25/09/60

1

แนวความคดและนโยบายในการพฒนาประเทศ

concept and policy of development

เนอหาประกอบดวย1. เศรษฐศาสตรกบการศกษาการพฒนา(Economics and Development Studies)2. มตในการพฒนา (Dimensions in Development)3. การแบงกลมประเทศ (Classification of Countries)4. โครงครอบทางอดมการณกบการพฒนา (Ideological Superstructure and Development)5. ทฤษฎการพฒนาเศรษฐกจ (Theories of Economic Development)6. ยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจและสงคม (Economic and Social Development Strategies)7. การพฒนาแบบทางเลอก (Alternative Development)

25/09/60

2

1. เศรษฐศาสตรกบการศกษาการพฒนา(Economics and Development Studies)

ธรรมชาตของวชาเศรษฐศาสตรพฒนาการ (The Nature of Development Economics)

แนวคดของ Michael P. Todaro, 2000, p.7-

วชาเศรษฐศาสตรแบบดงเดม

วชาเศรษฐศาสตรการเมอง (Political economy)

วชาเศรษฐศาสตรพฒนาการ (Development economics)

25/09/60

3

วชาเศรษฐศาสตรแบบดงเดม เศรษฐศาสตรแบบคลาสสคและแบบนโอคลาสสค (classical and

neoclassical economics) ทศกษาเกยวกบการแขงขนสมบรณของประเทศทนนยมทกาวหนา การปรบราคาโดยอตโนมต การตดสนใจบนพนฐานของความพอใจหนวยสดทายของผบรโภคและบนพนฐานเรองก าไรของภาคเอกชน ดลยภาพทางในผลผลตกบทรพยากรในการแขงขน โดยมสมมตฐานวาการตดสนใจทางเศรษฐกจของผทเกยวของจะเปนไปอยางม “เหตผล (rationality), เปนเชงวตถวสย (materialistic), เปนปจเจกลกษณะเฉพาะตว (individualistic), และเปนไปเพอประโยชนของตวเอง (Self-interested orientation)”

วชาเศรษฐศาสตรการเมอง (Political economy)ศกษากระบวนการทางดานสงคมและสถาบนทกลมผน าทางการเมองและเศรษฐกจกลมตางๆ มอทธพลตอการจดสรรทรพยากรทหายากทงในปจจบนและอนาคต ไมวาจะเพอผลประโยชนของตนเองหรอผลประโยชนของประชาชนสวนใหญ ดงนนวชาเศรษฐศาสตรการเมองจงเกยวกบความสมพนธระหวางการเมองและเศรษฐกจโดยมจดเนนทบทบาทของอ านาจในการตดสนใจในทางเศรษฐกจ

25/09/60

4

วชาเศรษฐศาสตรพฒนาการ (Development economics)

ครอบคลมถงประเดนตาง ๆ ทงดานเศรษฐกจ วฒนธรรม และการเมองเพอใหเกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรวทงในเชงโครงสรางและสถาบนของทงประเทศอนจะท าใหผลของความกาวหนาทางเศรษฐกจตกอยกบประชาชนสวนใหญ ดงนน การมบทบาททเพมมากขนของรฐบาลและการตดสนใจรวมกนทางเศรษฐกจทมงใหเกดการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจจงเปนองคประกอบทส าคญยงของเศรษฐศาสตรพฒนาการ

คณคาหรอคานยมในวชาเศรษฐศาสตรการพฒนาวชาเศรษฐศาสตรเปนวชาทางดานสงคมศาสตรจงมความเกยวของกบมนษยและระบบสงคมมนษยท ากจกรรมในระบบสงคม เพอตอบสนองความตองการขนพนฐานทางดานวตถ เชน อาหาร ทอยอาศยเครองนงหม ยารกษาโรค และเพอตอบสนองความตองการทไมใชวตถ เชน การศกษา ความร การเตมเตมทางดานจตวญญาณ

25/09/60

5

เศรษฐกจในฐานะทเปนระบบสงคมวชาเศรษฐศาสตรและระบบเศรษฐกจในประเทศโลกทสามควรไดรบการพจารณาในมมมองทกวางกวาวชาเศรษฐศาสตรแบบดงเดม นนคอ การมองวาเปน “ระบบสงคม” (social systems)ของประเทศและของโลก ซงหมายถงความสมพนธแบบพงพาซงกนและกนระหวางปจจยในทางเศรษฐกจและไมใชเศรษฐกจ (economic and non-economic factors)

ความหมายของการพฒนา

เนองจากความหมายของการพฒนาอาจแตกตางกนไปในความนกคดของแตละคน ดงนนเราจงควรมาท าความเขาใจใหตรงกนในค านยามหรอความหมายหรอเกณฑในการวดมฉะนนเราไมอาจบอกไดวาประเทศไหนก าลงพฒนาหรอไมพฒนา

25/09/60

6

นยามแบบดงเดม (conventional Definition )

ความหมายดงเดมของการพฒนาเปนความหมายในทางเศรษฐกจทหมายถง “ความสามารถของประเทศในการสรางและรกษาระดบผลผลตมวลรวมประชาชาตหรอรายไดประชาชาต (gross national product หรอ GNP)1 หรอผลผลตมวลรวมภายในประเทศ

นยามหลงดงเดม (Post-Conventional Definition)จากประสบการณของการพฒนาในชวงทศวรรษ 1950s และ

1960s ทพบวาประเทศโลกทสามหลายประเทศมอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจเพมขนตามเปาหมาย แตระดบการครองช พของคนจ านวนมากย ง เหม อน เด ม ท า ให น กเศรษฐศาสตรพฒนาการพบวาตองมความผดพลาดในการนยามความหมายของพฒนาอยางแคบ

25/09/60

7

คานยมหลกสามประการของการพฒนาจากนยามของการพฒนาทมงแสวงหาชวตทดกวาทงในทางวตถ

และทางจตวญญาณเราอาจจะสรปเปนคานยมหลกสามประการทเปนฐานทางดานแนวคดและแนวปฏบต คอ อาหารทเพยงพอแกการยงชพ (sustenance) การนบถอตนเอง (self-esteem) และเสรภาพ (freedow) คานยมทงสามเปนเปาหมายททกคนและทกสงคมแสวงหาและเปนความจ าเปนพนฐานของมนษย

ค าถามเกยวกบการพฒนาเศรษฐกจ

Michael P. Todaro, 2000, p.9-11 และ E. Wayne

Nafziger, 1997, 5-6)

1. ความหมายทแทจรงของ “การพฒนา” คออะไร ทฤษฎและแนวความคดตาง ๆ ทางดานเศรษฐกจจะชวยใหเราเขาใจกระบวนการพฒนาไดดขนอยางไร

2. อะไรคอทมาของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทงในระดบประเทศและระดบระหวางประเทศ ใครไดประโยชนจากความเจรญเตบนนและท าไม ท าไมบางประเทศจงมความกาวหนาอยางรวดเรวในขณะทบางประเทศยงคงยากจนอย

3. ทฤษฎการพฒนาใดทมอทธพลทสด การดอยพฒนาเกดจากปรากฏการณภายในประเทศหรอภายนอกประเทศ

25/09/60

8

4. เราเรยนรอะไรบางจากหลกฐานทางประวตศาสตรถงความกาวหนาทางเศรษฐกจในประเทศทพฒนาแลว มเงอนไขทเหมอนกนหรอแตกตางกนในกระบวนการพฒนาอตสาหกรรมของประเทศทพฒนาแลวกบประเทศก าลงพฒนา

