KCF 2011 โปรแกรมจดการอาหารโคนมและคานวณสตรอาหารราคาตาสด

รศ.ดร.วโรจน ภทรจนดา

รศ.ดร.มนตชย ดวงจนดา

ภาควชาสตวศาสตร คณะเกษตรศาสตร

มหาวทยาลยขอนแกน

ISBN 974-675-146-8

2

โปรแกรมจดการอาหารโคนมและคานวณสตรอาหารราคาตาสด

ISBN 974-675-146-8

รองศาสตราจารย ดร.มนตชย ดวงจนดา

2532 วท.บ.(เกษตรศาสตร) มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

2534 วท.ม. (เกษตรศาสตร) มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

2543 Ph.D.(Animal Breeding and Genetics) The University of Georgia, USA.

รองศาสตราจารย ดร.วโรจน ภทรจนดา

2524 วท.บ.(เกษตรศาสตร) มหาวทยาลยขอนแกน

2526 วท.ม. (เกษตรศาสตร) มหาวทยาลยขอนแกน

2544 Ph.D.(Animal and Dairy Science) The University of Georgia, USA.

3

คานา

ปจจบนการทาฟารมโคนมทงในรปฟารมขนาดเลกถงฟารมขนาดใหญนน มเปาหมายทสาคญคอการผลต

นานมดบใหไดกาไรสงสด ดงนนผ เลยงจงตองมความสามารถในการจดการใหอาหารโคนมอยางมประสทธภาพทงใน

แงตรงตามความตองการของโคนมในแตละระยะและมสตรอาหารราคาตาสด ซงจะชวยใหฟารมประหยดตนทน

คาอาหารโค เพราะตนทนคาอาหารจะมสดสวนถงกวารอยละ 75 ของรายจายในฟารมทงหมด หากผ เลยงม

ความสามารถจดการดานอาหารไดเปนอยางดจะทาใหระบบการทาฟารมโคนมประสบความสาเรจและยงยน

เทคโนโลยดานอาหารสตวทสาคญอนหนงทชวยใหไดผลกาไรชดเจนคอ การใชโปรแกรมคานวณสตร

อาหารโค แตทผานมาผ เลยงและนกออกสตรอาหารสตวจะพงพาการใชโปรแกรมสาเรจรปจากตางประเทศ ทาใหม

ขอจากดการใชทผใชตองมพนความรภาษาองกฤษและศพทเทคนคตางๆ จงทาใหความรในดานอาหารสตวนถก

จากดวงแคบและดมความยงยากในการคานวณเอง ทาใหความสามารถในการพงพาตนเองของผ เลยงโคนมลด

นอยลง คาถามจงมวา “ทาอยางไรจงจะทาใหผ เลยงมความสามารถพงพาตนเองไดดขน และสงเสรมใหมการใช

วตถดบอาหารสตวในทองถนรวมไปจนถงการทาใหสหกรณและองคกรทมการรวมกลมกนอยแลว สามารถสราง

รายไดใหกบองคกรได” ผพฒนาโปรแกรมจงเลงเหนวาหากมการพฒนาโปรแกรมคานวณอาหารสตวใหเปนระบบ

ภาษาไทย จะชวยใหมการขยายฐานความรดานอาหารสตวออกไปในวงกวางมากขน และนาจะเปนคาตอบทสาคญ

ของคาถามดงกลาวขางตน

ปรชญาของโปรแกรมทเขยนขนนจะใหมความสอดคลองและงายในการใชงาน ผใชสามารถอานและเรยนร

ไดดวยตนเอง ชดโปรแกรมจะมคาอธบายตางๆ คอยชวยเหลอเมอมปญหาการใชงานและหนงสอคมอนจะชวย

ประกอบความเขาใจทถกตอง ผ เขยนจงหวงวาผใชทกทานตงแตเกษตรกรกาวหนา นกศกษา นกสงเสรม นกวจย

อาหารสตวและคณาจารยจะสามารถเรยนรการใชงานโปรแกรมจดการอาหารโคนมและคานวณสตรอาหารราคา

ตาสดไดอยางรวดเรวและใชประโยชนไดมาก

โปรแกรมนเมอนาไปใชงานและเหนวาดมประโยชนแลวขอใหอางองถงผพฒนาโปรแกรมดวยเพอเปน

กาลงใจในการพฒนาตอไป หากมขอคดเหนประการใดและขอเสนอแนะขอไดกรณาแจงใหทราบไดทนท

รศ.ดร.วโรจน ภทรจนดา Email: virotekku@hotmail.com Web site: http://ag.kku.ac.th/virote

รศ.ดร.มนตชย ดวงจนดา Email: monchai@kku.ac.th Web site: http://ags.kku.ac.th/monchai

4

สารบญ หนา

การตดตงระบบและการเรมใชงาน....................................................................................................................... 6 การเรมใชงาน ................................................................................................................................................. 8 ความตองการระบบ ........................................................................................................................................ 9 ภาคทหนง: การคานวณความตองการโภชนะและการจดการอาหาร ................................................................... 10 1. การหาความตองการโภชนะของโครดนม ................................................................................................ 12

1.1 เลอกประเภทของโค ......................................................................................................................... 12 1.2 นาหนกตวโค ..................................................................................................................................... 13 1.3 นานมเฉลย ....................................................................................................................................... 13 1.4 นาหนกตวเพม/ลด ............................................................................................................................ 14 1.5 เปอรเซนตไขมน ............................................................................................................................... 14 1.6 การคานวณ ....................................................................................................................................... 15 1.7 ตารางรายงานผลความตองการโภชนะของโค ................................................................................. 16 1.8 ประเภทของความตองการโภชนะในโค............................................................................................ 17 1.9 การพมพผล ...................................................................................................................................... 19 1.10 การปรบคากโลกรมการกนอาหารขน ............................................................................................ 20

2. การคานวณความตองการโภชนะในลกโคนม .......................................................................................... 21 2.1 นาหนกลกโค ..................................................................................................................................... 21 2.2 ปรมาณนานมทใหเสรม .................................................................................................................... 21 2.3 การคานวณความตองการโภชนะ ..................................................................................................... 22

3. การคานวณความตองการโภชนะของโครน ............................................................................................. 23 3.1 เลอกเพศโครน .................................................................................................................................. 23 3.2 นาหนกเพม ....................................................................................................................................... 23 3.3 การคานวณความตองการโภชนะของโครน ...................................................................................... 24 3.4 ตารางแสดงความตองการโภชนะของโครน ..................................................................................... 25 3.5 การพมพผล ...................................................................................................................................... 26

4. การคานวณหาความตองการโภชนะของโคพอพนธ ................................................................................ 27 4.1 การคานวณหาความตองการโภชนะ ................................................................................................. 27

5

4.2 การแสดงผลการคานวณ .................................................................................................................. 27 5.การคานวณหาความตองการโภชนะของโคพกรดนานม ........................................................................... 29

5.1 เลอกประเภทของโค ........................................................................................................................ 29 5.2 นาหนกตวโค ..................................................................................................................................... 29 5.3 นาหนกตวเพม/ลด ............................................................................................................................ 29 5.4 การคานวณหาความตองการโภชนะ ................................................................................................. 30 5.5 การแสดงผลการคานวณ .................................................................................................................. 30

ภาคทสอง: การคานวณสตรอาหารราคาตาสด ............................................................................................... 32 1. การสรางสตรอาหารโคนม........................................................................................................................ 33

1.1 การเลอกรายการวตถดบ .................................................................................................................. 33 1.2 การแกไข/เพมเตมรายการและราคา ................................................................................................ 34 1.3 การเลอกโภชนะทตองการคานวณในสตรอาหาร ............................................................................ 36 1.4 การกาหนดคาตาสดและสงสดของระดบโภชนะทใชในสตรอาหาร ................................................ 37 1.5 การเรมคานวณสตรอาหารราคาตาสด ............................................................................................. 37 1.6 การแกไข/เพมเตมโภชนะและการเปลยนแปลงคาขนตา-สง ........................................................... 39 1.7 ขอจากดททาใหโปรแกรมคานวณสตรอาหารไมได ......................................................................... 39 1.8 การพมพผลเพอนาไปผสมอาหาร .................................................................................................... 39

ภาคทสาม: การบนทก แกไข/เพมเตม รายการวตถดบ ...................................................................................... 41 การบนทก แกไข/เพมเตมรายการวตถดบ ................................................................................................... 42 ภาคทส: การเลอกใชวตถดบทมราคาตาสดโดยวธ ออารวอาร ......................................................................... 45

1. การใชคาดรรชนทดแทน(ERVR) ........................................................................................................ 46 2. เลอกคโภชนะเปรยบเทยบ ................................................................................................................. 47 3. การเปรยบและการจดเรยงลาดบ คาดรรชนทดแทน......................................................................... 48 4. คาผลวเคราะหของวตถดบขาวโพด และวตถดบกากถวเหลอง ......................................................... 48

การออกจากโปรแกรม ..................................................................................................................................... 49 การออกจากโปรแกรม KCF ......................................................................................................................... 50 คาถามทายบท ................................................................................................................................................ 52 ตวอยางตารางแสดงรายการวตถดบ ............................................................................................................ 58

6

การตดตงระบบและการเรมใชงาน

7

โปรแกรมจดการอาหารโคนมและคานวณสตรอาหารราคาตาสด (KKU Complete Feed, KCF)

โปรแกรมจดการอาหารโคนมและคานวณสตรอาหารราคาตาสดหรอเรยกสนๆ วา เคซ.เอฟ

(KCF) นไดพฒนาขนโดยแบงสวนระบบออกเปน 4 สวน คอ สวนแรกการหาความตองการโภชนะของโคนม

ในแตละประเภท สวนทสองการคานวณสตรอาหารราคาตาสด สวนทสามการปรบปรงตารางวตถดบ

อาหาร สวนทสการเปรยบเทยบโภชนะกบราคาวตถดบ สวนเพมเรองการคานวณแรธาตสาหรบสตว (กาลง

อยในระหวางพฒนาเพมเตม) โดยมรายละเอยดดงน

การตดตงระบบ

โปรแกรม เคซเอฟ บรรจอยในรปแผน CD ในการตดตงใหทาตามแตละขนตอนดงน

1. ใสแผนโปรแกรมใน drive แลวใหทาการคลก 2 ครง ทชอแฟม KCF2011T7setup.EXE

2. โปรแกรมตดตงจะแสดงหนาตางเรมตนการตดตง คลกป ม NEXT ทละขนตอน โปรแกรมอาจถามรหส

ตดตงใหกรอกเลขรหสตามทไดรบและคลกป ม NEXT ตอไป

3. เมอเสรจสนการตดตงโปรแกรม จะปรากฏหนาตางดงภาพ ใหคลกป ม FINISH

8

การเรมใชงาน

ทกครงเมอเรมใชงาน เคซเอฟ2011 สาหรบผใช Window7 เมอเปดไฟล KCF2011T7 ขนมา โปรแกรมเอก

เซลจะมคาเตอนใหปลดลอคการใชคาความปลอดภย ( Security Warning) ใหผใชคลกเขาไปทคาสงเลอก (Option)

