ก.ค. - ส.ค. ๖๑ ๑๐๙

สรปคาพพากษาของศาล และผลการวนจฉยปญหาขอกฎหมายทนาสนใจ

จลนต

¹Ò§¾ÔÁžѪÃ� ÍÃÔÂЬҹ¡ØŹÔμÔ¡Ã ÊÓ ¹Ñ¡¡®ËÁÒÂ

คาพพากษาศาลปกครองกลางคดหมายเลขแดงท ๙๒๕/๒๕๖๑

วนท ๒๑ พฤษภาคม พทธศกราช ๒๕๖๑

เรอง คดพพาทเกยวกบการทหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐกระทาการ โดยไมชอบดวยกฎหมาย และการกระทาละเมดของเจาหนาทของรฐอนเกดจาก การใชอานาจตามกฎหมาย

นางสาวชลธชา แจงเรว ท ๑ ผฟองคด นายอานนท นาภา ท ๒ สานกงานตารวจแหงชาต ท ๑ ผกากบการสถานตารวจนครบาลชนะสงคราม ท ๒ ผถกฟองคด

๑. ขอเทจจรงในคดโดยสรป คดนผฟองคดทงสองฟองวา ผฟองคดท ๑ เปนผประสานงานกลมฟนฟประชาธปไตย ผฟองคดท ๒ เปนสมาชกกลมเครอขายเพอเรยกรองใหรฐบาลคณะรกษาความสงบแหงชาตดาเนนการเลอกตง (กลมคนอยากเลอกตง) ผฟองคดทงสองประสงคจะจดการชมนมสาธารณะเพอเรยกรองใหมการเลอกตงในนามกลมฟนฟประชาธปไตยและกลมคนอยากเลอกตง โดยเดนขบวนจากมหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร ถงบรเวณหนาทาเนยบรฐบาล ในวนท ๒๑ และวนท ๒๒ พฤษภาคม ๒๕๖๑เนองในวาระครบรอบการรฐประหารโดยคณะรกษาความสงบแหงชาต ๔ ป ในวนท ๒๒ พฤษภาคม๒๕๖๑ ผฟองคดท ๑ จงไดมหนงสอลงวนท ๑๖ พฤษภาคม ๒๕๖๑ แจงการชมนมตอผถกฟองคดท ๒ตามพระราชบญญตการชมนมสาธารณะ พ.ศ. ๒๕๕๘ มรายละเอยดดงตอไปน