5. การปรบปรงบทบาทและสถานภาพของผหญงจะมผลในทางบวกตออนาคตของการพฒนาหรอไม

6. การเพมขนอยางรวดเรวของประชากรจะเปนภยคกคามตอความกาวหนาทางเศรษฐกจของ ประเทศก าลงพฒนาหรอไม ครอบครวขนาดใหญท าใหความยากจนและความไมมนคงทางการเงนขยายตวขนหรอไม

7. ท าไมจงเกดการวางงานอยางมากในประเทศก าลงพฒนา โดยเฉพาะในเขตเมอง และท าไมคนจงยงคงอพยพจากชนบทสเมองอยเรอย ๆ แมวาโอกาสหางานดจะเลอนราง

8. ระบบการศกษาของประเทศโลกทสามสงเสรมการพฒนาเศรษฐกจหรอไม หรอเพยงกลไกทท าใหคนบางกลมหรอบางชนชนยงคงรกษาสถานภาพทางดานความมนคงอ านาจ และอทธพลเอาไว

9. ในขณะท 60 -70% ของประชากรในประเทศก าลงพฒนาอาศยอยในชนบท เราจะสงเสรมชนบทและการเกษตรกรรมอยางไร ราคาสนคาเกษตรทสงขนเพยงพอทจะกระตนการผลตอาหารหรอไม หรอตองมการเปลยนแปลงเชงสถาบนในชนบทอยางไร เชน การจดสรรทดนใหม (land

redistribution) การคมนาคมขนสง การศกษา การใหสนเชอ ฯลฯ

10. การพฒนาสงแวดลอมอยางยงยนหมายถงอะไร มตนทนทางเศรษฐกจอะไรบางในการท าใหเกดการพฒนาทยงยน ใครรบผดชอบตอการท าลายสงแวดลอมของโลก-ประเทศทร ารวยหรอประเทศทยากจน

25/09/60

9

11. การขยายตวทางการคาเปนสงจ าเปนส าหรบการพฒนาของประเทศยากจนหรอไมใครไดประโยชนจากการคาน และแตละประเทศมความไดเปรยบอยางไร

12. ควรสงเสรมการสงออกสนคาขนปฐม เชน สนคาเกษตร หรอไม หรอประเทศยากจนทกประเทศตองพฒนาอตสาหกรรมโดยการพฒนาโรงงานอตสาหกรรมหนกอยางรบดวนเทาทจะเปนไปได

13. ประเทศก าลงพฒนาเปนหนตางประเทศไดอยางไร และผลของการเปนหนตอเศรษฐกจของทงประเทศยากจนและประเทศทพฒนาแลว

14. รฐบาลประเทศยากจนควรมนโยบายตอไปนเมอไร และภายใตเงอนไขใดบาง---ควบคมการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ การขนภาษศลกากร การก าหนดโควตาในการน าเขาสนคาทไมจ าเปนเพอสงเสรมอตสาหกรรมภายในประเทศ หรอการเยยวยาปญหาดลการช าระเงนเรอรง

15. ควรสงเสรมบรรษทขามชาตขนาดใหญและแขงแรงใหมาลงทนในประเทศทยากจนหรอไม ถาควร---จะมเงอนไขใดบาง การเกดขนของ “โรงงานระดบโลก” (global factory ) และโลกาภวฒนดานการคาและการเงนมอทธพลตอความสมพนธทางเศรษฐกจระหวางประเทศอยางไร

16. อะไรคอผลกระทบของความชวยเหลอทางดานเศรษฐกจจากประเทศร ารวย ประเทศก าลงพฒนาควรแสวงหาความชวยเหลอเชนนตอไปหรอไม ถาควร---ควรจะอยภายใตเงอนไขใดและเพอวตถประสงคใดบาง ประเทศทพฒนาแลวควรใหความชวยเหลอตอไปหรอไม ภายใตเงอนใดและเพอวตถประสงคใดบาง

25/09/60

10

17. ตลาดเสรและการถายโอนกจกรรมทางเศรษฐกจเปนค าตอบตอบปญหาการพฒนาหรอไม หรอรฐบาลประเทศโลกทสามยงคงมบทบาทส าคญในการด าเนนเศรษฐกจตอไป

18. อะไรคอบทบาทของนโยบายทางดานการเงนและการคลงในการสงเสรมการพฒนาการใชจายทางดานทหารชวยกระตนหรอฉดความเจรญทางเศรษฐกจ

19. การเปลยนผานทางเศรษฐกจจากระบบคอมมนสตไปสระบบทนนยมในอดตประเทศสหภาพโซเวยตและยโรปตะวนออกมผลตอการลงทนระหวางประเทศของภาคเอกชนและตอความชวยเหลอจากตางประเทศตอโลกทสามหรอไม

20. อะไรคอประเดนทส าคญทสดทประเทศก าลงพฒนาก าลงเผชญอยในศตวรรษทยสบเอด การพงพาซงกนและกน ( interdependence) ทเพมมากขนระหวางประเทศโลกทหนงกบประเทศโลกทสามจะชวยหรอชะลอการพฒนาในอนาคต

วตถประสงคสามประการของการพฒนา

เพอเพมและกระจายสนคาทจ าเปนตอการด ารงชพ เชน อาหาร ทอยอาศย สขภาพอนามย และการไดรบความคมครอง

เพอยกระดบการด ารงชพ ทงในแงของรายไดทเพมสงขน การมงานท า การมการศกษาทดขน

เพอขยายทางเลอกทางเศรษฐกจและสงคมใหแกปจเจกชนและประเทศชาต

25/09/60

11

2. มตในการพฒนา(Dimensions in Development)

ระเบยบวาระเพอการพฒนาของนายบโทรส บโทรส กาล (Boutros Boutros Ghali)

1. สนตภาพคอรากฐานของการพฒนา (Peace as the foundation)2. การพฒนาเศรษฐกจคอจกรกลของความกาวหนา (The economy as the engine of progress )3. สงแวดลอมเปนพนฐานของความยงยน (The environment as a basis for sustainability)

25/09/60

12

4. ความยตธรรมคอเสาหลกของสงคม (Justice as a pillar of society)

5.ประชาธปไตยเปนการปกครองทด (Democracy as good governance)

ระเบยบวาระเพอการพฒนาของนายบโทรส บโทรส กาล (Boutros Boutros Ghali) (ตอ)

เลขาธการสหประชาชาตตคนปจจบน

อดตนายกรฐมนตรของโปรตเกส แอนโตนโอ กเตอรเรส ไดรบเลอกอยางไมเปนทางการใหเปนเลขาธการสหประชาชาตคนใหม แทนนายบน ค มน ปจจบนอาย 67 ป เคยเปนนายกฯ ของโปรตเกสแลว เขายงด ารงต าแหนงขาหลวงใหญผลภยสหประชาชาต ระหวางป ค.ศ. 2005 - 2015 ดวย ด ารงต าแหนงอยางเปนทางการในวนท 1 มกราคม 2017 มวาระการด ารงต าแหนง 5 ป

25/09/60

13

ป 2017 กแตรเรส ไดขอใหชาวโลกรวมกนตงปณธานส าหรบปใหม วาจะแกปญหาดวยการท าใหเกดสนตภาพเปนอนดบแรก พรอมกบเรยกรองใหทกคน ไมวาจะเปนพลเรอน รฐบาล หรอผน า ชวยกนอยางหนกในป 2017 เพอก าจดความแตกตางออกไป และวา สนตภาพจะเปนเปาหมายและแนวทางในการปฏบต

