คณะศลปศาสตรและคณะวศวกรรมศาสตร

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

สนบสนนโดย

สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

2552

รายงานการวจยฉบบสมบรณ

พฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดตงระบบ ผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย เพอคณภาพชวตทยงยน

ในเขตพนทจงหวดปทมธาน

Save Energy for The Future

รายงานการวจยฉบบสมบรณ

พฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต $งระบบผลต

กระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยเพ(อคณภาพชวตท(ย(งยน

ในเขตพ $นท(จงหวดปทมธาน

Consumer’s Behavior of Using Electricity Before and After Installing

Solar Home System in Pathumthani Province

โดย

ผศ. ดร. จรศกด สรงคพพรรธนN หวหนาโครงการ

นางสาวพมพนภส เอ(ยมสมบรณ ผรวมโครงการ

นางกรธช โฆษตโภคน ผรวมโครงการ

ดร. บญยง ปล(งกลาง ผรวมโครงการ

ดร. กฤษณชนม ภมกตตพชญ ผรวมโครงการ

คณะศลปศาสตรและคณะวศวกรรมศาสตร

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร

2552

ก

บทคดยอ

การศกษาคร งน มวตถประสงคเพ�อศกษาขอมลท�วไปของกลมประชากรผ ใชระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย(Solar Home System: SHS) ในจงหวดปทมธาน ศกษารปแบบพฤตกรรมการใชไฟฟาจากระบบ SHS ในจงหวดปทมธาน และเปรยบเทยบพฤตกรรมของประชาชนกอนและหลงการตดต งระบบ SHS ในจงหวดปทมธาน กลมตวอยาง คอ ประชาชนในครวเรอนท�ไดรบการตดต งระบบ SHS จานวน 194 คน สมตวอยางโดยวธการสมแบบมระบบ (Systematic Random Sampling) เคร�องมอท�ใชเปนแบบสมภาษณท�คณะผ วจยสรางข น ประกอบดวยขอมลพ นฐานสวนบคคล การดาเนนการเพ�อใหไดมาซ�งการใชประโยชนจากพลงงานไฟฟา ประเภทและการใชเคร�องใชไฟฟาในครวเรอน ความคดเหนตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟา ความรความเขาใจตอระบบ SHS พฤตกรรมการใชประโยชนและการดแลรกษาระบบ SHS ปญหา และขอเสนอแนะ ตอระบบ SHS สถตท�สาคญท�ใชในการวเคราะหขอมลคร งน ประกอบไปดวยคารอยละ คาเฉล�ย คาเบ�ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบดวย t-test และการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว ANOVA

ผลการศกษาพบวา ผตอบแบบสมภาษณสวนใหญเปนเพศหญง มอายอยระหวาง 41-50 ป การศกษาอยในระดบต�ากวาช นประถมศกษาปท� 6 จานวนสมาชกในครวเรอนโดยสวนมากอยระหวาง 3-4 คน เกนคร�งหน�งของผใหสมภาษณมภมลาเนาอยในพ นท�จงหวดปทมธานต งแตเกดและอาศยอยในหมบานแหงน มานาน 11 - 20 ป ประกอบอาชพสวนตวและไมไดประกอบอาชพรองอ�นใดอก มรายได เทากบรายจาย คอ ประมาณ 10,000 บาท/เดอน ทาใหผ ใหสมภาษณสวนมากไมมเงนออม มภาระหน สน เพ�อจายคาเลาเรยนบตรหลาน บานท�อยอาศยเปนบานเด�ยวช นเดยวทาดวยไม ท�ดนปลกสรางท�อาศยอยเกอบท งหมดเปนท�ดนของกรมชลประทาน

กอนการตดต งระบบ SHS ผ ตอบแบบสมภาษณสวนใหญมไฟฟาใชจากการพวงตอไฟจาก บานอ�น หลงการตดต งระบบ SHS มไฟฟาใชจากการพวงตอไฟจากบานอ�นพรอมกบใชไฟฟาจากระบบ SHS โดยมความคดเหนตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟาวา การมไฟฟาใชทาใหคณภาพชวตดข น และมความรความเขาใจท�ถกตองตอระบบ SHS มพฤตกรรมท�ดในการประหยดพลงงานไฟฟาโดยปฏบตอยางสม�าเสมอ และมการดแลบารงรกษาระบบ SHS นานคร ง ๆ

ผลการทดสอบ พบวา เพศ อาย ระดบการศกษา จานวนสมาชกในครวเรอน รายไดรวมท งครวเรอน ความรความเขาใจ และความคดเหน ท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต งระบบ SHS แตกตางกน ซ�งเปนไปตามสมมตฐานท�ต งไว แตรายจายรวมท งครวเรอนไมเปนไปตามสมมตฐานท�ต งไว

ข

Abstract

The purposes of this research is to study about the general information of the group of populations who use the solar home systems (SHS) in Prathumthani province. Besides, this research proposes the study of the various types of behavior and also compares the results among the people’s behaviors. The example group is about 194 persons who use SHS, and systematically random by using systematic random sampling method. Many researchers made the interview form as an equipment test that has the personal data, energy benefit, the types of electric energy, the understanding of solar cell system and so on. The significant statistic of data analyzing includes percentile, average, standard deviation, testing by T-Test and analyzing one-way ANOVA.

The research found that most of interviewee are female in the age of 41-50 year olds, graduated in the lower P.6 level. The number of members in each house are 3-4 persons. Over the half of interviewees have their home town in Pathumthani, and also live in the village for 11-20 years. Their jobs are the small business, and there have no another job. They earn as much as they purchase (10,000/Month). This cause the debt problem and no saving account to pay for their children' education fees; besides, their accommodations is the wooden one-floor detached house, and most of land belong to Royal Irrigation Department.

Before SHS system installation, most of interviewees used the electric energy by connecting the electric energy from the others houses. After SHS system installation, they use the electric energy by connecting from the others, along with using the electric energy from SHS system. Each of them agrees with the electric energy can support the better life, and also have the right understanding to SHS system. They have a good behavior of regularly saving the electric energy and occasionally regard to SHS system.

From the test result, This study found that the distinction of gender, age, level of education, number of the member in each house, family income, understanding and point of view can cause the difference of self-sufficient behavior both before and after solar cell system installation as the regulative assumption, but not for the family income.

ค

กตตกรรมประกาศ

โครงการวจยน สาเรจลลวงไปดวยเปนอยางด ดวยไดรบความสนบสนนทนวจยจากสานกงาน

คณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) ปงบประมาณ 2552

คณะผ วจยขอขอบพระคณ คณประทป คงออน หวหนาแผนกบรการลกคา การไฟฟา

สวนภมภาค จงหวดปทมธาน 2 (บางกระด) ท�ใหขอมลเก�ยวกบการตดต งระบบ SHS ในพ นท�จงหวด

ปทมธาน และกรณาเสยสละเวลาอนมคาเพ�อพาคณะผ วจยสารวจพ นท�ศกษา รวมถงใหคาแนะนา

สาหรบการดาเนนงานวจยในคร งน

ขอขอบพระคณ กานนตาบลหลกหก ผ ใหญบานและผชวยผ ใหญบาน หม 4 ตาบลบานใหม

อาเภอเมอง จงหวดปทมธาน คณอนวตร เพชรวราภรณ นายชางโยธา อบต.บานใหม ท�ใหการอานวย

ความสะดวกในการเกบแบบสมภาษณในคร งน

ขอขอบคณทมงานวจยทกทาน อนประกอบดวยบคลากรจากคณะศลปศาสตรและคณะ

วศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร ท�ไดใหความร ความชวยเหลอ และความ

สะดวกตาง ๆ ในการปฏบตงานโครงการวจย ฯ ในคร งน

คณะผ วจยหวงเปนอยางย�งวา ประโยชนและคณคาอนพงมจากโครงการวจยฉบบน จะเปน

ประโยชนตอการวางแผนงานการพฒนาดานพลงงานทดแทนแกผสนใจและหนวยงานท�เก�ยวของใน

ประเทศไทยตอไป

คณะผ วจย

ภมภาพนธ 2553

ง

สารบญ

หนา

บทคดยอ ก-ข

กตตกรรมประกาศ ค

สารบญ ง

สารบญตาราง ฉ-ช

สารบญภาพ ซ

บทท� 1 บทนา 1

ความสาคญของปญหา 1

วตถประสงคของการวจย 4

ประโยชนท#คาดวาจะไดรบ 4

ขอบเขตการวจย 4

นยามศพท 4

มโนทศนการทาวจย 5

บทท� 2 ตรวจเอกสาร 6

ทฤษฎและแนวคดเก#ยวกบเศรษฐกจพอเพยง 6

แนวคดการพฒนาแบบย#งยน 8

พฤตกรรมมนษยกบสภาพแวดลอม 8

คณภาพชวตท#ย#งยน 19

พลงงานจากเซลลแสงอาทตย 22

สภาพท#วไปของจงหวดปทมธาน 27

งานวจยท#เก#ยวของ 29

กรอบแนวคดการวจย 33

สมมตฐานการวจย 34

จ

สารบญ (ตอ)

หนา

บทท� 3 วธดาเนนการวจย 36

ประชากรและกลมตวอยางท#ใชในการวจย 36

เคร#องมอท#ใชในการวจย 39

การวเคราะหขอมล 39

สถตท#ใชในการวจย 39

บทท� 4 ผลการศกษา 41

ตอนท#1 ขอมลพ @นฐานสวนบคคล 41

ตอนท# 2 การดาเนนการเพ#อใหไดมาซ#งการใชประโยชนจากพลงงานไฟฟา 50

ตอนท# 3 ประเภทและการการใชไฟฟาในครวเรอน 52

ตอนท# 4 ความคดเหนตอการไดรบใชประโยชนจากไฟฟา 57

ตอนท# 5 ความความร ความเขาใจ ตอระบบ SHS 62

ตอนท# 6 พฤตกรรมการใชประโยชนและการดแลรกษาระบบ SHS 64

ตอนท# 7 ปญหาและขอเสนอแนะตอการดาเนนการระบบ SHS 70

ตอนท# 8 การทดสอบสมมตฐาน 72

บทท� 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 77

สรปผลการวจย 77

อภปรายผล 82

ขอเสนอแนะ 84

บรรณานกรม 86

ภาคผนวก 90

ฉ

สารบญตาราง

ตารางท� หนา

1 การแบงเขตการปกครอง 29 2 แสดงจานวนตวอยางครวเรอนตวอยางท#ใชในการศกษา 38 3 ครวเรอนท#มไฟฟาใชจากแหลงตางๆ 50 4 คาใชจายในการดาเนนการขอตดต @งระบบไฟฟาในคร @งแรก 51 5 คาใชจายตอการใชไฟฟาของครวเรอนตอเดอน 51 6 คาใชจายในการซอมบารงระบบไฟฟาในรอบ 5 ป ท#ผานมา 52 7 การมเคร#องใชไฟฟาในแตละครวเรอน (ใชไฟนอยกวา 500 วตต) 53 8 การมเคร#องใชไฟฟาในแตละครวเรอน (ใชไฟไมเกน 500-1,000 วตต) 54 9 การมเคร#องใชไฟฟาในแตละครวเรอน (ใชไฟเกน 1,000 วตต ข @นไป) 54 10 พฤตกรรมการใชเคร#องใชไฟฟาของผใหสมภาษณ 55 11 คณภาพชวตดานการใชประโยชนจากไฟฟา 57 12 ความคดเหนดานการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟา กอนการตดต @งระบบ SHS 58 13 ความคดเหนการใชประโยชนจากไฟฟาภายหลงการตดต @ง SHS 60 14 ความร ความเขาใจ ตอระบบ SHS 62 15 ประโยชนท#ไดรบจากระบบ SHS โดยแบงเปนหลอดไฟขนาด 10 วตตจานวน 2 หลอด และโทรทศนสขนาด 14 น @ว จานวน 1 เคร#อง 64 16 การรกษาและดแลระบบ SHS 69 17 ปญหาท#พบจากระบบ SHS ในปจจบน 70 18 ขอเสนอแนะตอการดาเนนการระบบ SHS 71 19 ความแตกตางระหวางคาเฉล#ยของคณภาพชวตดานการใชไฟฟาตอพฤตกรรมการใช ไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต @งระบบ SHS จาแนกตามเพศ 72 20 ความแตกตางระหวางคาเฉล#ยของคณภาพชวตดานการใชไฟฟาตอพฤตกรรม

การใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต @งระบบ SHS จาแนกตามอาย 73

ช

สารบญตาราง (ตอ)

ตารางท� หนา

21 ความแตกตางระหวางคาเฉล#ยของคณภาพชวตดานการใชไฟฟา ตอพฤตกรรม การใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต @งระบบ SHS จาแนกตาม ระดบการศกษา 73

22 ความแตกตางระหวางคาเฉล#ยของคณภาพชวตดานการใช ไฟฟา ตอพฤตกรรม การใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต @งระบบ SHS จาแนกตามจานวน สมาชกในครวเรอน 74

23 ความแตกตางระหวางคาเฉล#ยของคณภาพชวตดานการใชไฟฟา ตอพฤตกรรม การใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต @งระบบ SHS จาแนกตามรายไดรวม ท @งครวเรอน 74

24 ความแตกตางระหวางคาเฉล#ยของคณภาพชวตดานการใชไฟฟา ตอพฤตกรรม การใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต @งระบบ SHS จาแนกตามรายจายรวม ท @งครวเรอน 75

25 ความแตกตางระหวางคาเฉล#ยของคณภาพชวตดานการใชไฟฟา ตอพฤตกรรม การใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต @งระบบ SHS จาแนกตามระดบความร ความเขาใจ 75

26 ความแตกตางระหวางคาเฉล#ยของคณภาพชวตดานการใชไฟฟา ตอพฤตกรรม กา ใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต @งระบบ SHS จาแนกตาม ระดบความคดเหน 76

27 สรปผลการทดสอบสมมตฐาน 81

ซ

สารบญภาพ

ภาพท� หนา

1 มโนทศนในการทาวจย 5 2 ตวอยางบานพลงงานแสงอาทตย 25 3 แผนท#แสดงขอบเขตจงหวดปทมธาน 27 4 กรอบแนวคดการวจย 34 5 แสดงจานวนเพศชายและเพศหญงของผใหสมภาษณ 42 6 แสดงอายของผใหสมภาษณ 42 7 แสดงระดบการศกษาของผใหสมภาษณ 43 8 แสดงจานวนสมาชกในครวเรอนของผใหสมภาษณ 43 9 แสดงภมลาเนาของผใหสมภาษณ 44 10 แสดงระยะเวลาท#พกอาศยอยในหมบานของผใหสมภาษณ 44 11 แสดงอาชพหลกของผใหสมภาษณ 45 12 แสดงอาชพรองของผใหสมภาษณ 45 13 แสดงรายไดรวมเฉล#ยท @งครวเรอนของผใหสมภาษณ 46 14 แสดงรายจายรวมเฉล#ยท @งครวเรอนของผใหสมภาษณ 47 15 แสดงการมเงนออมของผใหสมภาษณ 47 16 แสดงการมภาระหน @สนของผ ใหสมภาษณ 48 17 แสดงสาเหตท#ทาใหมภาระหน @สนของผใหสมภาษณ 48 18 แสดงลกษณะบาน/ท#อยอาศยของผใหสมภาษณ 49 19 แสดงผ ท#เปนเจาของท#ดนของผใหสมภาษณ 49

บทท� 1

บทนา

ความสาคญของปญหา

ปจจบนพลงงานทางเลอกมความจาเปนอยางย�งสาหรบสงคมไทย เน�องจากพลงงานหลกท�ใช

อยนบวนจะหายากและมราคาแพง น %ามนดบและกาซธรรมชาตตางมแนวโนมราคาท�สงข %น นอกจากน %ใ

ดานส�งแวดลอมยงพบวาการผลตพลงงานไฟฟาไดสรางผลกระทบตอส�งแวดลอมจานวนมาก เชน การ

ปลอยกาซเรอนกระจกโดยเฉพาะกาซคารบอนไดออกไซดออกสบรรยากาศ อนเปนสาเหตหน�งท�ทาให

โลกมอณหภมสงข %น ดานสงคม พบวา การผลตพลงงานไฟฟามสวนกระทบตอชวตความเปนอยของ

ประชาชนท�อยโดยรอบโครงการ เชน การสรางผลกระทบตอสขภาพในกรณของโรงไฟฟาแมเมาะ เปนตน

ดงน %น ความไมย�งยนทางดานส�งแวดลอมและสงคมท�แตละชมชนตองประสบจากโครงการพฒนาดาน

พลงงานไฟฟาจงกลายเปนความไมม�นคงทางสงคมและกลายเปนขอขดแยงท�ยดเย %อยาวนานใน

สงคมไทย โดยหนวยงานท�เก�ยวของไดปรบเปล�ยนแนวคดดานพลงงานทางเลอกในปจจบน เนนดานการ

สราง “ภมคมกน” ใหเกดข %นในระบบพลงงานดวยการลดการพ�งพงพลงงานท�ใชแลวหมดไป ลดการใช

เช %อเพลงท�ตองนาเขามาจากตางประเทศ และหนมาพฒนาภมปญญาและเทคโนโลยในการใชทรพยากร

ท�หมนเวยนกลบมาใชใหมและมอยในทองถ�น ในขณะเดยวกนควรคานงถง “ความเก %อกล” ดวยการ

มงเนนการลดผลกระทบทางส�งแวดลอมหรอการไดมาซ�งพลงงานท�สะอาด เนนการพฒนาแหลงผลต

พลงงานขนาดเลกใหกระจายอยท�วไป โดยมชมชนเปนเจาของ กลาวคอ เปนท %งผผลต ผ ใช และผคอย

ควบคมไมใหเกดผลกระทบทางส�งแวดลอมกบชมชนตนเอง อนสอดคลองกบหลกปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยงตามแนวพระราชดารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ท�มหลกสาคญ 3 ประการ คอ ความม

เหตผล ความพอประมาณ และมภมคมกนตนเอง ซ�งการพฒนาพลงงานทดแทนอ�น ๆ เชน พลงงาน

แสงอาทตย พลงงานลม พลงงานน %า ฯลฯ จงเปนแนวทางการพฒนาพลงงานทางเลอกท�แตกตางกนไ

ในแตละทองถ�น โดยเง�อนไขสาคญท�สดของพลงงานทางเลอกกคอ ภมปญญาและเทคโนโลย ในการใช

2

ทรพยากรท�มอยในทองถ�นอยางชาญฉลาด เพ�อใหเกดประโยชนตอท %งคนและส�งแวดลอม ตลอดจน

ความสามารถในการจดการ และควบคมดแลกนไดในระดบทองถ�นเปนหลก

โครงการเรงรดขยายบรการไฟฟาโดยระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย

เปนโครงการดานพฒนาพลงงานทางเลอกโครงการหน�งท�รฐบาลและกระทรวงมหาดไทยไดตระหนกถง

ความสาคญและความจาเปนในการสงเสรมสทธใหประชาชนชาวไทยไดรบรขาวสารอยางท�วถง

กระทรวงมหาดไทยจงต %งเปาหมายวาทกครวเรอนจะมไฟฟาใชภายในป 2548 เพ�อใหอยางนอยมโทรทศน

หรอวทยสาหรบรบรขาวสารตาง ๆ โดยมหลกการวาบานเรอนท�อยหางไกลไมสามารถปกเสาพาดสายได

ใหการไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) ดาเนนการใหใชระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย

(Solar Home System: SHS) โดยสนบสนนเงนอดหนนองคการปกครองสวนทองถ�นในปงบประมาณ

2547 และ 2548 รวม 5,625 ลานบาท เพ�อตดต %งระบบ SHS ใหราษฎรจานวน 203,000 ครวเรอน

ท�วประเทศ ซ�งระบบท�ตดต %งสามารถจายไฟกระแสสลบขนาด 120 วตต ใชกบหลอดฟลออเรสเซนต

10 วตต จานวน 2 หลอด และโทรทศนส 14 น %ว 1 เคร�อง ซ�งปจจบนการดาเนนงานไดเสรจส %นลงแลว

และพบวาการดาเนนโครงการ ฯ ไดทาใหคณภาพชวตของประชาชนดข %น (ดดแปลจาก : มหาวทยาลย

เทคโนโลย ราชมงคลสวรรณภม คณะวศวกรรมศาสตรและสถาปตยกรรมศาสตร, 2550: 2-3) รวมถงเปน

โครงการท�เปนมตรกบส�งแวดลอม กลาวคอ การผลตไฟฟาจากเซลลแสงอาทตยมจดเดนท�สาคญ

แตกตางจากวธอ�น ๆ หลายประการ เชน ไมมช %นสวนท�เคล�อนไหวในขณะใชงาน จงทาใหไมมมลภาวะ

ทางเสยง ไมกอใหเกดมลภาวะทางอากาศท�เปนพษจากกระบวนการผลตไฟฟาท�กอใหเกดปรากฏการณ

โลกรอน สามารถผลตไฟฟาไดแมมแสงแดดออนหรอมเมฆ เปนการใชพลงงานแสงอาทตยท�ไดมาฟรและ

มไมส %นสด ไดพลงงานไฟฟาโดยตรง ซ�งเปนพลงงานท�นามาใชไดสะดวกท�สด ดแลบารงรกษางาย

มความเหมาะสมกบพ %นชนบทท�หางไกลท�ไมสามารถปกเสาพาดสายไดและมการคมนาคมไมสะดวก

เปนตน โดยถงแมการดาเนนการจะเปนการลงทนของภาครฐท�มราคาสง แตถอเปนหนาท�ของรฐบาลท�

ตองใหการสนบสนนเพ�อความเสมอภาคของประชาชน การตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงาน

แสงอาทตย จงเปนเสมอนการสรางภมคมกนทางพลงงานและทางเศรษฐกจ ขณะเดยวกนกเปนการ

เก %อกลกนระหวางคนกบส�งแวดลอมและระหวางคนกบคน เพราะการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวย

พลงงานแสงอาทตยนามาซ�งการเปล�ยนแปลงพฤตกรรมการใชไฟฟาอนสงผลถงคณภาพชวตท�ดข %น

3

ของประชาชนในพ %นท�ดงกลาว ทาใหประชาชนทราบวาการดาเนนชวตบนพ %นฐานความพอเพยง

ความพอประมาณ ความมเหตผล และมภมคมกนท�ด จะนาไปสคณภาพชวตท�ย�งยน กลาวคอ สามารถม

กระแสไฟฟาใชเพยงพอตามความจาเปนโดยไมตองจายเงนชาระคากระแสไฟฟา รวมถงสามารถรบร

ขาวสารตาง ๆ ของบานเมองและสงคมตามสทธอนพงมพงได และมความสามารถในการดารงชวตอยาง

ไมเดอดรอน กลาวคอ มความเปนอยอยางพอประมาณตนตามฐานะตามอตภาพและท�สาคญไมหลงใหล

ตามกระแสวตถนยม มอสระภาพในการประกอบอาชพ เดนทางสายกลางทากจกรรมท�เหมาะสม

กบตนเอง และสามารถพ�งพาตนเองได ทาใหมเงนเกบและเงนออม ปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอม

ไดอยางสมดล

จงหวดปทมธาน เปนเขตพ %นท�หน�งของประเทศไทยท�วถชวตของผคนกาลงไดรบการพฒนาส

ความเปนเมอง แตยงคงมบางพ %นท� ท� ไมสามารถปกเสาพาดสายได จงทาใหประชาชนบางสวน

ขาดคณภาพชวตท�ดอนควรจะมได และการมโครงการเรงรดขยายบรการไฟฟาโดยระบบผลตกระแสไฟฟา

ดวยพลงงานแสงอาทตยของการไฟฟาสวนภมภาค (กฟภ.) เขามาในพ %นท�จงทาใหคณภาพชวต

ของประชาชนดข %น ดงน %น ถาภาครฐหรอหนวยงานท�เก�ยวของมการสงเสรมและใหความร โดยการสราง

แนวความคดอนนาไปสพฤตกรรมการใชไฟฟาท�ถกตองควบคไปกบการพฒนาดานพลงงานและ

ความเจรญดานตาง ๆ จะทาใหประชาชนทราบวาวถชวตท�พอเพยงเกดข %นไดจากพฤตกรรมท�เพยงพอ

เพราะพฤตกรรมดานตาง ๆ อนเกดจากการกระทาของมนษยในสงคมปจจบนเราไดเหนเปนประจกษ

แลววา มนษยเปนท %งผสรางและผ ทาลายทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอม และในท�สดปญหาดงกลาว

ไดกลบมาสงผลกระทบตอการดารงชวตของมนษยอยางหลกเล�ยงไมได ดวยเหตน % ผ วจยจงมความสนใจ

ท�จะศกษาพฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวย

พลงงานแสงอาทตยเพ�อคณภาพชวตท�ย�งยน ในเขตพ %นท�จงหวดปทมธาน เพ�อนาขอมลท�ได

จากการศกษาและวจยในคร %งน %ประยกตใชกบการเรยนการสอนในวชาท�เก�ยวของ ประชาสมพนธและ

เผยแพรใหมการใชพลงงานทดแทนอยางมประสทธภาพ รวมถงมอบงานวจยดงกลาวใหกบหนวยงานท�

รบผดชอบใชเพ�อใชเปนแนวทางในการกาหนดนโยบายและแผนพฒนาการใชพลงงานท�ย�งยนในอนาคต

ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตอไป

4

วตถประสงคของการวจย

1. เพ�อศกษาขอมลท�วไปของกลมประชากรผ ใชระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยในจงหวดปทมธาน

2. เพ�อศกษารปแบบพฤตกรรมการใชไฟฟาจากระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย ในจงหวดปทมธาน

3. เพ� อเปรยบเทยบพฤตกรรมของประชาชนกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยในจงหวดปทมธาน

ประโยชนท�คาดวาจะไดรบ

1. ทราบถงขอมลท�วไปและรปแบบพฤตกรรมของกลมประชากรผ ใ ชระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย ในจงหวดปทมธาน

2. เขาใจในพฤตกรรมการใชไฟฟาของประชาชนในจงหวดปทมธานตอการใชไฟฟาจากระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย

3. นาขอมลท�ไดไปประชาสมพนธและเผยแพร ใหมการใชพลงงานทดแทนอยางมประสทธภาพ อนนาไปสการพ�งพาตนเองตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ขอบเขตการวจย

ในการวจยคร %งน % ไดกาหนดขอบเขตการวจย โดยใชแบบสมภาษณศกษาครวเรอนผ ไดรบ การตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยในจงหวดปทมธาน จานวน 390 ครวเรอน โดยทาการสมตวอยางเพ�อเปนตวแทนในการศกษา จานวน 194 ครวเรอน

นยามศพท

ในการวจยคร %งน % ไดกาหนดศพทท�ขอบเขตและความหมายไวดงน %

ประชาชนผไดรบการตดต )ง ระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย หมายถง

ประชาชนท�อาศยอยในครวเรอนท�ไมมไฟฟาใชจากการปกเสาพาดสาย และไดรบการตดต %งระบบผลต

กระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย จากการไฟฟาสวนภมภาค

5

ความคดเหนตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟา หมายถง ความคดเหนของประชาชนท�ไดรบการตดต %งระบบ SHS ตอคณภาพชวตท�ไดรบจากการใชไฟฟา

ความรความเขาใจตอระบบ SHS หมายถง ความรความเขาใจท�ถกตองของประชาชนท�ไดรบการตดต %งระบบ SHS ตอประโยชนและการดแลรกษาระบบ SHS

พฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยง หมายถง การใชไฟฟาอยางมประสทธภาพ โดยท�ครวเรอนควรตองมความร และทราบถงวธการใชไฟฟาอยางมประสทธภาพสามารถเลอกใชเคร�องใชไฟฟาอยางถกวธและประหยดพลงงาน อนสอดคลองกบแนวการดาเนนชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

คณภาพชวตท� ย� งยน หมายถง สภาพความสะดวกในการดารงชวต อนเน�องมาจากการมไฟฟาใช และไมมผลกระทบตอคาใชจายประจาเดอนอนเน�องมาจากการมไฟฟาใชจากการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย

มโนทศนในการทาวจย

ภาพท�1 มโนทศนในการทาวจย

ประชาชนในพ %นท� จงหวดปทมธาน

การตอพวงไฟฟา การตดต %งระบบ SHS

การมไฟฟาใช การมไฟฟาใช ความสะดวกสบายท�ไดรบ จากการมไฟฟาใช

พฤตกรรม

การใชไฟฟา การใชไฟฟาแบบพอเพยง พฤตกรรม

การใชไฟฟา

คณภาพชวตท�ย�งยน

ความคดเหนตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟา

ความรความเขาใจตอระบบ SHS

พฤตกรรมการใชประโยชน และการดแลรกษาระบบ SHS

บทท� 2

ตรวจเอกสาร

ทฤษฎและแนวคดเก�ยวกบเศรษฐกจพอเพยง

ความหมายของคาวา เศรษฐกจพอเพยง

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ไดพระราชทานคาจากดความของคาวา “เศรษฐกจพอเพยง” วา หมายถง การดาเนนชวต การมเศรษฐกจแบบพอมพอกน สามารถเล *ยงดอมชตนเอง โดยใหมความเหมาะสมเพยงพอกบความตองการของตวเองได ท *งน *ไมไดหมายความวา ทกครอบครวจะตองทาการผลตอาหาร ถกทอเส *อผา เคร0องแตงกายดวยตนเอง แตหมายถงในหมบานจะตองมความพอเพยงในระดบหน0ง (กรมการปกครอง, 2541: 4-5)

