทแตกตางออกไป อนเปนลกษณะพเศษทแสดงใหเหนวาสญญาทท าขนนนเปนสญญาลสซงรถยนต การท าสญญาลสซงรถยนตของประเทศไทยในปจจบนในกรณท ผประกอบธรกจลสซงเปนธนาคารพาณชย มประกาศของธนาคารแหงประเทศไทย ทสนส. 01/2551 เขามาก ากบดแล หากเปนกรณของบรษทเงนทนจะมกระทรวงการคลงเขามาก ากบดแล และหากเปนบรษทประกนชวตจะมประกาศส านกงานคณะกรรมการก ากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย (คปภ) ก าหนดใหบรษทประกนชวตจดท ารางสญญายนตอนายทะเบยนเมอมการขออนญาตประกอบธรกจลสซง แตหากเปนกรณทผประกอบธรกจลสซงทเปนบรษท ทจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนต ยงไมมบทบญญตทางกฎหมายเกยวกบสญญาลสซงรถยนตเขามาก ากบดแลเปนการเฉพาะ การจดท าสญญามกจดท าขนตามบทบญญตของกฎหมายทวไป ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงมลกษณะของการท าสญญาเปนการเชา การเชาซอ

DPU

64

หรอการซอขายเงนผอน ดงนนเพอใหเกดความเขาใจในการศกษาบทบญญตทางกฎหมายทเกยวกบสญญาลสซงรถยนตจงท าการพจารณากฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบขอสญญาลสซงรถยนตไดดงน

3.2.1 สภาพปญหาของการจดท าสญญาลสซงรถยนตในประเทศไทย ในประเทศไทยการท าสญญาลสซงรถยนตเปนไปตามหลกเสรภาพในการท าสญญา

(Freedom of Contract) ซงคสญญามอสระในการท าสญญา สามารถตกลงในเรองขอสญญาอยางใดกไดเพอใหบรรลวตถประสงคตามเจตนาของคสญญา คสญญามอ านาจเทาเทยมกนในการจดท าสญญา แตสญญาทท าขนนนตองไมเปนการฝาฝนบทบญญตของกฎหมายขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน แตในทางปฏบตการท าสญญาลสซงรถยนต คสญญาหามอ านาจในการท าสญญาททดเทยมกนไม การท าสญญาลสซงรถยนตของผประกอบการมกจดท าเปนสญญาส าเรจรปอนเปนสญญามาตรฐาน มการจดท าสญญา โดยผประกอบการเพยงฝายเดยว ผเชามได มสวนในการจดท าสญญาแตอยางใดซงในบางกรณ สญญาลสซงรถยนตมลกษณะของสญญา อนเปนการเอาเปรยบผเชาเกนสมควร โดยทผเชา ไมสามารถโตแยงกบผประกอบธรกจลสซงได เนองจากผประกอบธรกจลสซงเปนผทมอ านาจตอรองทเหนอกวาผเชา อกทงในการจดท าสญญาลสซงรถยนตนนรปแบบของการจดท าสญญา ยงไมมหนวยงานหรอกฎหมายฉบบใด ๆ เขามาก ากบดแลเปนการเฉพาะ ท าใหผประกอบการจดท าสญญาลสซงรถยนตในรปแบบทผประกอบธรกจลสซงไดประโยชนเกนสมควร ซงผประกอบธรกจไดอาศยชองวางทางกฎหมายนจดท าสญญาลสซงรถยนตอนมลกษณะทคลายคลงกบสญญาเชาซอ สญญาเชาทรพยหรอสญญาซอขายเงนผอน ซงเมอท าการพจารณาสญญาลสซงรถยนตของประเทศไทยแลวจะพบวาสญญาลสซงรถยนตไมมกฎหมายฉบบใดทบญญตถงสญญาลสซงรถยนตไวเปนการเฉพาะ ท าใหผประกอบธรกจอาศยชองวางทางกฎหมายนจดท าสญญาลสซงรถยนตอนมลกษณะทผประกอบธรกจ ไดประโยชนจากคสญญาอกฝายหนงเกนควร กอใหเกดการท าสญญา ทไมเปนธรรมขนถอไดวาเปนการเอาเปรยบผเชาเกนสมคว

จากการศกษาตวอยางสญญาลสซงรถยนตทเปนบรษททวไป46 ท าใหทราบวาสญญาลสซงรถยนตทท าขนเปนสญญาส าเรจรปทจดท าขนโดยผประกอบธรกจลสซงรถยนต (ผใหเชา) ฝายเดยว โดยเปนการทผใหเชาไดตกลงทจะซอหรอไดซอทรพยสนตามค ารองขอของผเชา เพอวตถประสงคในการใหผเชาไดเชาทรพยสนดงกลาวตามระยะเวลาทก าหนด ซงสญญาลสซงรถยนตนมการก าหนดถงลกษณะทส าคญไวดงน

46 ดรายละเอยด ภาคผนวก ซ.

DPU

65

1. รถยนตทเชา จะมการก าหนดถงลกษณะ ประเภท ยหอ และคณสมบตของรถยนตทเชาไวชดเจน

ซงเปนการตกลงกนระหวางผใหเชาและผเชา โดยทวไปรถยนตทน ามาใหเชาแบบลสซงนมกเปนรถยนตใหมทไมเคยผานการใชงานมากอน

2. ขอตกลงการเชา ขอตกลงในสญญาลสซงรถยนตน มการก าหนดถงสทธหนาททงของผเชาและของผให

เชาไว โดยผเชามหนาทใชรถยนตทเชาดวยความระมดระวงและดแลรกษารถยนตทเชาอกทง ตองปฏบตตามขอก าหนดตาง ๆ ทผใหเชาไดก าหนดไว หากรถยนตทเชาจะตองมการเปลยนชนสวนและอปกรณชนใดชนหนงหรอทงหมดหรอตองท าการซอมแซมท าการตรวจสอบรถยนต ทเช าตามปกตและเปนกรณพ เศษเพ อ ใหรถยนตท เช าอย ในสภาพทสามารถใช งานไดด ตลอดระยะเวลาการเชาของสญญาคาใชจายจะตกแกผเชาเองทงสน สวนผใหเชาในเวลาทสงมอบรถยนตใหแกผ เชาจะตองเตมน ามนจ านวน ¼ ของถงน ามนของรถยนตท เชาแตละคนใหแก ผเชาดวยและในการจดท าประกนภยผใหเชาจะเอาประกนภยรถยนตทใหเชาดวยคาใชจายของผใหเชาเอง โดยผใหเชาจะเปนผรบผลประโยชนตามสญญาประกนภย

3. ก าหนดระยะเวลาการเชา ในขอสญญาลสซงรถยนตมกมการก าหนดระยะเวลาไวประมาณ 3-5ป โดยผเชา

ไมสามารถบอกเลกการเชารถยนตกอนครบก าหนดระยะเวลาการเชา 1 ป ซงเมอครบก าหนดระยะเวลาการเชา 1 ปแลว ผเชามสทธทจะบอกเลกการเชารถยนตโดยมตองแสดงเหตแหงการเลกการเชารถยนตนน

4. คาเชา ผเชาจะตองช าระคาเชาแกผใหเชาทกเดอนตามทระบไวในสญญาลสซงรถยนต

หากผเชาไมช าระคาเชาตามก าหนดเวลา ผเชาตองช าระดอกเบยใหแกผเชาในอตรารอยละสบหา ตอปของคาเชาทคางช าระ

5. ผลภายหลงสญญาสนสดลง เมอครบก าหนดระยะเวลาเชาตามสญญาแลวผเชามสทธเลอกทจะใชสทธขอซอรถยนต

ทเชาคนใดคนหนงหรอทงหมดจากผใหเชาในราคาทองตลาดหรอสงมอบรถยนตทเชาคนในสภาพทใชงานไดตามปกตแกผใหเชา โดยจะตองแจงใหผใหเชาทราบลวงหนาเปนลายลกษณอกษรกอนครบระยะเวลาการเชาไมนอยกวาสบหาวน

จะเหนไดวาสญญาลสซงเปนสญญาทคลายคลงกบการเชา การเชาซอหรอการซอขายเงนผอน แตมขอก าหนดบางประการทมลกษณะอนแตกตางออกไป ซงสญญาลสซงจะมการ

DPU

66

ก าหนดรายละเอยดของสญญา โดยมการก าหนดหนาทสวนใหญใหตกแกผเชาสวนผใหเชาจะไดรบผลประโยชนในอตราทสง

3.2.2 กฎหมายทน ามาปรบใชกบขอตกลงในสญญาลสซงรถยนตในประเทศไทย การจดท าสญญาตาง ๆ ในประเทศไทยนนคสญญามกตกลงกนไปตามวตถประสงค

ของคสญญา การจดท าสญญาจะเปนไปตามหลกเสรภาพในการท าสญญา (Freedom of Contract) รฐจะไมเขาไปแทรกแซงการท าสญญาของคสญญา เวนแตเมอรฐเหนวาขอสญญาใดกอใหเกดความไมเปนธรรมกบฝายทมฐานะดอยกวาในทางเศรษฐกจ รฐจงจะเขามาท าการก ากบดแลการจดท าสญญานน ๆ เพอใหเกดความเปนธรรมแกคสญญาทงสองฝาย เชน พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ไดเขามาดแลผบรโภคในการเขาท าสญญาตาง ๆ ตามทกฎหมายก าหนดกบ ผประกอบธรกจเพอใหผประกอบธรกจทมอ านาจตอรองทเหนอกวาผบรโภคไมเอาเปรยบผบรโภคทเกนสมควร ซงในกรณทสญญาลสซงรถยนตไดมการจดท าขนโดยสถาบนการเงนจะมการก ากบดแลจากหนวยงานทเกยวของ แตในขอสญญาลสซงของผประกอบธรกจลสซงทมใชสถาบนการเงน การท าสญญาลสซงรถยนตมกจดท าขนตามบทบญญตของกฎหมายทวไปตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ดงนนผเขยนจงท าการศกษากฎหมายทเกยวของกบขอตกลงในสญญา ตามบทบญญตทวไปเพอน ามาปรบใชกบขอสญญาลสซงรถยนตในประเทศไทยดงน

3.2.2.1 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ลกษณะสญญา ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมไดมการบญญตค านยามของสญญาไววา

หมายถงอะไรอยางแนชด แตเมอไดพจารณาจากต าราทว ๆ ไปและนยามของนตกรรมแลวอาจกลาวไดวา “สญญา หมายถง นตกรรมสองฝายหรอหลายฝายทเกดจากการ แสดงเจตนาเสนอสนองตองตรงกนของบคคลตงแตสองฝายขนไปทมงจะกอใหเกดเปลยนแปลงหรอระงบนตสมพนธ ” ซงในการจดท าสญญาตาง ๆ นนคสญญายอมมเสรภาพในการจดท าสญญา (Freedom of Contract) โดยหลกเสรภาพในการจดท าสญญาน มการใหความหมายอย 2 ความหมายคอ47

ความหมายแรก คอ เสรภาพทจะเขามาตกลงท าสญญา หมายถง เสรภาพในการเรมตน ด าเนนตอไป หรอระงบกระบวนการในการกอใหเกดสญญา ซงในความหมายน อาจพจารณาไดสองดาน คอ ดานการกระท า (Positive Sense) อนหมายถง การเรมตนด าเนนตอไปและการตกลง เขาท าสญญาและอกดานหนงคอ ดานไมกระท าการ (Negative Sense) อนหมายถง การไมเขาท าสญญาหรอการระงบกระบวนการในการเจรจา ดวยการถอนค าเสนอหรอการยกเลกการเจรจา เปนตน ส าหรบการไมเขาท าสญญาของผรบค าเสนอกด หรอการยกเลกหรอระงบ การเจรจาของค

47 ศนนทกรณ (จ าป) โสตถพนธ ข (2552). ค ำอธบำยนตกรรม-สญญำ พรอมค ำอธบำยในสวนของพระรำชบญญตวำดวยขอสญญำทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540 และกฎหมำยทเกยวของ. น. 253-259.

DPU

67

เจรจากดมกไมมปญหาเพราะเหนไดชดเจนวาเปนการใชเสรภาพดงกลาว แตในสวนทผเสนอเปลยนใจไมเขาท าสญญาดวยการถอนค าเสนอนนอาจมปญหาในระบบกฎหมายของบางประเทศ กไดวาผท าค าเสนออาจไมมเสรภาพทจะท าเชนนนได

ความหมายทสอง คอ เสรภาพทไมถกแทรกแซงภายหลงจากทสญญาเกดขนแลวนน นาจะหมายความถงเสรภาพทจะไมถกแทรกแซงจากรฐตามทฤษฎปจเจกชนนยม ทงนเปนเพราะ รฐไดรบรองเสรภาพทปจเจกชนมตงแตขนตอนกอนเกดสญญาแลว ดงนนเมอสญญาเกดขนแลว รฐจะเขาไปแทรกแซงเพอใหสงทคสญญาไดก าหนดไวโดยหลกเสรภาพเปลยนแปลงไปเปนประการอนไมได เพราะหากเปลยนใหท าเชนนนได เสรภาพของปจเจกชน กจะถกท าลายไป

เนองจากหลกเสรภาพในการท าสญญาเปนหลกทซอนอยในหลกอสระในทางแพง หลกเสรภาพในการท าสญญาจงมบทบญญตเปนกฎหมายลายลกษณอกษรอยในกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 15148 แมคสญญาจะมเสรภาพมากมายในการท าสญญา แตเสรภาพดงกลาวกตองอยภายในกรอบหรอขอบเขตอนสมควรดวย เพอมใหการใชเสรภาพในการท าสญญาของบคคลบางคนตองไปกระทบหรอกอความเสยหายแกบคคลอนหรอสงคมโดยสวนรวม

ซงการท าสญญาตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยนน มสาระส าคญคอ การท าสญญาจะตองมบคคลตงแตสองฝายขนไป ตกลงเขาท าสญญากนโดยมวตถประสงคเพอกอใหเกดผลผกพนตามกฎหมาย บคคลทจะเขาท าสญญากนนสามารถเปนไดทงบคคลธรรมดาหรอนตบคคล แตจะตองมความสามารถในขณะทเขาท าสญญาดวย หากการท าสญญาใดกฎหมายบงคบใหท า ตามแบบคสญญาจะตองท าสญญาใหเปนไปตามทกฎหมายก าหนด ซงสญญานนเกดขนไดเมอ

1. สญญาระหวางบคคลซงอยหางโดยระยะทาง 2. สญญาระหวางบคคลซงอยเฉพาะหนา 3. สญญาระหวางบคคลทเกดขนโดยปรยาย จากการศกษา การท าสญญาคสญญายอมมเสรภาพในการท าสญญาจะจดท าสญญา

ในลกษณะใดกไดเพอใหบรรลวตถประสงคของคสญญา แตสญญาทท าขนนนจะตองเปนไปตามทกฎหมายก าหนด การท าสญญาจะตองไมเปนการตองหามชดแจงโดยกฎหมายขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน อกทงหากสญญาใดกฎหมายบงคบใหตองท าตามแบบ คสญญาตองจดท าสญญาตามทกฎหมายก าหนดดวย ซงการท าสญญาลสซงคสญญากมเสรภาพในการท าสญญาเชนเดยวกบการท าสญญาทวไปเชนกน

48 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 151 “การใดเปนการแตกตางกบบทบญญตของกฎหมาย

ถามใชกฎหมายอนเกยวกบความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน การนนไมเปนโมฆะ.”

DPU

68

3.2.2.2 พระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540 ในประเทศไทยการจดท าสญญาตาง ๆ ระหวางคสญญาเกดขนจากหลกอสระ

ในทางแพง (Private of Autonomy) คสญญามอสระในการตกลงจดท าขอสญญาขนมาโดยทรฐจะไมเขาไปแทรกแซงการแสดงเจตนาของคสญญา เวนเสยแตวาสญญาทคสญญาจดท าขนนนจะเปนการตองหามชดแจงโดยกฎหมาย ขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน ซงตามหลกกฎหมายทวไปคสญญามอ านาจตอรองในการจดท าสญญาทเทาเทยมกน แตเมอยคสมยเปลยนแปลงไป การจดท าสญญาของผประกอบการซงมอ านาจในการตอรองทเหนอกวาคสญญาอกฝายหนงไดใชอ านาจของตนจดท าสญญาอนกอใหเกดความไมเปนธรรม สงผลใหคสญญา อกฝายหนงนนเกดการเสยเปรยบเกนควร เมอเกดความเหลอมล าในการท าสญญาของคสญญาขนมา กอใหฝายใดฝายหนงไดรบความไมเปนธรรม จงมการตรากฎหมายขนมาเพอแกปญหา ขอสญญานใหเกดความเปนธรรมแกคสญญา นนกคอพระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540 ซงไดมการประกาศในราชกจจานเบกษา เลม 114 ตอนท 72 ก เมอวนท 16 พฤศจกายน พ.ศ. 2540 โดยมเหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอเนองจากหลกกฎหมายเกยวกบนตกรรมหรอสญญาทใชบงคบอยมพนฐานมาจากเสรภาพของบคคลตามหลกความศกดสทธของการแสดงเจตนา รฐจะไมเขาแทรกแซงแมวาคสญญาฝายหนงไดเปรยบคสญญาอกฝายหนง เวนแตจะเปนการตองหามชดแจงโดยกฎหมายหรอขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน แตในปจจบน สภาพสงคมเปลยนแปลงไป ท าใหผซงมอ านาจตอรองทางเศรษฐกจเหนอกวาถอโอกาสอาศยหลกดงกลาวเอาเปรยบคสญญาอกฝายหนง ซงมอ านาจตอรองทางเศรษฐกจดอยกวาอยางมากซงท าใหเกดความไมเปนธรรมและไมสงบสขในสงคม สมควรทรฐจะก าหนดกรอบของการใชหลกความศกดสทธของการแสดงเจตนาและเสรภาพ ของบคคล เพอแกไขความไมเปนธรรมและความไมสงบสขในสงคมดงกลาวโดยก าหนดแนวทางใหแกศาลทจะสงใหขอสญญาหรอขอตกลงทไมเปนธรรมนนมผลใชบงคบเทาทเปนธรรมและพอสมควรแกกรณจงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน

อนง พระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540 นมการก าหนดถงหลกเกณฑตาง ๆ ทส าคญ ดงมรายละเอยดตอไปน

1. บคคลและขอสญญาทอยภายใตบงคบ ตามพระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540 มการก าหนดค านยาม

เกยวกบบคคลและขอสญญาทอยภายใตบงคบของพระราชบญญตฉบบนไวในมาตรา 3 โดยมการก าหนดถง

DPU

69

ค าวา “ผบรโภค” และ “ผประกอบธรกจการคาหรอวชาชพ” โดยแสดงใหเหนวาในกรณ “ผบรโภค” ตามพระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540 นมไดจ ากดเฉพาะบคคลกลมใดกลมหนงทเขาท าสญญาในฐานะผขาย ผใหเชาซอ ผใหก ผรบประกนภย ผค าประกนของบคคลดงกลาวเทานน แตยงใหความหมายกวาง ๆ วาใหรวมถงผทเขาท าสญญาอนใดเพอใหไดมาซงทรพยสน บรการ หรอประโยชนอนใดโดยมคาตอบแทนดวย แตจะตองเปนการเขาท าสญญาโดยมใชเพอการคาทรพยสน บรการหรอประโยชนอนใดนนและในกรณของ “ผประกอบธรกจการคาหรอวชาชพ” กมไดจ ากดเฉพาะผทเขาท าสญญาในฐานะผขาย ผใหเชา ผใหเชาซอ ผใหก ผรบประกนภย เทานนแตหากยงรวมถงผทเขาท าสญญาอนใดเพอจดใหซงทรพยสนบรการ หรอประโยชนอนใดเชนกน อกทงการเขาท าสญญานนตองเปนไปเพอการคาทรพยสน บรการหรอประโยชนอนใดนนเปนทางคาปกตของตนดวย และตามพระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540 มการก าหนดถง “ขอสญญา” ทพระราชบญญตฉบบนใหความคมครองถง โดยขอสญญานมไดมการก าหนดไวเฉพาะเจาะจงวาเปนขอสญญาประเภทใด แตเปนการก าหนดถงลกษณะของขอสญญาทพระราชบญญตนคมครองจะตองเปนขอตกลง ความตกลงและความยนยอมรวมทงประกาศ และค าแจงความเพอยกเวนหรอจ ากดความรบผดดวย อกทงตามพระราชบญญตฉบบนยงมการก าหนดถง “สญญาส าเรจรป” วาตองเปนสญญาทท าเปนลายลกษณอกษรโดยมการก าหนดขอสญญาทเปนสาระส าคญไวลวงหนาไมวาจะท ารปแบบใด ซงคสญญาฝายใดฝายหนงน ามาใชในการประกอบกจการของตน ซงจะเหนไดวามไดมการก าหนดวาสญญาประเภทใด เปนสญญาส าเรจรป หากสญญาใดมลกษณะตามทพระราชบญญตนก าหนด ถอไดวาสญญานนเปนสญญาส าเรจรปนนเอง

2. ขอสญญาทถอวาเปนขอสญญาทไมเปนธรรม ตามพระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540 มาตรา 4 ไดก าหนดไววา

“ขอตกลงในสญญาระหวางผบรโภคกบผประกอบธรกจการคา หรอวชาชพ หรอในสญญาส าเรจรป หรอในสญญาขายฝากทท าใหผประกอบธรกจการคาหรอวชาชพหรอผก าหนดสญญาส าเรจรป หรอผซอฝากไดเปรยบคสญญาอกฝายหนงเกนสมควร เปนขอสญญาทไมเปนธรรมและใหม ผลบงคบไดเพยงเทาทเปนธรรมและพอสมควรแกกรณเทานน

ในกรณทมขอสงสย ใหตความสญญาส าเรจรปไปในทางทเปนคณแกฝายซงมไดเปน ผก าหนดสญญาส าเรจรปนน

ขอตกลงทมลกษณะหรอมผลใหคสญญาอกฝายหนงปฏบตหรอรบภาระเกนกวาท วญญชนจะพงคาดหมายไดตามปกต เปนขอตกลงทอาจถอไดวาท าใหไดเปรยบคสญญาอกฝายหนง เชน

DPU

70

(1) ขอตกลงยกเวนหรอจ ากดความรบผดทเกดจากการผดสญญา (2) ขอตกลงใหตองรบผดหรอรบภาระมากกวาทกฎหมายก าหนด (3) ขอตกลงใหสญญาสนสดลงโดยไมมเหตผลอนสมควร หรอใหสทธบอกเลก

สญญาไดโดยอกฝายหนงมไดผดสญญาในขอสาระส าคญ (4) ขอตกลงใหสทธทจะไมปฏบตตามสญญาขอหนงขอใด หรอปฏบตตามสญญาใน

ระยะเวลาทลาชาไดโดยไมมเหตผลอนสมควร (5) ขอตกลงใหสทธคสญญาฝายหนงเรยกรองหรอก าหนดใหอกฝายหนงตองรบภาระ

เพมขนมากกวาภาระทเปนอยในเวลาท าสญญา (6) ขอตกลงในสญญาขายฝากทผซอฝากก าหนดราคาสนไถสงกวาราคาขายบวกอตรา

ดอกเบยเกนกวารอยละสบหาตอป (7) ขอตกลงในสญญาเชาซอทก าหนดราคาคาเชาซอ หรอก าหนดใหผเชาซอตอง

รบภาระสงเกนกวาทควร (8) ขอตกลงในสญญาบตรเครดตทก าหนดใหผบรโภคตองช าระดอกเบย เบยปรบ

คาใชจายหรอประโยชนอนใดสงเกนกวาทควรในกรณทผดนดหรอทเกยวเนองกบการผดนด ช าระหน

(9) ขอตกลงทก าหนดวธคดดอกเบยทบตนทท าใหผบรโภคตองรบภาระสงเกนกวา ทควร

ในการพจารณาขอตกลงทท าใหไดเปรยบคสญญาอกฝายหนงตามวรรคสามจะเปนการไดเปรยบเกนสมควรหรอไมใหน ามาตรา 10 มาใชโดยอนโลม”

ท าใหเหนวาขอสญญาใด ๆ หากเปนขอสญญาทเปนการไดเปรยบคสญญาอกฝายหนงเกนสมควร หรอเปนขอสญญาทท าใหคสญญาอกฝายหนงตองปฏบตหรอรบภาระเกนกวาท วญญชนจะพงคาดหมายไดตามปกต ยอมถอไดวาเปนขอสญญาทไมเปนธรรม ท าใหสญญาทท าขนนนยงคงใชบงคบไดเพยงเทาทเปนธรรมและพอสมควรแกกรณเทานน

ซงพระราชบญญตฉบบนเปนการตรากฎหมายขนมาเพอแกไขความ ไมเปนธรรม ในการจดท าสญญาระหวางคสญญา แกไขความเหลอมล าของคสญญาทงทางดานความร ความสามารถและทางดานเศรษฐกจ โดยขอบเขตของพระราชบญญตฉบบนใหศาลมอ านาจทจะปรบลดการเอารดเอาเปรยบทมากเกนไปและสามารถพพากษาใหมผลบงคบกนไดเพยงเทาทเปนธรรมตามควรแกกรณ ฉะนนพระราชบญญตฉบบนจงมวตถประสงคหลกคอการแกไขความ ไมเปนธรรมทางสญญา รวมทงใหอ านาจศาลเขาไปตรวจสอบความไมเปนธรรมในนตกรรมอน ทใกลเคยงกบสญญาได เชน ประกาศหรอค าแจงความทไดท าไวลวงหนาเพอยกเวนหรอจ ากดความ

DPU

71

รบผด เปนตน แมวาพระราชบญญตฉบบนจะวางแนวใหพจารณาวาขอสญญาใดท าใหคสญญาไดเปรยบเสยเปรยบ แตศาลจะปรบลดใหไดตองเปนการไดเปรยบมากเกนสมควรเทานนทจะเปนสญญาทไมเปนธรรมหรอหากมลกษณะทผลนนท าใหคสญญาอกฝายหนงปฏบตหรอรบภาระ เกนกวาทวญญชนจะพงคาดหมายไดตามปกต49 ส าหรบพระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540 นเปนกฎหมายทเกยวกบความสงบเรยบรอย คสญญาไมอาจตกลงยกเวนหรอตกลงใหผดแผกแตกตางไดตามบทบญญตในมาตรา 1150

3.2.2.3 พระราชบญญตหามเรยกดอกเบยเกนอตรา พ.ศ. 2475 ในเรองดอกเบยนนคสญญาอาจตกลงก าหนดดอกเบยไวโดยชดแจงหร มการตกลงกน

โดยปรยายกยอมได แตการใหกยมเงนโดยเรยกอตราดอกเบยสงเกนสวนทควรไดรบนนยอมเปนการตองหามชดแจงโดยกฎหมาย ขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน ซงหากเปนกรณทมการตกลงจะช าระดอกเบยแกกน แตมไดมการก าหนดอตราดอกเบยไวในสญญา ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 7 ไดก าหนดไววา “ถาจะตองเสยดอกเบยแกกนและมไดก าหนดอตราดอกเบยไวโดยนตกรรมหรอโดยบทกฎหมายอนชดแจง ใหใชอตรารอยละเจดครงตอป” ซงจะเหนไดวาแมคสญญาจะไมมการก าหนดดอกเบยกนไวในสญญากหาท าใหคสญญาฝายซงจะตองไดรบประโยชนจากดอกเบยนนหมดสทธในการเรยกดอกเบยไม แตยงมสทธทจะไดรบดอกเบยอยแตไดรบในอตรารอยละเจดครงเทานน สวนในกรณทคสญญามการก าหนดอตราดอกเบยกนไว กจะคดดอกเบยกนเกนกวาอตรารอยละสบหาตอปไมได ซงเปนไปตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 654 ทก าหนดไววา “ทานหามมใหคดดอกเบยเกนรอยละสบหา ตอป ถาในสญญาก าหนดดอกเบยเกนกวานน กใหลดลงมาเปนรอยละสบหาตอป” การทกฎหมายก าหนดอตราดอกเบยมใหเกนกวารอยละสบหาตอปนน กเพอมใหมการเอารดเอาเปรยบกนระหวางคสญญามากจนเกนไป ซงหากเกดกรณของการเรยกดอกเบยเกนกวาอตราทกฎหมายก าหนด ผทเรยกดอกเบยเกนอตรายอมมความผดฐานเรยกดอกเบยเกนอตรา ตามพระราชบญญตหามเรยกดอกเบยเกนอตรา พ.ศ. 2475 แตในกรณทผทยอมช าระดอกเบยทเกนอตรารอยละสบหา โดยทตนรวาเปนการเรยกดอกเบยเกนอตรา ถอวาผกไดช าระหนตามอ าเภอใจ ผกจงไมมสทธเรยกดอกเบยทไดช าระไปแลวคนจากผใหกได แตหากเปนกรณทผใหกนน เปนสถาบนการเงนตาง ๆ เชน ธนาคารพาณชย บรษทเงนทน ยอมสามารถเรยกดอกเบยในอตรา ทเกนกวารอยละสบหาตอปได

49 นชทพย ป.บรรจงศลป. (2542, มกราคม-เมษายน). “สญญาทไมเปนธรรม พระราชบญญตวาดวยขอ

สญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540.” สทธปรทศน, 13(19). น. 65-70. 50 พระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540 มาตรา 11 “ขอสญญาใดทมใหน า

บทบญญตแหงพระราชบญญตนไปใชบงคบไมวาทงหมดหรอบางสวน ขอสญญานนเปนโมฆะ.”

DPU

72

โดยการอาศยพระราชบญญตดอกเบยใหกยมของสถาบนการเงน พ.ศ. 2523 (แกไขเพมเตมฉบบท 3 พ.ศ. 2535) ซงการคดดอกเบยของสถาบนการเงนนนจะตองเปนไปตามกฎหมายทก าหนดอกทงตามประกาศของธนาคารแหงประเทศไทยดวย ซงหากสถาบนการเงนเรยกดอกเบยเกนกวาทธนาคารแหงประเทศไทยไดก าหนดไว ดอกเบยนน ๆ กจะตกเปนโมฆะซงผลของการเรยกดอกเบยเกนอตรานน แมวามาตรา 654 จะก าหนดวาใหลดอตราดอกเบยลงมาเหลอรอยละ 15 ตอป แตทจรงกหาเปนดงนนไม ผใหกจะเรยกดอกเบยไมไดเลย เพราะมพระราชบญญตหามเรยกดอกเบยเกนอตรา พ.ศ. 2475 บญญตหามมใหเรยกดอกเบยเงนกกนเกนกวาอตราทกฎหมายก าหนดไวรอยละ 15 ตอป ผฝาฝนมความผดฐานเรยกดอกเบยเกนอตรา51

เมอมการเรยกดอกเบยทเกนอตราทกฎหมายก าหนด ยอมสงผลใหประชาชนไดรบความไมเปนธรรม จงสมควรทจะมการตรากฎหมายขนมาเพอคมครองและปองกนประชาชนมใหตองเสยดอกเบยเกนอตรากวาทกฎหมายก าหนด ดงนนจงมการตราพระราชบญญตหามเรยกดอกเบยเกนอตรา พ.ศ. 2475 ขนมาโดยประกาศในราชกจจานเบกษาเมอวนท 26 ตลาคม พ.ศ. 2475 เลม 49 หนา 461 โดยมเหตผลในการออกพระราชบญญตฉบบน คอ

“หวงจะบ ารงการกยมใหเปนไปในทางทควร การกยมนนโดยปกตผกตองการทน เมอไดทนแลวไปประกอบกจการอนใดอนหนงมผลงอกงามขน กแบงผลนนใชเปนดอกเบยบาง เหลอรวบรวมไวเพอใชหนทนตอไป ดงนฝายเจาหนกไดดอกเบยเปนคาปวยการและ มโอกาสทจะไดรบใชทนคนในภายหลง แตถาดอกเบยเรยกแรงเกนไปแลว ลกหนไดผลไมพอทจะใชดอกเบยได ยอมตองยอยยบไปดวยกนทง 2 ฝาย ดวยเหตนประเทศทงหลายและประเทศของเราเองจงมกฎหมายมาแตโบราณกาลก าหนดดอกเบยอยางสงไว กลาวคอ ชงละ 1 บาทตอเดอน (หรอรอยละ 15 ตอป) อนทจรงอตรานเปนอตราทคอนขางสงอยแลว แตแมกระนนยงปรากฎวาทกวนน มการใหกยมกนโดยอตราสงกวานน และเจาหนกบลกหนตางรวมใจรวมมอกนหลกเลยงกฎหมาย เพราะฝายหนงอยากได อกฝายหนงกฎความจ าเปนบงคบ ในทสดกไดผลอนไมพงปรารถนา ดงกลาวแลว กอนทจะรางกฎหมายนขนรฐบาลไดคดแลวถงอตราดอกเบย เหนวาเปนอตราทคอนขางสงอยแลว แตขางฝายลกหนไดทนมาประกอบการดวยตนเองไดโอกาสด าเนนอาชพและมโอกาสพอควรทจะหาก าไรมาใชดอกเบย เหลอบางกรวบรวมไวใชทน เพราะฉะนนถาทง 2 ฝายตางคดไปในทางทควรของการคา กไมมทางจะไดรบความขดของเพราะกฎหมายฉบบน แตถาจะ

51 ไผทชต เอกจรยกร. (2551). ค ำอธบำย ยม ฝำกทรพย. น. 117.

DPU

73

ด าเนนความคดไปในทางไมดทางไกลแลว กอาจจะหาเรองบนได เพราะฉะนน เปนการสมควรทจะเพมเตมขอบญญตกฎหมายขนใหม ดงทปรากฎอยในพระราชบญญตฉบบน52”

ซงพระราชบญญตหามเรยกดอกเบยเกนอตรา พ.ศ. 2475 ตามมาตรา 3 ไดก าหนดไววา “บคคลใด (ก) ใหบคคลอนยมเงนโดยคดดอกเบยเกนกวาอตราทกฎหมายก าหนดไว หรอ

(ข) เพอปดบงการเรยกดอกเบยเกนอตรา ทานบญญตไวในกฎหมาย บงอาจก าหนดขอความอนไมจรงในเรองจ านวนเงนกหรออน ๆ ไวในหนงสอสญญาหรอตราสารทเปลยนมอได หรอ

(ค) นอกจากดอกเบย ยงบงอาจก าหนดจะเอาหรอรบเอาซงก าไรอนเปนเงนหรอสงของ หรอโดยวธเพกถอนหนหรออน ๆ จนเหนไดชดวาประโยชนทไดรบนนมากเกนสวนอนสมควรตามเงอนไขแหงการกยม

ทานวาบคคลนนมความผดฐานเรยกดอกเบยเกนอตรา ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนพนบาทหรอทงจ าทงปรบ” และตามมาตรา 4 ทก าหนดไววา “บคคลใดโดยรอยแลวไดมา แมจะไดเปลาซงสทธทจะเรยกรองจากบคคลอนอนผดบทบญญตทกลาวไวในมาตรากอนและใชสทธนนหรอพยายามถอเอาประโยชนแหงสทธนน ทานวาบคคลนนมความผดตองระวางโทษดงทบญญตไวในมาตรากอนนน”

ซงเมอท าการพจารณาบทบญญตทงสองมาตราในพระราชบญญต หามเรยกดอกเบยเกนอตรา พ.ศ. 2475 แลว จะเหนไดวาการจะใชพระราชบญญตฉบบนบงคบจะตองเปนหนอนเกดจากการกยมเงนเทานน ซงเมอมการคดดอกเบยกนทเกนกวาอตราทกฎหมายก าหนด คอรอยละ 15 ตอป หรอมการปดบงอตราดอกเบยทเรยกเกบทเกนอตรา หรอมการก าหนดอตราเงนกทไมเปนจรงไวในสญญา หรอมการเรยกเอาประโยชนใด ๆ นอกจากดอกเบยอนเปนการ เกนกวาสมควร หรอเมอรวามการเรยกดอกเบยเกนอตราแตกใชสทธหรอถอเอาประโยชนแหงสทธนน บคคลทกระท าการดงกลาวยอมมความผดฐานเรยกดอกเบยเกนอตรา ตองรบโทษตาม ทกฎหมายก าหนด

3.2.2.4 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ไดมการประกาศในราชกจจานเบกษา เลม 96

ตอนท 72 ฉบบพเศษ หนา 20 เมอวนท 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2522 โดยภายหลง ไดมพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 และพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 3) พ.ศ. 2546 ออกมาใชบงคบ โดยไดมการยกเลกขอความบางมาตราแลวใหใชขอความใหมทไดก าหนดข น พระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 3) พ.ศ. 2546 เปนกฎหมายทบญญตขนมาเพอคมครอง

52 ค าแถลงการณ คณะกรรมการราษฎรเกยวแกพระราชบญญตหามเรยกดอกเบยเกนอตรา พทธศกราช 2475.

DPU

74

คสญญาฝายซงดอยกวาในทางเศรษฐกจและการตอรองโดยเปนการคมครองกอนทจะมการท าสญญา ซงกอนทจะมพระราชบญญตคมครองผบรโภคฉบบท 3 น กมพระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 2) พ.ศ. 2541 ทมการก าหนดในเรองของสญญาโดยก าหนดใหธรกจบางประเภทจะตองอยภายใตการควบคมดแลในเรองของสญญาจากคณะกรรมการคมครองผบรโภควาดวยสญญา อนเปนมาตรการเสรมทางนตบญญตนอกเหนอจากมาตรการทางการศาลทใชกนโดยปกต ซงพระราชบญญตคมครองผบรโภคนมความมงหมายในการใหความคมครองแกผบรโภคทเขาท าสญญาในลกษณะทเสยเปรยบคสญญาอกฝายหนง ทอาจมอ านาจ ในทางเศรษฐกจทเหนอกวา หรอมความรความเชยวชาญในการท าสญญามากกวาใหไดรบ ความเปนธรรม พระราชบญญตคมครองผบรโภคฉบบนในสวนของสญญาไดก าหนดผลของการ ทผประกอบธรกจไมปฏบตตามทพระราชบญญตฉบบนเองก าหนดหรอไมปฏบตตาม ทคณะกรรมการวาดวยสญญาก าหนดนน โดยมการก าหนดไวในมาตรา 35 ตร53 และมาตรา 35 จตวา54 ซงจะไมสงผลกระทบในขนตอนของความสมบรณหรอไมของสญญาแตจะไปสงผลกระทบในขนตอนของความเปนผลของสญญา โดยหลกเมอสญญาระหวางผประกอบธรกจและผบรโภคเกดขนโดยสมบรณแลว สญญานนกยอมกอใหเกดผลของสญญาตอไปได และผลของสญญาทเกดขนยอมเปนไปตามสญญานนเทากบเปนไปตามเสรภาพทคสญญาไดใชก าหนดเนอหาของสญญาไวกอนแลว อยางไรกตามในขณะท ผประกอบธรกจมไดใชเนอหาหรอขอสญญาหรอมไดใชในเงอนไขตามทก าหนดไวในมาตรา 35ทวแลว กฎหมายใหถอวาในสญญานนใชขอสญญาดงกลาวหรอใชตามเงอนไขดงกลาว ตามมาตรา 35 ซงบญญตวา “เมอคณะกรรมการวาดวยสญญาก าหนดใหสญญาของการประกอบธรกจทควบคมตองใชขอสญญาใด หรอตองใชขอสญญาโดยมเงอนไขในการใชขอสญญานนดวยตามมาตรา 35 ทว แลว ถาสญญานนไมใชขอสญญาดงกลาวหรอใชขอสญญาดงกลาวตามเงอนไขน น แลวแตกรณ” แตหากผประกอบธรกจใชขอสญญาท ถกหามมใหใชตามมาตรา 35 ทวแลว กฎหมายใหถอวาขอสญญานนไมมอยตามมาตรา 35 จตวา ดวยลกษณะการทกฎหมายก าหนดไวเชนน เปนการก าหนดเนอหาของสญญาดวยกฎหมายหรอ บอเกดประการอนนอกเหนอจากสญญา

53 พระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 3) พ.ศ. 2556 มาตรา 35ตร “เมอคณะกรรมการวาดวย

สญญาก าหนดใหสญญาของการประกอบธรกจทควบคมตองใชขอสญญาใด หรอตองใชขอสญญาโดยมเงอนไขในการใชขอสญญานนดวยตามมาตรา 35 ทวแลว ถาสญญานนไมใชขอสญญาดงกลาวหรอใชขอสญญาดงกลาวตามเงอนไขนน แลวแตกรณ.”

54 พระราชบญญตคมครองผบรโภค (ฉบบท 3) พ.ศ. 2556 มาตรา 35จตวา “เมอคณะกรรมการวาดวยสญญาก าหนดใหสญญาของการประกอบธรกจทควบคมสญญาตองไมใชขอสญญาใดตามมาตรา 35 ทวแลวถาสญญานนใชขอสญญาดงกลาว ใหถอวาสญญานนไมมขอสญญาเชนวานน.”

DPU

75

และมลกษณะเปนการก าหนดความสมพนธทางสญญาอยางตายตวแมคสญญามเจตนาเปนประการอน อยางไรกตามบทบญญตของกฎหมายนไมมผลเปลยนแปลงความเปนสญญาและนตสมพนธของคสญญาซงยงคงอยภายใตขอบเขตของกฎหมายลกษณะสญญา เมอคสญญาฝายใดฝายหนงไมปฏบตตามขอสญญายอมถอวาคสญญาฝายนน ไมช าระหนหรอเปนฝายผดสญญาและยอมกอใหเกดความรบผดแกคสญญาฝายนนตามมา55

ซงมาตรการในการคมครองผบรโภคในดานสญญานมการก าหนดธรกจทควบคมสญญาไวในมาตรา 35 ทววรรคหนงและวรรคทาย โดยก าหนดวา การประกอบธรกจขายสนคาหรอใหบรการใด ถาสญญาซอขายหรอสญญาใหบรการนน มกฎหมายก าหนดใหตองท าเปนหนงสอหรอทตามปกตประเพณท าเปนหนงสอ คณะกรรมการวาดวยสญญามอ านาจก าหนดใหการประกอบธรกจขายสนคาหรอใหบรการนนเปนธรกจทควบคมสญญาไดจากหลกกฎหมายดงกลาว อาจท าใหเขาใจผดไดวาธรกจทถกควบคมสญญามเฉพาะการประกอบธรกจขายสนคาหรอใหบรการเทานน แตความจรงค าวาขายนนหมายความรวมทง ใหเชา ใหเชาซอหรอจดหาใหไมวาดวยประการใด ๆ โดยเรยกคาตอบแทนเปนเงนหรอผลประโยชนอยางอน ตลอดจนการเสนอหรอชกชวนเพอการดงกลาวดวย ดงนน ธรกจทควบคมสญญาจงรวมถงการประกอบธรกจใหเชา ใหเชาซอ หรอจดหาไมวาดวยประการใด ๆ โดยเรยกคาตอบแทนเปนเงนหรอผลประโยชนอยางอนดวย นอกจากน สญญาซอขาย สญญาใหบรการ สญญาใหเชา สญญาใหเชาซอ หรอสญญาจดหานน จะตองมกฎหมายก าหนดใหตองท าเปนหนงสอหรอทตามปกตประเพณท าเปนหนงสอ จงจะอยในขายทเปนธรกจทจะถกควบคมสญญา ซงคณะกรรมการวาดวยสญญาจะก าหนดใหการประกอบธรกจขายสนคาหรอใหบรการใดเปนธรกจทควบคมสญญา การประกอบธรกจขายสนคาหรอใหบรการนนจะตองเขาลกษณะหนงลกษณะใดดงตอไปน

1. เปนธรกจทมการใชขอตกลงทไมเปนธรรมตอผบรโภค 2. เปนธรกจทมการใชสญญาส าเรจรปอยางแพรหลาย 3. เปนธรกจทผประกอบธรกจมอ านาจตอรองเหนอกวาผบรโภค56 ซงตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 นมการก าหนดธรกจทควบคม

สญญาไวโดยคณะกรรมการวาดวยสญญา 13 ประเภท ไดแก 1. ประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญา เรองใหธรกจการใหบรการจดสรรเวลาเขาใช

สถานทพกเปนธรกจทควบคมสญญา พ.ศ. 2556

55 แหลงเดม. น. 473-481. 56 ไพโรจน อาจรกษา. (2547). ครบเครองเรองกำรคมครองผบรโภค :ครบเครองเรองสญญำ. น. 58-59.

DPU

76

2. ประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญา เ รองใหธรกจให เช าซอรถยนตและรถจกรยานยนตเปนธรกจทควบคมสญญา พ.ศ. 2555

3. ประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญา เรองใหธรกจการใหบรการออกก าลงกายเปนธรกจทควบคมสญญา พ.ศ. 2554

4. ประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญา เรองใหธรกจขายรถยนตทมการจองเปนธรกจทควบคมสญญา พ.ศ. 2551

5. ประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญา เรองใหธรกจการขายรถยนตใชแลวเปนธรกจทควบคมรายการในหลกฐานการรบเงน

6. ประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญา เรองใหธรกจการใหเชาทอยอาศยทเรยกเงนประกนเปนธรกจควบคมรายการในหลกฐานการรบเงน พ.ศ. 2549

7. ประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญา เรองใหธรกจการใหบรการซอมรถยนตเปนธรกจทควบคมรายการในหลกฐานการรบเงน

8. ประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญา เรอง ใหธรกจใหเชาซอเครองใชไฟฟาเปนธรกจทควบคมสญญา

9. ประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญา เรอง ใหธรกจใหกยมเงนเพอผบรโภคของสถาบนการเงนเปนธรกจทควบคมสญญา

10. ประก าศคณะกรรมก า รว า ด ว ยสญญา เ ร อ ง ให ธ ร ก จ ก า ร ให บ ร ก า รโทรศพทเคลอนทเปนธรกจทควบคมสญญา

11. ประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญา เรอง ใหธรกจขายหองชดเปนธรกจทควบคมสญญา

12. ประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญา เรอง ใหธรกจบตรเครดตเปนธรกจทควบคมสญญา

13. ประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญา เรองใหธรกจขายกาซหงตมทเรยกเงนประกนถงกาซหงตมเปนธรกจทควบคมรายการในหลกฐานการรบเงน

จากการศกษาพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ท าใหทราบวาธรกจทถกควบคมสญญาจากคณะกรรมการวาดวยสญญา โดยหลกการแลวตองเปนธรกจทมการใชขอตกลงทไมเปนธรรมตอผบรโภค เปนธรกจทมการใชสญญาส าเรจรปอยางแพรหลายหรอเปนธรกจทผประกอบธรกจมอ านาจตอรองเหนอกวาผบรโภค ซงปจจบนธรกจทถกควบคมสญญามการออกประกาศมาควบคมเพยง 13 ประเภทดงกลาวขางตนแลวเทานน

DPU

77

3.2.2.5 ประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญาเ รองใหธรกจเช าซอรถยนตและรถจกรยานยนตเปนธรกจทควบคมสญญา พ.ศ. 2555

ประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญา เรอง ใหธรกจเชาซอรถยนตและรถจกรยานยนตเปนธรกจทควบคมสญญา พ.ศ. 2555 ไดประกาศในราชกจจานเบกษา เลม 117 ตอนพเศษ 71 ง เมอวนท 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2543 เปนการตราขนโดยอาศยอ านาจแหงพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 โดยประกาศคณะกรรมการฉบบนมบทบญญตบางประการทจ ากดสทธและเสรภาพในการท าสญญาของบคคล มหลกเกณฑและวธการในการก าหนดธรกจทควบคมสญญาและลกษณะของสญญาโดยใหธรกจใหเชาซอรถยนตและรถจกรยานยนตเปนธรกจทควบคมสญญา

ซงเหตผลในการออกประกาศฉบบน คอ เนองจากมผบรโภครองเรยน ตอส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภควาผรองไดเชาซอรถยนตและช าระเงนคาเชาซอครบถวนแลว แตผใหเชาซอไมจดทะเบยนรถยนตใหแกผรองทง ๆ ทเวลาไดลวงเลยมาเปนเวลาหลายปแลว และผรองบางรายมการผดนดช าระคาเชาซอเพยงงวดเดยว ผใหเชาซอกไปยดรถยนตคนโดยไมมหนงสอบอกกลาวใหใชเงนรายงวดทคางช าระกอน นอกจากนผใหเชาซอยงก าหนด เบยปรบไวในอตราทสงในกรณทผเชาซอผดนดช าระคาเชาซอ อกทงเมอรถยนตสญหายโดยมใชเปนความผดของผเชาซอ กยงใหผเชาซอตองรบผดช าระคาเชาซอใหครบถวนตามสญญา ซงขอสญญาดงกลาวมลกษณะเปนขอความทไมเปนธรรมตอผบรโภค โดยผใหเชาซอไดจดท าสญญาส าเรจรปเอาเปรยบไว ดงนน จงเหนสมควรประกาศใหธรกจใหเชาซอรถยนตและรถจกรยานยนตเปนธรกจทควบคมสญญา57

จากการพจารณาประกาศฉบบน ขอ 3 ไดมการนยามค าวา “ธรกจใหเชาซอรถยนตและรถจกรยานยนต” ไววา ธรกจใหเชาซอรถยนตและรถจกรยานยนต หมายความวา การประกอบกจการคา โดยเจาของน าเอารถยนตหรอรถจกรยานยนตของตนออกใหเชาและใหค ามนวาจะขายรถยนตหรอรถจกรยานยนตหรอวาจะใหรถยนตหรอรถจกรยานยนตนนตกเปนสทธแกผ เชา โดยมเงอนไขทผเชาไดใชเงนเปนจ านวนเทานนเทานคราว

ซงจากการพจารณาประกาศฉบบนจะเหนไดวาเปนการมงคมครองผบรโภคโดยการเขามาก ากบดแลเรองสญญาเฉพาะแตธรกจทเปนการใหเชาซอรถยนตและรถจกรยานยนต เทานน เพราะตามค านยามขางตนธรกจใหเชาซอรถยนตและรถจกรยานยนตเปนการประกอบกจการคา โดยการน าเอารถยนตหรอรถจกรยานยนตของตนออกใหเชา โดยมการใหค ามนวาจะขายรถยนตหรอรถจกรยานยนตนนและโอนกรรมสทธในรถดงกลาวใหตกแกผเชา อกทงขอ 2 ของประกาศฉบบนกไดมการก าหนดวา “ใหธรกจใหเชาซอรถยนตและรถจกรยานยนตเปนธรกจทควบคม


DPU

78

สญญา” ซงตามเจตนารมยของประกาศฉบบนมงควบคมธรกจใหเชาซอรถยนตและรถจกรยานยนตเทานน และขอ 4 ของประกาศฉบบนไดมการก าหนดการจดท าสญญาของธรกจใหเชาซอรถยนตและรถจกรยานยนตวาจะตองมสาระส าคญและเงอนไขอยางไร

3.2.2.6 พระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. 2551 พระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. 2551 เปนกฎหมายทตราขนมาเพอใชใน

การพจารณาคดเกยวกบผบรโภคโดยเฉพาะ ไดมการประกาศในราชกจจานเบกษา เลม 125 ตอนท 38 ก เมอวนท 25 กมภาพนธ พ.ศ. 2551 โดยมเหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยทปจจบนระบบเศรษฐกจมการขยายตวอยางรวดเรวและมการน าความรทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยมาใชในการผลตสนคาและบรการมากขน ในขณะทผบรโภคสวนใหญยงขาดความรในเรองของคณภาพสนคาหรอบรการตลอดจนเทคนคการตลาดของผประกอบธรกจ ทงยงขาดอ านาจตอรองในการเขาท าสญญาเพอใหไดมาซงสนคาหรอบรการ ท าใหผบรโภค ถกเอารดเอาเปรยบอยเสมอ นอกจากน เมอเกดขอพพาทขนกระบวนการในการเรยกรองคาเสยหายตองใชเวลานานและสรางความยงยากใหแกผบรโภคทจะตองพสจน ถงขอเทจจรงตาง ๆ ซงไมอยในความรเหนของตนเอง อกทงตองเสยคาใชจายในการด าเนนคดสง ผบรโภคจงตกอยในฐานะ ทเสยเปรยบจนบางครงน าไปสการใชวธการทรนแรงและกอใหเกด การเผชญหนาระหวาง ผประกอบธรกจกบกลมผบรโภคทไมไดรบความเปนธรรม อนสงผลกระทบตอระบบเศรษฐกจโดยรวมของประเทศ สมควรใหมระบบวธพจารณาคดทเออตอการใชสทธเรยกรองของผบรโภค เพอใหผบรโภคทไดรบความเสยหายไดรบการแกไขเยยวยา ดวยความรวดเรว ประหยดและ มประสทธภาพ อนเปนการคมครองสทธของผบรโภค ขณะเดยวกน เปนการสงเสรมใหผประกอบธรกจหนมาใหความส าคญตอการพฒนาคณภาพของสนคาและบรการใหดยงขน จงจ าเปนตอง ตราพระราชบญญตน

ซงตามพระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. 2551 น ในมาตรา 3 ไดมการใหค านยาม ค าวา “คดผบรโภค” ไววา “คดผบรโภค หมายความวา

(1) คดแพงระหวางผบรโภคหรอผมอ านาจฟองคดแทนผบรโภคตามมาตรา 19 หรอตามกฎหมายอนกบผประกอบธรกจซงพพาทกนเกยวกบสทธหรอหนาทตามกฎหมายอนเนองมาจากการบรโภคสนคาหรอบรการ

(2) คดแพงตามกฎหมายเกยวกบความรบผดตอความเสยหายทเกดขนจากสนคาทไมปลอดภย

(3) คดแพงทเกยวพนกนกบคดตาม (1) หรอ (2) (4) คดแพงทมกฎหมายบญญตใหใชวธพจารณาตามพระราชบญญตน”

DPU

79

ซงผทจะน าคดมาสการพจารณาคดผบรโภคไดนจะตองเปนผเสยหาย ทเปนผบรโภคตามกฎหมายวาดวยการคมครองผบรโภคเสยกอน คอ ตองเปนผซอหรอผไดรบบรการจาก ผประกอบธรกจหรอผซงไดรบการเสนอหรอการชกชวนจากผประกอบธรกจเพอใหซอสนคาหรอรบบรการและหมายความรวมถงผใชสนคาหรอผไดรบบรการจากผประกอบธรกจ โดยชอบแมมไดเปนผเสยคาตอบแทนกตาม โดยค าวาซอนรวมถงการเชา เชาซอหรอไดมาไมวาดวยประการใด ๆ โดยใหคาตอบแทนเปนเงนหรอผลประโยชนอยางอนดวย

3.2.3 การบอกเลกสญญาลสซงรถยนต สญญาลสซงรถยนตเปนสญญาทมลกษณะคลายคลงกบสญญาเชาซอรถยนต สญญาซอ

ขายเงนผอนรถยนตหรอสญญาเชารถยนต แตการท าสญญาลสซงรถยนตน ยงไมมกฎหมายทเขามาก ากบดแลดานสญญาเปนการเฉพาะใหเปนมาตรฐานเดยวกนส าหรบองคกรทประกอบธรกจลสซง ท าใหเกดความเหลอมล าในการจดท าสญญาของแตละองคกร ซงองคกรทประกอบธรกจลสซงรถยนตทมการก ากบดแลการจดท าสญญายอมเปนไปตามกฎ ระเบยบทก าหนดไว แตในกรณทองคกรธรกจใดทไมมการก ากบดแลดานสญญา การจดท าสญญายอมเปนไปตามความประสงค ขององคกรธรกจนน ซงบางครงลกษณะของสญญาเปนการจดท าขนโดยเปนการเอาเปรยบคสญญาเกนควร

ในกรณของการบอกเลกสญญา หากเปนสญญาเชาซอรถยนตตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย กรณผเชาซอสามารถบอกเลกสญญาในเวลาใดกได แตจะตองสงมอบทรพยสนกลบคนใหแกเจาของดวยคาใชจายของตนเอง ซงเปนไปตามมาตรา 573 และหากผใหเชาซอจะใชสทธบอกเลกสญญากสามารถกระท าได แตจะตองเปนกรณทผเชาซอผดนดไมช าระ คางวดสองคราวตด ๆ กนหรอไดกระท าผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญ ซงเปนไปตามมาตรา 574 ถาผเชาซอมการผดนดไมช าระคาเชาซอเพยงคราวเดยวหรอมการผดนดไมใชเงนสองคราว แตไมตดตอกน ผใหเชาซอกจะเลกสญญาตามมาตรานไมได ผใหเชาซอคงมสทธเรยกคาเสยหายไดเทานน แตมาตรา 574 นคสญญาสามารถตกลงยกเวนใหเปนอยางอนได เนองจากมใชบทบญญตอนเกยวดวยความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน58

ภายหลง ในกรณของสญญาเชาซอรถยนตไดมการออกประกาศใหธรกจใหเชาซอรถยนตเปนธรกจทควบคมสญญาโดยออกเปนประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญาเรองใหธรกจ ใหเชาซอรถยนตและรถจกรยานยนตเปนธรกจทควบคมสญญา พ.ศ. 2555 ซงเปนการตราขนโดยอาศยอ านาจแหงพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 โดยมการก าหนดการบอกเลกสญญาเชาซอรถยนตของผใหเชาซอไวในขอ 4 ไววา “ผใหเชาซอมสทธบอกเลกสญญาเชาซอได ในกรณ