ซงจะปรากฏหนาตางยอยขนมา ใหเลอกกดทป มอนญาตใหใชมาโคร (Enable this content) จากนนกด OK เพอ

กลบมาเรมใชโปรแกรม เคซเอฟ ตอไป (อยาลมทาทกครงเมอเขาใชงาน)

การใชงาน

1. คลกป ม Start ทแถบสถานะ (taskbar ) ของวนโดวส เลอกดงน

Start > Program > KCF

2. คลกท ไอคอน(icon) ชอ KCF2011

หากไมปรากฏรปไอคอน ดงภาพ หรอเมอปฏบตตามแลวไมสามารถเรยกใชงานได ใหเรยกโปรแกรม

โดยตรงจาก directory ชอ C:\KCF2011\ โดยเปดแฟมชอ KCF2011T7.xls

3. กดป ม “เปดการใชงานแมโคร” (ทกลาวตอนแรก)

เมอหนาตางโลโก(LOGO) ปรากฏ กดป ม “OK. เพอเขาสโปรแกรม หรอกดป ม “เกยวกบ” เพอด

รายละเอยดผพฒนาโปรแกรมและความตองการระบบ

4. กดป ม OK เพอใหโปรแกรมตดตงชดคานวณสตรอาหารราคาตาสด (ดวยวธ linear programming ,

Solver Add-Ins)

5. โปรแกรมจะเขาสเมนหลก

9

ความตองการระบบ

หนวยประมวลผลกลาง (CPU) : Pentium หรอสงกวา

หนวยความจา (RAM) : อยางนอย 16 MB

ฮารดดสก (HD) : ตองการพนทอยางนอย 1.8 MB

โปรแกรมสนบสนน (Software) : วนโดวสไทย 7

และ Microsoft Excel 2007 หรอสงกวา

ผพฒนาโปรแกรม

รศ.ดร. วโรจน ภทรจนดา : ภาควชาสตวศาสตร คณะเกษตรศาสตร ขอนแกน 40002

รศ.ดร. มนตชย ดวงจนดา : ภาควชาสตวศาสตร คณะเกษตรศาสตร ขอนแกน 40002

10

ภาคทหนง: การคานวณความตองการโภชนะและการจดการอาหาร

11

การคานวณความตองการโภชนะและการจดการอาหาร

ในการจดการเลยงโคนมทกรนทกระยะ ความจาเปนทสดทจะทาใหฟารมประสบผลสาเรจหรอไมคอ เรา

ตองทราบวาโคนมของเรามความตองการอาหารอะไร ปรมาณเทาไรและจดการใหอยางไร ดงนนผใชตองเรม

คานวณหาความตองการโภชนะของโคนมเปนอนดบแรกกอน สาหรบโปรแกรม เคซเอฟ คานวณความตองการ

โภชนะของโคในแตละรนแตละอายโดยอางองฐานขอมลจาก Nutrient Requirements of Dairy Cattle 6th ed 1989

(NRC, 1989) ถงแมวาปจจบนมการตพมพ NRC 2001 แลว แตคาความตองการโภชนะในโคสวนใหญยงใกลเคยง

เดม และสามารถใชไดด แตผใชตองเขาใจถงความแตกตางในการเลยง ปรมาณนานมและขนาดนาหนกตวโค ของ

ตางประเทศกบโคนมไทยซงยงตางกนอยมาก เมอผใชไดความตองการอาหารของโคนมแลว จงจาเปนตองมการปรบ

ใชใหเหมาะสมกบสภาพประเทศไทยหรอสอบถามผมความชานาญดานอาหารสตวกอน กอนนาไปออกสตรอาหาร

ราคาตาสดตอไป

คลกปม การหาความตองการอาหารโคนม

จากจอภาพจะปรากฏกลองขอความแสดงประเภทของโค (รปท3) ใหเลอกวาตองการคานวณความ

ตองการโภชนะของโคประเภทใด ความตองการโภชนะของโคนมจะขนอยกบอายหรอประเภทโค นาหนกของตวโค

และในกรณทเปนโครดนานมนานมกจะตองการขอมลเฉพาะดานการใหนานมเพมอก ขอสงเกตการคานวณความ

ตองการโภชนะของโค จะอางองในรปนาหนกอาหารแหง (100% Dry matter) เปนหลก ทงนเพราะอาหารทโคกน

จรง จะมความแตกตางกนมากตงแตหญาสด หญาหมก หญาแหง และอาหารขน ปรมาณความตองการโภชนะของ

โคตอวน จงมความสมพนธอยางยงระหวางปรมาณสงแหงทกน ซงจะมผลกระทบตอการใหผลผลตตอไป

Tip: ถานาความตองการโภชนะไปออกสตร

อาหารโดยตรง จะเปนอยางไร?

## กไดสตรอาหาร ทอาจจะมปรมาณโภชนะ

เกนความตองการอาหารของโคนมไทย

รปท 3

12

1. การหาความตองการโภชนะของโครดนม

คลกปม โครดนานมและโคพกรดนานม

เมอเขาสโปรแกรมยอยจะปรากฏหนาตางขอความใหเลอกเตมตวเลขขอมลลงในชองวาง (รปท4)

เพอทโปรแกรมจะนาขอมลไปคานวณเปรยบเทยบความตองการโภชนะของโคตอไป โดยลกษณะขอมลทตอง

กรอกจะขนอยกบวาเปนโครดนานมหรอโคพกรดนานม

ผใชตองกรอกขอมลในชองสเทาเทานน หลงจากกรอกขอมลเสรจในแตละขน จะเลอนขน-ลงในชอง

ตอไป โดยกด “enter” หรอกด “ลกศรขน-ลง” ผใชสามารถเปลยนแปลงขอมลกลบไป-มาไดตลอด ขณะทยงอย

ในหนายอยอย แตหากตองการเลอนกลบไป-มาระหวางชองหนาตางอนๆ ใหใชชดลกศรทมมขวาบนของชอง

หนาตางเทานน เมอกรอกขอมลเสรจจะดาเนนการคานวณในขนตอไป โดยกดป ม “ขนท 2”

ตวอยาง

โคนมนาหนก 520 กก. ใหนานมเฉลย 15 กก.ตอวน ไมตองการใหโคเพมนาหนกตว

และผลวเคราะหนานมมไขมน 3.8%

โคนมตวนตองกนปรมาณสงแหงและมความตองการโภชนะตอวนเทาใด?

1.1 เลอกประเภทของโค

เนองจากโปรแกรมจะไดคานวณความตองการโภชนะตามประเภทโคทรดหรอโคพกรดนานม ซงม

ความตองการแตกตางกน ดงนนเพอใหโปรแกรมคานวณถกตองจงตองระบแยกประเภทโคโดย

รปท 4

13

* ถาเปนโครดนานม ใหเตมหมายเลข “1” ในชองกรอกขอมลสเทา

* ถาเปนโคพกรดนานม ใหเตมหมายเลข “0” ในชองกรอกขอมลสเทา

ก) โครดนานม: เตมเลข 1 แลวกดลกศรลงไปทชองตอไป

1.2 นาหนกตวโค

ทงโครดนานมและโคพกรดนานมจะเปนโคทเจรญเตบโตจนเกอบเตมท และ/หรอมการเพมนาหนกตว

อกเลกนอยโคในกลมนจงไดกาหนดนาหนกรางกายในชวง 400-800 กโลกรม ผใชจงตองเลอกใชนาหนกตว

โคอยในเกณฑดงกลาว โปรแกรมจะไมทาการคานวณใหในกรณทกรอกขอมลตาหรอสงเกนท

กาหนดไวให

ข) เตมเลขนาหนกโค 520 กก. แลวกดลกศรลงไปทชองตอไป

1.3 นานมเฉลย

ในกรณโครดนานมใหเตมตวเลข “กโลกรมนานม” ลงในชองวาง

ในกรณโคพกรดนานมชองวางนใหเตมเลข “0” (หากเตม กก.นานม โปรแกรมกจะ

ไมนามาคานวณ)

นานมเฉลยหมายถง ปรมาณนานมทคาดวาโคจะผลตไดตอวน คาของนานมเฉลยอาจเปนคาจาก

โคตวเดยว หรอเปนคาเฉลยของโคทงกลมกได เชน โคใหผลผลตนานมปานกลาง มคาเฉลยนานม 14 กก./

ตว/วน เปนตน ขอสงเกตหากใชคานานมเปนคาเฉลยของกลมโค ผใชควรปรบเพมกโลกรมของนานมขนอก

เพอใหครอบคมโคทงฟารม หรอเพอใหครอบคลมโคทใหนานมมากเกนคาเฉลยของฝง ไมเชนนนโคเหลาน

เมอกนอาหารแลวผลผลตนานมอาจลดลงได อนงโปรแกรม เคซเอฟ จะมการคานวณปรบตวเลขนานมให

เปนตวเลขนานมมาตรฐานทระดบไขมน 4% (4% fat corrected milk, FCM) ใหดวยในชองดานขวา เพอ

ใชเปนตวเปรยบเทยบตอไป

สตร กโลกรมนานมทมาตรฐานไขมน 4% (FCM) = 0.4(กก.นานม) + 15 (กก.ไขมน)

ค) เตมตวเลขนานม 15 กก. แลวกดลกศรลงไปทชองตอไป

14

1.4 นาหนกตวเพม/ลด

ถาโคมการเจรญเตบโตเพมนาหนกตว ใหเตมตวเลขนาหนกเพมในชองนาหนกเพม

ถาโคมลดนาหนกตวลดลง ใหเตมตวเลขนาหนกลดลงในชองนาหนกลด

โครดนานมทอยในชวงแรกของการใหผลผลต (Early lactation) มกมนาหนกตวลดลง จากการทโคม

การดงเอาสารอาหารทสะสมไวในรางกายมาผลตเปนนานม เพอชดเชยความตองการตอวน ดงนนความ

ตองการอาหารทจะกนเขาไปจงลดลงผนแปรตามเลขนาหนกทลดลง ในทางตรงขามโครดนานมระยะกลาง

การใหนานม (Mid lactation) จะมการเพมนาหนกตว โคจงมความตองการสารอาหารทจะกนเขาไปเพมขน

ตามสดสวนนาหนกทเพมขน

อนงโครดนานมทพงใหนานมในปทหนงหรอสองจะยงมความตองการในการเจรญเตบโตทางดาน

รางกายอก ในการคานวณสตรอาหารใหแกโคกลมน จะตองจดใหมปรมาณโภชนะเพยงพอตอการใหทง

ผลผลตนานม และเพอเพมการเจรญเตบโตดวย ซงโคเหลานนควรมอตราการเจรญตงแต 0-0.9 กก./ตว/วน

เชน โคทองแรกนาหนกตว 450 กก. ตองการใหเจรญเตบโตวนละ 300 กรม หรอ 0.3 กก./วน เปนตน

ในทางตรงกนขามโคทมอายมากบางกลมอาจอวนมาก จนเกนพอด ซงจะทาใหมปญหาอวนมาก นานม

นอย จงควรลดนาหนกตวโคลง ซงทาได 2 ทาง คอ จากดปรมาณอาหารทใหตอวน หรอออกสตรอาหารใหม

ความเขมขนของโภชนะลดลง โปรแกรมจะสามารถปรบลดความเขมขนโภชนะตามสดสวนนาหนกตวท

ลดลงใหไดโดยการเลอกกาหนดเกณฑนาหนกตวทลดลง เกณฑตงแต 0-1 กก./ตว/วน ขณะเดยวกน

บางครงผใชอาจตองการใหโคนมมการรกษานาหนกรางกายไมเปลยนแปลงกไมจาเปนตองเตมตวเลขลงใน

ชองวาง

ค) เตมตวเลข 0 กก. ลงในทงสองชองเพราะไมตองการเปลยนแปลงนาหนก

แลวกดลกศรลงไปทชองตอไป

1.5 เปอรเซนตไขมน

ใหเตมตวเลขเปอรเซนตไขมนในชอง “% ไขมน”

ในกรณเปนโคพกรดนานมใหเตมตวเลข 0 ในชอง “% ไขมน”

ความตองการโภชนะของโครดนานม จะมความสมพนธอยางใกลชดกบสดสวนของเปอรเซนตไขมน

นม โคนมทมเปอรเซนตไขมนมากกมความตองการโภชนะสง โดยทวไปโคนมจะมเปอรเซนตไขมนอย

ระหวาง 3.0-5.5 แตผ เลยงโคนมควรนานานมดบของตนเองสงไปตรวจหาเปอรเซนตไขมนดวยเพอจะไดม

ความแมนยาในการหาความตองการโภชนะของโคนมตนเอง

15

จ) เตมตวเลขเปอรเซนตไขมน 3.8% แลวกดปมคานวณความตองการโภชนะ(ขน2)

1.6 การคานวณ

คลกปมคานวณความตองการโภชนะ

เมอกดป มคานวณผลโปรแกรมจะทาการคานวณความตองการโภชนะ(รปท5,6) และแสดงผลในรป

ปรมาณสงแหงทกน (DM), ความตองการพลงงาน TDN และ NEL ความตองการโปรตน (CP) แคลเซยม

(Ca) ฟอสฟอรส (P) เยอใยหยาบ (CF) เยอใยในรป ADF เยอใยในรป NDF ไวตามนเอ และด

รปท 5

อยางไรกตามโปรแกรม เคซเอฟ มความสามารถพเศษในการปรบเปลยนความตองการโภชนะไปเปนสตร

อาหารรวม (Total mix ration, TMR) หรอไปเปนสตรอาหารขน (Concentrate ration) ไดโดยอตโนมตขนกบ

วธการเลยงหรอรปแบบการใหอาหารหยาบ

- ถาผใชไมเลอกชนดและปรมาณอาหารหยาบ โปรแกรมจะแสดงผลเปนสตรอาหารรวม (TMR)

- ถาผใชเลอกชนดและปรมาณอาหารหยาบ โปรแกรมจะแสดงผลเปนสตรอาหารขน

อยางไรกตามรายละเอยดการออกสตรอาหาร ใหศกษาจากวธการออกสตรอาหารในภาคทสอง

16

1.7 ตารางรายงานผลความตองการโภชนะของโค

โปรแกรมจะประมวลผลความตองการโภชนะ และแสดงผลแบงออกเปน 3 ตารางยอยในหนงชอง

หนาตางของจอภาพ(รปท6.1)

ตารางแสดงโภชนะ (ตารางบน) จะแสดงผลเปนความตองการโภชนะตอวนและสตรอาหารรวม

(Total Mix Ration, TMR) หรออาจแสดงเปนสตรอาหารขนทงนขนอยกบตารางทสอง (ลางซาย) ผใชจง

ตองตดสนใจวาตนเองจะออกเปนสตรใด ถาตองการออกเปนอาหารสตรรวมTMR(รปท5) ผใชไมตองเลอก

แหลงอาหารหยาบใดๆ ในขนตอนน แตใหไปเลอกชนดและปรมาณอาหารหยาบเมอเรมทาการออกสตร

อาหารทราคาตาสด (ภาคสอง) ในทางตรงขามหากตองการออกเปนสตรอาหารขน(รปท6) ผใชตองไปกรอก

ขอมลเพมเตมในตารางลางซายมอ

ตารางอาหารหยาบ (ตารางลางซายมอ) ประกอบดวย 3 ชองคอ ชองแสดงชนดวตถดบอาหาร ชอง

แสดงปรมาณทใหกนสด และชองแสดงนาหนกแหงของอาหาร จะเปนการบอกใหโปรแกรมทราบวาเราจะ

ใหโคกนอาหารหยาบชนดใดบาง (เลอกไดไมเกน 5 ชนด) และแตละชนดจะกาหนดปรมาณใหกนสดเทาไร

รปท 6.1

17

(ตองระบ) ซงโปรแกรมจะไดนาปรมาณโภชนะทไดจากอาหารหยาบไปคานวณเปนสตรอาหารขนตอไป ซง

มวธการคอ

1) ผใชตองกาหนดชนดอาหารโดยเลอกคลกจากป มชวยเหลอในชองแรก โปรแกรมจะแสดง

รายการชอวตถดบ และใหคลกเอาเฉพาะทเปนกลมอาหารหยาบเทานน เชน หญาสด หญาแหง ซงขาวโพด เปน

ตน เมอเลอกแตละชอแลว

2) จะตองกรอกปรมาณของอาหารหยาบทจะใหโคกนในรปนาหนกสด วาใหกนเทาไรตอตวตอวน

เชน ใหหญาสด 22 กก.ตอตวตอวน และใหหญาแหง 2 กก. เปนตน จากนนโปรแกรมจะคานวณในรปนาหนก

แหงใหทนทในชองตอไป

เมอกรอกขอมลอาหารหยาบเสรจ จะสงเกตเหนวาตารางโภชนะตารางบนในบรรทดลางสด

โปรแกรมจะเปลยนจากการแสดงผลสตรอาหารรวม TMR มาเปนสตรอาหารขน ซงผใชจะนาไปออกสตรอาหาร

ขนในขนตอไป

ตารางการกนรวม (ตารางลางขวามอ) โปรแกรมจะคานวณสรปปรมาณอาหารทคาดวาโคจะกนอาหาร

ไดตอวน ในรปแบบตางๆ ซงถอเปนตารางสรปรวมของโคนม คอในรปนาหนกแหง (Dry Matter, DM) เปอรเซนต

ของนาหนกโค เปอรเซนตของ NDF และนาหนกสด (As fed) ซงโคจะไดกนอาหารขนเทาไร อาหารหยาบเทาไร

และผใชสามารถใชขอมลของนาหนกแหงนเพอตรวจสอบวาโคไดรบสดสวนของอาหารขนตออาหารหยาบ

ถกตองไหม (R:C ratio) รวมทงสามารถตรวจสอบความถกตองตางๆ ไดวาตรงตามทผใชตองการหรอไม เพราะ

สดสวนดงกลาวจะมผลตอสขภาพและองคประกอบของนานมโค

1.8 ประเภทของความตองการโภชนะในโค

1.8.1 สวนความตองการโภชนะตอวน (ตารางแสดงโภชนะ) รปท5 หรอ6 แถวบน

โปรแกรมจะแสดงรายการโภชนะ 5 ชนด และปรมาณความตองการกนสงแหง ซงผใชตองสงเกต

หนวยทใชกากบในแตชองดวย เพราะคาตางๆ จะมผลตอการคานวณสตรอาหาร

1.8.2 ปรมาณการกนสงแหง (Dry matter intake, DMI)

ปรมาณสงแหงหรอปรมาณวตถแหงคอ เนอของอาหารทคงอยหลงจากระเหยนาออกไปหมด หรอ

เนออาหารหลงจากหกความชนออกไปหมดแลว โดยคดเปนรอยละของนาหนกแหง (100% Dry

matter, DM) สวนปรมาณสงแหงทใหโคกนตอวนเรยกวา Dry matter intake (DMI) การคานวณ

อาหารโคนยมคานวณในรปสงแหงเพราะอาหารโคมความแตกตางกน ตงแตหญาสด ถงหญาแหง

หรอกากเบยรสดถงกากเบยรแหง เปนตน การคดในรปนาหนกแหงจงดกวาและไมสบสน อยางไรก

18

ตามผใชจะเหนวาตวเลขทแสดงในชองความตองการตอวนของสงแหงกคอ กโลกรมของอาหารทโค

ตองการกนตอตวตอวน

1.8.3 คาพลงงานทตองการตอวน

คาพลงงานทโปรแกรมแสดงออกมามอย 2 รปแบบ คอ NEL และ TDN โดยคาNEL (Net Energy

for Lactation) คอพลงงานสทธสาหรบการผลตนานม มหนวยเปน แมกกะแคลอร (Mcal) หรออาจ

แสดงในรป Mcal/kg ของอาหารแหง (สตรอาหาร) เปนคานยมใชกนมากขนเพราะแสดงถงความ

ตองการพลงงานสาหรบโครดทตองการเพอการดารงชพและเพอการใหนานมในเวลาเดยวกน แต

สาหรบประเทศไทยอาจหาขอมลไดยากบาง เพราะยงเปนเรองใหม

1.8.4 ทดเอน (Total Digestible Nutrients, TDN)

ทดเอน (TDN) คอพลงงานยอยไดรวม เปนคาทใชกนมาแตเดม และปจจบนกยงนยมใชอย แมวา

คาตวเลขจะเปนความตองการพลงงานรวม ซงอาจไมตรงกบความตองการโคนมแทจรง เพราะการ

คานวณอาจใหคาเกนความจรงอยบาง โดยเฉพาะคา TDN ทไดจากวตถดบเศษเหลอทางการเกษตร

และการเปรยบเทยบคา TDN ควรเปรยบเทยบกบอาหารทมลกษณะเชนเดยวกนเชนอาหารหยาบ

ดวยกน คานมหนวยเปนกโลกรม และเปนคาเปอรเซนตเมอคานวณเปนสตรอาหาร

1.8.5 โปรตน (Crude protein, CP)

โปรตนคอคาโปรตนรวมหรออาจเรยกวาโปรตนหยาบ คานมคณสมบตเชนเดยวกบ TDN คอถา

ผใชคานวณตามระบบ CP กมโอกาสทจะไดปรมาณโปรตนเกนความตองการโคได CP เปนคาความ

ตองการโปรตนรวมของโคมหนวยเปนกรม หรอคดเปนคาเปอรเซนตของสตรอาหาร ปจจบนเรมมการ

ประเมนโปรตนในระบบ ruminally degradable protein (RDP) และ ruminally undegradable

protein (RUP) ซงระบบใหมจะชวยใหการคานวณความตองการโภชนะและการออกสตรอาหารไดตรง

ตามความตองการโคมากขน

1.8.6 แคลเซยมและฟอสฟอรส (Calcium, Ca; phosphorus, P)

คาความตองการแคลเซยมและฟอสฟอรสของโคนมจะมหนวยเปนกรมหรอมหนวยเปนเปอรเซนต

ในสตรอาหาร จะเปนคาความตองการใชประโยชนไดจรง แตในวตถดบอาหารสตวทเลอกใชมกจะ

แสดงเปนคารวมของแคลเซยม ฟอสฟอรสทอยในรปทยอยไดและยอยไมได ผใชตองพจารณาใน

ประเดนนดวยวา วตถดบแตละตวมคาทยอยไดหรอใชประโยชนไดจรงเทาไร

1.8.7 เยอใยหยาบ (crude fiber, CF)

คาเยอใยหยาบมหนวยเปนกโลกรมของความตองการหรอเปนคาเปอรเซนตในสตรอาหาร โคนมม

ความตองการเยอใยมากเพอชวยกระตนการเจรญเตบโตของจลนทรยและในการรกษาสมดลยใน

19

กระเพาะอาหารโคเอง การคานวณสตรอาหาร TMR หรออาหารขน จะตองใหมสดสวนของปรมาณ

เยอใยใหพอเพยงตอความตองการ อยางไรกตามวตถดบอาหารในประเทศไทยจะคอนขางมเยอใยสง

แตการยอยไดตา ซงจะมผลตอการกนไดและอตราการยอยได ผใชจงตองจดใหพอเพยง

1.8.8 เยอใยเอดเอฟ (acid detergent fiber, ADF)

คา ADF มหนวยเปนกโลกรม หรอคดเปนเปอรเซนตในสตรอาหาร ADF จะแสดงสวนของเยอใยท

ยงคงเหลออยไมละลายหลงจากผานสารละลายกรด มองคประกอบของคารโบไฮเดรททสาคญคอ

เซลลโลส (cellulose) ลกนน (lignin) และเถาทไมละลาย (insoluble ash) คา ADF จะแตกตางจากคา

CF ตรงทคา ADF จะรวมถงปรมาณซลกา (silica) ซงปรมาณลกนนและซลกาในพชจะมคาสมพนธ

ในทางลดอตราการยอยได หรอกลาวไดวาพชหรออาหารทมคา ADF ตาจะมอตราการยอยไดสงขน

1.8.9 เยอใยเอนดเอฟ (neutral detergent fiber, NDF)

คา NDF อาจมหนวยเปนกโลกรม หรอคดเปนเปอรเซนตในสตรอาหาร NDF จะแสดงสวนของเยอ

ใยทเปนเฮไมเซลลโลส (hemicellulose) เซลลโลส (cellulose) ลกนน (lignin) ลกนนทมไนโตรเจน

(lignin N) และเถาทไมละลาย (insoluble ash) องคประกอบเหลานจะไมละลายในสารทาละลายท

เปนกลาง คา NDF จะสมพนธกบการกนอาหารของโค นนคอถาม NDF ตาโคจะกนไดมากนนเอง

1.8.10 ไวตามนเอ

คาไวตามนเอจะแสดงในหนวย International unit, IU ซงคาทแสดงในความตองการตอวนตอง

คณดวย 1000 จงจะเปนความตองการจรง แตในการคดเปนสตรอาหารและแสดงในรป คาไวตามนเอ

x 1000 IU/kg อาหารแหง

1.8.11 ไวตามนด

คาไวตามนดจะแสดงในหนวย International unit, IU ซงคาทแสดงในความตองการตอวนตอง

คณดวย 1000 จงจะเปนความตองการจรง แตในการคดเปนสตรอาหาร จะแสดงในรปคาไวตามนด x

1000 IU/kg อาหารแหง

1.9 การพมพผล

คลกปมพมพผล (กดปมทมมขวาบนของจอภาพ)

โปรแกรมจะแสดงผลรายการความตองการโภชนะโคออกมา จะมรายละเอยดเชนเดยวกบทเหนบน

จอภาพ สาหรบรายละเอยดของผลจะแสดงออกเปน 3 สวนหลก คอ สวนขอมลโคนมและขอมลความ

ตองการโภชนะทจาเปน สวนรายการวตถดบอาหารหยาบทเลอกใช และสวนสรปปรมาณการกนอาหารตอ

วนแยกเปนอาหารขน (คดทความชน 12%) และอาหารหยาบ

20

1.10 การปรบคากโลกรมการกนอาหารขน

ในโปรแกรมนเราสามารถปรบคากโลกรมการกนอาหารขนใหตรงกบการกนไดของโคในฟารม ทงน

เพราะบอยครงทการคานวณความตองการอาหารจะสมพนธกบกโลกรมอาหารทโคกนได ซงโปรแกรมจะคานวณไว

ใหโดยอตโนมต พรอมแจงคาเปอรซนตโภชนะทเราจะนาไปออกเปนสตรอาหารขนตอไป ดงตวอยางในรปท 6.1, 6.2

โปรแกรมจะคานวณใหวาโคตวนจะตองกนอาหารขนเปนจานวน 6.77 กโลกรม โดยสตรอาหารขนคอจะมคาโภชนะ

ทดเอน 64.83% และมคาโปรตนเปน 17.38% เปนตน ลกษณะเชนนเราจะพบวาบางโคในฟารมอาจมการกนอาหาร

ขนมากหรอนอยกโลกรมกวาน ซงเราจะปรบสตรอยางไร วธทงายของโปรแกรมคอผคานวณใหกลบมาดในรปท 6.2

จะเหนวามชองใหเตมตวเลขการกนอาหารเพอใหปรบสตรอาหารขนได ตวอยางเชนหากเราโคนมของเรากนอาหาร

อยทระดบ 6 กโลกรมตอตวตอวน เรากเพยงเปลยนตวเลขในชองสเทาดานลางทเขยนวาชองนาหนกแหง เปนเลข 6

กโลกรม จากนนเครองจะคานวณคาโภชนะในสตรอาหารทตองปรบปรงใหมไดเปน มคาทดเอน 73.12% และคา

โปรตน 19.6 % เปนตน ซงหากเทยบกบรป 6.1 คาทไดใหมจะเพมขน ทงนเพราะโคกนอาหารขนนอยลง ความเขมขน

ของสตรอาหารขนจงตองมมากขน หากเราพอใจในคาตวเลขใหมนเรากเพยงจดคาตวเลขทเราไดใหมนใสกระดาษไว

เพอเอาไวไปแกไขเมอเราจะออกสตรอาหารจรงขนจรงในภาคทสอง

รปท 6.2

21

2. การคานวณความตองการโภชนะในลกโคนม

คลกปมลกโคแรกเกดถงหยานานม (รปท 3)

เมอเขาสโปรแกรมยอย(รปท7) ผ ใชจะตองใสขอมล 2 สวน (ในขนท 1) คอ ขอมลนาหนกของโค และขอมล

ปรมาณนานมดบหรอนานมเทยมทใหลกโคกน

รปท 7

2.1 นาหนกลกโค

นาหนกลกโคทโปรแกรมจะคานวณขอมลใหควรมนาหนกอยในเกณฑ 25-100 กโลกรม ซงเปนระยะท

ลกโคแรกเกดถงระยะหยานมถาลกโคมนาหนกโตกวาน ควรคานวณในสถานะภาพโครน อนงโปรแกรมจะ

กาหนดอตราการเจรญเตบโตตอตวตอวนใหโดยอตโนมต ซงเกณฑการเจรญเตบโตนจะใชเกณฑมาตรฐาน

ทวไป

2.2 ปรมาณนานมทใหเสรม

ขอมลของปรมาณนานมทใหแกลกโคจะเปนขอมลทโปรแกรมจะนาไปคานวณ หกออกจากความ

ตองการตอวน เพอใหผใชทราบวาจะตองเพมอาหารขนขนอกเทาใดจงจะเพยงพอและเหมาะสมกบปรมาณ

นานมดบทใหแกลกโคแลว อนงหากตวเลขของความตองการในอาหารขนมากเกนความเปนจรง เชนลกโค

มความตองการพลงงานมาก ผ เลยงจะตองเพมปรมาณนานมดบขนอกกจะสามารถแกไขปญหา เรองความ

ตองการพลงงานในอาหารของลกโคได หากไดคาตดลบ แสดงวาเราใหลกโคกนนานมดบแตเพยงอยาง

เดยวกพอแลว

22

2.3 การคานวณความตองการโภชนะ

ใหคลกปม คานวณความตองการโภชนะ

เมอกรอกขอมลนาหนกตวโคและปรมาณนานมทใหเสรมแลว หลงจากนนเครองจะแสดงผลความ

ตองการโภชนะของลกโคทางจอภาพ(รปท 8) ซงเราจะใชขอมลนในการนาไปออกสตรอาหารขนสาหรบลก

โคตอไปในภาคทสอง และหากตองการพมพผลกใหคลกป มพมพผล ทมมขวาดานบนของจอภาพ โปรแกรม

จะรายงานผลของมาภายใน 1 หนากระดาษ

รปท 8

23

3. การคานวณความตองการโภชนะของโครน

คลกปม โครนและโคผสมพนธ (รปท 3)

โปรแกรมจะแสดงสวนของขอมลทผใชจะตองกรอกขอมล คอ สวนของประเภทโค สวนของนาหนกตวโค

และสวนของนาหนกเพม (รปท 9)

3.1 เลอกเพศโครน

ผใชตองกาหนดวา จะคานวณหาความตองการโภชนะของโคสาว หรอโคเพศผ โดยเลอก

ถาเลอกโคสาว ใหพมพ 1

ถาเลอกโคเพศผ ใหพมพ 0

นาหนกตวโคสาวจะเปนโคทมนาหนกตวอยในชวง 100-450 กโลกรม และโคเพศผผจะมนาหนกอยในชวง

100-600 กโลกรม ถานาหนกทตากวาหรอเกนนผใชตองคานวณในระยะอนของโค

3.2 นาหนกเพม

เนองจากโครนเหลานจะตองมการเจรญเตบโต ผใชจงตองกาหนดอตราการเจรญเตบโตทตองการ เพอ

โปรแกรมจะไดคานวณความตองการโภชนะใหสอดคลองกบอตราการเจรญเตบโตตอไป อนงการเรงอตราการ

เจรญเตบโตจะสมพนธกบความเขมขนของอาหารทจะเพมขน รวมถงราคาอาหาร

ในโคสาวกาหนดใหมการเจรญเตบโต 300-700 กรม/วน

ในโคหนมกาหนดใหมการเจรญเตบโต 400-800 กรม/วน

รปท 9

24

3.3 การคานวณความตองการโภชนะของโครน

คลกปม คานวณความตองการโภชนะ (ขนท 2)

เมอคลกป มแลวโปรแกรมจะประมวลผลความตองการโภชนะ และแสดงผลแบงออกเปน 3 ตารางยอย

ในหนงชองหนาตางของจอภาพซงขนกบวาจะออกสตรอาหารแบบใด เชนเปนอาหารแบบสตรรวม (รปท

10) หรอเปนสตรอาหารขน (รปท11) แตโดยทวไปเพอเปนการลดทนการผลตเรามกเลยงโครนแบบใหอย

บนแปลงหญาตลอดเวลา และเสรมอาหารขนใหตามความจาเปน

รปท 10

รปท 11

25

3.4 ตารางแสดงความตองการโภชนะของโครน

ตารางบนจะแสดงผลครงแรกเปนความตองการโภชนะของโครนและสรปเปนสตรอาหารรวม (Total

Mix Ration, TMR) แตอาจแสดงเปนสตรอาหารขนทงนขนอยกบตารางทสอง (ลางซาย) วาผใชกาลง

ตองการออกสตรอาหารเปนสตรอาหารประเภทใด ถาตองการออกสตรอาหาร TMR กไมตองเลอกแหลง

อาหารหยาบในขนตอนของตารางยอยดานลางซาย ใหไปออกสตรอาหารราคาตาสด (ภาคสอง)

แตหากตองการออกเปนสตรอาหารขน เพอเอาสตรไปคานวณในขนตอไป ผใชตองกรอกขอมลเพมเตม

ในตารางลางซาย เพอบอกใหโปรแกรมทราบวาเราจะใหโคกนอาหารหยาบประเภทใดบาง และแตละ

ประเภทจะกาหนดปรมาณใหกนสดเทาไร โปรแกรมจะไดนาไปหกคาทคาดวาจะไดรบโภชนะบางสวนของ

แหลงอาหารหยาบนน ดงนนผใชตองเลอกและกรอกขอมลในชองสเทา จากนนกกรอกขอมลจานวน

กโลกรมทใหโคกนตอตวตอวน (กรณปลอยโคอยในแหลงหญาตลอดเวลา เราจะตองประมาณวาโคจะกน

หญาสดไดวนละกกโลกรม ซงอาจตองทดลองสมชงนาหนกหญามาใหโคกน วาตอวนจะกนไดเทาไร และ

ในแตละฤดกาลโคกจะกนอาหารไดไมเทากนดวย)

ตารางลางซายมอ (ใชสาหรบการจดการใหอาหารแบบแยก) ผใชตองกาหนดประเภทอาหารหยาบ

โดยเลอกคลกจากป มชวยเหลอ โปรแกรมจะแสดงรายการชอวตถดบ ใหคลกเลอกเอาเฉพาะทเปนกลม

อาหารหยาบเทานน เชน หญาสด หญาแหง ซงขาวโพด เปนตน

เมอเลอกแตละชอแลว จะตองกรอกปรมาณของอาหารหยาบทจะใหโคกนในรปนาหนกสด วาใหกน

เทาไรตอตวตอวน เชน ใหหญาสด 18 กก.ตอตวตอวน เปนตน จากนนโปรแกรมจะคานวณในรปนาหนก

แหงใหทนทในชวงตอไป เมอกรอกขอมลทงชนดและจานวนอาหารหยาบเสรจ จะสงเกตเหนวาตาราง

ดานบน ในแถวลางสดโปรแกรมจะเปลยนจากการแสดงผลอาหาร TMR มาเปนสตรอาหารขนใหโดย

อตโนมต ซงผใชจะนาไปออกสตรอาหารขนในขนตอนตอไป

ตารางลางขวาเปนสรปการกนอาหารของโค โปรแกรมจะคานวณสรปปรมาณทคาดวาโคจะไดกน

อาหารในรปนาหนกแหง (Dry Matter, DM) และนาหนกสด (As fed) ตอหนงวน วาโคจะไดกนอาหารขน

เทาไร อาหารหยาบเทาไร ผใชสามารถใชขอมลของนาหนกแหงนเพอตรวจสอบวาโคไดรบสดสวนของ

อาหารขนตออาหารหยาบถกตองไหม เพราะจะมผลตอสขภาพโคนมและการเจรญเตบโต รวมถงการให

ผลผลตอนๆ

3.4.1 สวนความตองการพลงงาน

โปรแกรมจะแสดงตอความตองการพลงงานทงในรปพลงงานสทธสาหรบดารงชพ (Net Energy

for Maintenance, NEM), พลงงานสทธสาหรบการเจรญเตบโต (Net Energy for Gain, NEG),

26

พลงงานสาหรบกระบวนการเผาผลาญสารอาหารในรางกาย (Metabolize Energy, ME) พลงงานยอย

ไดรวม (Total Digestible Energy, TDN)

สาหรบคาพลงงานดงกลาว ผใชจะตองเลอกใชใหเหมาะสมกบวตถดบอาหารสตวทมอย หรอทจะ

เลอกใชในกรณนาไปคานวณสตรอาหารราคาตาสด (ภาคสอง)

3.4.2 ความตองการโปรตน

โปรแกรมจะแสดงความตองการโปรตนไวทงในรปโปรตนรวม (Crude Protein, CP) โปรตนทไม

ยอยสลายในกระเพาะหมก (Undegraded Intake Protein, UIP) โปรตนทยอยสลายในกระเพาะหมก

(Degraded Intake Protein, DIP)

3.4.3 ความตองการแรธาตและไวตามน

โปรแกรมจะแสดงผลเชนเดยวกบทเคยกลาวมาแลว โดยมหนวยเปนกรม

3.5 การพมพผล

คลกปมการพมพผล

ณ. ทตาแหนงขวามอดานบนของจอภาพ เครองพมพจะพมพความตองการของโครนออกมาทาง

เครองพมพ

27

4. การคานวณหาความตองการโภชนะของโคพอพนธ

คลกปม โคพอพนธ

โปรแกรมจะแสดงหนาตาง โดยมชองขอมลใหผใชกรอกเพยง 1 ชอง(รปท12) คอ ชองนาหนกตวโค ซงจะใช

นาหนกตวโคตงแต 500 กโลกรมขนไป อนงชดโปรแกรมของโคพอพนธจะคานวณความตองการโภชนะโดยกาหนดให

มการเจรญเตบโตคงทไมมการเพมนาหนกตว ดงนน จงไมมชองของการเพมนาหนกตวเขามาเกยวของ ทงนเพราะพอ

พนธควรเปนโคทโตเตมทแลวและสภาพรางกายตองไมอวนหรอผอม

ในแงปฏบตผใชเพยงเพมหรอลดความตองการโภชนะ หรอเพม-ลดกโลกรมอาหารทใหโคกน ซงจะ

สามารถควบคมนาหนกของโคพอพนธได

4.1 การคานวณหาความตองการโภชนะ

คลกปม คานวณความตองการโภชนะ (ขนท 2)

เมอกรอกขอมลเสรจแลว (ขน 1) ใหคลกป มคานวณความตองการโภชนะตอไป

4.2 การแสดงผลการคานวณ

ชดโปรแกรมจะแสดงผลการคานวณออกมาในลกษณะเดยวกบการคานวณในโครนดงทกลาวมาแลว

ซงจะไดเปนอาหารสตรรวม(รปท13) สตรอาหารขน(รปท14) และสามารถพมพผลออกทางเครองได

เชนเดยวกน โดยกดป มพมพผล ทป มมมขวาบน

รปท12

28

รปท13

รปท14

29

5.การคานวณหาความตองการโภชนะของโคพกรดนานม

คลกปม โครดนานมและโคพกรดนานม (ชองเดยวกน)

เมอเขาสโปรแกรมยอยจะปรากฏหนาตางขอความใหเลอกเตมตวเลขขอมลลงในชองวาง(รปท15,16)

5.1 เลอกประเภทของโค

เนองจากโปรแกรมจะไดคานวณความตองการโภชนะตามประเภทโคทรดหรอโคพกรดนานม ดงนน

เพอใหโปรแกรมคานวณถกตองจงตองระบแยกประเภทโคโดย

* โคพกรดนานม ใหเตมหมายเลข “0” ในชองกรอกขอมลสเทา

5.2 นาหนกตวโค

ทงโครดนานมและโคพกรดนานมจะเปนโคทเจรญเตบโตจนเกอบเตมท และ/หรอมการเพมนาหนกตว

อกเลกนอยโคในกลมนจงไดกาหนดนาหนกรางกายในชวง 400-800 กโลกรม ผใชจงตองเลอกใชนาหนกตว

โคอยในเกณฑดงกลาว โปรแกรมจะไมทาการคานวณใหในกรณทกรอกขอมลตาหรอสงเกนท

กาหนดไวให ในกรณตวอยางใหเตมคานาหนกเปน 400 กก.ลงในชองสเทา

5.3 นาหนกตวเพม/ลด

ถาโคมการเจรญเตบโตเพมนาหนกตว ใหเตมตวเลขนาหนกเพมในชองนาหนกเพม

ถาโคมลดนาหนกตวลดลง ใหเตมตวเลขนาหนกลดลงในชองนาหนกลด

ในโคพกรดนานมเราสามารถเพมลดตวเลขนาหนกไดขนอยกบเราตองการใหโคอวนหรอผอมลง ใน

ตวอยางนใหเตมชองเพมนาหนกเปน 0.3 กก.หรอ300กรมตอตวตอวนนนเอง ลงเปนหนวยกโลกรม

รปท 16

30

สวนชองสเทาอนๆทเหลออยกไมมความจาเปนตองเตมเพราะเปนชองเตมสาหรบโครดนานม

เทานน จากตรงนผ ใชใหไปเลอกรายการคานวณความตองการโภชนะ

5.4 การคานวณหาความตองการโภชนะ

คลกปม คานวณความตองการโภชนะ (ขนท 2)

5.5 การแสดงผลการคานวณ

ชดโปรแกรมจะแสดงผลการคานวณออกมาในลกษณะเดยวกบการคานวณในโครนเชนกน ซงจะไดเปน

อาหารสตรรวม(รปท17) สตรอาหารขน(รปท18) และสามารถพมพผลออกทางเครองไดเชนเดยวกน โดยกดป มพมพ

ผล ทป มมมขวาบน

รปท 17

31

รปท 18

32

ภาคทสอง: การคานวณสตรอาหารราคาตาสด

33

การคานวณสตรอาหารราคาตาสด

ภาคทสองนเปนสวนทผใชจะนาขอมลความตองการโภชนะของโคแตละประเภทจากทไดในภาคแรกมา

กาหนดเปนมาตรฐานการคานวณสตรอาหารราคาตาสดตอไป โดยใหเลอกในรายการการสรางสตรอาหารราคา

ตาสด(รปท19) และการคานวณในภาคทสองนยงอางองในหนวยนาหนกแหง (Dry matter, DM) ยกเวนชวงพมพผล

ทางเครองพมพโปรแกรมจะแสดงผลสดทายของสตรอาหารทงในรปนาหนกแหงและนาหนกสด (As Fed) เพอผใชจะ

สะดวกในการนาไปผสมวตถดบไดตรงตามสตรอาหาร

รปท 19

1. การสรางสตรอาหารโคนม

คลกปม สรางสตรอาหารราคาตาสด

1.1 การเลอกรายการวตถดบ

โปรแกรมจะแสดงหนาตางยอยใหเลอกรายการวตถดบในสตรอาหาร(รปท20) แตโปรแกรมจะยงคงแสดง

รายการวตถดบครงสดทายทเคยเลอกไว หากตองการใชตอไป ใหกดปม “ตกลง” หากตองการเปลยนรายการวตถดบ

ทจะทาสตรอาหารใหมหมด ใหกดปม “สตรใหม”

34

เมอเขาสการผลตสตรใหม โปรแกรมมขอความใหพจารณา คอ

• ใหเลอกวตถดบอาหารสตวจากป มตวเลอกไดไมเกน 20 รายการ โดยเลอกรายการ/รายชอวตถดบอาหาร

จากป มขวามอในแตละชอง ซงเมอกดป มแลว รายชอวตถดบจะปรากฏโดยเรยงตามลาดบตวอกษร ก ถง ฮ หาก

ตองการวตถดบตวใดกใหเลอนแถบสวางไปทชอทตองการและกด คลก 1 ครง โปรแกรมจะทาการเลอกชอวตถดบ

นนมาใหโดยอตโนมต ตอไปผใชกยายไปเลอกวตถดบในชองตอไปเรอยๆ จนครบรายการทตองการ

• หลกการเลอกวตถดบ จะตองเลอกใหมแหลงวตถดบครอบคลมอยางนอย 3 แหลง คอ

1) แหลงโปรตน 2) แหลงพลงงาน 3) แหลงแรธาต

• อยางไรกตาม ผใชยงสามารถกลบมาเปลยนวตถดบทเคยเลอกไปแลว เปลยนใหมไดตลอดเวลา ถายงไมได

กด “ตกลง” ทงนผ ใชอาจใชไมครบทง 20 รายการกได หากผใชกาหนดรายการแลวเสรจใหคลกป ม ตกลง เพอ

โปรแกรมจะดาเนนการตอไป (รปท21)

1.2 การแกไข/เพมเตมรายการและราคา

หลงจากเลอกแลว (กดปม “ตกลง”) โปรแกรมจะออกจากหนาตางยอย และแสดงรายการรวมของวตถดบ

ทงหมดทเราเลอกไว ผใชยงสามารถแกไขไดโดย

1) เพม-ลด ชอวตถดบ จากป มเลอกดานลาง หรอ

2) ยกเลกเปลยนสตรใหม จากป มลางแกไขรายการวตถดบ

รปท20

35

3) แกไขขดจากดปรมาณการใชตาสด-สงสด ในสตรอาหาร (คดท 100% ของสตรอาหาร) ผใชจะ

สามารถกาหนดไดวาเชนตองการใชกากถวเหลองในชวง 4-50% ในสตรอาหาร กใหกรอกตวเลข 4 ในชองตาสด

และกรอกตวเลข 50 ในชองสงสด เพอบอกใหโปรแกรมทราบวาใหเลอกใชกากถวเหลองในชวงน

4) แกไขราคาและโภชนะตางๆ ไดตามตองการ เชน นาหนกแหง(DM), TDN, ME, NEL NEM, NEG,

โปรตนหยาบ(CP), CF, NDF, ADF, EE, Ca, P, Ash หากการแสดงผลเลยจอภาพผใชใหใชเมาสเลอนจอภาพไดท

ตาแหนงขวามอดานลางของจอภาพ จะทาใหจอภาพเลอนไปทศทางเดยวกนทลกศรช

การทางานในจอภาพน จะออกแบบใหสะดวกตอผใช โดยเปลยนแปลงคาตวเลขไดทกคา ไมมขอจากด

เพยงแตคาทเปลยนควรเปนคาซงไดจากผลการวเคราะหวตถดบนนๆ จากหองปฏบตการทวไป ในสวนราคากให

เปนไปตามราคาซอขายวตถดบในทองตลาด (เปนราคาตามน าหนกสด) เชน หญาสดกโลกรมละ 0.75 บาท แตหญา

แหงอดฟอนกโลกรมละ 1.50 บาท เปนตน

• อยางไรกตามการแกไขในหนาตางนจะใชไดกบสตรทกาลงจะคานวณเทานน หากผใชตองแกไข

อยางถาวร และสามารถบนทกไวใชในครงตอๆ ไปได ใหไปทาการแกไขทตารางรายการวตถดบจะอธบายใหทราบ

ในภาคทสาม (การเพมเตมและแกไขวตถดบ)

• เมอแกไขตามทตองการแลวใหกดป มเลอกโภชนะทตองการคานวณ “ขนตอไป” เปนการสงเครอง

ใหเรมคานวณ

รปท21

36

1.3 การเลอกโภชนะทตองการคานวณในสตรอาหาร

คลกปม เลอกโภชนะทตองการคานวณ ซงอยทางมมลางขวาของจอภาพ

โปรแกรมจะแสดงหนาตางยอยเปนรายการโภชนะตางๆ(รปท22) ใหผใชเลอกกดปม (√ ) ในหนาตาง

ยอยแสดงรายการนจะแบงออกเปนสสวน คอ

สวนแรกเปนกลมพลงงาน(Energy) มโภชนะเลอกคานวณเชนพลงงานสทธตางๆ( NEL, NEM, NEG,)

พลงงานทไดจากเผาผลาญสารอาหาร(ME), พลงงานยอยไดรวม(TDN), ไขมน (ดคาอธบายในหวขอ 1.8 ประกอบ)

สวนสองเปนกลมโปรตน (Protein) เชน CP, RUP หรอ UIP, RDP หรอ DIP

สวนสามเปนกลมเยอใย(Fiber) เชน CF, ADF, NDF

สวนทสเปนกลมแรธาต (Supplements) เชน Ca, P, ไวตามนA, D

และสวนทหาเปนสวนเพมเตม(Option) เปนรายการตามทเราสามารถตงขนมาไดเอง

การเลอกทางานทาโดยการกดป มในชองทเราสนใจเลอกมาคานวณ (เครองหมาย √ จะปรากฏขน)

และหากกดซาจะเปนการยกเลก (เครองหมาย √ จะหายไป)

รปท22

37

1.4 การกาหนดคาตาสดและสงสดของระดบโภชนะทใชในสตรอาหาร

เมอเลอกรายการไดแลวใหกดปมตอไปเพอกาหนดคาขนสง-ตาของโภชนะทใชคานวณสรางสตรอาหาร

(รปท23) ในหนาตางยอยกาหนดระดบโภชนะนน ใหผใชกาหนดระดบความตองการโภชนะขนตา-สงหรอคา

โภชนะขนตาทจะมในสตรอาหารทเรากาลงจะออกสตร (โปรแกรมจะยดถอคาขนตาเปนหลกในการคานวณ) ขอให

ผใชกาหนดใหถกตอง ทสาคญคาขนตาตองตากวาคาขนสง (มกลม) อยางไรกตามหากเปนนกคานวณสตรอาหารอย

แลวใหผใชกาหนดสตรอาหารไดโดยตรงเลย

หรอในกรณทมการปรบคาตวเลขการกนไดของโคในหวขอ6.1, 6.2 ใหผใชนาคาทจดไวแลวของสตร

อาหารขนทปรบปรงมากรอกขอมลใสในชอง ‘ความตองการขนตาในสตรอาหาร’ ไดโดยตรง

นอกจากนโปรแกรมไดอานวยความสะดวกไวให โดยสามารถใหโปรแกรมไปนาคาทคานวณไวแลวมา

ใชอตโนมต เชน หากผใชคานวณสตรอาหารของโครดนมไวในภาคแรก ถากดป ม “ใชคากาหนดทคานวณไวแลว”

โปรแกรมจะนาคาตวเลขมาใสใหอตโนมต แตผใชตองแนใจวาครงสดทายทหาคาความตองการอาหารโคนนได

คานวณคาไวลกษณะอาหารขนหรออาหารTMR ซงจะตองตรงกบการออกสตรอาหารทกาลงจะทาและหลงจากน

เรายงปรบเปลยนคาไดอกตามทตองการ เมอกรอกขอมลเสรจ ใหกดป ม “คานวณสตรอาหารราคาตาสด” (ขน

ตอไป) จากนนใหเลอกกดป มคานวณสตรอาหารราคาตาสด

1.5 การเรมคานวณสตรอาหารราคาตาสด

คลกปม คานวณสตรอาหารราคาตาสด

รปท23

38

เมอกดป มแลวใหรอสกครเพอใหโปรแกรมทาการคานวณสตรอาหารราคาตาสด(รปท24) การทางานของ

เครองในชวงนจะเรวหรอชาจะขนกบประสทธภาพความเรวของเครองคอมพวเตอรเปนหลก

• กรณโปรแกรมคนพบสตรอาหารราคาตาสด โปรแกรมจะแสดงขอความ “คานวณสาเรจ” ในบรรทด

สดทายของตาราง

• โปรแกรมจะแสดงรายการสตรอาหารราคาตาสด (ในแถบสแดงของจอภาพ) ซงกคอ สตรอาหารทเรา

คานวณไดจรงนนเอง ซงอาจไดผลลพธตรงกบคาทเราตงไวหรอมากหรอนอยกวากได ผใชควรดเปรยบเทยบกบชอง

ความตองการตาสดกบความตองการสงสด (ตามทเรากาหนดคาไวกอนหนาน) ผใชสามารถเลอนจอภาพตรวจสอบ

คาตวเลขทไดทางมมขวาลางของจอภาพ ตามแนวลกศร

• หากผใชตองพมพผลออกทางเครองพมพใหเลอนจอภาพขนทดานบนสดจอภาพ จะเหนขอความ พมพผล

ใหผใชกดป มนน โปรแกรมกจะแสดงผลออกมาทางเครองพมพตอไป

• กรณโปรแกรมคนไมพบสตรอาหารราคาตาสด โปรแกรมจะแสดงขอความ “คานวณไมสาเรจ” ตรง

บรรทดสดทายของตาราง พรอมแสดงเครองหมาย ??? ตรงตาแหนงโภชนะทมผลทาใหเกดการคานวณไมสาเรจ

(จานวนเครองหมายแสดงถงความหางของคาจากเปาหมายทวางไว) ประโยชนตรงนคอผใชจะทราบและสามารถ

ยอนกลบไปแกไขขอมลโภชนะหรอเฉพาะวตถดบตวทมปญหาไดงายขน

รปท24

39

1.6 การแกไข/เพมเตมโภชนะและการเปลยนแปลงคาขนตา-สง

โปรแกรมรนนจะอานวยความสะดวกในการแกไขขอมล ซงผใชจะสามารถแกไขคาตวเลขไดโดยตรงในชอง

สเทาทงในแนวตงและแนวนอนของตาราง โดยการพมพตวเลขลงไป(รปท24) หรอใชวธกดป มยอนหลงการ

ทางานตรงมมบน < ของจอภาพ จะทาใหสามารถแกไขคาโภชนะ คาวตถดบไดตามลาดบทยอนกลบหลง

ขอระวงทสาคญมากๆคอหามทาการพมพหรอแกไขตวเลขลงในตารางชองทวไปทเปนพนสขาวโดยตรง

เพราะจะมผลทาใหโปรแกรมคานวณสตรอาหารเสยหายทงโปรแกรม เนองจากเบองหลงชองดงกลาวเปนคาสงและ

สตรการคานวณ(ผใชจะมองไมเหน) ซงหากมการเสยหายโปรแกรมจะแสดงอาการไมคานวณสตรอาหารให ผใช

จาเปนตองทาสาเนา (copy) โปรแกรมตนฉบบลงไปใหม(ดการตดตงระบบ)

1.7 ขอจากดททาใหโปรแกรมคานวณสตรอาหารไมได

ขอจากดททาใหโปรแกรมคานวณไมได เชน

1) การกาหนดขอบเขตของวตถดบแตละตวมาก-นอยเกนไป

2) การกาหนดขอบเขตความตองการขนตา-สงของโภชนะแตละตวมาก-นอยเกนไป

3) ใชวตถดบแหลงอาหารสตวไมครบอยางนอย 3 แหลง คอ โปรตน พลงงาน แรธาต เชน ใชเฉพาะ

แหลงเปนอาหารโปรตน โดยขาดวตถดบจากแหลงอาหารพลงงาน หรอแรธาต ไวตามน เปนตน

การแกไขโดยผใชกลบมาปรบเปลยนคาตวเลขใหมความยดยนมากขนกวาเดมเชนกาหนดชวงคาตวเลข

ใหกวางขน กจะทาโปรแกรมทางานไดปกต หรอบางครงอาจจาเปนตองเรมตนเลอกวตถดบอาหารสตวใหม เพอให

ครบแหลงอาหารดงกลาวขางตน โดยกดปมยอนการทางานโปรแกรมจะยอนไปเรมตนทางานใหม ตงแตทกลาว

เรมแรกในภาคทสอง

ขอควรพจารณาคอ

ความชานาญ ประสบการณ และการฝกหดออกสตรอาหารบอยๆ จะชวยเพมชานาญมากขน

เราตองเปนผออกและตกแตงสตรอาหาร ไมใชคอมพวเตอรออกสตรอาหารแลวเอาไปใชเลย

สตรอาหารทมราคาตาสด โคไมจาเปนตองชอบกน หรออาจกนแตไมไดผลผลตดงเกณฑทตงไวได

1.8 การพมพผลเพอนาไปผสมอาหาร

ในบางครงหากเราผลการคานวณสตรอาหารเปนทพอใจแลวเราอาจเลอกดผลตวเลขบนจอเทานน หรออาจ

ตองการพมพผลออกทางเครองพมพได ในกรณทตองการดผลทางจอภาพใหเลอนจอภาพของรปท 24 ลงไปดานลางๆ

จะพบวาโปรแกรมมการแสดงสวนผสมของวตถดบทงในรปน าหนกแหงและน าหนกสดไวพรอม (รปท 25)

40

อยางไรกตามหากตองการพมพผลหรอตองการสงสตรอาหารดงกลาวไปยงโรงผสมอาหารสตวเพอนาไป

ดาเนนการผสมใชหรอขายตอไปนน จะตองใชปมพมพผล แตเนองจากคาคานวณทโปรแกรมใชจะคานวณคาตวเลข

โดยอางองเปนน าหนกสงแหง100% ดงนนกอนนาไปใชงานเราตองแปลงคาตวเลขจากคาน าหนกของสงแหงเปนคา

น าหนกสด โดยโปรแกรมเคซเอฟไดเตรยมจดการแปลงคาดงกลาวใหทนทเมอเราจะพมพออกทางเครองพมพ

เมอกดปมสง‘พมพ’ทมมบนขวาบนของหนาจอ(รปท24)โปรแกรมจะแสดงเมนยอยใหกรอกเพมเตมคอ

1) ชอสตรอาหาร อาจตงตามประเภทของโคเชน สตรโครดนม หรอไมใสกได

2) ชอผคานวณ อาจใสเปนชอเตม ชอยอ รหส หรอไมใสกได

3) ปรมาณผสม ตวเลขทจะใสนสาคญ ในชองจะมปมใหเลอกขนาด/ปรมาณวตถดบทตองการผสมในครง

หนงๆ เชน ทฟารมเรามเครองผสมอาหารไดครงละ 1000 กก. เรากเลอกตวเลข 1000 โดยกดปมทตาแหนง 1000 กก.

เมอกรอกขอมลเสรจ ใหกดปม “ตกลง” แลวโปรแกรมจะทาการคานวณสตรอาหารแสดงออกมาทงในรปน าหนกแหง

(%), นาหนกสด หนวย กโลกรม และหนวยปอนด

รปท25

ใชคาดรรชน MP/NEL นเมอมการ

กรอกขอมลของ RUP, NEL, Fat ลงใน

ตารางวตถดบเรยบรอยกอนการ

คานวณแลวเทานน คาทไดนจงจะเปน

จรงได

หากไมมขอมลกรอกมากอน คาน

จะใชไมได และทสาคญคานใชกบการ

ออกสตรอาหารทเปน TMR เทานน

41

ภาคทสาม: การบนทก แกไข/เพมเตม รายการวตถดบ

42

การบนทก แกไข/เพมเตมรายการวตถดบ

คลกปมการเพมเตมและแกไขคลงรายการวตถดบ

เรมจากหนาจอหลก(รปท19) ทรายการทสามบนจอ ใหเลอกคลกป ม “คลกปมการเพมเตมและแกไข

คลงรายการวตถดบ” เมอคลกเขาสการแกไขรายการวตถแลว โปรแกรมจะแสดงรายการวตถดบทงหมดทมใน

หนวยความจา (รปท26) ถาเหนไมเตมจอใหใชป มเลอนจอหนาตางชวย ซงมองเหนในชองแรกเปนชอวตถดบ

(เรยงลาดบ ก ฮ) และชองตอๆ ไปจะแสดงรายละเอยดคณสมบตหรอผลการวเคราะหอาหารพรอมราคา

วตถดบ

ขอควรจา

1) จานวนวตถดบทจะใสเพมเตมไมมขดจากดของโปรแกรม แตจะขนอยกบพนทบรรจขอมล(Hard

drive) และหนวยความจาของเครองคอมพวเตอร

2) การเพมรายการวตถดบตวใหมใหเรมทตาแหนงลางสดของรายวตถดบตวสดทาย (โปรแกรมจะเรยงให

อตโนมตในภายหลง)

3) คาตวเลขตาสด-สงสดในชองท 2 และ 3 หมายถงคาทจะกาหนดไมใหโปรแกรมใชตวเลขเกนชวงทเรา

กาหนด คดเปน 100% ในสตรอาหารนนๆ และคาสงสดอาจหมายถงระดบทอาจเปนพษหรอเปน

อนตรายตอโคถาใชเกนขดจากด

4) ราคา บาท/กก. หมายถงราคาซอขายในทองตลาดทวไป (เปนชวงเดยวในตารางนทคดเปนน าหนกสด)

ซงจะมการเปลยนแปลงราคาอยตลอดเวลา ผใชควรเปลยนราคานใหเปนราคาปจจบนอยตลอดเวลา

กอนทจะคานวณสตรอาหารหรอเปลยนสตรอาหาร โดยสอบถาม/อานจากเอกสารอาหารสตวทวไป

เชน ขาวโพดเมด อบจากไซโลราคา 4.00 บาท/กก. ขาวโพดซอจากเกษตรกร ตากแดดเดยว ราคา 2.00

บาท/กก. เปนตน ราคานจะเปนตวกานดสตรอาหารทสาคญ

5) รายการวตถดบชอเดยวกนอาจมหลายเกรด หลายราคา ดงนนเราควรตงเกณฑแบงเปนเกรดดวย และใช

ชอตามเกรดเพอไมใหชอซ ากน เชน ปลาปนเกรด 3 ม 55% CP, ปลาปนเกรด 2 ม 60%CP, ปลาปน

เกรด 1 ม 68% CP เปนตน

6) คา TDN, ME NEL, NEM, NEG, CP และคาโภชนะอนๆ ใหใชผลจากการวเคราะหของหองปฏบตการ

อาหารสตวทไดมาตรฐาน

43

รปท 26

7) ทสาคญคาตวเลขผลวเคราะหในขอ 6 ของโปรแกรม เคซเอฟ อางองในหนวย 100% สงแหง (DM,

Dry Matter) เทานน บางครงผใชไดคาผลวเคราะหอาหารเปนน าหนกสด จงตองคานวณเปนคาในนาหนกแหงกอน จง

นาคาทไดมากรอกลงในตารางน

สตรการแปลงคาน าหนก

ปรมาณโภชนะทมอยของอาหารแหง 100% = 100% นาหนกแหง x ปรมาณโภชนะทมอยของอาหารสด

%นาหนกแหงของอาหารสด

44

สมมตซอขาวโพดทมเปอรเซนตความชน 25% (หรอคดเปนน าหนกแหง 100-25 = 85%) นาไป

วเคราะหไดเปอรเซนตโปรตน 7% ถามวาถาคดทขาวโพดแหง 100% ขาวโพดดงกลาวจะม % โปรตนเทาใด?

จากสตร

X = 100% x 7% = 8.24%

85%

∴ขาวโพด 100% จะมโปรตน 8.24%

8) การบนทกขอมล เมอแกไขเพมเตมขอมลเสรจแลว การออกจากตารางทาไดโดยเลอนจอภาพไปท

ตาแหนงบนสดจะเหนปมสเทาทมมซายบนของจอ เลอกกดปม “บนทก/ออกจากเมนหลก” โปรแกรมจะทาการบนทก

ขอมลพรอมกบจดเรยงขอมลใหใหมเรมจาก ก-ฮ และจดกลบมาแสดงผลทหนาจอเมนหลก

45

ภาคทส: การเลอกใชวตถดบทมราคาตาสดโดยวธ ออารวอาร

46

การเลอกใชวตถดบทมราคาตาสดโดยเทยบคาดรรชนทดแทน

การเทยบคาดรรชนทดแทน (Economic Replacement Value Ratio, ERVR) เปนสวนเพมเตมของ

โปรแกรมทพฒนาขนใหมเฉพาะในรนเคซเอฟ2006 วธเทยบคาดรรชนทดแทนนมประโยชนอยางมากจะชวยใหการ

ตดสนใจไดดและถกตองยงขนวา เราควรนาวตถดบตวใดมาเลอกใชเพอทดแทนตวอนๆไดบาง

คลกปม การเลอกใชวตถดบทมราคาตาสดโดยวธ ERVR

รปท 27

1. การใชคาดรรชนทดแทน(ERVR)

1) คาดรรชนทดแทนของวตถดบใดทมคาสงสดแสดงวาวตถดบนนจะใหผลตอบแทนทางเศรษฐกจ

สงสดเมอนามาใช หรอถาเราจายเงนซอวตถดบเหลานนมาในราคาทเทากน วตถดบทมคาดรรชนทดแทนสงสดกจะให

พลงงานและโปรตนสงกวาวตถดบทมคาตากวาแมราคาบาทตอกโลกรมเทากน

2) ชวยในการเปรยบเทยบราคากบคณคาทางอาหารทจะไดรบของวตถดบตางๆ เมอเราจะซอวตถดบ

เขามาใหม จะทาใหเราไดวตถดบทราคาถกสด

3) ชวยในการเปรยบเทยบวตถดบทมอยแลวกอนนามาใชในสตรอาหาร จะชวยทาใหสตรอาหารม

ราคาตาสดๆ

47

• คาจากดความของคาแทนท ERV (Economic Replacement Value) คอราคาของการใชวตถดบ

เมลดขาวโพดกบกากถวเหลองรวมกนแลวจะไดคณคาทางโปรตนและพลงงานเทยบเทากบวตถดบทตองการ

เปรยบเทยบ สวนคาดรรชนทดแทน(ERVR) หมายถงคา ERV ของวตถดบนนๆ หารดวยราคาตอหนวยของวตถดบ

นนๆ ซงจะถอวาวตถดบใดมคาดรรชนทดแทน มากสดจะเปนวตถดบททาใหสตรอาหารราคาตาสด

• ในการเปรยบเทยบใหเทยบคาดรรชนทดแทนเฉพาะในกลมวตถดบอาหารเดยวกน เชนในกลม

อาหารหยาบ เรากเทยบ คาดรรชนทดแทนของหญาสดเทยบกบ หญาแหง เทยบกบหญาหมก เปนตน หรอเทยบใน

กลมอาหารขนพลงงาน เชนมนสาปะหลง ขาวโพด ราออน ปลายขาว เปนตน หรอเทยบในกลมอาหารขนโปรตน เชน

ปลาปน กากถวเหลอง กากปาลม เปนตน หามเปรยบเทยบขามกลมอาหารเพราะอาหารเหลานนใชแทนกนไมไดและ

แตกตางกนในเรองแหลงทมาและการใชประโยชน

• เราไมสามารถเปรยบเทยบคาดรรชนทดแทนของวตถดบทเปนแหลงแรธาตกบไวตามน เพราะแร

ธาต ไวตามน ไมไดใหโปรตนกบพลงงานเลย

2. เลอกคโภชนะเปรยบเทยบ

เนองจากคาดรรชนทดแทนถกออกแบบมาใหคานวณเปรยบเทยบคณคาของวตถดบทสามารถ

นามาใชเปนแหลงโปรตนกบการเปนแหลงพลงงานของวตถดบตางๆ(รปท28) เราจงตองเลอกคของแหลงวตถดบ

ดงกลาว แตการจะเลอกคใดใหพจารณาวาเราตองมผลการวเคราะหโปรตนและพลงงานทดเอนของวตถดบนนๆ หาก

ไมมกทาการเปรยบเทยบไมได แตในทางตรงขามถาเรามผลการวเคราะหโภชนะทกอยาง เชน แหลงโปรตน, UIP และ

DIP แหลงพลงงาน TDN, ME, NEL, NEM, NEG กรณนเราจะเลอกคใดกไดระหวางตวแทนจากโปรตนกบตวแทน

จากพลงงานเชน CP เทยบกบ TDN หรอ CP เทยบกบ NEL เปนตน แตโปรแกรมจะตงเปรยบเทยบระหวางTDN กบ

CPไวใหเปนคาตงอตโนมตเพอใชเปนคาตงตนได

รปท 28

48

3. การเปรยบและการจดเรยงลาดบ คาดรรชนทดแทน

เมอกดปมตกลงในรปท28 แลวเครองจะทาการคานวณและใหคาดรรชนทดแทนออกมา เราสามารถสง

ใหโปรแกรมทาการจดเรยงลาดบใหตามความตองการของเราได ซงเลอกไดจากปมเมนดานขางขวาเชน การจดเรยง

ตามคาดรรชนทดแทนERVR, การเรยงตามชอวตถดบ, การเรยงตามคาพลงงานหรอโปรตน(รปท29)

รปท29

4. คาผลวเคราะหของวตถดบขาวโพด และวตถดบกากถวเหลอง

ในตารางวตถดบของโปรแกรมนน ผใชจะสงเกตเหนชอวตถดบทเขยนวา ERVRขาวโพด และวตถดบ

ชอ ERVRกากถวเหลอง ทงสองชอวตถดบนโปรแกรมจะใชเปนคาอางองมาตรฐานของการคานวณคาดรรชนทดแทน

ดงนนหามผใชไปลบทาลายหรอเปลยนชอคาดงกลาวออกจากตารางวตถดบของโปรแกรมโดยเดดขาด เพราะจะทาให

โปรแกรมคานวณคาดรรชนทดแทนไมได แตผใชจะสามารถเปลยนแปลงราคาและรายการผลวเคราะหคณคาทาง

โภชนะโปรตน พลงงานได

49

การออกจากโปรแกรม

50

การออกจากโปรแกรม KCF

เมอเสรจสนการคานวณสตรอาหารราคาตาสด หรอสนสดการหาความตองการโภชนะของโคแตละประเภท

ใหผใชกลบไปทหนาจอหลก เพอรอการออกจากโปรแกรมทถกตอง

คลกปม ยอนไปหนาจอหลก (|<<) ตรงตาแหนงบนสดดานขวาของจอภาพ

โปรแกรมจะกลบมาทหนาจอหลกใหผใชเลอกกดปมเลกการทางาน โดยเลอกทปมมมซาย (File) หรอมม

ขวา (X) บนจอภาพ แลวโปรแกรมจะใหเลอกขนมาสองแบบคอ

1) บนทกและออกจากโปรแกรม ณ ปมนโปรแกรมจะมการบนทกขอมลครงสดทายทมการเปลยนแปลงพรอม

ปดฐานขอมลออกจากโปรแกรมเอกเซล

2) ออกจากโปรแกรมโดยไมมการจดเกบ หากเลอกปมนจะไมมการจดเกบขอมลทเปลยนแปลงครงลาสด

ภาควชาสตวศาสตร คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน จ.ขอนแกน 40002.

โทรศพท 043-202222-41 ตอ2313 หรอโทรศพท/โทรสาร 043-202362

51

ภาคผนวก

52

คาถามทายบท

1. ในฟารมโคนมแหงหนงมโครดนานมจานวน 40 ตว โคมนาหนกตงแต 400-450 กก.และใหผลผลตนานมอย

ในชวง 10-15 กก./ตว/วน จากการเกบตวอยางนานมไปวเคราะหพบวามเปอรเซนตไขมนนมเฉลย 3.5 % เพอให

โคมการใหนานมทดขนทานคดวา

1.1. โคควรไดรบการกนอาหารเทาใด และควรมระดบโปรตน พลงงานและแรธาตเทาใด หรอสตรอาหารควรม

หนาตาอยางไร

1.2. จงเลอกวตถดบอาหารสตวเพอนามาใชสรางสตรอาหารสาหรบโคชดนทดทสด

1.3. เมอทานไดสตรอาหารดงกลาวแลวและนาไปผสมเพอใชงานแลว ทานจะมคาแนะนาใหโคกนสตรอาหารน

วนละกกโลกรม/ตว/วน(คดเปนนาหนกสด)

1.4. หากในฤดแลงในฟารมมแตฟางขาวเปนอาหารหยาบหลกของโคอยางเดยว ทานจะออกสตรอาหารหรอ

ปรบสตรอาหารขนสาหรบโคชดนไดอยางไร โดยไมทาใหผลผลตนานมลดลง

2. ในฟารมดงกลาวยงมโครนทหยานมแลวอกเปนจานวน 20ตว ทมนาหนกตว150-200 กก.เจาของฟารมตองการ

เลยงโคใหมอตราการเจรญเตบโตวนละ 0.7 กก. ถามวา

2.1. สตรอาหารขนของโครนชดนจะมระดบโปรตน พลงงาน แรธาต เปนเทาใด

2.2. สตรอาหารขนดงกลาวจะตองนาไปจายใหโคไดกนคดเปนนาหนกสดวนละเทาใด

2.3. ถาเปนในฤดฝน ในฟารมมหญาสดเขยวขจมากมาย ทานคดวาโคกนหญาเขยวอยางเดยวโดยไมเสรม

อาหารขนเลยเปนไปไดหรอไม

2.4. หากจะเสรมอาหารขน หนาตาสตรอาหารขนจะมระดบโปรตน พลงงาน แรธาตอยางไร

2.5. หากในฤดแลงในฟารมมแตฟางขาวเปนอาหารหยาบหลกของโคอยางเดยว ทานคดวาจะสามารถใชสตร

อาหารเดมทออกไวของหนาฝนนามาใชตอเลยไดหรอไม

2.6. หากไมได ทานจะออกสตรอาหารขนหรอปรบสตรอาหารขนสาหรบโครนชดน ใหมระดบโปรตน พลงงาน

แรธาตอยางไร

3. คาออารวอาร(คาดรรชนทดแทน) คอการเปรยบเทยบของอะไร และมประโยชนอยางไร

3.1. กาหนดใหราคามนสาปะหลงแหง 4.5 บาท/กก. และเมลดขาวโพด 4.7 บาท/กก. ถามวาทานจะเลอกซอ

วตถดบตวใดมาใชในฟารม

53

3.2. กาหนดใหราคากากเมลดฝาย 5.5 บาท/กก. และกากเบยรแหง 5.0 บาท/กก. ถามวาทานจะเลอกซอ

วตถดบตวใดมาใชในฟารม

3.3. กาหนดใหราคาหญาสด 0.25 บาท/กก. หญาแหง 2.5 บาท/กก. และขาวโพดหมกราคา 3.0 บาท/กก.

ถามวาทานจะเลอกซอวตถดบตวใดตามลาดบกอนหลง

3.4. จากคาในตารางคาดรรชนทดแทนใหเลอกซอใชวตถดบอาหารพลงงาน กบโปรตน อยางละ3ชนดเพอ

นามาเปนแหลงอาหารขน ทานจะเลอกใชอะไรบาง

54

ตวอยางการคานวณในโครดนม

55

56

ตวอยางการคานวณในโครน (โคสาว)

57

58

ตวอยางตารางแสดงรายการวตถดบ

59