ระหวาง

109-120-MAC6.indd 109109-120-MAC6.indd 109 10/27/18 1:15 PM10/27/18 1:15 PM

ก.ค. - ส.ค. ๖๑๑๑๐

คาพพากษาศาลปกครองกลาง คดหมายเลขแดงท ๙๒๕/๒๕๖๑ วนท ๒๑ พฤษภาคม พทธศกราช ๒๕๖๑

จลนตจลนต

(๑) วนท ๒๑ พฤษภาคม ๒๕๖๑ ตงแตเวลา ๑๗ นาฬกา ณ บรเวณดานหนามหาวทยาลยธรรมศาสตรทาพระจนทร ซงเปนบรเวณทมทางเทากวางมากพอทจะจผชมนมตงแต ๒๐๐ คน ถง ๓๐๐ คน โดยผชมนมจะคางคนในบรเวณดงกลาว (๒) วนท ๒๒ พฤษภาคม ๒๕๖๑ เวลา ๗ นาฬกา จะมการเคลอนการชมนมไปยงทาเนยบรฐบาลโดยผชมนมมความประสงคขอใชชองทาง ๑ ชองทางจราจร โดยใชเสนทางถนนราชดาเนนกลางและถนนราชดาเนนนอก ขามสะพานมฆวานรงสรรค ไปยงประตทาเนยบรฐบาลตรงขามกระทรวงศกษาธการ โดยคาดวามผเขารวมประมาณ ๒,๐๐๐ คน ตอมา ในวนท ๑๗ พฤษภาคม ๒๕๖๑ ผถกฟองคดท ๒ มหนงสอสรปสาระสาคญในการชมนมสาธารณะ ท ตช ๐๐๑๕ (บก.น.) ๑๐/๑๕๓๖ ลงวนท ๑๗ พฤษภาคม ๒๕๖๑ โดยในขอ ๓ ผถกฟองคดท ๒ ไดขอใหผฟองคดและประชาชนทเขารวมชมนม ใหชมนมในพนททกาหนดไว คอ บรเวณทางเทาหนามหาวทยาลยธรรมศาสตร และจะประสานงานกบสวนราชการทมหนาทรบเรองรองทกขมารบขอเรยกรองของผฟองคด ณ บรเวณสถานทชมนม ผฟองคดท ๑ จงมหนงสอลงวนท ๑๙ พฤษภาคม ๒๕๖๑ ถงผถกฟองคดท ๒ เพอแจงยนยนกาหนดการจดกจกรรมชมนมสาธารณะ ตอมา ผถกฟองคดท ๒ มหนงสอทตช ๐๐๐๑๕ (บก.น.๑) ๑๐/๒๖๑๑ ลงวนท ๑๙ พฤษภาคม ๒๕๖๑ แจงกาหนดเงอนไขการชมนมสาธารณะใหผฟองคดและผชมนมชมนมในบรเวณทกาหนดไวตามขอ ๓ ของหนงสอแจงสรปสาระสาคญในการชมนมสาธารณะ จากนน ผฟองคดท ๑ มหนงสอลงวนท ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๑ ระบการใชพนทฟตบาทหนามหาวทยาลยธรรมศาสตรในวนท ๒๑ พฤษภาคม ๒๕๖๑ แตผถกฟองคดท ๒ มหนงสอ ท ตช ๐๐๑๕ (บก.น.๑) ๑๐/๒๖๑๒ ลงวนท ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๑ แจงใหผจดการชมนม ผชมนม หรอผอยภายในสถานทชมนม ตองปฏบต ดงน (๑) หามมใหจดการชมนมทางการเมอง อนเปนการขดคาสงหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตท ๓/๒๕๕๘ ลงวนท ๑ เมษายน ๒๕๕๘ ขอ ๑๒ เวนแตจะนาหนงสออนญาตจากหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต หรอผทรบมอบหมายมาแสดงกอนเรมการชมนมไมนอยกวายสบสชวโมง (๒) หามมใหเคลอนยายผชมนมในลกษณะทขดตอมาตรา ๗ และมาตรา ๘ แหงพระราชบญญตการชมนมสาธารณะ พ.ศ. ๒๕๕๘ (๓) การโฆษณา โดยใชเครองขยายเสยงดวยกาลงไฟฟาจะตองไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทกอนตามพระราชบญญตการโฆษณาโดยใชเครองขยายเสยง พ.ศ. ๒๔๙๓ ผฟองคดทงสองเหนวา การกระทาของผถกฟองคดทงสองและเจาหนาททเกยวของเปนการละเมดเสรภาพในการชมนม กลาวคอ การกาหนดเงอนไขใหชมนมเพยงหนามหาวทยาลยธรรมศาสตรเปนการกาหนดเงอนไขทไมชอบดวยพระราชบญญตการชมนมสาธารณะ พ.ศ. ๒๕๕๘ เนองจากเสรภาพในการชมนมและเสรภาพในการเดนทางตางเปนเสรภาพตามรฐธรรมนญ แมการเดนขบวนของผฟองคดทงสองอาจจะกอใหเกดความไมสะดวกในการจราจรอยบางแตไมถงขนาดทไมสามารถเดนทางไดเลย ประกอบกบถนนราชดาเนนเปนถนนทมชองทางจราจรกวางมาก การเดนขบวนของผชมนมซงไมเกนหนงชองทางจราจรจงไมกระทบกระเทอนสาระสาคญของการเดนทาง การทผ ถกฟองคดท ๒ กาหนดใหผฟองคดทงสองและผชมนมรายอนใชพนทเพยงบรเวณดานหนามหาวทยาลยธรรมศาสตร

109-120-MAC6.indd 110109-120-MAC6.indd 110 10/27/18 1:15 PM10/27/18 1:15 PM

ก.ค. - ส.ค. ๖๑ ๑๑๑

สรปคาพพากษาของศาล และผลการวนจฉยปญหาขอกฎหมายทนาสนใจ

จลนต

เทากบเปนการจากดเสรภาพในการชมนมของผฟองคดทงสองอยางรายแรงจนกระทบกระเทอนสาระสาคญแหงสทธเพราะเสรภาพในการชมนมนนตองรวมถงการเลอกสถานทชมนมเพอใหสงเสยงถงกลมเปาหมายของผชมนมโดยไมกระทบกระเทอนการใชสทธของผอนเกนสมควรดวย อกทงการกระทาดงกลาวยงเปนการกระทาทางปกครองซงละเมดตอมาตรา ๖ แหงพระราชบญญตการชมนมสาธารณะ พ.ศ. ๒๕๕๘ และมาตรา ๔๔ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ อกดวย ผถกฟองคดท ๒ ไมสามารถกาหนดเงอนไขหามชมนมตามขอ ๑๒ ของคาสงหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต ท ๓/๒๕๕๘ ซงหามการชมนมทางการเมองตงแต ๕ คนขนไป เนองจากการกาหนดเงอนไขดงกลาวเปนการขดตอมาตรา ๑๙ แหงพระราชบญญตการชมนมสาธารณะ พ.ศ. ๒๕๕๘ อยางชดแจง เนองจากอานาจหนาทตามพระราชบญญตการชมนมสาธารณะ จากดเพยงการใชพนท มไดใหอานาจเจาหนาทในการพจารณาประเดนหรอเนอหาของการชมนม นอกจากน คาสงหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต ท ๓/๒๕๕๘ ไดออกตามมาตรา ๔๔ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช ๒๕๕๗ ซงปจจบนรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ มาตรา ๔๔ ไดมบทบญญตซงคมครองเสรภาพในการชมนมโดยสงบและปราศจากอาวธแลว การนาคาสงหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตดงกลาวมาบงคบใชขดหรอแยงกบรฐธรรมนญทดารงอยในปจจบนจงไมสามารถทาได และแมมาตรา ๒๗๙ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ จะรบรองคาสงหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตไวใหชอบดวยรฐธรรมนญ แตกเปนเพยงบทเฉพาะกาล จงไมอาจใหคณคาเทยบเทาและบงคบใชอยางขดแยงตอเสรภาพตามรฐธรรมนญได ผฟองคดทงสองไมจาตองปฏบตตามขนตอนในการอทธรณตามมาตรา ๑๑ แหงพระราชบญญตการชมนมสาธารณะ พ.ศ. ๒๕๕๘ ผฟองคดทงสองพบวา มเจาหนาททหารและตารวจไดตดตามสมาชกกลมคนอยากเลอกตง อยางนอย ๑๖ ราย ไปยงบานพกและททางาน โดยถายภาพ สอบถามขอมลสวนตวและสอบถามวาจะเขารวมการชมนมระหวางวนท ๒๑ ถงวนท ๒๒ พฤษภาคม ๒๕๖๑ หรอไม รวมทงเขาคนบานโดยปราศจากเหตอนควร และยดเครองเสยงของสมาชกกลมสรางความหวาดกลววตกมใหออกมาชมนมไดอนเปนการละเมดเสรภาพในการชมนมตามมาตรา ๔๔ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ ผฟองคดทงสองเหนวา เสรภาพในการชมนมโดยสงบและปราศจากอาวธถอเปนสทธขนพนฐานในระบอบประชาธปไตย ซงไดรบการรบรองตามมาตรา ๔๔ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ เมอผฟองคดทงสองและผชมนมประสงคจะเขาเดนทางจากมหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร ไปยงทาเนยบรฐบาล โดยใชชองทาง ๑ ชองจราจรบนถนนทมขนาดกวาง ในระยะเวลาทจากด จงไมไดกอใหเกดความเดอดรอนแกผอนเกนสมควร การกาหนดเงอนไขหามผชมนมเดนขบวนไปตามถนนราชดาเนนยอมเปนการกระทาละเมดจากการใชอานาจโดยไมชอบดวยกฎหมายของผถกฟองคดท ๒ ในฐานะเจาพนกงานดแลการชมนมสาธารณะและเจาพนกงานอนในสงกดของผถกฟองคดทงสอง ทงน ผฟองคดทงสองขอเรยกคาเสยหายจากการไมสามารถใชเสรภาพตามมาตรา ๖ แหงพระราชบญญตการชมนมสาธารณะ พ.ศ. ๒๕๕๘ และมาตรา ๔๔ ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๖๐ และขอใหศาลมคาพพากษาหรอคาสง ดงน

109-120-MAC6.indd 111109-120-MAC6.indd 111 10/27/18 1:15 PM10/27/18 1:15 PM

ก.ค. - ส.ค. ๖๑๑๑๒

คาพพากษาศาลปกครองกลาง คดหมายเลขแดงท ๙๒๕/๒๕๖๑ วนท ๒๑ พฤษภาคม พทธศกราช ๒๕๖๑

จลนตจลนต

๑. ใหผถกฟองคดท ๑ สงการผถกฟองคดท ๒ และเจาพนกงานดแลการชมนมสาธารณะและเจาพนกงานอนในสงกดของผถกฟองคดท ๑ และผถกฟองคดท ๒ ยกเลกเงอนไขการชมนม ตามหนงสอ ท ตช ๐๐๑๕ (บก.น.๑) ๑๐/๒๖๑๒ ลงวนท ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๑ เรอง สรปการชมนมสาธารณะ ตามมาตรา ๑๑ (เพมเตม) ซงเปนการทาลายเสรภาพในการชมนมและปฏบตหนาทในการดแลการชมนมสาธารณะ อานวยความสะดวกและดแลความปลอดภยตอผฟองคดและผชมนมใหสามารถเดนเทาจากมหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร ไปยงทาเนยบรฐบาลไดจนกวาจะสนสดการชมนมตามหนงสอแจงการชมนมสาธารณะ ๒. ใหผถกฟองคดท ๑ ในฐานะหนวยงานของรฐทผถกฟองคดท ๒ และเจาหนาทตารวจอยในสงกด ชดใชคาเสยหายจากการกระทาละเมดเสรภาพการชมนมตามฟองจานวน ๕๐,๐๐๐ บาท พรอมดอกเบยในอตรารอยละ ๗.๕ ของตนเงนดงกลาวนบถดจากวนฟอง จนกวาจะชาระเสรจใหกบผฟองคดทงสอง พรอมกบคาฟองผฟองคดทงสองไดมคาขอใหศาลมคาสงเกยวกบวธการชวคราวกอนการพพากษาและขอไตสวนฉกเฉน โดยขอใหศาลมคาสงทเลาการบงคบตามคาสงของผถกฟองคดท ๒ ตามหนงสอสรปสาระสาคญการชมนมสาธารณะ (เพมเตม) ลงวนท ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๑ ทใหผฟองคดทงสองขออนญาตจากหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตหรอผทไดรบมอบหมายเพอชมนมทางการเมอง โดยใหยนหนงสออนญาตตอผถกฟองคดท ๒ หากไมมหนงสออนญาตดงกลาว หามมใหผฟองคดทงสองจดการชมนมโดยเดดขาด และทเลาการบงคบตามเงอนไขทกาหนดในหนงสอแจงใหปฏบตตามเงอนไขการชมนมสาธารณะ ลงวนท ๑๙ พฤษภาคม ๒๕๖๑ ขอท ๓ ทหามมใหผฟองคดทงสองและผรวมชมนมเคลอนยายการชมนมโดยใชพนผวจราจร ๑ ชองทาง จากมหาวทยาลยธรรมศาสตรไปยงทาเนยบรฐบาล แตใหชมนมบรเวณทางเทาหนามหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร เทานนและขอใหศาลมคาสงใหผฟองคดทงสองจดการชมนมสาธารณะบรเวณทางเทาหนามหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทรและเคลอนยายผชมนมจากมหาวทยาลยธรรมศาสตรไปยงหนาทาเนยบรฐบาล ตงแตวนท ๒๑ พฤษภาคม ๒๕๖๑ เวลา ๑๗ นาฬกา และสนสดการชมนมในวนท ๒๒ พฤษภาคม ๒๕๖๑ เวลา ๑๘ นาฬกา ตามทไดแจงตอผถกฟองคดท ๒ ได