“ความพยายามทจะบรรลผลในฐานะครอบครวเดยวกนของมนษยชาตศกดศร และความหวง ความกาวหนา และความส าเรจ ขนอยกบสนตภาพ แตสนตภาพ กขนอยกบเรา”

“ไมมใครชนะในสงคราม ทกคนพายแพกนหมด”

นยามและมตตางๆ ในการพฒนาประเทศมตทางเศรษฐกจมตทางดานสงคม

- ปญหาความยากจน - ปญหาดานสขอนามย- ปญหาดานการศกษา

มตทางดานสงแวดลอม ภาพการแสดงมตตางๆ ในการพฒนาประเทศ 7 มต

25/09/60

14

มตทางเศรษฐกจ

มตทางดานสงคม

25/09/60

15

มตทางดานสงแวดลอม

มตทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย

25/09/60

16

Enlightenment วางอยบนหลกการทางปรชญาทส าคญ 4 ประการ คอหลกมนษยนยม

หลกเหตผลนยม

หลกวตถนยม

หลกววฒนาการ

หลกมนษยนยม

ปฏเสธความสงสดของพระเจาวาไมไดเปนผก าหนดชะตากรรมของมนษยอกตอไป แนวคดนหนไปยกยองความสามารถของมนษยและระบบคดอยางมเหตและผล และเชอวามนษยตองเอาชนะธรรมชาตและปลดปลอยตวเองจากโซตรวนทางธรรมชาต ดงนนความกาวหนาของมนษยจงถกอธบายดวยขนาดและความสามารถของมนษยทดดแปลงและเอาชนะธรรมชาต

25/09/60

17

หลกมนษยนยม

ทกทายกฎแหงชะตากรรมทถกก าหนดจากพระเจาตอมาหลกการนไดพฒนาขนมาเปนหวใจของระบบภมปญญา “วทยาศาสตร” ในยคปจจบน ทเชอวาทกสงตองสามารถอธบายไดอยางมเหตและผลอยางแนชด แลวทกระบบลวนแตมกฎทแนนอนด ารงอยและสามารถพสจนใหเหนจรงไดดวย

หลกมนษยนยม

เชอวา วตถคอฐานจรงของโลก โลกนไมใชโลกแหงจตวญญาณหรอโลกพระเจา การเคลอนตวของโลกทางวตถจะมบทบาทก าหนดเหนอการเปลยนทางสงคมและการเปลยนแปลงทางจตวญญาณ

25/09/60

18

หลกววฒนาการ

หรอพฒนาการประวตศาสตรสงคมและวทยาศาสตรกไดรบการอธบายวามพฒนาการอยางมกฎเกณฑจากสงคมหรอระบบทลาหลงปาเถอนสสงคมทกาวหนาขนไปเรอย ๆ และมระบบระเบยบ มขนตอนในการพฒนาแนนอน

มตทางดานการเมองและวธการปกครอง (Governance)

- มตทางดานการเมอง ไดแก การสงเสรมประชาธปไตย ทงในแงอดมการณทางการเมอง (political democracy)ระบอบการปกครอง (political regime) และวธการด าเนนชวตของประชาชน (ways of life)

นยามและมตตางๆ ในการพฒนาประเทศ (ตอ)

25/09/60

19

มตทางดานการเมองและวธการปกครอง (Governance)

มตดานวธการปกครอง (Governance)

25/09/60

20

มตทางดานการบรณาการระหวางประเทศ

เสาหลกในการปกครองระบอบประชาธปไตย 4 ตน ไดแกประชาธปไตยทางการเมอง (political democracy )

ความเสมอภาค (equality)

เสรภาพและสทธมนษยชน (freedom & human rights)

การมสวนรวมของประชาชน (popular participation)

25/09/60

21

ประชาธปไตยทางการเมอง (political democracy )

การมรฐบาลทชอบธรรม (legitimate government) : เปนทยอมรบของประชาชน หรอไดอ านาจจากประชาชน

ความเปนตวแทนของประชาชน (representativeness) : ผแทนของประชาชนตองแสดงบทบาทเปนตวแทนของประชาชนดวยการรกษาผลประโยชนของสวนรวมอยางแทจรง

ความอดกลนอดทน (tolerance) : การยอมความแตกตาง ไมใชความรนแรง

ความยตธรรม (justice) : การยดหลกนตธรรมและคณธรรม

การใชเหตผล (rationality) ในการแกปญหา

การใชหลกปกครองโดยเสยงสวนใหญแตเคารพเสยงสวนนอย (majority rule, minority

rights)

การตรวจสอบและถวงดล (check and balance) ระหวางอ านาจนตบญญตบรหาร ตลาการ

ความเสมอภาค (equality)

การเคารพในความแตกตางระหวางบคคล กลมชน ทงในดานเพศสภาพ (หญง-ชาย) ดานศาสนา ดานสผว ดานเชอชาตใหความเสมอภาคในดานโอกาสการศกษา การมงานท า การเขาถงบรการของรฐใหความเสมอภาคในดานรายได บนหลกการของงานเทากนเงนเทากน

25/09/60

22

เสรภาพและสทธมนษยชน (freedom & human

rights) เคารพในสทธตามธรรมชาตของมนษย (natural rights) ซงไดแกสทธในการมชวต (rights to life), สทธใน

การครอบครองทรพยสน (rights to property) และเสรภาพในการแสดงออก (freedom of

expression) ทไมละเมดหรอลวงเกนเสรภาพของบคคลอน

การใหสทธทางการเมอง (political rights) สทธในการเลอกตง สทธในการชมนมทางการเมอง ฯลฯ

การใหสทธแกผดอยโอกาส เชน คนพการ คนชรา เดก ฯลฯ

การมสวนรวมของประชาชน (popular

participation)

การมสวนรวมในการตดสนใจในเรองทมผลกระทบตอสทธเสรภาพของประชาชน ชมชน สงคม

เครองมอในการมสวนรวมไดแก การท าประชาพจารณ การท าประชามต การลงชอเสนอกฎหมาย การลงชอถอดถอนนกการเมองและขาราชการ การใหการปรกษาดานการเมองแกประชาชนเพอใหรจกหนาทและความรบผดชอบในฐานะพลเมองทด

การมสวนรวมของประชาชน อาจท าในฐานะปจเจกบคคลหรอการรวมกลมเปน “ประชาสงคม” เชน องคกรระดบรากหญาของประชาชน (people’s organizations) อาท ชมรมสตร สหกรณออมทรพยหรอเครอประชาชน หรอองคการพฒนาเอกชน (non-

governmental organizations หรอ NGOs)

25/09/60

23

มตทางดานการพฒนามนษย

-การพฒนามนษย ในทศวรรษ 1990s โครงการพฒนาของสหประชาชาต (UNDP) ไดก าหนดใหทศวรรษ 1990sเปนทศวรรษแหงการพฒนามนษย (A Decade of Human Development ) โดยไดวางแนวทางการพฒนาประเทศใหประเทศสมาชกยด “ประชาชนเปนศนยกลางของการพฒนา” (people-centered development)

นยามและมตตางๆ ในการพฒนาประเทศ (ตอ)