ณรงค โชควฒนา (2543: 16-17) เศรษฐกจพอเพยง พ0งตนเองตามพระราชดาร หมายความวา การพฒนาอยางบรณาการโดยไมมองเฉพาะเศรษฐกจแตอยางเดยว ตองมองสงคมดวยและมองส0งแวดลอมพรอมๆ กนไปกบการพฒนา เราเช0อวา เม0อเศรษฐกจดข *น สงคมและส0งเหลาน *เปนไทย เปนทรพยากรท0มคา เราควรใชใหคมคาท0สด เพราะฉะน *น การพฒนาตองมองรอบดาน เรยกวา บรณาการและพ0งตนเอง ท *งเงนออม สตปญญาและการตลาด โดยอาศยปจจยในการพฒนา คอ คน และเปาหมาย คอ การอยด กนด มสข แตคนของเรามปญหา ตองเนนท0คน เนนการใชศกยภาพของคน ถาคนไทยเกงข *น มความสามารถมากข *นเรากจะสามารถพฒนาประเทศไดดข *น กลาวโดยสรป เปาหมายสดทาย คอ คนไทยตองกนดอยด มความสข ท *งรางกาย จตใจ สตปญญา คณธรรม เศรษฐกจ สงคม และส0งแวดลอมกตองดดวย

จากความหมายท0กลาวมาขางตนสรปไดวา เศรษฐกจพอเพยงหมายถงความสามารถในการดารงชวตไดอยางไมเดอดรอน กาหนดความเปนอยอยางพอประมาณ ตามฐานะ และท0สาคญไมหลงใหลไปตามกระแสนยม มอสระภาพ เสรภาพ ไมพนธนาการอยกบส0งใด

หลกแนวคดของเศรษฐกจพอเพยง

การพฒนาตามหลกเศรษฐกจพอเพยง คอ การพฒนาท0ต *งอยบนพ *นฐานของทางสายกลางและความไมประมาท โดยคานงถง ความพอประมาณ ความมเหตผล การสรางภมคมกนท0ดในตว

7

ตลอดจนใชความรความรอบคอบ และคณธรรม ประกอบการวางแผน การตดสนใจและการกระทา มหลกพจารณาอย 5 สวน ดงน *

1. กรอบแนวคด เปนปรชญาท0ช *แนะแนวทางการดารงอยและปฏบตตนในทางท0ควรจะเปน โดยมพ *นฐานมาจากวถชวตด *งเดมของสงคมไทย สามารถนามาประยกตใชไดตลอดเวลา และเปนการมองโลกเชงระบบท0มการเปล0ยนแปลงอยตลอดเวลา มงเนนการรอดพนจากภย และวกฤต เพ0อความม0นคง และความย0งยนของการพฒนา

2. คณลกษณะ เศรษฐกจพอเพยงสามารถนามาประยกตใชกบการปฏบตตนไดในทกระดบ โดยเนนการปฏบตบนทางสายกลางและการพฒนาอยางเปนข *นตอน

3. คานยามความพอเพยงจะตองประกอบดวย 3 คณลกษณะ พรอม ๆ กน ดงน *

3.1 ความพอประมาณ หมายถง ความพอดท0ไมนอยเกนไปและไมมากเกนไปโดยไมเบยดเบยนตนเองและผ อ0น เชนการผลตและการบรโภคท0อยในระดบพอประมาณ

3.2 ความมเหตผล หมายถง การตดสนใจเก0ยวกบระดบของความพอเพยงน *น จะตองเปนไปอยางมเหตผลโดยพจารณาจากเหตปจจยท0เก0ยวของตลอดจนคานงถงผลท0คาดวาจะเกดข *นจากการกระทาน *น ๆ อยางรอบคอบ

3.3 การมภมคมกนท0ดในตว หมายถง การเตรยมตวใหพรอมรบผลกระทบและการเปล0ยนแปลงดานตาง ๆ ท0จะเกดข *นโดยคานงถงความเปนไปไดของสถานการณตาง ๆ ท0คาดวาจะเกดข *นในอนาคตท *งใกลและไกล

4. เง0อนไข การตดสนใจและการดาเนนกจกรรมตาง ๆ ใหอยในระดบพอเพยงน *น ตองอาศยท *งความร และคณธรรมเปนพ *นฐาน กลาวคอ

4.1 เง0อนไขความร ประกอบดวย ความรอบรเก0ยวกบวชาการตาง ๆ ท0เก0ยวของอยางรอบดาน ความรอบคอบท0จะนาความรเหลาน *นมาพจารณาใหเช0อมโยงกน เพ0อประกอบการวางแผน และความระมดระวงในข *นปฏบต

4.2 เง0อนไขคณธรรม ท0จะตองเสรมสรางประกอบดวย มความตระหนกในคณธรรม มความซ0อสตยสจรตและมความอดทน มความเพยร ใชสตปญญาในการดาเนนชวต

8

5. แนวทางปฏบต/ผลท0คาดวาจะไดรบ จากการนาปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใช คอ การพฒนาท0สมดลและย0งยน พรอมรบตอการเปล0ยนแปลงในทกดาน ท *งดานเศรษฐกจ สงคม ส0งแวดลอม ความรและเทคโนโลย

แนวคดการพฒนาแบบย�งยน

คาวาการการพฒนาแบบย0งยน (Sustainable Development) มผ ใหความหมายไวดงน * คณะกรรมการส0งแวดลอมและพฒนาการ (World Commission Environment and Development : WCED) ระบวา การพฒนาท0ย0งยน คอ ความสามารถท0จะตอบสนองความตองการของคนในยคปจจบนไมขดขวางความสามารถของคนในยคตอไปท0จะตอบสนองความตองการของตนเอง (กระทรวง การตางประเทศ, 2537: 4)

ปรชา เป0 ยมพงคสานต (2538: 92) กลาววา Sustainable นามาใชควบคกบ Development มากท0สด โดยท0วไปจะมองกนวา การพฒนาแบบย0งยน คอ ยทธศาสตรการพฒนาท0นาเอาทรพยากรท *งหมดไมวาจะเปนธรรมชาต มนษย การเงน และกายภาพ มาจดการเพ0อกอใหเกดความม0นคง ความกนดอยดและความสขสมบรณท0เพ0มข *นโดยการพฒนาท0ย0งยนจะข *นอยกบการจดการทางส0งแวดลอมท0ถกตองและเหมาะสมหรอโดยสรปคอ การพฒนาท0อยภายใตขดจากดทางนเวศ

สรป การพฒนาท0ย0งยน หมายถง การวางแผนการจดการอยางมประสทธภาพเพ0อกอใหเกดการใชทรพยากรและส0งแวดลอม โดยไมสงผลกระทบตอการใชทรพยากรในอนาคต โดยท0การพฒนาใด ๆ กตามตองคานงถงความเหมาะสมทางเศรษฐกจ สงคมและส0งแวดลอมควบคกนไปดวย

พฤตกรรมมนษยกบสภาพแวดลอม

เกษม จนทรแกว (2530:13-14) ไดเสนอแนะวา การศกษาพฤตกรรมของมนษยเปนหลกปรชญาการศกษาทางวทยาศาสตรสงคมซ0งแนวทางในการศกษาทางวทยาศาสตรสงคมน *นจาเปนท0จะตองศกษาถงบทบาทส0งแวดลอมท0มตอพฤตกรรมของมนษย และยงรวมถงการแสดงออกทางพฤตกรรมท0มตอส0งแวดลอม หากมนษยไดตระหนกถงบทบาทและพฤตกรรมของมนษยตอการศกษาดานระบบส0งแวดลอมแลว เช0อวามลภาวะส0งแวดลอมยอมจะไมเกดข *นกบระบบส0งแวดลอมของมนษยอยางแนนอน ซ0งสอดคลองกบ Wohwill อางถงใน (เสาวณต ต *งตระกล, 2533: 6) ไดช *เหนวา พฤตกรรมของมนษยน *นมความสมพนธกบส0งแวดลอมทางกายภาพ ในขณะท0ส0งแวดลอมจะจากดบคคลไดแสดงออกทางพฤตกรรมเทาท0สามารถแสดงออกได นอกจากน *ส0งแวดลอมกจะเปนตวบงช *ถงพฤตกรรมของบคคล สวน Baker อางถงใน (เสาวณต ต *งตระกล, 2533: 7) นกจตวทยาส0งแวดลอมไดกลาวถง

9

การพจารณาดานส0งแวดลอมไววา จะตองมการพจารณาถงรปแบบของการแสดงออกแบบทางกายภาพควบคกบพฤตกรรมท0แสดงออกมาภายนอก โดยพฤตกรรมท0แสดงออกมาน *นกคอ ฉากของพฤตกรรมท0มลกษณะรปแบบพฤตกรรมของการแสดงออกหรอเปนการกระทาท0สอดคลองกบสถานท0ท0พฤตกรรมเกดข *น ดงน *น ความสมพนธของพฤตกรรมมนษยและส0งแวดลอมน *นตางกเปนเหตผลซ0งกนและกน โดยสภาพแวดลอมเปนปจจยหน0งท0ทาใหเกดพฤตกรรมและพฤตกรรมท0แสดงออกมากสามารถจะทาใหเกดการเปล0ยนแปลงสภาพแวดลอมไดเชนกน (เรองฤทธ กตตวทยาพงศf , 2539: 11)

ความหมายของพฤตกรรม

ประภาเพญ สวรรณ (2520: 10) กลาวใหความหมายพฤตกรรมโดยสรปวา หมายถง กจกรรมทกประเภทท0มนษยกระทา ไมวาส0งน *นจะสงเกตไดหรอไมได เชน การทางานของหวใจ การทางานของกลามเน *อ การเดน การพด การคด ความรสก ความชอบ ความสนใจ เปนตน

สมโภชน เอ0ยมสภาษต (2526: 12) ไดใหความหมายพฤตกรรมวา หมายถง ส0งท0บคคล

ส0งท0บคคลกระทาแสดงออก ตอบสนอง หรอตอบโตตอส0งใดส0งหน0งในสภาพการณใดสภาพ

การณหน0ง ท0สามารถสงเกตเหนได ไดยนได นบได อกท *งวดไดตรงกน

ปรญญา ตนสกล (2544: 119) กลาววา พฤตกรรมหมายถง การแสดงออกและการกระทาใด ๆ ของมนษยตอส0งแวดลอมท0เปนส0งเราภายนอกและส0งเราภายใน ซ0งสามารถสงเกตไดจากท *งภาษากายหรอภาษาทาทาง ภาษาพดและภาษาเขยน

โดยสรป พฤตกรรมมนษย จงหมายถง การกระทาของมนษยท0แสดงออกมาเพ0อตอบสนองส0งเรา ซ0งอาจมองเหนและอาจไมแสดงออกมาเปนพฤตกรรมภายนอกใหมองเหนได ซ0งมนษยจะมความรสกในการการรบร จดจา คด และตดสนใจในการประกอบกจกรรมในชวตประจาวน

กระบวนการเกดพฤตกรรม

ประภาเพญ สวรรณ (2526: 15-17) ไดกลาวถงทฤษฎของเบนจามน เอส บลม วาพฤตกรรมมสวนประกอบอย 3 สวน

1. พฤตกรรมดานพทธปญญา พฤตกรรมดานน *เปนพฤตกรรมท0เก0ยวของกบการรบร การจา ขอเทจจรงตาง ๆ รวมท *งการพฒนาความสามารถ และทกษะทางสตป

10

ญญา การใชวจารณญาณ เพ0อการ ประกอบการตดสนใจ การประยกต หรอนาความรไปใชในการวเคราะห การสงเคราะห และการ ประเมนผล

2. พฤตกรรมดานทศนคต คานยม ความรสกชอบ หมายถง ความสนใจ ความคดเหน ความรสก ทาท ความชอบ ไมชอบ การใหคณคาการปรบเปล0ยน หรอปรบปรงคานยมท0ยดถออย เปนพฤตกรรมท0เกดข *นภายในจตใจของบคคล พฤตกรรมดานน *แบงเปน 5 ข *นตอน คอ การรบ หรอการใหความสนใจ การตอบสนอง การใหคาหรอการเกดคานยม การจดกลมคา และการแสดง ลกษณะตามคานยมท0นบถอ

3. พฤตกรรมดานปฏบต เปนพฤตกรรมท0ใชความสามารถทางรางกายแสดงออกมา ซ0งรวมท *งการปฏบต หรอพฤตกรรมท0แสดงออกสงเกตไดในสถานการณหน0ง

ตวกาหนดความสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมกายภาพ

วมลสทธ หรยางกร (2537: 3-4) กลาววา ความสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมทางกายภาพในเชงพฤตกรรม โดยสามารถวเคราะหความสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมกายภาพ ดงน *

1. ตวกาหนดทางดานกายภาพ

มนษยมสวนสาคญในการกาหนดความสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอม พฤตกรรมท0เกดข *น ไดรบอทธพลโดยตรงกบมนษย

2. อทธพลทางดานสรระวทยา

ไดแก ความตองการพ *นฐานทางชวภาพของมนษย เชน ระบบทางสรระของมนษยท0เก0ยวของกบระบบประสาทตาง ๆ และระบบประสาทสวนกลาง โดยเฉพาะสมองมความสมพนธอยางย0งตอพฤตกรรมภายใน (covert behavior) ซ0งไดแก การรสก การเรยนร การจา และการคดเก0ยวกบส0งตาง ๆ และออกมาเปนพฤตกรรมภายนอก (overt behavior) ในสภาพแวดลอม

3. อทธพลทางดานบคลกภาพเปนลกษณะบคคล บางสวนเกดจากการเรยนร

บคคลมกมความโนมเอยงทางจตตอสภาพแวดลอม (environmental disposition)ท0แตกตางกบอทธพลทางดานสงคม การท0บคคลอยรวมกนเปนกลมในสงคมยอมมการจดระเบยบหนาท0

11

ทางสงคมหรอท0เรยกวา เปนโครงสรางทางสงคม โดยโครงสรางทางสงคมจะกาหนดใหบคคลมหนาท0ตามสถานภาพของตนในสงคมและมบรรทดฐานทางสงคมเปนตวกาหนดหรอกากบไว

4. อทธพลทางดานวฒนธรรม เปนแบบแผนในการดารงชวตในลกษณะเฉพาะ

สวนหน0ง กาหนดโดยบรรทดฐานทางสงคมวา บคคลควรจะปฏบตตวอยางไรจงจะเหมาะสมในแตละสภาพการณ แบบแผนในการดารงชวตน *มาจากระบบคณคาท0ยดถอ ซ0งแตกตางกนไปในกลมสงคม ความเช0อตลอดจนโลกทศนเปนอกสวนหน0งของวฒนธรรม ท0 กาหนดลกษณะเฉพาะของแบบแผนในการดารงชวตและมกสะทอนใหปรากฏในสภาพแวดลอมกายภาพ วฒนธรรมเปนส0งท0 เ กดจากการเรยนรเปนสวนหน0งของประสบการณของบคคลในสงคม ประสบการณยอมมอทธพลตอพฤตกรรม

5. ตวกาหนดทางดานสภาพแวดลอมทางกายภาพ

อกดานหน0งของอทธพลท0มคาตอความสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมกายภาพ ไดแก อทธพลท0เกดจากสภาพแวดลอมกายภาพเอง อาจพจารณาตวกาหนดทางดานกายภาพใน 3 ประการ ดงน *

5.1 โอกาสของสภาพแวดลอมกายภาพท0มผลตอความสมพนธ พฤตกรรมจะเกดข *นหรอไมยอมแลวแตโอกาสเปนส0งเราท0ทาใหเกดการเปล0ยนแปลงพฤตกรรมได อาจเปนส0งเรางาย ๆ เชน การม ดวงไฟสองสวาง โดยสภาพการณทางสงคมเหลาน *อาจกอใหเกดการตอบสนองเปาหมายเกดความพอใจหรออาจกอใหเกดอปสรรคตอเปาหมายเกดความไมพอใจ ท *งน *ข *นกบสภาพแวดลอมท0เปนส0งเราสงเสรมหรอขดขวางพฤตกรรมท0จะเกดข *น โอกาสของสภาพแวดลอมกายภาพมอยเสมอท *งท0สงเสรมและท0ขดขวางไมวาเราจะรสกหรอไมกตาม

5.2 คณสมบตตางๆ ของสภาพแวดลอมกายภาพ เปนตวกาหนดพฤตกรรมท0ควบคกบโอกาสในฐานะท0เปนส0งเรา ส0งเราท0ปรากฏในสภาพแวดลอมท0มสภาพ หรอคณสมบตแตกตางกนออกไป และมกมผลกระทบตอลกษณะทางพฤตกรรม เชน อาจมความสลบซบซอนมาก จนกลายเปนส0งท0นาสนใจ อาจมลกษณะคาถามหลายแงหลายมมไมมความแนนอน ส0งเราท0ดมความแปรผนและเตมไปดวยความหมาย คณสมบตของสภาพแวดลอมในฐานะท0เปนส0งเราท0มผลกระทบตอความรสก การจา การคด และพฤตกรรมในสภาพแวดลอมตลอดจนการพฒนาบคลกภาพและทางสงคม

12

5.3 ตาแหนงของสภาพแวดลอมทางกายภาพ ส0งตาง ๆ ของสภาพแวดลอมกายภาพปรากฏอย ในตาแหนงท0แตกตางกน มความสมพนธในระยะหาง และทศทางตาแหนงของสภาพแวดลอมท0มนษยอยดวยน *นมอทธพลตอพฤตกรรมท0จะเกดข *นท *งวถชวตความเปนอยและสงคมอาจเปล0ยนไป

การเปล�ยนพฤตกรรม

พฤตกรรมของมนษยเปนเร0องซบซอนมหลายประการท0มอทธพล ไดแก ปจจยทางดานสงคมและวฒนธรรม ปจจยดานการศกษา ความเช◌◌อ เจตคต แรงจงใจ และส0งแวดลอม เปนตน ในการเปล0ยนแปลงพฤตกรรมจงจาเปนตองคานงถงปจจยตาง ๆ เหลาน *ดวย เพ0อสงเสรมใหประชาชนมการเปล0ยนแปลงพฤตกรรมในทางท0ดและเหมาะสม การเปล0ยนแปลงพฤตกรรม แบงไดเปน 3 ลกษณะ ดงน * (จฑารตน กมพลานนท, 2540: 27-28)

1. การเปล0ยนแปลงโดยการถกบงคบ (Compliance) การเปล0ยนแปลงในลกษณะน * เพราะบคคลน *นถกสงคมหรอกลมของบคคลบงคบใหเปล0ยนแปลงพฤตกรรม ถาไมเปล0ยนแปลงจะถกลงโทษ แตในทางตรงกนขามเปล0ยนแปลงกจะไดรบรางวลจากสงคม

2. การเปล0ยนแปลงเพราะการเอาอยาง (Identification) การเปล0ยนแปลงพฤตกรรมแบบน * โดยท0บคคลน *นเหนพฤตกรรมของบคคลอ0นวาเปนส0งท0ตนเองตองการเลยนแบบ โดยคดวาตนเองควรมพฤตกรรมเหมอนบคคลน *น

3. การเปล0ยนแปลงเพราะยอมรบวาเปนส0งท0ด (Internalization) การเปล0ยนแปลงแบบน *เกดข *นไดเน0องจากบคคลไดยอมรบ และรสกไดดวยตนเองวา การเปล0ยนแปลงน *นเปนส0งท0ถกตองเหมาะสมกบตนเอง ตรงกบแนวคดและคานยมท0ตนเองยดถออย หรออาจมองเปนวาการเปล0ยนแปลงน *นสามารถแกปญหาตนเองได

พฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยง

พฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงในท0น * คณะผ วจย หมายถง การใชไฟฟาอยางมประสทธภาพ โดยท0ครวเรอนควรตองมความร ความเขาใจ และทราบถงวธการใชไฟฟาอยางมประสทธภาพ สามารถเลอกใชเคร0องใชไฟฟาอยางถกวธและประหยดพลงงาน ดงตวอยางบางสวน ในเอกสารเผยแพรการอนรกษพลงงาน "เคร0องใชไฟฟา" ของสานกงานนโยบายและแผนพลงงาน

13

กระทรวงพลงงาน (ดดแปลงจาก : http://www.prdnorth.in.th/energy/energysave_electric.php) โดยการเลอกใชเคร0องใชไฟฟาอยางถกวธและประหยดพลงงาน สามารถกระทาไดดงน *

1. โทรทศน

1.1 การเลอกใชโทรทศนควรคานงถงความตองการใชงาน โดยพจารณาจากขนาดและการใชกาลงไฟฟา

• โทรทศนสระบบเดยวกนแตขนาดตางกน จะใชพลงงานตางกนดวย กลาวคอโทรทศนสท0มขนาดใหญและมราคาแพงกวา จะใชกาลงไฟมากกวาโทรทศนส ขนาดเลก เชน

- ระบบท0วไป ขนาด 16 น *ว จะเสยคาไฟฟามากกวา ขนาด 14 น *ว รอยละ 5 หรอขนาด 20 น *ว จะเสยคาไฟฟามากกวา ขนาด 14 น *ว รอยละ 30

- ระบบรโมทคอนโทรล ขนาด 16 น *ว จะเสยคาไฟฟามากกวา ขนาด 14 น *ว รอยละ 5 ขนาด 20 น *ว จะเสยคาไฟฟามากกวา ขนาด 14 น *ว รอยละ 34

• โทรทศนสท0มระบบรโมทคอนโทรลจะใชไฟฟามากกวาโทรทศนสระบบท0วไป ท0มขนาดเดยวกน เชน

- โทรทศนสขนาด 16 น *ว ระบบรโมทคอนโทรลเสยคาไฟฟามากกวาระบบธรรมดา รอยละ 5

- โทรทศนสขนาด 20 น *ว ระบบรโมทคอนโทรลเสยคาไฟฟามากกวาระบบธรรมดา รอยละ 18

• อยาเสยบปลtกท *งไว เพราะโทรทศนจะมไฟฟาหลอเล *ยงระบบภายในอยตลอดเวลา นอกจากน *นอาจกอใหเกดอนตรายในขณะท0ฟาแลบได

• ปดเม0อไมมคนด หรอต *งเวลาปดโทรทศนโดยอตโนมต เพ0อชวยประหยด ไฟฟา

• พจารณาเลอกดรายการเอาไวลวงหนา ดเฉพาะรายการท0เลอกตามชวงเวลาน *น ๆ หากดรายการเดยวกนควรเปดโทรทศนเพยงเคร0องเดยว

1.2 การดแลรกษา

14

• การดแลรกษาและใชโทรทศนใหถกวธ นอกจากจะชวยใหโทรทศนเกดความคงทน ภาพท0ไดชดเจน และมอายการทางานยาวนานข *นแลว ผลพลอยไดอกสวนหน0งกคอ ประหยดพลงงาน

• ควรเลอกใชเสาอากาศภายนอกบานท0มคณภาพด และตดต *งถกตองตามหลก วชาการ เชน หนเสาไปทางท0ต *งของสถานในลกษณะใหต *งฉาก เปนตน

• ควรวางโทรทศนไวในจดท0มการถายเทอากาศไดด และต *งหางจากผนงหรอ มล0อยางนอยประมาณ 10 เซนตเมตร เพ0อใหเคร0องสามารถระบายความรอนไดสะดวก

• ไมควรปรบจอภาพใหสวางมากเกนไป เพราะจะทาใหหลอดภาพมอายส *น และส *นเปลองพลงงานไฟฟาโดยไมจาเปน

• ใชผานมเชดตวตโทรทศน สวนจอภาพควรใชผงซกฟอกอยางออน หรอน *ายาลางจาผสมกบน *า ชบทาบางๆ แลวเชดดวยผานมใหแหง โดยอยาลมถอดปลtกออก กอนทาความสะอาด

• อยาถอดดานหลงของเคร0องดวยตนเอง เพราะอาจจะเกดความเสยหายตอ โทรทศนได โดยเฉพาะอยางย0งโทรทศนสจะผลตกระแสไฟฟาแรงดนสง (High Voltage) ซ0งเปนอนตรายตอการสมผส แมวาจะปดไฟแลวกตาม

2. พดลม

พดลมแบงออกเปน 3 ประเภท คอ พดลมต *งโตะ พดลมต *งพ *น พดลมตดผนง ซ0งท *งหมดมหลกของการทางานคลายคลงกน

2.1 การใชอยางประหยดพลงงานและถกวธ

พดลมต *งโตะจะมราคาต0ากวาพดลมต *งพ *น และใชพลงงานไฟฟาต0ากวา ท *งน *เพราะ มขนาดมอเตอรและกาลงไฟต0ากวา แตพดลมต *งพ *นจะใหลมมากกวา ดงน *นในการเลอกใช จงมขอท0ควรพจารณาดงน *

• พจารณาตามความตองการและสถานท0ท0ใช เชน ถาใชเพยงคนเดยว หรอ ไมเกน 2 คน ควรใชพดลมต *งโตะ

• อยาเสยบปลtกท *งไว โดยเฉพาะพดลมท0มระบบรโมทคอนโทรล เพราะจะม ไฟฟาไหลเขาตลอดเวลา เพ0อหลอเล *ยงอปกรณอเลกทรอนกส

15

• ควรเลอกใชความแรงหรอความเรวของลมใหเหมาะสมกบความตองการและสถานท0 เพราะหากความแรงของลมมากข *นจะใชไฟฟามากข *น

• เม0อไมตองการใชพดลมควรรบปด เพ0อใหมอเตอรไดมการพกและไมเส0อมสภาพ เรวเกนไป

• ควรวางพดลมในท0มอากาศถายเทสะดวก เพราะพดลมใชหลกการดดอากาศจาก บรเวณรอบๆ ทางดานหลงของตวใบพด แลวปลอยออกสดานหนา เชน ถาอากาศบรเวณรอบพดลม อบช *น กจะไดในลกษณะลมรอนและอบช *นเชนกน นอกจากน *มอเตอรยงระบายความรอนไดดข *น ไมเส0อมสภาพเรวเกนไป

2.2 การดแลรกษา

การดแลรกษาพดลมอยางสม0าเสมอจะชวยใหพดลมทางานไดเตมประสทธภาพ และ ยงชวยยดอายการทางานใหยาวนานข *น โดยมวธการดงน *

• หม0นทาความสะอาดตามจดตางๆ โดยเฉพาะอยางย0ง ใบพดและตะแกรงครอบ ใบพด

• อยาใหฝ นละอองเกาะจบและตองดแลใหมสภาพดอยเสมอ อยาใหแตกหกหรอชารด หรอโคงงอผดสดสวนจะทาใหลมท0ออกมามความแรงหรอความเรวลดลง

• หม0นทาความสะอาดชองลมตรงฝาครอบมอเตอรของพดลม ซ0งเปนชองระบาย ความรอนของมอเตอร อยาใหมคราบน *ามนหรอฝ นละอองเกาะจบ เพราะจะทาใหประสทธภาพของมอเตอรลดลง และส *นเปลองพลงงานไฟฟามากข *น

3. ต เยน

ต เยนเปนเคร0องใชไฟฟาท0จาเปนตองเสยบปลtกอยตลอดเวลา เพ0อรกษาความเยนของอาหารภายในต เยนจงกนไฟมากพอควร การประหยดไฟฟาในการใชต เยน สามารถทาไดดงน * (ดดแปลงจาก : การไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย, 2540 อางถงใน วระ ธระวงศสกล, 2540: 24-25) คอ

3.1 การเลอกซ *อต เยน มแนวทางดงน *

16

• ใหเหมาะกบครอบครว เชน ขนาดประมาณ 2.5 ลกบาศกฟตสาหรบสมากชก 2 คนแรกของครอบครว แลวเพ0มข *นอกประมาณ 1 ลกบาศกฟตตอ 1 คน เปนตน

• ควรเลอกต เยนท0มฉนวนกนความรอนหนา และเปนชนดโฟมฉดซ0งจะปองกนการถายเทความรอนไดดกวาต เยนท0มฉนวนกนความรอนบาง หรอมคณภาพต0า

• ต เยน 2 ประต กนไฟมากกวาต เยนประตเดยวท0มขนาดเทากน เน0องจากตองใชทอน *าเยนยาวกวา และใชคอมเพรสเซอรขนาดใหญวา

• ควรเลอกซ *อต เยนท0มป มกดละลายน *าแขง เน0องจากการละลายน *าแขงในทอทน *าแขงหรอคอยสเยนจะทาใหต เยนทางานไดอยางมประสทธภาพ

3.2 การใชงานและการบารงรกษาต เยนควรดาเนนการดงตอไปน *

• ต *งไวในท0เหมาะสม ควรต *งต เยนใหหางจากผนงพอควร (อยางนอย 10 ซ.ม.) เพ0อใหอากาศถายเท

• อยาต *งไวใกลแหลงความรอน และไมควรโดนแดดเพราะจะใหต เยนทางานมากกวาปกต

• หม0นตรวจสอบยางขอบประต ถาไมสนททาใหตองทางานหนกกวาธรรมดาจงเปลองไฟมากข *น

• อยาเปดต เยนบอย ๆ การเปดต เยนคร *งหน0ง ความเยนเขาในตจะกระจายออกมาก อากาศรอนขางนอกจะเขาไปแทนท0 เคร0องตองทางานหนกมากข *น

• ฯลฯ

4. พดลม

สาหรบพดลมน *นกนไฟนอยกวาเคร0องปรบอากาศมาก พดลมตดเพดานแบบธรรมดากนไฟประมาณ 70-100 วตต ถาใชนาน 12 ช0วโมง จะใชไฟประมาณ 1 หนวย พดลมต *งพ *นและต *งโตะ หากเปดใชท *งวนท *งคนจะกนไฟเพยง 1 หนวยเทาน *น (กนไฟประมาณ 25-75 วตต) และเม0อเลกใชแลวควรปดพดลมและดงปลtกออกดวย เพ0อความปลอดภยย0งข *น

5. เตารดไฟฟา

17

เตารดไฟฟาเปนอปกรณไฟฟาอกชนดหน0งท0ใชกนมากเพราะสะดวกและราคาไมแพง แตกเปนเคร0องใชไฟฟาท0เปลองมากเชนกน ประมาณ 750-1,200 วตต สาหรบวธใชเตารดไฟฟาใหประหยดพลงงานไฟฟาสามารถทาไดดงน * คอ ต *งป มปรบความรอนใหเหมาะสม และรวบรวมผาสาหรบรดแตละคร *งใหพอประมาณ ไมพรมน *าจนแฉะหรอขยมผาไว เพราะเวลารดจะเปลองไฟมาก และกอนรดประมา 2-3 นาท ใหดงปลtกเพ0อตดไฟเตารดออก เพราะความรอนท0เหลอยยงสามารถรดผาตอไปได