๒. ประเดนพจารณาเบองตน กรณมประเดนทจะตองวนจฉยวา คาฟองนเปนคาฟองทศาลรบไวพจารณาไดหรอไม พเคราะหแลวเหนวา คดนผฟองคดทงสองฟองวา ผถกฟองคดท ๒ ไดมหนงสอ ท ตช ๐๐๑๕(บก.น.๑) ๑๐/๒๖๑๒ ลงวนท ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๑ กาหนดเงอนไขการชมนมและสงหามผฟองคดทงสองชมนมสาธารณะโดยไมชอบดวยกฎหมาย เปนเหตใหผ ฟองคดทงสองไดรบความเสยหาย ขอใหยกเลกเงอนไขและคาสงหามการชมนมดงกลาวพรอมกบใหชดใชคาเสยหาย กรณจงเปนคดพพาทเกยวกบการทหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐออกคาสงโดยไมชอบดวยกฎหมาย และการกระทาละเมดของเจาหนาทของรฐอนเกดจากการใชอานาจตามกฎหมาย ตามมาตรา ๙ วรรคหนง (๑) และ (๓) แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒

109-120-MAC6.indd 112109-120-MAC6.indd 112 10/27/18 1:15 PM10/27/18 1:15 PM

ก.ค. - ส.ค. ๖๑ ๑๑๓

สรปคาพพากษาของศาล และผลการวนจฉยปญหาขอกฎหมายทนาสนใจ

จลนต

อยางไรกตาม ผถกฟองคดท ๒ ไดมหนงสอ ท ตช ๐๐๑๕ (บก.น.๑) ๑๐/๒๖๑๒ ลงวนท ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๑ กาหนดเงอนไขและมคาสง ดงน (๑) หามมใหจดการชมนมทางการเมอง อนเปนการขดคาสงหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต ท ๓/๒๕๕๘ ลงวนท ๑ เมษายน ๒๕๕๘ เวนแตจะนาหนงสออนญาตจากหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต หรอผทไดรบมอบหมายมาแสดงกอนเรมการชมนมไมนอยกวายสบสชวโมง (๒) หามมใหเคลอนยายผชมนมในลกษณะทขดตอมาตรา ๗ และมาตรา ๘ แหงพระราชบญญตการชมนมสาธารณะ พ.ศ. ๒๕๕๘ (๓) การโฆษณาโดยใชเครองขยายเสยงดวยกาลงไฟฟาจะตองไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาทกอน ตามพระราชบญญตควบคมการโฆษณาโดยใชเครองขยายเสยง พ.ศ. ๒๔๙๓ โดยอาศยอานาจตามมาตรา ๑๙ วรรคส (๕) แหงพระราชบญญตการชมนมสาธารณะ พ.ศ. ๒๕๕๘ กรณจงมใชคาสงใหผแจงแกไขการชมนมในกรณทผรบแจงเหนวาการชมนมสาธารณะทไดรบแจงนนอาจขดตอมาตรา ๗ หรอมาตรา ๘ แหงพระราชบญญตการชมนมสาธารณะ พ.ศ. ๒๕๕๘ และมใชคาสงหามการชมนมตามมาตรา ๑๑ วรรคสาม แหงพระราชบญญตเดยวกน ผฟองคดท ๑ จงไมอาจใชสทธอทธรณคาสงดงกลาวตามมาตรา ๑๑ วรรคส แหงพระราชบญญตดงกลาวได การทผถกฟองคดท ๒ ไดมเงอนไขหรอคาสงหามการชมนมเวนแตไดรบอนญาตจากหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาต หามเคลอนยายผชมนมและการโฆษณาตองไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท โดยอาศยอานาจตามมาตรา ๑๙ วรรคส (๕) แหงพระราชบญญตการชมนมสาธารณะ พ.ศ. ๒๕๕๘ อนมลกษณะเปนคาสงทางปกครองตามมาตรา ๕ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ และเมอกฎหมายวาดวยการชมนมสาธารณะไมไดกาหนดขนตอนหรอวธการสาหรบการอทธรณคาสงดงกลาวไวเปนการเฉพาะ ผฟองคดท ๑ จงตองอทธรณคาสงดงกลาวตามมาตรา ๔๔ แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. ๒๕๓๙ และหากไมมการพจารณาอทธรณใหแลวเสรจภายในระยะเวลาอนสมควร ซงอาจเทยบเคยงระยะเวลาการพจารณาอทธรณคาสงหามชมนมตามมาตรา ๑๑ วรรคส แหงพระราชบญญตการชมนมสาธารณะ พ.ศ. ๒๕๕๘ กลาวคอ ผมอานาจพจารณาอทธรณจะตองพจารณาอทธรณใหแลวเสรจภายในระยะเวลายสบสชวโมง แตเมอขอเทจจรงปรากฏตามคาฟองและถอยคาของผฟองคดทงสองในชนไตสวนวา ผฟองคดท ๑ ไมไดยนอทธรณคาสงตามหนงสอ ท ตช ๐๐๑๕ (บก.น.๑) ๑๐/๒๖๑๒ ลงวนท ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๑ จงเปนกรณทผฟองคดท ๑ มไดดาเนนการตามขนตอนและวธการสาหรบการแกไขความเดอดรอนหรอเสยหายตามทกฎหมายกาหนดไวกอนนาคดมาฟองตอศาล ผฟองคดท ๑ จงไมมสทธฟองคดตอศาลปกครองและขอใหชดใชคาเสยหายได ทงน ตามมาตรา ๔๒ วรรคสองแหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ สาหรบคาฟองในสวนของผฟองคดท ๒ นน เมอผฟองคดท ๒ ไมไดเปนผแจงการชมนมสาธารณะตามหนงสอแจงการชมนมสาธารณะ ลงวนท ๑๖ พฤษภาคม ๒๕๖๑ ผฟองคดท ๒ จงไมเปนผไดรบความเดอดรอนหรอเสยหายอนเนองจากการทผถกฟองคดท ๒ มคาสงกาหนดเงอนไขการชมนมและสงหามผฟองคดทงสองชมนมสาธารณะทจะมสทธฟองคดตอศาลปกครอง ตามนยมาตรา ๔๒ วรรคหนง แหงพระราชบญญตจดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒

109-120-MAC6.indd 113109-120-MAC6.indd 113 10/27/18 1:15 PM10/27/18 1:15 PM

ก.ค. - ส.ค. ๖๑๑๑๔

คาพพากษาศาลปกครองกลาง คดหมายเลขแดงท ๙๒๕/๒๕๖๑ วนท ๒๑ พฤษภาคม พทธศกราช ๒๕๖๑

จลนตจลนต

๓. ผลคาพพากษาของศาลปกครองกลาง โดยเหตผลดงไดวนจฉยขางตน ศาลปกครองกลางจงมคาสงไมรบคาฟองของผฟองคดทงสองไวพจารณาและใหจาหนายคดออกจากสารบบความ ใหคนคาธรรมเนยมศาลทงหมดแกผฟองคดทงสอง และเมอศาลมคาสงไมรบคาฟองไวพจารณาแลว จงไมจาตองมคาสงเกยวกบคาขอใหศาลกาหนดวธการชวคราวกอนการพพากษาของผฟองคดทงสองแตอยางใด

109-120-MAC6.indd 114109-120-MAC6.indd 114 10/27/18 1:15 PM10/27/18 1:15 PM

๑๑๕

สรปคาพพากษาของศาล และผลการวนจฉยปญหาขอกฎหมายทนาสนใจ

ก.ค. - ส.ค. ๖๑ จลนต

บนทกสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เรองเสรจท ๗๘๙/๒๕๖๑

เรอง หนาทและอานาจของคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตตามบทเฉพาะกาล ของพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการสทธมนษยชน แหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐

๑. ขอเทจจรงโดยสรป สานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตไดมหนงสอ ดวนมาก ท สม ๐๐๐๑/๓๔๔ ลงวนท ๒๕ มกราคม ๒๕๖๑ ถงสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา สรปความไดวาโดยทพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ ใชบงคบเมอวนท ๑๓ ธนวาคม ๒๕๖๐ โดยมาตรา ๖๐ วรรคหนง บญญตใหประธานกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตและกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตซงดารงตาแหนงอยในวนกอนวนทพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนใชบงคบพนจากตาแหนงนบแตวนทพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนใชบงคบ แตใหยงคงปฏบตหนาทตอไปจนกวาประธานกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตและกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตทแตงตงขนใหมจะเขารบหนาท คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตในฐานะองคกรกลางบรหารงานบคคลในการประชม ครงท ๑/๒๕๖๑ เมอวนจนทรท ๑๕ มกราคม ๒๕๖๑ ไดพจารณาเกยวกบการดาเนนการเลอกสรรผมาดารงตาแหนงทปรกษาสานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ดานสทธมนษยชน (นกวชาการสทธมนษยชนทรงคณวฒ) ซงคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตไดมมตโดยอาศยอานาจตามความในมาตรา ๔๙ (๒) แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ ใหตาแหนงทปรกษาสานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตดานสทธมนษยชน (นกวชาการสทธมนษยชน) ประเภทวชาการ ระดบทรงคณวฒเปนตาแหนงเทยบเทาตาแหนงประเภทบรหารระดบสง (รองเลขาธการคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต) เฉพาะเพอประโยชนในการสงบรรจและแตงตงตามมาตรา ๕๔ (๒) แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ แตมประเดนพจารณาเกยวกบการดาเนนการเลอกสรรผมาดารงตาแหนงดงกลาว โดยคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตมความเหนเปน ๒ แนวทาง ดงน แนวทางทหนง เหนวา ประธานกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตและกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตทพนจากตาแหนงและอย ปฏบตหนาทต อไปจนกวาประธานกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตและกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตทแตงตงขนใหมจะเขารบหนาทตามมาตรา ๖๐ วรรคหนงแหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ นน