มตทางดานการพฒนามนษย

- ความมนคงของมนษยแนวคดทส าคญอกประการหนงของยทธศาสตรการพฒนามนษย คอ แนวคดเรองความมนคงของมนษย (human security ) โดยนกเศรษฐศาสตรชาวเอเชย ชอ มาหบบอล ฮก (Mahbub UI Hag) ทไดพฒนาใหกบสหประชาชาตใน ค.ศ. 1994

นยามและมตตางๆ ในการพฒนาประเทศ (ตอ)

25/09/60

24

นยามและมตตางๆ ในการพฒนาประเทศ (ตอ)มตทางดานการพฒนามนษย

- เปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ ตงแต ค.ศ. 2000 เปนตนมา สหประชาชาตไดก าหนดเปาหมายของการพฒนาทเรยกวา “เปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ”(MDGs) โดยการลงสตยาบนรวมกนของประเทศสมาชกจ านวน 189 ประเทศ ทกรงนวยอรกวาจะปฏบตตาม MDGs ซงม 8 ขอ

3. การแบงกลมประเทศ( Classification of Countries)

25/09/60

25

เมอเรมมการสนใจอยางจรงจงเกยวกบการพฒนาเศรษฐกจในชวงหลง 1940s และตน 1950s จะมการเรยกขานประเทศตางๆ วาเปนประเทศร ารวยและประเทศยากจนแตกตางกนตามชวงเวลา

ทศวรรษ 1950s เรยกประเทศทมสภาพเศรษฐกจลาหลงและยากจนวา “ประเทศดอยพฒนา” (Underdeveloped Countries )

ในทศวรรษน ประเทศทพฒนาแลวโดยเฉพาะอยางยงประเทศสหรฐอเมรกาซงเปนมหาอ านาจในโลกยคหลงสงครามโลกครงทสอง (Pax Americana) ใหความสนใจประเทศยากจนทมประมาณสามในสของประเทศตางๆ ในโลก ทงในทวปเอเชย อฟฟรกาและ ละตนอเมรกา ประเทศเหลานสวนใหญเปนอดตอาณานคมของประเทศทร ารวยในยโรปตะวนตกและสหรฐอเมรกา

25/09/60

26

การพฒนาเศรษฐกจไดรบการนยามใหม โดยเนนถงการยกระดบคณภาพชวตของคนในสงคมใหดขน กลาวคอ การพฒนาจะหมายถง

การสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

การลดหรอขจดปญหาความยากจน

การแกปญหาหรอลดปญหาไมเทาเทยมกน

การแกปญหาการวางงาน

การเปลยนแปลงโครงสรางเศรษฐกจ สงคม

การพฒนาตามแนวคดใหม ตองประกอบดวย

การมสงจ าเปนพนฐานเพอการด ารงอยของชวต

การทมนษยมความรสกถงศกดศรหรอคณคาของตนเองและมความภาคภมใจในตวเอง

การทมนษยมอสระทจะเลอกและก าหนดจดมงหมายในการด าเนนชวตของตนเอง

25/09/60

27

ธนาคารโลกไดแบงระดบการพฒนาของประเทศตางๆ ออกเปน 3 กลม กรงเทพมรายไดต า (low income economies)

- มรายไดต ากวา US$ 725 มจ านวน 51 ประเทศ

กลมทมรายไดปานกลาง (middle-income economies)

- กลมทมรายไดปานกลางคอนขางต า ( lower middle income economies) มรายไดอยในชวงUS$ 726-$2,895 มจ านวน 40 ประเทศ

- กลมทมรายไดปานกลางคอนขางสง ( higher middle income economies) มรายไดอยในชวง US$2,896-8,955 มจ านวน 17 ประเทศ

กลมทมรายไดสง (high income economies)

- มรายไดสงกวา US$ 8,956 มจ านวนรวม 25 ประเทศ

ธนาคารโลกไดแบงระดบการพฒนาของประเทศตางๆ ออกเปน 3 กลม (ตอ)

25/09/60

28

การแบงกลมประเทศก าลงพฒนา

มการเรยกขานกลมประเทศก าลงพฒนาวาเปน “ประเทศซกโลกใต” (the South) และเรยกประเทศทพฒนาแลววาเปน “ประเทศซกโลกเหนอ” (the north) ในขณะทเรยกประเทศโลกคอมมวนสตวา “ประเทศซกโลกตะวนออก” (the East) และเรยกประเทศโลกเสรวา “ประเทศซกโลกตะวนตก” (the west)

มการแบงกลมประเทศในซกโลกใตและประเทศในซกโลกตะวนออก (ซงจดวาเปนประเทศก าลงเปลยนผานจากระบบเศรษฐกจแบบคอมมวนสตไปสระบบทนนยมเสรและผนวกเขากบกระบวนการโลกาภวตนมากขน) ออกเปน 3 กลมดงน

1. กลมประเทศในชวงการเปลยนผาน จ านวน 26 ประเทศ ซงเปนกลมประเทศในยโรปตะวนออกและอดตสหภาพโซเวยต

25/09/60

29

2. กลมประเทศอตสาหกรรมใหม (Newly Industrializing Countries หรอ NICs) จ านวน 3 ประเทศ(เกาหลใต ไตหวน และสงคโปร) ไมนบฮองกงซงรวมเปนจนแลวตงแตป 1997 และบางทกมการนบรวมเมกซโก บราซล และประเทศอนๆ ดวย

3. กลมประเทศสมาชกองคการโอเปก (Organization of Petroleum Exporting Countries ) หรอ OPCE ซงมจ านวน 8 ประเทศ ลเบย ซาอดอาระเบย เวเนซเอลา กาบอง อหราน อรก อนโดนเซย และไนจเรย

กลมประเทศสมาชก OPCE แมจะมรายไดคอนขางสง แตประสบปญหาคลายคลงกบประเทศก าลงพฒนา คอมอตราการไมรหนงสอคอนขางสง อตราการตายของทารกคอนขางสง และตองพงพงเทคโนโลยจากตางประเทศจงเขารวมกบ UNCTAD ในระหวางป ค.ศ. 1974 - 1975 เพอรบหลกการและโครงการทจะลดผลกระทบในทางลบจากระเบยบเศรษฐกจทมตอการพฒนาของประเทศก าลงพฒนา

25/09/60

30

4. โครงครอบทางอดมการณกบการพฒนา(Ideological Superstructure and

Development)

ความหมายและทมาอดมการณ (ideology) หมายถง ชดของความคดทเปนพนฐานของ

การกระท าทางดานการเมองอดมการณ หมายถง ทฤษฎการเมองตางๆ ทมงสการกระท า (action

oriented) เปนเชงวตถวสย(materialistic) เปนทนยมแพรหลาย (popular) และใชภาษางายๆ (simplistic) ทฤษฎเหลานเปนตวทชวยเสรมเงอนไขทางการเมองและสงคมทเกดขนจากการปฏวตอตสาหกรรม

25/09/60

31

คณลกษณะทส าคญของอดมการณ

เปนศพททางการเมองแตสามารถใชกบบรบทอนๆ ไดดวย

อดมการณประกอบดวยทศนะของปจจบนและวสยทศนในอนาคต

วสยทศนในอนาคตนกแสดงออกรายการปรบปรงในทางวตถใหดขนกวาปจจบน

อนาคตทตองการมกจะบรรลไดในชวงชวตของคนคนหนง (แสดงใหเหนถงความหวง)