6. หลอดไฟ

ในปจจบนหลอดไฟมอยมากมายหลายประเภท มหลอดท0ใหคาความสวางแตกตางกน หรอวาเปนหลอดท0ใหคาความสวางท0เทากนแตเปนคนละประเภทกน ซ0งกจะใหคาประสทธผล ท0แตกตางกน ฉะน *นกอนการตดต *งหลอดไฟฟาภายในบานตองศกษาและทาความเขาใจเก0ยวกบหลอดไฟใหเปนอยางด และมประสทธภาพ (กรมสงเสรมอนรกษพลงงาน, http://www2.dede.go.th/ new-homesafe/webban/book/lamp.htm) ดงน *

6.1 วธการเลอกซ *อหลอดไฟใหมการประหยดพลงงาน

• ศกษาหลกการทางานเพ0อเปรยบเทยบสมรรถนะของหลอดไฟในแตละรน กลาวคอ

- พจารณาประสทธภาพของแสงโดยดท0คาประสทธผล (ลเมนตอวตต) ถาย0งมากย0งด และมประสทธภาพสง (ลเมน คอ ปรมาณแสงท0ปลอยออกมาจากหลอดแสงสวาง)

• เลอกดหลอดไฟท0โครงสรางหลอดมความคงทนแขงแรง ไดรบเคร0องหมายรบรองคณภาพมาตรฐานอตสาหกรรม สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (สมอ.) เพ0อยดอายการใชงานของหลอดไฟใหยาวนานย0งข *น และมประสทธภาพ

• เลอกซ *อหลอดไฟท0มฉลากแสดงถงประสทธภาพ และพยายามเลอกรนท0มประสทธภาพสง ควรเลอกซ *อหลอดไฟท0มฉลากประหยดไฟเบอร 5

• เลอกซ *อหลอดไฟในรนท0ไมสงผลเสยตอสภาวะแวดลอม

18

• เลอกขนาดหลอดไฟใหเหมาะสมกบขนาดของครวเรอน และการใชงานดาน ตาง ๆ เชน

- ในพ *นท0ทางานท0ว ๆ ไปท0ไมตองเนนการใหความถกตองของสหรอปรมาณแสงสวางจากดวงโคม ใหใชโคมหลอดฟลออเรสเซนตแบบเปลอยดท0สดเน0องจากมการระบายความรอนท0ดอายใชงานกจะนานข *น

- สาหรบบรเวณภายนอกอาคารใหใชหลอดคอมแพคฟลออเรสเซนตกาลงไฟฟาต0เพราะเปนบรเวณท0มการเปดใชหลอดไฟฟาเปนเวลานานและเปนโคมท0มระดบการปองกนความช *นท0ด เชน เปนโคมครอบแกว

- ในกรณท0หองขนาดเลกแตเปนหองท0ตองการความสองสวางสง เชน บรเวณหองน *ท0มสวนแตงหนาอยอาจใชโคมไฟสองลง (Down light) กบหลอดคอมแพคฟลออเรสเซนต

- ระดบแสงสวางในหองท0มการใชสายตานอย เชน บรเวณหองนอน สามารถตดต *งหลอดไฟใหอยในระดบปรมาณความสองสวางคาต0าได หากตองการทากจกรรมเพ0มเตม เชน การอาหนงสอ อาจตดต *งเปนโคมไฟเพ0มเตมบรเวณหวเตยงได

6.2 วธการใชหลอดไฟใหมการประหยดพลงงาน

• ศกษาคมอการใชงานอยางละเอยด ทาความเขาใจถงหลกการทางานของหลอดไฟอยางด

• ปฏบตตามข *นตอนการใชงานเพ0อการประหยดพลงงานอยางเครงครด

- รจกใชประโยชนจากแสงธรรมชาต เชน จดวางตาแหนงโตะทางานหรอบรเวณอานหนงสอไวใกลหนาตาง - ใชสออนทาผนง ฝาเพดาน และวสดสออนปพ *น เพราะคาการสะทอนแสงท0สงจะชวยใหหองดสวางมากข *น รวมกบการใชหลอดไฟอยางมประสทธภาพ - รกษาระดบอณหภมหองใหอยท0ระดบ 25 องศาเซลเซยส เพราะจะทาใหหลอดฟลออเรสเซนตมประสทธภาพการทางานสงสด

19

• รจกสงเกตการเปล0ยนแปลงของการทางานของหลอดไฟ - สงเกตสและแสงท0ใหจากหลอดไฟวาสวางเหมอนเดมหรอไม เม0อหลอดไฟมการกระพรบ หากทาไดตองรบเปล0ยนทนทเพราะหลอดไฟท0กระพรบจะกนไฟสงกวาหลอดปกตมาก

• ปดสวทชเม0อไมใชงาน เม0อไรกตามท0ออกจากหอง ตองแนใจวาดบไฟเรยบรอยแลวถงแมวาจะเปนเวลาส *น ๆ กตาม

การวดพฤตกรรม

สมจตต สพรรณทสน (2526: 131-136) ไดแบงวธการวดพฤตกรรมออกเปน 2 วธ คอ การวดพฤตกรรมโดยตรงและการวดพฤตกรรมโดยออม ดงน *

1. การวดพฤตกรรมโดยตรง ไดแก

1.1 การสงเกตแบบใหผถกสงเกตรตว (Direct Observation) การสงเกตแบบน *ผถกสงเกตอาจไมแสดงพฤตกรรมท0แทจรงออกมา

1.2 การสงเกตแบบธรรมชาต คอ การท0ผสงเกตไมไดกระทาตนเปนท0รบกวน ผถกสงเกตแบบน *จะไดพฤตกรรมท0แทจรงมาก แตตองใชเวลานานมากจงจะสงเกตพฤตกรรมท0ตองการได

2. การวดพฤตกรรมโดยออม ไดแก

2.1 การสมภาษณ เปนวธท0ผศกษาตองการซกถามขอมลจากบคคลหรอกลมบคคล อาจซกถามโดยตรงหรอโดยออม การสมภาษณโดยตรงผ สมภาษณจะซกถามเปนเร0 อง ๆ ตามท0ต *งจดมงหมายเอาไว สวนการสมภาษณโดยออมหรอไมเปนทางการ ผสมภาษณจะซกถามไปเร0อย ๆ โดยสอดแทรกเร0องท0จะสมภาษณ ผตอบจะไมรตววาถกซกถามเจาะจงท0จะทราบพฤตกรรมของตน

2.2 การใชแบบสอบถาม วธน *เหมาะสาหรบการศกษาพฤตกรรมของบคคลจานวนมากและเปนผอานออกเขยนได

2.3 การทดลอง ผถกศกษาจะอยใจสภาพการควบคมตามผศกษาตองการ

2.4 การบนทก เปนวธใหผถกศกษาบนทกพฤตกรรมตน

สาหรบในการศกษาคร *งน * คณะผ วจยไดเลอกใชวธการวดพฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต *งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย โดยออม ไดแก การ

20

สมภาษณ ประกอบกบการใชแบบสอบถาม โดยจะซกถามเปนเร0อง ๆ ตามท0ต *งจดมงหมายเอาไวในแบบสอบถามท0สรางข *น

คณภาพชวตท�ย�งยน

“ คณภาพชวต” (Quality of Life) เปนคาพดท0รจกกนแพรหลายในปจจบนโดยเฉพาะในหมนกวชาการทางสงคมศาสตร และผสนใจทางดานการพฒนา เพราะคาวาคณภาพชวตถกกาหนดใหเปนเปาหมายสงสดของการพฒนา ดงน *นมนกวชาการไดพยายามศกษาเก0ยวกบคณภาพชวตไวอยางกวางขวาง ดงน *

ความหมายของคณภาพชวต

สปปนนท เกตทต (2523: 2) คณภาพชวต คอ ชวตท0มความสข ชวตท0สามารถปรบตนเองใหเขากบธรรมชาตและส0งแวดลอม ท *งส0งแวดลอมทางกายภาพและส0งแวดลอมทางสงคม และสามารถปรบธรรมชาต หรอส0งแวดลอมใหเขากบตนเองโดยไมเบยดเบยนธรรมชาต ส0งแวดลอมและสงคม ไมเบยดเบยนผ อ0น กลาวส *น ๆ คอ เรยนรธรรมชาตจนปรบตวเองและธรรมชาตใหเขากนไดโดยไมเบยดเบยน

สวรรณ บวทวน และคณะ (2527) อางถงใน เนยน (2536: 10) ไดใหคาจากดความของ การพฒนาคณภาพชวต หมายถง การปรบปรงเปล0ยนแปลงสภาพความเปนอยของเกษตรกรในดานความม0งค0ง สถานภาพความสะดวกสบายในบานเรอน ความสะดวกสบายในการประกอบอาชพความสะดวกสบายในการเดนทาง ความเปนอสระ และความอบอนและขวญกาลงใจ

สพรรณ ไชยอาพร (2537: 7) ใหความหมายวา ชวตท0มคณภาพน *นคอ ชวตท0มความสขพอสมควร ความสขในท0น *ยอมหมายรวมท *งความสขกายและความสขทางใจ

อนชาต พวงสาล และอรทย อาจอ0า (2539: 59-60) กลาววา องคการยเนสโก (UNESCO) ไดนยามคณภาพชวตไววา คณภาพชวต หมายถง ระดบความเปนอยท0ดของสงคม และระดบ ความพงพอใจในความตองการสวนหน0งของมนษย

21

รตนา อตภมสวรรณ (2542: 69) กลาววา คณภาพชวต คอความพงพอใจของบคคล ท0เกดจากการไดรบการตอบสนองตอส0งท0ตองการท *งดานรางกายและจตใจ และการมสวนรวมในการพฒนาสภาพแวดลอมดานเศรษฐกจและสงคมอยางพอเพยง ใหเกดความมสขกายและสขภาพจตใจท0ด

ขวญพยคฆ พยคฆนนทน (2549: 26) กลาววาคณภาพชวต หมายถง สภาพการดารงชวตในสงคมตามความพอใจของแตละบคคลในชวงระยะเวลาหน0ง มความเปนอยท0ดตามอตภาพท *งดานรางกายและจตใจ สามารถพ0งตนเองได และไมกอใหเกดปญหาแกสงคม ตลอดจนสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ สงตมและการเมองท0เปล0ยนแปลงได

โดยสรป คณภาพชวตท0ย0งยน หมายถง การท0บคคลมสขภาพกาย มสขภาพจตด อนเน0องมาจากการไดรบการตอบสนองส0งท0เปนประโยชนท *งรางกายและจตใจ โดยสามารถปรบตวไดอยางสอดคลองกบสภาพแวดลอมและสงคมอยางย0งยน

ปจจยท�มผลตอคณภาพชวต

มารเคลยและแบกเลย (Markely และ Bagleys, 1975 อางถงใน พรรณาภา ผ0งผดง, 2540) ไดทาการศกษาวจยเร0องมาตรฐานข *นต0าสาหรบคณภาพชวต พบวา ปจจยท0เก0ยวของกบคณภาพชวตแบงเปน 6 ปจจยใหญ คอ

1. ปจจยดานเศรษฐกจ

2. ปจจยดานสขภาพ

3. ปจจยดานการเมอง

4. ปจจยดานส0งแวดลอมทางธรรมชาต

5. ปจจยดานส0งแวดลอมทางกายภาพ

ตวช 3วดคณภาพชวต

สพรรณ ไชยอาพร และสนท สมครการ (2534: 176-185) ไดทาการวจย เร0อง การพฒนาเคร0องช *วดของคนไทย” โดยสามารถสรปการจาแนกคณภาพชวตออกเปน 13 ขอ ดงน *

22

1. ครอบครว ความสมพนธของคนภายในครอบครว ส0งแวดลอมภายใน/ภายนอกครอบครวและความสะดวกในการเดนทางไปท0อ0น ๆ

2. สงคม ความสมพนธกบเพ0อน เพ0อนบาน ผคนเคย การมสวนรวมในสโมสร องคกรสงคม ความสะดวกสบายในการพบปะสงสรรค

3. การงาน ความม0นคง ความอสระ โอกาสในการแสดงความสามารถ โอกาสท0จะกาวหนาในการทางาน รวมท *งคาตอบแทน นอกจากน * รวมถงความสมพนธของเพ0อนรวมงาน และสภาพของสถานท0ทางาน

4. สขภาพอนามย ความแขงแรงของสขภาพรางกาย และการออกกาลงกาย

5. เวลาวางและการพกผอนหยอนใจ การใชเวลาวางในการเลนกฬา ทางานอดเรก ชมรายการบนเทงตาง ๆ และความสะดวกในการเดนทางไปพกผอนหยอนใจ

6. ความเช0อในศาสนา เสรภาพในการนบถอในการประกอบพธกรรมทางศาสนา ความศรทธาตอหลกธรรมทางศาสนา และการปฏบตธรรมของพระสงฆ

7. ตนเองมความภาคภมใจในตนเองเก0ยวกบความสาเรจในชวตดานการงาน การศกษาและความสมพนธกบบคคลอ0น รวมท *งความเช0อม0นในตนเอง

8. สาธารณสข การใหบรการของสถานพยาบาล ความสามารถของแพทยและพยาบาล คาใชจายในการรกษาพยาบาล

9. การบรโภคสนคาและการบรการตาง ๆ ความหลากหลายของสนคา คณภาพสนคา ราคาสนคา และการใหบรการรานคา

10. ทรพยสน บาน เฟอรนเจอร ส0งอานวยความสะดวก ยานพาหนะ เคร0องแตงกาย และเคร0องประดบตาง ๆ

11. ทองถ0น การใหบรหารชมชนทางดานสาธารณสข สาธารณภย สาธารณปโภค การศกษา การขนสง และสวสดการอ0น ๆ

12. รฐบาลไทย นโยบายและการบรหารงานดานเศรษฐกจ สงคม ความสมพนธกบตางประเทศ

23

13. ชวตในเมองไทย สทธพ *นฐานในการไดรบขาวสาร ความม0นคงปลอดภยในชวตและทรพยสน ความยตธรรมในกระบวนการยตธรรม คณภาพการศกษา การเล0อนฐานะในสงคมและการอนรกษสภาพแวดลอม

เน0องจากตวช *วดดงกลาวน *มลกษณะเปนองคประกอบท0เปนปจจยท0เปนความตองการ ข *นพ *นฐานและในระดบสงข *นของมนษย และผลของการไดรบปจจยตาง ๆ เหลาน *จะนามาซ0งความมสขภาพกายและสขภาพจตดของมนษย ผ วจยจงขอสรปตวช *วดความมคณภาพชวตท0ย0งยนในการวจยน * ไดแก ความมสภาพกายและจตใจท0ดอนเน0องมาจากการไดรบตอบสนองในส0งท0เปนประโยชน และเอ *ออานวยความสะดวกตอรางกาย อนสงผลใหมสขภาพจตท0ด

พลงงานจากเซลลแสงอาทตย

ในปจจบนท0ภาวะน *ามนอนเปนแหลงพลงงานของโลก มราคาท0สงข *นทกวน ในขณะท0การใชพลงงานน *นไมมททาวาจะลดลงแตอยางใด มแตความตองการปรมาณน *ามนท0สงข *น ท *งการใชงานเพ0การคา การอยอาศย เปนแหลงพลงงานตางๆ จากสถานะการณเชนน *ทาใหประเทศตางๆ ตองมงศกษาและใชพลงงานทดแทนแบบใหม เพ0อทดแทนการใชน *ามนท0จากรายงานมโอกาสท0จะหมดจาโลกน *ไปในอก 100 ปขางหนา พลงงานตวหน0งท0เราสามารถหยบจบมาใชเปลาไดโดยไมมคาใชจายใดๆ เลย คอ พลงงานแสงอาทตย ซ0งการจะเปล0ยนพลงงานแสงอาทตย ซ0งอยในรปแสงแดดใหเปนพลงงานไดน *น เราทาผานอปกรณท0เรยกวา Solar cell ส0งประดษฐทางอเลกทรอนกส ท0สรางจากสารก0งตวนา ซ0งสามารถเปล0ยน พลงงานแสงอาทตย (หรอแสงจากหลอดแสงสวาง) ใหเปนพลงงานไฟฟา ไดโดยตรง และไฟฟาท0ไดน *น จะเปนไฟฟากระแสตรง Direct Current ถงแมวาปจจบน จะมการสรางเซล ท0สามารถแปลงแสง เปนไฟสลบไดแลวกตาม จดวาเปนแหลงพลงงานทดแทน ชนดหน0ง (Renewable Energy) สะอาด และไมสรางมลภาวะใดๆ ขณะใชงาน เซลลแสงอาทตยผลตพลงงานไฟฟา ไดมากนอยเพยงใดพลงงานแสงอาทตยท0ตกกระทบพ *นโลกเรามคามหาศาล บนพ *นท0 1 ตารางเมตร เราจะไดพลงงานประมาณ 1,000 วตต หรอเฉล0ย 4-5 กโลวตต-ช0วโมงตอตารางเมตรตอวน ซ0งมความหมายวา ในวนหน0งๆ บนพ *นท0เพยง 1 ตารางเมตรน *น เราไดรบพลงงานแสงอาทตย 1 กโลวตตเปนเวลานานถง 4-5 ช0วโมงน0นเอง ถาเซลลแสงอาทตย มประสทธภาพในการแปลงพลงงาน เทากบรอยละ 15 แสดงวา เซลลแสงอาทตยท0มพ *นท0 1 ตารางเมตร จะสามารถ ผลตพลงงานไฟฟาได 150 วตต หรอเฉล0ย 600-750 วตต – ช0วโมง ตอตารางเมตรตอวน ในเชงเปรยบเทยบ ในวนหน0งๆ ประเทศไทยเรามความตองการ พลงงานไฟฟาประมาณ 250 ลานกโลวตต-ช0วโมงตอวน ดงน *น ถาเรามพ *นท0

24

ประมาณ 1,500 ตารางกโลเมตร (รอยละ 0.3 ของประเทศไทย) เรากจะสามารถผลตไฟฟาจากเซลลแสงอาทตย ไดเพยงพอกบความตองการท *งประเทศ (กระทรวงพลงงาน, http://www.energy.go.th)

หลกการทางานและประเภทของเซลลแสงอาทตย

หลกการทางานของเซลลแสงอาทตย เร0มจากแสงอาทตยตกกระทบเซลลแสงอาทตย จะเกดการสรางพาหะนาไฟฟาประจลบ (เรยกวา อเลกตรอน) และประจบวก (เรยกวา โฮล) ซ0งอยในภายในโครงสรางรอยตอพเอนของสารก0งตวนาโดยโครงสรางรอยตอพเอนน *จะทาหนาท0สรางสนามไฟฟาภายในเซลล เพ0อแยกพาหะไฟฟาชนดอเลกตรอนใหไหลไปท0ข *วลบ และทาใหพาหะนาไฟฟาชนดโฮลไหลไปท0ข *วบวก ซ0งทาใหเกดแรงดนไฟฟาแบบกระแสตรงข *นท0ข *วท *งสอง เม0อเราตอเซลลแสงอาทตยเขากบเคร0องใชไฟฟา (เชน หลอดไฟ มอเตอร เปนตน)กจะเกดกระแสไฟฟาไหลในวงจร เน0องจากกระแสไฟฟาท0ไหลออกจากเซลลแสงอาทตยเปนชนดกระแสตรง ดงน *น ถาตองการจายไฟฟาใหกบอปกรณไฟฟาท0ใชไฟฟากระแสสลบ ตองตอเซลลแสงอาทตยเขากบอนเวอรเตอร (Inverter) ซ0งเปนอปกรณท0ใชสาหรบแปลงไฟฟากระแสตรง (DC) ใหเปนไฟฟากระแสสลบ (AC)

ประเภทของเซลลแสงอาทตย

1. เซลลแสงอาทตยชนดผลกเด0ยวซลกอน (Single Crystalline Silicon Solar Cell หรอ c-Si) ซลกอนเปนวสดสารก0งตวนาท0มราคาถกท0สด เน0องจากซลกอนเปนธาตท0มมากท0สดในโลกชนดหน0ง สามารถถลงไดจากหนและทราย เรานยมใชธาตซลกอนในงานอตสาหกรรมอเลกทรอนกส เชน ใชทาทรานซสเตอรและไอซ และเซลลแสงอาทตยเทคโนโลย c-Si ไดรบความนยมและใชงานกนอยางแพรหลาย นยมใชงานในพ *นท0เฉพาะไดแก ในชนบทท0ไมมไฟฟาใชเปนหลก

2. เซลลแสงอาทตยชนดผลกโพลซลกอน (Polycrystalline Silicon Solar Cell หรอ pc-Si) จากความพยายามในการท0จะลดตนทนการผลตของ c-Si จงทาใหเกดการพฒนาเทคโนโลย pc-Si ข *นเปนผลใหตนทนการผลตของ pc-Si ต0ากวา c-Si รอยละ 10 อยางไรกตาม เทคโนโลย pc-Si กไดรบความนยมและใชงานกนอยางแพรหลายเชนกน

3. เซลลแสงอาทตยชนดฟลมบางอะมอรฟสซลกอน (Amorphous Silicon Solar Cell หรอ a-Si) เปนเทคโนโลยท0ใชธาตซลกอนเชนกน แตจะไมเปนผลก แตผลของสารอะมอรฟสจะทาใหเกดเปนฟลมบางของซลกอน ซ0งมความบางประมาณ 300 นาโนเมตร ทาใหไมส *นเปลองเน *อวสด น *าหนกเบาการผลตทาไดงาย และขอดของ a-Si ไมเกดมลพษกบส0งแวดลอม จงเหมาะท0จะประยกตใชกบอปกรณไฟฟาท0กนไฟฟานอย เชน เคร0องคดเลข นาฬกาขอมอ วทยทรานซสเตอร เปนตน

25

นอกจากซลกอนแลว วสดสารก0งตวนาอ0น ๆ กใชผลตเซลลแสงอาทตยไดเชนกน ไดแก แกลเลยมอารเซไนด (GaAs: Gallium Arsenide) แคดเมยมเทลลไรด (CdTe: Cadmium Telluride) คอปเปอรอนเดยมไดเซเลไนด (CIS : Copper Indium Diselenide) โดยเซลลแสงอาทตยท0ผลตจาก GaAs จะมประสทธภาพการแปรพลงงานท0สงท0สด จงเหมาะกบงานดานอวกาศ ซ0งราคาจะแพงมากเม0อเทยบกบท0ผลตจากซลกอน นอกจากน *มการคาดหมายกนวา เซลลแสงอาทตยท0ผลตจาก CIS จะมราคาถกและมประสทธภาพสง

การบารงรกษาเซลลแสงอาทตยและอายการใชงาน

อายการใชงาน เซลลแสงอาทตย โดยท0วไปยาวนานกวา 20 ป และเน0องจากเปนอปกรณท0ตดต *งอยกบท0 ไมมสวนใดท0เคล0อนไหว เปนผลใหลดการดแลและบารงรกษาระบบดงกลาว จะมเพยงในสวนของการทาความสะอาดแผงเซลลแสงอาทตย ท0เกดจากฝ นละอองเทาน *น เม0อเปรยบเทยบกบการดแลระบบปรบอากาศ ขนาดเลกตามบานพกอาศยแลว จะพบวางานน *ดแลงายกวา เทคโนโลยของเซลลแสงอาทตย ในปจจบนมการพฒนาใหมประสทธภาพสงข *น ประกอบกบการนาระบบควบคมท0ดมาใชในการผลต ทาใหเซลลแสงอาทตย สามารถท0จะผลตพลงงานไฟฟาไดประมาณ 1,600-1,800 กโลวตต-ช0วโมง ตอกโลวตตสงสดตอป พลงงานไฟฟาท0ผลตไดจากบาน 1 หลง ประมาณ 3,750-4,500 หนวย/ป สามารถลดการใชน *ามนในการผลตไฟฟาลงได 1,250-1,500 ลตร/ป ลดผลกระทบตอส0งแวดลอม เน0องจากการผลตไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตยไมใชเช *อเพลง โครงการน *จงมสวนชวยลดกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) กาซออกไซด ซลไฟด (SOX) และกาซออกไซดของไนโตรเจน (NOX) ท0เกดจากโรงไฟฟาท0ผลตอยในปจจบน และชวยลดคาใชจายท0ใชในการกาจดสารตางๆ ดงกลาวน *นดวย

จดเดนของเซลลแสงอาทตย 1. แหลงพลงงานไดจากดวงอาทตย เปนแหลงพลงงานท0ไมมวนหมดและไมเสยคาใชจาย 2. เปนแหลงพลงท0สะอาดไมกอใหเกดมลภาวะแกส0งแวดลอม 3. สรางไฟฟาไดทกขนาดต *งแตเคร0องคดเลข ไปจนถงโรงไฟฟาขนาดใหญ 4 .ผลตท0ไหนใชท0น0น ซ0งระบบไฟฟาปกตแหลงผลตไฟฟากบจดใชงานอยคนละท0 และจะตองมระบบนาสง แตเซลลแสงอาทตยสามารถผลตไฟฟาในบรเวณท0ใชงานได

ตวอยาง บานพลงงานแสงอาทตย (สถาบนพฒนาเทคโนโลยแสงอาทตย, http://www.nstda.or.th/entec/)

26

ภาพท� 2 ตวอยางบานพลงงานแสงอาทตย

สวนประกอบของบานพลงงาน ระยะเวลาการใชงานประมาณ 5 ช0วโมง / วน

1. แผงเซลลแสงอาทตย 1 แผง (แผงละ 120 วตต)

2. แบตเตอร0ขนาด 120 แอมป-ช0วโมง

3. อนเวอรเตอร

4. อปกรณควบคมการประจแบตเตอร0

5. โทรทศนส 14 น *ว

6. หลอดฟลออเรสเซนต 10 วตต 2 หลอด

ลกษณะการทางาน

ในเวลากลางวนท0มแสงแดด แรงดนไฟฟาท0ถกสรางข *นจากเซลลแสงอาทตย จะถกนาไปเกบไวในแบตเตอร0โดยใชวงจรประจแบตเตอร0 (Charger) เปนตวควบคม เม0อถงเวลาใชงานอปกรณไฟฟา เชน หลอดไฟฟา โทรทศน วทย พลงงานท0ถกเกบสะสมในแบตเตอร0 จะจายแรงดนไฟฟาผานอนเวอรเตอรซ0งทาหนาท0แปลงไฟฟากระแสตรงจากแบตเตอร0 12 โวลท (Volt, V) หรอ 24 โวลท เปนแรงดนไฟฟากระแสสลบท0 220 โวลท ความถ0การทางาน 50 เฮรต (Hz) ทาใหสามารถชมรายการโทรทศนและเปดหลอดไฟฟาไดเปนเวลาประมาณ 5 ช0วโมงตอวน

นโยบายการใชพลงงานจากเซลลแสงอาทตยในประเทศไทย

27

ตามท0 สานกงานคณะกรรมการนโยบายพลงงานแหงชาต (สพช.) ไดจดสมมนา เร0 อง "แผนยทธศาสตรการอนรกษพลงงานของประเทศ ในชวงป พ.ศ. 2545-2554" โดยเชญหนวยงาน ท0เก0ยวของและผทรงคณวฒจากหลายองคกร เขามามสวนรวมเพ0อแลกเปล0ยนความคดเหนและเสนอแนะแนวคด ซ0งแผนยทธศาสตร ฯ ท0เก0ยวของพลงงานแสงอาทตย มมาตรการและเปาหมาย ท0คาดหวง สรปไดดงน *

1. มาตรการสงเสรมการใชในรปของการผลตไฟฟา

2. มาตรการสงเสรมการใชในรปของความรอน

3. มาตรการสงเสรมการผลตและประกอบเซลลข *นในประเทศไทย

4. มาตรการสรางและพฒนาบคลากรข *นในประเทศ

5. มาตรการการประชาสมพนธ

สภาพท�วไปของจงหวดปทมธาน

ท�ต 3งและอาณาเขต

จงหวดปทมธานต *งอยในภาคกลางประมาณเสนรงท0 14 องศาเหนอ และเสนแวงท0 100 องศาตะวนออก อยเหนอระดบน *าทะเลปานกลาง 2.30 เมตร มเน *อท0ประมาณ 1,525.856 ตารางกโลเมตร หางจากกรงเทพมหานครไปทางทศเหนอ ตามทางหลวงแผนดนหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธน) เปนระยะทางประมาณ 27.8 กโลเมตร มอาณาเขตตดตอกบจงหวดใกลเคยง (http://www.pathumthani.go.th/) คอ

ทศเหนอ ตดตอกบอาเภอบางไทร อาเภอบางปะอนและอาเภอวงนอย จงหวดพระนครศรอยธยา อาเภอหนองแค และอาเภอวหารแดง จงหวดสระบร

ทศตะวนออก ตดตอกบอาเภอองครกษ จงหวดนครนายก และ อาเภอบางน *าเปร *ยว จงหวดฉะเชงเทรา

ทศตะวนตก ตดตอกบอาเภอลาดบวหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา อาเภอบางเลน จงหวดนครปฐม และอาเภอไทรนอย จงหวดนนทบร

ทศใต ตดตอกบเขตหนองจอก เขตคลองสามวา เขตสายไหม เขตบางเขน เขตดอนเมองกรงเทพมหานคร และอาเภอปากเกรด อาเภอบางบวทอง จงหวดนนทบร

28

ภาพท� 3 แผนท0แสดงขอบเขตจงหวดปทมธาน ท�มา: http://www.pathumthani.go.th/

ลกษณะภมประเทศ

พ *นท0สวนใหญของจงหวดเปนท0ราบลมรมสองฝ0 งแมน *าโดยมแมน *าเจาพระยาไหลผาน ใจกลางจงหวดในเขตอาเภอเมองปทมธานและอาเภอสามโคก ทาใหพ *นท0ของจงหวดปทมธาน ถกแบงออกเปน 2 สวน คอ ฝ0งตะวนตกของจงหวดหรอบนฝ0งขวาของแมน *าเจาพระยา ไดแก พ *นท0ในเขตอาเภอลาดหลมแกวกบพ *นท0บางสวนของอาเภอเมองและอาเภอสามโคก กบฝ0งตะวนออกของจงหวด หรอบนฝ0งซายของแมน *าเจาพระยา ไดแก พ *นท0อาเภอเมองบางสวน อาเภอธญบร อาเภอคลองหลวง อาเภอหนองเสอ อาเภอลาลกกา และบางสวนของอาเภอสามโคก

โดยปกตระดบน *าในแมน *าเจาพระยาในฤดฝนจะเพ0มสงข *นเฉล0ยประมาณ 50 เซนตเมตร ซ0งทาใหเกดภาวะน *าทวมในบรเวณพ *นท0ราบรมฝ0งแมน *าเจาพระยาเปนบรเวณกวางและกอใหเกดปญอทกภยในพ *นท0ฝ0 งขวาของแมน *าเจาพระยาสาหรบพ *นท0ทางฝ0งซายของแมน *าเจาพระยาน *นเน0องจประกอบดวยคลองซอยเปนคลองชลประทานจานวนมากสามารถควบคมจานวนปรมาณน *าไดทาใหปญหาเก0ยวกบอทกภยมนอยกวา

ลกษณะของดน

พ *นท0จงหวดสวนใหญเปนท0ราบลม ดนมลกษณะเปนดนเหนยวจด สภาพดนเปนกรดปานกลางถงเปนกรดจดม pH ประมาณ 6-4 ซ0งลกษณะของดนภายในจงหวดสามารถแบงไดเปน 2 กลม

29

คอ กลมดนนาด มพ *นท0ประมาณ รอยละ 30 กลมดนนาท0มสภาพเปนกรดจด มพ *นท0ประมาณรอยละ 70 เน0องจากลกษณะดนเปนดนเหนยวทาใหการระบายน *าไมด และการไหลบาของน *าบนผวดนชา ซ0งสภาพพ *นท0ดงกลาวทาใหไมเหมาะสมกบการปลกพชไร และการปลกขาวไดผลผลตต0า ซ0งตองมการปรบปรงโดยการใชปนขาวหรอปนมารลควบคกบการใชป ยเคมเพ0อใหการเพาะปลกไดผลผลตดข *น

การแบงเขตการปกครอง

จงหวดปทมธานแบงเขตการปกครองสวนภมภาคออกเปน 7 อาเภอ 60 ตาบล 529 หมบาน การปกครองสวนทองถ0น ประกอบดวย องคการบรหารสวนจงหวด 1 แหง เทศบาล 14 แหง องคการบรหารสวนตาบล 52 แหง

ตารางท� 1 การแบงเขตการปกครอง

จานวน

เทศบาล อาเภอ พ 3นท�

(ตร.กม.)

