นกการเมองถนจงหวดแพร

วนชาต นภาศร

นกการเมองถนจงหวดแพร.-- กรงเทพฯ : ส�านกวจยและพฒนา สถาบนพระปกเกลา, 2555. 200 หนา. 1. นกการเมอง -แพร.การเมองการปกครอง I. ชอเรอง.

923.2593 ISBN 978-974-449-665-2

รหสสงพมพของสถาบนพระปกเกลา สวพ.55-53-500.0

เลขมาตรฐานสากลประจ�าหนงสอ 978-974-449-665-2

ราคา 180 บาท

พมพครงท1 กนยายน 2555

จ�านวนพมพ 500 เลม

ลขสทธ สถาบนพระปกเกลา

ทปรกษา ศาสตราจารย นรนต เศรษฐบตร

รองศาสตราจารย ดร.นยม รฐอมฤต

รองศาสตราจารย ดร.ปรชา หงษไกรเลศ

รองศาสตราจารย พรชย เทพปญญา

ดร. ถวลวด บรกล

ผแตง วนชาต นภาศร

ผประสานงาน ณฏฐกาญจน ศกลรตนเมธ

จดพมพโดย สถาบนพระปกเกลา

ศนยราชการเฉลมพระเกยรต 80 พรรษาฯ อาคารบ ชน 5 (โซนทศใต)

เลขท 120 หม 3 ถนนแจงวฒนะ แขวงทงสองหอง

เขตหลกส กรงเทพฯ 10210

โทรศพท 02-141-9607 โทรสาร 02-143-8177

http://www.kpi.ac.th

พมพท บรษท ไบรท แอนด พรน จ�ากด

เลขท 12 ซ.ลาดพราววงหน 43 ถ.ลาดพราว

แขวง/เขตลาดพราว กรงเทพฯ 10230

โทรศพท 0-2539-5008, 0-2539-5021

โทรสาร 0-2931-7020

ขอมลทางบรรณานกรมของหอสมดแหงชาตNational Library of Thailand Cataloging in Publication Data

โดย วนชาต นภาศร

นกการเมองถนจงหวดแพร

วนชาต นภาศร

สถาบนพระปกเกลาอภนนทนาการ

IV

การวจยโครงการสำารวจเพอประมวลขอมลการเมองถน และนก

การเมองถน จงหวดแพร เปนโครงการวจยสำารวจเพอใหทราบถง

ขอมลทเปนจรงของการเมองถน และนกการเมองถนในพนทจงหวด

แพร เพอหาคำาตอบเชงพฤตกรรมของนกการเมองถน เครอขายความ

สมพนธของกลมตางๆ เชน เครอญาต กลมผลประโยชน พรรคการเมอง

เปนตน ทมสวนสนบสนนนกการเมองถน รวมถง เพอทราบถงวธการ

หาเสยง กลยทธการเลอกตงของนกการเมองถนในจงหวดแพร โดย

วธการศกษาวจยอาศยการวจยเชงคณภาพเปนเครองมอสำาคญ ไดแก

1) การศกษาเอกสารทเกยวของ 2) การสมภาษณเชงลก (In - depth

Interview) ผใหขอมลสำาคญ (Key Informants) แลวนำาขอมลทงหมด

มาประมวล วเคราะห และนำาไปอภปรายผลในภาพรวมดวยวธการ

พรรณนาวเคราะห

ผลการศกษาวจย ในครงน ผวจยคาดหวงเปนอยางยงวาจะ

ชวยเตมเตมเรองราวตางๆ ของการเมองถนและนกการเมองถนในพนท

จงหวดแพร ทขาดหายไปของภาคการเมองทศกษากนอย และหวงวา

จะเปนประโยชนสำาหรบการทำาความเขาใจปรากฏการณทางการเมอง

ของประเทศ อนอาจนำาไปสการเปนบทเรยนกรณศกษา (Case Study)

คำานำา

V

เพอการพฒนาทางการเมองการปกครองตามวถประชาธปไตยอนม

พระมหากษตรยทรงเปนประมข ในอนาคต

ผวจยใครขอขอบคณ รองศาสตราจารย อรวรรณ ทตยวรรณ

รกษาการอธการบด มหาวทยาลยโยนก และสถาบนพระปกเกลา โดย

สำานกวจยและพฒนา ทสนบสนนการศกษาวจย และใหคำาแนะนำาท

เปนประโยชนอยางยง อยางไรกตาม เนองจากการดำาเนนการวจย

ครงนมขอจำากดหลายประการ ทงในดานผใหขอมลการศกษา และ

เงอนไขของเวลา อาจทำาใหผลงานวจยขาดความสมบรณในบางสวน

ผวจยยนดรบฟงขอเสนอแนะ เพอนำาไปปรบปรงสำาหรบการสรางสรรค

ผลงานวจย และผลงานวชาการ ตอไป

วนชาตนภาศร

VI

บทคดยอ

การสำารวจเพอประมวลขอมลนกการเมองถนในพนทจงหวดแพร ม

วตถประสงค เพอรจกนกการเมองทเคยไดรบการเลอกตงในพนท

จงหวดแพร เครอขายและความสมพนธของกลมตางๆ อาท กลมวงศา

คณาญาต กลมผลประโยชน กลมทไมเปนทางการ และพรรคการเมอง

กลวธการหาเสยงของนกการเมอง ตลอดจน ความมาเปนมาของ

การเมองในจงหวดแพรตงแต พ.ศ. 2475 ถง การเลอกตงทวไปเมอ

วนท 23 ธนวาคม พ.ศ. 2550 วธการศกษา ผศกษาใชการศกษาเอกสาร

แนวคดทฤษฎ และขอมลทเกยวของ การสมภาษณ การสงเกต แลว

นำาขอมลทไดมาจดระบบ นำาเสนอทงในเชงปรมาณและการพรรณนา

ความ

ผกการศกษา พบวา นกการเมองถนจงหวดแพรสามารถจำาแนก

ไดเปน 5 กระกลใหญ คอ (1) รงคสร (2) วงศวรรณ (3) เอออภญญกล

(4) ศภศร และ (5) พนมขวญ สวนใหญเปนนกการเมองชาย จำานวน 20

คน นกการเมองหญง จำานวน 3 คน นบจาก การเลอกตงทวไปครงแรก

เมอ วนท 15 พฤศจกายน พ.ศ.2476 จนถงปจจบน มสมาชกสภาผแทน

ราษฎรทอยในตำาแหนงสงสด 7 สมย คอ นายดสต รงคสร รองลงมา 6

สมย คอ นายณรงค วงศวรรณ และ 5 สมย คอ นายทอง กนทาธรรม

VII

ความนยมของคนเมองแพรทมตอพรรคการเมองใด พรรค

การเมองหนงไมเหมอนคนจงหวดในภาคใตทมตอพรรคประชาธปตย

เหนไดจากการทผสมครของจงหวดแพรทมกเปลยนพรรคขนกบความ

สมพนธของกลม ยกเวน นายดสต รงคสร ทสงกดพรรคชาตไทย พรรค

เดยว ความสมพนธของผสมครสวนใหญในจงหวดแพร มกเชอมโยงสาย

สมพนธเชงเครอญาต และกลมผลประโยชน เปนหลก

สามารถสรปกลวธการหาเสยงเลอกตง (1) การประกาศ

เจตนารมณในการรบใชชาต รกษาประชาธปไตย และเปนตวแทนของ

พนองประชาชน (2) การศกษา (3) การหาเสยงแบบเขาถงชาวบาน (4)

กลยทธการลงพนท (5) การปราศรยหาเสยง (6) กลยทธเครอขาย และ

ความสมพนธแบบ “หวคะแนน” และ (7) กลยทธการเงน

VIII

Abstract

The purpose of this study was to collect data about Phrae

Province local politicians who have been elected to parliament.

The study examined such politicians personal histories, relationships

and campaigners, as well as political history in Phrae province,

since then 24 June 2475 until 23 December 2550 elected. Data

were collected thought review of relevant documents, interviews

and observation. Data were analyzed quantitative and qualitative

and organized into thematic patterns.

The study suggested that Phrae politicians could be

categorized into five pedigree :

(1) Rungkasiri (2) Wongwan (3) Au - apinyakul (4) Suprasiri

and (5) Panomkwan. Among the Study Subjects, three women

politicians and twenty men politicians, since then 15 November

2476 until at present elected, Dusit Rungkasiri managed to be

elected to the House of Representatives in seven consecutive

IX

election, Narong Wongwan in six consecutive times and Tong

Kuntatum in five consecutive times.

It was found that the Phrae publics attitude concerning

popularity of politicians was not enduring, compared to the loyalty

of people in the south to the Democrat Party. This was reflected

in the fact that many vote – winning local politicians were seen to

switch parties multiple times, except in Dusit Rungkasiri managed

to be Chart Thai Party. while, politicians were any on familial

relationships and interest group.

Conclusion, Campaign were elected to parliament, (1)

Political Democracy Ideology (2) Education (3) House of Campaign

(4) In district (5) Speech (6) Election campaigners and (7) Strategy

money

X

หนาคำานำา IVบทคดยอภาษาไทย VIบทคดยอภาษาองกฤษ VIII

สารบญ บทท1.บทนำา 1 ความเปนมาและความสำาคญของการศกษา 1 วตถประสงคของการศกษา 3 วธการศกษา “การเมองถน” และ “นกการเมองถน 3 การวเคราะหขอมล 5 นยามศพท 6 นยามปฏบตการ 6

2. ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ 9 ประวตความเปนมาของประชาธปไตยไทย 9 ระบบรฐสภาไทย 10 แนวคดทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ 16 การเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรของไทย 24

สารบญ

XI

ขอมลทวไปจงหวดแพร 40 ขอมลการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร พ.ศ.2550 44 วนท 23 ธนวาคม 2550

3. ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร 47 นายทอง กนทาธรรม 49 นายสธรรม สายศร 53 นายรตน พนมขวญ 54 คณหญงบวเขยว รงคสร 56 นายดสต รงคสร 59 นายเมธา เอออภญญกล 66 นายณรงค วงศวรรณ 71 นางศรวรรณ ปราศจากศตร 76 นายวรวจน เอออภญญกล 85 นายแพทยทศพร เสรรกษ 91 นางปานหทย เสรรกษ 96 นายอนวธ วงศวรรณ 100 นายแพทยนยม ววรรธนดฐกล 103

4. สรป อภปรายผลการศกษา และขอเสนอแนะ 107 1.เครอขายและความสมพนธของนกการเมองในจงหวดแพร 108 2.บทบาทและความสมพนธของกลมผลประโยชน 111 กลมไมเปนทางการ และกลมครอบครว 3.บทบาทและความสมพนธของพรรคการเมองกบ 116 นกการเมองในจงหวดแพร 4.รปแบบ วธการ และกลยทธการหาเสยงในการเลอกตง 121 ของนกการเมองในจงหวดแพร

XII

5. ขอเสนอแนะจากการวจย 126

สารบญตาราง ตารางท 1 แสดงการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร 38 จงหวดแพร พ.ศ. 2476 – 2550

บรรณานกรม 130

ภาคผนวกก. แบบสมภาษณนกการเมองถนในพนทจงหวดแพร 132ข. รายนามผใหคำาสมภาษณ 135ค. คำาใหการสมภาษณ 136ง. ภาพนกการเมองถนจงหวดแพร (บางสวน) 147ประวตผวจย 149

1

ความเปนมาและความสำาคญของการศกษา

บทนำา

โครงการสำารวจเพอประมวลขอมลนกการเมองถนในพนทจงหวด

แพร เปนสวนหนงของโครงการสำารวจเพอประมวลขอมล

นกการเมองถนในพนทจงหวดตาง ๆ สบเนองจากการเปลยนแปลง

การปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนการปกครอง

ระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ตงแตวนท

24 มถนายน พ.ศ.2475 เปนตนมา ถอวา เปนจดเรมตนของการสราง

ระบบการเมองในรปแบบทประชาชนเลอกผแทนของตนไปทำาหนาท

กำาหนดนโยบายสาธารณะแทนตน ทงในระดบชาตและระดบทองถน

ทผานมาในระดบชาต ประเทศไทยจดใหมการเลอกตงทวไป สมาชกสภา

ผแทนราษฎรขนทงทเปนการเลอกตงโดยทางตรง และการเลอกตงโดย

ทางออม รวม 22 ครง (ครงลาสด วนท 23 ธนวาคม 2550) ครงแรก

ความเปนมาและความสำาคญของการศกษา

บทท 1

2

นกการเมองถนจงหวดแพร

เปนการเลอกตงสมาชกพฤฒสภา โดยเปนการเลอกตงทางออม 1 ครง

เมอป พ.ศ.2489 และ ตอมา มการเลอกตงสมาชกวฒสภา ครงแรกเมอ

วนท 4 มนาคม พ.ศ. 2543 ขณะท ระดบทองถนไดจดใหมการเลอกตง

ผแทน เพอทำาหนาทในองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ในหลายรป

แบบของระดบการพฒนา

อยางไรกตาม ไมสามารถปฏเสธไดวาการศกษาเกยวกบ

การเมองการปกครองของไทย ทผานมามงเนนการศกษาในเชงภาพรวม

ของภาคการเมองระดบประเทศเปนสวนใหญ สงทขาดหายไปของภาค

การเมองทศกษากนอย กคอ สงทเรยกวา “การเมองถน” หรอ “การเมอง

ทองถน” ทเปนการศกษาเรองราวของการเมองทเกดขนในอาณาบรเวณ

ของทองถนทเปนจงหวดตาง ๆ ของประเทศ ซงเปนปรากฏการณทเปน

ภาพคขนานไปกบการเมองระดบชาต อกระนาบหนง เพราะในขณะท

เวทการเมอง ณ ศนยกลางของประเทศกำาลงเขมขนดวยการชงไหว

ชงพรบของเหลานกการเมองในสภา พรรคการเมอง กลมผลประโยชน

กลมอทธพล และภาคประชาชน ขณะท อกดานหนงในพนทจงหวด

เหลาผสนบสนนทงหลายกดำาเนนกจกรรม เพอรกษาฐานคะแนนเสยง

ในพนทเชนเดยวกน และทนททภารกจในสวนกลางสนสดลง การลงพน

ทพบปะประชาชนตามสถานทงานบญ งานประเพณตาง ๆ ตามโอกาส

ทเหมาะสม รวมถง การเปดสำานกงานหรอศนยรบเรองราวรองทกข

ของสมาชกสภาผแทนราษฎรแตละคน เปนสงทนกการเมองผคาดหวง

ชยชนะในการเลอกตงจะมอาจปฏเสธได

ปรากฏการณทเกดขนในพนทจงหวด ไดสะทอนใหเหนถงความ

สมพนธของระหวางประชาชนในพนทจงหวดกบนกการเมองทองถนทม

ความหลากหลายในมตสมพนธของการเมองไทยทดำาเนนมายาวนาน

3

ความเปนมาและความสำาคญของการศกษา

กวา 77 ป (พ.ศ.2552) “การเมองถน” และ “นกการเมองถน” จงเปน

เรองทนาสนใจทำาการศกษา เพอเตมเตมองคความรทยงขาดหาย และ

หากนำาสงทคนพบไดจากการศกษามาสงเคราะหอยางลกซงกนาจะ

ทำาใหเราสามารถเขาใจการเมองไทย และการพฒนาทางการเมองไทย

ไดอยางชดเจนมากขนในมมมองทแตกตางไปจากการมองในมตดงเดม

วตถประสงคของการศกษา

1. เพอรจกนกการเมองทเคยไดรบการเลอกตงในพนทจงหวด

แพร

2. เพอทราบถงเครอขายและความสมพนธของนกการเมองใน

พนทจงหวดแพร

3. เพอทราบบทบาทและความสมพนธของกลมผลประโยชน

และกลมทไมเปนทางการ เชน ครอบครว วงศาคณาญาต ฯลฯ ทม

สวนในการสนบสนนทางการเมองแกนกการเมองในพนทจงหวดแพร

4. เพอทราบบทบาทและความสมพนธของพรรคการเมองกบ

นกการเมองในพนทจงหวดแพร

5. เพอทราบถงวธการหาเสยงในการเลอกตงของนกการเมอง

ในจงหวดแพร

วธการศกษา “การเมองถน” และ “นกการเมองถน” ในพนทจงหวดแพร

การศกษาเพอประมวลขอมลนกการเมองถนในครงน ผศกษา

4

นกการเมองถนจงหวดแพร

อาศยการวจยเชงคณภาพเปนเครองมอสำาคญ ไดแก

1. การศกษาเอกสารทเกยวของ

2. การสมภาษณเชงลก (In - depth Interview) ผใหขอมลสำาคญ

(Key Informants) ไดแก นกการเมองคนตาง ๆ และผทสามารถใหขอมล

เชอมโยงถงนกการเมองในพนทจงหวดแพร

จงหวดแพร เปนเมองเกาแกเมองหนงในภาคเหนอของ

ประเทศไทย จงหวดแพรมความนาสนใจประการแรก คอ ไมม

ประวตการสรางเมอง และไมมการจารกไวในทใด โดยเฉพาะเพอ

ประโยชนทางการศกษา จงตองอาศยหลกฐานของเมองอน ๆ ประกอบ

เชน พงศาวดารโยนก ตำานานเมองเหนอ ตำานานการสรางพระธาต

ลำาปางหลวง เปนตน ในขณะท ตำานานพระธาตชอแฮ กลาววา เมอง

แพรมมาตงแตสมยพทธกาล หรออางองตำานานกรงสโขทย สมยพอขน

รามคำาแหงมหาราช

กระทง สมยกรงรตนโกสนทรภายใตการปกครองระบอบ

สมบรณาญาสทธราชย จนถงการเปลยนแปลงการปกครองระบอบ

ประชาธปไตย เมอ พ.ศ. 2475 ถงปจจบน 77 ป (พ.ศ.2552) ขอมล

เกยวกบการเมองและนกการเมองถนในพนทจงหวดแพร ยงไมมการ

ศกษาคนควารวบรวมกนมากนก และยงคงขาดการเชอมโยงตอเนอง ซง

ขอมลหลกฐานทมอย ทมความนาสนใจ คอ การกอตงพพธภณฑ “เสร

ไทยแพร” โดย นายภชงค กนทาธรรม บตรชาย นายทอง กนทาธรรม

(อดตสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร) และคณะไดรวมกนจดตงขน

เมอ ป พ.ศ. 2550 เพอเปนการแสดงความคารวะตอบรรพบรษผกลา

ของเมองแพร และเพอแสดงเรองราวสำาคญในอดตดานหนงของชาว

5

ความเปนมาและความสำาคญของการศกษา

แพร ใหเปนแหลงเรยนร การเสยสละทยงใหญเพอชาต ขบวนการเสร

ไทยในภาคเหนอทมศนยกลางอยทเมองแพร โดยม นายปรด พนมยงค

หวหนาขบวนการเสรไทย และนายทอง กนทาธรรม สมาชกสภาผแทน

ราษฎรคนท 2 และอดตสมาชกสภาผแทนราษฎรหลายสมยของจงหวด

แพร ในฐานะหวหนาเสรไทยสายแพร กบวรกรรมการตอสเพอปกปอง

แผนดนไทยในระหวางสงครามมหาเอเซยบรพา ซงกองทพญปนไดเขา

ยดครองประเทศไทย และ ดนแดนสวนใหญในภาคพนเอเซยอาคเนย

ดงนน การศกษาเรอง “การเมองถน” และ “นกการเมองถน” ใน

พนทจงหวดแพร ผศกษาจงใหความสำาคญกบการศกษาเพอประมวล

ขอมลเกยวกบนกการเมองถน ทเคยไดรบการเลอกตงเปนสมาชกสภา

ผแทนราษฎรจงหวดแพร ตงแตการเลอกตงครงแรก จนถง การเลอกตง

ครงท 22 (ครงลาสดเมอวนท 23 ธนวาคม 2550) เพอใหทราบถงตว

ตนของนกการเมองถน เครอขายความสมพนธของกลมผลประโยชน

กลมทไมเปนทางการ และพรรคการเมอง รวมถง วธการหาเสยง

เลอกตงของนกการเมองในพนทจงหวดแพร การศกษาในครงน จงเปน

ขอมลทมความนาสนใจสำาหรบการศกษาประมวลความร เพอใหเกด

ความรอยางลกซง ทำาใหเราสามารถเขาใจการเมองของจงหวดแพร

ไดอยางชดเจนมากขน และเปนการศกษาอนมคณคาสำาหรบการ

ตอยอดองคความร เพอการศกษาวจยเกยวกบการพฒนาทางการเมอง

การปกครองของไทย ตอไป

การวเคราะหขอมล

ผวจยนำาขอมลทไดจากการศกษามาจดระบบ แยกประเภท

6

นกการเมองถนจงหวดแพร

ตามวตถประสงคของการวจย ประมวลขอมลทงหมด วเคราะห และ

นำาไปอภปรายผลในภาพรวมดวยวธการพรรณนาวเคราะห

นยามศพท

กลมผลประโยชน (Interest Group) หมายความวา กลมคนท

มความคดเหนสอดคลอง ตองกนเกยวกบประเดนใดประเดนหนง และ

ถากลมนแสดงเจตนารมณใหประจกษโดยผานหนวยงานของรฐบาลจะ

เรยกวา “กลมผลประโยชนทางการเมอง หรอ Political Interest Group

(ตน ปรชญพฤทธ, 2550.น.205)

องคการทเปนทางการ (Formal Organization) หมายความวา

ระบบของความพยายามรวมกนทมการวางแผนไวลวงหนา ซงสมาชก

แตละคนไดแสดงบทบาททเปนทรบรและมหนาทหรอภารกจทจะตอง

กระทำา (ตน ปรชญพฤทธ, 2550. น.157)

นยามปฏบตการ

กลมอทธพลหรอกลมผลประโยชน (Interest Group/Pressure

Groups) หมายความวา กลมทมความสามารถในการแสดงออกซงพลง

ทางการเมอง และมบทบาทสำาคญมาก โดยเฉพาะการเมองในระบอบ

ประชาธปไตย กลมดงกลาว จะเปนกลไกสำาคญในทางการเมอง เปน

กลมบคคลทมความคดเหนทางการเมองไปในทศทางเดยวกน บทบาท

ของกลม ดงกลาว เชน

1. ทำาการตดตอกบองคกรทางการเมองตาง ๆ เชน พรรค

7

ความเปนมาและความสำาคญของการศกษา

การเมอง และผสมครรบเลอกตง เพอใหกลมของตนไดรบผลประโยชน

และ/หรอ ชวยรกษาผลประโยชนใหกบกลมของตน

2. ชวยเหลอทางการเมองในรปแบบตาง ๆ เชน สนบสนน

ทางการเงน สนบสนนและชวยรณรงคหาเสยงเลอกตง เพอใหนก

การเมองหรอพรรคการเมองทกลมตนสนบสนนชนะการเลอกตง

3. ชกจงใหประชาชนทวไปไดใชสทธเลอกตงในการลงคะแนน

เสยงใหกบผสมครรบเลอกตงหรอพรรคการเมองทกลมตนสนบสนน

กลมเครอญาต (Family Groups) หมายความวา กลมของ

สมาชกในครอบครวทมการสบเชอสายตามวงศสกล เปนเครอญาต

เดยวกน โดยอาจสบทอด ดงน

1. ป ยา ตา ยาย

2. บดา มารดา และบตรทางสายโลหต หรอบตรบญธรรม

3. พนอง เครอญาต ลง ปา นา อา และหลาน

4. การสมรส

กลมการเมอง (Political Groups) หมายความวา กลมผล

ประโยชนประเภทหนงทมบทบาทสำาคญทางการเมอง มวตถประสงค

ในทางการเมอง เพอการสนบสนนผสมครรบเลอกตง หรอสนบสนน

ใหสมาชกของกลมตนเปนผสมครรบเลอกตง

9

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

ประวตความเปนมาของประชาธปไตยไทย

การเมองการปกครองไทยมววฒนาการมายาวนานกวา 800

ป ภายใตการปกครองระบอบสมบรณาญาสทธราชย (Absolute

Monarchy) จนกระทง เมอ วนท 24 มถนายน พ.ศ.2475 คณะราษฎร

ดำาเนนการปฏวตเปลยนแปลงการปกครอง มาเปนการปกครองระบอบ

ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมขในระบบรฐสภา เพอ

ตองการใหราษฎรมสทธเสรภาพ ความเสมอภาค ความเทาเทยมกน

ตามกฎหมาย โดยมหลกการสำาคญ ดงน

1.จะตองรกษาความเปนเอกราชทงหลาย เชน เอกราชใน

ทางการเมอง ในทางศาล ในทางเศรษฐกจของประเทศไวใหมนคง

2.จะตองรกษาความปลอดภยภายในประเทศใหมการ

ประทษรายตอกนนอยลงใหมาก

บทท 2

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

10

นกการเมองถนจงหวดแพร

3. จะตองบำารงรกษาความสขสบาย ความสมบรณของราษฎร

ในทางเศรษฐกจ โดยรฐบาลใหมจะจดหางานใหราษฎรทกคน จะวาง

โครงการเศรษฐกจแหงชาต ไมปลอยใหราษฎรอดยาก

4. จะตองใหราษฎรมสทธเสมอภาคกน

5. จะตองใหราษฎรมเสรภาพ มความเปนอสระ เมอเสรภาพน

ไมขดตอหลก 4 ประการ ดงกลาวขางตน

6. ใหการศกษาอยางเตมทแกราษฎร (จกรพนธ วงษบรณาวาทย,

2542, น.166)

อยางไรกตาม ผลจากการปฏวตสยาม ไดกอใหเกดบทบญญต

ของรฐธรรมนญแบบลายลกษณอกษร เกดสถาบนสภาผแทนราษฎร

และฝายบรหาร คอ คณะรฐมนตรหรอรฐบาล ทมระบบราชการเปน

กลไกทางการปกครอง โดยมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

ระบอบประชาธปไตยในระบบรฐสภาไทย ผแทนราษฎรชดแรก

จำานวน 70 คน ซงไดรบการแตงตงจากคณะราษฎร มการประชม

ครงแรกเมอ วนท 28 มถนายน พ.ศ. 2475 ณ หองโถงชนบนของ

พระทนงอนนตสมาคม เปนทประชมชวคราว (ทมา กลมงานบรการ

วชาการ 1 สำานกวชาการ. สำานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร)

ระบบรฐสภาไทย

รฐสภาเปนสถาบนทางการเมองทมความสำาคญตอการปกครอง

ระบอบประชาธปไตย เนองจากเปนองคการ “ฝายนตบญญต” โดยท

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ทง 18 ฉบบ ไดกำาหนดรปแบบของ

รฐสภาทมความแตกตางกนไปตามเจตนารมณของรฐธรรมนญแตละ

11

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

ฉบบ และอำานาจทางการเมองแตละสมย โดยทวไประบบรฐสภาไทย

แบงสภาออกเปน 2 ประเภท คอ

1. สภาผแทนราษฎร

2. วฒสภา

ระบบรฐสภาไทยเปนการแบงแยกอำานาจอธปไตยออกจาก

กนอยางเดดขาด โดยแบงการใชอำานาจอธปไตยออกเปน อำานาจ

นตบญญตโดยรฐสภา อำานาจบรหารโดยคณะรฐมนตร และอำานาจ

ตลาการโดยกระบวนการยตธรรม หรอศาล แตเปนการเชอมโยงแหง

อำานาจ(Fusion of Power) รวมกบการตรวจสอบและถวงดลแหงอำานาจ

(Check and Balance) ซงเปนการปกครองระบอบประชาธปไตยทถอ

อำานาจอธปไตยเปนของประชาชน จงเปดโอกาสใหประชาชนผมสทธ

เลอกตงไดเลอกผแทนในเขตของตนเองเขาไปนงในรฐสภา อนเปนสภา

ทมอำานาจเลอกบคคลหรอกลมบคคลจากสภาผแทนราษฎรใหทำาหนาท

ฝายบรหารหรอรฐบาล ขณะท ประมขของรฐ คอ พระมหากษตรย ทใช

อำานาจอธปไตยผานองคกรทง 3 คอ ใชอำานาจนตบญญตผานรฐสภา

อำานาจบรหารผานคณะรฐมนตร และอำานาจตลาการผานศาลยตธรรม

ดงนน พระมหากษตรยจงมไดเปนผปกครองแตทำาหนาทโปรดเกลา

หรอแตงตง (The King Reigns and not rules) เทานน และเมอมขอ

ผดพลาดในการบรหารราชการของรฐบาล พระมหากษตรยจงมตอง

รบผดชอบหรอเรยกวา The King Can Do No Wrong (จกรพนธ

วงษบรณาวาทย, 2542, น.116)

ขณะท รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

สวนท 2 สภาผแทนราษฎร มาตรา 93 (วรรคหนง) สภาผแทนราษฎร

ประกอบดวย สมาชกจำานวน 480 คน มาจากการเลอกตงแบบแบง

12

นกการเมองถนจงหวดแพร

เขตเลอกตง จำานวน 400 คน และสมาชกซงมาจากการเลอกตงแบบ

สดสวน จำานวน 80 คน

บทบาทและอำานาจหนาทของสมาชกสภาผแทนราษฎร

ประกอบดวย

1.อำานาจในการตรากฎหมาย

1.1 การตราพระราชบญญต คอ กระบวนการหรอ

ขนตอนในการเสนอ และการพจารณาพระราชบญญต และพระราช-

บญญตประกอบรฐธรรมนญ

ผมสทธเสนอรางพระราชบญญต ไดแก คณะรฐมนตร

สมาชกสภาผแทนราษฎรจำานวนไมนอยกวา 20 คน ศาลหรอองคกร

อสระตามรฐธรรมนญ เฉพาะกฎหมายทเกยวกบศาลและประธาน

องคกรนนเปนผรกษาการ และผมสทธเลอกตงจำานวนไมนอยกวา

10,000 คน

ผมสทธเสนอรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ

ไดแก คณะรฐมนตร สมาชกสภาผแทนราษฎรจำานวนไมนอยกวา 1 ใน

10 ของจำานวนสมาชกสภาผแทนราษฎร หรอสมาชกสภาผแทนราษฎร

และสมาชกวฒสภา จำานวนไมนอยกวา 1 ใน 10 ของทงสองสภา และ

ศาลรฐธรรมนญ ศาลฎกา หรอองคกรอสระตามรฐธรรมนญ ซงประธาน

ศาล และประธานองคกรเปนผรกษาการตามพระราชบญญตประกอบ

รฐธรรมนญนน

1.2 การขออนมตหรอไมอนมตพระราชกำาหนด พระ

ราชกำาหนด คอ กฎหมายทพระมหากษตรยทรงตราขนแทนพระราช

บญญต โดยคำาแนะนำาของคณะรฐมนตร เพอประโยชนในอนทจะรกษา

13

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

ความปลอดภยของประเทศ ความปลอดภยสาธารณะ ความมนคงใน

ทางเศรษฐกจของประเทศ หรอปองกนภยพบตสาธารณะ และในการ

ประชมรฐสภาคราวตอไป ใหคณะรฐมนตรเสนอพระราชกำาหนดนนตอ

รฐสภาเพอพจารณาโดยไมชกชา ถาอยนอกสมยประชมคณะรฐมนตร

ตองดำาเนนการใหมการประชมรฐสภาสมยวสามญ เพอการพจารณา

อนมตหรอไมอนมตพระราชกำาหนดโดยเรว

1.3 การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญ ผมสทธเสนอญตตขอ

แกไขเพมเตม ไดแก คณะรฐมนตร สมาชกสภาผแทนราษฎรจำานวนไม

นอยกวา 1 ใน 5 ของจำานวนสมาชกสภาผแทนราษฎรทมอย สมาชก

สภาผแทนราษฎร และสมาชกวฒสภาจำานวนไมนอยกวา 1 ใน 5 ของ

ทงสองสภา และประชาชนผมสทธเลอกตงจำานวนไมนอยกวา 50,000

คน

2. อำานาจในการควบคมการบรหารราชการแผนดน

2.1 การตงกระทถาม

การตงกระทถาม คอ คำาถามทสมาชกสภาผแทนราษฎร

หรอสมาชกวฒสภาตงถามในหนาทของนายกรฐมนตร หรอรฐมนตร

ผรบผดชอบในการบรหารราชการแผนดน และนายกรฐมนตร หรอ

รฐมนตรผรบผดชอบในการบรหารราชการแผนดนตองเขารวมการ

ประชมสภาผแทนราษฎร และวฒสภา พรอมชแจงดวยตนเอง เวนแต

มเหตจำาเปนไมอาจเขาชแจง หรอตอบกระทได ตองแจงใหประธานสภา

ผแทนราษฎร และประธานวฒสภาลวงหนา หรอในวนประชมสภาใน

เรอง ดงกลาว

14

นกการเมองถนจงหวดแพร

2.2 การเสนอญตต

ญตต คอ ขอเสนอใด ๆ ทมความมงหมายเพอใหสภาลงมต

หรอวนจฉยชขาดวาจะดำาเนนการประการใด ประกอบดวย

2.2.1 การเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมต

ไมไววางใจนายกรฐมนตร สมาชกสภาผแทนราษฎรจำานวนไมนอยกวา

1 ใน 5 ของจำานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร ม

สทธเขาชอเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไป เพอลงมตไมไววางใจนายก

รฐมนตร ญตต ดงกลาว ตองเสนอชอผสมควรดำารงตำาแหนงนายก

รฐมนตรคนตอไป และเมอไดมการเสนอญตตแลว จะมการยบสภา

ผแทนราษฎรมได

2.2.2 การเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมต

ไมไววางใจรฐมนตรเปนรายบคคล สมาชกสภาผแทนราษฎรจำานวนไม

นอยกวา 1 ใน 6 ของจำานวนสมาชกทงหมดเทาทมอยของสภาผแทน

ราษฎร มสทธเขาชอเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไป เพอลงมตไมไว

วางใจรฐมนตรเปนรายบคคล

2.2.3 ในกรณทสมาชกสภาผแทนราษฎรทมไดอยใน

พรรคการเมองทสมาชกในสงกดของพรรคนนดำารงตำาแหนงรฐมนตรม

จำานวนไมถงเกณฑทจะเสนอญตตขอเปดอภปรายทวไป เพอลงมตไม

ไววางใจนายกรฐมนตรหรอรฐมนตรเปนรายบคคล (ตามมาตรา158

หรอ มาตรา159) ใหสมาชกสภาผแทนราษฎรจำานวนมากกวากงหนง

ของจำานวนสมาชกสภาผแทนราษฎร ดงกลาว เทาทมอยมสทธเขาชอ

เสนอญตตขอเปดอภปรายทวไป เพอลงมตไมไววางใจนายกรฐมนตร

หรอรฐมนตรเปนรายบคคลไดเมอคณะรฐมนตรไดบรหารราชการ

แผนดนมาเกนกวาสองปแลว

15

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

2.2.4 ญตตตงคณะกรรมาธการ

คณะกรรมาธการ คอ บคคลทสภาแตงตงขนประกอบ

เปนคณะกรรมาธการกจการใด ๆ อนอยในอำานาจหนาทของสภาแลว

รายงานตอสภา สภาผแทนราษฎรและวฒสภามอำานาจเลอกสมาชก

ของแตละสภา เพอตงเปนคณะกรรมาธการ

สทธเขาชอเพอถอดถอนผดำารงตำาแหนงทางการเมอง

สมาชกสภาผแทนราษฎร จำานวนไมนอยกวา 1 ใน 4 ของจำานวนสมาชก

ทงหมดเทาทมอยของสภาผแทนราษฎร มสทธเขาชอรองขอตอประธาน

วฒสภา เพอใหวฒสภามมตตามมาตรา 274 ใหถอดถอนนายกรฐมนตร

รฐมนตร สมาชกสภาผแทนราษฎรใหพนจากตำาแหนงได

บทบาทและอำานาจหนาทของรฐสภาประกอบดวย

1.อำานาจในการควบคมการตรากฎหมายทขดหรอแยงตอ

รฐธรรมนญ

สมาชกสภาผแทนราษฎร และสมาชกวฒสภาสามารถพจารณา

ใหความเหนชอบในการควบคมการตรากฎหมายทขด หรอแยงตอ

รฐธรรมนญ

2.อำานาจในการใหความเหนชอบ

สมาชกสภาผแทนราษฎร และสมาชกวฒสภาสามารถพจารณา

ใหความเหนชอบในเรองประกอบดวย

2.1 การใหความเหนชอบในการสบราชสมบต

2.2 การใหความเหนชอบในการแตงตงผสำาเรจราชการแทน

พระองค

2.3 การใหความเหนชอบในการปดสมยประชมสามญกอนครบ

กำาหนดเวลา 120 วน

16

นกการเมองถนจงหวดแพร

2.4 การใหความเหนชอบในการประกาศสงคราม

2.5 การใหความเหนชอบในการทำาหนงสอสญญาระหวาง

ประเทศ

แนวคดทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

แนวความคดระบบอปถมภในสงคมไทย

โดยทวไปสงคมไทยมลกษณะเปนสงคมทมระบบชนชน อน

สบเนองมาจากระบบศกดนา โดยถอเกยรต หรอฐานะทางสงคมเปน

เครองวด เชน วงศตระกล ความมนคงทางเศรษฐกจ หรอฐานะทางการ

ศกษา เปนตน

ชยอนนต สมทรวาณช (2525,น. 41 - 42) กลาวถง ลกษณะสงคม

ไทยมการรวมกลม และเกดกลมซงมความเกยวของ และสมพนธกนเปน

สวนบคคล ในลกษณะความสมพนธเชงอปถมภ ซงอาศยความสมพนธ

สวนตว ความไววางใจ และความใกลชด ความสมพนธเชงอปถมภ ม

ลกษณะเดยวกบความสมพนธแบบนายกบไพร ซงเปนความสมพนธ

แบบศกดนาทยงคงอยในสงคมไทย (สานตย เพชรกาฬ.อางในนกการ

เมองถนจงหวดพทลง,2550. น.34)

อนช อาภาภรม (2540, น.12) ไดแบงรปแบบของระบบอปถมภ

ทางการเมอง มสองวธ คอ

1. อปถมภชาวบานผานตวแทน ซงจะใชมากในการหาเสยง หรอ

ซอเสยงมกจะกระทำาผานหวคะแนน ซงประกอบไปดวยบคคลหลาย

ฐานะทเดน ๆ ไดแก กำานน ผใหญบาน เปนตน

2. อปถมภโดยตรง เชน ผสมครรบเลอกตงอปถมภหวคะแนน

17

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

ใหทรพยสนเงนทองตำาแหนงผชวย ส.ส. เปนตน (สานตย เพชรกาฬ.