อดมการณเนนการกระท า ทแสดงทศทางเกยวกบขนตอนตางๆ ทบรรลเปนหมาย

อดมการณจะมงไปทการจงใจมวลชน เพอเรยกรองใหสอมวลชนใชความพยายามเพอใหบรรลเปาหมาย

คณลกษณะทส าคญของอดมการณ (ตอ)

25/09/60

32

- การจดประเภทของอดมการณ- อดมการณทางเศรษฐกจการเมองในการพฒนาประเทศ- อดมการณเสรนยม (Liberalism) แนวคดนแพรหลายไปในประเทศก าลงพฒนาบางประเทศและประเทศแถบยโรปตะวนออกหลงการการปฏวตในป ค.ศ. 1989 และ 1991 (พวกมารกซสมมองวาเสรนยมสะทอนผลประโยชนของชนชนนายทน)

คานยมและความเชอหลกของเสรนยม

ปจเจกชน (Individual)

เสรภาพ (Freedom)

เหตผล (Reason)

ความยตธรรม (Justice)

ขนตธรรม (Tolerance)

25/09/60

33

ปจเจกชน (Individual)

ไดรบสทธตามธรรมชาตจากพระเจาในดานการมชวต มเสรภาพ และมทรพยสน (life, liberty, and property)

มความปรารถนาทจะสรางสงคมทบคคลแตละคนสามารถพฒนาศกยภาพของตนไดอยางเตมท

เสรภาพ (Freedom)

เสรภาพเปนสงจ าเปนในการด ารงอยของมนษยท าใหมนษยมทางเลอก

เสรภาพเปนเงอนไขทประชาชนและพฒนาทกษะและความถนดและเตมเตมศกยภาพของตน

เสรภาพทไรขอจ ากดอาจน าไปสการละเมดสทธและเสรภาพของคนอน

25/09/60

34

เหตผล (Reason)

เหตผลกดปลอยมนษยชาตจากความงมงายและไสยศาสตรและการครอบง าของขนบธรรมเนยมประเพณ

ใหความส าคญกบการขยายตวขององคความร โดยเฉพาะอยางยงความรในทางวทยาศาสตร ใหกบส าคญกบการศกษาเพราะท าใหบคคลสามารถปรบปรงตวเองและสงคมได

มองวามนษยเปนสตวโลกทใชเหตผลและตองไมไดและตองไมใชก าลงหรอความกาวราว

ความยตธรรม (Justice)

แนวคดนอยบนพนฐานของความเสมอภาคในดานสทธตางๆและในโอกาสทจะพฒนาทกษะและความสามารถทไมเทาเทยมกบคนอนแลวควรไดรบผลตอบแทนตามความรความสามารถ

เชอในระบบคณธรรมซงใชความสามารถเปนหลกในการใหความดความชอบ

25/09/60

35

ขนตธรรม (Tolerance)

ยอมรบความหลากหลายทางดานศลปะทกษณและธรรมวฒนธรรมและการเมอง

หมายถงความอดกลนหรอเตมใจทจะใหคนอนไดคดไดพดและไดกระท าในสงทเราไมเหนดวย

คตธรรมเปนการการนตเสรภาพของบคคลและเชอในสงคมดลยภาพ

เสรนยมกบประชาธปไตย (Liberalism and Democracy)

1. รฐเสร (Liberal state)

2. รฐบาลตามรฐธรรมนญ (Constitutional government)

3. กฎประชาธปไตย (Democratic rule)

25/09/60

36

รฐเสร (Liberal state)

นกปรชญาการเมองทเสนอแนวคดเหลาน ไดแก Thomas

Hobbes, John Locke, และ Thomas Jefferson อธบายวา

รฐตองเปนกลางและดแลผลประโยชนของทกคน ถาประชาชนมความขดแยงกน รฐจะตองบงคบใหกฎหมายอยางตรงไปตรงมา

รฐบาลตามรฐธรรมนญ (Constitutional

government)

การระบเปนกฎหมายในรฐธรรมนญฉบบเดยว สวนประเทศทใชรฐธรรมนญไมเปนลายลกษณอกษรเชน สหราชอาณาจกร กจะระบใหกฎหมายลก (statute law) เพอตรวจสอบรฐบาลผานหลกการยตธรรม

การแบงแยก (the separation of power) อ านาจระหวางสถาบนตางๆ คอ สถาบนนตบญญต บรหาร และตลาการ มการตรวจสอบและถวงดล (check

and balance) ดงท Montesquieu (1689-1775) กลาววา Power should be a check to power ทงนสถาบนตลาการตความเจตนารมณของกฎหมาย และตรวจการใชอ านาจของรฐบาล จงตองมความเปนอสระและไมฝกฝายการเมองฝายใด

25/09/60

37

กฎประชาธปไตย (Democratic rule)

ประชาธปไตยทางตรง (direct democracy) ใชในยคกรกโบราณทเปนชมชนขนาดเลกประชาชนจงมาประชมและตกลงรวมกน ในปจจบนรปแบบนคอ การลงประชามต

ประชาธปไตยทางออม (indirect democracy) คอการทประชาชนเลอกผแทนเขาไปใชอ านาจแทนเรา ท าใหประชาธปไตยแบบนใกลเคยงกบค าวา government for the

people มากกวา government by the people เชนในกรณประชาธปไตยทางตรง

เสรนยมแบบคลาสสก (Classical Liberalism)

สทธตามธรรมชาต (Natural rights)Locke และ Jefferson เหนพองกนวา รฐควรมบทบาทนอยทสด คอเพยงแตรกษาความเปนระเบยบเรยบรอยในสงคม ปกปองทรพยสนของปจเจกชน ปองกนการโจมตจากภายนอก และ ประกนวาสญญาจะยงใชไดอย สวนเรองอนๆ กเปนเรองของประชาชนเอง

Jefferson กลาววา That government is best which govern least”

25/09/60

38

- อดมการณประโยชนนยม (Utilitarianism)

Jeremy Bentham และ James Mill นกคดแนวประโยชนนยมมองวามนษยแสวงหาความสขใหมากทสดเทาทจะเปนไปได และหลกเลยงความเจบปวยหรอการไมมความสข

- เสรนยมทางเศรษฐกจ (Economic Liberalism)Adam Smith เชอในเสรภาพของตลาดซงหมายถงเสรภาพในการเลอกประชาชนซงจะก าหนดอปสงคและอปทานทเปนกลไกตลาด ดงนนระบบเศรษฐกจจงควรปลอดจากการแทรกแซงของรฐ เพราะตลาดถกจดการโดย มอทมองไมเหน (invisible hand)

25/09/60

39

- Social Darwinismเสรนยมคลาสสก โดย Herbert Spencer (1820-1904) นกปรชญาสงคมชาวองกฤษ น าทฤษฎววฒนาการ (a theory of evolution) ของ Charles Darwin (1809-82) ทกลาวถงกระบวนการคดเลอกโดยธรรมชาต (a process of natural selection) และหลกการการอยรอดของผทเหมาะสมทสด (the survival of the fittest) มาอธบายการตอสเพอการด ารงอยของมนษยในสงคมวา ผทเหมาะสมทสดโดยธรรมชาตทจะอยรอด จะลอยขนสดานบน ในขณะทผทเหมาะสมนอยกวาจะจมลงขางลาง (Those who are best suited by nature to survive rise to the top, while the less fit fall to the bottom.)