ระยหางทางจากจงหวดถงอาเภอ

(ก.ม.) เมอง ตาบล

อบต. ตาบล

เมองปทมธาน คลองหลวง ธญบร หนองเสอ ลาดหลมแกว ลาลกกา สามโคก

120.151 299.152 112.124 413.632 183.120 297.710 94.967

1 22 26 45 15 37 6

1 1 1 - - 1 -

1 1 2 1 1 2 1

13 5 1 7 7 8 11

14 7 6 7 7 8 11

รวม 1,520.856 - 4 9 52 60

ท�มา : กลมสงเสรมการปกครองสวนทองถ0นจงหวดปทมธาน (2551)

30

งานวจยท�เก�ยวของ

งานวจยเก0ยวกบพฤตกรรมการใชไฟฟาน *นมอยนอยมาก ผ วจยไดพยายามรวบรวมงานวจยท0เก0ยวของ ดงน *

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม (2550: บทคดยอ)ไดทาการศกษาเร0อง การประเมนผลโครงการเรงรดขยายบรการไฟฟาโดยระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย (SHS) โดยไดทาการประเมนผลโครงการ ฯ ดานเทคนค ดานเศรษฐศาสตร ดานสงคม ดานความพงพอใจของผใชไฟฟา ดานส0งแวดลอม และดานความคดเหนของประชาชนในพ *นท0และองคการบรหารสวนตาบล ในท0น *ขอสรปผลประเมนผลโครงการ ฯ ดานสงคม ซ0งพบวา การประเมนคณภาพชวตของประชาชนหลงการตดต *ง SHS พบวาคณภาพชวตของผ ใช SHS เปล0ยนไปในหลายๆ ดาน ดงน *

1. คณภาพชวตทางดานการศกษา การรบความรเสรม รขาวสารทนตอเหตการณสาหรบบตรหลานและบคคลในครอบครวดมากข *น

2. คณภาพชวตทางการเงนบางครอบครวดข *น เน0องจากมรายไดจากการประกอบอาชพเสรมในชวงเวลากลางคน อกท *งยงลดคาใชจายในเร0องของการซ *ออปกรณใหความสวางแบบเกา เชน เทยนไข น *ามนกาด เปนตน

3. ประชาชนมสขภาพจตท0ดข *น เน0องจากแสงสวางจาก SHS ทาใหมความปลอดภย สะดวกสบายในชวงเวลากลางคน

4. SHS ชวยใหเกดความสมพนธท0ดข *น

ก. ความสมพนธระหวางบคคลในครอบครว พอแมมโอกาสไดสรางความสมพนธกบบตรมากข *นหลงเลกงานในชวงเวลากลางคน ไดเหนบตรหลานอานหนงสอ ทบทวนตาราและรบรขาวสารรวมกนในการรบชมโทรทศน

ข. ความสมพนธระหวางครอบครวกบครอบครว หลงเลกงานในชวงเวลากลางคนชาวบานไดมโอกาสพบปะสงสรรค ชวยเหลอซ0งกนและกน ไดรบความบนเทงและขาวสารจากการรบชมโทรทศนรวมกนซ0งกอใหเกดความสามคค

31

ค. ความสมพนธระหวางครอบครวกบชมชน ผ นาชมชนสามารถบอกขาวสารแกประชาชนไดหลงเลกงานในชวงเวลากลางคน จงทาใหประชาชนในหมบานไดรบรขาวสาร และความเปนไปของหมบานมากข *น

ง. ความสมพนธระหวางชมชนกบศาสนา SHS ในศาสนสถาน ทาใหประชาชนมความสะดวกสบายมากข *นในการประกอบพธกรรมตางๆในชวงเวลากลางคน

5. SHS ทาใหเกดการเปล0ยนแปลงในดานความตองการของประชาชนมากข *น น0นคอ ความตองการในการหาเคร0องอานวยความสะดวกในชวตประจาวนท0มากข *น สบเน0องจากการเกดความสะดวกสบายในการใช SHS จงทาใหประชาชนเหลาน *นมความตองการในการใชระบบไฟฟาท0สามารถใหกาลงไฟฟาท0สงข *น

พเชษฐ พรหมผย (2542 : บทคดยอ) ไดทาการศกษาเร0องพฤตกรรมการใชไฟฟาของครวเรอนในเขตอาเภอเมองนครราชสมา พบวา ปจจยตางๆ สามารถอธบายการเปล0ยนแปลงของ อปสงคการใชไฟฟาของครวเรอนไดคอนขางนอย เม0อพจารณาอทธพลของแตละปจจย พบวา ปจจยทางเศรษฐกจของครวเรอน คอ รายไดมอทธพลตออปสงคการใชไฟฟาของครวเรอนนอยกวาปจจยท0ไมใชทางเศรษฐกจ ซ0งไดแก ดชนวดความรเร0องไฟฟา, จานวนสมาชกในครวเรอน, จานวนหองท0มในครวเรอน และจานวนชนดของอปกรณเคร0องใชไฟฟาท0มในครวเรอน ดงน *นขอเสนอแนะในการใชมาตรการประหยดไฟฟาของรฐ โดยเฉพาะมาตรการทางตรง คอ การเพ0มอตราคาไฟฟา หรอข *นราคาเคร0องใชไฟฟา ซ0งเปนการลดรายไดหรออานาจซ *อของครวเรอนน *น ยงเปนมาตรการท0ครวเรอนสวนใหญไมเหนดวยและอาจไมมผลทาใหพฤตกรรม การใชไฟฟาของครวเรอนเปนไปในทางท0ประหยดมากข *น มาตรการท0รฐควรดาเนนการใหครวเรอนชวยกนประหยดไฟฟาควรจะเปนมาตรการทางออม เชน การเผยแพรขอมลขาวสาร การใหความร ความเขาใจเก0ยวกบการใชไฟฟาแกครวเรอนโดยประชาสมพนธผานทางส0อตางๆ ให มากข *น ซ0งอาจจะมผลทาใหครวเรอนมพฤตกรรมการใชไฟฟาท0ประหยดและมทศนคตท0เหนดวยกบมาตรการตางๆ ของรฐมากข *น

ปรชา ต *งตฤษณกล (2541: บทคดยอ) ไดทาการศกษาเร0อง ปจจยท0มอทธพลตอพฤตกรรมการใชไฟฟาในชวตประจาวนของแมบานในเขตเทศบาลเมองลาปาง โดยกลมตวอยาง เปนประชาชนท0 อยอาศยในเขตเทศบาลเมองจงหวดลาปาง จานวน 395 คน และวเคราะหขอมลโดยใชสถตประกอบดวยการแจกแจงความถ0 คารอยละ คาเฉล0ย คาเบ0ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบดวย t-test การวเคราะหความแปรปรวน 2 ทาง และคาสมประสทธสหf สมพนธแบบเพยรสน พบวา

32

1. พฤตกรรมการใชไฟฟาในชวตประจาวนของแมบานในเขตเทศบาลเมองลาปางมความเหมาะสมมาก

2. ความรเร0องการอนรกษทรพยากรของแมบานในเขตเทศบาลเมองลาปางมความสมพนธในเชงบวกกบพฤตกรรมการใชไฟฟาในชวตประจาวนแตไมมนยสาคญทางสถต

3. จานวนเคร0องอานวยความสะดวกของแมบานในเขตเทศบาลเมองลาปางมความสมพนธในเชงลบกบพฤตกรรมการใชไฟฟาในชวตประจาวนแตไมมนยสาคญทางสถต

4. ผลรวมระหวางความรเร0องการอนรกษทรพยากรกบจานวนเคร0องอานวยความสะดวกของแมบานในเขตเทศบาลเมองลาปางไมมอทธพลตอพฤตกรรมการใชไฟฟาในชวตประจาวนอยางมนยสาคญทางสถต

5. แมบานในเขตเทศบาลเมองลาปางท0อาศยในยานท0พกอาศยแตกตางกนมพฤตกรรมการใชไฟฟาในชวตประจาวนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท0ระดบ .05

วระ ธระวงศสกล (2540: บทคดยอ) ศกษา ความรและพฤตกรรมการประหยดพลงงานไฟฟาในท0อยอาศยของประชาชนในเขตเทศบาลเมองลาปาง กลมตวอยางเปนประชากรท0อาศย ในเขตเทศบาลเมองลาปาง จานวน 390 ราย สมตวอยางโดยใชวธการสมแบบมระบบ(Systematic Random Sampling) เคร0องมอท0ใชเปนแบบสอบถามท0ผ วจยสรางข *น ประกอบดวยขอมลพ *นฐานท0วไป ไดแก อาย อาชพ จานวนสมาชกท0อาศยในครวเรอน ระดบการศกษา รายได เฉล0ยของครวเรอนตอเดอน รายจายคาไฟฟาโดยเฉล0ยตอเดอน การรบร ขาวสารแบบทดสอบ ความรเก0ยวกบการประหยดพลงงานไฟฟา และแบบสอบถามพฤตกรรมเก0ยวกบการประหยดพลงงานฟฟาสถตท0ใชในการวเคราะหขอมล ใชการแจกแจงความถ0 คารอยละ คามชฌมเลขคณต คาความเบ0ยงเบนมาตรฐาน การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว และคาสมประสทธสหสมพนธแบf บเพยรสน ผลของการศกษาสามารถสรปไดดงน *

1. ประชาชนในเขตเทศบาลเมองลาปาง มความร และพฤตกรรมการประหยดพลงงานไฟฟาในท0อยอาศยในระดบปานกลาง ท *ง 3 ดาน คอ การเลอกซ *อเคร0องใชไฟฟา วธใชเคร0องใชไฟฟาและการบารงรกษา

2. ประชาชนท0มระดบการศกษา อาชพ ท0แตกตางกน มความรเก0ยวกบการประหยดพลงงานไฟฟาในท0อยอาศยแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตท0ระดบ .05 แตประชาชนท0มรายไดเฉล0ยของ

33

ครวเรอนตอเดอน รายจายคาไฟฟาโดยเฉล0ยตอเดอน การรบรขาวสาร ท0แตกตางกน มความรเก0ยวกบการประหยดพลงงานไฟฟาในท0อยอาศยไมแตกตางกน

3. ประชาชนท0มระดบการศกษา อาชพ ท0แตกตางกน มพฤตกรรมเก0ยวกบการประหยดพลงงานไฟฟาในท0อยอาศยแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตท0ระดบ .05 และ .01 ตามลาดบ แตประชาชนท0มรายไดเฉล0ยของครวเรอนตอเดอน รายจายคาไฟฟาเฉล0ยตอเดอน การรบรขาวสารท0แตกตางกน มพฤตกรรมเก0ยวกบการประหยดพลงงานไฟฟาในท0อยอาศย ไมแตกตางกน

4. ความสมพนธระหวางความรกบพฤตกรรมการประหยดพลงงานไฟฟาในท0อยอาศยมความสมพนธในเชงบวกอยางมนยสาคญทางสถตท0ระดบ .01

ศศวมล ปาลศร (2538 : บทคดยอ) ศกษาพฤตกรรมการเปดรบขาวสาร ความร ทศนคต และพฤตกรรมการใชพลงงานไฟฟาอยางประหยดของเจาหนาท0ในหนวยงานราชการ รฐวสาหกจและเอกชน ผลการวจยพบวา กลมตวอยางสวนใหญรบทราบขาวสารการรณรงคจากส0อมวลชนในระดบต0า ความรเก0ยวกบการใชพลงงานพลงงานไฟฟาอยางประหยดไมมความสมพนธกบทศนคตและพฤตกรรมการใชพลงงานไฟฟาอยางประหยด แตทศนคตตอการใชพลงงานไฟฟามความสมพนธเชงบวกกบพฤตกรรมการใชไฟฟาอยางประหยด

Orose Leelakulthanit (1989 อางถงใน คาตน บญมณ, 2545: 27) ไดทาการศกษาเร0อง Measuring life satisfaction in Thailand : A marketing perspective โดยกลมตวอยางเปน คนกรงเทพมหานคร จานวน 500 คน ซ0งทาการศกษาความเก0ยวพนระหวางความพงพอใจในชวตของคนไทยกบพฤตกรรมการบรโภคและจาแนกตามคณภาพชวตท *ง 13 ดาน ในเร0องตวช *วดคณภาพชวต ท0กลาวมาขางตน ผลการศกษา พบวา ความพงพอใจในการบรโภคไมมอทธพลตอความพงพอใจ ในชวตโดยรวมของคนไทย แตพบวาความพงพอใจในความเปนเจาของวตถ มความสมพนธกบความพงพอใจในชวตโดยรวมของคนไทย ซ0งถกพบวามอยในกลมตาง ๆ คอ บคคลท0มอายต *งแต 30 ปข *นไป บคคลท0มการศกษาต0ากวาวทยาลย บคคลท0มอาชพรบจาง บคคลท0แตงงานแลวและบคคลท0มรายไดครวเรอน นอยกวา 12,000 บาทตอเดอน

กรอบแนวความคดการวจย

จากการศกษาแนวคด ทฤษฎ และผลงานวจยท0เก0ยวของกบพฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต *งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยเพ0อคณภาพชวต

34

ท0ย0งยน ในเขตพ *นท0จงหวดปทมธาน สามารถสรปไดวา ปจจยทางประชากร สงคม และเศรษฐกจ ไดแก เพศ อาย การศกษา จานวนสมาชกในครวเรอน รายไดรวมท *งครวเรอน และรายจายรวมท *งครวเรอน ความรความเขาใจตอระบบ SHS ความคดเหนตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟา มความสมพนธกบการเปล0ยนแปลงพฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต *งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยเพ0อคณภาพชวตท0ย0งยน ดงภาพท0 4

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

- เพศ

- อาย

- การศกษา

- จานวนสมาชกในครวเรอน

- รายไดรวมท *งครวเรอน

- รายจายรวมท *งครวเรอน

- ความรความเขาใจ

- ความคดเหน

พ ฤ ต ก ร ร ม ก า ร ใ ช ไ ฟ ฟ า

แบบพอเพยง กอนและหลงการ

ตดต *ง ระบบผลตกระแสไฟฟา

ดวยพลงงานแสงอาทตย

35

ภาพท� 4 กรอบแนวคดในการทาวจย

สมมตฐานการวจย

สมมตฐานท0 1 เพศท0แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต *งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

สมมตฐานท0 2 อายท0แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต *งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

สมมตฐานท0 3 การศกษาท0แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต *งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

สมมตฐานท0 4 จานวนสมาชกในครวเรอนท0แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต *งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

สมมตฐานท0 5 รายไดรวมท *งครวเรอนท0แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต *งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

สมมตฐานท0 6 รายจายรวมท *งครวเรอนท0แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต *งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

สมมตฐานท0 7 ความรความเขาใจท0แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต *งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

สมมตฐานท0 8 ความคดเหนท0แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต *งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

36

บทท� 3

วธดาเนนการวจย

การวจยคร งน เปนการศกษาพฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต ง

ระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยเพ-อคณภาพชวตท-ย-งยน ในเขตพ นท-จงหวดปทมธาน

โดยใชวธการเกบขอมล 2 ลกษณะ คอ การเกบขอมลเชงสงเกต เพ-อทราบถงขอมลทางกายภาพ

ของการตดต งระบบ SHS และเกบขอมลโดยใชแบบสมภาษณประชาชนในครวเรอนท-มการตดต ง

ระบบ SHS ในเขตพ นท-จงหวดปทมธาน

ประชากรและกลมตวอยางท�ใชในการวจย

ประชากรท-ใชในการวจยคร งน คอ ประชากรในครวเรอนท-ไดรบการตดต งระบบ SHS และอย

ในเขตพ นท- ก.1 จงหวดปทมธาน จานวน 390 ครวเรอน และใชกลมตวอยางเปนตวแทนในการศกษา

จานวน 194 ครวเรอน โดยคานวนหากลมตวอยางดวยสตรคานวณของ Parel และคณะ (1973)

อางถงใน เพญแข แสงแกว (2540 : 63) ดงน

( ) PQNe

NPQn

22

2

1 χ

χ

+−=

เม-อ n หมายถง ขนาดของตวอยาง

χ2 หมายถง คาไค-สแควรท- degree of freedom เทากบ 1 และระดบความ

เช-อม-น 95% (χ2 = 3.841) N หมายถง ขนาดของประชากร ซ-งมเทากบ 390 ครวเรอน P หมายถง สดสวนของลกษณะท-สนใจในประชากร (P = 0.5) Q หมายถง 1-P = 1-0.5 = 0.5 e หมายถง เปอรเซนตของความคลาดเคล-อนท-ยอมรบได (e = .05)

37

ดงน น

( )( )( )( )

( ) ( ) ( ) ( )( )2

3.841 390 0.5 0.5

0.05 390 1 3.841 0.5 0.5n =

− +

374.4975

1.93275n =

193.76 194n = ≈

และเน-องจากทกครวเรอนท-ใชในการศกษาไดตดต งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงาน

แสงอาทตย ( Solar Home System ) มความคลายคลงกนในดานขนาดของระบบ SHS ดานการตดต ง

และไมมไฟฟาใชจากระบบปกเสาพาดสาย ประกอบกบพ นท-ท-ทาการศกษามความยากลาบากในการ

คมนาคม ดงน นจงทาการสมตวอยางแบบหลายข นตอน (Multi-Stage Sampling) โดยเลอกตวอยาง

จากอาเภอ ตาบล และหมบานในจงหวดปทมธาน ท-มครวเรอนตดต งระบบผลตกระแสไฟฟาดวย

พลงงานแสงอาทตย มากกวา 30 ครวเรอนตอหมบาน และทาการสมตวอยางแบบงายโดยวธจบฉลาก

(Lottery Method) และไมมการแทนท-ของฉลากท-จบ ดงตารางท- 2

38

ตารางท� 2 แสดงจานวนตวอยางครวเรอนตวอยางท-ใชในการศกษา

ลาดบท�

อาเภอ ตาบล หม จานวน

ครวเรอน

จานวนครวเรอนตวอยาง

1 คลองหลวง คลองหน-ง 16 2 -

2 เมอง หลกหก 1 44 30 3 เมอง หลกหก 2 31 15 4 เมอง หลกหก 3 15 - 5 เมอง หลกหก 4 54 40 6 เมอง หลกหก 5 69 50 7 เมอง หลกหก 6 24 - 8 เมอง หลกหก 7 59 39 9 เมอง บานใหม 4 32 20

10 เมอง บานใหม 2 2 - 11 เมอง บานใหม 3 2 - 12 เมอง บานใหม 6 16 - 13 เมอง บางพน 5 20 - 14 เมอง บางพด 1 4 - 15 เมอง บางพด 2 2 - 16 เมอง บางพด 3 1 - 17 เมอง บางพด 6 1 - 18 เมอง สวนพรกไทย 8 3 - 19 เมอง บางหลวง 1 1 - 20 เมอง บางหลวง 2 1 - 21 เมอง บางหลวง 5 1 - 22 เมอง บงสน-น 3 1 - 23 เมอง บงกาสาบ 2 1 -

24 เมอง ศาลาคร 10 1 - 25 เมอง บงคอไห 7 3 -

รวมจานวน (ครวเรอน) 390 194

39

เคร�องมอท�ใชในการวจย

เคร-องมอท-ใชในการวจยคร งน คอ แบบสมภาษณ โดยมข นตอนในการสรางเคร-องมอ ดงน

1. ศกษาเอกสารและงานวจยท-เก-ยวของพฤตกรรมมนษยกบสภาพแวดลอม คณภาพ

ชวตท-ย-งยน พลงงานแสงอาทตย (Solar cell)

2. นาขอมลท-ไดจากการศกษามาดดแปลงและปรบปรงสรางแบบสมภาษณวดความร

ความเขาใจ ความคดเหน และพฤตกรรมการใชไฟฟาของประชาชนกอนและหลงการตดต งระบบ

ผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย (Solar Home System)

3. นารางแบบสมภาษณท-สรางข นเสนอตอผทรงคณวฒ เพ-อตรวจความถกตองเท-ยงตรง

เชงเน อหา (Content Validity) ของคาถามในแตละขอวาตรงจดมงหมายของการศกษาคร งน

หรอไม แลวนามาปรบปรงแกไขเพ-อดาเนนการทดสอบความเช-อม-น (Reliability) โดยไปทดลองใช

กบประชาชนซ-งมลกษณะใกลเคยงกบประชากรเปาหมาย จานวน 30 ครวเรอน และนามาทดสอบ

ความเช-อม-นโดยการวเคราะหคาสมประสทธของครอนบาค g (Cronbach’s Alpha Coefficient) ได

คาสมประสทธแอลg ฟา เทากบ 0.841

การวเคราะหขอมล

ในการวจยคร งน ผ วจยวเคราะหขอมล โดยนาแบบสมภาษณท-ทาการตอบแลวมาลงรหส (coding) จากน นนาขอมลท-ไดมาทาการวเคราะหประมวลผลดวยเคร-องคอมพวเตอร โดยใชโปรแกรมสาเรจรปทางสถต SPSS for WINDOWS Version 7.5 และนาขอมลท-ไดมาเปรยบเทยบพฤตกรรมการใชไฟฟาของประชาชนในพ นท- จงหวดปทมธาน กอนและหลงการตดต งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย ( Solar Home System )

สถตท�ใชในการวจย

1. คารอยละ (Percentage) เพ-อบรรยายลกษณะท-วไปของกลมตวอยาง

2. คาเฉล-ย (Mean) เพ-อจาแนกและแปลความหมายของความรความเขาใจ ความคดเหน

การรบขาวสาร และพฤตกรรมการใชไฟฟา

40

3. คาสวนเบ-ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) ใชควบคกบคาเฉล-ยเพ-อแสดง

ลกษณะการกระจายของขอมล

4. คาสถต t (t-test) ใชทดสอบความแตกตางระหวางคาเฉล-ย 2 กลม

5. คาสถต F (F-test) ใชทดสอบความแตกตางระหวางคาเฉล-ย 3 กลมข นไป โดยวเคราะห

ความแปรปรวนทางเดยว (Analysis of variance : ANOVA)

ความมนยสาคญ (P) ในการวจย ซ-งแทนดวยสญลกษณ * P < 0.5

บทท� 4

ผลการศกษา

การศกษาวจยในคร �งน � คอ การศกษาวจยเร�อง “พฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการ

ตดต �งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย เพ�อคณภาพชวตท�ย�งยน ในเขตพ �นท�จงหวดปทมธาน”

ซ�งจากการสารวจโดยใชแบบสมภาษณจานวน 194 ชด โดยผ วจยไดนามาศกษาวเคราะหขอมลในรปกราฟ

และตารางประกอบคาบรรยาย และไดนาเสนอผลการศกษาแบงเปน 6 ตอน โดยมรายละเอยดตามลาดบ ดงน �

ตอนท� 1 ขอมลพ �นฐานสวนบคคลของผใหสมภาษณ

ตอนท� 2 การดาเนนการเพ�อใหไดมาซ�งการใชประโยชนจากพลงงานไฟฟา

ตอนท� 3 ประเภทและการใชเคร�องใชไฟฟาในครวเรอน

ตอนท� 4 ความคดเหนตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟา

ตอนท� 5 ความความร ความเขาใจ ตอระบบ SHS

ตอนท� 6 พฤตกรรมการใชประโยชน และการดแลรกษาระบบ SHS

ตอนท� 7 ปญหาและขอเสนอแนะตอการดาเนนการระบบ SHS

ตอนท� 8 การทดสอบสมมตฐาน

ตอนท� 1 ขอมลพ �นฐานสวนบคคลของผใหสมภาษณ

จากการศกษาขอมลพ �นฐานสวนบคคล นาเสนอผลการศกษาโดยจาแนกตาม เพศ อาย ระดบการศกษา จานวนสมาชกในครวเรอน จงหวดท�เกด ระยะเวลาท�พกอาศยอยในหมบาน อาชพหลก อาชพรอง รายได รายจาย เงนออม หน �สน สาเหตการเปนหน �สน ลกษณะบานท�อยอาศย และท�ดน ดงน �

42

ภาพท� 5 : แสดงจานวนเพศชายและเพศหญงของผใหสมภาษณ

จากภาพท� 5 พบวา ผใหสมภาษณสวนใหญเปนเพศหญง จานวน 117 คน คดเปนรอยละ 60.7 สวนผใหสมภาษณเปนเพศชาย จานวน 77 คน คดเปนรอยละ 39.3

ภาพท� 6 : แสดงอายของผใหสมภาษณ

จากภาพท� 6 พบวา ผ ใหสมภาษณสวนใหญมอายระหวาง 41-50 ป จานวน 77 คน คดเปนรอยละ 38.14 รองลงมา มอายระหวาง 51-60 ป จานวน 41 คน คดเปนรอยละ 21.65 อายระหวาง 31-40 ป จานวน 35 คน คดเปนรอยละ 18.04 อายระหวาง 61-70 ป จานวน 17 คน คดเปนรอยละ 9.28 อายระหวาง 21-30 ป จานวน 15 คน คดเปนรอยละ 8.25 อายระหวาง 11-20 ป จานวน 7 คน คดเปนรอยละ 3.61 และอายระหวาง 71-80 ป จานวน 2 คน คดเปนรอยละ 1.03

43

ภาพท� 7 : แสดงระดบการศกษาของผใหสมภาษณ

จากภาพท� 7 พบวา ผ ใหสมภาษณสวนใหญมการศกษาอยในระดบช �นต�ากวาประถมศกษาป

ท� 6 จานวน 78 คน คดเปนรอยละ 40.5 รองลงมามการศกษาอยในระดบช �นประถมศกษาปท� 6 จานวน 38 คน คดเปนรอยละ 20.2 การศกษาอยในระดบช �นมธยมศกษาตอนตน จานวน 37 คน คดเปนรอยละ 19.0 การศกษาอยในระดบช �นมธยมศกษาตอนปลายหรอปวช. จานวน 9 คน คดเปนรอยละ 9.5 การศกษาอยในระดบช �นอนปรญญาหรอปวส. จานวน8 คน คดเปนรอยละ 4.8 และไมไดเรยนหนงสอ จานวน 5 คน คดเปนรอยละ 3.6

ภาพท� 8 : แสดงจานวนสมาชกในครวเรอนของผใหสมภาษณ

จากภาพท� 8 พบวา สมาชกในครวเรอนของผ ใหสมภาษณสวนใหญม จานวนสมาชก 3 คน และ 4 คน คดเปนรอยละ 25 เทากน รองลงมา จานวนสมาชก 5 คน คดเปนรอยละ 13.1 จานวน

44

สมาชก 6 คน คดเปนรอยละ 9.52 จานวนสมาชก 1 คน และ 2 คน คดเปนรอยละ 8.33 เทากน จานวนสมาชก 7 คน และ 8 คน คดเปนรอยละ 3.57 เทากน จานวนสมาชก 10 คน คดเปนรอยละ 2.38 เทากน และ จานวนสมาชก 9 คน คดเปนรอยละ 1.19