109-120-MAC6.indd 115109-120-MAC6.indd 115 10/27/18 1:15 PM10/27/18 1:15 PM

ก.ค. - ส.ค. ๖๑๑๑๖

บนทกสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาเรองเสรจท ๗๘๙/๒๕๖๑

จลนต

ยงสามารถใชอานาจดาเนนการเลอกสรรและบรรจแตงตงขาราชการสานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตในตาแหนงดงกลาวไดตามมาตรา ๕๔ แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาว เนองจากไมมกฎหมายกาหนดหามมใหดาเนนการแตอยางใด แนวทางทสอง เหนวา ประธานกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตและกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตทพนจากตาแหนงและอยปฏบตหนาทตอไปจนกวาประธานกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตและกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตทแตงตงขนใหมจะเขารบหนาทตามมาตรา ๖๐ วรรคหนงแหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ นน ไมสมควรใชอานาจเลอกสรรและบรรจแตงตงขาราชการสานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตในตาแหนงดงกลาว ตามมาตรา ๕๔ แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาว เนองจากพนจากตาแหนงแลว และสมควรปฏบตหนาทตอไปเทาทจาเปน ดงนน สานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต จงขอหารอวากรณดงกลาว ประธานกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตและกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตทพนจากตาแหนงและอยปฏบตหนาทตอไปจนกวาประธานกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตและกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตทแตงตงขนใหมจะเขารบหนาทตามมาตรา ๖๐ วรรคหนง แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ นน สามารถใชอานาจดาเนนการเลอกสรรและบรรจแตงตงขาราชการสานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตตามมาตรา ๕๔ แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาวไดหรอไม อยางไร

๒. ประเดนพจารณาวนจฉย คณะกรรมการกฤษฎกา (คณะท ๑) ไดพจารณาขอหารอของสานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต โดยมผแทนจากสานกนายกรฐมนตร (สานกงาน ก.พ.) และผแทนสานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต เปนผชแจงขอเทจจรงแลว มความเหนวา โดยทมาตรา ๖๐ แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐ ไดบญญตใหประธานกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตและกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตซงดารงตาแหนงอยในวนกอนวนทพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนใชบงคบพนจากตาแหนงนบแตวนทพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญนใชบงคบ แตใหยงคงปฏบตหนาทตอไปจนกวาประธานกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตและกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตทแตงตงขนใหมจะเขารบหนาท การทมาตรา ๖๐ แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาวบญญตใหคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตทพนจากตาแหนงยงคงปฏบตหนาทตอไปไดโดยมไดกาหนดเงอนไขหรอขอจากดใด ๆ ไว ดงนน คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตชดเดมซงยงคงอยปฏบตหนาทตอไปจงมหนาทและอานาจทงหมดทคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตมอยตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๖๐

109-120-MAC6.indd 116109-120-MAC6.indd 116 10/27/18 1:15 PM10/27/18 1:15 PM

๑๑๗

สรปคาพพากษาของศาล และผลการวนจฉยปญหาขอกฎหมายทนาสนใจ

ก.ค. - ส.ค. ๖๑ จลนต

อยางไรกตาม ปรากฏตามหนงสอหารอของสานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตไดความวา คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตทงสองฝายตางมความเหนวาสามารถใชอานาจดาเนนการเลอกสรรและบรรจแตงตงขาราชการสานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตตามมาตรา ๕๔ แหงพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงกลาวได เพยงแตมขอโตแยงระหวางกนวาสมควรใชอานาจนนหรอไม ซงคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะท ๑) พจารณาแลวเหนวาการจะสมควรใชอานาจนนหรอไม เพยงใด ยอมอยในดลพนจของคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาตโดยแท คณะกรรมการกฤษฎกา (คณะท ๑) ไมสามารถพจารณาแทนได

109-120-MAC6.indd 117109-120-MAC6.indd 117 10/27/18 1:15 PM10/27/18 1:15 PM

ก.ค. - ส.ค. ๖๑๑๑๘

บนทกสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาเรองเสรจท ๗๘๙/๒๕๖๑

จลนต

บนทกสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาเรองเสรจท ๑๓๔๐/๒๕๖๐

เรอง การตความคาวา “ซากสตว” ตามพระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. ๒๔๙๙ และพระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. ๒๕๕๘ (กรณ salami แฮม ไสกรอก และขาหมรมควน)

