“พระราชบญญตฉบบใหม

ทสตวแพทยควบคมฟารมสกรตองร”

หลกสตรอบรมสตวแพทยควบคมฟารม (ครงท ๑)

เมอวนท ๒๓ กนยายน ๒๕๕๙

ณ โรงแรมเดอะสโกศล ถนนศรอยธยา กรงเทพมหานคร

นายสเทพ ยมละมล

ผอ านวยการส านกกฎหมาย

กรมปศสตว

กฎหมายทเกยวของกบภาคการผลต

ภาคการผลต

ฟารมเลยงสตว อาหารและยาสตว โรงฆาสตว การขนสง-พรบ.โรคระบาดสตว -พรบ.ควบคมคณภาพอาหารสตว -พรบ.ควบคมการฆาสตวและ -พรบ.โรคระบาดสตวพ.ศ. ๒๕๕๘ พ.ศ. ๒๕๕๘ จ าหนายเนอสตว พ.ศ. ๒๕๓๕ พ.ศ. ๒๕๕๘-พรบ. การสาธารณสข -พรบ.ยา พ.ศ. ๒๕๒๕พ.ศ. ๒๕๓๕ -พรบ.วตถอนตราย พ.ศ. ๒๕๓๕-มาตรฐานฟารมพ.ศ.๒๕๕๘

ภาคการตลาดภายในประเทศ สงออก

พรบ.โรค พรบ.ควบคม พรบ.อาหาร พรบ.มาตรฐาน หลกเกณฑของ กฎเกณฑของประเทศระบาดสตว การฆาสตวและ พ.ศ. ๒๕๒๒ สนคาเกษตร องคการระหวางประเทศ คคาพ.ศ. ๒๕๕๘ จ าหนายเนอสตว พ.ศ. ๒๕๕๑

พ.ศ. ๒๕๓๕

กฎหมายทเกยวของกบภาคการตลาด

กฎหมายใหมทสตวแพทยควบคมฟารมสกรตอง

ร • พระราชบญญต ปองกนการทารณกรรมและการจดสวสดภาพสตว พ.ศ. ๒๕๕๗

มผลใชบงคบเมอวนท ๒๗ ธนวาคม ๒๕๕๗

• พระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. ๒๕๕๘

มผลใชบงคบเมอวนท ๓ มนาคม ๒๕๕๘

• พระราชบญญตควบคมคณภาพอาหารสตว พ .ศ. ๒๕๕๘

มผลใชบงคบเมอวนท ๖ มนาคม ๒๕๕๘

• ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ

เรอง ก าหนดมาตรฐานสนคาเกษตร :

การปฏบตทางการเกษตรทดส าหรบฟารมสกร

ตามพระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร

พ.ศ. ๒๕๕๑

กฎหมายใหมทสตวแพทยควบคมฟารมสกรตอง

ร

• ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ

เรอง ก าหนดมาตรฐานสนคาเกษตร : แนวปฏบตใน

การใชมาตรฐานสนคาเกษตร

การปฏบตทางการเกษตรทดส าหรบฟารมสกร

ตามพระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ.

๒๕๕๑

• ระเบยบกรมปศสตว วาดวยการขอรบและออก

ใบรบรอง

สตวแพทยผควบคมฟารมเลยงสตว พ.ศ. ๒๕๕๘

กฎหมายใหมทสตวแพทยควบคมฟารมสกรตอง

ร

๑. พระราชบญญตปองกนการทารณกรรมและการจดสวสดภาพสตว พ.ศ. ๒๕๕๗ มผลใชบงคบเมอวนท ๒๗ ธนวาคม ๒๕๕๗

๒. พระราชบญญตสถานพยาบาลสตว (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๕๗ มผลใชบงคบเมอวนท ๒๗ ธนวาคม ๒๕๕๗

๓. พระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. ๒๕๕๘ มผลใชบงคบเมอวนท ๓ มนาคม ๒๕๕๘