ภาพท� 9 : แสดงภมลาเนาของผใหสมภาษณ

จากภาพท� 9 พบวา ภมลาเนาของผ ใหสมภาษณสวนใหญ มภมลาเนาอยในจงหวดปทมธาน จานวน 113 คน คดเปนรอยละ 58.3 สวนมภมลาเนาอยในจงหวดอ�น ๆจานวน 81 คน คดเปนรอยละ 41.7

ภาพท� 10 : แสดงระยะเวลาท�พกอาศยอยในหมบานของผใหสมภาษณ

จากภาพท� 10 พบวา ระยะเวลาท� ผ ใหสมภาษณพกอาศยอย ในหม บานน �สวนใหญ มระยะเวลา 11-20 ป จานวน 48 คน คดเปนรอยละ 24.74 รองลงมามระยะเวลา 41-50 ป จานวน 39 คน คดเปนรอยละ 20.1 ระยะเวลา 21-30 ป จานวน 37 คน คดเปนรอยละ 19.07 ระยะเวลา 1-10 ป จานวน 26 คน คดเปนรอยละ 13.4 ระยะเวลา 31-40 ป จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 10.31 ระยะเวลา 51-60 ป จานวน 19 คน คดเปนรอยละ 9.8 และระยะเวลา 61-70 ป จานวน 5 คน คดเปนรอยละ 2.58

45

ภาพท� 11 : แสดงอาชพหลกของผใหสมภาษณ

จากภาพท� 11 พบวา อาชพหลกของผ ใหสมภาษณสวนใหญ มอาชพสวนตว จานวน 46 คน คดเปนรอยละ 23.8 รองลงมามอาชพแรงงาน จานวน 44 คน คดเปนรอยละ 22.6 อาชพอ�นๆ จานวน 37 คน คดเปนรอยละ 19.0 มอาชพแมบาน/ผสงอาย และวางงาน จานวน 21 คน คดเปนรอยละ 10.7 เทากน มอาชพลกจาง จานวน 16 คน คดเปนรอยละ 8.3 และ อาชพขาราชการ จานวน 9 คน คดเปนรอยละ 4.8

ภาพท� 12 : แสดงอาชพรองของผใหสมภาษณ

จากภาพท� 12 พบวา อาชพรองของผใหสมภาษณสวนใหญ ไมมอาชพรอง จานวน 118 คน คดเปนรอยละ 60.7 รองลงมาวางงาน จานวน 55 คน คดเปนรอยละ 28.6 อาชพอ�นๆ จานวน 12 คน คดเปนรอยละ 6.0 มอาชพรบจางแรงงาน จานวน 5 คน คดเปนรอยละ 2.4 และ มอาชพแมบาน/ผสงอาย และมอาชพคาขาย/ธรกจ จานวน 2 คน คดเปนรอยละ 1.2 เทากน

46

ภาพท� 13 : แสดงรายไดรวมเฉล�ยท �งครวเรอนของผใหสมภาษณ

จากภาพท� 13 พบวา รายไดรวมเฉล�ยท �งครวเรอนของผ ใหสมภาษณ สวนใหญมรายไดคอ 10,000 บาท คดเปนรอยละ 13.10 รองลงมามรายได 6,000 บาท คดเปนรอยละ 10.30 รายได 12,000บาท คดเปนรอยละ 8.76 ไมมรายได คดเปนรอยละ 8.25 รายได 5,000 บาท และ 12,000 บาท คดเปนรอยละ 7.73 เทากน รายได 15,000 บาท คดเปนรอยละ 6.70 รายได 8,000 บาท คดเปนรอยละ 6.19 รายได 3,000 บาท 13,000 บาท และ 30,000 บาท คดเปนรอยละ 3.09 เทากน รายได 1,500 บาทและ11,000 บาท คดเปน รอยละ 2.58 เทากน รายได 4,000 บาท 7,000 บาท 18,000 บาท และ 25,000 บาท คดเปนรอยละ 2.06 เทากน รายได 40,000 บาท คดเปนรอยละ 1.55 และรายได 2,000 บาท 2,500 บาท 5,300 บาท 6,500 บาท 11,280 บาท 26,000 บาท และ32,000 บาท คดเปนรอยละ 1.03 เทากน

47

ภาพท� 14 : แสดงรายจายรวมเฉล�ยท �งครวเรอนของผใหสมภาษณ

จากภาพท� 14 พบวา รายจายรวมเฉล�ยท �งครวเรอนของผ ใหสมภาษณ สวนใหญมรายจาย คอ 10,000 บาท คดเปนรอยละ 13.10 รองลงมามรายจาย 15,000 บาท คดเปนรอยละ 10.30 รายจาย 5,000 บาท คดเปนรอยละ 9.79 รายจาย 20,000 บาท คดเปนรอยละ 9.27 ไมมรายจาย คดเปนรอยละ 8.25 รายจาย 12,000 บาท คดเปนรอยละ 7.73 รายจาย 4,000 บาท คดเปนรอยละ 6.70 รายจาย 3,000 บาท และ 8,000 บาท คดเปนรอยละ 6.19 เทากน รายจาย 6,000 บาท และ 7,000 บาท คดเปนรอยละ 5.67 เทากน รายจาย 1,500 บาท คดเปนรอยละ 3.61 รายจาย 9,000 บาท คดเปนรอยละ 2.06 รายจาย11,000 บาท คดเปนรอยละ 1.55 และรายจาย 700 บาท 26,000 บาท 30,000 บาท และ 35,000 บาท คดเปนรอยละ 1.03

ภาพท� 15 : แสดงการมเงนออมของผใหสมภาษณ

จากภาพท� 15 พบวา การมเงนออมของผใหสมภาษณสวนใหญ ไมมเงนออม จานวน 139 คน คดเปนรอยละ 71.4 สวนผใหสมภาษณท�มเงนออม จานวน55 คน คดเปนรอยละ 28.6

48

ภาพท� 16 : แสดงการมภาระหน �สนของผใหสมภาษณ

จากภาพท� 16 พบวา ภาระหน �สนของผ ใหสมภาษณ ไมมหน �สน จานวน 97 คน และมหน �สน จานวน 97 คน คดเปนรอยละ 50.0 เทากน สวนใหญจะมหน �สนหลกหม�น จานวน 58 คน คดเปนรอยละ 29.8 มหน �สนหลกพน จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 10.7 และ มหน �สนหลกแสนจานวน 16 คน คดเปน รอยละ 9.5

ภาพท� 17 : แสดงสาเหตท�ทาใหมภาระหน �สนของผใหสมภาษณ

จากภาพท� 17 พบวา สาเหตท�ทาใหภาระหน �สนของผ ใหสมภาษณ สวนใหญไดจายคาเลาเรยนบตรหลาน จานวน 39 คน คดเปนรอยละ 20.2 รองลงมามคาใชจายอ�นๆ จานวน 22 คน ผอนสงรถยนต จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 10.7 และลงทนเพ�อประกอบอาชพ จานวน 13 คน คดเปนรอยละ 7.1

49

ภาพท� 18 : แสดงลกษณะบาน/ท�อยอาศยของผใหสมภาษณ

จากภาพท� 18 ลกษณะบานท�อยอาศยของผ ใหสมภาษณสวนใหญเปนบานเด�ยวช �นเดยว ทาดวยไม จานวน 152 คน คดเปนรอยละ 78.6 โดยแบงเปนบานท�มลกษณะแขงแรงและไมแขงแรงอยางละคร�ง รองลงมาเปนบานเด�ยวช �นเดยวเปนปน และบานเด�ยวสองช �น จานวน 36 คน คดเปนรอยละ 19.0 และ เปนตกแถว/หองแถว และอ�นๆ จานวน 6 คน คดเปนรอยละ 2.4

ภาพท� 19 : แสดงผ ท�เปนเจาของท�ดนของผใหสมภาษณ จากภาพท� 19 ผ เปนเจาของท�ดนของผ ใหสมภาษณสวนใหญเปนท�ดนของกรมชลประทาน

จานวน 182 คน คดเปนรอยละ 93.81 รองลงมา อ�นๆ จานวน 8 คน คดเปนรอยละ 4.13 และ เปนท�ดนของตนเองหรอคสมรส จานวน 4 คน คดเปนรอยละ 2.06

50

ตอนท� 2 การดาเนนการเพ�อใหไดมาซ�งการใชประโยชนจากพลงงานไฟฟา

การดาเนนการเพ�อใหไดมาซ�งการใชประโยชนจากพลงงานไฟฟา ม 2 ระยะ คอ กอนการตดต �งระบบ SHS และหลงการตดต �งระบบ SHS ซ�งประกอบไปดวยการศกษาประเดนตางๆ ไดแก ไฟฟาท�ใชมาจากแหลงใด คาใชจายในการขอตดต �งระบบไฟฟาในคร �งแรก คาใชจายตอการใชไฟฟาเฉล�ยของครวเรอนตอเดอน คาใชจายในการซอมบารงระบบไฟฟาท�ใชในรอบ 5 ปท�ผานมา ดงตารางท� 3 – 6

ตารางท� 3 ครวเรอนท�มไฟฟาใชจากแหลงตางๆ มไฟฟาใช

ครวเรอนของทานมไฟฟาใชหรอไม

จากแหลงใด

ไมมไฟฟาใช

ปกเสาพาดสาย

พวงตอใชไฟ

จากบานอ�น

ระบบ SHS

อ�นๆ

ปกเสา และ

ระบบSHS

พวงตอและ

ระบบSHS

กอนการตดต �งระบบ SHS

- - 194

(100.0) - - - -

หลงการตดต �งระบบ SHS

- - 67

(34.54) - - -

127 (65.46)

จากตารางท� 3 พบวา ทกครวเรอนของผ ใหสมภาษณมไฟฟาใช (รอยละ 100) ท �งกอนตดต �ง

ระบบ SHS และหลงการตดต �งระบบ SHS ดงน �

กอนการตดต �งระบบ SHS ทกครวเรอนของผ ใหสมภาษณมไฟฟาใชจากการพวงตอไฟจากบาน

อ�น จานวน 194 คน คดเปนรอยละ 100

หลงการตดต �งระบบ SHS โดยสวนใหญมไฟฟาใชจากการพวงตอไฟจากบานอ�น พรอมกบม

ระบบ SHS จานวน 127 คน คดเปนรอยละ 65.46 รองลงมา มไฟฟาใชโดยพวงตอใชไฟจากบานอ�น

จานวน 67 คน คดเปนรอยละ 34.54

51

ตารางท� 4 คาใชจายในการดาเนนการขอตดต �งระบบไฟฟาในคร �งแรก

ปกเสา พาดสาย

พวงตอไฟใชจากบานอ�น

ระบบ SHS ระบบอ�นๆ มคาใชจายในการดาเนนการขอตดต �งระบบไฟฟาในคร�งแรก

ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม

กอนการตดต �งระบบ SHS -

-

86 (44.33)

108 (55.67)

- - - -

หลงการตดต �งระบบ SHS -

-

31 (15.0)

2 (1.0)

161 (83.0)

2 (1.0)

-

-

จากตารางท� 4 พบวา คาใชจายในการดาเนนการขอตดต �งระบบไฟฟาในคร �งแรก กอนตดต �งระบบ SHS สวนใหญจะมคาขอตดต �งจากการพวงตอไฟใชจากบานอ�น สวนหลงการตดต �งระบบ SHS มคาใชจายเพยงเลกนอย ดงน �

กอนการตดต �งระบบ SHS ครวเรอนสวนใหญมคาใชจายคร �งแรก ในการดาเนนการขอตดต �งไฟฟาจากการพวงตอไฟใชจากบานอ�น คดเปนรอยละ 55.57 โดยสวนมากราคาคาตดต �งจะอยท� 500 - 1,000 บาท

ภายหลงการตดต �งระบบ SHS โดยสวนใหญไมมคาใชจายในการเพ�อใหไดมาซ�งการใชประโยชนจากพลงงานไฟฟา คดเปนรอยละ 83.0 สวนคาใชจายท�เกดข �นเลกนอยการใชประโยชนจากพลงงานไฟฟา คดเปนรอยละ 2.0 คอ คาการเดนสายไฟท�ชารดใหม โดยมคาใชจายประมาณ 1,000 บาทตอคร �ง และคาน �ากล�นในแบตเตอรร� ซ�งมคาใชจายประมาณ 40-50 บาทตอเดอน

ตารางท� 5 คาใชจายตอการใชไฟฟาของครวเรอนตอเดอน

ปกเสา พาดสาย

พวงตอไฟใชจากบานอ�น

ระบบ SHS ระบบ อ�นๆ มคาใชจายตอการใชไฟฟาเฉล�ยของครวเรอนตอเดอนหรอไม

อยางไร ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม

กอนการตดต �งระบบ SHS - - - 194

(100.0) - - - -

หลงการตดต �งระบบ SHS - - - 118

(60.82) 76

(39.18) - -

จากตารางท� 5 พบวา คาใชจายตอการใชไฟฟาเฉล�ยของครวเรอนตอเดอน กอนตดต �งระบบ

SHS สวนใหญจะมคาใชจายจากการพวงตอไฟใชจากบานอ�น สวนหลงการตดต �งระบบ SHS สวน

52

ใหญจะมคาใชจายจากการพวงตอไฟใชจากบานอ�นเชนกน โดยท �งกอนและหลงการตดต �งระบบ SHS

มคาใชจายไมแตกตางกนมากนก สวนใหญจะเสยคาใชจายในการใชไฟฟาประมาณ 1,000 บาท/

เดอน

ตารางท� 6 คาใชจายในการซอมบารงระบบไฟฟาในรอบ 5 ป ท�ผานมา

ปกเสา พาดสาย

พวงตอไฟใชจากบานอ�น

ระบบ SHS ระบบ อ�นๆ ในรอบ 5 ปท�ผานมาครวเรอนของทานมคาใชจายในการซอม

บารงระบบไฟฟาท�ใชอยหรอไม

ไมม ม ไมม ม ไมม ม ไมม ม

กอนการตดต �งระบบ SHS - - 164

(84.54) 30

(15.46) - - - -

หลงการตดต �งระบบ SHS - - 20

(10.31) 2

(1.03) 49

(25.26) 123

(63.4) - -

จากตารางท� 6 พบวา คาใชจายตอการซอมบารงระบบไฟฟาในรอบ 5 ป ท�ผานมา กอนการตดต �ง

ระบบ SHS สวนใหญ รอยละ 84.54 ไมมคาใชจายตอการซอมบารงไฟฟาท�พวงตอจากบานอ�น โดยมเพยง

สวนนอย รอยละ 30 มคาใชจายตอการซอมบารงไฟฟาระบบไฟฟาท�ใชอย ไดแก คาเปล�ยนคทเอาท และ

คาเปล�ยนสายไฟ โดยเสยคาใชจายประมาณ 1,000 บาท/5ป

สวนหลงการตดต �งระบบ SHS สวนใหญ รอยละ 63.4 มคาใชจายตอการซอมบารงระบบ SHS

ไดแก การเตมน �ากล�น 1 ขวด ตอเดอน ในราคาขวดละ 10 บาท คาเปล�ยนหลอดไฟ ราคาประมาณ 20 บาท

และคาเรยกเกบเขากองทนซอมบารง 50 บาทตอเดอน และสวนนอย รอยละ 2 มคาใชจายตอการซอม

บารงไฟฟาจากการตอพวงไฟใชจากบานอ�น ซ�งเปนคาใชจายในการเปล�ยนปลOกไฟและหลอดไฟ ประมาณ

500 บาท/5ป

ตอนท� 3 ประเภทและการใชเคร�องใชไฟฟาในครวเรอน

การศกษาประเภทและการใชเคร�องใชไฟฟาในครวเรอน ประกอบไปดวย เคร�องใชไฟฟาท�ใชไฟนอยกวา 500 วตต เคร�องใชไฟฟาท�ใชไฟไมเกน 500-1,000 วตต และ เคร�องใชไฟฟาท�ใชไฟเกน 1,000 วตต รวมถงการศกษาพฤตกรรมการใชเคร�องใชไฟฟาประเภทตาง ๆ ของผใหสมภาษณ ดงตารางท� 7-10

53

ตารางท� 7 การมเคร�องใชไฟฟาในแตละครวเรอน(ใชไฟนอยกวา 500 วตต) จานวนเคร�องใชไฟฟาท�มอยในแตละครวเรอน ใชไฟนอย

กวา 500 วตต

ไมม 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 10

ข �นไป

ต เยน

11 (6.0)

159 (82.1)

17 (8.3)

7 (3.6)

โทรทศนส 118

(60.7) 46

(23.8) 16

(8.3) 12

(6.0) 2

(1.2)

เคร�องเลน ดวด

79 (40.5)

92 (47.6)

19 (9.5)

2 (1.2)

2 (1.2)

เคร�องเสยง 92

(47.6) 88

(45.2) 12

(6.0) 2

(1.2)

เคร�องคอมพวเตอร

141 (72.6)

49 (25.0)

2 (1.2)

2 (1.2)

หลอด ฟลออเรส

เซนต ขนาด 36 วตต

83 (42.9)

30 (15.5)

30 (15.5)

12 (6.0)

14 (7.1)

19 (9.5)

2 (1.2)

2 (1.2)

2 (1.2)

หลอด ฟลออเรส

เซนต ขนาด 18 วตต

41 (21.4)

19 (9.5)

35 (17.9)

35 (17.9)

30 (15.5)

19 (9.5)

7 (3.6)

4 (2.4)

4 (2.4)

หลอด ฟลออเรส

เซนต ขนาด 10 วตต

40 (20.2)

9 (4.8)

141 (72.6)

2 (1.2)

2 (1.2)

อ�นๆ 153

(78.6) 4

(2.4) 21

(10.7) 12

(6.0)

2 (1.2)

2 (1.2)

จากตารางท� 7 พบวา ในครวเรอนของผ ใหสมภาษณโดยสวนใหญมเคร�องใชไฟฟาท�ใชไฟนอยกวา 500 วตต ไดแก ต เยน โทรทศน เคร�องเลนดวด เคร�องเสยง และเคร�องคอมพวเตอร ครวเรอนละ 1 เคร�อง (รอยละ 82.1, 60.7, 47.6, 45.2 และ25.0 ตามลาดบ) สวนหลอดไฟฟลออเรสเซนต (ใชไฟนอยกวา 500 วตต) ขนาด 36 วตต สวนใหญมครวเรอนละ 1 – 2 หลอด (อยางละรอยละ 15.5) ขนาด 18 วตต สวนใหญมครวเรอนละ 2 – 3 หลอด (อยางละรอยละ 17.9) และขนาด 10 วตต สวนใหญมครวเรอนละ 2 หลอด (รอยละ 72.6) และเคร�องใชไฟฟาอ�น ๆในครวเรอน เชนพดลม สวนใหญมครวเรอนละ 2 เคร�อง (รอยละ 10.7)

54

ตารางท� 8 การมเคร�องใชไฟฟาในแตละครวเรอน (ใชไฟไมเกน 500-1,000 วตต)

จานวนเคร�องใชไฟฟาท�มอยในแตละครวเรอน ใชไฟไมเกน 500-1,000 วตต ไมม 1 2 3 4 5

หมอหงขาว 19

(9.5) 171

(88.1) 4

(2.4)

เตารด 30

(15.5) 158

(81.0) 2

(1.2) 4

(2.4)

เตาอบไมโครเวฟ 169

(86.9) 25

(13.1)

กระตกน �ารอน 111

(57.1) 76

(39.3) 7

(3.6)

เคร�องดดฝ น 190

(97.6) 4

(2.4)

อ�นๆ 141

(72.6) 42

(21.4) 7

(3.6) 4

(2.4)

จากตารางท� 8 พบวา ในครวเรอนของผ ใหสมภาษณโดยสวนใหญมเคร�องใชไฟฟาท�ใชไฟไมเกน 500 – 1,000 วตต ไดแก หมอหงขาว และเตารด โดยสวนใหญมครวเรอนละ 1 เคร�อง (รอยละ 88.1 และ 81.0 ตามลาดบ)

ตารางท� 9 การมเคร�องใชไฟฟาในแตละครวเรอน (ใชไฟเกน 1,000 วตต ข �นไป) จานวนเคร�องใชไฟฟาท�มอยในแตละครวเรอน ใชไฟเกน 1,000 วตต

ข �นไป ไมม 1 2 3 4 5

เคร�องซกผา 72

(36.9) 116

(59.5) 2

(1.2) 2

(1.2) 2

(1.2)

เคร�องทาน �าอน 187

(96.4) 7

(3.6)

อ�นๆ 184

(94.0) 4

(2.4) 4

(2.4) 2

(1.2)

จากตารางท� 9 พบวา ในครวเรอนของผ ใหสมภาษณโดยสวนใหญมเคร�องใชไฟฟาท�ใชไฟเกน 1,000 วตตข �นไป ไดแก เคร�องซกผา โดยสวนใหญจะมครวเรอนละ 1 เคร�อง (รอยละ 59.5)

55

ตารางท� 10 พฤตกรรมการใชเคร�องใชไฟฟาของผใหสมภาษณ

ความถ� สม�าเสมอ นานคร�งๆ ไมเคย ระดบความถ�

วธการปฏบต จานวน

(คน) รอยละ จานวน

(คน) รอยละ จานวน

(คน) รอยละ X S.D. ระดบ

ปดโทรทศนทกคร �งเม�อไมมคนด 164 84.53 25 12.89 5 2.58 2.82 0.44 สม�าเสมอ ดเฉพาะรายการท�สนใจ ไมเปดท �งไว 141 72.68 44 22.68 9 4.64 2.68 0.56 สม�าเสมอ ถอดปลOกโทรทศนหลงการปดเคร�อง 127 65.46 28 14.43 39 20.11 2.45 0.80 นานคร �งๆ ต �งต เยนหางจากผนงอยางนอย 10 ซม. 173 89.18 12 6.19 9 4.63 2.84 2.47 สม�าเสมอ ไมต �งต เยนใกลเตาไฟ 176 90.72 7 3.61 11 5.67 2.85 0.49 สม�าเสมอ ไมเปดประตต เยนบอย ๆ 136 70.10 35 18.04 23 11.86 2.58 0.69 นานคร �งๆ ไมเปดต เยนคางท �งไวนาน 141 72.68 28 14.43 25 12.89 2.59 0.70 นานคร �งๆ ไมนาของรอนเขาต เยน 150 77.32 23 11.86 21 10.82 2.67 0.66 สม�าเสมอ ปดไฟทกคร �งเม�อเลกใชงาน 173 89.18 12 6.19 9 4.63 2.84 0.47 สม�าเสมอ เลอกหมอหงขาวใหท�มขนาดเหมาะสมกบสมาชกในครวเรอน

162 83.51 25 12.89 7 3.60 2.80 0.47 สม�าเสมอ

ถอดปลOกหมอหงขาวออกเม�อขาวสก 164 84.54 23 11.86 7 3.60 2.80 0.47 สม�าเสมอ ปดพดลมเม�อไมมคนอย 176 90.72 11 5.68 7 3.60 2.87 0.43 สม�าเสมอ เปดหนาตางเพ�อใชลมธรรมชาต ถาอากาศถายเทได

152 78.35 30 15.46 12 6.19 2.72 0.57 สม�าเสมอ

ถอดปลOกออกเม�อเลกใชงาน 141 72.68 30 15.46 23 11.86 2.60 0.69 นานคร �งๆ รวบรวมผาใหมปรมาณมากพอกอนรดผา 139 71.65 37 19.07 18 9.28 2.62 0.64 นานคร �งๆ พรมน �าบนผาใหหมดกอนรด เพ�ประหยดเวลาในการเปดเตารดท �งไว

129 66.49 44 22.68 21 10.83 2.55 0.68 นานคร �งๆ

ถอดปลOกกอนรดเสรจประมาณ 2-3 นาท 136 70.10 35 18.04 23 11.86 2.58 0.69 นานคร �งๆ รวมคาเฉล�ย 2.7 0.25 สม�าเสมอ

จากตารางท� 10 พบวา ในภาพรวมของพฤตกรรมการใชเคร�องใชไฟฟาของผ ใหสมภาษณมวธการ

ปฏบตไดเปนอยางด เน�องจากมการปฏบตท�ถกตองอยางสม�าเสมอตอเคร�องใชไฟฟาประเภทตางๆ โดยม

รายละเอยดพฤตกรรมการปฏบต ดงน �

โทรทศนส ขนาดมากกวา 14 น �ว พบวา ผ ใหสมภาษณมพฤตกรรมในการใชเคร�องใชไฟฟาโดยการ

ปดโทรทศนทกคร �งเม�อไมมคนด มการปฏบตอยางสม�าเสมอ(รอยละ 89.53) รองลงมา ดรายการเฉพาะท�

สนใจ ไมเปดท �งไว มการปฏบตอยางสม�าเสมอ(รอยละ 72.68) และสวนถอดปลOกโทรทศนหลงการปดเคร�อง

มการปฏบตนานคร �ง ๆ(รอยละ 65.46)

56

ต เยน พบวาผใหสมภาษณมพฤตกรรมในการใชเคร�องใชไฟฟาโดยไมต �งต เยนใกลเตาไฟ การปฏบต

อยางสม�าเสมอ (รอยละ 90.72) รองลงมาต �งต เยนหางจากผนงอยางนอย 10 ซม. มการปฏบตอยางสม�าเสม

(รอยละ 89.18) ไมนาของรอนเขาต เยน การปฏบตอยางสม�าเสมอ(รอยละ 77.32) สวนไมเปดต เยนคางท �งไว

นาน ๆ และไมเปดต เยนบอย ๆ มการปฏบตนานคร �ง ๆ(รอยละ 72.68, 70.10) ตามลาดบ

หลอดฟลออเรสเซนต ขนาดมากกวา 10 วตต พบวาผ ใหสมภาษณมพฤตกรรมในการใช

เคร�องใชไฟฟาโดยปดไฟทกคร �งเม�อเลกใช มการปฏบตอยางสม�าเสมอ (รอยละ 89.18)

หมอหงขาว พบวาผ ใหสมภาษณมพฤตกรรมในการใชเคร�องใชไฟฟาโดยถอดปลOกหมอหงขาวออก

เม�อขาวสก และ เลอกหมอหงขาวใหท�มขนาดเหมาะสมกบสมาชกในครวเรอนมการปฏบตอยางสม�าเสมอ

(รอยละ 84.54, 83.51) ตามลาดบ

พดลม พบวาผ ใหสมภาษณมพฤตกรรมในการใชเคร�องใชไฟฟาโดยปดพดลมเม�อไมมคนอย และ

เปดหนาตางเพ�อใชลมธรรมชาต ถาอากาศถายเทได มการปฏบตอยางสม�าเสมอ (รอยละ 90.72, 78.35)

ตามลาดบ สวนถอดปลOกออกเม�อเลกใชงาน มการปฏบตนานคร �ง ๆ(รอยละ 72.68)

เตารดไฟฟา พบวาผ ใหสมภาษณมพฤตกรรมในการใชเคร�องใชไฟฟาโดยรวบรวมผาใหมปรมาณ

มากพอกอนรดผา ถอดปลOกกอนรดเสรจประมาณ 2-3 นาท และ พรมน �าบนผาใหหมดกอนรดเพ�

ประหยดเวลาในการเปดเตารดท �งไว มการปฏบตนาน ๆ คร �ง (รอยละ 71.65,70.10, 66.49) ตามลาดบ

57

ตอนท� 4 ความคดเหนตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟา

การศกษาความคดเหนตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟาของผ ใหสมภาษณ จากหาปท�ผานมา จนถงปจจบน การมไฟฟาใช ทาใหมคณภาพชวตท�ดข �น และไดรบประโยชนจากการไฟฟาใน 2 ระยะ คอ กอนการตดต �งระบบ SHS และหลงการตดต �งระบบ SHS ดงตารางท� 9 -13

ตารางท� 11 คณภาพชวตดานการใชประโยชนจากไฟฟา

คณภาพชวต เหตผล จานวนผตอบ (คน) รอยละ ดข �น - ชวยประหยดคาไฟ

- ใหแสงสวางในเวลากลางคน - ใหความสะดวกสบาย

32 2

93

รวม 127 65.46

แยลง - คาไฟแพงมากข �น - เศรษฐกจไมด

9 2

รวม 11 5.67 เหมอนเดม - 56 28.87

รวมท �งหมด 194 100

จากการศกษาทาใหพบวา ผ ใหสมภาษณโดยสวนใหญ (รอยละ 65.46) คดวาการมไฟฟาใช

ในชวตประจาวนทาใหคณภาพชวตของตวเองและครอบครวดย�งข �น ซ�งโดยสวนมากไดใหเหตผลไววา

การมไฟฟาใชใหความสะดวกสบายกบครอบครวของผใหสมภาษณ

58

ตารางท� 12 ความคดเหนคณภาพชวตดานการใชประโยชนจากไฟฟากอนการตดต �งระบบ SHS

ความคดเหนกอนการตดต �ง SHS

ขอความ เหนดวยมาก

เหนดวย

เหนดวยบาง

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางมาก

X S.D.