- เสรนยมสมยใหม (Modern Iiberalism)

- เสรนยมสมยใหม (Modern Iiberalism)เสรนยมสมยใหมพบวาทนนยมอตสาหกรรมไมไดน าความมงคงมาให

ทกคน แตการแสวงหาผลประโยชนอยางไมมขอจ ากดท าใหเกดความไมเปนธรรมในสงคม ดงนนจงมการทบทวนบทบาทของรฐกนใหม เพราะรฐทมบทบาทนอยไมอาจจดการกบความยตธรรมและความไมเสมอภาคในหมประชาชนได

เสรนยมสมยใหมจงสนบสนนรฐเขาแทรกแซง (interventionist) เพอชวยขจดความ อยตธรรมและความไมเสมอภาคตางๆ

25/09/60

40

ตามหลกการพนฐานของอดมการณเสรนยมสมยใหม

ความเปนปจเจกบคคล (Individuality)

เสรภาพในทางบวก (Positive freedom)

เสรนยมทางสงคม (Social liberalism)

ตามหลกการพนฐานของอดมการณเสรนยมสมยใหม

ความเปนปจเจกบคคล (Individuality)แนวคดของ John Stuart Mill ถกจดวาเปน หวใจของเสรนยม เพราะเปนสะพานเชอมระหวางเสรนยมแบบคลาสสกกบเสรนยมสมยใหม ผลงานของ Mill ในหนงสอ On Liberty

“(1859) สะทอนแนวคดแบบเสรนยมสมยใหม โดยมความเหนตางจาก Jeremy

Bentham Bentham แหงส านกประโยชนนยม ทเนนความสขสงสดส าหรบคนจ านวนมากทสด

25/09/60

41

ตามหลกการพนฐานของอดมการณเสรนยมสมยใหม

เสรภาพในทางบวก (Positive freedom)

Green เชอวารฐมความรบผดชอบทางสงคมตอพลเมองของตนในการหยบยนโอกาสทเทาเทยมกนในการพฒนาและแนวคดจะคลายกบพวกสงคมนยมแต Green กไมไดใหสงคมมากอน ปจเจกบคคล นนคอ รฐไมสามารถบงคบประชาชนใหเปนคนดได รฐท าไดเพยงสรางเงอนไขเพอใหคนตดสนใจอยางมความรบผดชอบในทางศลธรรม

แนวคดนคลายคลงกบพวกเสรนยมคลาสสกลงทอยากใหปจเจกชนพงตนเอง มความรบผดชอบตอตนเอง ทแตกตางกน คอ ตองมการสรางเงอนไขทางสงคมทจะท าใหคนพงตนเองได

อาจสรปไดวา สาระส าคญของแนวคดนคอ การชวยปจเจกชนใหชวยตนเองได (to help individual to help themselves)

ตามหลกการพนฐานของอดมการณเสรนยมสมยใหม

เสรนยมทางสงคม (Social liberalism)ในยคนและสมยจงกลายเปน รฐสวสดการ ดวยเหตผล คอ รฐบาลตองการประสทธภาพ มก าลงแรงงานทสขภาพด และ มกองทพทเขมแขง รวมทงแรงกดดนของผมสทธเลอกตงทงในแงคนงานในภาคอตสาหกรรม และชาวนาในชนบททตองการโอกาสทเทาเทยมกน

25/09/60

42

- เสรนยมใหม (Neo-liberalism)เสรนยมสมยใหม (modern liberalism) แยงวาประชาชนคอทรพยากรหลกทส าคญของประเทศ ไมใชอตสาหกรรม รฐบาลจงควรสนบสนนตรงไปทประชาชนโดยรวมมากกวาพวกคนรวย การเพมอ านาจซอของประชาชนโดยโครงการตางๆ ของรฐจะท าใหคนซอสนคาและบรการ ดงนนจงเพมก าไรของนายทน และนายทนจะเพมคาจางและเพมการลงทน นโยบายนเรยกอกอยางหนงวา นโยบายถงอปสงค (demand-side policy) และรฐจะเพมภาษและควบคมธรกจขนาดใหญมากขน แตเนองจากนโยบายแบบนตองใชเงนมากกวา นโยบายฝงอปทาน ดงนนรฐจงเกบภาษคนชนกลางเพมขนดวย แตเนองจากคนชนกลางมจ านวนมากและไมไดรบการปกปองเทาคนรวยกบคนจน จงท าใหคนชนกลางรบภาระภาษหนก

- เสรนยมในศตวรรษท 21 (Liberalism in the twenty-first century)นกทฤษฏสงคมของสหรฐฯ ชอ Francis Fukuyama

(1989) ถงกบกลาววา เรามาถงปลายทางของววฒนาการทางดานอดมการณของมนษยชาตแลว จกรวาลภวตน(univeraslization) ของเสรไทยประชาธปไตยแบบตะวนตกเปนรปแบบสดทายของรฐบาลมนษย

25/09/60

43

5. ทฤษฎการพฒนาเศรษฐกจ

เนอหาสาระในบทนจะเปนการศกษาววฒนาการทางปญญาในเชงประวตศาสตรของนกวชาการทางดานเศรษฐศาสตรพฒนาการเกยวกบเหตผลของการพฒนาและกระบวนการพฒนาซงรวมเรยกวาทฤษฎการพฒนาเศรษฐกจ

25/09/60

44

ทฤษฏการพฒนาในชวงศตวรรษท 18

E. Wayne Nafziger ไดอธบายยคคลาสสกในชวงศตวรรษท 19 ซงเปนยคตนของการพฒนาชมนยมในยโรปตะวนตกวาแมตวแบบนจะเนนทการเจรญเตบโตของประเทศทพฒนาแลวในยโรป แตกยงมอทธพลอยจนทกวนนในประเทศทก าลงพฒนา สวนทฤษฏวตถนยมเชงประวตศาสตรของมารคกไดรบการพฒนาตอไปเปนทฤษฏพงพา

ทฤษฎการพฒนาในชวงศตวรรษท 20

ทฤษฎขนตอนการพฒนาแบบเฉยงขน (The Linear-Stages Theory)

- ขนตอนการเตบโตของรอสทาว (Rostow’s Stages of Growth)

25/09/60

45

รอสทาวไดแบงพฒนาการของสงคมเปน 5 ขนตอน ดงน1. สงคมดงเดม (Traditional society)

2. ขนเงอนไขทตองเตรยมการกอนพงทะยาน (Pre-condition)

3. ขนทะยานขนหรอเพมการพฒนา (Take off)

4. ขนขบเคลอนสความมวฒภาวะ (Maturity)

5. ขนเหลอกนเหลอใชหรอสงคมอดมโภคา (Age of high mass consumption)

ขอวจารณ ในขณะททฤษฏของรอสทาวไดรบความสนใจเปนอยางมากใน

หมขาราชการของรฐบาลสหรฐอเมรกาในชวงทศวรรษ 1960sโดยเฉพาะอยางจากหนวยงานทใหความชวยเหลอตางประเทศ (international aid agencies) เพราะทฤษฏนใหความหวงถงการเจรญเตบโตอยางยงยนของประเทศก าลงพฒนาโดยการอดฉด ความชวยเหลอจากตางประเทศเขาไป แตทฤษฎของรอสทาวกไดรบความวพากษวจารณอยางกวางขวาง

25/09/60

46

ทฤษฏวฏจกรแหงความยากจน (Theory of Vicious Circle)ทฤษฎน อธบายวาปจจยทท า ให เกดความเจรญเตบโต