DPU

80

ผเชาซอผดนดคาเชาซอรายงวด 3 งวดตด ๆ กนและผใหเชาซอมหนงสอบอกกลาวผเชาซอใหใชเงนรายงวดทคางช าระนนภายในเวลาอยางนอย 30 วนนบแตวนทผเชาซอไดรบหนงสอและผเชาซอละเลยไมปฏบตตามหนงสอบอกกลาวนน” จากประกาศฉบบนแสดงใหเหนวาหากมการท าสญญาเชาซอรถยนตแลวผเชาซอมการผดนดไมช าระคางวด จะตองเปนการผดนดช าระคางวดตดตอกน 3 งวดและผใหเชาซอรถยนตตองมหนงสอแจงไปยงผเชาซอใหช าระคางวดทคางนนภายใน 30 วนแลวผเชาซอรถยนตละเลยไมช าระกอน ผใหเชาซอจงจะใชสทธบอกเลกสญญาเชาซอรถยนตได ซงหากคสญญามการก าหนดการบอกเลกสญญาเชาซอรถยนตใหเปนการแตกตางจากประกาศ ของคณะกรรมการวาดวยสญญาฉบบดงกลาวน ใหถอวาสญญาทท าขนไดใชขอสญญาตามประกาศฉบบนแลว เปนไปตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 มาตรา 35 ตร ทก าหนดไววา “เมอคณะกรรมการวาดวยสญญาก าหนดใหสญญาของการประกอบธรกจทควบคมสญญาตองใชขอสญญาใด หรอตองใชขอสญญาใดโดยมเงอนไขในการใชขอสญญานนดวยตามมาตรา 35 ทวแลว ถาสญญานนไมใชขอสญญาดดงกลาวหรอใชขอสญญาดงกลาวแตไมเปนไปตามเงอนไข ใหถอวาสญญานนใชขอสญญาดงกลาวตามเงอนไขนน แลวแตกรณ”

และตามประกาศของธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส. 01/2551 เรองการอนญาต ใหธนาคารพาณชยประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซง แมจะมการก ากบดแลการจดท าสญญาเชาแบบลสซงของธนาคารพาณชย โดยมการระบวาสญญาเชาแบบลสซงของธนาคารพาณชยจะตองมการก าหนดเงอนไขในการบอกเลกสญญาไว แตตามประกาศฉบบนกมไดมการก าหนดวาหากผเชาแบบลสซงผดนดไมช าระคางวดกงวด ธนาคารพาณชยจงจะสามารถเลกสญญาเชาแบบลสซงได ซงการทธนาคารแหงประเทศไทยมไดมการก าหนดจ านวนรายงวดทผเชาแบบลสซงผดนดช าระไว ยอมเปนชองวางทธนาคารพาณชยจะอาศยในการก าหนดรายละเอยด การบอกเลกสญญาใหเชาแบบลสซงใหเปนไปตามความตองการของตนได

ในกรณของการประกอบธรกจลสซงของบรษทเงนทนไดมการออกประกาศกระทรวงการคลง เรอง เงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบกจการใหเชาทรพยสนแบบลสซง ซงตามประกาศกระทรวงการคลงฉบบนไดมการก ากบดแลการจดท าสญญาลสซง ของบรษทเงนทนไว โดยมการก าหนดรายละเอยดของการบอกเลกสญญาของบรษทเงนทนทประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซงไวในขอ 5 ดงน “การบอกเลกสญญา เมอผเชาผดนด ไมช าระคาเชาสองงวดตด ๆ กนหรอเมอผเชากระท าผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญ บรษทเงนทนตองแจงการบอกเลกสญญาพรอมดวยเหตผลเปนหนงสอใหผ เชาทราบลวงหนาไมนอยกวา สามสบวนนบแตวนทผเชาไดรบหนงสอดงกลาว ในหนงสอบอกเลกสญญานนใหระบดวยวา หากผเชาช าระคาเชางวดทคางช าระ หรอแกไขการผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญดงกลาว

DPU

81

แลวแตกรณ ภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบหนงสอบอกเลกสญญา การบอกเลกสญญานนเปนอนระงบไป

ในกรณทผดนดไมช าระคาเชาสองงวดตดตอกน หรอกระท าผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญ หากผเชาช าระคาเชางวดทคางช าระเงนรายงวดทคางช าระหรอแกไขการผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญ ภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบหนงสอบอกเลกสญญา ใหการบอกเลกสญญานนเปนอนระงบไป” ซงตามประกาศจะเหนไดวาบรษทเงนทนจะบอกเลกสญญาไดตอเมอ ผเชาผดนดไมช าระคาเชา 2 งวดตด ๆ กนหรอเมอผเชากระท าผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญและ บรษทเงนทนตองแจงการบอกเลกสญญาพรอมดวยเหตผลเปนหนงสอใหผเชาทราบลวงหนาไมนอยกวาสามสบวนนบแตวนทผเชาไดรบหนงสอดงกลาวกอน และในการประกอบธรกจลสซงของบรษทประกนชวตไดมการก ากบดแลโดยมการออกประกาศนายทะเบยน เรอง หลกเกณฑและเงอนไขการอนญาตใหบรษทประกนชวตประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซง (Leasing) ซงแมวาจะมประกาศฉบบนออกมาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงของบรษทประกนชวต แตประกาศนายทะเบยนฉบบนมไดมการก าหนดถงหลกเกณฑของการจดท าสญญาใหเชาทรพยสนแบบลสซงของบรษทประกนภยไวเชนใดกได

ซงจากการศกษากฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบการบอกเลกสญญาลสซงขององคกรทงหลายทประกอบธรกจลสซงจะเหนไดวามทงการก าหนดรายละเอยดของการบอกเลกสญญาลสซงไวอยางชดเจนและมไดมการก าหนดรายละเอยดของการบอกเลกสญญาลสซงไว

3.2.4 แนวความคดในการจดรางกฎหมายเพอน ามาปรบใชกบขอตกลงในสญญาลสซงรถยนตในประเทศไทย

เมอการประกอบธรกจลสซงผประกอบธรกจลสซงเปนไดทงธนาคารพาณชย บรษทเงนทน บรษทประกนชวตและบรษททวไป แตการก ากบดแลดานการจดท าสญญาลสซงหามกฎหมายทเขามาก ากบกบดแลอยางครอบคลมทวถงทก ๆ องคกรทประกอบธรกจลสซงไม คงมเพยงธนาคารพาณชยทมธนาคารแหงประเทศไทย โดยการออกประกาศมาก ากบดแลการจดท าสญญาของธนาคารพาณชยทประกอบธรกจลสซง และหากเปนกรณของบรษทเงนทน กมกระทรวงการคลงออกประกาศมาก ากบดแลสญญาลสซงเปนการเฉพาะ และในกรณของบรษทประกนชวตกมส านกงานคณะกรรมการก ากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย (คปภ) เขามาก ากบดแล แตหากเปนการประกอบธรกจลสซงทจดตงขนโดยบรษททวไป ยงไมมมาตรการทางกฎหมายใด ๆ เขามาก ากบดแลการจดท าสญญาลสซงโดยตรง คงมเพยงแนวความคดในการท จะจดท ารางกฎหมายขนมาเพอก ากบดแลดานสญญาของลสซงเทานน

DPU

82

3.2.4.1 รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท...) พ.ศ. .... ( เรอง เพมเตมใหสญญาลสซงเปนเอกเทศสญญาประเภทหนงในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 3)

ในรางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... (เรอง เพมเตมใหสญญาลสซงเปนเอกเทศสญญาประเภทหนงในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 3) น มการเสนอรางพระราชบญญตโดยคณะกรรมการกฤษฎกา ซงมการบนทกหลกการและเหตผลในการประกอบรางดงกลาว โดยก าหนดหลกการไววาเปนการเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย เพอบญญตหลกการในเรองสญญาลสซง โดยใหเหตผลไววาเนองจากประมวลกฎหมายแพงและพาณชยไมไดบญญตหลกการเกยวกบสญญาลสซงไวเปนการเฉพาะ แมจะมลกษณะเหมอนกบสญญาเชาซอแตกมรายละเอยดทแตกตางกน ทงไมมบทบญญต ทเกยวของกบสญญาลสซงโดยตรง ซงการบงคบใชสญญาลสซงในปจจบนศาลจะใชบทบญญตลกษณะเชาทรพย เชาซอ ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาใชบงคบในฐานะทเปนบทกฎหมายทใกลเคยงอยางยง และใชหลกการตความสญญา ท าใหการตความสญญาลสซง มขอจ ากด และมปญหาในทางปฏบต จงสมควรก าหนดกรอบหรอเงอนไขทจ าเปนในการด าเนนการ ตามสญญาลสซงเพอใชในการประกอบธรกจลสซง จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน

ซงรางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... น ไดมการก าหนดรายละเอยดตาง ๆ ดงน

1. ค านยามของสญญาลสซง โดยก าหนดไวในรางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

(ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา 574/1 ซงก าหนดไววา “อนวาลสซงนน คอ สญญาซงบคคลผเปนเจาของทรพยสน หรอเปนผจดหาทรพยสน เรยกวาผใหเชาลสซงน าทรพยสนออกใหบคคลอกคนหนง เรยกวา ผเชาลสซง ไดใชหรอไดรบประโยชนในทรพยสนนนดวยการช าระคาเชาในการใชหรอการไดใชประโยชนในทรพยสนตามเวลาทระยะเวลาทตกลงกน โดยเมอสนสดสญญาแลว ผ เชาลสซงมสทธในการเลอกซอทรพยสน ท าสญญาลสซงตอ สงมอบทรพยสนนนคน หรอคสญญาอาจตกลงแตกตางไปจากน”

ซงจากการใหค านยามค าวาลสซงไวเปนการนยามเพอใหเหนถงลกษณะของลสซงวาเปนการแตกตางจากสญญาเชาซอหรอสญญาทว ๆ ไป อนเปนการแสดงใหเหนถงลกษณะทส าคญของการท าสญญาลสซง โดยแสดงใหเหนวาสญญาลสซงเปนสญญาทมไดมงเนนในการไดกรรมสทธมาครอบครองของผเชาลสซง ไมไดใชค าวาผเชาและผใหเชา เชนสญญาทวไปอนจะเปนการกอใหเกดความสบสนได แตเลอกทจะใชค าวาผเชาลสซงและผใหเชาลสซง อนเปนการบง

DPU

83

เฉพาะวาผเชาและผใหเชานเปนผเชาและผใหเชาในสญญาลสซง อกทงมการก าหนดถงทางเลอกของผเชาลสซงไววาเมอสญญาลสซงสนสดลง ผเชาลสซงมสทธเลอกทจะกระท าการใด ๆ กได คอ การเลอกซอทรพยสน การท าสญญาลสซงตอ การสงมอบทรพยสนนนคนแกผใหเชาลสซง หรอแมกระทงการกระท าการใด ๆ อนเปนการแตกตางไปกได

2. ขอบเขตของการบงคบใชและการตความ ก าหนดไวในรางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

(ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา 574/2“ภายใตบงคบมาตรา 574/3 มาตรา 574/4 และมาตรา 574/5 สทธหนาทและนตสมพนธระหวางคสญญาลสซงใหเปนไปตามทตกลงกนในเรองสญญาเรองใด ทคสญญามไดตกลงกนไวกใหบงคบตามบทบญญตในสวนน หากไมมการบญญตเชนวานน ใหบงคบตามประเพณทางการคา และหากประเพณทางการคาเชนนนกไมมดวยไซร ทานใหบงคบตามกฎหมายทใชบงคบแกนตกรรมสญญาทวไป”

รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา 574/4 “คสญญาทอยในบงคบแหงสญญาลสซงจะก าหนดสทธหนาทระหวางกนไวอยางไรหรอจะตกลงกนใหน ากฎ ขอบงคบหรอระเบยบปฏบตใดมาบงคบแกกนกได เทาทไมตองหามชดแจงโดยกฎหมาย ไมขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน และไมเปนการแตกตางจากกฎหมายทเกยวดวยความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน

ในกรณทกฎขอบงคบหรอระเบยบปฏบตตามวรรคหนงมการแกไขปรบปรงเปนหลายเนอความหรอหลายฉบบ และคสญญามไดระบวาจะใหใชเนอความใดหรอฉบบใดบงคบแกกน กใหใชเนอความหรอฉบบทใหมทสดในขณะท าสญญาบงคบ โดยถอวาเปนสวนหนงของขอตกลงในสญญา”

รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา 574/5 “การตความสญญาลสซง จะตองค านงถง

1) ความสจรตและเปนธรรมซงผประกอบการคาพาณชยทดจะพงมและปฏบตตอกน 2) ความสอดคลองกบมาตรฐานและแนวทางทถอปฏบตตอกนในวงการคาพาณชยใน

ประเทศหรอระหวางประเทศ แลวแตกรณ 3) ประเพณทางการคาทคสญญารหรอควรจะไดร และแนวทางทคสญญาเคยปฏบต

ตอกนมา 4) ความเจรญรงเรองอยางยงยนของกจการคาพาณชยในประเทศหรอระหวางประเทศ

แลวแตกรณ”

DPU

84

จากการพจารณาขอบเขตของการบงคบใชและการตความของรางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... ท าใหทราบวารางฯกฎหมายฉบบนบงคบใชกบคสญญาทอยในบงคบแหงสญญาลสซงเทานน อกทงในการตความสญญาลสซงจะตองค านงถงความสจรตเปนธรรม ประเพณทางการคาดวย

3. สทธและหนาทของผใหเชาลสซง ก าหนดไวในรางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

(ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา 574/6 ถงรางฯมาตรา 574/10 รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...)

พ.ศ. .... มาตรา 574/6 “เมอมไดแสดงเจตนาไวเปนอยางอน ผใหเชาลสซงมหนาท ในการสงมอบทรพยสนใหแกผเชาลสซงในสภาพทซอมแซมดแลวและเหมาะแกการใชประโยชน

ในกรณทไมมการสงมอบทรพยสน หรอสงมอบทรพยสนชกชาหรอสงมอบทรพยสนไมตรงตามสญญาลสซง ผใหเชาลสซงอาจใชสทธในการแกไขความผดพลาด เพราะเหตผดนด หรอผดสญญาและขอช าระหนใหมได โดยผเชาลสซงทรงไวซงสทธในการยดหนวงคาเชาตามสญญาลสซงจนกวาผใหเชาลสซงจะไดสงมอบทรพยสนตามสญญาลสซง หากผใหเชาลสซง ไมสามารถแกไขขอผดพลาดดงกลาวไดในระยะเวลาอนสมควร ผเชาลสซง อาจบอกเลกสญญาลสซงได”

รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา 574/7 “ผใหเชาลสซงอาจโอนสทธหรอกระท าการใด ๆ อนเกยวกบสทธตามสญญาลสซงโดยประการอน แตการโอนสทธดงกลาวไมถอเปนการปลดเปลองผใหเชาลสซงใหหลดพนจากพนธะตามสญญาลสซง และไมมผลเปนการแปลงหนใหมซงสทธหนาทและความรบผดชอบตามสญญาลสซง”

รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา 574/8 “ผใหเชาลสซงตองรบผดตอผเชาลสซงในความช ารดบกพรองและมหนาทซอมแซมความช ารดบกพรองทเกดขนอนเนองมาจากทรพยสนทลสซงทผเชาลสซงไดรบ เวนแต จะเกดจากเหตสดวสย ความผดหรอความประมาทเลนเลอของผเชาลสซง”

รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. ....มาตรา 574/9 “ผใหเชาลสซงตองใหผเชาลสซงครอบครองทรพยสนโดยปกตสขปราศจากการรอนสทธจากบคคลภายนอก และตองรบผดตอผลสซงหากมการรอนสทธดงกลาว เวนแตผเชาลสซง รถงการรอนสทธกอนหรอขณะท าสญญานน”

DPU

85

รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา 574/10 “เมอครบก าหนดระยะเวลาตามสญญาลสซง หากผเชาลสซงใชสทธในการซอทรพยสนตามสญญาลสซงและไดปฏบตตามเงอนไขในการไดมาซงกรรมสทธ ในทรพยสนครบถวนตามสญญาลสซงแลว ผใหเชาลสซงตองโอนกรรมสทธในทรพยสนใหแกผเชาลสซง โดยพลน

กรรมสทธในทรพยสนจะโอนมาเปนของผเชาลสซง ตงแตผเชาลสซงแสดงเจตนาซอทรพยสนไปยงผใหเชาลสซง”

จากการศกษารางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... ทเกยวของกบสทธและหนาทของผใหเชาลสซง ท าใหทราบวาในกรณของ การก าหนดหนาทของผใหเชาลสซง ผใหเชาลสซงมหนาทในการสงมอบทรพยสนใหแกผเชา ในสภาพทซอมแซมดแลว ตองรบผดชอบตอผเชาลสซงในความช ารดบกพรอง ซอมแซมความช ารดบกพรองทเกดขน อนเนองมาจากทรพยสนทลสซงทผเชาลสซงไดรบ ตองใหผเชาลสซงครอบครองทรพยสนโดยปกตสขปราศจากการรอนสทธจากบคคลภายนอก และเมอครบก าหนด ตามสญญาลสซงแลว หากผเชาลสซงใชสทธในการซอทรพยสนตามสญญาลสซง ผใหเชาลสซงตองโอนกรรมสทธในทรพยสนใหแกผเชาลสซงโดยพลน อกทงผใหเชาลสซงมสทธในการแกไขความผดพลาดเพราะเหตผดนดหรอผดสญญาและขอช าระหนใหมได ในกรณทไมมการสงมอบทรพยสน หรอสงมอบทรพยสนชกชา หรอสงมอบทรพยสนไมตรงตามสญญาลสซง

4. สทธและหนาทของผเชาลสซง ก าหนดไวในรางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

(ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา 574/11 ถงรางฯมาตรา 574/16 รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...)

พ.ศ. .... มาตรา 574/11 “ผเชาลสซงตองใชความระมดระวงสงวนใชสอยซอมแซมและบ ารงรกษาทรพยสน ประกนภยทรพยสน เหมอนเชนวญญชนจะพงปฏบตกบทรพยสนของตนเอง ใหอยในสภาพตามทไดรบสงมอบมา แตไมตองรบผดในความเสอมราคาเพราะการใชสอยตามปกต

รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา 574/12 “ผเชาลสซงไมอาจน าทรพยสนออกใหเชาชวงหรอโอนสทธของตนอนมในทรพยสนนน ไมวาทงหมดหรอแตบางสวนใหแกบคคลภายนอก เวนแตจะไดรบความยนยอมจากผใหเชาลสซง

ผเชาลสซงน าทรพยสนออกใหเชาชวง หรอโอนสทธในการใชสอยทรพยสนโดยไมไดรบความยนยอมจากผใหเชาลสซง ผใหเชาลสซงมสทธบอกเลกสญญาได”

DPU

86

รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา 574/13 “ผเชาลสซงมหนาทช าระคาเชาลสซงตามสญญาลสซง

ผเชาลสซงจะบอกเลกสญญาในเวลาใดเวลาหนงกไดดวยสงมอบทรพยสนในสภาพเดมกลบคนใหแกผใหเชาลสซง โดยผเชาลสซงจะตองเสยคาใชจาย เบยปรบ และคาเสยหายตามทไดตกลงกน และสญญาลสซงยอมเปนอนสนสดลง โดยใหผเปนคสญญากลบคนสฐานะเดม”

รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา574/14“เมอผใหเชาลสซงสงมอบทรพยสนใหแกผเชาลสซงแลว ถาผเชาลสซงผดนดไมช าระคาเชาลสซงตามสญญาลสซงในงวดใดงวดหนง ผใหเชาลสซง มสทธจะเรยกใหผเชาลสซงช าระคาลสซงทคางช าระพรอมดวยเบยปรบและคาเสยหายได”

รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา 574/15 “ถาผเชาลสซงผดนดการช าระคาเชาลสซงสองงวดตด ๆ กนหรอเมอผเชาลสซงกระท าผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญ ผใหเชาลสซงมสทธบอกเลกสญญาลสซงได

การบอกเลกสญญาลสซงตามวรรคหนง ตองแจงการบอกเลกสญญา พรอมดวยเหตผลเปนหนงสอใหผ เชาลสซงทราบลวงหนา ไมนอยกวาสามสบวนนบแตวนทผ เชาลสซงไดรบหนงสอดงกลาว ในหนงสอบอกเลกสญญานนใหระบดวยวาหากผเชาลสซงช าระคาเชางวดทคางช าระ หรอแกไขการผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญแลวแตกรณ ภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบหนงสอบอกเลกสญญา การบอกเลกสญญานนเปนอนระงบไป

ในกรณทผดนดไมช าระคาเชาลสซงสองงวดตด ๆ กน หรอกระท าผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญ ผใหเชาลสซงมสทธบอกเลกสญญาลสซงได หากผเชาลสซงช าระคาเชา งวดทคางช าระ หรอแกไขการผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญแลวแตกรณ ภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบหนงสอบอกเลกสญญา การบอกเลกสญญานนเปนอนระงบไป”

รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา 574/16 “เมอครบก าหนดระยะเวลาตามสญญาลสซง หากผเชาลสซง มสทธเลอกในการซอทรพยสนตามสญญาลสซง ท าสญญาลสซงตอหรอสงมอบทรพยสนนนคนใหแกผใหเชาลสซง

การใชสทธในการซอทรพยสนตองท าเปนหนงสอลงลายมอชอคสญญา ทงสองฝาย ตงแตขณะหรอหลงจากท าสญญาลสซง ทงนตองกอนทสญญาลสซงจะสนสดลง”

จากการศกษารางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... ทเกยวของกบสทธและหนาทของผเชาลสซง ท าใหทราบวาในกรณของการก าหนดหนาทของผเชาลสซง ผเชาลสซงมหนาทตองใชความระมดระวงสงวนใชสอยซอมแซมและ

DPU

87

บ ารงรกษาทรพยสน ประกนภยทรพยสน เวนแตจะไดรบความยนยอมจากผใหเชาลสซง ผเชาลสซงไมอาจน าทรพยสนออกใหเชาชวงหรอโอนสทธของตนอนมในทรพยสนนน อกทงมหนาท ในการช าระคาเชาลสซงตามสญญาลสซงดวย และในกรณสทธของผเชาลสซงเม อครบก าหนดระยะเวลาตามสญญาลสซง หากผ เชาลสซ งมสทธเลอกในการซอทรพยสนตามสญญาลสซง ท าสญญาลสซงตอหรอสงมอบทรพยสนนนคนใหแกผใหเชาลสซงได

5. การบอกเลกสญญาลสซง ไดมการก าหนดไวในรางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและ

พาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา 574/12 วรรคสอง “ผเชาลสซงน าทรพยสนออกใหเชาชวง หรอโอนสทธในการใชสอยทรพยสนโดยไมไดรบความยนยอมจากผใหเชาลสซง ผใหเชาลสซงมสทธบอกเลกสญญาได”

รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา 574/13 วรรคสอง “ผเชาลสซงจะบอกเลกสญญาในเวลาใดเวลาหนงกไดดวยสงมอบทรพยสนในสภาพเดมกลบคนใหแกผใหเชาลสซง โดยผเชาลสซงจะตองเสยคาใชจาย เบยปรบ และคาเสยหายตามทไดตกลงกน และสญญาลสซงยอมเปนอนสนสดลง โดยใหผเปนคสญญากลบคนสฐานะเดม”

รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา 574/15 “ถาผเชาลสซงผดนดการช าระคาเชาลสซงสองงวดตด ๆ กนหรอเมอผเชาลสซง กระท าผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญ ผใหเชาลสซงมสทธบอกเลกสญญาลสซงได

การบอกเลกสญญาลสซงตามวรรคหนง ตองแจงการบอกเลกสญญา พรอมดวยเหตผลเปนหนงสอใหผ เชาลสซงทราบลวงหนา ไมนอยกวาสามสบวนนบแตวนทผ เชาลสซงไดรบหนงสอดงกลาว ในหนงสอบอกเลกสญญานนใหระบดวยวาหากผเชาลสซงช าระคาเชางวดทคางช าระ หรอแกไขการผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญแลวแตกรณ ภายในสามสบวน นบแตวนทไดรบหนงสอบอกเลกสญญา การบอกเลกสญญานนเปนอนระงบไป

ในกรณทผดนดไมช าระคาเชาลสซงสองงวดตด ๆ กน หรอกระท าผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญ ผใหเชาลสซงมสทธบอกเลกสญญาลสซงได หากผเชาลสซงช าระคาเชางวด ทคางช าระ หรอแกไขการผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญแลวแตกรณ ภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบหนงสอบอกเลกสญญา การบอกเลกสญญานนเปนอนระงบไป”

6. ความระงบของสญญาลสซง มการก าหนดไวในรางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

(ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา 574/17 โดยก าหนดไววา “สญญาลสซงยอมสนสดลงเมอ

DPU

88

(1) สนระยะเวลาตามสญญาทตกลงกนไว (2) มการโอนกรรมสทธในทรพยสน (3) ผใหเชาลสซงพนสภาพนตบคคล หรอเลกประกอบกจการ (4) มการบอกเลกสญญาตามมาตรา 574/13 วรรคสอง และมาตรา 574/15” จากการศกษารางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

(ฉบบท ...) พ.ศ. .... ( เรอง เพมเตมใหสญญาลสซงเปนเอกเทศสญญาประเภทหนง ในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 3) ฉบบน จะเหนไดวาไดมการก าหนดหลกการตาง ๆ ของสญญาลสซงขนมา ใหเปนการแตกตางจากสญญาเชาซอและสญญาทวไป อนจะสราง ความเขาใจทถกตองแกผศกษาและผทจะตองเขาท าสญญาลสซงได รวมทงการมาอดชองวางทางกฎหมายของสญญาลสซงของบรษททวไปเพอมใหผประกอบธรกจลสซงใชชองวางของการทไมมกฎหมายทเขามาก ากบดแลเรองขอสญญาลสซงนจดท าสญญาอนมไดเขาตามหลกของสญญาฉบบใด ฉบบหนงอนเปนการเลยงกฎหมายเพอมใหกฎหมายสามารถมาบงคบกบสญญาทตนท าขนได 3.3 การประกอบธรกจลสซงรถยนตในตางประเทศ

ในตางประเทศนนการประกอบธรกจลสซงมทงประเทศทมการบญญตกฎหมายลสซงไวโดยเฉพาะ เชน สาธารณรฐฝรงเศส และประเทศทมไดมการบญญตกฎหมายลสซงไวโดยเฉพาะ เชน ประเทศองกฤษ ซงการประกอบธรกจลสซงรถยนตนมมาอยางชานานและไดรบความนยมอยางแพรหลาย โดยเฉพาะในประเทศสหราชอาณาจกรซงเปนประเทศแรกทใหการบรการธรกจลสซงและถอไดวาเปนศนยกลางในการใหบรการดานลสซงในแถบยโรป หลงจากนนธรกจลสซง กไดรบความนยมอยางแพรหลายในหลาย ๆ ประเทศและมการเตบโตอยางรวดเรว

3.3.1 ประเทศองกฤษ ตลาดลสซงรถยนตในสหราชอาณาจกรเตบโตจนมมลคาเพมขนถง 11.3 พนลานดอล

ลาห ในป ค.ศ. 2001 ตลาดลสซงรถยนตในสหราชอาณาจกรนมการกลาววาอาจจะเตบโต จนมมลคาถง 12.5 พนลานดอลลาห ในป ค.ศ. 2006 และมอตราการเตบโตประจ าปถงรอยละ 2.0 ในชวงป ค.ศ. 2002-2006 รถยนตขนาดกลางถอวาเปนกลมทมขนาดใหญทสดของตลาดลสซงรถยนตในสหราชอาณาจกรเทยบเทากบรอยละ 63.6 ของตลาดในแงของขนาดรถยนต สวนการจดการดานบรหารถอเปนกลมเลกทสดของตลาดลสซงรถยนตในสหราชอาณาจกรถอวามเพยงรอยละ 10.7 ของตลาดในแงของขนาดรถยนต ตลาดลสซงรถยนตขององกฤษอาจจะมการเตบโต ทสงทสดในยโรป บรษทลสซงในสหราชอาณาจกรมแนวโนมทจะมการท าสญญาลสซงด าเนนงาน (Operating Leasing) ทมความเชยวชาญมากขนและตอนนกมการเปลยนไปสการ

DPU

89

ใหบรการ เรอสมทรเพอรกษาสวนแบงทางการตลาด ตลาดลสซงรถยนตมการแขงขนทสงมากและมการรวมเขากนอยางรวดเรว ในขณะทการเขาสตลาดเปนไปไดเพยงการผานเขาถอสทธเทานน แมภาพรวมของการเตบโตของลสซงด าเนนงานในสหราชอาณาจกรจะยงคงปรากฎใหเหน อยางตอเนอง แตกเปนการเตบโตในแงของปรมาณเทานน59

ตลาดเปนศนยกลางของตวแทนจ าหนายรถยนตทมอยจ านวนมากและจ าเปนตองม การสนบสนนเงนทนในระดบสงควบคกบการบรการใหกบลกคาของพวกเขา การสนบสนนน มการจดหาจากแหลงทมาทเชยวชาญเฉพาะดานจ านวนมาก รวมทงพนททางการเงนของผผลต ยานยนต เชนเดยวกบบรษทยานยนตทเปนทยอมรบโดยทวไป สนเชอบรษท Acceptance และ ฟอรดยานยนตเปนบรษททการด า เนนงานพนฐานโดยรวมและบรษทเงนทนทมพนฐาน ทหลากหลาย มการแขงขนกนในกลมธรกจน ประเภทของการจดหาเงนทนซงเปนแบบฉบบผสมของเงนทนคลงสนคาส าหรบรถยนตใหมและรถยนตทใชแลว ซงสวนมากมกจะไดรบขอเสนอทด ในทางกลบกนมการปฏเสธการเรมตนของธรกจการขายปลก เชน โอกาสทางการเงนในการขายรถยนตใหกบผบรโภค อยางไรกตาม ส าหรบตวแทนจ าหนายรถยนตสวนใหญ กจกรรมทางการเงนเหลานจะอยในรปแบบของสญญาเชายานยนตส าหรบใชงานโดยกลมบรษททางการคา สญญาเชาเปนสาระส าคญในรปแบบทแทจรงของลสซงด าเนนงานทการบ ารงรกษาและสมมตฐานมลคาคงเหลอจะรวมอยในคาเชา โดยปกตสญญาดงกลาวจะครอบคลมชวงระยะเวลา 2-5 ป และบอยครงทจะมบทบญญตในขอสญญาส าหรบการช าระคาเชาทเพมขน ถาระดบของระยะทางทมการก าหนดไวแนนอนเกนกวาอตราและคาซอมแซมรถยนตสงเกนไป เนองจากการใชรถยนตผดวตถประสงค บรษทสญญาเชารถยนตท มความช านาญจ านวนมาก มการเตบโตในปทผ านมาและใน สหราชอาณาจกรมแนวโนมทจะเปนเจาของกจการ คอ ธนาคารและบรษทเงนทน60

3.3.1.1 ความหมายของลสซง ไมมค านยามของลสซงทยอมรบโดยทวไปในสหราชอาณาจกร แตเปนทรจกกนดทสด

ในมมมองของสมาคมลสซงอปกรณ หรอ ELA (Equipment Leasing Association) “สญญาลสซงเปนสญญาระหวางผใหเชาและผเชา ส าหรบการเชาทรพยสนทผเชาเปนผ

เลอกมาอยางเฉพาะเจาะจงจากผผลตหรอผขายทรพยสนดงกลาว โดยทผใหเชาจะคงเปนเจาของทรพยสนนน ผเชามสทธในการครอบครองและใชประโยชนในทรพยสนทเชา อกทงมหนาทในการช าระเงนคาเชาเปนงวด ๆ ตามระยะเวลาทก าหนดไว”

59 Datamonitor. (2002). United Kingdom-Car Leasing. p. 5. 60 Ibid. pp. 48-49.

DPU

90

“A lease is a contract between a lessor and lessee for the hire of a specific asset selected from a manufacture or vender of such assets by the lessee. The lessor retains ownership of the asset. The lessee has possession and use of the asset on payment of specified rentals over a period”61

3.3.1.2 ประเภทของการประกอบธรกจลสซง62 ลสซงทางการเงน (Financial Leasing) และลสซงด าเนนงาน (Operating Leasing) ไดม

การจ าแนกลสซงไวเปน 2 ประเภทหลก ๆ ถงแมในสหราชอาณาจกรจะไมจ าเปนตองจ าแนกประเภทของสญญาลสซงกตาม อยางไรกตามความตองการในประเทศสหราชอาณาจกรทจะไดผลประโยชนจากลสซงทางการเงนในบญชของผเชามความเกยวพนกบการยกรางขนมาเปนตวชน าในการจ าแนกความแตกตางระหวางลสซงทางการเงน นอกจากนทางบญชยงเรยกวาสญญาเชาทนและสญญาเชาด าเนนงานเปนผลประโยชนทแนนอนทไมเหมาะสม ความแตกตางทมอยยงคลมเครอและเปนไปไดวาระยะเวลาของการจดการลสซงบางประการเพอจดหาเงนทนอปกรณจะไดรบการออกแบบมา โดยแยกออกจากค านยามของลสซงทางการเงนเพอวตถประสงคทางบญช

1. ลสซงทางการเงน (Financial Leasing) มหลายวธในการจ าแนกลสซงทางการเงน (ก) จ าแนกตามประเภทของทรพยสน ทรพยสนทมรปรางคงทนอาจจะท าการเชาได

ลสซงอสงหารมทรพยและอปกรณมการพฒนา เปนลกษณะการด าเนนการ ทแยกตางหาก จากลกษณะแตกตางกนบางประการ สะทอนใหเหนถงความแตกตางระหวางบทบญญต ทางกฎหมายส าหรบอสงหารมทรพยและทรพยสนสวนบคคล บรษทลสซงอปกรณโดยทวไปไมไดมสวนรวมในลสซงอสงหารมทรพย ทดน อาคารอตสาหกรรมและทอยอาศยสวนบคคล กจการนโดยทวไปจะด าเนนการโดยบรษทประกนภย กองทนบ าเหนจบ านาญ บรษทผช านาญการทางดานอสงหารมทรพยและธรกจอน ๆ ทมการเขาถงเงนทนในระยะยาว

(ข) จ าแนกตามประเภทของสงอ านวยความสะดวก บรษทลสซงเขาสขอตกลงอนเปนผลมาจากการเจรจาโดยตรงกบผเชาและผานการแนะน าจากผผลตและผจดจ าหนายอปกรณ หรอครอบคลมจ านวนรายการทแตกตางซงผใหเชาและผเชามกจะระบและตกลงในสญญาเชา หลงจากขอตกลงในสญญาเชาหลกไดรบการด าเนนการ

61 Clark, T.M (1978). Leasing. p. 57. 62 Ibid. p. 61.

DPU

91

(ค) จ าแนกตามประเภทของตลาด ลสซงทมมากทสดคอลสซงภายในประเทศ การจดการสงอ านวยความสะดวกระหวางผใหเชาและผเชาทอาศยอยในประเทศเดยวกน ซงเมอไมนานมานลสซงระหวางประเทศและการสงออกไดรบความนยมเพมขน

(ง) จ าแนกตามผลทางภาษ โดยทวไปผใหเชาคาดการณวาจะไดรบคาใชจายเงนทนในปแรกไดถง 100 เปอรเซนต ส าหรบรายการของอปกรณมคณสมบตเหมาะสมและสะทอนใหเหนถงผลประโยชนในรปแบบของคาเชาทลดลง อยางไรกตามในบางกรณอปกรณอยางใดอยางหนงไมไดมคณสมบตส าหรบเงนสวนแบงหรอบรษทลสซงไมสามารถ ทจะไดรบประโยชน

ประเภทของลสซงทดไมไดมคณสมบตส าหรบคาใชจายของทนปแรก 100 เปอรเซนต รวมถงตอไปน

(1) การจดการกเงนใหมของอปกรณเปนการขายและเชากลบคนโดยบรษทหลงจากทมการน ามาใชงานแลว

(2) สงอ านวยความสะดวกระหวางประเทศ นอกจากเงอนไขบางประการในการสงออก

(3) รายการเชาทซงตงเองไมมคณสมบตเปนสวนลด 2. ลสซงด าเนนงาน (Operating Leasing) ลสซงด า เนนงาน (Operating Leasing) เปนบรการท เหมาะกบประเภทอปกรณ

โดยเฉพาะทเปนลสซงทมความมนคงและในตลาดมอสอง คอมพวเตอรและโทรทศนจดเปนรายการทใหเชากนอยางแพรหลายบนพนฐานการด าเนนงานในดานการคาและผบรโภคตามล าดบ

ทรพยสนทเชาเกนระยะเวลาโดยประมาณ 6 เดอน เปนระยะเวลาทสนมากส าหรบการเชาโรงงาน มากทสดถง 3 ปส าหรบการเชาประเภทอปกรณ การเชาระยะยาวส าหรบเครองบน เรอและกรณอน ๆ ผเชามสทธทจะยกเลกสญญาเชาเพยงฝายเดยว หรอในกรณทมการเพมขนของคาเชา อยางหนงอยางใด

ลสซงด าเนนงานอาจจะไดรบความนยมมากขนเมอบรษทตองการใชเครองจกรในระยะเวลาอนสนเพราะการพฒนาของเครองจกรททนสมยมากขน ในอตสาหกรรมทมอตราการเปลยนแปลงเทคโนโลยอยางรวดเรว ยอมมความไมแนนอนเกยวกบอายการใชงานของอปกรณในอนาคต ผใหเชาด าเนนงานตองรบความเสยงในความลาสมย ของเครองจกรเทยบไดกบการท าสญญาประกนภย ซงผใหเชาเกบเบยประกนภยจากผเชาแตละราย และยอดรวมของเบยประกนภยทงหมดทเกบรวบรวมไวไดเพยงพอทจะครอบคลมคาใชจาย ของการสญเสยทเกดจากการไมไดเงนคนจากความลาสมยของเครองจกร ผเชาสมครใจยนยอม ใหผใหเชาไดรบก าไรส าหรบความเสยงทจะเกดขน เพราะเปนไปไดทจะชวยลดการสญเสยส าหรบรายการของอปกรณ เชน คอมพวเตอร

DPU

92

บอยครงผใหเชาจะเปนผผลต ซงจะอยในฐานะทดกวาในการประเมนขอบเขตของความลาสมยอกทงยงสามารถควบคมความลาสมยได

3.3.1.3 การก าหนดอตราดอกเบยของสญญาลสซง ประเทศองกฤษไมมกฎหมายควบคมอตราดอกเบยโดยเฉพาะเจาะจง มแตบทบญญตท

เกยวของในทางออมทไดปรากฏอยในพระราชบญญตวาดวยการควบคม การใหสนเชอแกผบรโภค ค.ศ. 1974 และกฎทออกตามกฎหมายดงกลาว การควบคมอตราดอกเบยจะเปนไปในรปแบบ ของการหามมใหมขอตอรองทมลกษณะของความไมเปนธรรมและการควบคมการแสดงอตราดอกเบยเปนหลก63

ในสหราชอาณาจกรไดมการก าหนดอตราดอกเบยผนแปรไว ซงบรษทลสซงรถยนต ใชหลายฐานในการค านวณการปรบดอกเบย นอกจากวธการในวงกวางของการรกษาอตราผลตอบแทน ดงมรายละเอยดตอไปน64

1. คาเชาอาจจะมการแกไขในสวนทเกยวกบอตราดอกเบยทระบไว ตามวนทก าหนดของคาใชจายในการเชาอปกรณสนคา การก าหนดคาเชาครงเดยวจะยงคงอย ในระดบเดยวกนตลอดระยะเวลาการเชา อตราดอกเบยทก าหนดรวมถงอตราพนฐานสนเชอบาน อตราดอกเบยทอางองตลาดลอนดอนในระยะสน (ทเกยวของกบระยะเวลาของการกทเฉพาะเจาะจงส าหรบกองทน ใน 1 ป) และอตราพนฐานของธนาคารทก าหนดโดยผใหเชา ซงการเชานรวมถง การจดหาประเภททโดยทวไปจะระบการผนแปรทขนหรอลงดวย

2. อาจจดใหมความสะดวกส าหรบการปรบเปลยนชวงเวลาในการค านวณเปนการเฉพาะในความแตกตางระหวางอตราดอกเบยทเกดขนจรงและอตราดอกเบยสมมตเพอวตถประสงคในการค านวณคาเชา การปรบเปลยนดงกลาวมกจะท าในชวงไตรมาส ทก ๆ ครงปหรอทกปในเงนทคางช าระหนอยางหนงอยางใด โดยการใช

(ก) ความแตกตางของคาเฉลยในอตราดอกเบยทเกนเวลา หรอ (ข) ความแตกตางของอตราดอกเบยในชวงแรกของแตละไตรมาส หกเดอนหรอ

รายป โดยมกจะขนอยกบความถของคาเชา กบจ านวนเงนสดในการลงทนของผใหเชาในชวงเวลาการเชา

(ค) อาจจะมการตงคาเกณฑจ านวนซงคาเชาทผนแปรเปลยนแปลงรอยละ 1 ในอตราดอกเบยเฉลยเกนกวาระยะเวลาการเชาเรมตน ในบางกรณจ านวนอตรารอยละของการ

63 อรรถวชช สวรรณภกด. (2551). แนวทำงและรปแบบของกฎหมำยเพอกำรก ำกบดแลกำรประกอบ

ธรกจกำรเงนทไมใชสถำบนกำรเงน (Non-bank). น. 75. 64 Derek R.Soper, Robert M.Munro, Ewen Cameron. (1993). The leasing handbook. p.75.

DPU

93

ปรบเปล ยนมความถาวรตลอดระยะเวลาซ ง เปนกรณท เกดขนมากทสด อย างไรกตาม มความแตกตางกนในทก ๆ ป ซงสะทอนใหเหนถงการลดการลงทนเงนสดของผใหเชาในชวงแรกของสญญาเชา

ในการรวมกบวธการเหลาน สญญาเชาอาจจะก าหนดทงชวงของอตราดอกเบยภายในทจะไมมการปรบเปลยนคาเชาหรออตราดอกเบยขนสงสด และ/หรอ ขนต าสดหรอต ากวาคาเชาทจะไมถกปรบเปลยน การเปลยนแปลงทเปนไปได แสดงใหเหนถงวธการทแตกตางกนในกรณททงผใหเชาและผเชาจะท าการประเมนผลขอตกลงลสซงและการจดเตรยมเงนทน ทแตกตางกนสามารถใชกบผใหเชาได

3.3.1.4 กฎหมายทเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซง การประกอบธรกจลสซงในประเทศองกฤษยงไมไดมการก ากบดแลธรกจลสซงไวเปน

การเฉพาะเพยงแตจ าแนกสญญาใหเชาแบบลสซงไวในประเภทเดยวกบสญญาเบลเมนท (Bailment) ภายใตกฎหมายจารตประเพณ (Common Law) ซงอาจมกฎหมายลายลกษณอกษรฉบบอนมาใชบงคบได65

โดยกฎหมายทเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงของประเทศองกฤษไดแก66 1. พระราชบญญตสนเชอเพอผบรโภค ค.ศ. 1974 เมอพระราชบญญตสนเชอเพอผบรโภคออกมาใชบงคบเมอ ป ค.ศ. 1974 ผบรโภค

ไดรบการคมครองจากสญญาเชาซออนมลกษณะทไมเปนธรรมแตไมใช การเชาธรรมดาทวไป พระราชบญญตนควบคมทงสนเชอเพอผบรโภคและการท าสญญาเชาของผบรโภคตามบทนยาม ในมาตรา 8-15 เวนแตจะไดรบการยกเวนตามมาตรา 16

สญญาเชาของผบรโภคทก าหนดนยามไวในมาตรา 15 (1) ไดกลาวไววา “เปนขอตกลงทจดท าโดยบคคลซงเปนปจเจกบคคล (ผใหเชา) ส าหรบฝากทรพย (ในสกอตแลนด) หรอการเชาสนคากบผเชา เปนขอตกลงท

(a) ไมไดเปนสญญาเชาซอ และ (b) สามารถด ารงอยไดนานกวา 3 เดอน (c) ผเชาไมตองท าการช าระเงนเกน 5,000 ปอนด”

65 โชตชย สวรรณาภรณ, นวพร สทธาชพ, ธรรมฤทธ คณหรญ และมนญ พทธวงศ. (2548, 27

พฤษภาคม). แนวทำงกำรพฒนำและก ำกบดแลธรกจสถำบนกำรเงนทมใชธนำคำร (Non-bank Financial Institutions, NBFIs) ส ำนกนโยบำยระบบกำรเงน ส ำนกเศรษฐกจกำรคลง. น. 97.

66 Ibid. pp. 95-96.

DPU

94

ผบรโภคทเขามาท าสญญาเชาของผบรโภค สามารถไดรบความคมครองทเพมขน โดยมาตรา 132 ของพระราชบญญตน (แทนทบทบญญตในพระราชบญญต ทเกยวของกบขอตกลงทางการคาของสนเชอทขดเลอดในราคาทมากเกนไปทเกยวกบขอตกลงสนเชอ) ซงมาตรานก าหนดไววา ทซงผใหเชากลบเขาครอบครองทรพยสนโดยวธการใด ๆ นอกจากโดยค าสงศาลหรอถอเปนสวนหนงของคาเชาทช าระโดยผเชาทจะไดรบการช าระคน และหน ในการช าระเงนเพมเตมใด ๆ จะสนสดลง พระราชบญญตนยงมกฎเกณฑทมรายละเอยดเกยวกบ การยกเลกสญญา การผดสญญา และหลกทรพยทเตรยมมาเปนหลกประกนในสญญา

ทกบรษททจะด าเนนธรกจการเชาของผบรโภคจะตองไดรบอนญาตจากผอ านวยการองคการคาทเปนธรรม

2. พระราชบญญตควบคมการเชา ค.ศ. 1973 จนกระทงวนท 31 พฤษภาคม ค.ศ. 1977 ขอบเขตของลสซงและขอตกลงการเชา

ส าหรบการใชทรพยสนทก าหนดไวส าหรบธรกจรวมท งวตถประสงคของเอกชนจะถกควบคม โดยพระราชบญญตควบคมการเชา ค.ศ. 1973 ทไดแกไขเพมเตม ทรพยสนหลกทถกควบคม คอ รถยนตนงสวนบคคล ชดโทรทศน วทยและเครองใชไฟฟาภายในประเทศภายใตเงอนไข ของบทบญญตทก าหนดระยะเวลาการเชาขนต า 42 สปดาห ในการช าระเงนส าหรบการเรมตนทจะตองช าระเงนเตมจ านวน ซงขอก าหนดในประเดนทว ๆ ไปพบไดในสญญาลสซง รวมถงตอไปน

(1) การช าระคาเชาภายใตขอตกลงตามระยะเวลาตองสามารถก าหนดวนทแนนอน ในการเขาท าสญญา (บทบญญตทจ ากดถงขอก าหนดในสญญาทใหช าระคาเชาทแตกตางออกไป)

(2) คาเชาในสวนตามระยะเวลาการเชาไมนอยกวารอยละ 25 ของการช าระคาเชาสงสดในชวงเวลาอน

(3) ไมสามารถเรยกคนคาเชาทช าระไปแลวโดยการอางถงมลคาของสนคาเมอวนสนอายของสญญาเชา

กรมคมครองราคาสนคาและผบรโภคออกใบอนญาตยกเวน ขอสญญาทแนนอนจากขอบญญตในระยะเวลาทก าหนด ดงทปรากฏในบนทกทออกโดย กรมคมครองราคาสนคาและผบรโภคในเดอนมกราคม ค.ศ. 1975 ใบอนญาตทวไปยกเวนขอจ ากดขางตนทออกใหบรษทลสซงส าหรบการเชาโทรทศนกบบรษททใหเชาโทรทศน เปนเวลาไมนอยกวา 10 ป

ขอบญญตควบคมการเชา ค.ศ. 1977 มผลบงคบใชในวนท 1 มถนายน ค.ศ. 1977 ขอบญญตนยกเวนการควบคมสนคาทงหมดทมวตถประสงคในการใชหรอ ในหลกสตรทางการคาหรอธรกจทด าเนนการโดยผเชาธรรมดาหรอผเชาลสซง

DPU

95

3. พระราชบญญตอน ๆ ยงมกฎหมายหลายฉบบทไดมการประกาศใช ซงมผลตอการท าธรกรรมลสซงทาง

การเงน เรมจากพระราชบญญตคมครองหนในกจการรางเลอน ค.ศ. 1872 ซงคมครองมใหน าหนในกจการรางเลอนทไดมการเชาไวไปใชเปนประกนหนกยม เชน กจการรางเลอนในเหมองหน เหมองแร ทาเทยบเรอหรอโรงงาน การบญญตกฎหมายทนสมยขน เชน พระราชบญญตการคาทเปนธรรม ค.ศ. 1975 และพระราชบญญตจ ากดการปฏบตทางการคา ค.ศ. 1976 และ ค.ศ. 1977

3.3.1.5 การประกอบธรกจลสซงรถยนต ลสซงของรถยนตและกล มยานยนตมการเจรญเตบโตอยางเปนทนาพงพอใจ

ซงสอดคลองกบการพฒนาอยางรวดเรวของบรษทตลาดรถยนต เปนทคาดกนวาอยางนอย รอยละ 60 ของรถยนตใหมทงหมดทไดรบการจดทะเบยนในชอของบรษท ซงจะมถงรอยละ 40 ของรถยนตใหมทไดรบทนมาโดยการลสซง หรอสญญาเชาเครองอ านวยความสะดวก

ส าหรบรถยนตนนลสซงด าเนนงาน (Operating Lease) จะใชกนอยางแพรหลายมากกวา ลสซงทางการเงน (Financial Lease) ซงลสซงด าเนนงานรถยนต (มกเรยกวาสญญาเชา) ไดรบความนยมอยางกวางขวาง เพราะเปนสงทสามารถท าใหผใชก าจดภาระการด าเนนงานไปไดอยางรวดเรว ซงเปนการหลกเลยงคาใชจายในการบ ารงรกษาและความเสยง ในมลคาคงเหลอ สญญาเชาทไดรบเพมเขามาเปนผลมาจากมาตรฐานการบญช SSAP 21 ภายใตสญญาเชาด าเนนงานนไมจ าเปนตองไดทนจากผเชา จงยงคงเปนรายงานธรกรรมนอกงบดล

ผใหเชาจ านวนมากมความพงพอใจทจะใหคณสมบตตาง ๆ ทมอยในสญญาเชา เปนไปในรปแบบท เปนการก าหนดราคาแบบแยกกน ตวอยางเชน การด าเนนการท เปน ลายลกษณอกษรซงผลลพธบญชงบดลของการจดท าสญญาเชาส าเรจโดยปราศจากซงสญญาทมการจ ากดในเรองของการบ ารงรกษา ภาษกองทนถนน การซอมแซมยาง ฯลฯ บอยครงผใหเชาจะเตรยมรายการตาง ๆ ไวเพอใหผ เชาสามารถเลอกคณสมบตตาง ๆ ทจะท าใหไดรบการบรการตามวตถประสงคทตองการ

การดแลธรกรรมนอกบญชงบดล ยงสามารถส าเรจลงในการท าธรกรรมซงจ ากดระยะเวลาทางการเงนไวแนนอนและไมมองคประกอบใด ๆ ทเหมาะสมกบสญญาเชาบรการ จ านวนทเพมขนของผใหเชายนดทจะใชความเสยงทส าคญของมลคาคงเหลอ ในแงของรายได จากการขายรถยนตเมอสนสดระยะเวลาการเชา สงส าคญคอปรมาณของขอมลทเหมาะสมจากตลาดรถยนตทเกยวกบราคารถยนตมอสอง Glasses Guide เปนขอมลทคลายกบหนงสอเลมเลก ๆ ทผลตโดยทางการประมลรถขององกฤษ มการเผยแพรเปนรายเดอนและใหราคาตลาดทเปนจรงส าหรบรถยนตทกรน

DPU

96

สญญาเชาทางการเงนถกน ามาใชอยางกวางขวางส าหรบพวกกลม ยานยนตและถงแมวารปแบบของสญญาเชานจะตองใหทนอยในบญชงบดลของผเชา แตกยงคงเปนทนยมในเรองของคาใชจายและกระแสเงนสด สญญาเชาทางการเงนสวนใหญเปนสญญาเชา แบบบอลลน ซงการจายคาเชาจะลดลงในระยะเรมตนตามสวนของระยะเวลาทจะสนสดโดยจะเทากบคาเชาครงสดทายทไดคาดการณไวในการด าเนนการจดการรถยนต โดยจะแสดงเปนรอยละของตนทนเดมของรถ ปกตมลคาคงเหลอจะเปนรอยละ 40 หลงจากสองป หรอ รอยละ 30 หลงจากสามป ขนอยกบการจดท าและรปแบบทเกยวของซงขนาดของมลคาคงเหลอตามสญญาคาดวาจะมผลกระทบตอกระแสเงนสด รวมทงมผลตอการก าหนดราคาของสญญาเชานน สญญาเชาทางการเงนของรถยนตปลอยใหผเชามหนาทในการจดการยานพาหนะเอง ผเชาตองตดตอผจ าหนายรถยนตและเจรจาสวนลด ผเชาจะเปนผทจดการในเรองของคาใชจายเกยวกบ การประกนภย ใบอนญาตกองทนถนน การบ ารงรกษา การซอมแซมและคาใชจายอน ๆ เมอสญญาเชาสนสดลง โดยปกตผเชาจะกระท าการเปนตวแทนของผใหเชา โดยมวตถประสงคในการขายรถใหไดราคาดทสดซ งผ เช าจะได รบคานายหนาจากการด าเนนการขายรถยนต เปนสวนลดของคาเช า ซงการด าเนนการขายรถยนตนจะท าใหระยะเวลาในการเชาสนกวาการเชาแบบบอลลน สญญาเชาทางการเงนส าหรบรถยนตมกจะอนญาตใหผเชาขยายระยะเวลาของสญญาเชาและจายเงนตดตอกนไปเชนเดยวกบการเชาในชวงแรก (หรอลดคาเชา) เวนเสยแตวาระยะเวลาการเชาจะสนสดลง แทนการจายเงนคาเชาแบบบอลลนทสนสดลง ซงมกจะเรยกวา สญญาเชาปลายเปด (สญญาเชา ทเปลยนแปลงไดงาย) และถกออกแบบมาเพอใหผเชามความยดหยนสงสดในการเลอกระยะเวลาในการจดการรถยนต ผใชทมความประสงคจะหลกเลยงภาระในการบรหารและความเสยง ทเกยวของกบการใชงานของรถยนต ผใชอาจเลอกบรการของบรษทจดการยานยนตมากกวา การด าเนนการจดท าสญญาเชาเองอยางเตมตว ซงจะชวยใหผเชาแยกแหลงเงนทนออกจากสญญาเชาบรการได ในการจดการบอยครงถกเลอกโดยผใชยานยนตผซงมอ านาจในการกยมเงนและสามารถท าการเชาหรอยมในอตราทดกวาสญญาเชาของบรษท

บรษทจดการยานยนตเปนธรกจทปฏบตการทงหมดทเกยวกบคาธรรมเนยมยานยนต ซงโดยปกตบรการจะรวมถงสงตาง ๆ ดงตอไปน

1) การจดการและการจดซอรถยนตใหเปนไปตามวตถประสงคของผเชาทไดเลอกไว 2) การควบคม การบ ารงรกษาและคาใชจายในการซอม รวมทงยางรถยนตและ

แบตเตอรดวย 3) การออกใบอนญาตรถยนต 4) ใหเปลยนรถยนตเมอผเชาตองซอมแซมรถยนตในสวนทเปนสาระส าคญ

DPU

97

5) การบรการชวยเหลอฉกเฉนกรณรถเสยและท าใหรถยนตมสภาพเดม 6) การจดการรถยนตเมอสนสดระยะเวลาการเชา การจดการยานยนตบางบรษทในเรองของสญญาเชายงรวมถง การประกนภยและ

การบรการจดหาน ามนเชอเพลงใหดวย ซงสงเหลานเปนคาใชจายทเกดขนจรง ผใชยานยนตจะก าหนดระยะทางทคาดการณไวทก ๆ ป ระยะเวลาการเชาและคาใชจาย

แตละเดอนในอตราทเทากนในทกเดอนไว ซงการเชานอาจจะมการเพมขนซงเปนผลมาจากการเพมขนของคาใชจายทอยนอกเหนอการควบคมการจดการของบรษท การเพมขนของคาทะเบยนรถ เบยประกนภยและเชอเพลง บอยครงมความเสยงจากผลลพธของคาตอบแทนจากการคาดการณเกยวกบการบ ารงรกษา ท าใหมลคาคงเหลอกลบกลายเปนไมแนนอนซงจะลดลงจากการจดการยานยนตหรอสญญาเชาของบรษท ทงการจดการยานยนตและสญญาเชาม ขอไดเปรยบทรบรคาใชจายในการจดการรถยนตแตละคน สามารถจดการงบประมาณการขนราคาไดอยางแมนย า ในทางกลบกน ส าหรบคาเชารายเดอน ซงอาจจะมการรวมกนของผใหเชาและผจดการยานยนตหรอบรษทสญญาเชา จดหายานยนตของตนให นอกจากน เมอตองการบ ารงรกษาหรอซอมแซม กจะน าไปท อซอมรถยนตทไดรบการเลอกจากผใช โดยจะมรถยนตใหใชทดแทนในกรณทจ าเปนตองใชรถยนตสวนน ามนเชอเพลงผใชสามารถรบไดทเครอขายของรานคาทวประเทศทมการออกใบอนญาตในสวนของการประกนภยนนจะมการจดประกนภยกบสวนกลาง เมอระยะเวลาในการเชาสนสดลงรถกจะถกสงกลบมาโดยไมมหนาทในการจายสวนเกนจากระยะทางทก าหนดไว รวมทงจากราคาทท าใหดขน การบบสลายหรอการเสยหาย

แนวคดลาสดไดรบค าแนะน าในการเขาสตลาดทอยภายใตผเชาทมการเปดเผยวธการ ในการค านวณคาเชารถ และเมอระยะเวลาการเชาสนสดลงจะมการแบงก าไรสวนเกนทเกดขนจากการด าเนนการยานยนตหรอจากการขายใหกบผเชา หลายสาขาของบรษทลสซง มความสมพนธใกลชดกนในรปแบบของบรษทรวมทนหรอการตกลงทางการคากบผผลตรถยนตและผน าเขา สวนใหญมการด าเนนการลสซงยานยนตในขณะทตวแทนจ าหนายรถยนตทงหลายเปนเจาของลสซงหรอบรษททท าสญญาเชาอยางหนงอยางใด67

นอกจากนนอกจากการท าลสซงรถยนตทวไปแลวยงมการน ารถยนตเพอการพาณชยมาท าลสซงดวย กลาวคอ ในขณะทรถยนตทใชในการขนสงรถยนต สญญาเชา ทางการเงนหรอสญญาเชาด าเนนการทงสองอยาง สามารถใชไดอยางกวางขวางในกรณของรถยนตเพอการพาณชย รถขนสนคามกจะไดรบการปฏบตของสญญาเปนแบบสญญาเชาทางการเงนหรอสญญาเชา

67 Ibid, pp. 319-321.

DPU

98

ระยะเวลาสงสดมกจะ 3-4 ป และส าหรบคาเชาของรถยนตนนจะสะทอนใหเหนถงมลคาคงเหลอของรถยนต

รถยนตเพอการพาณชยทมน าหนกมาก โดยปกตการเชาหลก ๆ จะมระยะเวลาการเชาทนานถง 7 ป โดยมกอยบนพนฐานของการจายเงนเตมจ านวนตามสญญาเชาทางการเงนส าหรบรถบรรทกหนกจะไมแตกตางจากสญญาเชาของโรงงานและเครองจกร

สญญาเชารถยนตเชงพาณชยเปนทโดดเดนมาก บรษทสญญาเชาไมเพยงแตจดหายานยนตเทานน แตยงมหนาทในการบ ารงรกษาและซอมแซม การออกใบอนญาตรถยนตสนคาหนก การจดหารถยนตทดแทนในกรณทมการบบสลายหรอกรณทเกดอบตเหต และอาจมการประกนภย อกทงจดหาน ามนเชอเพลงพรอมทงจดหาคนขบรถให บางสญญามการจดหาสถานทและพนกงานในการจดจ าหนาย

ค าแนะน าในการจดการยานยนตมกจะเปนสวนหนงของแพคเกจ การเลอกรถยนตทใชในการพาณชยใหเหมาะสมกบงานถอวามความส าคญมากกวาการเลอกจากวธการผลตหรอรน ของรถยนต คาใชจายของการใชรถยนตเพอการพาณชยมอตราทสงกวา การใชงานพวกกลมยานยนตอน ๆ เพอสามารถประยกตใชความเชยวชาญดานการจดการยานยนตใหเกดการออม ทส าคญได68

3.3.2 สาธารณรฐฝรงเศส ในยโรปตะวนตกลสซงไดมการเรมตนทชากวาในประเทศสหรฐอเมรกาหรอ

สหราชอาณาจกร สวนใหญเชอวามขอไดเปรยบทางภาษทนอยลงส าหรบผใหเชาในยโรป ทงสหรฐอเมรกาและสหราชอาณาจกร ภาษคาเสอมราคาทส าคญทมอยในแตละกลมสะทอนใหเหนถงการก าหนดราคาของสญญาเชา และหลายบรษทอตสาหกรรมทงขนาดใหญและขนาดเลกไดพบวาโดยพนฐานอตราการเรยกเกบเงนนอยกวาเมอเทยบกบคาใชจายจากแหลงทมาของเงนทนแบบดงเดมสงผลใหการลงทนขนาดใหญจ านวนมากในโรงงานใหมและเครองจกรไดรบทน โดยวธการลสซงในฝรงเศสธนาคารไดแสดงใหเหนวาลสซงมความส าคญเทยบเทากบ การใหสนเชอและยงรวมถงการควบคมทเกยวกบ Credit Bail เมอวนท 2 กรกฎาคม ค.ศ. 1966 ในทางกฎหมายไดก าหนดหลกการของลสซงอปกรณไวในทางกลบกนพวกเขาไดยกเลกการท าธรกรรม เชน ผทไมมทางเลอกในการซออปกรณเมอสญญาเชาสนสดลง นอกจากกฎเกณฑ ในสวนท เปนสาระส าคญบรษทลสซงมขอบงคบเชนเดยวกบธนาคารพาณชยและสถาบน สนเชออน ๆ 69

68 Ibid. p. 321. 69 Ibid. p. 344.

DPU

99

3.3.2.1 ลกษณะทส าคญของการประกอบธรกจลสซง ในสาธารณรฐฝรงเศสลสซง หรอ Credit Bail ถอไดวาเปนการใหบรการทางการเงน

โดยธนาคารหรอบรษทเงนทนทซอทรพยสนหรอทรพยสนของบคคลตามความตองการของลกคาและการเชานเปนการตกลงทจะเชาโดยมขอก าหนดวาจะซอทรพยสนเทานน เมอระยะเวลาของการเชาสนสดลง ซงเมอวนท 2 กรกฎาคม ค.ศ. 1966 ไดมตรากฎหมายขน โดยใหน าไปใชกบ

1. การท าธรกรรมลสซงทเกยวกบอสงหารมทรพยทใชเพอวตถประสงคเฉพาะดาน 2. สงปลกสรางและอปกรณทน 3. กดวลล ถาเกยวของกบอสงหารมทรพย โดยปกตการเชาจะไดรบการสนบสนนจากบรษท

การเงนทมความช านาญ ซงเรยกวา SICOMI ซงไดรบประโยชนจากการยกเวนภาษพ เศษ สามารถชวยใหพวกเขาโอนทรพยสนใหกบผใหเชาเมอการเชาสนสดลง โดยมอตราอากรแสตมปชนดพเศษรอยละ 270

การประกอบธรกจลสซงในสาธารณรฐฝรงเศสมลกษณะทส าคญดงมรายละเอยดตอไปน71

1. การซอทรพยสนเมอสนสดสญญา ในสาธารณรฐฝรงเศสกฎหมายอนญาตใหก าหนด Fixed Price Purchase Option ได

ในสญญาลสซง (Credit Bail) นผ เชาไดรบสทธทจะเลอกซอทรพยสนนนแตไมจ าเปนตองกระท าเชนนนกได72

2. ประเภททรพยสน สาธารณรฐฝ รง เศสกฎหมายอนญาตใหบ รษทลสซ ง ใหเชาเครองจกรอปกรณทมลกษณะการใชงานเฉพาะได

3. ระยะเวลาการเชา ฝรงเศสไดก าหนดใหเทากบอายการใชงาน แตในกรณทเปนสญญาเชาอสงหารมทรพยทมระยะเวลาเกน 12 ป จะตองมการบนทกไว ในทะเบยนทดนการไมท าตามเชนนนจะท าใหสญญาเชาเปนโมฆะกบบคคลทสาม73

4. ในสาธารณรฐฝรงเศส ไมมการก าหนดคาเชาเรยกเกบไว

70 Alexis Maitland Hudson. (1991).“Financing a Franch company”French Practical Commercial Law.

pp. 167-169. 71 แหลงเดม. น. 39-40. 72 Ibid. p. 168. 73 Ibid. pp. 168-169.