ระดบความ

คดเหน

ไฟฟาชวยสงเสรมคณภาพชวตของทานและครวเรอนใหดข �น

118 60.82

53 27.32

21 10.83

2 1.03

- 4.44

0.75

เหนดวย

ครวเรอนของทานมแสงสวางในเวลาค�าคใชอยางเพยงพอ

107 55.15

69 35.57

16 8.25

2 1.03

- 4.39 0.71

เหนดวย

ครวเรอนของทานไดรบรขาวสารบาน เมองและความบนเทงจากโทรทศน

111 57.22

60 30.93

21 10.82

2 1.03

- 4.44 0.69 เหนดวย

แมบานไดรบความสะดวกสบายจากการทางานบานโดยการใชเคร�องใชไฟฟา เชน การหงขาว การซกผา เปนตน

97 50.0

69 35.56

18 9.28

5 2.58

5 2.58

4.36 0.84 เหนดวย

ไฟฟามสวนชวยสงเสรมใหลกหรอบตรหลานในวยเรยนไดทาการบานและทบทวนบทเรยนในเวลาค�าคน

76 39.18

60 30.93

32 16.49

7 3.61

19 9.79

3.90 1.24 เหนดวย

ยามไมมไฟฟาใชหรอไฟดบ สงผลใหทานและครอบครว รสกกงวลใจ

102 52.58

39 20.1

30 15.46

7 3.61

16 8.25

3.98 1.26 เหนดวย

การมไฟฟาใช ทาใหทานและครอบครวตองส �นเปลองคาใชจายในการจายคาไฟฟาประจาเดอน

67 34.54

67 34.54

30 15.46

9 4.64

21 10.82

3.75 1.25 เหนดวย

การมไฟฟาใช ทาใหทานและครอบครวมภาระหน �สนจากการซ �อเคร�องใชไฟฟาประเภทตาง ๆ

37 19.07

42 21.65

53 27.32

18 9.28

44 22.68

3.00 1.39 เหนดวยบาง

ไฟฟามมากมาย ไมจาเปนตองประหยด หรอลดการใช

35 18.04

67 34.54

35 18.04

14 7.22

43 22.16

3.22 1.39 เหนดวยบาง

การดแล รกษาระบบไฟฟาเปนหนาท�ของรฐเทาน �น

78 40.2

44 22.68

44 22.68

14 7.22

14 7.22

3.79 1.25 เหนดวย

รวม 3.94 0.51 เหนดวย

จากตารางท� 12 ความคดเหนของผ ใหสมภาษณท�มตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟา

ในภาพรวมกอนการตดต �งระบบ SHS ผ ใหสมภาษณเหนดวยตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟา

(Χ = 3.94) โดยผลการศกษาในประเดนยอยพบวา

59

กอนการตดต �งระบบ SHS ผ ใหสมภาษณโดยสวนใหญเหนดวยกบการมไฟฟาใชใน

ชวตประจาวน ซ�งเหนไดจากการท�ผ สมภาษณโดยสวนใหญ ใหความเหนดวยจากการท�ไฟฟาชวย

สงเสรมคณภาพชวตของผใหสมภาษณและครวเรอนใหดข �น (Χ = 4.4 รอยละ 60.82) รองลงมา คอ

ใหความ เหนดวย กบการไดรบรขาวสารบานเมองและความบนเทงจากโทรทศน(Χ = 4.4 รอยละ

57.22) ใหความเหนดวยจากการท�มแสงสวางในเวลาค�าคนใชอยางเพยงพอ (Χ = 4.39 รอยละ

55.15) ใหความเหนดวยจากการท�แมบานไดรบความสะดวกสบายจากการทางานบานโดยการใช

เคร�องใชไฟฟา เชน การหงขาว การซกผา เปนตน (Χ = 4.36 รอยละ 50) ใหความเหนดวยในยาม

ไมมไฟฟาใชหรอไฟดบ สงผลใหผใหสมภาษณและครอบครว รสกกงวลใจ (Χ = 3.98 รอยละ 52.58)

ใหความเหนดวย จากการท�ไฟฟามสวนชวยสงเสรมใหลกหรอบตรหลานในวยเรยนไดทาการบานและ

ทบทวนบทเรยนในเวลาค�าคน (Χ = 3.90 รอยละ 39.18) ใหความเหนดวยกบการดแล รกษาระบบ

ไฟฟาเปนหนาท�ของรฐเทาน �น (Χ = 3.79 รอยละ 40.2) ใหความเหนดวยจากการมไฟฟาใช ทาให

ผ ใหสมภาษณและครอบครวตองส �นเปลองคาใชจายในการจายคาไฟฟาประจาเดอน (Χ = 3.75

รอยละ 34.54)

สวนความคดเหนของผ ใหสมภาษณท�เหนดวยบาง คอ ไฟฟามมากมาย ไมจาเปนตอง

ประหยด หรอลดการใช (Χ = 3.22 รอยละ 34.54) และ การมไฟฟาใช ทาใหทานและครอบครวม

ภาระหน �สนจากการซ �อเคร�องใชไฟฟาประเภทตาง ๆ (Χ = 3.00 รอยละ 27.32)

60

ตารางท� 13 ความคดเหนคณภาพชวตดานการใชประโยชนจากไฟฟาภายหลงการตดต �ง SHS

ความคดเหนภายหลงการตดต �ง SHS

ขอความ เหนดวยมาก

เหนดวย

เหนดวยบาง

ไมเหนดวย

ไมเหนดวยอยางมาก

X S.D.

ระดบความ

คดเหน

ไฟฟาชวยสงเสรมคณภาพชวตของทานและครวเรอนใหดข �น

132 68.04

41 21.13

12 6.19

2 1.03

7 3.61

4.51

0.93 เหนดวยมาก

ครวเรอนของทานมแสงสวางในเวลาค�าคใชอยางเพยงพอ

114 58.76

53 27.32

16 8.25

9 4.64

2 1.03

4.39

0.90 เหนดวย

ครวเรอนของทานไดรบรขาวสารบานเมองและความบนเทงจากโทรทศน

125 64.43

42 21.65

7 3.61

2 1.03

18 9.28

4.45

1.02 เหนดวย

แมบานไดรบความสะดวกสบายจากการทางานบานโดยการใชเคร�องใชไฟฟา เชน การหงขาว การซกผา เปนตน

122 62.88

35 18.04

16 8.25

9 4.64

12 6.19

4.44

0.97 เหนดวย

ไฟฟามสวนชวยสงเสรมใหลกหรอบตรหลานในวยเรยนไดทาการบานและทบทวนบทเรยนในเวลาค�าคน

92 47.43

42 21.65

30 15.46

2 1.03

28 14.43

3.97

1.30 เหนดวย

ยามไมมไฟฟาใชหรอไฟดบ สงผลใหทานและครอบครว รสกกงวลใจ

92 47.43

44 22.67

34 17.52

12 6.19

12 6.19

4.06

1.20 เหนดวย

การมไฟฟาใช ทาใหทานและครอบครวตองส �นเปลองคาใชจายในการจายคาไฟฟาประจาเดอน

83 42.78

53 27.32

26 13.4

9 4.64

23 11.86

4.03

1.28 เหนดวย

การมไฟฟาใช ทาใหทานและครอบครวมภาระหน �สนจาก การซ �อเคร�องใช ไฟฟาประเภทตาง ๆ

39 20.1

46 23.71

42 21.65

16 8.25

51 26.29

3.14

1.49 เหนดวยบาง

ไฟฟามมากมาย ไมจาเปนตองประหยด หรอลดการใช

51 26.29

51 26.29

25 12.89

21 10.82

46 23.71

3.32

1.56 เหนดวยบาง

การดแล รกษาระบบไฟฟาเปนหนาท�ของรฐเทาน �น

76 39.18

44 22.67

49 25.26

9 4.64

16 8.25

3.87

1.25 เหนดวย

รวม 4.02 0.71 เหนดวย

จากตารางท� 13 ความคดเหนของผ ใหสมภาษณท�มตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟา ในภาพรวมหลงการตดต �งระบบ SHS ผ ใหสมภาษณเหนดวยตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟา (Χ = 4.02) โดยผลการศกษาในประเดนยอยพบวา

61

กอนการตดต �งระบบ SHS ผ ใหสมภาษณโดยสวนใหญเหนดวยกบการมไฟฟาใชใน

ชวตประจาวน ซ�งเหนไดจากการท�ผสมภาษณโดยสวนใหญ ใหความเหนดวยมากจากการท�ไฟฟาชวย

สงเสรมคณภาพชวตของผใหสมภาษณและครวเรอนใหดข �น (Χ = 4.51 รอยละ 68.04)

สวนความคดเหนของผ ใหสมภาษณท�ใหความเหนดวย คอ การไดรบรขาวสารบานเมองและ

ความบนเทงจากโทรทศน (Χ = 4.45 รอยละ 64.43) รองลงมาใหความเหนดวยจากการท�แมบาน

ไดรบความสะดวกสบายจากการทางานบานโดยการใชเคร�องใชไฟฟา เชน การหงขาว การซกผา เปนตน

(Χ = 4.44 รอยละ 62.88) ใหความเหนดวยจากการท�มแสงสวางในเวลาค�าคนใชอยางเพยงพอ

(Χ = 4.39 รอยละ 58.965) ใหความเหนดวยในยามไมมไฟฟาใชหรอไฟดบ สงผลใหผ ใหสมภาษณ

และครอบครว รสกกงวลใจ (Χ = 4.06 รอยละ 47.43) ใหความเหนดวยจากการมไฟฟาใช ทาให

ผ ใหสมภาษณและครอบครวตองส �นเปลองคาใชจายในการจายคาไฟฟาประจาเดอน (Χ = 4.03

รอยละ 42.78) ใหความเหนดวยจากการท�ไฟฟามสวนชวยสงเสรมใหลกหรอบตรหลานในวยเรยนได

ทาการบานและทบทวนบทเรยนในเวลาค�าคน (Χ = 3.97 รอยละ 47.43) ใหความเหนดวยกบการ

ดแล รกษาระบบไฟฟาเปนหนาท�ของรฐเทาน �น (Χ = 3.87 รอยละ 39.18) และไฟฟามมากมาย

ไมจาเปนตองประหยด หรอลดการใช (Χ = 3.32 รอยละ 26.29)

สวนความคดเหนของผ ใหสมภาษณท�เหนดวยบาง คอ การมไฟฟาใช ทาใหผ ใหสมภาษณ

และครอบครวมภาระหน �สนจากการซ �อเคร�องใชไฟฟาประเภทตาง ๆ (Χ = 3.14 รอยละ 26.29)

เม�อพจารณาความคดเหนของผ ใหสมภาษณท�มตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟาใน

ภาพรวมมความเหนดวยตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟาท �งกอนการตดต �งระบบ SHS และหลง

การตดต �งระบบ SHS โดยสวนใหญมความคดเหนท�เหนดวยในการไดรบประโยชนจากไฟฟาท�ชวย

สงเสรมคณภาพชวตของผใหสมภาษณและครวเรอนใหดข �น

62

ตอนท� 5 ความร ความเขาใจ ตอระบบ SHS

การศกษาความร ความเขาใจของผใหสมภาษณตอระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย ดงตารางท� 14

ตารางท� 14 ความร ความเขาใจ ตอระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย

ความคดเหน ใช ไมใช ไมแนใจ

ขอความ

จานวน รอยละ จานวน รอยละ จานวน รอยละ

ระบบ SHS เปนวธการผลตไฟฟาท�ชวยลดมลพษส�งแวดลอม 129 66.49 42 21.65 23 11.86 ระบบ SHS สามารถจายไฟฟาไดแมจะไมมแสงอาทตยตดตอกนนานถง 3 วน

72 37.12 83 42.78 39 20.1

ระบบ SHS สามารถจายไฟฟาสาหรบการใชงานกบเคร�องใชไฟฟาทกชนด

35 18.04 143 73.71 16 8.25

สถานท�ตดต �งแผงเซลลอาทตย สามารถตดต �งท�ใดกได 102 52.58 62 31.96 30 15.46 ควรทาความสะอาดแผงเซลลอาทตยอยางสม�าเสมอ 72 37.11 104 53.61 18 9.28 ดแลรกษาแบตเตอร� ทาโดยการเตมน �ากล�นใหอยในระดบทกาหนดและใชน �ากล�นเทาน �น

141 72.68 37 19.07 16 8.25

เม�อมอปกรณ ชารด หรอใชงานไมได ทานสามารถดาเนนการแกไขดวยตนเองเบ �องตน

48 24.74 102 52.58 44 22.68

หนวยงานท�ทาหนาท�ดและรบผดชอบระบบ SHS คอ การไฟฟาฯ

55 28.35 74 38.14 65 33.51

ปจจบนประชาชนผ ไดรบการตดต �ง (SHS) ควรมสวนรวมในการดแล/บรหารระบบไฟฟา

65 33.51 69 35.56 60 30.93

ในหมบานทานควรมการจดต �งคณะกรรมการไฟฟาสวนทองถ�น เพ�อดแลระบบ SHS

79 40.72 55 28.35 60 30.93

การจดเกบ คาบารงสมาชกระบบ SHS 50 บาท/เดอน/ครวเรอน มความเหมาะสม

65 33.51 97 50.0 32 16.49

การอบรมใหความรเก�ยวกบการใชงาน การดแล รกษาระบบ มความจาเปนและสม�าเสมอ

81 41.76 83 42.78 30 15.46

จากตารางท� 14 ในภาพรวมผใหสมภาษณสวนใหญมความคดเหนวาไมใช ซ�งมความรความ

เขาใจตอระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย คอนขางไมเหนดวยกบขอคาถามในประเดน

ตางๆ โดยมความคดเหน ดงน �

63

ระบบ SHS ไมสามารถจายไฟฟาสาหรบการใชงาน กบเคร�องใชไฟฟาไดทกชนด เน�องจาก

ระบบ SHS ท�ใชอยน �นสามารถจายไฟฟาสาหรบการใชงานหลอดไฟ ขนาด 10 วตต จานวน 2 หลอด

และเคร�องรบวทยหรอโทรทศนขาว-ดา ขนาดไมเกน 14 น �ว จานวน 1 เคร�องไดเทาน �น

ควรทาความสะอาดแผงเซลลอาทตยอยางสม�าเสมอ ซ�งคอนขางไมเหนดวย เน�องจากวาแผ

เซลลอาทตยต �งอยบนหลงคาบาน จงไมสะดวกและยากตอการทาความสะอาด

เม�อมอปกรณชารด หรอใชงานไมได ไมสามารถดาเนนการแกไขไดดวยตนเองเบ �องตน

เน�องจากขาดความรความเขาใจในวธการดแลรกษา

การจดเกบคาบารงสมาชกระบบ SHS 50 บาท/เดอน/ครวเรอน มความเหมาะสม ซ�งใน

ปจจบนระบบ SHS ยงไมมการเกบคาบารงสมาชก แตถามการเกบคาบารงข �นมา ซ�งไมเหนดวย

เพราะหลายครวเรอนไดเลกใชระบบ SHS โดยสวนใหญจะใชจากการตอพวงไฟฟาใชจากบานอ�น

ระบบ SHS ไมสามารถจายไฟฟาไดแมจะไมมแสงอาทตยตดตอกนนานถง 3 วน เพราะ

แบตเตอร� ไมสามารถเกบไฟได และมเสยงรองเตอนของแบตเตอร�ตลอด ซ�งอาจเปนเพราะการ

เส�อมสภาพของแบตเตอร� หรอการไมไดรบการบารงรกษาท�ด

การอบรมใหความรเก�ยวกบการใชงาน การดแล รกษาระบบ มความจาเปนและสม�าเสมอ

ผใหสมภาษณสวนใหญไดรบการอบรมในชวงของการตดต �ง ระบบ SHS คร �งแรก เทาน �น

หนวยงานท�ทาหนาท�ดแลและรบผดชอบระบบ SHS ในปจจบน คอ การไฟฟาฯ ซ�งไมใช

แตอยในความดแลของเทศบาล และอบต.

ปจจบนประชาชนผ ไดรบการตดต �งระบบ SHS ควรมสวนรวมในการดแล/บรหารระบบไฟฟา โดย

ผใหสมภาษณสวนใหญตองการใหหนวยงานผ รบผดชอบดแลและบรหารระบบไฟฟาดกวาดแลดวยตนเอง

สวนขอความถามในประเดนท�ผ ใหสมภาษณมความคดเหนวาใช คอ การดแลรกษาแบตเตอร�

ทาโดยการเตมน �ากล �นใหอยในระดบท�กาหนดและใชน �ากล�นเทาน �น แตความจรงแลวควรท าคว

สะอาดแผงเซลลอาทตยอยางสม�าเสมอ และหาทาเลท�ต �งท�เหมาะสมสามารถรบแสงอาทตยไดดดวย

จงจะยดอายการใชงานได

64

ระบบ SHS เปนวธการผลตไฟฟาท�ไมสงผลกระทบตอมลพษส�งแวดลอม โดยสวนใหญผ ให

สมภาษณมความคดเหนวาใช เน�องจากเปนการใชพลงงานไฟฟาจากแสงอาทตยแบบพอเพยงท�ชวย

ลดภาวะโลกรอน

สถานท�ตดต �งแผงเซลลอาทตยสามารถตดต �งท�ใดกได โดยสวนใหญผ ใหสมภาษณมความ

คดเหนวาใช ซ�งในการตดต �งน �นควรเลอกท�มแสงแดดสงถง ไมมการบงเงาจากตนไมหรอส�งปลกสรางใดๆ

โดยบางครวเรอนมการตดต �งใตรมไม ทาใหไมไดรบแสงแดดอยางเพยงพอ

ในหมบานควรมการจดต �งคณะกรรมการไฟฟาสวนทองถ�น เพ�อดแลระบบ SHS โดยสวนใหญ

ผ ใหสมภาษณมความคดเหนวาใช เน�องจากปจจบนไมไดรบการดแลตามความเหมาะสมและสวน

ใหญยงขาดความรความเขาใจในการดแลระบบดวยตนเองเบ �องตน

ตอนท� 6 พฤตกรรมการใชประโยชนและการดแลรกษาระบบ SHS

จากการศกษาพบวา ประโยชนทางตรงท�ผ ใหสมภาษณสวนใหญ ไดรบจากหลอดไฟขนาด 10 วตตท �ง 2 หลอด ซ�งไดกระแสไฟฟามาจากระบบ SHS คอ การใหแสงสวาง สวนประโยชนทางออมท�ไ ดรบคอ ใหแสงสวางเม�อกระแสไฟฟาจากการตอพวงดบ ประโยชนนอกเหนอจากน � คอ ชวยประหยดคาไฟฟา สาหรบโทรทศนสขนาด 14 น �ว ผ ใหสมภาษณไดรบประโยชนทางตรงจากการไดรบขาวสาร และประโยชนทางออมคอ ไดรบความบนเทง ดงตารางท� 15-16

ตารางท� 15 ประโยชนท�ไดรบจากระบบ SHS โดยแบงเปนหลอดไฟขนาด 10 วตต จานวน 2 หลอด และโทรทศนสขนาด 14 น �ว จานวน 1 เคร�อง

หลอดไฟ 10 วตต หลอดท� 1

ประโยชนทางตรง สถานท�ตดต �ง จานวนท�ใชตอชม./วน ประโยชนทางออม จานวนผตอบ (คน)

ใหแสงสวาง ในบาน 1 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 14

ใหแสงสวาง ครว 1 ใหความสบายใจ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 1 ประหยดคาไฟ 2

ใหแสงสวาง หนาบาน 1 ประหยดคาไฟ 2

ใหแสงสวาง หนาบาน 1 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง หนาหอง 1 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

65

ตารางท� 15 ประโยชนท�ไดรบจากระบบ SHS โดยแบงเปนหลอดไฟขนาด 10 วตตจานวน 2 หลอด และโทรทศนสขนาด 14 น �ว จานวน 1 เคร�อง (ตอ)

หลอดไฟ 10วตต หลอดท� 1 (ตอ)

ประโยชนทางตรง สถานท�ตดต �ง จานวนท�ใชตอชม./วน ประโยชนทางออม จานวนผตอบ (คน)

ใหแสงสวาง หองนอน 1 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 2 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 14

ใหแสงสวาง หนาบาน 2 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 5

ใหแสงสวาง กลางบาน 2 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 2 ประหยดคาไฟ 2

ใหแสงสวาง บนบาน 2 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง บนบาน 2 ประหยดคาไฟ 2

ใหแสงสวาง หนาบาน 2 ประหยดคาไฟ 2

ใหแสงสวาง หลงบาน 2 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 3 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 12

ใหแสงสวาง กลางบาน 3 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 9

ใหแสงสวาง หนาบาน 3 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 3 ประหยดคาไฟ 5

ใหแสงสวาง หนาบาน 3 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 5

ใหแสงสวาง บนได 3 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง หองนอน 3 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง หองน �า 3 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 4 ประหยดคาไฟ 5

ใหแสงสวาง หนาบาน 4 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 5

ใหแสงสวาง หนาบาน 4 ประหยดคาไฟ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 5 ประหยดคาไฟ 7

ใหแสงสวาง หนาบาน 5 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 5

ใหแสงสวาง ในบาน 5 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง กลางบาน 6 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

66

ตารางท� 15 ประโยชนท�ไดรบจากระบบ SHS โดยแบงเปนหลอดไฟขนาด 10 วตตจานวน 2 หลอด และโทรทศนสขนาด 14 น �ว จานวน 1 เคร�อง (ตอ)

หลอดไฟ 10วตต หลอดท� 1 (ตอ)

ประโยชนทางตรง สถานท�ตดต �ง จานวนท�ใชตอชม./วน ประโยชนทางออม จานวนผตอบ (คน)

ใหแสงสวาง ในบาน 6 ใหความสะดวกสบาย 2

ใหแสงสวาง หนาบาน 6 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง บนบาน 7 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 5

ใหแสงสวาง หนาบาน 7 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง หนาบาน 8 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 9 ประหยดคาไฟ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 10 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง หนาบาน 10 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง กลางบาน 12 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 12 ประหยดคาไฟ 2

ใหแสงสวาง หนาบาน 12 ประหยดคาไฟ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 30 นาท ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 30 นาท ประหยดคาไฟ 2

หลอดไฟ 10วตต หลอดท� 2

ประโยชนทางตรง สถานท�ตดต �ง จานวนท�ใชตอชม./วน ประโยชนทางออม จานวนผตอบ (คน)

ใหแสงสวาง หนาบาน 1 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 7

ใหแสงสวาง หองน �า 1 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 5

ใหแสงสวาง ในบาน 1 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 5

ใหแสงสวาง ครว 1 ใหความสบายใจ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 1 ประหยดคาไฟ 2

ใหแสงสวาง หนาบาน 1 ใหแสงสวางลกหลาน เวลาทาการบาน 2

ใหแสงสวาง หนาบาน 1 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 2 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 12

ใหแสงสวาง หนาบาน 2 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 5

67

ตารางท� 15 ประโยชนท�ไดรบจากระบบ SHS โดยแบงเปนหลอดไฟขนาด 10 วตตจานวน 2 หลอด และโทรทศนสขนาด 14 น �ว จานวน 1 เคร�อง (ตอ)

หลอดไฟ 10วตต หลอดท� 2 (ตอ)

ประโยชนทางตรง สถานท�ตดต �ง จานวนท�ใชตอชม./วน ประโยชนทางออม จานวนผตอบ (คน)

ใหแสงสวาง กลางบาน 2 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 5

ใหแสงสวาง หนาบาน 2 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง บนบาน 2 ประหยดคาไฟ 2

ใหแสงสวาง หองน �า 2 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง หลงบาน 2 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง หองนอน 2 ประหยดคาไฟ 2

ใหแสงสวาง หองครว 2 ประหยดคาไฟ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 3 ประหยดคาไฟ 7

ใหแสงสวาง หนาบาน 3 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 5

ใหแสงสวาง กลางบาน 3 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 5

ใหแสงสวาง หองน �า 3 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 5

ใหแสงสวาง หองน �า 3 ประหยดคาไฟ 5

ใหแสงสวาง ในบาน 3 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 5

ใหแสงสวาง นอกบาน 3 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง บนบาน 3 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง หนาบาน 4 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 5

ใหแสงสวาง ในบาน 4 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 4 ประหยดคาไฟ 2

ใหแสงสวาง หนาบาน 1 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 7

ใหแสงสวาง หองน �า 1 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 5

ใหแสงสวาง ในบาน 1 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 5

ใหแสงสวาง ครว 1 ใหความสบายใจ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 1 ประหยดคาไฟ 2

ใหแสงสวาง หนาบาน 1 ใหแสงสวางลกหลานเวลาทาการบาน 2

68

ตารางท� 15 ประโยชนท�ไดรบจากระบบ SHS โดยแบงเปนหลอดไฟขนาด 10 วตต จานวน 2 หลอด และโทรทศนสขนาด 14 น �ว จานวน 1 เคร�อง (ตอ)

หลอดไฟ 10 วตต หลอดท� 2 (ตอ)

ประโยชนทางตรง สถานท�ตดต �ง จานวนท�ใชตอชม./วน ประโยชนทางออม จานวนผตอบ (คน)

ใหแสงสวาง หนาบาน 1 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 2 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 12

ใหแสงสวาง หนาบาน 2 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 5

ใหแสงสวาง บนบาน 4 ประหยดคาไฟ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 5 ประหยดคาไฟ 9

ใหแสงสวาง หนาบาน 5 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 5 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง กลางบาน 6 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 6 ใหความสะดวกสบาย 2

ใหแสงสวาง หนาบาน 6 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง บนบาน 7 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 7

ใหแสงสวาง ในบาน 8 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 9 ประหยดคาไฟ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 10 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง กลางบาน 12 ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

ใหแสงสวาง ในบาน 12 ประหยดคาไฟ 2

ใหแสงสวาง หนาบาน 12 ประหยดคาไฟ 2

แสงสวาง ทางเดน 30 นาท ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

แสงสวาง กลางบาน 30 นาท ใหแสงสวางตอนไฟดบ 2

โทรทศนส 14 น �ว

ประโยชนทางตรง สถานท�ตดต �ง จานวนท�ใชตอชม./วน ประโยชนทางออม จานวนผตอบ (คน)

ไดรบขาวสาร หองนอน 6 ไดรบความบนเทง 6

ไดรบขาวสาร และละคร หองนอน 4 ไดรบความบนเทง 2

ไดรบขาวสาร และละคร หองนอน 3 ไดรบความบนเทง 3

69

ตารางท� 16 การรกษาและดแลระบบ SHS

ความถ�

ระบบ SHS การดแลบารงรกษา สม�าเสมอ นานคร�งๆ ไมเคย

ไมมระบบ SHS

X

S.D.