อางในนกการเมองถนจงหวดพทลง, 2550. น.35 - 36)

ทฤษฎกลไกการปกครองระบอบประชาธปไตย

การปกครองระบอบประชาธปไตยโดยทวไปมกลไกทำาหนาท

ในฐานะองคการขบเคลอนทสำาคญ และมอทธพลตอบทบาททาง

การเมองของนกการเมองในฐานะสมาชกสภาผแทนราษฎร ไดแก

กลมผลประโยชน กลมอทธพล และพรรคการเมอง ดงตอไปน

กลมผลประโยชน (Interest Group) หมายถง กลมคนทมความคด

ความเหนในนโยบายพนฐาน วถชวต ฐานะทางสงคม เชอชาต เปนตน

ทเหมอนกน หรอคลายคลงกนมารวมกน เพอจดมงหมายอยางใดอยาง

หนงในทางเศรษฐกจ การเมอง และสงคม เชน กลมอาชพ กลมสงคม

กลมสมาคม ชมรมตาง ๆ การรวมตวดงกลาว เพอปกปองผลประโยชน

รวมกนของกลม เพราะทงน ตางมความตระหนกรวมกนวาหากการ

ปกปองผลประโยชนเพยงลำาพงของแตละคน คงไมสามารถจะรกษา

ผลประโยชนของตนไวได จงตองมการรวมกนเพอใหเกดพลงในการ

ตอรอง เพอเรยกรองในสงทกลมของตนตองการได

นกรฐศาสตร ไดจำาแนกประเภทตาง ๆ ของกลมผลประโยชนใน

ประเภทตาง ๆ เชน กลมนายจาง กลมผใชแรงงาน กลมเกษตรกร กลม

ขาราชการ กลมพอคานกธรกจ กลมสมาคม ชมรมตาง ๆ

ประเทศทมการปกครองระบอบประชาธปไตย กลมผลประโยชน

มกจะมบทบาทสำาคญในทางการเมอง และมผลดตอการพฒนาทาง

การเมอง เพราะเมอประชาชนมสงกดอยในกลมหนงกลมใดแลว นน

คอ การสงเสรมการมสวนรวมของประชาชน และมผลตอกระบวนการ

18

นกการเมองถนจงหวดแพร

ทางการเมองของประเทศทนกการเมองจะตองพยายามปกปอง

ผลประโยชนของประชาชน และประเทศชาต

กลมอทธพล (Pressure Group) หมายถง กลมบคคลทมความ

คดเหนสอดคลองกนในหลกการ แตไมจำาเปนตองมผลประโยชน

รวมกนหรออยางเดยวกน หรอแตละกลมอาจมผลประโยชนของกลม

ทแตกตางกน แตมหลกการหรอหลกคดทเปนสวนรวมตรงกน กลม

เหลานอาจรวมกนใชอทธพล เพอปกปองรกษาเอกราช ประชาธปไตย

ของชาต ซงอาจเรยกรองใหรฐบาลดำาเนนการอยางใดอยางหนง เพอ

ความอยรอดปลอดภยของสงคม และประเทศชาต

กลมผลประโยชน และกลมอทธพลของไทย

นกรฐศาสตร จำาแนกกลมผลประโยชน และกลมอทธพลของไทย

ออกเปน 5 ประเภท ดงน

1. กลมนกธรกจ เปนกลมผลประโยชนในระบบเศรษฐกจ และ

สามารถใชอำานาจทางเศรษฐกจสำาหรบการตอรอง หรอสนบสนน

นโยบายทางการเมอง ทงน ขนกบโครงสรางทางการเมอง และ

บรรยากาศทางการเมองในแตละชวงวาเปดโอกาสใหแสดงบทบาท

ทางการเมองเพยงใด

เกรกเกยรต พพฒนเสรธรรม ไดทำาการวจยเกยวกบระบบ

เศรษฐกจไทย พบวา อยภายใตอำานาจผกขาดของพอคานกธรกจสำาคญ

เพยงไมกตระกล (จกรพนธ วงษบรณาวาทย, 2542. น. 211)

อยางไรกตาม ปจจบนกลมผลประโยชนทางเศรษฐกจทม

บทบาท และอทธพลสำาคญในการเสนอแนวคด และแนวนโยบายดาน

เศรษฐกจแกรฐบาล เชน สมาคมหอการคาไทย สภาอตสาหกรรมแหง

19

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

ประเทศไทย รวมถงการจดตงคณะกรรมการรวมภาครฐและเอกชน

(กรอ.)

2. กลมผใชแรงงานหรอลกจาง เปนกลมผลประโยชนทาง

เศรษฐกจทมความสำาคญ เชนเดยวกบกลมนกธรกจ เพราะมบทบาท

ในการปกปองผลประโยชนของกรรมกร ผใชแรงงานหรอลกจาง เชน การ

เรยกรองคาแรงขนตำา การเรยกรองความคมครองจากสวสดการตาง ๆ

ในบางโอกาสนำาไปสขบวนการขบเคลอนทางการเมองดวยพลงของผใช

แรงงาน เชน สหภาพแรงงาน สภาองคการลกจาง เปนตน

3. กลมเกษตรกรชาวนาชาวไร เปนกลมผลประโยชนทมความ

สำาคญ เนองจากประเทศไทยยงคงมเกษตรกรชาวนาชาวไรจำานวนมาก

กระจายอยในจงหวดตาง ๆ ทวประเทศ แตในทางการเมองกลบปรากฏ

วาชาวนาชาวไรมบทบาทในทางการเมองนอย โดยเฉพาะในชวง 10 ป

ทผานมา เกษตรกรชาวนาชาวไรในชนบทกลายเปนเพยงแคฐานคะแนน

เสยงทางการเมองของผสมครรบเลอกตง การตอสเรยกรองปกปองผล

ประโยชนของเกษตรกรยงคงขาดพลงในการชนำานโยบายของรฐบาล

4. นกเรยน นสต นกศกษา ซงโดยทวไปบทบาททางการเมอง

มไมมากนก ทงน เนองจากนกเรยนนสตนกศกษามผลประโยชนนอย

ทตองปกปองรกษา และมขอจำากดในความเปนเยาวชนทยงคงอยใน

ความอปการะของพอแมผปกครอง แตเนองจาก นกเรยนนสตนกศกษา

เปนปญญาชนคนหนมสาวทมความคดรเรม รกความถกตอง ความเปน

ธรรม และตอตานความไมยตธรรม ดงนน ในทางการเมองนกเรยนนสต

นกศกษา จงถอวาเปนพลงบรสทธ ของคนหนมสาวทเรารอนในการ

เรยกรองเพอปกปองผลประโยชน และความเปนธรรมในสงคม มากกวา

การเรยกรองเพอผลประโยชนของกลมตน ดงนน เมอนกเรยนนสต

20

นกการเมองถนจงหวดแพร

นกศกษามการเคลอนไหวทางการเมองเมอใด จงไดรบความสนใจจาก

ประชาชนโดยทวไป และนกการเมอง

5. ทหาร เปนกลมผลประโยชนในระบบราชการทมบทบาท

สำาคญทางการเมอง การททหารเขามามบทบาทสำาคญทางการเมอง

มไดหมายถงผลเสยเสมอตอการพฒนาประชาธปไตยของประเทศ ใน

บางสถานการณทนกการเมองทจรตคอรปชน คดโกง ฉอราชบงหลวง

ใชอำานาจหนาทในทางมชอบ แสวงหาผลประโยชน ผกขาดตดตอน

อำานาจทเปนไปตามระบบและกลไกประชาธปไตย การเคลอนไหว และ

แสดงความคดเหนทางการเมองของทหาร จงถอวาเปนบทบาทสำาคญ

ตอการพฒนาประชาธปไตย

พรรคการเมอง (Political Party) หมายถง องคการทาง

การเมองทมความสำาคญยงของการปกครองในระบอบประชาธปไตย

พรรคการเมอง คอ กลมบคคลทมารวมตวกนขนโดยอสระ และม

วตถประสงคเพอทำาการคดเลอก และเสนอชอผสมครรบเลอกตง ตลอด

จน การรณรงคในการเลอกตง โดยหวงทจะใหไดมาซงชยชนะในการ

เลอกตง เพอทจะไดใชอำานาจในการควบคมเจาหนาทและนโยบายของ

รฐบาล (จกรพนธ วงษบรณาวาทย, 2542. น.145)

หนาทของพรรคการเมอง

1.คดเลอกบคคลทมคณสมบตตามทกฎหมายกำาหนด มความร

ความสามารถ ความซอสตย ความเสยสละ และ ความเหมาะสมทจะ

เปนผแทนของประชาชน เพอใหประชาชนไดเลอกเขาไปเปนสมาชก

สภาผแทนราษฎร

2.ทำาหนาทเชอมโยงกลมผลประโยชน กลมอทธพลตาง ๆ

21

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

ในสงคมเขาดวยกน โดยมจดมงหมายเพอพทกษผลประโยชนของ

ประเทศชาตโดยรวม ทงน อาจพจารณาไดวาการปกครองในระบอบ

ประชาธปไตยยอมรบในความคดเหนทมความแตกตางกนได เพอมให

เกดความแตกแยกของแนวความคดมากจนไมคำานงประโยชนสงสดของ

ประเทศชาต ดงนน พรรคการเมองจงมหนาทรวบรวมบคคล หรอ กลม

บคคลทมแนวคดทสวนใหญคลายคลงกนเขาไวดวยกน ตลอดจน ทำา

หนาทเชอมโยงกบฝายบรหาร และฝายนตบญญต ทงน เพอลดความ

ขดแยงทางความคดของกลมตาง ๆ

3. ทำาหนาทกระตนใหประชาชนมความสนใจทางการเมอง ม

ความร ความเขาใจในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระ

มหากษตรยเปนประมข

4. ทำาหนาทแสวงหาทศนคต แนวคดเหนตาง ๆ ของประชาชนท

ตรงกบความตองการของประชาชนสวนใหญของประเทศ เพอใหรฐบาล

นำาความตองการของประชาชนไปสการกำาหนดนโยบายสาธารณะ

5. ทำาหนาทกำาหนดนโยบายสาธารณะในการบรหารประเทศ

และแถลงนโยบาย ดงกลาวใหประชาชนรบทราบ เมอสามารถจดตง

รฐบาลใหทำาหนาทในการนำานโยบายทแถลงไวไปสการปฏบต

การเลอกตง (General Election)

หมายถง กจกรรมทางการเมองทเปดโอกาสใหประชาชนได

มสวนในการเลอกสรร และกำาหนดตวผทจะเขามาทำาหนาทเปนฝาย

นตบญญต และเปนฝายบรหาร หรอกำาหนดนโยบายสาธารณะแทนตน

การเลอกตง ถอวาเปนวธทดทสดในปจจบน เปนวธการทจะชวย

ใหประชาชนสวนใหญของประเทศมบทบาทในการปกครองประเทศ

22

นกการเมองถนจงหวดแพร

และเปนหลกการทยอมรบวาอำานาจอธปไตยเปน ของประชาชน กลาว

คอ การเลอกผแทนของประชาชนไปบรหารประเทศแทน

หลกการของการเลอกตง

การเลอกตงโดยทวไปจะตองมหลกเกณฑ และระเบยบปฏบต

ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 กำาหนดใหม

คณะกรรมการการเลอกตง (กกต.) เปนองคกรอสระตามรฐธรรมนญ ทำา

หนาทวางระเบยบหลกเกณฑอนจำาเปนแกการปฏบต เพอใหการเลอก

ตงเปนไปดวยความสจรต เทยงธรรม เสมอภาค และโอกาสทดเทยม

กนในการเลอกตง

การเลอกตงจะประสบความสำาเรจ หรอลมเหลวตามเจตนารมณ

ของการปกครองระบอบประชาธปไตย หรอการเลอกตงจะเปนเพยง

ขนตอนหนงของการเขาสอำานาจทางการเมองโดยอาศยกลลวงการ

เลอกตง การซอสทธขายเสยง การโนมนาวชกจงดวยวธการทมชอบ

ตามหลกกฎหมาย ดงนน การเลอกตงจะเปนทพงพอใจของผสมคร

รบเลอกตง และผมสทธเลอกตงไดมากทสด สำาหรบหลกการของ

การเลอกตง มองคประกอบ ดงน

1. หลกทวไป (Universal Suffrage) หมายถง การใหประชาชน

ของประเทศทงชาย และหญง ไมวาจะมฐานะตางกนอยางไร เมออาย

ครบหลกเกณฑตามทกฎหมายบญญต วาดวยสทธการออกเสยงเลอก

ตง คอ ผมสทธไปทำาการเลอกตง เวนแตบคคลทกฎหมายมขอหามไว

เชน นกพรต นกบวช คนวกลจรต หรอผตองขง เปนตน

2. หลกอสระ (Free Vote) หมายถง การเลอกตงนนจะตองกระทำา

โดยอสระ เสร ปราศจากการบบบงคบ หรอใชอทธพลอนมชอบ คดโกง

23

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

หรอชกจงดวยวธการใด ๆ เพอใหบคคลเลอกหรอไมเลอกบคคลใด หรอ

พรรคการเมองใด เพราะเปนการกระทำาทผดหลกการพนฐานของการ

ปกครองระบอบประชาธปไตย

3. หลกกำาหนดระยะเวลา (Periodic Election) การเลอกตงจะตอง

มการกำาหนดระยะเวลาไวแนนอน เชน กำาหนดใหมการเลอกตงปกต

ทก ๆ 4 ป หรอ 5 ป ทงน ตามกฎหมายบญญต ดงตวอยาง การเลอก

ตงประธานาธบดสหรฐอเมรกาทก ๆ 4 ป การเลอกตงสมาชกสภาผแทน

ราษฎรไทยทก ๆ 4 ป และการเลอกตงสมาชกวฒสภาทก ๆ 6 ป เปนตน

4. หลกลงคะแนนลบ (Secret Vote) หมายถง การลงคะแนน

เสยงเพอการใชสทธเลอกตงตองเปนไปโดยวธลบ กลาวคอ เฉพาะผลง

คะแนนเทานนทรวาลงคะแนนใหกบผสมครรบเลอกตงคนใด ทงน เพอ

เปนหลกประกนในการลงคะแนนวาเปนไปโดยความบรสทธใจ มไดเกด

จากความเกรงใจ เกรงกลวอทธพลใด ๆ และการใชวธลงคะแนนลบ เพอ

ใหผใชสทธออกเสยงเลอกตง ไดออกเสยงลงคะแนนเลอกตงดวยความ

อสระบนความคดเหนของตนเอง

5. หลกหนงคนหนงเสยง (One Man One Vote) ไมวาผมสทธ

ออกเสยงเลอกตงจะมฐานะอยางไร หรอมตำาแหนงยศถาบรรดาศกด

เพยงใด ยอมมสทธลงคะแนนเสยงเลอกตงไดเพยงคะแนนเสยงเดยว

เทากน กลาวคอ ทกคนมความเสมอภาคเทาเทยมกน

6. หลกบรสทธ (Fair Election) หมายถง การเลอกตงจะตองเปน

ไปดวยความบรสทธ ไมคดโกง เชน จะตองไมมการซอสทธขายเสยง ไม

กระทำาการใด ๆ อนเปนการกระทำาทผดเจตนารมณของการเลอกตงท

แสดงถงความบรสทธตามทกฎหมายกำาหนด

24

นกการเมองถนจงหวดแพร

การเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรของไทย

การเลอกตงถอวาเปนกจกรรมทมความสำาคญของการเมอง

การปกครองในระบอบประชาธปไตย นบตงแตการเปลยนแปลงการ

ปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชย มาเปนการปกครองใน

ระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ประเทศไทย

จดใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรมาแลวหลายครง โดยแบง

เปน 3 ประเภท คอ (1) การเลอกตงทวไป (2) การเลอกตงเพมเตม

และ (3) การเลอกตงซอม/เลอกตงแทน (ปรชา จนทรเรอง, 2540, น.

25) ดงตอไปน

การเลอกตงทวไปครงแรก เมอ วนท 15 พฤศจกายน พ.ศ.

2476 รฐสภาไทยแบงเปนระบบสภาเดยว เรยกวา “สภาผแทนราษฎร”

ประกอบดวยสมาชก 2 ประเภท คอ สมาชกมาจากการเลอกตงของ

ประชาชน จำานวน 78 คน และสมาชกมาจากการแตงตง จำานวน 78

คน รวมเปน 156 คน เปนการเลอกตง “แบบรวมเขตจงหวด” ใชวธการ

เลอกตง “ทางออม” โดยใหราษฎรเลอกผแทนตำาบล แลวใหผแทนตำาบล

เลอกสมาชกสภาผแทนราษฎรของจงหวด อกตอหนง โดยคดจำานวน

ส.ส. หนงคนตอราษฎร 100,000 คน

การเลอกตงทวไปครงท 1 เมอ วนท 15 พฤศจกายน พ.ศ.

2476 สมาชกสภาผแทนราษฎร คนแรก ของจงหวดแพร ไดแก นาย

วงศ แสนศรพนธ

การเลอกตงทวไปครงท 2 เมอ วนท 7 พฤศจกายน พ.ศ. 2480

เปนการเลอกตงโดยตรงจากประชาชนครงแรก และใชระบบการเลอก

ตงแบบแบงเขต ๆ ละ 1 คน โดยถอเกณฑราษฎร 200,000 คน ตอ

25

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

สมาชกสภาผแทนราษฎร 1 คน

สมาชกสภาผแทนราษฎร คนทสอง ของจงหวดแพร ทมคะแนน

เสยงสงสด และชนะการเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร ไดแก

นายทอง กนทาธรรม

การเลอกตงทวไปครงท 3 เมอ วนท 12 พฤศจกายน พ.ศ.

2481 สภาผแทนราษฎรชดน ประกอบดวย ส.ส. 2 ประเภท ๆ ละ

91 คน คอ สมาชกประเภทท 1 มาจากการเลอกตง โดยถอเกณฑราษฎร

200,000 คน ตอสมาชกสภาผแทนราษฎร 1 คน และสมาชกประเภทท

2 มาจากการแตงตงโดยเปนผดำารงตำาแหนงตอเนองมาจากสภาผแทน

ราษฎร ชดท 1 และชดท 2

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ไดแก นายทอง กนทาธรรม

การเลอกตงทวไปครงท 4 โดยเหตทกองทหารญปนไดเคลอน

กำาลงเขาสประเทศไทยเมอ พ.ศ. 2484 ประกอบกบป พ.ศ. 2485 เปน

ปทผแทนราษฎรจะตองออกตามวาระ จงไดมการแกไขรฐธรรมนญเพม

เตม และเมอสงครามสนสด ม.ร.ว. เสนย ปราโมช ไดรบการแตงตงให

ดำารงตำาแหนงนายกรฐมนตร หลงจากบรหารประเทศไปไดระยะหนง

จงตดสนใจยบสภาผแทนราษฎรเพอใหมการเลอกตงทวไป เมอวนท

6 มกราคม พ.ศ. 2489 ประกอบดวย ส.ส. 2 ประเภท ๆ ละ 96 คน

คอ เปนการเลอกตงโดยตรงแบบแบงเขต ๆ ละ 1 คน โดยถอเกณฑ

ราษฎร 200,000 คน ตอสมาชกสภาผแทนราษฎร 1 คน และสมาชก

ประเภททมาจากการแตงตงโดยเปนผดำารงตำาแหนงตอเนองมาจากสภา

ผแทนราษฎร ชดท 1 ถง ชดท 3

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ทไดรบการเลอกตงยงคง

เปนสมาชกสภาผแทนราษฎร คนเดม ไดแก นายทอง กนทาธรรม (ผนำา

26

นกการเมองถนจงหวดแพร

ขบวนการเสรไทยในเขตพนทจงหวดแพร)

การเลอกตงเพมครงท 1 เกดขนในวนท 5 สงหาคม พ.ศ. 2489

เนองจาก รฐสภาไดรางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช

2489 ตามรฐธรรมนญบญญตใหรฐสภาไทยเปลยนจากระบบสภาเดยว

เปนระบบ 2 สภา ประกอบดวย สภาผแทนราษฎร และพฤฒสภา

พรอมกนน ไดยกเลกสมาชกสภาผแทนราษฎรประเภทมาจากการ

แตงตง จงตองมการเลอกตงเพม เพอใหครบตามจำานวนทรฐธรรมนญ

กำาหนด เปนการเลอกตงโดยตรงแบบแบงเขต

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ทไดรบการเลอกตง

เพมเตม ไดแก นายวภาค บญศรวงซาย

อนง การเลอกตงครงน รฐธรรมนญเปดโอกาสใหมการรวมกลม

ทางการเมอง จงเปน “การเลอกตงทมพรรคการเมองสงผสมครรบเลอก

ตงเปนครงแรก” ในประวตศาสตรการเมองไทย (จกรพนธ วงษบรณาวาทย,

2542. น. 201)

การเลอกตงทวไปครงท 5 สบเนองจาก กรณสวรรคตของ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล รชกาลท 8 เมอวนท

9 มถนายน พ.ศ. 2489 เปนสาเหตสำาคญททำาใหเกดความตงเครยด

ทางการเมอง จงเกดการรฐประหารขนโดย พลโทผน ชณหะวณ เมอ

วนท 8 พฤศจกายน พ.ศ.2490 และมการประกาศใชรฐธรรมนญ (ฉบบ

ชวคราว) พทธศกราช 2490 โดยกำาหนดใหมการเลอกตงทวไปเมอ วน

ท 29 มกราคม พ.ศ. 2491 เปนการเลอกตงแบบรวมเขตครงแรก กลาว

คอ จงหวดเปนเขตเลอกตงเดยว โดยถอเกณฑราษฎร 200,000 คน ตอ

สมาชกสภาผแทนราษฎร 1 คน ปรากฏวามผไดรบเลอกเปนสมาชกสภา

ผแทนราษฎร จำานวน 100 คน

27

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ไดแก นายวง ศศบตร

การเลอกตงเพมครงท 2 จากการประกาศใชรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492 แทนฉบบชวคราว พ.ศ. 2490

ทำาใหจำานวนสมาชกสภาผแทนราษฎรตามบทบญญตรฐธรรมนญฉบบ

ใหมมมากกวาเดม จงมการเลอกตงเพมเตมเพอใหครบตามจำานวน จง

กำาหนดการเลอกตงเพมเตมขนเมอ วนท 5 มถนายน พ.ศ. 2492 สำาหรบ

การเลอกตงเพมเตมครงน จงหวดแพรไมมการจดการเลอกตง

การเลอกตงทวไปครงท 6 สบเนองจากการรฐประหาร เมอวนท

29 พฤศจกายน พ.ศ 2494 ไดประกาศยกเลกสภาผแทนราษฎร รวม

ทง ยกเลกรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2492 และ

ประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2475 แทน

เปนเหตใหระบบรฐสภาไทยกลบไปสระบบสภาเดยว และมสมาชกสภา

ผแทนราษฎรสองประเภท อกครง การเลอกตงครงนกำาหนดขนเมอ

วนท 26 กมภาพนธ พ.ศ. 2495 เปนการเลอกตงแบบรวมเขต

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร นายวง ศศบตร ยงคงได

รบความนยมไดรบการเลอกตงเปนสมยทสอง

การเลอกตงทวไปครงท 7 มขนเมอ วนท 22 กมภาพนธ พ.ศ.

2500 เปนการเลอกตงทวไปแบบรวมเขต โดยถอเกณฑ 150,000

คน ตอสมาชกสภาผแทนราษฎร 1 คน การเลอกตงครงน เปนการ

เลอกตงทมพรรคการเมองทจดตงขนตามกฎหมาย สงสมาชกพรรค

ลงสมครรบเลอกตง จำานวน 23 พรรค แตไดรบการเลอกตงเพยง 8

พรรค พรรคการเมองทมความสำาคญ คอ พรรคเสรมนงคศลา (จอมพล

ป. พบลสงคราม หวหนาพรรค) และ พรรคประชาธปตย (นายควง

อภยวงศ หวหนาพรรค)

28

นกการเมองถนจงหวดแพร

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ทไดรบการเลอกตง ไดแก

นายทอง กนทาธรรม สงกดพรรคชาตนยม และ นายวง ศศบตร สงกด

พรรคเสรมนงคศลา

อนง การเลอกตงในครงน ถอเปนการเลอกตงทมการประทวง

อยางรนแรง โดยกลาวหาวาฝายรฐบาลโกงการเลอกตง และเปนการ

เลอกตงทไมบรสทธยตธรรมมากทสด

การเลอกตงทวไปครงท 8 ผลจากการเลอกตงทวไป ครงท 7 เมอ

วนท 22 กมภาพนธ พ.ศ. 2500 ถงแมวารฐบาลชนะการเลอกตง แต

ไมไดรบความเชอถอจากประชาชน นกศกษาจงมการเดนขบวนคดคาน

การเลอกตง เปนเหตใหจอมพลสฤษด ธนะรชต ทำารฐประหารยดอำานาจ

การปกครองประเทศ เมอ วนท 16 กนยายน พ.ศ. 2500 ไดประกาศ

ใชกฎอยการศก ยบสภา และกำาหนดใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทน

ราษฎร เมอ วนท 15 ธนวาคม พ.ศ. 2500 เปนการเลอกตงแบบรวมเขต

โดยถอเกณฑราษฎร 150,000 คน ตอสมาชกสภาผแทนราษฎร 1 คน

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ไดแก นายไชย วงศสวาง

สงกดพรรคประชาธปตย และ นายทอง กนทาธรรม สงกดพรรค

ชาตนยม ไดรบการเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรสมยท 5

การเลอกตงทวไปครงท 9 ผลจากการเลอกตง เมอ วนท 15

ธนวาคม พ.ศ. 2500 พลโทถนอม กตตขจร (ยศในเวลานน) เปนนายก

รฐมนตร จนถงป พ.ศ. 2502 จอมพลสฤษด ธนะรชต ทำารฐประหาร

ยดอำานาจการปกครอง อกครงหนง ประกาศกฎอยการศก ยบสภา ยบ

พรรคการเมอง ยกเลกรฐธรรมนญ และประกาศใชธรรมนญการปกครอง

พทธศกราช 2502 แทน พรอมจดตงสภารางรฐธรรมนญ ซงใชเวลา

รางนานเกอบ 10 ป จงประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

29

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

พทธศกราช 2511 เมอ วนท 20 มถนายน พ.ศ. 2511 ตามรฐธรรมนญ

ฉบบน รฐสภาไทย กลบมาเปนระบบสองสภา คอ สภาผแทนราษฎร

มาจากการเลอกตงโดยตรงจากประชาชน และวฒสภามาจากการ

แตงตง และกำาหนดวนเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรขนเมอ วนท

10 กมภาพนธ พ.ศ. 2512 แบบรวมเขต โดยถอเกณฑราษฎร 150,000

คน ตอ สมาชกสภาผแทนราษฎร 1 คน

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ไดแก นายผจญ

ผาทอง และนายสธรรม สายศร ซงทง 2 ทานเปนผสมครอสระไมสงกด

พรรคการเมอง

การเลอกตงทวไปครงท 10 จอมพลถนอม กตตขจร นายก

รฐมนตร ทำาการรฐประหารตนเอง เมอวนท 17 พฤศจกายน พ.ศ. 2514

ประกาศยกเลกรฐธรรมนญ ยบพรรคการเมอง และกลบไปใชวธการ

ปกครองแบบเผดจการอำานาจนยมเหมอนสมยจอมพลสฤษด ธนะรชต

พรอมแตงตงสภานตบญญตแหงชาต ทำาหนาทฝายนตบญญต และ

แตงตงคณะกรรมการรางรฐธรรมนญ ตอมา ในชวงป พ.ศ.2516 ไดเกด

การชมนมทางการเมอง เพอเรยกรองรฐธรรมนญปกครองประเทศตาม

หลกการปกครองระบอบประชาธปไตย จาก นกเรยนนสตนกศกษา นก

วชาการ และประชาชนอยางกวางขวาง มการเดนขบวนตอตานรฐบาล

ครงสำาคญในประวตศาสตรของประเทศ อนนำาไปสการใชความรนแรงใน

การปราบปรามประชาชน เมอ วนท 14 ตลาคม พ.ศ. 2516 เปนเหต

ใหนสตนกศกษา และประชาชนไดรบบาดเจบ และเสยชวตจำานวนมาก

กระทง จอมพลถนอม กตตขจร และพวก จำาเปนตองประกาศลาออก

จากตำาแหนง และเดนทางออกนอกประเทศ ดวยพระบารมปกเกลา

ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว สถานการณความรนแรงจงคลคลาย

30

นกการเมองถนจงหวดแพร

พระองคทรงแตงตงให ศาสตราจารยสญญา ธรรมศกด อธการบด

มหาวทยาลยธรรมศาสตร ดำารงตำาแหนงนายกรฐมนตร

อนง รฐบาลนายสญญา ธรรมศกด ไดประกาศใชรฐธรรมนญ

แหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2517 กำาหนดใหรฐสภาแบงเปน 2

ระบบ คอ สภาผแทนราษฎรมาจากการเลอกตงโดยตรงจากประชาชน

และวฒสภามาจากการแตงตง พรอมกำาหนดวนเลอกตงทวไปขนเมอ

วนท 26 มกราคม พ.ศ. 2518 เปนการเลอกตงแบบผสมระหวาง แบง

เขตกบรวมเขต กลาวคอ ใหเขตเลอกตงหนงมสมาชกสภาผแทนราษฎร

ไดไมเกน 3 คน และไมนอยกวา 2 คน โดยถอเกณฑราษฎร 150,000

คน ตอ สมาชกสภาผแทนราษฎร 1 คน จำานวนสมาชกสภาผแทน

ราษฎร 296 คน

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ไดแก คณหญงบวเขยว

รงคสร สงกดพรรคชาตนยม นายเมธา เอออภญญกล สงกดพรรคธรรม

สงคม และ จ.ส.อ. สมชาย อนทราวธ สงกดพรรคเสรชน

การเลอกตงทวไปครงท 11 ผลจากการเลอกตงเมอ วนท 26

มกราคม พ.ศ. 2518 ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช หวหนาพรรคกจสงคม

เปนนายกรฐมนตรทจดตงรฐบาลแบบผสม ในเวลาตอมา เกดความ

ขดแยงของบรรดาพรรครวมรฐบาล เปนเหตใหนายกรฐมนตรประกาศ

ยบสภาผแทนราษฎร เพอใหมการเลอกตงทวไปภายใน 90 วน คอ

วนท 4 เมษายน พ.ศ. 2519

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ไดแก นายรตน พนมขวญ

คณหญงบวเขยว รงคสร และนายนคร ตนจนทรพงศ สงกดพรรคชาต

ไทยแบบยกทม

การเลอกตงทวไปครงท 12 พลเอกเกรยงศกด ชมะนนท ในนาม

31

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

คณะปฏรปการปกครองแผนดน ทำาการยดอำานาจการปกครองประเทศ

เมอ พ.ศ. 2520 จากนน ไดประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร

ไทย พทธศกราช 2521 กำาหนดใหรฐสภาไทยม 2 สภาดงเดม พรอม

กำาหนดวนเลอกตงทวไปเมอ วนท 22 เมษายน พ.ศ. 2522 การเลอกตง

แบบผสมโดยถอเกณฑราษฎร 150,000 คน ตอสมาชกสภาผแทนราษฎร

1 คน รวมเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร จำานวน 301 คน

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ไดแก นายณรงค วงศวรรณ

สงกดพรรครวมไทย นายดสต รงคสร สงกดพรรคชาตไทย และนายพล

วชรปรชา สงกดพรรครวมไทย

การเลอกตงทวไปครงท 13 จากรฐธรรมนญฉบบ พ.ศ.2521 ท

ใชบงคบอยในขณะนน กำาหนดใหมการเลอกตงแบบรวมเขต กลาวคอ

จงหวดเปนเขตเลอกตง และเลอกเปนพรรค ในชวงหนงมการเสนอขอ

แกไขรฐธรรมนญ เพอใหบทเฉพาะกาลเกยวกบแบบหรอวธการเลอก

ตงคงใชตอไป แตปรากฏวาไมผานความเหนชอบจากรฐสภา ผลทำาให

ญตตตกไป จงเปนมลเหตใหรฐบาลประกาศยบสภาในวนท 19 มนาคม

พ.ศ. 2526 พรอมกำาหนดวนเลอกตงทวไปในวนท 18 เมษายน พ.ศ.

2526 (ระยะเวลาเตรยมการเลอกตง 29 วน)

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ไดแก นายณรงค

วงศวรรณ สงกดพรรคกจสงคมซงตอมายายไปสงกดพรรครวมไทย

นายดสต รงคสร สงกดพรรคชาตไทย และนายพล วชรปรชา สงกด

พรรคกจสงคม ตอมายายไปสงกดพรรครวมไทยพรอมกบนายณรงค

วงศวรรณ

การเลอกตงทวไปครงท 14 เนองจากรฐบาลแพมตในการเสนอ

พระราชกำาหนดเกยวกบภาษรถยนตบางชนด โดยมสมาชกสภาผแทน

32

นกการเมองถนจงหวดแพร

ราษฎรฝายพรรครวมรฐบาลบางคนไมเหนดวย ทำาใหรฐบาลแพมตใน

สภา เปนเหตใหรฐบาลหาทางออกโดยวธการประกาศยบสภาผแทน

ราษฎร และกำาหนดใหมการเลอกตงทวไป วนท 27 กรกฎาคม พ.ศ.

2529 เปนการเลอกตงแบบผสมโดยถอเกณฑราษฎร 150,000 คน

ตอสมาชกสภาผแทนราษฎร 1 คน รวมเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร

จำานวน 347 คน

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ไดแก นายณรงค วงศวรรณ

สงกดพรรครวมไทย นายดสต รงคสร สงกดพรรคชาตไทย และนายพล

วชรปรชา สงกดพรรครวมไทย ตอมา นายพล วชรปรชา ถงแกกรรม

เมอวนท 11 ธนวาคม พ.ศ. 2530 จงมการกำาหนดใหเลอกตงซอมเมอ

วนท 21 กมภาพนธ พ.ศ. 2531 ผลการเลอกตงทำาให นายชวทย จตร

สกล สงกดพรรครวมไทยไดรบการเลอกตงแทน

การเลอกตงทวไปครงท 15 สถานการณทางการเมองเกดความ

แตกแยกทางความคดในพรรครวมรฐบาล เปนเหตใหรฐมนตรจากสงกด

พรรคประชาธปตยยนใบลาออกจากตำาแหนง ทำาใหเสถยรภาพของ

รฐบาลมความออนแอลง รฐบาลจงประกาศยบสภาผแทนราษฎร และ

กำาหนดใหมการเลอกตงทวไปในวนท 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2531 เปนการ

เลอกตงแบบผสมโดยถอเกณฑราษฎร 150,000 คน ตอสมาชกสภาผ

แทนราษฎร 1 คน รวมเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร จำานวน 357 คน

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ไดแก นายณรงค วงศวรรณ

สงกดพรรครวมไทยตอมายายไปสงกดพรรคเอกภาพ นายดสต รงคสร

สงกดพรรคชาตไทย และนายชวทย จตรสกล สงกดพรรครวมไทย ตอ

มา ยายไปสงกดพรรคเอกภาพพรอมกบนายณรงค วงศวรรณ

การเลอกตงทวไปครงท 16 จากการรฐประหารยดอำานาจการ

33

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

ปกครองโดย คณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (รสช.) และไดแตง

ตงให นายอานนท ปนยารชน เปนนายกรฐมนตร พรอมกำาหนดใหมการ

เลอกตงทวไปใน วนท 22 มนาคม พ.ศ. 2535 เปนการเลอกตงแบบผสม

ดวยจำานวนสมาชกสภาผแทนราษฎร จำานวน 360 คน

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ไดแก นายณรงศ วงศวรรณ

ทยายพรรคเปนครงท 4 ในนามพรรคสามคคธรรม นายเมธา เอออภ

ญญกล สงกดพรรคสามคคธรรม และนายดสต รงคสร สงกดพรรค

ชาตไทย

การเลอกตงในครงน เกดเหตการณสำาคญทางการเมอง คอ นาย

ณรงค วงศวรรณ ไดกอตงและดำารงตำาแหนงหวหนาพรรคสามคคธรรม

โดยมจดมงหมายสำาคญในการสนบสนนและสบทอดอำานาจทาง

การเมองของสมาชกคณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (รสช.) บางคน

การเลอกตงทวไปครงท 17 ผลจากการเลอกตง ครงท 16

พรรคการเมองหลายพรรครวมกนสนบสนนให พลเอกสจนดา คราประยร

หนงในผนำาของคณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (รสช.) เปน

นายกรฐมนตร ดวยคำากลาวอางวา “เสยสตยเพอชาต” จนเปนสาเหต

ใหเกดการชมนมทางการเมองของประชาชน เพราะกระแสความไม

พอใจ และไมยอมรบการดำารงตำาแหนงนายกรฐมนตรของ พลเอก

สจนดา คราประยร มการชมนมเรยกรองอยางกวางขวางไปทวประเทศ

กระทง รฐบาลสงปราบปรามกลมผชมนม และการจบกม พลตรจำาลอง

ศรเมอง ผนำาการชมนมทางการเมอง ในครงนน เรยกกนวา “เหตการณ

พฤษภาทมฬ” ในทสด พลเอกสจนดา คราประยร ประกาศลาออก

จากตำาแหนงนายกรฐมนตร และแตงตงให นายอานนท ปนยารชน

เปนนายกรฐมนตร ครงท 2 พรอมจดใหมการเลอกตงทวไปใน วนท

34

นกการเมองถนจงหวดแพร

13 กนยายน พ.ศ. 2535 เปนการเลอกตงแบบผสม เชนครงทผานมา

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ไดแก นายดสต รงคสร

สงกดพรรคชาตไทย นายเมธา เอออภญญกล สงกดพรรคชาตไทย และ

นายณรงค วงศวรรณ ทยายพรรคเปนพรรคท 5 มาสงกดพรรคชาตไทย

การเลอกตงทวไปครงท 18 ผลจากการเลอกตงทวไปครงท 17

นายชวน หลกภย หวหนาพรรคประชาธปตย เปนนายกรฐมนตร ตอมา

รฐบาลเกดปญหาดานการบรหารราชการ จากกรณ สปก.4 - 01 และ

ถกเปดอภปรายไมไววางใจทวไป กระทง พรรครวมรฐบาลประกาศถอน

ตวจากการรวมรฐบาล นายกรฐมนตรจงประกาศยบสภา เปนเหตใหม

การเลอกตงทวไปใหมใน วนท 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2538 เปนการ

เลอกตงแบบผสม โดยถอเกณฑราษฎร 150,000 คน ตอสมาชกสภา

ผแทนราษฎร 1 คน รวมเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร 391 คน

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ไดแก นายดสต รงคสร

สงกดพรรคชาตไทย นายเมธา เอออภญญกล สงกดพรรคชาตไทย และ

นางศรวรรณ ปราศจากศตร สงกดพรรคประชาธปตย

การเลอกตงทวไปครงท 19 ผลจากการเลอกตงทวไปครงท

18 นายบรรหาร ศลปอาชา หวหนาพรรคชาตไทย ในฐานะนายก

รฐมนตรบรหารราชการเกดกระแสปญหาการไมยอมรบในภาพลกษณ

ของรฐมนตรบางคน ประกอบกบภาพลกษณของรฐบาลอยในสภาวะ

ตกตำา ประชาชนเสอมความศรทธาในคณะรฐมนตร พรรครวมรฐบาล

ตางกดดนใหนายกรฐมนตรลาออกจากตำาแหนง หลงจากผานการเปด

อภปรายไมไววางใจทวไป เปนเหตใหนายกรฐมนตรประกาศยบสภาผ

แทนราษฎร และกำาหนดใหมการเลอกตงทวไปใน วนท 17 พฤศจกายน

พ.ศ. 2539 การเลอกตงครงนเปนการเลอกตงแบบผสม มสภาผแทน

35

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

ราษฎร จำานวน 393 คน

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ไดแก นางศรวรรณ

ปราศจากศตร สงกดพรรคประชาธปตย นายแพทยทศพร เสรรกษ สงกด

พรรคชาตไทย และนายวรวจน เอออภญญกล สงกดพรรคชาตไทย

การเลอกตงทวไปครงท 21 เกดขนภายหลงจากชวงเวลาท นาย

บรรหาร ศลปอาชา นายกรฐมนตร ดำาเนนการยกรางรฐธรรมนญใหมทง

ฉบบโดยสภารางรฐธรรมนญ (สสร.)รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช 2540 ประกาศใชเมอ วนท 11 ตลาคม พ.ศ. 2540 ซงผล

การเลอกตงทวไปครงท 21 หลงการประกาศใชรฐธรรมนญทำาให พลเอก

ชวลต ยงใจยทธ หวหนาพรรคความหวงใหม เปนนายกรฐมนตร ภาย

หลงพลเอกชวลต ยงใจยทธ บรหารประเทศไปไดระยะหนง ประเทศไทย

เกดปญหาวกฤตเศรษฐกจตกตำาอยางรนแรง สถาบนการเงน องคกร

ภาคธรกจหลายแหงประสบปญหาสภาพคลองทางการเงน เกดปญหา

หนสนไมกอเกดรายได รฐบาลซงพยายามปกปองคาเงนบาทกบอตรา

แลกเปลยนเงนระหวางประเทศ จงประกาศลอยคาเงนบาทเมอเทยบ

กบอตราแลกเปลยนเงนระหวางประเทศ และรฐบาลขอความชวย

เหลอดานการเงนจากกองทนการเงนระหวางประเทศ (International

Monetary Fund : IMF) วกฤตทางการเงน ดงกลาว เปนเหตใหนายก

รฐมนตร พลเอกชวลต ยงใจยทธ ประกาศลาออกจากตำาแหนง จง

ตองมการลงมตของสภาผแทนราษฎรเพอเลอกนายกรฐมนตรคนใหม

กระทง เกดการแบงฝายทางการเมอง 2 ฝาย เพอสนบสนน พลเอก

ชาตชาย ชณหวณ เปนนายกรฐมนตรฝายหนง กบ ฝายสนบสนน นาย

ชวน หลกภย เปนนายกรฐมนตร เปนเหตใหเกดกรณงเหาทางการเมอง

ในทสด นายชวน หลกภย หวหนาพรรคประชาธปตย ไดเปนนายก

36

นกการเมองถนจงหวดแพร

รฐมนตร สมยท 2

อยางไรกตาม กระแสเศรษฐกจตกตำายงคงอย ในขณะท รฐบาล

พยายามแกไขปญหาดานการสรางเสถยรภาพทางการเงนของสถาบน

การเงนใหกลบมความมนคง และความนาเชอถอ เมอกฎหมายประกอบ

รฐธรรมนญสำาคญ 3 ฉบบ คอ พระราชบญญตวาดวยคณะกรรมการการ

เลอกตง พระราชบญญตวาดวยพรรคการเมอง และพระราชบญญตวา

ดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร และสมาชกวฒสภาผานการ

พจารณาของรฐสภา และประกาศใช รฐบาลจงกำาหนดการเลอกตงทวไป

ขนใน วนท 6 มกราคม พ.ศ. 2544 เปนการเลอกตงตามบทบญญตของ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ทกำาหนดสมาชก

สภาผแทนราษฎร มจำานวน 500 คน ประกอบดวย สมาชกสภาผแทน

ราษฎรแบบบญชรายชอ (Party List) 100 คน และแบบแบงเขต 400

คน กำาหนดการคำานวณเกณฑประชากรตอ สมาชกสภาผแทนราษฎร 1

คน โดยคำานวณจากจำานวนประชากรทงประเทศตามหลกฐานทะเบยน

ราษฎรทประกาศในปสดทายกอนปทมการเลอกตง เฉลยดวยจำานวน

สมาชกสภาผแทนราษฎร 400 คน เรยกวา เปนการเลอกตงแบบแบง

เขตเลอกตงเปนระบบ One Man One Vote กลาวคอ เขตเลอกตงแต

ละเขต มจำานวน สมาชกสภาผแทนราษฎร 1 คน (400 คน : 400 เขต)

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ไดแก นาแพทยทศพร เสรรกษ

สงกดพรรคไทยรกไทย นางศรวรรณ ปราศจากศตร สงกดพรรคประชาธปตย

และนายวรวจน เอออภญญกล สงกดพรรคไทยรกไทย

การเลอกตงทวไปครงท 21 การเลอกตงตามบทบญญต

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 เมอวนท 6

กมภาพนธ พ.ศ. 2548 จากการเลอกตงในครงน การบรหารประเทศ

37

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

โดย พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร อยในตำาแหนงไดเพยง 1 ปเศษ ตอมา เมอ

วนท 19 กนยายน พ.ศ. 2549 คณะมนตรความมนคงแหงชาต (คมช.)

โดย พลเอกสนธ บญญรตกลน ทำารฐประหารและแตงตงให พลเอก

สรยทธ จลานนท เปนนายกรฐมนตร พรอมประกาศใชรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2549 กบประกาศแตง

ตงสภาความมนคงแหงชาต เพอทำาหนาทดานนตบญญต และแตงตง

สภารางรฐธรรมนญทำาหนาทยกรางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช 2550 (ฉบบท 18)

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร สงกดพรรคไทยรกไทย ได

รบการเลอกตงยกทม ไดแก นายแพทยทศพร เสรรกษ นายอนวธ วงศวรรณ

และนายวรวจน เอออภญญกล

การเลอกตงทวไปครงท 22 บทบญญตตามรฐธรรมนญแหงราช

อาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 กำาหนดใหมสมาชกสภาผแทนราษฎร

จำานวน 480 คน มาจากการเลอกตงแบบแบงเขตเลอกตง จำานวน 400

คน และสมาชกมาจากการเลอกตงแบบสดสวน จำานวน 80 คน พรอม

กำาหนดให วนท 23 ธนวาคม พ.ศ. 2550 เปนวนเลอกตงทวไป

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร สงกดพรรคพลงประชาชน

ไดรบการเลอกตงยกทม ไดแก นางปานหทย เสรรกษ นายวรวจน

เอออภญญกล และนายแพทยนยม ววรรธนดฐกล ซงตอมา องคคณะ

ผพพากษาในตลาการศาลรฐธรรมนญมคำาสงวนจฉยดวยมตเสยงขาง

มากใหยบพรรคพลงประชาชน สมาชกสภาผแทนราษฎรทง 3 คนจง

ยายไปสงกดพรรคเพอไทย

38

นกการเมองถนจงหวดแพร

ตารางท 1 แสดงการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร

จงหวดแพร พ.ศ. 2476 – 2550

ครงท วน/เดอน/ป ล�ำดบ/ชอ – สกล เขต พรรค หมำยเหต

1 15 พ.ย. 2476 1. นายวงศ แสนศรพนธ

2 7 พ.ย. 2480 1. นายทอง กนทาธรรม

3 12 พ.ย. 2481 1. นายทอง กนทาธรรม

46 ม.ค. 2489

5 ส.ค. 2489

1. นายทอง กนทาธรรม

นายวภาต บญศร วงซายเลอกตงเพม

5 29 ม.ค. 2491 1. นายวง ศศบตร

6 26 ก.พ. 2495 1. นายวง ศศบตร

7 26 ก.พ. 25001. นายทอง กนทาธรรม

2. นายวง ศศบตร

ชาตนยม

เสรมนงคศลา

8 15 ธ.ค. 25001. นายไชย วงศสวาง

2. นายทอง กนทาธรรม

ประชาธปตย

ชาตนยม

9 10 ก.พ. 25121. นายผจญ ผาทอง

2. นายสธรรม สายศร

ไมสงกดพรรค

ไมสงกดพรรค

10 26 ม.ค. 2518

1. คณหญง บวเขยว รงคสร

2. นายเมธา เอออภญญกล

3. จ.ส.อ. สมชาย อนทราวธ

สงคมชาตนยม

ธรรมสงคม

เสรชน

11 4 เม.ย. 2519

1. นายรตน พนมขวญ

2. คณหญง บวเขยว รงคสร

3. นายนคร ตนจนทรพงศ

ชาตไทย

ชาตไทย

ชาตไทย

12 22 เม.ย. 2522

1. นายณรงค วงศวรรณ

2. นายดสต รงคสร

3. นายพล วชรปรชา

รวมไทย

ชาตไทย

รวมไทย

39

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

ครงท วน/เดอน/ป ล�ำดบ/ชอ – สกล เขต พรรค หมำยเหต

13 18 เม.ย. 2526

1. นายณรงค วงศวรรณ

2. นายดสต รงคสร

3. นายพล วชรปรชา

กจสงคม/รวมไทย

ชาตไทย

14 27 ก.ค. 2529

1. นายณรงค วงศวรรณ

2. นายดสต รงคสร

3. นายพล วชรปรชา

นายชวทย จตรสกล

รวมไทย

ชาตไทย

รวมไทย

ถงแกกรรม

11 ธ.ค. 30

เลอกตงแทน

21 ก.พ. 31

15 24 ก.ค. 2531

1. นายณรงค วงศวรรณ

2. นายดสต รงคสร

3. นายชวทย จตรสกล

รวมไทย/เอกภาพ

ชาตไทย

รวมไทย/เอกภาพ

16 22 ม.ค. 2535

1. นายณรงค วงศวรรณ

2. นายเมธา เอออภญญกล

3. นายดสต รงคสร

สามคคธรรม

สามคคธรรม

ชาตไทย

17 13 ก.ย. 2535

1. นายดสต รงคสร

2. นายเมธา เอออภญญกล

3. นายณรงค วงศวรรณ

ชาตไทย

ชาตไทย

ชาตไทย

18 2 ก.ค. 2538

1. นายดสต รงคสร

2. นายเมธา เอออภญญกล

3. นางศรวรรณ ปราศจากศตร

ชาตไทย

ชาตไทย

ประชาธปตย

19 17 พ.ย 2539

1. นางศรวรรณ ปราศจากศตร

2. นายทศพร เสรรกษ

3. นายวรวจน เอออภญญกล

ประชาธปตย

ชาตไทย

ชาตไทย

20 6 ม.ค. 2544

1. นายทศพร เสรรกษ

2. นางศรวรรณ ปราศจากศตร

3. นายวรวจน เอออภญญกล

1

2

3

ไทยรกไทย

ประชาธปตย

ไทยรกไทย

21 6 ก.พ. 2548

1. นายทศพร เสรรกษ

2. นายอนวธ วงศวรรณ

3. นายวรวจน เอออภญญกล

1

2

3

ไทยรกไทย

ไทยรกไทย

ไทยรกไทย

40

นกการเมองถนจงหวดแพร

ครงท วน/เดอน/ป ล�ำดบ/ชอ – สกล เขต พรรค หมำยเหต

22 23 ธ.ค.2550

1.นางปานหทย เสรรกษ

2.นายนยม ววรรธนดฐกล

3.นายวรวจน เอออภญญกล

1

2

3

เพอไทย

เพอไทย

เพอไทย

ทมา : รายชอสมาชกสภาผแทนราษฎร พ.ศ. 2475 - 2550 กลมงานบรการวชาการ 1

สำานกวชาการ สำานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร

ขอมลทวไปจงหวดแพร

ตำานานเมองแพร เปนเมองเกาเมองหนงในภาคเหนอของ

ประเทศไทย ประวตศาสตรการสรางเมอง ไมมจารกไวในทใดทหนง

โดยเฉพาะ การศกษาเรองราวของเมองแพรจงตองอาศยหลกฐาน

ตาง ๆ เชน พงศาวดารโยนก ตำานานเมองเหนอ ตำานานการสรางพระ

ธาตลำาปางหลวง และศลาจารกพอขนรามคำาแหงมหาราช เปนตน จาก

ตำานานพระธาตชอแฮ กลาววา เมองแพรมมาตงแตสมยพทธศตวรรษ

ท 17 เปนรฐของคนพนเมองทเกดขนภายในหบเขา เปนชมชนทาง

ผานของเสนทางสนคาระหวางหลวงพระบางและสโขทย เมองแพรอย

ในฐานะแวนแควน หรอ รฐอสระ สรางความสมพนธกบเมองอนผาน

ระบบเครอญาตและการคา ตำานานวดหลวง กลาววา ประมาณ พ.ศ.

1371 พอขนหลวงพล ราชนดดาแหงกษตรยนานเจาไดอพยพคนไทย

(ไทยลอ ไทยเขน) สวนหนงจากเมองเชยงแสน ไชยบร และเวยงพางคำา

มาสรางเมองบนทราบรมฝงแมนำายม ขนานนามวา เมองพลนคร (เมอง

แพรปจจบน) ตำานานสงหนวต กลาววา เมองแพร เปนเมองทปกครอง

41

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

โดยพญายบา แหงแควนหรภญไชย สนนฐานวาเมองแพร และเมอง

ลำาพน เปนเมองทสรางขนในระยะเวลาใกลเคยงกน ซงสอดคลองกบ

หลกศลาจารกพอขนรามคำาแหงมหาราช หลกท 1 ดานท 4 บรรทดท

24 – 25 ซงจารกไววา “ เบองตนนอน รอดเมองแพล เมองนาน เมอง

พลวพนฝงของเมองชวาเปนทแลว” ในขอความนเมองแพล คอ เมอง

แพร ศลาจารกนสรางขนใน พ.ศ. 1826 จงเปนสงทยนยนถงความ

เกาแกของเมองแพรวามมากอนเมองเชยงใหม และเชอวาเมองแพร

ไดกอตงขนแลวกอนการตงกรงสโขทยเปนราชธาน ชอเดมของเมอง

แพร จากการคนพบ ไดแก เมองพล นครพล หรอพลรฐนคร ซงเปนชอ

เกาแกดงเดมทสดทพบ

ในตำานานเมองเหนอ ฉบบใบลาน พ.ศ.1824 กลาวไวตอนหนง

วา เจาเมองลำาปางไดสงคนมาตดตอเจานครพลใหไปรวมงานนมสการ

และฉลองวดพระธาตลำาปางหลวง จากตำานาน พระธาตลำาปางหลวง

ตอนหนง ไดกลาวถง เจาเมองพลยกกำาลงผคนไปขดหาพระบรม

สารรกธาต แตไมพบ เมอศกษาตำาแหนงทตงของนครพลตำานานดงกลาว

พบวา คนเมองแพรปจจบน ชอ พลนคร ปรากฏเปนชอวหารในวดหลวง

ตำาบลในเวยง อำาเภอเมองแพร โดยเชอวาวดนเปนวดทสรางมาพรอม

กบการสรางเมองแพร และเจาเมองแพรใหความอปถมภมาจนหมดยค

การปกครองโดยเจาเมองโกศย เปนชอทปรากฏในพงศาวดารเมองเงน

ยางเชยงแสน ชอนเรยกเมองแพรในสมยขอมเรองอำานาจ ทชอเมองใน

อาณาจกรลานนาเปลยนเปนภาษาบาลตามความในยคนน เชน นาน

เปนนนทบร ลำาพนเปนหรภญไชย ลำาปางเปนเขลางคนคร เปนตน

ชอ “เวยงโกศย” มาจากชอดอยทเปนทตงของพระธาตชอแฮ

ซงเปนพระธาตศกดสทธคบานคเมองแพร คอ ดอยโกศยธชคบรรพต

42

นกการเมองถนจงหวดแพร

หมายถง ดอยแหงผาแพร เมองแพล เปนชอทปรากฏ ในศลาจารก

พอขนรามคำาแหงมหาราช หลกท 1 ดานท 4 โดยคำาวา “แพล” นาจะ

มาจากศรทธาของชาวเมองทมตอพระธาตชอแพร หรอชอแฮทสราง

ขนภายหลงการสรางเมอง ตอมา จงได เรยกชอวา “เมองแพล” และได

กลายเสยงเปน “เมองแพร” ในปจจบน (ทมา ขอมลทวไปจงหวดแพร

สำานกงานจงหวดแพร)

สญลกษณจงหวดแพร

รปมายนมพระธาตชอแฮอยบนหลงมา หมายถง นามเมอง และ

คณะกรรมการจงหวดแพร ไดเสนอรปมายน เปนดวงตราประจำาจงหวด

และไดนำาภาพโบราณสถานทสำาคญของจงหวด กคอ พระธาตชอแฮ มา

ประกอบอยบนหลงมาดวย

คำาขวญของจงหวดแพร

หมอหอมไมสก ถนรกพระลอ ชอแฮศรเมอง

ลอเลองแพะเมองผ คนแพรนใจงาม

43

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

ธงประจำาจงหวดแพร

จงหวดแพรเปน 1 ใน 17 จงหวดภาคเหนอของประเทศไทย ตง

อยระหวางเสนรงเหนอท 14.70 ถง 18.44 องศา กบเสนแวงท 99.58

ถง 100.32 องศา อยสงกวาระดบนำาทะเลประมาณ 155 เมตร อยหาง

จากกรงเทพมหานคร ตามทางหลวงหมายเลข 11 และ 101 ประมาณ

555 กโลเมตร และทางรถไฟ 550 กโลเมตร (ถงสถานรถไฟเดนชย) ม

เนอทประมาณ 6,538.59 ตารากโลเมตร หรอประมาณ 4,086,625 ไร

และมอาณาเขตตดตอกบจงหวดใกลเคยงไดแก

ทศเหนอ ตดตอกบจงหวดพะเยาและจงหวดลำาปาง

ทศตะวนออก ตดตอกบจงหวดนาน

ทศใต ตดตอกบจงหวดอตรดตถและ

จงหวดสโขทย

ทศตะวนตก ตดตอกบจงหวดลำาปางและจงหวดสโขทย

ดานประชากร

จงหวดแพร มประชากรทงหมด 467,653 คน แบงเปนชาย

จำานวน 228,705 คน และ เปนหญงจำานวน 238,948 คน มจำานวน

บาน 154,513 หลงคาเรอน

44

นกการเมองถนจงหวดแพร

แผนทตงจงหวดแพร

ขอมลการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร พ.ศ.2550

วนท 23 ธนวาคม 2550

จงหวดแพร มผลงสมครสมาชกสภาผแทนราษฎร จำานวนรวม

ทงสน 24 คน 8 พรรคการเมอง มจำานวนผมสทธเลอกตง 356,013 คน

มผมาใชสทธรวมทงหมด 284,587 คน คดเปนรอยละ 79.94

ผลการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร ครงลาสด ไดแก

พรรคพลงประชาชน ซงประกอบดวย นายวรวจน เอออภญญกล นาง

45

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

ปานหทย เสรรกษ และนายนยม ววรรธนดฐกล และ ผลการเลอกตง

สมาชกสภาผแทนราษฎรแบบสดสวน ไดแก พรรคพลงประชาชน

คณะกรรมการการเลอกตง ไดมคำาสงท 24/2551 ลงวนท

14 มกราคม 2551 สงใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร จงหวด

แพร เขตเลอกตง ท 1 จำานวน 3 คน ใหม โดยกำาหนดใหมการเลอก

ตง ในวนอาทตยท 20 มกราคม 2551 โดยในการเลอกตงครงนมผม

สทธเลอกตง 356,039 คน มผมาใชสทธทงหมด 224,233 คน คดเปน

รอยละ 62.98 ซงผลการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร ไดแก นาย

วรวจน เอออภญญกล นางปานหทย เสรรกษ และนายนยม ววรรธนดฐกล

สงกดพรรคพลงประชาชน (ยายมาสงกดพรรคเพอไทย ในปจจบนจาก

กรณการยบพรรคพลงประชาชน)

47

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

นบตงแตการเลอกตงครงแรกเมอ วนท 15 พฤศจกายน พ.ศ.

2476 จนถง การเลอกตงเมอ วนท 23 ธนวาคม พ.ศ. 2550 รวมการ

เลอกตงทวไปทงสน จำานวน 22 ครง ทงน ไมไดนบรวมถงการเลอกตง

ซอมแทนตำาแหนงทวาง

สำาหรบการเลอกตงครงแรกเปนการเลอกตงโดยทางออมเพยง

ครงเดยว กลาวคอ การใหกรมการอำาเภอดำาเนนการใหราษฎรเลอก

ผแทนตำาบล แลวใหผแทนตำาบลไปใชสทธเลอกตงสมาชกสภาผแทน

ราษฎร อกครงหนง สวนการเลอกตงทวไปตงแตครงทสอง เมอ วนท

7 พฤศจกายน พ.ศ. 2480 เปนตนมา เปนการเลอกตงโดยทางตรงมา

ตลอด คอ การใหผมสทธเลอกตงไปลงคะแนนเสยงเลอกผสมครรบเลอก

ตงโดยตรง ดานระบบการเลอกตงโดยทวไป ประกอบดวย

1. การเลอกตงระบบรวมเขต

2. การเลอกตงระบบแบงเขต

ทงน การกำาหนดเขตเลอกตงแตละระบบเปนไปตามบทบญญต

บทท 3

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

48

นกการเมองถนจงหวดแพร

ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ในแตละยคสมยของการ

เลอกตง นบตงแตรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2475

(ฉบบแรก) จนถง รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

(ฉบบท 18)

นกการเมองถนจงหวดแพรมพฒนาการมาอยางตอเนอง

โดยผสมครรบเลอกตงทไดรบคะแนนเสยงสงสด สามารถไดรบการ

เลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร ในแตละครงมปจจยสำาคญ คอ

ความศรทธาและความนยมจากประชาชนคนจงหวดแพรทมตอผสมคร

รบเลอกตงแตละคน

นกการเมองถน บทบาท เครอขายความสมพนธ และกลยทธวธการหาเสยง

การศกษาเพอประมวลนกการเมองถนในจงหวดแพร เพอให

ทราบถงเครอขายความสมพนธ บทบาทของนกการเมอง และกลวธ

การหาเสยงในการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร โดย

การใชขอมลหลกฐานจาก เอกสารประเภทตาง ๆ การสมภาษณบคคล

โดยตรง และบคคลทมสวนเกยวของกบนกการเมองถน แลวนำาขอมล

มาวเคราะห สงเคราะห และนำาเสนอในลกษณะของการวเคราะห

พรรณนา เพอใหไดเหนภาพรวมของนกการเมอง และบรบททาง

การเมองของสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพรในแตละยคสมย ให

มความชดเจนมากทสด

49

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

นายทอง กนทาธรรม สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร คนทสอง

ประวตโดยยอของนายทอง กนทาธรรม นครแพร ในครงนน

ครอบครวนายเทพ และนางศรไวย กนทาธรรม ไดใหกำาเนดนายทอง

กนทาธรรม ตนสกลของบดาเปนเจานายของเมองเชยงแสนทมความ

สมพนธเกยวดองกบเจานายในราชวงศเมองแพร สวนทางมารดาสบ

เชอสายมาจากเจานายของพวกไทลอ ซงอพยพมาตงหลกฐานอย

เมองเชยงแสน ตอมา ไดอพยพมาอยเมองแพร มารดาถอวาเปนตน

สกล “แสนไชยทพย”

นายทอง กนทาธรรม เมออาย 8 ขวบ เขาศกษาในโรงเรยน

ประชาบาลวดแมคำาม อาย 10 ขวบเขาศกษาในโรงเรยนประจำาจงหวด

แพร (โรงเรยนพรยาลย) และยายไปศกษาตอทโรงเรยนยพราชวทยาลย

จงหวดเชยงใหม จนสำาเรจการศกษาชนมธยมปท 7 จงขออนญาตบดา

มารดา ไปศกษาตอทกรงเทพฯ ณ โรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย ใน

ป พ.ศ.2472 สำาเรจการศกษาชนมธยมปท 8 จากนน ป พ.ศ. 2473

เขาศกษาวชากฎหมาย ทมหาวทยาลยธรรมศาสตร กระทง สำาเรจวชา

กฎหมาย เมอป พ.ศ. 2477 และ เขาทำางานในตำาแหนงประจำาแผนก

ตรวจสอบเรองและความเหนสำานกงานเลขานการคณะรฐมนตร

และ ในวนท 28 พฤศจกายน พ.ศ. 2477 ไดเลอนขนเปน

ประจำาแผนกตรวจสอบเรองราวและความเหน วนท 1 มนาคม 2478

ยายไปประจำาแผนกสญญาทางพระราชไมตรกองการตางประเทศ กรม

มหาดไทย กระทง วนท 3 มนาคม พ.ศ. 2479 ไดยายไปรบราชการใน

ตำาแหนงนายอำาเภอหางดง จงหวดเชยงใหม เปนนายอำาเภอหางดง

อยได 9 เดอน จงลาออกไปสมครเปนผแทนราษฎรจงหวดแพร ขณะ

50

นกการเมองถนจงหวดแพร

ทอาย 25 ป นายทอง กนทาธรรม เปนผแทนราษฎรทมความสามารถ

มภมธรรม และมความรทางกฎหมาย

บทบาททางการเมองในฐานะสมาชกสภาผแทนราษฎร

จงหวดแพร

ครงท 1 สมยท 2 ของการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร ขณะ

ท อายสภาผแทนราษฎร มอายเพยง 1 ป สาเหตจากการประกาศยบ

สภาผแทนราษฎร

ครงท 2 สมยท 3 ของการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร เมอ

วนท 10 ธนวาคม พ.ศ. 2481 ในครงน อายสภาผแทนราษฎรยาวนาน

ถง 8 ป เนองจากอยในระหวางสงครามมหาเอเชยบรพา กระทง เมอ

วนท 14 สงหาคม พ.ศ. 2487 ไดดำารงตำาแหนงเปนเลขานการรฐมนตร

วาการกระทรวงมหาดไทย

อตชวประวตตอนหนง ของ นายทอง กนทาธรรม ในฐานะ

เสรไทย

ฯพณฯ ปรด พนมยงค ผสำาเรจราชการ และพลตำารวจเอก

หลวงอดลยเดช เดชจรส (บตร พงพระคณ) อธบดกรมตำารวจ พรอม

ลกศษยกนกฏ นายทอง กนทาธรรม ไดวางแผนเตรยมกอตง “ขบวนการ

เสรไทย” (ทมา : พพธภณฑเสรไทยแพร สำานกงานวฒนธรรมจงหวด

แพร) ขนในประเทศไทย ขณะท ม.ร.ว.เสนย ปราโมช เอกอครราชทต

ไทยประจำาสหรฐอเมรกา ไดกอตงขบวนการเสรไทยขนตอตานญปน

ในสหรฐอเมรกา

นายทอง กนทาธรรม ไดรบมอบหมายใหเปนหวหนาเสรไทยเขต

51

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

ภาคเหนอ เพอเตรยมฝกอาวธไวตอตานทหารญปนในเขตภาคเหนอ

วางแผนการรบแบบกองโจร ภายหลงการสนสดสงครามมหาเอเชย

บรพา ในฐานะหวหนาเสรไทยภาคเหนอ นายทอง กนทาธรรม ไดรบ

พระมหากรณาธคณโปรดเกลาฯ ใหดำารงตำาแหนงรฐมนตรสงราชการ

กระทรวงมหาดไทย ในสมยนายทว บญเกต นายกรฐมนตร เมอ วนท

1 กนยายน พ.ศ. 2488 ขณะอาย 33 ป และ ในวนท 19 กนยายน พ.ศ.

2488 มพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ใหดำารงตำาแหนง รฐมนตรสง

การกระทรวงมหาดไทย ในรฐบาลชดกชาตโดยม ม.ร.ว. เสนย ปราโมช

เปนนายกรฐมนตร

และ ครงท 3 การเลอกตง เมอ วนท 24 มกราคม พ.ศ. 2490

ไดพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ใหเปนรฐมนตรชด พลเรอตรหลวง

ธำารงนาวาสวสด ใหเปนรฐมนตรสงการในกระทรวง เกษตราธการ และ

กระทรวงคมนาคม ตามลำาดบ

ชะตากรรมทางการเมองของ นายทอง กนทาธรรม

ความโดดเดนทางการเมองของ นายทอง กนทาธรรม ในฐานะ

นกตอสเพอประชาธปไตย ไดประสบชะตากรรมถกขอกลาวหา เปน

กบฏจากรฐบาลทมาจากการรฐประหาร เมอ วนท 24 มกราคม พ.ศ.

2498 ภายใตการนำาของ จอมพล ป. พบลสงคราม กบ พลโทผน ชณหวณ

ทำาใหตดคกถง 3 ครง

ครงแรก ตดคกอย 100 วน

ครงทสอง ตดคกอย 2 เดอน

ครงทสาม ตดคกอย 20 วน

กระทง เกดเหตการณการสงหารรฐมนตรทเคยรวมงานเสรไทย

52

นกการเมองถนจงหวดแพร

ไดแก นายถวล อดล,นายทองอนทร ภรพฒน, นายจำาลอง ดาวเรอง,

และนายทองเปลว ชลภม เปนเหตให นายทอง กนทาธรรม ตองลภย

ไปอยทเมองยองหวย เขตเชยงตงเหนอพยาก ทางทศตะวนตกของ

เมองเชยงกกประเทศพมา กระทง การเมองสงบจงไดกลบประเทศไทย

และใชชวตประกอบอาชพ “ทนายความ” และ“นกการเมอง” สมครเปน

สมาชกสภาผแทนราษฎร อกสมยหนง (ทมา : พพธภณฑเสรไทยแพร

สำานกงานวฒนธรรมจงหวดแพร)

นายทอง กนทาธรรม นกกฎหมาย นกการเมอง และเสรไทยผ

รกชาต เสยชวตเมออายได 72 ป

กลยทธการหาเสยง

การหาเสยงเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรของประเทศไทย

ในชวงเวลาระยะแรก ๆ ของการเปลยนแปลงการปกครองระบอบ

ประชาธปไตย ยงไมมความสลบซบซอนมาก ระบบหวคะแนนยงไม

เกดขน การใชจายเงนเพอการซอสทธขายเสยงยงไมเกดขนเหมอน

กบการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรในปจจบน เนองจาก สมาชก

สภาผแทนราษฎรในยคแรกผสมครรบเลอกตงมงหวงการเขาทำางาน

การเมองในฐานะตวแทนของประชาชนในพนทจงหวด ทจะเขามาชวย

พฒนาประเทศใหมความเจรญกาวหนาตามวถทางการปกครองระบอบ

ประชาธปไตย และสมาชกสภาผแทนราษฎรในยคแรกไมมผลประโยชน

อนใดแอบแฝง ดงนน กลยทธทนายทอง กนทาธรรม ใชในการหาเสยง

เลอกตง คอ การประกาศเจตนารมณในการรบใชชาต รกษาอธปไตย

และเปนตวแทนของพนองประชาชน

53

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

เครอขายและความสมพนธ

นายทอง กนทาธรรม นกกฎหมาย นกตอสเพอรกษาเอกราช

และประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ศษยเอกกน

กฎของ นายปรด พนมยงค อดตรฐบรษ และอดตนายกรฐมนตร ซงม

เครอขายในกลมนกเคลอนไหว เรยกวา “กลมเสรไทย” ทเรมกอตวขน

ในครงสงครามมหาเอเชยบรพา นายทอง กนทาธรรม ผซงมความสนท

ใกลชดกบ “ขนศกแหงเทอกเขาภพาน” นายเตยง สรขนธ นกตอสเพอ

ประชาธปไตยจากภาคตะวนออกเฉยงเหนอผยงใหญ

ในฐานะนกรบกองจรยทธ อดตหวหนาเสรไทยภาคเหนอ และ

นกกฎหมายทตอสเพอความถกตอง ความเปนธรรมแกพนองประชาชน

จงทำาให นายทอง กนทาธรรม ไดรบการเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทน

ราษฎรจงหวดแพร 5 สมย การเลอกตงในครงท 7 และ ครงท 8 ของ

ประเทศ ไดเขาสงกดในนามพรรคชาตนยม เพอตอสกบพรรคเสรมนงคศลา

(ภชงค กนทาธรรม, เสรไทยแพร พพธภณฑเสรไทยแพรปฏบตการก

ชาต. 2552)

นายสธรรม สายศรนายสธรรม สายศร ผกอตงโรงเรยนราษฎร หรอ เรยกวา โรงเรยน

สหราษฎรพทยา โดยดำาเนนการกอตงเมอ ป พ.ศ. 2505 แตระหวาง

ดำาเนนการกอตง ไดบรจาคใหกบทางราชการ และตอมา กระทรวง

ศกษาธการสถาปนา เปน โรงเรยนรองกวางอนสรณ

บทบาททางการเมอง

นายสธรรม สายศร ลงสมครรบเลอกตงในการเลอกตงทวไป

54

นกการเมองถนจงหวดแพร

ครงท 9 เมอ วนท 10 กมภาพนธ พ.ศ. 2512 ในฐานะผสมครอสระ

กลยทธการหาเสยง

จาก การศกษาเอกสารประวตของ นายสธรรม สายศร พบวา

ใชกลยทธดานการศกษาเปนเครองมอในการหาเสยงเลอกตง เพราะ

กอนลงสมครรบเลอกตง ประมาณเดอนมถนายน พ.ศ. 2505 ไดบรจาค

อาคารใหกบกระทรวงศกษาธการในการกอตงโรงเรยนรองกวางอนสรณ

เมอวนท 24 มถนายน พ.ศ. 2505 (ทมา : ประวตโรงเรยนรองกวาง

อนสรณ แผนกลยทธโรงเรยนรองกวางอนสรณ,2549)

นายรตน พนมขวญนายรตน พนมขวญ เปนชาวแพรโดยกำาเนด ผกอตงโรงเรยน

ศกษาปาไมแพร เจาของธรกจโรงแรมนครแพร และธรกจสมปทาน

ปาไมนายรตน พนมขวญ หรอทคนแพร เรยกวา “อาจารยรตน”

นายรตนกาวสการเมองในระดบทองถนมาหลายสมย ในการเปนสมาชก

สภาเทศบาลเมองแพร และนายกเทศมนตรเทศบาลเมองแพร หลาย

สมย กระทง รนลก 3 พนอง นายโชคชย พนมขวญ นายขวญชย พนมขวญ

และ นายสามขวญ พนมขวญ ทมบทบาททางการเมองระดบทองถน

ทงระดบเทศบาลเมองแพร และระดบองคการบรหารสวนจงหวดแพร

บทบาททางการเมองในฐานะสมาชกสภาผแทนราษฎร

จงหวดแพร

การเลอกตงทวไป ครงท 11 เมอ วนท 4 เมษายน พ.ศ. 2519

55

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

ในสงกดพรรคชาตไทย แตหลงจากเหตการณทางการเมองเมอ

วนท 6 ตลาคม พ.ศ. 2519 นายรตน พนมขวญ หนหลงใหกบเวท

การเมองระดบประเทศ กลบมาสเวทการเมองในระดบทองถน และ

สนบสนนใหลก ๆ เขาสเวทการเมองในระดบทองถน อยางตอเนอง

เครอขายและความสมพนธ

นายรตน พนมขวญ เปนคนใจนกเลง กลาได กลาเสย เพอน

ฝงมาก และชอบชวยเหลอคน นายรตน พนมขวญ จงเปนคนเพอน

มากชาวแพรทกกลมนบนาถอตา มความสนทสนม และนบถอกนดกบ

คณหญงบวเขยว รงคสร และกบครอบครวศภศร ของพอเลยงศานตย

ศภศร และครอบครว วงศวรรณ ของนายณรงค วงศวรรณ (บทสมภาษณ

ของ นายดสต รงคสร)

ตระกลพนมขวญ เปนครอบครวทมบทบาทสำาคญทางการเมอง

ในระดบตาง ๆ ของทองถนเมองแพรทงทางตรง และทางออมในฐานะ

ผสมครรบเลอกตง และผสนบสนนทางการเมอง

กลยทธการหาเสยง

นายรตน พนมขวญ ทามกลางกระแสทางการเมองในปญหา

ดานเสถยรภาพของรฐบาล ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช ทประกาศยบสภา

ผแทนราษฎร กลยทธการหาเสยงของนายรตน พนมขวญ อาศยฐาน

เสยงจากกลมการเมองในทองถน และความสมพนธกบกลมธรกจใบ

ยาสบ กลมสมปทานปาไม นกเรยนเกาปาไม และขาราชการปาไมท

รวมสนบสนน รวมถง กลมตระกลศภศร ตระกลวงศวรรณ และตระกล

รงคสร ทมความผกพนนบถอเกอกลซงกนและกน และกลยทธอน ๆ

56

นกการเมองถนจงหวดแพร

ทำางานเปนทมแบงงานกนทำา ดวยวธการปราศรยหาเสยงเวทยอยตาม

วด โรงเรยน สถานทราชการ ตลาด เดนเคาะประตชาวบานแจกบตร

หมายเลขผสมครรบเลอกตง และแจกสงของชวยเหลอประชาชน ผล

ทำาใหผสมครรบเลอกตงกลมนายรตน พนมขวญ สงกดพรรคชาตไทย

ไดรบการเลอกตงแบบยกทม

คณหญงบวเขยว รงคสรคณหญงบวเขยว รงคสร เกดเมอ วนท 27 ก.พ. พ.ศ. 2453 บดา

ชอ พลอมาตยโท เผอก ไชยประวต มารดาชอ แมเจาสคนธา แสนศร

พนธ ซงเปนพสาวของ เจาวงศ แสนศรพนธ (นายวงศ แสนศรพนธ)

สมาชกสภาผแทนราษฎรคนแรกของจงหวดแพร

คณหญงบวเขยว รงคสร สมรสกบ นายสถตย รงคสร มบตร 2

คน คอ นายแพทยสขม รงคสร และนายดสต รงคสร

ดานการศกษา

ระดบประถมศกษา ถง มธยมศกษาตอนตน โรงเรยนนารรตน

จงหวดแพร

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนเบญจมราชาไลย

กรงเทพมหานคร

ระดบปรญญาตร โรงเรยนฝกหดครเพชรบรวทยาลงกรณ

กรงเทพมหานคร

ดานการทำางาน

รบราชการครโรงเรยนเฉลมขวญ จงหวดพษณโลก ระยะเวลา

3 ป ในสมยขนจรรยา วฑรย ดำารงตำาแหนงรองอธบดกรมสามญศกษา

57

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

ไดชกชวนใหยายมาเปนครใหญโรงเรยนนารรตน จงหวดแพร คณหญง

บวเขยว รงคสร อยในตำาแหนงผบรหารสงสดของโรงเรยน ตงแต

ตำาแหนงครใหญ ทตอมายกฐานะครใหญเปนตำาแหนงอาจารยใหญ

และกระทรวงศกษาเปลยนตำาแหนงผบรหารโรงเรยน เปนผอำานวยการ

โรงเรยน ในปจจบน คณหญงบวเขยว รงคสร ดำารงตำาแหนงผบรหาร

สถานศกษามาตลอด กระทงเกษยณอายราชการเมอป พ.ศ.2516

ดานการเมอง

เหตผลท คณหญงบวเขยว รงคสร เปนคนจงหวดแพรมาตงแต

ตนตระกล และประกอบหนาทการทำางานเปนผบรหารโรงเรยนสตร

ประจำาจงหวดแพร มาตลอด 30 กวาป มลกศษยมากมายและเปนทรจก

ของชาวแพร ขณะท จดเปลยนแปลงของชวตเรมขนเมอป พ.ศ.2516

หลงสามของคณหญงบวเขยว คณสถตย รงคสร เสยชวต และเปนปทคณ

หญงเกษยณอายราชการ เกดความเหงา จงคดหาแนวทางการทำางาน

เพอสงคม เพอประเทศชาต จงตดสนใจลงสมครรบเลอกตงสมาชก

สภาผแทนราษฎรในนามพรรคสงคมชาตนยม เมอวนท 26 มกราคม

พ.ศ. 2518 เปนสมาชกสภาผแทนราษฎรไดเพยง 1 ป นายกรฐมนตร

ม.ร.ว.เสนย ปราโมช ประกาศยบสภาผแทนราษฎร จากนน ทานผหญง

บญเรอน ชณหวณ ภรยาของพลเอกชาตชาย ชณหวณ หวหนาพรรค

ชาตไทย ในขณะนน ซงมความสนทสนมกบคณหญงบวเขยว รงคสร

ในฐานะรนพโรงเรยนเบญจมราชาไลย จงชกชวนใหยายพรรคมาลง

สมครรบเลอกตงในนาม พรรคชาตไทย การเลอกตงสมยทสอง เมอวน

ท 4 เมษายน พ.ศ. 2519 รวมกบ นายรตน พนมขวญ และ นายนคร

ตนจนทรพงศ และถอเปนการเลอกตงครงแรกทคนแพรเลอกสมาชกสภา

58

นกการเมองถนจงหวดแพร

ผแทนราษฎรในระบบพรรค ซงผลการเลอกตงปรากฏวาผสมครรบเลอก

ตงในสงกดพรรคชาตไทยทง 3 คน ไดรบการเลอกตงแบบยกทม

บทบาททางการเมองในฐานะสมาชกสภาผแทนราษฎร

การเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร สองสมยของ คณ

หญงบวเขยว รงคสร ทงในฐานะบทบาทของ ส.ส.หญง และสมาชก

สภาผแทนราษฎรทมประสบการณทางการศกษา คณหญงบวเขยว รงคสร

ไดรบแตงตงใหเปนทปรกษานายกรฐมนตรดานกจการสตร และ

กรรมาธการดานการศกษาสภาผแทนราษฎร ทง 2 สมย

คณหญงบวเขยว รงคสร เสยชวตเมอ เดอนสงหาคม พ.ศ.2531

สรอาย 78 ป

เครอขายและความสมพนธ

บทบาททางสงคมในฐานะแมพมพของชาต อาจารยคณหญง

บวเขยว รงคสร อนเปนทรจกของคนแพรทงจงหวด ดวยมตดานเครอ

ขายวงศาคณาญาต คณหญงบวเขยวสำาหรบคนแพรถอกำาเนดมาจาก

ตระกลเชอสายของอดตเจานายฝายสงของเมองแพร ทงสายบดา คอ

พลอมาตยโทเผอก ไชยประวต ทสมรสกบแมเจาสคนธา แสนสรพนธ

ธดาของ แมเจาคำาปอ แสนสรพนธ กบ พระยาพชย ราชา ทสบเชอสาย

มาจากอดตเจาผครองนครแพร กบมตดานอาชพครทเปนทยอมรบของ

บรรดาลกศษย และประชาชนทวไป ซงมทศนคตเชงบวกตอบทบาท

ของครใหญบวเขยว อาจารยใหญบวเขยว และ/หรอ ผอ.บวเขยว ผ

บรหารโรงเรยนสตรประจำาจงหวดแพรทมความมงมนพฒนาการศกษา

ใหกลบตรกลธดาของคนแพรมานานกวา 30 ป ทำาใหคณหญงบวเขยว

59

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

รงคสร กาวสการเปนนกการเมองถน จงหวดแพรอยางไมยากเยนนก

นายดสต รงคสร บตรชายผสบทอดทางการเมองในฐานะสมาชกสภาผ

แทนราษฎรตอจากคณหญงบวเขยว รงคสร กลาวถงขอมลประวตของ

คณหญงแม

กลยทธวธการหาเสยง

คณดสต รงคสร ใหสมภาษณวา กลยทธวธการหาเสยง

ของคณหญงบวเขยว คอ การบอกกลาวใหประชาชนไดรบรวาจะใช

ประสบการณงานอาชพคร ไปทำาประโยชนกบประเทศชาตไดอยางไร

โดยเฉพาะดานการศกษา และทกวนหยดราชการเมอวางเวนจากการ

ประชมสภาผแทนราษฎร คณหญงบวเขยวจะกลบบานทจงหวดแพรเปน

ประจำา เพอรบฟงความเดอดรอนของประชาชนในพนท และนำาไปหารอ

กบพรรคและรฐบาลเพอแสวงหาแนวทางการปรบปรงแกไข โดยเฉพาะ

ดานโอกาสทางการศกษาของเดกและเยาวชนในชนบทหางไกลความ

เจรญของอำาเภอรอบนอกในจงหวดแพร คอ ปญหาการขาดแคลนทน

ทรพยทางการศกษาของลกหลานคนแพรตามเขตอำาเภอตาง ๆ ตอมา

คณหญงบวเขยวจงสนบสนนใหนายดสต รงคสร บตรชายกอตงมลนธ

คณหญงบวเขยว รงคสร เพอทนการศกษา

นายดสต รงคสรนายดสต รงคสร สมาชกสภาผแทนราษฎรคนท 12 และสมาชก

สภาผแทนราษฎร 7 สมยในสงกดพรรคชาตไทยของจงหวดแพร ทายาท

คณหญงบวเขยว รงคสร เกดเมอวนท 4 กมภาพนธ พ.ศ. 2484 เปน

บตรคนท 2 ของนายสถตยกบนาง บวเขยว รงคสร บดาประกอบอาชพ

60

นกการเมองถนจงหวดแพร

พนกงานการรถไฟแหงประเทศไทย มารดาประกอบอาชพรบราชการคร

สงกดกรมสามญศกษา ตำาแหนงผอำานวยการโรงเรยนนารรตน โรงเรยน

สตรประจำาจงหวดแพร กอนกาวสงานการเมองในฐานะสมาชกสภาผ

แทนราษฎรจงหวดแพร

นายดสต รงคสร สมรสกบนางดาราพรรณ รงคสร มบตร 2 คน

ดานการศกษา

ระดบประถมศกษา ถง มธยมศกษาปท 3 (มธยมศกษาตอนตน)

โรงเรยนเฉลมราช จงหวดแพร

มธยมศกษาปท 4 ถง 8 (ตอนปลาย) โรงเรยนวชราวธวทยาลย

กรงเทพมหานคร

ปรญญาตร สาขาวชาเศรษฐศาสตร Utah states University

USA.

ดานการทำางาน

นายดสต รงคสร ประกอบอาชพนกธรกจ ดานสมปทานไมหมอน

รถไฟ และไมสำาหรบสรางสะพานรถไฟ และธรกจตวแทนจำาหนายนำามน

สามทหาร (ปตท.ในปจจบน) ในนาม หางหนสวนจำากดดสตพาณชย

บทบาททางการเมองในฐานะสมาชกสภาผแทนราษฎร

เรมตนสนามการเมอง นายดสต รงคสร กาวสการเมองตงแต

ระดบทองถน สมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาจงหวดแพร ในป พ.ศ.

2518 และไดรบการคดเลอกใหดำารงตำาแหนง ประธานสภาจงหวดแพร

ตลอดสมย 4 ปของการเปนสมาชกสภาจงหวดแพร ตอมา หลงจากคณ

61

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

หญงบวเขยว รงคสร วางมอทางการเมองจากการเปนสมาชกสภาผแทน

ราษฎร ดวยคำารองขอจากฐานคะแนนเสยงในจงหวดแพรทตองการ

สนบสนนให นายดสต รงคสร ลงสมครรบเลอกตงสมาชกสภาผแทน

ราษฎรจงหวดแพร ในสงกดพรรคชาตไทย ตอจาก คณหญงบวเขยว ผ

เปนมารดา ครงแรกเมอ วนท 22 เมษายน พ.ศ. 2522 ซงสามารถรกษา

ทนงสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพรของพรรคชาตไทยไวไดเพยง

คนเดยวดวยคะแนนเสยงมาเปนอนดบ 2 ขณะท ผสมครสมาชกสภา

ผแทนราษฎรจากพรรครวมไทย คอ นายณรงค วงศวรรณ กบนายพล

วชรปรชา ไดรบคะแนนเสยงในอนดบ 1 และ 3 ตามลำาดบ

สมยทสอง การเลอกตงเมอ วนท 18 เมษายน พ.ศ. 2526

นายดสต รงคสร สงกดพรรคชาตไทยดวยคะแนนเสยงอนดบ 2 ขณะ

ท ผสมครสมาชกสภาผแทนราษฎรจากพรรคกจสงคม (ในชวงเวลาของ

การหาเสยงเลอกตง ผสมครทง 2 คนสงกดพรรคกจสงคม แตตอมา

ระหวางการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร ไดยายกลบไปสงกดพรรค

รวมไทย ตามเดม) คอ นายณรงค วงศวรรณ กบนายพล วชรปรชา ซง

ยงคงไดรบคะแนนเสยงในอนดบ 1 และ 3 ตามลำาดบเหมอนการเลอก

ตงครงทผานมา

สมยทสาม การเลอกตงเมอ วนท 27 กรกฎาคม พ.ศ. 2529

นายดสต รงคสร ผสมครรบเลอกตงทยดมนในอดมการณของพรรค

ชาตไทย ยงคงไดรบคะแนนนยมในอนดบท 2 ขณะท ผลการเลอกตง

ในภาพรวมทงจงหวดยงคงมคะแนนเสยงเหมอนสองครงทผานมา คอ

นายณรงค วงศวรรณ และนายพล วชรปรชา ผสมครสงกดพรรครวม

ไทย ไดคะแนนเสยงในอนดบท 1 และ 3 ตามลำาดบ

สมยทส การเลอกตงเมอ วนท 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2531 ยง

62

นกการเมองถนจงหวดแพร

คงเปนปรศนาแหงการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ท

ผสมครรบเลอกตงในสงกดพรรครวมไทย คอ นายณรงค วงศวรรณ

กบนายชวทย จตรสกล (ผสมครรบเลอกตงแทน นายพล วชรปรชา ท

เสยชวต เมอวนท 11 ธนวาคม พ.ศ. 2530 เลอกตงแทนเมอ วนท 21

กมภาพนธ พ.ศ. 2531) ยงคงไดคะแนนเสยงในอนดบท 1 และ 3 ตาม

ลำาดบ โดย นายดสต รงคสร สงกดพรรคชาตไทยยงสอดแทรกเปน

สมาชกสภาผแทนราษฎรในอนดบท 2 ของจงหวดแพรตดตอกน 4 สมย

สมยทหา การเลอกตงเมอ วนท 22 มนาคม พ.ศ. 2535 การ

เลอกตงครงสำาคญในชวตการเมองของนายดสต รงคสร ผสมครในสงกด

พรรคชาตไทย ไดรบคะแนนเสยงมาเปนอนดบสดทาย ผลการเลอกตง

สมาชกสภาผแทนราษฎรครงน นายณรงค วงศวรรณ กบ นายเมธา

เอออภญญกล สงกดพรรคสามคคธรรม ไดคะแนนเสยงในอนดบ 1

และ 2

สมยทหก การเลอกตงเมอ วนท 13 กนยายน พ.ศ. 2535 หลง

เหตการณพฤษภาทมฬ นายดสต รงคสร นกการเมอง และสมาชกสภา

ผแทนราษฎรผยดมนในอดมการณทางการเมองของพรรคชาตไทย ได

นำานายณรงค วงศวรรณ และนายเมธา เอออภญญกล ยายจากพรรค

สามคคธรรม มาสงกดพรรคชาตไทยทมเดยวกน ผลการเลอกตงสมาชก

สภาผแทนราษฎรจงหวดแพรในครงน นายดสต รงคสร เปนหวหนาทม

ทนำาผสมครสงกดพรรคชาตไทยไดรบการเลอกตงยกทม เชนเดยวกบ

สมยคณหญงบวเขยว โดยไดรบคะแนนเสยงในอนดบท 1

สมยทเจด การเลอกตงเมอ วนท 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2538

ประวตศาสตรการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ตอง

จารกเกยรตประวตของ นายดสต รงคสร ผสมครรบเลอกตงสงกดพรรค

63

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

ชาตไทย (ผยดมนอดมการณไมเคยยายพรรคการเมอง) ไดรบการ

เลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรเจดสมยตดตอกน สำาหรบ

การเลอกตงครงนไดรบคะแนนเสยงอนดบ 1 นายเมธา เอออภญญกล

อนดบ 2 โดยม นางศรวรรณ ปราศจากศตร (นามสกลเดม ศภศร)

ผสมครพรรคประชาธปตย อนดบ 3

บทบาททางการเมอง

ตงแตป พ.ศ. 2522 การเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรสมยแรก

คณดสต รงคสร ดำารงตำาแหนงกรรมาธการเศรษฐกจสภาผแทนราษฎร

ป พ.ศ. 2524 ดำารงตำาแหนงเลขานการรฐมนตรประจำาสำานก

นายกรฐมนตร โดยม พลโทชาญ องศโชต รฐมนตรประจำาสำานกนายก

รฐมนตร เปน กรรมาธการเศรษฐกจสภาผแทนราษฎร และไดรบการ

คดเลอกจากสภาผแทนราษฎรไทย ใหไปเปน กรรมการสหภาพรฐสภา

แหงเอเชย (ASIA PARIMENT UNION : APU.)

ป พ.ศ. 2526 ในขณะท พรรคชาตไทยเปนฝายคานในสภา

ผแทนราษฎร นายดสต รงคสร ดำารงตำาแหนงกรรมาธการเศรษฐกจ

สภาผแทนราษฎร และวปสมาชกสภาผแทนราษฎรฝายคาน (กลม

ภาคเหนอตอนลาง)

ป พ.ศ. 2529 ดำารงตำาแหนงเลขานการรฐมนตรวาการกระทรวง

ยตธรรม โดยม นายสะอาด ปยะวรรณ รฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรม

ยงคงเปน กรรมาธการเศรษฐกจสภาผแทนราษฎร และไดรบการ

คดเลอกใหเปนผแทนสภาผแทนราษฎรไทย เปน กรรมการสหภาพ

รฐสภานานาชาต (INTERNATIONAL PARIMENT UNION : IPU.)

ป พ.ศ. 2531 ดำารงตำาแหนงรฐมนตรชวยวาการกระทรวง

64

นกการเมองถนจงหวดแพร

อตสาหกรรม สมยพลเอกชาตชาย ชณหวณ นายกรฐมนตร

ป พ.ศ. 2532 ไดรบความไววางใจใหเปนทปรกษานายกรฐมนตร

ป พ.ศ. 2535 - 2539 ดำารงตำาแหนงทปรกษารฐมนตรวาการ

กระทรวงอตสาหกรรม ในขณะท ไดรบการเลอกตงเปนสมาชกสภา

ผแทนราษฎรสมยท 5 - 7

เครอขายและความสมพนธ

การเมองจงหวดแพรมอตลกษณตามธรรมชาตทางการเมองท

แตกตางจากการเมองจงหวดอน ๆ ในภาคเหนอ กลาวคอ เครอขาย

ความสมพนธของกลมไมเปนทางการ กลมอทธพล และความสมพนธ

เชงเครอญาตมอทธพลตอการไดรบการเลอกตงเปนสมาชกสภา

ผแทนราษฎร และมนยสำาคญของความสมพนธทสงกวาความสมพนธ

เชงโครงสรางกบกลมทางการ เชน สภาอตสาหกรรมจงหวด สมาคม

หอการคาจงหวด สโมสรโรตาร สโมสรไลออนส หรอพรรคการเมองท

สงกด เปนตน การตดสนใจเลอกบคคลใดเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร

จงหวดแพร นายดสต รงคสร มองวา จงหวดแพรมผลประโยชนทาง

ธรกจเกยวกบไมสก แร ยาสบ ทมมลคาสง และเปนผลประโยชนทม

อทธพลเชอมโยงกบอำานาจทางการเมอง ซงนกการเมองในจงหวดแพร

สวนใหญมกจะมผลประโยชนจากธรกจ ดงกลาว การแขงขนทางการ

เมองในจงหวดแพรจงมกมความรนแรงเกดขนบอยครง ทงการเมองใน

ระดบทองถนทเชอมโยงฐานคะแนนเสยงการเมองระดบชาต นกการ

เมองถน (สมาชกสภาผแทนราษฎร) แตละคนจะมสายความสมพนธกบ

กลมผลประโยชนทางธรกจ กลมอทธพล และนกการเมองระดบทองถน

อาท กำานน ผใหญบาน องคการบรหารสวนตำาบล (อบต) เทศบาล และ

65

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

องคการบรหารสวนจงหวด ขณะท นายดสต รงคสร ทำางานการเมอง

ในบทบาทของสมาชกสภาผแทนราษฎร เคยตองใชคนคมกนตลอดเวลา

ของการเดนทางออกนอกพนท

นอกจากน นายดสต กลาววา ความสมพนธกบประชาชนทวไป

ทงการเขารวมงานบญ งานประเพณ งานศพ งานมงคล งานวด

งานมหรสพ งานประจำาปตาง ๆ ประชาชนประสบอทกภยความ

เดอดรอนนำาทวม ภยแลง ไมมงานทำา ไมมเงนใช ลกเขาโรงเรยน

ประชาชนเดอดรอนนกการเมองถนจงหวดแพรตองพรอมใหความ

ชวยเหลอ จงจะสามารถอยในใจประชาชนไดเปนสมาชกสภาผแทน

ราษฎรเจดสมย

กลยทธวธการหาเสยง

นายดสต รงคสร กลาววา กลยทธการหาเสยงเลอกตงทเปน

ปจจยสำาคญทำาใหชนะการเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวด

แพร 7 สมยตดตอกน คอ

1. อยเมองแพรใหมากกวาอยกรงเทพฯ

2. ดแลประชาชนในพนท เมอประชาชนเดอดรอนมปญหาตอง

ชวยเหลอไดทกเรอง

3. งานตาง ๆ เชน งานป ประเพณ งานบญ งานศพ งานมงคล

ทกงานตองไปหมด และตองไปดวยตวเอง

นายดสต รงคสร ยดถอกลยทธวธการหาเสยงสำาคญ คำา

สมภาษณทวา “พนฐานด หาเสยงงาย คะแนนเสยงมา” เปนปจจย

ความสำาเรจสำาคญททำาใหชนะการเลอกตง ไดแก

1.การเปนคนทมพนฐานครอบครวเกดทจงหวดแพร ครอบครว

66

นกการเมองถนจงหวดแพร

บดามารดาเปนทรจกและไดรบการยอมรบของประชาชนในจงหวด

2. การมสงคม ญาตพนอง และบรวารทมความกวางขวาง

3. มใจนกเลง พรรคพวกมาก และมความเขมแขง (ใจถง กลา

ได กลาเสย)

4. มเงนมากเพยงพอ

ตวอยางผลงานทคนจงหวดแพรใหการยอมรบ โดยเฉพาะดาน

การศกษา คณดสต รงคสร จดตง มลนธคณหญงบวเขยว รงคสร เพอ

การศกษา เปนกองทนการศกษา 8 อำาเภอในจงหวดแพร สรางโรงเรยน

สลวยเสรไทย ใหเปนโรงเรยนประถมศกษาประจำาอำาเภอ สรางโรงเรยน

มธยมวงชน มอบใหแกกระทรวงศกษาธการ สรางตกโรงพยาบาลแพร

จำานวน 1 หลง บรจาคทดนขนาด 200 ตารางวา เพอกอสรางอาคาร

เรยนโรงเรยนนารรตน และประธานมลนธการประถมศกษา อำาเภอ

เมอง จงหวดแพร

ป พ.ศ.2542 ไดรบการยกยองเปนบคคลตวอยางแหงป

สาขา “นกพฒนาสงคม ดานการสงเสรมประชาธปไตย” เมอวนท 13

พฤษภาคม พ.ศ.2542 (ทมา : โลประกาศเกยรตคณบคคลตวอยาง

แหงป พ.ศ.2542)

นายเมธา เอออภญญกลนายเมธา เอออภญญกล หรอทชาวแพร เรยกวา พอเลยงเมธา

เกดวนท 23 เมษายน 2470 บตรนาย สมบรณ เอออภญญกล กบมารดา

นางบญธรรม เอออภญญกล เปนคนแพรโดยกำาเนด

67

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

ดานการทำางาน

นายเมธา เอออภญญกล ประกอบอาชพนกธรกจ เจาของกจการ

โรงบมใบยาสบ และ ดานสมปทานเหมองแรลกไนต ในนาม บรษทแพร

ลกไนต จำากด และ บรษทบานป จำากด (มหาชน)

บทบาททางการเมองในฐานะสมาชกสภาผแทนราษฎร

การเรมตนสนามการเมองของ นายเมธา เอออภญญกล กาว

สการเมองในฐานะสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร สมยแรก

สงกดพรรคธรรมสงคม การเลอกตงทวไป เมอวนท 26 มกราคม พ.ศ.

2518 ซงมความสำาคญกบประวตศาสตรการเมองไทย เนองจาก พรรค

กจสงคม ทม ม.ร.ว. คกฤทธ ปราโมช เปนหวหนาพรรค และมสมาชสภา

ผแทนราษฎร เพยง 18 คน สามารถเปนแกนนำาจดตงรฐบาลเปนนายก

รฐมนตร ขณะท พรรคประชาธปตย มจำานวนสมาชกมากทสดในสภา

ผแทนราษฎรแตกลบเปนพรรคฝายคานในสภา อยางไรกตามรฐบาล

ของ ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช ตองเผชญกบแรงกดดนตาง ๆ มากมาย

โดยเฉพาะอยางยงปญหาดานเสถยรภาพของรฐบาลทมจำานวนสมาชก

ในสภาผแทนราษฎรแบบกำากง ในทสดกระแสกดดนความขดแยงของ

สมาชกสภาผแทนราษฎรฝายรฐบาลทหนไปรวมกบฝายคาน เสนอญตต

ขอเปดอภปรายทวไปเพอลงมตไมไววางใจรฐบาลทำาใหนายกรฐมนตร

ตองประกาศยบสภาผแทนราษฎร เมอ วนท 11 มกราคม พ.ศ. 2519

และกำาหนดวนเลอกตงครงใหม คอ วนท 4 เมษายน พ.ศ. 2519

หลงจาก การเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรสมยแรก ระยะเวลา

เพยง 1 ป สาเหตจากการประกาศยบสภาผแทนราษฎร นายเมธา เอออภญญกล

หางเหนเวทสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร นานถง 15 ป และกลบ

68

นกการเมองถนจงหวดแพร

มาไดรบการเลอกตง อกครง ในการเลอกตงทวไปครงท 16 ของประเทศ

เมอ วนท 22 มนาคม พ.ศ.2535 หลงการประกาศใชรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2534 ครงน บทบาททางการเมองท

สำาคญ คอ การรวมกอตงพรรคการเมองใหม ชอ พรรคสามคคธรรม ท

ม นายณรงค วงศวรรณ อดตหวหนาพรรครวมไทย และอดตหวหนา

พรรคเอกภาพเปนหวหนาพรรค พรรคสามคคธรรมทกอตงขนจาก

การรวบรวมนกการเมองหลายพรรค และบคคลใกลชดกบคณะรกษา

ความสงบเรยบรอยแหงชาต (รสช) เพอสนบสนนและรกษาอำานาจ

ของคณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (รสช) อนนำาไปสเหตการณ

พฤษภาทมฬ ป พ.ศ.2535 ทมประชาชนจำานวนมากชมนมประทวง

และตอตานการดำารงตำาแหนงนายกรฐมนตร ของ พล.อ. สจนดา

คราประยร และการสบทอดอำานาจของคณะรกษาความสงบเรยบรอย

แหงชาต (รสช.) ระหวางวนท 17 – 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2535

สมยทสาม การเลอกตงทวไป ครงท 17 เมอ วนท 13 กนยายน

พ.ศ.2535 ในสงกด พรรคชาตไทย เปนการเลอกตงทวไปหลงเกด

เหตการณพฤษภาทมฬ ผลการเลอกตงครงนผสมครรบเลอกตงในสงกด

พรรคชาตไทยไดรบการเลอกตงครบทม ประกอบดวย นายดสต รงคสร

นายเมธา เอออภญญกล และนายณรงค วงศวรรณ

สมยทส การเลอกตงทวไป ครงท 18 เมอ วนท 2 ก.ค.2538 ใน

สงกดพรรคชาตไทย นายเมธา เอออภญญกล และนายดสต รงคสร ได

รบการเลอกตง ซงมผสมครรบเลอกตงจากพรรคประชาธปตย คอ นาง

ศรวรรณ ปราศจากศตร แจงเกดในเวทการเมองจงหวดแพร แทนนาย

ณรงค วงศววรณ ทแพการเลอกตงเปนครงแรก

69

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

บทบาททางการเมอง

นายเมธา เอออภญญกล ไดรบการแตงตงเปนทปรกษารฐมนตร

ชวยวาการกระทรวงศกษาธการ (นางสาวกญจนา ศลปะอาชา รฐมนตร

วาการกระทรวงศกษาธการ) ป พ.ศ. 2543

เครอขายและความสมพนธ

กลมการเมองในจงหวดแพรมกมสายสมพนธเชอมโยงจากกลม

ผลประโยชนทางธรกจ กลมเครอญาต และกลมการเมอง ซงหมายรวม

ถงพรรคการเมองทแตละคนสงกด นายเมธา เอออภญญกล สหาย

รวมอดมการณเดยวกนกบนายดสต รงคสร และนายณรงค วงศวรรณ

ซงถอเปนสายตระกลใหญของจงหวดแพรทงสน ทเรยกวาไปไหนไปกน

ตงแต พรรคชาตไทย พรรคไทยรกไทย พรรคพลงประชาชน และพรรค

เพอไทย โดยมตระกลทเคยเปนมตรแท และเปนคแขงทางการเมอง

อยางตระกลพนมขวญของอาจารยรตน พนมขวญ และตระกลศภศร

ของพอเลยงศานตย ศภศร (ปจจบนทงสองทานเสยชวตแลว) บดาของ

แมเลยงตก นางศรวรรณ ปราศจากศตร ความแนบแนน ความผกพน

กนมาจากธรกจหลกของจงหวดแพร ไดแก ไมสก ใบยาสบ และเหมอง

แรลกไนต สสนามแขงขนทางการเมองซงในบางครงอาจมความขดแยง

และความรนแรงบางในบางชวงบางเวลาของความเขมขนทางการเมอง

ในจงหวดแพร ซงมความสมพนธระหวางอำานาจทางการเมอง อทธพล

และผลประโยชนทเชอมโยงกน

จากสายสมพนธของกลมผลประโยชน กลมการเมองไปส

การสบทอดทางการเมองแบบ ระบบเครอญาต พอเลยงเมธา เออ-

อภญญกล ผบกเบกถนนการเมองสายตระกลเอออภญญกล สบทอด

70

นกการเมองถนจงหวดแพร

ตอไปยงบตรชาย นายวรวจน เอออภญญกล นายแพทยทศพร

เสรรกษ บตรเขย และลาสดบตรสาว นางปานหทย เสรรกษ ภรรยา

ของนายแพทยทศพร เสรรกษ ทลงสมครรบเลอกตงแทนสาม ซงถก

ตดสทธทางการเมองในฐานะคณะกรรมการบรหารพรรคไทยรกไทย

1 ในจำานวน 111 คน จากกรณยบพรรคตามคำาพพากษาของตลาการ

ศาลรฐธรรมนญ

กลยทธการหาเสยง

นายเมธา เอออภญญกล นกการเมองผมากดวยประสบการณ

มกลยทธการหาเสยงเลอกตงเรยกวา ตองเขาถงจตใจชาวบาน และโชว

ผลงานทตรงใจผชมดวยกลยทธ ตอไปน

1.การเคาะประตชาวบาน

การเขาถงชาวบานดวยวธการแบบเขาถงตว (Face To Face)

ทำาใหชาวบานคนเคยเปนพวกพองเดยวกนใหความชวยเหลอใกลชด

ชาวบาน รบเอาลกหลานของชาวแพรมาทำางานในบรษทธรกจของ

ตนเอง กลาวคอ ชวยใหลกหลานชาวบานไดงานทำา

2.กลยทธครอบครวเดยวกน

พอเลยงเมธา ดแลครอบครวชาวบานทเดอดรอนเสมอนสมาชก

ในเครอญาต อาท การใหงานทำา ใหความชวยเหลอทางการเงน หรอให

เขามาชวยงานการเมอง ซงชาวบานเหลานกลายกลมหวคะแนนทเปน

ฐานเสยงสำาคญของนายเมธา เอออภญญกล

3. กลยทธหวคะแนน

นกการเมองในชวง 20 กวาปทผานมา นยมใชกลยทธหวคะแนน

หมายถง ผททำาหนาทรวบรวมรายชอชาวบานทมความนยมชมชอบ

71

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

และพรอมสนบสนนผสมครรบเลอกตงใหไดคะแนนเสยงมากทสด โดย

มเปาหมายอยทการชนะคแขง วธการ เชน ใชแรงจงใจดวยการใหเงน

หรอสงของเครองใชในชวตประจำาวนสรางใหเกดความจงรกภกดตอ

กน เปนตน

จากขอมลคำาสมภาษณของนายแพทยทศพร เสรรกษ บตรเขย

เนองจากปจจบน นายเมธา เอออภญญกล พำานกอย ณ บานพกท

กรงเทพมหานคร และไมรบรองแขก สาเหตจากปญหาดานสขภาพ

รางกาย

นายณรงค วงศวรรณนายณรงค วงศวรรณ เกดเมอ วนท 25 เมษายน พ.ศ.2468

พอเลยงเมองแพรผมบทบาทสำาคญทประวตศาสตรการเมองไทยตอง

จารกไวมากมาย

ดานการศกษา

นายณรงค วงศวรรณ ไดรบปรญญาวทยาศาสตรดษฎบณฑต

กตตมศกด สาขาวชาเศรษฐศาสตรเกษตร มหาวทยาลยเชยงใหม

ปการศกษา 2522 - 2523

ดานการเมอง

นายณรงค วงศวรรณ นกการเมองถนจงหวดแพรผมากดวย

ประสบการณและบทบาททางการเมองทมความสำาคญของประเทศ เคย

ดำารงตำาแหนงทางการเมองทสำาคญ ประกอบดวย

รฐมนตรชวยวาการกระทรวงมหาดไทย วนท 11 กมภาพนธ ถง

72

นกการเมองถนจงหวดแพร

วนท 3 มนาคม พ.ศ.2523

รฐมนตรชวยวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ วนท 11

มนาคม พ.ศ. 2524 ถง วนท 19 มนาคม พ.ศ. 2526

รฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ วนท 30 เมษายน

พ.ศ. 2526 ถง วนท 5 สงหาคม พ.ศ. 2529

รฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ วนท 9 ธนวาคม

พ.ศ. 2533 ถง วนท 23 กมภาพนธ พ.ศ. 2534

รองนายกรฐมนตร (สมยนายกรฐมนตร พล.อ.สจนดา คราประยร)

วนท 7 เมษายน ถง วนท 9 มถนายน พ.ศ.2535 หลงเหตการณพฤษภา

ทมฬ

บทบาททางการเมองในฐานะสมาชกสภาผแทนราษฎร

นายณรงค วงศวรรณ กาวสการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร

จงหวดแพร สมยแรกในการเลอกตงทวไปครงท 12 เมอวนท 22 เม.ย.

2522 สงกดพรรครวมไทย ในฐานะหวหนาพรรครวมไทย รวมกบผ

สมครอกคนหนง คอ นายพล วชรปรชา (เสยชวตเมอ วนท 11 ธนวาคม

พ.ศ. 2530)

สมยทสอง การเลอกตงทวไป ครงท 13 เมอวนท 18 เมษายน

พ.ศ.2526 ยายไปสมครรบเลอกตงในนามพรรคกจสงคม

สมยทสาม การเลอกตงทวไป ครงท 14 เมอวนท 27 กรกฎาคม

พ.ศ. 2529 นายณรงค ไดยายกลบไปลงสมครรบเลอกตงในนามพรรค

รวมไทย อกครงหนง

สมยทส การเลอกตงทวไป ครงท 15 เมอวนท 24 กรกฎาคม

พ.ศ. 2531 ในนามพรรครวมไทย แตตอมาระหวางการเปนสมาชก

73

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

สภาผแทนราษฎรไดยายไปสงกดพรรคเอกภาพ ในบทบาทของหวหนา

พรรคเอกภาพ

สมยทหา การเลอกตงทวไป ครงท 16 เมอวนท 22 มนาคม

พ.ศ.2535 หลงการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช 2534 ในฐานะหวหนาพรรคสามคคธรรม ทถกกอตงขน

เพอสนบสนนแกนนำาของคณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (รสช.)

เพอการรกษาและสบทอดอำานาจ โดยผลการเลอกตงพรรคสามคคธรรม

ไดสมาชกสภาผแทนราษฎรจำานวน 79 คน มากทสดจากจำานวนสมาชก

สภาผแทนราษฎร 360 คน ทำาใหตองจดตงรฐบาลผสม 5 พรรค ไดแก

พรรคสามคคธรรม พรรคชาตไทย พรรคกจสงคม พรรคประชากรไทย

และพรรคราษฎร

การเมองพลกผนทำาใหนายณรงค วงศวรรณ ไมไดเปนนายก

รฐมนตร จากกรณ นางมารกาเรต แทต ไวเลอร โฆษกกระทรวงการ

ตางประเทศสหรฐอเมรกา แถลงการณวา นายณรงค วงศวรรณ เปน

บคคลทตองหามไมสามารถขอวซาเดนทางเขาประเทศสหรฐอเมรกา

สาเหตเพราะมความใกลชดกบกลมนกคายาเสพตด ทำาใหในทสดแกน

นำาพรรครวมรฐบาลไดเลอกเสนอชอ พล.อ.สจนดา คราประยร ขน

ทลเกลาฯ และ มพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ แตงตงใหเปนนายก

รฐมนตร เมอวนท 7 เมษายน พ.ศ.2535 ทามกลางเสยงเรยกรองนายก

รฐมนตรตองมาจากการเลอกตง กระทง เกดกระแสตอตานมการชมนม

ประทวงของประชาชนจำานวนมาก ในทสดนำาไปสเหตการณนองเลอด

“พฤษภาทมฬ” ระหวางวนท 17 ถง วนท 20 พฤษภาคม พ.ศ.2535

และนำาไปสการเลอกตงทวไปครงท 17

สมยทหก การเลอกตงทวไป ครงท 17 เมอวนท 13 กนยายน

74

นกการเมองถนจงหวดแพร

พ.ศ. 2535 ในสงกดใหม คอ พรรคชาตไทย โดยการเลอกตงครงน พรรค

ชาตไทยชนะการเลอกตงยกทม ประกอบดวย (1) นายดสต รงคสร (2)

นายเมธา เอออภญญกล และ (3) นายณรงค วงศวรรณ

เครอขายและความสมพนธ

พอเลยงณรงค วงศวรรณ นกการเมองผมบทบาทสำาคญใน

จงหวดแพรมสายสมพนธ กบกลมตระกลเอออภญกล ของนายเมธา

เอออภญญกล สหายรวมอดมการณ และเปนตระกลใหญของจงหวด

แพร อกทง ยงมความสมพนธใกลชดกบตระกลศภศร ของพอเลยง

ศานตย ศภศร บดาแมเลยงตก นางศรวรรณ ปราศจากศตร ในชวง

เวลาท นายณรงค วงศวรรณ ดำารงตำาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวง

เกษตรและสหกรณ แมเลยงตกมโอกาสชวยเหลองาน และตดตาม

นายณรงค วงศวรรณ อยางใกลชดโดยใชกลไกระบบราชการกระทรวง

เกษตรและสหกรณบรณาการมาสความชวยเหลอเกษตรกรชาวแพร

ขณะเดยวกน เมอชวงการรณรงคหาเลยงเลอกตง แมเลยงตกจะเปน

ผทมบทบาทสำาคญในฐานะหวคะแนนฐานเสยงทางการเมองใหกบ

นายณรงค วงศวรรณ กระทง การตดสนใจลงสมครรบเลอกตงสมาชก

สภาผแทนราษฎร สมยแรกของนางศรวรรณ ปราศจากศตร ในสงกด

พรรคประชาธปตย ซงกลบกลายมาเปนคแขงทางการเมองคนสำาคญ

ของนายณรงค วงศวรรณ และตระกลวงศวรรณ ในปจจบน

กลยทธการหาเสยง

นกการเมองผมากดวยประสบการณ ความสามารถ และการเขา

ถงประชาชน โดยเฉพาะกลมอาชพเกษตรกรรม ชาวนา ชาวไร ยาสบ

75

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

และอน ๆ ไมใชเรองยากลำาบากสำาหรบนกการเมองทมชอ เรยกวา พอ

เลยงณรงค วงศวรรณ กลยทธการหาเสยงเลอกตงทนายณรงคใชเปน

ประจำา จะมสวนคลายคลงกบนกการเมองรนเกาของประเทศหลายคน

อนแสดงใหเหนถงความสำาเรจของการหาเสยงในแตละยคแตละสมยใน

เวทการเมองไทย ดงกลยทธตอไปน

1. กลยทธชนะใจชาวบาน

การเขาถงชาวบานดวยวธการไปทกงาน ทงงานศพ งานบญ งาน

วด งานประเพณ ประธานเปดงาน ใหของทเปนความชวยเหลอชาวบาน

เตนท นำาแขง เครองเสยง ตามงานตาง ๆ ของชาวบาน ถงแมตวไมไป

ตองมคนไปแทน หรอมเงนทอง สงของอาหาร เครองมอเครองใชตาง ๆ

ไปใหชาวบานเหนทกครง สงสำาคญ คอ ความสมำาเสมอ เรยกวา ใครม

เรองอะไร มปญหาอะไร ใครทำาอะไร ตองมณรงค วงศวรรณ ชวยเหลอ

อยางสมำาเสมอ และเทาเทยมกนเพราะความคาดหวงของชาวบาน คอ

ถามความเดอดรอน ส.ส.ตองชวยไดทกเรอง มเรองเลาใหฟงวา “มคน

ตกรถโดยสาร ไมมสตางคคารถกลบบาน เดนสวนกบพอเลยงณรงค จง

เดนเขาไปขอสตางคคารถ พอเลยงเรยกกนขาว แลวใหคนขบรถไปสงท

ทารถโดยสาร ฝากรถโดยสารไปไมเสยสตางค” ชาวบานกพดกนตอ ๆ

ไป นบวาเปนเรองทว ๆ ไปงาย ๆ ไมตองลงทนมากมาย แตอยทใจ

ความเปนคนใจดใจนกเลง (ทมา : นายสาคร เสยงมงคล คำาบอกเลา

ชาวบานในตลาดเหมองแดง,2552)

2. กลยทธเดกและเยาวชน

พอเลยงณรงค วงศวรรณ จะใหทนการศกษาแกนกเรยนทเรยน

ดและขาดแคลนทนทรพย พรอมสนบสนนการกฬาสำาหรบเยาชนชาว

แพร สงเสรมใหคนแพรออกกำาลงกาย และเลนกฬา อยางสมำาเสมอ

76

นกการเมองถนจงหวดแพร

เมอปยา ตายาย พอแมและลกหลานพดถง พอเลยงณรงค วงศวรรณ

ในทางชนชม พอถงชวงเวลาของการหาเสยงเลอกตงออกไปพบปะ

ชาวบาน จงเปนเรองงายกบคะแนนเสยงทจะไดรบ

3. กลยทธความภมใจ

สงสำาคญทนายณรงค วงศวรรณ ใหความสำาคญทชาวบานตอง

รบรในการหาเสยงเลอกตงทกครง นอกจากความชวยเหลอเวลาชาว

บานเดอดรอน คอ ผลงานของการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร (ส.ส.)

ของคนแพรผลงานตาง ๆ การดำารงตำาแหนงทางการเมอง บทบาท

ทางการเมองในระดบประเทศ หวหนาพรรคการเมอง เปนตน ชาวบาน

ตองไดรบรขาวสารเพอใหชาวบาน คนแพรมความภมใจวา ผแทนของ

เขาเปนใหญเปนโต แลวทำาประโยชนอะไรใหกบเมองแพร พฒนาเมอง

แพรดานใดบาง ซงจะเปนขาวใหญ และขยายฐานคะแนนเสยงออกไป

4 .กลยทธศาสนาและวด

พระพทธศาสนา และความเชอทางวฒนธรรม คานยมพนบาน

การสวมใสเสอมอฮอมแพร เปนภาพทคนเคยของคนแพรทเหนพอ

เลยงณรงค สวมใสเปนประจำา การสงเสรมทำานบำารงสถานทสำาคญทาง

ศาสนา วด โบราณสถาน หรอสถานททองเทยว เพอผกมดใจชาวแพร

ถอเปนกลยทธเคลดลบสำาคญ อกประการ

นางศรวรรณ ปราศจากศตร นางศรวรรณ ปราศจากศตร (สกลเดมศภศร) หรอ แมเลยงตก

เกดเมอ วนท 21 มนาคม พ.ศ.2499 เปนบตรสาวของนายศานตย

ศภศร อดตนกการเมองระดบทองถนคนดงของจงหวดแพร อกทง

พนองหลายคนอยในแวดวงการเมองทองถนจงหวดแพร บทบาทนก

77

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

การเมองสตรระดบแนวหนาคนหนง ซงอยทงเบองหนา และเบองหลง

ความสำาเรจของนกการเมองถนในจงหวดแพรมาแลวหลายคน แมแต

นายณรงค วงศวรรณ

ดานการศกษา

ระดบมธยมศกษา โรงเรยนมธยมสาธตวทยาลยวชาการศกษา

ประสานมตร (โรงเรยนมธยมสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ใน

ปจจบน)

ปรญญาตร เศรษฐศาสตรบณฑต สาขาวชาเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยหอการคาไทย

ปรญญาโท ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา

มหาวทยาลยนเรศวร

ดานสงคม

นายกสมาคมกฬาจงหวดแพร ป พ.ศ.2538

กรรมการบรหารชมรมสมาชกสภาสตรไทย ป พ.ศ. 2543

ดานการเมอง

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ป พ.ศ.2538, 2539 และ

2544

เลขานการคณะกรรมาธการพลงงาน สภาผแทนราษฎร

เลขานการคณะกรรมาธการเศรษฐกจ สภาผแทนราษฎร

ทปรกษา รฐมนตรชวยวาการกระทรวงสาธารณสข (นายคำารณ

ณ ลำาพน)

78

นกการเมองถนจงหวดแพร

เลขานการ รฐมนตรวาการกระทรวงคมนาคม (นายสเทพ เทอก

สบรรณ)

เลขานการ รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข (นายวทยา

แกวภราดรย)

รองประธาน ส.ส.พรรคประชาธปตย

รองเลขาธการพรรคประชาธปตย

บทบาททางการเมองในฐานะสมาชกสภาผแทนราษฎร

สมยแรก การเลอกตงทวไปครงท 18 ของประเทศ เมอ วนท 2

กรกฎาคม พ.ศ.2538 ในสงกดพรรคประชาธปตย เปนการลงสมครรบ

เลอกตงสมยแรก หลงจากแยกทมออกมาจากการเปนผสนบสนนการ

รณรงคหาเสยงเลอกตงใหกบนายณรงค วงศวรรณ และกลายมาเปน

คแขงคนสำาคญของทมนายณรงค วงศวรรณ พรรคชาตไทย กระทง

ผลการเลอกตงแมเลยงตกคะแนนเสยงมาเปนอนดบท 3 สามารถ

ปกธงไชยในนามพรรคประชาธปตย จงหวดแพรไดสำาเรจ เปนสมาชก

สภาผแทนราษฎรพรรคประชาธปตยคนทสอง หลงจากจงหวดแพร

เคยมสมาชกสภาผแทนราษฎรในสงกดพรรคประชาธปตยเพยง

คนเดยว คอ นายไชย วงศสวาง จากการเลอกตงทวไปครงท 8 เมอ

วนท 15 ธนวาคม พ.ศ.2500 วางเวนทนงสำาหรบสมาชกสภาผแทน

ราษฎรจงหวดแพรสงกดพรรคประชาธปตย นานถง 38 ป ขณะทพรรค

ชาตไทย 2 คน ทไดรบการเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร คอ

นายดสต รงคสร อนดบท 1 และนายเมธา เอออภญญกล อนดบท 2

ดาน นายณรงค วงศวรรณ เปนผแพการเลอกตง และตอมา นายณรงค

ไดประกาศวางมอทางการเมองเปลยนไปใชชวตประกอบธรกจสงออก

79

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

พชผลการเกษตรทจงหวดเชยงราย

สมยทสอง การเลอกตงทวไปครงท 19 เมอวนท 17 พฤศจกายน

พ.ศ.2539 การเลอกตงครงน เกดพรรคการเมองใหมชอ พรรคความ

หวงใหม ซงมเปาหมายความสำาเรจอยทการกาวเปนนายกรฐมนตร

ของ พล.อ.ชวลต ยงใจยทธ ผลการเลอกตงในระดบประเทศสามารถ

ชนะพรรคประชาธปตยทนำาโดย นายชวน หลกภย หวหนาพรรค ผล

การเลอกตงโดยรวมพรรคความหวงใหม ได ส.ส. 125 คน พรรค

ประชาธปตย ได ส.ส. 123 คน ทำาให พล.อ.ชวลต ยงใจยทธ สามารถ

จดตงรฐบาลขนดำารงตำาแหนงนายกรฐมนตร ตอมา เกดวกฤตเศรษฐกจ

อยางรนแรงในประเทศ “วกฤตตมยำากง” ภายหลงการประกาศลอย

คาเงนบาท เมอปลายป พ.ศ.2540 พล.อ.ชวลต ยงใจยทธตดสนใจ

ลาออกจากตำาแหนงนายกรฐมนตร และมการจบกลมการเมองใหม

ของ 2 ขวการเมอง คอ กลมพรรครวมรฐบาลเดม นำาโดย พรรคความ

หวงใหม และพรรคชาตพฒนา กบกลมพรรคฝายคานทนำาโดย พรรค

ประชาธปตย พรรคชาตไทย และพรรคกจสงคม จนเกดเหตการณ

สำาคญ เรยกวากรณ “กลมงเหา” ผลทำาใหพรรคประชาธปตยสามารถ

จดตงรฐบาล นายชวน หลกภย ขนดำารงตำาแหนงนายกรฐมนตร โดย

แมเลยงตกเปนผมบทบาทสำาคญมมหนงในการประสานกลมส.ส.พรรค

ชาตไทยเพอการชกชวนเขารวมจดตงรฐบาลผสม

การเลอกตงในครงน นางศรวรรณ ปราศจากศตร แสดงความ

โดดเดนทางการเมองของจงหวดแพร สามารถชนะการเลอกตงคะแนน

เสยงมาเปนอนดบท 1 ขณะท พรรคชาตไทย นายแพทยทศพร เสรรกษ

และนายวรวจน เอออภญญกล อนดบ 2 และ 3 ตามลำาดบ

สมยทสาม การเลอกตงทวไปครงท 20 เมอวนท 6 มกราคม

80

นกการเมองถนจงหวดแพร

พ.ศ.2544 การเลอกตงทวไปครงแรก หลงประกาศใชรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 นางศรวรรณ ปราศจากศตร ได

รบการเลอกตงคะแนนมาเปนอนดบท 2 รองจาก นายแพทยทศพร เสร

รกษ บตรเขยของนายเมธา เอออภญญกล ดวยคะแนนเสยงอนดบท 1

ขณะท นายวรวจน เอออภญญกล นองชายของภรรยา (นางปานหทย

เสรรกษ) คะแนนเสยงเปนอนดบท 3 ในสงกดใหม พรรคไทยรกไทย

จากนน สำาหรบการเลอกตงสมยทส ในการเลอกตงทวไปครงท 21

เมอวนท 6 กมภาพนธ พ.ศ.2548 นางศรวรรณ ปราศจากศตร ตองแพ

การเลอกตงใหกบนายอนวธ วงศวรรณ บตรชายของนายณรงค วงศวรรณ

ทตามมาทวงตำาแหนงคนแทนบดาในสงกดพรรคไทยรกรกไทย ดวย

กระแสทกษณฟรเวอรสามารถกำาชยชนะการเลอกตงแบบยกทม ซง

การเลอกตงในครงน พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร ในฐานะหวหนาพรรค

ไทยรกไทยพยายามเจรจาเสนอเงอนไขขอใหนางศรวรรณ ยายมาลง

สมครรบเลอกตงในนามพรรคไทยรกไทย แตดวยอดมการณความยดมน

ผกพน และความนบถอศรทธาในตวของนายชวน หลกภย ประธาน

ทปรกษาพรรค และอดตหวหนาพรรคประชาธปตย ทำาใหนางศรวรรณ

ประกาศจดยนแนวแนในการอยกบพรรคประชาธปตย ตอไป และใน

การเลอกตงครงลาสด (วนท 23 ธนวาคม พ.ศ. 2550) ไดรบมอบหมาย

จากพรรคใหดแลการเลอกตงของพรรคประชาธปตย โซน 1 ภาคเหนอ

ตอนบน 11 จงหวด รวมกบ นายเทดพงษ ไชยนนท และนายชยวฒ

บรรณวฒน กระทง เมอวนท 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2551 พรรคประชาธปตย

จดการประชมใหญวสามญประจำาป เพอเลอกตงคณะกรรมการบรหาร

พรรคชดใหมตามขอบงคบพรรค นางศรวรรณ ปราศจากศตร ไดรบ

ตำาแหนงรองเลขาธการพรรคประชาธปตย ซงเปนความภาคภมใจของ

81

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

เธอในความไววางใจจากผใหญและสมาชกพรรคประชาธปตย ถงแมวา

เธอจะไมสามารถชนะการเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรในการ

เลอกตงครงหลงสดกตาม

เครอขายและความสมพนธ

แมเลยงตก นางศรวรรณ ปราศจากศตร นกการเมองสตรผ

มบทบาทสำาคญในจงหวดแพรสายเลอด “ตระกลศภศร” บตรสาว

พอเลยงศานตย ศภศร แมเลยงตกสมรสกบ พล.ต.ท.ไถง ปราศจาก

ศตร (ยศในปจจบน ป พ.ศ.2552) กอนตดสนใจลงสมครรบเลอกตง

สมาชกสภาผแทนราษฎร แมเลยงตกเปนผทมบทบาทสำาคญในฐานะ

หวคะแนน ฐานเสยงทางการเมองใหกบนายณรงค วงศวรรณ กระทง

การตดสนใจลงสมครรบเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร สมยแรกใน

สงกดพรรคประชาธปตย โดยการสนบสนนของบดา นายศานตย ศภศร

ทมความสนทสนม และนบถอคนเคยกบ นายชวน หลกภย ประธานท

ปรกษาพรรคประชาธปตย (อดตนายกรฐมนตรและอดตหวหนาพรรค

ประชาธปตย) ซงนางศรวรรณ พยายามหลกเลยงการใหขอมลผวจย

เกยวกบเหตผลการตดสนใจแยกทมจากนายณรงค วงศวรรณ ซงยงคง

มความนบถอในฐานะผใหญ ทตองกลบกลายมาเปนคแขงทางการเมอง

คนสำาคญของนายณรงค วงศวรรณ ทมผสมครรบเลอกตงในสงกดพรรค

ชาตไทย และคนตระกลวงศวรรณ

ขณะท ในอดตสมยนายณรงค วงศวรรณ ดำารงตำาแหนงรฐมนตร

ชวยวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ และรฐมนตรวาการกระทรวง

เกษตรและสหกรณ ระหวางป พ.ศ. 2526 – พ.ศ. 2529 ตามลำาดบ แม

เลยงตกเปนผทมโอกาสชวยเหลองาน และตดตามนายณรงค วงศวรรณ

82

นกการเมองถนจงหวดแพร

ซงทง นายณรงค และนางศรวรรณ ไดใชกลไกระบบราชการกระทรวง

เกษตรและสหกรณ มาบรณาการงานเพอชวยเหลอเกษตรกรจงหวด

แพร อยางนายกยอง

จาก ครอบครวทเตบโตมากบตระกลนกการเมองพชาย และ

เครอญาตสายสกลศภศรหลายคนอยในแวดวงการเมองระดบทองถน

ทงองคการบรหารสวนจงหวด สมาชกสภาองคการบรหารสวนจงหวด

เทศบาล และองคการบรหารสวนตำาบลหลายแหงของจงหวดแพร กลาว

ไดวา นางศรวรรณ ปราศจากศตร เปนนกการเมองสตรทมบทบาท

สำาคญทงในระดบทองถน มสายสมพนธทางการเมองในระดบตาง ๆ

ของจงหวดแพร และมความผกพนชวยเหลอเกอกลเปนทมเดยวกน

กบตระกลพนมขวญ ปจจบนในรนลกเชนเดยวกน อาท นายโชคชย

พนมขวญ (บตรชายอาจารยรตน พนมขวญ อดตสมาชกสภาผแทน

ราษฎรจงหวดแพร ป พ.ศ.2519) จากบทบาทหวคะแนนหรอผสนบสนน

ทางการเมองมาสการเปนนกการเมองถนระดบประเทศในฐานะผสมคร

รบเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร

นางศรวรรณ ปราศจากศตร กบพรรคประชาธปตย ในการเลอก

ตงทวไป ครงท 18 เมอวนท 2 กรกฎาคม พ.ศ.2538 สมยแรกของการ

ลงสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร โดยการสนบสนน

ของบดา ครอบครว และผใหญภายในพรรคประชาธปตย ดวยความ

เปนผหญงแกรงทไมเคยเกรงกลวใคร กลาคด กลาพด กลาตดสนใจ

เดดเดยว และโดดเดน โดยเฉพาะการปฏเสธ พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร

ทเคยชกชวนใหยายพรรคมาสงกดพรรคไทยรกไทย ซงเธอปฏเสธ

และประกาศจดยนรวมตอสทางการเมองอยกบพรรคประชาธปตย

ตลอดไป จงทำาใหไดรบการสนบสนนจากนายชวน หลกภย และ

83

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

ผใหญภายในพรรค กระทง ไดรบความไววางใจจากสมาชกพรรค และ

คณะกรรมการบรหารพรรค สามารถกาวสตำาแหนงสำาคญในพรรค

ประชาธปตย เสนทางสายการเมองของเธอยงยาวไกล อาจเบนเขม

ไปสการลงสมครรบเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบสดสวนตาม

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 และ/หรอกบ

การไดรบโอกาสในการดำารงตำาแหนงรฐมนตรชวยวาการกระทรวงหรอ

รฐมนตรวาการกระทรวงหนงกระทรวงใด หากพรรคประชาธปตยยงคง

ไดจดตงรฐบาล ในอนาคต

กลยทธการหาเสยง

นางศรวรรณ ปราศจากศตร ใหสมภาษณผวจย วาการทำางาน

การเมองของเธอ ไมมการใชวธการซอสทธขายเสยงโดยเดดขาด ตาม

คำาสอนของ นายชวน หลกภย วา “เปนนกการเมอง คอ การเสยสละ

ประโยชนสวนตน เพอประเทศชาต และประชาชน หากจะสรางความ

รำารวย ตองไปทำาธรกจคาขาย” กลยทธการหาเสยง ดงน

1.การลงพนท

ภารกจสำาคญของนางศรวรรณ ปราศจากศตร ในวนเวลาปกต

คอ การปฏบตหนาทในฐานะเลขานการรฐมนตรวาการกระทรวง

สาธารณสข (ป พ.ศ.2552 นายวทยา แกวภราดรย รฐมนตรวาการ

กระทรวงสาธารณสข) และรองเลขาธการพรรคประชาธปตย หากวาง

เวนจากงานปกตทางการเมองสงสำาคญทปฏเสธไมได คอ การกลบแพร

ในทกวนหยดโดยเฉพาะวนเสาร วนอาทตย ซงทกครงทเธอกลบจงหวด

แพร เธอจะมควงานตลอดทงวนถงคำา มนดหมายชาวบาน ผนำาชาวบาน

ผนำาชมชน และ/หรอไปรวมกจกรรมงานตาง ๆ ซงอาจเปนกจกรรมท

84

นกการเมองถนจงหวดแพร

สวนราชการ หรอหนวยงานตาง ๆ จดขน และ/หรออาจเปนกจกรรม

ททมงานในพนทของผสนบสนนทางการเมองจดขน เชน การมอบทน

การศกษา การไปเปนประธานเปดงาน งานบญประเพณเทศกาล (ซง

การนดหมายสมภาษณดำาเนนการทงทางโทรศพทบาง นดสมภาษณ

ทสนามบนบาง และในบางครงผานสมภาษณสอบถามขอมลจาก

ผใกลชดของนางศรวรรณ ปราศจากศตร คอ นายประสงค)

2. การปราศรยประกาศนโยบายของพรรค

นางศรวรรณ ปราศจากศตร กลาววา การรณรงคหาเสยงเธอตอง

ใชการลงพนทอยางตอเนองสมำาเสมอ ไมทอดทงประชาชนเพราะชาว

แพรยงมความเชอมนในตวบคคล ไมใชเพยงพรรคการเมองอยางเดยว

จงตองเนน “การปราศรยประกาศนโยบายของพรรคประชาธปตย” ท

เปนพรรคการเมองเกาแกอยเคยงขางประชาชนมาตลอดกวา 60 ป

ตอสบนความถกตองของระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย

ทรงเปนประมขมาตลอด พรรคมจดยนทแนนอน ไมเคยมความเสย

หาย ไมโฆษณาชวนเชอ ไมมนโยบายขายฝน มแตความจรง โดยใช

ทงวธปราศรยเวทใหญทมผใหญ เชน นายชวน หลกภย อดตนายก

รฐมนตร ประธานทปรกษาพรรคและกรรมการบรหารพรรคมาชวย

ปราศรยหาเสยง และการปราศรยเวทยอยบรเวณสถานทราชการ วด

โรงเรยน และตลาด เปนตน

3. พนธมตรทางการเมอง

นางศรวรรณ ปราศจากศตร มกลยทธทสำาคญในการหาเสยง

อกดานหนง คอ พนธมตรทางการเมอง นอกจาก คนตระกลพนมขวญ

และกลมพวกพองนองพเพอนฝงในระบบเครอญาต ระบบเครอขาย

พนธมตรทางการเมองทเชอมโยงไปในระดบทองท และระดบทองถน

85

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

ทกระดบ ถอเปนกญแจสำาคญสชยชนะในกลยทธการหาเสยงเลอกตง

เชน ในอดตพนธมตรทางการเมองทมความสำาคญ คอ นายแพทย

ชาญชย ศลปอวยชย อดตนายกองคการบรหารสวนจงหวดแพร

(ปจจบนไดเสยชวตเมอป พ.ศ. 2549 จาการถกลอบยงขณะวง

ออกกำาลงกาย)

กลยทธพนธมตรและแนวรวมทางการเมองของนางศรวรรณ

ไดขยายวงกวางออกไปอยางไมมขดจำากด ทงในวงสงคมทวไป กลม

พอคา นกธรกจ องคกรสาธารณะกศล สถาบนการศกษา และวงการ

กฬา กระทง กลมเพอนสมยเรยนระดบมธยม และเพอสมยเรยน

มหาวทยาลย กตาม เธอใหสมภาษณวา “เราไมมเงนเพยงพอ ทจะไป

ซอสทธขายเสยง” จงตองอาศยการสนบสนนชวยเหลอจากพนธมตร

กลมตาง ๆ ทงในและนอกจงหวดแพร และเครอขายทางการเมอง รวม

ถง การสนบสนนของนกการเมองทองถนระดบตาง ๆ

นายวรวจน เอออภญญกล นายวรวจน เอออภญญกล เกดเมอวนท 2 พฤศจกายน

พ.ศ. 2502 สำาเรจการศกษาวทยาศาสตรบณฑต สาขาบรหารธรกจ

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร และปรญญาโท รฐประศาสนศาสตรมหา

บณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร (นดา)

เปนบตรชายของนายเมธา เอออภญญกล และนางธรวลย

เอออภญญกล มพนอง 3 คน คอ (1) นายเมธ เอออภญญกล (พชาย)

กรรมการและเจาหนาทบรหาร บรษทบานป จำากด (มหาชน) (2) พสาว

นางปานหทย เสรรกษ ส.ส.แพร ทปรกษาบรษท บานป จำากด (มหาชน)

และ กรรมการบรษท สารนทรอทเทอรต จำากด ซงเปนภรรยาของ

86

นกการเมองถนจงหวดแพร

นพ.ทศพร เสรรกษ (อดต ส.ส.แพร)

บทบาททางการเมอง

นายวรวจน เอออภญญกล เรมลงสนามการเมองในนามกลม

เมองแพร ไดรบเลอกเปนนายกเทศมนตรเทศบาลเมองแพร เมอป

พ.ศ.2533 ดำารงตำาแหนง 2 สมย ขณะท นายเมธา บดาของนายวรวจน

เอออภญญกล วางมอทางการเมอง เมอป พ.ศ.2539

นายวรวจน เอออภญญกล ลงสมครรบเลอกตง สมาชกสภา

ผแทนราษฎรจงหวดแพร สมยแรก ในการเลอกตงทวไป ครงท 19 ของ

ประเทศ เมอวนท 17 พฤศจกายน พ.ศ. 2539 ในสงกดพรรคชาตไทย

สมยทสอง การเลอกตงทวไป ครงท 20 เมอวนท 6 มกราคม

พ.ศ. 2544 โดยยายไปสงกด พรรคไทยรกไทย

สมยทสาม การเลอกตงทวไป ครงท 21 เมอวนท 6 กมภาพนธ

พ.ศ. 2548 ตอมา พรรคไทยรกไทยถกคำาพพากษาของศาลรฐธรรมนญ

มคำาสงยบพรรค จงยายไปสงกด พรรคพลงประชาชน ซงคณะกรรมการ

บรหารพรรคไดเตรยมไวรองรบหลงคำาพพากษาของตลาการศาล

รฐธรรมนญ

สมยทส การเลอกตงทวไป ครงท 22 (ครงลาสด) เมอวนท 23

ธนวาคม พ.ศ.2550 ตอมา พรรคพลงประชาชนถกคำาพพากษาของศาล

รฐธรรมนญมคำาสงยบพรรค อกครงหนง จงยายไปสงกดพรรคเพอไทย

ในปจจบน (ป พ.ศ. 2552)

บทบาทและประสบการณทางการเมองทสำาคญของ นายวรวจน

เอออภญญกล ดวยความหนมทเตบโตมาในครอบครวนกการเมองและ

แวดวงลอมรอบดวยการเมอง ทงการเมองระดบทองถน และการเมอง

87

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

ระดบชาต เรยกไดวาเกดและเตบโตมากบถนนสายการเมอง ดวย

บคลกภาพทสภาพออนนอมถอมตนแตดดนในการแสดงความคดเหน

ทางการเมองไมเกรงกลวใคร มความขยนในการทำางานมงมนกบการ

ตอสบนอดมการณทางการเมองทมความเชอถอ จงเหนบทบาทสำาคญๆ

หลายครงในการตงกระทถาม การอภปรายทวไป การอภปรายไมไว

วางใจในสภาผแทนราษฎร และในการใหสมภาษณพรอมตอบขอซก

ถามผสอขาว

นายวรวจน ไดรบการมอบหมายตำาแหนงสำาคญทางการเมอง

ไดแก

1. เลขานการรฐมนตรวาการทบวงมหาวทยาลย

2. ผชวยเลขานการรฐมนตรวาการกระทรวงแรงงานและ

สวสดการสงคม

3. เลขานการรฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย

4. รฐมนตรวาการกระทรวงวฒนธรรม (สมยนายสมชาย วงศสวสด

นายกรฐมนตร)

บทบาททไดรบการกลาวขาน ในขณะท ดำารงตำาแหนงรฐมนตร

วาการกระทรวงวฒนธรรม คอ แนวคดทจะนำาความเชอ และพธกรรม

ทางไสยศาสตรมาทำาเปนสนคาทางวฒนธรรม เพอจำาหนายเปนของ

ทระลก จนไดรบเสยงวพากษวจารณจากประชาชนจำานวนมาก จงยง

ไมทนไดดำาเนนการ

เครอขายและความสมพนธ

เครอขายความสมพนธของกลมการเมอง กลมอทธพล และ

88

นกการเมองถนจงหวดแพร

กลมผลประโยชนในจงหวดแพร เปนสงทปฏเสธไมไดกบนายวรวจน

เอออภญญกล เพราะเขาคอคนใน “ตระกลเอออภญญกล” ทงใน

ฐานะบตรชายของนายเมธา เอออภญญกล นองชายของนางปาน

หทย เสรรกษ ผเปนภรรยาของ นายแพยททศพร เสรรกษ (พเขย) อน

มสายสมพนธสนทแนบแนนกบ “ตระกลวงศวรรณ” ทมนายณรงค

วงศวรรณ อดตสมาชกสภาผแทนราษฎรทมากดวยประสบการณ

ความร ความสามารถทางการเมองในฐานะหวหนาพรรคการเมอง

หลายพรรค รฐมนตรหลายกระทรวง รองนายกรฐมนตร และเกอบเปน

นายกรฐมนตรมาแลว นายอนวธ วงศวรรณ นายอนสรณ วงศวรรณ

อกทง ยงคนเคยกนดกบครอบครวอดตสมาชกสภาผแทนราษฎร 7 สมย

จงหวดแพร คอ นายดสต รงคสร

ความสมพนธจากสหายธรกจในรนบกเบกสมยบดา มาเปน

ความสมพนธเชงกลมผลประโยชน กลมอทธพล สความสมพนธทาง

การเมอง จากระยะกอรางสรางตวทางการเมองในรนบดาระหวาง

นายเมธา เอออภญญกล กบนายณรงค วงศวรรณทระยะเรมตน

กาวสการเมองทยงคงกระจดกระจายกนคนละพรรค บางชวงบางเวลา

ทางการเมองนายณรงค วงศวรรณ เรมตนทพรรครวมไทย พรรค

กจสงคม และพรรคเอกภาพ กระทง การกอตง “พรรคสามคคธรรม”

ในขณะท นายเมธา เอออภญญกล เรมกอรางสรางตวทางการเมอง

จากพรรคธรรมสงคม และวางเวนทางการเมองยาวนานกอนกลบ

มาแจงเกดใหมในสงกดพรรคชาตไทย ตามคำาชกชวนของนายดสต

รงคสร กระทง 3 สหายมาบรรจบพบกนเปนทมผสมครรบเลอกตง

ทมเดยวกนในสงกด “พรรคชาตไทย” ตงแตการเลอกตงทวไปครงท

17 เมอวนท 13 กนยายน พ.ศ. 2535 กอนทเครอขายความสมพนธ

89

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

จะเหนยวแนนตกมาสนกการเมองถนจงหวดแพรรนตอมา (รนลก) คอ

นายวรวจน เอออภญญกล นายแพทยทศพร เสรรกษ นางปานหทย

เสรรกษ นายอนวธ วงศวรรณ และ นายอนสรณ วงศวรรณ (สมาชก

สภาผแทนราษฎรจงหวดลำาพน) ในเครอขายสงกด พรรคชาตไทย

พรรคไทยรกไทย พรรคพลงประชาชน และพรรคเพอไทย ตามลำาดบ

ของสถานการณทางการเมอง

กลยทธการหาเสยง

นายวรวจน เอออภญญกล นกการเมองหนมไฟแรง ทสะสม

ประสบการณทางการเมองมาอยางมากมายทงในสนามเลกระดบ

ทองถน ผานการเปนนายกเทศมนตรเทศบาลเมองแพร 2 สมย ขณะท

มอายเพยง 31 ป กอนทจะกาวสเวทการเมองระดบชาตในฐานะสมาชก

สภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ตงแตป พ.ศ.2539 ในนามของพรรค

ชาตไทย และไดรบการเลอกตง 4 สมยตดตอกน ถงปจจบน (ป พ.ศ. 2552)

บวกกบการเรยนรแบบฝงลกจากครอบครวโดยนายเมธา เอออภญญกล

ผบดา ดวยความเปนนกการเมองรนใหม จงมเทคนควธการผสมผสาน

กลยทธรนพอกบกลยทธรนใหมเขาดวยกนอยางผสมกลมกลน เรยกวา

กลยทธ “เขาใจ เขาหา และเขาใหถง”

1. กลยทธเขาใจ

นายวรวจน เอออภญญกล จะพยายามศกษาปญหาของ

ประชาชนในพนท วาประชาชนมปญหาอะไร มความตองการ และม

ความปรารถนาอยากไดความชวยเหลออะไร เรยกวา “สรางความเขาใจ

ในความตองการของชาวบาน” เพอทจะวเคราะหวาปญหาของชาวบาน

มสาเหตมาจากอะไร จงแสวงหาแนวทางชวยเหลอและแกไขทตรงกบ

90

นกการเมองถนจงหวดแพร

สงทชาวบานตองการใหชวยเหลอ ซงนายวรวจน มความเชอวา นคอ

ผลงานทจะสามารถนงในใจชาวบานได เมอถงชวงรณรงคหาเสยงเลอกตง

ชาวบานผเคยไดรบโครงการความชวยเหลอตาง ๆ กจะเลอกเขาเขาส

สภาผแทนราษฎร ซงทผานมาการเลอกตง 4 สมย เปนเครองพสจนท

ดในผลงาน ซงนายวรวจนเคยพดเสมอวา “เวลาหาเสยงไมจำาเปนตอง

แจกเงน เวลาเปนส.ส.แจกผลงานใหชาวบานเหนดกวา หมายถง การ

เปนส.ส.ผลงานตองเขาตากรรมการ (ชาวบาน) ถาไมมผลงาน ชาวบาน

ไมเคยเหนหว เลอกใหตายกสมยกไมมทางไดเปนส.ส.ชาวบานเขาไม

โง เงนซอเขาไมได แนนอนเงนใหเขา เขารบแตเขาไมเลอก ตวอยางม

ใหเหนเยอะแยะ”

2. กลยทธเขาหา

ชวงเวลาของการหาเสยงเลอกตง การเขาหาชาวบานในเขต

พนทเปนวธทดทสด ไปดวยตนเองบาง ทมงานบางสลบกนไปใชทมงาน

อยางเดยวไมได เพราะชาวบานเขาตองการเหนหนาผสมครรบเลอกตง

มแผนปลว โปสเตอร คทเอาท Bill Board การปราศรย ทงเวทเลก

เวทใหญใชทกรปแบบ รถยนตแห เดนตลาด ยานชมชน หมบานราย

ครวเรอน ไปวดพบผเฒาผแก โรงเรยน ตองเขาหาใหหมดเพอบอก

นโยบายของพรรค และของเราวาจะทำาอะไรตอไป เพอพนองประชาชน

ของเรา

3. กลยทธเขาใหถง

เมอเขาใจปญหาความทกขยากเดอดรอนของประชาชน และ

เขาหาประชาชนอยางกวางขวางแลว เราตองเขาใหถงใจของเขาดวย

ตองเขาใจวาประชาชนทเราไปหาเสยง ผสมครคนอนเขากเขาไปหาเสยง

เชนเดยวกน เราไปเขากไป ประชาชนในพนทเดยวกนในเวทการแขงขน

91

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

ดงนน เมอเขาหาประชาชนแลวตองเขาใหถงใจเขาดวย ตองนงในใจ

ชาวบานใหได คะแนนจงจะมา นคอ กลยทธเขาใหถง ตองประเมนผล

ใหไดวาแตละระยะเวลาของการหาเสยงเรามคะแนนนยมทเขาถงใจ

เขาหรอไม

นอกจากท กลาวมาเกยวกบกลยทธการหาเสยงทนายวรวจน

ใชในชวงการหาเสยงเลอกตง และการบอกเลาของคนใกลชด สงสำาคญ

ทนายวรวจนไมเคยลมเลย คอ ชาวบานตองพบหางาย ไมใชอยแต

กรงเทพฯ ไมเคยกลบมาพฒนาพนทและเวลาออกพนท ตองเหมอน

นกขมน “คำาไหนนอนนน” ไดทงศาลาวด โรงเรยน และบานชาวบาน

นายแพทยทศพร เสรรกษนายแพทยทศพร เสรรกษ เกดเมอ วนท 8 มนาคม 2498 บดา

ชอ นายอทย เสรรกษ และมารดาชอ นางทศนย เสรรกษ มพนอง 4

คน (เปนบตรคนท 3)

สมรสกบนางปานหทย เสรรกษ (เอออภญญกล) มบตร 3 คน

(ชาย 1 และหญง 2 คน)

ดานการศกษา

ชนประถมศกษา โรงเรยนโชตระว จงหวดนครสวรรค

โรงเรยนมาลยวทยา จงหวดนครราชสมา

โรงเรยนควนวเศษ จงหวดตรง

ชนมธยมศกษา โรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย

ระดบปรญญา ปรญญาตร คณะแพทยศาสตร

มหาวทยาลยมหดล

92

นกการเมองถนจงหวดแพร

สาธารณสขศาสตร มหาบณฑตและวฒบตรจกษวทยา

มหาวทยาลยมหดล

ดานการทำางาน

แพทยประจำาโรงพยาบาลแพร พ.ศ. 2522

พ.ศ. 2522 ผอำานวยการโรงพยาบาลสงเมน

พ.ศ. 2523 ผอำานวยการโรงพยาบาลแพร โรงพยาบาลลอง

พ.ศ. 2524 – 2539 ผอำานวยการโรงพยาบาลแพร

ดานการเมอง

ดวยปจจยของการเปนบตรเขยของนกการเมองจงหวดแพร นาย

เมธา เอออภญญกล และ ประสบการณการตอสเพอประชาธปไตยใน

ฐานะอดตผนำานกศกษาสมยเหตการณ วนท 6 ตลาคม พ.ศ. 2519 ทำาให

มความใฝฝนกบงานการเมองมาตลอด และตดสนใจกาวสการสมครรบ

เลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร นายแพทยทศพร

เสรรกษ มเอกลกษณทางการสวมเสอผาทแสดงความเปนเขยเมองแพร

ไดเปนอยางด ชนดทคนแพรเหนจะจำาได คอ การใสเสอโดยใชผาทตดจาก

ผาฝายพนเมอง สเหมอนเสอมอฮอมแตจะตดแบบมปกมกระดม สวม

ใสจนเปนเอกลกษณตดตว แมแตบางครงในการดำาเนนกจกรรมทางการ

เมองทสวนกลางกรงเทพมหานคร ซงคณหมอ ใหสมภาษณกบผวจยวา

“มนใสสบายด ไมรอน และแสดงความเปนคนเมองแพร”

สมยแรก การเลอกตงเมอวนท 17 พฤศจกายน พ.ศ. 2539 ดวย

คะแนนเสยง 121,799 คะแนน ในสงกดพรรคชาตไทย

สมยทสอง การเลอกตงเมอวนท 6 มกราคม พ.ศ. 2544 ดวย

93

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

คะแนนเสยง 59,174 คะแนน ในสงกดพรรคไทยรกไทย

สมยทสาม การเลอกตงเมอวนท 6 กมภาพนธ พ.ศ. 2548 ดวย

คะแนนเสยง 72,162 คะแนน ในสงกดพรรคไทยรกไทย

บทบาททางการเมองในฐานะสมาชกสภาผแทนราษฎร

จงหวดแพร

สมยแรกของการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร สงกดพรรค

ชาตไทย ไดรบความไววางใจใหเปนโฆษกพรรคชาตไทย ตอมา ยายไป

สงกดพรรคไทยรกไทย ในฐานะกรรมการบรหารพรรคไทยรกไทยโดย

มบทบาททางการเมองทสำาคญ คอ ดำารงตำาแหนงเลขานการรฐมนตร

วาการกระทรวงพาณชย และเลขานการรฐมนตรวาการกระทรวง

ศกษาธการ ในชวงท นายอดศย โพธารามก เปนรฐมนตรวาการ

กระทรวงศกษาธการ นอกจากน เคยดำารงตำาแหนงคณะกรรมาธการ

สภาผแทนราษฎรดานเศรษฐกจ กรรมาธการพาณชย และกรรมาธการ

สาธารณสข ตามลำาดบ

เครอขายและความสมพนธ

ขอมลทนาสนใจ 2 ประการของ นายทศพร เสรรกษ ดวยความ

เปนแพทยทมความใกลชดประชาชนโดยตรงทงในฐานะผบรหารโรง

พยาบาลประจำาจงหวด การเปดคลนกรกษาทบรการประชาชนคนยาก

คนจน ประกอบกบสถานะภาพทางครอบครวทเปนเขยของครอบครว

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร นายเมธา เอออภญญกล (บดา

ของภรรยา) นายวรวจน เอออภญญกล (นองชายของภรรยา) ซงเปน

ปจจยสำาคญของการกาวสการไดรบการเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทน

94

นกการเมองถนจงหวดแพร

ราษฎร และไดรบการยอมรบจากชาวจงหวดแพร สงสำาคญอกประการ

คอ อดมการณทางการเมองทยดมนมาตงแตสมยเรยนอยทคณะ

แพทยศาสตร มหาวทยาลยมหดล ในชวงสมยการตอสของนกเรยนนสต

นกศกษาและประชาชน ในชวง เหตการณทางการเมอง วนท 6 ตลาคม

พ.ศ. 2519 ดวยเครอขายพนองคนเดอนตลาคมสายพรรคไทยรกไทย

เปนเครอขายทสำาคญททำาใหนายแพทยนกตอสผนมความผกพนกบ

เครอขายพรรคไทยรกไทย

นายทศพร กลาววา ปจจยสำาคญของการกาวสสนามการเมอง

เกดจากอดมการณสมยเรยนมหาวทยาลยทเคยตงเปาหมายไว ไมไดเกด

จากการเปนลกเขยของนกการเมอง

กลยทธวธการหาเสยง

นายทศพร เสรรกษ ใหสมภาษณวา กลยทธวธการหาเสยง

ทสำาคญซงทำาใหไดรบการเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร 3

สมย กระทง ถกศาลรฐธรรมนญพพากษาใหยบพรรคไทยรกไทยและ

กรรมการบรหารพรรค จำานวน 111 คน ถกหามลงสมครรบเลอกตงเปน

เวลา 6 ป และเคยชนะการเลอกตงทมคะแนนสงสดเปนอนดบท 2 ของ

ประเทศ เมอการเลอกตง วนท 6 มกราคม พ.ศ. 2544 วธการหาเสยง

เลอกตง นอกจาก ชวงเวลาการรณรงคหาเสยงเลอกตงทวไป ดวยวธการ

ทวไป คอ การพบปะประชาชน การปราศรยหาเสยง การแจกเอกสาร

และโปสเตอรตาง ๆ ซงแสดงใหประชาชนเหนผลงาน ปจจยสำาคญท

ส.ส.น.พ. ทศพร เสรรกษ ใชเปนกลยทธสำาคญ คอ

1. กลยทธการเขาถงประชาชน

นายแพทยทศพร เสรรกษ ถอวาการเขาถงประชาชนเปนหลกคด

95

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

สำาคญของกลยทธการหาเสยงทสบทอดกนมา แตสงทเปนความเฉพาะ

ของแพทยทหมอทศพร ใชคอ การทำางานทใหความชวยเหลอทางการ

แพทยแกประชาชนอยางสมำาเสมอ ซงประเดนของการเปน “หมอ” เปน

กลยทธสำาคญทจะทำาใหเกดความไดเปรยบในการเขาถงประชาชน

ดงนน ทกครงทเสรจสนภารกจสภาผแทนราษฎร และกจกรรมของ

พรรค จะเดนทางกลบจงหวดแพร และเปดคลนกรกษาเพอใหบรการ

ประชาชนฟร

2. กลยทธดานผลงาน

นายแพทยทศพร เสรรกษ ใหความสำาคญกบการเยยมประชาชน

รบฟงความเดอดรอน และบอกประชาชนวาผลงานททำามอะไรบาง ใน

บางครงถาเราไมบอกไมพด ชาวบานจะไมรวาเราทำาผลงานอะไรบาง

แตสงสำาคญตองเปนผลงานของเราจรง ไมใชแอบเอาผลงานของคน

อนมาเปนผลงานของเรา

3.กลยทธการลงพนท

การลงพนทไมวาสมยไหน ถอวาเปนกลยทธสำาคญ ทงระหวาง

เปนสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอชวงเวลาหาเสยง การอยกบพนท

สำาคญมาก ปกตวนหยดเสารอาทตย นายแพทยทศพร เสรรกษ จะ

กลบแพรเสมอ และเมอกลบมาจงหวดแพร กจะออกพบปะชาวบานทำา

หนวยแพทยเคลอนท หรอเปดคลนกทบานรกษาชาวบานเพอเปนการ

ใหบรการโดยไมคดคาใชจาย ความเปนวชาชพแพทยมประโยชนทจะ

สามารถเขาถงประชาชน และประชาชนใหการยอมรบนบถอเปนทน

เดมอยแลว นอกจากนน ชวงหาเสยงเลอกตงกจะใชวธโดยทวไป คอ

การเดนหาเสยง การปราศรย ตดโปสเตอร แจกแผนพบบอกหมายเลข

ผสมคร โดยจะไปตามสถานทตาง ๆ ททชาวบานมกไปรวมตวกน

96

นกการเมองถนจงหวดแพร

มาก ๆ ทำาใหประหยดเวลา เชน ตลาดสด วด โรงเรยน สถานททำางาน

ตาง ๆ เปนตน ซงอาจไปแบบยกทมผสมครหรอแยกทมกนไป แลวแต

การวางแผนในแตละชวงเวลา

นอกจากน คอ การมสวนรวมของทมงานหาเสยง ทเราตองฟง

เขา เพราะเขาอาจมขอมลคแขงทเราไมมและแนวทางการหาเสยงททม

งานผสมครแตละคนอาจมความคดเหนทแตกตางกนออกไป สงสำาคญ

ตองทำางานเปนทม จงสามารถประสบชยชนะแบบยกทม

นางปานหทย เสรรกษบตรสาวนายเมธา เอออภญญกล อดตสมาชกสภาผแทน

ราษฎรจงหวดแพรและอดตรฐมนตร และยงเปนพสาวของนายวรวจน

เอออภญญกล

นางปานหทย เสรรกษ (เอออภญญกล) สมรสกบนายแพทย

ทศพร เสรรกษ อดตสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพรหลายสมย

นางปานหทย เสรรกษ ประกอบอาชพนกธรกจ ดำาเนนธรกจ

ของครอบครวโดยเปนกรรมการบรษทสารนพรอพเพอรต จำากด และ

ทปรกษาบรษท บานป จำากด (มหาชน)

ดานการศกษา

ระดบปรญญาตร อกษรศาสตรบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ระดบปรญญาโท Asian Studies Washington University

ประเทศสหรฐอเมรกา

97

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

ดานบทบาททางการเมอง

นางปานหทย เสรรกษ (เอออภญญกล) มโอกาสตดตามกจกรรม

ทางการเมองมาตลอด ดวยเหตผลทางครอบครวในฐานะบตรสาวของ

นกการเมอง คอ นายเมธา เอออภญญกล อดตนกการเมองทองถนคน

สำาคญของจงหวดแพร อดตสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร และ

อดตรฐมนตร อกทง ความสมพนธในฐานะภรรยาของ นพ.ทศพร

เสรรกษ อดตสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร และกรรมการบรหาร

พรรคไทยรกไทย (ถกตดสทธทางการเมองในฐานะกรรมการบรหาร

พรรคไทยรกไทย กรณการถกยบพรรคการเมอง) และพสาวของ นาย

วรวจน เอออภญญกล สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพรทมบทบาท

สำาคญทางการเมองในปจจบน (ป พ.ศ.2552)

ในระยะแรก ความสนใจทางการเมองโดยตรงของนางปานหทย

มเพยงในฐานะสมาชกของครอบครวนกการเมอง ทงบดา นองชาย

และสามทเปนนกการเมอง บทบาทในฐานะผตดตาม และผใหการ

สนบสนนเบองหลง

นางปานหทย เสรรกษ ลงสมครรบเลอกตงสมยแรก ในการเลอก

ตงทวไป ครงท 22 เมอวนท 23 ธนวาคม พ.ศ. 2550 รวมกบนายวรวจน

เอออภญญกล (นองชาย) และนายแพทยนยม ววรรธนดฐกล ในสงกด

พรรคพลงประชาชน ทปจจบนยายไปสงกดพรรคเพอไทย

เครอขายและความสมพนธ

นางปานหทย เสรรกษ สกลเดม เอออภญญกล เมอกลาวถง

นามสกลทง 2 มต ทงมตท 1 บตรสาวของนายเมธา เอออภญญกล

และพสาวของนายวรวจน เอออภญญกล กบมตท 2 ภรรยาของนาย

98

นกการเมองถนจงหวดแพร

ทศพร เสรรกษ ทง 2 มต มความชดเจนในเชงครอบครวและเครอญาต

สายตรงทกเสนทาง ซงเปนปจจยสำาคญของการกาวสถนนสายการเมอง

ในการลงสมครรบเลอกตงแทนนายทศพร เสรรกษ อดตกรรมการบรหาร

พรรคไทยรกไทยทถกเวนวรรคทางการเมองตามคำาพพากษาของศาล

และเปนเหตผลหนงของการไดรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร

ของชาวจงหวดแพร

กลยทธการหาเสยง

นางปานหทย เสรรกษ มฐานเสยงจากความสมพนธทาง

ครอบครวของนกการเมองคนสำาคญของจงหวดทงในฐานะบตรสาว

พสาว และภรรยาของนกการเมองทองถนทมบทบาทสำาคญในเวท

การเมองของจงหวดในระดบประเทศ จงไมใชเรองยากลำาบากสำาหรบ

การหาเสยงเลอกตง อกทง การเปนสตรผอยเบองหลงจงไมมศตร และ

ความขดแยงทางการเมองกบกลมใด อกทง เปนผเคยใหการตอนรบ

ชาวบานอยางสมำาเสมอ จงไดรบการยอมรบจากประชาชนทเปนฐานเสยง

ทางการเมองเดมของครอบครว ประกอบกบการลงสมครรบเลอกตง

แทน นายทศพร เสรรกษ ผสามทถกตดสทธทางการเมองในฐานะหนง

ในคณะกรรมการบรหารพรรคไทยรกไทย จำานวน 111 คน จากกรณ

ถกยบพรรคไทยรกไทย

หากกลาวถง กลยทธการหาเสยง ซงเปนอตลกษณสำาคญของ

การเมองทองถนจงหวดแพร อนมสวนชวยใหนางปานหทย เสรรกษ

ประสบความสำาเรจในการลงสมครรบเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร

จงหวดแพร คอ

1. การเขาถงประชาชนและนงในใจประชาชน

99

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

ดวยเหตผลของความเปนสตรทางการเมองคนทสามของจงหวด

แพร นบจาก คณหญง บวเขยว รงคสร และนางศรวรรณ ปราศจากศตร

ถงแมกอนเขาสเวทการเมองนางปานหทย เสรรกษ จะประกอบธรกจ

สวนตว แตเนองจาก เตบโตมากบครอบครวนกการเมอง จงมโอกาส

เรยนรประสบการณทางการเมอง และวธการเขาถงประชาชนโดยเฉพาะ

อยางยงการใหบรการทางการแพทยของนายแพทยทศพรผเปนสาม

การใหความชวยเหลอเรองราวรองทกขของชาวบาน เธอเลาวา

“บางครงชาวบานมาขอสตางคเพอไปจายคาเลาเรยนลกหรอมารกษา

กบคณหมอ ๆ ไมเกบสตางค และยงใหสตางคกลบบาน” เปนการ

นงในใจประชาชน เพราะชาวบานคดวา “เรา คอ ผแทนของเขา”

2. การเขาวดทำาบญกบประชาชน

การใชศาลาวด หรอทชมนมชาวบาน เนองจากชาวแพรจะม

ความผกพนกบวดคนเฒาคนแกประชาชนทวไป ไปทำาบญทวด การ

ออกเยยมเยยนชาวบาน และใหบรการทางการแพทยของคณหมอ

ทศพร เปนกลยทธอนสำาคญทใชมาตงแตสมยการหาเสยงของนาย

แพทยทศพร เสรรกษ ซงยงคงใชอยอยางเปนประจำา และเธอเชอวาการ

พบปะชาวบานเปนประจำาทกวนเสารอาทตย คอ กลยทธทดทสดใน

การหาเสยงเลอกตง ความตอเนองกบคนในพนท การพบหางายไม

ถอตวกบชาวบาน

สำาหรบ การรณรงคหาเสยงเลอกตงในชวงการเลอกตงทผานมา

ซงเปนครงแรกทเปนผสมครรบเลอกตงยอมรบวาตนเตน เธอใชวธการ

ลงพนทรวมกบผสมครรวมทม ในบางครงแยกเดยวอยางมการวางแผน

และแบงพนทโดยมนายแพทยทศพรเปนพเลยง กลยทธทด คอ “เชอใจ

ไวใจ เหนใจคณหมอทไมไดลงสมครรบเลอกตงชวยสนบสนนดวยขอ

100

นกการเมองถนจงหวดแพร

เปนส.ส.แทนคณหมอจะชวยสานงานตอจากคณหมอ” คำาสมภาษณ

จาก นางปานหทย เสรรกษ

3.การเปดเวทปราศรยทงเวทเลก และเวทใหญโดยการปราศรย

ของคณะกรรมการบรหารพรรค และทมงานตามจดสำาคญ ๆ เชน สถาน

ทราชการ วด โรงเรยน

นายอนวธ วงศวรรณนายอนวธ วงศวรรณ บตรชายทายาททางการเมอง ของนก

การเมองคนดงจงหวดแพร คอ พอเลยงณรงค วงศวรรณ อดตผสราง

ตำานานการเมองอนสำาคญของประเทศในหลาย ๆ เรอง กบนางอไรวรรณ

วงศวรรณ มารดา และเปนนองชายของนายอนสรณ วงศวรรณ สมาชก

สภาผแทนราษฎรหลายสมยของจงหวดลำาพน

นายอนวธ วงศวรรณ เกดวนท 25 ตลาคม พ.ศ. 2496 กอนลง

สนามเลอกตง ประกอบอาชพเปนนกธรกจสงออกดานการเกษตร และ

ธรกจรบซอใบยาสบในเขตภาคเหนอ

ดานการศกษา

ระดบอนบาล โรงเรยนอนบาลแพร จงหวดแพร

ระดบประถมศกษา โรงเรยนมงฟอรตวทยาลย จงหวดเชยงใหม

ระดบมธยมศกษา โรงเรยนวทยาลยบางแสน จงหวดชลบร

โรงเรยนบดนทรเดชา กรงเทพมหานคร

ปรญญาตร University of Vermont Burlington,

Vermont. U.S.A

101

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

ดานการเมอง

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร

ทปรกษารฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ

ทปรกษารฐมนตรชวยวาการกระทรวงมหาดไทย

ปจจบน เปลยนบทบาททางการเมองไปลงสนามเลอกตงระดบ

ทองถน และดำารงตำาแหนง นายกองคการบรหารสวนจงหวดแพร

บทบาททางการเมองในฐานะสมาชกสภาผแทนราษฎร

จงหวดแพร

สมยแรก การเลอกตงทวไปครงท 21 ของประเทศเมอ วนท 6

กมภาพนธ พ.ศ. 2548 ในสงกดพรรคไทยรกไทย รวมทมกบนายทศพร

เสรรกษ และนายวรวจน เอออภญญกล

สนามเลอกตงจงหวดแพรกลบมามความคกคก ดวยเหตผล

ความตองการทวงคนตำาแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพรของ

ตระกลวงศวรรณ ซงแผนกลยทธการหาเสยงทกดานทวางแผนไวเปนไป

ดวยความสำาเรจ เมอ นายอนวธ วงศวรรณ ไดรบชยชนะในการเลอกตง

สมาชกสภาผแทนราษฎรเขต 2 จงหวดแพร และ พรรคไทยรกไทย ทง

3 เขตไดรบชยชนะ ทำาใหแมเลยงตก นางศรวรรณ ปราศจากศตร พาย

แพไมสามารถนำาลกทมพรรคประชาธปตยเขาสภาไดแมแตคนเดยว

เครอขายและความสมพนธ

การเลอกตงทวไป ครงท 21 เมอวนท 6 กมภาพนธ พ.ศ.2548

จงหวดแพรกลบมาคกคกอกครงหนง เมอตระกลวงศวรรณ ประกาศ

ทวงตำาแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร คนจากแมเลยงตก

102

นกการเมองถนจงหวดแพร

โดยสงนายอนวธ วงศวรรณ บตรชายของนายณรงค วงศวรรณ ลงชง

เกาอแทน กลาวไดวา ความสมพนธผนก 2 ตระกล ระหวางตระกลวงศวรรณ

กบตระกลเอออภญญกล ทยงใชความแขงแกรงของกระแสนยมพรรค

ไทยรกไทย โดยม พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร หวหนาพรรคสนบสนนการ

สศก ทำาใหศกเลอกตงครงนดเดอด ประกอบกบคำาปฏเสธยายพรรค

ของแมเลยงตก ทำาใหการเลอกตง ครงน จงหวดแพรพรรคไทยรกไทย

ประกาศแพไมได กลายเปนศกแหงศกดศร ระหวางตระกลและระหวาง

พรรคไทยรกไทยกบพรรคประชาธปตย ซงตางฝายระดมกำาลงแกนนำา

คนสำาคญของพรรคมากมายหลายคนลงพนทหาเสยงอยางเตมท เปด

เวทปราศรยใหญชวยผสมครในสงกด

กลยทธการหาเสยง

หลายคนมความเหนวานายอนวธ ใชวธการบรหารจดการตาม

ระบบราชการ ทำางานใหกบชาวบานไดเปนอยางด กลาวคอ การนำา

หลกการบรหารมาประยกตใชใหสอดคลองกบความตองการของ

ชาวบานโดยผานกลไกของระบบราชการ นายอนวธเขาไปมบทบาท

สำาคญในการทำางานระดบจงหวด โดยเฉพาะผลงานทโดดเดนในการ

ทำางานใหพรรค คอ ในเขต 2 จงหวดแพร เขาสามารถรณรงคหาสมาชก

เขาพรรคไทยรกไทยไดถง 70,000 คน เรยก “กลยทธฐานคะแนนเสยง”

เปนการเพมความเชอมนในชยชนะ ตอมา ผลการเลอกตงประสบความ

สำาเรจชยชนะทงระดบจงหวด และระดบประเทศของพรรคไทยรกไทย

กรรมการบรหารพรรคจงแตงตงใหนายอนวธ วงศวรรณ เปน ทปรกษา

รฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ มการตงทมงานทำางาน

ประสานระหวางระดบกระทรวงกบระดบจงหวดไดอยางผสมกลมกลน

103

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

นอกจากน กลยทธการเขาถงประชาชน ซงนายอนวธยงคงใชวธ

การหาเสยงแบบเดม ๆ ของนกการเมองรนเกาอยางรนคณพอ (นาย

ณรงค วงศวรรณ) คอ การไปรวมงานศพ งานมงคล งานวด งานบญ

นายนยม ววรรธนดฐกลนายนยม ววรรธนดฐกล เกดเมอ วนท 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2499

ณ บานเลขท 140/6 หมท 2 ตำาบลทงกวาว อ.เมอง จ.แพร ประกอบ

อาชพแพทย

ดานการศกษา

วทยาศาสตรบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม

แพทยศาสตรบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม

ประกาศนยบตรชนสง สาขาวทยาศาสตรการแพทยคลนก

มหาวทยาลยมหดล

วฒบตรวชาชพ สาขากมารเวชศาสตร แพทยสภา

การศกษามหาบณฑต สาขาบรหารการศกษา มหาวทยาลย

นเรศวร

บทบาททางการเมอง

นายนยม ววรรธนดฐกล กาวสถนนการเมองจากการเปนนก

การเมองระดบทองถน ในนาม “กลมเมองแพร” ไดรบการเลอกตงเปน

สมาชกสภาจงหวดแพร ตงแต ป พ.ศ. 2533 ถงป พ.ศ. 2542

รวมเวลา 9 ป และเคยดำารงตำาแหนงรองประธานสภาองคการบรหาร

สวนจงหวดแพร

104

นกการเมองถนจงหวดแพร

สมาชกวฒสภาจงหวดแพร ระหวาง วนท 28 กรกฎาคม ถง

วนท 19 กนยายน พ.ศ. 2549ตามการสนสดของวฒสภาภายหลงการ

ทำารฐประหารยดอำานาจการปกครอง ของ คณะมนตรรกษาความสงบ

เรยบรอยแหงชาต (คมช)

ภายหลงการประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช 2550 นายนยม ววรรธนดฐกล จงตดสนใจเปลยนบทบาท

วถชวตทางการเมอง สสนามเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวด

แพร เขต 1 ในการเลอกตงทวไปครงท 22 เมอวนท 23 ธนวาคม พ.ศ.

2550 ในสงกดพรรคพลงประชาชน รวมกบนายวรวจน เอออภญญกล

และนางปานหทย เสรรกษ ตอมา ยายไปสงกดพรรคเพอไทย จากคำา

สงพพากษายบพรรคกรณนายสมคร สนทรเวช จดรายการชมไปบนไป

เครอขายและความสมพนธ

นายแพทยนยม ววรรธนดฐกล หากวเคราะหอยางผวเผนถง

ความสมพนธทางการเมองแบบเครอญาตสายตระกลของ 4 – 5 ตระกล

การเมองใหญของจงหวดแพร อาท ตระกลวงศวรรณ ตระกลเอออภญญกล

ตระกลศภศร ตระกลพนมขวญ และตระกลรงคสร อาจไมเกยวในสาย

ตรงกบนายนยม ววรรธนดฐกล กตาม แตความสมพนธเชงลกในฐานะ

สมาชกกลมเมองแพร กลมการเมองระดบทองถนสายตระกลเอออภญญกล

ทเคยผกขาดการเมองระดบทองถนของจงหวดแพร ทงในระดบเทศบาล

เมองแพร องคการบรหารสวนจงหวด และประการสำาคญ ตระกล

เอออภญญกล ตระกลวงศวรรณ และพรรคไทยรกไทย คอ เครอขาย

ความสมพนธทสนบสนนให นายแพทยนยม ววรรธนดฐกล ไดรบ

การเลอกตงเปนสมาชกวฒสภาจงหวดแพร เมอการเลอกตง ป พ.ศ.

105

ขอมลการเมองถน และนกการเมองถนจงหวดแพร

2549 กอนการรฐประหารเมอ วนท 19 กนยายน พ.ศ. 2549 และ

หลงประกาศใชรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

นายนยม ววรรธนดฐกล จงเบนเขมการเมองมาลงสมครรบเลอกตง

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพรแทนนายอนวธ วงศวรรณ ทเปลยน

ไปสสนามการเมองระดบทองถน ดวยการลงสมครรบเลอกตงเปนนายก

องคการบรหารสวนจงหวดแพร เมอมการเลอกตงทดแทนกรณการ

เสยชวตของ นายแพทยชาญชย ศลปอวยชย

การเมองทองถนในจงหวดแพร ยงคงฉายภาพความสมพนธ

แบบเครอขายเชงเครอญาต กลมอทธพล กลมผลประโยชน กลม

การเมอง และพรรคการเมองแบบแยกกนไมออก อยางชดเจน

กลยทธการหาเสยง

นายนยม ววรรธนดฐกล ผวเผนอาจเปนสมาชกสภาผแทน

ราษฎรหนาใหมสมยแรก เชนเดยวกบนางปานหทย เสรรกษ แตประวต

และประสบการณทางการเมอง นนกลบมมากมาย ทงการเมองระดบ

ทองถน การเมองระดบชาตในฐานะสมาชกวฒสภา จงประมวลภาพได

วา นายแพทยนยม ววรรธนดฐกล มกลยทธการหาเสยง ดงน

1. กลยทธชาวบานเปนฐาน

จาก ประสบการณทางการเมองระดบทองถนในฐานะสมาชก

สภาจงหวดแพร ตงแตป พ.ศ. 2533 อยางตอเนอง กระทง สมาชก

วฒสภาจงหวดแพร และสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร นาย

นยม ววรรธนดฐกล สรางฐานเสยงของตนเองใหมความแนนอนดวย

ผลงานแตละระดบ อยางตอเนอง สมำาเสมอ เขาถงชาวบานทำาให

ชาวบานรกและผกพน ชาวบานจะเปนฐานทมนทสำาคญในการ

106

นกการเมองถนจงหวดแพร

ไดคะแนนเสยงเลอกตงทกสนาม

2. การปราศรยหาเสยงตอสาธารณะชน

เปนวธการทวไปทผสมครรบเลอกตงทกคนตองใชเปนกลยทธ

สำาคญ โดยมวธการวางแผนกำาหนดวน เวลา และสถานททจะเปดเวท

ปราศรย มการประชาสมพนธลวงหนา ทงน การเตรยมความพรอมกอน

เวลาปราศรย จะมผนำาเวท พดเนนหมายเลขทได จดวางทมงานปราศรย

ใครพดเรองอะไร ตองมความสอดคลองสมพนธกน และหากมผใหญ

ภายในพรรครวมปราศรยใหญ จะเกดผลดตอคะแนนนยม

3. การใชสอบคคล

สอบคคลหรอเรยกกนทวไป คอ หวคะแนน นายนยม ววรรธนดฐกล

จะวางแผนกำาลงคนทเปนหวคะแนน ในทกตำาบล หมบาน ชมชน หรอ

แมแต วดทมชอเสยง

4. ทนทางการเมองสวนตว

นายนยม ววรรธนดฐกล แมจะเปนผสมครหนาใหมในสนาม

เลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร แตไมใชผสมครหนาใหม

ในเวทการเมองระดบทองถน เพราะนายนยม ผานเวทสภาองคการ

บรหารสวนจงหวดแพร มาแลวหลายสมย และ เวทการเลอกตงสมาชก

วฒสภาจงหวดแพร การวางเครอขายพนธมตรทางการเมองจงเกดขน

ซงถอวาเปนทนทางการเมองทสำาคญทำาใหนายนยมมความเชอมนใน

ชยชนะ เขาจงประสบความสำาเรจสำาหรบการเลอกตงในครงน

107

สรป อภปรายผลการศกษา และขอเสนอแนะ

จาก การศกษาวจยประมวลขอมลการเมองถน และนกการเมอง

ถนจงหวดแพร ในสวนของผดำารงตำาแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎร

จงหวดแพร ตงแตป พ.ศ. 2476 – 2550 สามารถสรปขอมลตาง ๆ และ

อภปรายผลการศกษาออกเปน 4 ดานหลก ดงน

1. เครอขาย และความสมพนธของนกการเมองในจงหวดแพร

2. บทบาท และความสมพนธของกลมผลประโยชน และกลม

ไมเปนทางการ เชน ครอบครว วงศาคณาญาต กลมการเมอง เปนตน

ทมสวนสนบสนนทางการเมองแกนกการเมองในจงหวดแพร

3. บทบาท และความสมพนธของพรรคการเมองกบนก

การเมองในจงหวดแพร

4. รปแบบ วธการ และกลยทธการหาเสยงเลอกตงของนก

การเมองในจงหวดแพร

บทท 4

สรป อภปรายผลการศกษา และขอเสนอแนะ

108

นกการเมองถนจงหวดแพร

1. เครอขายและความสมพนธของนกการเมองในจงหวดแพร

นกการเมองในจงหวดแพรสวนมากมเครอขาย และความ

สมพนธทกวางขวาง และทรงอทธพลในระดบพนททครอบคลมทวทง

จงหวด ซงเปนปจจยสำาคญทสงผลตอการไดรบการเลอกตง และบทบาท

ทางการเมองในสมยตอ ๆ ไป จากผลการศกษา พบวา เครอขาย และ

ความสมพนธกอนการลงสมครรบเลอกตงของนกการเมองในจงหวด

แพร โดยเฉพาะ “ความสมพนธเชงเครอญาต กลมการเมอง และกลม

อาชพ” จากคำาสมภาษณของ นายดสต รงคสร เปนปจจยหลกสำาคญท

มสวนสนบสนนในการตดสนใจลงสมครรบเลอกตง และเปนสวนสำาคญ

ทำาใหไดรบชยชนะในการเลอกตง โดยสามารถสรปได ดงน

เครอขาย และความสมพนธดานกลมการเมอง

นายทอง กนทาธรรม นกกฎหมาย นกตอสเพอเอกราช และ

ประชาธปไตย มความสมพนธดานกลมการเมอง รวมกบอาจารยปรด

พนมยงค สมาชกเครอขายในกลมนกเคลอนไหวตอตานการรกราน

เรยกวา “กลมเสรไทย” ในฐานะนกรบกองจรยทธหวหนาเสรไทยเขต

ภาคเหนอ และนกกฎหมายในฐานะ “ทนายความ” ทตอสเพอความ

ถกตองเปนธรรมแกพนองประชาชน กระทงทำาให นายทอง กนทาธรรม

ไดรบการเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร 5 สมย

เครอขาย และความสมพนธดานการเมองระดบทองถน

นายรตน พนมขวญ ผกอตงโรงเรยนปาไมแพร เคยผานเวท

การเมองระดบทองถน “นายกเทศมนตรเทศบาลเมองแพร”

109

สรป อภปรายผลการศกษา และขอเสนอแนะ

นายดสต รงคสร เคยไดรบการเลอกตงเปนสมาชกสภาจงหวด

แพร และไดรบการคดเลอกใหดำารงตำาแหนง “ประธานสภาจงหวดแพร”

นายวรวจน เอออภญญกล เรมทำางานการเมองในนาม “กลม

เมองแพร” ไดรบเลอกเปนนายกเทศมนตรเทศบาลเมองแพร เมอป

พ.ศ.2533 ดำารงตำาแหนง 2 สมย กอนประสบความสำาเรจในสนามการ

เลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร

นายแพทยนยม ววรรธนดฐกล กาวสถนนการเมองจากการเปน

นกการเมองระดบทองถน ในนาม “กลมเมองแพร” ไดรบการเลอกตง

เปน สมาชกสภาจงหวดแพร ตงแต ป พ.ศ. 2533 ถง ป พ.ศ. 2542

และเคยดำารงตำาแหนงรองประธานสภาองคการบรหารสวนจงหวดแพร

นางศรวรรณ ปราศจากศตร ในฐานะเครอขายฐานเสยงทางการ

เมองระดบทองถนใหกบสายตระกลศภศรของตนเอง และสายตระกล

พนมขวญ เชน นายโชคชย พนมขวญ นายขวญชย พนมขวญ และ

นายสามขวญ พนมขวญ รวมถง ความสมพนธอนดในฐานะผสนบสนน

และเกอกลทางการเมองกบนายณรงค วงศวรรณ กระทง การแยกสาย

สมพนธทางการเมองแบบคขนานเมอ นางศรวรรณ ปราศจากศตร ลง

สมครรบเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพรในสงกดพรรค

ประชาธปตย

เครอขายและความสมพนธดานการศกษา (กลมอาชพ)

มตดานอาชพคร

อาจารยใหญบวเขยว และ/หรอ ผอำานวยการโรงเรยน อาจารย

บวเขยว ผบรหารโรงเรยนสตรประจำาจงหวดแพรทมความมงมน

พฒนาการศกษาใหกลธดาของคนแพรมานานกวา 30 ป ทำาใหคณหญง

110

นกการเมองถนจงหวดแพร

บวเขยว รงคสร กาวส “นกการเมองถน” จงหวดแพร

นายสธรรม สายศร ผกอตงโรงเรยนสหราษฎรพทยา (โรงเรยน

ราษฎร) และตอมาไดบรจาคใหเปนโรงเรยนประจำาอำาเภอรองกวาง

“โรงเรยนรองกวางอนสรณ” และ กอตง “โรงเรยนอาชวศกษาแพร”

ปจจบนคอ วทยาลยอาชวศกษาจงหวดแพร

นายรตน พนมขวญ ผกอตงโรงเรยนปาไมแพร

มตดานการใหทนการศกษา

นายดสต รงคสร นกการเมองทใหความสำาคญดานการศกษา

จดตงกองทนการศกษา“มลนธคณหญงบวเขยว รงคสร เพอการศกษา”

เปนทนการศกษา 8 อำาเภอ สราง โรงเรยนสลวยเสรไทย สรางโรงเรยน

มธยมวงชน มอบใหแกกระทรวงศกษาธการ และประธานมลนธการ

ประถมศกษา อำาเภอเมอง จงหวดแพร

เครอขายและความสมพนธดานธรกจ

นายรตน พนมขวญ ประกอบธรกจดานสมปทานปาไม ประเภท

ไมสก และธรกจประเภทโรงแรม เจาของ”โรงแรมนครแพร” และ “โรงแรม

นครแพรทราวเวอร” ในรนปจจบน

นายดสต รงคสร ประกอบอาชพนกธรกจ ดานสมปทานไมหมอน

รถไฟ และไมสำาหรบสรางสะพานรถไฟ และธรกจตวแทนจำาหนายนำามน

สามทหาร (ปตท.ในปจจบน) ในนาม “หางหนสวนจำากดดสตพาณชย”

นายชวทย จตรสกล ประกอบธรกจจำาหนายรถยนต “บรษทโต

โยตาแพร”

นายพล วชรปรชา ประกอบธรกจดานสมปทานโรงโมหน และ

111

สรป อภปรายผลการศกษา และขอเสนอแนะ

การรบเหมากอสราง

นายเมธา เอออภญญกล มบตร 3 คน คอ (1) นายเมธ เอออภญญกล

กรรมการและเจาหนาทบรหาร บรษทบานป จำากด (มหาชน) (2) นาง

ปานหทย เสรรกษ อดตทปรกษาบรษท บานป จำากด (มหาชน) และ

อดตกรรมการบรษท สารนทรอทเทอรต จำากด ซงถอวาเปนกลมธรกจ

สำาคญของครอบครวเอออภญญกล (3) นายวรวจน เอออภญญกล

นายณรงค วงศวรรณ และ ตระกลวงศวรรณ ประกอบธรกจดาน

การเกษตร และธรกจใบยาสบมาจนรนลกในปจจบนทง นายอนสรณ

วงศวรรณ และนายอนวธ วงศวรรณ นกธรกจสงออกดานการเกษตร

และธรกจรบซอใบยาสบ

นางศรวรรณ ปราศจากศตร ประกอบอาชพดานใบยาสบ และ

พชผลทางการเกษตร ตงแตรนบดา คอ พอเลยงศานตย ศภศร

เครอขายและความสมพนธดานการแพทย

นายแพทยทศพร เสรรกษ และ นายแพทยนยม ววรรธนดฐกล

ซงทงสองคนประกอบอาชพเปนแพทยวชาชพ กอนกาวเขาสสนาม

การเมอง

2. บทบาทความสมพนธของกลมผลประโยชน กลมไมเปนทางการ และกลมครอบครววงศาคณาญาต

บทบาทและความสมพนธของกลมผลประโยชน กลมไมเปน

ทางการ โดยเฉพาะความสมพนธเชงครอบครว วงศาคณาญาตของ

กลมการเมอง มสวนสนบสนนทางการเมองแกนกการเมองในจงหวด

112

นกการเมองถนจงหวดแพร

แพร กลาวไดวา เปนปจจยหลกสำาคญทสนบสนนใหผสมครรบเลอก

ตงมโอกาส และบทบาททางการเมองในฐานะสมาชกสภาผแทนราษฎร

จงหวดแพร สอดคลองกบแนวคดของ ชยอนนต สมทรวาณช (2525,น.

41 - 42) ทเรยกวา “ระบบอปถมภในสงคมไทย” อธบายไดวา ลกษณะ

สงคมไทยมการรวมกลม และเกดกลมซงมความเกยวของ และสมพนธ

กนเปนสวนบคคลในลกษณะความสมพนธเชงอปถมภ ขณะท อนช

อาภาภรม (สานตย เพชรกาฬ,อางในนกการเมองถนจงหวดพทลง.

2550.น.35 - 36) เรยกระบบอปถมภทางการเมองทผานตวแทนวา

“ระบบหวคะแนน” ซงสวนใหญจะประกอบดวยบคคลเดนดงในพนท

เชน กำานน ผใหญบาน เปนตน ระบบหวคะแนนเปนทนยมใชกนใน

กระบวนการหาเสยงเลอกตงของสงคมการเมองไทยทกพนททวประเทศ

นอกจากน การเมองจงหวดแพรยงคงมสวนทสอดคลองกบการเมอง

ระบบเครอญาตทพบในหลายจงหวด เชน จงหวดภาคใต “ในความเปน

สงคมเครอญาต ใครทศกษาเรองการเลอกตงภาคใตมกพบวา ปจจยหนง

ททำาใหผสมครไดรบเลอกตงจะมาจากการ “มพนองมาก นนคอ มญาต

มาก” (ภญโญ ตนพทยคปต,นกการเมองถนจงหวดสงขลา.2549.น.30)

และ จากรายงานการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร ครงท 20 เมอ

วนท 6 ก.พ. 2548 วเคราะหวา “มสมาชกสภาผแทนราษฎรทมาจาก

ตระกลเดยวกน จำานวน 26 ตระกล” ซงรวมถง การเลอกตงสมาชกสภา

ผแทนราษฎรจงหวดแพร เชนเดยวกน (ทมา : กลมงานบรการวชาการ

1 สำานกวชาการ สำานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร) แสดงใหเหน

วา สงคมเครอญาต และความสมพนธเชงอปถมภมอทธพลตอการลง

สมครรบเลอกตง และการเลอกสนบสนนผสมครรบเลอกตง ดงนน จาก

การศกษา “การเมองถน” และ “นกการเมองถน” ในพนทจงหวดแพร

113

สรป อภปรายผลการศกษา และขอเสนอแนะ

สามารถอภปรายผลโดยสรป ดงน

นบจากการเลอกตงทวไปครงแรกของประเทศไทย เมอวนท 15

พฤศจกายน พ.ศ. 2476 กระทง การเลอกตงทวไป ครงท 22 เมอวน

ท 23 ธนวาคม พ.ศ. 2550 สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร ทได

รบการเลอกตงมากกวาหนงสมยจะอยในครอบครวตระกลเพยง 4 – 5

ตระกลสำาคญ คอ

ตระกล “รงคสร” ประกอบดวย คณหญงบวเขยว รงคสร

(มารดา) นายดสต รงคสร ซงนายดสต มความสนทใกลชดกบอก 4

ตระกลทมความสมพนธทางการเลอกตง หากวเคราะหยอนกลบไปใน

อดต ประวตของนกการเมองทองถนในพนทจงหวดแพร ความสมพนธ

ตระกลรงคสร คอ คณหญงบวเขยว รงคสร มมารดาชอ แมเจาสคนธา

แสนศรพนธ ซงเปนพสาวของเจาวงศ แสนศรพนธ (นายวงศ

แสนศรพนธ) สมาชกสภาผแทนราษฎรคนแรกของจงหวดแพร กลาวไดวา

มความสมพนธทางสายตระกลทอาจจะไมใชสายตรงเสยทเดยวกตาม

แตกมความผกพนในฐานะของการมสวนสรางเมองแพรใหมความเจรญ

โดยผานมตการเมองของกลไกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร

ตระกล “วงศวรรณ” ประกอบดวย นายณรงค วงศวรรณ บดา

ของ นายอนวธ วงศวรรณ และนายอนสรณ วงศวรรณ ซงมฐานธรกจ

รบซอใบยาสบ และธรกจสงออกดานการเกษตรกระจายอยในจงหวด

เชยงใหม เชยงราย และจงหวดลำาพน กระทง นายอนสรณ วงศวรรณ

ลงสมครรบเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดลำาพน ขณะท

114

นกการเมองถนจงหวดแพร

นายอนวธ วงศวรรณ กลบมาชงเกาอสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวด

แพรคนจากแมเลยงตก และปจจบน นายอนวธ วงศวรรณ ไดเปลยน

ยทธศาสตรทางการเมองใหม โดยลงชงชยการเมองระดบทองถนใน

ตำาแหนงนายกองคการบรหารสวนจงหวดแพร

ตระกล “เอออภญญกล” ประกอบดวย นายเมธา เอออภญญ-

กล (บดา) นายวรวจน เอออภญญกล (บตรชาย) นายแพทยทศพร

เสรรกษ (บตรเขย) และนางปานหทย เสรรกษ (บตรสาว) ทสมรสกบ

นายแพทยทศพร เสรรกษ ตระกลเอออภญญกลนาจะเปนตระกลสำาคญ

ทางการเมองในพนทจงหวดแพร ทมทายาททางการเมองครอบคลมตอ

เนอง ตงแตบตรชาย บตรเขย และลาสดคอ บตรสาว จากการศกษา

ขอมลพบวา ตระกลเอออภญญกล จะยงมผสบทอดมรดกทางการ

เมองอกยาวนาน ทงความร ความสามารถ ผลงานทเขาตาชาวแพร

และความเปนคนรนใหมอยาง นาย วรวจน เอออภญญกล นายแพทย

ทศพร เสรรกษ ยงเปนแรงเสรมทชาวแพรพรอมสนบสนนอยาง

เตมท อกทง นายแพทยนยม ววรรธนดฐกล ทมสายสมพนธใกลชดจาก

ภรรยาทมตอตระกลเอออภญญกล และตระกลวงศวรรณ วเคราะหได

วา เครอขาย และความสมพนธของนกการเมอง “กลมเมองแพร” กลม

นคงผกขาดทางการเมองอกยาวนาน ยากทสายการเมองของแมเลยง

ตกจะเจาะฐานคะแนนเสยงได ดวยศกยภาพทางเครอญาต ทกลาวมา

และความพรอมของกลมผลประโยชนทมฐานธรกจ และฐานการเงนท

มนคงสนบสนนสำาหรบการเลอกตง ครงตอไป

ตระกล “ศภศร” ประกอบดวย นายศานตย ศภศร (บดา) นาง

115

สรป อภปรายผลการศกษา และขอเสนอแนะ

ศรวรรณ ปราศจากศตร ซงมสายความสมพนธกบกลมการเมองระดบ

ทองถนทงในสนามเลอกตงองคการบรหารสวนตำาบล เทศบาล และ

องคการบรหารสวนจงหวด เรยกวา กลมตระกลศภศร มฐานเสยง

สนบสนนจากการเมองระดบทองถนทกลมตระกลเอออภญญกล และ

กลมตระกลวงศวรรณ พยายามเจาะและทำาลายฐานเสยงทมอย และ

เปนเหตผลหนงทผวจยวเคราะหไดวา ความพยายามเจาะฐานคะแนน

เสยงการเมองระดบทองถนของแมเลยงตก โดยเฉพาะผลการเลอกตง

นายกองคการบรหารสวนจงหวด ครงลาสดท นายอนวธ วงศวรรณ

ชนะการเลอกตง ยงเปนสญญาณเตอนภยสำาหรบแมเลยงตกในการ

ลงสมครรบเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร ในอนาคต

ตระกล “พนมขวญ” ประกอบดวย นายรตน พนมขวญ (เสย

ชวตแลว) ถงแมวาตระกลพนมขวญในรนลก ทง นายโชคชย พนมขวญ

นายขวญชย พนมขวญ และนายสามขวญ พนมขวญ จะไมคอยสนใจ

การเมองระดบชาต ดวยการไมลงสมครรบเลอกตงสมาชกสภาผแทน

ราษฎร ตระกลพนมขวญใหความสนใจ และความสำาคญกบการเมอง

ระดบทองถน อยางไรกตาม กลมตระกลพนมขวญ ยงมฐานเสยงเพยง

พอสำาหรบการจะสนบสนนฝายหนงฝายใด เพอใหสามารถชนะการ

เลอกตงในสนามใหญของการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร

ไมวาจะเปนขวการเมองของแมเลยงตกในสงกดพรรคประชาธปตย หรอ

ขวการเมองสายเอออภญญกล ในสงกดพรรคเพอไทย หากสามารถ

เขาไปนงในใจของคนในตระกลพนมขวญ การเปลยนขวสนบสนนกจะ

มความเปนไปได จากกรณตวอยาง “การเปลยนขวสนบสนนของนาย

แพทยชาญชย ศลปะอวยชย อดตนายกองคการบรหารสวนจงหวด

116

นกการเมองถนจงหวดแพร

แพร” เปนกรณศกษา ของฐานเสยงสำาคญในการเมองระดบทองถนท

มผลตอการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร

ดงนน การเมองถนและนกการเมองถนในพนทจงหวดแพร คง

ไมควรมองขามเครอขายและความสมพนธของกลมการเมองตระกล

พนมขวญโดยเดดขาด

3. บทบาทและความสมพนธของพรรคการเมองกบนกการเมองในจงหวดแพร

การเมองทองถน และนกการเมองทองถนในพนทจงหวดแพร

จงหวดเลก ๆ ทางภาคเหนอของประเทศ หลายคนอาจมองขามใน

บทบาท และความสำาคญทางการเมองในระดบประเทศ เพราะหลาย

คนอาจมองบทบาทไปทนกการเมองในทองถนจงหวดขนาดใหญ อาท

กรงเทพมหานคร เชยงใหม หรอจงหวดสำาคญทางภาคกลาง ภาคตะวน

ออกเฉยงเหนอ เปนตน แตเมอศกษาวเคราะหผวจยพบวา นกการเมอง

ถนจงหวดแพรมบทบาท และความสมพนธอนสำาคญในเวทการเมอง

ของประเทศ มาตงแตอดตจนปจจบน เชน นายทอง กนทาธรรม

อดตหวหนาเสรไทยภาคเหนอ และผนำามวลชนกองจรยทธจงหวดแพร

ในสมยเสรไทยรวมกบผนำาระดบประเทศ อาท ฯพณฯ ปรด พนมยงค

ม.ร.ว.เสนย ปราโมช นายเตยง ศรขนธ (นกรบแหงเทอกเขาภพาน)

และนายณรงค วงศวรรณ ผมบทบาทสำาคญทางการเมองชวงป พ.ศ.

2535 และเกอบไดรบการเสนอชอเปนนายกรฐมนตรมาแลว นอกจาก

น กลาวไดวา นกการเมองจงหวดแพรมตำาแหนงสำาคญในการบรหาร

ประเทศมากมายหลายคน ในฐานะกลไกการขบเคลอนการเมองการ

117

สรป อภปรายผลการศกษา และขอเสนอแนะ

ปกครองระบบรฐสภาตามระบอบประชาธปไตย

ประวตศาสตรการเมองทองถนจงหวดแพรทมบทบาทและความ

สมพนธกบพรรคการเมอง ดงน

การเมองยคกอนระบบพรรคการเมอง (ระหวางป พ.ศ. 2476

- พ.ศ. 2495) การเลอกตงทวไปครงท 1 – 6

การเมองไทยยคตนระยะเรมแรกของการเมองการปกครองใน

ระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข หลงวน

อภวตเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชย

มาเปนการปกครองระบอบประชาธปไตยในระบบรฐสภา สมาชกสภา

ผแทนราษฎรยงไมมการสงกดพรรคการเมอง

ดงนน บทบาท และความสมพนธกบพรรคการเมองจงยงไม

เกดขน การหาเสยงเลอกตงในยคแรกตองใชผลงานของผสมครเปน

กลยทธสำาคญ รายชอสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพรยคกอนระบบ

พรรคการเมอง ไดแก

1. นายวงศ แสนสรพนธ

2. นายทอง กนทาธรรม

3. นายวภาค บญศร วงซาย

4. นายวง ศศบตร

การเมองยคระบบพรรคการเมอง (ตงแต ป พ.ศ. 2500 จนถง

ปจจบน) การเลอกตงทวไปตงแต ครงท 7 เมอ วนท 26 กมภาพนธ

พ.ศ. 2500

118

นกการเมองถนจงหวดแพร

ความตนตวทางการเมองในระบบพรรคการเมองไดรบการ

ยอมรบจากนกการเมองจงหวดแพร เมอนกการเมองทไดรบการเลอก

ตงสวนใหญสงกดพรรคการเมอง ไดแก

การเลอกตงทวไปครงท 7 นายทอง กนทาธรรม สงกดพรรค

ชาตนยม นายวง ศศบตร สงกดพรรคเสรมนงคศลา

การเลอกตงทวไปครงท 8 นายไชย วงศสวาง สงกดพรรค

ประชาธปตย นายทอง กนทาธรรม สงกดพรรคชาตนยม

การเลอกตงทวไปคร งท 9 เปนคร งเดยวหลงยคระบบ

พรรคการเมองทผไดรบการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรทง 2 คน

ไมสงกดพรรคการเมอง

การเลอกตงทวไปครงท 10 คณหญงบวเขยว รงคสร สงกดพรรค

ชาตนยม นายเมธา เอออภญญกล สงกดพรรคธรรมสงคม และจ.ส.อ.

สมชาย อนทราวธ สงกดพรรคเสรชน

การเลอกตงทวไปครงท 11 นายรตน พนมขวญ นายดสต

รงคสร และนายนคร ตนจนทรพงศ สงกดพรรคชาตไทย

การเลอกตงทวไปครงท 12 นายณรงค วงศวรรณ และนายพล

วชรปรชา สงกดพรรครวมไทย ในขณะท นายดสต รงคสร ผยดมนใน

อดมการณของพรรคชาตไทย

การเลอกตงทวไปครงท 13 นายณรงค วงศวรรณ และนายพล

วชรปรชา โดยในชวงเวลาของการหาเสยงเลอกตง ผสมครทง 2 คน

สงกดพรรคกจสงคม ตอมา ระหวางการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร

ไดยายกลบไปสงกดพรรครวมไทยดงเดม ขณะท นายดสต รงคสร ยง

คงสงกดพรรคชาตไทย

การเลอกตงทวไปครงท 14 นายณรงค วงศวรรณ และนายพล

119

สรป อภปรายผลการศกษา และขอเสนอแนะ

วชรปรชา สงกดพรรครวมไทย นายดสต รงคสร สงกดพรรคชาตไทย

การเลอกตงทวไปครงท 15 นายณรงค วงศวรรณ และนายชวทย

จตรสกล ทลงสมครรบเลอกตงแทนนายพล วชรปรชา ทเสยชวตระหวาง

การดำารงตำาแหนงสมาชกสภาผแทนราษฎร จากการเลอกตงทวไปครง

ท 14 สงกดพรรครวมไทย ตอมา ทง 2 คนยายไปสงกดพรรคเอกภาพ

สำาหรบ นายดสต รงคสร ยงคงเหนยวแนนในสงกดพรรคชาตไทย

การเลอกตงทวไปครงท 16 เมอป พ.ศ. 2535 บทบาททาง

การเมองของนกการเมองถนอยาง นายณรงค วงศวรรณ ผมบทบาท

สำาคญทางการเมองระดบประเทศไดกอตง “พรรคสามคคธรรม” โดย

มจดมงหมายสำาคญ คอ สนบสนนการสบทอดอำานาจของผนำาบางคน

ทมาจากการรฐประหาร โดยม นายณรงค วงศวรรณ ดำารงตำาแหนง

หวหนาพรรค นายเมธา เอออภญญกล สมาชกพรรคสามคคธรรม

ไดรบการเลอกตงเชนกน ขณะท นายดสต รงคสร ทยงคงเปนสมาชก

สภาผแทนราษฎรสงกดพรรคชาตไทย และจากผลการเลอกตงใน

ครงน นายณรงค วงศวรรณ เกอบมโอกาสไดรบการเสนอชอเปนนายก

รฐมนตร

การเลอกตงทวไปครงท 17 นายดสต รงคสร นายเมธา เออ-

อภญญกล และนายณรงค วงศวรรณ 3 ผยงใหญ และทรงอทธพล

ทางการเมองของจงหวดแพร ในสงกดพรรคชาตไทยยกทม

การเลอกตงทวไปครงท 18 ยคเปลยนโฉม และววฒนาการ

ของความเปนระบบพรรคการเมองในการเลอกตงจงหวดแพร กบ

ความสมพนธของบทบาททางการแขงขนระหวางกลมการเมอง

พรรคการเมองทเปนคนละกลม คนละขว และคนละพรรค ซงจะตอง

พยายามตอสชวงชงความไดเปรยบ ชงไหวชงพรบ เพอชยชนะทอาจ

120

นกการเมองถนจงหวดแพร

นำาไปสความขดแยงทเรมฝงลกในอนาคต ดวยการตดสนใจสสนาม

การเมองจากผสนบสนน นายณรงค วงศวรรณ มาเปนคแขงคนสำาคญ

ทางการเมอง ผลของการเลอกตง นางศรวรรณ ปราศจากศตร หนงเดยว

ของพรรคประชาธปตยชนะการเลอกตง ทำาใหนายณรงค วงศวรรณ แพ

การเลอกตงเปนครงแรก เหลอทนงไวใหเพอนสนท นายดสต รงคสร กบ

นายเมธา เอออภญญกล พรรคชาตไทย

การเลอกตงทวไปครงท 19 ยคของการตอสในเวทการเมอง

สมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร เรยกวา เวทนเพอรนลก ผสมคร

รบเลอกตงทไดรบชยชนะ อนดบท (1) นางศรวรรณ ปราศจากศตร

พรรคประชาธปตย (2) นายแพทยทศพร เสรรกษ และ (3) นายเมธา

เอออภญญกล สงกดพรรคชาตไทย

การเลอกตงทวไปครงท 20 การเลอกตงภายใตกระแสทกษณ

ฟรเวอร นายแพทยทศพร เสรรกษ และนายวรวจน เอออภญญกล ท

เดมสงกดพรรคชาตไทย ไดยายมาสงกดพรรคไทยรกไทย จากความ

พยายามในการโคนฐานเสยงของนางศรวรรณ ปราศจากศตร แหง

พรรคประชาธปตย เกอบจะประสบความสำาเรจ แตแมเลยงตกทสะสม

ผลงานและรกษาฐานเสยงมาเปนอยางดยงคงสามารถไดรบการเลอก

ตงเปนอนดบ 2

การเลอกตงทวไปครงท 21 การเลอกตงทกระแสทกษณ

และพรรคไทยรกไทย ยงคงมาแรงจากผลงานทดลใจชาวบานระดบ

รากหญา และการเปนนายกรฐมนตรคนแรกทบรหารประเทศครบวาระ

4 ป ผลทำาใหนางศรวรรณ ปราศจากศตร ในสงกดพรรคประชาธปตยไม

สามารถสแรงเสยดทานจากทกดานได ประกอบกบการประกาศชดเจน

การกลบมาของคน “ตระกลวงศววรณ” ผลทำาใหผสมครในสงกดพรรค

121

สรป อภปรายผลการศกษา และขอเสนอแนะ

ไทยรกไทย คอ นายแพทยทศพร เสรรกษ นายอนวธ วงศวรรณ และ

นายวรวจน เอออภญญกล ไดรบการเลอกตงยกทม

การเลอกตงทวไปครงท 22 การเลอกตงครงลาสด ยคสมย

ของววฒนาการทางการเมองไทยทมความสมพนธระหวางระบบ

พรรคการเมองกบกลมผลประโยชนทางการเมองในระดบประเทศทแยก

ไมออกจากการเมองในระดบทองถน แสดงใหเหนความสมพนธอยางม

นยสำาคญ อาท การแบงขวทางการเมองระหวางพรรคเพอไทยทเปลยน

ชอพรรคมาจากพรรคพลงประชาชน และพรรคไทยรกไทย ตามลำาดบ

ของเหตการณ อนมผลมาจากคำาพพากษาของตลาการศาลรฐธรรมนญ

กรณการยบพรรคการเมอง และผลกระทบจากการรฐประหารเมอ วนท

19 กนยายน พ.ศ. 2549 การเกดขนของเครอขายและความสมพนธใน

การจดตงกลมอทธพล หรอกลมผลประโยชนทางการเมองสำาคญ ไดแก

กลมแนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการ (นปก) หรอกลมแนวรวม

ประชาธปไตยขบไลเผดจการแหงชาต (นปช.) หรอกลมคนเสอแดง ซง

มความสมพนธกบพรรคเพอไทย และพ.ต.ท. ทกษณ ชนวตร ผลทำาให

ผสมครในสงกดพรรคพลงประชาชนในเวลานนชนะการเลอกตงแบบ

ยกทม คอ นายวรวจน เอออภญญกล นางปานหทย เสรรกษ และนาย

แพทยนยม ววรรธนดฐกล ขณะท นางศรวรรณ ปราศจากศตร พรรค

ประชาธปตย ตองประสบความพายแพเปนครงแรก

4. รปแบบ วธการ และกลยทธการหาเสยงในการ เลอกตงของนกการเมองในพนทจงหวดแพร

จาก การประมวลความรขอมลการเลอกตงสมาชกสภาผแทน

122

นกการเมองถนจงหวดแพร

ราษฎรจงหวดแพร ตงแต ป พ.ศ. 2476 – 2550 ผวจยสามารถสรป

รปแบบ วธการ และกลยทธการหาเสยงเลอกตงของนกการเมองจงหวด

แพร ไดดงน

1. การประกาศเจตนารมณในการรบใชชาต รกษาประชา ธปไตย

และเปนตวแทนของพนองประชาชน

ตงแตอดตนกการเมองรนเกา เชน นายทอง กนทาธรรม และ

นกการเมองรนใหม เชน นายวรวจน เอออภญญกล ไดพยายาม

ประกาศจดยนทางการเมองในยคปจจบนป พ.ศ. 2551 หลงการ

เลอกตงทวไปครงลาสด นายวรวจนเปนแกนนำาในการประกาศกอตง

“กลมแนวรวมประชาธปไตยตอตานเผดจการ (นปก) เมองแพร หรอ

กลมแนวรวมประชาธปไตยขบไลเผดจการแหงชาต (นปช.) เมองแพร

หรอกลมคนเสอแดงเมองแพร” ซงเปนกลยทธหนงทางการเมองทเขา

เรยกวา “การเมองภาคประชาชน”

2. ดานการศกษา

การมอาชพครเปนทยอมรบของบรรดาลกศษย ครอบครว

และประชาชนทวไป อยางเชน คณหญงบวเขยว รงคสร อาจารยรตน

พนมขวญ การกอตงมลนธเพอการใหทนการศกษาของ นายดสต รงคสร

การบรจาคทนทรพยเพอการศกษาของนายสธรรม สายศร และการกอ

ตงโรงเรยนปาไมแพรของอาจารยรตน พนมขวญ เปนตน ทำาใหบคคล

เหลานสามารถนงอยในใจของชาวบานไดตลอดเวลาถอเปนกลยทธ

การหาเสยงทสำาคญ

123

สรป อภปรายผลการศกษา และขอเสนอแนะ

3. การหาเสยงแบบเขาถงชาวบาน

นายดสต รงคสร ยดถอกลยทธวธการหาเสยงทสำาคญ คอ

“พนฐานด หาเสยงงาย คะแนนเสยงมา” จากคำาสมภาษณ ทวา “ดแล

ประชาชนในพนท ทกงานตองไปหมด และไปดวยตวเอง เขาถงใจ

ชาวบาน เปนปจจยสำาคญททำาใหชนะการเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทน

ราษฎรตอเนองยาวนานถง 7 สมยตดตอกน”

นายเมธา เอออภญญกล เขาถงชาวบานดวยวธการแบบเขาถง

ตว (Face To Face) ทำาใหชาวบานคนเคย เปนพวกพองเดยวกน ให

ความชวยเหลอใกลชดชาวบาน

นายณรงค วงศวรรณ เนนความสมำาเสมอกบชาวบาน เรยกวา

ใครมเรองอะไร มปญหาอะไร ใครทำาอะไร ตองมณรงค วงศวรรณ ชวย

เหลออยางเสมอ และเทาเทยมกน

นายแพทยทศพร เสรรกษ กลาววา ใชการทำางานทใหความ

ชวยเหลอทางการแพทยแกประชาชนอยางสมำาเสมอ เขาถงชาวบาน

เปนกนเอง เรยกวา “ตดดน” ดวยภาพลกษณใสเสอผาแบบพนเมอง

“เมองแพร”

4. กลยทธการลงพนท

การลงพนทไมวาสมยไหนถอวาเปนกลยทธสำาคญทงระหวาง

ภารกจการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอชวงเวลาหาเสยง การอย

กบพนทสำาคญมาก ทงวนหยดเสารอาทตย กลาวไดวา เปนกลยทธ

สำาคญทผสมครรบเลอกตงทกคนในจงหวดแพรใหความสำาคญ ไปทก

งาน ทกสถานทเพอใหประชาชนเหนหนา และพงพาไดเสมอ

124

นกการเมองถนจงหวดแพร

5. การปราศรยหาเสยง

ในชวงเวลาของการรณรงคเพอหาเสยงเลอกตงการเคาะประต

ชาวบาน ตามวด ตลาด สถานทชมชน สถานทราชการ และสถานศกษา

เปนกลยทธทยงคงมใหเหนสำาหรบการหาเสยง โดยมเครองมอสำาคญ

เพอการบอกนโยบายพรรค หมายเลขผสมคร และผลงานทผานมาของ

ผสมคร ไดแก คทเอาท โปสเตอร แผนปลว รถแห การเคาะประตตาม

บาน เพอสนบสนนเครองมอทสำาคญ คอ การปราศรยหาเสยง โดย

ผสมครจะวางแผนกำาหนดวน เวลา และสถานทปราศรย สดสวนของ

การปราศรย ผปราศรย และผรวมปราศรย อาจเปนปราศรยยอย หรอ

ปราศรยใหญทจะมระดบขนพลของพรรคทสงกดมาชวย เปนการเพม

สสน และโอกาสในการชนะการเลอกตง

6. กลยทธเครอขาย และความสมพนธแบบ “หวคะแนน”

ววฒนาการของการเลอกตงระบบพรรคการเมองตงแตอดตจน

ปจจบน ระบบหวคะแนนเขามามบทบาทสำาคญในการหาเสยง โดย

หวคะแนนจะเปนผใหขอมลแกทมงานระดบแกนหลกของผสมครรบ

เลอกตง ดวยการวเคราะหตดตามคะแนนความนยมในแตชวงวนของ

การหาเสยง เพอพลกกลยทธอน ๆ มาชวยสนบสนนใหผสมครรบเลอก

ตงมคะแนนเพมขนในโคงสดทายของการหาเสยง คำาวา “หวคะแนน” จะ

หมายถง ผนำากลมผทนยมผสมครใหมาลงคะแนนเสยงในคหาเลอกตง

ในบางครงผสมครจะใชกลวธตาง ๆ ทใหหวคะแนนนำาไปใชประโยชน

ในการหาเสยง เชน เงน สงของ หรอคำาสญญาวาจะทำาให หากไดรบ

การเลอกตง เปนตน

125

สรป อภปรายผลการศกษา และขอเสนอแนะ

7. กลยทธทางการเงน

คงไมสามารถปฏเสธไดวา “เงน” เปนปจจยสำาคญทเปนกลยทธ

สำาหรบการหาเสยงเลอกตง เพยงวา “ใครจะใชมาก หรอใชนอยกวา

กน” ถงแมในการเลอกตงปจจบน ประเทศไทยมองคกรอสระทำาหนาท

ในการกำากบตดตามการเลอกตง เชน คณะกรรมการการเลอกตง (กกต)

กตาม และมบทลงโทษทางการเมองทรนแรงภายใตรฐธรรมนญแหงราช

อาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

แมวา จะไมมผสมครรบเลอกตงหรอสมาชกสภาผแทนราษฎรคน

ใดยอมรบวาตนเองซอสทธขายเสยง กตาม จะมเพยงเลาใหฟงและให

ขอมลการวจยวา “ผสมครรบเลอกตงฝายตรงขามใชเงนมากนอยเพยง

ใด” ผวจยสามารถวเคราะหสรปจากขอมลไดวา “การหาเสยงเลอกตง

สมาชกสภาผแทนราษฎรในพนทจงหวดแพร เงนยงเปนปจจยสำาคญ

กบผลแพหรอชนะการเลอกตง”

จาก คำากลาวในบนทกคำาสมภาษณ ของนายดสต รงคสร ทวา

ปจจยสำาคญททำาใหชนะการเลอกตง ไดแก

1.การเปนคนทมพนฐานครอบครวเกดทจงหวดแพร ครอบครว

บดามารดาเปนทรจก และไดรบการยอมรบของประชาชนในจงหวด

2. การมสงคม ญาตพนอง และบรวารทมความกวางขวาง

3. มใจนกเลง มพรรคพวกมาก และมความเขมแขง

และ 4. มเงนมากเพยงพอ

บทสรป จากการอภปรายผลการศกษาเพอสำารวจและประมวล

ขอมลในมต ดงกลาว สงเคราะหไดวาการม “ความสมพนธเชง

เครอญาต กลมการเมอง และกลมอาชพ” เปนปจจยหลกสำาคญทมสวน

126

นกการเมองถนจงหวดแพร

สนบสนนในการตดสนใจลงสมครรบเลอกตง และเปนสวนสำาคญทำาให

ไดรบ ชยชนะสำาหรบการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร

ซงเปนไปตามท ชยอนนต สมทรวาณช (2525,น. 41 – 42) กลาวถง

สงคมไทยมกมลกษณะการรวมกลม และการเกดกลมซงมความสมพนธ

กนเปนสวนบคคล เรยกวา “ระบบอปถมภในสงคมไทย” ซงมกเกดขน

ทวไปในสงคมไทย ทมระบบชนชนอนสบเนองมาจากระบบศกดนานยม

ในอดต โดยถอเอาความผกพน ความสมพนธทางสงคม การเกอกล ทงน

สอดคลองกบทฤษฎกลไกการปกครองระบอบประชาธปไตย ทมกลไก

ทำาหนาทในฐานะองคกรขบเคลอนทสำาคญ และมอทธพลตอบทบาท

ทางการเมองของนกการเมองในฐานะสมาชกสภาผแทนราษฎร ไดแก

กลมผลประโยชน กลมอทธพล และพรรคการเมอง อนมความสมพนธ

เชงสาเหตและผล ทผวจยไดดำาเนนการทบทวนวรรณกรรมไวในบทท 2

ขอมลทวไป แนวคดทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

5. ขอเสนอแนะจากการวจย

ผลการศกษาวจยประมวลขอมลการเมองถนและนกการเมอง

ถนในพนทจงหวดแพร ในสวนของผทดำารงตำาแหนงสมาชกสภาผแทน

ราษฎร ตงแตการเลอกตงทวไปครงท 1 ป พ.ศ. 2476 ถง การเลอกตง

ทวไปครงท 22 ของประเทศไทย เมอ วนท 23 ธนวาคม พ.ศ. 2550

เพอตอบคำาถามการวจย 4 ดานหลก ไดแก

1. เครอขายและความสมพนธของนกการเมองในจงหวดแพร

2. บทบาทและความสมพนธของกลมผลประโยชน และกลมไม

เปนทางการ เชน ครอบครว วงศาคณาญาต กลมการเมอง เปนตน ทม

127

สรป อภปรายผลการศกษา และขอเสนอแนะ

สวนสนบสนนทางการเมองแกนกการเมองในจงหวดแพร

3. บทบาทและความสมพนธของพรรคการเมองกบนกการเมอง

ในจงหวดแพร

4. รปแบบ วธการ และกลยทธการหาเสยงในการเลอกตงของ

นกการเมองในจงหวดแพร

ผวจยมขอเสนอแนะ ทนาจะเปนประโยชนตอการศกษาเพอ

ประมวลความรนกการเมองไทย และการศกษาตอเนองในอนาคต อน

จะนำาไปสการจดการความรดานชวประวตของนกการเมองไทย ตงแต

อดตจนถงปจจบน เพอใหเกดประโยชนตอการศกษาภมหลงทางการ

เมองของประเทศในหลายแงมม ดงน

1. ประเดนพฒนาการทางการเมองของประชาชนแบบม

สวนรวมทเออตอการพฒนาประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย

ทรงเปนประมข

เนองจาก ประเทศไทยพฒนาระบอบประชาธปไตยมาดวยวธ

การอภวฒนการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชย เปนการ

ปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

และมการใชอำานาจอธปไตย 3 ฝาย คอ ฝายบรหาร ฝายนตบญญต

และฝายตลาการ ซงการใชอำานาจอธปไตยตามระบบรฐสภา คอ การ

ใชอำานาจเพอการตรวจสอบและถวงดลอำานาจ (Check and Balance)

เหตผลสำาคญ จากการศกษาวจย พบวา ชาวบานบางกลมใน

จงหวดแพรไมเขาใจกระบวนการทางการเมองของระบบรฐสภาตาม

ระบอบประชาธปไตย วาเปนเรองของการใชอำานาจอธปไตย 3 ฝาย

128

นกการเมองถนจงหวดแพร

ซงอำานาจตลาการเปนหนงใน 3 อำานาจอธปไตย ทมหนาทตรวจสอบ

และถวงดลกนและกน อนเปนสาเหตจากการสะดดของพฒนาการ

ทางการเมองของประเทศในปจจบนกบคำากลาววา “ตลาการภวฒน”

เรองของฝายการเมอง คอ ฝายบรหาร และฝายนตบญญต ไมใชเรอง

ของฝายตลาการ ประชาชนบางกลมจงตกเปนเครองมอของความ

ขดแยงในสงคม

ขอเสนอแนะ มการศกษากลไกพฒนาการเมองภาคประชาชน

หรอภาคประชาสงคม เพอสงเสรมการรบรของประชาชน และการม

สวนรวมทางการเมองของประชาชนทมเครอขาย และความสมพนธกบ

องคกรอสระตาง ๆ ตามรฐธรรมนญ สถาบนการศกษา อนเชอไดวาจะ

นำาไปสการพฒนาองคความรใหมในอนาคต

2. ประเดนวฒนธรรมทางการเมองระบบเครอญาต และ

ระบบอปถมภ

เนองจากขอมลการศกษาวจย พบวา นกการเมองในพนท

จงหวดแพร และในหลายจงหวด มกมความสมพนธและเครอขายใน

ระบบอปถมภ ระบบวงศาคณาญาต มากกวาความร ความสามารถ

นกการเมองในจงหวดแพรจงมสายความสมพนธเพยงไมกตระกล และ

แบงเปนกลม หากผลประโยชน และอำานาจทางการเมองเปลยนแปลง

สามารถนำาไปสความรนแรง และความมงหมายในชวต

ขอเสนอแนะ การเสรมสรางความร ความเขาใจในกระบวนการ

ทางการเมอง การศกษาวจยเกยวกบการสรางความเขมแขงของระบบ

พรรคการเมอง การพฒนาพรรคการเมองใหเปนสถาบนทางการเมอง

เพอเปนกลไกขบเคลอนประชาธปไตยระบบรฐสภาใหมความสมบรณ

129

สรป อภปรายผลการศกษา และขอเสนอแนะ

อาท กระบวนการสรรหาคดเลอกผแทนพรรคการเมองใหเปนผสมคร

รบเลอกตงในจงหวดตาง ๆ มากกวาการทจะผกขาดในระบบเครอญาต

ตามผลการศกษาวจย

3. ประเดนการสนบสนนทนการวจย ตอเนอง

ผลงานวจยทเกดขน และมความสำาเรจตองอาศยปจจยหลาย

ดาน อาท การสนบสนนทนการวจยจากสถาบนพระปกเกลา นกวจยท

มทศนคต และแนวคดทจะพฒนาการปกครองระบอบประชาธปไตยอน

มพระมหากษตรยทรงเปนประมข และการพฒนาองคความร เครอง

มอดานระยะเวลา และความตอเนองของงานวจย

เหตผลสำาคญ ประเทศไทยยงขาดนกวจย ขาดแหลงทน

สนบสนนการวจย และความตอเนองในผลงานการวจยของนกวจยทาง

รฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตร

ขอเสนอแนะ การสนบสนนทนวจยทเพยงพอ ระยะเวลาการ

วจยทเหมาะสม และความตอเนองของงานวจยทสถาบนพระปกเกลา

จะสนบสนนในอนาคต อยางตอเนอง อนนำาไปสการสรางนกวจยให

กบประเทศไทย ตอไป

130

นกการเมองถนจงหวดแพร

คณน บญสวรรณ, ปทานกรมศพทรฐสภาและการเมองไทย ฉบบสมบรณ, กรงเทพมหานคร : สำานกพมพสขภาพใจ บรษทตถาตา พบลเคชน จำากด, 2548.

โคทม อารยา, สารานกรมรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (พ.ศ.2540) หมวดองคการทางการเมอง, กรงเทพมหานคร : องคการคาครสภา,2544.

จกรพนธ วงษบรณาวาทย,ความรเบองตนทางรฐศาสตร . เชยงใหม : ภาควชารฐศาสตร คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม,2542.

ชยอนนต สมทวาณช,การเมองการบรหาร.กรงเทพมหานคร : สำานกพมพบรรณกจ.2525.

ชาญณวฒ ไชยรกษา, นกการเมองถนจงหวดพษณโลก. นนทบร : สถาบน พระปกเกลา.2549.

ชาญวทย เกษตรศร,ประวตการเมองไทย 2475 – 2500 ขนพลภพาน.มลนธโครงการตำาราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร, โรงพมพเรอนแกว, 2549.

เดชชาต วงศโกมลเชษฐ,หลกรฐศาสตร. กรงเทพมหานคร : สมาคมสงคมศาสตร, 2535

ตน ปรชญพฤทธ,ศพททางรฐประศาสนศาสตร. กรงเทพมหานคร : สำานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2546.

ททำาการปกครองจงหวดแพร, ขอมลการปกครอง.แพร.2550.ปรชา จนทรเรอง,พฤตกรรมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรไทย.รฐสภา

สาร,2540.

บรรณานกรม

131

บรรณานกรม

ประกายศร ศรรงเรอง, นกการเมองถนจงหวดเชยงราย. นนทบร : สถาบน พระปกเกลา.2550.

ภญโญ ตนพทยคปต, สำารวจเพอประมวลนกการเมองถน : จงหวดสงขลา. นนทบร : สถาบนพระปกเกลา.2549.

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550, กรงเทพมหานคร : สำานก พมพคณะรฐมนตรและราชกจจานเบกษา, 2550.โรงเรยนรองกวางอนสรณ, ประวตโรงเรยนรองกวางอนสรณ. แพร. 2549วภาค ฉพพรรณ. บทสรปทไมจบ กรณณรงค วงศวรรณ ถกสหรฐแบลคลสต

เปนบคคลตองหาม. มตชนรายวน. 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2538 (หนา 3) สานตย เพชรกาฬ, นกการเมองถนจงหวดพทลง. นนทบร : สถาบนพระปกเกลา.

2550.สำานกงานวฒนธรรมจงหวดแพร, ขอมลพพธภณฑเสรไทยแพร.แพร.2552..ขอมลสมาชกสภา ณสำานกงานเลขาธการสภาผแทนราชฎร. ขอมลสมาชกสภา ณ ป.2555.สำานกวชาการ. กรงเทพมหานคร

เวบไซตhttp://www.parliament.go.thhttp://www.thailand/political http://www.wikipedia.org

132

นกการเมองถนจงหวดแพร

แบบสมภาษณ

นกการเมองถนในพนทจงหวดแพร………………………………………………………

ขอมล .................................................วนเกด.........................อาย…..……ปผใหสมภาษณ .................................................................................................................................................................................................................ประวตครอบครว (บดา/มารดา/ครอบครว)................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ประวตการศกษา................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ประวตการทำางาน................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ภาคผนวกก

133

ภาคผนวก

บทบาททางสงคมกอนลงสมครรบเลอกตง............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ประวตการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................สาเหต/ปจจยการลงสมครรบการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรกลมผลประโยชน(กลมทางการ)ทมอทธพลสนบสนนการเลอกตง เชน............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................กลมไมเปนทางการมอทธพลสนบสนนการเลอกตง เชน ครอบครว วงศาคณาญาต................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................พรรคการเมองมอทธพลหรอมสวนสนบสนนสงเสรมใหชนะการเลอกตง................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................แนวทาง วธการ หรอกลยทธทใชในการหาเสยงเลอกตง................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

134

นกการเมองถนจงหวดแพร

ปจจยททำาใหชนะการเลอกตงตวแปรทสำาคญ คอ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................บทบาททางการเมอง................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ทานคดวาการเมองทองถนจงหวดแพรมอตลกษณทสำาคญ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ขอคดเหนหรอขอเสนอแนะตอการพฒนาการเมองไทย................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ขอขอบพระคณในความอนเคราะหขอมล................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ อ.วนชาต นภาศร นกวจย

135

ภาคผนวก

รายนามผใหคำาสมภาษณ

รายนามผไดรบการสมภาษณ ประกอบดวย นกการเมองถน

เครอญาต และผสนบสนน ดงตอไปน

1. นายภชงค กนทาธรรม

2. นายดสต รงคสร

3. นายทศพร เสรรกษ

4. นางปานหทย เสรรกษ

5. นางศรวรรณ ปราศจากศตร

6. นายประสงค (ไมทราบนามสกล) คนสนทของ

นางศรวรรณ ปราศจากศตร

7. นายสาคร เสยงมงคล

8. นายสรย สขวงศ

9. นายนยม ววรรธนดฐกล

ภาคผนวกข

136

นกการเมองถนจงหวดแพร

คำาใหการสมภาษณ

คำาสมภาษณ นายภชงค กนทาธรรมเกยวกบนายทอง กนทาธรรม

ประเดนคำาถาม : แนวทางการเขาสสมาชกสภาผแทนราษฎร

คำาตอบ : ผมเปนลกชายของนายทอง กนทาธรรม คณพอเปน

นกกฎหมาย ทานเรยนจบนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร เปนลก

ศษยทานอาจารยนายปรด พนมยงค อดตรฐบรษและนายกรฐมนตร

กอนททานลงสมครเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร ทานเปนสมาชก

เครอขายในกลมนกเคลอนไหว เรยกวา “กลมเสรไทย” ทเรมกอตวขน

ในครงสงครามมหาเอเชยบรพา คณพอจะสนทกบ นายเตยง สรขนธ

นกตอสเพอประชาธปไตยทโดงดงของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ตอน

นน จากหลกฐาน ขอมล และสงทผมพยายามรวบรวม คอ คณพอใน

ฐานะนกรบกองจรยทธ ทานไดรบมอบหมายใหเปนหวหนาเสรไทย

ภาคเหนอ และหลงสงครามสนสด ทานมายดอาชพทนายความ เปน

นกกฎหมายทตอสเพอความถกตองเปนธรรมแกพนองประชาชน หลง

ภาคผนวกค

137

ภาคผนวก

จากนน ทานถกชกชวนใหลงสมครรบเลอกตง แตผมไมทราบวาเปนทาน

ใดทชกชวนทาน ทานไดรบการเลอกตงเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร

จงหวดแพร 5 สมย ระยะแรก ส.ส.ยงไมมการสงกดพรรคการเมอง ตอ

มา การเลอกตงในครงท 7 และ ครงท 8 ของประเทศ ทานลงสมครใน

นามพรรคชาตนยม

ประเดนคำาถาม : กลยทธการหาเสยง

คำาตอบ : การหาเสยงเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรในรนนน

ยงไมมความสลบซบซอนมากระบบหวคะแนนยงไมเกดขน การใชจาย

เงนเพอการซอสทธขายเสยงยงไมเกดขนเหมอนการเลอกตงปจจบน

กลยทธททาน ใชในการหาเสยงเลอกตง คอ การประกาศเจตนารมณ

ในการรบใชชาต รกษาอธปไตย และเปนตวแทนของพนองประชาชน

คำาสมภาษณ นายดสต รงคสร เกยวกบคณหญงบวเขยว รงคสร

ประเดนคำาถาม : แนวทางการเขาสสมาชกสภาผแทนราษฎร

คำาตอบ : หลงจากเกษยณอายราชการ ป พ.ศ. 2516 และตอ

มาคณพอ (สามคณหญงบวเขยว) ถงแกมรณกรรม ดวยความเหงา และ

ปรารถนาทจะทำางานการเมอง จงตดสนใจลงสมครรบเลอกตง ในนาม

พรรคสงคมชาตนยม เมอวนท 26 มกราคม พ.ศ. 2518 เปนสมาชก

สภาผแทนราษฎรไดเพยง 1 ป นายกรฐมนตร ม.ร.ว.เสนย ปราโมช

ประกาศยบสภาผแทนราษฎร คณหญงบญเรอน ชณหวณ ภรยาของ

พลเอกชาตชาย ชณหวณ หวหนาพรรคชาตไทย ในขณะนน ไดชกชวน

ใหคณแมยายมาลงสมครรบเลอกตงในสงกดพรรคชาตไทย

138

นกการเมองถนจงหวดแพร

ประเดนคำาถาม : กลยทธการหาเสยง

คำาตอบ : จากการประกอบวชาชพคร และในฐานะผบรหาร

โรงเรยนนารรตน (โรงเรยนสตรประจำาจงหวดแพร) ทมลกศษยมากมาย

ประกอบกบคณหญงแมซงสบทายาทมาจากตระกลเจานายผเคยครอง

เมองแพร คณยาย ชอ แมเจาสคนธา แสนสรพนธ ซงเปนบตรสาวคน

เลกของ พระยาพชย ราชา กบแมเจาคำาปอ แสนสรพนธ (ทวดของนาย

ดสต รงคสร) จงไมใชเรองยากทคณหญงบวเขยว จะไดรบการเลอกตง

โดยใชกลยทธการหาเสยง ทปรารถนาจะทำางานการเมองในฐานะสตร

ทางการศกษา และอยากเหนบตรหลานคนแพรมโอกาสทางการศกษา

วธการหาเสยง “คณหญงบวเขยว จงมกกลาวถงผลงานดานการศกษา

คำาสมภาษณ นายดสต รงคสร

ประเดนคำาถาม : แนวทางการเขาสสมาชกสภาผแทนราษฎร

คำาตอบ : ผมเรมงานการเมองระดบทองถน ลงสมครรบเลอก

ตงสมาชกสภาจงหวดแพร และไดรบการคดเลอกใหเปนประธานสภา

จงหวดแพร ตอมา หลงจากคณหญงบวเขยว รงคสร (มารดา) วางมอ

ทางการเมองของการเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร กลมฐานเสยง

ผสนบสนนและกลมสมาชกสภาจงหวดเสนอใหผมลงสมครรบเลอก

ตงแทนคณแม แลวกชนะการเลอกตง ผมเปนส.ส.ตดตอกน 7 สมย

ประเดนคำาถาม : กลยทธการหาเสยง

คำาตอบ : กลาววา กลยทธการหาเสยงเลอกตง ททำาใหชนะ

การเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรจงหวดแพร 7 สมยตดตอกน คอ

1. อยเมองแพรใหมากกวาอยกรงเทพฯ

139

ภาคผนวก

2. ดแลประชาชนในพนท เมอประชาชนเดอดรอนมปญหาตอง

ชวยเหลอไดทกเรอง

3. งานตางๆ เชน งานป ประเพณ งานบญ งานศพ งานมงคล

ทกงานตองไปหมด และตองไปดวยตวเอง

นายดสต รงคสร ยดถอกลยทธวธการหาเสยง คำาสมภาษณทวา

“พนฐานด หาเสยงงาย คะแนนเสยงมา” เปนปจจยความสำาเรจสำาคญ

ททำาใหชนะการเลอกตง ไดแก

1.การเปนคนทมพนฐานครอบครวเกดทจงหวดแพร ครอบครว

บดามารดาเปนทรจกและไดรบการยอมรบของประชาชนในจงหวด

2. การมสงคม ญาตพนอง และ บรวารทมความกวางขวาง

3. มใจนกเลง พรรคพวกมาก และ มความเขมแขง (ใจถง กลา

ได กลาเสย)

4. มเงนมากเพยงพอ

ดงนน เมอถงชวงเวลาหาเสยงเลอกตง กจะใชวธการตดตง

คดเอาท โปสเตอร รถแห เวทปราศรย และการเดนหาเสยงตามบาน

ตลาด วดและทองถนน

คำาสมภาษณ นายทศพร เสรรกษ

ประเดนคำาถาม : แนวทางการเขาสสมาชกสภาผแทนราษฎร

คำาตอบ : เปนความคดทยดมนมาตงแตสมยเรยนอยทคณะ

แพทยศาสตร มหาวทยาลยมหดล ผมเคยเขารวมเหตการณทางการ

เมอง วนท 6 ตลาคม พ.ศ. 2519 หลงสำาเรจการศกษา ไดเขาทำางาน

เปนหมอประจำาอยทจงหวดแพร และ สมรสกบคณปานหทย เอออภญญกล

140

นกการเมองถนจงหวดแพร

บตรสาวของนายเมธา เอออภญญกล กลายเปนแรงใจทคดอยตลอด

เวลาเกยวกบอนาคตทางการเมอง กระทง เพอนทเคยรวมกจกรรมสมย

เรยน และมาทำางานการเมองอยพรรคไทยรกไทยไดชกชวนใหลงสมคร

รบเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร

ประเดนคำาถาม : กลยทธการหาเสยง

คำาตอบ : กลยทธการเขาถงประชาชน เปนหลกคดสำาคญของ

การหาเสยง ผมใชการทำางานทใหความชวยเหลอทางการแพทยแก

ประชาชน ทกครงทเสรจสนภารกจทกรงเทพฯในสมยประชมจะเดนทาง

กลบแพรและเปดคลนกบรการประชาชนโดยไมคดคาใชจาย การออก

เยยมประชาชนรบฟงความเดอดรอน และบอกประชาชนวาผลงานท

ทำามอะไรบาง ในบางครงถาเราไมบอกไมพด ชาวบานจะไมรวาเราทำา

ผลงานอะไรบาง แตสงสำาคญตองเปนผลงานของเราจรง ไมใชแอบเอา

ผลงานของคนอนมาเปนผลงานของเรา

นอกจากน คอการลงพนท ชวงหาเสยงเลอกตง คอ การเดนหา

เสยง การปราศรย ตดโปสเตอร แจกแผนพบบอกหมายเลขผสมคร โดย

จะไปตามสถานทตางๆ เชน ตลาดสด วด โรงเรยน ซงอาจไป

แบบยกทมผสมครหรอแยกทมกนไป แลวแตการวางแผนใน

แตละชวงเวลา หวคะแนนกใช การมสวนรวมของทมงานหาเสยง ท

เราตองฟงเขา เพราะเขาอาจมขอมลคแขงทเราไมมและแนวทางการ

หาเสยงททมงานผสมครแตละคนอาจมความคดเหนทแตกตางกนออก

ไป สงสำาคญตองทำางานเปนทม จงสามารถประสบชยชนะแบบยกทม

141

ภาคผนวก

คำาสมภาษณ นายทศพร เสรรกษ เกยวกบ นางปานหทย เสรรกษ

ประเดนคำาถาม : แนวทางการเขาสสมาชกสภาผแทนราษฎร

คำาตอบ : ภรรยาผมปกตเขาจะดแลครอบครว และธรกจของ

ครอบครว ซงบทบาทอกดานสมยทผมเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร

ภรรยาผมจะทำาหนาทคอยตอนรบดแลชาวบานทมาพบ ในบางครง

ทำาหนาทนดหมาย รบฟงเรองรองทกขและบางทเธอกจะชวยเหลอเอง

เทาททำาไดในขณะนน เรยกไดวา จะรบร รบทราบเกยวปญหา วธการ

ดำาเนนงานทางการเมองตลอด เพราะทางครอบครว คณพอ และพนอง

ทำางานการเมอง เปนเพยงสวนใหญจะมบทบาททางออมมากกวา แต

เมอผมเผชญปญหาทางการเมอง ตามกฎหมายคำาสงศาลกรณยบพรรค

ไทยรกไทย ซงผมเปนกรรมการบรหารพรรค จงตองเวนวรรคทางการ

เมอง ผมจงขอรองใหเธอลงสมครรบเลอกตง เพอทำางานการเมองแทน

ประเดนคำาถาม : กลยทธการหาเสยง

คำาตอบ : กลยทธทครอบครวเราทำาเสมอมาจะเรยกวาเปนการ

หาเสยงหรอไม คอ งานการเมองตองเขาถงประชาชนและนงในใจ

ประชาชน การใหความชวยเหลอเรองราวรองทกขของชาวบาน เธอ

เลาวา “บางครงชาวบานมาขอสตางคเพอไปจายคาเลาเรยนลกหรอมา

รกษากบคณหมอ คณหมอไมเกบสตางค และยงใหสตางคกลบบาน” อก

วธ คอ การเขาวดทำาบญพดคยกบชาวบานใชศาลาวด หรอทชมนมชาว

บาน การออกเยยมเยยนชาวบาน และใหบรการทางการแพทยของคณ

หมอทศพร เธอเชอวาการพบปะชาวบานเปนประจำาทกวนเสารอาทตย

คอ กลยทธทดทสดในการหาเสยงเลอกตง ความตอเนองกบคนในพนท

142

นกการเมองถนจงหวดแพร

การพบหางายไมถอตวกบชาวบาน (ทมา : กอนสมภาษณนายแพทย

ทศพร ระหวางนงรอตามทนดหมายมโอกาสพบนางปานหทย ซงยก

นำาดมมาใหจงมโอกาสพดคยในชวงแรก)

คำาสมภาษณ นายทศพร เสรรกษ เกยวกบ นายเมธา เอออภญญกล

ประเดนคำาถาม : กลยทธการหาเสยง

คำาตอบ : ทานพดเสมอวา “ตองเขาถงจตใจชาวบานและโชว

ผลงานทตรงใจผชม” ซงหมายถงชาวบาน ดวยวธการแบบเขาถง

ตวทำาใหชาวบานคนเคย เปนพวกพองเดยวกนใหความชวยเหลอ

ใกลชดชาวบาน เรามธรกจเวลารบคนเขาทำางาน ถาเปนลกหลาน

คนแพรตองดแลพเศษ เหมอนครอบครวเดยวกน สวนดานอนๆ การ

ใชหวคะแนน คอ เปนความจำาเปนเขาจะทำาหนาทรวบรวมรายชอ

ชาวบานทมความนยมชมชอบ และพรอมสนบสนนใหไดคะแนนเสยง

มากทสด โดยมเปาหมายอยทการชนะคแขง วธการ เชน ใชแรงจงใจ

ดวยการใหเงน หรอสงของเครองใชในชวตประจำาวน สรางใหเกดความ

จงรกภกดตอกน เปนตน

(จากคำาสมภาษณของนายแพทยทศพร เสรรกษ บตรเขย

เนองจากปจจบน นายเมธา เอออภญญกล พำานกอยบานทกรงเทพ

มหานครและไมรบรองแขก)

143

ภาคผนวก

คำาสมภาษณ นายทศพร เสรรกษ เกยวกบ นายวรวจน เอออภญญกล

ประเดนคำาถาม : กลยทธการหาเสยง

คำาตอบ : คณวรวจนเปนคนหนมไฟแรงทมเทคนควธการ

จากคณพอกบเทคนควธการของตนเองผสมกลมกลน ถาจะเรยก

คอ “เขาใจ เขาหา และเขาใหถง” เชน จะพยายามศกษาปญหา

ของประชาชน วามปญหาอะไร สาเหตมาจากอะไร ตองการความ

ชวยเหลออะไร เรยกวามความเขาใจในความตองการของชาวบาน

ชาวบานทเคยไดรบโครงการความชวยเหลอตางๆ กจะเลอกเขาเขา

สสภา ซงคณวรวจน เคยพดเสมอวา “เวลาหาเสยงไมจำาเปนตอง

แจกเงน เวลาเปนส.ส.แจกผลงานใหชาวบานเหนดกวา หมายถง

เปน ส.ส. ผลงานตองเขาตากรรมการ (ชาวบาน) ถาไมมผลงาน

ชาวบานไมเคยเหนหว เลอกใหตายกสมยกไมมทางไดเปน ส.ส. ชาว

บานสมยนเขาไมโง เงนซอเขาไมไดแนนอน เงนใหเขา เขารบ แตเขา

ไมเลอก ตวอยางมใหเหนเยอะแยะ”

ชวงหาเสยงเลอกตง การเขาหาชาวบานไปดวยตนเองบาง

ทมงานบาง ใชทมงานอยางเดยวไมได เพราะชาวบานเขาตองการ

เหนหนาผสมคร มแผนปลว โปสเตอร คทเอาท Bill Board การปราศรย

เลก ใหญใชทกรปแบบ รถยนตแห เดนตลาด ยานชมชน หมบาน

ไปวดพบผเฒาผแก โรงเรยน ตองเขาหาใหหมดเพอบอกนโยบาย

ของพรรคและของเราวาจะทำาอะไรตอไป เพอพนองประชาชนของเรา

เรยกวาเขาใหถง ตองเขาใหถงใจของเขาดวย ตองเขาใจวา ประชาชน

ทเราไปหาเสยง ผสมครคนอนเขากเขาไปหาเสยงเชนเดยวกน เราไป

144

นกการเมองถนจงหวดแพร

เขากไป ตองนงในใจชาวบานใหได คะแนนจงจะมา นคอ กลยทธเขา

ใหถง ตองประเมนผลใหไดวาแตละระยะเวลาของการหาเสยง เราม

คะแนนนยมทเขาถงใจเขาหรอไม

คำาสมภาษณ นางศรวรรณ ปราศจากศตร

ประเดนคำาถาม : แนวทางการเขาสสมาชกสภาผแทนราษฎร

คำาตอบ : กอนลงสมครรบเลอกตง ทำาหนาทเสมอนหว

คะแนน ชวยพชาย ญาตๆ ททำางานการเมอง ชวยเขาหาเสยง สวนใหญ

เปนการเมองระดบทองถน และชวยงานคณอาณรงค (นายณรงค วงศ

วรรณ) ตงแตเรยนจบปรญญาตรใหมๆ เคยไปชวยงานสมยทานเปน

รฐมนตร เคยชวยงานในศนยวจยขาวจงหวดแพร ซงถาจะเรยก

“เปนผสนบสนนมากกวา” เพราะเราเปนผหญงมครอบครว สามรบ

ราชการตำารวจ ตองดแลลก และ รจกนบถอกบครอบครวตางๆ ท

เปนนกการเมองทงสน ตงแตรนคณพอ ทงครอบครวพนมขวญ

รงคสร เอออภญญกล เปนตน เรยกวาไปมาหาสนบถอกนมานาน

กระทง การตดสนใจลงสมครรบเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎร

สมยแรกในสงกดพรรคประชาธปตย โดยการสนบสนนของคณพอซงม

ความสนทและนบถอกบคณชวน หลกภย

ประเดนคำาถาม : กลยทธการหาเสยง

คำาตอบ : การทำางานการเมองของเธอ ไมใชวธการซอสทธ

ขายเสยงโดยเดดขาด ตามคำาสอนของ นายชวน หลกภย วา “เปน

นกการเมอง คอ การเสยสละประโยชนสวนตน เพอประเทศชาต และ

145

ภาคผนวก

ประชาชน หากจะสรางความรำารวย ตองไปทำาธรกจคาขาย” กลยทธการ

หาเสยงทมกใช คอ การลงพนท วนเวลาปกตจะปฏบตหนาทในฐานะ

เลขานการรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข และ รองเลขาธการ

พรรคประชาธปตย หากวางเวนจากงานการเมอง สงสำาคญทปฏเสธไม

ได คอ การกลบแพรในทกวนหยดโดยเฉพาะวนเสาร วนอาทตย หรอ

บางชวงเวลาของวนธรรมดามกจกรรมสำาคญๆในพนทมกจะกลบแพร

เวลากลบแพรจะมควงานตลอดทงวนถงคำา นดหมายชาวบาน ผนำาชาว

บาน ผนำาชมชน หรอไปรวมกจกรรมงานตางๆ หรออาจเปนกจกรรม

ททมงานพนทของผสนบสนนทางการเมองจดขน เชน การมอบทนการ

ศกษา การไปเปนประธานเปดงาน งานบญประเพณ งานเทศกาลตางๆ

(หมายเหต การนดหมายสมภาษณ ดำาเนนการทงทางโทรศพท

บาง นดสมภาษณทสนามบน และหรอในบางครงผานสมภาษณ

สอบถามขอมลจากผใกลชดของนางศรวรรณ ปราศจากศตร คอ นาย

ประสงค ไมทราบนามสกล)

เมอเวลารณรงคหาเสยงเธอตองใชการลงพนทอยางตอเนอง

สมำาเสมอ ไมทอดทงประชาชน เพราะชาวแพรยงมความเชอมนในตว

บคคล ไมใชเพยงพรรคการเมองอยางเดยว จงตองเนน “การปราศรย

ประกาศนโยบายของพรรคประชาธปตย” ทเปนพรรคการเมองเกาแก

อยเคยงขางประชาชนมาตลอดกวา 60 ป ตอสบนความถกตองของ

ระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขมาตลอด

พรรคมจดยนทแนนอน ไมเคยมความเสยหาย ไมโฆษณาชวนเชอ

ไมมนโยบายขายฝน มแตความจรง ใชทงวธปราศรยเวทใหญทมผใหญ

เชน นายชวน หลกภย อดตนายกรฐมนตร ประธานทปรกษาพรรคและ

146

นกการเมองถนจงหวดแพร

กรรมการบรหารพรรคมาชวยปราศรยหาเสยง และการปราศรยเวทยอย

บรเวณสถานทราชการ วด โรงเรยน และตลาด

อกวธหนง คอ พนธมตรทางการเมองทเชอมโยงในระดบ

ทองท และระดบทองถนทกระดบ เธอใหสมภาษณวา “เราไมมเงนเพยง

พอ ทจะไปซอสทธขายเสยง” จงตองอาศยการสนบสนนชวยเหลอ

จากพนธมตรกลมตางๆ ทงในและนอกจงหวดแพร และเครอขาย

ทางการเมอง

147

ภาคผนวก

ภาพนกการเมองถนจงหวดแพร (บางสวน)

นายอานนท เออตระกล ถายภาพกบนายณรงค วงศวรรณ

นายวรวจน เอออภญญกลนางศรวรรณ ปราศจากศตร

ภาคผนวกง

148

นกการเมองถนจงหวดแพร

ทมา : พพธภณฑเสรไทย โรงแรมภราดร จงหวดแพร

โดย นายภชงค กนทาธรรม

นายนยม ววรรธนดฐกล

นางปานหทย เสรรกษ

นายอนวธ วงศวรรณ

149

ภาคผนวก

ประวตผวจย

ชอ นายวนชาต นภาศร Mr.Wunchart Napasriอาย เกดวนท 8 เมษายน 2500 อาย 51 ป ภมลำาเนา 90 ถ.คลองตะเคดฝงตะวนตก ต.ปากนำา อ.เมอง จ.สมทรปราการ 10280 โทร. 02-3954764ทอยปจจบน 92/71 ม. 5 (บานกลวยไม ซ.7) ถ.เชยงใหม-แมโจ ต.สนทรายนอย อ.สนทราย จ.เชยงใหม 50120 โทร. 053-014075, 089-6372125สถานภาพ นางนททพย นภาศรบตรสาว นางสาวชารณ นภาศรประวตการศกษา ประถมศกษาตอนตน โรงเรยนเฉลมวทยา จ.สมทรปราการ ประถมศกษาตอนปลาย โรงเรยนพรานลวชระ จ.สมทรปราการ มธยมศกษาตน-ปลาย โรงเรยนมธยมสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร กรงเทพฯ ปรญญาตร รฐศาสตร มหาวทยาลยรามคำาแหง ปรญญาโท รฐประศาสนศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร ปรญญาเอก รฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยราชภฎสวนดสต (กำาลงศกษา) Research for Public Administration The University of Queensland Australiaประวตการศกษา อบรมดงาน - อบรมหลกสตรการพฒนาบคลกภาพ สถาบนพฒนา บคลกภาพ กรงเทพฯ - อบรมหลกสตรการพฒนาผประกอบการ โครงการความรวมมอเชยงใหม-ไทยแคนนาเดยน - อบรมหลกสตรผนำานนทนาการและกลมสมพนธ มหาวทยาลยบรพา

150

นกการเมองถนจงหวดแพร

- อบรมหลกสตรผประเมนคณภาพการศกษา สำานกงานรบรองมาตรฐานและการประกนคณภาพ การศกษา (องคการมหาชน) สมศ. - ดงานเรอง การบรหารจดการสวสดการรกษา พยาบาล สหรฐอเมรกา - ดงานเรอง การบรหารจดการภาครฐและภาคเอกชน ออสเตรเลยประวตการทำางาน - ป พ.ศ.2521 เจาหนาทฝายการตลาด บรษทศนยสขภาพประเทศไทยจำากด - ป พ.ศ.2521 ผจดการแผนกอบรมสงเสรม บรษทศนยสขภาพประเทศไทยจำากด - ป พ.ศ.2530 ผจดการสาขาเชยงใหม บรษทศนย สขภาพประเทศไทยจำากด - ป พ.ศ.2540-2542 ผจดการสาขาเชยงใหม และ ผอำานวยการฝายอบรมและสงเสรม(สำานกงานใหญ)ประวตทางสงคม - สมาชกสมาคมหอการคาจงหวดเชยงใหม (กรรมการ สมทบหอการคาจงหวดเชยงใหม ป 2538-2542) - สมาชกสมาคมศษยเกามหาวทยาลยรามคำาแหง จงหวดเชยงใหม - สมาชกชมรมศษยเกานดา-เชยงใหม - นายกสโมสรโรตารชางเผอกเชยงใหม ป 2538 - 39 เลขานการภาค 3360 โรตารสากล ป 2539-40การทำางานทมหาวทยาลยโยนก - ป พ.ศ.2542 - 2543 ผอำานวยการสำานกพฒนา อาจารย และรกษาการหวหนาแผนกบคคล - ป พ.ศ.2543 - 2544 ผอำานวยการสำานกทรพยากรบคคล - ป พ.ศ. 2544 - 2546 หวหนาสาขาวชา รฐประศาสนศาสตร คณะสงคมศาสตรและมนษยศาสตร - ป พ.ศ.2544 - ปจจบน อาจารยประจำา สาขาวชารฐประศาสนศาสตร

151

ภาคผนวก

- ป พ.ศ.2544 - 2546 นายกสโมสรอาจารยเจาหนาท มหาวทยาลยโยนก - ป พ.ศ. 2548 – 2549 เลขานการสภามหาวทยาลยโยนก - ป พ.ศ. 2547 - ปจจบน รองอธการบดฝายวางแผน และพฒนา และผอำานวยการโครงการหลกสตร ปรญญาโทรฐประศาสนศาสตร ผทรงคณวฒทางวชาการ - ผอำานวยการหนวยฝกอบรมผประเมนภายนอก ระดบการศกษาขนพนฐาน มหาวทยาลยโยนก : โดยการรบรองจาก สำานกงานรบรองมาตรฐานและ ประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) - ผประเมนคณภาพภายนอก ระดบอดมศกษา สำานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพ การศกษา - ผประเมนคณภาพภายใน ระดบอดมศกษา สำานกงาน คณะกรรมการการอดมศกษา - ประธานการจดประชมวชาการรฐศาสตรและ รฐประศาสนศาสตร ในสวนภมภาค(ภาคเหนอ) ป 2546 และ ป 2549 - คณะกรรมการคดกรองผลงานวชาการนกศกษา วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน กระทรวงสาธารณสข ในการประชมวชาการระดบชาต ประจำาป 2551 - คณะกรรมการแผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวดลำาปางผลงานวชาการและงานวจย - รายงานการประชมวชาการรฐศาสตรและ รฐประศาสนศาสตร ในสวนภมภาค (ภาคเหนอ) ป 2546 - รายงานการประชมวชาการรฐศาสตรและ รฐประศาสนศาสตร ในสวนภมภาค (ภาคเหนอ) ป 2549 - งานวจยเรอง “การพลกฟนวถชวตกาดกองตา ถนนคนเดน กองฮมวง” - วจยศกษาเพอวางกรอบในการปรบปรงและพฒนาชมชน

152

นกการเมองถนจงหวดแพร

กาดกองตา อำาเภอเมอง จงหวดลำาปาง - วจยศกษาความเปนไปไดในการกอตงศนยศลป วฒนธรรม จงหวดลำาปาง - งานวจยเรอง “การแสวงหาแนวทางการบรหารจดการ มลภาวะทางอากาศ - กรณศกษา : อำาเภองาว จงหวดลำาปาง - บทความเรอง “การเปลยนกระบวนทศน จรยธรรม คณธรรมการปฏบตราชการ” - บทความรายการวทยรฐสภา “รฐธรรมนญไทย ประชาธปไตยเรองใกลตว” สถานวทยกระจายเสยง แหงประเทศไทย จงหวดลำาปาง วทยากรบรรยาย - หลกสตรการวดและการประเมนผลโครงการและ การสรางตวชวดโครงการ - หลกสตรการพฒนาบคลากรสำาหรบองคการสมยใหม - หลกสตรการบรหารเชงกลยทธและการนำากลยทธ สการปฏบต - หลกสตรการสรางกลยทธสำาหรบธรกจบรการ - หลกสตรการบรหารตวชวดเพอการตดสนใจ - หลกสตรผนำาเยาวชนเพอการพฒนาประชาธปไตย (สำาหรบนกเรยน/นกศกษา) - หลกสตรอบรมเพอคดเลอกผประเมนคณภาพภายนอก ระดบการศกษาขนพนฐาน สำานกงานรบรองมาตรฐาน และประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) - หลกสตรการบรหารโครงการเชงกลยทธ เรองการเปลยนกระบวนทศนจรยธรรมคณธรรม การปฏบตราชการ