๑. ขอเทจจรงโดยสรป กรมปศสตว ไดมหนงสอท กษ ๐๖๐๔/๒๑๔๓๘ ลงวนท ๒๕ กรกฎาคม ๒๕๖๐ ถงสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ความวา ดวยกรมปศสตวไดแจงใหผ ประกอบการนาเขาสนคาปศสตวประเภท salami แฮม ไสกรอกและขาหมรมควน ตองปฏบตภายใตกฎหมายวาดวยโรคระบาดสตว โดยถอวาสนคาดงกลาวเปนซากสตวตามคานยามในมาตรา ๔ แหงพระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. ๒๔๙๙ เพราะผลตมาจากรางกายหรอสวนของรางกายสตวทตายแลว และยงไมแปรสภาพเปนอาหารสก แตเนองจากผประกอบการนาเขาสนคาประเภทดงกลาวมขอสงสยในการตความของกรมปศสตววาถกตองหรอไม เพราะผประกอบการมความเหนวาสนคาประเภท salami แฮม ไสกรอกและขาหมรมควนนน เปนอาหารสก เหตทกรมปศสตวถอวาสนคาประเภท salami แฮม ไสกรอกและขาหมรมควน เปนซากสตวเพราะสนคาดงกลาวผลตมาจากรางกายหรอสวนของรางกายสตวทตายแลว และยงไมแปรสภาพเปนอาหารสก ถงแมจะผานกระบวนการผลตโดยใชความรอนทอณหภม ๖๘ องศาเซลเซยส แตอณหภมดงกลาวยงไมเพยงพอทจะสามารถทาลายเชอโรคระบาดไดหมดทกชนด ซงความรอนทสามารถทาลายเชอโรคระบาดไดหมดทหนวยงานในระดบสากลทเกยวของ เชน ขอกาหนดรวมขององคการอาหารและการเกษตรแหงสหประชาชาต (FAO) องคการอนามยโลก (WHO) และองคการโรคระบาดสตวระหวางประเทศ (OIE) กาหนดไว คอ อณหภม ๗๐ องศาเซลเซยสทแกนกลางของสนคา นอกจากนยงมขอกาหนดขององคการโรคระบาดสตวระหวางประเทศกาหนดวา ในการทาลายเชอโรคระบาดชนด FMD virus ในซากสตว ใหใชความรอนอณหภมทแกนกลางของซากสตวไมนอยกวา ๗๐ องศาเซลเซยส เปนเวลา ๓๐ นาท และจากงานวจยของ OIE ระบวา เชอโรคระบาดบางชนด เชน โรคปากและเทาเปอย (FMD virus) โรคอหวาตสกรอฟรกน (African swine fever virus) โรคอหวาตสกร (Classical swine fever virus) สามารถมชวตอยในสนคาประเภทดงกลาวไดนานถง ๓๙๙ วน กรมปศสตวจงขอหารอวา สนคาประเภท salami แฮม ไสกรอกและขาหมรมควนเปนซากสตวตามคานยามในมาตรา ๔ แหงพระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. ๒๔๙๙ หรอไมและสนคาดงกลาวถอเปนซากสตวตามคานยามในมาตรา ๔ แหงพระราชบญญตโรคระบาดสตวพ.ศ. ๒๕๕๘ หรอไม เพอทกรมปศสตวจะไดใชเปนบรรทดฐานและยดถอเปนแนวปฏบตเกยวกบสนคาประเภทดงกลาวตอไป

บนทกสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาเรองเสรจท ๑๓๔๐/๒๕๖๐

109-120-MAC6.indd 118109-120-MAC6.indd 118 10/27/18 1:15 PM10/27/18 1:15 PM

๑๑๙

สรปคาพพากษาของศาล และผลการวนจฉยปญหาขอกฎหมายทนาสนใจ

ก.ค. - ส.ค. ๖๑ จลนต

๒. ประเดนพจารณาวนจฉย คณะกรรมการกฤษฎกา (คณะท ๑๐) ไดพจารณาขอหารอของกรมปศสตว โดยมผแทนกระทรวงการคลง (กรมศลกากร) ผแทนกระทรวงเกษตรและสหกรณ (สานกงานปลดกระทรวงกรมปศสตว และสานกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต) และผแทนกระทรวงสาธารณสข (สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา) เปนผชแจงขอเทจจรงแลวมความเหนในแตละประเดน ดงน ประเดนทหนง สนคาประเภท salami แฮม ไสกรอก และขาหมรมควน เปนซากสตวตามคานยามในมาตรา ๔ แหงพระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. ๒๔๙๙ หรอไมนน เหนวา มาตรา ๔ แหงพระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. ๒๔๙๙ ไดกาหนดนยามคาวา “ซากสตว”หมายความวารางกายหรอสวนของรางกายสตวทตายแลว และยงไมไดแปรสภาพเปนอาหารสก หรอสงประดษฐสาเรจรป และใหหมายความรวมถงงา เขา และขน ทไดตดออกจากสตวขณะมชวตและยงไมไดแปรสภาพเปนสงประดษฐสาเรจรปดวย ปญหานจงมประเดนทตองพจารณาวา สนคาประเภท salami แฮม ไสกรอก และขาหมรมควน ไดมการแปรสภาพเปนอาหารสกแลวหรอไม ซงคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะท ๑๐) ไดเคยวนจฉยไวแลวในเรองเสรจท ๑๘๖/๒๕๕๖ วา การแปรสภาพเปนอาหารสกหมายความวา สงนนสามารถเปนอาหารไดทนท สวนการแปรสภาพเปนสงประดษฐสาเรจรปคอการนาสงใด ๆ มาเปลยนแปลงลกษณะโดยทาใหเปนสงใหมขนจนสามารถใชสงประดษฐใหมนนเองเปนประโยชนอยางใดอยางหนงไดทนท หากลกษณะและสภาพของสงทไดผานกรรมวธดงกลาวแลว แตยงไมอาจใชเปนประโยชนอยางใดอยางหนงไดทนท และจะตองนาไปดาเนนกรรมวธขนตอไปอกจงจะใชรบประทานเปนอาหารหรอเปนสงประดษฐสาเรจรปไดสงนนจะไมเปนอาหารสกหรอเปนสงประดษฐสาเรจรป แตเปน “ซากสตว” ตามความหมายในมาตรา ๔ แหงพระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. ๒๔๙๙ จากปญหาทหารอมานปรากฏขอเทจจรงวา กรมปศสตวไมเคยกาหนดวาการแปรสภาพเปนอาหารสกตองผานความรอนทอณหภมเทาใดจงจะถอเปนอาหารสก ผประกอบการทนาเขาสนคาประเภท salami แฮม ไสกรอก และขาหมรมควนจงไมเคยตองขออนญาตจากกรมปศสตว ดงนนสนคาดงกลาวจะเปนซากสตวตามคานยามในมาตรา ๔ แหงพระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. ๒๔๙๙ หรอไม นน เปนปญหาขอเทจจรงทจะตองพจารณาเกยวกบการแปรสภาพเปนอาหารสกเพอนามาใชวนจฉยกบสนคาแตละประเภท ประเภททสอง สนคาประเภท salami แฮม ไสกรอกและขาหมรมควน เปนซากสตวตามคานยามในมาตรา ๔ แหงพระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. ๒๕๕๘ หรอไม นน เหนวา มาตรา ๔ แหงพระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. ๒๕๕๘ กาหนดนยามคาวา “ซากสตว” หมายความวารางกายหรอสวนของรางกายสตวทตายแลว สงใด ๆ ทไดจากสตวทมชวตหรอสตวทตายแลว และใหหมายความรวมถงอาหารสกททา ประกอบ หรอปรงจากซากสตวหรอสงประดษฐสาเรจรปททาจากซากสตวตามทรฐมนตรประกาศกาหนด ซงเปนการใหความหมายของบทนยามคาวา “ซากสตว” ทแตกตางไปจากบทนยามตามพระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. ๒๔๙๙ กลาวคอกาหนดใหซากสตวหมายความรวมถงอาหารสกททา ประกอบ หรอปรงจากซากสตวหรอสงประดษฐสาเรจรปททาจากซากสตวตามทรฐมนตรประกาศกาหนดไวดวย

109-120-MAC6.indd 119109-120-MAC6.indd 119 10/27/18 1:15 PM10/27/18 1:15 PM

ก.ค. - ส.ค. ๖๑๑๒๐

บนทกสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาเรองเสรจท ๗๘๙/๒๕๖๑

จลนต

ดงนน กรณตามทหารอมาน การนารางกายหรอสวนของรางกายสตวทตายแลวมาทา ประกอบ หรอปรงเปน salami แฮม ไสกรอก และขาหมรมควน จะเปนซากสตวตามความหมายของนยามในมาตรา ๔ แหงพระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. ๒๕๕๘ หรอไมนน เปนปญหาขอเทจจรงทอยในอานาจและหนาทของกรมปศสตวทจะตองพจารณากาหนดเกณฑใหชดเจนวาจะตองผานความรอนทอณหภมเทาใดทกรมปศสตวประสงคจะปองกนและควบคมการระบาดของโรค รฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณกตองออกประกาศเพอกาหนดใหอาหารสกดงกลาวเปนซากสตว ทจะตองอยภายใตพระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ.๒๕๕๘ เสยกอนดงนน สนคาประเภท salami แฮม ไสกรอก และขาหมรมควนจงไมเปนซากสตว ตามมาตรา ๔ แหงพระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. ๒๕๕๘ อนง หากกรมปศสตวประสงคจะปองกนและควบคมการระบาดของโรคในสนคาประเภทดงกลาว สมควรทจะไดมการออกประกาศกระทรวงตามบทนยาม “ซากสตว” ในมาตรา ๔ แหงพระราชบญญตโรคระบาดสตว พ.ศ. ๒๕๕๘ โดยเรวตอไป

บนทกสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาเรองเสรจท ๑๓๔๐/๒๕๖๐

109-120-MAC6.indd 120109-120-MAC6.indd 120 10/27/18 1:15 PM10/27/18 1:15 PM