ระดบ ความคดเหน

หลอดไฟขนาด 10 วตต - ปดทกคร �งท�เลกใช 173

89.17 16

8.25 5

2.58 - 2.86 0.41

สม�าเสมอ

- ปดโทรทศนทกคร �งเม�อไมมคนด

54 27.84

2 1.03

2 1.03

136 70.1

0.86 1.34 ไมมระบบ SHS

- ดเฉพาะรายการท�สนใจ/ไมเปดท �งไว

44 22.68

9 4.64

5 2.58

136 70.1

0.79 1.27

ไมมระบบ SHS

โทรทศนสขนาด 14 น �ว

- ถอดปลOกหลงการปดเคร�อง

37 19.07

7 3.61

14 7.22

136 70.1

0.71 1.19 ไมมระบบ SHS

เซลลแผงอาทตย - ทาความสะอาด /เชด/ปดฝ นภายนอก

60 30.93

25 12.89

109 56.18

- 1.74 0.90 นานคร �งๆ

- เตมน �ากล�นใหอยใระดบท�กาหนดสม�าเสมอ

132 68.04

46 23.71

16 8.25

-

2.60 0.63 สม�าเสมอ

แบตเตอร� - ไมนาไปใชตอกบระบบไฟฟาอ�นท�ไมใชระบบ SHS

113 58.25

19 9.79

62 31.96

2.26 0.91 นานคร �งๆ

เคร�องใชไฟฟาอ�น ๆ - ไมนามาใชตอกบระบบ SHS

109 56.19

18 9.28

67 34.53

- 2.21 0.93 นานคร �งๆ

รวม 1.76 0.54 นานคร�งๆ

จากตารางท� 16 พบวา ในภาพรวมผใหสมภาษณมการดแลบารงรกษาระบบ SHS นานคร �งๆ ไดแก

ไมนาแบตเตอร�ไปใชตอกบระบบไฟฟาอ�นๆท�ไมใชระบบ SHS พรอมกบไมนาเคร�องใชไฟฟาอ�นๆมาใชตอ

กบระบบ SHS สวนเซลลแผงอาทตยกมการทาความสะอาด/เชด/ปดฝ นภายนอกนานคร �งๆ

ระบบ SHS ท�มการดแลบารงรกษาระบบ SHS อยางสม�าเสมอ ไดแก การปดหลอดไฟขนาด 10

วตต ทกคร �งท�เลกใชงาน และ มการเตมน �ากล�นแบตเตอร�อยในระดบท�กาหนดสม�าเสมอ

สวนโทรทศนส ขนาด 14 น �ว น �นสวนใหญไมมการนามาใชกบระบบ SHS เน�องจากกาลงไฟฟาจาก

แบตเตอร�ไมเพยงพอตอการเปดโทรทศนส ขนาด 14 น �ว โดยสวนใหญแลวจะเปดโทรทศนโดยใชไฟฟาจาก

การตอพวงจากบานอ�น หรอจากการปกเสาพาดสาย

70

ตอนท� 7 ปญหาและขอเสนอแนะตอการดาเนนการระบบ SHS ตารางท� 17 ปญหาท�พบจากระบบ SHS ในปจจบน ไดแก

ปญหาท�พบจากระบบ SHS จานวนผตอบ (คน) รอยละ

มเสยงเตอนจากเคร�องเปนระยะๆ 45 23.20

แบตเตอร�เส�อม เกบไฟไมอย 40 20.62

หมอแบตเตอร�ท�เสยและนาไปซอมแลวไมไดกลบคน 25 12.89

เสยบอย ไมมคนดแล 23 11.86

ใชกบเคร�องไฟฟาชนดอ�นไมได 7 3.61

แสงสวางไมเพยงพอ 7 3.61

น �ากล�นหมดบอย 6 3.09

ชารดหลงจากการตดต �งแค 2 เดอน 5 2.58

แบตเตอร�เสยเรว 5 2.58

ไมรวาจะแจงใครเวลาท�เสย 5 2.58

ระบบ SHS เส�อมสภาพเรว 4 2.06

ขาดการเตมน �ากล�น 4 2.06

ใชงานไดนอยวน 2 1.03

ใชไดนานแค 1 ช�วโมง กมสญญาณเตอน 2 1.03

ตอกบอปกรณไฟฟาไดนอย 2 1.03

แบตเตอร�ระเบดโดยไมทราบสาเหต 2 1.03

ไมคอยไดเปดใช 2 1.03

ไมไดดแลรกษา 2 1.03

ไมมหนวยงานใดมารบผดชอบ 2 1.03

หมอเลกเกนไป 2 1.03

ไมตอบ 2 1.03

รวมท �งหมด 194 100.00

จากการท�ครวเรอนในจงหวดปทมธาน ไดรบการตดต �งระบบ SHS จนถงปจจบน พบวา ปญหา

ท�พบมากจากระบบ SHS ในขณะน � คอ การมเสยงเตอนเปนระยะ ๆ จากเคร�องอนเวอรเตอรเม�อใชงานระบบ

71

SHS (รอยละ 23.20) รองลงมา แบตเตอรร�ปจจบนไดเส�อมคณภาพเน�องจากสามารถเกบประจไฟฟาไดนอย

(รอยละ 20.62) และหมอแบบเตอรร�ท�เสย แลวนาไปซอมยงไมไดกลบคนมา (รอยละ 12.89) เน�องจากไดม

เจาหนาท�บรษทไดมาเกบแบตเตอรร�ของชาวบานสวนใหญไปต �งแตตนป 2552 โดยอางวาจะนาไปเปล�ยน

ใหกอนถงวนหมดสญญา และเม�อระบบ SHS เสยไมมบคลากรท�เก�ยวของมาดแล (รอยละ 11.8) เปนตน

ตารางท� 18 ขอเสนอแนะตอการดาเนนการระบบ SHS

ขอเสนอแนะตอการดาเนนการระบบ SHS จานวนผตอบ (คน) รอยละ

ควรจะมเจาหนาท�มาดแล ตรวจสอบและใหคาแนะนา 53 27.32

อยากไดหมอไฟ(การปกเสาพาดสาย)เปนของตนเอง 21 10.82

นาจะใชกบเคร�องใชไฟฟาอ�นๆจะชวยใหประหยดไฟไดด 16 8.25

ควรนาแบตเตอร�ท�นาไปซอมมาคน 12 6.19

มประโยชนเฉพาะเวลาไฟดบ 7 3.61

ไมควรเกบเงนคาดแลรกษาระบบ 7 3.61

ควรจดใหกบครอบครวท�ไมมไฟฟาใชนาจะมประโยชนกวา 5 2.58

นาจะมแผงท�ใหญข �น 5 2.58

ควรนาระบบ SHS ท�เสยกลบคนไป 5 2.58

ควรทาใหใชงานไดมากกวาน � 2 1.03

ควรจะตดต �งเพ�ม 2 1.03

ควรจะเปล�ยนหมอแบตเตอร�ใหม 2 1.03

ควรจดซอมบารงเปนระบบ 2 1.03

ควรจดใหมไฟฟาแบบถาวรมากกวา 2 1.03

ควรนาไปใหชาวชนบทใชดกวา 2 1.03

ควรเปล�ยนแบตเตอร�ใหใหม 2 1.03

ควรมาตดต �งใหใหม เพราะร �อถอนตอเตมบาน 2 1.03

อยากใหใชกบอปกรณไฟฟาชนดอ�นได 2 1.03

รวม 147 75.77

ไมตอบ 47 24.23

รวมท �งหมด 194 100.00

72

ดานขอเสนอแนะสาหรบการดาเนนการระบบ SHS พบวา ในจานวนผตอบแบบสมภาษณ ท �งหมดรอยละ 75.77 ผ ใหสมภาษณสวนใหญ เสนอแนะใหมเจาหนาท�มาดแล ตรวจสอบระบบ SHS และใหคาแนะนาเม�อมปญหามากท�สด (รอยละ 27.32) รองลงมาอยากไดหมอไฟ(การปกเสาพาดสาย)เปนของตนเองมากกวาระบบ SHS (รอยละ 10.82) และระบบ SHS ท�ไดรบการตดต �งควรใชไดกบเคร�องใชไฟฟาชนดอ�น ๆ ไดมากกวาน � เพราะสามารถชวยใหประหยดไฟไดด (รอยละ 8.25) ตามลาดบ ตอนท� 8 การทดสอบสมมตฐาน

จากการทดสอบสมมตฐานระหวางปจจยตาง ๆ ของครวเรอนผ ไดรบการตดต �งระบบ SHS

ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา จานวนสมาชกในครวเรอน รายไดรวมท �งครวเรอน รายจายรวมท �งครวเรอน

ความรความเขาใจ และความคดเหนตอระบบ SHS มผลการทดสอบเปนไปตามสมมตฐานท�ต �งไว ดงน �

ดงตารางท� 19-26

ตารางท� 19 ความแตกตางระหวางคาเฉล�ยของคณภาพชวตดานการใช ไฟฟา ตอพฤตกรรมการ ใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต �งระบบผลต กระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย จาแนกตามเพศ

ชาย (N=77) หญง (N=117) พฤตกรรม การใชไฟฟา

Χ S.D. Χ S.D.

df t-test Sig

คณภาพชวตดานการใชไฟฟา 1.37 0.69 1.77 0.46 193 -4.753 0.000

หมายเหต * มนยสาคญท�ระดบ 0.05

จากตารางท� 19 ผลการเปรยบเทยบ พบวา คณภาพชวตดานการใชไฟฟา จาแนกตามเพศ ชายและหญง มผลตอพฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต �งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ท�ระดบ 0.05

73

ตารางท� 20 ความแตกตางระหวางคาเฉล�ยของคณภาพชวตดานการใชไฟฟา ตอพฤตกรรมการ ใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต �งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย จาแนกตามอาย

ขอมลพ �นฐานสวนบคคล แหลงความแปรผน df SS MS F Sig ระหวางกลม 37 39.55 1.069 5.860 0.000 ภายในกลม 156 28.45 0.182

อาย

รวม 193 68.00

หมายเหต * มนยสาคญท�ระดบ 0.05

จากตารางท� 20 ผลการเปรยบเทยบ พบวา คณภาพชวตดานการใชไฟฟา จาแนกตามอาย มผลตอพฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต �งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ท�ระดบ 0.05

ตารางท� 21 ความแตกตางระหวางคาเฉล�ยของคณภาพชวตดานการใชไฟฟา ตอพฤตกรรมการ ใช

ไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต �งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย จาแนกตามระดบการศกษา

ขอมลพ �นฐานสวนบคคล แหลงความแปรผน df SS MS F Sig ระหวางกลม 6 5.490 0.915 2.737 0.014 ภายในกลม 187 62.515 0.334

ระดบการศกษา

รวม 193 68.005

หมายเหต * มนยสาคญท�ระดบ 0.05

จากตารางท� 21 ผลการเปรยบเทยบ พบวา คณภาพชวตดานการใชไฟฟา จาแนกตามระดบการศกษา มผลตอพฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต �งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ท�ระดบ 0.05

74

ตารางท� 22 ความแตกตางระหวางคาเฉล�ยของคณภาพชวตดานการใช ไฟฟา ตอพฤตกรรมการ ใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต �งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย จาแนกตามจานวนสมาชกในครวเรอน

ขอมลพ �นฐานสวนบคคล แหลงความแปรผน df SS MS F Sig ระหวางกลม 9 7.176 0.797 2.412 0.013 ภายในกลม 184 60.829 0.331

จานวนสมาชกในครวเรอน

รวม 193 68.005

หมายเหต * มนยสาคญท�ระดบ 0.05

จากตารางท� 22 ผลการเปรยบเทยบ พบวา คณภาพชวตดานการใชไฟฟา จาแนกจานวนสมาชกในครวเรอน มผลตอพฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต �งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ท�ระดบ 0.05 ตารางท� 23 ความแตกตางระหวางคาเฉล�ยของคณภาพชวตดานการใชไฟฟา ตอพฤตกรรมการ ใช

ไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต �งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย จาแนกตามรายไดรวมท �งครวเรอน

ขอมลพ �นฐานสวนบคคล แหลงความแปรผน df SS MS F Sig ระหวางกลม 24 14.314 0.596 1.877 0.011 ภายในกลม 169 53.691 0.318

รายไดรวมท �งครวเรอน

รวม 193 68.005

หมายเหต * มนยสาคญท�ระดบ 0.05

จากตารางท� 23 ผลการเปรยบเทยบ พบวา คณภาพชวตดานการใชไฟฟา จาแนกตามรายไดรวมท �งครวเรอน มผลตอพฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต �งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ท�ระดบ 0.05

75

ตารางท� 24 ความแตกตางระหวางคาเฉล�ยของคณภาพชวตดานการใชไฟฟา ตอพฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต �งระบบผลต กระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย จาแนกตามรายจายรวมท �งครวเรอน

ขอมลพ �นฐานสวนบคคล แหลงความแปรผน df SS MS F Sig ระหวางกลม 17 9.305 0.547 1.641 0.058* ภายในกลม 176 58.700 0.334

รายจายรวมท �งครวเรอน

รวม 193 68.005

หมายเหต * มนยสาคญท�ระดบ 0.05

จากตารางท� 24 ผลการเปรยบเทยบ พบวา คณภาพชวตดานการใชไฟฟา จาแนกตามรายจายรวมท �งครวเรอน ไมมนยสาคญทางสถต คอ ผ ใหสมภาษณท�มรายจายรวมท �งครวเรอนท�แตกตางกน มพฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต �งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย ไมแตกตางกน ซ�งไมสอดคลองกบสมมตฐาน

ตารางท� 25 ความแตกตางระหวางคาเฉล�ยของคณภาพชวตดานการใชไฟฟา ตอพฤตกรรมการ ใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต �งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย จาแนกตามระดบความรความเขาใจ

พฤตกรรมการใชไฟฟา แหลงความแปรผน df SS MS F Sig ระหวางกลม 16 15.860 0.991 3.365 0.000 ภายในกลม 177 52.145 0.295

ระดบความรความเขาใจ

รวม 193 68.005

หมายเหต * มนยสาคญท�ระดบ 0.05

จากตารางท� 25 ผลการเปรยบเทยบ พบวา คณภาพชวตดานการใชไฟฟา จาแนกตามระดบความรความเขาใจ มผลตอพฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต �งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ท�ระดบ 0.05

76

ตารางท� 26 ความแตกตางระหวางคาเฉล�ยของคณภาพชวตดานการใชไฟฟา ตอพฤตกรรมการ ใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต �งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย จาแนกตามระดบความคดเหน

พฤตกรรมการใชไฟฟา แหลงความแปรผน df SS MS F Sig ระหวางกลม 38 35.681 0.939 4.502 0.000 ภายในกลม 155 32.324 0.209

ระดบความคดเหน

รวม 193 68.005

หมายเหต * มนยสาคญท�ระดบ 0.05

จากตารางท� 26 ผลการเปรยบเทยบ พบวา คณภาพชวตดานการใชไฟฟา จาแนกตามระดบความคดเหน มผลตอพฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต �งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ท�ระดบ 0.05

บทท� 5

สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

การศกษาวจยเร�อง “พฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย เพ�อคณภาพชวตท�ย�งยน ในเขตพ %นท�จงหวดปทมธาน” เปนการเกบดวยวธสมภาษณ มวตถประสงคดงน % คอ

1. เพ�อศกษาขอมลท�วไปของกลมประชากรผใชระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยในจงหวดปทมธาน

2. เพ�อศกษารปแบบพฤตกรรมการใชไฟฟาจากระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย ในจงหวดปทมธาน

3. เพ�อเปรยบเทยบพฤตกรรมของประชาชนกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยในจงหวดปทมธาน

กลมตวอยางท�ศกษา คอประชาชนในครวเรอนท�ไดรบการตดต %งระบบ SHS มจานวนท %งส %น 194 คน ผ วจยไดเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสมภาษณ โดยคณะผ วจยและผชวยนกวจยท�ไดผานการอบรมเปนท�เรยบรอยแลว และนาขอมลท�ไดทาการประมวลผล โดยใชโปรแกรม SPSS for WINDOWS Version 7.5

สรปผลการวจย

ตอนท� 1 ขอมลพ นฐานสวนบคคล

จากการศกษา พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง (รอยละ 60.7) มอายอยระหวาง 41-50 ป (รอยละ 38.14) การศกษาอยในระดบต�ากวาช %นประถมศกษาปท� 6 (รอยละ 40.5) จานวนสมาชกในครวเรอนโดยสวนมากอยระหวาง 3 – 4 คน (รอยละ 50) เกนคร�งหน�งของผ ใหสมภาษณมภมลาเนาอยในพ %นท�จงหวดปทมธานต %งแตเกด คดเปนรอยละ 58.3 โดยผ ใหสมภาษณรอยละ 26.19 อาศยอยในหมบานแหงน %มานาน 11 – 20 ป

อาชพหลกของผ ใหสมภาษณ สวนใหญประกอบอาชพสวนตว (รอยละ 23.8) และรอยละ 60.7 ของผ ใหสมภาษณไมไดประกอบอาชพรองอ�นใดอก มรายได 10,000 บาท/เดอน (รอยละ 13.10) และม

78

รายจายประมาณ 10,000 บาท/เดอน (รอยละ 13.10) เชนกน ทาใหผ ใหสมภาษณสวนมากไมมเงนออม (รอยละ 71.4) โดยคร�งหน�งของผใหสมภาษณมภาระหน %สน ซ�งจานวนหน %สนจะอยหลกหม�น (รอยละ 29.8) สาเหตหลกของการก ยม คอ การจายคาเลาเรยนบตรหลาน (รอยละ 20.2)

ลกษณะบานท�อยอาศยของผ ใหสมภาษณสวนใหญเปนบานเด�ยวช %นเดยว ทาดวยไม (รอยละ 78.6) โดยแบงเปนบานท�มลกษณะแขงแรงและไมแขงแรงอยางละคร�ง ท�ดนปลกสรางท�อาศยอยเกอบท %งหมดเปนท�ดนของกรมชลประทาน (รอยละ 93.81)

ตอนท� 2 การดาเนนการเพ�อใหไดมาซ�งการใชประโยชนจากพลงงานไฟฟา

กอนการตดต %งระบบ SHS ครวเรอนสวนใหญมคาใชจายคร %งแรกในการดาเนนการขอตดต %งไฟฟาจากการพวงตอไฟใชจากบานอ�น คดเปนรอยละ 55.57 โดยสวนมากราคาคาตดต %งจะอยท� 500 - 1,000 บาท

ภายหลงการตดต %งระบบ SHS โดยสวนใหญไมมคาใชจายในการเพ�อใหไดมาซ�งการใชประโยชนจากพลงงานไฟฟา คดเปนรอยละ 83.0 สวนคาใชจายท�เกดข %นเลกนอยการใชประโยชนจากพลงงานไฟฟา คดเปนรอยละ 2.0 คอ คาการเดนสายไฟท�ชารดใหม โดยมคาใชจายประมาณ 1,000 บาทตอคร %ง และคาน %ากล�นในแบตเตอรร� ซ�งมคาใชจายประมาณ 40-50 บาทตอเดอน

ตอนท� 3 ประเภทและการใชเคร�องใชไฟฟาในครวเรอน

ครวเรอนสวนใหญมเคร�องใชไฟฟาท�ใชไฟนอยกวา 500 วตต ไดแก ต เยน โทรทศน เคร�องเลน ดวด เคร�องเสยง และเคร�องคอมพวเตอร (รอยละ 82.1, 60.7, 47.6, 45.2 และ 25.0 ตามลาดบ) สวนเคร�องใชไฟฟาท�ใชไฟไมเกน 500-1,000 วตต ไดแก หมอหงขาว และเตารด (รอยละ 88.1 และ 81.0 ตามลาดบ) และเคร�องใชไฟฟาท�ใชไฟเกน 1,000 วตตข %นไป ประเภทเคร�องซกผา โดยสวนใหญจะมครวเรอนละ 1 เคร�อง เหมอนกนท %งหมด (รอยละ 59.5)

ตอนท� 4 ความคดเหนตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟา

ความคดเหนตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟา ประชาชนสวนใหญ (รอยละ 65.46) เหนดวยกบการมไฟฟาใชทาใหคณภาพชวตดข %น โดยเฉพาะเหนดวยมากกบแนวคดท�วาการมไฟฟาเพ�ม ความสะดวกสบายในการดารงชวต (รอยละ 60.82) ไดรบรขาวสารบานเมองและความบนเทงจากโทรทศน (รอยละ 57.22) รวมถงไฟฟาชวยเพ�มใหมแสงสวางใชในเวลาค�าคนอยางเพยงพอ (รอยละ 55.15) เปนตน

79

ตอนท� 5 ความรความเขาใจ และการบารงรกษาระบบ SHS

สาหรบความรความเขาใจและการบารงรกษาระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย พบวา ครวเรอนสวนใหญมความรความเขาใจท�ถกตองตอระบบ SHS เชน ระบบSHS ไมสามารถจายไฟฟาสาหรบการใชงานกบเคร�องใชไฟฟาไดทกชนด (รอยละ 73.71) เน�องจากระบบ SHS ท�ใชอยน %นสามารถจายไฟฟาไดสาหรบการใชงานหลอดไฟ ขนาด 10 วตต จานวน 2 หลอด และเคร�องรบวทยหรอโทรทศนขาว-ดา ขนาดไมเกน 14 น %ว จานวน 1 เคร�องไดเทาน %น โดยทราบวา ควรจะดแลรกษาแบตเตอร� เชน การเตมน %ากล�ใหอยในระดบท�กาหนดและใชน %ากล�นเทาน %น (รอยละ 72.68) และระบบ SHS เปนวธการผลตไฟฟาท�ชวยลดมลพษส�งแวดลอม (รอยละ 66.49) เปนตน

ตอนท� 6 พฤตกรรมการใชประโยชนและการดแลรกษาระบบ SHS

โดยภาพรวมผ ใหสมภาษณ มพฤตกรรมท�ดตอการใชประโยชนจากพลงงานไฟฟา กลาวคอ มพฤตกรรมประหยดพลงงานไฟฟาและมการปฏบตอยางสม�าเสมอ เชน ปดพดลมทกคร %งเม�อไมมคนอย (รอยละ 90.72) ไมต %งต เยนใกลกบเตาไฟ (รอยละ 90.72) ปดไฟทกคร %งเม�อเลกใชงาน (รอยละ 89.18) ต %งต เยนหางจากผนงอยางนอย 10 ซม. (รอยละ 89.18) ปดโทรทศนทกคร %งเม�อไมมคนด (รอยละ 84.54) และถอดปล\กหมอหงขาวทกคร %งเม�อขาวสก (รอยละ 84.54) เปนตน

สวนดานการรกษาและดแลระบบ SHS ในภาพรวมผใหสมภาษณมการดแลบารงรกษาระบบ SHS นานคร %งๆ ไดแก ไมนาแบตเตอร� ไปใชตอกบระบบไฟฟาอ�นๆ ท�ไมใชระบบ SHS พรอมกบไมนาเคร�องใชไฟฟาอ�นๆมาใชตอกบระบบ SHS เชนกน สวนเซลลแผงอาทตยไดมการทาความสะอาดโดยการเชด/ปดฝ นภายนอก นานคร %งๆ เชนกน เน�องจากสวนใหญแผงเซลลแสงอาทตยจะตดต %งอยบนหลงคา เน�องจากมพ %นท�บรเวณบานจากด ทาใหข %นไปทาความสะอาดแผงยาก

ตอนท� 7 ปญหาและขอเสนอแนะตอการดาเนนการระบบ SHS

จากการท�ครวเรอนไดรบการตดต %งระบบ SHS จนถงปจจบน พบวา ปญหาท�พบมากในขณะน % คอ การมเสยงเตอนจากเคร�องเปนระยะ ๆ จากเคร�องอนเวอรเตอรเม�อใชงานระบบ SHS (รอยละ23.20) รองลงมา แบตเตอรร� ปจจบนเส�อมเน�องจากสามารถเกบประจไฟฟาไดนอย (รอยละ20.62) และหมอแบตเตอรร�ท�เสยและสงบรษทซอม ขณะน %ยงไมไดกลบคนมา (รอยละ 12.89) และไมมบคลากรท�เก�ยวของมาดแล (รอยละ 11.8)

สวนขอเสนอแนะตอการดาเนนการระบบ SHS พบวา ผ ใหสมภาษณสวนใหญ เสนอแนะใหมเจาหนาท�มาดแล ตรวจสอบ และใหคาแนะนาเม�อระบบ SHS มปญหามากท�สด (รอยละ 27.32) รองลงมาผ ใ หสมภาษณอยากไดหมอไฟ (การปกเสาพาดสาย) เปนของตนเองมากกวาระบบ SHS

80

(รอยละ 10.82) และระบบ SHS ท�ตดต %งควรใชกบเคร�องใชไฟฟาชนดอ�นๆ ไดมากข %น เพราะจะชวยใหประหยดไฟไดด (รอยละ 8.25) เปนตน

ตอนท� 8 การทดสอบสมมตฐาน

จากการทดสอบสมมตฐานระหวางปจจยตาง ๆ ของครวเรอนผ ไดรบการตดต %งระบบ SHS ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา จานวนสมาชกในครวเรอน รายไดรวมท %งครวเรอน รายจายรวมท %งครวเรอน ความรความเขาใจ และความคดเหนตอระบบ SHS มผลการทดสอบเปนไปตามสมมตฐานท�ต %งไว ดงน %

สมมตฐานท� 1 เพศท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

สมมตฐานท� 2 อายท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

สมมตฐานท� 3 การศกษาท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

สมมตฐานท� 4 จานวนสมาชกในครวเรอนท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

สมมตฐานท� 5 รายไดรวมท %งครวเรอนท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

สมมตฐานท� 7 ความรความเขาใจท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

สมมตฐานท� 8 ความคดเหนท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

สวนผลการทดสอบท�ไมเปนไปตามสมมตฐานท�ต %งไว คอ

สมมตฐานท� 6 รายจายรวมท %งครวเรอนท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยไมแตกตางกน

81

ตารางท� 27 สรปผลการทดสอบสมมตฐาน

ผลการทดสอบ

ตวแปรอสระ คานยสาคญ

ทางสถต ยอมรบ

สมมตฐาน

ไมยอม

รบสมมตฐาน

1. เพศ 0.000 /

2. อาย 0.000 /

3. การศกษา 0.014 /

4. จานวนสมาชกในครวเรอน 0.013 /

5. รายไดรวมท %งครวเรอน 0.011 /

6. รายจายรวมท %งครวเรอน 0.058* / 7. ความรความเขาใจ 0.000 /

8. ความคดเหน 0.000 /

* มนยสาคญทางสถตท�ระดบ 0.05

อภปรายผล

จากการศกษา พฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย เพ�อคณภาพชวตท�ย�งยน ในเขตพ %นท�จงหวดปทมธาน มประเดนท�สามารถอภปรายผลไดดงน %

สมมตฐานท� 1 เพศท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

ผลการวเคราะหพบวา เพศท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน โดยเพศหญงมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบ SHS มากกวาเพศชาย ซ�งสอดคลองกบ Stanley (2001) ท�กลาววา เพศหญงไดรบผลกระทบจากระบบพลงงานมากวาเพศชาย ดงน %นเพศหญงจงมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงมากกวาเพศชาย เน�องจากตองใชเวลาสวนใหญไปกบกจกรรมท�เก�ยวของกบพลงงาน เชน การปรงอาหาร ทางานบาน ฯลฯ เปนตน (ดดแปลงจาก : Johansson, et al., 1996)

82

สมมตฐานท� 2 อายท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

ผลการวเคราะหพบวา อายท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน โดยกลมอาย 31-45 มพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบ SHS มากกวาชวงอายอ�น ๆ เน�องจากบคคลในวยดงกลาวเปนวยแรงงานท�สามารถประกอบอาชพหารายไดดวยตนเอง และเปนผ รบภาระคาใชจายภายในครวเรอนมากกวากลมอายอ�น จงมพฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงมากท�สด

สมมตฐานท� 3 การศกษาท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

ผลการวเคราะหพบวา การศกษาท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน โดยประชาชนท�ไมมการศกษามพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบ SHS มากท�สด ประชาชนท�มระดบการศกษาแตกตางกน มความรเก�ยวกบการประหยดพลงงานไฟฟาในท�อยอาศยแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .05 (วระ ธระวงศสกล, 2540 : บทคดยอ) เน�องจากประชาชนกลมดงกลาว เปนประชาชนกลมท�ไมมความร จงไมสามารถประกอบชพท�สะดวกสบายได มฐานะการเงนไมม�นคง และในชมชนดงกลาวมคาใชจายการใชไฟฟาจากการตอพวงจากเพ�อนบานคอนขางสง จงมแนวโนมท�มพฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงมากกวาประชาชนกลมท�มระดบการศกษาแตกตางกน

สมมตฐานท� 4 จานวนสมาชกในครวเรอนท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

ผลการวเคราะหพบวา จานวนสมาชกในครวเรอนท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน โดยครวเรอนท�มสมาชกระหวาง 8-10 คน มพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบ SHS มากท�สด เน�องการท�ครวเรอนท�มสมาชกท�อยอาศยรวมกนมาก ยอมหมายถงปรมาณการใชไฟฟาท�มากข %นตามไปดวย ซ�งสงผลตอคาใชจายของการใชไฟฟาในแตละเดอน โดยสอดคลองกบการศกษาของจลลดา ใชฮวดเจรญ (2533 : บทคดยอ) ท�ศกษาปจจยท�มอทธพลตอพฤตกรรมการประหยดพลงงานไฟฟาในครวเรอนของแมบานในเขตกรงเทพมหานคร พบวา จานวนสมาชกในครวเรอนท�แตกตางกนกอใหเกดความแตกตางในเร�องพฤตกรรมการประหยดพลงงานไฟฟาในครวเรอน

83

สมมตฐานท� 5 รายไดรวมท งครวเรอนท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

ผลการวเคราะหพบวา รายไดรวมท %งครวเรอนท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน โดยจากการศกษาพบวา ครวเรอนท�มรายไดรวมเฉล�ยท %งครวเรอน ต %งแต 20,000 ข %นไป มพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบ SHS มากกวารายไดรวมเฉล�ยระดบอ�น ๆ โดยสอดคลองกบการศกษาของอารญญา รกษตานนท (2538 : บทคดยอ) ท�ศกษาพฤตกรรมการประหยดพลงงานไฟฟาท�อยอาศยของประชาชนในเขตอาเภอเมอง จงหวดนนทบร พบวา ครวเรอนท�มรายไดเฉล�ยอยในระดบสง คอ มากกวา 30,000 บาทตอเดอน จะมพฤตกรรมประหยดพลงงานไฟฟาระดบปานกลาง

สมมตฐานท� 6 รายจายรวมท งครวเรอนท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

ผลการวเคราะหพบวา รายจายรวมท %งครวเรอนท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยไมแตกตางกน ท�เปนเชนน %เพราะวาปจจบน (ขณะท�เกบขอมล) ระบบ SHS โดยสวนใหญในแตละครวเรอนไมมการใชงานเน�องจากไมมแบตเตอรร� จงทาใหตองเสยคาไฟฟาจากการตอพวงจากเพ�อนบานท�มราคาสงเปนปกตอยแลว ดงน %นรายจายรวมท %งครวเรอนท�จงไมมผลตอพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย

สมมตฐานท� 7 ความรความเขาใจท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

ผลการวเคราะหพบวา ความรความเขาใจท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน กน โดยประชาชนท�มความร ความเขาใจตอระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย จะมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบ SHS มากกวาประชาชนท�ไมมความร ฯ โดยสอดคลองกบประภาเพญ สวรรณ (2520 : 11) ท�กลาววา ความรเปนพฤตกรรมข %นตน ท�ผ เรยนอาจจะไดยนไดจา หรอเปนประสบการณของบคคลไดยน ไดจาและถายทอดตอ ๆ กนไป และ Bandura,1977 อางถงใน ปรชา ต %งตฤษณกล (2541 : 12) ท�กลาววา ความร ความเขาใจหรอความเช�อของคนมบทบาทสาคญตอการแสดงออก ซ�งพฤตกรรม โดยสอดคลองกบการศกษาของ วระ ธระวงศสกล (2540 : บทคดยอ) ท�ศกษาความรและพฤตกรรมการประหยดพลงงานไฟฟาในท�อยอาศยของประชาชนในเขตเทศบาลเมองลาปาง พบวา ความรกบพฤตกรรมการประหยดพลงงานไฟฟาในท�อยอาศยมความสมพนธในเชงบวกอยางมนยสาคญทางสถตท�ระดบ .01

84

สมมตฐานท� 8 ความคดเหนท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน

ผลการวเคราะหพบวา ความคดเหนท�แตกตางกนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตยแตกตางกน โดยประชาชนท�มความคดเหนดวยตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟา จะมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบ SHS มากกวาประชาชนท�ความคดเหนไมเหนดวย โดยสอดคลองกบการศกษาของ ศศวมล ปาลศร (2538 : บทคดยอ) ท�ศกษาพฤตกรรมการเปดรบขาวสาร ความร ทศนคต และพฤตกรรมการใชพลงงานไฟฟาอยางประหยดของเจาหนาท�ในหนวยงานราชการรฐวสาหกจและเอกชน พบวา ทศนคตตอการใชพลงงานไฟฟามความสมพนธเชงบวกกบพฤตกรรมการใชไฟฟาอยางประหยด

ขอเสนอแนะ

จากการศกษา พฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย เพ�อคณภาพชวตท�ย�งยน ในเขตพ %นท�จงหวดปทมธาน ผ วจยมขอเสนอแนะ ดงน %