DPU

100

5. สทธและหนาทของผเชา ลกษณะของลสซงทเหมอนกนในทกประเทศ คอ ผเชายกเลกสญญาเชาฝายเดยวใน Primary Lease Period ไมได ผเชามหนาทตองรกษาทรพยสนทเชาใหอยในสภาพด โดยการประกนภยทรพยสน บ ารงรกษา ซอมแซม และจดหาชนสวนมาทดแทนชนสวนทช ารด เพอใหทรพยสนอยในสภาพทเหมาะสมและสามารถจ าหนายหรอใหเชาตอไดเมอสนสดสญญาเชา นอกจากนผเชามหนาททจะไมเคลอนยายทรพยสนและน าทรพยสนไปวางเปนหลกทรพยค าประกน ผเชาจะไดรบสทธในการใชสอยประโยชนในทรพยสนทเชาและอาจมทางเลอกในการซอทรพยสนนน ผเชามสทธรบชวงสทธจากผใหเชาตอผผลตหรอผขาย

6. สทธและหนาทของผใหเชา74 ผใหเชายนยอมมอบอ านาจใหกบผเชา มอ านาจในการตกลงกบผจดจ าหนายในการจดหาอปกรณ อสงหารมทรพย หรอกดวลลเพอใหไดมาและ ท าการเชา หนงสอมอบอ านาจนเปนสงจ าเปนทจะชวยคมครองผใหเชาในการทตนจะไดรบทรพยสนนนและปองกนผเชาจากการทจะเขาเปนเจาของในครงแรก ผลจากหนงสอมอบอ านาจน โดยปกตผใหเชาจะไดรบการยกเวนจากการรบประกนทไดรบจากผเชาตามปกต ผใหเชาอาจก าหนดใหผเชามสทธทจะด าเนนคดกบผผลตหรอผขายส าหรบการละเมดการรบประกนได

7. การสนสดของสญญา75 หากผเชาละเมดขอผกพนตามสญญาเชา จะสงผลใหสญญาเชาสนสดลง ความเสยหายจะเทากบจ านวนเงนคาเชาทจะตองจายในชวงเวลาของสญญาเชาทยงไมครบ ซงจะตองจายเปนคาเสยหาย ผเชาจ าเปนตองคนทรพยสนทเชาและ ผใหเชาสามารถเรยกคนทรพยสนนน ๆ ได กฎเกณฑของความเสยหายทวไปจะมการน าไปใช แตศาลกมดลยพนจในการเปลยนแปลงจ านวนเงนคาเสยหายในเหตการณทเกดขนวามากเกนสวนหรอเหมาะสมหรอไม และเมอสญญาเชาสนสดลงเมอครบตามระยะเวลาของสญญาผเชา มทางเลอกในการทจะซอทรพยสนทเชาได

3.3.2.2 กฎหมายทเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซง ในหลายประเทศ ธรกจลสซงขยายตวโดยไมมกฎหมายลสซงโดยเฉพาะแตใน

สาธารณรฐฝรงเศสมการตรากฎหมายลสซงไวโดยเฉพาะ การด าเนนธรกจลสซงจะตองขออนญาตจากเจาหนาททางการกอน ซงบรษทลสซงมสถานะเปนบรษทการเงน (Financial Enterprise) โดยบรษทลสซงในสาธารณรฐฝรงเศสจะมการระดมเงนทนและมขอก าหนดเงนทน จดทะเบยน ขนต าไว ซงการระดมเงนทนของบรษทลสซงมกจะไดรบอนญาตใหกระท าได ในรปของการออกหนกและไมไดรบอนญาตจากทางการใหระดมเงนทนในรปของเงนฝาก ส าหรบขนาดของธรกจสวนใหญจะไมมขอก าหนดเกยวกบ Leverage Restriction และ Risk Exposure Limits ในสาธารณรฐ

74 Ibid. pp. 168-169. 75 Ibid. p. 168.

DPU

101

ฝรงเศสมขอก าหนดนโดยก าหนด Leverage Ratio ในรปของ Risk Asset/Equity ทางดานบทบาทของทางการตอธรกจลสซงนนมกจะประกอบดวยขอจงใจทางภาษอากร การหกคาเสอมราคาและการลงรายการบญช โดยการใหขอจงใจทางภาษอากรแกธรกจลสซงมกจะใหในรปของการลด หรอยกเวนอากรขาเขาในลกษณะทไมใหเสยเปรยบ Equipment Financing แบบอน ๆ ในสาธารณรฐฝรงเศสทางการอนญาตใหผเชาหกคาเสอมราคาแบบเรงรดได ส าหรบการลงรายการบญชมการก าหนดใหผเชาบนทกไวในหมายเหตใตงบการเงน76

กฎหมายหลกซงก าหนดสถานภาพทางกฎหมายของผประกอบธรกจ ใหเชาแบบลสซงในสาธารณรฐฝรงเศส คอกฎหมายเลขท 66/455 ลงวนท 2 กรกฎาคม ค.ศ. 1966 ซงใชบงคบแกบรษทผประกอบธรกจในแบบ Credit-Bail กฎหมายฉบบดงกลาวประกาศใชบงคบใน ราชกจจานเบกษา (Journal Official- (Lois and Decrets) ) ของฝรงเศสเมอวนท 3 กรกฎาคม ค.ศ. 1966 (หนา 5652) ซงไดมการแกไขเพมเตมโดยพระราชก าหนด (Ordonnance) เลขท 67/837 ลงวนท 28 กนยายน ค.ศ. 1967 อนเปนบทบญญตทวาดวยการด าเนนการตาง ๆ ของ Credit Bail และใชบงคบแกบรษทซงประกอบธรกจใหเชาอสงหารมทรพยเพอประโยชนในทางพาณชยกรรมและอตสาหกรรม พระราชก าหนดดงกลาวไดประกาศในราชกจจานเบกษาของฝรงเศส เมอวนท 29 กนยายน ค.ศ. 1967 (หนา9595) ซงเปนกฎหมายทวาดวยการก าหนดขอบเขตของธรกจใหเชา แบบลสซง และตวบคคลผประกอบธรกจทเกยวของกบการใหเชาแบบลสซง77

3.3.3 การก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงตามอนสญญาวาดวยลสซงทางการเงนระหวางประเทศ ค.ศ. 1988 (Unidroit Convention on International Financial Leasing)

การประกอบธรกจลสซงถอวาเรมมความส าคญและมการด าเนนการทแพรหลายมากขน ไมเพยงแตเฉพาะระดบภายในประเทศเทานน หากแตยงคงขยายไปจนไดรบความนยม ถงระดบระหวางประเทศอกดวย ซงลสซงระหวางประเทศนเปนกรณทผใหเชา (Lessor) กบผเชา (Lessee) ตางมทท าการอยคนละรฐกน แตเขามาตกลงท าสญญาลสซงกน โดยใหขอสญญานน ๆ ตกอยภายใตบทบงคบใชของกฎหมายแหงรฐภาคเดยวกน เมอลสซงระหวางประเทศมการขยายตวเพมขน การท าธรกรรมเกยวกบลสซงระหวางประเทศยอมมอปสรรคทางกฎหมายในการด าเนนการ อกทงอาจกอใหเกดความไมไดสดสวนของผลประโยชนทคสญญาจะไดรบ ดงนนจงมองคกรหนงคอสถาบนระหวางประเทศเพอสรางเอกภาพใหแกกฎหมายเอกชน (International Institute for the Unification of Private Law: UNIDROIT) โดยรฐภาคสมาชกรวมกนยกรางอนสญญาลสซงระหวางประเทศ (Draft Convention on International Financial Leasing) ขนมา เพอสรางความเปนเอกภาพ

76 แหลงเดม. น. 37-38. 77 แหลงเดม. น. 97.

DPU

102

ของลสซงทางการเงนระหวางประเทศ โดยก าหนดใหเปนเอกเทศสญญาทางธรกจใหมแตกตางจากเอกเทศสญญาประเภทอน ๆ อกทงเพอเปนการขจดอปสรรคทางกฎหมายบางประการเก ยวกบลสซงทางการเงนระหวางประเทศ

อนสญญาวาดวยลสซงทางการเงนระหวางประเทศ (Unidroit Convention on International Financial Leasing) น มสาระส าคญคอ เปนกรณทผผลตหรอผจดสงสนคา (Supplier) ไดโอนทรพยสทธบางประการในอปกรณสนคาใหแกผใหเชา (Lessor) ซงน าออกใหผเชา (Lessee) ใชสอยประโยชนจากอปกรณสนคานนอกทอดหนง ประโยชนทจะไดรบกคอ ผผลตหรอผจดสงอปกรณสนคา (Supplier) ซงสนใจทจะขายหรอใหเชาอปกรณสนคาเพอราคาหรอคาเชา เปนคาตอบแทนยอมไดรบความมนใจจากผช าระราคาหรอคาเชาซงเปนสถาบนการเงนซงในทนเรยกวาผใหเชา (Lessor) สวนผใหเชา (Lessor) กจะไดประโยชนเพราะตนมกจการใหกยมกจะไดใหกยมแกลกคา ซงในทนเรยกวาผเชา (Lessee) ทงน สถาบนการเงนหรอผใหเชานกจะมทรพยสทธ ในอปกรณสนคาซงอาจจะอยในรปของกรรมสทธ (Real Right or Ownership) มาเปนหลกประกน ซงหลกประกน (Security) ดงกลาวอาจจะมความมนคงกวาจ านองหรอจ าน าหรอ Hypothec อนเปนเอกเทศสญญาประเภทมหลกประกนทมอยในปจจบน ส าหรบลกคาหรอผเชา (Lessee) นน กจะได รบประโยชน กลาวคอ ไดใชสอยอปกรณสนคา โดยใชอปกรณสนคานนเองเปนหลกประกนโดยไมจ าตองเอาทรพยสนอนทตนมอยวางเปนประกนหรออกนยหนงกเทากบเปนการกเงนจากสถาบนการเงนมาซออปกรณสนคาใชสอยเพอกจการของตนได ซงอนสญญาวาดวยลสซง ทางการเงนระหวางประเทศนมวตถประสงค คอ เนองจากลสซงทางการเงนเปนธรกจทคอนขางใหม ดงนนระบบกฎหมายของประเทศตาง ๆ สวนใหญจะไมยอมรบวาเปนเอกเทศสญญาทางธรกจประเภทใหม (Sui Genesis) แตจะใชหลกเกณฑของเอกเทศสญญาในเรองซอขาย (Sale) ฝากทรพย (Bailment) กยม (Loan) เชาทรพย (Hire) และเชาซอ (Hire Purchase) มาบงคบใชกบสญญาลสซง ผลทสดในทางกฎหมาย ผใหเชา (Lessor) ซงมกจะมกรรมสทธ (Ownership) ในอปกรณสนคา กจะตองรบผดในความช ารดบกพรองของอปกรณสนคาทตนสงมอบ (Defective Goods) และในเรองของการรอนสทธ (Disturbance) รวมถงความรบผดในฐานะของผผลต (Productivity Liabilities) อกดวย ดงนนประเทศทมกจการเปนผใหเชา (Lessors Countries) ซงไดแก สหรฐอเมรกา ญปน และประเทศในประชาคมยโรป (EEC) จงพยายามทจะผลกดนอนสญญานออกมา เพอผลกภาระความรบผดดงกลาว ใหตกอยกบผผลตหรอผจดสงอปกรณสนคา (Supplier) โดยใหผเชา (Lessee) ไปฟองรองบงคบเอากบผผลตหรอผจดสงอปกรณสนคาโดยตรง ผลทสดผใหเชาซงเปนสถาบนการเงนระหวางประเทศกจะสามารถใหผเชากเงน โดยมกรรมสทธหรอทรพยสทธอน (Ownership or Other Rights in Rem) เปนประกนโดยปราศจากความรบผด อนผเปนเจาของหรอมทรพยสทธใน

DPU

103

อปกรณสนคาทเปนประกนอยนนจะพงมตามกฎหมายภายในของประเทศตาง ๆ ขออางของผใหการสนบสนนของอนสญญานกมอยวาผใหเชามธรกจใหกยมหรอ ใหเครดตเยยงธนาคารใหบคคลทวไปกเงน เมอธนาคารไมตองรบผดในการทมผก เงนน าไปลงทนซออปกรณสนคาเหตใดผใหเชาซงมธรกจท านองเดยวกน จะมความรบผดในเรองทเกดจากการมกรรมสทธหรอทรพยสทธดวย เพราะตนถอไวเปนหลกประกนเทานน และแมวาผใหเชาจะเปนเจาของตามกฎหมาย (Legal Owner) แตผเชานนแหละคอเจาของทแทจรงในทางการคา (Economic Owner) แตผใหเชากไมมก าลงเชนธนาคาร เพราะไมอาจรบฝากเงนจากสาธารณชนได อยางไรกดเทาทปรากฏอย ผใหเชานมกจะเกดขนโดยเปนบรษทลก (Subsidiary) ของธนาคาร78

3.3.3.1 ความหมายของลสซง ตามอนสญญาวาดวยลสซงทางการเงนระหวางประเทศน ไดมค าปรารภไววา

รฐภาคแหงอนสญญานไดตระหนกถงความส าคญของการขจดอปสรรคทางกฎหมายบางประการทเกยวกบลสซงทางการเงนระหวางประเทศส าหรบอปกรณสนคา ในขณะเดยวกน กมความประสงคทจะรกษาความสมดลยตธรรมของผลประโยชนระหวางคสญญาทแตกตางกนในการท าธรกรรมทเกยวของ ตระหนกถงความจ าเปนในการทจะท าใหลสซง ทางการเงนระหวางประเทศมมากขน ตระหนกถงขอเทจจรงทวากฎเกณฑทางกฎหมายวาดวยสญญาเชาแบบดงเดมจะตองมการแกไขปรบปรงใหสอดคลองกบความสมพนธในลกษณะ ของไตรภาคในการกอนตสมพนธลสซงทางการเงน และตระหนกถงการสมควรทจะสรางหลกเกณฑทมเอกภาพส าหรบลสซงทางการเงนระหวางประเทศในกฎหมายแพงและพาณชย จงไดมการตกลงท าสญญากน โดยอนสญญาวาดวยลสซงทางการเงนระหวางประเทศ (Unidroit Convention on International Financial Leasing) นไดมการก าหนดความหมายของลสซงไว ในมาตรา 179 ดงน

78 เกรก วณชกล. (2531, กนยายน). “ปกณกะกฎหมายนานาประเทศ อนสญญาวาดวยลสซงทางการเงน

ระหวางประเทศ.” บทบณฑตย, 44. น. 122-125. 79 Article 1 “1. This Convention governs a financial leasing transaction as described in paragraph 2 in

which one party (the lessor), (a) on the specifications of another party (the lessee), enters into an agreement (the supply agreement)

with a third party (the supplier) under which the lessor acquires plant, capital goods or other equipment (the equipment) on terms approved by the lessee so far as they concern its interests, and

(b) enters into an agreement (the leasing agreement) with the lessee, granting to the lessee the right to use the equipment in return for the payment of rentals.

2. The financial leasing transaction referred to in the previous paragraph is a transaction which includes the following characteristics:

DPU

104

1. อนสญญานใชบงคบกบการกอนตสมพนธลสซงทางการเงนตามทไดนยามไวในอนมาตรา 2 ซงคสญญาฝายหนงเรยกวาผใหเชา (The Lessor)

(ก) กบคสญญาอกฝายหนงเรยกวาผเชา (The Lessee) ในการตกลงเขาท าสญญาจดสงอปกรณ (The Suppler) ซงผใหเชาจะไดมาซงโรงงาน สนคาตนทนหรออปกรณอน ๆ ซงตอไปนจะเรยกรวมกนไปวาอปกรณสนคา (The Equipment) โดยมคณลกษณะตามทคสญญาอกฝายหนงเรยกวาผเชาเปนผก าหนด และ

(ข) ตกลงเขาท าสญญาลสซงกบผเชา อนญาตใหผเชามสทธ ในการใชประโยชนในอปกรณสนคาเปนการตอบแทนส าหรบการช าระคาเชาให

2. การกอนตสมพนธลสซงทางการเงนตามทบญญตไวในอนมาตรากอนน หมายถงการกอนตสมพนธอนมลกษณะดงตอไปน

(ก) ผเชาจะเปนผก าหนดคณลกษณะของอปกรณสนคาและเปนผเลอกอปกรณสนคาจากผจดสงอปกรณสนคา โดยมไดอาศยหลกความร ความช านาญและดลพนจของผใหเชาแตอยางใด

(ข) ผใหเชาไดมาซงอปกรณสนคาในความสมพนธทเกยวของกบสญญาลสซง โดยทผจดสงสนคาไดรบรถงการท าสญญาเชนวานน ไมวาจะไดมการท าสญญาลสซงระหวางผใหเชาและผเชากนแลวหรอไมกตาม

(ค) คาเชาทตองช าระตามสญญาลสซงนน มการค านวณเพอช าระคาอปกรณสนคาทงหมดหรอแตบางสวน ซงในกรณหลงนคาเชาจะตองมากพอสมควรดวย

3. อนสญญานบงคบใชไมวาผเชาจะมสทธเลอกซออปกรณสนคาหรอตอระยะเวลาสญญาเชาออกไปหรอไม และไมวาจะมราคาหรอคาเชาจะมมลคาเลกนอยเพยงใด

(a) the lessee specifies the equipment and selects the supplier without relying primarily on the skill and judgment of the lessor;

(b) the equipment is acquired by the lessor in connection with a leasing agreement which, to the knowledge of the supplier, either has been made or is to be made between the lessor and the lessee; and

(c) the rentals payable under the leasing agreement are calculated so as to take into account in particular the amortisation of the whole or a substantial part of the cost of the equipment.

3. This Convention applies whether or not the lessee has or subsequently acquires the option to buy the equipment or to hold it on lease for a further period, and whether or not for a nominal price or rental.

4. This Convention applies to financial leasing transactions in relation to all equipment save that which is to be used primarily for the lessee's personal, family or household purposes”

DPU

105

4. อนสญญานใชบงคบกบการกอนตสมพนธลสซงทางการเงนส าหรบอปกรณสนคาทกประเภท เวนแตการกอนตสมพนธทมวตถประสงคเพอใชสอยสวนตวของผเชา ในครอบครวหรอในครวเรอนของผเชา ซงไมใชเปนไปเพอทางการคา

ซงจากความหมายของลสซงตามอนสญญาวาดวยลสซงทางการเงนระหวางประเทศ ค.ศ. 1988 ดงกลาวขางตน สามารถใหความหมายไดวา สญญาลสซง คอ สญญา ซงคสญญาฝายหนงเรยกวาผใหเชา (Lessor) ตกลงเขาท าสญญากบคสญญาอกฝายหนงเรยกวาผเชา (Lessee) ในการเขาท าสญญาจดสง อปกรณสนคากบบคคลทสาม เ รยกว าผ จดสง อปกรณสนค า (The Supplier) โดยผใหเชาจะไดกรรมสทธในโรงงาน สนคาตนทนและอปกรณอน ๆ ซงอปกรณสนคา ผเชาจะเปนผเลอกตามวตถประสงคของตนและผเชามสทธใชสอยประโยชนในอปกรณสนคาดงกลาวไดและในขณะเดยวกนกมหนาทในการช าระคาเชาอปกรณสนคาแกผใหเชาและเมอสนสดสญญา ผเชามสทธทจะเลอกซออปกรณสนคานน ๆ หรอตอระยะเวลาของสญญาเชาออกไปอกกไดตามแตจะเลอก

3.3.3.2 การบงคบใชอนสญญาวาดวยลสซงทางการเงนระหวางประเทศ ค.ศ. 198880 การบงคบใชอนสญญาฉบบนไดมการก าหนดไวในมาตรา 3 ถงมาตรา 6 โดยม

รายละเอยดดงตอไปน มาตรา 3 ก าหนดไววา “1. อนสญญานใชบงคบแกกรณทผใหเชากบผเชาตางมทตงท า

การอยคนละรฐ และ (ก) รฐของผใหเชากบผเชาและรฐซงเปนทตงท าการของผจดสงอปกรณสนคาตางเปน

รฐภาค หรอ (ข) ทงสญญาจดสงอปกรณสนคาและสญญาลสซงตกอยภายใตบงคบของกฎหมาย

แหงรฐภาคเดยวกน 2. เพอประโยชนในการตความตามอนสญญานหากคสญญาจดสงอปกรณหรอ

สญญาลสซงมทตงท าการมากกวาหนงแหง ทตงท าการตามมาตรานหมายถง ทตงท าการ ทมความสมพนธใกลชดกบสญญาทเกยวของและการปฏบตช าระหนตามสญญานนมากทสด ทงนโดยค านงถงพฤตเหตแวดลอมซงคสญญาไดรบรหรออาจคาดเหนไดในชวงเวลากอนหรอ ขณะท าสญญา”

มาตรา 4 ก าหนดไววา “1. อนสญญานจะมผลใชบงคบตอไป แมวาอปกรณสนคาจะกลายสภาพตกตดเปนสวนควบของทดนไปแลว

80 แหลงเดม. น. 136-137.

DPU

106

2. ในขอทวาอปกรณสนคาจะกลายสภาพตกตดเปนสวนควบทดนหรอไม และหากตกตดเปนสวนควบแลว สทธและหนาทระหวางผใหเชากบผมทรพยสทธในทดนดงกลาวจะเปนอยางไรนนยอมขนอยกบกฎหมายแหงรฐททดนนนตงอย”

มาตรา 5 ก าหนดไววา “1. คสญญาจดสงอปกรณแตละฝายและคสญญาลสซงแตละฝาย อาจรวมกนทงหมดตกลงกนยกเวนมใหน าอนสญญานมาใชบงคบโดยสนเชงกได

2. ในกรณทไมมการตกลงกนยกเวนมใหน าอนสญญานมาใชบงคบ โดยสนเชงตามอนมาตรา 1 คสญญายงอาจตกลงกนเปนอยางอน เฉพาะในสวนของความเกยวพน ทมอยตอกนได เวนแตในเรองทบญญตไวในมาตรา 8 (3) มาตรา 13 (3) (ข) และมาตรา 13 (4)”

มาตรา 6 ก าหนดไววา “ในการตความอนสญญาน ใหค านงถงเจตนารมณดงบญญตไวในค าปรารภในขอทวาอนสญญานมลกษณะเปนความตกลงระหวางประเทศและมความจ าเปนทจะตองสงเสรมใหมเอกภาพในผลแหงการบงคบใช รวมทงการเคารพและรกษาไวซงหลกแหงการปกปองผสจรตในทางการคาระหวางประเทศ

2. การพจารณาปญหาตาง ๆ ทอนสญญานมไดบญญตครอบคลมถง โดยชดแจง ยอมจะตองเปนไปตามหลกกฎหมายทวไปอนเปนพนฐานของอนสญญาน และเมอใดไมปรากฏหลกกฎหมายทวไปเชนวานน กยอมจะตองเปนไปตามกฎหมายทใชบงคบแกคด ตามหลกกฎหมายระหวางประเทศแผนกคดบคคล”

ซงจากการศกษาอนสญญาวาดวยลสซงทางการเงนระหวางประเทศ ค.ศ. 1988 ในสวนของการบงคบใช ท าใหทราบวา อนสญญาฉบบนใชบงคบกบผใหเชาและผเชาทอยคนละรฐกน โดยทรฐของผใหเชากบผเชาและรฐซงเปนทตงท าการของผจดสงอปกรณสนคาตางเปนรฐภาค หรอทงสญญาจดสงอปกรณสนคาและสญญาลสซงตกอยภายใตบงคบของกฎหมายแหงรฐภาคเดยวกน อกทงอนสญญาฉบบนมใชบทบญญตอนมลกษณะเปนบทบงคบใหคสญญาตองน าอนสญญาฉบบนมาบงคบใช คสญญาอาจตกลงกนยกเวนมใหน าอนสญญานมาใชบงคบโดยสนเชงกได

3.3.3.3 สทธและหนาทของคสญญา81 ตามอนสญญาฉบบนไดมการก าหนดสทธและหนาททงของผใหเชา ผเชาและผจดสง

อปกรณสนคาเอาไว โดยก าหนดไวในมาตรา 8 ถงมาตรา 14 ดงมรายละเอยดตอไปน มาตรา 8 ก าหนดวา “1. (ก) ภายใตบงคบบทบญญตในมาตราอน แหงอนสญญาน

ผใหเชายอมไมตองรบผดตอผเชาส าหรบความเสยหายใด ๆ ทเกดแกอปกรณสนคานอกจากความเสยหายอนผเชาไดรบเพราะเหตทผใหเชาสอดเขาเกยวของในการก าหนดเลอก ผจดสงอปกรณ

81 แหลงเดม. น. 139-142.

DPU

107

สนคาหรอในการก าหนดคณลกษณะของอปกรณสนคาและผเชาไดอาศยความร ความเชยวชาญของผใหเชา เพอการดงกลาวมาดวย อยางไรกดความในอนมาตราน คสญญาอาจจะตกลงกนเปนอยางอนในสญญาลสซงได

(ข) ผใหเชาสถานะของผใหเชา ยอมไมตองรบผดตอบคคลภายนอก ในความเสยหายแกชวต รางกายและทรพยสนอนสบเนองมาจากอปกรณสนคานน

(ค) บทบญญตในมาตรานขางตน ยอมไมกระทบถงความรบผดของ ผใหเชาในสถานะอน เชน ในสถานะของเจาของทรพย

2. ผใหเชาเปนอนสญญาวา ผเชาจะไดครองทรพยโดยปกตสข ปราศจากการตดรอนรบกวนขดสทธโดยบคคลภายนอกผมกรรมสทธ หรอสทธอยาง อนเหนอทรพยนนหรอ โดยบคคลภายนอกผอางองอาศยหลกกรรมสทธหรอสทธประการอนตามค าสงศาล หากกรรมสทธ หรอการอางองอาศยหลกกรรมสทธ หรอสทธเชนวานไมไดเกดขนเพราะความผดของผเชาเอง

3. คสญญาไมอาจตกลงยกเวนความรบผดของผใหเชาตามทบญญตไว ในอนมาตรา 2 ขางตน เพอปลดเปลองความรบผดของผใหเชาส าหรบกลฉอฉลหรอความประมาทเลนเลออยางรายแรงของตนได

4. ความในอนมาตรา 2 และ 3 ขางตน ยอมไมมผลกระทบถงความรบผดในเรองของการรอนสทธของผใหเชา หากผใหเชาตกลงทจะยอมรบผดมากไปกวาทบญญตไว ในอนมาตรา 2 และ 3 และความรบผดเชนวานเปนความรบผดทกฎหมายทใชบงคบแกการนน บญญตไวมใหตกลงกนเปนอยางอนได”

มาตรา 9 ก าหนดวา “1. ผเชาจ าตองใชความระมดระวงสงวนอปกรณสนคาทเชาและ ใชสอยทรพยนนเหมอนเชนวญญชนจะพงประพฤตโดยพฤตการณดงนน และตองรกษาทรพยนนไวในสภาพทตนไดรบการสงมอบมา แตไมจ าเปนตองรบผดในความเสอมราคาเพราะเหตใชสอยตามปกต

2. เมอระยะเวลาตามสญญาลสซงไดสนสดลง ผเชาจะตองสงคนอปกรณสนคาในสภาพดงกลาวตามบทบญญตในอนมาตรา 1 ขางตน เวนแตในกรณทผเชาไดเลอกทจะใชสทธทจะซอหรอเชาตอซงอปกรณสนคาดงกลาว”

มาตรา 10 ก าหนดวา “1. ผจดสงอปกรณสนคาตองรบผดตอผเชา เสมอนหนงวาผเชาเปนคสญญาตามสญญาจดสงอปกรณสนคา และเสมอนหนงวาผจดสงไดจดสงอปกรณสนคาใหแกผเชาโดยตรง อยางไรกตาม ผจดสงยอมไมตองรบผดในความเสยหายซ าสองในมลคดเดยวกน

DPU

108

2. บทบญญตตามมาตราน มไดใหสทธผเชาทจะบอกเลกสญญาจดสงอปกรณสนคา เวนแตจะไดรบความยนยอมจากผใหเชา”

มาตรา 11 ก าหนดวา “การทผ ให เชาและผจดสง อปกรณสนคาไดตกลงแกไขเปลยนแปลงขอสญญาขอใดขอหนงหรอหลายขอในสญญาจดสงอปกรณสนคาภายหลง ยอมไมกระทบกระเทอนสทธของผเชาทไดมาตามมาตรา 10 เวนแตผเชาจะไดใหความยนยอม แกการเชนวานน”

มาตรา 12 ก าหนดวา “1.ในกรณทไมมการสงมอบอปกรณสนคาหรอมการสงมอบชกชา หรอมการสงมอบอปกรณสนคาแตไมตรงตามสญญาจดสงอปกรณสนคา

(ก) ผเชาอาจจะใชสทธทมตอผใหเชาบอกปดไมรบมอบอปกรณสนคา หรอบอกเลกสญญาลสซง และ

(ข) ผใหเชาอาจจะใชสทธในการแกไขขอผดพลาดเพราะเหตผดนด ผดสญญาและ ขอปฏบตช าระหนเปนครงทสองไดเสมอนหนงวา ผเชาไดเขาผกพนซออปกรณสนคาจากผใหเชาตามสญญาจดสงอปกรณสนคา

2. การใชสทธหรอสญเสยสทธตามบญญตไวในอนมาตรา 1 ขางตน ยอมเปนไปเพราะเหตตามกฎหมายทใชบงคบ เสมอนหนงวา ผเชาไดตกลงซออปกรณสนคาจากผใหเชาตามสญญาจดสงอปกรณสนคาเสยเอง

3. ผ เชามสทธทจะยดหนวงคาเชาตามสญญาลสซงจนกวาผใหเชาจะไดแกไขขอผดพลาดเพราะเหตผดนดผดสญญา และขอปฏบตช าระหนสงมอบอปกรณสนคา ตามทตกลงกนไวในสญญาจดสงอปกรณสนคาหรอจนกวาผเชาจะไดสญเสยสทธทจะบอกปดไมรบการสงมอบอปกรณสนคาเชนวานน

4. ในกรณทผเชาไดใชสทธบอกเลกสญญาลสซง ผเชาชอบทจะเรยกคนมาซงคาเชาและเงนจ านวนทช าระไปลวงหนา โดยใหหกเงนจ านวนตามสมควรอนถอไดวา เปนประโยชน ซงผเชาไดมาจากการใชสอยอปกรณสนคานนออกเสยกอน

5. ผเชาไมมสทธจะเรยกรองเอากบผใหเชาเปนประการอน ในสวนทเกยวกบการผดนดไมสงมอบ การสงมอบชกชา หรอการสงมอบอปกรณสนคาทไมตรงตามสญญา เวนแตสงทเปนผลมาจากการกระท าหรองดเวนไมกระท าของผใหเชา

6. บทบญญตแหงมาตรานยอมไมกระทบถงสทธทผเชามตอผจดสงอปกรณสนคา ดงทบญญตไวในมาตรา 10

มาตรา 13 ก าหนดวา “1. ในกรณทผเชาผดนดผดสญญา ผใหเชาชอบทจะเรยกใหช าระคาเชาทคางช าระพรอมดวยดอกเบยและคาเสยหายอนได”

DPU

109

2. ภายใตบงคบแหงอนมาตรา 5 แหงมาตราน ในกรณทผเชาผดนด ผดสญญาในขอสาระส าคญ ผ ให เชาอาจเรยกรองใหผ เชาช าระคาเชาท เหลออยตามขอสญญาเรงรดหน (An accelerate payment clause) หากมการตกลงกนไวในสญญาลสซงหรอบอกเลกสญญาลสซงเสย แตเมอบอกเลกสญญาแลวผใหเชาอาจ

(ก) เรยกคนการครอบครองอปกรณสนคา (ข) เรยกคาเสยหายในอนทจะท าใหผเชาอยในสถานะเสมอนหนงผเชาไดปฏบต

ตามสญญาลสซงแลว 3. (ก) คสญญาลสซงอาจก าหนดวธการคดค านวณคาเสยหายไวลวงหนาตาม

หลกเกณฑอนมาตรา 2 (ข) ขางตน ไวในสญญาลสซง (เบยปรบ) กได (ข) ขอสญญาดงกลาวตามอนมาตรา 3 (ก) ขางตนยอมมผลใชบงคบกนไดใน

ระหวางคสญญา เวนแตคาเสยหายทคดค านวณไวจะสงเกนสวนไปจากความเสยหายท เกดขนจรงตามอนมาตรา 2 (ข) ขางตน

4. หากผใหเชาไดใชสทธบอกเลกสญญาลสซงแลว ผใหเชายอมหมดสทธทจะเรยกรองเพอบงคบใหผเชาช าระคาเชาทเหลออยตามขอสญญาเรงรดหน อยางไรกดในการคดค านวณคาเสยหายตามอนมาตรา 2 (ข) และ 3 ขางตน ใหค านงถงคาเชาทจะตองช าระใหกนตอไปในอนาคตตามสญญาลสซงดวย

5. ผใหเชาไมมสทธทจะเรยกรองเพอบงคบใหผเชาช าระคาเชาทเหลออยตามสญญาเรงรดหนหรอบอกเลกสญญาลสซง เวนแตจะไดบอกกลาวไปยงผเชาเพอใหโอกาส ทจะแกไข การผดนดผดสญญาและขอปฏบตช าระหนใหมหากวายงเปนไปได

6. ผใหเชาสญเสยสทธทจะเรยกรองคาเสยหายเทาทตนตองรบผดเพราะละเลย ไมบ าบดปดปองหรอบรรเทาความเสยหายทเกดขนนน”

มาตรา 14 ก าหนดวา “1. ผใหเชาอาจโอนสทธหรอกระท าการใด ๆ อนเกยวกบสทธในอปกรณสนคาหรอสทธตามสญญาลสซงโดยประการอน การโอนสทธดงกลาวยอมไมอาจปลดเปลองผใหเชาใหพนจากหนตามสญญาลสซงและไมมผลอนทจะแปลงหนใหม ซงสทธและหนตามสญญาลสซง และไมมผลในอนทจะแปลงหนใหมซงสทธและหนตามสญญาลสซง ตามทบญญตไวในอนสญญาฉบบน

2. ผเชาไมอาจโอนสทธในการใชสอยอปกรณสนคาหรอสทธประการอนตามสญญาลสซง เวนแตจะไดรบความยนยอมจากผใหเชา”

จากการศกษาอนสญญาวาดวยลสซงทางการเงนระหวางประเทศ ค.ศ. 1988 ท าใหทราบวาคสญญาตางฝายตางมหนาททจะตองกระท าตอบแทนกน ซงลกษณะทส าคญของอนสญญา

DPU

110

นในกรณหนาทของฝายผใหเชานนจะตองใหผ เชาไดครอบครองทรพยสนทเชาโดยปกตสข ปราศจากการรอนสทธ เปนตน สวนคสญญาฝายผเชามหนาทตองใชอปกรณสนคาทเชาดวยความระมดระวง เมอสนสดสญญาเชาแลวผเชาตองสงคนอปกรณแกผใหเชา ผเชาจะบอกเลกสญญาจดสงอปกรณสนคามได เวนแตจะไดรบความยนยอมจากผใหเชา และผเชามสทธทจะยดหนวง คาเชาตามสญญาลสซงจนกวาผใหเชาจะไดแกไขขอผดพลาดเพราะ เหตผดนดผดสญญาและ ขอปฏบตช าระหนสงมอบอปกรณสนคาตามทตกลงกนไวในสญญาจดสงอปกรณสนคา หรอจนกวา ผเชาจะไดสญเสยสทธทจะบอกปดไมรบการสงมอบอปกรณสนคาเชนวานนเปนตน

อนสญญาวาดวยลสซงการเงนระหวางประเทศดงกลาวขางตน จะเหนไดวามไดมการก าหนดเกยวกบการประกอบธรกจลสซงไว คงก าหนดไวเพยงแตเรองทเกยวกบขอสญญาลสซง โดยมการก าหนดถงค านยามตาง ๆ ของลสซง การบงคบใชอนสญญารวมทงสทธและหนาทของคสญญาเทานน

จากการศกษากฎหมายทเกยวของกบการก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนตและกฎหมายทสามารถน ามาปรบใชกบขอตกลงในสญญาลสซงรถยนต จะเหนไดวาไมมมาตรการทางกฎหมายทเกยวของกบลสซงโดยตรง ซงผเขยนใครขอหยบยกปญหาตาง ๆ จากการศกษามาวเคราะหใหเหน เพอสรางความเขาใจทถกตองเกยวกบธรกจลสซงรถยนตโดยผเขยนจะไดวเคราะหรายละเอยดไวในบทท 4 และสรปพรอมทงน าเสนอขอเสนอแนะไวในบทท 5 ตอไป

DPU

บทท 4 วเคราะหมาตรการทางกฎหมายในการก ากบดแล

การประกอบธรกจลสซงรถยนต

จากการศกษากฎหมายทเกยวของกบการก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนตและกฎหมายทน ามาปรบใชกบขอสญญาลสซงรถยนตในประเทศไทย ท าใหทราบวาในการประกอบธรกจลสซงรถยนตในประเทศไทยนน ผประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนไดทงสถาบนการเงนและทมใชสถาบนการเงน ซงในกรณทผประกอบธรกจลสซงเปนสถาบนการเงนอนไดแก ธนาคารพาณชย ธนาคารแหงประเทศไทยจะเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงของธนาคารพาณชยโดยเฉพาะเพอใหธนาคารพาณชยตาง ๆ ด าเนนการประกอบธรกจลสซงใหเปนมาตรฐานเดยวกน ซงหากธนาคารพาณชยใดประสงคทจะประกอบธรกจลสซงจะตองยนแสดงความจ านง ขออนญาตประกอบธรกจลสซงตอธนาคารแหงประเทศไทย หากผประกอบธรกจลสซงเปนบรษทเงนทน กระทรวงการคลงจะเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงโดยตรงและในกรณ ทผประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนบรษทประกนชวตส านกงานคณะกรรมการก ากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย (คปภ) จะออกประกาศมาก าหนดหลกเกณฑและเงอนไขในการประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซงไว แตหากเปนกรณของผประกอบธรกจลสซงรถยนต ทมใชสถาบนการเงน อนไดแก บรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนตไมมกฎหมายหรอหนวยงานใด ๆ ทเขามาก ากบดแล ซงบรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนตรายใดหากประสงคจะประกอบธรกจลสซงสามารถท าไดโดยการจดทะเบยนจดตงเปนนตบคคลตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยตอกระทรวงพาณชย เชนการประกอบธรกจ อน ๆ โดยทวไป ไมจ าเปนตองขออนญาตจากหนวยงานใด ๆ

สวนการจดท าสญญาลสซงรถยนตในประเทศไทย กรณทผประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนธนาคารพาณชยธนาคารแหงประเทศไทยจะเขามาก ากบดแลหลกเกณฑขอตกลง ในสญญาลสซงของธนาคารพาณชย โดยมการก าหนดไววาขอสญญานนตองมรายละเอยดใดไวบาง กรณของบรษทเงนทนทประกอบธรกจลสซงกมกระทรวงการคลงเขามาก ากบดแลขอสญญาลสซงเชนเดยวกน และในกรณของการจดท าสญญาลสซงของบรษทประกนชวตนน ตามประกาศ ของนายทะเบยนมไดมการก าหนดไววาขอตกลงในสญญาลสซงตองมรายละเอยดเชนใดบาง

DPU

112

คงมเพยงการก าหนดใหบรษทประกนชวตทประสงคจะประกอบธรกจลสซงจดท ารางสญญาเชาทรพยสนแบบลสซงยนตอนายทะเบยนเม อมการยนขออนญาตประกอบธรกจลสซงเทานน แตในกรณ ของการประกอบธรกจลสซงของบรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนต หามกฎหมายหรอหนวยงานใด ๆ เขามาก ากบดแลขอสญญาลสซงเปนการเฉพาะไม ซงการจดท าสญญาลสซงรถยนตมกจดท าขนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยทมลกษณะของการจดท าสญญาเปนลกษณะทวไป ซงเปนไปตามหลกเสรภาพในการจดท าสญญา คสญญาจะตกลงในขอสญญาลสซงเชนใดกไดเทาทไมขดหรอแยงกบขอกฎหมาย ไมขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน ซงจากการศกษากฎหมายตาง ๆ ทเกยวของกบการประกอบธรกจลสซงในบทท 3 แลว ผศกษาสามารถวเคราะหมาตรการทางกฎหมายในการประกอบธรกจลสซงรถยนตไดดงน

4.1 มาตรการทางกฎหมายในการก ากบดแลการจดตงบรษททจะประกอบธรกจลสซงรถยนต

การประกอบธรกจลสซงรถยนตในประเทศไทยมอตราการเตบโตท เพมขน ซง ผประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนไดทงธนาคารพาณชย บรษทเงนทน บรษทประกนชวต บรษทท จดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนต ในกรณทผประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนธนาคารพาณชย ธนาคารแหงประเทศไทยจะเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนตของธนาคารพาณชย โดยมประกาศธนาคารแหงประเทศไทยอนญาตใหธนาคารพาณชยสามารถประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงได ซงเปนไปตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทยท สนส.01/2551 เรองการอนญาตใหธนาคารพาณชยประกอบธรกจใหเชาซอและให เชาแบบลสซงทมการประกาศใชเมอวนท 3 สงหาคม พ.ศ. 2551 ซงออกตามขอก าหนดของพระราชบญญตธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. 2551 ซงประกาศฉบบนไดมการก าหนดวา “การใหเชาแบบลสซง” เปนการใหเชาทรพยสนในลกษณะทเปนสญญาเชาการเงน (Financial Lease) โดยธนาคารพาณชยจดหาทรพยสนตามความประสงคของผ เชามาจากผผลต ผจ าหนาย หรอบคคลอน หรอเปนทรพยสนทยดไดจาก ผเชารายอนเพอใหผเชาไดใชประโยชนในทรพยสนนน โดยผเชามหนาทตองบ ารงรกษาและซอมแซมทรพยสนทเชา ทงน ผเชาจะบอกเลกสญญากอนครบก าหนดเพยงฝายเดยวไมไดและ เมอสนสดสญญาเชาสทธในการซอทรพยสนทเชาขนอยกบขอตกลงของธนาคารพาณชยและผเชา ซงตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทยท สนส.01/2551 น มการก าหนดหลกเกณฑของธนาคารพาณชยในการประกอบธรกจลสซงไววา ธนาคารพาณชยใดทประสงคจะประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงจะตองยนหนงสอแสดงความจ านงทจะประกอบธรกจดงกลาวทไดรบอนมตจากคณะกรรมการธนาคารพาณชยใหแกธนาคารแหงประเทศไทยและจะตองมคณสมบตตามทธนาคารแหงประเทศไทยก าหนด คอ ตองมฐานะการเงนและฐานะการด าเนนงานอยในเกณฑด

DPU

113

สามารถกนเงนส ารองไดครบถวน สามารถด ารงอตราสวนเงนกองทนตอสนทรพยและภาระผกพนไดไมต ากวาเกณฑทธนาคารแหงประเทศไทยก าหนด ตลอดจนสามารถด ารงอตราสวนทางการเงนอนใดทธนาคารแหงประเทศไทยสงการเปนกรณพเศษ อกทงจะตองใหความรวมมอกบทางการในการปฏบตตามแผนพฒนาระบบสถาบนการเงนในการปรบบทบาทและรปแบบสถาบนการเงน และเมอธนาคารพาณชยใดทไดรบอนญาตใหประกอบธรกจลสซงรถยนตแลว แตไมปฏบตตามหลกเกณฑของประกาศฉบบน ธนาคารแหงประเทศไทยมอ านาจในการพกหรอเพกถอน การอนญาตประกอบธรกจใหเชาแบบลสซงของธนาคารพาณชยได ซงการทธนาคารแหงประเทศไทยก าหนดหลกเกณฑและขอปฏบตตาง ๆ ขนมาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงของธนาคารพาณชย เนองจากวาเงนของธนาคารพาณชยนนเปนเงนทมการระดมเงนฝากจากประชาชนมใชเงนของธนาคารพาณชยเอง ธนาคารตองคนเงนฝากแกประชาชนตามเงอนไขทก าหนด ซงธนาคารพาณชยเปนผทตองรบความเสยงเมอน าเงนของประชาชนมาปลอยสนเชอ หากไมมการก ากบดแลธนาคารพาณชย ยอมสงผลใหเกดความเสยหายแกเงนฝากของประชาชนได อกทงเพอเปนการสรางมาตรฐานใหธนาคารพาณชยตาง ๆ ด าเนนการใหเชาแบบลสซงในรปแบบเดยวกน แตการทธนาคารแหงประเทศไทยไดมการออกประกาศฉบบนมาบงคบใช ท าใหธนาคารพาณชยตาง ๆ เหนวาการก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนตของธนาคารพาณชยมความเขมงวดกวาองคกรอน ๆ ทประกอบธรกจลสซงรถยนต ท าใหการประกอบธรกจลสซงรถยนตมความเหลอมล าในการประกอบธรกจ ธนาคารพาณชยจงไมนยมประกอบธรกจลสซงรถยนตโดยตรง แตมกท าการประกอบธรกจลสซงรถยนตโดยการจดตงบรษททประกอบธรกจลสซง เปนแบบบรษทลกหรอบรษทในเครอแทน เพอเปนการหลกเลยงการก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงของธนาคารพาณชยจากธนาคารแหงประเทศไทย ซงท าใหเหนวาแมจะมประกาศของธนาคารแหงประเทศไทยเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงของธนาคารพาณชย แตประกาศฉบบนกหาไดน ามาใชบงคบกบการประกอบธรกจลสซงของธนาคารพาณชยอยางมประสทธภาพและกอใหเกดประโยชนสงสดไม อกทงประกาศฉบบนใชบงคบเฉพาะธนาคารพาณชยทประกอบธรกจลสซงเทานน มไดบญญตใหครอบคลมถงองคกรอน ๆ ทประกอบธรกจลสซงรถยนตดวย

กรณของการประกอบธรกจลสซงรถยนตท ผประกอบธรกจเปนบรษทเงนทน กระทรวงการคลงจะเขามาก ากบดแล โดยมการออกประกาศกระทรวงการคลง เรอง เงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบกจการใหเชาทรพยสนแบบลสซง ทไดมการประกาศใช เมอวนท 12 ธนวาคม พ.ศ. 2534 โดยประกาศฉบบนไดอาศยอ านาจตามความในมาตรา 20 (6) วรรคหนง แหงพระราชบญญตการประกอบธรกจเงนทน ธรกจหลกทรพย และธรกจเครดตฟองซเอร พ.ศ. 2522 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชก าหนดแกไขเพมเตมพระราชบญญตการประกอบธรกจ

DPU

114

เงนทน ธรกจหลกทรพย และธรกจเครดตฟองซเอร พ.ศ. 2522 (ฉบบท 2) พ.ศ. 2528 ซงในปจจบนพระราชบญญตดงกลาวไดถกยกเลกโดยพระราชบญญตธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. 2551 ทประกาศใชเมอวนท 5 กมภาพนธ พ.ศ. 2551 แลวและแมวาจะมการประกาศใชพระราชบญญตธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. 2551 แลวกตามแตประกาศกระทรวงการคลงฉบบดงกลาวนยงคงมผล ใชบงคบตอไปเทาทไมขดหรอแยงกบพระราชบญญตน เนองจากประกาศกระทรวงการคลงฉบบนไดอาศยอ านาจตามพระราชบญญตธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. 2551 มาตรา 158 โดยประกาศฉบบนไดมการก าหนดวา “การใหเชาทรพยสนแบบลสซง” คอ การใหเชาทรพยสนทผใหเชาจดหามาจากผผลตหรอผจ าหนาย หรอทรพยสนซงยดไดจากผเชารายอน เพอใหผเชาไดใชประโยชนในกจการอตสาหกรรม เกษตรกรรม พาณชยกรรม หรอกจการอยางอนเปนทางคาปกต โดยผเชามหนาท ตองบ ารงรกษาและซอมแซมทรพยสนท เชา ทงน ผ เชาจะบอกเลกสญญากอนครบก าหนด เพยงฝายเดยวไมได แตผเชามสทธทจะซอหรอเชาทรพยสนนนตอไปในราคาหรอคาเชาทได ตกลงกน อกทงประกาศกระทรวงการคลงฉบบนไดมการเขามาก ากบดแลบรษทเงนทนทประกอบธรกจลสซงเกยวกบการก าหนดเงอนไขในการทจะอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบกจการใหเชาทรพยสนแบบลสซง ซงการจะประกอบธรกจลสซงของบรษทเงนทนนจะตองมการขออนญาตประกอบธรกจลสซงตอรฐมนตร โดยตองยนค าขอตอธนาคารแหงประเทศไทย ซงบรษทเงนทน ทจะประกอบธรกจลสซงไดจะตองมคณสมบตตามทประกาศฉบบนก าหนดไว คอ ตองเปนบรษททมการด าเนนงานทด มการบรหารจดการทมประสทธภาพและมฐานะทางการเงนอยในเกณฑ ทดมากซงจะตองมเงนกองทนสทธไมต ากวาหารอยลานบาทและมสนทรพยรวมสทธไมต ากวา หาพนลานบาท ซงประกาศฉบบนไดออกมาใชบงคบเฉพาะบรษทเงนทนทประสงคจะประกอบธรกจลสซงเทานน และหากผประกอบธรกจลสซงเปนบรษทประกนชวต การก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงจะเปนไปตาม ประกาศนายทะเบยน เรอง หลกเกณฑและเงอนไขการอนญาตใหบรษทประกนชวตประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซง (Leasing) ทไดมการประกาศใช เมอวนท 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2545 โดยส านกงานคณะกรรมการก ากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย (คปภ) ไดออกประกาศมาเพอก าหนดหลกเกณฑและเงอนไขในการประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซงของบรษทประกนชวต โดยมการก าหนดคณสมบตของบรษทประกนชวตทจะประกอบธรกจลสซงไววา บรษทประกนชวตจะตองมเงนกองทนสวนเกนไมนอยกวา หนงรอยลานบาท มก าไรสทธจากผลการด าเนนงานไมนอยกวาสองปตดตอกนกอนวนทยน ขออนญาต มสภาพคลองทเพยงพอทจะจายเงนตามสญญาประกนภยและมการปฏบตงานทถกตองตามกฎหมาย และหากบรษทประกนชวตใดทไดรบอนญาตใหประกอบธรกจลสซงแลวขาดคณสมบตหรอไมปฏบตตามหลกเกณฑตามทส านกงานคณะกรรมการก ากบและสงเสรมการ

DPU

115

ประกอบธรกจประกนภย (คปภ) ไดประกาศไว ส านกงานคณะกรรมการก ากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย (คปภ) มอ านาจเพกถอนการอนญาตใหประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซงได ซงประกาศส านกงานคณะกรรมการก ากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย (คปภ) ฉบบนกมผลใชบงคบเฉพาะแตบรษทประกนชวตทประกอบธรกจลสซงเทานน

จากการศกษาการประกอบธรกจลสซงของทธนาคารพาณชย บรษทเงนทนและ บรษทประกนชวตทจะตองมการก ากบดแลนน เนองจากเงนทธนาคารพาณชย บรษทเงนทนและบรษทประกนชวตน ามาลงทนในกจการลสซงนมใชเงนขององคกรดงกลาวโดยตรงแตเปนเงน ทไดมาจากการระดมทนจากประชาชน หากไมมการก ากบดแลยอมสงผลกระทบตอประชาชนอาจท าใหประชาชนไดรบความเสยหายได อกทงกจการของธนาคารพาณชย บรษทเงนทนและบรษทประกนชวต เปนกจการทกระทบถงความปลอดภยหรอความผาสกของประชาชนตามประกาศ คณะปฏวตฉบบท 58 พ.ศ. 2515 ทไดมการประกาศใช เมอวนท 27 มกราคม พ.ศ. 2515 โดยประกาศใชในราชกจจานเบกษา เลม 89 ตอน 15 ซงการจะประกอบกจการใด ๆ อนมลกษณะคลายคลงกบการธนาคาร การประกนภย การจดหามาซงเงนทน ตองมการขออนญาตเสยกอน ตามประกาศคณะปฏวต ฉบบท 58 ขอ 582 สวนการประกอบธรกจลสซงนอกจากองคกรทงสามประเภทขางตน การจะประกอบธรกจลสซงรถยนตสามารถด าเนนการไดทนทโดยไมตอง ขออนญาตประกอบการ และในกรณทผประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนบรษททจดทะเบยนทวไป

82 ประกาศคณะปฏวต ฉบบท 58 พ.ศ. 2515 ขอ 5 “เมอไดมประกาศของรฐมนตรก าหนดกจการ

อยางหนงอยางใด ดงทระบไวตอไปน หรอกจการอนมสภาพคลายคลงกน ใหเปนกจการทตองขออนญาตหามมใหผใดประกอบกจการนน เวนแตจะไดรบอนญาตจากรฐมนตร

(1) การประกนภย (2) การคลงสนคา (3) การธนาคาร (4) การออมสน (5) เครดตฟองซเอร (6) การรบรองหรอรบซอตวเงน (7) การจดหามาซงเงนทนแลวใหผอนกเงนนน หรอเอาเงนนนซอหรอซอลดตวเงนหรอตราสาร

เปลยนมออนหรอตราสารการเครดต (8) การซอ ขาย หรอแลกเปลยนตราสารแสดงสทธในหนหรอทรพยสน เชน พนธบตร หน หนก

หรอตราสารพาณชย หรอการท าหนาทเปนตวแทน นายหนา ผจดการหรอผใหค าแนะน าเกยวกบการลงทนในตราสารดงกลาว หรอการจดใหมตลาดหรอสถานทอนเปนศนยกลางการซอ ขาย หรอแลกเปลยนตราสารพาณชย

การประกาศตามวรรคหนง รฐมนตรจะก าหนดประเภทหรอลกษณะของกจการดวยกได.”

DPU

116

และผผลตรถยนต การประกอบการจะด าเนนการจดตงตามมาตรา 537 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยซงไดมการเปดกวางไวในเรองผประกอบกจการลสซงและการจดตงบรษทลสซง สามารถกระท าไดโดยเพยงแตการจดทะเบยนจดตงนตบคคลกบกระทรวงพาณชย 83 จากการศกษากฎหมายแพงและพาณชยลกษณะหนสวนและบรษท ท าใหทราบวาการประกอบธรกจลสซงรถยนตในประเทศไทยนน หากผประกอบธรกจรายใดมความประสงคทจะประกอบธรกจลสซงรถยนตสามารถด าเนนการไดโดยการจดทะเบยนจดตงเปนนตบคคลตามประมวลกฎหมายแพง และพาณชยโดยยนตอกระทรวงพาณชย เมอเปนนตบคคลตามกฎหมายแลวยอมสามารถประกอบธรกจลสซงได โดยการด าเนนการมกเปนในรปแบบของบรษทจ ากดหรอบรษทมหาชนจ ากด ซงจะเหนไดวาการประกอบธรกจลสซงในประเทศไทยเปนไปโดยเสร ไมมบทบญญตทางกฎหมายทมลกษณะเฉพาะเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนต และจากการศกษาการประกอบธรกจลสซงของตางประเทศทงประเทศทไมมการบญญตกฎหมายลสซงไวโดยเฉพาะ เชน ประเทศองกฤษ และประเทศทมการบญญตกฎหมายลสซงไวโดยเฉพาะ เชน สาธารณรฐฝรงเศส รวมถงการประกอบธรกจลสซงระหวางประเทศตามอนสญญาวาดวยลสซงทางการเงนระหวางประเทศ (UNIDROIT Convention on International Financial Leasing) ท าใหทราบวา

ในประเทศทไมมการบญญตกฎหมายลสซงไวโดยเฉพาะ เชน ประเทศองกฤษ ยงไมมการก ากบดแลธรกจลสซงไวโดยเฉพาะแตกมกฎหมายลายลกษณอกษรฉบบอนมาใชบงคบได84 เชน

1. พระราชบญญตสนเชอเพอผบรโภค โดยบรษททจะด าเนนธรกจการเชาของผบรโภคจะตองไดรบอนญาตจากผอ านวยการองคการคาทเปนธรรมกอน

2. พระราชบญญตควบคมการเชา ซงจะมการก าหนดขอบเขตของลสซงไวโดยจะถกควบคมการเชาตามพระราชบญญตฉบบน

3. และยงมกฎหมายอกหลายฉบบทเปนกฎหมายใกลเคยงทสามารถน ามาปรบบงคบใชกบธรกรรมลสซงทางการเงนของประเทศองกฤษ เชน พระราชบญญตการคาทเปนธรรม ค.ศ. 1975 และพระราชบญญตจ ากดการปฏบตทางการคา ค.ศ. 1976 และ ค.ศ. 1977

ซงจะเหนไดวาแมประเทศองกฤษจะไมมกฎหมายเฉพาะท เขามาก ากบดแล การประกอบธรกจลสซง แตประเทศองกฤษกใชกฎหมายใกลเคยงเขามาก ากบดแลแทนหากเทยบ

83 รชน ประสงคประสทธ. (2535). “ลสซง.” รพพฒนศกด. น. 90. 84 แหลงเดม. น. 97.

DPU

117

กบกฎหมายไทยกคอการน ากฎหมายทใกลเคยงอยางยงตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 4 วรรคสอง85 มาบงคบใชนนเอง

และในประเทศทมการบญญตกฎหมายลสซงไวโดยเฉพาะ เชน สาธารณรฐฝรงเศส การด าเนนธรกจลสซงจะตองขออนญาตจากเจาหนาททางการกอน ซงบรษทลสซงมสถานะเปนบรษทการเงน (Financial Enterprise) โดยบรษทลสซงในสาธารณรฐฝรงเศสจะมการระดมเงนทนและมขอก าหนดเงนทนจดทะเบยนขนต าไว ซงการระดมเงนทนของบรษทลสซงมกจะไดรบอนญาตใหกระท าไดในรปของการออกหนกและไมไดรบอนญาตจากทางการใหระดมเงนทนในรปของเงนฝาก กฎหมายหลกซงก าหนดสถานภาพทางกฎหมายของผประกอบธรกจใหเชาแบบลสซงในสาธารณรฐฝรงเศส คอกฎหมายเลขท 66/455 ลงวนท 2 กรกฎาคม ค.ศ. 1966 ซงใชบงคบ แกบรษทผประกอบธรกจในแบบ Credit Bail ซงกฎหมายฉบบนเปนกฎหมายทวาดวยการก าหนดขอบเขตของธรกจใหเชาแบบลสซง และตวบคคลผประกอบธรกจทเกยวของกบการใหเชาแบบลสซง ซงหากน ามาเปรยบเทยบกบการประกอบธรกจลสซงของประเทศไทยสามารถเทยบไดกบการประกอบธรกจลสซงของธนาคารพาณชย บรษทเงนทน และบรษทประกนชวตทถอวาเปนการประกอบการโดยสถาบนการเงนทจะตองมการขออนญาตตอหนวยงานทเกยวของเสยกอน

และในกรณของการประกอบธรกจลสซงระหวางประเทศ มอนสญญาวาดวยลสซง ทางการเงนระหวางประเทศ ค.ศ. 1988 (UNIDROIT Convention on International Financial Leasing) มาบงคบใชระหวางคสญญาโดยมวตถประสงคจะรกษาความสมดลยตธรรมของผลประโยชนระหวางคสญญาทแตกตางกนในการท าธรกรรมทเกยวของ ตระหนกถงความจ าเปนในการทจะท าใหลสซงทางการเงนระหวางประเทศมมากขน ซงจากการศกษาท าใหทราบวาอนสญญานไมมการก าหนดหลกเกณฑในการประกอบธรกจลสซงไวคงมเพยงการก าหนดลกษณะของสญญาลสซงทางการเงนระหวางประเทศเทานน

ในปจจบนประเทศไทยยงไมมมาตรการทางกฎหมายหรอหนวยงานใด ๆ ทจะเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงใหครอบคลมทวถงทกองคก รทประกอบธรกจลสซง ใหด าเนนการเปนมาตรฐานเดยวกน สงผลใหการประกอบธรกจประเภทเดยวกนแตด าเนนการ โดยองคกรทแตกตางกน มมาตรการทางกฎหมายทเขามาก ากบดแลทแตกตางกนกอใหเกด ความเหลอมล าในการประกอบธรกจลสซงได แมวากระทรวงการคลงจะมแนวความคดในการรางพระราชบญญตการประกอบธรกจลสซง โดยมวตถประสงคในการรางพระราชบญญตนเพอใหม

85 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 4 วรรคสอง “เมอไมมบทกฎหมายทจะยกมาปรบคดไดให

วนจฉยคดนนตามจารตประเพณแหงทองถน ถาไมมจารตประเพณเชนวานน ใหวนจฉยคดอาศยเทยบ บทกฎหมายทใกลเคยงอยางยงและถาบทกฎหมายเชนนนกไมมดวย ใหวนจฉยตามหลกกฎหมายทวไป.”

DPU

118

กฎหมายเฉพาะมาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซง เพอเปนการสงเสรมและสนบสนนธรกจลสซงใหมบทบาทสนบสนนภาคการผลตและบรการอนจะเปนประโยชนในการทจะพฒนาเศรษฐกจของประเทศตอไป โดยรางพระราชบญญตฉบบน มการก าหนดคณสมบตของ ผทจะประกอบธรกจลสซงรถยนตไว โดยมการก าหนดวา ผทจะประกอบธรกจลสซงรถยนตจะตองเปนนตบคคลทมทนจดทะเบยนไมนอยกวาท รฐมนตรประกาศก าหนดแตตองไมต ากวา หกสบลานบาท ซงรางพระราชบญญตนเปนการก าหนดคณสมบตของผทจะประกอบธรกจลสซงโดยมไดมการจ ากดเฉพาะบคคลใดบคคลหนงเทานนทสามารถประกอบธรกจลสซงได แตเปนการก าหนดถงนตบคคลทจดทะเบยนตามกฎหมาย หากประสงคจะประกอบธรกจลสซงกสามารถท าไดแตจะตองมทนจดทะเบยนตามทกฎหมายก าหนดดวย แมจะมการรางพระราชบญญตการประกอบธรกจลสซงฉบบนขนมา แตรางพระราชบญญตดงกลาวยงคงเปนเพยงแนวความคดในการทจะจดท ากฎหมายขนมาเพอก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงเทานน ปจจบนหาไดมการผลกดนรางพระราชบญญตดงกลาวบงคบใช เปนกฎหมายแตอย างใดไม ซ งหากมการผลกดนรางพระราชบญญตฉบบนออกบงคบใช ยอมจะเปนประโยชนตอการประกอบธรกจลสซงสงผลให การประกอบธรกจ มการเตบโตทเพมขนและเปนการลดความเหลอมล าในการประกอบธรกจ ลสซงลง อกทงเปนการสรางมาตรฐานในการก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงใหเปนบรรทดฐานเดยวกน 4.2 มาตรการทางกฎหมายในการปรบบงคบใช กฎหมายกบขอตกลงในสญญาลสซงและ สภาพบงคบของขอสญญาลสซงรถยนต

ในการจดท าสญญาลสซงรถยนตของธนาคารพาณชย บรษทเงนทน บรษทประกนชวต บรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนต แมจะเปนการประกอบธรกจลสซงเหมอนกน แตขอตกลงในสญญาลสซงรถยนตมกมการก าหนดแตกตางกนออกไป ในกรณทผประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนธนาคารพาณชยจะมธนาคารแหงประเทศไทยเขามาก ากบดแลใหธนาคารพาณชยทประกอบธรกจลสซงรถยนตด าเนนการภายใตกฎเกณฑ เงอนไขและจดท าสญญาลสซงอนมรายละเอยดตามทธนาคารแหงประเทศไทยก าหนด ซงเปนไปตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส. 01/2551 เรองการอนญาตใหธนาคารพาณชยประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซง ซงสญญาลสซงรถยนตทจดท าโดยธนาคารพาณชยนจะตองจดท าสญญาเชาแบบลสซงกบ ผเชา เปนหนงสออยางนอย 2 ฉบบ และมอบใหผเชาเกบไวเปนหลกฐาน 1 ฉบบ โดยตองระบรายละเอยดทเกยวของกบสญญาเชาแตละประเภทตามทธนาคารแหงประเทศไทยไดก าหนดไว คอ

DPU

119

1. ประเภท ลกษณะ และอายการใชงานของทรพยสน 2. ราคาเงนสด เงนลงทน จ านวนเงนลวงหนา จ านวนเงนรายงวด และอตราดอกเบย

ทใชในการค านวณผลตอบแทน 3. รายละเอยดและวธการทใชในการค านวณผลตอบแทนและจ านวนเงนรายงวด

หากธนาคารพาณชยใชอตราดอกเบยคงทตอป (Flat Interest Rate) ในการค านวณผลตอบแทน ใหระบอตราดอกเบยทแทจรงตอปดวย (Effective Interest Rate)

4. ระยะเวลาในการเชา 5. วธการสงมอบ การตรวจตรา การตดตรงหรอตดตง การเคลอนยาย การสญหาย

ความเสยหาย ความช ารดบกพรอง การบ ารงรกษา และการใชประโยชนของทรพยสนนน 6. การประกนภย การรบคาสนไหมทดแทนตามสญญาประกนภย การค าประกน 7. เงอนไขและสทธของผเชาทจะช าระคาเชาตามสญญาคงเหลอสทธกอนถงก าหนด

(ถาม) 8. คาใชจายและคาเบยปรบในกรณตาง ๆ 9. เงอนไขในการบอกเลกสญญา การสนสดของสญญาและการยดทรพยสนทใหเชา

แบบลสซง 10. เงอนไขในการโอนกรรมสทธในทรพยสนแกผเชา 11. เงอนไขในการใหผเชาเชาตอหรอซอทรพยสนทงหมดหรอสวนใดสวนหนงของ

ทรพยสนดวยราคาทตกลงกน ซงจากประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส. 01/2551 ทเกยวกบรายละเอยด

ของขอตกลงในสญญาลสซง ธนาคารแหงประเทศไทยจะมการก าหนดลกษณะของขอตกลง ในสญญาลสซงของธนาคารพาณชยวาตองมการก าหนดรายละเอยดใดไวบาง เพอใหธนาคารพาณชยตาง ๆ ทประกอบธรกจลสซงจดท าสญญาอนมขอก าหนดทเปนมาตรฐานเดยวกน

หากผประกอบธรกจลสซงเปนบรษทเงนทน กระทรวงการคลงจะเขามาก ากบดแลขอตกลงในสญญาลสซงรถยนตของบรษทเงนทน ซงเปนไปตามประกาศกระทรวงการคลง เรอง เงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบกจการให เชาทรพยสนแบบลสซง เพอใหเปนไปตามหลกเกณฑทกระทรวงการคลงก าหนด โดยสญญาลสซงรถยนตทจดท าโดยบรษทเงนทนนจะตองมการก าหนดรายละเอยดตามทกระทรวงการคลงก าหนดไวโดยชดแจง คอ

1. ประเภท ชนด ลกษณะ และอายของทรพยสน 2. ราคาเงนสด คาเชาตามสญญา จ านวนเงนคาเชารายงวด การช าระคารายงวดและ

การช าระเงนลวงหนา

DPU

120

3. ก าหนดระยะเวลาในการเชา และการตออายสญญาเชา (ถาม) 4. การสงมอบ การตรวจตรา การตดตรงหรอตดตง การเคลอนยาย การสญหาย

ความเสยหาย ความช ารดบกพรอง การบ ารงรกษา คาใชจายอน และการใชประโยชนของทรพยสน 5. การประกนภย การรบคาสนไหมทดแทนตามสญญาประกนภย 6. การค าประกน (ถาม) 7. สทธของผเชาทจะช าระราคาคาเชาตามสญญาคงเหลอสทธกอนถงก าหนดและ

สวนลดทผใหเชาจะลดใหแกผเชาในกรณเชนวาน 8. การผดนดไมช าระคาเชา การคดเบยปรบ และการโอนสทธของผเชา 9. เขตอ านาจศาลทผเชาและผใหเชาตกลงกนวาเมอมขอพพาทเกดขนจะเสนอค าฟอง

ตอศาลใด 10. วธการค านวณผลประโยชนทบรษทเงนทนเรยกเกบอยางชดเจน 11. การบอกเลกสญญาเชาของผใหเชาและผเชา 12. เงอนไขในการใหผเชาเชาตอ หรอซอทรพยสนทงหมดหรอสวนใดสวนหนงของ

ทรพยสนดวยคาเชาหรอราคาทตกลงกนโดยค านงถงเงนทจายไปแลวในรปเงนลวงหนาและคาเชา ซงตามประกาศกระทรวงการคลง เรอง เงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทน

ประกอบกจการใหเชาทรพยสนแบบลสซงน มการก าหนดขอตกลงในสญญาลสซงวาบรษทเงนทนจะตองมการก าหนดรายละเอยดของสญญาใหเปนไปตามประกาศฉบบน ซงจากการศกษาประกาศกระทรวงการคลงเรอง เงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบกจการใหเชาทรพยสนแบบลสซงฉบบนโดยน ามาเปรยบเทยบกบประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส. 01/2551 ท าใหเหนวาการก าหนดรายละเอยดของขอตกลงในสญญาลสซงของประกาศทงสองฉบบมการก าหนดรายละเอยดของสญญาลสซงทคลายกน

แตในกรณทผประกอบธรกจลสซง เปนบรษทประกนชวต แมจะมส านกงานคณะกรรมการก ากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย (คปภ) เขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซง และมการก าหนดใหบรษทประกนชวตทประสงคจะประกอบธรกจลสซงจะตองยนรางสญญาเชาทรพยสนแบบลสซงของบรษทตอนายทะเบยนในขณะทมการยนขออนญาตประกอบธรกจลสซงดวยกตาม แตตามประกาศนายทะเบยน เรอง หลกเกณฑและเงอนไขการอนญาตใหบรษทประกนชวตประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซง (Leasing) ทออกมาใชบงคบไมมการก าหนดถงรายละเอยดของสญญาลสซงรถยนตของบรษทประกนชวตวาจะตองมลกษณะ และมเนอหาอยางไร ซงการทไมมการก าหนดรายละเอยดในสญญาลสซงของบรษทประกนชวตน

DPU

121

อาจจะสงผลใหบรษทประกนชวตจดท าสญญาไดโดยเสร อนมลกษณะเปนการเอาเปรยบผเชาหรอผบรโภคเกนสมควร กอใหเกดความไมเปนธรรมแกคสญญาได

และหากเปนกรณผประกอบธรกจลสซงทเปนบรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนต ในปจจบนยงไมมหนวยงานหรอกฎหมายใด ๆ เขามาก ากบดแลขอตกลงในสญญาลสซง ขององคกรธรกจลสซงเหลาน การจดท าสญญาลสซงรถยนตจงเปนไปตามหลกเสรภาพในการ ท าสญญา (Freedom of Contract) คสญญามอสระในการท าสญญา แตตองไมเปนการขดตอกฎหมายหรอศลธรรมอนดของประชาชน การจดท าสญญาลสซงรถยนตมการจดท าสญญาไวลวงหนาอนเปนสญญาส าเรจรป ผเชาหรอผบรโภคไมสามารถตอรองขอตกลงในสญญาไดเลย บอยครงมการจดท าสญญาในลกษณะทผประกอบธรกจลสซงไดประโยชนเกนสมควรอนเปนการเอาเปรยบผเชาหรอผบรโภค กอใหเกดความไมเปนธรรมแกผเชาหรอผบรโภคได ซงการจดท าสญญาลสซงมกจดท าใหมลกษณะคลายคลงกบสญญาเชาทรพย สญญาเชาซอหรอสญญาซอขายเงนผอน แตมการก าหนดรายละเอยดบางประการใหแตกตางจากสญญาเชาทรพย สญญาเชาซอหรอสญญาซอขายเงนผอน เพอเปนการหลกเลยงกฎหมายทจะเขามาก ากบดแล เนองจากวา หากผประกอบธรกจลสซงรถยนตท าสญญาเปนสญญาเชาซอรถยนตกจะมกฎหมายทเขามาก ากบดแลการจดท าสญญาเชาซอรถยนตซงมการก ากบดแลทเขมงวดกวาการท าสญญาลสซงเพราะ การท าสญญาลสซงรถยนตนนไมมการก ากบดแลเลย ในกรณทเปนการท าสญญาเชาซอรถยนต จะมกฎหมายท เขามาก ากบดแล คอ พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 โดยมคณะกรรมการคมครองผบรโภคดานสญญาเขามาก ากบดแลสญญาเชาซอรถยนตใหมหลกเกณฑและรปแบบตามทกฎหมายก าหนดไว ซงเปนการคมครองผบรโภคกอนทจะมการท าสญญาเชาซอรถยนตกน ซงตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 มการก าหนดในเรองของสญญาโดยก าหนดใหธรกจบางประเภทจะตองอยภายใตการควบคมดแลในเรองของสญญาจากคณะกรรมการคมครองผบรโภควาดวยสญญา ซงพระราชบญญตคมครองผบรโภคนมความมงหมายในการ ใหความคมครองแกผบรโภคทเขาท าสญญาในลกษณะท เสยเปรยบคสญญาอกฝายหนงทอาจมอ านาจตอรองในทางเศรษฐกจทเหนอกวาหรอมความรความเชยวชาญในการท าสญญามากกวา ใหไดรบความเปนธรรมโดยมการออกประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญาเรองใหธรกจเชาซอรถยนตและรถจกรยานยนตเปนธรกจทควบคมสญญา พ.ศ. 2555 ซงตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ประกอบกบประกาศฉบบนไมสามารถน ามาปรบใชกบสญญาลสซงรถยนตไดเนองจากธรกจทควบคมสญญาตามประกาศฉบบนมไดมการรวมถงธรกจลสซงรถยนตดวยและหากจะน าพระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540 มาบงคบใชกบสญญาลสซงรถยนตกไมสามารถบงคบใชได ซงตามพระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540

DPU

122

ทมการก าหนดใหขอสญญาหรอขอตกลงบางประการไมมผลบงคบและขอสญญาหรอขอตกลงบางประการใหมผลบงคบไดเพยงเทาทเปนธรรมและพอสมควรแกกรณ แมจะเปนการกระท าโดยชอบดวยกฎหมาย กอาจถกตรวจสอบความไมเปนธรรมได แตคงมนตกรรมหรอสญญาเพยง บางประเภทบางลกษณะเทานนทจะถกตรวจสอบตามพระราชบญญตน มไดใชบงคบเปนการทวไป ทกกรณและการทพระราชบญญตนใหศาลมอ านาจตรวจสอบความไมเปนธรรมในสญญา ทสมบรณตามหลกทวไป แลววนจฉยใหมผลบงคบไดเพยงเทาทเปนธรรมและพอสมควรแกกรณ ซงขนอยกบผพพากษาแตละทานยอมเปนความไมแนนอน และท าลายความคาดหวงโดยสจรต ของคสญญาซงมอยในขณะท าสญญาได86

และจากการศกษากฎหมายของตางประเทศทงประเทศทไมมการบญญตกฎหมายลสซงไวโดยเฉพาะ คอ ประเทศองกฤษ และประเทศทมการบญญตกฎหมายลสซงไวเปนการเฉพาะ คอ สาธารณรฐฝรงเศส รวมทงการประกอบธรกจลสซงระหวางประเทศตามอนสญญาวาดวยลสซงทางการเงนระหวางประเทศ (UNIDROIT Convention on International Financial Leasing) ท าใหทราบวาประเทศทไมมการบญญตกฎหมายลสซงไวโดยเฉพาะ คอ ประเทศองกฤษ สญญาใหเชาแบบลสซงมการก าหนดใหเปนสญญาประเภทเดยวกบสญญาเบลเมนท (Bailment) ภายใตกฎหมายจารตประเพณ (Common Law) ซงแมประเทศองกฤษจะไมมกฎหมายลสซงแตกไดน ากฎหมาย ลายลกษณอกษรฉบบอนมาใชบงคบได87 เชน

1. พระราชบญญตสนเชอเพอผบรโภคโดยพระราชบญญตฉบบนผบรโภคจะไดรบการคมครองจากสญญาเชาซออนมลกษณะทไมเปนธรรมแตไมใชการเชาธรรมดาทวไป อกทงยงมการก าหนดรายละเอยดเกยวกบการยกเลกสญญา การผดสญญาและหลกทรพยทเตรยมมาเปนหลกประกนในสญญาดวย

2. พระราชบญญตควบคมการเชา ซงพระราชบญญตฉบบนไดมการก าหนดขอตกลงการเชาส าหรบการใชทรพยสนทก าหนดไวส าหรบธรกจรวมทงวตถประสงคของเอกชนโดยไดมการก าหนดประเดนทว ๆ ไปของสญญาลสซง ดงน

(1) การช าระคาเชาภายใตขอตกลงตามระยะเวลาตองสามารถก าหนดวนทแนนอนในการเขาท าสญญา (บทบญญตทจ ากดถงขอก าหนดในสญญาทใหช าระคาเชาทแตกตางออกไป)

86 ศกด สนองชาต. (2547). ค ำอธบำยประมวลกฎมหำยแพงและพำณชยวำดวย นตกรรมและสญญำ.

น. 689. 87 Ibid. pp. 95-96.

DPU

123

(2) คาเชาในสวนตามระยะเวลาการเชาไมนอยกวารอยละ 25 ของการช าระคาเชาสงสดในชวงเวลาอน

(3) ไมสามารถเรยกคนคาเชาทช าระไปแลวโดยการอางถงมลคาของสนคาเมอ วนสนอายของสญญาเชา

จะเหนไดวาการท าสญญาลสซงของประเทศองกฤษกบประเทศไทยมลกษณะคลายคลงกน คอ แมไมมการบญญตกฎหมายลสซงไวโดยเฉพาะ ท าใหไมมกฎหมายทจะน ามาบงคบใชกบขอสญญาลสซง แตกน าหลกกฎหมายทวไปอนเปนกฎหมายทใกลเคยงอยางยงมาปรบบงคบใช แตของประเทศไทยจะแตกตางกบประเทศองกฤษคอ ประเทศองกฤษจะมการก าหนดรายละเอยดของสญญาลสซงโดยมการก าหนดกยวกบการยกเลกสญญา การผดสญญาและหลกทรพยทเตรยมมาเปนหลกประกนในสญญาดวย เพอใหการท าสญญาลสซงของประเทศองกฤษด าเนนการไปเปนมาตรฐานเดยวกน แตของไทยไมมการก าหนดไว คงด าเนนการจดท าสญญาใหเปนไปตามเสรภาพในการท าสญญาเทานน

สวนประเทศทมการบญญตกฎหมายลสซงไวเปนการเฉพาะ คอ สาธารณรฐฝรงเศส ซงสาธารณรฐฝรงเศสนถอวาลสซงเปนการใหบรการทางการเงนโดยธนาคารหรอบรษทเงนทน ทซอทรพยสนหรอทรพยสนของบคคลตามความตองการของลกคา โดยขอตกลงในสญญาลสซง มการก าหนดรายละเอยดทส าคญ88 เชน

1. ก าหนดประเภทของทรพยสนทน ามาท าสญญาลสซง 2. ระยะเวลาการเชา ฝรงเศสไดก าหนดใหเทากบอายการใชงาน 3. การก าหนดสทธหนาทของผเชา ผเชายกเลกสญญาเชาฝายเดยวใน Primary Lease

Period ไมได ผเชามหนาทตองรกษาทรพยสนทเชาใหอยในสภาพด โดยการประกนภยทรพยสน บ ารงรกษา ซอมแซม และจดหาชนสวนมาทดแทนชนสวนทช ารด เพอใหทรพยสนอยในสภาพ ทเหมาะสมและสามารถจ าหนายหรอใหเชาตอไดเมอสนสดสญญาเชา นอกจากนผเชามหนาททจะ ไมเคลอนยายทรพยสนและน าทรพยสนไปวางเปนหลกทรพยค าประกน ผเชาจะไดรบสทธในการใชสอยประโยชนในทรพยสนทเชาและอาจมทางเลอกในการซอทรพยสนนน ผเชามสทธรบชวงสทธจากผใหเชาตอผผลตหรอผขาย

4. การก าหนดสทธหนาทของผใหเชา ผใหเชายนยอมมอบอ านาจใหกบผเชามอ านาจ ในการตกลงกบผจดจ าหนายในการจดหาอปกรณ อสงหารมทรพย หรอกดวลลเพอใหไดมาและ ท าการเชา หนงสอมอบอ านาจนเปนสงจ าเปนทจะชวยคมครองผใหเชาในการทตนจะไดรบทรพยสนนนและปองกนผเชาจากการทจะเขาเปนเจาของในครงแรก ผลจากหนงสอมอบอ านาจน

88 Ibid. p. 168.

DPU

124

โดยปกตผใหเชาจะไดรบการยกเวนจากการรบประกนท ไดรบจากผเชาตามปกต ผใหเชาอาจก าหนดใหผเชามสทธทจะด าเนนคดกบผผลตหรอผขายส าหรบการละเมดการรบประกนได

5. การสนสดของสญญา หากผเชาละเมดขอผกพนตามสญญาเชาจะสงผลใหสญญาเชาสนสดลง

จะเหนไดวาสาธารณรฐฝรงเศสกบประเทศไทย การจดท าสญญาลสซงมความแตกตางกน ซงสาธารณรฐฝรงเศสมการก าหนดกฎหมายทเกยวกบขอตกลงในสญญาลสซงไวเปนการเฉพาะแตของประเทศไทยไมมการก าหนดไว จงตองอาศยบทกฎหมายทวไปตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

สวนการประกอบธรกจลสซงระหวางประเทศตามอนสญญาวาดวยลสซงทางการเงนระหวางประเทศ (UNIDROIT Convention on International Financial Leasing) มความประสงค ทจะรกษาความสมดลยตธรรมของผลประโยชนระหวางคสญญาทแตกตางกนในการท าธรกรรม ทเกยวของ ตระหนกถงความจ าเปนในการทจะท าใหลสซงทางการเงนระหวางประเทศมมากขน ตระหนกถงขอเทจจรงทวากฎเกณฑทางกฎหมายวาดวยสญญาเชาแบบดงเดมจะตองมการแกไขปรบปรงใหสอดคลองกบความสมพนธในลกษณะของไตรภาคในการกอนตสมพนธลสซง ทางการเงน และตระหนกถงการสมควรทจะสรางหลกเกณฑทมเอกภาพส าหรบลสซงทางการเงนระหวางประเทศในกฎหมายแพงและพาณชยจงไดมการตกลงท าสญญากน89 ซงอนสญญาฉบบน ไดมการก าหนดขอตกลงในสญญาลสซงระหวางประเทศโดยมการก าหนดสทธหนาทของคสญญา ระยะเวลาการเชา คาเชา การยกเลกสญญาของคสญญา ฯลฯ ไว

ในประเทศไทยแมมแนวความคดในการรางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... (เรอง เพมเตมใหสญญาลสซงเปนเอกเทศสญญาประเภทหนงในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 3) ทยกรางโดยคณะกรรมการกฤษฎกาซงมวตถประสงคในการรางพระราชบญญตนเพอใหมกฎหมายเฉพาะมาก ากบดแลสญญาลสซง โดยมการบญญตถงสญญาลสซงโดยตรง เพอมใหเกดความสบสนกบสญญาเชาทรพย เชาซอ

89 RECOGNISING the importance of removing certain legal impediments to the international financial leasing of equipment, while maintaining a fair balance of interests between the different parties to the transaction,

AWARE of the need to make international financial leasing more available, CONSCIOUS of the fact that the rules of law governing the traditional contract of hire need to be

adapted to the distinctive triangular relationship created by the financial leasing transaction, RECOGNISING therefore the desirability of formulating certain uniform rules relating primarily to

the civil and commercial law aspects of international financial leasing.

DPU

125

ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย จงสมควรทจะมกฎหมายทก าหนดเงอนไขทจ าเปนส าหรบสญญาลสซงขนมา โดยรางพระราชบญญตฯฉบบนไดมการก าหนดถงสทธและหนาทของคสญญาในสญญาลสซง ซงจะมการก าหนดสทธหนาทระหวางกนไวอยางไรหรอจะตกลงกนใหน ากฎ ขอบงคบ หรอระเบยบปฏบตใดมาบงคบแกกนกได เทาทไมตองหามชดแจงโดยกฎหมาย ไมขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนและไมเปนการแตกตางจากกฎหมายทเกยวดวยความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน โดยรางพระราชบญญตฉบบนไดมการก าหนดสทธและหนาทของผใหเชาไว เชน

1. ผใหเชาลสซงมหนาทในการสงมอบทรพยสนใหแกผเชาลสซงในสภาพทซอมแซมดแลวและเหมาะแกการใชประโยชน

2. ผใหเชาลสซงอาจโอนสทธหรอกระท าการใด ๆ อนเกยวกบสทธตามสญญาลสซงโดยประการอน

3. ผใหเชาลสซงตองรบผดตอผเชาลสซงในความช ารดบกพรองและมหนาทซอมแซมความช ารดบกพรองทเกดขนอนเนองมาจากทรพยสนทลสซงทผเชาลสซงไดรบ

4. ผใหเชาลสซงตองใหผเชาลสซงครอบครองทรพยสนโดยปกตสขปราศจากการ รอนสทธจากบคคลภายนอก

และมการก าหนดสทธและหนาทของผเชาไว เชน 5. ผเชาลสซงตองใชความระมดระวงสงวนใชสอยซอมแซมและบ ารงรกษาทรพยสน

ประกนภยทรพยสน 6. ผ เชาลสซงไมอาจน าทรพยสนออกใหเชาชวงหรอโอนสทธของตนอนมใน

ทรพยสนนน ไมวาทงหมดหรอแตบางสวนใหแกบคคลภายนอก เวนแตจะไดรบความยนยอมจาก ผใหเชาลสซง

7. ผเชาลสซงมหนาทช าระคาเชาลสซงตามสญญาลสซง 8. ผ เชาลสซงจะบอกเลกสญญาในเวลาใดเวลาหนงกไดดวยสงมอบทรพยสน

ในสภาพเดมกลบคนใหแกผใหเชาลสซง โดยผเชาลสซงจะตองเสยคาใชจาย เบยปรบและคาเสยหายตามทไดตกลงกน และสญญาลสซงยอมเปนอนสนสดลง โดยใหผเปนคสญญากลบคนสฐานะเดมอกทง ยงมการก าหนดรายละเอยดของการบอกเลกสญญาลสซงและการระงบของสญญาลสซงไวดวย แมวารางพระราชบญญตฉบบนจะไดมการรางโดยมการก าหนดรายละเอยดของ ขอสญญาลสซงและลกษณะของสญญาลสซงไวอยางครอบคลม แตรางพระราชบญญตฉบบนกยงม ได รบการพ จ ารณาบญญต ให เปนกฎหมายบ งคบใช ในป จจบนแต อย า งใด ซ งหาก รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... นไดมการ

DPU

126

บงคบใชแลว กจะมกฎหมายทเขามาก ากบดแลขอสญญาลสซงขององคกรธรก จลสซงทไมม การก ากบดแล 4.3 มาตรการทางกฎหมายในการก าหนดอตราดอกเบยและคาตอบแทนอน ๆ ในสญญาลสซงรถยนต

สญญาลสซงรถยนตถอเปนสญญาตางตอบแทนทคสญญาตางฝายตางมหนาททจะตองท าตอบแทนกน ลกษณะของขอตกลงในสญญาลสซงมกมลกษณะคลายคลงกบสญญาเชาซอรถยนต สญญาซอขายเงนผอนรถยนตหรอสญญาเชารถยนต ในสญญาลสซงรถยนตยอมมการก าหนดขอตกลงตาง ๆ รวมถงการก าหนดอตราดอกเบยและคาตอบแทนอน ๆ ไว จากการศกษา ท าใหทราบวาการประกอบธรกจลสซงในประเทศไทยมทงผประกอบธรกจลสซงรถยนตทเปนสถาบนการเงนและทมใชสถาบนการเงน

ในกรณทผประกอบธรกจลสซงท เปนสถาบนการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย จะเขามาก ากบดแลการก าหนดอตราดอกเบยและคาตอบแทนอน ๆ ของสถาบนการเงนไวโดยม การออกประกาศธนาคารแหงประเทศไทยท สนส. 83/2551 เรองหลกเกณฑการปฏบตในเรองดอกเบย คาบรการตาง ๆ และเบยปรบทสถาบนการเงนอาจเรยกไดในการประกอบธรกจสนเชอสวนบคคลภายใตการก ากบ ทประกาศใชเมอวนท 3 สงหาคม พ.ศ. 2551 ซงค านยามค าวาสนเชอสวนบคคลภายใตการก ากบตามประกาศฉบบน หมายความวา “สนเชอสวนบคคลเฉพาะทไมมทรพยหรอทรพยสนเปนหลกประกน และเพอประโยชนแหงประกาศฉบบน ใหรวมถงสนเชอทเกดจากการ ใหเชาซอและการใหเชาแบบลสซงในสนคาทผประกอบธรกจมไดจ าหนายเปนทางการคาปกต ยกเวนในสนคาประเภทรถยนตและรถจกรยานยนต...” ซงตามค านยามท าใหทราบวาสนเชอใหเชาแบบลสซงรถยนตมไดอยภายใตการก ากบของธนาคารแหงประเทศไทยตามประกาศฉบบน การคดดอกเบยทสถาบนการเงนเรยกเกบรวมถงดอกเบยในระหวางเวลาผดนดช าระหนหรอคาบรการตาง ๆ หรอเบยปรบในการช าระหนลาชากวาก าหนด เมอท าการค านวณรวมกนแลวจะตองไมเกนรอยละ 28 ตอป โดยสถาบนการเงนจะมการคดดอกเบยในกรณลสซงแบบลดตน ลดดอก (Effective Rate) นกไมสามารถน ามาใชบงคบกบลสซงรถยนตไดเชนกน ดงนนการก าหนดอตราดอกเบยของธรกจลสซงรถยนตของธนาคารพาณชยจงไมอยภายใตการบงคบตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทยฉบบน

แตจากการศกษา ท าใหทราบวาตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส. 80/2551 เรองหลกเกณฑการปฏบตในเรองดอกเบย สวนลด คาบรการตาง ๆ และเบยปรบส าหรบธนาคารพาณชย สามารถน ามาบงคบใชกบลสซงรถยนตของธนาคารพาณชยได เนองจากลสซงรถยนตกคอ

DPU

127

การใหสนเชอประเภทหนง ซงตามประกาศฉบบน ขอ 5.5 ดอกเบยและสวนลดใหสนเชอ มการก าหนดไวเพยงวาธนาคารพาณชยตองประกาศอตราดอกเบยทจะเรยกเกบจากลกคา แตละประเภทโดยใชอตราดอกเบยอางองและก าหนดเพดานอตราดอกเบยและสวนลดทธนาคารพาณชยอาจเรยกเกบไดสงสดโดยจ าแนกตามกลม ซงตามประกาศฉบบนแมมขอก าหนดใหประกาศอตราดอกเบย แตกมไดมการก าหนดวาอตราดอกเบยทสามารถเรยกเกบในกรณเชาแบบลสซงเปนจ านวนเทาใด และเพดานสงสดสามารถเรยกไดเทาใด ซงการทไมไดก าหนดไวชดเจนเชนน ยอมสงผลใหธนาคารพาณชยสามารถก าหนดอตราดอกเบยเชนใดกได และหากน ามาพจารณาประกอบกบประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส. 01/2551 เรอง การอนญาตใหธนาคารพาณชยประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซง ขอ 5.3.5 ทเปนการก าหนดถงการจดท าสญญาเชาซอและสญญาเชาแบบลสซง โดยไดมการก าหนดรายละเอยดและวธการทใชในการค านวณผลตอบแทนและจ านวนเงนรายงวดหากธนาคารพาณชยใชอตราดอกเบยคงทตอป (Flat Interest Rate) ในการค านวณผลตอบแทนใหระบอตราดอกเบยทแทจรงตอปดวย (Effective Interest Rate) ซงจะเหนไดวาธนาคารพาณชยทประกอบธรกจใหเชาแบบลสซงจะคดอตราดอกเบยแบบดอกเบยคงทตอป (Flat Interest Rate) หรอคดอตราดอกเบยแบบดอกเบยทแทจรงตอป (Effective Interest Rate) กได แตถาหากธนาคารพาณชยใดใชอตราดอกเบยคงทตอป (Flat Interest Rate) ในการค านวณผลตอบแทน ธนาคารพาณชยนนจะตองระบอตราดอกเบยทแทจรงตอป (Effective Interest Rate) ดวย ซงในทางปฏบตแลวธนาคารพาณชยตาง ๆ ทประกอบธรกจลสซงมกมการคดอตราดอกเบยแบบดอกเบยคงทตอป (Flat Interest Rate) คอ ผเชาจะช าระเงนคางวดแกธนาคารเทากนทก ๆ งวดตลอดระยะเวลาของการเชา โดยจะมการค านวณดอกเบยทงหมดทผเชาตองช าระจากเงนตนคงทตลอดอายของสญญา แตการคดดอกเบยแบบดอกเบยคงทตอป (Flat Interest Rate) นจะท าใหผเชาตองเสยดอกเบยในอตราทสงกวาการคดดอกเบยแบบอตราดอกเบยทแทจรงตอป (Effective Interest Rate) หรอทเราคนเคยคอการคดดอกเบยแบบลดตน ลดดอกนนเอง ซงผศกษาจะท าการพจารณาใหเหนถงความแตกตางระหวางการคดดอกเบยแบบ เงนตนคงท (Flat Interest Rate) กบการคดดอกเบยแบบลดตนลดดอก (Effective Rate) ดงน

1. การคดดอกเบยแบบดอกเบยคงทตอป (Flat Interest Rate) สวนมากใชส าหรบการเชาซอรถยนตหรอรถจกรยานยนต ซงผเชาจะตองช าระเงนใหแกผใหเชาดวยจ านวนเงนเทา ๆ กน ทกงวดตลอดระยะเวลาทเชาซอ ซงจะค านวณดอกเบยทงหมดทลกคาตองช าระจากเงนตนทคงทตลอดอายของสญญาเชาซอ

2. การคดดอกเบยแบบอตราดอกเบยทแทจรงตอป (Effective Interest Rate) หรอ การคดดอกเบยแบบลดตนลดดอก สวนมากใชส าหรบการค านวณดอกเบยของสนเชอเกอบทก

DPU

128

ประเภท เชน สนเชอเพอทอยอาศย สนเชอเพอการศกษา เปนตน โดยคดดอกเบยจากเงนตนคงเหลอในแตละงวด แมชวงแระจายดอกเบยสง แตเดอนตอ ๆ มาดอกเบยจะลดลงตามเงนตน

โดยมวธการค านวณ90 ดงตอไปน ตวอยาง การคดดอกเบยแบบอตราคงทและแบบลดตนลดดอก สมมตวา เราอยากไดรถยนตราคา 500,000 บาท ระยะเวลาผอนไมเกน 2 ป อตรา

ดอกเบย 12% ตอป แบบท 1 ดอกเบยในอตราคงท (Flat Rate) จ านวนดอกเบยทตองจายทงสน = เงนตน × อตราดอกเบยตอป × จ านวนป เงนงวดทตองจายตอเดอน = เงนตน + ดอกเบยทตองจายทงสน จ านวนงวดทตองผอนทงสน ก าหนดใหผอน 2 ป เทากบ 24 งวด วธคด 1. ค านวณดอกเบยทตองจายทงสน = 500,000 × 12% × 2 ป = 120,000 บาท 2. ค านวณเงนผอนตองวด = (500,000 + 120,000) ÷24 = 25,834 บาทตองวด สรป เราตองจายเงนทงหมดเทากบ 500,000 + 120,000 = 620,000 บาท โดยทยอยผอนเดอนละ 25,834 บาท แบบท 2 ดอกเบยทแทจรงแบบลดตนลดดอก (Effective Rate) ดอกเบยจายตองวด = เงนตน × อตราดอกเบยตอป จ านวนงวดทผอนตอป เงนตนจายแตละงวด = จ านวนเงนทจายในแตละงวด – ดอกเบยจายตองวด เงนตนคงเหลอในแตละงวด = ยอดหนคงเหลอ – เงนตนทลดลง ก าหนดใหจายเงนงวดเทากบ 23,537 บาทตองวด งวดท 1 1. ค านวณดอกเบยงวดท 1 = (500,000 × 12%) ÷ 12 = 5,000 บาท 2. ค านวณเงนตนจายงวดท 1 = 23,537 – 5,000 = 18,537 บาท

90 ธนาคารแหงประเทศไทย (ธปท.). (ม.ป.ป.). เงนตน ดอกเบย คดงำยนดเดยว. สบคนเมอ 2 กมภาพนธ

2557, จาก http://www.bot.or.th/Thai/FinancialLiteracy/credit/Pages/credit1.aspx

DPU

http://www.bot.or.th/Thai/FinancialLiteracy/credit/Pages/credit1.aspx

129

3. ค านวณเงนตนคงเหล อจากการจ ายงวดท 1 = 500,000-18,537= 481,463 บาท (จะเปนเงนตนส าหรบค านวณดอกเบยในงวดท 2)

งวดท 2 1. ค านวณดอกเบยงวดท 2 = (481,463 × 12%) ÷ 12 = 4,815 บาท 2. ค านวณเงนตนจายงวดท 2 = 23,537 – 4,815 = 18,722 บาท 3. ค านวณเงนตนคงเหลอจากการจายงวดท 2 = 481,463 – 18,722 = 462,741 บาท

(จะเปนเงนตนส าหรบค านวณดอกเบยในงวดท 3) หากค านวณจนครบทกงวด (24 งวด) ดอกเบยจายทงหมดจะเทากบ 64,882 บาท

เงนรวมทตองจายใหกบผใหสนเชอทงหมดจะเทากบ 564,882 บาท เมอเทยบดอกเบยจายทคดโดยอตราดอกเบยแบบลดตนลดดอกกบเงนตนทไดรบ ดอกเบยจายค านวณคราว ๆ จะเทากบ

= (64,882 ÷ 2) ÷ 500,000 = 6.49 % ตอป ซงจากการคดดอกเบยทงสองแบบขางตนท าใหทราบวาการคดอตราดอกเบยแบบอตรา

คงท (Flat Rate) ท าใหตองเสยดอกเบยมากกวาการคดดอกเบยแบบลดตนลดดอก (Effective Rate) สวนสญญาลสซงรถยนตของผประกอบธรกจลสซงรถยนตท เปนองคกรอน ๆ

นอกเหนอจากสถาบนการเงน การก าหนดอตราดอกเบยและคาตอบแทนอน ๆ ในสญญาลสซงรถยนต สามารถเรยกเกบไดเกนกวารอยละ 15 ตอป ซงไมเปนการตองหามตามพระราชบญญต หามเรยกดอกเบยเกนอตรา พ.ศ. 2475 เนองจากพระราชบญญตหามเรยกดอกเบยเกนอตราดงกลาวใชบงคบเฉพาะหนอนเกดจากการกยมเงนเทานน ซงตามสญญาลสซงนนถอไดวาเปนสญญาสนเชอประเภทหนงทมลกษณะของการน าทรพยสนออกใหเชา โดยมก าหนดระยะเวลาและเมอสนสดระยะเวลาการเชาแลว ผเชาจะเชาทรพยสนนนตอ หรอหากไมประสงคจะเชาทรพยสนนนตอกตองสงคนทรพยสนแกผใหเชา หรอหากผเชาประสงคทจะไดกรรมสทธในทรพยสนนนกสามารถซอทรพยสนนนได ซงแมจะเปนสญญาอนเกยวดวยหนเงนแตสญญาลสซงรถยนตกมใชสญญากยมเงน เมอสญญาลสซงรถยนตมใชสญญากยมเงน การท าสญญาลสซงรถยนตยอมไมตกอยภายใตบงคบของพระราชบญญตหามเรยกดอกเบยเกนอตรา พ.ศ. 2475 ฉบบดงกลาว ดงนนการท าสญญาลสซงรถยนตยอมสามารถเรยกดอกเบยไดเกนกวาทพระราชบญญตหามเรยกดอกเบยเกนอตรา พ.ศ. 2475 ก าหนดไว คอ สามารถเรยกไดเกนรอยละ 15 ตอป จงไมขดตอบทบญญตน ผใหเชา กไมมความผดฐานเรยกดอกเบยเกนอตรา ซงพระราชบญญตหามเรยกดอกเบยเกนอตราพ.ศ. 2475น ไมสามารถน ามาก ากบดแลสญญาลสซงรถยนตในสวนของการก าหนดอตราดอกเบยได ซงอาจสงผลใหผเชาตองรบภาระทหนกเกนควร ในการตองช าระดอกเบยและคาตอบแทนอน ๆ จากการท าสญญาลสซงรถยนตนน ๆ ซงกรณของบรษททจดทะเบยนทวไปรวมถงผประกอบธรกจ

DPU

130

ลสซงรถยนตเองจะคอนขางมการก าหนดอตราดอกเบยและคาตอบแทนอน ๆ สงกวาผประกอบธรกจลสซงรถยนตอน ๆ เนองจากแหลงเงนทนทใชในการประกอบธรกจลสซงรถยนตตองจดหาจากสถาบนการเงนอน และไมสามารถระดมทนจากแหลงเงนทนทมอตราดอกเบยต าแนนอนและ มก าหนดเวลาใชคนทแนนอน91

จากการศกษาสญญาลสซงขององคกรตาง ๆ ทประกอบธรกจลสซงรถยนตทงทเปนสถาบนการเงนและทมใชสถาบนการเงน ท าใหทราบวาการคดดอกเบยในกรณลสซงรถยนตจะเปนแบบดอกเบยคงทตอป (Flat Interest Rate) ซงท าใหอตราดอกเบยท เรยกเกบมอตราทสงกวา การคดดอกเบยแบบลดตนลดดอก (Effective Rate) และในการก าหนดอตราดอกเบยและคาตอบแทนอน ๆ นน แมวาจะสามารถเรยกอตราดอกเบยทสงไดแลวยงสามารถเรยกคาตอบแทนอน ๆ ไดอก เชน สามารถเรยกคาเสยหาย คาสนไหมทดแทน เมอมการผดนดผดสญญาสงผลให ผเชาตองรบภาระ ในการช าระดอกเบยและคาตอบแทนอน ๆ ทสงเกนควรซงในการก าหนดอตราดอกเบยของแตละองคกรไมมการควบคมวาตองคดอตราดอกเบยสงสดไดไมเกนเทาไหร หากมการคดดอกเบยเกนกวารอยละ 15 กสามารถคดไดเพราะไมมกฎหมายใด ๆ ทเขามาก ากบดแลเรองอตราดอกเบยลสซงรถยนต ซงในทางปฏบตผประกอบธรกจลสซงมกคดดอกเบยตามอตราดอกเบยเงนใหสนเชอ (ดอกเบยอางอง) 92 ซงอตราดอกเบยอางอง คอ อตราดอกเบยลอยตวทธนาคารพาณชย ใชอางอง ในการเรยกเกบดอกเบยเงนใหสนเชอจากลกคา โดยอตราดอกเบยอางองของแตละธนาคารจะไมเทากนเนองจากตนทนของธนาคารแตละแหงจะไมเทากน ไดแก

1. MLR (Minimum Loan Rate) หมายถง อตราดอกเบยทธนาคารพาณชยเรยกเกบ จากลกคารายใหญชนด ประเภทเงนกแบบมระยะเวลา เชน มประวตการเงนทด มหลกทรพย ค าประกนอยางเพยงพอ โดยสวนใหญใชกบเงนกระยะยาวทมก าหนดระยะเวลาทแนนอน เชน สนเชอเพอการประกอบธรกจ

2. MOR (Minimum Overdraft Rate) หมายถง อตราดอกเบ ยทธนาคารพาณชย เรยกเกบจากลกคารายใหญชนดประเภทเงนเบกเกนบญช

3. MRR (Minimum Retail Rate) หมายถง อตราดอกเบยทธนาคารพาณชยเรยกเกบจากลกคารายยอยชนด เชน สนเชอสวนบคคล สนเชอเพอทอยอาศย สนเชอบตรเครดต เปนตน

91 อ านาจ เพยรไทย. (2543). ปญหำกฎหมำยธรกจลสซงในประเทศไทย:ศกษำกรณบรษทจ ำกด. น. 37. 92 ธนาคารแหงประเทศไทย (ธปท.). (ม.ป.ป.). เงนตน ดอกเบย คดงำยนดเดยว. สบคนเมอ 14 มถนายน

2557, จาก http://www.bot.or.th/Thai/FinancialLiteracy/interest/Pages/interest2.aspx

DPU

131

ซงอตราดอกเบยอางองของธนาคารปจจบน ณ วนท 13 มถนายน 255793 คอ

ตารางท 4.1 อตราดอกเบยเงนใหสนเชอ ของธนาคารพาณชย ประจ าวนท 13 มถนายน 2557

ธนาคาร MOR MLR MRR สงสด ผดนด บตร เครดต

ธนาคารพาณชยจดทะเบยนในประเทศ กรงเทพ 7.3750 6.7500 8.0000 16.0000 23.0000 20.0000 กรงไทย 7.3750 6.7500 8.0000 17.8750 20.0000 - กสกรไทย 7.4000 6.7500 8.1000 23.1000 25.1000 20.0000 ไทยพาณชย 7.4250 6.7500 8.1000 20.1000 23.1000 20.0000 กรงศรอยธยา 7.7500 7.1250 8.2000 21.0000 28.0000 - ทหารไทย 7.7750 7.2500 8.0250 28.0000 28.0000 20.0000 ยโอบ 7.9000 7.4000 8.4000 28.0000 28.0000 20.0000 ซไอเอมบ ไทย 7.6250 7.3750 8.0000 28.0000 28.0000 - สแตนดารดชารเตอรด (ไทย) 8.2500 8.0000 12.7500 35.0000 35.0000 20.0000 ธนชาต 7.7750 7.1250 8.3500 15.8500 18.0000 15.0000 ทสโก 7.8750 7.1250 8.3750 28.0000 28.0000 - เมกะ สากลพาณชย 8.3750 7.6250 8.3750 12.0000 15.0000 - เกยรตนาคน 7.9250 7.5000 8.6000 28.0000 28.0000 - แลนด แอนด เฮาส 7.8750 7.3750 8.1250 18.0000 21.0000 - ไอซบซ (ไทย) 7.7500 7.5000 8.1250 21.0000 21.0000 - ไทยเครดตเพอรายยอย 9.0500 8.7200 9.1000 35.0000 35.0000 - เฉลยของธนาคารพาณชย จดทะเบยนในประเทศ

7.8438 7.3200 8.5391 23.4328 25.2625 19.2857

ซงดอกเบยอางองทผประกอบธรกจลสซงน ามาก าหนดอตราดอกเบยลสซงของตน

มกก าหนดไมเกนรอยละ 15 แตหากเมอใดทผเชาผดนดไมช าระคางวดกจะมการเรยกคาปรบท าให

93 ธนาคารแหงประเทศไทย (ธปท.). (ม.ป.ป.). เงนตน ดอกเบย คดงำยนดเดยว. สบคนเมอ 14 มถนายน 2557, จาก http://www.bot.or.th/thai/statistics/financialmarkets/interestrate/_layouts/application/interest_rate/IN_Rate.aspx#

DPU

132

เมอน าคาปรบมารวมกบอตราดอกเบยทก าหนดแลว บางกรณมกท าใหอตราทเรยกเกบสงเกนสวนซงอาจจะสงกวารอยละ 15 ไดและการจะน าพระราชบญญตหามเรยกดอกเบยเกนอตรา พ.ศ. 2475 มาบงคบใชกไมไดเพราะไมใชการกยมเงนและถงแมวาจะไมมกฎหมายใด ๆ ทเขามาก ากบดแล การก าหนดอตราดอกเบยและคาตอบแทนอน ๆ ตามสญญาลสซงรถยนตกตาม แตเมอมการเรยกคาเสยหายทสงเกนสวนกมทางเยยวยาผเชาเพอมใหผเชาตองรบภาระในการตองช าระหนทสงเกนสวนได โดยการน าหลกกฎหมายเรองเบยปรบมาบงคบใชซงจากเดมทคสญญาเคยตกลงวาตองช าระใหกนเทาไหรและเมอผดสญญาตองช าระเพมขนจากเดมเทาไหร สวนทตองช าระเพมขนจากเดมนคอขอตกลงจะใหคาเสยหายเมอผดนดถอจงมลกษณะเปนเบยปรบ94 ซงเบยปรบ ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 37995 คอ คาเสยหายหรอคาสนไหมทดแทน ความเสยหาย ซงคสญญาก าหนดไวลวงหนา โดยลกหนใหสญญาวาถาลกหนไมช าระหนหรอ ไมช าระหนใหถกตองสมควร ใหเจาหนรบหรอเรยกเอาเบยปรบนนได กรณการช าระหนเปนการงดเวนการอนใดอนหนง เมอลกหนฝาฝนกระท าเมอใด เจาหนยอมมสทธรบเบยปรบไดนบแตนน96 เมอผใหเชาเรยกเบยปรบตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 379 แลว แมวาจะสงเกนสวนศาลกสามารถปรบลดไดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 383 “ถาเบยปรบทรบนนสงเกนสวน ศาลจะลดลงเปนจ านวนพอสมควรกได ในการทจะวนจฉยวาสมควรเพยงใดนน ทานใหพเคราะหถงทางไดเสยของเจาหนทกอยางอนชอบดวยกฎหมาย ไมใชแตเพยงทางไดเสย ในเชงทรพยสน เมอไดใชเงนตามเบยปรบแลวสทธเรยกรองขอลดกเปนอนขาดไป” ซงศาลสามารถลดเบยปรบลงไดแตจะตองไมต ากวาอตราทคสญญาเรยกเกบกนแตแรกกอนทจะมการผดนด ซงหากศาลลดต ากวาทผเชาช าระใหแกผเชาตามสญญาแตแรกกเทากบวาศาลงดเบยปรบมใชการลดเบยปรบตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 383 น ซงเปนไปตามค าพพากษาฎกาท 7328/2541 ขอตกลงใหคดดอกเบยเพมในกรณลกหนผดนดเปนการก าหนดคาเสยหายไวลวงหนาในรป ของดอกเบยทคดเพมขนจากเดม ดอกเบยทคดเพมขนนจงมลกษณะเปนเบยปรบตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 379 ซงถาสงเกนสวน ศาลมอ านาจลดลงไดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 383 แตทศาลอทธรณใหลดอตราดอกเบยลงเหลอในอตรารอยละ 7.5 ตอป

94 ธนะชย ผดงธต. (2544). ดอกเบย เบยปรบ. น. 176. 95 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 379 “ถาลกหนสญญาแกเจาหนวาจะใชเงนจ านวนหนง

เปนเบยปรบเมอตนไมช าระหนกด หรอไมช าระหนใหถกตองสมควรกด เมอลกหนผดนดกใหรบเบยปรบ ถาการช าระหนอนจะพงท านนไดแกการงดเวนการอนใดอนหนง หากท าการฝาฝนมลหนเมอใด กใหรบเบยปรบ เมอนน.”


DPU

133

ยงไมถกตอง เพราะตามสญญามขอตกลงจะช าระดอกเบยตามปกตโดยไมผดนดในอตรารอยละ 14 และ 13.75 ตอป และถาผดนดจงจะคดเพมขนจากน ดงน จงเปนเบยปรบเฉพาะสวนทเกนจากรอยละ 14 และ 13.75 ตอป การลดลงจงลดลงไดต าสดในอตรารอยละ 14 และ 13.75 ตอป จะลดลงใหต ากวานไมได

และจากการศกษากฎหมายตางประเทศทประกอบธรกจลสซงทงประเทศทมการบญญตกฎหมายลสซงไวโดยเฉพาะและประเทศทไมมการบญญตกฎหมายลสซงไวโดยเฉพาะ ท าใหทราบวา ประเทศทไมมการบญญตกฎหมายลสซงไวโดยเฉพาะ เชน ประเทศองกฤษ ในเรองของการก าหนดอตราดอกเบยของสญญาลสซงจะไมมการควบคมอตราดอกเบยไวโดยเฉพาะเจาะจง คงมเพยงบทบญญตทเกยวของในทางออมทไดปรากฏอยในพระราชบญญตวาดวยการควบคม การใหสนเชอแกผบรโภค ค.ศ. 1974 และกฎทออกตามกฎหมายดงกลาวการควบคมอตราดอกเบยจะเปนไปในรปแบบของการหามมใหมขอตอรองทมลกษณะของความไมเปนธรรมและการควบคมการแสดงอตราดอกเบยเปนหลก97 และประเทศทมการบญญตกฎหมายลสซงไวโดยเฉพาะ เชน สาธารณรฐฝรงเศส แมวาสาธารณรฐฝรงเศสจะมกฎหมายทควบคมการประกอบธรกจลสซงและถอวาบรษทลสซงมสถานะเปนบรษทการเงนกตาม แตกหามการก าหนดเรองอตราดอกเบยไว อกทงกรณของอนสญญาวาดวยลสซงทางการเงนระหวางประเทศ ค.ศ. 1988 (UNIDROIT Convention on International Financial Leasing) แมจะเปนกฎเกณฑทสรางขนมาเพอความเปนเอกภาพในการ ท าสญญาลสซงของคสญญาสมาชก มการก าหนดถงสทธหนาทของคสญญาไว แตอนสญญาฉบบนกมไดมการก าหนดถงการควบคมอตราดอกเบยไวเฉพาะเจาะจงเชนกน 4.4 มาตรการทางกฎหมายในการใชสทธบอกเลกสญญาลสซงและผลบงคบตามกฎหมาย

เมอมการท าสญญาลสซงระหวางคสญญาขนมา ยอมมการก าหนดรายละเอยดขอตกลงของสญญาตาง ๆ ทงสทธหนาทของคสญญา ประเภททรพยสน การสงมอบทรพยสน อตราดอกเบยทเรยกเกบรวมถงการใชสทธบอกเลกสญญาลสซงและผลบงคบตามกฎหมาย ซงการประกอบธรกจลสซงในประเทศไทยมองคกรทประกอบธรกจลสซงทหลากหลาย องคกรตาง ๆ ยอมมการจดท าสญญาลสซงของตนขนมา องคกรทประกอบธรกจลสซงบางองคกรมการก ากบดแลในเรอง การจดท าสญญาลสซงแตบางองคกรไมมการก ากบดแลการจดท าสญญาลสซง สงผลใหองคกร ทประกอบธรกจลสซงตาง ๆ จดท าสญญาโดยมรายละเอยดของขอสญญาบางประการแตกตาง กนไปซงจากการศกษาท าใหทราบวา


DPU

134

ในกรณของธนาคารพาณชยทประกอบธรกจลสซง ตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส.01/2551 เรอง การอนญาตใหธนาคารพาณชยประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซง ธนาคารแหงประเทศไทยไดก าหนดใหธนาคารพาณชยทประกอบธรกจลสซงตองจดท าสญญาเชาแบบลสซง โดยจะตองมรายละเอยดตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทยฉบบน ซงรายละเอยดดงกลาวมการก าหนดถงเงอนไขในการบอกเลกสญญา การสนสดสญญาและการ ยดทรพยสนทใหเชาแบบลสซงไวดวย แตตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทยฉบบนไดก าหนดรายละเอยดไวกวาง ๆ เทานน มไดมการก าหนดเฉพาะลงไปเลยวาเงอนไขในการบอกเลกสญญา การสนสดของสญญาและการยดทรพยสนทใหเชาแบบลสซงตองเปนเชนไร ซงการทธนาคาร แหงประเทศไทยมไดมการก าหนดเงอนไขใหชดเจน อาจสงผลใหธนาคารพาณชยทประกอบ ธรกจลสซงจดท าสญญาไปในทางทเปนการเอาเปรยบผเชาเกนสมควรได ซงในทางปฏบตของธนาคารพาณชยทประกอบธรกจลสซ งมกมการก าหนดเงอนไขในการบอกเลกสญญาไววา หากผเชาผดนดไมช าระคาเชาเพยงงวดใดงวดหนงธนาคารพาณชยซงเปนผใหเชายอมสามารถใชสทธบอกเลกสญญาไดและผเชาตองสงมอบทรพยสนทเชาคนแกผใหเชาพรอมทงตองเสยคาสนไหมทดแทนแกผใหเชาอกดวย ซงการทธนาคารพาณชยก าหนดเงอนไขการบอกเลกสญญาเชาแบบลสซงไวเชนน ไมถอวาเปนการผดกฎหมาย เนองจากการท าสญญาลสซงเปนไปตามหลกเสรภาพของคสญญา คสญญาจะตกลงกนอยางไรกไดตราบเทาทไมขดตอกฎหมายหรอศลธรรม อนดของประชาชน

ในกรณของบรษทเงนทนทประกอบธรกจลสซง ตามประกาศกระทรวงการคลง เรอง เงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบกจการใหเชาทรพยสนแบบลสซง ไดมการก าหนดรายละเอยดสญญาลสซงของบรษทเงนทนไว ซงไดมการก าหนดเรองการบอกเลก สญญาลสซง ในขอ 5 กลาวคอ เมอผเชาผดนดไมช าระคาเชาสองงวดตด ๆ กน หรอเมอผเชากระท าผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญ บรษทเงนทนสามารถบอกเลกสญญาได แตบรษทเงนทนตอง แจงการบอกเลกสญญาพรอมดวยเหตผลเปนหนงสอใหผเชาทราบลวงหนาไมนอยกวาสามสบวนนบแตวนทผเชาไดรบหนงสอดงกลาว ในหนงสอบอกเลกสญญานนใหระบดวยวาหากผเชาช าระคาเชางวดทคางช าระ หรอแกไขการผดสญญาในขอท เปนสวนส าคญดงกลาว แลวแตกรณ ภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบหนงสอบอกเลกสญญา การบอกเลกสญญานนเปนอนระงบไป ซงจะเหนไดวากรณของบรษทเงนทนทประกอบธรกจลสซงตามประกาศฉบบนไดมการก าหนดรายละเอยด ของการบอกเลกสญญาลสซงโดยมการก าหนดไวอยางเฉพาะเพอใหรายละเอยด ของการบอกเลกสญญาของบรษทเงนทนเปนมาตรฐานเดยวกน โดยก าหนดวาในการบอกเลกสญญาตองมการ ผดนดไมช าระคาเชาสองงวดตด ๆ กนจงจะบอกเลกสญญาได หากผดนดไมช าระ

DPU

135

เพยงงวดใดงวดหนงฝายผใหเชาไมสามารถใชสทธบอกเลกสญญาไดและในกรณของบรษทประกนชวตทประกอบธรกจลสซง ไดมประกาศนายทะเบยน เรองหลกเกณฑและเงอนไขการอนญาตใหบรษทประกนชวตประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซง (Leasing) มาก าหนดวา หากบรษทประกนชวตประสงคทจะประกอบธรกจลสซงจะตองมการจดท าสญญาลสซงแนบกบ ค าขอประกอบธรกจลสซงกตาม แตประกาศฉบบนกมไดมการก าหนดถงรายละเอยดของสญญาลสซงวาตองมรายละเอยดเชนใด ซงอาจจะสงผลใหบรษทประกนชวตจดท าสญญาลสซงมเนอหาอนเปนการเอาเปรยบคสญญาอกฝายหนงเกนควรไดหรออาจสงผลใหการก าหนดการบอกเลกสญญาอาจมการก าหนดจ านวนรายงวดทคางช าระไวนอยเกนไป เชน อาจมการก าหนดการบอกเลกสญญาโดยใหเลกสญญาไดแมผเชาผดนดเพยงงวดเดยว

แตในกรณของบรษททประกอบธรกจลสซงรถยนตรวมทงตวผผลตรถยนตเอง เมอไมมกฎหมายทเขามาก ากบดแลในเรองการจดท าสญญาลสซงขององคกรทประกอบธรกจลสซงนโดยเฉพาะ การจดท าสญญารวมถงขอก าหนดในรายละเอยดของขอสญญาของผประกอบธรกจ จงมการก าหนดเชนใดกไดเพอใหตนไดรบประโยชนสงสด อาจสงผลใหผเชาไดรบความไมเปนธรรมจากสญญาลสซงทท าขนได ซงในกรณของการบอกเลกสญญาลสซงของผประกอบธรกจ ทเปนบรษททวไปและผผลตรถยนตน เมอผเชามไดช าระคาเชารายเดอนตามทก าหนดในสญญางวดใดงวดหนงผใหเชายอมสามารถเลกสญญาเชาทท าขนนและเรยกใหผเชาจายคาสนไหมทดแทนส าหรบบรรดาความเสยหายใด ๆ ซงเปนผลโดยตรงและเปนผลตอเนองทงหมด รวมทงการขาด ผลก าไรดวยได และเมอมการเลกสญญาเชากอนครบก าหนดเวลาเชาตามสญญานไมวาดวย เหตผลใด ๆ กตาม ผเชาตองสงมอบทรพยสนคนแกผใหเชา ณ สถานททไดระบไวในสญญานหรอสถานทอนใดตามทผใหเชาจะก าหนด ซงจากรายละเอยดของการบอกเลกสญญาขององคกรน ทประกอบธรกจลสซง ท าใหทราบวาหากผเชาผดนดไมช าระคางวดแมเพยงงวดเดยวผใหเชา กสามารถทจะบอกเลกสญญาลสซงไดทนท

จากการศกษารายละเอยดของการบอกเลกสญญาขององคกรตาง ๆ ทประกอบธรกจลสซงรถยนต ท าใหทราบวาเมอสญญาลสซงมใชสญญาเชาซอ สญญาเชาทรพย หรอสญญาซอขายเงนผอน แตสญญาลสซงมลกษณะคลายคลงกบสญญาตาง ๆ ดงทกลาวมาขางตนเทานน ซงสญญาลสซงของประเทศไทยยงไมมกฎหมายมาบงคบใชโดยเฉพาะ จงตองมการน ากฎหมายทใกลเคยงอยางยงตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 4 วรรคสองมาบงคบใช คอ “เมอไมมบทกฎหมายทจะยกมาปรบคดไดใหวนจฉยคดนนตามจารตประเพณแหงทองถน ถาไมมจารตประเพณเชนวานน ใหวนจฉยคดอาศยเทยบบทกฎหมายทใกลเคยงอยางยงและถาบทกฎหมายเชนนนกไมมดวย ใหวนจฉยตามหลกกฎหมายทวไป” ซงกฎหมายทใกลเคยงอยางยงทน ามาบงคบใชโดยอนโลม

DPU

136

คอกฎหมายเชาทรพย และกฎหมายเชาซอตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ดงนนการบอกเลกสญญาลสซงรถยนต กฎหมายทใกลเคยงกคอเรองเชาซอ ซงการบอกเลกสญญาเชาซอ ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 574 ก าหนดวา ผใหเชาซอจะใชสทธบอกเลกสญญาไดตอเมอผเชาผดนดไมใชเงนสองคราวตด ๆ กน ดงนน การบอกเลกสญญาลสซงผใหเชาซอ ใชสทธบอกเลกสญญาไดตอเมอผเชาผดนดไมใชเงน สองคราวตด ๆ กนกอน แตวาบทกฎหมายนมใชกฎหมายอนเกยวกบความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน คสญญายอมตกลง ใหแตกตางจากบทบญญตนได ซงเปนไปตาม ค าพพากษาฎกาท 3842/2526 สญญาเชาซอรถยนต มขอความวา ผเชาซอสญญาจะผอนช าระ คาเชาซอเปนรายเดอน มก าหนด 2 เดอน ดงนตองตความวาแบงช าระเปน 2 งวด เดอนละ 1 งวดจะตความวาช าระงวดเดยวภายใน 2 เดอนหาไดไม การบอกเลกสญญาเชาซอ กฎหมายมไดบงคบใหตองบอกเลกเปนหนงสอและการเชาซอนนผใหเชาซอตองเอาทรพยสนออกใหผเชาซอไดใช การทผใหเชาซอยดเอาทรพยสนทใหเชาซอคนไป ถอไดวาเปนการบอกเลกสญญาเชาซอแลว สญญาเชาซอทวาผเชาซอผดนดไมช าระคาเชาซอเพยงคราวเดยวหรองวดเดยว ผใหเชาซอบอกเลกสญญาไดนน แมจะแตกตางกบบทบญญตของประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 574 วรรคแรก แตกฎหมายบทนมใชกฎหมายอนเกยวกบความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน และมไดเปนสญญาทขดขวางตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน จงใชบงคบได

เมอสญญาลสซงรถยนตไมใชสญญาเชาซอรถยนต ดงนนจงไมตกอยภายใตบงคบ ของพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ตามประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญา เรองใหธรกจใหเชาซอรถยนตและรถจกรยานยนตเปนธรกจทควบคมสญญา พ.ศ. 2555 ทมการก าหนดการบอกเลกสญญาเชาซอรถยนตของผใหเชาซอไวในขอ 4 ไววา “ผใหเชาซอมสทธบอกเลกสญญาเชาซอได ในกรณ ผเชาซอผดนดคาเชาซอรายงวด 3 งวดตด ๆ กนและผใหเชาซอ มหนงสอบอกกลาวผเชาซอใหใชเงนรายงวดทคางช าระนนภายในเวลาอยางนอย 30 วนนบแต วนทผเชาซอไดรบหนงสอและผเชาซอละเลยไมปฏบตตามหนงสอบอกกลาวนน” ซงจากประกาศฉบบนแสดงใหเหนวาหากมการท าสญญาเชาซอรถยนตแลวผเชาซอมการผดนดไมช าระคางวด จะตองเปนการผดนดช าระคางวดตดตอกน 3 งวดและผใหเชาซอรถยนตตองมหนงสอแจงไปยง ผเชาซอใหช าระคางวดทคางนนภายใน 30 วนแลวผเชาซอรถยนตละเลยไมช าระกอน ผใหเชาซอจงจะใชสทธบอกเลกสญญาเชาซอรถยนตได หากคสญญามการก าหนดการบอกเลกสญญาเชาซอรถยนตใหเปนการแตกตางจากประกาศของคณะกรรมการวาดวยสญญาฉบบดงกลาวน ใหถอวาสญญาทท าขนไดใชขอสญญาตามประกาศฉบบนแลว เปนไปตามพระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 มาตรา 35 ตร ทก าหนดไววา “เมอคณะกรรมการวาดวยสญญาก าหนดใหสญญาของการ

DPU

137

ประกอบธรกจทควบคมสญญาตองใชขอสญญาใด หรอตองใชขอสญญาใดโดยมเงอนไขในการใชขอสญญานนดวยตามมาตรา 35 ทวแลว ถาสญญานนไมใชขอสญญาดงกลาวหรอใชขอสญญาดงกลาวแตไมเปนไปตามเงอนไข ใหถอวาสญญานนใชขอสญญาดงกลาวตามเงอนไขนน แลวแตกรณ” ดงนนเมอสญญาลสซงรถยนตไมใชสญญาเชาซอรถยนต การบอกเลกสญญาลสซงรถยนตนนแมผเชาผดนดช าระคางวดเพยงงวดใดงวดหนง ผใหเชากสามารถบอกเลกสญญาไดทนทโดยไมถอวาเปนการขดตอกฎหมาย ซงอาจสงผลใหผเชาเสยเปรยบเกนสมควรได จงไดมแนวคดในการรางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... (เรอง เพมเตมใหสญญาลสซงเปนเอกเทศสญญาประเภทหนงในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 3) ขนมาโดยรางฯฉบบนไดมการก าหนดการบอกเลกสญญาลสซงไวในรางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... มาตรา 574/15 โดยก าหนดวา “ถาผเชาลสซงผดนดการช าระคาเชาลสซงสองงวดตด ๆ กนหรอเมอผเชาลสซง กระท าผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญ ผใหเชาลสซงมสทธบอกเลกสญญาลสซงได” จะเหนไดวาจะตองมการผดนดช าระหนถงสองงวดตดตอกนกอนผให เช าจงจะใชสทธบอกเลกสญญาลสซ งได ซ งหากรางพระราชบญญตแกไขเพม เตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท . . . ) พ.ศ. . . . . ไดมการผลกดนใหเปนกฎหมายบงคบใชตอไปยอมจะสงผลดใหคสญญา จดท าสญญาท ไมกอใหเกดการ เอารดเอาเปรยบในขอสญญาลสซงตอไปได

และจากการศกษากฎหมายตางประเทศในประเทศทมการบญญตกฎหมายลสซง ไวโดยเฉพาะ คอ สาธารณรฐฝรงเศส ท าใหทราบวาไดมการก าหนดการสนสดของสญญาไว ซงหากผเชาละเมดขอผกพนตามสญญาเชาจะสงผลใหสญญาเชาสนสดลง ความเสยหายจะเทากบจ านวนเงนคาเชาทจะตองจายในชวงเวลาของสญญาเชาทย งไมครบ ซงจะตองจายเปนคาเสยหาย ผเชาจ าเปนตองคนทรพยสนทเชาและผใหเชาสามารถเรยกคนทรพยสนนน ๆ ไดและในกรณ ของอนสญญาวาดวยลสซงทางการเงนระหวางประเทศ ค.ศ. 1988 ไดมการก าหนดการบอกเลกสญญาไววา ในกรณทผเชาผดนดผดสญญา ผใหเชาชอบทจะเรยกใหช าระคาเชาทคางช าระพรอมดวยดอกเบยและคาเสยหายอนได และในกรณทผเชาผดนดผดสญญาในขอสาระส าคญ ผใหเชาอาจเรยกรองใหผเชาช าระคาเชาท เหลออยตามขอสญญาเรงรดหน (An accelerate payment clause) หากมการตกลงกนไวในสญญาลสซงหรอบอกเลกสญญาลสซง แตมไดมการก าหนดวาตองมการผดนดคางช าระกงวดตดตอกนผใหเชาจงจะเลกสญญาลสซงได

DPU

138

4.5 การก าหนดหนวยงานหรอองคกรทเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนต ในประเทศไทยการประกอบธรกจลสซงมท งธนาคารพาณชย บรษทเงนทน

บรษทประกนชวต บรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนต แตมเพยงผประกอบธรกจลสซง ทเปนธนาคารพาณชย บรษทเงนทนและบรษทประกนชวตเทานนทมหนวยงานหรอองคกรเฉพาะเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนต ในกรณทผประกอบธรกจลสซงรถยนตทเปนธนาคารพาณชย จะมธนาคารแหงประเทศไทยเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนต เพอใหธนาคารพาณชยตาง ๆ ทประกอบธรกจลสซงรถยนตด าเนนการตามหลกเกณฑทธนาคารแหงประเทศไทยไดก าหนดขนโดยมการออกประกาศธนาคารแหงประเทศไทยมาบงคบใช กบธนาคารพาณชยทประกอบธรกจลสซงรถยนต และในกรณทผประกอบธรกจลสซงรถยนต เปนบรษทเงนทน จะมกระทรวงการคลงเขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงรถยนต โดยมการออกประกาศกระทรวงการคลงก าหนดถงหลกเกณฑและคณสมบตของผทจะประกอบธรกจลสซงรถยนตไว และในกรณทผประกอบธรกจลสซงเปนบรษทประกนชวตจะม ส านกงานคณะกรรมการก ากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย (คปภ) เขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงของบรษทประกนชวต สวนการประกอบธรกจลสซงโดยบรษททจดทะเบยนทวไป และผผลตรถยนตไมมหนวยงานหรอองคกรใด ๆ เขามาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงไวเปนการเฉพาะ หากบรษททจดทะเบยนทวไปและผผลตรถยนต ประสงคจะประกอบธรกจลสซง กสามารถประกอบธรกจลสซงไดโดยเสร ซงจะเหนไดวาองคกรทประกอบธรกจลสซงเหมอนกน แตมหนวยงานท เขามาก ากบดแลทแตกตางกนยอมกอใหเกดมาตรฐานในการก ากบดแล การประกอบธรกจลสซงทแตกตางกน

จากการศกษากฎหมายของตางประเทศทงประเทศทไมมการบญญตกฎหมายลสซง ไวโดยเฉพาะและประเทศทมการบญญตกฎหมายลสซงไวโดยเฉพาะ รวมถงอนสญญาวาดวยลสซงทางการเงนระหวางประเทศ ท าใหทราบวา

ในประเทศทไมมการบญญตกฎหมายลสซงไวโดยเฉพาะเชนประเทศองกฤษนน แมวาจะไมมการบญญตกฎหมายลสซงไวโดยเฉพาะแตประเทศองกฤษกไดน ากฎหมายทใกลเคยงมาปรบใชกบกรณของลสซงได โดยการน าพระราชบญญตสนเชอเพอผบรโภคมาบงคบใชกบการประกอบธรกจลสซง ซงหากบรษทใดประสงคทจะประกอบธรกจลสซงหรอด าเนนธรกจการเชาของผบรโภคจะตองไดรบอนญาตจากผอ านวยการองคการคาทเปนธรรมเสยกอนจะเหนไดวา แมไมมกฎหมายทบญญตถงลสซงไวโดยเฉพาะ บรษททจะประกอบธรกจลสซงตามกฎหมาย ของประเทศองกฤษกไมสามารถทจะประกอบธรกจลสซงโดยเสร

DPU

139

สาธารณรฐฝรงเศสซงเปนประเทศทมการบญญตกฎหมายลสซงไว การด าเนนธรกจลสซงจะมการก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงโดยเจาหนาท ซงจะตองขออนญาตจากเจาหนาททางการกอนจงจะประกอบธรกจลสซงได โดยบรษทลสซงจะมสถานะเปนบรษทการเงน (Financial Enterprise) นนเอง

สวนในกรณของอนสญญาวาดวยลสซงทางการเงนระหวางประเทศ ค.ศ. 1988 (UNIDROIT Convention on International Financial Leasing) แมจะไมมการก าหนดถงหนวยงานหรอองคกรทจะมาก ากบดแลการประกอบธรกจลสซงของคสญญาแตละฝาย แตอนสญญาฉบบน กมการเขามาก ากบดแลในเรองของขอตกลงของสญญาลสซงของคสญญา โดยจะมองคกรหนงคอสถาบนระหวางประเทศเพอสรางเอกภาพใหแกกฎหมายเอกชน (International Institute for the Unification of Private Law: UNIDROIT) โดยรฐภาคสมาชกรวมกนยกรางอนสญญาลสซงระหวางประเทศ (Draft Convention on International Financial Leasing) ขนมา เพอสรางความเปนเอกภาพของลสซงทางการเงนระหวางประเทศ โดยก าหนดใหเปนเอกเทศสญญาทางธรกจใหมแตกตาง จาก เอกเทศสญญาประเภทอน ๆ อกทงเพอเปนการขจดอปสรรคทางกฎหมายบางประการเกยวกบลสซงทางการเงนระหวางประเทศนนเอง

DPU

บทท 5 บทสรปและขอเสนอแนะ

เมอไดท ำกำรศกษำกฎหมำยทเกยวของกบกำรก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซง

รถยนตและกฎหมำยทน ำมำปรบใชกบขอสญญำลสซงรถยนตแลว ท ำใหทรำบถงกฎหมำยตำง ๆ ทน ำมำปรบบงคบใชกบกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตทงผประกอบธรกจลสซงรถยนตทเปนสถำบนกำรเงนและทมใชสถำบนกำรเงน จงไดบทสรปและขอเสนอแนะดงตอไปน

5.1 บทสรป

ลสซงรถยนตเปนกำรใหสนเชอประเภทหนง ถอเปนทำงเลอกใหมในกำรไดรถยนต มำใชในกจกำรของผบรโภคโดยทผบรโภคไมจ ำตองใชเงนทนจ ำนวนมำกในกำรจดหำรถยนต ซงธรกจลสซงรถยนตนเปนกำรจดตงขนมำเพอสนองตอบตอควำมตองกำรของผบรโภคในปจจบนทตองกำรเชำรถยนตมำใชประโยชนเพอกำรประกอบกจกำรของตนโดยทผบรโภคจะเปนผเลอกรถยนตตำมควำมประสงคของตนเองและในขณะทเชำรถยนตนผบรโภคยงไมมควำมประสงคจะไดกรรมสทธในรถยนตนน แตเมอสนสดสญญำแลวหำกผบรโภคประสงคทจะไดกรรมสทธ ในรถยนตนนกสำมำรถซอมำเปนกรรมสทธของตนเองไดหรอจะเชำรถยนตตอกสำมำรถท ำกำรเชำตอไดหรอหำกไมประสงคจะเชำตอกท ำกำรสงคนรถยนตนนใหกบผประกอบกำรไปซงจะขน อยกบขอตกลงในสญญำลสซง โดยสญญำลสซงรถยนตทผประกอบธรกจจดท ำขนมกมลกษณะ ทคลำยคลงกบสญญำเชำ สญญำเชำซอหรอสญญำซอขำยเงนผอน ผเขยนจงไดท ำกำรเปรยบเทยบเพอใหเหนควำมแตกตำงในทำงกฎหมำยระหวำงสญญำลสซงรถยนต สญญำเชำรถยนต สญญำเชำซอรถยนตและสญญำซอขำยเงนผอนรถยนต โดยมรำยละเอยดดงตอไปน

1. สำระส ำคญของสญญำ สญญำลสซงรถยนต เปนสญญำทผใหเชำจดซอรถยนตตำมทผเชำไดเลอกไวดวยตนเอง

แลวน ำมำใหผเชำเชำภำยในระยะเวลำทไดตกลงกนไว ซงกรรมสทธในรถยนตยงคงเปนของ ผใหเชำอย ผเชำมไดมงหวงในกำรไดกรรมสทธในรถยนตทเชำ โดยสญญำลสซงนมเงอนไขวำ เมอสนสดสญญำแลวผเชำสำมำรถซอรถยนตทเชำนนมำเปนกรรมสทธของตนหรอท ำกำรเชำตอ

DPU

141

หรอหำกไมตองกำรเชำกสงมอบรถยนตทเชำคนแกผใหเชำ ซงจะเปนไปตำมขอตกลงในสญญำลสซง ระหวำงคสญญำ

สญญำเชำรถยนต ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ 537 เปนสญญำท ผใหเชำตกลงใหผเชำไดใชประโยชนในรถยนตทเชำภำยในระยะเวลำทตกลงกนและผเชำมหนำทตองช ำระคำเชำแกผใหเชำ ซงผเชำมงหวงในกำรไดใชประโยชนในรถยนตทเชำเทำนนมไดมงหวงในกำรไดกรรมสทธในรถยนตนน อกทงผใหเชำนไมจ ำตองเปนเจำของรถยนตทเชำกได

สญญำเชำซอรถยนต ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ 572 เปนสญญำ ทเจำของรถยนตเอำรถยนตออกใหเชำและใหค ำมนวำจะขำยรถยนตหรอวำจะใหรถยนตนนตกเปนสทธของผเชำ เมอผเชำท ำกำรช ำระเงนคำเชำซอแกผใหเชำครบถวนแลวซงสญญำเชำซอนผเชำมงหวงในกำรไดรบกรรมสทธในรถยนตทเชำ อกทงผใหเชำตองเปนเจำของรถยนตทใหเชำดวย

สญญำซอขำยเงนผอนรถยนต เปนสญญำทผซอจะคอย ๆ ผอนช ำระเปนงวด ๆ แกผขำยโดยทผซอจะไดรถยนตไปใชกอน แตในทำงปฏบตกรรมสทธในรถยนตจะยงไมโอน ไปยงผซอจนกวำผซอจะไดช ำระรำคำจนครบถวนแลวแตในบำงกรณกรรมสทธในรถยนตอำจโอนไปยงผซอเลยกได

2. แบบของสญญำหรอหลกฐำนเพอกำรฟองรองบงคบตำมสญญำ สญญำลสซงรถยนต ไมมกฎหมำยทใชบงคบกบสญญำลสซงรถยนตโดยเฉพำะแบบ

ของสญญำลสซงจงไมมกำรก ำหนดไว สญญำเชำรถยนต เปนกำรเชำสงหำรมทรพย กฎหมำยมไดมกำรบงคบวำสญญำเชำ

รถยนตจะตองท ำตำมแบบ จงไมตองมหลกฐำนเปนหนงสอ หรอท ำเปนหนงสอและจดทะเบยน ตอเจำหนำทตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ 5381 แตอยำงใด

สญญำเชำซอรถยนต ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ 572 วรรคสอง ก ำหนดวำ “สญญำเชำซอนนถำไมท ำเปนหนงสอ ทำนวำเปนโมฆะ” ซงกำรท ำสญญำเชำซอรถยนตนนจะตองท ำเปนหนงสอเสมอและคสญญำตองลงลำยมอชอทงสองฝำย มเชนนนสญญำเชำซอรถยนตยอมเปนโมฆะ

สญญำซอขำยเงนผอนรถยนต มไดมกฎหมำยบญญตไวโดยเฉพำะ กฎหมำยมไดมกำรบงคบใหท ำตำมแบบเพยงแตใหมหลกฐำนเปนหนงสออยำงหนงอยำงใดลงลำยมอชอฝำยทตองรบ

1 ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย มำตรำ 538 “เชำอสงหำรมทรพยนน ถำมไดมหลกฐำนเปนหนงสอ

อยำงหนงอยำงใดลงลำยมอชอฝำยทตองรบผดเปนส ำคญ ทำนวำจะฟองรองบงคบคดหำไดไม ถำเชำมก ำหนด กวำสำมปขนไปหรอก ำหนดตลอดอำยของผเชำหรอผใหเชำไซร หำกมไดท ำเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงำนเจำหนำท ทำนวำกำรเชำนนจะฟองรองใหบงคบคดไดแตเพยงสำมป.”

DPU

142

ผดเปนส ำคญ หรอไดมกำรวำงประจ ำไว หรอไดช ำระหนบำงสวนแลว จงจะฟองรองบงคบคด กนได2

3. กำรก ำหนดขอสญญำในกำรเ รยกผลประโยชนในล กษณะของดอกเบ ย หรอคำตอบแทนอน ๆ

สญญำลสซงรถยนต คดตนทนทงหมดรวมดอกเบยและคำควำมเสยง ซงกำรก ำหนดอตรำดอกเบยตำมสญญำลสซงสำมำรถคดไดเกนกวำรอยละ 15% อกทงยงสำมำรถก ำหนดคำเสยหำยเพมเตมจำกอตรำดอกเบยปกตไดเมอผเชำผดนด

สญญำเชำรถยนต จะมกำรคดตนทนบวกกบคำบ ำรงรกษำรถยนต สญญำเชำซอรถยนต จะมกำรคดตนทนทงหมดรวมเขำไปในคำเชำซอแตละงวด

ซงคำงวดทกงวดจะมอตรำทเทำกนและเมอมกำรผดนดผดสญญำผใหเชำซอสำมำรถเรยกเบยปรบไดอก

สญญำซอขำยเงนผอนรถยนต ผขำยจะไดรบช ำระเปนงวด ๆ รำคำขำยแบบเงนผอนเปนรำคำทรวมทงดอกเบย ก ำไรหรอควำมเสยงไวดวย ยอมท ำใหรำคำซอขำยเงนผอนสงกวำกำรซอขำยแบบธรรมดำทวไป

4. สทธในกำรบอกเลกสญญำของคสญญำแตละฝำย สญญำลสซงรถยนต สวนใหญจะเปนลสซงทำงกำรเงน (Financial Lease) ฝำยผเชำ

จะบอกเลกสญญำกอนครบก ำหนดกำรเชำเพยงฝำยเดยวไมได สวนฝำยผใหเชำจะใชสทธบอกเลกสญญำไดเมอผเชำผดนดผดสญญำ

สญญำเชำรถยนต ผใหเชำจะใชสทธบอกเลกสญญำเมอผเชำผดสญญำหรอไมท ำตำมทกฎหมำยก ำหนด สวนผ เชำจะใชสทธบอกเลกสญญำเมอผให เชำผดสญญำ เชน ผให เชำ ไมซอมแซมทรพยทเชำ ทรพยทเชำช ำรดบกพรองหรอทรพยทเชำไมเหมำะแกกำรใชประโยชน

สญญำเชำซอรถยนต ผใหเชำซอและผเชำซอจะตกลงเลกสญญำกนกอนก ำหนดกได เมอเลกสญญำกนแลวยอมสงผลใหสญญำเชำซอระงบลง และเมอสญญำระงบลงแลวคสญญำตองใหแตละฝำยกลบคนสสถำนะเดม ผเชำจะบอกเลกสญญำเชำซอรถยนตในเวลำหนงเวลำใดกได

2 ประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ 456 “…สญญำจะขำยหรอจะซอหรอค ำมนในกำรซอขำย

ทรพยสนตำมทระบไวในวรรคหนง ถำมไดมหลกฐำนเปนหนงสออยำงหนงอยำงใดลงลำยมอชอฝำยผตองรบผดเปนส ำคญหรอไดวำงประจ ำไว หรอไดช ำระหนบำงสวนแลว จะฟองรองใหบงคบคดหำไดไม.

บททบญญตทกลำวมำในวรรคกอนน ใหใชบงคบถงสญญำซอขำยสงหำรมทรพยซงตกลงกนเปนรำคำสองหมนบำทหรอกวำนนขนไปดวย.”

DPU

143

ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ 573 สวนฝำยผใหเชำซอนนจะใชสทธบอกเลกสญญำไดตอเมอผเชำซอผดนดหรอผดสญญำ

สญญำซอขำยเงนผอนรถยนต ถอวำเปนสญญำซอขำยอยำงหนงเมอผซอไมช ำระรำคำฝำยผขำยมสทธบอกเลกสญญำได

5. สทธในกำรบอกเลกสญญำเพรำะเหตผดนดช ำระหนตำมสญญำ สญญำลสซงรถยนต ไมมกฎหมำยทบญญตไวโดยเฉพำะ ฝำยผใหเชำจงใชสทธ

บอกเลกสญญำลสซงรถยนตไดแมผเชำจะผดนดช ำระเงนเพยงงวดเดยว สญญำเชำรถยนต เมอผเชำไมช ำระคำเชำรถยนตผใหเชำจะบอกเลกสญญำเสยกได

แตถำคำเชำนนจะพงสงเปนรำยเดอนหรอสงเปนระยะยำวกวำรำยเดอนขนไปผใหเชำตองบอกกลำวแกผเชำกอนวำใหช ำระคำเชำภำยในเวลำใด ซงพงก ำหนดอยำใหนอยกวำ 15 วน ซงเปนไปตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ 560

สญญำเชำซอรถยนต ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ 574 ฝำยผใหเชำจะใชสทธบอกเลกสญญำไดตอเมอผเชำผดนดไมใชเงนสองครำวตด ๆ กนหรอกระท ำผดสญญำในขอทเปนสวนส ำคญ แตปจจบนสญญำเชำซอรถยนตเปนสญญำทถกควบคมโดยคณะกรรมกำรควบคมสญญำ ตำมประกำศคณะกรรมกำรวำดวยสญญำ เรอง ใหธรกจเชำซอรถยนตและรถจกรยำนยนตเปนธรกจทควบคมสญญำ พ.ศ. 2555 ผใหเชำซอมสทธทจะบอกเลกสญญำเชำซอได ในกรณผเชำซอผดนดคำเชำซอรำยงวด 3 งวดตด ๆ กน และผใหเชำซอมหนงสอบอกกลำว ผเชำซอใหใชเงนรำยงวดทคำงช ำระนนภำยในเวลำอยำงนอย 30 วนนบแตวนทผเชำซอไดรบหนงสอและผเชำซอละเลยไมปฏบตตำมหนงสอบอกกลำวนน

สญญำซอขำยเงนผอนรถยนต กฎหมำยไทยมไดมกำรบญญตกำรซอขำยเงนผอน ไวโดยเฉพำะ สทธในกำรบอกเลกสญญำนนผขำยมกก ำหนดวำหำกผซอผดนดไมช ำระเงนแมเพยงงวดเดยว ผขำยกมสทธบอกเลกสญญำไดทนท

6. ผลภำยหลงกำรบอกเลกสญญำ สญญำลสซงรถยนต เมอมกำรบอกเลกสญญำฝำยผเชำตองสงคนรถยนตทเชำแกผให

เชำ อกทงตองจำยคำสนไหมทดแทนส ำหรบบรรดำควำมเสยหำยใด ๆ ซงเปนผลโดยตรงและ เปนผลตอเนองทงหมด รวมทงกำรขำดผลก ำไรดวย

สญญำเชำรถยนต เมอมกำรบอกเลกสญญำกนแลวผเชำจะตองคนรถยนตทเชำใหแกผใหเชำ

DPU

144

สญญำเชำซอรถยนต เมอมกำรบอกเลกสญญำกนแลวผเชำจะตองคนรถยนตทเชำซอ ใหแกผใหเชำโดยเสยคำใชจำยของตนเอง ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ 573 และคสญญำแตละฝำยจ ำตองใหคสญญำอกฝำยหนงกลบคนสฐำนะเดม

สญญำซอขำยเงนผอนรถยนต เมอมกำรใชสทธบอกเลกสญญำแลวผซอจะตองคนรถยนตแกผขำยโดยทเงนคำงวดทไดเคยช ำระไปแลวนนไมสำมำรถเรยกคนได และคสญญำ แตละฝำยจ ำตองใหอกฝำยหนงกลบคนสฐำนะเดม

จำกกำรศกษำเปรยบเทยบควำมแตกตำงในทำงกฎหมำยระหวำงสญญำลสซงรถยนต กบสญญำเชำรถยนต สญญำเชำซอรถยนตและสญญำซอขำยเงนผอนรถยนต ท ำใหทรำบวำสญญำลสซงรถยนตทผประกอบธรกจจดท ำขนมกมลกษณะโดยทวไปทคลำยคลงกบสญญำตำง ๆ ทกลำวมำขำงตน แตสญญำลสซงรถยนตกมหลก เกณฑบำงประกำรทแตกตำงออกไป อนเปนลกษณะเฉพำะของสญญำลสซงรถยนตเทำนน

และจำกกำรศกษำกฎหมำยทเกยวของกบกำรก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตและกฎหมำยทน ำมำปรบใชกบขอสญญำลสซงรถยนต ท ำใหผเขยนสำมำรถสรปปญหำทำงกฎหมำยในกำรก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตทเกดขนในปจจบนอนจะเปนประโยชนในกำรก ำหนดบทกฎหมำยทจะน ำมำบงคบใชกบลสซงรถยนตได ดงมรำยละเอยดตอไปน

5.1.1 ปญหำทำงกฎหมำยในกำรก ำกบดแลกำรจดตงบรษททจะประกอบธรกจลสซงรถยนต กำรประกอบธรกจลสซงรถยนตในปจจบนมทงสถำบนกำรเงนและทมใชสถำบน

กำรเงน คงมเพยงเฉพำะสถำบนกำรเงนเทำนนทมกำรก ำกบดแลกำรจดตงบรษททจะประกอบธรกจลสซงจำกหนวยงำนทเกยวของ โดยมกำรก ำหนดหลกเกณฑไววำหำกสถำบนกำรเงนใดประสงค ทจะประกอบธรกจลสซงรถยนตจะตองมคณสมบตและปฏบตตำมขอก ำหนดทไดมกำรประกำศใชบงคบดวย จะเหนไดวำผประกอบธรกจลสซงทเปนสถำบนกำรเงน ไมใชทกสถำบนกำรเงนทจะสำมำรถประกอบธรกจลสซงได แตกำรจะประกอบธรกจลสซงของสถำบนกำรเงนนจะตองมคณสมบตตำมทกฎหมำยก ำหนด อกทงจะตองสำมำรถปฏบตตำมหลกเกณฑตำง ๆ ทก ำหนดไวไดดวย สวนผประกอบธรกจลสซงรถยนตทมใชสถำบนกำรเงนไมมมำตรกำรทำงกฎหมำยใด ๆ เขำมำก ำกบดแลกำรจดตงธรกจลสซงรถยนตขององคกรธรกจลสซ งน เปนกำรเฉพำะ หำกมกำร จดทะเบยนเปนนตบคคลตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยตอกระทรวงพำณชย แลว ยอมสำมำรถประกอบธรกจลสซงไดทนท ซงกำรทเปนผประกอบธรกจลสซงเหมอนกนแตแตกตำงกนตรงทองคกรหนงเปนสถำบนกำรเงนและอกองคกรหนงมใชสถำบนกำรเงน องคกรทเปนสถำบนกำรเงนมกำรก ำกบดแลกำรจดตงธรกจลสซงทเขมงวดกวำองคกรทมใชสถำบนกำรเงน ยอมสงผลใหเกดควำมเหลอมล ำในกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตระหวำงสององคกรขน

DPU

145

อกทงอำจสงผลใหองคกรธรกจลสซงรถยนตทมกำรก ำกบดแลทเขมงวดมำกกวำหนมำประกอบธรกจลสซงรถยนตโดยกำรจดตงบรษทในเครอหรอบรษทลกขนมำประกอบธรกจลสซงรถยนตแทน เพอเปนกำรหลกเลยงขอบงคบทเขมงวดเกนไปนนเอง ซงหำกน ำกำรประกอบธรกจลสซง ของประเทศไทยมำเปรยบเทยบกบประเทศองกฤษ ทไมมบทบญญตกฎหมำยเกยวกบลสซงไวโดยเฉพำะ กำรจดตงองคกรทประกอบธรกจลสซงของประเทศองกฤษกมไดเปนไปโดยเสร เชนประเทศไทย แมวำประเทศองกฤษมกำรน ำกฎหมำยทใกลเคยงมำปรบใช แตองคกรธรกจ ทจะประกอบธรกจลสซงจะตองไดรบอนญำตจำกผอ ำนวยกำรองคกำรคำทเปนธรรมเสยกอน จงจะประกอบธรกจลสซงได ซงแมวำประเทศไทยจะมกำรน ำกฎหมำยทใกลเคยงมำปรบใชกบ กำรประกอบธรกจลสซงขององคกรธรกจทมใชสถำบนกำรเงน เชนเดยวกบประเทศองกฤษ แตกฎหมำยทใกลเคยงอยำงยงของประเทศไทยกไมมกำรก ำหนดใหกำรจดตงองคกรธรกจลสซงตองมกำรขออนญำตประกอบกำรแตอยำงใด และหำกน ำกำรประกอบธรกจลสซงของประเทศไทยมำเปรยบเทยบกบสำธำรณรฐฝรงเศส ยอมเหนควำมแตกตำงอยำงชดเจน เพรำะสำธำรณรฐฝรงเศสมกำรบญญตกฎหมำยลสซงไวโดยเฉพำะ กำรประกอบธรกจลสซงจงตองมกำรขออนญำตจำกเจำหนำทของทำงกำรเสยกอน

ดงนนหำกประเทศไทยมกำรสรำงมำตรกำรทำงกฎหมำยเพอมำบงคบใชกบกำรจดตงบรษททจะประกอบธรกจลสซงรถยนตทกองคกรใหเปนมำตรฐำนเดยวกนเชนเดยวกบสำธำรณรฐฝรงเศส ยอมจะสงผลใหองคกรธรกจลสซงมควำมมนใจในกำรประกอบธรกจลสซงและกอใหเกดกำรกำรขยำยตวทำงธรกจเพมขน อกทงยอมเปนกำรสรำงกำรแขงขนทำงกำรคำ ทเปนธรรมดวย

5.1.2 ปญหำทำงกฎหมำยในกำรปรบบงคบใชกฎหมำยกบขอตกลงในสญญำลสซงและสภำพบงคบของขอสญญำลสซงรถยนต

กำรก ำหนดขอตกลงในสญญำลสซงและสภำพบงคบของขอสญญำลสซงรถยนตของแตละองคกรธรกจลสซงรถยนตยอมมกำรจดท ำสญญำโดยมกำรก ำหนดขอสญญำแตกตำงกน ซงจำกกำรศกษำกฎหมำยตำง ๆ ทเกยวกบสญญำลสซง ท ำใหทรำบวำในกรณทผประกอบธรกจลสซงเปนสถำบนกำรเงนจะมกำรก ำหนดรำยละเอยดและขอตกลงในสญญำลสซงรถยนตไว ใหผประกอบธรกจจดท ำเปนมำตรฐำนส ำหรบแตละองคกรธรกจลสซง แตในกรณทผประกอบธรกจลสซงมใชสถำบนกำรเงน คสญญำจะจดท ำสญญำลสซงเชนใดกไดซงเปนไปตำมหลกเสรภำพในกำรท ำสญญำ แตในทำงปฏบตผประกอบธรกจลสซงมกจดท ำสญญำฝำยเดยวโดยจดท ำสญญำในลกษณะทกอประโยชนสงสดแกตน และกำรทไมมกฎหมำยมำก ำกบดแลธรกจลสซงโดยเฉพำะ กำรจดท ำสญญำลสซงรถยนตจงตองน ำหลกกฎหมำยลกษณะเชำซอทถอวำเปนบทกฎหมำยทใกลเคยงอยำงยงกบลสซงมำปรบบงคบใช แตกฎหมำยเชำซอกไมสำมำรถน ำมำปรบ

DPU

146

บงคบใชกบกำรท ำสญญำลสซงไดอยำงสมบรณ เนองจำกกฎหมำยลกษณะเชำซอมไดมกำรก ำหนดวำขอสญญำจะตองมกำรก ำหนดรำยละเอยดและขอตกลงของสญญำเปนเชนใด อกทงกำรประกอบธรกจเชำซอรถยนตถอวำเปนกจกำรทจะตองมกำรควบคมสญญำ ดงนนส ำนกงำนคณะกรรมกำรคมครองผบรโภคจงก ำหนดใหกำรประกอบธรกจใหเชำซอรถยนตเปนธรกจทตองมกำรควบคมสญญำ โดยมคณะกรรมกำรวำดวยสญญำตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 เขำมำก ำกบดแลสญญำเชำซอรถยนตใหมหลกเกณฑและรปแบบตำมทกฎหมำยก ำหนดไว โดยมกำรออกประกำศมำใชบงคบส ำหรบกรณ เชำซอรถยนตคอ ประกำศคณะกรรมกำรวำดวยสญญำ เรอง ใหธรกจเชำซอรถยนตและรถจกรยำนยนตเปนธรกจทควบคมสญญำ พ.ศ. 2555 แตกำรจะน ำประกำศฉบบนมำใชบงคบกบกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตกไมสำมำรถกระท ำไดเนองจำกธรกจทควบคมสญญำตำมประกำศฉบบนมไดรวมถงธรกจลสซงรถยนตดวยและหำกจะน ำพระรำชบญญตวำดวยขอสญญำทไมเปนธรรม พ.ศ. 2540 มำบงคบใชกบสญญำลสซงรถยนตกไมสำมำรถบงคบใชไดอยำงเตมท เพรำะพระรำชบญญตฉบบนมไดใชบงคบเปนกำรทวไปทกกรณและกำรจะน ำพระรำชบญญตฉบบนมำบงคบใชไดกตอเมอมคดขนสศำลแลวเทำนน เมอไมมกฎหมำยทจะน ำมำปรบบงคบใชกบขอตกลงในสญญำลสซงและสภำพบงคบของขอสญญำลสซงรถยนต สงผลใหคสญญำมกำรจดท ำสญญำลสซงไดโดยเสรโดยจะจดท ำสญญำใหมเนอควำมเชนใดกไดเทำทไมขดหรอแยงตอกฎหมำย หรอขดตอควำมสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชำชน ซงหำกประเทศไทยมกฎหมำยทเขำมำก ำกบดแลและควบคมกำรจดท ำสญญำลสซง เปนกำรเฉพำะดงเชนสำธำรณรฐฝรงเศส ยอมจะท ำใหมกำรก ำหนดรำยละเอยดของขอสญญำลสซงใหมลกษณะ ทเหมำะสมกอใหเกดควำมเปนธรรมแกคสญญำได

5.1.3 ปญหำทำงกฎหมำยในกำรก ำหนดอตรำดอกเบยและคำตอบแทนอน ๆ ในสญญำลสซงรถยนต

ผประกอบธรกจลสซงรถยนตทงท เปนสถำบนกำรเงนและทมใชสถำบนกำรเงน ประกอบธรกจลสซงขนมำดวยมงหวงในผลประโยชนตอบแทนทตนจะไดรบ กำรจดท ำสญญำลสซงยอมมกำรก ำหนดคำตอบแทนทผประกอบกำรจะไดรบ นนคอดอกเบยและคำตอบแทนอน ๆ ในกรณทผประกอบธรกจลสซงเปนสถำบนกำรเงน แมวำจะมประกำศของธนำคำรแหงประเทศไทย ก ำหนดอตรำดอกเบยและคำตอบแทนอน ๆ ทสถำบนกำรเงนสำมำรถเรยกเกบจำกผเชำไดสงถงรอยละ 28 ตอป โดยสถำบนกำรเงนจะมกำรคดดอกเบยในกรณลสซงแบบลดตนลดดอก(Effective Rate) ตำมประกำศธนำคำรแหงประเทศไทยท สนส. 83/2551 เรองหลกเกณฑกำรปฏบตในเรองดอกเบย คำบรกำรตำง ๆ และเบยปรบทสถำบนกำรเงนอำจเรยกไดในกำรประกอบธรกจสนเชอสวนบคคลภำยใตกำรก ำกบกตำม แตตำมประกำศธนำคำรแหงประเทศไทยฉบบนใชบงคบ

DPU

147

กบสนเชอทเกดจำกกำรใหเชำซอและกำรใหเชำแบบลสซงในสนคำทผประกอบธรกจมไดจ ำหนำย เปนทำงกำรคำปกตเทำนน ซงไมรวมถงกำรใหเชำซอและใหเชำแบบลสซงประเภทรถยนตและรถจกรยำนยนตดวย ดงนนจงไมสำมำรถน ำประกำศฉบบนมำบงคบใชกบกำรใหเชำแบบลสซงรถยนตได แตจำกกำรศกษำ เมอกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนกำรใหสนเชอประเภทหนง กำรก ำหนดอตรำดอกเบยของลสซงรถยนตจงเปนไปตำมประกำศธนำคำรแหงประเทศไทย ท สนส.80/2551 เรอง หลกเกณฑกำรปฏบตในเรองดอกเบย สวนลด คำบรกำรตำง ๆ และเบยปรบส ำหรบธนำคำรพำณชย ซงตำมประกำศฉบบนใหมกำรก ำหนดอตรำดอกเบยในกรณสนเชอแบบลสซงตำมอตรำดอกเบยอำงอง ซงอตรำดอกเบยอำงองของแตละธนำคำรจะไมเทำกน โดยมไดมกำรก ำหนดเพดำนขนสงสดทสำมำรถเรยกดอกเบยไว สงผลใหผประกอบธรกจลสซงทเปนธนำคำรสำมำรถก ำหนดอตรำดอกเบยเชนใดกได ซงแมวำจะมกำรก ำหนดอตรำดอกเบยเกนกวำรอยละ 15 กยอมท ำได และหำกน ำมำพจำรณำประกอบกบประกำศธนำคำรแหงประเทศไทย ท สนส.01/2551 เรอง กำรอนญำตใหธนำคำรพำณชยประกอบธรกจใหเชำซอและใหเชำแบบลสซง แลวจะพบวำกำรใหเชำทรพยสนแบบลสซงของผประกอบกำรจะคดดอกเบยแบบคงทตอป (Flat Interest Rate) ห รอจะค ดดอก เบ ยแบบลดตนลดดอก (Effective Interest Rate) ก ได ซงกำรจะคดดอกเบยแบบใดนมใชบทบงคบแตถอเปนทำงเลอกใหกบผประกอบธรก จลสซง และในทำงปฏบต ผประกอบธรกจลสซงทงทเปนสถำบนกำรเงนและทมใชสถำบนกำรเงนมกมกำรคดดอกเบยแบบคงทตอป เนองจำกวำกำรคดดอกเบยแบบนท ำใหผประกอบธรกจไดผลประโยชนตอบแทนทสงกวำกำรคดดอกเบยแบบลดตนลดดอก สงผลใหผเชำตองเสยดอกเบยในอตรำทสง ซงผเขยนเหนวำกำรทใหทำงเลอกผประกอบธรกจลสซงสำมำรถเลอกแบบของดอกเบยในกำรน ำมำค ำนวณดอกเบยลสซงเอง ยอมกอใหเกดปญหำไดเพรำะผประกอบธรกจลสซงยอมจะเลอกกำรคดดอกเบยแบบคงทซงจะท ำใหตนไดดอกเบยสงทสด ซงหำกมกำรปรบแกกำรคดดอกเบยลสซงโดยไมใหเปนทำงเลอกแตถอเปนบทบงคบ ยอมจะท ำใหผประกอบธรกจลสซงทกองคกร มกำรคดดอกเบยเปนมำตรฐำนเดยวกน

และกำรทไมมกฎหมำยทมำก ำหนดอตรำดอกเบยและคำตอบแทนอน ๆ ในสญญำลสซงรถยนตไว ในกรณของกำรก ำหนดอตรำดอกเบยในสญญำลสซงรถยนตของผประกอบธรกจลสซงยอมสำมำรถก ำหนดไดเกนกวำรอยละ 15 ตอป โดยกำรก ำหนดอตรำดอกเบยลสซงน ผประกอบธรกจจะคดดอกเบยตำมอตรำดอกเบยอำงองของธนำคำรพำณชยทใช เรยกเกบ ดอกเบยเงนใหสนเชอจำกลกคำ ซงอตรำดอกเบยอำงองของแตละธนำคำรจะไมเทำกน โดยอตรำดอกเบยอำงองนจะมอตรำดอกเบยทไมเกนรอยละ 15 ตอป แตถำหำกผเชำมกำรผดนดผดสญญำเมอใดยอมมกำรคดคำตอบแทนเกนกวำรอยละ 15 ได ซงสวนทเรยกเกบเกนกวำรอยละ 15 นถอวำ

DPU

148

เปนคำตอบแทนอน ๆ ทมใชดอกเบย ซงกำรก ำหนดใหมกำรคดดอกเบยและคำตอบแทนอน ๆ ของผประกอบธรกจลสซงในประเทศไทยนคลำยกบอนสญญำวำดวยลสซงทำงกำรเงนระหวำงประเทศ ค.ศ. 1988 ทมกำรก ำหนดใหผใหเชำสำมำรถใหผ เชำช ำระดอกเบยและคำเสยหำย เมอผเชำผดนดผดสญญำได

ซงกำรคดคำตอบแทนลสซงทสงเกนกวำรอยละ 15 ตอปน ยอมไมเปนกำรตองหำม ตำมพระรำชบญญตหำมเรยกดอกเบยเกนอตรำ พ.ศ. 2475 เนองจำกพระรำชบญญตฉบบนใชบงคบเฉพำะหนอนเกดจำกกำรกยมเงนเทำนน ซงตำมสญญำลสซงนนเปนสญญำสนเชอประเภทหนง ทแมจะเกยวดวยหนเงน แตไมใชกำรกยมเงน ยอมไมตกอยภำยใตบงคบของพระรำชบญญตน ผใหเชำกไมมควำมผดฐำนเรยกดอกเบยเกนอตรำ ซงกำรทไมมกฎหมำยก ำหนดอตรำดอกเบย และคำตอบแทนอน ๆ ในสญญำลสซงรถยนตไว ยอมท ำใหผใหเชำไดรบประโยชนในสญญำลสซงรถยนตจำกผเชำในอตรำทสง

5.1.4 ปญหำทำงกฎหมำยในกำรใชสทธบอกเลกสญญำลสซงและผลบงคบตำมกฎหมำย กำรประกอบธรกจลสซงในประเทศไทยมทงผประกอบธรกจลสซงทเปนสถำบน

กำรเงนและทมใชสถำบนกำรเงน แมวำกำรประกอบธรกจลสซงของสถำบนกำรเงนจะมกฎหมำย ท เข ำมำก ำกบดแลท ง เ รองของกำรจดต งองคกรและเ รอง กำรก ำหนดขอสญญำลสซ ง กตำมแตขอตกลงในสญญำลสซงของผประกอบธรกจทเปนสถำบนกำรเงนกมกำรก ำหนดไวเพยงรำยละเอยดของสญญำทควรมเทำนน แตมไดมกำรก ำหนดเนอหำของขอสญญำแตประกำรใด

และจำกกำรศกษำขอสญญำลสซงท ำใหพบปญหำวำ ขอก ำหนดของสญญำลสซง ของแตละองคกรทงผประกอบธรกจลสซงทเปนสถำบนกำรเงนและทมใชสถำบนกำรเงนจะมกำรก ำหนดไวในลกษณะทผประกอบธรกจลสซงไดประโยชนมำกเกนควร ซงขอก ำหนดหนงทเปนสำระส ำคญของสญญำลสซงกคอ สทธในกำรบอกเลกสญญำ ซงทำงฝำยผเชำไมสำมำรถบอกเลกสญญำกอนก ำหนดแตเพยงผเดยว แตทำงฝำยผใหเชำสำมำรถใชสทธบอกเลกสญญำกรณทผเชำ ผดนดผดสญญำไมช ำระคำเชำได โดยก ำหนดวำหำกผเชำผดนดไมช ำระคำงวดเพยงงวดหนงงวดใด ฝำยผใหเชำกสำมำรถใชสทธบอกเลกสญญำได ซงกำรก ำหนดเชนนยอมกอใหเกดควำมไมเปนธรรมแกทำงฝำยผเชำ ซงหำกคสญญำจะน ำบทกฎหมำยทใกลเคยงอยำงยงตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย โดยกำรน ำหลกสทธกำรบอกเลกสญญำเชำซอตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ 574 ประกอบกบประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำตรำ 4 มำปรบใชกยอมสำมำรถท ำได โดยหำกน ำมำปรบใช สทธในกำรบอกเลกสญญำลสซงของผใหเชำซอจะใชสทธบอกเลกสญญำ ตอเมอผเชำผดนดไมใชเงนสองครำวตด ๆ กนกอน แตวำบทกฎหมำยนมใชกฎหมำยอนเกยวกบควำมสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชำชน คสญญำยอมตกลง

DPU

149

ใหแตกตำงจำกบทบญญตนได ซงในกรณลสซงคสญญำมกตกลงแตกตำงจำกบทบญญตนโดยสนเชง ซงแสดงใหเหนวำกำรใชสทธบอกเลกสญญำลสซงรถยนตของคสญญำจะก ำหนดไวเชนไรกได ตรำบทไมขดหรอแยงตอกฎหมำยหรอขดตอศลธรรมอนดของประชำชน ซงเปนไปตำมหลกเสรภำพของคสญญำทจะตกลงกน และกำรจะน ำประกำศคณะกรรมกำรวำดวยสญญำ เรองใหธรกจใหเชำซอรถยนตและรถจกรยำนยนตเปนธรกจทควบคมสญญำ พ.ศ. 2555 ทมกำรก ำหนดกำรบอกเลกสญญำเชำซอรถยนตของผใหเชำซอไววำจะตองมกำรผดนดไมช ำระคำงวดสำมงวดตดตอกนผใหเชำซอจงจะใชสทธบอกเลกสญญำได มำบงคบใชกบกำรใชสทธบอกเลกสญญำลสซงรถยนต กไมได เนองจำกประกำศฉบบนมไดก ำหนดใหใชบงคบกบสญญำลสซงดวย ซงหำกมกฎหมำยทมำควบคมกำรจดท ำสญญำลสซงโดยเฉพำะยอมสำมำรถก ำหนดหลกเกณฑ รำยละเอยดของสญญำใหเปนธรรมตอคสญญำ รวมถงกำรก ำหนดสทธบอกเลกสญญำของฝำยผใหเชำ โดยมใหผใหเชำสำมำรถใชสทธบอกเลกสญญำกรณทผเชำผดนดช ำระเพยงงวดเดยวได อกทงหำกน ำกฎหมำยลสซง ของสำธำรณรฐฝรงเศสและอนสญญำวำดวยลสซงทำงกำรเงนระหวำงประเทศ ค.ศ. 1988 มำปรบบงคบใชกบลสซงรถยนตในประเทศไทยจะเปนประโยชนในกำรก ำหนดดอกเบยและคำเสยหำย เมอผเชำมกำรผดนดผดสญญำ โดยก ำหนดใหผใหเชำสำมำรถเรยกใหช ำระคำเชำ ทคำงช ำระ พรอมดวยดอกเบยและคำเสยหำยอนและในกรณทผ เชำผดนดผดสญญำใน ขอสำระส ำคญ ผใหเชำอำจเรยกรองใหผ เชำช ำระคำเชำท เหลออยตำมขอสญญำเรงรดหน (An accelerate payment clause)ได

5.1.5 ปญหำในกำรก ำหนดหนวยงำนหรอองคกรทเขำมำก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซงรถยนต

ปจจบนประเทศไทยมกำรก ำหนดหนวยงำนหรอองคกรท เข ำมำก ำกบดแล กำรประกอบธรกจลสซงรถยนตเฉพำะองคกรธรกจลสซงทเปนสถำบนกำรเงนเทำนนในกรณของธนำคำรพำณชยหนวยงำนทเขำมำก ำกบดแล คอ ธนำคำรแหงประเทศไทย หนวยงำนทเขำมำก ำกบดแลบรษทเงนทน คอ กระทรวงกำรคลง และหนวยงำนทเขำมำก ำกบดแลบรษทประกนชวต คอ ส ำนกงำนคณะกรรมกำรก ำกบและสงเสรมกำรประกอบธรกจประกนภย (คปภ) ซงทงสำมองคกรของสถำบนกำรเงนทประกอบธรกจลสซงรถยนตน หนวยงำนทเกยวของทเขำมำก ำกบดแลจะท ำหนำทก ำกบดแลทงกำรจดตงกำรประกอบธรกจลสซงและก ำกบดแลกำรก ำหนดขอสญญำลสซง เพอใหกำรประกอบธรกจลสซงของแตละองคกรมมำตรฐำนเดยวกน สวนกำรประกอบธรกจลสซงทมใชสถำบนกำรเงนทมกำรจดตงเปน นตบคคลตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย ตอกระทรวงพำณชยเชนเดยวกบกำรจดตงบรษททวไป กำรประกอบธรกจลสซงรถยนตขององคกรธรกจนยงไมมกำรก ำหนดใหหนวยงำนหรอองคกรใด ๆ เขำมำท ำหนำทก ำกบดแลธรกจลสซง

DPU

150

ใหด ำเนนกำรเปนบรรทดฐำนเดยวกน ทงในเรองของกำรจดตงองคกรธรกจหรอกำรก ำหนดขอตกลงในสญญำลสซง ซงหำกมกำรบญญตกฎหมำยเกยวกบธรกจลสซงขนมำบงคบใชเปนกำรเฉพำะเชนเดยวกบสำธำรณรฐฝรงเศส ทจะมเจำหนำทของทำงกำรเขำมำก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซง ยอมจะมกำรก ำหนดใหหนวยงำนหรอองคกรทเกยวของเขำมำก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตใหมกำรด ำเนนกำรจดตงและ กำรด ำเนนกำรจดท ำสญญำใหเปนมำตรฐำนเด ยวกน อกท งหำกม มำตรกำรทำงกฎหมำยก ำหนดใหคณะกรรมกำรว ำด วยสญญำ ตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 เขำมำก ำกบดแลสญญำลสซงโดยใหกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตเปนธรกจทควบคมสญญำเชนเดยวกบกำรประกอบธรกจใหเชำซอรถยนต ยอมจะเปนประโยชนตอผเชำทจะไมถกผใหเชำเอำรดเอำเปรยบจำกกำรก ำหนดขอสญญำและใชสทธบอกเลกสญญำลสซง โดยไมเปนธรรม

5.2 ขอเสนอแนะ

จำกกำรศกษำกฎหมำยตำง ๆ ทเกยวของกบกำรก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซงรถยนตและกฎหมำยทน ำมำปรบใชกบขอสญญำลสซงรถยนต ท ำใหทรำบวำปจจบนยงไมมกฎหมำย ทน ำมำบงคบใชกบลสซงรถยนตโดยเฉพำะ ท ำใหตองน ำหลกกฎหมำยทใกลเคยงอยำงยง ตำมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชยมำปรบบงคบใช จงท ำใหเกดปญหำในกำรปรบบงคบใชกฎหมำยทวไปกบลสซงรถยนตอยหลำยประกำร ผเขยนจงขอเสนอแนะมำตรกำรทำงกฎหมำย ในกำรก ำกบดแลกำรประกอบธรกจลสซงรถยนต ดงน 5.2.1 กำรก ำหนดมำตรกำรทำงกฎหมำยในกำรก ำกบดแลกำรจดตงบรษท ทจะประกอบธรกจลสซงรถยนตและกำรก ำหนดหนวยงำนทเขำมำก ำกบดแลธรกจลสซงรถยนต

เหนควรมกำรเรงรดตรำกฎหมำยทปจจบนยงคงเปนเพยงรำงกฎหมำยเทำนน คอ รำงพระรำชบญญตกำรประกอบธรกจลสซง พ.ศ. .... และรำงพระรำชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... (เรอง เพมเตมใหสญญำลสซงเปนเอกเทศสญญำประเภทหนงในประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย บรรพ 3) ออกมำใชบงคบซงรำงกฎหมำย ทงสองฉบบนไดมกำรตรำขนเพอก ำหนดมำตรกำรทำงกฎหมำยในกำรก ำกบดแลกำรจดตงองคกร ทจะประกอบธรกจลสซง กำรก ำหนดหนวยงำนทจะเขำมำก ำกบดแลธรกจลสซงและก ำหนดมำตรกำรทำงกฎหมำยเกยวกบสญญำลสซงไวโดยเฉพำะ โดยมรำยละเอยดดงน

1. รำงพระรำชบญญตกำรประกอบธรกจลสซง พ.ศ. .... จะชวยในกำรก ำกบดแล กำรจดตงองคกรทจะประกอบธรกจลสซง รวมทงกำรก ำหนดใหมหนวยงำนทรบผดชอบดแล กำรประกอบธรกจลสซงรถยนต โดยมกำรก ำหนดใหกำรประกอบธรกจลสซงจะตองมกำร

DPU

151

ขออนญำตประกอบกำรเชนเดยวกบสำธำรณรฐฝรงเศสทกำรประกอบธรก จลสซงตองมกำรขออนญำตตอเจำหนำทของทำงกำรเสยกอน อกทงมกำรก ำหนดผทสำมำรถประกอบธรกจลสซง คณสมบตของผทจะประกอบธรกจลสซง และกำรเพกถอนหรอยกเลกทะเบยนธรกจลสซงดวย ซงหำกรำงพระรำชบญญตฉบบนมผลบงคบใชกจะมหนวยงำนท เขำมำก ำกบดแลธรกจลสซง เปนกำรเฉพำะนนกคอกระทรวงกำรคลงโดยมนำยทะเบยนเปนผมอ ำนำจ

2. รำงพระรำชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... (เรอง เพมเตมใหสญญำลสซงเปนเอกเทศสญญำประเภทหนงในประมวลกฎหมำยแพง และพำณชย บรรพ 3) จะชวยในกำรก ำหนดขอตกลงในสญญำลสซงและสภำพบงคบของขอสญญำลสซงรถยนตของทกองคกรทประกอบธรกจลสซงใหมสำระส ำคญและเปนมำตรฐำนเดยวกน 5.2.2 ควรมกำรก ำหนดมำตรกำรทำงกฎหมำยในกำรปรบบงคบใชกฎหมำยกบขอตกลงเกยวกบกำรเรยกผลประโยชนตอบแทนในรปของอตรำดอกเบยและคำตอบแทนอน ๆ ในสญญำลสซงรถยนต

ในเรองของกำรก ำหนดอตรำดอกเบยและคำตอบแทนอน ๆ ในกรณของกำรก ำหนดอตรำดอกเบย ผเขยนเหนวำควรมกฎหมำยทก ำหนดอตรำดอกเบยลสซงไวไมเกนรอยละ15 ตอปโดยใชอตรำดอกเบยอำงองของธนำคำรทเปนอตรำดอกเบยเงนใหสนเชอ โดยอำงองตำมประกำศธนำคำรแหงประเทศไทย ท สนส.83/2551 เรองหลกเกณฑกำรปฏบตในเรองดอกเบย คำบรกำรตำง ๆ และเบยปรบทสถำบนกำรเงนอำจเรยกไดในกำรประกอบธรกจสนเชอสวนบคคลภำยใตกำรก ำกบ โดยควรมกำรแกไขใหลสซงรถยนตอยภำยใตกำรก ำกบของประกำศฉบบนดวย เพอทจะไดมเกณฑอตรำเพดำนขนสงในกำรก ำหนดกำรเรยกดอกเบยและคำตอบแทนอน ๆ ในสนเชอประเภทลสซงรถยนตเพอใหเปนบรรทดฐำนเดยวกน และควรมกำรแกไขพระรำชบญญตหำมเรยกดอกเบยเกนอตรำ พ.ศ. 2479 เนองจำกพระรำชบญญตฉบบนมกำรบงคบใชมำอยำงยำวนำนโดยทไมเคยมกำรแกไขเพอใหสอดคลองกบภำวะกำรณในปจจบน โดยควรแกไขใหพระรำชบญญตนสำมำรถน ำมำใชบงคบกบลสซงดวย เพอทจะไดมกำรก ำหนดอตรำดอกเบยไดไมเกนรอยละ 15 ตอป อกทงเพอเปนกำรปองปรำมมใหผใหเชำเรยกดอกเบยลสซงทสงเกนควรอนจะสงผลกระทบตอผเชำ ซงเมอมกฎหมำยทเขำมำควบคมกำรคดดอกเบยลสซงแลว และภำยหลงมกำรคดดอกเบยสงเกนกวำทกฎหมำยก ำหนดกใหน ำพระรำชบญญตหำมเรยกดอกเบยเกนอตรำ พ.ศ. 2475 มำบงคบใช สวนกำรคดคำตอบแทนอน ๆ นอกจำกดอกเบยถอเปนเบยปรบ หำกผใหเชำเรยกสงเกนสวนกน ำหลกกฎหมำยเรองเบยปรบมำบงคบใชโดยใหศำลลดเบยปรบลงเพอใหเกดควำมเปนธรรม กบคสญญำ และแมวำอตรำดอกเบยจะอยในอตรำทสำมำรถเรยกไดตำมทกฎหมำยก ำหนดแลว แตในเรองกำรก ำหนดแบบของกำรคดดอกเบย เมอลสซงรถยนตเปนกำรใหสนเชอประเภทหนง

DPU

152

เชนเดยวกบกำรใหสนเชอประเภทอน ๆ จงควรมกำรก ำหนดแบบวธในกำรคดดอกเบยลสซง ใหเปนแบบลดตนลดดอกไมใชกำรคดดอกเบยแบบคงท ซงควรก ำหนดใหเปนบทบงคบมใชใหเปนทำงเลอก เพรำะกำรคดดอกเบยแบบคงทท ำใหมจ ำนวนดอกเบยทฝำยผประกอบกำรจะไดรบจำกผบรโภคในจ ำนวนเงนทสงกวำอตรำดอกเบยแบบลดตนลดดอก ดงทผเขยนไดวเครำะหไวแลวในบทท 4 5.2.3 ควรมกำรก ำหนดมำตรกำรทำงกฎหมำยเกยวกบกำรใชสทธบอกเลกสญญำลสซงรถยนตและผลบงคบตำมกฎหมำย

เหนควรใหมกำรผลกดนรำงพระรำชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย (ฉบบท ...) พ.ศ. .... (เรอง เพมเตมใหสญญำลสซงเปนเอกเทศสญญำประเภทหนง ในประมวลกฎหมำยแพงและพำณชย บรรพ 3) บงคบใช เปนกฎหมำยตอไปเนองจำก รำงพระรำชบญญตฉบบนไดมกำรบญญตหลกกำรทเกยวกบสญญำลสซงไวเปนกำรเฉพำะ และมกำรก ำหนดกำรใชสทธบอกเลกสญญำลสซงไว ซงจะสงผลใหไมตองมกำรน ำหลกกฎหมำย ทใกลเคยงอยำงยงมำปรบบงคบใชกบสญญำลสซงรถยนต อกทงเพอเปนกำรปองกนมใหผใหเชำแบบลสซงใชสทธบอกเลกสญญำทไมเปนธรรมตอผเชำ

และเหนควรเสนอใหคณะกรรมกำรวำดวยสญญำตำมพระรำชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 เขำมำควบคมกำรท ำสญญำลสซงรถยนต โดยมกำรออกประกำศคณะกรรมกำร วำดวยสญญำใหธรกจลสซงรถยนตเปนธรกจทควบคมสญญำ เหมอนกบกำรควบคมธรกจเชำซอรถยนต ซงหำกมกำรควบคมโดยคณะกรรมกำรควบคมสญญำจะท ำใหมกำรวำงหลกเกณฑ เงอนไขขอสญญำในสวนสำระส ำคญ กำรจ ำกดกำรใชสทธบอกเลกสญญำของผใหเชำไมใหใชสทธในทำงทจะท ำใหผเชำเสยเปรยบโดยจะใชสทธบอกเลกสญญำลสซงไดตอเมอผเชำผดนดไมช ำระคำงวดตดตอกนสำมงวดเทำนน เพอเปนกำรปองกนไมใหผประกอบธรกจลสซงจดท ำขอสญญำเปนอยำงอนอนเปนกำรเอำเปรยบผบรโภคเกนควร

DPU

บรรณานกรม

DPU

154

บรรณานกรม ภาษาไทย กรมพฒนาธรกจการคา. (2556). การอนญาตการประกอบธรกจของคนตางดาว. สบคนเมอ

8 กมภาพนธ 2557, จาก http://www.dbd.go.th/download/document_file/Statisic/H26_201312. pdf

______ . (ม.ป.ป.). การจดทะเบยนจดตงบรษท. สบคนเมอ 31 พฤษภาคม 2557, จาก http://www.dbd.go.th/download/downloads/03_boj/intro_step_bj_establish_1.pdf

เกรก วณชกล. (2531,กนยายน). “ปกณกะกฎหมายนานาประเทศ อนสญญาวาดวยลสซงทางการเงนระหวางประเทศ. ” บทบณฑตย, 44 .

จนตร สนศภฤกษ. (2552). ค าอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวย หนสวนและบรษท. กรงเทพฯ: วญญชน.

โชตชย สวรรณาภรณ, นวพร สทธาชพ, ธรรมฤทธ คณหรญ และมนญ พทธวงศ. (2548, 27 พฤษภาคม). แนวทางการพฒนาและก ากบดแลธรกจสถาบนการเงนทมใชธนาคาร(Non-bank Financial Institutions, NBFIs). กรงเทพฯ: ส านกนโยบายระบบการเงน ส านกเศรษฐกจการคลง.

ธนะชย ผดงธต. (2544). ดอกเบย เบยปรบ. กรงเทพฯ: นตรฐ. ธนาคารแหงประเทศไทย (ธปท.). (2556). รอบรเรองดอกเบย. สบคนเมอ 8 มนาคม 2557, จาก

http://www.bot.or.th/Thai/FinancialLiteracy/interest/Pages/interest9. aspx ______ . (ม.ป.ป.). เงนตน ดอกเบย คดงายนดเดยว. สบคนเมอ 2 กมภาพนธ 2557, จาก

http://www.bot.or.th/Thai/FinancialLiteracy/credit/Pages/credit1. aspx ______ . (ม.ป.ป.). เงนตน ดอกเบย คดงายนดเดยว. สบคนเมอ 14 มถนายน 2557, จาก

http://www.bot.or.th/Thai/FinancialLiteracy/interest/Pages/interest2. aspx ______ (ม.ป.ป.). เงนตน ดอกเบย คดงายนดเดยว. สบคนเมอ 14 มถนายน 2557 , จาก

http://www.bot.or.th/thai/statistics/financialmarkets/interestrate/_layouts/application/interest_rate/IN_Rate. aspx#

______ . (2548). การก ากบธรกจสนเชอสวนบคคล. สบคนเมอ 8 มนาคม2557, จาก http://www.bot.or.th/Thai/PressAndSpeeches/Press/News2548/n1748t. pdf

DPU

155

นนทวชร นวตระกลพสทธ. (2556). หลกกฎหมายหางหนสวน บรษทจ ากดและบรษทมหาชนจ ากด. กรงเทพฯ: วญญชน.

นชทพย ป. บรรจงศลป. (2542, มกราคม-เมษายน). “สญญาทไมเปนธรรม พระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ. ศ. 2540. ” สทธปรทศน ,13(19).

เนตรนภา บญค า. (2539). แนวทางการพฒนาธรกจลสซงในเชงนตศาสตร (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ประกาศกระทรวงการคลง เรอง เงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบกจการใหเชาทรพยสนแบบลสซง.

ประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญา เรอง ใหธรกจเชาซอรถยนตและรถจกรยานยนตเปนธรกจทควบคมสญญา พ. ศ. 2555.

ประกาศคณะปฏวต ฉบบท 58 พ. ศ. 2515. ประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส. 01/2551 เรอง การอนญาตใหธนาคารพาณชยประกอบ

ธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซง. ประกาศนายทะเบยน เรอง หลกเกณฑและเงอนไขการอนญาตใหบรษทประกนชวตประกอบธรกจ

ใหเชาทรพยสนแบบลสซง. ประดษฐ แปนทอง. (2553). สญญาลสซง (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย. ปราณ ลลาชวสทธ และ กาลเกต กองเกยรตงาม. (2528, มกราคม). “ธรกจการใหเชาแบบลสซง. ”

รายงานเศรษฐกจรายเดอนธนาคารแหงประเทศไทย, 25(1). ไผทชต เอกจรยากร. (2540). ค าอธบายเชาทรพย เชาซอ. (พมพครงท 5)กรงเทพฯ: วญญชน. ______ . (2551). ค าอธบายยม ฝากทรพย (พมพครงท 9). กรงเทพฯ: วญญชน. ______ (2552). ค าอธบายเชาทรพย เชาซอ. (พมพครงท 14)กรงเทพฯ: วญญชน. พรชย สนทรพนธ. (ม.ป.ป.). การบอกเลกสญญาเชาซอของผใหเชาซอ: กรณเชาซอรถยนตหรอ

รถจกรยานยนต. สบคนเมอ 7 มถนายน 2557, จาก http://council.kbu.ac.th/file_download/Article/fileArticle1.pdf

พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ. ศ. 2522. พระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ. ศ. 2540. พระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ. ศ. 2551. พระราชบญญตหามเรยกดอกเบยเกนอตรา พ. ศ. 2475.

DPU

156

ไพโรจน อาจรกษา (2547). ครบเครองเรองการคมครองผบรโภค (ครบเครองเรองสญญา) (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: วญญชน.

มงคล ขนาดนด. (2549, กนยายน). “เชาซอ&ลสซง. ” สรรพากรสาสน,53(9). มานะ พทยาภรณ. (2521). ค าบรรยายกฎหมายแพงและพาณชยวาดวย เชาทรพย เชาซอ จางแรงงาน

จางท าของและรบขน (พมพครงท 6). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง. รชน ประสงคประสทธ. (2535). “ลสซง.” รพพฒนศกด. ลดดา โภคาสถตย. (2532, กนยายน). “ธรกจการใหเชาสนคาทนแกผประกอบการ Leasing กบ

ภาษมลคาเพม.” สรรพากรสาสน, 36(9). วทยา เหลองสขเจรญ. (2530, ธนวาคม2529-พฤศจกายน2530). “ลสซง: เชาทรพยแบบใหม. ”

วารสารกฎหมาย, 11(1-3).. ศนนทกรณ (จ าป) โสตถพนธ. (2552). ค าอธบายกฎหมายลกษณะซอขาย แลกเปลยน ให

(พมพครงท 5). กรงเทพฯ: วญญชน. ______ . (2552). ค าอธบายนตกรรม-สญญา พรอมค าอธบายในสวนของพระราชบญญตวาดวย

ขอสญญาทไมเปนธรรม พ. ศ. 2540 และกฎหมายทเกยวของ (พมพครงท 14). กรงเทพฯ: วญญชน.

______ . (2554). ค าอธบายเชาทรพย-เชาซอ (พมพครงท 5). กรงเทพฯ: วญญชน. ______ . (2556). ค าอธบายกฎหมายลกษณะซอขาย แลกเปลยน ให (พมพครงท 6). กรงเทพฯ:

วญญชน. ศกด สนองชาต. (2547). ค าอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวย นตกรรมและสญญา

(พมพครงท 8). กรงเทพฯ: นตบรรณาการ. สาธต รงคสร. (2536,กรกฎาคม). “สดยอดเคลดวชาลสซง. ” สรรพากรสาสน, 40(7). ส าเรยง เมฆเกรยงไกร. (2555). ค าอธบายกฎหมายเชาทรพย เชาซอ ลสซง. กรงเทพฯ: นตธรรม. สดศร วงศศรเวช. (2528, 16-30 มถนายน). “ลสซง: ธรกจการเงนทชวยพฒนาประเทศ. ” สรปขาว

ธรกจธนาคารกสกรไทย, 6(12). สดาทพย เทวกล. (2531). ธรกจลสซง (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. โสภณ รตนากร(2553). ค าอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยหนสวนบรษท

(พมพครงท 12). กรงเทพฯ: นตบรรณการ. อรรถวชช สวรรณภกด. (2551). แนวทางและรปแบบของกฎหมายเพอการก ากบดแลการประกอบ

ธรกจการเงนทไมใชสถาบนการเงน (Non-bank).

DPU

157

อ านาจ เพยรไทย. (2543). ปญหากฎหมายธรกจลสซงในประเทศไทย: ศกษากรณบรษทจ ากด (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง.

ภาษาตางประเทศ

Alexis Maitland. (1991). FRANCE Practical Commercial Law. London: Longman Group Ltd. Derek R. Soper. (1993). The leasing handbook. London: Mc Graw-Hill. Frank K. Griesinger. (1963). “Pros and Cons of Leasing Equipment” Harvard Business Review:

Leasing. Boston: Harvarad University. Richard F. Vancil. (1963). Harvard Business Review: Leasing. Boston: Harvarad University. Stephen A. Rose. (1999). Corporate Finance. Singapore: Irwin/ Mc Graw-Hill. Tom Clark. (1978). Leasing. London: Mc Graw-Hill. Unidroit Convention on International Financial Leasing 1988. Datamonitor. (2002). United Kingdom-Car Leasing. Retrieved March 15, 2014 from

http://eds.b.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?sid=486487ee-1a01-4f38-bec4-0b2946572149@sessionmgr110&vid=2&hid=110

DPU

ภาคผนวก

DPU

159

ภาคผนวก ก รางพระราชบญญตการประกอบธรกจลสซง พ.ศ. ....

DPU

160

รางพระราชบญญต การประกอบธรกจลสซง

พ.ศ. ....

โดยทเปนการสมควรใหมกฎหมายวาดวยการประกอบธรกจลสซง พระราชบญญตนมบทบญญตบางประการเกยวกบการจ ากดสทธและเสรภาพของบคคลซงมาตรา 29 ประกอบกบมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บญญตใหกระท าไดโดยอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย

จงทรงพระราชกรณาโปรดเกลาฯใหตราพระราชบญญตขนไวโดยค าแนะน าและยนยอมของรฐสภา ดงตอไปน

มาตรา 1 พระราชบญญตนใหเรยกวา “พระราชบญญตการประกอบธรกจลสซง พ.ศ. ....”

มาตรา 2 พระราชบญญตนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

มาตรา 3 ในพระราชบญญตน “ธรกจลสซง” หมายความวา การใหเชาทรพยสนของผใหเชาทมอยแลวหรอทผใหเชา

จดหามาใหตามความประสงคของผเชา โดยผเชามวตถประสงคทจะใชประโยชนจากทรพยสน เพอประกอบธรกจหรอการคา ทงนกรรมสทธยงเปนของผใหเชา ในขณะทผ เชามสทธในการใชทรพยสนตามระยะเวลาและดวยการช าระคาเชาตามทตกลงกนไวในสญญาลสซ ง โดยเมอสนสดสญญาลสซง สทธในการซอทรพยสนทเชาขนอยกบขอตกลงของผใหเชาและผเชา

“ผประกอบธรกจลสซง” หมายความวา นตบคคลทไดรบการจดทะเบยนใหประกอบธรกจลสซงตามพระราชบญญตน

“ทะเบยน” หมายความวา ทะเบยนการประกอบธรกจลสซง “สญญาลสซง” หมายความวา สญญาเชาทท าขนระหวางผใหเชาและผเชาในธรกจ

ลสซง “เอกสารการจดหาทรพยสน” หมายความวา สญญาซอขาย สญญาจางท าของ ใบเสนอ

ราคา ใบสงซอหรอสญญาจาง ใบสงมอบสนคา ใบเสรจรบเงน จดหมายหรอหนงสอโตตอบ ตลอดจนเอกสารอนใดซงแสดงถงการไดมาซงทรพยสนส าหรบน าออกใหเชาตามสญญาลสซง

“ผเชา” หมายความวา บคคลธรรมดาหรอนตบคคลทเขาท าสญญลสซงในฐานะเปนผเชา เพอใชในธรกจหรอการคาของผเชา

DPU

161

“ผใหเชา” หมายความวา ผประกอบธรกจลสซงทเขาท าสญญาลสซงในฐานะผใหเชา “คาเชา” หมายความวา จ านวนเงนทผเชาตองช าระใหกบผเชาตลอดระยะเวลาการเชา

เพอตอบแทนการใชประโยชนจากการใชทรพยสนทเชา “ทรพยสน” หมายความวา ทรพยสนทใหเชาหรอเชาในธรกจลสซง “นายทะเบยน” หมายความวา ผซงรฐมนตรแตงตงใหเปนนายทะเบยนธรกจลสซง “รฐมนตร” หมายความวา รฐมนตรผรกษาการตามพระราชบญญตน มาตรา 4 พระราชบญญตนไมใชบงคบแกสถาบนการเงนตามกฎหมายธรกจ ธนาคาร

พาณชย ธรกจเงนทน และธรกจเครดตฟองซเอร สถาบนการเงนทมกฎหมายเฉพาะจดตงขนและ นตบคคลอนทรฐมนตรประกาศในราชกจจานเบกษา

มาตรา 5 ใหรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงรกษาการตามพระราชบญญตฉบบนและใหมอ านาจแตงตงนายทะเบยนเพอปฏบตการตามพระราชบญญตน กบออกกฎกระทรวงและประกาศตามบทบญญตแหงพระราชบญญตน

กฎกระทรวงและประกาศนน ตองประกาศในราชกจจานเบกษา

หมวด 1 การจดทะเบยน

มาตรา 6 บคคลจะประกอบธรกจลสซงไดตอเมอมคณสมบตดงจะกลาวตอไปน (1) เปนนตบคคลตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยหรอบรษทมหาชน

ตามกฎหมายวาดวยบรษทมหาชนจ ากด หรอนตบคคลอนตามทก าหนดในกฎกระทรวง (2) มทนจดทะเบยนทไดช าระแลวไมนอยกวาทรฐมนตรประกาศก าหนด ทงน

ตองไมนอยกวาหกสบลานบาท และ (3) จดทะเบยนตามหลกเกณฑและวธการและเสยคาธรรมเนยมตามทก าหนดใน

กฎกระทรวง

หมวด 2 สทธและหนาทของคสญญา

มาตรา 7 ในกรณทไมมการสงมอบทรพยสนหรอสงมอบทรพยสนชกชาหรอสงมอบทรพยสนไมตรงตามสญญาลสซง ผใหเชาอาจใชสทธในการแกไขความผดพลาดเพราะเหตผดนดหรอผดสญญาและขอช าระหนใหมได โดยผเชาทรงไวซงสทธในการยดหนวงคาเชาตามสญญา

DPU

162

ลสซง จนกวาผใหเชาจะไดสงมอบทรพยสนตามสญญาลสซง หากผใหเชาไมสามารถแกไขขอผดพลาดดงกลาวไดในระยะเวลาอนสมควร ผเชาอาจบอกเลกสญญาลสซงได

ในกรณทผผลตหรอผจ าหนายทรพยสนตามเอกสารการจดหาทรพยสนตองรบผดตามขอตกลงดงกลาว ผใหเชาอาจโอนสทธเรยกรองดงกลาวทงหมดหรอบางสวนแกผเชาอกดวย

มาตรา 8 ผใหเชาอาจโอนสทธหรอกระท าการใด ๆ อนเกยวกบสทธตามสญญาลสซงโดยประการอน แตการโอนสทธดงกลาวไมถอเปนการปลดเปลองผใหเชาใหหลดพนจากพนธะตามสญญาลสซง และไมมผลเปนการแปลงหนใหมซงสทธหนาทและความรบผดตามสญญาลสซง

มาตรา 9 ผใหเชาไมตองรบผดตอผเชาในความเสยหายใด ๆ ทเกดขนอนเนองมาจากทรพยสนทเชาทผเชาไดรบ เวนแตจะเกดจากความผดหรอความประมาทเลนเลอของผใหเชา

มาตรา 10 ผใหเชาตองใหผเชาครอบครองทรพยสนโดยปกตสข ปราศจากการรอนสทธจากบคคลภายนอก และตองรบผดตอผเชาหากมการรอนสทธดงกลาว เวนแตมการก าหนดไวเปนอยางอนในสญญาลสซง แตทงน ผใหเชาไมสามารถยกเวนความผดอนเกดจากกลฉอฉลหรอความประมาทเลนเลออยางรายแรงของผใหเชาได

มาตรา 11 ผเชาตองใชความระมดระวงสงวนใชสอยซอมแซมและบ ารงทรพยสนเหมอนเชนวญญชนจะพงปฏบตกบทรพยสนของตนเองในพฤตการณดงกลาว ทงนภาระคาใชจายในการซอมแซมบ ารงรกษาทรพยสนใหเปนไปตามสญญาลสซง

มาตรา 12 ผเชาไมอาจน าทรพยสนออกใหเชาชวง โอนสทธในการใชสอยทรพยสนหรอสทธประการอนตามสญญาลสซง เวนแตจะไดรบความยนยอมจากผใหเชา

มาตรา 13 ในกรณทผเชาไมช าระคาเชาตามสญญาลสซง ผใหเชามสทธทจะเรยกให ผเชาช าระคาเชาทคางช าระพรอมดวยเบยปรบและคาเสยหายได

มาตรา 14 ภายใตความในวรรคสองของมาตราน ในกรณทผ เชาผดสญญาในสาระส าคญตามทก าหนดไวในสญญาลสซง ผใหเชามสทธดงตอไปน

(1) ใหถอวาคาเชาทเหลอคางช าระทงหมดตามสญญาลสซงถงก าหนดช าระโดยทนท หากมขอตกลงดงกลาวในสญญาลสซง หรอ

(2) บอกเลกสญญาลสซง ในกรณดงกลาวผใหเชามสทธ (ก) เรยกคนการครอบครองทรพยสนจากผเชา และผเชามหนาทตองสงมอบ

ทรพยสนนน และ (ข) เรยกคาเสยหายในอนทจะท าใหผเชาอยในสถานะเสมอนหนงผเชาไดปฏบต

ตามสญญาลสซง

DPU

163

ในกรณทผ เชาผดสญญาในสาระส าคญ หากการผดขอสญญาดงกลาวเปนเรองทสามารถแกไขเยยวยาได ผใหเชาจะใชสทธตามวรรคแรกของมาตรานทนทมไดจนกวาจะไดใหผเชาแกไขขอผดสญญาดงกลาวกอนภายในสามสบวนนบแตวนทผเชาไดผดสญญาในสาระส าคญนน

มาตรา 15 เมอสญญาลสซงสนสดลง และผเชามไดใชสทธทพงมตามสญญาลสซง ในอนทจะซอหรอเชาทรพยสนดงกลาวตอไปน ผเชามหนาทสงมอบทรพยสนทเชาใหแกผเชาในสภาพเดยวกบทตนไดรบมา โดยมตองรบผดตอการเสอมสภาพอนเนองมาจากการใชงานตามปกต

หมวด 3 การเพกถอนทะเบยนและการเลกประกอบกจการ

มาตรา 16 ใหนายทะเบยนมอ านาจสงเพกถอนทะเบยนได เมอปรากฏในภายหลงวา ผประกอบธรกจลสซงไมมคณสมบตตามทกฎหมายก าหนด

มาตรา 17 ในกรณทผประกอบธรกจลสซงใดมความประสงคจะเลกประกอบกจการลสซง ใหยนขอยกเลกทะเบยนตอนายทะเบยน โดยอาจก าหนดเงอนไขและวธการใด ๆ เพอคมครองประโยชนของผเชาหรอบคคลทเกยวของกได

มาตรา 18 ผประกอบธรกจลสซงทถกเพกถอนทะเบยน หรอขอยกเลกทะเบยนตองสงคนทะเบยนตอนายทะเบยนภายในสบหาวนนบแตวนทถกเพกถอนทะเบยนหรออนมตใหยกเลก

หมวด 4 บทก าหนดโทษ

มาตรา 19 ผถกเพกถอนทะเบยนหรอผไดรบอนมตใหยกเลกทะเบยนใดฝาฝนหรอไมปบตตามเงอนไขหรอวธการทก าหนดตามมาตรา 16 หรอมาตรา 17 หรอฝาฝนมาตรา 18 ตองระวางโทษปรบไมเกนหนงแสนบาทและปรบอกไมเกนวนละสามพนบาทตลอดเวลาทยงฝาฝนอยหรอจนกวาจะไดปฏบตใหถกตอง

ผสนองพระบรมราชโองการ นายกรฐมนตร

DPU

164

ภาคผนวก ข รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย(ฉบบท..) พ.ศ.... .... (เรอง เพมเตมใหสญญาลสซงเปนเอกเทศสญญา

ประเภทหนงในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 3)

DPU

165

บนทกหลกการและเหตผล ประกอบรางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ..)

พ.ศ. .... หลกการ

เพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย เพอบญญตหลกการในเรองสญญาลสซง เหตผล

เนองจากประมวลกฎหมายแพงและพาณชยไมไดบญญตหลกการเกยวกบสญญาลสซงไวเปนการเฉพาะ แมจะมลกษณะเหมอนกบสญญาเชาซอ แตกมรายละเอยดทแตกตางกน ทงไมมบทบญญตทเกยวของกบสญญาลสซงโดยตรง ซงการบงคบใชสญญาลสซงในปจจบน ศาลจะใชบทบญญตลกษณะเชาทรพย เชาซอ ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาใชบงคบในฐานะทเปนบทกฎหมายทใกลเคยงอยางยง และใชหลกการตความสญญา ท าใหการตความสญญาลสซงมขอจ ากด และมปญหาในทางปฏบต จงสมควรก าหนดกรอบ หรอเงอนไขทจ าเปนในการด าเนนการตามสญญาลสซง เพอใชในการประกอบธรกจลสซง จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน

ราง

พระราชบญญต แกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ..)

พ.ศ. ....

.................................................

.................................................

.................................................

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……

โดยทเปนการสมควรแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย …………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………..……

DPU

166

มาตรา 1 พระราชบญญตนเรยกวา “พระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (ฉบบท ..) พ.ศ. ....” มาตรา 2 พระราชบญญตน ใหใชบงคบต งแตวนถดจากวนประกาศในราชกจ จานเบกษาเปนตนไป มาตรา 3 ใหเพมความตอไปนเปน ลกษณะ 5/1 ลสซง มาตรา 574/1 ถงมาตรา 564/17 แหงพระราชบญญตแพงและพาณชย “ลกษณะ 5/1 ลสซง มาตรา 574/1 อนวาลสซงนน คอสญญาซงบคคลผเปนเจาของทรพยสนหรอเปน ผจดหาทรพยสน เรยกวาผใหเชาลสซง น าทรพยสนออกใหบคคลอกคนหนง เรยกวาผเชาลสซง ไดใชหรอไดรบประโยชนในทรพยสนนน ดวยการช าระคาเชา ในการใชหรอการไดใชประโยชนในทรพยสนตามเวลาทระยะเวลาทตกลงกน โดยเมอสนสดสญญาแลว ผเชาลสซงมสทธในการเลอกซอทรพยสน ท าสญญาลสซงตอ สงมอบทรพยสนนนคน หรอคสญญาอาจตกลงแตกตางไปจากน มาตรา 574/2 ภายใตบงคบมาตรา 574/3 มาตรา 574/4 และมาตรา 574/5 สทธหนาทและนตสมพนธระหวางคสญญาลสซงใหเปนไปตามทตกลงกนในสญญาเรองใดทคสญญามไดตกลงกนไวกใหบงคบตามตามบทบญญตในสวนน หากไมมบทบญญตเชนวานนใหบงคบตามประเพณทางการคา และหากประเพณทางการคาเชนนนกไมมดวยไซร ทานใหบงคบตามกฎหมายทใชบงคบแกนตกรรมสญญาทวไป มาตรา 574/3 สญญาลสซงในสงหารมทรพย ตองท าเปนหนงสอลงลายมอช อคสญญาทงสองฝาย

สญญาลสซงในอสงหารมทรพยนน ตองท าเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท

การตกลงแกไขเปลยนแปลงสทธหนาทของคสญญาใหผดแผกแตกตางไปจากทกฎหมายก าหนดไว หรอแตกตางไปจากประเพณทางการคาหรอแนวทางทคสญญาเคยปฏบตตอกนมา หากมไดมหลกฐานเปนหนงสอลงลายมอชอคสญญาฝายทจะตองเสยประโยชนจากการตกลงแกไขเปลยนแปลงนน ใหสนนษฐานไวกอนวาหาไดมขอตกลงดงกลาวไม

ในกรณทสญญาเดมมหลกฐานเปนหนงสอลงลายมอชอผทจะตองรบผดเปนส าคญ และมขอก าหนดไวดวยวาการแกไขเปลยนแปลงหรอยกเลกสญญานนจะตองมหลกฐานเปน

DPU

167

หนงสอลงลายมอชอฝายทจะตองเสยประโยชนจากการแกไขเปลยนแปลงหรอยกเลกดงกลาว การแกไขเปลยนแปลงหรอยกเลกขอสญญาเดมนนจะตองมหลกฐานตามทก าหนดไวจงจะยกขนเปนขอตอสหรอฟองรองบงคบคดได

มาตรา 574/4 คสญญาทอยในบงคบแหงสญญาลสซง จะก าหนดสทธหนาทระหวางกนไวอยางไรหรอจะตกลงกนใหน ากฎ ขอบงคบ หรอระเบยบปฏบตใดมาบงคบแกกนกได เทาท ไมตองหามชดแจงโดยกฎหมาย ไมขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน และไมเปนการแตกตางจากกฎหมายทเกยวดวยความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน

ในกรณทกฎ ขอบงคบ หรอระเบยบปฏบตตามวรรคหนงมการแกไขปรบปรงเปนหลายเนอความหรอหลายฉบบ และคสญญามไดระบวาจะใหใชเนอความใดหรอฉบบใดบงคบแกกน กใหใชเนอความหรอฉบบทใหมทสดในขณะท าสญญาบงคบโดยถอวาเปนสวนหนงของขอตกลง ในสญญา

มาตรา 574/5 การตความสญญาลสซง จะตองค านงถง (1) ความสจรตและเปนธรรมซงผประกอบการคาพาณชยทดจะพงมและปฏบตตอกน (2) ความสอดคลองกบมาตรฐานและแนวทางทถอปฏบตตอกนในวงการคาพาณชย

ในประเทศหรอระหวางประเทศ แลวแตกรณ (3) ประเพณทางการคาทคสญญารหรอควรจะไดร และแนวทางทคสญญาเคยปฏบตตอ

กนมา (4) ความเจรญรงเรองอยางยงยนของกจการคาพาณชยในประเทศหรอระหวางประเทศ

แลวแตกรณ มาตรา 574/6 เมอมไดแสดงเจตนาไวเปนอยางอน ผใหเชาลสซงมหนาทในการสงมอบ

ทรพยสนใหแกผเชาลสซงในสภาพทซอมแซมดแลว และเหมาะแกการใชประโยชน ในกรณทไมมการสงมอบทรพยสน หรอสงมอบทรพยสนชกชา หรอสงมอบทรพยสน

ไมตรงตามสญญาลสซง ผใหเชาลสซงอาจใชสทธในการแกไขความผดพลาด เพราะเหตผดนดหรอผดสญญาและขอช าระหนใหมได โดยผเชาลสซงทรงไวซงสทธในการยดหนวงคาเชาตามสญญาลสซง จนกวาผใหเชาลสซงจะไดสงมอบทรพยสนตามสญญาลสซง หากผใหเชาลสซงไมสามารถแกไขขอผดพลาดดงกลาวไดในระยะเวลาอนสมควร ผเชาลสซงอาจบอกเลกสญญาลสซงได

มาตรา 574/7 ผใหเชาลสซงอาจโอนสทธหรอกระท าการใด ๆ อนเกยวกบสทธตามสญญาลสซงโดยประการอน แตการโอนสทธดงกลาวไมถอเปนการปลดเปลองผใหเชาลสซง ใหหลดพนจากพนธะตามสญญาลสซง และไมมผลเปนการแปลงหนใหมซงสทธหนาทและ ความรบผดชอบตามสญญาลสซง

DPU

168

มาตรา 574/8 ผใหเชาลสซงตองรบผดตอผเชาลสซงในความช ารดบกพรอง และ มหนาทซอมแซมความช ารดบกพรองทเกดขนอนเนองมาจากทรพยสนทลสซง ทผเชาลสซงไดรบ เวนแต จะเกดจากเหตสดวสย ความผดหรอความประมาทเลนเลอของผเชาลสซง

มาตรา 574/9 ผใหเชาลสซงตองใหผเชาลสซงครอบครองทรพยสนโดยปกตสขปราศจากการรอนสทธจากบคคลภายนอก และตองรบผดตอผลสซงหากมการรอนสทธดงกลาว เวนแต ผเชาลสซงรถงการรอนสทธกอนหรอขณะท าสญญานน

มาตรา 574/10 เมอครบก าหนดระยะเวลาตามสญญาลสซง หากผเชาลสซงใชสทธในการซอทรพยสนตามสญญาลสซง และไดปฏบตตามเงอนไขในการไดมาซงกรรมสทธในทรพยสนครบถวนตามสญญาลสซงแลว ผใหเชาลสซงตองโอนกรรมสทธในทรพยสนใหแกผเชาลสซง โดยพลน

กรรมสทธในทรพยสนจะโอนมาเปนของผเชาลสซง ตงแตผเชาลสซงแสดงเจตนาซอทรพยสนไปยงผใหเชาลสซง

มาตรา 574/11 ผ เชาลสซงตองใชความระมดระวงสงวนใชสอยซอมแซมและบ ารงรกษาทรพยสน ประกนภยทรพยสน เหมอนเชนวญญชนจะพงปฏบตกบทรพยสนของตนเอง ใหอยในสภาพตามทไดรบสงมอบมา แตไมตองรบผดในความเสอมราคาเพราะการใชสอยตามปกต

มาตรา 574/12 ผเชาลสซงไมอาจน าทรพยสนออกใหเชาชวง หรอโอนสทธของตนอนมในทรพยสนนน ไมวาทงหมดหรอแตบางสวนใหแกบคคลภายนอก เวนแตจะไดรบความยนยอมจากผใหเชาลสซง

ผเชาลสซงน าทรพยสนออกใหเชาชวง หรอโอนสทธในการใชสอยทรพยสนโดยไมไดรบความยนยอมจากผใหเชาลสซง ผใหเชาลสซงมสทธบอกเลกสญญาได

มาตรา 574/13 ผเชาลสซงมหนาทช าระคาเชาลสซงตามสญญาลสซง ผเชาลสซงจะบอกเลกสญญาในเวลาใดเวลาหนงกไดดวยสงมอบทรพยสนในสภาพเดม

กลบคนใหแกผใหเชาลสซง โดยผเชาลสซงจะตองเสยคาใชจาย เบยปรบ และคาเสยหายตามทได ตกลงกน และสญญาลสซงยอมเปนอนสนสดลง โดยใหผเปนคสญญากลบคนสฐานะเดม

มาตรา 574/14 เม อผใหเชาลสซงสงมอบทรพยสนใหแกผ เชาลสซงแลว ถาผเชาลสซงผดนดไมช าระคาเชาลสซงตามสญญาลสซงในงวดใดงวดหนง ผใหเชาลสซงมสทธจะเรยกใหผเชาลสซงช าระคาลสซงทคางช าระพรอมดวยเบยปรบและคาเสยหายได

มาตรา 574/15 ถาผเชาลสซงผดนดการช าระคาเชาลสซงสองงวดตด ๆ กน หรอเมอ ผเชาลสซง กระท าผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญ ผใหเชาลสซงมสทธบอกเลกสญญาลสซงได

DPU

169

การบอกเลกสญญาลสซงตามวรรคหนง ตองแจงการบอกเลกสญญาพรอมดวยเหตผลเปนหนงสอใหผเชาลสซงทราบลวงหนา ไมนอยกวาสามสบวนนบแตวนทผเชาลสซงไดรบหนงสอดงกลาว ในหนงสอบอกเลกสญญานนใหระบดวยวาหากผเชาลสซงช าระคาเชางวดทคางช าระ หรอแกไขการผดสญญาในขอท เปนสวนส าคญแลวแตกรณ ภายในสามสบวนนบแตวนท ไดรบหนงสอบอกเลกสญญา การบอกเลกสญญานนเปนอนระงบไป

ในกรณทผดนดไมช าระคาเชาลสซงสองงวดตด ๆ กน หรอกระท าผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญ ผใหเชาลสซงมสทธบอกเลกสญญาลสซงได หากผเชาลสซงช าระคาเชางวดทคางช าระ หรอแกไขการผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญแลวแตกรณ ภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบหนงสอบอกเลกสญญา การบอกเลกสญญานนเปนอนระงบไป

มาตรา 574/16 เม อครบก าหนดระยะเวลาตามสญญาลสซง หากผเชาลสซงมสทธเลอกในการซอทรพยสนตามสญญาลสซง ท าสญญาลสซงตอ หรอสงมอบทรพยสนนนคนใหแกผใหเชาลสซง

การใชสทธในการซอทรพยสนตองท าเปนหนงสอลงลายมอชอคสญญา ทงสองฝาย ตงแตขณะหรอหลงจากท าสญญาลสซง ทงนตองกอนทสญญาลสซงจะสนสดลง

มาตรา 574/17 สญญาลสซงยอมสนสดลงเมอ (1) สนระยะเวลาตามสญญาทตกลงกนไว (2) มการโอนกรรมสทธในทรพยสน (3) ผใหเชาลสซงพนสภาพนตบคคล หรอเลกประกอบกจการ (4) มการบอกเลกสญญาตามมาตรา 574/13 วรรคสอง และมาตรา 574/15

DPU

170

ภาคผนวก ค ประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส.01/2551 เรอง การอนญาตให

ธนาคารพาณชยประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซง

DPU

171

ประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส. 01/2551

เรอง การอนญาตใหธนาคารพาณชยประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซง 1. เหตผลในการออกประกาศ

ทผานมารปแบบความตองการใชเงนกยมของผบรโภคนอกเหนอจากการกยมเงนเพอการด าเนนธรกจหรอการอปโภคบรโภค (Loan Credit) แลว ยงมความตองการกยมเงนเพอน าไปซอทรพยสน (Sales Credit) โดยการเชาซอหรอเชาแบบลสซงจากสถาบนการเงน ดงนน เพอเปนการสนบสนนใหธนาคารพาณชยสามารถใหบรการทางการเงนไดเพมขนและเปนแหลงเงนทนส าหรบผทประสงคจะซอทรพยสนแตไมมเงนทนเพยงพอ ธนาคารแหงประเทศไทยจงไดอนญาตใหธนาคารพาณชยสามารถประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงไดตงแตเดอนกนยายน 2547 ซงครอบคลมถงการขายและเชากลบคน (Sale and Lease Back) โดยมการขยายขอบเขตการประกอบธรกจของธนาคารพาณชยมาเปนล าดบดงน

(1) การอนญาตใหธนาคารพาณชยประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงได โดยมเงอนไขส าหรบการขายและเชากลบคน (Sale and Lease Back) ทก าหนดใหผขายและเชากลบคนตองเปนนตบคคล และทรพยสนทใหเชาตองไมเปนรถยนตนงสวนบคคลไมเกนเจดคน รถยนตนงเกนเจดคนแตไมเกนสบสองคน หรอรถยนตบรรทกสวนบคคลทมน าหนกรถไมเกนหนงพนหกรอยกโลกรมซงมไดใชประกอบการขนสงเพอสนจางตามกฎหมายวาดวยการขนสงทางบก เหตทตองจ ากดขอบเขตธรกจการขายและเชากลบคนในชวงเวลาดงกลาว เนองจากมขอกงวลเรองภาระหนภาคครวเรอนทไดเพมสงขนอยางตอเนอง ประกอบกบธนาคารพาณชยใชอตราดอกเบยคงทตอป (Flat Interest Rate) ค านวณผลตอบแทน ท าใหผเชาไมทราบภาระอตราดอกเบยทแทจรง (Effective Interest Rate) ทถกเรยกเกบ

(2) การขยายขอบเขตการประกอบธรกจการขายและเชากลบคนใหธนาคารพาณชยสามารถใหบรการดงกลาวกบบคคลธรรมดาไดโดยไมจ ากดประเภททรพยสนตงแต เดอนมนาคม 2551 เนองจากพจารณาเหนวาเปนการเพมชองทางใหประชาชนสามารถน าทรพยสนทมอยมาเปนหลกประกนเพอการหาเงนทนในระบบได (Asset-Based Financing) โดยมภาระดอกเบยต ากวาสนเชอสวนบคคล โดยไดก าหนดใหธนาคารพาณชยประกาศเผยแพรอตราดอกเบยทแทจรงซงใชค านวณผลตอบแทนใหผเชาทราบ และเนองจากการใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงปนธรกรรมคลายการใหสนเชอ ดงนน ธนาคารพาณชยควรบรหารความเสยงอยางเหมาะสมเชนเดยวกบการใหสนเชอ

DPU

172

การออกประกาศฉบบนเพออางองอ านาจตามกฎหมายใหสอดคลองตามพระราชบญญตธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. 2551 ทงน ธนาคารพาณชยใดทไดรบการอนญาตใหประกอบธรกจดงกลาวแลวใหด าเนนธรกจตอไปไดโดยไมตองยนขออนญาตใหมอก 2. อ านาจตามกฎหมาย

อาศยอ านาจตามความในมาตรา 36 แหงพระราชบญญตธรกจสถาบนการเงน พ.ศ. 2551 ธนาคารแหงประเทศไทยอนญาตใหธนาคารพาณชยประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบ ลสซงตามขอก าหนดในประกาศน 3. ขอบเขตการบงคบใช

ประกาศฉบบนใหใชบงคบกบธนาคารพาณชยตามกฎหมายวาดวยธรกจสถาบนการเงนทกแหง 4. ประกาศและหนงสอเวยนทยกเลก

ประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท สนส. 1/2551 เรอง การอนญาตใหธนาคารพาณชยประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซง ลงวนท 7 มนาคม 2551 (หนงสอเวยนท ฝนส.(21) ว. 47/2551 ลงวนท 25 มนาคม 2551) 5. เนอหา

5.1 ในประกาศฉบบน “ทรพยสน” หมายความวา สงหารมทรพยตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

ทธนาคารพาณชยใหเชาซอหรอใหเชาแบบลสซง “ใหเชาแบบลสซง” หมายความวา การใหเชาทรพยสนในลกษณะทปนสญญาเชา

การเงน(Financial Lease) โดยธนาคารพาณชยจดหาทรพยสนตามความประสงคของผเชามาจากผผลต ผจ าหนาย หรอบคคลอน หรอเปนทรพยสนทยดไดจากผเชารายอน เพอใหผ เชาไดใชประโยชนในทรพยสนนน โดยผเชามหนาทตองบ ารงรกษาและซอมแซมทรพยสนทเชา ทงน ผเชาจะบอกเลกสญญากอนครบก าหนดเพยงฝายเดยวไมได และเมอสนสดสญญาเชาสทธในการซอทรพยสนทเชาขนอยกบขอตกลงของธนาคารพาณชยและผเชา

DPU

173

“ใหเชาซอ” หมายความวา การใหเชาซอตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย “ราคาเงนสด” หมายความวา ราคาทจะพงซอขายทรพยสนทใหเชากนไดในทองตลาด

ดวยเงนสด ณ วนท าสญญา “เงนลงทน” หมายความวา ผลรวมของราคาเงนสดและคาใชจายตาง ๆ ทธนาคาร

พาณชยตองช าระเพอการไดมาซงทรพยสน เชน คาขนสง คาภาษอากร และคาเบยประกนภย เปนตน โดยเงนลงทนจะตองมยอดลดลงตามจ านวนเงนทผเชาผอนช าระเงนรายงวดตามสญญาเชา

“เงนรายงวด” หมายความวา จ านวนเงนทผเชาตองช าระแกธนาคารพาณชย ในแตละงวดซงประกอบดวยสวนทเปนเงนตนและดอกเบยหรอดอกผลเชาซอ

“เงนลวงหนา” หมายความวา จ านวนเงนทผเชาตองช าระลวงหนาครงแรกเมอท าสญญา เพอเปนสวนหนงของจ านวนเงนทตองจายตามสญญา “สญญาเชา” หมายความวา สญญาเชาซอ หรอสญญาเชาแบบลสซง “ผใหเชา” หมายความวา ผใหเชาซอ หรอผใหเชาแบบลสซง “ผเชา” หมายความวา ผเชาซอ หรอผเชาแบบลสซง

5.2 หลกการ 5.2.1 ธนาคารแหงประเทศไทยอนญาตใหธนาคารพาณชยประกอบธรกจใหเชาซอ

และใหเชาแบบลสซง ซงเปนธรกรรมทมลกษณะคลายการใหสนเชอ อยางไรกด การประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงจะตองไมเป นการ

หลกเลยงการปฏบตตามกฎหมายหรอกฎเกณฑอน ๆ หรอเปนชองทางในการตกแตงบญช เชนในกรณเจาของทรพยสนน าทรพยสนมาจ าหนายใหธนาคารพาณชย และหลงจากนนท าการเชาทรพยสนนนจากธนาคารพาณชย (Sale and Lease Back) โดยธนาคารพาณชยประเมนราคาจ าหนายทสงเกนจรงเพอเออประโยชนใหแกผเชา หรอในทางกลบกน ธนาคารพาณชยเปนเจาของทรพยสนและไดท าการ Sale and Lease Back โดยจ าหนายทรพยสนใหผใหเชารายอนในราคาทสงเกนจรง เพอสรางก าไรทางบญช หรอการประเมนราคาทรพยสนอยางไมเหมาะสม เปนตน

5.2.2 ธนาคารแหงประเทศไทยมงเนนใหธนาคารพาณชยบรหารความเสยงของตนเองโดยธนาคารพาณชยตองมความรความเขาใจในลกษณะธรกรรม ทรพยสนทใหเชาซอและใหเชาแบบลสซง รวมทงความเสยงทเกยวของเปนอยางด ทงน ธนาคารพาณชยตองจดใหมนโยบายและระเบยบปฏบตในการประกอบธรกจ รวมทงมระบบงาน ระบบบรหารความเสยง และระบบการควบคมภายในทสามารถรองรบการประกอบธรกจได

DPU

174

5.2.3 การประกอบธรกจใหเชาซอและใหเช าแบบลสซงมความเสยงในลกษณะเดยวกบการใหสนเชอทวไป ดงนน ธนาคารพาณชยตองค านงถงการบรหารความเสยงและคณภาพของสนเชอ เชน กระบวนการอนมตสนเชอทมมาตรฐานซงจะตองยดถอรายไดของลกหนเปนปจจยส าคญ การวเคราะหความสามารถในการช าระหน และการประเมนมลคาของทรพยสนทใหเชาซอหรอใหเชาแบบลสซงตองมหลกเกณฑอางองทเชอถอได เปนตน โดยไมมงเนนแต เพยงการเพมปรมาณของสนเชอ ธนาคารพาณชยทตองการประกอบธรกจดงกลาวตองมความพรอมในเรองจ านวนและคณภาพของบคลากร และระบบงานตาง ๆ ไดแก ระบบการบรหารความเสยง การวเคราะหสนเชอและทรพยสนทใหเชาซอหรอใหเชาแบบลสซง การตดตามและทวงถามหน การบงคบขายทรพยสนทใหเชาซอและใหเชาแบบลสซง รวมไปถงการจดเกบและประมวลผลขอมล

5.3 หลกเกณฑในการประกอบธรกจธนาคารพาณชยทจะประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซง ตองมคณสมบตและปฏบตตามขอก าหนดดงตอไปน

5.3.1 มฐานะการเงนและฐานะการด าเนนงานอยในเกณฑด สามารถกนเงนส ารองไดครบถวน สามารถด ารงอตราสวนเงนกองทนตอสนทรพยและภาระผกพนไดไมต ากวาเกณฑทธนาคารแหงประเทศไทยก าหนด ตลอดจนสามารถด ารงอตราสวนทางการเงนอนใดทธนาคารแหงประเทศไทยสงการเปนกรณพเศษ

5.3.2 ใหความรวมมอกบทางการในการปฏบตตามแผนพฒนาระบบสถาบนการเงนในการปรบบทบาทและรปแบบสถาบนการเงน โดยธนาคารพาณชยทมสถาบนการเงนทรบฝากเงนจากประชาชนอยภายใตกลมธรกจเดยวกนมากกวา ๑ แหง/รปแบบ ตองจดท าแผนการควบกจการรวมกจการ ขายกจการ คนใบอนญาต รบโอนสนทรพยและหนสนจากสถาบนการเงนแหงอน เพอการด าเนนการตามนโยบายสถาบนการเงน ๑ รปแบบ (One Presence) ตามแนวทางทธนาคารแหงประเทศไทยก าหนด

5.3.3 จดท าแผนงานรองรบการประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงทเปนลายลกษณอกษรและไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการธนาคารพาณชย เพอใชเปนแนวทางในการด าเนนงานและเพอใหธนาคารแหงประเทศไทยสามารถตรวจสอบได ทงน แผนงานดงกลาวตองมสาระส าคญอยางนอย ดงน

(1) นโยบายและระเบยบปฏบตในการประกอบธรกจ (2) รายละเอยดของระบบการบรหารจดการ ระบบบรหารความเสยงระบบการ

ควบคมภายใน และระบบการจดท าบญช รวมทงความพรอมและคณภาพของบคลากร

DPU

175

(3) รายละเอยดของระบบบรหารความเสยงตองครอบคลมประเดนตอไปน เปนอยางนอย

- ระบบการวเคราะหสนเชอ เพอการก าหนดวงเงนสนเชอของลกคาและการก าหนดจ านวนเงนลวงหนาทลกคาตองช าระทมกระบวนการเปนมาตรฐาน โดยเฉพาะในการวเคราะห ความสามารถในการช าระหนตองยดถอรายไดของลกคาเปนปจจยส าคญ รวมทงวเคราะหถงคณภาพและสภาพคลองของทรพยสนทใหเชาซอหรอใหเชาแบบลสซง

- การก าหนดประเภทของทรพยสนทใหเชาซอหรอใหเชาแบบลสซงการก าหนดจ านวนเงนลงทนสงสดส าหรบทรพยสนแตละประเภท และทรพยสนทกประเภทรวมกนโดยค านงถงปจจยเสยงตาง ๆ เชน ตลาดรองส าหรบขายทรพยสน การลาสมยของทรพยสน เปนตน

- การบรหารทรพยสนทใหเชาซอหรอใหเชาแบบลสซง ซงรวมถงการจดหาทรพยสน การด าเนนการกบทรพยสนทยดมา การตดตามและตรวจสอบสภาพทรพยสน การประเมนมลคาทรพยสน การประเมนมลคาซากของทรพยสน จะต องมกระบวนการทมประสทธภาพ ทงน ในการประเมนมลคาทรพยสนนน ธนาคารพาณชยจะใชผประเมนราคาอสระหรอผประเมนราคาภายในกได โดยธนาคารพาณชยตองถอปฏบตตามมาตรฐานจรรยาบรรณและมาตรฐานการปฏบตงานซงเปนทยอมรบกนโดยทวไปในวงการวชาชพการประเมนราคาสนทรพย

- ระบบการเรยกเกบหน และการตดตามทวงถามหนทสามารถเตอนใหธนาคารพาณชยทราบเมอลกหนเรมมปญหาในการช าระหนหรอไมสามารถช าระหนไดตามขอตกลง ตลอดจนกลยทธในการเรยกเกบหนในกรณตาง ๆ โดยใหธนาคารพาณชยถอปฏบตตามแนวปฏบตของธนาคารแหงประเทศไทยในการตดตามทวงถามหน

- การจดเกบขอมล และการจดท ารายงาน ตลอดจนระบบสารสนเทศเพอการบรหารส าหรบใชในการก าหนดและทบทวนนโยบายและแผนงานเกยวกบการประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซง

5.3.4 ธนาคารพาณชยทประสงคจะประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงตองยนหนงสอแสดงความจ านงทจะประกอบธรกจดงกลาวทไดรบอนมตจากคณะกรรมการธนาคารพาณชยใหแกธนาคารแหงประเทศไทย โดยธนาคารพาณชยทตองปฏบตตามนโยบายสถาบนการเงน 1 รปแบบ (One Presence) ของแผนพฒนาระบบสถาบนการเงนตองใหการรบรองมาในหนงสอแสดงความจ านงดงกลาวดวยวาจะปฏบตตามแผนการควบกจการ รวมกจการ ขายกจการ คนใบอนญาตรบโอนสนทรพยและหนสนจากสถาบนการเงนแหงอน เพอการด าเนนการตามนโยบายสถาบนการเงน 1 รปแบบ (One Presence) ทรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงใหความ

DPU

176

เหนชอบ รวมทงเงอนไขตาง ๆ รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงจะก าหนดประกอบการใหความเหนชอบ

ทงน ใหธนาคารพาณชยจดสงหนงสอแสดงความจ านงไปทสายก ากบสถาบนการเงนธนาคารแหงประเทศไทย โดยเมอธนาคารพาณชยไดยนหนงสอแสดงความจ านงแลว ใหมผลเปนการอนญาตเมอพนก าหนด 30 วน นบแตวนทยนหนงสอดงกลาว เวนแตธนาคารแหงประเทศไทย จะมขอทกทวงหรอใหชแจงเพมเตมเปนลายลกษณอกษร โดยในกรณทธนาคารแหงประเทศไทย มขอทกทวงหรอใหชแจงเพมเตม ใหถอวาธนาคารพาณชยไดรบอนญาตเมอไดรบแจงการอนญาตจากธนาคารแหงประเทศไทย

5.3.5 การจดท าสญญาเชาซอหรอสญญาเชาแบบลสซงธนาคารพาณชยตองจดท าสญญาเชาซอหรอสญญาเชาแบบลสซงกบผเชาเปนหนงสออยางนอย 2 ฉบบ และมอบใหผเชาเกบไวเปนหลกฐาน 1 ฉบบ โดยตองระบรายละเอยดทเกยวของกบสญญาเชาแตละประเภท ดงน

(1) ประเภท ลกษณะ และอายการใชงานของทรพยสน (2) ราคาเงนสด เงนลงทน จ านวนเงนลวงหนา จ านวนเงนรายงวดและอตรา

ดอกเบยทใชในการค านวณผลตอบแทน (3) รายละเอยดและวธการทใชในการค านวณผลตอบแทน และจ านวนเงนราย

งวด หากธนาคารพาณชยใชอตราดอกเบยคงทตอป (Flat Interest Rate) ในการค านวณผลตอบแทนใหระบอตราดอกเบยทแทจรงตอปดวย (Effective Interest Rate)

(4) ระยะเวลาในการเชา (5) วธการสงมอบ การตรวจตรา การตดตรงหรอตดตง การเคลอนยาย การสญ

หาย ความเสยหาย ความช ารดบกพรอง การบ ารงรกษา และการใชประโยชนของทรพยสนนน (6) การประกนภ ย ก าร รบค าสนไหมทดแทนตามสญญาประกนภ ย

การค าประกน (7) เงอนไขและสทธของผเชาทจะช าระคาเชาตามสญญาคงเหลอสทธกอนถง

ก าหนด (ถาม) (8) คาใชจายและคาเบยปรบในกรณตาง ๆ (9) เงอนไขในการบอกเลกสญญา การสนสดของสญญา และการยดทรพยสนท

ใหเชาซอหรอใหเชาแบบลสซง (10) เงอนไขในการโอนกรรมสทธในทรพยสนแกผเชา (11) เงอนไขในการใหผเชาเชาตอหรอซอทรพยสนทงหมดหรอสวนใดสวน

หนงของทรพยสนดวยราคาทตกลงกน

DPU

177

เมอสนสดสญญาเชาและผเชาใชสทธซอทรพยสนโดยไดปฏบตตามเงอนไขในการไดมาซงกรรมสทธในทรพยสนครบถวนตามสญญาเชาแลว ธนาคารพาณชยตองด าเนนการตามทจ าเปนโดยไมชกชาเพอใหผเชามสทธในทรพยสนอยางบรบรณเชน จดทะเบยนเปลยนแปลงชอเจาของทรพยสน เปนตน

นอกจากนน เนองจากการใหเชาซอรถยนตและรถจกรยานยนต และการใหเช าซอเครองใชไฟฟาเปนธรกจทควบคมสญญา ตามประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญา เรองใหธรกจ ใหเชาซอรถยนตและรถจกรยานยนตเปนธรกจทควบคมสญญา พ.ศ. 2543 และประกาศคณะกรรมการวาดวยสญญา เรอง ใหธรกจใหเชาซอเครองใชไฟฟาเปนธรกจทควบคมสญญา พ.ศ. 2544 ดงนน ในการใหเชาซอรถยนตและรถจกรยานยนต และการใหเชาซอเครองใชไฟฟ า ธนาคารพาณชยตองจดท าสญญาเชาซอใหเปนไปตามประกาศดงกลาว ตลอดจนหลกเกณฑทคณะกรรมการวาดวยสญญาประกาศก าหนดดวย

5.3.6 การประกาศเผยแพรอตราดอกเบยในการค านวณผลตอบแทน คาปรบ คาบรการ คาใชจาย และคาธรรมเนยมใด ๆ

(1) ใหธนาคารพาณชยปดประกาศอตราดอกเบยในการค านวณผลตอบแทน คาปรบ คาบรการ คาใชจาย และคาธรรมเนยมใด ๆ ในการใหเชาซอและใหเชาแบบลสซง ไวในทเปดเผย ณ ส านกงานทกแหงภายในวนเดยวกบทธนาคารพาณชยประกาศหรอเปลยนแปลงรายละเอยด รวมทงใหเผยแพรขอมลขางตนไวในเวบไซต (Website) ของธนาคารพาณชยกอนวนทรายละเอยดดงกลาวมผลใชบงคบ หากธนาคารพาณชยใชอตราดอกเบยคงทตอป (Flat Interest Rate) ในการค านวณผลตอบแทนใหระบอตราดอกเบยทแทจรงตอปดวย (Effective Interest Rate)

(2) ในกรณทธนาคารพาณชยประสงคจะแกไขเปลยนแปลงขอก าหนด อตราคาธรรมเนยม คาใชจาย คาปรบ วธการค านวณ และเงอนไขตาง ๆ ของสญญา ใหธนาคารพาณชยถอปฏบตตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทยวาดวยหลกเกณฑการปฏบตในเรองดอกเบย สวนลด คาบรการตาง ๆ และเบยปรบส าหรบธนาคารพาณชย

5.3.7 การก ากบดแลการประกอบธรกจ (1) ธนาคารพาณชยตองใหความส าคญกบการลดความเสยงตอการเสยหายของ

ทรพยสนทใหเชาซอและใหเชาแบบลสซง และควรจดใหมประกนภยทรพยสนดงกลาวโดยธนาคารพาณชยเปนผรบประโยชนตามความจ าเปนและเหมาะสม ทงน ในการท าประกนภยธนาคารพาณชยตองค านงถงประเภททรพยสน ยอดเงนลงทนในทรพยสน โอกาสในการเกดความเสยหายของทรพยสน และคาซอมแซมกรณทรพยสนไดรบความเสยหาย เปนตน

DPU

178

(2) ในการค านวณจ านวนเงนสงสดทธนาคารพาณชยยกเวนธนาคารพาณชยเพอรายยอยสามารถลงทนในทรพยสนเพอใหเชาซอหรอใหเชาแบบลสซงแกบคคลใดบคคลหนงใหนบรวมกบธรกรรมการใหสนเชอ ลงทน กอภาระผกพนหรอการท าธรกรรมทมลกษณะคลายการใหสนเชอประเภทอน เพอบคคลหนงบคคลใด หรอแกบคคลหลายคนรวมกนในโครงการหนงโครงการใด หรอเพอใชในวตถประสงคอยางเดยวกน ซงเมอสนวนหนง ๆ ตองไมเกนรอยละ 25 ของเงนกองทนของธนาคารพาณชยนน

ส าหรบกรณของธนาคารพาณชยเพอรายยอยในการค านวณจ านวนเงนสงสดทธนาคารพาณชยเพอรายยอยสามารถลงทนในทรพยสนเพอใหเชาซอหรอใหเชาแบบลสซงแกบคคลใดบคคลหนง ใหธนาคารพาณชยเพอรายยอยนบรวมกบธรกรรมการใหสนเชอ ลงทน กอภาระผกพนหรอการท าธรกรรมทมลกษณะคลายการใหสนเชอประเภทอน เพอบคคลหนงบคคลใด หรอโครงการหนง โครงการใด เมอสนวนหนง ๆ ตองไมเกนกวาทธนาคารพาณชยเพอรายยอยสามารถท าไดตามทก าหนดไวในประกาศธนาคารแหงประเทศไทยวาดวยการก าหนดอตราสวนจ านวนเงนทสถาบนการเงนใหสนเชอ ลงทน กอภาระผกพน หรอท าธรกรรมทมลกษณะคลายการใหสนเชอเพอบคคลหนงบคคลใดหรอโครงการหนงโครงการใดกบเงนกองทน

(3) ในการค านวณน าหนกความเสยงของลกหนตามสญญาเช าเพอด ารงเงนกองทนเปนอตราสวนกบสนทรพยและภาระผกพน การจดชนลกหนตามสญญาเชาและการกนส ารอง รวมทงการระงบการรบรดอกเบยคางรบเปนรายไดจากการใหเชาซอและการใหเชาแบบ ลสซงใหธนาคารพาณชยถอปฏบตตามหลกเกณฑทธนาคารแหงประเทศไทยก าหนด

(4) ในกรณทธนาคารพาณชยไดรบทรพยสนกลบคนมาเนองจากสนสดสญญาเชาหรอเนองจากยดมาจากผเชา ธนาคารพาณชยตองด าเนนการจ าหนายหรอใหเชาทรพยสนนนตอภายใน 6 เดอนนบแตวนสนสดสญญาเชาหรอนบแตวนทยดมา หากพนระยะเวลาดงกลาวแล วธนาคารพาณชย ยงไมสามารถจ าหนายหรอใหเชาทรพยสนนนตอได ธนาคารพาณชยตองกนเงนส ารองส าหรบทรพยสนนน โดยใหทยอยกนเงนส ารองทกงวด 6 เดอน ในอตรางวดละไมต ากวารอยละ 25 ของมลคาทรพยสนนน ณ วนสนสดสญญาเชาหรอวนทยดมา

หากปรากฏวาทรพยสนทไดรบกลบคนมานนเขาขายเปนสนทรพย จดชนสญหรอสนทรพยจดชนสงสยจะสญ ตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทย เรอง หลกเกณฑการจดชนและการกนเงนส ารองของสถาบนการเงน ใหธนาคารพาณชยด าเนนการตดทรพยสนนนออกจากบญชหรอกนเงนส ารองใหครบถวนทนทตามประกาศทกลาวดวย โดยในกรณทรพยสนนนเขาขายเปนสนทรพยจดชนสงสยจะสญ ใหธนาคารพาณชยกนเงนส ารองเปนจ านวนทสงกวาเมอเปรยบเทยบ

DPU

179

ระหวางเงนส ารองทไดทยอยกนไปแลวตามวธการทกลาวในวรรคแรกกบเงนส ารองทตองกนส าหรบสนทรพยจดชนสงสยจะสญตามประกาศทกลาว

ในกรณททรพยสนทไดรบกลบคนมานน มอายการใชงานเหลอนอยกวา 2 ป และธนาคารพาณชยไมสามารถจ าหนายหรอใหเชาตอไดภายใน 6 เดอนนบแตวนสนสดสญญาเชาหรอวนทยดมา ใหธนาคารพาณชยกนเงนส ารองส าหรบทรพยสนนนทงจ านวนทนทเมอครบระยะเวลา 6 เดอนนบแตวนสนสดสญญาเชาหรอวนทยดมา

5.3.8 การจดท าบญชและรายงาน (1) ธนาคารพาณชยตองตรวจสอบดแลใหมการปฏบตตามมาตรฐานบญช

กฎหมายหรอกฎเกณฑอนทเกยวของโดยเครงครด (2) ธนาคารพาณชยตองจดใหมขอมลและเอกสารหลกฐานทเกยวของกบการ

ประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงไว เพอใหธนาคารแหงประเทศไทยสามารถตรวจสอบไดตลอดเวลา

5.3.9 หามมใหธนาคารพาณชยกระท าการดงน (1) จดหาทรพยสนโดยทยงไมไดตกลงท าสญญาเชาทรพยสนนนกบผ ใดหรอ

จดหาทรพยสนในราคาทสงกวาราคาตลาดหรอสงกวาราคาต าสดทพงจดหาได (2) น าทรพยสนทใหเชาไปท านตกรรมกบบคคลใดอนกอใหเกดภาระแก

ทรพยสนนน เวนแตในกรณจ าเปนโดยไดรบอนญาตจากธนาคารแหงประเทศไทย ในการอนญาตธนาคารแหงประเทศไทยจะก าหนดเงอนไขใด ๆ กได

(3) ใหผเชาน าทรพยสนไปใหเชาชวง ยกเวนในกรณทผเชาเปนผประกอบธรกจใหเชาทรพยสนเปนทางคาปกต

5.3.10 กรณทเจาของทรพยสนน าทรพยสนมาขายและเชากลบคน (Sale and Lease Back)

(1) ธนาคารพาณชยตองถอปฏบตตามหลกเกณฑเชนเดยวกนกบการประกอบธรกจใหเชาซอและใหเชาแบบลสซงดงกลาวขางตน

(2) ในการรบซอทรพยสนและใหเชากลบคน ธนาคารพาณชยตองด าเนนการใหมการประเมนราคาทรพยสนทจะรบซอและใหเชากลบคนดงน

(ก) ธนาคารพาณชยตองจดใหมการประเมนราคาทรพยสนทจะรบซอและใหเชากลบคน ตามหลกเกณฑทก าหนดโดยคณะกรรมการของธนาคารพาณชยหรอคณะผบรหาร ทมหนาทความรบผดชอบเกยวของตามทไดรบมอบหมายจากคณะกรรมการของธนาคารพาณชย

DPU

180

อยางไรกดธนาคารพาณชยตองประเมนราคาทรพยสนอยางเหมาะสม เพอปองกนมใหเกดการตกแตงบญช หรอการเออประโยชนแกผขายและเชากลบคน

(ข) ในกรณทธนาคารพาณชยไมมความช านาญหรอทรพยสนไมมราคาประเมนในตลาดรองเพอการอางอง เชน เครองจกร เครองบน และเรอ เปนตน ธนาคารพาณชยควรใชผประเมนอสระภายนอกในการประเมนราคาทรพยสนทจะรบซอและใหเช ากลบคนประกอบการพจารณา ทงน เพอปองกนมใหเกดการเออประโยชนแกผขายและเช ากลบคนในการตกแตงบญช เชน การรบซอทรพยสนในราคาทสงเกนจรง

5.3.11 การพกหรอเพกถอนการอนญาตประกอบธรกจ ธนาคารแหงประเทศไทยมอ านาจพกหรอสงเพกถอนการอนญาตใหประกอบธรกจให

เชาซอและใหเชาแบบลสซงได ในกรณดงตอไปน (1) ธนาคารพาณชยฝาฝนหรอไมปฏบตตามหลกเกณฑหรอขอก าหนดขางตน (2) ธนาคารพาณชยไมด าเนนการตามแผนการควบกจการ รวมกจการ ขายกจการ

คนใบอนญาต รบโอนสนทรพยและหนสนจากสถาบนการเงนแหงอนเพอการด าเนนการตามนโยบายสถาบนการเงน 1 รปแบบ (One Presence) ตามทรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงใหความเหนชอบ

(3) ธนาคารพาณชยไมด าเนนการตามเงอนไขทรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงก าหนดประกอบการใหความเหนชอบแผนการควบกจการ รวมกจการ ขายกจการ คนใบอนญาต รบโอนสนทรพยและหนสนจากสถาบนการเงนแหงอนเพอการด าเนนการตามนโยบายสถาบนการเงน 1 รปแบบ (One Presence)

(4) กรณอน ๆ ทธนาคารแหงประเทศไทยเหนวากระทบกบความปลอดภยหรอความผาสกของประชาชน 6. วนเรมตนบงคบใช ประกาศนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 3 สงหาคม พ.ศ. 2551 ธารษา วฒนเกส

ผวาการ ธนาคารแหงประเทศไทย

DPU

181

ภาคผนวก ง ประกาศกระทรวงการคลง เรอง เงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทน

ประกอบกจการใหเชาทรพยสนแบบลสซง ประกาศใชวนท 12 ธนวาคม พ.ศ. 2534

DPU

182

ประกาศกระทรวงการคลง เรอง เงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบกจการ

ใหเชาทรพยสนแบบลสซง

---------------------

อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๒๐ (๖) วรรคหนง แหงพระราชบญญตการประกอบ

ธรกจเงนทน ธรกจหลกทรพย และธรกจเครดตฟองซเอร พ.ศ. ๒๕๒๒ ซงแกไขเพมเตมโดย พระราชก าหนดแกไขเพมเตมพระราชบญญตการประกอบธรกจเงนทน ธรกจหลกทรพย และธรกจเครดตฟองซเอร พ.ศ. ๒๕๒๒ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๒๘ รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงก าหนดเงอนไขในการอนญาตใหบรษทเงนทนประกอบกจการใหเชาทรพยสนแบบลสซง ดงตอไปน

ขอ ๑ ในประกาศน “การใหเชาทรพยสนแบบลสซง” หมายความวา การใหเชาทรพยสนทผใหเชาจดหามา

จากผผลตหรอผจ าหนาย หรอทรพยสนซงยดไดจากผเชารายอน เพอใหผเชาไดใชประโยชนในกจการอตสาหกรรม เกษตรกรรม พาณชยกรรม หรอกจการบรการอยางอนเปนทางคาปกต โดย ผเชามหนาทตองบ ารงรกษาและซอมแซมทรพยสนทเชา ทงน ผเชาจะบอกเลกสญญากอนครบก าหนดเพยงฝายเดยวไมไดแตผเชามสทธทจะซอหรอเชาทรพยสนนนตอไปในราคาหรอคาเชาทไดตกลงกน

“ใหเชา” หรอ “เชา” หมายความวา ใหเชาหรอเชาในธรกจลสซง

“ทรพยสน” หมายความวา ทรพยสนทใหเชาแบบลสซง

“ราคาเงนสด” หมายความวา ราคาทจะพงซอขายทรพยสนทใหเชากนไดในทองตลาดดวยเงนสด ณ วนท าสญญาเชา

“เงนลงทน” หมายความวา ผลรวมของราคาเงนสดและคาใชจายตาง ๆ ทบรษทเงนทนตองช าระเพอการไดมาซงทรพยสน เชน คาขนสง คาภาษอากร และคาเบยประกนภยเปนตน

“เงนลวงหนา” หมายความวา เงนทผเชาตองช าระลวงหนาครงแรกเมอท าสญญาเพอเปนสวนหนงของราคาคาเชาตามสญญาตางหากจากคาเชารายงวด

ขอ ๒ บรษทเงนทนใดประสงคจะประกอบกจการใหเชาทรพยสนแบบลสซง ใหขออนญาตตอรฐมนตรโดยยนค าขอตอธนาคารแหงประเทศไทย ทงน รฐมนตรจะพจารณาอนญาตเฉพาะบรษทเงนทนทมคณสมบตดงตอไปน

(๑) เปนบรษททมฐานะการเงนอยในเกณฑดมาก โดยมเงนกองทนสทธไมต ากวา หารอยลานบาท และมสนทรพยรวมสทธไมต ากวาหาพนลานบาท

DPU

183

(๒) เปนบรษททมฐานะการด าเนนงานด โดยพจารณาจากฐานะสภาพคลองความสามารถในการช าระหน คณภาพของสนทรพย และความสามารถในการท าก าไรตดตอกน ไมนอยกวาหาปหลงสดกอนยนค าขอ

(๓) เปนบรษททมการบรหารงานอยางมประสทธภาพ โดยพจารณาจากผลการด าเนนงานในอดตของบรษท ประกอบกบประวตและความสามารถของผบรหาร

(๔) เปนบรษททมการจดการทรอบคอบและเชอถอได มระบบบญชตามมาตรฐานทวไป มระบบการควบคมภายในทดและมการตดตามหนอยางมประสทธภาพ

(๕) เปนบรษททใหความรวมมอหรอใหความชวยเหลอตามนโยบายของทางการเปนอยางด และปฏบตตามบทบญญตของกฎหมายและค าสงของทางการอยางเครงครดตลอดเวลาท ผานมา

ขอ ๓ จ านวนเงนลงทนทบรษทเงนทนลงทนในทรพยสนเพอการใหเชาแบบลสซงแกบคคลใดบคคลหนง เมอรวมกบ

(๑) จ านวนเงนทบรษทเงนทนใหกยมแกบคคลนน และหรอลงทนในกจการของบคคลนน

(๒) จ านวนเงนทบรษทเงนทนค าประกน รบรอง รบอาวล หรอสอดเขาแกหนาในตวเงนเพอบคคลนน และ

(๓) จ านวนเงนทบรษทเงนทนจายไปตามภาระผกพนตาม (๒) เมอสนวนหนง ๆ ตองไมเกนรอยละหาสบของเงนกองทนของบรษทเงนทนนน ทงน เวนแตจะไดรบอนญาตจากธนาคารแหงประเทศไทย ในการอนญาตจะก าหนดเงอนไขใด ๆ ไวดวยกได

บคคลตามวรรคหนงใหหมายความรวมถงบคคลหรอหางหนสวนตามความในมาตรา ๓๕ วรรคสอง แหงพระราชบญญตการประกอบธรกจเงนทน ธรกจหลกทรพย และธรกจเครดตฟองซเอร พ.ศ. ๒๕๒๒ ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชก าหนดแกไขเพมเตมพระราชบญญตการประกอบธรกจเงนทน ธรกจหลกทรพย และธรกจเครดตฟองซเอร พ.ศ. ๒๕๒๒ พ.ศ. ๒๕๒๖

ขอ ๔ จ านวนเงนลงทนสงสดทบรษทเงนทนลงทนในทรพยสนเพอการใหเชาทรพยสนแบบลสซง รวมกนทงสนในขณะใดขณะหนงตองไมเกนสเทาของเงนกองทนของบรษทเงนทนนน

ขอ ๕ ใหบรษทเงนทนถอปฏบตในการใหเชาดงตอไปน (๑) สญญาเชาตองท าเปนหนงสอและมขอก าหนดวาผเชาเพยงฝายเดยวจะบอกเลก

สญญากอนครบก าหนดไมได

DPU

184

(๒) ราคาคาเชาตามสญญาตองไมเกนเงนลงทนในทรพยสนและผลประโยชนทบรษทเงนทนเรยกเกบ

(๓) ก าหนดระยะเวลาในการใหเชา และหลกเกณฑ วธการตออายสญญาเชา(ถาม) ก าหนดระยะเวลาในการใหเชาตามวรรคหนงตองมก าหนดระยะเวลาการใหเชา

ทรพยสนตงแตสามปขนไปแตตองไมเกนอายการใชงานของทรพยสนทผผลตทรพยสนนนรบรองหรอก าหนดหรอไมเกนสบปแลวแตระยะเวลาใดจะนอยกวา เวนแตทรพยสนทใหเชาเปนทรพยสนทยดมาจากผเชารายอนก าหนดระยะเวลาในการใหเชาอาจจะไมถงสามปกได

(๔) ตองจดใหผเชาช าระเงนลวงหนาทนททท าสญญาเชาเปนจ านวนเงนไมต ากวารอยละยสบของเงนลงทนในทรพยสน ตางหากจากการช าระเงนคาเชาในงวดตอ ๆ ไป

การช าระเงนลวงหนาดงกลาว บรษทเงนทนจะใหผเชาช าระแกผจ าหนายทรพยสนนนโดยตรงกได แตบรษทเงนทนตองมหลกฐานแสดงการช าระเงนหรอส าเนาหลกฐานดงกลาวไว

(๕) ทรพยสนทใหเชาตองมราคาเงนสดไมต ากวาหาแสนบาทตองเปนทรพยสนประเภททนเฉพาะเครองจกรหรอเครองมอใหมทมราคาซอขายแนนอน สามารถสอบทานได ซงใชในการอตสาหกรรม เกษตรกรรม พาณชยกรรม หรอกจการบรการอยางอนเทานน และตองไมใชทรพยสนทโดยสภาพของสนทรพยนนไมสามารถน าไปใหผอนเชาไดอก

(๖) ตองจดใหมการประกนภยทรพยสนทใหเชาเตมมลคาของทรพยสนนน โดยบรษทเงนทนเปนผรบประโยชนตลอดอายสญญาเชา

(๗) การเรยกคาปรบจากผเชาในกรณทผเชาผดนดไมช าระคาเชาในงวดใดงวดหนงตองระบไวชดแจงในสญญาเชา แตคาปรบดงกลาวเมอคดเปนอตราสวนกบยอดเงนและระยะเวลาทผดนดแลวตองไมเกนกวาอตราดอกเบยเงนใหกยมทบรษทเงนทนสามารถเรยกไดตามกฎหมายในขณะท าสญญาเชา

(๘) การบอกเลกสญญา เมอผเชาผดนดไมช าระคาเชาสองงวดตด ๆ กน หรอเมอผเชากระท าผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญ บรษทเงนทนตองแจงการบอกเลกสญญาพรอมดวยเหตผลเปนหนงสอใหผเชาทราบลวงหนาไมนอยกวาสามสบวนนบแตวนทผเชาไดรบหนงสอดงกลาว ในหนงสอบอกเลกสญญานนใหระบดวยวาหากผเชาช าระคาเชางวดทคางช าระ หรอแกไขการผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญดงกลาว แลวแตกรณ ภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบหนงสอบอกเลกสญญา การบอกเลกสญญานนเปนอนระงบไป

ในกรณทผดนดไมช าระคาเชาสองงวดตดตอกน หรอกระท าผดสญญาในขอทเปนสวนส าคญ หากผเชาช าระคาเชางวดทคางช าระเงนรายงวดทคางช าระหรอแกไขการผดสญญาในขอท

DPU

185

เปนสวนส าคญ ภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบหนงสอบอกเลกสญญา ใหการบอกเลกสญญานนเปนอนระงบไป

(๙) ตองยนยอมใหผ เชาโอนสทธและหนาทตามสญญาเชาใหแกบคคลอนซงมคณสมบตทจะเปนผเชาไดตามหลกเกณฑทก าหนดในประกาศน ทงน ก าหนดระยะเวลาการเชาตองไมเกนระยะเวลาทคงเหลออยตามสญญาเชาเดม และหามมใหผเชาน าทรพยสนทเชาไปใหเชาชวง

(๑๐) ใหแนบหลกเกณฑ วธการและเงอนไขในการค านวณคาเชาทบรษทเงนทนเรยกเกบและสวนลดทผใหเชาจะลดใหแกผเชาในกรณทผเชาจะช าระราคาคาเชาตามสญญาคงเหลอสทธกอนถงก าหนดไวกบคฉบบสญญาเชาทมอบใหผเชา

(๑๑) ระบคาใชจายตาง ๆ ทผเชาจะตองจายนอกเหนอจากคาเชาตามสญญาเชา (ถาม) (๑๒) เมอสนสดสญญาเชา หากผเชาใชสทธในการซอทรพยสนทเชาและไดปฏบต

ตามเงอนไขในการไดมาซงกรรมสทธในทรพยสนครบถวนตามสญญาเชาแลว บรษทเงนทนตองโอนกรรมสทธในทรพยสนใหแกผเชาโดยพลน

(๑๓) ทรพยสนทบรษทเงนทนเปนเจาของกรรมสทธเมอสนสดสญญาเชาหรอยดมาจากผเชารายอน บรษทเงนทนตองจ าหนายหรอใหบคคลอนเชาตอภายในสามเดอน นบแตวนสนสดสญญาเชาหรอนบแตวนทยดมา หรอตามทไดรบผอนผนจากธนาคารแหงประเทศไทย

ขอ ๖ ใหบรษทเงนทนก าหนดโดยชดแจงในสญญาเชาเกยวกบเรอง ดงตอไปน (๑) ประเภท ชนด ลกษณะ และอายของทรพยสน

(๒) ราคาเงนสด คาเชาตามสญญา จ านวนเงนคาเชารายงวด การช าระคาเชารายงวด และการช าระเงนลวงหนา

(๓) ก าหนดระยะเวลาในการเชา และการตออายสญญาเชา (ถาม) (๔) การสงมอบ การตรวจตรา การตดตรงหรอตดตง การเคลอนยาย การสญหาย ความ

เสยหาย ความช ารดบกพรอง การบ ารงรกษา คาใชจายอน และการใชประโยชนของทรพยสนนน

(๕) การประกนภย การรบคาสนไหมทดแทนตามสญญาประกนภย

(๖) การค าประกน (ถาม) (๗) สทธของผเชาทจะช าระราคาคาเชาตามสญญาคงเหลอสทธกอนถงก าหนดและ

สวนลดทผใหเชาจะลดใหแกผเชาในกรณเชนวาน (๘) การผดนดไมช าระคาเชา การคดเบยปรบ และการโอนสทธของผเชา

(๙) เขตอ านาจศาลทผเชาและผใหเชาตกลงกนวาเมอมขอพพาทเกดขนจะเสนอค าฟองตอศาลใด

(๑๐) วธการค านวณผลประโยชนทบรษทเงนทนเรยกเกบอยางชดเจน

DPU

186

(๑๑) การบอกเลกสญญาเชาของผใหเชาและผเชา

(๑๒) เงอนไขในการใหผเชาเชาตอหรอซอทรพยสนทงหมดหรอสวนใดสวนหนงของทรพยสนดวยคาเชาหรอราคาทตกลงกนโดยค านงถงเงนทจายไปแลวในรปเงนลวงหนาและคาเชา

ขอ ๗ หามมใหบรษทเงนทนกระท าการดงตอไปน (๑) ใหเชาทรพยสนแกผเชาทเปนผจ าหนายทรพยสนนนโดยมไดรบอนญาตจาก

ธนาคารแหงประเทศไทย ในการอนญาตนนธนาคารแหงประเทศไทยจะก าหนดเงอนไขใด ๆ ไวดวยกได

(๒) จดหาทรพยสนโดยทยงไมไดตกลงท าสญญาเชาทรพยสนนนกบผใด หรอจดหาทรพยสนในราคาทสงกวาราคาตลาดหรอสงกวาราคาต าสดทพงจดหาได

(๓) ใหเชาทรพยสนแกผเชาทมใชนตบคคล

(๔) ใหเชาทรพยสนแกผเชาทมหนสนสงเกนกวาหาเทาของทนจดทะเบยน ซงช าระแลว หรอเงนกองทนของผเชา เวนแตจะมหลกทรพยและหรอบคคลทพงเชอถอเปนผค าประกนการเชานน

(๕) ใหเชาทรพยสนทผานการใชงานมาแลวไมวาทรพยสนดงกลาวจะไดรบการปรบปรงใหมลกษณะคลายของใหมหรอไมกตาม ทงน เวนแตจะเปนทรพยสนซงยดมาจากผเชารายอนของบรษทเงนทนนน หรอเปนทรพยสนทใหเชาอนเนองมาจากการตออายสญญา

(๖) ยนยอมใหผเชาเพยงฝายเดยวบอกเลกสญญาเชากอนครบก าหนด

ขอ ๘ ประกาศนใหมผลใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา เปนตนไป

ประกาศ ณ วนท ๖ ธนวาคม ๒๕๓๔

สธ สงหเสนห

รฐมนตรวาการกระทรวงการคลง

DPU

187

ภาคผนวก จ ประกาศนายทะเบยน เรอง หลกเกณฑและเงอนไขการอนญาตใหบรษท ประกนชวตประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซง ประกาศใชวนท

21 พฤษภาคม พ.ศ. 2545

DPU

188

ประกาศนายทะเบยน เรอง หลกเกณฑและเงอนไขการอนญาตใหบรษทประกนชวต

ประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซง (Leasing) -----------------------

อาศยอ านาจตามความในขอ ๓ (๒๒) และขอ ๒๘ วรรคหนง แหงประกาศกระทรวง

พาณชย เรอง การลงทนประกอบธรกจอนของบรษทประกนชวต ลงวนท ๒๕ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๔๔ นายทะเบยนประกาศก าหนดหลกเกณฑและเงอนไขการอนญาตใหบรษทประกนชวต ประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซง (Leasing) ไว ดงตอไปน

ขอ ๑ บรษททจะขออนญาตประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซง ตองมคณสมบตอยางนอย ดงน

๑.๑ มเงนกองทนสวนเกนไมนอยกวา ๑๐๐ ลานบาท

๑.๒ มก าไรสทธจากผลการด าเนนงานไมนอยกวาสองปตดตอกนกอนวนยนค าขออนญาต

๑.๓ มสนทรพยสภาพคลองเพยงพอทจะจายเงนตามสญญาประกนภยทยงมภาระผกพนอยส าหรบปทลวงมาแลว ๒ ป และในอก ๒ ปขางหนาเปนอยางนอย

๑.๔ มการปฏบตงานอยางถกตอง และเครงครดตามกฎหมายเกยวกบการประกนชวต

ขอ ๒ บรษททมคณสมบตตามขอ ๑ หากประสงคจะประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซง ใหยนค าขออนญาตตอนายทะเบยนพรอมดวยเอกสาร ดงตอไปน

๒.๑ แผนการด าเนนธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซงของบรษท

๒.๒ รางสญญาเชาทรพยสนแบบลสซงของบรษท

๒.๓ หลกเกณฑของบรษทเกยวกบการวเคราะหเครดตและความสามารถในการ ช าระหนของลกคา

๒.๔ คมอการปฏบตงานของบรษทเกยวกบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซง

๒.๕ ระเบยบการปฏบตงานของบรษทเกยวกบการใหเชาทรพยสนแบบลสซง

หากบรษทมคณสมบตครบถวน และนายทะเบยนเหนสมควร ใหนายทะเบยนออกหนงสออนญาตใหบรษทประกอบธรกจดงกลาวได

ขอ ๓ เมอไดรบอนญาตจากนายทะเบยนแลว บรษทจะท าสญญาใหเชาทรพยสนแบบลสซงไดตอเมอบรษทมการด ารงสนทรพยสภาพคลองเพยงพอส าหรบความผกพนตามสญญาประกนภย

DPU

189

การค านวณสนทรพยสภาพคลองตามวรรคหนง ใหพจารณาจากรายงานประจ าเดอนกอนหนาท าสญญาเชาทรพยสนแบบลสซงไมเกน ๒ เดอน

ขอ ๔ นายทะเบยนมอ านาจเพกถอนการอนญาตใหประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซงได เมอปรากฏแกนายทะเบยนวา บรษท

๔.๑ ขาดคณสมบตตามทก าหนดไวในขอ ๑

๔.๒ ฝาฝนหรอไมปฏบตตามหลกเกณฑ และเงอนไขทก าหนดไวในประกาศน ๔.๓ ฝาฝนหรอไมปฏบตตามเงอนไขการใหเชาทรพยสนแบบลสซงทก าหนดไวใน

ประกาศกระทรวงพาณชย เรอง การลงทนประกอบธรกจอนของบรษทประกนชวต ลงวนท ๒๕ ตลาคม พ.ศ. ๒๕๔๔

๔.๔ ฝาฝนหรอไมปฏบตตามกฎหมายอนทเกยวกบการประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซง หรอ

๔.๕ ประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซงแลวท าใหเกดหรออาจท าใหเกดความเสยหายตอบรษท ผเอาประกนภย หรอบคคลทเกยวของ

เมอนายทะเบยนสงเพกถอนการอนญาตตามวรรคกอนแลว สทธในการประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซงของบรษทเปนอนสนสดลงนบแตวนทถกสงเพกถอน เวนแตสญญาใหเชาทรพยสนแบบลสซงทยงไมสนสดลงใหบรษทคงผกพนตอไปตามอายสญญาทเหลออย

ขอ ๕ บรษททไดรบอนญาตจากนายทะเบยนใหประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซงอยกอนวนทประกาศนมผลใชบงคบ ใหบรษทประกอบธรกจดงกลาวไดตอไปอกหนงป นบแตวนทค าสงนมผลใชบงคบ

หากบรษทตามวรรคหนง ประสงคจะประกอบธรกจใหเชาทรพยสนแบบลสซงตอไป ใหยนค าขออนญาตใหมตามประกาศน

ทงน ตงแตบดนเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท ๑๙ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๕

พจนย ธนวรานช

อธบดกรมการประกนภย

นายทะเบยน

DPU

190

ภาคผนวก ฉ ประกาศคณะปฏวตฉบบท 58 พ.ศ.2515

DPU

191

ประกาศของคณะปฏวต ฉบบท ๕๘

โดยทคณะปฏวตพจารณาเหนวา การควบคมกจการคาขายอนกระทบถงความปลอดภย

หรอผาสกแหงสาธารณชนอยภายใตบงคบของกฎหมายวาดวยการควบคมกจการคาขายอนกระทบถงความปลอดภยหรอผาสกแหงสาธารณชน และกฎหมายวาดวยการก าหนดกระทรวง เจาหนาทรกษาการตามกฎหมายดงกลาว สมควรปรบปรงรวมเปนกฎหมายฉบบเดยวกนเพอความสะดวกในการปฏบต อนง ปรากฏวาในขณะนไดมผประกอบกจการรบรองหรอรบซอตวเงน กจการจดหาเงนทนเพอบคคลอน และกจการซอขายหรอแลกเปลยนหลกทรพย รวมทง การเปนตวแทนหรอนายหนาของกจการดงกลาวมากยงขน และกจการเหลานมลกษณะเปนกจการคาขายซงกระทบกระเทอนถงความปลอดภยหรอผาสกของประชาชนได แตกฎหมายวาดวยการควบคมกจการคาขายอนกระทบถงความปลอดภยหรอผาสกแหงสาธารณชน และกฎหมายวาดวยการก าหนดกระทรวงเจาหนาทรกษาการตามกฎหมายดงกลาวทใชอยในปจจบน ยงไมมบทบญญตควบคมการประกอบกจการดงกลาวขางตน สมควรก าหนดการควบคมกจการนนไวในกฎหมายทปรบปรงใหมเสยดวยในคราวเดยวกน หวหนาคณะปฏวตจงมค าสงดงตอไปน

ขอ ๑ ใหยกเลก (๑) พระราชบญญตควบคมกจการคาขายอนกระทบถงความปลอดภยหรอผาสกแหง

สาธารณชน พทธศกราช ๒๔๗๑ (๒) พระราชบญญตควบคมกจการคาขายอนกระทบถงความปลอดภยหรอผาสกแหง

สาธารณชน (ฉบบท ๒) พทธศกราช ๒๔๘๕ (๓) พระราชบญญตควบคมกจการคาขายอนกระทบถงความปลอดภยหรอผาสกแหง

สาธารณชน (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๔๙๙ (๔) พระราชบญญตก าหนดกระทรวงเจาหนาทรกษาการตามพระราชบญญตควบคม

กจการคาขายอนกระทบถงความปลอดภยหรอผาสกแหงสาธารณชน พ.ศ. ๒๔๗๑ พทธศกราช ๒๔๗๖

(๕) พระราชบญญตก าหนดกระทรวงเจาหนาทรกษาการตามพระราชบญญตควบคมกจการคาขายอนกระทบถงความปลอดภยหรอผาสกแหงสาธารณชน พ.ศ. ๒๔๗๑ (ฉบบท ๒) พทธศกราช ๒๔๘๔

DPU

192

(๖) พระราชบญญตก าหนดกระทรวงเจาหนาทรกษาการตามพระราชบญญตควบคมกจการคาขายอนกระทบถงความปลอดภยหรอผาสกแหงสาธารณชน พ.ศ. ๒๔๗๑ (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๔๙๙

บรรดาบทกฎหมาย กฎ และขอบงคบอนในสวนทบญญตไวแลวในประกาศของคณะปฏวตฉบบน หรอซงขดหรอแยงกบประกาศของคณะปฏวตฉบบน ใหใชประกาศของคณะปฏวตฉบบนแทน

ขอ ๒ ในประกาศของคณะปฏวตฉบบน “พนกงานเจาหนาท” หมายความวา ผซงรฐมนตรหรอผวาการธนาคารแหงประเทศไทย

แตงตงใหปฏบตการตามประกาศของคณะปฏวตฉบบน “รฐมนตร” หมายความวา รฐมนตรวาการกระทรวงของกระทรวงทมอ านาจและหนาท

ตามประกาศของคณะปฏวตฉบบน หรอตามทก าหนดไวในพระราชกฤษฎกา ขอ ๓ กจการดงตอไปนใหถอวาเปนกจการคาขายอนเปนสาธารณปโภค (๑) การรถไฟ (๒) การรถราง (๓) การขดคลอง (๔) การเดนอากาศ (๕) การประปา (๖) การชลประทาน (๗) การไฟฟา (๘) การผลตเพอจ าหนายหรอจ าหนายกาซโดยระบบเสนทอไปยงอาคารตาง ๆ (๙) บรรดากจการอนอนกระทบกระเทอนถงความปลอดภยหรอผาสกของประชาชน

ตามทระบไวในพระราชกฤษฎกา การตราพระราชกฤษฎกาตาม (๙) ใหก าหนดกระทรวงผมอ านาจและหนาทเกยวกบ

กจการนนดวย ขอ ๔ หามมใหบคคลใดประกอบกจการคาขายอนเปนสาธารณปโภค เวนแตจะไดรบ

อนญาตหรอไดรบสมปทานจากรฐมนตร ขอ ๕ เมอไดมประกาศของรฐมนตรก าหนดกจการอยางหนงอยางใดดงระบไวตอไปน

หรอกจการอนมสภาพคลายคลงกน ใหเปนกจการทตองขออนญาต หามมใหผใดประกอบกจการนน เวนแตจะไดรบอนญาตจากรฐมนตร

DPU

193

(๑) การประกนภย (๒) การคลงสนคา (๓) การธนาคาร (๔) การออมสน (๕) เครดตฟองซเอร (๖) การรบรองหรอรบซอตวเงน (๗) การจดหามาซงเงนทนแลวใหผอนกเงนนน หรอเอาเงนนนซอหรอซอลดซงตวเงน

หรอตราสารเปลยนมออนหรอตราสารการเครดต (๘) การซอ ขาย หรอแลกเปลยนตราสารแสดงสทธในหนหรอทรพยสน เชน

พนธบตร หน หนก หรอตราสารพาณชย หรอการท าหนาทเปนตวแทน นายหนา ผจดการ หรอผใหค าแนะน าเกยวกบการลงทนในตราสารดงกลาว หรอการจดใหมตลาดหรอสถานทอนเปนศนยกลางการซอ ขาย หรอแลกเปลยนตราสารดงกลาว

การประกาศตามวรรคหนง รฐมนตรจะก าหนดประเภทหรอลกษณะของกจการดวยกได ขอ ๖ ในกรณทมกฎหมายเฉพาะวาดวยกจการตามทระบไวในขอ ๓ หรอขอ ๕

การประกอบกจการดงกลาว ใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยกจการนน ขอ ๗ ในการอนญาตหรอใหสมปทานตามขอ ๔ และขอ ๕ รฐมนตรจะก าหนดเงอนไข

ใด ๆ ตามทเหนวาจ าเปน เพอความปลอดภยหรอผาสกของประชาชนไวดวยกได เงอนไขทก าหนดตามวรรคหนง รฐมนตรจะแกไขเปลยนแปลง หรอเพมเตมกได แต

ตองก าหนดระยะเวลาการใชบงคบเงอนไขทแกไข เปลยนแปลง หรอเพมเตมตามทรฐมนตรเหนสมควร

ขอ ๘ ใหกระทรวงการคลงมอ านาจและหนาทเกยวกบกจการดงตอไปน หรอกจการทมสภาพคลายคลงกน

(๑) การธนาคาร (๒) การออมสน (๓) เครดตฟองซเอร (๔) การรบรองหรอรบซอตวเงน (๕) การจดหามาซงเงนทนแลวใหผอนกเงนนน หรอเอาเงนนนซอหรอซอลดซงตวเงน

หรอตราสารเปลยนมออน หรอตราสารการเครดต (๖) การซอ ขาย หรอแลกเปลยนตราสารแสดงสทธในหนหรอทรพยสน เชน

พนธบตร หน หนก หรอตราสารพาณชย หรอการท าหนาทเปนตวแทน นายหนา ผจดการ หรอผให

DPU

194

ค าแนะน าเกยวกบการลงทนในตราสารดงกลาว หรอการจดใหมตลาดหรอสถานทอนเปนศนยกลางการซอ ขาย หรอแลกเปลยนตราสารดงกลาว

ขอ ๙ ใหกระทรวงคมนาคมมอ านาจและหนาทเกยวกบกจการการรถไฟและการเดนอากาศ

ขอ ๑๐ ใหกระทรวงพฒนาการแหงชาตมอ านาจและหนาท เกยวกบกจการการชลประทาน และการขดคลอง

ขอ ๑๑ ใหกระทรวงมหาดไทยมอ านาจและหนาทเกยวกบกจการการรถราง การประปา การไฟฟา และการผลตเพอจ าหนายหรอจ าหนายกาซ โดยระบบเสนทอไปยงอาคารตาง ๆ

ขอ ๑๒ ใหกระทรวงเศรษฐการมอ านาจและหนาทเกยวกบกจการประกนภยและการคลงสนคา หรอกจการทมสภาพคลายคลงกน

ขอ ๑๓ ใหรฐมนตรมอ านาจแตงตงพนกงานเจาหนาทเพอปฏบตกจการทอยในอ านาจและหนาทของกระทรวงตามทก าหนดไวในประกาศของคณะปฏวตฉบบนหรอพระราชกฤษฎกาแลวแตกรณ

ขอ ๑๔ รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงอาจมอบหมายใหธนาคารแหงประเทศไทยเปนผด าเนนการตามทกระทรวงการคลงมอ านาจและหนาทตามประกาศของคณะปฏวตฉบบนได

เมอรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงไดมอบหมายใหธนาคารแหงประเทศไทยเปนผด าเนนการตามวรรคหนงแลว ใหผว าการธนาคารแหงประเทศไทยมอ านาจแตงตงพนกงานธนาคารแหงประเทศไทยเปนพนกงานเจาหนาท เพอปฏบตกจการตามทธนาคารแหงประเทศไทยไดรบมอบหมาย

ขอ ๑๕ ในการปฏบตหนาท พนกงานเจาหนาทมอ านาจเขาไปในสถานประกอบกจการตามทระบไวในขอ ๓ หรอขอ ๕ ในระหวางเวลาท าการเพอตรวจสอบใหการเปนไปตามประกาศของคณะปฏวตฉบบน หรอในกรณทมเหตอนควรสงสยวามการกระท าความผดตามประกาศของคณะปฏวตฉบบน พนกงานเจาหนาทมอ านาจยดหรออายดเอกสารหรอสงของทเกยวของกบการกระท าความผดดงกลาว เพอประโยชนในการด าเนนคดได

ในการปฏบตหนาทของพนกงานเจาหนาทตามวรรคหนง ใหผประกอบกจการและ ผมหนาทเกยวของกบการประกอบกจการอ านวยความสะดวกแกพนกงานเจาหนาทตามสมควร

ขอ ๑๖ ผใดฝาฝนขอ ๔ หรอขอ ๕ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนสองหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

DPU

195

ขอ ๑๗ ผไดรบอนญาตหรอไดรบสมปทานตามขอ ๔ หรอผไดรบอนญาตตามขอ ๕ ผใดไมปฏบตตามเงอนไขทก าหนดตามขอ ๗ ตองระวางโทษปรบไมเกนสองหมนบาท และในกรณทเปนความผดตอเนองกน ใหปรบอกไมเกนวนละหนงพนบาทตลอดเวลาทยงท าการฝาฝนอย

ขอ ๑๘ ผใดขดขวางหรอไมใหความสะดวกแกพนกงานเจาหนาทซงปฏบตหนาทตามขอ ๑๕ ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหนงเดอน หรอปรบไมเกนหนงพนบาท หรอทงจ าทงปรบ

ขอ ๑๙ บรรดาเงอนไขทรฐบาลไดก าหนดตามกฎหมายวาดวยการควบคมกจการคาขายอนกระทบถงความปลอดภยหรอผาสกแหงสาธารณชน และใชบงคบอยในวนกอนวนทประกาศของคณะปฏวตฉบบนใชบงคบ คงใชบงคบไดตอไป

ขอ ๒๐ ใบอนญาตหรอสมปทานใหประกอบกจการคาขายอนเปนสาธารณปโภคตามกฎหมายวาดวยการควบคมกจการคาขายอนกระทบถงความปลอดภยหรอผาสกแหงสาธารณชน ซงไดออกใหกอนวนทประกาศของคณะปฏวตฉบบนใชบงคบ คงใชไดตอไปจนกวาจะสนอาย

ขอ ๒๑ ใหถอวากจการการประกนภย การคลงสนคา การออมสน เครดตฟองซเอร เปนกจการทรฐมนตรไดประกาศตามขอ ๕ แลว

ใหใบอนญาตประกอบกจการตามวรรคหนง ซงไดออกใหกอนวนทประกาศของคณะปฏวตฉบบนใชบงคบ คงใชไดตอไปจนกวาจะสนอาย

ขอ ๒๒ เมอรฐมนตรไดประกาศใหกจการตามขอ ๕ เปนกจการทตองขออนญาตเพมขนจากทไดประกาศไวแลว ผซงประกอบกจการอยในวนทร ฐมนตรประกาศก าหนด ถาประสงคจะประกอบกจการตอไป ใหยนค าขอรบอนญาตตามประกาศของคณะปฏวตฉบบนภายในหกสบวน นบแตรฐมนตรประกาศก าหนด เมอไดยนค าขอรบอนญาตตามประกาศของคณะปฏวตฉบบนแลว ใหด าเนนกจการตอไปไดจนกวาผอนญาตไดแจงใหทราบถงการไมอนญาต

ขอ ๒๓ ใหรฐมนตรวาการกระทรวงการคลง รฐมนตรวาการกระทรวงคมนาคม รฐมนตรวาการกระทรวงพฒนาการแหงชาต รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย และรฐมนตรวาการกระทรวงเศรษฐการ รกษาการตามประกาศของคณะปฏวตฉบบน

ขอ ๒๔ ประกาศของคณะปฏวตฉบบนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศใน ราชกจจานเบกษาเปนตนไป

ประกาศ ณ วนท ๒๖ มกราคม พทธศกราช ๒๕๑๕ จอมพล ถ. กตตขจร หวหนาคณะปฏวต

DPU

196

*พระราชกฤษฎกาแกไขบทบญญตใหสอดคลองกบการโอนอ านาจหนาทของสวนราชการ ใหเปนไปตามพระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. ๒๕๔๕ พ.ศ. ๒๕๔๕

มาตรา ๑๓๑ ในประกาศของคณะปฏวต ฉบบท ๕๘ ลงวนท ๒๖ มกราคม

พ.ศ. ๒๕๑๕ ใหแกไขค าวา “กระทรวงมหาดไทย” เปน “กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม” เฉพาะในสวนทเกยวกบกจการประปา

หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชกฤษฎกาฉบบน คอ โดยทพระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. ๒๕๔๕ ไดบญญตใหจดตงสวนราชการขนใหมโดยมภารกจใหม ซงไดมการตราพระราชกฤษฎกาโอนกจการบรหารและอ านาจหนาทของสวนราชการใหเปนไปตามพระราชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม นนแลว และเนองจากพระราชบญญตดงกลาวไดบญญตใหโอนอ านาจหนาทของสวนราชการ รฐมนตรผด ารงต าแหนงหรอผซงปฏบตหนาทในสวนราชการเดมมาเปนของสวนราชการใหม โดยใหมการแกไขบทบญญตตาง ๆ ใหสอดคลองกบอ านาจหนาททโอนไปดวย ฉะนน เพออนวตใหเปนไปตามหลกการทปรากฏในพระราชบญญตและพระราชกฤษฎกาดงกลาว จงสมควรแกไขบทบญญตของกฎหมายใหสอดคลองกบการโอนสวนราชการ เพอใหผเกยวของมความชดเจนในการใชกฎหมายโดยไมตองไปคนหาในกฎหมายโอนอ านาจหนาทวาตามกฎหมายใดไดมการโอนภารกจของสวนราชการหรอผรบผดชอบตามกฎหมายนนไปเปนของหนวยงานใดหรอผใดแลว โดยแกไขบทบญญตของกฎหมายใหมการเปลยนชอสวนราชการ รฐมนตร ผด ารงต าแหนงหรอผซงปฏบตหนาทของสวนราชการใหตรงกบการโอนอ านาจหนาท และเพมผแทนสวนราชการในคณะกรรมการใหตรงตามภารกจทมการตดโอนจากสวนราชการเดมมาเปนของสวนราชการใหมรวมทงตดสวนราชการเดมทมการยบเลกแลว ซงเปนการแกไขใหตรงตามพระราชบญญตและพระราชกฤษฎกาดงกลาว จงจ าเปนตองตรา พระราชกฤษฎกาน

DPU

197

ภาคผนวก ช Unidroit Convention on International Financial Leasing

DPU

198

UNIDROIT CONVENTION ON INTERNATIONAL FINANCIAL LEASING

(Ottawa, 28 May 1988)

THE STATES PARTIES TO THIS CONVENTION, RECOGNISING the importance of removing certain legal impediments to the international financial leasing of equipment, while maintaining a fair balance of interests between the different parties to the transaction, AWARE of the need to make international financial leasing more available, CONSCIOUS of the fact that the rules of law governing the traditional contract of hire need to be adapted to the distinctive triangular relationship created by the financial leasing transaction, RECOGNISING therefore the desirability of formulating certain uniform rules relating primarily to the civil and commercial law aspects of international financial leasing, HAVE AGREED as follows:

CHAPTER I - SPHERE OF APPLICATION AND GENERAL PROVISIONS

Article 1

1. - This Convention governs a financial leasing transaction as described in paragraph 2 in which one party (the lessor),

(a) on the specifications of another party (the lessee), enters into an agreement (the supply agreement) with a third party (the supplier) under which the lessor acquires plant, capital goods or other equipment (the equipment) on terms approved by the lessee so far as they concern its interests, and (b) enters into an agreement (the leasing agreement) with the lessee, granting to the lessee the right to use the equipment in return for the payment of rentals.

DPU

199

2. - The financial leasing transaction referred to in the previous paragraph is a transaction which includes the following characteristics:

(a) the lessee specifies the equipment and selects the supplier without relying primarily on the skill and judgment of the lessor; (b) the equipment is acquired by the lessor in connection with a leasing agreement which, to the knowledge of the supplier, either has been made or is to be made between the lessor and the lessee; and (c) the rentals payable under the leasing agreement are calculated so as to take into account in particular the amortisation of the whole or a substantial part of the cost of the equipment.

3. - This Convention applies whether or not the lessee has or subsequently acquires the option to buy the equipment or to hold it on lease for a further period, and whether or not for a nominal price or rental. 4. - This Convention applies to financial leasing transactions in relation to all equipment save that which is to be used primarily for the lessee's personal, family or household purposes.

Article 2 In the case of one or more sub-leasing transactions involving the same equipment, this Convention applies to each transaction which is a financial leasing transaction and is otherwise subject to this Convention as if the person from whom the first lessor (as defined in paragraph 1 of the previous article) acquired the equipment were the supplier and as if the agreement under which the equipment was so acquired were the supply agreement.

Article 3 1. - This Convention applies when the lessor and the lessee have their places of business in different States and:

DPU

200

(a) those States and the State in which the supplier has its place of business are Contracting States; or (b) both the supply agreement and the leasing agreement are governed by the law of a Contracting State.

2. - A reference in this Convention to a party's place of business shall, if it has more than one place of business, mean the place of business which has the closest relationship to the relevant agreement and its performance, having regard to the circumstances known to or contemplated by the parties at any time before or at the conclusion of that agreement.

Article 4 1. - The provisions of this Convention shall not cease to apply merely because the equipment has become a fixture to or incorporated in land. 2. - Any question whether or not the equipment has become a fixture to or incorporated in land, and if so the effect on the rights inter se of the lessor and a person having real rights in the land, shall be determined by the law of the State where the land is situated.

Article 5 1. - The application of this Convention may be excluded only if each of the parties to the supply agreement and each of the parties to the leasing agreement agree to exclude it. 2. - Where the application of this Convention has not been excluded in accordance with the previous paragraph, the parties may, in their relations with each other, derogate from or vary the effect of any of its provisions except as stated in Articles 8(3) and 13(3)(b) and (4).

DPU

201

Article 6 1. - In the interpretation of this Convention, regard is to be had to its object and purpose as set forth in the preamble, to its international character and to the need to promote uniformity in its application and the observance of good faith in international trade. 2. - Questions concerning matters governed by this Convention which are not expressly settled in it are to be settled in conformity with the general principles on which it is based or, in the absence of such principles, in conformity with the law applicable by virtue of the rules of private international law.

CHAPTER II - RIGHTS AND DUTIES OF THE PARTIES

Article 7

1. - (a) The lessor's real rights in the equipment shall be valid against the lessee's trustee in bankruptcy and creditors, including creditors who have obtained an attachment or execution.

(b) For the purposes of this paragraph “trustee in bankruptcy” includes a liquidator, administrator or other person appointed to administer the lessee's estate for the benefit of the general body of creditors.

2. - Where by the applicable law the lessor's real rights in the equipment are valid against a person referred to in the previous paragraph only on compliance with rules as to public notice, those rights shall be valid against that person only if there has been compliance with such rules. 3. - For the purposes of the previous paragraph the applicable law is the law of the State which, at the time when a person referred to in paragraph 1 becomes entitled to invoke the rules referred to in the previous paragraph, is :

DPU

202

(a) in the case of a registered ship, the State in which it is registered in the name of the owner (for the purposes of this sub-paragraph a bareboat charterer is deemed not to be the owner);

(b) in the case of an aircraft which is registered pursuant to the Convention on International Civil Aviation done at Chicago on 7 December 1944, the State in which it is so registered;

(c) in the case of other equipment of a kind normally moved from one State to another, including an aircraft engine, the State in which the lessee has its principal place of business;

(d) in the case of all other equipment, the State in which the equipment is situated.

4. - Paragraph 2 shall not affect the provisions of any other treaty under which the lessor's real rights in the equipment are required to be recognised. 5. - This article shall not affect the priority of any creditor having:

(a) a consensual or non-consensual lien or security interest in the equipment arising otherwise than by virtue of an attachment or execution, or (b) any right of arrest, detention or disposition conferred specifically in relation to ships or aircraft under the law applicable by virtue of the rules of private international law.

Article 8

1. - (a) Except as otherwise provided by this Convention or stated in the leasing agreement, the lessor shall not incur any liability to the lessee in respect of the equipment save to the extent that the lessee has suffered loss as the result of its reliance on the lessor's skill and judgment and of the lessor's intervention in the selection of the supplier or the specifications of the equipment.

(b) The lessor shall not, in its capacity of lessor, be liable to third parties for death, personal injury or damage to property caused by the equipment.

DPU

203

(c) The above provisions of this paragraph shall not govern any liability of the lessor in any other capacity, for example as owner.

2. - The lessor warrants that the lessee's quiet possession will not be disturbed by a person who has a superior title or right, or who claims a superior title or right and acts under the authority of a court, where such title, right or claim is not derived from an act or omission of the lessee. 3. - The parties may not derogate from or vary the effect of the provisions of the previous paragraph in so far as the superior title, right or claim is derived from an intentional or grossly negligent act or omission of the lessor. 4. - The provisions of paragraphs 2 and 3 shall not affect any broader warranty of quiet possession by the lessor which is mandatory under the law applicable by virtue of the rules of private international law.

Article 9 1. - The lessee shall take proper care of the equipment, use it in a reasonable manner and keep it in the condition in which it was delivered, subject to fair wear and tear and to any modification of the equipment agreed by the parties. 2. - When the leasing agreement comes to an end the lessee, unless exercising a right to buy the equipment or to hold the equipment on lease for a further period, shall return the equipment to the lessor in the condition specified in the previous paragraph.

Article 10 1. - The duties of the supplier under the supply agreement shall also be owed to the lessee as if it were a party to that agreement and as if the equipment were to be supplied directly to the lessee.

DPU

204

However, the supplier shall not be liable to both the lessor and the lessee in respect of the same damage. 2. - Nothing in this article shall entitle the lessee to terminate or rescind the supply agreement without the consent of the lessor.

Article 11 The lessee's rights derived from the supply agreement under this Convention shall not be affected by a variation of any term of the supply agreement previously approved by the lessee unless it consented to that variation.

Article 12 1. - Where the equipment is not delivered or is delivered late or fails to conform to the supply agreement:

(a) the lessee has the right as against the lessor to reject the equipment or to terminate the leasing agreement; and

(b) the lessor has the right to remedy its failure to tender equipment in conformity with the supply agreement, as if the lessee had agreed to buy the equipment from the lessor under the same terms as those of the supply agreement.

2. - A right conferred by the previous paragraph shall be exercisable in the same manner and shall be lost in the same circumstances as if the lessee had agreed to buy the equipment from the lessor under the same terms as those of the supply agreement.

DPU

205

3. - The lessee shall be entitled to withhold rentals payable under the leasing agreement until the lessor has remedied its failure to tender equipment in conformity with the supply agreement or the lessee has lost the right to reject the equipment. 4. - Where the lessee has exercised a right to terminate the leasing agreement, the lessee shall be entitled to recover any rentals and other sums paid in advance, less a reasonable sum for any benefit the lessee has derived from the equipment. 5. - The lessee shall have no other claim against the lessor for non-delivery, delay in delivery or delivery of non-conforming equipment except to the extent to which this results from the act or omission of the lessor. 6. - Nothing in this article shall affect the lessee's rights against the supplier under Article 10.

Article 13 1. - In the event of default by the lessee, the lessor may recover accrued unpaid rentals, together with interest and damages. 2. - Where the lessee's default is substantial, then subject to paragraph 5 the lessor may also require accelerated payment of the value of the future rentals, where the leasing agreement so provides, or may terminate the leasing agreement and after such termination:

(a) recover possession of the equipment; and (b) recover such damages as will place the lessor in the position in which it would have been had the lessee performed the leasing agreement in accordance with its terms.

3. - (a) The leasing agreement may provide for the manner in which the damages recoverable under paragraph 2 (b) are to be computed.

DPU

206

(b) Such provision shall be enforceable between the parties unless it would result in damages substantially in excess of those provided for under paragraph 2 (b). The parties may not derogate from or vary the effect of the provisions of the present sub-paragraph.

4. - Where the lessor has terminated the leasing agreement, it shall not be entitled to enforce a term of that agreement providing for acceleration of payment of future rentals, but the value of such rentals may be taken into account in computing damages under paragraphs 2(b) and 3. The parties may not derogate from or vary the effect of the provisions of the present paragraph. 5. - The lessor shall not be entitled to exercise its right of acceleration or its right of termination under paragraph 2 unless it has by notice given the lessee a reasonable opportunity of remedying the default so far as the same may be remedied. 6. - The lessor shall not be entitled to recover damages to the extent that it has failed to take all reasonable steps to mitigate its loss.

Article 14 1. - The lessor may transfer or otherwise deal with all or any of its rights in the equipment or under the leasing agreement. Such a transfer shall not relieve the lessor of any of its duties under the leasing agreement or alter either the nature of the leasing agreement or its legal treatment as provided in this Convention. 2. - The lessee may transfer the right to the use of the equipment or any other rights under the leasing agreement only with the consent of the lessor and subject to the rights of third parties.

DPU

207

CHAPTER III - FINAL PROVISIONS

Article 15 1. - This Convention is open for signature at the concluding meeting of the Diplomatic Conference for the Adoption of the Draft Unidroit Conventions on International Factoring and International Financial Leasing and will remain open for signature by all States at Ottawa until 31 December 1990. 2. - This Convention is subject to ratification, acceptance or approval by States which have signed it. 3. - This Convention is open for accession by all States which are not signatory States as from the date it is open for signature. 4. - Ratification, acceptance, approval or accession is effected by the deposit of a formal instrument to that effect with the depositary.

Article 16 1. - This convention enters into force on the first day of the month following the expiration of six months after the date of deposit of the third instrument of ratification, acceptance, approval or accession. 2. - For each State that ratifies, accepts, approves, or accedes to this Convention after the deposit of the third instrument of ratification, acceptance, approval or accession, this Convention enters into force in respect of that State on the first day of the month following the expiration of six months after the date of the deposit of its instrument of ratification, acceptance, approval or accession.

DPU

208

Article 17 This Convention does not prevail over any treaty which has already been or may be entered into; in particular it shall not affect any liability imposed on any person by existing or future treaties.

Article 18 1. - If a Contracting State has two or more territorial units in which different systems of law are applicable in relation to the matters dealt with in this Convention, it may, at the time of signature, ratification, acceptance, approval or accession, declare that this Convention is to extend to all its territorial units or only to one or more of them, and may substitute its declaration by another declaration at any time. 2. - These declarations are to be notified to the depositary and are to state expressly the territorial units to which the Convention extends. 3. - If, by virtue of a declaration under this article, this Convention extends to one or more but not all of the territorial units of a Contracting State, and if the place of business of a party is located in that State, this place of business, for the purposes of this Convention, is considered not to be in a Contracting State, unless it is in a territorial unit to which the Convention extends. 4. - If a Contracting State makes no declaration under paragraph 1, the Convention is to extend to all territorial units of that State.

Article 19 1. - Two or more Contracting States which have the same or closely related legal rules on matters governed by this Convention may at any time declare that the Convention is not to apply where the supplier, the lessor and the lessee have their places of business in those States. Such declarations may be made jointly or by reciprocal unilateral declarations.

DPU

209

2. - A Contracting State which has the same or closely related legal rules on matters governed by this Convention as one or more non-Contracting States may at any time declare that the Convention is not to apply where the supplier, the lessor and the lessee have their places of business in those States. 3. - If a State which is the object of a declaration under the previous paragraph subsequently becomes a Contracting State, the declaration made will, as from the date on which the Convention enters into force in respect of the new Contracting State, have the affect of a declaration made under paragraph 1, provided that the new Contracting State joins in such declaration or makes a reciprocal unilateral declaration.

Article 20 A Contracting State may declare at the time of signature, ratification, acceptance, approval or accession that it will substitute its domestic law for Article 8(3) if its domestic law does not permit the lessor to exclude its liability for its default or negligence.

Article 21 1. - Declarations made under this Convention at the time of signature are subject to confirmation upon ratification, acceptance or approval. 2. - Declarations and confirmations of declarations are to be in writing and to be formally notified to the depositary. 3. - A declaration takes effect simultaneously with the entry into force of this Convention in respect of the State concerned. However, a declaration of which the depositary receives formal notification after such entry into force takes effect on the first day of the month following the expiration of six months after the date of its receipt by the depositary. Reciprocal unilateral

DPU

210

declarations under Article 19 take effect on the first day of the month following the expiration of six months after the receipt of the latest declaration by the depositary. 4. - Any State which makes a declaration under this Convention may withdraw it at any time by a formal notification in writing addressed to the depositary. Such withdrawal is to take effect on the first day of the month following the expiration of six months after the date of the receipt of the notification by the depositary. 5. - A withdrawal of a declaration made under Article 19 renders inoperative in relation to the withdrawing State, as from the date on which the withdrawal takes effect, any joint or reciprocal unilateral declaration made by another State under that article.

Article 22 No reservations are permitted except those expressly authorised in this Convention.

Article 23 This Convention applies to a financial leasing transaction when the leasing agreement and the supply agreement are both concluded on or after the date on which the Convention enters into force in respect of the Contracting States referred to in Article 3(1)(a), or of the Contracting State or States referred to in paragraph 1(b) of that article.

Article 24

1. - This Convention may be denounced by any Contracting State at any time after the date on which it enters into force for that State. 2. - Denunciation is effected by the deposit of an instrument to that effect with the depositary.

DPU

211

3. - A denunciation takes effect on the first day of the month following the expiration of six months after the deposit of the instrument of denunciation with the depositary. Where a longer period for the denunciation to take effect is specified in the instrument of denunciation it takes effect upon the expiration of such longer period after its deposit with the depositary.

Article 25 1. - This Convention shall be deposited with the Government of Canada. 2. - The Government of Canada shall:

(a) inform all States which have signed or acceded to this Convention and the President of the International Institute for the Unification of Private Law (Unidroit) of:

(i) each new signature or deposit of an instrument of ratification, acceptance, approval or accession, together with the date thereof; (ii) each declaration made under Articles 18, 19 and 20; (iii) the withdrawal of any declaration made under Article 21 (4); (iv) the date of entry into force of this Convention; (v) the deposit of an instrument of denunciation of this Convention together with the date of its deposit and the date on which it takes effect;

(b) transmit certified true copies of this Convention to all signatory States, to all States acceding to the Convention and to the President of the International Institute for the Unification of Private Law (Unidroit).

IN WITNESS WHEREOF the undersigned plenipotentiaries, being duly authorised by their respective Governments, have signed this Convention. DONE at Ottawa, this twenty-eighth day of May, one thousand nine hundred and eighty-eight, in a single original, of which the English and French texts are equally authentic.

DPU

212

ภาคผนวก ซ ตวอยางสญญาลสซง

DPU

213

ตวอยางสญญาลสซง สญญาเชาฉบบนท าขน เมอวนท ....................... ณ.......................ระหวางบรษท.. .............. (ซงตอไปนเรยกวา “ผใหเชา”) ฝายหนง กบ..................................... (ซงตอไปนเรยกวา “ผเชา”) อกฝายหนง โดยทผใหเชาตกลงซอ/ไดซอยานพาหนะดงทไดระบไวตอไปนตามค าขอรองของผเชา เพอวตถประสงคในการใหผเชาเชายานพาหนะดงกลาว ตามก าหนดเวลา และขอก าหนดเงอนไขดงทปรากฏตอไปน ดงนน สญญาฉบบนไดท าขนเพอเปนหลกฐานวา คสญญาทงสองฝายไดรวมกนพจารณาถงขอก าหนดขอสญญาทระบไวแลว จงไดตกลงท าสญญากนดงตอไปน รายละเอยดการเชา....................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ขอ 1. ทรพยสนทเชา ผใหเชาตกลงใหผเชาเชาและผเชาตกลงเชาจากผใหเชา ซงยานพาหนะ (ซงตอไปนเรยกวา “ทรพยสนทเชา” ดงทระบไวในรายการท (1) ของรายละเอยดการเชา มก าหนดเวลาและเงอนไขดงทระบไวในสญญาน ภายใตบงคบเงอนไขทวาการช าระคาเชาตองตรงตามระยะเวลาทก าหนดไวในสญญานและตองเคารพและปฏบตตามขอตกลงและเงอนไขทระบไวในสญญาน อยางเครงครด ผเชาเปนผตดตอตกลงกบผขายทรพยสนทเชาโดยผใหเชามไดเปนผขาย และผเชาขอใชบรการทางการเงนจากผใหเชาในลกษณะเชาแบบลสซ ง ดงนน ค ารบรอง ค าพรรณนา บรรยายสรรพคณ คณภาพ ความเหมาะสม การรบประกน การบรการของผขายหรอผผลตทรพยสนทเชา หรอบคคลใด ๆ รวมทงขอตกลงใด ๆ เกยวกบทรพยสนทเชาระหวางผเชากบผขายหากไมระบชดแจงในสญญานจะไมผกมดผใหเชา และผใหเชาไมรบผดชอบความช ารดบกพรองใด ๆ ไมวาตรวจพบขณะสงมอบหรอไม รวมถงกรณทผเชาเชาทรพยสนทใชแลวและตองน าไปซอมเพอใชงาน ผเชาตกลงวาเปนการเชาตามสภาพและจะไมยกเอาปญหาเรองสภาพของทรพยสนทเชามาเปนขออางในการปฏบตตามขอตกลงและเงอนไขของสญญาน ขอ 2. ก าหนดเวลาเชา ก าหนดเวลาเชาของสญญานใหเปนไปตามทก าหนดไวในรายการท (4) ของรายละเอยดของการเชา

DPU

214

ขอ 3. คาเชา คาเชาทรพยสนทเชา สกลเงนตราทใชช าระ และวธการทตองน าคาเชาไปช าระใหเปนไปตามทก าหนดไวในรายการท (6) ของรายละเอยดการเชา (ตอไปนเรยกวา “คาเชา”) ผเชาจะตองช าระคาเชารายเดอนทก ๆ เดอน ใหถกตองครบถวนและตรงตามก าหนดเวลาทระบไวในรายละเอยดทายสญญาแกผใหเชา หากวนถงก าหนดช าระวนใดตรงกบวนหยดท าการของผใหเชาหรอวนหยดราชการหรอวนหยดนกขตฤกษ ใหช าระในวนท าการกอนวนถงก าหนดช าระดงกลาว ขอ 4. การสงมอบทรพยสนทเชา (1) ผเชาตองตรวจดทรพยสนทเชาภายในระยะเวลาทก าหนดไวในรายการท (3) ของรายละเอยดการเชา หลงจากทไดรบมอบทรพยสนทเชาจากผขายตามทแจงไวในรายการท (2) ของรายละเอยดการเชา (ตอไปนเรยกวา “ผขาย”) หรอจากผใหเชา แลวแตกรณ (2) ผเชามสทธเรมใชทรพยสนทเชาตามเงอนไขทระบไวในขอ 6.ของสญญาน นบแตวนทผเชาไดรบทรพยสนทเชาตามทกลาวไวในวรรคกอน (3) (ก) ในกรณทผเชาพบเหนความช ารดบกพรองใด ๆ ของทรพยสนทเชาในสวนทเกยวกบรายละเอยดทก าหนดกนไว ผเชาตองแจงใหผใหเชาทราบเปนลายลกษณอกษรภายใน 3 วน (ข) ในกรณทผเชาไมปฏบตตามความทกลาวไวขางตน ผเชายนยอมใหถอวาไดมการสงมอบทรพยสนทเชาในสภาพทดเรยบรอยแลว และผเชาไมมสทธยกขอคดคานใด ๆ ขนวากลาวในภายหลง (4) (ก) ถามความจ าเปนตองกระท าเพอใหการเปนไปตามทระบไวในสญญาน ผใหเชาจะใชความพยายามอยางดทสดของจนตดตอเตรยมการกบผขายเพอใหสามารถสงมอบทรพยสนทเชาใหแกผเชาภายในวนทคาดก าหนดการสงมอบตามทระบไวในรายการท (3) ของรายละเอยดการเชา (ข) ในกรณทผใหเชาตดตอเตรยมการกบผขายไมไดผล ผใหเชาจะแจงใหผเชาทราบโดยไมชกชา และผใหเชากบผเชาจะไดปรกษากนถงการเตรยมการอยางอนแทน ถาผใหเชาและผเชาไมสามารถตกลงกนเกยวกบการเตรยมการอยางอนแทนไดภายใน 30 วนนบแตวนทผใหเชาแจงผใหเชาทราบเกยวกบการไมสามารถตดตอกบผขายไดแลว ใหสญญาเชานเปนอนสนสดลง และผใหเชากบผเชาตางไมตองรบผดชอบตอการสนสดของสญญาดวยเหตดงกลาว และตางไมมสทธเรยกรองใด ๆ จากอกฝายหนง

DPU

215

ขอ 5. ความช ารดบกพรองของทรพยสนทเชา (1) เมอผเชาไดเจรจาตกลงกบผขายและไดเลอกทรพยสนทเชาเพอการใชประโยชนของตนแลว ผใหเชาไมจ าตองรบผดชอบตอการทผขายไมสงมอบหรอสงมอบทรพยสนทเชาลาชาหรอตอความช ารดบกพรองหรอตอคณภาพ ตลอดจนความเหมาะสมของสวนหนงสวนใดของทรพยสนทเชา (2) ในกรณทผเชาไดรบความเสยหายใด ๆ เนองจากการไมสงมอบทรพยสนทเชากด การสงมอบทรพยสนทเชาลาชากด ความช ารดบกพรองของทรพยสนทเชากด หรอคณภาพตลอดจนความเหมาะสมของทรพยสนทเชากด ผเชาตกลงจะโอนสทธเรยกรองคาสนไหมทดแทนจากผขายใหแกผใหเชา โดยผเชาตองออกคาใชจายเองทงหมด และผใหเชาไมตองรบผดชอบในการทผเชาเรยกรองเอาคาสนไหมทดแทนจากผขายไมไดหรอไดไมคมกบความเสยหาย (3) ขอก าหนดดงกลาวในวรรคกอน ใหใชบงคบกบกรณความช ารดบกพรองทไมอาจเหนประจกษดวยโดยอนโลม เวนแตไดมขอตกลงใด ๆ เปนพเศษกบผขายไวตางหาก แตไมวาขอความในสญญาจะระบไวอยางไร กไมใหถอวาเปนการรบรองของผใหเชาทใหแกผเชาเกยวกบความช ารดบกพรองทไมอาจเหนประจกษหรอความเหมาะสมของทรพยสนทเชา (4) สญญานและรายละเอยดตอทายประกอบขนเปนสญญาทงหมดระหวางผใหเชากบผเชา การแสดงเจตนาทงหลายของผใหเชาตอผเชากอนหนาการท าสญญานใหถอวาถกยกเลกไปโดยสญญาฉบบน เวนแตจะระบไวชดแจงในสญญาน ขอ 6. การดแลรกษาและการใชประโยชนทรพยสนทเชา (1) ผเชาตองปฏบตตอทรพยสนทเชาดงเชนผครอบครองทรพยสนทดจะพงปฏบตตอทรพยสนของตนในเรองเวลาและวธการใชประโยชนและการปฏบตตอทรพยสนนน และตองปฏบตตามระเบยบขอบงคบและค าสงทงหลายของเจาหนาทรฐบาลตลอดจนพระราชบญญต กฎหมายและขอบงคบเกยวกบการใชทรพยสนประเภทเดยวกน (2) ผเชาตองใชคาสนไหมทดแทนใหแกผใหเชา ส าหรบความเสยหายทเกดแกทรพยสนทช ารดหรอทเกดแกบคคลภายนอก (ไมวาความเสยหายนนจะเกดจากการกระท าของผเชาหรอไมกตาม) และตองรบผดชอบในการชดใชเงนตลอดจนปลดเปลองผใหเชาใหหลดพนจากความเสยหาย คาใชจาย การใชสทธเรยกรองและการเรยกรองใด ๆ ทอาจจะมผเรยกรองจากผใหเชา ซงเกดขนเพราะหรอเปนผลจากการตดตง กรดแลรกษา และการใชประโยชนทรพยสนทเชาในระหวางทอยในความครอบครองหรอควบคมของผเชา

DPU

216

(3) ผเชาจะไมขด ลบ ขด ฆา ยาย เปลยนแปลง หรอรบกวน ปายชอใด ๆ ตวเลขทระบถงทรพยสนทเชา ขอความแสดงการเปนเจาของกรรมสทธทรพยสนทเชา เครองหมายการคา เครองหมาย หรอหลกฐานอน ๆ บนทรพยสนทเชาทงหมดหรอบางสวน (4) ไมน าทรพยสนทเชาไปใชนอกประเทศไทย โดยไมไดรบความยนยอมลวงหนาเปนหนงสอจากผใหเชาเสยกอน ขอ 7. การบ ารงรกษาทรพยสนทเชาและคาใชจาย (1) ผเชาตองบ ารงรกษาทรพยสนทเชาใหเรยบรอยและอยในสภาพทใชงานไดดตลอดเวลาและตองซอมแซมเมอมความจ าเปนดวยคาใชจายของผเชาเอง ตลอดจนปฏบตตามค าแนะน าของผผลตทรพยสนทเชาเกยวกบการใชประโยชน การซอมแซมและการบ ารงรกษาทรพยสนทเชา ทงน ผเชาจะไมถอสทธหรอกลาวอางวามอ านาจและหนาทในอนทจะอางองชอของผใหเชาเพอประโยชนในการซอมแซมทรพยสนทเชาหรอเพอกอใหเกดภาระตดพนใด ๆ แกทรพยสนทเชาในการซอมแซมดงกลาว หรอเพอวตถประสงคใดหรอเพอสงใดเปนอนขาด (2) ผเชาตองเปลยนชนสวนและอปกรณชนใดชนหนงหรอทงหมด ท าการซอมแซม ท าการตรวจสอบทรพยสนทเชาตามปกตและเปนกรณพเศษ ท าการบ ารงรกษาทกอยางทกชนด เพอใหเปนไปตามวตถประสงคดงกลาวไวในวรรคกอนของสญญาขอนดวยคาใชจายของผเชาเอง ผเชาตองเปลยนชนสวนและอปกรณทช ารดหรอเสยหายดวยอะไหลทมคณภาพและมมลคาเทาเทยมกน และหากไมปฏบตดงกลาวผเชาตองอนญาตใหผใหเชาเขาครอบครองทรพยสนทเช าดงกลาว เพอใหมการซอมแซมใหเรยบรอยและตองช าระเงนคนใหแกผใหเชาเตมจ านวนในการซอมแซมหรอเบยปรบตามทก าหนดไวในขอ 16 ของสญญาน นบแตวนทผใหเชาไดช าระเงน คาซอมแซมดงกลาวไป (3) ท าและเกบขอมลการบ ารงรกษาหรอหลกฐานการเขารบบรการหรอหลกฐานการซอมแซมทรพยสนทเชา และแสดงขอมลหรอหลกฐานเหลานใหผใหเชาเมอผใหเชาหรอตวแทนของผใหเชารองขอ (4) ผเชาตองรบภาระจายบรรดาคาธรรมเนยมในการจดทะเบยน ภาษอากร (ถาม) ซงอาจก าหนดเรยกเกบจากการเปนเจาของกรรมสทธท รพยสนทเชา การดแลรกษาหรอการใชประโยชนทรพยสนทเชา เชน คาทะเบยนและคาตออายทะเบยน คาธรรมเนยมแผนปายทะเบยน ภาษและเงนใด ๆ ทตองช าระเกยวกบทรพยสนท เชาหรอเกยวกบการใชทรพยสนทเชาตามก าหนดเวลา และแสดงหลกฐานใบเสรจรบเงนส าหรบการช าระเงนดงกลาวตอผใหเชาเมอผใหเชาทวงถามรวมทงอากรแสตมปทตองปดบนสญญาน

DPU

217

ขอ 8. การเปลยนแปลงทรพยสนทเชา (1) ถาปราศจากความยนยอมโดยชดแจงเปนลายลกษณอกษรของผใหเชา ผเชาไมมสทธเพมเตม ปรบปรงหรอเปลยนแปลงทรพยสนทเชาตลอดจนขนตอนการท างาน หนาทการท างาน หรอคณภาพของทรพยสนทเชา (2) หากผเชาเพมเตม ปรบปรงหรอเปลยนแปลงทรพยสนทเชาโดยปราศจากความยนยอมของผใหเชา ผเชาตองจดการน าสงดงกลาวออกไปทนททผใหเชาตองการ หรอท าทรพยสนทเชาใหกลบคนสสภาพเดมดวยคาใชจายของผเชาเองทงหมด (3) บรรดาสงเพมเตม ปรบปรงหรอเปลยนแปลงใด ๆ ทท ากบทรพยสนทเชานน ไมวาจะไดรบความยนยอมจากผใหเชาหรอไมกตาม ใหถอวาตกเปนสวนหนงของทรพยสนทเชาดวย ขอ 9. การหามโอนทรพยสนทเชา (1) ผเชาขอรบรองวา กรรมสทธในทรพยสนทเชาภายหลงการสงมอบทรพยสนทเชาใหแกผเชาแลวยงคงเปนของผใหเชาอย และผเชาไมมสทธโอน ขาย หรอจ าหนายทรพยสนทเชา ไมวาดวยประการใด ๆ หรอกระท าการอนใดอนเปนการละเมดกรรมสทธของผใหเชา ทงผเชาตอง ไมยนยอมใหบคคลภายนอกครอบครองหรอใชทรพยสนทเชาโดยปราศจากความยนยอมเปน ลายลกษณอกษรของผใหเชา (2) ผ เชาตองไมยนยอมใหทรพยสนท เชาตกเปนวตถแหงหนในคดท เกยวกบบคคลภายนอก หรอถกบงคบคดตามกฎหมาย หรอถกบคคลภายนอกยดทรพยสนหรอใชสทธยดหนวงทรพยสนทเชาไว หากเกดกรณดงกลาวขนผเชาตองแจงใหผใหเชาทราบทนท เปนลายลกษณอกษรและผเชาตองจดการใหทรพยสนทเชาหลดพนจากการกระท าดงกลาวโดยพลน (3) หากมการโตแยงหรอละเมดกรรมสทธในทรพยสนทเชาของผใหเชาในขณะททรพยสนทเชายงเปนวตถแหงสญญาเชาทท าขนนกด หรอภายหลงจากนนเกดเหตดงกลาวขน เพราะเปนผลสบเนองมาจากการกระท าของผเชากด ผเชาตองรบผดชอบในเงนและคาใชจายทงหลายทผใหเชาไดใชจายไปในการจดการใหพนจากการโตแยงหรอละเมดกรรมสทธดงกลาว (4) นอกจากการไมท าใหเสอมเสยสทธตาง ๆ ดงกลาวมาในวรรคกอน ๆ ของสญญาขอนแลว ผเชายงไมมสทธขาย โอน ใหเชา ใหเชาชวง ใหเชาซอ จ าน า หรอกอใหเกดภาระตดพนหรอละทงใหเสยซงความครอบครองในทรพยสนทเชาไมวาสวนใดสวนหนงหรอทงหมด

DPU

218

ขอ 10. การตรวจตราทรพยสนทเชา ผเชาตกลงใหอนญาตอยางเตมทและไมเพกถอนการอนญาตนแกผใหเชา ลกจางหรอตวแทนของผใหเชาในการเขาไปในสถานททท าการเกบทรพยสนท เชา เพอตรวจตราและตรวจสอบทรพยสนทเชาในเวลาใด ๆ อนสมควรไดเสมอ ขอ 11.การสญหายและความเสยหายของทรพยสนทเชา (1) นบตงแตวนแรกของก าหนดเวลาช าระระยะแรกดงกลาวในขอ 2. ของสญญาน ผเชาตกลงรบผดชอบและรบภาระในบรรดาความเสยงภยทงหลายเกยวกบการสญหายของทรพยสนทเชาหรอความเสยหายทเกดแกทรพยสนทเชาทงหมดหรอสวนหนงสวนใดไมวาจะเกดขนจากเหตใด ๆ (ยกเวนการช ารดทรดโทรมและการเสอมสภาพไปตามปกต) (2) ในกรณเกดการสญหายหรอความเสยหายแกทรพยสนทเชา ผเชาจะตองกระท าการดงตอไปนโดยพลนตามทผใหเชาจะก าหนด โดยคาใชจายของผเชาเอง (ก) เปลยนทรพยสนทเชาดวยทรพยสนทเหมอนกน มสภาพด และท างานไดเรยบรอย หรอ (ข) จดการใหทรพยสนทเชาอยในสภาพทดและท างานไดเรยบรอย (3) แมวาความในวรรค (2) ของสญญาขอนจะก าหนดไวเปนประการใดกตาม หากเกดกรณทรพยสนทเชาทงหมดสญหายไป ไมวาดวยเหตใด ๆ (รวมทงความเสยหายทไมอาจซอมแซมใหกลบคนสสภาพเดมได หรอเกดกรณหนงกรณใดทกลาวไวในวรรค (2) และวรรค (3) ของสญญา ขอ 9. แหงสญญาน และไมสามารถท าใหทรพยสนท เชาหลดพนจากการกระท าดงกลาว) ผเชาตองช าระมลคาสญหายทก าหนดไวในรายการท (7) ของรายละเอยดการเชา ใหแกผใหเชาตามมลคาในปทเกดเหตดงกลาว (4) หากมการบงคบตามความในวรรค (2)ของสญญาขอน ใหสญญาเชาฉบบนยงคงมผลบงคบตอไปโดยไมมการแกไขใด ๆ และโดยเฉพาะอยางยงผเชาตองช าระคาเชาตอไปตามปกต หากมการบงคบตามความในวรรค (3) ของสญญาขอน ใหสญญาเชาฉบบนมผลสนสดลงเมอมการช าระมลคาสญหายทก าหนดไว แตตราบใดทยงไมไดช าระมลคาสญหายทก าหนดไว ผเชายงคงตองช าระคาเชาตอไปตามปกตจนกวาจะไดช าระมลคาสญหายทก าหนดไวเสรจสนครบถวน (5) หากมการบงคบตามความในวรรค (3) ของสญญาขอน และผเชาไดช าระมลคา สญหายทก าหนดไวตามวรรค (3) ของสญญาขอนเรยบรอยแลว ผใหเชาจะโอนกรรมสทธในทรพยสนทเชาใหแกผ เชาในสภาพท เปนอยในขณะนน พรอมกบสทธตามกฎหมายเกยวกบทรพยสนทเชา ซงผใหเชามอยตอบคคลภายนอกดวย ทงน ผใหเชาไมจ าตองรบผดชอบตอขนตอนการท างาน หนาทการท างาน คณภาพ และสงอน ๆ ของทรพยสนทเชา หรอตอความสามารถในการ

DPU

219

ช าระหนของบคคลภายนอกนน และมใหถอวาผใหเชาไดใหค ารบรองในลกษณะใด ๆ เกยวกบความสมบรณแหงการโอนดงกลาว หรอเกยวกบความสามารถทจะไดรบผลตามสทธตามกฎหมายดงกลาว ขอ 12. การประกนภย (1) ผเชาตองเอาประกนภยทรพยสนทเชาไวกบบรษทประกนภยทผ ใหเชายอมรบได โดยกรมธรรมประกนภยดงกลาวตองก าหนดใหผใหเชาเปนผรบประโยชนและผไดรบคาสนไหมทดแทนตามสญญาประกนแตเพยงผเดยว และผเชาจะตองสงมอบตนฉบบของกรมธรรมประกนภยนนแกผใหเชาหนงฉบบและตองรกษาใหการประกนภยดงกลาวมผลสมบรณใชบงคบไดตลอดก าหนดเวลาเชาของสญญาเชาฉบบน (2) ผใหเชาจะเปนผก าหนดภยชนดตาง ๆ ทตองเอาประกนภยทรพยสนทเชาไวและการประกนภยดงกลาวตองมจ านวนเงนซงเอาประกนภยเพยงพอทจะคมมลคาสญหายทก าหนดไวของทรพยสนทเชาดงทระบไวในรายการท (7) ของรายละเอยดการเชา ผเชาตองประกนภยเพอการใชสทธเรยกรองของบคคลทสาม (รวมทงการใชเรยกรองโดยผใหเชาหรอผเชา) อนเกดขนจากการเกบรกษา หรอการใชสอยทรพยสนทเชาดวย การประกนภยดงกลาวตองกระท าในนามของผใหเชาและในจ านวนเงนซงเอาประกนภยตามทผใหเชาจะเหนสมควร (3) ผเชาตองจายเงนเบยประกนภยใหแกผใหเชาตามทผให เชาเรยกเกบ เมอมการท าสญญาประกนภยและเมอมการตออายการคมครองตามสญญาประกนภยแตละคราว (4) ผเชามสทธเอาประกนภยทรพยสนทเชาเพอการเสยงภยอน ๆ ตามทผเชาตองการดวยคาใชจายของตนเอง แตในกรณทมไดเอาประกนภยเชนนนไว ยอมไมเปนการปลดเปลอง ความรบผดของผเชาจากบรรดาขอผกพนใด ๆ ทมอยตามความในขอ 7.ของสญญาน (5) การทมไดรบชดใชเงนตามสญญาประกนภยใด ๆ ดงกลาวไวในสญญาน ยอมไมปลดเปลองผเชาจากความรบผดชอบทมอยตามสญญาขอ 7. หรอตามสวนหนงสวนใดหรอทงหมดตามสญญาฉบบน ขอ 13. การรบเงนทใชใหตามสญญาประกนภย (1) ผใหเชาจะเปนผรบเงนทงหมดทใชใหตามสญญาประกนภย ในเมอมกรณทไดรบการคมครองตามสญญาประกนภยเกดขน (2) เงนทไดรบจากการใชใหตามสญญาประกนภยดงกลาว ใหอยในดลยพนจของผใหเชาทจะใชกบ

DPU

220

(ก) การช าระเงนดงทระบใน อนวรรค (ก) และ (ข) ของวรรค (2) ของสญญา ขอ11. (ข) การช าระเงนแกผใหเชาจากผเชนดงทระบในวรรค (3) ของสญญา ขอ 11. และ (ค) การช าระเงนคาเสยหายแกบคคลภายนอกหรอผเชาเนองจากเกดกรณทไดรบการคมครองตามสญญาประกนภย (3) เมอมกรณทไดรบการคมครองตามสญญาประกนภยเกดขน ผเชาตองแจงใหผใหเชาทราบเปนลายลกษณอกษรถงกรณดงกลาวนนโดยพลน และตองสงมอบบรรดาเอกสารทงหลายทจ าเปนเพอการรบเงนทจะใชใหตามสญญาประกนภยใหแกผใหเชาโดยไมชกชา (4) เมอผเชาปฏบตตามขอผกพนทก าหนดไวในวรรคกอนของสญญาขอนแลว ผเชายอมไดรบการปลดเปลองจากความรบผดชอบทจะตองชดใชคาสนไหมทดแทนแกผใหเชาตามจ านวนทระบไวในขอ 11. ของสญญาน เทากบจ านวนทใชใหตามสญญาประกนภยทผใหเชาไดรบไวจรง ขอ 14. เงนวางประกน (1) ผเชาตกลงจะช าระเงนวางประกนตามทระบไวในรายการท (5) ของรายละเอยดการเชาใหแกผใหเชาพรอมกนกบการท าสญญาเชาฉบบน เพอเปนประกนการช าระหนตามสญญาเชาน (2) เงนวางประกนทก าหนดไวในวรรคกอนของสญญาขอน จะไมมการคดดอกเบยให (3) หากผเชาผดนดหรอประพฤตผดขอก าหนดใด ๆ ของสญญาฉบบน(รวมทงกรณดงกลาวไวในสญญาขอ 19. ตอไปน) แลว ผใหเชายอมมสทธทจะใชเงนวางประกนดงกลาวขางตนส าหรบการช าระเงนจ านวนใด ๆ คาเสยหาย คาเชาทคางช าระ และ/หรอมลคาทสญหายทก าหนดไวตามทผใหเชาจะเหนสมควร และเวนแตผใหเชาจะเลกสญญาเชาทท าขนตามอนวรรค (ค) ของ วรรค (1) ของสญญาขอ 15. เมอมหนงสอทวงถามจากผใหเชา ผเชาจะตองช าระเงนวางประกนดงกลาวขางตนใหแกผใหเชาอก (หรอเงนจ านวนใด ๆ ทจ าเปนเพอใหครบจ านวน ดงทระบไวในรายการท (5) ของรายละเอยดการเชา) เพอใชเปนเงนวางประกน และใหถอปฏบตในท านองเดยวกนกบเงนวางประกนเดมตามวรรค (1) ของสญญาขอน (4) ในกรณทมหลกประกนอนใดมอบใหแกผใหเชานอกเหนอจากเงนวางประกน ดงทระบไวในวรรค (1) ของสญญาขอน (หรอทถอปฏบตเสมอนเชนเงนวางประกนตามความในวรรค (3) ของสญญาขอน) ใหถอวาบรรดาหลกประกนทงหลายดงกลาวนนมไวเพอเปนประกนแก

DPU

221

บรรดาสทธเรยกรองทงหลายของผใหเชาและล าดบการใชประโยชนจากหลกประกนดงกลาวให อยในดลยพนจของผใหเชาทงสน ขอ 15. การผดนด (1) หากผเชามไดช าระคาเชารายเดอนดงทก าหนดไวในขอ 3. ของสญญานงวดใด งวดหนง หลงจากทคาเชาถงก าหนดตองช าระแลวหรอไมช าระคาปรบการช าระเงนเกนก าหนดหรอมลหนทเพมขนหรอเงนหรอคาใชจายอนใดทตองช าระตามสญญาน หรอหากผเชามไดเคารพหรอปฏบตตามขอก าหนดขอหนงขอใดหรอทกขอของสญญาเชาฉบบน ผใหเชายอมมสทธใชทางแกความเสยหายอยางใดอยางหนงหรอทงหลายตอไปน โดยไมจ าตองทวงถามหรอใหค าบอกกลาวแกผเชาลวงหนา (ก) ถอวาบรรดาคาเชาบางสวนหรอทงหมดทจะตองช าระตามสญญาเชาตลอดจนคาใชจายอนใดทงหมดถงก าหนดช าระและผเชาตองช าระโดยพลน (ข) เขาไปในสถานททรพยสนทเชาตงอย และเขาครอบครองทรพยสนทเชาหรอเรยกรองใหสงมอบทรพยสนทเชานนคน (ค) เลกสญญาเชาทท าขนน และเรยกใหผเชาจายคาสนไหมทดแทนส าหรบบรรดาความเสยหายใด ๆ ซงเปนผลโดยตรงและเปนผลตอเนองทงหมด รวมทงการขาดผลก าไรดวย (2) ถงแมวาผใหเชาจะไดใชทางแกความเสยหายทงหลายทก าหนดไวในอนวรรค (ก)และ(ข) ของวรรคกอนของสญญาขอนแลวกตาม ผเชายงไมไดรบการปลดเปลองจากความรบผดชอบอนใดตามสญญาเชาน รวมทงความรบผดชอบในความเสยหายทงหลาย (3) ผเชาทราบดอยแลววาทรพยสนทเชานนไดรบการจดหามาใหเชาเพอประโยชนของผเชาโดยเฉพาะ และหากผใหเชาไดรบทรพยสนทเชากลบคนกอนครบอายสญญาเชาน ผเชา กทราบดวาผใหเชาไมสามารถจะน าทรพยสนทเชามาใชเพอประโยชนของตนเองหรอใหเชาหรอไมสามารถจะจ าหนายจายโอนตอบคคลอนใดได ฉะนนหากผใหเชาใชสทธบอกเลกสญญาเชาดงระบไวในขอ (1)ค. ขางตนหรอหากสญญาเชามผลสนสดลงเนองจากการผดสญญาของผเช าไมวาดวยเหตใด ๆ กตาม ผเชาขอใหค ารบรองและตกลงวาจะช าระคาสนไหมทดแทนใหแกผใหเชาอยางนอยเทากบคาเชาสวนทเหลอตลอดอายแหงสญญาเชาน ทงน ไมเปนการตดสทธของผใหเชาทจะเรยกรองคาเสยหายอนใด ไมวาจะเปนผลโดยตรงหรอซงเปนผลสบเนองมาจากการผดสญญาของผเชา (4) ในกรณทผเชาผดนดผดสญญาหลายครงหลายอยาง ถาผใหเชายอมผอนผนการผดนดหรอผดสญญาครงใดไมถอวาเปนการผอนผนการผดนดหรอผดสญญาครงอนอยางอน

DPU

222

ขอ 16. เบยปรบ ในกรณทผเชามไดช าระเงนจ านวนใด ๆ รวมทงคาเชาทถงก าหนดช าระแกผใหเชาตามสญญาน หรอบรรดาคาใชจายใด ๆ ทงหลายทผใหเชาไดจายทดรองแทนผเชานน ผเชาตองช าระเบยปรบ ดงตอไปน (ก) คาเชา ในอตรารอยละเทากบ MRR+10 ตอป ของคาเชาแตละงวดทยงไมไดรบช าระจนครบถวน (ข) บรรดาคาใชจายใด ๆ ในอตรารอยละเทากบ MRR+10 ตอป ค านวณจากจ านวนทตองช าระ MRR หมายถง อตราดอกเบยส าหรบลกคาชนดรายยอย (Minimum Retail Rate) ของธนาคารกรงไทย จ ากด (มหาชน) ซงมผลบงคบโดยเปลยนแปลงไปตามทธนาคารกรงไทย จ ากด (มหาชน)ประกาศบงคบใช ขอ 17. การหามผเชาโอนสทธฯ (1) สญญาเชาทท าขนนเปนสทธเฉพาะตวของผเชา หามผเชาโอนสทธหรอขอผกพนของตนแกบคคลภายนอก เวนแตจะไดรบความยนยอมเปนหนงสอจากผใหเชาเสยกอน (2) บรรดาหนอนเปนตวเงนของผเชาตามสญญาเชาน ไมอาจน ามาใชหกลบกลบหนกบสทธเรยกรองทงหลายทมอยตอผใหเชา ผขายหรอผรบโอนสทธจากผใหเชา ตลอดจนผทรงสทธคนกอน ๆ หรอผรบชวงสทธคนตอ ๆ ไปของผใหเชา ขอ 18. การโอนสทธของผใหเชา (1) ภายใตบงคบแหงสญญาเชาน ผใหเชามสทธทจะโอน จ าน าทรพยสนทเชา โดย ไมจ าตองไดรบความยนยอมจากผเชา (2) ผใหเชามสทธทจะโอนหรอจ าน าสทธสวนใดสวนหนง หรอทงหมดตามสญญาเชาฉบบน และ/หรอใชทรพยสนทเชามาเปนหลกประกนเพอวตถประสงคใด ๆ ตามทเหนสมควร โดยไมจ าตองไดรบความยนยอมจากผเชา ขอ 19. การสนสดระยะเวลาเชา ในกรณทมเหตการณอยางหนงอยางใดหรอหลายอยางดงตอไปนเกดขน ผใหเชามสทธทจะใชทางแกความเสยหายทงหลายดงทก าหนดไวในวรรค (1) ของสญญาขอ 15. โดย ไมจ าเปนตองบอกกลาวหรอทวงถามลวงหนา และผลของการใชทางแกความเสยหายดงกลาวใหเปนไปตามทไดก าหนดไวในวรรค (2) ของสญญาขอดงกลาวนน (ก) ผเชาหยดพกกจการหรอไมด าเนนการตอไป มหนสนลนพนตว ถกพทกษทรพยชวคราวหรอเดดขาด หรอลมละลาย หรอเลกกจการ หรอควบเขากบกจการของผอน

DPU

223

(ข) เมอผเชาถกบงคบคดหรอถกยดทรพยตามหมายบงคบคดหรอท าการจ าหนาย จาย โอนทรพยสน (ไมวาการกระท าดงกลาวจะมผลกระทบกระเทอนตอทรพยสนทเชาหรอไม กตาม) หรอเมอมการช าระบญชหรอยนขอเลกกจการของผเชา (ค) เมอผเชาไมสามารถช าระหนตามค าพพากษา (ง) เมอผเชาเขาท าสญญาประนอมหนกบเจาหนของตน (จ) ค ารบรอง ค ารบประกนหรอขอตกลงใด ๆ ทผเชาไดใหไวเปนความเทจหรอ ไมถกตองในสาระส าคญ (ฉ) ผค าประกนเสยชวต หายสาบสญ เปนบคคลไรความสามารถหรอเสมอน ไรความสามารถ ถกพทกษทรพย หรอลมละลาย และผเชาไมจดหาผค าประกนคนใหมอนมคณสมบตตามทผใหเชาก าหนดมาใหผใหเชา ขอ 20. รายงานธรกจ ไมวาในเวลาใด ๆ กตาม เมอผใหเชาแจงความประสงค ผเชาตองรบจดหารายละเอยดตาง ๆ เกยวกบสถานการณทางการเงนของผเชา สถานท ฐานะและสภาพของทรพยสนทเชาใหแกผใหเชาตามทผใหเชาประสงคทนท ขอ 21. การสงมอบคนทรพยสนทเชา (1) เมอครบก าหนดเวลาเชาตามสญญาน หรอเมอมการเลกสญญาเชากอนครบก าหนดเวลาเชาตามสญญานไมวาดวยเหตผลใด ๆ กตาม ผเชาตองสงมอบทรพยสนคนแกผใหเชา ณ สถานททไดระบไวในสญญานหรอสถานทอนใดตามทผใหเชาจะก าหนด และหากผใหเชาประสงค ผเชาตองจดเตรยมทรพยสนทเชาใหพรอมไวส าหรบลกจางหรอตวแทนของผใหเชาหรอผใหเชาไดเขาครอบครองทรพยสนทเชา อนง เพอบรรลวตถประสงคแหงการนผใหเชาหรอลกจางหรอตวแทนของผใหเชามสทธทจะเคลอนยายหรอถอดถอนทรพยสนทเชาสวนหนงสวนใดหรอทงหมดออกจากทดน หรอทททรพยสนทเชาตงอยและบรรดาคาเสยหายใด ๆ ทงหลายทเกดขนแกทดนหรออาคารเนองจากการเคลอนยายทรพยสนทเชาดงกลาว ผเชาจะเปนผรบผดชอบทงหมด (2) บรรดาคาใชจายในการสงมอบทรพยสนทเชาคน ตลอดจนการเขาครอบครองทรพยสนทเชาอกนน ผเชาตองเปนผรบผดชอบและคสญญาเขาใจวาผเชาตองปฏบตตามขอผกพนของตนตอไปตามสญญานจนกวาทรพยสนทเชาจะถกสงมอบคนแกผใหเชา และผใหเชาไดเขาครอบครองทรพยสนทเชานนแลว ขอ 22. ภาษมลคาเพม ผเชาตกลงวาหากในภายภาคหนารฐบาลไดประกาศเปลยนแปลงภาษมลคาเพม ผเชายนยอมใหผใหเชามสทธเรยกเกบภาษมลคาเพมตามอตราทมการเปลยนแปลงได

DPU

224

ขอ 23. ขอก าหนดเพมเตม (1) ผเชาตกลงวา ขอก าหนดเพมเตมดงทไดระบไวในรายการท (8) ของรายละเอยดการเชานน เปนสวนหนงของสญญาเชาฉบบน และใหถอวาสญญาเชาฉบบนมการแกไขเพมเตมไปตามขอก าหนดเพมเตมนน (2) บรรดาหวขอของวรรคในขอตาง ๆ ของสญญาฉบบนมไวเพอใชอางองเทานน และไมใชมไวเพอชวยเหลอในการตความบรรดาขอก าหนดตาง ๆ ของสญญาฉบบน ขอ 24. เขตอ านาจศาลฯลฯ (1) สญญาเชาฉบบนใหอยในบงคบของกฎหมายแหงราชอาณาจกรไทยและคสญญาตกลงยอมรบเขตอ านาจศาลศาลแหงราชอาณาจกรไทยดวย (2) หากมขอพพาทเกดขนตามสญญาฉบบนและตกลงกนไมได คสญญาตกลงใหฟองรองคดตอกน ณ ศาลแพงกรงเทพใต กรงเทพมหานคร ประเทศไทย เพอเปนหลกฐานแหงการท าสญญาตามทระบไวขางตน คสญญาจงไดลงลายมอชอไวเปนส าคญขางทายน ลงชอ........................... ผเชา ลงชอ ............................... ผใหเชา ( ) ( ) ลงชอ ...........................พยาน ลงชอ .................................. พยาน ( ) ( )

DPU

225

ประวตผเขยน ชอ - สกล นางสาววรรตน ทองเจรญ คณวฒการศกษา ปการศกษา 2551 นตศาสตรบณฑต มหาวทยาลยนเรศวร ประกาศนยบตรหลกสตรวชาวาความของ ส านกฝกอบรมวชาวาความแหงสภาทนายความ รนท 64 ประวตการท างาน พ.ศ. 2551 ถงปจจบน พนกงานหลกประกน อสงหารมทรพย ธนาคารกรงเทพ

DPU

มาตรการทางกฎหมายในการกำกับดูแลการประกอบธุรกิจลิสซิ่ง...

Documents

Transcript of มาตรการทางกฎหมายในการกำกับดูแลการประกอบธุรกิจลิสซิ่ง...