๔. พระราชบญญตควบคมคณภาพอาหารสตว พ.ศ. ๒๕๕๘ มผลใชบงคบเมอวนท ๖ มนาคม ๒๕๕๘

กฎหมายใหมทสตวแพทยควบคมฟารมสกรตอง

ร

พระราชบญญตปองกนการทารณกรรมและการจดสวสดภาพสตว

พ.ศ. ๒๕๕๗

• เจตนารมณของกฎหมาย–ไมท ารายสตวโดยไมจ าเปน–เจาของตองจดสวสดภาพสตว–มองคกรจดสวสดภาพสตว–มสถานสงเคราะหสตว

พระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. ๒๕๕๘

• เจตนารมณ

–ก าจดโรคระบาดใหเรวทสด

– เมอเปนโรคระบาดตองควบคม

–ก าหนดมาตรการการก าจดโรคระบาด

–ก าหนดเขตควบคม ตามหลกการ องคกรระบาดวทยา

ระหวางประเทศ

–ก าหนดบทบาทเจาหนาทในการปฎบตงาน

–ก าหนดใหมระบบปองกนโรคระบาดในฟารม

–ก าหนดเรองการปฏบตกบของกลาง

พระราชบญญตควบคมคณภาพอาหารสตว

พ.ศ. ๒๕๕๘

• เจตนารมณ

– คมครองผบรโภค

– ก าหนดอาหารสตวใหครอบคลมถงสงทเลย หรอเขาสรางกายสตว

– ก าหนดคณภาพและมาตรฐานอาหารสตว

– ก าหนดใหอาหารสตวควบคมเฉพาะเทานนทตองขออนญาต

– ก าหนดใหอาหารสตวท วไปตองมคณภาพ มาตรฐานตามทก าหนด

– ก าหนดใหสามารถขอใบรบรองคณภาพไดโดยเสยคาธรรมเนยม

– ก าหนดใหสามารถขอใหตรวจพจารณาสอโฆษณาใหได

ค านยาม“อาหารสตว” หมายความวา

(๑) วตถทมงหมายเพอใชหรอใชเลยงสตว โดยการกน ดม

เลย หรอน าเขาสรางกายสตวโดยวธการใดๆ

(๒) วตถทมงหมายเพอใชหรอใชเปนสวนผสมในการผลต

อาหารสตว

“อาหาสตวควบคมเฉพาะ” หมายความวา อาหารสตวทม

ผลกระทบตอเศรษฐกจและสงคมหรออาจเปนอนตรายตอสตว

หรอสงผลตอผบรโภคเนอสตวโดยรวม ซงการผลตเพอขายหรอ

การน าเขาเพอขายตองขนทะเบยน ทงน ตามทรฐมนตรประกาศ

ก าหนดโดยค าแนะน าของคณะกรรมการควบคมคณภาพอาหาร

สตว

ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ

เรอง ก าหนดมาตรฐานสนคาเกษตร :

การปฏบตทางการเกษตรทดส าหรบฟารมสกร

ตามพระราชบญญตมาตรฐานสนคาเกษตร พ.ศ.

๒๕๕๑

ประกาศในราชกจจานเบกษา

เลม ๑๓๒ ตอนพเศษ ๑๗๙ ง

วนท ๔ สงหาคม พทธศกราช ๒๕๕๘

มาตรฐานสนคาเกษตร

มกษ. 6403-2558

THAI AGRICULTURAL STANDARD

TAS 6403-2015

การปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบฟารมสกร

---------------------

GOOD AGRICULTURAL PRACTICES FOR

PIG FARM

เนอหาการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบฟารม

สกร• องคประกอบฟารม

- สถานทตง

- ผงและลกษณะฟารม

- โรงเรอน

• อาหารส าหรบสกร

• น าส าหรบสกร

• การจดการฟารม

- คมอการจดการฟารม

- บคลากร

- การท าความสะอาดและบ ารงรกษา

เนอหาการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบฟารมสกร

(ตอ)

• สขภาพสตว

- การปองกนและควบคมโรค

- การบ าบดโรคสตว

• สวสดภาพสตว

• สงแวดลอม

• การบนทกขอมล

ขอบเขต

• มาตรฐานสนคาเกษตร ครอบคลมขอก าหนดการปฏบตทางการเกษตรทดสาหรบฟารมเลยงสกร

ไดแกสกรพอพนธแมพนธ ลกสกรสกรขน หรอ

สกรรนพนธ เพอใหไดสกรทมสขภาพดและ

เหมาะสมในการน าไปใชเลยง หรอเปนอาหารท

ปลอดภยสาหรบบรโภค

นยาม“สกร (pig or swine)” หมายถง สตวในวงศ Suidae ทมชอวทยาศาสตรวา Sus domesticus

“ฟารมสกร (pig farm)” หมายถง สถานประกอบการทเลยงสกร ซงครอบคลมถง โรงเรอน สถานทเกบและเตรยมอาหารสตว พนททาลายซาก พนทบาบดนาเสยและสงปฏกล รวมถงสงกอสรางทเกยวของเปนตน

“สตวพาหะ (vector)” หมายถง สตวและแมลงทสามารถนาเชอโรคเขามาสสกรในฟารมได

นยาม“โรงเรอน (pig house)” หมายถง อาคารหรอสงปลกสรางทมหลงคา โดยภายในอาจแบงกนเปนคอกสาหรบใชเลยงสกร

“โรงเรอนเปด (conventional house/opened house)”หมายถง โรงเรอนทมสภาพแวดลอมตามธรรมชาต โดยจะแปรผนไปตามสภาพแวดลอมภายนอกโรงเรอน

“โรงเรอนปด (enclosed house/environmentally controlled house)” หมายถง โรงเรอนทสามารถควบคมสภาพแวดลอม ไดแก อณหภม ความชน การระบายอากาศ และแสงสวาง ใหเหมาะสมตอการเลยงสกร

๑. องคประกอบฟารม

(๑).สถานทตง• ตองไดรบการยนยอมจากราชการสวนทองถน• ตงอยในพนทเหมาะสมกบการเลยงสกร และมแหลงน าสะอาดเพยงพอตอการเลยงสกร

• อยในสภาพแวดลอมทไมเสยงตอการปนเปอนจากอนตรายทางกายภาพเคม และ

ชวภาพ

(๒).ผงและลกษณะฟารม

• มพนทขนาดเพยงพอเหมาะสมในการเลยงสกร ไมกอใหเกดปญหา สงแวดลอมและสขภาพสกร มรวหรอแนวกนธรรมชาตทสามารถควบคมการเขาออกของคนและสตวตางๆ จากภายนอกได

• แยกพนทปฏบตงานเปนสดสวน เชน พนทเลยงสตว ทเกบอาหารสตวพนทสาหรบสกรปวย พนทท าลายซาก และพนทจ าหนายสกร

(๓).โรงเรอน

• มโครงสรางแขงแรง ถกสขลกษณะ มการระบายอากาศทดงายตอการบ ารงรกษาและทาความสะอาด

• มพนทเพยงพอในการเลยงสกร และมสภาพแวดลอมภายในโรงเรอนทเหมาะสมกบสายพนธ ขนาด และอายของสกร

• กรณโรงเรอนปด มมาตรการด าเนนการในกรณไฟฟาดบหรอขดของหรออปกรณอตโนมตไมท างาน

๒. อาหารส าหรบสกร

อาหารส าหรบสกร

• มคณภาพและมาตรฐานตามกฎหมายวาดวยการควบคม

คณภาพอาหารสตว มการตรวจสอบคณภาพอาหารสตวทาง

กายภาพเบองตนและหามใชสารตองหามตามกฎหมายวา

ดวยการควบคมคณภาพอาหารสตว

• การผสมยาลงในอาหารสตวใหอยภายใตการควบคมดแล

ของสตวแพทยผควบคมฟารมสกร มสถานทเกบอาหารสตว

ผสมยาแยกออกจากการเกบอาหารทวไป และมปายบงช

• เกบรกษาอาหารสตวและวตถดบอาหารสตวในสภาพทสามารถปองกนการปนเปอนและการเสอมสภาพ

• จดภาชนะและอปกรณใหอาหารเหมาะสมกบอาย จ านวน และขนาดของสกร และจดวางในต าแหนงทสกรทกตวเขากนอาหารได

อาหารสาหรบสกร (ตอ)

๓. น าส าหรบสกร

น าส าหรบสกร

• แหลงน าทใชในฟารมตองอยในบรเวณทปองกนการปนเปอนจากสงทเปนอนตราย น า

ทใชในฟารมตองสะอาด ปลอดภย และม

ปรมาณเพยงพอน ามาใชในฟารมได

ตลอดเวลา

• มน าใหสกรกนไดอยางทวถง

๔. การจดการฟารม

(๑).คมอการจดการฟารม

• มคมอการจดการฟารมทแสดงรายละเอยดการปฏบตงานทส าคญภายในฟารม เชน การ

จดการฟารม ระบบการเลยง อาหารและน าสา

หรบสกรสขภาพสตว การจดการดานสวสด

ภาพสตว สงแวดลอม และระบบการบนทก

ขอมล

(๒).บคลากร• มจ านวนบคลากรเหมาะสมกบจ านวนสกรทเลยง

จดแบงหนาทและความรบผดชอบอยางชดเจน

• บคลากรทดแลสกรตองมความร และไดรบการ

ฝกอบรมในการเลยงสกรหรอปฏบตงานในฟารมได

• มสตวแพทยทมใบอนญาตเปนผประกอบการวชาชพ

การสตวแพทยชนหนง และใบรบรองเปนสตวแพทยผ

ควบคมฟารมสกร

• ผปฏบตงานในฟารมมสขลกษณะสวนบคคลทด เพอ

ปองกนไมใหเกดการปนเปอน

(๓).การท าความสะอาดและบ ารงรกษา

• โรงเรอนและอปกรณ สะอาด ถกสขลกษณะ บ ารงรกษาให

อยในสภาพดมความปลอดภยตอสกรและผปฏบตงาน

• น ามลสตวออก และท าความสะอาด ไมใหหมกหมมภายใน

และบรเวณรอบๆ โรงเรอน

• ภายหลงจากยายสกรออก ใหท าความสะอาด ฆาเชอคอก

และอปกรณและปดพกกอนนาสกรใหมเขาเลยงตามเวลาท

กรมปศสตวก าหนด

๕. สขภาพสตว

(1).การปองกนและควบคมโรค

• อยภายใตการดแลของสตวแพทยผควบคมฟารมสกร หรอผท

ไดรบมอบหมายจากสตวแพทยผควบคมฟารมสกร

• มการปองกนและควบคมโรคทมากบยานพาหนะ อปกรณ และ

บคคลกอนเขาออกฟารม รวมถงมการจดบนทกการผานเขา

ออกจากฟารมทสามารถตรวจสอบได

• มโปรแกรมการสรางภมคมกนโรค รวมถงการกาจดพยาธภายใน

และภายนอก ภายใตการดแลของสตวแพทยผควบคมฟารมสกร

(๑). การปองกนและควบคมโรค

• มมาตรการปองกนสตวพาหะ• มวธการจดการทางสขลกษณะทดภายในโรงเรอน

เพอไมใหเปนแหลงสะสมเชอโรค

• กรณทเกดโรคระบาดหรอสงสยวาเกดโรคระบาด

ตองปฏบตตามกฎหมายวาดวยโรคระบาดสตว

และค าแนะน าของกรมปศสตว

(๒).การบ าบดโรคสตว

• อยภายใตการดแลของสตวแพทยผควบคมฟารมสกร โดยปฏบตตามพระราชบญญตวชาชพการสตวแพทย และตามมาตรฐานสนคาเกษตร มกษ.9032 เรอง ขอปฏบตการควบคมการใชยาสตว

• การใชเขมฉดยาสกร มวธปฏบตงานเพอปองกนไมใหเขมฉดยาคางในตวสตว และมมาตรการแกไขในกรณทเกดปญหา

๖. สวสดภาพสตว

สวสดภาพสตว

• เลยงหรอดแลใหสกรมความเปนอยในสภาวะทเหมาะสม มสขอนามยทดมทอย อาหาร

และน าอยางเพยงพอ กรณทสกรปวย

บาดเจบ หรอพการใหปฏบตอยางเหมาะสม

เพอไมใหเกดความทกขทรมาน

๗. สงแวดลอม

สงแวดลอม

• ควรจดเกบขยะมลฝอยในภาชนะทมฝาปดมดชด และน าไปกาจดอยางเหมาะสม และถกสขลกษณะ

• มวธการจดการขยะตดเชอและขยะอนตราย• การกาจดและท าลายซากสกรใหอยในดลยพนจของสตวแพทยผควบคมฟารมสกรดวยวธทเหมาะสม

• มระบบบ าบดน าเสยเพอปรบปรงคณภาพของ

น าทง โดยมาตรฐานน าทงจากฟารมสกรตอง

เปนไปตามประกาศกระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และ

กฎหมายอนทเกยวของ

• มการจดการมลสกร ไมใหเกดกลนรบกวน

สงแวดลอม

๘. การบนทกขอมล

การบนทกขอมล• ใหบนทกขอมลผลการปฏบตงานในขนตอนทส าคญในการจดการฟารมทมผลกระทบตอสขภาพและการควบคมโรค เชน การบรหารฟารมการจดการดานการผลต การควบคม ปองกน และบาบดโรค รวมถงบนทกการจดการดานสงแวดลอม

• เกบรกษาบนทกไวใหตรวจสอบอยางนอย 3 ป

ระเบยบกรมปศสตว วาดวยการขอรบและออกใบรบรอง

สตวแพทยผควบคมฟารมเลยงสตว พ.ศ. 2558

สตวแพทยผควบคมฟารมเลยงสตว

• หมายความวา สตวแพทยทมใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพการสตวแพทยชนหนงจากสตวแพทยสภา ตามกฎหมายวาดวยวชาชพการสตวแพทย และไดรบใบรบรองสตวแพทยผควบคมฟารมเลยงสตวจากกรมปศสตว

• สตวแพทยผควบคมฟารมสตวปก

ไกเนอ ไกไข ไกพนธ เปดเนอ เปดไข เปด

พนธ นกกระทา หาน สถานทฟกไขสตวปก

• สตวแพทยผควบคมฟารมสกร

• สตวแพทยผควบคมฟารมโคนม และแพะนม

• สตวแพทยผควบคมฟารมโคเนอ

• สตวแพทยผควบคมฟารมแพะเนอ และแกะเนอ

• สตวแพทยผควบคมฟารมผง

หนาทความรบผดชอบในการควบคมฟารม

ของสตวแพทยผควบคมฟารมเลยงสตว

หนาทความรบผดชอบในการควบคมฟารม

ของสตวแพทยผควบคมฟารมเลยงสตว

หนาทและความรบผดชอบตามคมอการขอรบรองตามระเบยบการขอรบ

และออกใบรบรองสตวแพทยผควบคมฟารมเลยงสตว พ.ศ. 2558

• รบผดชอบงานดานสตวแพทย โดยจะตองจดท าแผนการ

ปองกนดานสขภาพสตว

– การปองกนและการรกษา

– โปรแกรมการใชวคซน

– การควบคมปรสต

– ระบบความปลอดภยทางชวภาพ

– การอบรมผปฏบตงานดานสขภาพสตว

และตองมการทบทวนแผนทกป และลงชอก ากบโดยสตวแพทย

• ควบคมการสงยาผสมในอาหารสตว การใช การเกบรกษา และการบงชอาหารสตวผสมยา เพอการใชทถกตองและปองกนการปนเปอน

ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ

เรอง วตถดบทหามใชเปนสวนผสมในอาหารสตว พ.ศ.2559• หามใช ยา เภสชเคมภณฑ เกลอของเภสชเคมภณฑ เภสชภณฑกงส าเรจรป

และเคมภณฑ เปนสวนผสมในอาหารสตว ดงน

– 1. กลมเบตาอะโกนสต (β-agonist)

– 2. กลมไนโตรฟแรนส (Nitrofurans)

– 3. กลมไนโตรอมดาโซล (Nitroimidazoles)

– 4. คลอแรมเฟนคอล (Chloramphenicol)

– 5. อะโวพารซน (Avoparcin)

– 6. คารบอดอกซ (Carbadox)

– 7. โอลาคลนดอกซ (Olaquindox)

– 8. ไดเอทลสตลเบสโทรล (Diethylstilbestrol DES)

– 9. เมลามนหรอสารในกลมเมลามน (Melamine or melamine group)

• ควบคมการใชยาภายในฟารม โดยใหปฏบตตาม ขอปฏบตการ

ควบคมการใชยาสตวตามพระราชบญญตมาตรฐานสนคา

เกษตร

มาตรฐานสนคาเกษตร : ขอ

ปฏบตการควบคมการใชยา

สตว มกษ. 90321. แหลงทมาของยา

2. สตวแพทยและผไดรบมอบหมาย

3. ขอมลเกยวกบยาสตว

4. การเตรยมยา

5. การใชยาสตว

6. การเกบบนทกประวตการใชยาสตว

7. การระงบการใชยาสตว

8. การเกบรกษายาสตว

9. การก าจดยาสตวทไมตองการใช

• ตองมขนตอนการปฏบตงานในการควบคมอนตรายจากอปกรณทางการแพทยทอาจตดอยในตวสตว เชน วธปฏบตงานการควบคมเขมทหก ทจะยงคงคางอยในตวสตว

• ท าหนาทในการตรวจสขภาพสตวกอนสงโรงฆา

• มโปรแกรมการสมตวอยางเพอตรวจสอบสภาวะโรคในฟารมและโรคสตวสคน

• มระบบการเฝาระวงโรค และกรณเกดโรคระบาดสตวใหปฏบตตาม พระราชบญญต โรคระบาดสตว พ.ศ. 2558

• รบผดชอบในกรณมการตกคางของสารตานจลชพ

และสารเคมในผลผลตจากฟารม

• ควบคมไมใหมการใชสารเรงการเจรญเตบโตในฟารม

ฮอรโมนเรงการเจรญเตบโต (Hormonal Growth promoter)¾ Estradiol¾ Diethylstillbestrol

• จดท าบนทกการใชยา เพอใหรถงสถานการณใชยา การบงชตวสตว

และระยะหยดยา เชน ระบวนทรกษา หมายเลขสตว จ านวนยาทใช

วนสนสดการรกษา วนหยดยา ชอของผใชยา เปนตน

• จดท าคมอการปฏบตงานทางดานสตวแพทย รวมถงวธการท าลายซากสตว ทถกตอง

• มก าหนดการปฏบตหนาท ณ ฟารมเลยงสตว ตามระยะเวลาทเหมาะสม

• กรณมการตรวจประเมนฟารมเลยงสตว สตวแพทยผควบคมฟารมเลยงสตวตองอยเปนผใหขอมลดานสขภาพสตวแกคณะผตรวจประเมน และในกรณทมการเกบตวอยางตรวจตามแผนการเกบตวอยางสารตกคางของกรมปศสตว สตวแพทยผควบคมฟารมเลยงสตวตองอยในขณะทมการเกบตวอยาง หรอมอบอ านาจใหผเกยวของแตตองอยภายใตความรบผดชอบของสตวแพทยผควบคมฟารมเลยงสตว

• มการจดการดแลดานสวสดภาพสตวอยาง

เหมาะสม

• เมอเกดโรคระบาดตามกฎหมายวาดวย

โรคระบาดสตวขนในฟารม สตวแพทยผ

ควบคมฟารมเลยงสตว ตองเปนผแจงการ

เกดโรคตอเจาของสตว พนกงานเจาหนาท

สารวตร หรอสตวแพทย

• ปฏบตใหสอดคลองตามหลกเกณฑการปฏบตทางการเกษตรทดดานปศสตว (มกษ. 6403-

2558 สกร)

• ปฏบตตามกฎหมายวาดวยวชาชพการสตวแพทย กฎหมายวาดวยโรคระบาดสตว

กฎหมายวาดวยการควบคมคณภาพอาหาร

สตว และกฎหมายเกยวกบยาสตวและวตถ

อนตรายดานการปศสตว