(growth) คอ การลงทน เพราะท าใหเกดการผลต เกดการจางงาน เกดรายได เกดการออม และการออมจะน าไปสการลงทนท เ พ ม ข น เ ป น ว ฎ จ ก ร ท เ ร ย ก ว า ก ร ะ บ ว น ก า ร พ ฒ น า (development process)

ตวแบบการเจรญเตบโตของฮารรอด-โดมารขอสรปส าคญของทฤษฎน คอ

1. การลงทนเปนหวใจของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจเพราะเปนการเพมผลตภาพการผลตของระบบเศรษฐกจ อนจะน ามาซงรายไดทเพมมากขน

2. อตราการเจรญเตบโตของ GDP (g) ขนอยกบการออมของประเทศ (s) โดยผกผนกบอตราสวนของทนตอแรงงานของประเทศ (national capital-output ratio (k) ดงนนจงเปนความสมพนธทางเศรษฐกจเชงสมการคอ g =s/k

3. การรกษาระดบการจางงานเตมทจะตองอาศยอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทสงพอทจะดดซบเงนออมส าหรบการลงทน

25/09/60

47

- ตวแบบการเปลยนแปลงเชงโครงสราง(Structural-Change Model)

ทฤษฏในกลมนทส าคญ ม 2 ทฤษฎ คอ

- ทฤษฎการพฒนาของลอส (Lewis’s Theory of Development)

- การเปลยนแปลงเชงโครงสรางและกระสวนของการพฒนา (Structural Change and Patterns of Development)

- การปฏวตการพงพาระหวางประเทศ(The International Dependence Revolution)

ทฤษฎนประกอบดวยแนวคดใหญๆ 3 แนว คอ- ตวแบบการพงพาแบบอาณานคมใหม (Neocolonial

Dependence Model)- ตวแบบกระบวนทผดพลาด (The False Paradigm Model)- การพฒนาแบบทวลกษณ (The Dualistic Development

Thesis)

25/09/60

48

การวเคราะหปญหาของประเทศยากจนในการพฒนาเศรษฐกจทฤษฎนว เคราะหวา การดอยพฒนาเปนผลมาจากการจดสรร

ทรพยากรทไมมประสทธภาพ อนเนองมาจากนโยบายราคาทผดพลาดและการทรฐเขามาแทรกแซงเกนไป (เชน กรณควบคมราคาน ามนเชอเพลง ท าใหอตสาหกรรมไมคดปรบปรงการผลตเพอการประหยดน ามน ท าใหประเทศตองเสยเงนตราตางประเทศมากในการซอน ามนราคาแพง)

ขอเสนอเชงทฤษฎในการแกปญหาของประเทศยากจนในการพฒนาประเทศ พวกเสรนยมใหม (neo-liberals) เสนอว าถ าจะให เศรษฐกจ

เจรญเตบโตและมประสทธภาพ จะตองใหตลาดแขงขนกนอยางเสร มการถายโอนวสาหกจภาพวดสวยภาคเอกชนสงเสรมการคาเสรระหวางประเทศและการขยายการสงออก ปลอยเสรอตราแลกเปลยนตอนรบนกลงทนกบประเทศทพฒนาแลว และขจดการก ากบควบคมจากรฐบาลและการบดเบอนราคาทงในปจจบนการผลต ผลผลต และการตลาดเงน

25/09/60

49

สาระส าคญของนโยบายการพฒนาเศรษฐกจแบบฉนทานมตวอชงตน ไดแก

การยกเลกการควบคมราคา (price decontrol)

วนยทางการคลง (fiscal discipline)

จดล าดบความส าคญในการใชจายของรฐบาล (public expenditure priorities)

ปฏรปภาษ (tax reform)

สาระส าคญของนโยบายการพฒนาเศรษฐกจแบบฉนทานมตวอชงตน ไดแก

การเปดเสรทางการเงน (financial liberalization)

อตราแลกเปลยน (exchange rates)

การเปดเสรทางการคา (trade liberalization)

การออมภายในประเทศ (domestic savings)

การลงทนโดยตรงของตางชาต (foreign direct investment)

การถายโอนกจกรรมภาครฐสภาคเอกชน (privatization)

25/09/60

50

ปฏรปภาษ (tax reform)

การเปดเสรทางการเงน (financial liberalization)

อตราแลกเปลยน (exchange rates)

สาระส าคญของนโยบายการพฒนาเศรษฐกจแบบฉนทานมตวอชงตน ไดแก (ตอ)

การเปดเสรทางการคา (trade liberalization)

การออมภายในประเทศ (domestic savings)

การลงทนโดยตรงของตางชาต (foreign direct investment)

การถายโอนกจกรรมภาครฐสภาคเอกชน (privatization)

สาระส าคญของนโยบายการพฒนาเศรษฐกจแบบฉนทานมตวอชงตน ไดแก (ตอ)

25/09/60

51

การลงทนโดยตรงของตางชาต (foreign direct investment)

การถายโอนกจกรรมภาครฐสภาคเอกชน (privatization)

การลดกฎระเบยบ ลดการควบคมและลดการก ากบ (deregulation)

สทธในทรพยสน (property rights)

สาระส าคญของนโยบายการพฒนาเศรษฐกจแบบฉนทานมตวอชงตน ไดแก (ตอ)

ทฤษฎทสนบสนนแนวนโยบายแบบฉนทานมตวอชงตนการวเคราะหตลาดเสร (free Market Analysis)

ทฤษฎทางเลอกสาธารณะ (Public Choice Theory)

25/09/60

52

ทฤษฎทสนบสนนแนวทางการพฒนาแบบหลงฉนทานมตวอชงตน แนวทางนจดวาเปนแขนงความคดลาสดของพวกโตกลบการปฏวต

ดวยแนวทางแบบนโอคลาสสก เปนแนวคดของพวกนกเศรษฐศาสตรของธนาคารโลก พวกนตระหนกวามการมความไมสมบรณหลายอยางในตลาดปจจยการผลตและผลผลตในประเทศก าลงพฒนา และตระหนกวารฐบาลจะตองมบทบาทส าคญในการเอออ านวยการท างานของตลาดผาน การแทรกแซงอยางไมเลอกสรร

6. ยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจและสงคม(Economic and Social Development

Strategies)

25/09/60

53

1.ยทธศาสตรการลงทนทางเศรษฐกจ : เนนการเจรญเตบโต (the growth oriented approach) วตถประสงค : เพอเพมอตราของผลผลต (increase rate

of output) โดยการเพมอตราการกอตวของทน (increasing rate of capital formation) จงเนนการออมและการลงทนดวยสมมตฐานการเจรญเตบโตอยางรวดเรวของ GNP จะน ามาซงมาตรการฐานการครองชพทสงขน

ยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจประกอบดวยกลยทธตอไปน กลยทธการลงทนขนานใหญ (Big push)

การเจรญเตบโตแบบสมดล (Balanced growth)

กลยทธการเตบโตแบบไมสมดล (Unbalanced growth)

กลยทธการสงออกสนคาขนปฐม (Primary export expansion strategy)

กลยทธการพฒนาอตสาหกรรมใหเปนภาคเศรษฐกจน า (Industrialization as a leading sector)

25/09/60

54

ขอดของนโยบาย ISI

กลยทธนเนน/สงเสรมใหมการผลตสนคาทไดน าเขาหรอก าลงน าเขาเพอลดการน าเขา/ไมตองน าเขาอกตอไปดวยเหตผล คอ (1) เพอจะไดประหยดเงนตราตางประเทศ (แกปญหาดานดลการช าระเงน) (2) เพอเปนการเรมตนของการพฒนาไปสการเปนประเทศอตสาหกรรม (3) ลดการพงพาการน าเขา และ (4) ชวยแกปญหาการเสยเปรยบไดอตราการคา

มาตรการเพอการน านโยบายไปปฏบต

การปราบปรามสหภาพแรงงาน

กดคาครองชพและกรดคาจางแรงงาน

การก าหนดโควตาการน าเขาเพอสรางบรรยากาศปกปอง

การใชนโยบายทางการคลง

การใชมาตรการดานสนเชอ

จดหาแหลงทน โดยการกอตงหนวยงานทจะจดหาเงนทน

25/09/60

55

2. ยทธศาสตรการพฒนาสงคม : เนนการเจรญเตบโตพรอมการกระจายรายไดใหม

2.1 แนวทางทเนนการจางงาน (Employment-oriented approach)2.2 แนวทางทเนนการขจดความยากจน (Anti-poverty approach)2.3 แนวทางทเนนการตอบสนองความจ าเปนพนฐาน (Basic-needs approach) แนวความคดและคณลกษณะทส าคญของแนวทางน

3. ยทธศาสตรการคาของประเทศไทย

นโยบายทางดานการคาของประเทศไทย

1. ระเบยบวาดวยการใหมชนสวนทผลตภายในประเทศ (Domestic-content regulations)

2. การสงเสรมการสงออก (Export promotion)

3. การลงทนจากตางชาต (Foreign investment)

25/09/60

56

4. การปกปองคมครองการผลตสนคาหตถอตสาหกรรมบางอยาง (Selective protection)

5. การแขงคาเงน (Currency overvaluation)

6. การหามน าเขาและการตงขอจ ากดการน าเขา

7. วฒนธรรมการสงออก (Export culture)

3. ยทธศาสตรการคาของประเทศไทย (ตอ)

7. การพฒนาแบบทางเลอก(Alternative Development)

25/09/60

57

อ ธ บ า ย แ น ว ท า ง ก า ร พ ฒ น า แ บ บ อ น ๆ ทแตกตางไปจากการพฒนากระแสหลก ซงอาจเรยกแนวทางการพฒนาแบบนวาเปน "การพฒนาแบบทางเลอก" หรอทศาสตราจารยรงสรรค ธนะพรพนธ เรยกวา "การพฒนาแบบชมชนทองถนพฒนา"

1. แนวทางการพฒนาแบบวฒนาธรรมชมชน

สาระส าคญของแนวคดวฒนธรรมชมชน : แนวคดของปญญาชน 5 ทาน- บาทหลวงนพจน เทยนวหาร- บ ารง บญปญญา- อภชาต ทองอย- ประเวศ วะส- กาญจนา แกวเทพ

25/09/60

58

2. แนวทางการพฒนาแบบธมมกสงคมนยม ทานพทธทาสภกขซงเปนผกอก าเนดแนวทางการพฒนาแบบน ได

คดคนทฤษฏพทธสงคมทไมไดผสมผสานพทธศาสนาเขากบปรชญาการเมองและโครงสรางเศรษฐกจแบบตะวนตกเลย ซงแตกตางจากการพฒนาในแนวพทธสงคมนยมแบบอนๆ ท เกดขนในชวงทศวรรษ 1960s เชน ของนางบนดารา ไนเยเก แหงศรลงกา อน แหงพมา หรอสมเดจสหนแหงกมพชา หรอชาวพทธในเวยดนามกอนสงครามเวยดนามซงอาจใชแนวทางสงคมนยมแบบตะวนตก หรอแบบลทธมารกซสต

3. แนวทางการพฒนาแบบชมชนาธปไตย

พทยา วองกล เปนคนบญญตศพทค าวาชมชนาธปไตย โดยใหความหมายวาชมชนมอ านาจในทางเศรษฐกจทพงตนเองได หรอชมชนมอ านาจอธปไตยในทางเศรษฐกจ โดยอาศยการสะสมทนทางเศรษฐกจในชมชน ทนจากทรพยากรธรรมชาตในทองถน ทนจากภมปญญาชาวบาน ทนทางดานเทคโนโลยสมยใหม ทนทางสงคมวฒนธรรม และทนทางดานจรยธรรม

25/09/60

59

4. แนวทางการพฒนาทยงยน (Sustainable development) แนวคดเรองการพฒนาทยงยน (Sustainable development)

ของตะวนตกจะเนนเฉพาะเรองของสงแวดลอม เพราะเกดปญหาจากการผลาญทรพยากรของโลกอยางมหาศาลในประเทศทพฒนาแลว จนมเสยงเรยกรองใหทบทวนแนวคดการพฒนาเสยใหม (development rethinking)

5. แนวทางการพฒนาแบบเศรษฐศาสตรสเขยวและการเมองสเขยว

5.1 เศรษฐศาสตรสเขยว (Green Economics)เศรษฐศาสตรสเขยว (Green Economics) เปนกระบวนทศนใหมทเชอมโยงทฤษฏทางเศรษฐศาสตรเขากบนเวศวทยา1 โดยม อ.เอฟ.ชมคเกอร (E.F.Schumacher) ท.บารานอฟ (T.Baranoff) และ บ.คอมมอนเนอร (B.Commoner) เปนนกเศรษฐศาสตรทใหความสนใจในดานน

หลกคดทส าคญของเศรษฐศาสตรสเขยว คอ การอธบายวา การสนองความตองการทางวตถไมอาจท าใหมนษยหรอสงคมมความสขได

25/09/60

60

5. แนวทางการพฒนาแบบเศรษฐศาสตรสเขยวและการเมองสเขยว

5.2 การเมองสเขยว (Green Politics) หรอนเวศวทยาการเมอง (Political Ecoogy) - อดมการณนเรมเฟองฟขนเมอพรรคเขยวตางๆ ไดรบเลอกเขาสรฐสภาในประเทศตางๆ ในยโรปพรอมๆ กบกลมเคลอนไหวเชน Green Peace, Friend of the Earth, Earth lslandฯลฯ ออกมาเคลอนไหวทงเพอใหเกดแรงกดดนทางการเมองตอรฐบาลในการก าหนดนโยบายทางดานสงแวดลอม และเพอใหประชาชนเปลยนโลกทศนและจตส านกทมตอระบบนเวศ อนจะน ามาสการเปลยนทาทและพฤตกรรมโดยสมครใจในการด าเนนชวตไปในทางทถกตองตอสงแวดลอม ซงจดเปนการท าการเมองภาคประชาชน (civil politics)- พรรคการเมองทมนโยบายแบบสเขยวพรรคแรกของโลกคอ “พรรคคณคา” ในประเทศนวซแลนดตงขนในป พ.ศ.2515

6. แนวคดและทฤษฏการพฒนาอนเนองมาจากพระราชด าร

6.1 เศรษฐกจพอเพยง (Economic self-sufficiency)

6.2 เกษตรทฤษฏใหมตามแนวพระราชด าร

25/09/60

61

การพฒนานโยบายสาธารณะ ภายใตแนวคดรฐศาสตรเชงปรมาณ

กจกรรมในชนเรยน 1. ใหนกศกษาแบงกลมศกษาเรอง ความไมแนนอนของระบอบ

การปกครองแบบประชาธปไตยกบแนวคดในการสรางระบอบการปกครองเพอความสมดลทางอ านาจ

2. สงตวแทนกลมออกมาน าเสนอองคความรทไดหนาชนเรยน