ขอเสนอแนะท�วไป

เน�องจากพ %นท�ท�ไดรบการตดต %งระบบ SHS ในเขตพ %นท�จงหวดปทมธาน ปจจบนมความเปนเมองสง ประชาชนสามารถเขาถงขอมลขาวสารดานตาง ๆ รวมถงส�อโฆษณาดานเคร�องใชไฟฟาไดด โดยสวนใหญคนในชมชนตองการใชพลงงงานไฟฟาเพ�อคณภาพชวตดานความสะดวกสบายในชวตประจาวน เชน ต เยน โทรทศนส ขนาด 21 น %ว หมอหงขาว เตารด และเคร�องซกผา เปนตน ดงน %น จงทาใหมคาใชจายในการดาเนนชวตสง และระบบ SHS ท�ตดต %งไมสามารถใชงานกบเคร�องใชไฟฟาดงกลาวขางตนได ประชาชนจงไมคอยเหนความสาคญของการใชพลงงานงานทดแทนเทาท�ควร และปจจบนสวนประกอบของระบบ SHS บางสวนไดเส�อมคณภาพ เชน แบตเตอรร� จงเกบประจไฟไดนอย เม�อใชงาน เชน เปดหลอดไฟ ฟลออเรสเซนส ขนาด 10 วตต มกจะมเสยงเตอนดงจากเคร�องอนเวอรเตอร เปนตน ทาใหชาวบานบางสวนท�ไมมความรเก�ยวกบระบบ SHS เกดความรสกกลวและไมกลาท�จะใชงานระบบ SHS อกตอไป ประกอบกบเม�อมอบแบตเตอรร�ใหกบบรษทท�อางวาจะนาไปเปล�ยนแบตเตอรร�ลกใหมใหกอนหมดสญญา ซ�งปจจบนยงไมไดรบคน โดยไมทราบวาจะประสานงานกบหนวยงานผ รบผดชอบท�ใด จงทาใหระบบ SHS ถกปลอยไมไดใชงาน และย�งกระทรวงมหาดไทยมนโยบายให อบต. หรอเทศบาลท�รบผดชอบ ดาเนนการเพ�อจดต %งกลมหรอคณะกรรมหมบานเพ�อเรยกเกบคาดแลรกษาระบบ SHS เปนรายเดอน จงทาใหชาวบานสวนใหญมความตองการท�จะคนระบบ SHS ใหแกหนวยงานภาครฐกลบไป เน�องจากไมอยากมภาระดานคาใชจายท�เพ�มข %น โดยครวเรอนตองเสยเงนคาใชไฟฟาท�แพงกวาราคาคาไฟฟาปกตจากการตอพวงอยแลว และระบบ

85

SHS ท�เปนอยในปจจบนกไมสามารถตอบสนองความตองการคณภาพชวตดานความสะดวกสบายในชวตประจาวนไดท %งหมด

ดงน %น หนวยงานท�เก�ยวของควรเขามาดแลแกไขปญหาแกประชาชน เสรมสรางความรความเขาใจท�ถกตองตอสมรรถนะการใชงานระบบ SHS (ประโยชนทางตรงและทางออม) วตถประสงคของภาครฐท�ไดตดต %งระบบ SHS ใหแกครวเรอนดงกลาว โดยเฉพาะอยางย�งเรงประสานงานกบการไฟฟาบางกระด จงหวดปทมธาน เพ�อตดตามหรอทวงถาม หมอแบตเตอรร� ท�บรษทอางแกประชาชน วาจะนาไปเปล�ยนกอนหมดสญญาคนใหกบครวเรอนท�ตดต %งระบบ SHS และท�สาคญคอการสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมตอการตดสนใจในการดาเนนการเพ�อการดแลรกษาระบบ SHS ภายในชมชนหรอหมบาน อนจะเปนแนวทางหน�งท�จะทาใหประชาชนมพฤตกรรมใชไฟฟาแบบพอเพยงหลงการตดต %งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย เพ�อคณภาพชวตท�ย�งยน ในเขตพ %นท�จงหวดปทมธานไดอยางตลอดไป

ขอเสนอแนะเพ�อการวจยตอไป

1. ควรเพ�มปจจยการศกษาดานลกษณะความเปนเมองและชนบทของประชากรท�ใชในการวจย เพ�อเปรยบเทยบพฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต %งระบบ SHS ในแตละพ %นท�จรงตอไป

2. ควรทาการศกษาความคดเหนของหนวยงานท�รบผดชอบตอนโยบายการตดต %งระบบ SHS ใหแกประชาชน เพ�อทราบถงปญหาท�แทจรงดานการจดการระบบ SHS ในปจจบนของแตละทองท�

3. ควรดาเนนการวจยเก�ยวกบคณภาพชวตท�เหมาะสมสาหรบการตดต %งระบบ SHS เพ�อกาหนดขนาดระบบ SHS ท�รฐจะดาเนนการสงเสรมในอนาคต ไดตรงกบความตองการของประชาชนตอไป

86

เอกสารอางอง กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย. 2541. เศรษฐกจชมชนพ�งตนเอง : แนวคดและ

ยทธศาสตร. กรงเทพ ฯ : สวนทองถ#น กรมการปกครอง. เกษม จนทรแกว. 2530. วทยาศาสตรส�งแวดลอม. กรงเทพฯ : อกษรสยามการพมพ. กระทรวงการตางประเทศ. 2537. แผนการปฏบตการ 21 เพ�อการพฒนาอยางย�งยน. กรงเทพ ฯ :

อมรนทรพร .นนต .ง แอนด พบลชช#ง. กระทรวงพลงงาน. “พลงงานแสงอาทตย” [ออนไลน] เขาถงไดจาก :

http://www.energy.go.th/th/ [สบคนเม#อ13 สงหาคม 2550] . “การอนรกษพลงงาน เคร#องใชไฟฟา” [ออนไลน] เขาถงไดจาก :

http://www.prdnorth.in.th/energy/energysave_electric.php [สบคนเม#อ 22 ตลาคม 2552] ขวญพยคฆ พยคฆนนทน. 2549. ความพงพอใจของคณภาพชวตของผประสบภยสนามใน

โครงการบานพกถาวรบานบางขยะ ตาบลคกคก อาเภอตะก�วปา จงหวดพงงา. กรงเทพ ฯ : วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

คาตน บญมณ. 2545. คณภาพชวตของประชาชนในกาแพงเวยงจนทน สาธารณรฐ

ประชาธปไตยประชาธปไตยประชาชนลาว. กรงเทพ ฯ : วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

“จงหวดปทมธาน” [ออนไลน] เขาถงไดจาก : http://www.pathumthani.go.th/ [สบคนเม#อ 24

กนยายน 2550] .

87

จฬารตน กมพลานนท. 2540. ประสทธภาพของกระบวนการกลมชวยเหลอตนเองตอพฤตกรรม

การดแลตนเองของผสงอายจงหวดนครราชสมา . กรงเทพฯ : วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

จลลดา ใชฮวดเจรญ. 2533. ปจจยท�มอทธพลตอพฤตกรรมการประหยดพลงงานไฟฟาใน

ครวเรอนของแมบานในเขตกรงเทพมหานคร. นครปฐม : วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยมหดล.

ณรงค โชควฒนา. 2543. “วทยาศาสตรและเทคโนโลยกบเศรษฐกจพอเพยง” ใน เอกสารสรป

การประชมประจาป 2543 สวทช. สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต. เนยน คามลตร. 2536. การศกษาสภาพเศรษฐกจและสงคมท�มผลตอการพฒนาคณภาพ

ชวตของสมาชกสหกรณการเกษตร: ศกษาเฉพาะกรณสหกรณการเกษตรอากาศอานวยจากด อาเภออากาศอานวย จงหวดสกลนคร. เชยงใหม : วทยานพนธปรญญาโท, สถาบนเทคโนโลยการเกษตรแมโจ.

ประภาเพญ สวรรณ. 2520. พฤตกรรมศาสตร. กรงเทพฯ : มงคลการพมพ. . 2526. ทศนคต การวด การเปล�ยนแปลง และพฤตกรรมอนามย.

กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยมหดล. ปรญญา ตนสกล. 2544. มหศจรรยพลงอานาจแมเหลกโลก พฤตกรรมมนษยจตและจกรวาล.

พมพคร .งท# 4. กรงเทพฯ : จตจกรวาล. ปรชา เป# ยมพงคสานต. 2538. เศรษฐศาสตรการเมองโลกทศนกบการวเคราะหระบบการ

เปล�ยนแปลง. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณ.

ปรชา ต .งตฤษณกล. 2541. ปจจยท�มอทธพลตอพฤตกรรมการใชไฟฟาในชวตประจาวนของ

แมบานในเขตเทศบาลเมองลาปาง. เชยงใหม : วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเชยงใหม.

88

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม คณะวศวกรรมศาสตรและสถาปตยกรรมศาสตร. 2550. การประเมนผลโครงการเรงรดขยายบรการไฟฟาโดยระบบผลต

กระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย. รายงานฉบบสมบรณ,นนทบร. พเชษฐ พรหมผย. 2542. พฤตกรรมการใชไฟฟาของครวเรอนในเขตอาเภอเมอง

นครราชสมา. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยวงษชวลตกล. เพญแข แสงแกว. 2540. การวจยทางสงคมศาสตร. กรงเทพฯ : ภาควชาคณตศาสตรและสถต

คณะวทยาศาสตรเทคโนโลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร. พรรณาภา ผ#งผดง. 2540. คณภาพชวตของประชาชนในเขตชมชนแออด : ศกษาเฉพาะ

กรณชมชนตลองเตย. กรงเทพ ฯ : วทยานพนธปรญญาโท, สถาบนบณฑตพฒน บรหารศาสตร.

รตนา อตภมสวรรณ. 2542. สงคมไทยกบการเสรมสรางคณภาพชวต. ม.ป.ท. เรองฤทธ O กตตวทยาพงศ. 2539. ความคดเหนของชมชนชายฝ� งทะเลหวหนท�มตอคณภาพ

ส�งแวดลอม. กรงเทพ ฯ : วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วมลสทธO หรยางกล. 2537. พฤตกรรมมนษยกบสภาพแวดลอม. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. วระ ธระวงศสกล. 2540. ความรและพฤตกรรมการประหยดพลงงานไฟฟาในท�อยอาศย

ของประชาชนในเขตเทศบาลเมองลาปาง. เชยงใหม: วทยานพนธปรญญาโทมหาวทยาลยเชยงใหม.

ศศวมล ปาลศร. 2538. พฤตกรรมการเปดรบขาวสาร ความร ทศนคต และพฤตกรรมการ

ใชพลงงานไฟฟาอยางประหยดของเจาหนาท�ในหนวยงานราชการรฐวสาหกจและเอกชน. กรงเทพมหานคร: วทยานพนธปรญญาโท, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

89

สถาบนพฒนาเทคโนโลยแสงอาทตย. “บานพลงงานแสงอาทตย.” [ออนไลน] เขาถงไดจาก : http://www.nstda.or.th/entec/, [สบคนเม#อ13 สงหาคม 2550] .

สปปนนท เกตทต.2523. “ระบบการศกษาชวยพฒนาคณภาพชวตอยางไร” ใน ปาฐกถา

การสมมนาทางวชาการโครงการประชากรศกษา คร .งท# 3 ณ คณะสงคมศาสตรและมนษยศาสตร มหาวทยาลยมหดล,1 มนาคม 2523 (อดสาเนา).

เสาวณต ต .งตระกล. 2533. ความพงพอใจของนกทองเท�ยวตอสภาพแวลอมทางกายภาพ

บรเวณชายหาดหวหน. กรงเทพ ฯ : วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สมจตต สพรรณทสน. 2526. “ความหมายของพฤตกรรม” ใน เอกสารการสอนวชาสขศกษา

หนวยท#1-7. มหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช. กรงเทพมหานคร : อรณการพมพ. สพรรณ ไชยอาพร และสนท สมครการ .2534. คณภาพชวตของคนไทย ศกษาเปรยบเทยบ

ระหวางชาวเมองกบชนบท. กรงเทพฯ: สานกวจยสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. อารญญา รกษตานนท. 2538. พฤตกรรมการประหยดพลงงานไฟฟาท�อยอาศยของประชาชนใน

เขตอาเภอเมอง จงหวดนนทบร. นครปฐม : วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยมหดล. อนชาต พวงสาล และ อรทย อาจอ#า. 2539. การพฒนาเคร�องช Tวดคณภาพชวตและสงคมไทย.

กรงเทพฯ: สานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) Stanley R. Bull., 2001. “Renewable Energy Today and Tomorrow”. Proceeding of The

IEEE, Vol. 89, No.8 August 2001. Johansson T.B. et al., 1996. Renewable energy : Sources for Fuels and Electric.

Washington, DC : Island Press.

90

ภาคผนวก

91

ภาคผนวก ก แบบสมภาษณโครงการวจย

92

แบบสมภาษณโครงการวจยเร�อง

พฤตกรรมการใชไฟฟาแบบพอเพยงกอนและหลงการตดต (งระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย เพ�อคณภาพชวตท�ย� งยน ในเขตพ (นท�จงหวดปทมธาน

ช�อผใหสมภาษณ ................................................................................................................................................................

บานเลขท�....................หมบาน ............................ตาบล................................อาเภอ................................จงหวดปทมธาน

ช�อผสมภาษณ ....................................................................................................................................................................

ตอนท� 1 ขอมลพ (นฐานสวนบคคล

คาช (แจง โปรดทาเคร�องหมาย √ ลงในชองวางท�ตรงกบความเปนจรงท�สด

1. เพศ 1. ชาย 2. หญง

2. อาย............................................ป

3. ระดบการศกษาสงสด 0. ไมไดเรยนหนงสอ 1. ต�ากวาประถมศกษาปท� 6

2. ประถมศกษา ป 6 3. มธยมศกษาตอนตน

4. มธยมศกษาตอนปลาย/ปวช 5. อนปรญญา /ปวส

6. ปรญญาตรหรอเทยบเทา 7.อ�น ๆ ระบ....................................

4. จานวนสมาชกในครวเรอน....................................................................คน

5. ทานเกดท�จงหวดน 9หรอไม 0. ไมใช (ระบ) จงหวดท�เกด................................................................. 1. ใช

6. ระยะเวลาท�พกอาศยอยในหมบานน 9............................................................................ป

คาช (แจง แบบสมภาษณชดน 9 มท 9งหมด 6 ตอน ประกอบดวย ตอนท� 1 ขอมลพ 9นฐานสวนบคคล ตอนท� 2 การดาเนนการเพ�อใหไดมาซ�งการใชประโยชนจากพลงงานไฟฟา ตอนท� 3 ประเภทและการใชไฟฟาในครวเรอน ตอนท� 4 ความคดเหนตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟา

ตอนท� 5 ความร ความเขาใจ ตอระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย

ตอนท� 6 พฤตกรรมการใชประโยชนและการดแลรกษาระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย

ตอนท� 7 ปญหา และขอเสนอแนะตอระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย

93

7. ปจจบนทานประกอบอาชพหลกใด 0. วางงาน, ตกงาน 1. แมบาน/ผสงอาย

2. คาขาย หรอทาธรกจสวนตว 3. รบจางแรงงาน 4. เกษตรกรรม/เจาของการผลต 5. รบจางบรษท/หางราน 6. ขาราชการ/รฐวสาหกจ 7. อ�น ๆ..............................................................................

8. ปจจบนทานประกอบอาชพรองใด 0.. วางงาน, ตกงาน 1. แมบาน/ผสงอาย

2. คาขาย หรอทาธรกจสวนตว 3. รบจางแรงงาน 4. เกษตรกรรม/เจาของการผลต 5. รบจางบรษท/หางราน 6. เกบของเกา 7. อ�น ๆ

9. รายไดรวมเฉล�ยท 9งครวเรอน................................. บาทตอเดอน

10. รายจายรวมเฉล�ยท 9งครวเรอน................................. บาทตอเดอน

11. ทานมเงนออม (เหลอจากคาใชจาย) หรอไม 0. ไมม 1. ม

12. ทานมหน 9สนหรอไม 0. ไมม 1. ม 1. หลกพน 2. หลกหม�น 3. หลกแสน 4. หลกลาน 13. สาเหตการเปนหน 9สนของทาน

1. เพ�อการประกอบอาชพ 4. คาเลาเรยนของบตรหลาน 2. ผอนสงรถยนต 3. อ�น ๆ(ระบ) .............................................................

14. ลกษณะบานท�ทานอยอาศย (ใหสงเกต)

1. บานเด�ยวช 9นเดยวเปนไม (ไมแขงแรง) 2. บานเด�ยวช 9นเดยวเปนไม (แขงแรง) 3. ตกแถว/หองแถว 4. บานเด�ยวช 9นเดยวเปนปน

5. บานเด�ยวสองช 9น 6. อ�น ๆ................................................................

15. บานท�ทานอยอาศยเปนท�ดนของใคร

1. ตนเองหรอคสมรส 2. ท�ดนของกรมชลประทาน 3. เชา (ระบ).......................................................... 4. อ�น ๆ................................................................

94

ตอนท� 2 การดาเนนการเพ�อใหไดมาซ�งการใชประโยชนจากพลงงานไฟฟา ท� รายการ กอนการตดต (งระบบ SHS ภายหลงการตดต (งระบบ SHS

1 ครวเรอนของทาน มไฟฟาใชหรอไม จากแหลงใด

( ) 0 ไมมไฟฟาใช ( ) 1 ม จาก ( ) 1 ปกเสาพาดสาย

( ) 2 พวงตอใชไฟจากบานอ�น ( ) 3 อ�น ๆ ระบ...................

( ) 0 ไมมไฟฟาใช ( ) 1 ม จาก ( ) 1 ปกเสาพาดสาย ( ) 2 พวงตอใชไฟจากบานอ�น ( ) 3 ระบบ SHS

2 มคาใชจายในการดาเนนการขอตดต 9งระบบไฟฟาในคร 9งแรก

1 ปกเสาพาดสาย ( ) 0 ไมม ( ) 1 ม คา.............................................. จานวน................................................บาท 2 พวงตอใชไฟจากบานอ�น ( ) 0 ไมม ( ) 1 ม คา.............................................. จานวน..........................................บาท 3 ระบบอ�น ๆ ระบ................................... ( ) 0 ไมม ( ) 1 ม จานวน............................บาท

ปกเสาพาดสาย ( ) 0 ไมม ( ) 1 ม คา.............................................. จานวน................................................บาท 2 พวงตอใชไฟจากบานอ�น ( ) 0 ไมม ( ) 1 ม คา.............................................. จานวน................................................บาท 3 ระบบ SHS ( ) 0 ไมม ( ) 1 ม คา.............................................

3 มคาใชจายตอการใชไฟฟาเฉล�ยของครวเรอนตอเดอนหรอไมอยางไร

1 การปกเสาพาดสาย ( ) 0 ไมม ( ) 1 ม คาไฟ จานวน...................................บาทตอเดอน 2 การพวงตอไฟจากบานอ�น ( ) 0 ไมม ( ) 1 ม คาไฟ จานวน...................................บาทตอเดอน 3 อ�น ๆ ระบ.............................................. ( ) 0 ไมม ( ) 1 ม คาไฟ จานวน...................................บาทตอเดอน

1 การปกเสาพาดสาย ( ) 0 ไมม ( ) 1 ม คาไฟ จานวน...................................บาทตอเดอน 2 การพวงตอไฟจากบานอ�น ( ) 0 ไมม ( ) 1 ม คาไฟ จานวน...................................บาทตอเดอน อ�น ๆ ระบ.............................................. ( ) 0 ไมม ( ) 1 ม คาไฟ จานวน...................................บาทตอเดอน

95

ตอนท� 2 การดาเนนการเพ�อใหไดซ�งหารใชประโยชนจาหพลงงานไฟฟา (ตอ) ท� รายการ กอนการตดต (งระบบ SHS ภายหลงการตดต (งระบบ SHS

4 ในรอบ 5 ป ท�ผานมาครวเรอนของทาน มคาใชจายในการซอมบารงระบบไฟฟาท�ใชอยหรอไม

1 การปกเสาพาดสาย ( ) 0 ไมม ( ) 1 ม คา.............................................. จานวน................................................บาท 2 การพวงตอไฟจากบานอ�น ( ) 0 ไมม ( ) 1 ม คา.............................................. จานวน..........................................บาท 3 ระบบอ�น ๆ ระบ..................................... ( ) 0 ไมม ( ) 1 ม จานวน.................................บาท

การปกเสาพาดสาย ( ) 0 ไมม ( ) 1 ม คา.............................................. จานวน................................................บาท 2 การพวงตอไฟจากบานอ�น ( ) 0 ไมม ( ) 1 ม คา.............................................. จานวน..........................................บาท 3 ระบบ SHS ( ) 0 ไมม ( ) 1 ม ( ) 1 คาเตมน 9ากล�น......................ขวด จานวน......................บาทตอเดอน ( ) 2 คาเปล�ยนแบตเตอร�...............ลก จานวน.......................บาทตอป ( ) 3 คาเปล�ยนอปกรณตาง ๆ ระบ............................................................ จานวน.......................บาทตอป ( ) 4 คาเรยกเกบเขากองทนซอมบารง จานวน.................บาทตอเดอน ผ ท�รบผดชอบในการจดเกบ ไดแก ( ) เทศบาล ( ) อบต. ( ) ผใหญบาน ( ) อ�น ๆ ระบ .........................

ตอนท� 3 ประเภทและการใชเคร�องใชไฟฟาในครวเรอน

• ครอบครวของทานมเคร�องใชไฟฟาตอไปน 9หรอไม (ใชไฟนอยกวา 500 วตต) จานวน จานวน

1. ต เยน 6. หลอดฟลออเรสเซนต ขนาด 36 วตต

2. โทรทศนส 7. หลอดฟลออเรสเซนต ขนาด 18 วตต

3. เคร�องเลนดวด 8. หลอดฟลออเรสเซนต ขนาด 10 วตต

4. เคร�องเสยง 9. อ�น ๆ ระบ.....................................

5. เคร�องคอมพวเตอร

96

ตอนท� 3 ประเภทและการใชเคร�องใชไฟฟาในครวเรอน • เคร�องใชไฟฟา (ท�ใชไฟไมเกน 500-1,000 วตต)

จานวน จานวน

1. หมอหงขาว 4. กระตกน 9ารอน

2. เตารด 5. เคร�องดดฝ น

3. เตาอบไมโครเวฟ 6. อ�น ๆ (ระบ)..........................................

• เคร�องใชไฟฟา (ท�ใชไฟเกน 1,000 วตตข 9นไป) ครวเรอนทานมหรอไม

จานวน จานวน

1. เคร�องซกผา 6. อ�น ๆ (ระบ)..........................................

2. เคร�องทาน 9าอน

ทาเคร�องหมาย √ หนาชองท�ทานปฏบตจรง

ความถ� ประเภทเคร�องใชไฟฟา วธการปฏบต

สม�าเสมอ นานคร 9งๆ ไมเคย

โทรทศนส ขนาดมากกวา 14 น 9ว ปดโทรทศนทกคร 9งเม�อไมมคนด ดเฉพาะรายการท�สนใจ ไมเปดท 9งไว ถอดปลNกโทรทศนหลงการปดเคร�อง ต เยน ต 9งต เยนหางจากผนงอยางนอย 10 ซม. ไมต 9งต เยนใกลเตาไฟ ไมเปดประตต เยนบอย ๆ ไมเปดต เยนคางท 9งไวนาน ๆ ไมนาของรอนเขาต เยน หลอดฟลออเรสเซนต ขนาดมากกวา 10 วตต ปดไฟทกคร 9งเม�อเลกใช หมอหงขาว เลอกหมอหงขาวท�มขนาดเหมาะสมกบสมาชก

ในครวเรอน

ถอดปลNกหมอหงขาวออกเม�อขาวสก พดลม ปดพดลมเม�อไมมคนอย เปดหนาตางเพ�อใชลมธรรมชาต

ถาอากาศถายเทได

ถอดปลNกออกเม�อเลกใชงาน เตารดไฟฟา รวบรวมผาใหมปรมาณมากพอกอนรด พรมน 9าบนผาใหหมาดกอนรด เพ�อประหยดเวลาใ

การเปดเตารดท 9งไว

ถอดปลNกกอนรดเสรจประมาณ 2-3 นาท

97

ตอนท� 4 ความคดเหนตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟา

4.1 จากหาปท�ผานมา จนถงปจจบน การมไฟฟาใชทาใหทานและครอบครวมชวตท�ดข 9นหรอไม

( ) 0. เลวลง เน�องจาก.......................................................................................................................................

( ) 1. เหมอนเดม

( ) 2. ดข 9น เน�องจาก........................................................................................................................................

4.2 โปรดแสดงความคดเหนตอการไดรบประโยชนจากการใชไฟฟา ตอไปน 9 โดยทาเคร�องหมาย √ ลงในชองวางทางขวามอ

ความคดเหนกอน การตดต (ง SHS

ความคดเหนหลง การตดต (ง SHS ท� ขอความ

5 4 3 2 1 5 4 3 2 1

1 ไฟฟาชวยสงเสรมคณภาพชวตของทานและครวเรอนใหดข 9น 2 ครวเรอนของทานมแสงสวางในเวลาค�าคนใชอยางเพยงพอ 3 ครวเรอนของทานไดรบรขาวสารบานเมองและความบนเทงจากโทรทศน 4 แมบานไดรบความสะดวกสบายจากการทางานบานโดยการใช

เคร�องใชไฟฟา เชน การหงขาว การซกผา เปนตน

5 ไฟฟามสวนชวยสงเสรมใหลกหรอบตรหลานในวยเรยนไดทาการบาน

และทบทวนบทเรยนในเวลาค�าคน

6 ยามไมมไฟฟาใชหรอไฟดบ สงผลใหทานและครอบครว รสกกงวลใจ 7 การมไฟฟาใช ทาใหทานและครอบครวตองส 9นเปลองคาใชจายในการ

จายคาไฟฟาประจาเดอน

8 การมไฟฟาใช ทาใหทานและครอบครวมภาระหน 9สนจาก การซ 9อ

เคร�องใชไฟฟาประเภทตาง ๆ

9 ไฟฟามมากมาย ไมจาเปนตองประหยด หรอลดการใช

10 การดแล รกษาระบบไฟฟาเปนหนาท�ของรฐเทาน 9น

5 = เหนดวยมาก 4 = เหนดวย 3 = เหนดวยบาง 2 = ไมเหนดวย 1 = ไมเหนดวยอยางมาก

98

ตอนท� 5 ความร ความเขา ใจ ตอระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย

ความคดเหน

ท� ขอความ ใช ไมใช ไม

แนใจ

หมายเหต

1 ระบบ SHS เปนวธการผลตไฟฟาท�ไมสงผลกระทบตอมลพษส�งแวดลอม 2 ระบบ SHS สามารถจายไฟฟาไดแมจะไมมแสงอาทตยตดตอกนนานถง 3 วน 3 ระบบ SHS สามารถจายไฟฟาสาหรบการใชงาน กบเคร�องใชไฟฟาไดทกชนด 4 สถานท�ตดต 9งแผงเซลลอาทตย สามารถตดต 9งท�ใดกได 5 ควรทาความสะอาดแผงเซลลอาทตยอยางสม�าเสมอ 6 ดแลรกษาแบตเตอร� ทาโดยการเตมน 9ากล�นใหอยในระดบท�กาหนดและใชน 9ากล�นเทาน 9น 7 เม�อมอปกรณ ชารด หรอใชงานไมได ทานสามารถดาเนนการแกไขดวยตนเองเบ 9องตน 6 หนวยงานท�ทาหนาท�ดและรบผดชอบระบบ SHS ในปจจบน คอ การไฟฟา ฯ 7 ปจจบนประชาชนผ ไดรบการตดต 9ง(SHS)ควรมสวนรวมในการดแล/บรหารระบบไฟฟา 8 ในหมบานทานควรมการจดต 9งคณะกรรมการไฟฟาสวนทองถ�น เพ�อดแลระบบ SHS 9 การจดเกบ คาบารงสมาชกระบบ SHS 50 บาท/เดอน/ครวเรอน มความเหมาะสม 10 การอบรมใหความรเก�ยวกบการใชงาน การดแล รกษาระบบ มความจาเปนและสม�าเสมอ

ตอนท� 6 พฤตกรรมการใชประโยชน และการดแลรกษาระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย

6.1 ประโยชนท�ทานและครอบครวไดรบจากระบบ SHS ไดแก

เคร�องใชไฟฟา ประโยชนทางตรง สถานท�/บคคลผใชประโยชน

ชวงเวลาหรอ

จานวนช�วโมง

ท�ใชตอวน

ประโยชนทางออม

หลอดฟลออเรสเซนต

ขนาด 10 วตต

หลอดท� 1

หลอดฟลออเรสเซนต

ขนาด 10 วตต หลอด

ท� 2

โทรทศนส 14 น 9ว

99

ตอนท� 6 พฤตกรรมการใชประโยชน การดแลรกษาระบบผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย (ตอ)

6.2 การรกษาและดแลระบบ SHS

ความถ� ระบบ SHS การดแลบารงรกษา

สม�าเสมอ นานคร 9งๆ ไมเคย

1. หลอดไฟ ขนาด 10 วตต ปดทกคร 9งท�เลกใช

2 โทรทศนส 14 น 9ว ปดโทรทศนทกคร 9งเม�อไมมคนด

ดเฉพาะรายการท�สนใจ ไมเปดท 9งไว

ถอดปลNกโทรทศนหลงการปดเคร�อง

3. แผงเซลลอาทตย ทาความสะอาด /เชด/ปดฝ นภายนอก

4. แบตเตอร� เตมน 9ากล�นใหอยในระดบท�กาหนดสม�าเสมอ

ไมนาไปใชตอกบระบบไฟฟาอ�นท�ไมใชระบบ SHS

5. เคร�องใชไฟฟาอ�น ๆ ไมนามาใชตอกบระบบ SHS

ตอนท� 7 ปญหาและขอเสนอแนะตอการดาเนนการระบบ SHS

7.1 ปญหาท�พบจากระบบ SHS ในปจจบน ไดแก

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

7.2 ขอเสนอแนะตอการดาเนนการระบบ SHS ไดแก

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ขอขอบคณในการใหความรวมมอ

เพ อตอบแบบสมภาษณ

100

ภาคผนวก ข ภาพพ �นท�ศกษาและการเกบรวบรวมขอมล

101

พ �นท�ศกษา

102

การตดต �งระบบ SHS ในพ �นท�ศกษา

103

การใชไฟฟาจากระบบ SHS และการปกเสาพาดสาย

104

การเกบรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณ