การสรางหลกสตรทองถนเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนชนมธยมศกษาปท 5 เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

ปรญญานพนธ ของ

บรนทร พมมงละ

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาศลปศกษา

มถนายน 2555

การสรางหลกสตรทองถนเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนชนมธยมศกษาปท 5 เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

ปรญญานพนธ ของ

บรนทร พมมงละ

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาศลปศกษา

มถนายน 2555 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การสรางหลกสตรทองถนเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนชนมธยมศกษาปท 5 เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

บทคดยอ ของ

บรนทร พมมงละ

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาศลปศกษา

มถนายน 2555

บรนทร พมมงละ. (2555). การสรางหลกสตรทองถนเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนชนมธยมศกษา

ปท 5 เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร. ปรญญานพนธ

กศ.ม. (ศลปศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ .

คณะกรรมการควบคม: อาจารย ดร.อธพชร วจตสถตรตน.

การวจยในครงน มจดมงหมายดงน 1) เพอสรางหลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนร ศลปะ

เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5

2) เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนเรยนกบหลงเรยน 3) เพอศกษาความพง

พอใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทมตอหลกสตรทองถน ก ลมสาระการเรยนรศลปะเรอง

ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร.

กลมตวอยางทใชในการวจย ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา

2554 โรงเรยนราชน กรงเทพมหานคร จานวน 1 หองเรยน 40 คน ซงไดมาโดยการสมอยางงาย

(Simple Random Sampling) ดวยวธจบฉลากเลอกหองเรยน เครองมอทใชคอ แบบสมภาษณ

ความคดเหนเกยวกบการพฒนาหลกสตรทองถน แผนการจดการเรยนรทองถนจานวน 4 แผน แบบ

ประเมนหลกสตรทองถน แบบวดความพงพอใจทมต อหลกสตรทองถน แบบสอบถามความคดเหน

เกยวกบการนาทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารมาใชในการเรยนการสอน

และแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลกสตรทองถน ผ วจยไดดาเนนการสอนเอง ใชเวลา

ทดลอง 20 ชวโมง แบบแผนการวจยเปนแบบกลม ตวอยางกลมเดยวมการสอบกอนและหลงการ

ทดลอง โดยใชคาสถตดงน คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบคาท

ผลการวจย พบวา คาเฉลยของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน

อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และนกเรยนมความพงพ อใจตอหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป

ในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร อยในระดบมาก โดยมคาเฉลยรวม 4.27

COMPARATIVE STUDY ON LEARNING ACHIEVEMENT OF THE STUDENTS

IN GRADE 11 IN THE LOCAL STUDY CURRICULUM

ON VISUAL ARTS IN WAT PHRA CHETUPHON WIMONMANGKHALARAM

AN ABSTRACT

BY

BURIN PIMMONGLA

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the

Master of Education Degree in Art Education

at Srinakharinwirot University

June 2012

Burin Pimmongla. (2012). Comparative Study on Learning Achievement of The Students

in Grade 11 in The Local Study Curriculum on Visual Artsin Wat Phra Chetuphon

WimonMangkhalaram. Master thesis , M.Ed. (Art Education). Bangkok:

Graduate School, Srinakharinwirot University. Advisor Committee: Dr. Atipat Vijitsatitrat.

This study aims to design the local study curriculum on Visual Arts in Wat Phra

Chetuphon Wimonmangkhalaram for the students in grade 11 at Rajini School, to compare

their learning achievement: pre and post-learning achievement and to study the satisfaction

of the students in grade 11 towards the local study curriculum on Visual Arts in Wat Phra

Chetuphon Wimonmangkhalaram.

The Simple Random Sampling was used in this study by drawing one classroom as

the sample group. The sample group was consisted of 40 students in grade 11 who studied

in the second 2 term of the academic year 2011 at Rajini School. The tools used in this study

were the questionnaire of the sample group’s opinions on developing the local study

curriculum, the lesson plan of the local study, the evaluation form of the local study

curriculum, the evaluation form of the satisfaction of the sample group towards the local

study curriculum, the questionnaire of the sample group’s opinions on learning process of

Visual Arts in Wat Phra Chetuphon Wimonmangkhalaram and the achievement test of the

local study curriculum. The researcher, also, was in charge of teaching and 20 hours of

studying. The sample group had the pre and post- test that were calculated by statistic

method: mean, standard deviation and T- score.

The result shows that average point of post learning’s achievement of the students

is higher than pre-learning’s with a significant statistic relation of .01. Besides, the result of

the satisfaction of the students is very high with average mean 4.27.

ประกาศคณปการ

ปรญญานพนธ เรอง การสรางหลกสตรทองถนเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนชน

มธยมศกษาปท 5 เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวร มหาวหาร สาเรจลลวงดวยด

เพราะผ วจยไดรบความกรณาอยางยงจาก อาจารย ดร .อธพชร วจตสถตรตน ทใหความชวยเหลอให

คาแนะนา แนวคดและขอสงเกตอนเปนประโยชนอยางยงในการทาวจยครงน ผ วจยขอกราบขอบพระคณ

เปนอยางสงไว ณ ทน ผ วจยขอกราบขอบพระคณ คณะกรรมการสอบปรญญานพนธ ทกรณาใหคาแนะนาในการ

ทาวจย นอกจากน ผ วจยขอขอบพระคณเจาอาวาส คณะสงฆและผ ทเกยวของกบวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร ทใหขอมลและเออเฟอสถานทในการเกบขอมล ขอขอบคณสมาคม

ผปกครองและครโรงเรยนราชน ทสนบสนนทนการศกษาและคณะคร นกเรยน ผปกครอง โรงเรยน

ราชน ทใหความอนเคราะหในการตอบแบบสอบถามและอานวยความสะดวกในการเกบรวบรวมขอมล

ในการทางานวจยในครงน ทายทสดผ วจยขอกราบขอบพระคณครอบครวและเพอนๆ ทกคน ทค อยใหกาลงใจชวยเหลอ

ตลอดระยะเวลาทศกษาและทางานวจย

บรนทร พมมงละ

สารบญ

บทท หนา

1 บทนา 1

ภมหลง 1

ความมงหมายของการวจย 4

ความสาคญของการวจย 5

ขอบเขตของการวจย 5

กรอบแนวคดในการวจย 5

สมมตฐานของการวจย 7

นยามคาศพท 7

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 8

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 8 สาระและมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรศลปศกษา 14 เอกสารทเกยวของกบการพฒนาหลกสตรทองถน 14 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน 24 วดโพธ 34 งานวจยทเกยวกบการพฒนาหลกสตรทองถน 49

3 วธดาเนนการวจย 53 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย 53 ระยะเวลาทใชในการวจย 53 เครองมอทใชในการวจย 53 การสรางและการหาประสทธภาพเครองมอ 54 การดาเนนการทดลอง 62 สถตทใชในการวเคราะหขอมล 63

4 ผลการวเคราะหขอมล 64

ผลการศกษาขอมลพนฐาน 64

ผลการประเมนหลกสตรทองถน 74 ผลการประเมนแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนและแบบวดความพงพอใจ 75

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

5 สรปผล อภปรายและขอเสนอแนะ 79

ความมงหมายของการวจย 79

ความสาคญของการวจย 79 กลมตวอยางทใชในการวจย 79 ขนตอนการดาเนนการวจย 80 เครองมอทใชในการวจย 80 การเกบรวบรวมขอมล 81

การกระทาขอมล และการวเคราะหขอมล 81

สรปผลการวจย 82

อภปรายผล 82

ขอเสนอแนะ 84

บรรณานกรม 86

ภาคผนวก 91 ภาคผนวก ก 92

ภาคผนวก ข 94

ภาคผนวก ค 98 ภาคผนวก ง 170 ภาคผนวก จ 179

ประวตยอผวจย 182

บญชตาราง

ตาราง หนา

1 มาตรฐาน ศ 1.1 สรางสรรคงานทศนศลปตามจนตนาการและความคดสรางสรรค

วเคราะห วพากษ วจารณคณคางานทศนศลป ถายทอดความรสก ความคดตองาน

ศลปะอยางอสระ ชนชมและประยกตใชในชวตประจาวน 56

2 มาตรฐาน ศ 1.2 เขาใจความสมพนธระหวางทศนศลปกลปประวตศาสตรและวฒนธรรม

เหนคณคางานทศนศลปทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทย

และสากล 56

3 หนวยการเรยนร หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร 58

4 จานวนและรอยละของสถานภาพทวไปของคร 64

5 จานวนและรอยละของความคดเหนของคร 65

6 จานวนและรอยละของสถานภาพทวไปของผปกครอง 68

7 จานวนและรอยละของความคดเหนของผปกครอง 69

8 จานวนและรอยละของชวงชนของนกเรยน 71

9 จานวนและรอยละของความคดเหนของนกเรยน 71

10 ความเหมาะสมและความสอดคลองของแผนการจดการเรยนร หลกสตรทองถน

เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร 74

11 ผลการเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนเรยนและ

หลงเรยน 76

12 ความพงพอใจทมตอหลกสตรทองถน 76

13 คาดชนความสอดคลอง IOC ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน 172

14 คาความยากงายและคาอานาจจาแนกของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน 175

15 คะแนนจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน 177

บญชภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา

1 กระบวนการสรางหลกสตรทองถน 6

2 แผนทแสดงตาแหนงทตงวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร 36

บทท 1

บทนา

ภมหลง

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 ไดกาหนดนโยบายพนฐานแหงรฐใน

สวนทเกยวกบการศกษา ในมาตรา 81 ไววา “รฐตองการจดการศกษาอบรมและสนบสนนใหเอกชนจด

การศกษาอบรมใหเกดความรคคณธรรม จดใหมกฎหมายเกยวกบการศกษาแหงชาตปรบปรง

การศกษาใหสอดคลองความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคม สรางเสรมความรและปลกฝง

จตสานกทถกตองเกยวกบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปน

ประมข สนบสนนการคนควาวจยในศลปะวทยาการตางๆ เรงรดพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยเพอ

การพฒนาประเทศ พฒนาวชาชพครและสงเสรมภมปญญาทองถน ศลปะและวฒนธรรมของชาต

“รฐบาลไดใหความสาคญตอการจดการศก ษาของชาตซง ความในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช 2540 มผลทาใหมการตราพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ขนและได

มการจดทาแผนการศกษาแหงชาต (พ.ศ.2545-2559) เพอเปนแผนในการดาเนนการพฒนาการศกษา

ของชาตใหบรรลถงเปาหมายทจะใหคนไทยและประเทศกาวทนกบนานาชาตในดา นตางๆ (สานกงาน

คณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2545: 2-3)

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ.2550 - 2554) ไดชใหเหนถงความ

จาเปนในการปรบเปลยนจดเนนในการพฒนาคณภาพคนในสงคมไทยให มคณธรรม และมความรอบร

อยางเทาทน ใหมควา มพรอมทงดานรางกาย สตปญญา อารมณ และศ ลธรรม สามารถกาวทนการ

เปลยนแปลงเพอนาไปส สงคมฐานความรไดอยางมนคง แนวการพฒนาคนดงกลาวมงเตรยมเดกและ

เยาวชนใหมพ นฐานจตใจทดงาม มจตสาธารณะ พรอมทงมสมรรถนะ ทกษะและความรพนฐานท

จาเปนในการดารงชวต อนจะสงผลตอการพฒนาประเทศแบบยงยน (สภาพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต. 2549: 10) ซงแนวทางดงกลาวสอดคลองกบนโยบายของกระทรวงศกษาธการในการพฒนา

เยาวชนของชาตเขาสโลกยคศตวรรษท 21 โดยมงสงเสรมผ เรยนมคณธรรม รกความเป นไทย ใหม

ทกษะการคดวเคราะห สรางสรรค มทกษะดานเทคโนโลย สามารถทางานรวมกบผ อน และสามารถอย

รวมกบผ อนในสงคมโลกไดอยางสนต

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ไดกาหนดสาระสาคญท มงใหมการ

ปฏรประบบบรหารและจดการทางการศกษาใหมประสทธภาพและประสทธผล มเอกภาพในเชง

นโยบายและมความหลากหลายในการปฏบต มการกระจายอานาจไปสเขตพนททางการศกษา

สถานศกษาและองคกรปกครองทองถน โดยเฉพาะมาตราท 27 ไดกาหนดใหคณะกรรมการการศกษา

2

ขนพนฐานกาหนดหลกสตรแกนกลางการศกษาและใหสถานศกษาขนพนฐานมหนาทจดทาสาระของ

หลกสตรในสวนทเกยวกบสภาพปญหาชมชนและสงคม ภมปญญาทองถน ตลอดจนคณลกษณะอน

พงประสงค และในมาตรา 22 ของพระราชบญญตการศกษาแหงชาตไดกาหนดแนวทางในการจด

การศกษาวา การ จดการศกษาตองยดหลกวาผ เรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได

และถอวาผ เรยนมความสาคญทสด (สานกนโยบายและแผนการศกษา ศาสนาและวฒนธรรม 2542:

12 - 15) ฉะนนครผสอนและผจดการศกษาจะตองเปลยนแปลงบทบาทจากการเปนผ ชนา ผ ถายทอด

ความรไปเปนผชวยเหลอสงเสรม และสนบสนนผ เรยนในการแสวงหาความรจากสอและแหลงการ

เรยนรตางๆ และใหขอมลทถกตองแกผ เรยน เพอนาขอมลเหลานนไปใชสรางสรรคความรของตน เนน

การจดการเรยนการสอนตามสภาพจรง การเรยนรดวยตนเอง การเรยนรรว มกน การเรยนรจาก

ธรรมชาต การเรยนรจากการปฏบตจรง และการเรยนรแบบบรณาการ การใชการวจยเปนสวนหนงของ

กระบวนการการเรยนร การเรยนร คคณธรรม (กรมวชาการ . 2543: 20) ดงนนการสงเสรมศกยภาพ

ของผ เรยนใหมความรความสามารถ มคณธรรม จรย ธรรมและคานยมทดงามไดนน ตองจดกจกรรม

การเรยนรทยดผ เรยนเปนสาคญ โดยเปดโอกาสใหผ เรยนแสวงหาความรดวยตนเอง เรยนรการ

แกปญหา การทางานกบผ อน ตลอดจนการรจกปรบตวและดารงชวตใหมความสขตอการเปลยนแปลง

ตางๆ ไดอยางมความสข

มาตรฐานการศกษา ชาตมอดมการณในการจดการศกษา คอ จดใหมการศกษาตลอดชวต

และการสรางสงคมไทยใหเปนสงคมแหงการเรยนร การศกษาทสรางคณภาพชวตและสงคมบรณาการ

อยางสมดลระหวางปญญาธรรม คณธรรม วฒนธรรม เปนการศกษาตลอดชวตเพอคนไทยทงปวง มง

สรางพ นฐานทดในวยเดก ปล กฝงความเปนสมาชกทดของสงคมตงแตวยการศกษาขนพนฐาน และ

พฒนาความรความสามารถในการทางานทมคณภาพ โดยใหสงคมทกสวนมสวนรวมในการจด

การศกษาไดตรงตามความตองการของผ เรยน เพอเปนปจจยสาคญในการพฒนาประเทศอยางยงยน

นอกจากนสถานศกษาเปนหนวยงานปฏบตทสาคญในการเปลยนแปลงและพฒนาการศกษาของ

ผ เรยน เปนฐานในการบรหารและจดการศกษาทเหมาะสมกบบรบทของสงคมในทองถนทสถานศกษา

ตงอย เพราะสถานศกษามความใกลชดกบผ เรยนมากทสด รบรปญหาและความตองการของผ เรยน

และชมชนเปนอยางด

หลกสตรการศกษาขนพนฐานกาหนดเปาหมายทมงพฒนาคนไทยใหเปนมนษย เปนคนด ม

ปญญา มความสข และมความเปนไทย มศกยภาพในการศกษาตอและการประกอบอาชพ จงได

กาหนดมาตรฐานการเรยนรตามกลมสาระการเรยนร 8 กลมสาระ ทงดานค วามร ทกษะ กระบวนการ

คณธรรม จรยธรรม และคานยมอนพงประสงคของแตละกลม มาตรฐานการเรยนรทกาหนดไวใน

หลกสตรการศกษาขนพนฐานเปนมาตรฐานการเรยนรทจาเปนสาหรบการพฒนาคณภาพผ เรยนทกคน

3

สวนมาตรฐานการเรยนรทสอดคลองกบสภาพปญหาในชมชนและส งคม และภมปญญาทองถน

คณลกษณะอนพงประสงคเพอเปนสมาชกทดของครอบครว ชมชน และประเทศชาต ใหสถานศกษา

พฒนาเพมเตมได

การพฒนาหลกสตรทองถนเปนหนทางสาคญทจะทาใหการจดการศกษาบรรลวตถประสงค

ตามเปาหมายของหลกสตรสถานศกษา ถงแมวามหลก สตรการศกษาขนพนฐานเปนหลกสตรแมบ ท

แตเนองจากหลกสตรแมบทไมอาจประมวลรายละเอยดสาระความรทองถนไดทงหมด หลกสตรทองถน

จะสามารถปรบเฉพาะผลกระทบทมตอทองถน ผ เรยนสามารถเรยนรจากชวตจรงใกลตวกอนทจะ

เรยนรสภาพไกลตว รจกและเข าใจทองถนของตน ซงทาใหเกดความรก ความผกพน ความหวงแหน

และความภาคภมใจในทองถนของตน รวมทงยงสามารถบรณการทรพยากรทองถนมาใชใหเกด

ประโยชนและคงรกษาวฒนธรรมทดงามดงเดมเอาไวได (ใจทพย เชอรตนพงษ. 2539: 15)

นกวช าการหลายทานไดแสดง ทศนะเกยวกบความสาคญในการพฒนาหลกสตรทองถ น

ไดแก บญม เณรยอด (ม.ป.ป.: 49) วรตน บวขาว (2535: 6) และพนม พงษไพบลย (2537: 18) กลาว

สอดคลองกนวา การพฒนาหลกสตรทจะมผลตอการพฒนาประเทศไดคอ การพฒนาและ ปรบปรง

หลกสตรใหเหมาะสมกบทองถน ทสาคญคอดานศลปวฒนธรรม ประเพณ และอาชพของแตละ ทองถน

เชนเดยวกบกรมวชาการ (2540: 3) ไดกลาวถงเรองนวา

“การจดการศกษาทจะเปนประโยชนตอผ เรยนอยางแทจรงนน ตองเปนการจดการศกษาท

สอดคลองเกอก ลตอชวตจรง สามารถพฒนาคณภาพชวต เศรษฐกจ และสงคมแตละทองถน

กระทรวงศกษาธการจงเปดโอกาสใหทองถนมสวนรวมในการพฒนาหลกสตรในลกษณะตางๆ ให

สอดคลองกบสภาพของแตละทองถน”

โรงเรยนราชน จงหวดกรงเทพมหานคร ตงอยในเขตพระนคร ซงเปนพนทในเกาะรตนโกสนทร

เปนชมชนบรเวณลมแมนาเจาพระยาทมความหลากหลายในวถชวต วฒนธรรมทแตกตางกน อดตชมชน

บรเวณรอบเกาะรตนโกสนทรประกอบดวย 11 ชมชนทเปนตวอยางชมชนในเขตกรงเทพมหานครท

ยงคงรกษาศลปวฒนธรรมอนเปนรากเหงาของวฒนธรรมชนชนทแทจรง หรอปจจบนเรยกวาเขต

พระนครทมความสาคญทงในดานเศรษฐกจ การปกครองและศลปวฒนธรรม เปนท ตงโบราณสถาน

โบราณวตถ ศลป วฒนธรรมทสาคญของ ชาตทบงบอกเอกล กษณ ศลปะประจาชาต จนเปนทมาของ

คาขวญของเขตทวา “กรงรตนโกสนทร วง วด กษตรยสราง ศนยกลางสนามหลวง กระทรวงศาล

ปอมประต คคลองของโบราณ แหลงสถาบนการศกษาประชาธปไตย ร วมดวงใจไทยทงประเทศเขต

พระนคร”

4

วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารหรอวดโพธ เปนปชนยสถานทสาคญแหงหนง

ของกรงรตนโกสนทร และเปนศนยกลางแหงการเรยน รของคนไทยมาทกสมย เนองจากในสมยของ

พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวไดโปรดเกลาฯ ใหจารกตาราลงในแผนหนออนประดบไวตามผนง

โบสถและศาลารายใน วดน ทาใหวด โพธไดชอวาเปน มหาวทยาลยแหงแรกของคนไทย เปนแหลงรวม

สรรพวชาแขนงตางๆ ทงวชาการเฉพาะสาขาและการศกษาแบบบรณาการ นอกจากนยงแสดงใหเหน

ความสามารถของคนไทยทคดคนและสรางสรรคผลงานทมคณคาจนกลายเปนมรดกทางภมปญญา

ไทยทควรคาแกการนามาประยกตใชกบชวตและเหมาะสมตอการเปนแหลงเรยนรไดเปนอยางด

การจดการศกษาในปจจบนตองจดใหเหมาะสมและครอบคลมจดประสงค เพอทผ เรยนจะได

เกดคณลกษณะอนพงประสงค ผสอนตองศกษาเปาหมายและปรชญาของการจดการเรยนรใหเขาใจ

อยางถองแท ทาความเขาใจเกยวกบหลกการ ทฤษฎการเรยนรตางๆ ตลอดจนกระบวนการเรยนการ

สอนทเนนกระบวนการและผ เรยนมความสาคญทสด แลวพจารณาเลอกนาไปใชออกแบบกจกรรมท

หลากหลายใหเหมาะสมกบ เนอหาสาระ เหมาะกบสภาพแวดลอมของโรงเรยน แหลงความรของ

ทองถน และทสาคญคอสอการเรยนร เนองจากสอการ เรยนรถอเปนสงสาคญทจะชวยใหการเรยนการ

สอนเปนรปธรรมมากยงขน

ดงนนผ วจยจงเหนวา การจดกจกรรมการเรยนรหรอกระบวนการเรยนร มความสาคญตอ

การเรยนรของผ เรยน เพราะเปนหวใจทจะไปสเปาหมายทางการศกษา โดยสราง หลกสตรทองถนใน

ลกษณะของการสรางหนวยการเรยนร เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรมหาวหาร

เพอใหนกเรยนไดเรยนร ศลปหตถกรรมในวด วดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรมหาวหาร และเหน

คณคาของภมปญญาไทย ตลอดจนเกดจตสานกในการอนรกษศลปหตถกรรมในทองถนของตน

ความมงหมายของการวจย

1. เพอสราง หลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนรศลปะ เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนราชน กรงเทพมหานคร

2. เพอเปรยบเทยบ ผลสมฤทธ ทางการเรยนของนกเรยนกอนเรย นกบหลงเรยน กลมสาระ

การเรยนรศลปะ หลกสตรทองถนเรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

3. เพอศกษาความพงพอใจของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 5 ทมตอหลกสตรทองถน กลม

สาระการเรยนรศลปะ เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

5

ความสาคญของการวจย

1. เปนแนวทางในการจดการเรยนรหลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนรศลปะใหเหมาะสม

กบนกเรยนในระดบชนอนๆ ตอไป

2. เปนแนวทางในการ สราง หลกสตร ทองถน กลมสาระการเรยนรศลปะใหเหมาะสมกบ

สภาพความตองการของสถานศกษาและทองถน

ขอบเขตของการวจย 1. ประชากรทใชในการวจย

ประชากรทใชในการวจย ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนราชน ภาคเรยนท 2

ปการศกษา 2554 กรงเทพมหานคร จานวน 6 หองเรยน รวม 220 คน

2. กลมตวอยางทใชในการวจย

กลมตวอยางทใชในการวจย ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนใน ภาคเรยนท 2

ปการศกษา 2554 โรงเรยนราชน กรงเทพมหานคร จานวน 1 หองเรยน 40 คน ซงไดมาโดยการเจาะจง

3. ตวแปรทศกษา

1. ตวแปรตน

การสรางหลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนรศลปะ เรอง ทศนศลปในวดพระเชต

พนวมลมงคลารามราชวรมหาวหาร

2. ตวแปรตาม

2.1 ผลสมฤทธของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนโดยใชหลกสตรทองถน กลม

สาระการเรยนรศลปะ เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรมหาวหาร

2.2 ความพงพอใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทมตอหลกสตรทองถน กลม

สาระการเรยนรศลปะ เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

กรอบแนวคดในการวจย

การวจยครงนมง สรางหลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนรศลป ะ เรอง ทศนศลป ในวด

พระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 กระบวนการ สราง

หลกสตรสามารถแสดงเปนแผนภาพท 1 ไดดงน

6

สมมตฐานการวจย

การสรางหลกสตรทองถน

1. ศกษาการสรางหลกสตรทองถน

2. วเคราะหขอมลเกยวกบทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

3. รางหลกสตร

4. การตรวจสอบคณภาพของรางหลกสตร

5. สรางหลกสตรและทดลองใชหลกสตร

6. ตรวจสอบประสทธภาพหลกสตร

7. ปรบปรงแกไขหลกสตร

แนวคดพนฐานในการสรางหลกสตรทองถน

1. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540

2. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542

3. หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544

4. กลมสาระการเรยนรศลปะ

5. ขอมลวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

- สมภาษณพระสงฆและปราชญชมชนบรเวณ

วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

- สอบถามขอมลจากนกวชาการ

- ศกษาและรวบรวมขอมลเกยวกบวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารจากหนงสอ

และงานวจยทเกยวของ

ทดลองใชเครองมอวจย

1. นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนไปทดลอง

กบประชากรทไมใชกลมตวอยางจานวน 40 คน

2. นาหลกสตรทองถนทปรบปรงแกไขแลว จานวน

1 หนวย ไปทดลองกบประชากรทไมใชกลมตวอยาง

จานวน 40 คน

3. นาแบบวดความพงพอใจทมตอหลกสตรและการจด

กระบวนการเรยนรไปทดลองกบประชากรทไมใชกลม

ตวอยางจานวน 40 คน

ตรวจสอบคณภาพของเครองมอวจย

1. หลกสตร

- นาหลกสตรทสรางขนไปใหผ เชยวชาญตรวจสอบ

คณภาพของหลกสตร ไดแก ผบรหาร ผชวยฝาย

วชาการ หวหนากลมสาระการเรยนรศลปะ และคร

สอนศลปะ

- ปรบปรงแกไขหลกสตรตามคาแนะนาของ

ผ เชยวชาญ

2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

- นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนไปให

ผ เชยวชาญตรวจสอบคณภาพ ไดแก ผ เชยวชาญ

ดานการวดและประเมนผล หวหนากลมสาระการ

เรยนรศลปะ และครสอนศลปะ

- ปรบปรงแกไขแบบทดสอบวดผลสมฤทธทาง

การเรยนตามคาแนะนาของผ เชยวชาญ

3. แบบวดความพงพอใจทมตอหลกสตรทองถนและการ

การจดกระบวนการเรยนร

- นาแบบวดความพงพอใจไปใหผ เชยวชาญ

ตรวจสอบคณภาพ ไดแก ผ เชยวชาญดานการวด

และประเมนผล หวหนากลมสาระการเรยนรศลปะ

และครสอนศลปะ

- ปรบปรงแกไขแบบวดความพงพอใจตามคาแนะนา

ของผ เชยวชาญ

การสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนและ

แบบวดความพงพอใจทมตอหลกสตรทองถน

1. ศกษาแนวทางในการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยนและแบบวดความพงพอใจ

2. สรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

3. สรางแบบวดความพงพอใจทมตอหลกสตรและการจด

กระบวนการเรยนร

ภาพประกอบ 1 กระบวนการสรางหลกสตรทองถน

7

สมมตฐานการวจย

1. ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 เรยนโดยใชหลกสตรทองถน

กลมสาระการเรยนรศลปะ เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรมหาวหาร หลงการ

ทดลองสงกวากอนการทดลองทระดบนยสาคญทางสถต .01

2. ความพงพอใจ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 เรยนโดยใชหลกสตรทองถน กลมสาระ

การเรยนรศลปะ เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรมหา วหาร มความพงพอใจใน

ระดบสง

นยามศพทเฉพาะ

1. หลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนรศลปะ เรอง ทศนศลป ใน วดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร หมายถง หลกสตรทผ วจยสรางขนเพอใหนกเรยนไดศกษา เกยวกบ

สถาปตยกรรม ปฏมากรรมและจตรกรรมใน วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร ซงม

ขนตอนดงน

1.1 ขนตอนท 1 การศกษาการสรางหลกสตรทองถนและวเคราะหขอมลเกยวกบ

สถาปตยกรรม ปฏมากรรมและจตรกรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

1.2 ขนตอนท 2 การรางหลกสตร

1.3 ขนตอนท 3 การตรวจสอบคณภาพของรางหลกสตร

1.4 ขนตอนท 4 การทดลองใชหลกสตร

1.5 ขนตอนท 5 การตรวจสอบประสทธภาพหลกสตร

1.6 ขนตอนท 6 การปรบปรงแกไขหลกสตร

2. ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง ความสามารถของนกเรยนทเกดจาก การจดการเรยนร

หลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนรศลปะ เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราช

วรมหาวหารซงพจารณาจากคะแนนทไดรบการทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทผ วจยสราง

ขน

3. ความพงพอใจ หมายถง ความ ชอบของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทมตอการเรยน

หลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนรศลปะ เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราช

วรมหาวหาร

8

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผ วจยได ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของและไดนาเสนอตามหวขอ

ตอไปน

1. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542

2. สาระและมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรศลปศกษา

3. เอกสารทเกยวของกบการพฒนาหลกสตรทองถน

4. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

5. วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

6. งานวจยทเกยวกบการพฒนาหลกสตรทองถน

6.1 งานวจยภายในประเทศ

6.2 งานวจยตางประเทศ

1. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และ ทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ท

มงเนนการกระจายอานาจทางการศกษาใหทองถนและสถานศกษาไดมบทบาทและมสวนรวมในการ

พฒนาหลกสตร เพอใหสอดคลองกบสภาพ และความตองการของทองถน ในพระราชบญญต

การศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ไดกลาวถงความสมพนธของการศกษากบศลปวฒนธรรม ภม

ปญญาทองถนและสภาพแวดลอมในชมชน ดงสรปไดตอไปน

มาตรา 7 ในกระบวนการเรยนรตองปลกจตสานกทถก ตองเกยวกบการเมองการปกครองใน

ระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข รจกรกษาและสงเสรมสทธ หนาท เสรภาพ

ความเคารพกฎหมาย ความเสมอภาคและศกดศรความเปนมนษย มความภาคภมใจในความเปนไทย

การกฬา ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและความร อนเปนสากล ตลอดจนอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มความสามารถในการประกอบอาชพ รจกพงตนเอง มความคด

รเรมสรางสรรค ใฝรและเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง

มาตรา 9 การจดระบบโครงสราง และกระบวนการจดการศกษาใหยดหลกการมสวนรวมของ

บคคล ครอบครว ชมชน อ งคการชมชน องคการปกครองสวนทองถน เอกชน องคการเอกชน องคการ

วชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการ และสถาบนสงคมอน

9

มาตรา 23 หลกการจดการศกษา ทงการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบและการศกษา

ตามอธยาศย ตองเนนความสาคญทงความร คณธรรม ก ระบวนการเรยนรและบรณาการตามความ

เหมาะสมของแตละระดบการศกษาในเรองความรเกยวกบตนเอง ความสมพนธของตนเองกบสงคม

ไดแก ครอบครว ชมชน ชาต และสงคมโลก รวมถงความรเกยวกบประวตศาสตรความเปนมาของ

สงคมไทยและระบอบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

ความรเกยวกบศาสนา ศลปะ วฒนธรรมการกฬา ภมปญญาไทยและการประยกตใชภมปญญาไทย

มาตรา 29 บทบาทของผ มสวนเกยวของ ใหสถานศกษารวมกบบคคล ครอบครว องคการ

ชมชน องคการปกครองสวนทองถน เอกชน องคการวชาชพ สถา บนศาสนา สถานประกอบการและ

สถาบนสงคมอน จดกระบวนการเรยนร ในชมชนเพอสงเสรมความเขมแขงของชมชน รวมทงการหาวธ

แลกเปลยนประสบการณการพฒนาระหวางชมชน

จะเหนวารฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 และพระราชบญญต

การศกษา พทธศกราช 2542 มจดมงหมายเพอการพฒนาคณภาพของทรพยากรบคคลใหเตมตาม

ศกยภาพ มคณธรรมจรยธรรม และคานยมทพงประสงค เหนคณคาของตนเอง มวนยและปฏบตตน

ตามหลกธรรมของพ ระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอ ยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ม

ความสามารถในการสอสาร การคด การแกปญหา การใชเทคโนโลย และมทกษะชวต มสขภาพกาย

และสขภาพจตทด มสขนสย และรกการออกกาลงกาย มความรกชาต มจตสานกในความเปนพลเมอง

ไทยและพลโลก ยดมนในวถชวตและการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรง

เปนประมขมจตสานกในการอนรกษวฒนธรรมและภมปญญาไทย การอนรกษและพฒนาสงแวดลอม

มจตสาธารณะทมงทาประโยชนและสรางสงทดงามในสงคม และอยรวมกนในสงคมอยางมความ สข

ดงนนเพอพฒนาหลกสตรใหเกดประสทธภาพจงตองใหชมชนมสวนรวมในกระบวนการเพอให

หลกสตรนนมความสอดคลองกบผ เรยนและทองถนมากทสด

กรมวชาการ (2545: 4-8) ไดเสนอเนอหาสาระ โครงสรางและรายละเอยดของ พระราชบญญต

การศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 ทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545 ดงน

1. หลกการ

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มหลกการทสาคญดงน

1.1 เปนหลกสตรการศกษาเพอความเปนเอกภาพของชาต มจดหมายและมาตรฐานการ

เรยนร เปนเปาหมายสาหรบพฒนาเดกและเยาวชนใหมความร ทกษะ เจตคต และคณธรรมบนพนฐาน

ของความเปนไทยควบคกบความเปนสากล

1.2 เปนหลกสตรการศกษาเพอปวงชน ทประชาชนทกคนมโอกาสไดรบการศกษาอยาง

เสมอภาค และมคณภาพ

10

1.3 เปนหลกสตรการศกษาทสนองการกระจายอานาจ ใหสงคมมสวนรวมในการจด

การศกษาใหสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถน

1.4 เปนหลกสตรการศกษาทมโครงสรางยดหยนทงดานสาระการเรยนร เวลาและการ

จดการเรยนร

1.5 เปนหลกสตรการศกษาทเนนผ เรยนเปนสาคญ

1.6 เปนหลกสตรการศกษาสาหรบการศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย

ครอบคลมทกกลมเปาหมาย สามารถเทยบโอนผลการเรยนร และประสบการณ

2. จดหมาย

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานมงพฒนาผ เรยนใหเปนคนด มปญญา มความสข

มศกยภาพในการศกษาตอและประกอบอาชพ จงกาหนดเปนจดหมายเพอใหเกดกบผ เรยน เมอจบ

การศกษาขนพนฐาน ดงน

2.1 มคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค เหนคณคาของตนเอง มวนยและ

ปฏบตตนตามหลกธรรมของพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอ ย ดหลกปรชญาของเศรษฐกจ

พอเพยง

2.2 มความร ความสามารถในการสอสาร การคด การแกปญหา การใชเทคโนโลย และ

มทกษะชวต

2.3 มสขภาพกายและสขภาพจตทด มสขนสย และรกการออกกาลงกาย

2.4 มความรกชาต มจตสานกในความเปนพลเมองไทยและพลโลก ยดมนในวถชวต

และการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

2.5 มจตสานกในการอนรกษวฒนธรรมและภมปญญาไทยการอนรกษและพฒนา

สงแวดลอม มจตสาธารณะทมงทาประโยชนและสรางสงทดงามในสงคม และอย รวมกนในสงคม

อยางมความสข

3. สมรรถนะสาคญของผ เรยน และคณลกษณะอนพงประสงค

ในการพฒนาผ เรยนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงเนนพฒนาผ เรยนให

มคณภาพตามมาตรฐานทกาหนด ซงจะชวยใหผ เรยนเกดสมรรถนะสาคญและคณลกษณะอนพง

ประสงค ดงน

3.1 สมรรถนะสาคญของผ เรยน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงใหผ เรยน

เกดสมรรถนะสาคญ 5 ประการ ดงน

11

1) ความสามารถในการสอสาร เปนความสามารถในการรบและสงสาร มวฒนธรรม

ในการใชภาษาถายทอดความคด ความรความเขาใจ ความรสก และทศนะของตนเองเพอแลกเปลยน

ขอมลขาวสารและประสบการณอนจะเปนประโยชนตอการพฒนาตนเองและสงคม รวมทงการเจรจา

ตอรองเพอขจดและลดปญหาความขดแยงตาง ๆ การเลอกรบหรอไมรบขอมลขาวสารดวยหลกเหตผล

และความถกตอง ตลอดจนการเลอกใชวธการสอสาร ทมประสทธภาพโดยคานงถงผลกระทบทมตอ

ตนเองและสงคม

2) ความสามารถในการคด เปนความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห

การคด อยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ และการคดเปนระบบ เพอนาไปสการสรางองค

ความรหรอสารสนเทศเพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม

3) ความสามารถในการแกปญหา เปนความสา มารถในการแกปญหาและอปสรรค

ตางๆ ทเผชญไดอยางถกตองเหม าะสมบนพนฐานของหลกเหตผล คณธรรมและขอมลสารสนเทศ

เขาใจความสมพนธแล ะการเปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ ในสงคม แสวงหาความร ประยกต

ความรมาใชในการปองกนและแกไขปญหา และมการตดสนใจทมประสทธภาพโดยคานงถงผลกระทบ

ทเกดขนตอตนเอง สงคมและสงแวดลอม

4) ความสามารถในการใชทกษะชวต เปนความสามารถในการนากระบวนการ

ตางๆ ไปใชในการดาเนนชวตประจาวน การเรยนรดวยตนเองการเรยนรอยางตอเนองการทางาน และ

การอยรวมกนในสงคมดวยการสรางเสรมความสมพนธอนดระหวางบคคลการจดการปญ หาและความ

ขดแยงตางๆ อยางเหมาะสม การปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงคมและสภาพแวดลอม และ

การรจกหลกเลยงพฤตกรรมไมพงประสงคทสงผลกระทบตอตนเองและผ อน

5) ความสามารถในการใชเทคโนโลย เปนความสามารถในกา รเลอก และใช

เทคโนโลยดานตางๆ และมทกษะกระบวนการทางเทคโนโลย เพอการพฒนาตนเองและสงคม ในดาน

การเรยนร การสอสาร การทางาน การแกปญหาอยางสรางสรรค ถกตอง เหมาะสม และมคณธรรม

สมรรถนะสาคญของผ เรยนและคณลกษณะอนพงประสงค

ในการพฒนาผ เรยนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มง เนนพฒนาผ เรยนใหม

คณภาพตามมาตรฐานทกาหนด ซงจะชวยใหผ เรยนเกดสมรรถนะสาคญและคณลกษณะอนพง

ประสงคดงน

1. สมรรถนะสาคญของผ เรยน

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงใหผ เรยนเกดสมรรถนะสาคญ 5 ประการ

ดงน

12

1.1 ความสามารถในการสอสาร เปนความสามารถในการรบและสงสาร มวฒนธรรมใน

การใชภาษาถายทอดความคด ความรความเขาใจ ความรสก และทศนะของตนเองเพอแลกเปลยน

ขอมลขาวสารและประสบการณอนจะเปนประโยชนตอการพฒนาตนเองและสงคม รวมทงการเจรจา

ตอรองเพอขจดและลดปญหาความขดแยงตาง ๆ การเลอกรบหรอไมรบขอมลขาวสารดวยหลกเหตผล

และความถกตอง ตลอดจนการเลอกใชวธการสอสาร ทมประสทธภาพโดยคานงถงผลกระทบทมตอ

ตนเองและสงคม

1.2 ความสามารถในการคด เปนความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห

การคด อยางสรางสรรค การคดอยาง มวจารณญาณ และการคดเปนระบบ เพอนาไปสการสรางองค

ความรหรอสารสนเทศเพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม

1.3 ความสามารถในการแกปญหา เปนความสามารถในการแกปญหาและอปสรรค

ตางๆ ทเผชญไดอยางถกตองเหมาะสมบนพนฐานของหลกเหตผล คณธร รมและขอมลสารสนเทศ

เขาใจความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ ในสงคม แสวงหาความร ประยกต

ความรมาใชในการปองกนและแกไขปญหา และมการตดสนใจทมประสทธภาพโดยคานงถงผลกระทบ

ทเกดขนตอตนเอง สงคมและสงแวดลอม

1.4 ความสามารถในการใชท กษะชวต เปนความสามารถในการนากระบวนการตางๆ

ไปใชในการดาเนนชวตประจาวน การเรยนรดวยตนเองการเรยนรอยางตอเนองการทางาน และการอย

รวมกนในสงคมดวยการสรางเสรมความสมพนธอนดระหวางบคคลการจดการปญหาและความขดแยง

ตางๆ อยางเหมาะสม การปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงคมและสภาพแวดลอม และการรจก

หลกเลยงพฤตกรรมไมพงประสงคทสงผลกระทบตอตนเองและผ อน

1.5 ความสามารถในการใชเทคโนโลย เปนความสามารถในการเลอก และใช เทคโนโลย

ดานตางๆ และมทกษะกระบวนการทางเทคโนโลย เพอการพฒนาตนเองและสงคม ในดานการเรยนร

การสอสาร การทางาน การแกปญหาอยางสรางสรรค ถกตอง เหมาะสม และมคณธรรม

2. คณลกษณะอนพงประสงค

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงพฒนาผ เรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงค

เพอใหสามารถอยรวมกบผ อนในสงคมไดอยางมความสข ในฐานะเปนพลเมองไทยและพลโลก ดงน

1. รกชาต ศาสน กษตรย

2. ซอสตยสจรต

3. มวนย

4. ใฝเรยนร

5. อยอยางพอเพยง

13

6. มงมนในการทางาน

7. รกความเปนไทย

8. มจตสาธารณะ

3. มาตรฐานการเรยนร

การพฒนาผ เรยนใหเกดความสมดล ตองคานงถงหลกพฒนาการทางสมองและพห -

ปญญา หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน จงกาหนดใหผ เรยนเรยนร 8 กลมสาระการเรยนร

ดงน

1. ภาษาไทย

2. คณตศาสตร

3. วทยาศาสตร

4. สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

5. สขศกษาและพลศกษา

6. ศลปะ

7. การงานอาชพและเทคโนโลย

8. ภาษาตางประเทศ

ในแตละกลมสาระการเรยนรไดกาหนดมาตรฐานการเรยนรเปนเปาหมายสาคญของการ

พฒนาคณภาพผ เรยน มาตรฐานการเรยนรระบสงทผ เรยนพงร ปฏบตได มคณธรรมจรยธรรม และ

คานยมทพงประสงค เมอจบการศกษาขนพนฐาน นอกจากนนมาตรฐานการเรยนรยงเปนกลไกสาคญ

ในการขบเคลอนพฒนาการศกษาทงระบบ เพราะมาตรฐานการเรยนรจะสะทอนใหทราบวาตองการ

อะไร จะสอนอยางไร และประเมนอยางไร รวมทงเปนเครองมอในการตรวจสอบเพอการประกน

คณภาพการศกษาโด ยใชระบบการประเมนคณภาพภายในและการประเมนคณภาพภายนอก ซง

รวมถงการทดสอบระดบเขตพนทการศกษา และการทดสอบระดบชาต ระบบการตรวจสอบเพอประกน

คณภาพดงกลาวเปนสงสาคญทชวยสะทอนภาพการจดการศกษาวาสามารถพฒนาผ เรยนใหม

คณภาพตามทมาตรฐานการเรยนรกาหนดเพยงใด

4. ตวชวด

ตวชวดระบสงทนกเ รยนพงรและปฏบตได รวมทงคณลกษณะของผ เรย นในแตละ

ระดบชน ซงสะทอนถงมาตรฐานการเรยนร มความเฉพาะเจาะจงและมความเปนรปธรรม นาไปใชใน

การกาหนดเนอหา จดทาหนวยการเรยนร จดการเรยนการสอน และเปนเกณฑสาคญสาหรบการวด

ประเมนผลเพอตรวจสอบคณภาพผ เรยน

14

1. ตวชวดชนป เปนเปาหมายในการพฒนาผ เรยนแตละชนปใน ระดบการศกษาภาค

บงคบ (ประถมศกษาปท 1– มธยมศกษาปท 3)

2. ตวชวดชวงชน เปนเปาหมายในการพฒนาผ เรยนในระดบมธยมศกษาตอนปลาย

(มธยมศกษาปท 4- 6)

2. สาระและมาตรฐาน กลมสาระการเรยนรศลปศกษา

สาระท 1 ทศนศลป ประกอบดวยมาตรฐาน 2 ขอ

มาตรฐาน ศ 1.1 สรางสรรคงานทศนศลปตามจนตนาการ และความคดสรางสรรค วเคราะห

วพากษ วจารณคณคางานทศนศลป ถายทอดความรสก ความคดตองานศลปะอยางอสระ ชนชม

และประยกตใชในชวตประจาวน

มาตรฐาน ศ 1.2 เขาใจความสมพนธระหวางทศนศลป ประวตศาสตร และวฒนธรรม เหน

คณคางานทศนศลปทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและสากล

3. เอกสารทเกยวของกบการพฒนาหลกสตรทองถน

3.1 ความหมายของการพฒนาหลกสตรทองถน

ความหมายของหลกสตรทองถน มนกการศกษาไดใหความหมายไวคลายคลงกน ดงน

สนทร สนนทชย (2518: 5) ไดกลาวถงความหมายของหลกสตรทองถนวา "หมายถง

หลกสตรททองถนขยาย ตด หรอเพมเนอหากจกรรมโดยยดหลกสตรแกนกลางเปนแมบท และไมขดตอ

เจตนารมณของหลกสตรแกนกลางเพอใหเหมาะสมสอดคลองกบสภาพความเปนจรงและความ

ตองการของทองถน หรอศกษาหลกสตร ททองถนจดทาขนบางสวน เพอใหเหมาะสมกบสภาพความ

ตองการของทองถน"

สมตร คณานกร (2523: 97) ไดกลาวถงความหมายของการพฒนาหลกสตรทองถนไว

วา "การพฒนาหลกสตรทองถนหมายถงการขยายและปรบปรงหลกสตรระดบชาต คาวาขยายหมายถง

การนาเอาทงจดมงหมายและเนอหามาขยายความคอขยายเนอหาใหเพม มรายละเอยดทครจะนาไป

สอนได สวนปรบกคอการนาเอาจดมงหมายและเนอหาวชามาปรบใหในแตละเขตการศกษา

อรสา ปราชญนคร (2525: 121) ไดกลาววา "เปนการนาเอาหลกสตรระดบชาต มาใช

โดยพจารณาถงลกษณะทองถนเพมเตม ทงนเพอเนนใหเหมาะสมกบลกษณะพเศษของแตละทองถน

และลกษณะของผ เรยนและเปนการเรยนรทนาไปใชในชวตจรง"

15

วชย วงษใหญ (2527: 28-29) ไดกลาววา หลกสตรทองถน หมายถง การนาหลกสตร

ระดบชาตมาพจารณ าศกษาวเคราะห เพอปรบเปลยนเนอหาสาระบางอยางใหสมพนธสอดคลองกบ

ทองถน

กรมวชาการ (2542 : 61) ไดกลาวถงความหมายของหลกสตรวา หลกสตรทองถน

หมายถง มวลประสบการณทจดขนทงในหองเรยนและนอกหองเรยน เพอพฒนาผ เรยนใหมความร

ความสามารถ ทกษะ เจตคต และคณภาพการดารงชวต โดยพยายามใชทรพยากรในทองถนใหผ เรยน

ไดเรยนรบนพนฐานของสภาพชวต เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมของตนเอง ตลอดจนมสวนรวมในการ

แกปญหาตางๆ ของชาตบานเมอง

วชย ประสทธเวชช (2542: 124) ไดกลาวถงความหมายหลกสตรทองถน หมายถง การ

นาหลกสตรแกนกลางทงเอกสารหลกสตรและเอกสารประกอบหลกสตร ทพฒนามาจากสวนกลาง มา

ปรบขยาย หรอเพมหรอสรางหลกสตรยอยขนใหเหมาะสมกบสภาพความเปนอย และการอนรกษ

วฒนธรรมทองถน

สาล ทองธว (2543: 18) ไดวาหลกสตรทองถนมความหมายสรปไดดงน

1. เนอหาสาระ โครงสราง การจดเวลา การบรหารหลกสตร ซงมาจากความตองการ

ของคนในทองถนเปนสาระ แนวคด หลกการทคนในทองถนใหความสาคญ และมองเหนความจาเปนท

จะตองเรยนรเพอความอยรอดและการพฒนาทยงยนของทองถนนน

2. เปนหลกสตรทคนในทองถนมสวนรวมในการสรางอยางเทาเทยมกบครและผบรหาร

โรงเรยน

3. เปนหลกสตรทคนในทองถนมสวนรวมในการประเมนนกเรยน หรอคนหาความร

ทศนะของการเปนคนในชมชน

4. เปนหลกสตรทผสมผสานวฒนธรรมของท องถน ความเปนทองถนกบความสามารถ

ทจะนาเทคโนโลยใหมๆ มาใชเปนการพฒนาทองถนในลกษณะพฒนาเพอความยงยนของทองถนนนๆ

สขวสา ยอดกลมล (2551: 144) ไดกลาววา หลกสตรทองถนคอการจดประสบการณ

การเรยนและเนอหาสาระใหกบผ เรยนในทองถนหนงโด ยเฉพาะ เพอใหสอดคลองกบสภาพชวตจรง

ทางสงคม วฒนธรรมและตอบสนองความตองการของผ เรยนและทองถนนนๆ

จากความหมายของหลกสตรทองถนสรปไดวา หลกสตรทองถน เปนมวลประสบการณ

ตางๆ ทจดใหกบผ เรยนในทองถนทหนงทใดเฉพาะ โดยมครและบคคลในทองถนเขามามสวนรวมใน

การสรางและประเมนหลกสตร

16

3.2 เหตผลและความจาเปนในการพฒนาหลกสตรทองถน

ใจทพย เชอรตนพงษ (2539: 109-110) ไดกลาวถงเหตผลความจาเปนทตองมการ

พฒนาหลกสตรทองถนดงน

1.หลกสตรแกนกลางหรอหลกส ตรแมบท ไดกาหนดจดมงหมาย เนอหา สาระ และ

กจกรรมอยางกวางๆเพอใหนกเรยนทกคนไดเรยนรคลายคลงกน ทาใหกระบวนการเรยนการสอนมง

เนอหาสาระ และประสบการณทเปนหลกการทวๆ ไป ไมสามารถประมวลรายละเอยดเกยวกบสาระ

ความรตามสภาพแวดลอม สงคม เศรษฐ กจ ปญหา และความตองการของทองถนในแตละแหงได

ทงหมด จงตองมการพฒนาหลกสตรระดบทองถนเพอตอบสนองความตองการของทองถนมากทสด

2. การเปลยนแปลงอยางรวดเรวทางดานเศรษฐกจ การเมองและดานวทยาศาสตร

เทคโนโลย มผลโดยตรงตอทศนะ และการดาเนนชวตของคนไทย ทงในเมองและชนบทจงตองม

หลกสตรทองถน เพอปรบสภาพของผ เรยนใหสามารถรบการเปลยนแปลงในดานตางๆ ดงกลาว โดยเฉพาะ

ผลกระทบทเกดขนกบภมลาเนาทองถนของตนเพอใหผ เรยนสามารถนาความรและประสบการณไป

พฒนาตนเอง ครอบครว และทองถนตลอดจนดาเนนชวตอยในทองถนของตนอยางเปนสข

3. การเรยนรทดควรเปนการเรยนรจากสงทใกลตวไปยงสงทอยไกลตว เพราะเปน

กระบวนการเรยนรทผ เรยนสามารถดดซบไดเรวกวา ดงนนควรมหลกสตรทองถน เพอใหผ เรยนได

เรยนรชวตจรง ตามสภาพเศรษฐกจ สงคมของทองถนตน แทนการเรยนรเรองไกลตว ซงทาใหผ เรยนไม

รจกตวเองไมรจกชวต ไมเขาใจ และไมมความรสกทดตอสงคม และสงแวดลอมของตนเอง

นอกจากนนการพฒนาหลกสตรทองถน ยงชวยปลกฝงใหผ เรยนมความรกผก พน รวมทงภาคภมใจใน

ทองถนของตน

4. ทรพยากรทองถนโดยเฉพาะภมปญญาทองถนหรอภมปญญาชาวบานในชนบทของ

ไทยมอยมากมาย และมคาบงบอกถงความเจรญมาเปนเวลานาน หลกสตรแมบทหรอหลกสตร

แกนกลางไมสามารถนาเอาทรพยากรทองถน และภมปญญาชาวบานทงหลายม าใชในการเรยนการ

สอนไมวาดานอาชพ หตถกรรม เกษตรกรรม ดนตร วรรณกรรม ขนบธรรมเนยมประเพณ ซงมผลทาให

ผ เรยนไดรจกทองถนของตน และสามารถใชทรพยากรทองถนในการประกอบอาชพได

สงด อทรานนท (2532: 311) ไดกลาวถงเหตผลและความจาเปนทตองกา รมการ

พฒนาหลกสตรทองถนไว 2 ประการ

1. ตามหลกการของหลกสตรนน หลกสตรทสรางขนจาเปนจะตองมความสอดคลองกบ

สภาพปญหาและสนองความตองการของสงคมทใชหลกสตรนนๆ โดยเหตนหากหลกสตร ทสรางขนม

จดมงหมายสาหรบใชในชมชนแหงใดแหงหนงโดยเฉพาะ ย อมตอบสนองตอความตองการของสงคม

ไดมากทสด

17

2. การพฒนาหลกสตรไดมการยอมรบความสาคญของผใชหลกสตรเปนอยางมากและ

ไดมการยอมรบวาสมควรใหผใชหลกสตรมสวนรวมในการพฒนาหลกสตรดวยในทางปฏบตถาหาก

หลกสตรไดพฒนาขนมาเพอใชในระดบชมชนทไม กวางขวางมากนก ยอมสามารถเปดโอกาสใหผใช

หลกสตรไดมสวนรวมในการพฒนาหลกสตรได

นอกจากน สรพร บารง (2544: 32) สาเหตทตองมการพฒนาหลกสตรทองถน เพราะ

การจดการศกษาทผานมาไมสอดคลองก บสภาพสงคม เศรษฐกจ วฒนธรรมแล ะวถชวตทแทจรงของ

ผ เรยน

จากทกลาวมาสรปไดวา สาเหตทมการพฒนาหลกสตรทองถนเพราะการจดการศกษา

ตองใชหลกสตรทพฒนามาจากสวนกลาง และมการบงคบใชเหมอนกนทวประเทศ ทาใหนกเรยนไม

รจกชมชนหรอทองถนของตนเองอยางแทแจรง ดงนนจงเปดโอกาสใหผใชหลกสตรไดมสวนรวมในการ

พฒนาหลกสตร

3.3 ประเภทของหลกสตรทองถน

หลกสตรทองถนสามารถแบงเปน 3 ประเภทคอ

1. หลกสตรทองถนทพฒนาโดยทองถนเองทงหมด แตตองเปนไปตามนโยบายท

สวนกลางไดกาหนดไว เชน ในประเทศสหรฐอเมรการฐแตละรฐสามารถจดทาหลกสตรของตนเองตาม

ความตองการของรฐนนๆ ได แตตองไมขดกบนโยบายของรฐบาลสวนกลาง (Federal Government)

ทไดกาหนดไวอยางกวางๆ

2. หลกสตรทองถนทพฒนาขนจากหลกสตรแมบททสวนกลางจดทา กลาวคอ

สวนกลาง ของรฐจดทาหลกสตรแมบท และเวนทวางใหทองถนมเสรภาพในการพฒนาหลกสตรให

สอดคลองกบสภาพปญหา และความตองการของทองถน เชน หลกสตรประถมศกษา มธยมศกษา

ตอนตนและมธยมศกษาตอนปลาย ฉบบปรบปรงพ .ศ. 2533 ในประเทศไทย เปนตน หลกสตรทองถน

ประเภทนจะพฒนาไดเปน 2 กรณ คอ

ก. หลกสตรทองถนทพฒนาโดยปรบบางสวนของหลกสตรแมบท กลาวคอ เปนการ

ปรบองคประกอบสวนใดสวนหนงของหลกสตรแมบท เชน ปรบรายละเอยดของเนอหาเพอให

สอดคลองกบสภาพปญหา และความตองการของทองถน

ข. หลกสตรทองถนทพฒนาขนเปนรายวชาใหม หรอการสรางหลกสตรยอย เพอ

เสรมหลกสตรแมบท โดยใหสอดคลองกบสภาพ ปญหาและความตองการของทองถน

3. หลกสตรทองถนทพฒนาสาหรบทองถนใดทองถนหนงโดยเฉพาะ เปนหลกสตรท

หนวยงานในทองถนพฒนาเปนห ลกสตรเฉพาะกจและเปนหลกสตรระยะสนๆ เพอใชกบชมชนหรอ

ทองถนตามความตองการและความสมครใจของผ เรยน รวมทงความสอดคลองกบสภาพสงคม

เศรษฐกจ และวฒนธรรมของชมชนในทองถนนนๆ เชน หลกสตรวชาชพระยะสน อาท หลกสตรซอม

มอเตอรไซด หลกสตรตดเยบเสอผา ทจดโดยกรมศกษานอกโรงเรยนหรอกรมอาชวศกษาในประเทศไทย

เปนตน (ใจทพย เชอรตนพงษ. 2539: 118-119)

18

3.4 กระบวนการพฒนาหลกสตรทองถน

การพฒนาหลกสตรทองถนมกระบวนการและขนตอนทแตกตางกนตามแนวคดของนก

การศกษาและนกวชาการ ดงน

สงด อทรานนท (2532: 24) กลาววา การปรบหลกสตรใหเขากบสภาพสงคมของ

ทองถนอาจจะดาเนนในระดบเขตการศกษา ระดบอาเภอ ระดบจงหวด หรอระดบโรงเรยนกได การ

ดาเนนการควรทาอยางมระบบและเปนขนตอนดงน

ขนท 1 จดตงคณะทางาน เลอกบคคลทมความสามารถและมความตงใจจรงในการ

ทางาน

ขนท 2 ศกษาสภาพขอมลพนฐาน เพอจะไดทราบขอมลทแทจรงภายในสงคม ซง

จะเปนประโยชนอยางมากตอการพฒนาหลกสตรใหตรงกบความตองการของทองถน

ขนท 3 กาหนดจดมงหมายสาหรบหลกสตรทองถนว าจะทาการพฒนาโดยการปรบ

หลกสตรกลางหรอการสรางหลกสตรทองถนขนมาเสรมนนควรใหบรรลเปาหมายอะไรบาง

ขนท 4 ดาเนนการเลอกเนอหาสาระทมอยในหลกสตรกลางทสอดคลองกบ สภาพ

ปญหาและความตองการของทองถนและจดสรางกระบวนวชาขนมาใหม

ขนท 5 ดาเนนการใชหลกสตรตามทไดปรบขยายไวแลว โดยมการนเทศตดตามผล

การใชอยางใกลชด

ขนท 6 ประเมนผลการใชหลกสตร ซงเปนขนทมความสาคญมากเพราะจะทาให

ทราบวาหลกสตรทจดทาขนเหมาะสมหรอไมอยางไร

ขนท 7 ทาการปรบปรงแกไข ซงเปนขนตดสนใจเกยวกบหลกสตรวาสมควรจะไดรบ

การปรบปรงแกไขตรงจดไหน จงจะทาใหหลกสตรเหมาะสมและกอใหเกดประโยชนแกการศกษาใน

สงคมสวนรวมและสงคมทองถนใหมากทสด

มณฑชา ชนะสทธ (2539: 21) ไดกลาววา การพฒนาหลกสตรทองถน หมายถง การ

ขยายหรอปรบหลกสตร แมบท โดยจดการทาเนอหาสาระ แผนการสอน สอการสอน ซงจดทาโดย

โรงเรยน กลมโรงเรยน อาเภอ จงหวด หรอเขตการศกษา

ใจทพย เชอรตนพงษ (2539: 123 -133) ไดเสนอแนวทางการพฒนาหลกสตรทองถน

ในลกษณะทเปนการจดทาหรอสรางขนมาใหม โดยมกระบวนการหรอขนตอนสาคญดงน

1. การจดตงคณ ะทางานเพอพฒนาหลกสตรทองถน เปนขนตอนแรกของการ

พฒนาหลกสตรระดบทองถน คณะทางานควรมประมาณ 5-8 คน และคดเลอกบคคลทมความร

ความสามารถ

19

2. การศกษาและวเคราะหขอมลพนฐาน เปนขนตอนทคณะทางานตองดาเนนการ

ในเรองตอไปน

4

4

2.1 ศกษาขอมลทเกยวกบสภาพและความตองการของชมชนหรอทองถนนนๆ

4

2.2 สารวจสภาพความตองการของผ เรยน

4

2.3 ศกษาทาความเขาใจในหลกสตรแมบท

3. กาหนดจดประสงคของหลกสต รระดบทองถน เปนการกาหนดสภาพทตองการ

ใหเกดกบผ เรยนเมอเรยนจบ

2.4 วเคราะหศกยภาพของโรงเรยน

4. การกาหนดเนอหา คณะทางานตองกาหนดเนอหาสาระใหสอดคลองกบ

จดประสงคและสภาพของทองถน

5. กาหนดกจกรรม เปนการกาหนดประสบการณการเรยนรทผ เรยนไดเกดการ

เรยนร ซงเนนผ เรยนลงมอทากจกรรม โดยครเปนผประสานกจกรรมและชแนะ

6. การกาหนดคาบเวลาเรยน การดาเนนการในขนตอนนมกถอเอาตามโครงสราง

ของหลกสตรแมบทเปนแนวทางในการกาหนดคาบเวลาเรยน

นคม ชมพหลง (2542: 13) การพฒนาหลกสตรทองถนหมายถง การททองถนปรบปรง

ขยายหรอเพมรายละเอยด เนอหาสาระแผนการสอน สการเรยนการสอนกจกรรมใหเหมาะสมกบความ

ตองการเฉพาะทองถนโดยยดหลกสตรแกนกลางหรอหลกสตรแมบทไมขดตอเจตนารมณและ

จดมงหมายของหลกสตรแกนกลางเพอใหเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพความเปนจรงและความ

ตองการของทองถน

กรมวชาการ (2545: 55-57) ไดใหแนวทางการพฒนาหลกสตรเปน 5 ลกษณะดงน

1. ปรบกจกรรมการเรยนการสอนหรอจดกจกรรมเสรม เปนการปรบกจกรรมการ

เรยนการสอนหรอกจกรรมเสรมทเหมาะสมกบสภาพและความเปนไปของทองถน เพอใหบรรลผลตาม

จดประสงคทกาหนดไวในหลกสตร โดยไมทาใหจดประสงค เนอหา และคาบเวลาเรยนเปลยนแปลงไป

ทองถนสามารถกระทาไดกบทกกลมประสบการณในหลกสตรประถมศกษา และในรายวชาบงคบและ

วชาเลอกเสรทกรายวชาและทกกลมวชาในหลกสตรมธยมศกษาตอนตนและตอนปลาย

การปรบกจกรรมการเรยนการสอนหรอจดกจกรรมเสรม คณะทางานหรอผใช

หลกสตรจะตองศกษาคาอธบายรายวชาของหลกสตรแมบท ซงในสวนของกจกรรมจะระบถงแนวการ

จดกจกรรมการเรยนการสอนใหแกผ เรยนกวางๆ เชน ใชคาวา "ศกษา" ซงคณะทางานจะตองกาหนด

กจกรรมหรอวธการศกษาใหเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถนและ

ผ เรยน เชน เชญวทยากรทองถนมาบรรยาย ใหผ เรยนออกไปสมภาษณผทรงคณวฒในทองถน ให

ผ เรยนออกไปทศนศกษา เปนตน นอกจากนควรจะมงเนนกจกรรมทหลากหลายและเนนทกษะ

กระบวนการดวย

20

2. ปรบรายละเอยดของเนอหา เปนการพฒนาหลกสตรโดยการปรบ ลด หรอ

เพมเตมรายละเอยดของเนอหาจากหวขอหรอขอบขายทระบไวในคาอธบายของทกกลมประสบการณ

หรอในคาอธบายรายวชาใหสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถน โดยไมทาใหจดประสงค

หวขอหรอขอบขายเนอหาและคาบเวลาเรยนทกาหนดไวในหลกสตรแมบทเปลยนแปลงไป การปรบ

รายละเอยดของเนอหานทองถนสามารถทาไดกบทกกลมประสบการณในระดบประถมศกษาหรอ

รายวชาบงคบและวชาเลอกเสรทกรายวชาในระดบมธยมศกษาตอนตนและตอนปลาย สาหรบการ

พฒนาหลกสตรลกษณะนมขนตอนในการดาเนนงานดงน

1) ศกษาจดประสงค เนอหา กจกรรม และคาบเวลาทกาหนดไวในหลกสตรหรอ

คาอธบายรายวชาของหลกสตรแมบท

2) กาหนดรายละเอยดของเนอหาทจะเพมหรอปรบ สาหรบนามาใหเรยนรหรอ

ฝกทกษะ โดยใหสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการของทองถน

3) นาเอารายละเอยดทไดตามขอ 2 ไปปรบเขาในโครงสรางขอบขายของเนอหา

ของกลมประสบการณ/รายวชาทสอน แลวนาไปจดทาเปนแผนการสอนตอไป

4) พจารณาปรบแนวการจดกจกรรมการเรยนการสอน สอ ใหสอดคลองกบ

เนอหาทปรบ เพมเตม หรอลดนน

3. จดทาอธบายหรอรายวชาเพมเตมขนใหม เปนการพฒนาหลกสตรของทองถน

ดวยการจดทาเนอหาวชาหรอรายวชาขนใหมเพมเตมจากทมปรากฏในหลกสตร โดยใหมเนอหา

สอดคลองกบทองถนและจดประสงคของกลมวชา หรอกลมประสบการณ ระดบประถมศกษา ทองถน

สามารถจดทาคาอธบายในกลมประสบการณตางๆ เพมเตมขนมาไดในกรณทพบวาเนอหาทตองการ

ใหผ เรยนไดเรยนรนนไมปรากฏในหลกสตร โดยเฉพาะในกลมการงานและพนฐานอาชพ และกลม

ประสบการณพเศษ ซงการเพมเตมคาอธบายดงกลาวนนจะตองไมทาใหจดประสงคและคาบเวลา

เรยนทกาหนดไวในโครงสรางเปลยนแปลงไ ป สวนในระดบมธยมศกษาทองถนสามารถจดทารายวชา

เพมเตมไดเฉพาะสวนทเปนวชาบงคบเลอกและวชาเลอกเสรทกกลมวชา โดยรายวชาทเพมเตมน

จะตองไมมเนอหาซาซอนกบรายวชาบงคบแกน บงคบเลอกและเลอกเสรทมอยแลวในหลกสตรแมบท

4. ปรบปรงและ /หรอเลอกใชสอการเรยนการสอนใหเหมาะสมการพฒนาหลกสตร

ของทองถนลกษณะนเปนการเลอกใช ปรบปรง เพมเตมหรอตดทอนเนอหาในสอตางๆ ทมอยให

เหมาะสมสอดคลองกบจดประสงคเนอหาของทกกลมประสบการณหรอรายวชาตางๆ และสอดคลอง

กบสภาพของทองถน ไดแก

1) สอการเรยนการสอนททองถนสามารถพฒนาเพอใชประกอบกจกรรมการ

เรยนการสอนประกอบดวย

21

2) หนงสอเรยน หมายถง หนงสอทกาหนดใหใชสาหรบ การเรยนการสอน

รายวชาใดรายวชาหนงโดยเฉพาะมเนอหาตรงตามทระบไวในรายวชานนๆ อาจจะมลกษณะเปนเลม

หรอเปนชดกได

3) แบบฝกหด หมายถง สอทใชสาหรบใหผ เรยนไดฝกปฏบตเพอชวยเสรมให

เกดทกษะและความแตกฉานในบทเรยนมากยงขน

4) หนงสอเสร มประสบการณ หมายถง หนงสอเสรมการเรยนการสอนตาม

หลกสตร มเนอหาสาระเกยวกบเรองใดเรองหนงหรอหลายเรองกไดสาหรบใหผ เรยนศกษาหาความร

ดวยตนเอง หนงสอเสรมประสบการณแยกเปน 4 ประเภทคอ

4.1 หนงสออานนอกเวลา เปนหนงสอทกาหนดใหใชการเรย นวชาใดวชา

หนงตามหลกสตรนอกเหนอจากหนงสอเรยน สาหรบใหผ เรยนอานนอกเวลาเรยน โดยถอกจกรรม

เกยวกบหนงสอนเปนสวนหนงของการเรยนการสอนตามหลกสตร

4.2 หนงสออานเพมเตม เปนหนงสอทมเนอหามองหลกสตร ซงมความ

เหมาะสมกบวยและความสามารถในการอานของผ เรยน สาหรบใหศกษาความรเพมเตมดวยตนเอง

4.3 หนงสออเทศ เปนหนงสอสาหรบคนควา อางอง เกยวกบการเรยนการ

สอน โดยมการเรยบเรยงเปนเชงวชาการ

4.4 หนงสอสงเสรมการอาน เปนหนงสอทมเนอหาเ กยวกบเรองทวๆ ไป ไม

ขดตอวฒนธรรมประเพณและศลธรรมอนดงาม ใหความร มคตและมสาระประโยชน มงสงเสรมให

ผอานเกดทกษะในการอานและมนสยรกการอาน

จากความหมายของการพฒนาหลกสตรสรปไดวา การพฒนาหลกสตรเรมตนจากการ

จดตงคณะทางาน การศกษา และวเคราะหขอมลพนฐานเกยวกบหลกสตร การกาหนดจดประสงค

กจกรรม คาบเรยน ตลอดจนจดทาคาอธบายรายวชา

3.5 การประเมนหลกสตร

การประเมนหลกสตรเปนการพจารณาทบทวน เกยวกบคณภาพของหลกสตรโดยใชผล

จากการวดในแงมมตางๆ ของสงทประเมนเพอนามาพจารณารวมกน เชน ตวเอกสารหลกสตร

กระบวนการเรยนการสอน ตวผ เรยน ความคดเหนของผใชหลกสตรและความคดเหนจากผ ทเกยวของ

ในชมชนและสงคม เปนตน

ความหมายของการประเมนหลกสตร

นกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของการประเ มนหลกสตรไวคลายคลงกน

ดงน

22

ใจทพย เชอรตนพงษ (2539: 191 -192) ไดสรปความหมายของการประเมนหลกสตร

ไววา เปนการรวบรวมและวเคราะหขอมล ลวนนาขอมลมาใชในการตดสนใจหาขอบกพรองหรอปญหา

เพอหาแนวทางการปรบปรงแกไขสวนประกอบท กสวนของหลกสตรใหมคณภาพดยงขน หรอตดสน

คณคาของหลกสตรนนๆ

ชมพนธ กญชร ณ อยธยา (2540: 39 - 40) ไดสรปวา การประเมนหลกสตรเปนก าร

เกบรวบรวมขอมลทเกยวกบ องคประกอบของหลกสตรในดานตางๆ เชน จดมงหมาย เนอหาวชา

กจกรรมการเรยนกา รสอน อปกรณสอการเรยน เพอดวาหลกสตรนนไดบรรลผลสมฤทธตาม

จดมงหมายทกาหนดไวหรอไมเพยงใด และจะปรบปรงหลกสตรและการเรยนการสอนใหดทสดอยางไร

ฐานยา คลายทอง (2551 : 39) ไดสรปความหมายของการประเมนหลกสตรวา

หมายถงกระบวนการดาเนนงานเ กบรวบรวมและวเคราะหขอมล เพอตดสนคณคาของหลกสตรวาม

คณภาพมากนอยเพยงไรและนาผลการประเมนดงกลาวมาใชในการปรบปรงหลกสตรใหมคณภาพ

ยงขนตอไป

จากการศกษาแนวคดเกยวกบความหมายของการประเมนหลกสตร สรปไดวา

การประเมนหลกสตรเปนกระบวนการใ นการตดสนคณคาของหลกสตรเพอพจารณาด

วาหลกสตรนนบรรลผลตามจดมงหมายทกาหนดหรอไม

จดมงหมายในการประเมนหลกสตร

วชย วงษใหญ (2537: 217) ไดระบจดมงหมายของการประเมนหลกสตรทปฏบตกน

สวนใหญมอย 2 ประการ คอ

1. การประเมนเพอปรบปรงหลกสตรคอ การประเมนในระหวางการปฏบตงาน

พฒนาหลกสตร มวตถประสงคเพอใชผลการประเมนนน ใหเปนประโยชนในการปรบปรง

เปลยนแปลงหลกสตร

2. การประเมนเพอสรปผลวาคณคาของการพฒนาหลกสตร มความเหมาะสม

หรอไม หลกสตรไดสนองความตองการของผ เรยนของสงคมเพยงใด ควรใชตอไปหรอควรยกเลกเพยง

บางสวนและปรบแกในสวนใด

สวนใจทพย เชอรตนพงษ (2539: 192 – 193) ไดกลาวถงจดมงหมายของการประเมน

หลกสตรไว 4 ประการ สรปไดดงน

1. เพอหาทางปรบปรงแกไขสงบกพรองทพบ ในองคประกอบตางๆ ของหลกสตร

การประเมนในลกษณะนเปนการดาเนนการในชวงทการพฒนาหลกสตรยงคงดาเนนการอย

23

2. เพอหาทางปรบปรงแกไขระบบการบรหารหลกสตร การนเทศกากบดแล และการ

จดกระบวนการเรยนการสอนใหมประสทธภาพยงขน การประเมนในลกษณะนเป นการดาเนนการใน

ขณะทมการนาหลกสตรไปใช

3. เพอชวยในการตดสนใจของผบรหารวา ควรใชหลกสตรตอไป หรอควรยกเลก

การใชหลกสตรเพยงบางสวนหรอยกเลกทงหมด การประเมนผลในลกษณะนเปนการดาเนนการ

หลงจากทใชหลกสตรไประยะหนงแลวจงทาการประเมน

4. เพอตองการทราบคณภาพของผ เรยน ซงเปนผลผลตของหลกสตรวามการ

เปลยนแปลงพฤตกรรมไปตามความมงหวงของหลกสตร หลงจากผานกระบวนการทางการศกษาแลว

หรอไมอยางไร การประเมนในลกษณะน ดาเนนการในขณะทนาหลกสตรไปใช หรอหลงจากทไดใช

หลกสตรไปแลวระยะหนงกได

สรปไดวา จดมงหมายของการประเมนหลกสตรเพอตรวจสอบและปรบปรงคณภาพ

หลกสตร ซงสามารถประเมนไดในขณะทนาหลกสตรไปใชหรอหลงจากทไดใชหลกสตรไปแลวระยะ

หนง

ระยะของการประเมนหลกสตร

วชย วงษใหญ (2537: 217) ไดกลาวถง แนวการประเมนหลกสตรวาสามารถทาได

เปน 3 ระยะดวยกนคอ

1. ระยะกอนโครงการ คอ การสรางและการพฒนาหลกสตร

2. ระยะระหวางโครงการ คอ การนาหลกสตรไปใช

3. ระยะหลงโครงการ คอ การตดตามประเมนหลกสตรทงระบบ

ซงสอดคลองกบ ใจทพย เชอรตนพงษ (2539: 193 – 194) ไดแบงระยะการประเมน

หลกสตรวา แบงออกเปน 3 ระยะคอ

1. การประเมนหลกสตรกอนนาไปใช

2. การประเมนหลกสตรระหวางดาเนนการใชหลกสตร

3. การประเมนหลกสตรหลงการใชหลกสตร

ลกษณะการประเมนหลกสตร

การประเมนหลกสตรมจดมงหมายเพอตรวจสอบ คณภาพของหลกสตร ลวนนาขอมล

จากการประเมนไปปรบปรงแกไขหรอพฒนาหลกสตรตอไป ดงนนการประเมนหลกสตร จงควรประเมน

ในสงตอไปน

24

1. การประเมนเอกสารหลกสตร เปนการตรวจสอบคณภาพ ขององคประกอบตางๆ

ของหลกสตร วามความเหมาะสมสอดคลองกนหรอไมอยางไร การประเมนเอกสารหลกสตรมกใช

วธการวเคราะหเนอหา (Content analysis) และใชวธใหผ ร ผ เชยวชาญหรอผ ทเกยวของดาเนนการ

ประเมน นอกจากนยงสามารถใช วธการอนๆ เชน การสมภาษณ การตอบแบบสอบถามโด ยกาหนด

รายการและระดบทตองการประเมน เปนตน

2. การประเมนการใชหลกสตร เปนการตรวจสอบวาหลกสตรสามารถนาไปใ ชไดด

กบสถานการณจรงเพยงใด การจดการเรยนการสอนตามหลกสตรทาอยางไร มป ญหาอปสรรคอะไร

ในการใชหลกสตร เพอจะไดแกไขปรบปรงใหดขน และสามารถใชหลกสตรไดอยางม ประสทธภาพ

วธการประเมนอาจใชการสงเกต การสมภาษณ และสงแบ บสอบถามใหผใชคอ ครผสอน ผบรหาร

ผ เรยน ผปกครอง เปนตน

3. การประเมนสมฤทธของหลกสตร เปนการตรวจสอบสมฤทธผลของผ เรยน ซง

ประกอบดวยผลทางวชาการ (Academic achievement) ไดแก ความร ความสามารถทางวชาการตางๆ

ทเรยนและผลสมฤทธ ผลทไมใชทางวชาการ (Non – academic achievement) ไดแก บคลกภาพ

ความรบผดชอบ ความส ามคค ความซอสตย เปนตน วธการประเมนอาจใชการศกษาเอกสาร การ

สมภาษณ การสงแบบสอบถาม เปนตน

4. การประเมนระบบหลกสตร การประเมนหลกสตรควรประเมนหลกสตรทงระบบ

พรอมกนไป เพราะการประเมนการใชหลกสตร และการ ประเมนผลสมฤทธผลของหลกสตร เปนสงท

สมพนธเกยวของกน ซงเปนรปแบบของการประเมนหลกสตรทงระบบมหลายรปแบบ ซงจะกลาวใน

รายละเอยดตอไป (สงด อทรานนท. 2532: 279 – 280; ใจทพย เชอรตนพงษ. 2539: 195 – 197)

จากการศกษางานวจยทเกยวของกบการพฒนาหลกสตรทองถน ผ วจยสามารถสรป ได

วาการพฒนาหลกสตรทองถนมขนตอนคอขนตอนท 1 การศกษาและวเคราะหขอมลพนฐานขนตอนท

2 การรางหลกสตร ขนตอนท 3 การตรวจสอบคณภาพของรางหลกสตร ขนตอนท 4 การทดลองใช

หลกสตร และขนตอนท 5 การตรวจสอบประสทธภาพ

4. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

4.1 ความหมายของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

นกการศกษาหลายทานไดใหความหมายของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

ไวดงน

สรชย ขวญเมอง (2522: 232) ไดกลาวไววา แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

หมายถง แบบทดสอบทวดความรทกษะและสมรรถภาพสมองตาง ๆ ทเดกไดรบจากประสบการณทงปวง

จากทางโรงเรยนและจากทางบาน ยกเวนการวดทางรางกาย ความถนดและทางบคคล สงคม

25

ไพศาล หวงพานช (2526: 89) กลาวไววา การวดผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง

คณลกษณะ และความสามารถของบคคลอนเกดจากการเรยนการสอน เปนการเปลยนแปลง

พฤตกรรมและประสบการณการเรยนรทเกดจากการฝกฝน อบรม หรอจากการสอน ผลสมฤทธทางการ

เรยนจงเปนการตรวจสอบระดบความสามารถ หรอถามสมฤทธผลของบคคลวาเรยนแลวรเทาใด

อจฉรา สขารมณ และ อรพนทร ชชม (2530: 3) กลาววา ผลสมฤทธทางการเรยน

หมายถง ระดบความสาเรจทไดรบจากการเรยน ซงไดประเมนผลจากกระบวนการทไดจาก

แบบทดสอบ โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนโดยทวไป และกระบวนการทไดจาก เกรด

เฉลยของโรงเรยน ซงตองอาศยกรรมวธทซบซอนและชวงเวลาทยาวนาน

ภทรา นคมานนท (2534: 23) ไดกลาวไววา แบบทดสอบวดผลสมฤทธทาง

การเรยน หมายถง แบบทดสอบทใชวดปรมาณความร ความสามารถ ทกษะเกยวกบ

ดานวชาการทเดกไดเรยนรมาในอดตวารบรไดมากนอยเพยงใด โดยทวไปแลวม กใชหลงจากทา

กจกรรมเรยบรอยแลว เพอประเมนการเรยนการสอนวาไดผลเพยงใด

ลวน สายยศ และองคณา สายยศ (2538: 218) และพวงรตน ทวรตน (2543: 96) ได

กลาวถงแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนในทานองเดยวกนวา หมายถง แบบทดสอบทวด

ความรของนกเรยนทไดเรยนไปแลว ซงมกจะเปนขอคาถามใหนกเรยนตอบดวยกระดาษและดนสอกบ

ใหนกเรยนปฏบตจรง

จากความหมายของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทกลาวมาแลว สรปไดวา

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน หมายถงแบบทดสอบทวดคว ามรความสามารถทางการเรยน

ดานเนอหา ดานวชาการและทกษะของวชาตางๆ

4.2 ชนดของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

นกการศกษาหลายทานไดแบงชนดของแบบทดสอบ ไวดงน

ชวาล แพรตกล (2516: 112-115) แบงแบบทดสอบออกเปน 2 ชนดใหญๆ คอ

1. แบบทดสอบทผสอนสรางขนเอง แบบทดสอบผลสมฤทธในวชาตางๆ เชน

คณตศาสตร วทยาศาสตร หรอภาษา เปนตน โดยแบงไดเปน 2 แบบ คอ แบบใหตอบเสรและแบบ

จากดคาตอบ ซงคณประโยชนของแบบทดสอบชนดนอยทสามารถพลกแพลงใหเหมาะกบสภาพและ

เหตการณได

2. แบบทดสอบมาตรฐาน แบบทดสอบมาตรฐานเปนตวอยางของการกระทาหรอ

ความรของบคคลแตละคนของกลมใดกลมหนง ซงรบมาภายใตสภาพการณทกาหนด การใหคะแนน

เปนไปตามกฎเกณฑและการตความหมายกเปนไปตามตารางเกณฑปกต แบบทดสอบมาตรฐาน

ผสอนใชวดผลสมฤทธทางการเรยนขอ งผ เรยนเปนรายบคคล หรอรายหองไดอยางมนใจและประหยด

26

ถกตองตามหลกวชามากกวาการวดดวยวธอนๆ ใชสาหรบวดพสยความรของผ เรยนของแตละชนและ

แตละกลมวามระดบความรทดเทยมกน หรอแตกตางกน เพอจะไดปรบปรงการสอนใหเหมาะสมกบ

สภาพการณนนๆ ได ใชสาหรบแยกประเภทผ เรยนออกเปนกลมยอยๆ ตามความสามารถของเขา เพอ

จะไดเรยนอยางมความสข ใชในการวนจฉยสมรรถภาพวาแตละคน เกง - ออน ในวชาใดบาง มากนอย

เพยงใดและเพราะสาเหตใดใชสาหรบเปรยบเทยบความงอกงามของผ เรยนแตละคนแตละหองวา ม

พฒนาการขนจากเดมในชวงระยะเวลาหนงๆ มากนอยเพยงใด ใชตรวจประสทธภาพของการเรยน ใช

พยากรณความสาเรจในการศกษาวามโอกาสจะประสบความสาเรจในทางใดระดบใด ใชในการแนะ

แนวโดยพจารณาผลสอบจากแบบทดสอบมาตรฐานหลายฉบบวา เขามสมรรถภาพทางสมองหรอหว

โนมเอยงหรอมคว ามถนดในดานใด เพอจะไดแนะแนวอาชพทเหมาะสม ใชในการประเมนการศกษา

ใชในการวจยในฐานะทเปนแบบทดสอบมาตรฐานมประสทธภาพในการวดสงมาก การสารวจคนควา

และการวจยตางๆ จงตองอาศยแบบทดสอบชนดนเปนเครองมอสาคญสาหรบการเกบขอมลในการ

ทดลองและเปรยบเทยบความสามารถ

สมบญ ภนวล (2525: 17 – 22) แบงแบบทดสอบออกเปน 6 ชนด ดงน

1. แบบทดสอบรายบคคลและสอบเปนกลม (individual and group tests) เปน

แบบทดสอบทใหนกเรยนตอบ ครงละคน เชน ตองการใหนกเรยนตอบปากเปลา ผสอบถามตาม

แบบทดสอบ เมอนกเรยนตอบกใหคะแนนทละขอคาถามทนท การสอบเปนรายบคคลนโดยทวไป

ผสอบตองไดรบการฝกหดและมประสบการณมาก สวนแบบทดสอบ เปนกลมครทกคนเคยม

ประสบการณมาแลวในชนเรยน ผ กากบการสอบไดรบการฝกหดเพยงเลกนอยกดาเนนการสอบได

อยางไรกตามการดาเนนการสอบตองมทกษะและความรในการดาเนนการสอบมากดวย

2. แบบทดสอบปรนย และอตนย (objective and subjective tests) ขอสอบปรนย

เปนขอสอบทไมตองใชความคดเหนของผตรวจ แตใหตามแบบหรอกญแจทผออกขอสอบกาหนดไว

คะแนนของแบบทดสอบปรนยมประโยชนและจาเปนมากในการวดผลการศกษา ขอทดสอบทมโอกาส

เปนปรนยไดด คอ ขอทดสอบเลอกตอบถก - ผดและจบค เพราะการใหคะแนนเปนไปตามกญแจทได

พจารณาไวกอนแลวแบบทดสอบอตนย ไดแก แบบทดสอบทใหตอบยาว ๆ หรอแบบความเรยง ยากท

จะใหคะแนนไดชดเจน เทยงตรงและเทยงธรรม ผตรวจมอสระในการใหคะแนน อยางไรกตามการให

คะแนนโดยวธจดอนดบคณภาพ จะชวยใหการใหคะแนนมความเทยงธรรมดขนไดในเนอหาวชา

จดหมาย เรยงความ แตงความ เปนตน

3. แบบทดสอบไมจากดเวลา และจากดเวลา (power and speed tests) แบบทดสอบ

ไมจากดเวลา ใหเวลาทาขอสอบมาก เพอวานกเรยนสวนมากจะสามารถทาไดหมดทกขอ ซงคอนขาง

ยาก หรอมความยาวมาก นกเรยนทาไปจนหมดแรงแลวกหยดทาเอง ในทางตรงกนขามแบบทดสอบ

27

จากดเวลา กาหนดเวลาใหนอย แตขอสอบคอนขางงาย นกเรยนสวนนอยจะทาผด และเดกเกง ๆ

เทานนทจะทาไดทนตามเวลาทกาหนด แบบทดสอบไมจากดเวลาตองการทราบวา นกเรยนแตละคนม

ความรมากนอยเพยงใด แบบทดสอบจากดเวลาตองการทราบวา นกเรยนสามารถทาไดรวดเรว

เพยงใดในเวลาทกาหนดใหน อยๆ เชน แบบทดสอบวดการเปนเสมยน จงเนนถงความสามารถในการ

ทางานไดรวดเรวเพยงใด เชน การเขยนหนงสอ หรอพมพดด

4. แบบทดสอบตวหนงสอ ไมเปนตวหนงสอ และไมใชภาษา (verbal, nonverbal,

and nonlanguage tests) แบบทดสอบตวหนงสอ เนนการอาน การเขยน ใชกนโดยทวไปเปนสวนมาก

แบบทดสอบไมเปนตวหนงสอ เนนบทบาทของภาษาโดยใชภาพ ภาพราง หรอสญลกษณของสงตางๆ

เชน ใหนกเรยนเลอกภาพรางหลายๆ ภาพทเหมอนกบตวอยาง หรอใหนกเรยนคานวณการบวกจานวน

จากภาพ โดยทวๆ ไปแบบทดสอบนใชกบผ อนทอานหนงสอไมไดหรอเดกอนบาล แบบทดสอบนอาจใช

วดปญญาของเดกได เชน ใหนกเรยนบอกลกษณะของสงตางๆ จากภาพ เชน ภาพนกบน ภาพนกหลบ

นกคยกน ใหนกเรยนดรปภาพแลวตอบการกระทาของนก เปนตน

แบบทดสอบทไมเปนตวหนงสอ ครจะตองอานคาชแจงใหนกเรยนฟงทละขอเมอ

นกเรยนทาเสรจหมดทกคน จงอานคาชแจงขอตอไป คาชแจงควรเขยนไวในแบบทดสอบทกตอนหรอ

ทกขอ เพอวาผ กากบการสอบจะสามารถใหขอความแกนกเรยนไดตรงกนในกรณทสอบหลายๆ หอง

หรอหลายๆ โรงเรยน โดยใชแบบทดสอบฉบบเดยวกน

แบบทดสอบไมใชภาษา ผ กากบการสอบจะไมสอความหมายกบผสอบโดยใชการ

เขยน การอาน หรอการพดใดๆ ทงสน แตจะใชการเคลอนไหวของรางกายและภาษาใบเปนการบอกให

ทราบ นกเรยนตอบโดยการชหรอทาดวยมอ ขอสอบจะเปนวตถทรงเหลยม รปภาพ หรอการเคลอนไหว

ทเปนปรศนา ขอสอบนใชกบคนใบ หหนวก หรอไมอาจสอดวยภาษาธรรมดาได

5. แบบทดสอบการปฏบตจรงและขอเขยน (performance and pencil – paper

test) แบบทดสอบแบบปฏบตจรง เปนการสอบทผสอบทางานแทนการตอบคาถาม อาจจะสอบทละ

คน หรอเปนกลมกได เชน การสอบปฏบตรองเพลง เลนดนตร พลศกษา อาจสอบทละคน สอบเขยน

ภาพ ทางานหตถะ อาจสอบเปนกลมกได เปนตน ผตรวจจะนบจานวนททาผด หรอพจารณาดคณภาพ

ทงหมดเปนสวนรวม แลวนามาจดอนดบคณภาพและสามารถวดเวลาทผสอบใชในการปฏบตงานจน

เสรจแบบทดสอบการปฏบตจรงมหลายชนดหลายแบบ เนอหาวชาแผนทอาจชใหเหนตาแหนงของ

เมอง แหลงทรพยากร ใครจะชไดถกและรวดเรว วชาประวตศาสตรอาจใหเรยงภาพผ นาของประเทศ

ตามลาพงกอนหลง ใหชสวนทหายไปในภาพ ใหเขยนเรยงความ จดหมายเปนตน ลกษณะทวไปของ

แบบทดสอบปฏบตจรง เปนการเนนความสามารถในเนอหาวชาใหสามารถปฏบตไดจรง ๆ มากกวา

ตอบคาถาม

28

แบบทดสอบขอเขยนสวนมากจะถามเนอหาวชา ใหนกเรยนตอบในกระดาษ

สามารถตอบไดครงละหลายๆ คน ขอสอบจะเปนตวหนงสอ หรอรปภาพ สญลกษณกได

6. แบบทดสอบทครสรางขนเอง และแบบทดสอบมาตรฐาน แบบทดสอบทครสราง

ขนเองใชสาหรบทดสอบนกเรยนทครสอนเอง แบบทดสอบจะดหรอไมขนอยกบครมความรในการสราง

ขอทดสอบหรอไม และมทกษะเพยงใด แบบทดสอบมาตรฐานสรางขนโดยผ เชยวชาญในการทดสอบ

รวมกบผ ชานาญการหลกสตรและคร แบบทดสอบนจะตองมมาตรฐานในการดาเนนการสอบ คะแนน

เปนมาตรฐาน เปนการทดสอบทมแบบแผนและสามารถนาแบบทดสอบนไปใชกบนกเรยนตางหองตาง

โรงเรยนได

อานวย เลศชยนต (2533: 88 - 91) แบงแบบทดสอบออกเปน 18 ชนด ดงน

1. แบบทดสอบชนดเลอกตอบ (multiple choice) แบบทดสอบชนดนมลกษณะ

ประกอบดวยคาถาม 1 คาถาม มตวเลอก 4 – 5 ตวเลอก ถาเปนระดบประถมศกษาควรม 4 ตวเลอก

ระดบ ป. 1 ควรสรางใหม 3 ตวเลอก และควรมรปภาพประกอบมากๆ ระดบมธยมศกษาจงควรใช

5 ตวเลอก

2. แบบทดสอบถก – ผด (true – false) แบบทดสอบชนดนจดวา เปนแบบเลอกตอบอก

อยางหนง แตมเพยงถกหรอผด หรอมสองตวเลอก

3. แบบทดสอบแบบจบค (matching) ลกษณะของแบบทดสอบจดวาเปนแบบเลอกตอบ

อกชนดหนง แตมตวเลอกจานวนคงทและภายหลงการคดเลอกตวเลอกทถกไปแลวจานวนตวเลอกน

จะลดนอยลงไปเรอยๆ

4. แบบทดสอบใหเขยนตอบ (free response) แบบทดสอบชนดนมหลายลกษณะ

เชน ใหเปนแบบเตมคา หรอเตมขอความสน ๆ หรอใหเขยนบรรยายแสดงความคดเหน

5. แบบทดสอบความเรวในการคด (speed test) ลกษณะของแบบทดสอบความเรวจะ

ประกอบดวยขอคาถามงาย ๆ แตมขอคาถามจานวนมาก ๆ ใหเวลาในการทาขอสอบนอยมากคะแนน

ทไดจะเปนตวเลข ทชใหเหนถงความเรวในการคด การทาขอสอบ

6. แบบทดสอบแบบไมจากดเวลา (power test) แบบทดสอบชนดน ประกอบดวย

ขอคาถามทคอนขางยาก ตองใชเวลาในการคดทาขอสอบเปนเวลานาน ดงนนจะไมจากดเวลาในการ

ทาขอสอบ ใหผสอบคดจนกวาจะสาเรจ

7. แบบทดสอบทวดความสามารถขนสงสด (maximum performance) แบบทดสอบ

ลกษณะนมจดมงหมายเพอวดความสามารถขนสงสดของ ผสอน ผสอนตองพยายามคดทาขอสอบให

ไดคะแนนมากทสด คะแนนจะเปนตวชถงความสามารถขนสงสด เชน การสอบวดทางดานสตปญญา

หรอการวดผลสมฤทธทางการเรยน

29

8. แบบทดสอบทวดคณลกษณะเฉพาะอยาง (typical performance) แบบทดสอบ

ลกษณะน มจดหมายวดความสามารถบางอยางบางประการ หรอคณลกษณะทตองการวดเพยงบาง

ลกษณะเทานน เชน แบบทดสอบวดความสนใจในวชาชพ หรอแบบวดบคลกภาพ เปนตน

9. แบบทดสอบแบบปรนย (objective tests) แบบทดสอบแบบปรนยเปนแบบทดสอบท

ประกอบดวยคณลกษณะสามประการ คอ

ก. คาถามทใชถาม เปนคาถามทชดเจน ถามตรงจด อานแลวรวาถามอะไร

ข. เกณฑการตรวจใหคะแนน ไดกาหนดไวชดเจน ใคร ๆ ตรวจกไดคะแนนตรงกน

เทากน

ค. การแปลผล ทกคนทแปลผลยอมแปลไดตรงกน เชน ใครทาขอสอบได คอ

คนเกง ใครทาขอสอบไมได คอคนเรยนออน

10. แบบทดสอบแบบอตนย (subjective) แบบทดสอบแบบอตนย เนนทคนออก

ขอสอบเปนคนตรวจและใหคะแนน การใหคนตรวจกยอมมขอยงยากหลายๆ ประการเกยวกบกเลสใน

ตวคน

11. การทดสอบทใชการเขยน –ตอบ (paper-pencil test) การทดสอบลกษณะน

อาจใชเปนแบบลกษณะของแบบทดสอบในขอ 1 ขอ 2 ขอ 3 ขอ 4 ดงทกลาวมา เรยกวาแบบทดสอบท

เปนการทดสอบทใชเขยนตอบ

12. การทดสอบทไมใชการเขยน (performance) การทดสอบลกษณะนไมใชการ

เขยนตอบ แตเปนแบบสงเกตพฤตกรรมจากการกระทาโดยตรง เชน การทดสอบพลศกษาการทดสอบ

ดานการปฏบตในวชาชางประเภทตางๆ

13. การทดสอบทใชนกเรยนเปนกลม (group tests) การทดสอบทใชลกษณะ

นกเรยนทดสอบเปนกลม สวนมากมกใช paper – pencil test เพราะสามารถสอบนกเรยนไดพรอม ๆ

กนถงแมนกเรยนจะมจานวนมาก

14. แบบทดสอบทตองสอบครงละ 1คน (individual tests) การทดสอบทสอบกบ

นกเรยนเพยง 1 คน มกเปนแบบการสอบเพอตรวจสอบขอบกพรองทางดานการเรยน หรอเปนการสอบ

ความพรอมทางดานการเรยน ความพรอมดานการฟง ความพรอมดานการอาน และโดยเฉพาะการ

สอบดานการปฏบตงาน ฯลฯ ซงตองดพฤตกรรม อากปกรยาของผ เขาสอบดวยการสอบเปนกลมทาให

ไมสามารถสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนโดยตรงได

15. แบบทดสอบทใชภาษา (language) แบบทดสอบทใชภาษาเนนทการใชภาษา

เปนการสอความหมาย เหมาะสาหรบนกเรยนทสามารถอานหนงสอไดเรว แบบทดสอบทใ ชภาษาจง

เหมาะสาหรบนกเรยนทอานคลอง เชน ระดบชน ป. 4 ป. 5 ป. 6 และระดบชนมธยมศกษาขนไป

30

16. แบบทดสอบทไมใชภาษา (non - language) แบบทดสอบชดนจะเหมาะกบ

เดกเลกๆ และเหมาะกบเดกทไมสามารถสอความหมายดวยการพดหรอเขยนได

17. แบบทดสอบทตองการเฉพาะกระบวนการคดตอบ (process) แบบทดสอบ

ลกษณะน ผสอบไมสนใจวาใครคดไดหรอไม แตมความสนใจทผ เขาสอบคดอยางไร

18. แบบทดสอบแบบการสรางจนตภาพ (projective) ลกษณะแบบทดสอบการ

สรางจนตภาพ เปนการเนนใหผ เขาสอบแสดงความร ความคดตอสงเราตางๆ (stimuli) ทตนไดพบเหน

ผ เขาสอบจะแสดงอาการตอบสนองออกมาเปนความรสกนกคด ทศนคตตางๆ ตอสงเราทปรากฏอย

ตวแบบทดสอบทใชเปนสงเรา จะมลกษณะไมชดเจน เพราะตองการเปนตวการทจะใหผสอบแสดง

พฤตกรรม ความรสกในตนตอบสนองออกมาเทานน เมอไรทตวแบบทดสอบมความชดเจนไมถอวาเปน

การสอบเพอวดการสรางจนตภาพ การสอบลกษณะนจงเหมาะกบบคคลทมจตไมสมประกอบ คน

เหลานเมอพบเหนภาพสลว ๆ ไมชดเจน กจะระบายความรสกนกคดทเปนปญหาออกมา ผวดผลกจะ

แปลพฤตกรรมทแสดงออกมาน นใหเขารวาเปนคนอยางไร มปญหาหรอไมเหนไดวาชนดของ

แบบทดสอบมหลายชนดดวยกน ไมวาจะเปนแบบทดสอบปรนยอตนย แบบเลอกตอบ แบบจากดเวลา

ทผสอนสรางขนเอง หรอแบบทดสอบมาตรฐาน อยางไรกตาม การสรางแบบทดสอบชนดตางๆ นน

ผสรางจะตองสรางใหเหมาะส มกบเนอหาและสอดคลองกบจดประสงคทกาหนดไว และเลอกใชให

เหมาะสมกบผสอบดวย

จากชนดของแบบทดสอบสรปไดวาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนจาแนกตาม

รปแบบคาถามและวธเขยนตอบ สามารถแบงไดเปนสองประเภท คอ ประเภทเลอกคาตอบ เปน

แบบทดสอบทผตอบไมตองเขยนขอความซงเปนคาตอบลงไป อาจเปนการพจารณาขอความทใหมาวา

ถกหรอผด หรอสมพนธกบขอความใด เมอเลอกไดแลวกเพยงทาเครองหมายอยางใดอยางหนงลงไป

และประเภทเขยนคาตอบ เปนแบบทดสอบ ทผตอบจะตองเขยนขอความทเปนคา ตอบลงไป ซงผ วจย

ใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนประเภทเลอกคาตอบ แบบปรนย 4 ตวเลอก จานวน 20 ขอ

4.3 ลกษณะของแบบทดสอบทด

ผลของการวดจะถกตองเชอถอไดมากนอยเพยงใดยอมขนอยกบคณลกษณะของ

แบบทดสอบนนคอแบบทดสอบนนตองมคณสมบตทด ซงมดงน

1. ความตรงหรอความเทยงตรง (Validity) หมายถงแบบทดสอบนนใหผลการวดไดตรง

คณลกษณะของสงทตองการวด

1.1 ความตรงตามเนอหา (Content validity) หมายถงคณลกษณะของแบบทดสอบ

ทสามารถวดเนอหาครบถวนครอบคลมตามจดมงหมายทกาหนดไว

31

1.2 ความตรงตามโครงสราง (Construct vaildity) หรอความตรงตามทฤษฎของสง

ทวดครงนน

1.3 ความตรงตามพยากรณ (Predictive) หมายถงคณลกษณะของแบบทดสอบท

สามารถทานายความสามารถ หรอความสาเรจในอนาคตได

1.4 ความตรงตามสภาพ (Concurrent validity) หมายถงคณลกษณะของ

แบบทดสอบทสามารถวดความสามารถหรอคณลกษณะตาง ๆ (Traits) ไดตามสภาพทแทจรงของ

บคคล

2. ความเทยงหรอความเชอมน (Reliability) หมายถง ลกษณะของแบบทดสอบท

สามารถวดแลวไดผลคงเดม ไมวาจะนามาใชวดกครงกตาม

2.1 แบบสอบซา (Test retest)

2.2 แบบแบงครงการทดสอบ (Split-haft)

2.3 แบบคขนาน (Parallel form)

2.4 แบบวดสอดคลองภายใน (Internal consistency)

3. ความเปนปรนย (Objectivity) หมายถงคณลกษณะของแบบทดสอบทอานแลว

สามารถเขาใจไดตรงกน ใหคะแนนไดตรงกนและแปลความหมายของคะแนนไดตรงกน

4. คาอานาจจาแนกเหมาะสม (Discrimination) หมายถงคณลกษณะของแบบทดสอบ

ทสามารถแสดงความแตกตางของสงทตองการวดได ซงสามารถแยกนกเรยนเกงและออนได

5. คาความยากงายเหมาะสม (Difficulty) หมายถงคณลกษณะขอสอบทมคาความ

ยากงายเหมาะสมกบเนอหา

6. มความยตธรรม (Fairness) หมายถงแบบทดสอบนนตองไมประกอบดวยขอสอบท

เปดโอกาสใหผ เขาสอบคนใดคนหนงเดาไดถก และตองครอบคลมหลกสตรทงหมด

7. ถามลก (Searching) หมายถงแบบทดสอบฉบบนนตองไมประกอบดวยขอสอบถาม

พฤตกรรมความเขาใจ การนาไปใช การวเคราะห การสงเคราะห และการประเมนคา

8. มความจาเพาะเจาะจง (Deinite) หมายถงแบบทดสอบนนตองประกอบดวยขอสอบ

ทมคาถามเฉพาะเจาะจง มความหมายเดยว

9. มลกษณะยวย (Challenge) และเปนตวอยางทด (Examplary) หมายถงแบบทดสอบ

นนประกอบดวยขอสอบทมลกษณะทาทายใหอยากทาขอสอบและเปนตวอยางทด

10. มประสทธภาพ (Efficiency) หมายถงแบบทดสอบนนสามารถนาไปใชไดงาย ไม

ยงยาก ไมสนเปลองเวลาเงนและแรงงานมาก และสามารถนาผลการสอบไปใชไดอยางคม

32

จากขอความขางตนสรปไดวา ลกษณะของแบบทดสอบทดตองมความตรง ความเท ยง

ความเปนปรนย คาอานาจจาแนก และคาความยากงาย เหมาะสม มความยตธรรม ถามลก ม

ความจาเพาะเจาะจง มลกษณะยวยและมประสทธภาพ

4.4 หลกเกณฑในการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

การสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เยาวด วบลยศร (2528:82)

และวญญา วศาลาภรณ (2522: 11) กลาวถงหลกเกณฑไวสอดคลองกน ดงน

1. เนอหาหรอทกษะทครอบคลมในแบบทดสอบนน จะตองเปนพฤตกรรมทสามารถวด

ผลสมฤทธได

2. ผลสมฤทธทางการเรยนทใชแบบทดสอบวดนน ถานาไปเปรยบเทยบกนจะตองให

ทกคนมโอกาสเรยนรในสงตางๆ เหลานนไดครอบคลมและเทาเทยมกน

3. วดใหตรงกบจดประสงค การสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ควรจะวด

ตามวตถประสงคทกอยางของการสอน และจะตองมนใจวาไดวดสงทตองการจะวดไดจรง

4. การวดผลสมฤทธทางการเรยน เปนการวดความเจรญงอกงามของนกเรยน การ

เปลยนแปลงและความกาวหนาไปสวตถประสงคทวางไว ดงนน ครควรจะทราบวากอนเรยนนกเรยนม

ความรความสามารถอยางไร เมอเรยนเสรจแลวมความรแตกตางจากเดมหรอไมโดยการทดสอบกอน

เรยนและทดสอบหลงเรยน

5. การวดผลเปนการวดผลทางออม เปนการยากทจะใชขอสอบแบบเขยนตอบ วด

พฤตกรรมตรงๆ ของบคคลได สงทวดได คอ การตอบสนองตอขอสอบ ดงนนการเปลยนวตถประสงค

ใหเปนพฤตกรรมทจะสอบ จะตองทาอยางรอบคอบและถกตอง

6. การวดการเรยนร เปนการยากทจะวดทกสงทกอยางทสอนไดภายในเวลาจากด สงท

วดไดเปนเพยงตวแทนของพฤตกรรมทงหมดเทานน ดงนน ตองมนใจวาสงทวดนนเปนตวแทนแทจรง

ได

7. การวดผลสมฤทธทางการเรยนเปนเครองชวยพฒนาการสอนของคร และเปน

เครองชวยในการเรยนของเดก

8. ในการศกษาทสมบรณนน สงสาคญไมไดอยทการทดสอบแตเพยงอยางเดยว การ

ทบทวนการสอนของครกเปนสงสาคญยง

9. การวดผลสมฤทธทางการเรยน ควรจะเนนในการวดความสามารถในการใชความร

ใหเปนประโยชน หรอการนาความรไปใชในสถานการณใหมๆ

10. ควรใชคาถามใหสอดคลองกบเนอหาวชาและวตถประสงคทวด

11. ใหขอสอบมความเหมาะสมกบนกเรยนในดานตางๆ เชน ความยากงาย พอเหมาะ

33

พชต ฤทธจรญ (2544: 99-101) และพรอมพรรณ อดมสน (2545: 29-33) ไดกลาวถง

ขนตอนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ซงมความสอดคลองกน พอสรปไดดงน

1. วเคราะหหลกสตรและสรางตารางวเคราะหหลกสตร การสรางแบบทดสอบ ควร

เรมตนดวยการวเคราะหหลกสตร และสรางตารางวเคราะหหลกสตรเพอวเคราะหเนอหาสาระและ

พฤตกรรมทตองการจะวด ซงเปนการระบจานวนขอสอบและพฤตกรรมทตองการจะวดไว

2. กาหนดจดประสงคการเรยนร จดประสงคการเรยนร เปนพฤตกรรมทเปนผลการ

เรยนรทผสอนมงหวงจะใหเกดกบผ เรยน ซงผสอนจะตองกาหนดไวลวงหนาสาหรบเปนแนวทางในการ

จดการเรยนการสอนและสรางขอสอบวดผลสมฤทธ

3. กาหนดชนดของขอสอบและศกษาวธสราง โดยการศกษาตารางวเคราะหหลกสตร

และจดประสงคการเรยนร ผออกขอสอบตองพจารณาและตดสนใจเลอกใชชนดของขอสอบทจะใชวด

วาจะใชแบบใด โดยตองเลอกใหสอดคลองกบวตถประสงคของกา รเรยนรและเหมาะสมกบวยของ

ผ เรยน แลวศกษาวธเขยนขอสอบชนดนนใหมความรความเขาใจในหลกและวธการเขยนขอสอบ

4. เขยนขอสอบ ผออกขอสอบลงมอเขยนขอสอบตามรายละเอยดทกาหนดไวในตาราง

วเคราะหหลกสตร และใหสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร โดยอาศยหลกและวธการเขยนขอสอบท

ไดศกษามาแลวในขนท 3

5. ตรวจทานขอสอบ เพอใหขอสอบทเขยนไวแลวในขนท 4 มความถกตองตามหลก

วชา มความสมบรณครบถวนตามรายละเอยดทกาหนดไวในตารางวเคราะหหลกสตร ผออกขอสอบ

ตองพจารณาทบทวนตรวจทานขอสอบอกครงกอนทจะจดพมพและนาไปใชตอไป

6. จดพมพแบบทดสอบฉบบทดลองเมอตรวจทานขอสอบเสรจแลวใหพมพขอสอบ

ทงหมด จดทาเปนแบบทดสอบฉบบทดลอง โดยมคาชแจงหรอคาอธบายวธตอบแบบทดสอบ (Direction)

และจดวางรปแบบการพมพใหเหมาะสม

7. ทดสอบและวเคราะหขอสอบเปนวธการตรวจคณภาพของแบบทดสอบกอนนาไปใช

จรง โดยนาแบบทดสอบไปทดลองสอบกบกลมทมลกษณะคลายคลงกนกบกลมทตองการสอนจรง

แลวนาผลการสอบมาวเคราะหและปรบปรงขอสอบใหมคณภาพ โดยสภาพการปฏบตจรงของการ

ทดสอบวดผลสมฤทธในโรงเ รยนมกไมคอยมการทดลองสอบและวเคราะหขอสอบ สวนใหญนา

แบบทดสอบไปใชทดสอบแลวจงวเคราะหขอสอบ เพอปรบปรงขอสอบและนาไปใชในครงตอไป

8. จดทาแบบทดสอบฉบบจรง จากผลการวเคราะหขอสอบ หากพบวาขอสอบขอใดไม

มคณภาพ หรอมคณภาพไมด อาจจะตองตดทงหร อปรบปรงแกไขขอสอบใหมคณภาพดขน แลวจง

จดทาเปนแบบทดสอบฉบบจรง ทจะนาไปทดสอบกบกลมเปาหมายตอไป

34

จากหลกเกณฑในการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนสรปไดวา การสราง

แบบทดสอบตองเรมจากการวเคราะหหลกสตร กาหนดจดประสงคการเรยนร กาหนดชนดของขอสอบ

เขยนขอสอบ ตรวจทานขอสอบ จดพมพแบบทดสอบ ตลอดจนทดสอบและวเคราะหขอสอบ

5. วดโพธ

5.1 ประวตความเปนมาของวดโพธ

วดพระเชตพนวมลมงคลาราม หรอเรยกวา วดโพธ เดมชอ วดโพธาราม สรางขนใน

สมยกรงศรอยธยาเปนราชธาน แตจะสรางในรชกาลใดไม แนชด สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระ

ยาดารงราชานภาพทรงสนนษฐานวา คงสรางขนภายหลงแผนดนสมเดจพระนารายณมหาราช เพราะ

แผนทปอมเมองธนบรทฝรงเศสทา หามวดโพธารามปรากฏในนนไม (สมประสงค นวมบญลอ . 2525:

131) นอกจากนมผสนนษฐานวาวดโพธารามนไดสรางขนในราว รชกาลสมเดจพระเพทราชา ระหวาง

พ.ศ. 2231 – 2246 แตไมปรากฏชอวาใครเปนผสราง และเปนวดเลกๆ เหมอนวดบานนอก ตงอยฝง

ตะวนออกของแมนาเจาพระยา ถนนมหาราช ขางพระบรมมหาราชวง ในป พ.ศ. 2311 สมเดจพระเจา

ตากสนมหาราช เมอพระองคทรงสถาปนาเมองธนบร เปนราชธาน พระองคไดกาหนดพนทบรเวณสอง

ฝงแมนาเจาพระยาเปนเขตของวงหลวง จงทาใหวดโพธารามอยภายในเขตของวงหลวงดวย และทรง

สถาปนาเปนพระอารามหลวง มพระราชาคณะปกครองตงแตนนมา (ราไพพรรณ แกวสรยะ. 2547: 2)

วดพระเชตพนวมลมงคลารามเปนอารามแหงสรมงคล ประกอบไปดวยสญลกษณแหง

สรมงคลหลายประการ โดยคาเรยกชอวด สามารถวเคราะหศพทได ดงนพระ + เชตพน (เชตวน ) +

วมล + มงคล + อาราม

คาวา พระเชตพน (เชตวน) มทมาจากชอ เชตวน ซงเปนวดทอน าถบณฑกเศรษฐสราง

ถวายพระพทธเจาและพระภกษสงฆ ในเมองสาวตถ แควนโกศล ในเวลานนเปนรชสมยของพระเจา

ปเสนทโกศล วดนพระพทธเจาประทบอย 19 พรรษา

คาวา วมล ในภาษาสนสกฤต แปลวา สะอาด หมดจดหรอบรสทธ งาม ขาว ใส สวน

ภาษาบาล มความหมายวา มมลทนไปปราศแลว ใส หรอหมายความวา ปราศจากมลทน

คาวา มงคล ในภาษาสนสกฤต แปลวา มลาภ เคราะหด ความสข ความระวง สวน

ภาษาบาล มความหมายวา ความเจรญ

คาวา อาราม แปลวา เปนทนารนรมยยนด วดในพระพทธศาสนา

ดงนนความหมายของ วดพระเชตพนวมลมงคลาราม จงมความหมายวา วดของ

พระพทธเจา ซงมความเปนสรมงคลอนปราศจากมลทน (ศานต; และนวรตน ภกดคา . 2549: 60 -

61)

35

ในสมยกรงรตนโกสนทร ป พ .ศ.2325 พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก

มหาราช ไดทรงประดษฐานกรงเทพมหานคร ขนโดยยายพระนครมาตงยงฝงตะวน ออกฝงเดยว แลว

ทรงสถาปนาพระบรมมหาราชวงขนใหม ซงอยทางทศเหนอของวดโพธาราม แลวทรงสถาปนาวดโพ

ธารามขนใหมควบคไปดวย เรมเมอป พ .ศ. 2332 ใชเวลาอยถง 7 ป 5 เดอน 18 วน สนพระราชทรพย

ทงสน 3,785 ชง 6 ตาลง จงแลวเสรจ แลวทรงพระราชท านนามใหมวา “วดพระเชตพนวมลมงคลา

วาส” มสมเดจพระพนรต เปนอธบดสงฆองคแรก ในสมยรชกาลท 3 ไดโปรดเกลาฯ ใหบรณะวด พระเช

ตพนวมลมงคลาราม ใหมทงหมด และไดนาเอาตาราวชาการดานตางๆ มาจารกไวเปนภาพเขยนหรอ

รปปนประกอบ แบงออกเปน 8 หมวด คอ ประวตยา ตารายา อนามย ประเพณ วรรณคดไทย สภาษต

เปรยบเทยบ และพระพทธศาสนา เพอเปนการเผยแพรความรแกประชาชน ถอไดวา วดโพธเปน

มหาวทยาลยแหงแรกของไทย ตอมารชกาลท 4 ไดโปรด ฯ ใหเปลยนทายนามวดเปน “วดพระเชตพน

วมลมงคลาราม” และไดมประเพณอนเกยวกบวดพระเชตพน โดยทพระเจาแผนดนตงแตกรงศรอยธยา

จนถงรตนโกสนทรตงแตรชกาลท 1 – 3 นน เมอไดทรงรบพระบรมราชาภเษก แลวจะมการเสดจพระ

ราชดาเนนเลยบพระนครทกพระองค แตมไดเสดจประทบ เมอรชกาลท 4 เสดจพระราชดาเนนเลยบ

พระนครโดยสถลมารคนนจงประทบ ณ พระอโบสถวดพระเชตพน ทรงนมสการพระพทธเทวปฏมากร

ทกๆ รชกาลเปนตนมา

สมยรชกาลท 5 – 6 วดพระเชตพนมสภาพทรดโทรมไปตามกาลเวลา จงทรงใหมการ

ปฏสงขรณใหคงคนดดงเดม และในรชกาลท 7 เมอป พ .ศ. 2458 จงโปรดเกลาฯ ใหจดทาเน ยบ

พระอารามหลวงขนทวประเทศ วดพระเชตพนจงไดเปนพระอารามหลวงชนเอก เขตพระนคร

กรงเทพมหานคร (อดม อตตมวโร . 2525: 68 - 69) วดพระเชตพนวมลมงคลารามแหงน ไดรบการ

กาหนดฐานะใหเปนพระอารามหลวงชนเอกชนดราชวรมหาวหาร เนองจากเปนพระอาราม ท

พระมหากษตรยทรงปฏสงขรณขนเปนการสวนพระองค ประกอบกบมสงกอสราง อนไดแก พระอโบสถ

พระวหาร พระเจดย ฯ ใหญโตเมอเทยบกบพระอารามอนๆ จงไดเปนพระอารามหลวงชนเอก

(วชร วชรสนธ. 2548: 11)

5.2 สภาพภมศาสตร ทาเลทตง วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ตงอยในเขตพระนคร กรงเทพมหานคร อย

ดานทศใตของพระบรมมหาราชวง ดานฝงตะวนออกของแมนาเจาพระยา ในพนทเกาะรตนโกสนทร

ชนใน โดยมอาณาเขต (ราไพพรรณ แกวสรยะ. 2547: 3) ดงน

ทศเหนอ จดกบ ถนนทายวง

ทศใต จดกบ ถนนเศรษฐการ

ทศตะวนออก จดกบ ถนนสนามไชย

36

ทศตะวนตก จดกบ ถนนมหาราช

มถนนเชตพนขนาบดวยกาแพงสงสขาวแบงเขตพทธาวาสและสงฆาวาสชดเจน

ภาพประกอบ 2 แผนทแสดงตาแหนงทตงวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

ทมา: สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. (2547). แผนทชมชน

กรงรตนโกสนทร. หนา 13.

ขนาด วดพระเชตพนวมลมงคลาราม มเนอททงหมด 50 ไร 38 ตารางวา แบงบรเวณ

ออกเปน 2 สวน คอ

1. บรเวณพทธาวาส ตงอยทางทศเหนอ บรเวณนเปนทประดษฐาน พระพทธรป

พระอโบสถ วหาร พระเจดย ศาลาการเปรยญ และศาลารายเปนตน

2. บรเวณสงฆาวาส ตงอยทางทศใต บรเวณนมกฏเปนทอยของพระสงฆ แบงเปน

คณะใหญๆ ได 3 คณะ คอ คณะเหนอ คณะกลาง และคณะใต และแตละคณะกแบงยอย

ออกไปอก มโรงเรยนปรยตธรรม

วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร นบเปนปชนยสถานทสาคญแหงหนง

ของกรงรตนโกสนทร นอกจากจะมความสาคญทางประวตศาสตรชาตไทยแลว วดโพธยงเปนแหลง

เรยนรทมผคนใหความสนใจเขามาเยยม ไดแก การชมผลงานทางพทธศลป แ ละภมปญญาไทย ไดแก

พระอโบสถ ซงเปนทประดษฐานพระพทธเทวปฏมากร และทฐานชกชของพระพทธรป บรรจพระบรมอฐ

และพระราชสรรงคารของรชกาลท 1 พระพทธไสยาสองคใหญ สรางในสมยรชกาลท 3 กออฐถอปน

37

ปดทองทงองค ยาว 49 เมตร สง 12 เมตร ทฝาพระบาทแตละขางมลวดลายประดบมกเปนภาพมงคล

108 ประการ อนเปนลกษณะอยางหนงของมหาบรษตามคตของอนเดย ภายในพนทวดมพระมหา

เจดยสรชกาล เจดยรายและเจดยหมฐานหากวารอยองค ประดบดวยกระเบองเคลอบสสวยงาม ตาม

ซมประตมตกตาจน มการจารกผลงานทา งวรรณกรรม เรองราวทางพระพทธศาสนา ตามระเบยง

ศาลาราย และฝาผนง มโรงเรยนวชาแพทยแผนไทย และอนๆ อกมากมาย ผลงานอนลาคาจากแหลง

เรยนรในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร แสดงใหเหนถงความสามารถของคนไทยใน

การสรางสรรคจนกอเกดเปนภมปญญาไทย เป นเอกลกษณ และเปนมรดกของชาต ทควรคาแก

การศกษา เพอนาประยกตใชกบชวต รวมกนสบทอด และอนรกษใหยงยนตลอดไป ซงสถานทแสดงผล

งานภมปญญาไทยสามารถศกษาไดจากแผนผงวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

5.3 บทบาทสาคญของวดโพธตอการเปนแหลงเรยนร

นบแตอดตจนถงปจจบน วด คอ สถาบนทมบทบาทสาคญในการเปนศนยกลาง

ถายทอดความร อดมการณแหงชวต อบรม ใหกรอบและบรรทดฐานความประพฤต จรยธรรม ใหความ

มนคง อบอนทางจตใจสาหรบคนไทย โดยผานพธกรรมอนเป นการเรยนรแบบบรณาการ บทบาทของ

วดจงมความสาคญยงตอวถชวตของคนไทย ดงเชน วดโพธ นอกจากจะเปนสถาบนทคอยใหการอบรม

ศลธรรมจรรยาแลว วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร จดเปนศนยกลางแหงการเรยนร

ของคนไทยมาทกยคสมย หรอ เรยกวา มหาวทยาลยแหงแรกของประชาชน เพราะเปนแหลงรวมสรรพ

วชาหลายแขนงทเหมาะสมตอการเปนแหลงเรยนรไดอยา งดยง สอดคลองกบสมประสงค นวมบญลอ

(2525: 133 - 136) ทกลาวถงบทบาทสาคญของ วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารใน

การเปนสถาบนใหความร และบรการวชาการ ดงน

เมอพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวทรงโปรดใหบรณปฏสงขรณ วดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารและมการรวบรวมสรรพวชาการตางๆ ขนโดยมการจารก จดระเบยบ

เปนหมวดหมเพอให ประชาชนมความสะดวกตอการศกษา วดพระเชตพนวมลมงค ลาราม ราช

วรมหาวหาร จงมบทบาทสาคญในการเปนสถาบนใหความร บรการวชาการ ทงเฉพาะสาขาวชาและ

การศกษาแบบบรณาการ ดงตอไปน

1. เปนสถาบนใหความรวชาชพชนสง วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราช

วรมหาวหาร เปนสถาบนเรมแรกสมยกรงรตนโกสนทรทไดรวบรวมความรวชาชพชนสงไวในแหลง

เดยวกน เปนสถาบนทประชาชนจะเขาไปศกษาหาความรไดโดยไมมการเลอกชนวรรณะ และไมจากด

ในดานเงอนไขเวลา ลกษณะเดนของวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารในการใหความร

วชาชพชนสงมดงน

38

1.1 วชาชพชนสง มลกษณะเปนเฉพาะสาขาวชา เชน การแพทย เภสช

กายภาพบาบด ศาสนา วรรณ คด ภาษาไทย จตรกรรม ประตมากรรม สถาปตยกรรม เปนตนซงผ ท

สนใจศกษาในสาขาวชาการดานใดสามารถเลอกศกษาไดตามความสนใจและความสามารถของตน

สาขาวชาตางๆเหลานสามารถนาไปประกอบอาชพไดดวยตนเอง หรอ รบราชการ

1.2 ลกษณะวชาเฉพาะสาขาวชานนจะตองมพนความรมากอน ความรพนฐาน

ดงกลาวบางสาขาวชาตองมความรเบองตนในการอานออกเขยนได เพออานขอความจารก และทา

ความเขาใจกบศพท ความหมายของคาเหลานนได บางสาขาวชาอาจตองการความรพนฐานบางอยาง

เฉพาะ เชน ความรและความเขาเกยวกบพนธไมสาหรบผ ทจะศกษาทางดานเภสช ความรเกยวกบทมา

ของสในการศกษาเรองจตรกรรม การคานวณเพอเปนพนฐานในการศกษาดานสถาปตยกรรม

1.3 ลกษณะการศกษา ผ เรยนเปนผ กาหนดความรทจะเรยนดวยตนเอง ตาม

ความสนใจความสามารถและพนฐานทตนมอย เพราะผ เรยนเปนผทราบดวาตนเองมความพรอมใน

ดานใด และตรงกบความตองการของผ ตองการศกษาดวย

1.4 ขอบเขตในการศกษาในแตละสาขาวชาไมมการจากดวาจะตองเรยนวชาใด

อยางไร ผ เรยนอาจใหความสนใจมากกวาหนงสาขาวชาในเวลาเดยวกนได ดงนน ความรจากวดโพธ

จงเปดกวางสาหรบความสนใจของบคคลอยางไมมขอบเขตจากด

1.5 ระยะเวลาของการศกษา เปนลกษณะทศกษาไดตลอดเวลา ไมมเงอนไข

การสนสด และการใชเวลาในการศกษานนถอตามความสะดวกของผ เรยน

1.6 วฒภาวะของผ เรยน ไมมการกาหนดกฎเกณฑวาจะตองมความพรอมใน

ดานใด แคไหน เพยงใด ใครใครศกษากศกษาดวยตนเองไมมใครบงคบ

1.7 สาระความรมอยหลายสาขาวชา จากการเรยนรโดยภาพ ของจรง และ

ขอความทรวบรวมเอาไว เปรยบไดวาเปนศนยวทยาการทใหญทสดในสมยรตนโกสนทรและยงทา

หนาทเปนหองสมด และพพธภณฑเชงวชาการศกษาอกดวย

1.8 การประเมนผลการศกษา ผ เรยนเปนผประเมนดวยตนเองจากความ

ชานาญ คลองแคลว และผลงานทแสดงออกสประชาชน ถาป ระชาชนยอมรบกนบไดวาประสบ

ความสาเรจในการศกษา เปนการศกษาทนามาใชกบชวตประจาวนไดจรง ประชาชนยอมรบจรง โดย

ไมตองมประกาศนยบตรหรอปรญญาบตร

2. เปนสถาบนการศกษาคนควาวจย

การรวบรวมตารบตาราตางๆ ในสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวนน

ไมไดเปนการรวบรวมแตเพยงอยางเดยว แตยงไดมการ ตรวจตราแกไขใชของเดมบาง หรอประชมผ ร

หลกในวชานนๆใหแตงขนมาใหมบาง แสดงใหเหนวามการศกษาคนควาทดสอบจนไดผลทแนนอน

แลว จงนามาเขยนจารกไวใหเปนแบบอยางทถกตองเชอถอได และจากรา ยชอผควบคมงานในการ

สรางและปฏสงขรณวดโพธนนไดใชคนทมความสามารถเปนจานวนมาก

39

3. เปนสถาบนในการบรการทางวชาการแกสงคม

การบรการทางวชาการแกสงคมของวดโพธ มลกษณะสาคญ ดงน

3.1 บรการแบบจรงและแบบจาลองใหแกผ ทตองการศกษา เชน งานจตร กรรม

ประตมากรรม สถาปตยกรรม มณฑนศลป ตนสมนไพร ภาพแผนนวด ซงเปนสอการเรยนรทางการ

มองเหนทเปนจรงหรอคลายของจรงมากทสด

3.2 บรการประชาชนโดยไมเลอกชนชนวรรณะ ทกคนสามารถเขารบบรการได

ตามความสนใจ

3.3 บรการวชาการแกสงคมเปนปกตทกวน โดยไมมวนหยด

3.4 บรการทางดานนนทนาการใหแกสงคม จากการศกษาภาพเรองรามเกยรต

ชาดก พระราชพธ ตางๆ ทประดบ ณ สถานทตางๆ

4. เปนสถาบนททานบารงศลปวฒนธรรม

วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร ไดทาหนาทในการทานบารง

ศลปวฒนธรรม โดยเปนแหลงรวบรวมความรสาขาตางๆ ทเปนลกษณะเฉพาะของไทยไวมากทสดแหง

หนง ไมวาจะเปนความรทางการแพทย จตรกรรม วรรณกรรม สถาปตยกรรม และอนๆ สามารถศกษา

ความรเกยวกบศลปวฒนธรรมไทยไดในทกแงทกมมของเขตพทธาวาสของวด ทไดผานการคดสรรมา

อยางดเยยมแลว

นอกจากนน วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร (วดโพธ ) เคยไดรบขน

ทะเบยนเปนมรดกความทรงจาของโลกของภมภาคเอเชยแปซฟก (Regional Register) เมอป 2551

หลงจากนนคณะกรรมการแหงชาตฯไดดาเนนการสารวจจดทาทะเบยนและถายภาพแผนจารกวดโพธ

จานวน 1,440 ชน แบงเปน 5 หมวด ไดแก หมวดประวตศาสตร หมวดพระพทธศาสนา หมวดวรรณคด

หมวดทาเนยบและหมวดประเพณ และจดทาแผนอนรกษตามแนวทางของยเนสโก ซงคณะกรรมการ

แหงชาตฯ เหนวาควรเสนอจารกวดโพธใหขนบญชนานาชาตดวย คณะกรรมการฯ จงไดเสนอใหยเนสโก

พจารณาเมอเดอนมกราคม 2554 และไดผานขนตอนตางๆ ของยเนสโกจนถงขนตอนสดทาย เมอท

ประชมคณะกรรมการทปรกษานานาชาตวาดวยแผนงานความทรงจาแหงโลกของยเนสโก ครงท 10 ม

มตเอกฉนทใหจารกวดโพธเปนมรดกความทรงจาแหงโลกในทะเบย นนานาชาต ทงน การจารกวดโพธ

มเรองวชาความรทมลกษณะเปนสากล ไมใชความรเฉพาะในประเทศไทย เชน เรองพระพทธศาสนา

เรองวรรณกรรม โดยเฉพาะอยางยงจารกเรองฤาษดดตนเปนสากลมาก (ไทยรฐ. 2554: ออนไลน)

40

5.4 ภมปญญาไทยในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร ไดชอวา เปนมหาวทยาลยแหงแรกของ

คนไทย ดวยเพราะพระวสยทศนอนยาวไกลของพระมหากษตรยไทย ทพระองคทรงให วดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร เปนแหลงรวบรวมสรรพวชาตาง ๆ ทแสดงใหเหนถงความชาญฉลาด

และความสามารถของคนไทยทมมาแตอดตจนถงปจจบน ในการคดคนและสรางสรรคผลงานทม

คณคาจนกลายเปนมรดกทางภมปญญา ซงนกวชาการไดใหความหมายของคาวา ภมปญญา ดงน

เอกวทย ณ ถลาง (2540: 11 - 12) ใหความหมายของคาวา ภ มปญญา (Wisdom)

หมายถง ความรความคด ความสามารถ ความชดเจน ทกลมชนไดจากประสบการณทสงสมไวในการ

ปรบตวและดารงชพในระบบนเวศฯ หรอสภาพแวดลอมทางธรรมชาต และสงแวดลอมทางสงคม

วฒนธรรม ทไดมพฒนาการสบสานกนมา

ชลธรา สตยาวฒนา (2546: 51) กลาววา ภมปญญาเปนผลกขององคความรทม

กระบวนการสงสม สบทอดกลนกรองมายาวนาน มทมาหลากหลายไรเอกภพ แตกไดประสม

ประสานกนจนเปนเหลยมมณทจรสแสงคงทนและทาทายตลอดกาลเวลา ความรอาจจะไมไดเปนเอก

ภพ(Unity) แตภมปญญาจดวาเปนเอกลกษณ (Identity)

กฤษณา วงษาสนต (2542: 254) ใหความหมายวา ภมปญญา คอ ความร ความสามารถ

ความเชอ ความสามารถทางพฤตกรรม และความสามารถในการแกไขปญหาของมนษย

ลกษณะของภมปญญา ม 2 ลกษณะ (เสร พงศพศ. 2536: 147) คอ (1) ลกษณะทเปน

นามธรรม เปนโลกทศนชวทศน เ ปนปรชญาในการดาเนนชวต เปนเรองเกยวกบการเกด แก เจบ ตาย

คณคาและความหมายของทกสงในชวตประจาวน (2) ลกษณะทเปนรปธรรม เปนเรองเกยวกบเฉพาะ

ดานตางๆ เชน การทามาหากน การเกษตร หตถกรรม ศลปะดนตร

คาวา ภมปญญาไทย (Thai Wisdom) เสร พงศพศ (2536: 54) ไดใหความหมายวา

องคความรในดานตางๆ ของการดารงชวตของคนไทยทเกดจากประสบการณทงทางตรง และทางออม

ประกอบแนวความคดวเคราะหในการแกไขปญหาตางๆ ของตนเอง จนเกดหลวมรวมเปนแนวความคด

ในการแกปญหา ทเปนลกษณะของตนเองทสามารถ พฒนาความรดงกลาวมาประยกตใชใหเหมาะสม

กบกาลสมยในการแกปญหาของการดารงชวต และกลวตรา ภงคานนท (2541: 32) กลาววา ภมปญญา

ไทยนนดานหนงนอกจากจะเปนเรองของพนภมธรรมแลวยงหมายถง ศกยภาพในการประสานความร

ใหมมาใชประโยชนดวย ซงเออใหเกดทางเลอกใหมทมลกษณะสากลและลกษณะเฉพาะของไทยเอง

กฤษณา วงษาสนต (2542: 254) กลาวถงลกษณะของภมปญญาไทย มดงน

1. ภมปญญาไทย เปนเรองของการใชความร (Knowledge) ทกษะ (Skill) ความ

เชอ (Belief) และพฤตกรรม (Behavior)

41

2. ภมปญญาไทยแสดงถง ความสมพนธระหวางคนกบคน คนกบธรรมชาต

แวดลอม และคนกบสงเหนอธรรมชาต

3. ภมปญญาไทยเปนองครวมหรอกจกรรมทกอยางในวถชวต

4. ภมปญญาไทยเปนเรองของการแกปญหา การจดการ การปรบตว การเรยนร

เพอความอยรอดของบคคล ชมชนและสงคม

5. ภมปญญาไ ทยเปนแกนหลก หรอกระบวนการทศนในการมองชวตเปนพน

ความรในเรองตางๆ

6. ภมปญญาไทยมลกษณะเฉพาะ หรอ มเอกลกษณในตวเอง

7. ภมปญญาไทยมการเปลยนแปลงเพอการปรบสมดลในการพฒนาการทางสงคม

จากความหมาย และลกษณะของภมปญญาไทย สรปไดวา ภมปญญาไ ทย คอ องค

ความร หรอ ทกสงทกอยางทกระทาขนจากสตปญญา ความรความสามารถของคนไทย เพอใชในการ

แกปญหาหรอการดารงชวตไดอยางเหมาะสมกบเหตการณยคสมย โดยมกระบวนการสงสม สบทอด

และกลนกรองมายาวนาน จากอดตสปจจบน ซงการศกษาเรองภมปญญา ไทยนน สามารถศกษาได

จากแหลงเรยนรทงทเปนบคคล สถานท เอกสาร หรอขอมลอนๆ ไดทกถนทกททอาศย ดงเชน วด

โรงเรยน หมบาน นกปราชญ โดยเฉพาะวด อนเปนศนยกลางการรวมรวมวฒนธรรม ความร ความคด

ความเชอ ประเพณของคนไทย ซงเปนศนยรวมของภมปญญาไทยเชนเดยวกน

จากประวตความเปนมาของวดโพธ หรอนามทางราชการวา วดพระเชตพนวมลมงคลา

ราม ราชวรมหาวหาร จดไดวาเปนวดเกาทมมาตงแตเมองบางกอกในสมยกรงศรอยธยา และเปนวด

หลวงขางพระบรมมหาราชวงในสมยกรงรตนโกสนทร ทมการจดและร วบรวมแหลงสรรพวชา ภม

ปญญา มรดกทางวฒนธรรม เอกลกษณของชาตไทย ทาให วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราช

วรมหาวหาร มบทบาทสาคญในการเปนศนยกลางของการถายทอดและสบทอดภมปญญาไทยใหคน

ไทยไดเรยนรไดเปนอยางด ซงผ วจยไดจาแนกภมปญญาไทยตามลกษณะของสาขาผลงาน โดยขอ

นาเสนอผลงานทางภมปญญาไทยทเกยวของกบงานวจยประกอบกบนกวชาการทเรยบเรยงเกยวกบ

ผลงานทางสรรพวชาใน วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร ดงน (อดม อตตมวโร . 2525:

38 -79; ราไพพรรณ แกวสรยะ . 2547: 3 – 4; ชตญาโณ; และคนอนๆ. 2548: 19 – 41; ศานต; และ

นวรตน ภกดคา. 2549: 60 – 61)

ดานการแพทยแผนไทย

1. ตารายาสมนไพรไทย

สมยกรงรตนโกสนทร รชกาลท 1 ไดทรงปฏสงขรณวดโพธารามขนเปนพระอาราม

หลวง พระราชทานนามวาวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารพระองคทรงใหรวบรวมและ

42

จารกยา และรปปนฤษดดตนไวในบรเวณวด รอฟนกรมหมอโรงพระอโบสถขนมาใหม มหมอ 2

ประเภท คอ หมอหลวง หรอหมอวง กบหมอเชลยศกดสาหรบรกษาประชาชนทวไป ทรงใหรวบรวม

ตารายาจากทตางๆ มารวบรวมเปนเลมเดยว แลวตงชอวา ตารายาพระโอสถ มพระบรมราชโองการ

โปรดเกลาฯใหตรากฎหมาย ชอ กฎหมายพนกงานโอสถเสวย ใหอานาจพนกงานไปคนหาพระโอสถ

หรอ สมนไพรทมในแผนดน ครนถงสมยรชกาลท 3 ทรงโปรดเกลาฯ ใหจารกตารายาไวในแผนหนออน

ประดบไวตามผนงโบสถและศาลารายในวดโพธ วดนจงไดชอวาเปนมหาวทยาลยแหงแรกของไทย

และปจจบนยงคงเปนแหลงเรยนรของนกวชาการแพทย และประชาชนเปนจานวนมากท เขามาศกษา

ถงสรรพคณของสมนไพร รวมทงวธการรกษา และนามาเขยนเปนหนงสอ โดยใชชอวาตาราแพทยแผน

ไทยทใชกนอยในปจจบน กลาวถงธาตสมฏฐาน หรอ มลเหตธาตทงส ดงน

1) ปถวธาต หรอ ธาตดน มลกษณะเปนของแขง มความคงรป เชน อวยวะตางๆ

เชนผม ขน เลบ ฟน รวมทงสงภายนอกรางกาย เชน ตนไม ดน เปนตน

2) อาโปธาต หรอ ธาตนา คอของเหลว มคณสมบตไหลไปไหลมา ซมซบไดตาม

สภาพแวดลอม เชน นาด นาเลอด นาเหลอง สวนภายนอก เชน นาฝน นา เปนตน

3) วาโยธาต หรอธาตลม เปนสงทเคลอนไหว ได มคณสมบตเบา มพลงทาใหเกด

การเคลอนไหว ซมลงในรางกาย ลมพดจากเบองลางสเบองบน ลมพดจากเบองบนสเบองตา ลมพดอย

ในทองนอกลาไส ลมพดในกระเพาะและลาไส ลมพดทวรางกายและลมหายใจ

4) เตโชธาต หรอธาตไฟ ซงใหความรอน มคณสมบตเผาผลาญให แหลกสลาย ธาต

ไฟในรางกายทาใหลมและนาในตวเคลอนท สวนธาตไฟนอก เชน ความรอนจากดวงอาทตย ไฟทจด

ขน หรอความรอนตางๆ

ธาตทง 4 ภายในรางกายตองอยในภาวะสมดล รางกายจงจะเปนปกต หากมความ

แปรปรวนเสยสมดล จะทาใหรางกายไมสบายเปนโรคขน

มการกล าวถงการใชสรรพคณทางยาของพชสมนไพร โดยการจาแนกรสและแนว

ทางการบรโภคเพอการบารง เชน รสฝาด มสรรพคณในการสมานแผล แกทองรวง บด บารงธาต จา

พวกหมพานต ผลมะตมออน มะเดออทมพร รสหวาน มสรรพคณซมตามเนอ ทาใหชมชน แก

ออนเพลย จาพวก เหด ผกหวาน ปา ผลฟกขาว รสขม มสรรพคณบารงโลหตและด จา พวกผกเพกา

มะระขนก ยอดหวาย ฯ

2. การนวดแผนโบราณ หรอแผนไทย

กายวภาค สรรศาสตร หรอตาราหมอนวดวดโพธ ณ ผนงศาลารายหนาพระมหา

เจดย 4 รชกาล รชกาลท 3 โปรดใหจารกไวเปนวทยาทานเพอประชาชนจะไดชวยตวเองให มพลานามย

สมบรณ วชาหมอนวด หรอวชาแกเมอยนนตองชานาญทงศาสตรและศลปเบองตน จะตองรจกเสน

43

ตางๆ เสยกอน อยางนอยไมตากวา 100 เสน หากไมรเสนกจบเสนแกโรคภยไมถก ปจจบนมการเปด

โรงเรยนสอนการนวดแผนไทย ภายในวดโพธ และ ในชมชนทาเต ยน ซงเปนทนยมและมผสนใจเขา

เรยนเปนจานวนมาก เพอนามาประกอบอาชพสรางรายไดใหตนเอง การศกษาหลกและวธการนวด จด

แสดงไวทงภายในโรงเรยน และการศกษาจากรปปนฤษดดตน สวนภายในโรงเรยน จะมวธการเรยนใน

เรอง ประเภทของการนวดไทย หลกและวธการนวด มรรยาทในการนวด เทคนคการนวดในทาตางๆ

ดานสถาปตยกรรม

งานสถาปตยกรรม คอ การกอสรางโบราณสถาน โบราณวตถทมความวจตรบรรจงสวย

สดงดงามตามเอกลกษณของความเปนไทย เชน เจดย พระอโบสถ วหาร ซมประต หนาบรรณ ดงน

1. พระมณฑป (หอไตรจตรมข) รชกาลท 3 โปรดเกลาฯ ใหสถาปนาเปนสถาปตยกรรม

จตรมขเครองยอดทรงมงกฎ ประดบกระเบองเคลอบเครองถวยหลากส ลวดลายงามวจตร ภายในมต

เกบพระไตรปฎก มศาลารายลอมพระมณฑปสามดาน ผนงภายในศาลารายมภาพจตรกรรมเรอง

กาเนดรามเกยรต ประเพณรามญกวนขาวทพยเปนตน ผนงภายนอกมศลาจารกโคลงสภาษตเรยกวา

โคลงโลกนต ทซมประตทางเขามณฑปทงสองขางมรปยกษวดโพธ (ตวจรง) ทมตานานเลาวาไปรบกบ

ยกษวดแจง

2. พระวหาร พระวหารทศตะวนออกประดษฐานพระพทธรปปางมารวชย นามวา

“พระเจาตรสในควงไมพระมหาโพธ” (พระพทธเจาตรสรประทบใตตนโพธ ) ตอมารชกาลท 4 ถวายพระ

นามใหมวา “พระพทธมารวชย อภยปรปกษอครพฤกษโพธภรมย อภสมพทธบพตร ” มขหลง

ประดษฐานพระพทธรปยนสง 10 เมตร หลอดวยสารดอญเชญมาจาก วดพ ระศรสรรเพชญกรงเกาม

นามวา “พระพทธโลกนาถศาสดาจารย ” และมแผนศลาจารกการสถาปนาวดโพธทผนงดานตะวนตก

ซมประตหน(แบบจน)หนาพระพทธโลกนาถบางทานเรยกวา “โขลนทวาร” (ประตปาหรอประตสวรรค )

เขาใจวานามาจากประเทศจน พระวหารทศใต ประดษฐานพระพทธรปปางปฐมเทศนา อญเชญมา

จากกรง เกานามวา “พระพทธชนราช วโรวาทธรรมจกร อครปฐมเทศนา นราศภบพตร ” พระวหารทศ

ตะวนตก ประดษฐานพระพทธรปปางนาคปรก อญเชญมาจากลพบรนามวา “พระพทธชนศรมนนาถ

อรคอาสนบลลงก อทธงทศภาคนาคปรกดลกภพบพตร” พระวหาร ทศเหนอ ประดษฐานพระปางปาเล

ไลยก นามวา “พระพทธปาลไลย ภรตไตรวเวก เอกจารกสมาจาร วมตญาณบพตร ” เปนพระพทธรปท

หลอขนใหมในรชกาลท 1 เพยงองคเดยวเทานน

พระวหารคด ตงอยมมกาแพงรอบพระอโบสถทง 4 ดาน ดานทศตะวนออกเฉยงเหนอ

นามวา พระวหารคดพระฉาย (คดเณรเตอ) ดานทศตะวนออกเฉยงใต นามวา "พระวหารคดพระพทธเจา

เขานพพาน" ดานทศตะวนตกเฉยงเหนอ นามวา พระวหารคดหนาแดง ดานทศตะวนตกเฉยงใต นามวา

พระวหารคดสมอ (คดกรมหลวงชมพร)

44

3. เจดย พระมหาเจดยสรชกาล พระมหาเจดยทงสองคอยในบรเวณกาแพงสขาว

ซมประตทางเขาเปนสถาปตยกรรมไทยประยกตแบบจน ประดบดวยกระเบองเคลอบ เครองถวยหลาก

ส มตกตาหนจนประตละค พระมหาเจดยแตละองคเปนเจดยยอไมสบสองเพมมมสง 42 เมตร ประดบ

กระเบองเคลอบและกระเบองเครองถวยลวดลายสตางๆ สงเกตไดงาย องคประดบดวยกระเบอง

เคลอบสเขยว นามวา พระมหาเจดยศรสรรเพชรดาญาณ สรางในสมยรชกาลท 1 เพอครอบพระศรสรร

เพชญ ซงเปนพระพทธรปยนองคใหญสง 16 เมตร ไดชะลอมาจากพระราชวงทกรงศรอยธยา ภายใน

บรรจพระบรมธาต นบเปนพระมหาเจดยประจารชกาลท 1 พระมหาเจดยองคทประดบดวยกระเบอง

เคลอบสขาว นามวา พระมหาเจดยดลกธรรมกรกนทาน สรางในสมยรชกาลท 3 ทรงพระราชอทศ

ถวายแดพระบรมราชชนก คอรชกาลท 2 นบเปนพระมหาเจดยประจารชกาลท 2 พระมหาเจดยองคท

ประดบดวยกระเบองเคลอบสเหลอง นามว า พระมหาเจดยมนบตบรขาร สรางในสมยรชกาลท 3

ทรงพระราชถวายอทศถวายเปนพทธบชา นบเปนพระมหาเจดยประจาพระองค พระมหาเจดยองคท

ประดบดวยกระเบองเคลอบสขาบหรอนาเงนเขม เปนพระมหาเจดยทรชกาลท 4 ทรงสราง ขนตาม แบบ

พระเจดยศรสรโยทย กรงศรอยธยา นามวา พระมหาเจดยทรงพระศรสรโยทย เพอถวายเปนพทธบชา

สมยรชกาลท 4 นนไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางพระมหาเจดยทรงพระศร

สรโยทยไว 1 องค แตยงไมแลวเสรจ ครนใกลจะเสดจสวรรคตไดมพระราชดารสเฉพาะกบรชกาลท 5

วา “พระเจดยวดพระเชตพน นน กลายเปนใสคะแนนพระเจาแผนดนไป ถาจะใสคะแนนอยเสมอจะไม

มทสราง ควรจะถอวาพระเจาแผนดนทงสพระองคนน ทานไดเคยเหนกนทงสพระองคจงควรมพระ

เจดยอยดวยกน ตอไปอยาใหตองสรางทกแผนดนเลย ” (พระราชวจารณในพระ บาทสมเดจพระ

จลจอมเกลาเจาอยหว (รชกาลท 5) เรอง จดหมายเหตความทรงจาของกรมหลวงนรนทรเทว)

พระเจดยหมหาฐานเดยว ประดษฐานอยตรงมมพระวหารคดทง สดาน

ประกอบดวยพระเจดยใหญ ตรงกลางลอมรอบดวยพระเจดยเลกสองค รวมหาองคอยบนฐาน

เดยวกน เปนสถาปตยกรรมเจดยยอไมสบสองและเจดยแบบไมสบสองเพมมม ประดบกระเบอง

เครองถวยตดประดษฐ ลวดลายดอกไมงามวจตร ภายในบรรจพระบรมสารรกธาตทกองค

พระเจดยราย ประดษฐานอยรายรอบพระระเบยงชนนอก เปนสถาปตยกรรม

คลายเจดยหม เจดยยอไ มสบสอง มทงหมด 71 องค สรางในสมยรชกาลท 3 เดมนน รชกาลท 3 ทรง

มพระราชประสงคใหเปนทบรรจอฐของเจานายเชอพระวงศ

4. พระอโบสถ พระอโบสถ ตามคตความเชอของพทธศาสนกชน เขตวสงคามสมา

หรอพระอโบสถ เปนพทธศาสนสถานทสาคญทสด ถาวดใดไมมอโบสถ หรอมอโบสถแตยงไมได

ผกพทธสมาจะเปนวดทสาคญยงไมได พระอโบสถสรางสมยรชกาลท 1 ตามแบบศลปะอยธยาตอนปลาย

และขยายใหญขนเทาทเหนในสมยรชกาลท 3 ซมจรณมประจาประตหนาตางสลกดวยไมแกน ยอด

45

เปนทรงมงกฎลงรกปดทอง ประด บกระจก บานประตพระอโบสถ ดานนอกลายประดบมก เปนลาย

ภาพเรอง รามเกยรต ดานในเขยนลายรดนารปพดยศพระราชาคณะ พระครสญญาบตร ฐานานกรม

เปรยญทงฝายคามวาสและอรญวาสในกรงและหวเมอง ภายในประดษฐานพระประธาน นามวา

พระพทธเทวปฏมากร ทฐานชกชกอไว 3 ชน ชนท 1 บรรจพระบรมอฐและพระราชสรรงคารรชกาลท 1 ไว

ชนท 2

ซมประตทางเขาวด เปนซมประตทรงมงกฎประดบกระเบองทตดเปนรปกลบดอกไม

เรยงกน ลดหลนสสนสดสวย งานกระเบองเครองถวยลวดลายสสนตางๆ นามาตดดวยคมเหลกและ

เลมจนมนเปนกลบดอกไมแลวนามาเรยงเปนลวดลายดอกไมประดบอยตามพทธสถานตางๆ ในวดน

นบเปนประณตศลปทเปนอยทวไป ซมประตเขาเขตพทธาวาสมทงหมด 16 ประต เกรดประวตศาสตร

บนทกไววา งานสถาปตยกรรมเครองยอดทรงมงกฎนเปนรปแบบทพระบาทสมเดจ พระนงเกลาเจาอยหว

รชกาลท 3 ทรงพอพระราชหฤทยเปนพเศษ บรเวณซมประตภายในจดวางตกตารปสลกศลาหนาตา

เปนจน มอถอศาสตราวธ ยนเฝาดานซายขวาเรยกวา “ลนถน นายทวารบาล”

ดานจตรกรรม

ผลงานทางจตรกรรมในวดโพธไดแก ภาพวาด จตรกรรมฝาผนงในโบสถ วหาร อน

แสดงถงเอกลกษณและความเปนอยของคนไทยทสมพนธกบสงศกดสทธ จตรกรรมฝาผนงภายใน

พระอโบสถวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ไดรบการยกยองวาเปนงานวจตรศลปทมฝมอยอดเยยม

สะทอนใหเหนคณคาทางศลปะ คอ ใหรถงลกษณะและเทคนคจตรกรรมไทยประเพณในรชกาล ท 3 – 4

ในการจดองคประกอบภาพ การจดทศนยวสยแบบโบราณ ใหรถงคณคาทางประวตศาสตรโบราณคด

ภมปญญาไทยในยคนน และลกซงในคณคาทางศาสนาโดยการแสดงชวประว ตของพระอครสาวกผ

เปนเอตทคคะ

จากหลกฐานในสมยรตนโ กสนทรวามการบรณะวดนมาตงแตสมยรชกาลท 1 ในป

พ.ศ. 2331 และรชกาลตอๆมามการบรณะปฏสงขรณใหจตรกรรมแหงนคงทนถาวร จงทาใหภาพ

จตรกรรมมการปรบปรงและเปลยนแปลงไปตามสมยนยมบาง ซงสงเกตไดจากบางภาพมเทคนค และ

วธการเขยนทแตกตางกน บางภ าพแสดงฝมอเดนชดวาเปนฝมอชางสมยรชกาลท 3 แตหลายๆภาพ

แสดงฝมอชางสมยรชกาลท 4 ทมการบรณะในครงหลง จตรกรผ เขยนงานเรยกวา “ชางหลวง” ซงสวน

ใหญเปนพระสงฆ โดยมเจานายชนสงคอยควบคมอกทหนง

การจดองคประกอบภาพในระยะแรกมการเลยนแบ บตามจตรกรรมสมยอยธยา คอ

การแบงพนทฝาผนงออกเปนชนๆ โดยใชเสนสนเทาและเสนลวดกนระหวางกลมภาพ และตอมาตอน

ปลายรชกาลท 2 และรชกาลท 3 การจดองคประกอบเปนแบบเรยงตอเนองกนตลอดทงผนง แบงกลม

ภาพเปนตอน โดยใชเสนลานา ถนน ตนไม ภเขา หร อแนวกาแพงเมองเปนตวแบง ซงภาพแตละภาพ

46

จะมความสมพนธกนตลอด ลกษณะเทคนค สทใชในงานจตรกรรมทงหมดเขยนดวยสฝ น ผสมกบนา

กาว วธการเขยนภาพใชวธแบบเขยนลงบนพนปนแหง (Tempera) ตามกรรมวธเกาทนยมแตสมย

สโขทย สทใชสวนใหญจะเปนสแดง สเขยว สดา สขาว สนาตาล สเทา และสทอง

ผลงานทางจตรกรรมในวดโพธปรากฏในสถานทตางๆ ดงน

1. จตรกรรมฝาผนงในพระอโบสถ สามารถแบงได 5 พนท ดงน

1) บานประต ดานนอกประดบมขเรองรามเกยรต ดานในเขยนลายรดนา รปพด

พระราชาคณะ ฐานานกรม เปรยบทงฝายคามวาสและอรญวาสในกรงและหวเมอง

2) บานหนาตาง ดานนอกจาหลกเปนลายแกวชงดวงปดทองประดบกระจก ดานใน

เขยนลายรดนา เปนตราชอเจาคณะสงฆอยในดอกบว

3) ผนงระหวางประตหนาตาง เขยนภาพเรอง พระสาวกเอตทคคะ 41 องค จะมการ

ลาดบภาพผนงระ หวางชองประตหนาตางเปนทศตางๆ เชน ผนงดานทศตะวนออก เรอง พระโกณ

ฑญญะเถระ พระอครสาวกโมคคลลานะ และสารบตร ผนงดานทศตะวนตก เรองสวลเถรวตถ ราหละ

เถรวตถ

4) ผนงเหนอประตหนาตาง เขยนภาพเรอง พระมโหสถบณฑต

5) คอสองในเสาประธาน เขยนภาพเรอง เมองสวรรค

2. จตรกรรมฝาผนงภายในหอไตรกรมสมเดจพระมหาสมณเจา กรมพระปรมานชต

ชโนรส วาดวยตาราคชลกษณ อศวลกษณ ดวงดาว แมว โค เขาโค และผนงเบองลางเปนภาพจบทง 4

ดาน รวม 20 ภาพ เชน ภาพพระรามจบสวาห พระลกษณจบมารศ พระรามจบทศกณฑแปลง ท คอ

เฉลยงมคาโคลงจารกลงบนแผนศลาตดไวทง 3 ดาน

3. จตรกรรมฝาผนงภายในวหารพระพทธไสยาส เขยนเปนภาพประวตพระพทธเจา

ตอนตางๆ ตงแตประสต ตรสร การแสดงปฐมเทศนา การแสดงพระธรรมเทศนา พระจรยาวตร จนเสดจ

ดบขนธปรนพาน บรเวณประตดานใน เขยนเปนภาพพญานาค

ดานปฏมากรรม

การปนหรอการหลอพระพทธรป คอการแสดงผลงานทางศลปกรรมทแสดงถงความ

ประณต เทคนค สญลกษณทางความคด ความเชอของคนไทยทมความศรทธาตอพระพทธศาสนา

โดยวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารรชกาลท 1 ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯใหอญเชญ

พระพทธรป รวม 1,248 องคจากเมองตางๆ เชน สวรรคโลก พษณโลก สโขทย ลพบร อยธยา เพอ

นามาประดษฐานใน พระอโบสถ พระวหารประจาทศทง 4 และพระระเบยง ไดแก

- พระพทธเทวปฏมากร แปลวา พระเทวดาสราง เปนพระประธานภายในพระ

อโบสถ สรางในสมยอยธยา พทธลกษณะปางสมาธ

47

- พระพทธโลกนาถศาสดาจารย หรอ พระพทธโลกนาถ ราชมหาสมมตวงศ องค

อนนตญาณสพพญ� สยมภพทธบพตร ประดษฐานในพระวหารประจาทศตะวนออก อญเชญมาจาก

อยธยา เปนพระพทธรปยนยกพระหตถซาย หรอปางหามไมแกนจนทร

- พระพทธมารวชย อภยปรปกษ อครพฤกโพธภรมยอภสมพทธบพตร ประดษฐาน

สวนวหารทศตะวนออกมขหนา สรางในสมยสโขทย อญเชญมาจากวดเขาอน เมองสรรคโลก จงหวด

สโขทย พทธลกษณะปางตรสร มตนโพธเปนสญลกษณ

- พระพทธชนราชวโรวาทธรรมจกร อครปฐมเทศนา นราศบพตร ประดษฐานใน

พระวหารประจาทศใต สรางขนในสมยสโขทย พทธลกษณะปางแสดงปฐมเทศนา มปญญจวคคยทง 5

เปนสญลกษณ

- พระพทธชนศร มนนาถ อรคอาสนบลล อทธงทศภาคนาคปรกดลกลกภพบพตร

ประดษฐานในพระวหารประจาทศตะวนตก สรางขนในสมยสโขทย พทธลกษณะปางนาคปรก มตนจก

หรอตนไมมจลนทร เปนสญลกษณ

- พระพทธปาลไลยภรตไตรวเวก เอกจารสมาจาร วมตญาณบพตร ประดษฐานใน

พระวหารประจาทศเหนอ สรางขนในสมยรชกาลท 1 พทธลกษณะปางปาเลไลยก มชางถ อคณฑนา

และลงถอรวงผงถวายเปนสญลกษณ

- พระพทธไสยยาส หรอพระนอน เปนพระพทธรปปนทสวยงามมากในฝมอชางสบ

หมหลวง ในสมยรชกาลท 3 โดยมการสรางพระนอนกอนแลวจงสรางวหารครอบทหลง พระนอนม

ความยาว 23 วา พระบาทยาว 5 เมตร กวาง 3 เมตร โดยซอนพระบ าทกน ทฝาพระบาทมภาพมงคล

108 ประดบดวยมก นอนตะแคงดานขวา เปนแบบสหไสยยาส คอนอนอยางราชสห หรอนอนแบบถก

สขลกษณะ ควรหดนอน

- พระพทธรปประดษฐานพระระเบยง ประกอบดวยพระระเบยง 2 ชน คอ ชนใน ม

พระพทธรปจานวน 150 องค ชนนอกมจานวน 244 องค พระพทธรปทงหมดนรชกาลท 1 ใหอญเชญ

มาจากหวเมองฝายเหนอ เชน สโขทย พษณโลก ลพบร และอยธยาเปนตน เปนพระพทธรปสรางขนใน

สมย เชยงแสน สโขทย อทอง และอยธยา

ดานภาษาและวรรณกรรม

ภาษาและวรรณกรรม ไดแก ภาษาพด ภาษาเขยน อนเปนเอกลกษณเฉพาะต วของคน

ไทย รวมถงสภาษต คาพงเพย โคลง ฉนท กาพย กลอน วดโพธไดชอวาเปนวดมหาวทยาลยแหงแรก

ของประเทศไทย โดยรชกาลท 3 พระองคไดทรงเหนการณไกลวาประเทศชาตจะเจรญรงเรองไดตอง

อาศยประชาชนไดรบการศกษาด พระองคจงไดทรงรวบรวมบรรดาสรรพวชาตาง ๆ เชน วชาแพทยศาสตร

อกษรศาสตร สถาปตยกรรม จารกลงในแผนศลา ประดบไวตามเสาพระระเบยงและศาลาราย เพอให

48

ประชาชนทวไปไดศกษา ดงเชนผลงานทางวรรณกรรมไดมการรวบรวมผลงานจากศลปนในยค

รตนโกสนทรตอนตนไวอยางมากมาย โดยมการจารกในแผนหนออน หนชนวน และประดบไวตามผนง

ของระเบยงแกว ศาลาราย พระอโบสถ ไดแก นทานสบสองเหลยมทจารกไวทคอสอง เฉลยงศาลาลอม

พระมณฑปทศตะวนตก นทานพนเมองเรอง ยายกบตา ตาราฉนทวรรณพฤต ตาราฉนทมาตราพฤต

จารกเพลงยาวกลบทและกลอกษร โคลงกลบททตดอยตามพระระเบยงขอ งพระอโบสถ และโคลงภาพ

เรองรามเกยรต ทเปนแผนหนออนอยรอบพระอโบสถ

นอกจากน ผลงานทางภาษาและวรรณกรรมสามารถแบงตามแผนศลาจารกทมอยใน

วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารไดทงหมด 8 หมวดดงน

1) หมวดจารกสรางวดพระเชตพน จารกประวตการสร างและปฏสงขรณวดพระเช

ตพนวมลมงคลารามในสมยรชกาลท 1รวมรายการสมโภชดวย ตดไวทผนงมมหลงของวหารทศ

ตะวนออก

2) หมวดพระพทธศาสนา จารกเปนรอยแกว มประวตพระพทธสาวกเอตทคคะ

เชน พระอญญาโกณฑญญะ พระสารบตร พระมหากสสปะ รวม 40 เรอง จารกตดผนงพ ระอโบสถใต

ภาพเขยนเปนคาบรรยายสนๆ และพทธสาวกา มภกษณอรหนตเอตทคคะ อบาสกเอตทคคะ อบาสกา

เอตทคคะ เปนจารกบรรยายภาพฝาผนง ระหวางชองหนาตางและประต วหารพระพทธไสยาส รวม

จารกเรองเปตกถา และนรยกถา คอ เรองเปรตและสตวนรก ตดทคอสอดานนอกของศาลาการเปรยญ

3) หมวดตารายาแพทยแผนโบราณ จารกตารายาแพทยแผนโบราณทงฉบบหลวง

และฉบบเชลยศกด เรมตงแตใหทราบสมฏฐานของโรค ยารกษาโรค วธตรวจและเยยวยาโรค ตดอยท

ศาลารายทวบรเวณวด

4) หมวดวรรณคด จารกหมวดวรรณคดมทงรอยแกวและรอยกรอง ทเป นรอยแกว

มเรอง นารายณสบปาง เบองตนรามเกยรต นทานสบสองเหลยม ตดไวทดานในศาลาทศรอบหอไตร

ทรงมณฑป สวนรอยกรองเปนโคลงจารกบรรยายภาพจาหลกศลา เรองรามเกยรตบางตอน 154 แผน

ตดไวทดานนอกพนกพระอโบสถ มฉนทวรรณพฤตมาตราพฤต พระนพนธของสมเดจพระมหาสมณเจา

กรมปรมานชตชโนรส และตาราเพลงยาวกลบท กลอกษรพระราชนพนธของรชกาลท 3 กบผลงานกวท

มชอเสยงในสมยนน

5) หมวดสภาษต จารกปฐมสภาษต หรอสภาษตพระรวง ฉนทพ าลสอนนอง

กฤษณาสอนนองคาฉนท ตดไวทผนงดานในศาลาคหนาพระมหาเจดย โคลงโลกนต จารกไวทผนงดาน

นอก ศาลาทศรอบหอไตร

49

6) หมวดทาเนยบหวเมองขนในสมยกรงสยาม มทาเนยบสมณศกด จารกบอกชอ

ตาแหนงสมณศกด สมยรชกาลท 3 นอกจากนยงมภาพชนชาตตา งๆ แตงกายตามธรรมเนยมของชน

ชาตนน มโคลงจารกอธบายภาพ ตดไวทผนงศาลาราย

7) หมวดขนบธรรมเนยมประเพณ จารกบรรยายภาพรามญกวนขาวทพย

มหาสงกรานต ตดไวทผนงศาลาทศรอบหอไตร และจารกบรรยายภาพรวกระบวนแหกฐนพยหยาตรา

ทางสถลมารค ตดไวทผนงดานหลงศาลาคหนาพระมหาเจดย

8) หมวดอนามย มจารกอธ บายวธแกปวดเมอยตามรางกาย โดยวธนวดและ

บรหารรางกาย และโคลงอธบายรปฤษดดตน ทาตางๆ แกโรค แกเมอยแกขบมครบทกทา เดมตดตงไว

ทผนงศาลาราย ปจจบนประดบไวทภเขาจาลองดานใต เหลออยประมาณ 20 ทา เดมม 80 ทา

6. งานวจยทเกยวกบการพฒนาหลกสตรทองถน

ผ วจยไดศกษางานวจยทเกยวของกบการพฒนาสาระการเรยนรทองถน สรปไดดงน

เออมเดอน ถนปญจา ไดศกษาวจยเพอพฒนาหลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนรศลปะ

เรอง หมอลากลอน สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 มขนตอนในการพฒนาหลกสตร 4 ขนตอน

คอ 1) การศกษาและวเคราะหขอมลพนฐาน 2) การพฒนาหลกสตร 3) การตรวจสอบคณภาพของ

หลกสตร และ 4) การประชาพจารณและประชาสมพนธหลกสตร เครองมอทใชในการวจยมด งน 1)

แบบสมภาษณแบบมโครงสรางเกยวกบความตองการและแนวทางในการพฒนาหลกสตร 2)

แบบสอบถามเกยวกบโครงสรางหลกสตร 3) แบบสมภาษณแบบมโครงสรางเกยวกบโครงสรางหลกสตร

4) เกณฑพจารณาโครงรางหลกสตร 5) แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการจดนทรรศการหล กสตร

และ 6) กรอบการสนทนากลมยอย ผลการวจยพบวา ผ มสวนเกยวของในการพฒนาหลกสตรมความ

ตองการพฒนาหลกสตรจดทาเปนรายวชาเพมเตม ภาพรวมของหลกสตรมความเหมาะสมสอดคลอง

อยในระดบมากทสด การจดนทรรศการนาเสนอหลกสตรมความเหมาะสมด หลกส ตรหมอลากลอนม

ความเหมาะสมทจะนาไปใชในการจดการเรยนการสอน (เออมเดอน ถนปญจา. 2548)

สรกานต เทยงพมล ไดศกษาวจยเพอพฒนาหลกสตรทองถน เรอง สงประดษฐจากแปงสบ

สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มขนตอนในการพฒนาหลกสตร 4 ขนตอน คอ 1) ศกษาคนควา

และสารวจขอมลพนฐาน 2) ยกรางหลกสตร 3) ทดลองใชหลกสตร และ 4) ปรบปรงแกไขหลกสตร

เครองมอทใชในการวจยมดงน 1) แผนการจดการเรยนร 2) แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

และ 3) แบบวดเจตคตตอวชางานประดษฐ ผลการวจ ยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนท

เรยนตามหลกสตรทองถน หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 และหลง

ใชหลกสตรทองถนแลวนกเรยนมเจตคตทดตอวชางานประดษฐโดยมคาเฉลยเทากบ 3.85 (สรกานต

เทยงพมล. 2546)

50

เสรมศร วทวสชตกล ไดศกษาวจยเพอพฒนาหลกสตรสถานศกษา กลมสาระการเรยนร

วทยาศาสตร เรองการอนรกษ และพฒนาสงแวดลอมในทองถน สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4

มขนตอนในการพฒนาหลกสตร 5 ขนตอน คอ 1) การศกษาขอมลพนฐา น 2) การพฒนาหลกสตร 3)

การตรวจสอบคณภาพหลกสตร 4) การนาหลกสตรไปทดลองใช และ 5) การปรบปรงแกไขหลกสตร

เครองมอทใชในการวจยมดงน 1) แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน 2) แบบทดสอบวดเจตคตท

มตอสงแวดลอม ผลการวจยพบวา หลกสตรทพฒนาข นมคณภาพดมาก หลกสตรมความสอดคลอง

กบความตองการของทองถน และเหมาะสมกบผ เรยน ผ เรยนสามารถนาไปใชในชวตประจาวนได

ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 และผ เรยนม

เจตคตทดตอสงแวดลอมหลงเ รยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.01 (เสรมศร

วทวสชตกล. 2547)

ทองพนธ นาสมบต ไดศกษาวจยเพอ 1) พฒนาหลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนรการ

งานอาชพและเทคโนโลย สาระท 1 การดารงชวต และครอบครว (งานประดษฐ ) เรอง การสานกระตบ

ขาวจากตนกก 2) ศกษาผลสมฤทธทางการเรยน ทกษะการปฏบตงานและคณลกษณะในการทางาน

ของนกเรยน และ 3) ศกษาความคดเหนผปกครอง ครผสอนและนกเรยนเกยวกบผลทเกดจากหลกสตร

มขนตอนพฒนาหลกสตร 5 ขนตอน คอ 1) ศกษาขอมลทเกยวของ 2) ดาเนนการจดทาหลกสตรกลม

สาระการงานอาชพและเทคโนโลย 3) ดาเนนการจดทาหลกสตรทองถนเรอง การสานกระตบขาวจาก

ตนกก 4) ดาเนนการตามแผนการจดการเรยนร และ 5) ประเมนแผนการจดการเรยนรและหลกสตร

ทองถนเรอง การสานกระตบขาวจากตนกก เครองมอท ใชในการวจยมดงน 1) แบบสอบถาม 2)

หลกสตรกลมสาระการงานอาชพและเทคโนโลย 3) แผนการจดการเรยนร 4) แบบบนทกคณลกษณะ

ในการทางาน 5) แบบบนทกทกษะในการปฏบตงาน และ 6) แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

ผลการวจยพบวา ผ ทเกยวของมความตองการให นาภมปญญาทองถน เรอง การสานกระตบขาวจาก

ตนกกมาใชในการจดการเรยนร และพรอมทจะใหการสนบสนนในเรองวสด อปกรณและงบประมาณ

นกเรยนเกดความรก ความภาคภมใจ เหนความสาคญ และมความรเกยวกบภมปญญาทองถนมาก

ขน สามารถนาไปใชในชวตปร ะจาวน และอาชพเสรมได นกเรยนทเรยนตามหลกสตร มคะแนน

แบบฝกหด คะแนนคณลกษณะการทางาน คะแนนทกษะการปฏบตงานและผลสมฤทธทางการเรยน

ผานเกณฑ 88/80 (ทองพนธ นาสมบต. 2546)

51

พระมหาอนนต แสงชาต ไดศกษาวจยเพอพฒนาหลกสตรทองถนและสร างแผนการสอนท

มประสทธภาพ สาหรบกลมการงานและพนฐานอาชพ เรอง ดอกไมจนทน ชนประถมศกษาปท 6 ม

ขนตอนในการพฒนาหลกสตร 9 ขน คอ 1) สารวจสภาพความตองการพนฐานของชมชน 2) ศกษา

หลกสตรทองถน และหลกสตรประถมศกษากลมการงานและพนฐานอาชพ 3) ศกษา เทคนค วธการ

ขนตอนการทาดอกไมจนทน 4) สรางเครองมอในการทดลอง 5) นาเสนอผ เชยวชาญเพอประเมนความ

เหมาะสมของเครองมอ 6) ปรบปรงแกไขแลวจดทาเครองมอฉบบราง 7) ปรบปรงแกไข 8) ทดลองใช

กบกลมตวอยาง และ 9) ปรบปรงแกไขจดพมพฉบบ สมบรณ เครองมอทใชในการวจยมดงน

1) หลกสตรทองถน เรอง ดอกไมจนทน 2) แผนการจดการเรยนร 3) แบบวดพฤตกรรมระหวางเรยน

4) แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน 5) แบบประเมนหลกสตรทองถน และ 6) แบบสมภาษณ

ผลการวจยพบวา หลกสตรทองถน เรอง ดอกไมจนทน มความเหมาะสมกบสภาพแวดลอม ความ

ตองการของทองถนและแผนการสอนมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน และสงกวาเกณฑทตงไว

(พระมหาอนนต แสงชาต. 2544)

ยภาพร สารขนธ ไดศกษาวจยเพอ 1) พฒนาหลกสตรท องถน เรอง การยอมสผาไหมแพร

วาดวยวสดธรรมชาต กลมสาระการงานอาชพและเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 4 2 ) เพอพฒนา

ความสามารถดานการปฏบตงานของนกเรยน 3) เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน และ

4) เพอศกษาความคดเหนของผ ทเกยวของเ กยวกบผลทเกดจากการใชหลกสตร มขนตอนในการ

พฒนาหลกสตร 5 ขน คอ 1) ขนวางแผนการจดทา หรอยกรางหลกสตร 2) ขนการจดทาเอกสาร

หลกสตร 3) ขนการตรวจสอบคณภาพของหลกสตร 4) ขนนาหลกสตรไปทดลองใช และ 5) ขน

ประเมนผลหลงนาหลกสตรไปใช เครอง มอทใชในการวจยมดงน 1)หลกสตรทองถน เรอง การยอมส

ผาไหมแพรวาดวยวสดธรรมชาต 2) แบบสมภาษณเกยวกบการจดทาหลกสตร 3) แผนการจดการ

เรยนร วชางานบาน เรอง การยอมสผาไหมแพรวาดวยวสดธรรมชาต 4) แบบทดสอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยน 5) แบบประเมนความสามารถดานการปฏบตงาน และ 6) แบบสมภาษณเกยวกบผลท

เกดขนจากการใชหลกสตร ผลการวจยพบวา หลกสตรทพฒนาขนมคณภาพสง ผลการพฒนา

ความสามารถดานปฏบตงาน นกเรยนผานเกณฑในระดบด นกเรยนรอยละ 82.66 มคะแนนสงกวา

รอยละ 80 ของคะแนนเตม ผลทเกดจาการใชหลกสตร พบวา ควรเปดโอกาสใหโรงเรยนนาภมปญญา

ทองถนเขามามสวนรวมในการจดทาหลกสตรและตองการใหโรงเรยนพฒนาหลกสตรทองถนในกลม

สาระอนๆ (ยภาพร สารขนธ. 2548)

52

ศศธร วศพนธ ไดศกษาวจยเพอพฒนาสาระการเรยนร ทองถน กลมสาระการเรยนรศลปะ

เรอง หตถกรรมกรงนกเขาชวา สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยมจดมงหมายเฉพาะ ดงน 1)

เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนเรยนกบหลงเรยนสาระการเรยนรทองถน

เรอง หตถกรรมกรงนกเขาชวา 2) เพอศกษาความคดเหนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 หลงจาก

ใชสาระการเรยนรทองถน เรอง หตถกรรมกรงนกเขาชวา มขนตอนในการพฒนาหลกสตร 3 ขน คอ

1) ศกษาขอมลพนฐาน 2) จดทาสาระการเรยนรทองถน และ 3) ทดลองใชสาระการเรยนรทองถน

เครองมอทใชในการวจยมดงน 1) แบบสอบถามความคดเหน 2) แผนการจดการเรยนร 3) แบบวด

ผลสมฤทธทางการเรยน และ 4) แบบประเมนสาระการเรยนรทองถน ผลการวจยพบวา คาเฉลยของ

คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตท ระดบ 0.05 และ

นกเรยนมความคดเหนวา มความรเกยวกบหตถกรรมกรงนกเขาชวาเพมขน ภาคภมใจในภมปญญา

ของทองถนตนเอง สามารถนาไปใชในชวตประจาวนและสงเสรมเปนอาชพได (ศศธร วศพนธ. 2551)

53

บทท 3

วธดาเนนการวจย

ในการวจยครงน ผ วจยไดดาเนนการตามขนตอนดงน

1. ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย

2. ระยะเวลาทใชในการวจย

3. เครองมอทใชในการวจย

4. การสรางและการหาประสทธภาพเครองมอ

5. การดาเนนการทดลอง

6. สถตทใชในการวเคราะหขอมล

1. ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย

กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปน นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2 ป

การศกษา 2554 โรงเรยนราชน กรงเทพมหานคร จานวน 1 หองเรยน จานวน 40 คน ซงไดมาโดย

วธการเจาะจง

2. ระยะเวลาทใชในการวจย

ในการวจยครงน ผ วจยทาการใชหลกสตรในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554 ใชเวลารวม

ทงหมด 9 สปดาห สปดาหละ 2 ชวโมง โดยใชหลกสตรเปนเวลา 18 ชวโมง ทดสอบกอนเรยนและหลง

เรยน 2 ชวโมง รวมทงหมด 20 ชวโมง

3. เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงนเปนเครองมอทผ วจยสรางขนเอง แบงเปน 2 ประเภทคอ

1. เครองมอทใชสารวจขอมลพนฐานเพอนามาใชในการรางหลกสตรทองถน ไดแก

แบบสมภาษณความคดเหนเกยวกบการพฒนาหลกสตรทองถน ผใหสมภาษณไดแก

ผบรหารสถานศกษา ผชวยครใหญฝายวชาการ หวหนากลมสาระการเรยนรศลปศกษา ผ นาชมชน

ครผสอนกลมสาระการเรยนรศลปศกษา ชวงชนท 3

54

2. เครองมอทใชในการตรวจสอบประสทธภาพของหลกสตร ไดแก

2.1 แบบประเมนรางหลกสตรทองถน โดยผ เชยวชาญทมความรและประสบการณดาน

การพฒนาหลกสตร

2.2 แบบวดผลสมฤทธทางการเรยน เปนแบบปรนย 4 ตวเลอก จานวน 20 ขอ

2.3 แบบวดความพงพอใจ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทมตอหลกสตร ทองถน

เรอง ทศนศลปวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรมหาวหาร จานวน 15 ขอ

3. เครองมอทใชในการทดลองใชหลกสตร

3.1 แผนการจดการเรยนร หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพนวมล มงคลา

รามราชวรมหาวหาร จานวน 4 แผน

4. การสรางและหาประสทธภาพของเครองมอ

การวจยครงนผ วจยไดดาเนนการสรางและหาประสทธภาพเครองมอตามขนตอนดงน

4.1 แบบสมภาษณความคดเหนเกยวกบการ สรางหลกสตรทองถน ผ วจยไดดาเนนการสราง

ตามขนตอนดงน

1. การศกษาวธการสรางแบบสมภาษณ และสรางแบบสมภาษณจานวน 1 ฉบบ ซงแบง

ออกเปน 3 ขนตอน ดงน

ตอนท 1 แบบสมภาษณเกยวกบสภานภาพและขอมลทวไปของผตอบ

ตอนท 2 แบบสมภาษณดานความหมายและความสาคญของการ สรางหลกสตร

ทองถน เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร สาหรบนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 5

ตอนท 3 แบบสมภาษณความตองการเกยวกบการ สรางหลกสตรทองถน กลมสาระ

การเรยนรศลปศกษา เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร สาหรบนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 5

2. นาแบบสมภาษณเสนอ ประธานควบคมปรญญานพนธ เพอตรวจสอบความถกตอง

ดานภาษาและความเหมาะสมของขอความทใชสมภาษณ แลวนามาปรบปรงแกไขใหเหมาะสมกอน

นาไปใชจรงตอไป

3. นาแบบสมภาษณทนาไปปรบปรงแกไขแลว ไปสมภาษณผทรงคณวฒ จานวน 10 คน

ไดแก ผบรหารสถานศกษา จานวน 1 คน ผชวยครใหญฝายวชาการ จานวน 1 คน หวหนากลมสาระ

การเรยนรศลปศกษา จานวน 1 คน ผ นาชมชน จานวน 3 คน ครผสอนกลมสาระการเรยนรศลปศกษา

55

ชวงชนท 3 จานวน 2 คน เพอเปนแนวทางในการสรางหลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนรศลปศกษา

เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรมหาวหาร สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5

4. วเคราะหเนอหาขอมลทไดจากการสมภาษณเพอนาไปใชเปนแนวทางการ สราง

หลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนรศลปศกษา เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพน วมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ตอไป

4.2 แบบประเมนรางหลกสตรทองถน ผ วจยไดสรางแบบประเมนรางหลกสตรทองถน เปน

แบบสอบถามทสรางจากเนอหาในหลกสตร คอ

1. แบบประเมนรางหลกสตรทองถน สวนทประเมน ไดแก หลกการ จดมงหมาย

โครงสราง คาอธบายรายวชา หนวยการเรยนร อตราเ วลา แนวการจดกจกรรมการเรยนร สอการเรยนร

การวดและประเมนผล โดยใหผ เชยวชาญตดสนความเหมาะสมในแตละดานขององคประกอบ

2. นาแบบประเมนทสรางขนเสนอประธานควบคมปรญญานพนธเพอตรวจสอบความ

ถกตองดานภาษาและความเหมาะสมของขอความ และรบฟงขอเสนอแนะเพมเตม

3. นาขอเสนอแนะมาปรบปรงแกไข แลวนาเสนอประธานควบคมปรญญานพนธอกครง

4. นาแบบประเมนโครงรางหลกสตรไปใชเกบขอมล

4.3 การสรางหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป ใน วดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5

การนาหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร ไป

จดทาเปนรายวชาใหมทเปนสาระเพมเตม กลมสาระการเรยนรศลปะ สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาป

ท 5 ซงมขนตอนการดาเนนการ ดงน

4.3.1 กาหนดสาระการเรยนร หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร โดยมสาระการเรยนร ดงน

1. ความรเบองตนเกยวกบทศนศลป

2. การเขยนลายไทยจากจตรกรรมวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

3. การเปรยบเทยบอทธพลของศลปะตะวนออกทมผลตองานศลปกรรมวดพระเชต

พนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

4.3.2 กาหนดมาตรฐานการเรยนร ดงน

56

ตาราง 1 มาตรฐาน ศ 1.1 สรางสรรคงานทศนศลปตามจนตนาการและความคด สรางสรรค วเคราะห

วพากษ วจารณคณคางานทศนศลป ถายทอดความรสก ความคดตองานศลปะอยางอสระ ชนชม

และประยกตใชในชวตประจาวน

ชน ตวชวด สาระแกนกลาง สาระทองถน

ม.5 ศ 1.1.2 บรรยายจดประสงค

และเนอหาของงานทศนศลป

โดยใชศพททางทศนศลป

ศพททางทศนศลป ความรเบองตนเกยวกบ

ทศนศลป

ม.5 ศ 1.1.6 ออกแบบงาน

ทศนศลปไดเหมาะกบโอกาส

และสถานท

การออกแบบงาน

ทศนศลป

การเขยนลายไทยจาก

จตรกรรมในวด พระเชตพน

วมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร

ตาราง 2 มาตรฐาน ศ 1.2 เขาใจความสมพนธระหวางทศนศลปกบประวตศาสตรและวฒนธรรม

เหนคณคางานทศนศลปทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและสากล

ชน ตวชวด สาระแกนกลาง สาระทองถน

ม.5 ศ 1.2.3 อภปรายเกยวกบ

อทธพลของวฒนธรรม

ระหวางประเทศทมผลตอ

งานทศนศลปในสงคม

อทธพลของ

วฒนธรรมระหวาง

ประเทศทมผลตอ

งานทศนศลป

การเปรยบเทยบอทธพลของ

ศลปะตะวนออกทมผลตอ

งานศลปกรรมในวดพระเชต

พน วมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร

4.3.3 จดทาคาอธบายรายวชา ผ วจยไดกาหนดตวชวด สาระการเรยนร และเวลาเรยนท

กาหนดมาเขยนเปนคาอธบายรายวชา ดงน

57

คาอธบายรายวชาพนฐาน

ศ43102 ทศนศลป กลมสาระการเรยนรศลปะ

ชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2 40 ชวโมง 1.0 หนวยกต

ศกษาความหมาย ขอบขายของศลปะและทศนศลป เพอเชอมโยงมาสการเรยนรธรรมชาต

และชวต ศกษาเรองทศนธาต และฝกปฏบตหลกการจดองคประกอบศลป และทศนธาตใหเกด

เอกภาพ ดลยภาพ จดเดน ความกลมกลน และความขดแยง อนเปนพนฐานสาคญในการ

สรางสรรคงานทศนศลป ศกษาทศนศลปไทยทมความงดงามอนเปนเอกลกษณของชาต การเรยนร

และการสรางสรรคงานทศนศลปไทยจะนาไปสความชนชม เหนคณคา และเกดการอนรกษ นาศลปะ

ไปบรณาการกบวถชวตในชมชน ออกแบบลวดลายไทยโดยใชหลกความเปนเอกภาพและดลยภาพ

เหนคณคางานศลปะ ทศนศลป จตรกรรม สถาปตยกรรม อนเปนมรดกทางวฒนธรรมอนมความ

เปนมาจากอดตจนถงปจจบน

โดยใชกระบวนการการสบคนขอมล การสงเกต การวเคราะหการใชทศนธาตและหลกการ

ออกแบบในการสอความหมายในรปแบบตางๆ บรรยายจดประสงคและเนอหาของงานทศนศลป โดย

ใชศพททางทศนศลป วเคราะหการเลอกใชวสด อปกรณและเทคนคของศลปนในการแสดงทางทศนศลป

เรยนรและสรางสรรคงานทางทศนศลป ออกแบบลวดลายไทยโดยใชหลกเอกภาพและดลยภาพ

เพอใหมความรและเกยวกบทศนธาตและหลกการออกแบบในการสอความหมาย สามารถ

ใชศพททางทศนศลป มทกษะและเทคนคในการใชวสด อปกรณและกระบวนการในการสรางสรรค

งานทศนศลป สามารถออกแบบลวดลายไทยโดยใชหลกความเปนเอกภาพและดลยภาพ

รหสตวชวด

ศ 1.1 ม.4-6/2 ศ 1.1 ม.4-6/6

ศ 1.2 ม.4-6/3

รวมทงหมด 3 ตวชวด

4.3.4 จดทาหนวยการเรยนร ผ วจยไดนาสาระการเรยนรทกาหนดไวมาจดทาเปนหนวย

การเรยนร โดยการนาสาระการเรยนรมาวเคราะหแยกเปนหวขอเรอง แลวนาหวเรอง 1 ขอมาเขยนเปน

หนวยการเรยนร ตงชอหนวยการเรยนรใหสอดคลองกบสาระการเรยนร และกาหนดเว ลาของแตละ

หนวยการเรยนรตามความเหมาะสม มรายละเอยด ดงแสดงในตาราง 3

58

ตาราง 3 หนวยการเรยนร หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร

หนวยการ

เรยนรท

ชอหนวยการ

เรยนร สาระการเรยนร

เวลา

(ชวโมง)

1 เพลนพพฒน

ทศนศลป

ความรเบองตนเกยวกบทศนศลป

- ความหมายของศลปกรรมไทย

- ประเภทและคณคาของศลปะ

หตถกรรมไทย

- ศลปกรรมไทยในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

- ความหมายของทศนศลป

- แขนงตางๆ ของทศนศลป

3

2 งามรบลสถาปตย สถาปตยกรรมในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

- ความรทวไปเกยวกบสถาปตยกรรม

- พระวหารพระพทธไสยาส

- อทธพลของศลปะตะวนออกทมผลตอ

สถาปตยกรรมในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

4

3 เจดจรสปฏมาฯ ปฏมากรรมในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรมหาวหาร

- งานปฏมากรรมในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

- อทธพลของศลปะตะวนออกทมผลตอ

ปฏมากรรมในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรมหาวหาร

4

59

ตาราง 3 (ตอ)

หนวยการ

เรยนรท

ชอหนวยการ

เรยนร

สาระการเรยนร

เวลา

(ชวโมง)

4 จาเรญตา

จตรกรรม

จตรกรรมในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

- งานจตรกรรมฝาผนงในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

9

รวม 20

4.3.5 การวเคราะหคาคะแนนจากการประเมนหลกสตรทองถน โดยการคานวณคะแนน

เฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน มระดบความเหมาะสมและการแปลความหมายของคะแนนดงน

คะแนน 5 หมายถง เหมาะสมมากทสด

คะแนน 4 หมายถง เหมาะสมมาก

คะแนน 3 หมายถง เหมาะสมปานกลาง

คะแนน 2 หมายถง เหมาะสมนอย

คะแนน 1 หมายถง เหมาะสมนอยทสด

การแปลความหมายของคาเฉลย คะแนนความเหมาะสมและความสอดคลองของ

แผนการจดการเรยนร หลกสตรทองถน แบงออกเปน 5 ระดบ ดงน

คาเฉลย 4.51 – 5.00 หมายถง เหมาะสมมากทสด

คาเฉลย 3.51 – 4.50 หมายถง เหมาะสมมาก

คาเฉลย 2.51 – 3.50 หมายถง เหมาะสมปานกลาง

คาเฉลย 1.51 – 2.50 หมายถง เหมาะสมนอย

คาเฉลย 1.00 – 1.50 หมายถง เหมาะสมนอยทสด

60

4.4 แบบวดผลสมฤทธทางการเรยน ผ วจยดาเนนการสรางและหาคณภาพตามขนตอนดงน

1. ศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544 กลมสาระการเรยนรศลปศกษา

ชวงชนท 3 ชนมธยมศกษาปท 5

2. ศกษารปแบบ และการสรางแบบทดสอบวดผลการเรยนร จากหนงสอเทคนควธการ

สรางแบบทดสอบ

3. วเคราะหจดประสงคการเรยนร และพฤตกรรมดานพทธ พสย โดยสรางตาราง

วเคราะหขอสอบเพอสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร โดยยดแนวทางการพฒนาพฤตกรรมดานพทธพสย (Cognitive

Domain) ของบลม และคณะ (Bloom and et al, 1971)

4. ดาเนนการสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ทศนศลป ในวดพระเชต

พนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร ซงเปนแบบทดสอบแบบปรนยชนดเลอกตอบแบบ 4 ตวเลอก

จานวน 20 ขอ โดยมเกณฑการใหคะแนน คอ ตอบถกให 1 คะแนน ตอบผดให 0 คะแนน

5. นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทสรางขนเสนอประธานควบคมปรญญา

นพนธ ตรวจพจารณาความเทยงตรง ความถกตองดานเนอหา และความเหมาะสมในการใชภาษา

แลวนามาปรบปรงแกไข

6. นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของ

ประธานควบคมปรญญ านพนธ ไปใหผ เชยวชาญ จานวน 3 ทาน เพอตรวจ สอบความถกตอง ดาน

เนอหา ภาษาของขอคาถาม และหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) ของขอคาถามกบจดประสงคการ

เรยนร

7. นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทผานการตรวจสอบความถกตอง แลวไป

ทดสอบกบนกเรยนชนมธยมศ กษาปท 5 ทไมใชกลมตวอยาง จานวน 40 คน นากระดาษคาตอบมา

ตรวจใหคะแนนโดยขอทถกตองให 1 คะแนน ขอทตอบผดหรอไมตอบหรอตอบมากกวา 1 คาตอบ ให

0 คะแนน

8. นาผลคะแนนทไดมาวเคราะหหาคาความยากงาย (p) โดยเลอกขอทมระดบความ

ยากงาย ตงแต .02 - .80 และคาอานาจจาแนก (r) โดยเลอกขอทมระดบคาอานาจจาแนก .20 ขนไป

โดยใชเทคนค 33% ของจานวนผ เขาสอบทงหมดในกลมการแบงกลมสงและกลมตา (ลวน สายยศ

และองคณา สายยศ , 2539: 185-187) ซงคาความยากงายมคาตงแต 0.26 - 0.76 และคาอานาจ

จาแนกมคาตงแต 0.20 - 0.54

9. นาแบบทดสอบทผานการคดเลอกแลว หาคาความเชอมนของแบบทดสอบโดยใช

สตร KR-20 ของคเดอร-รชารดสน ซงมคาเทากบ 0.57

61

4.5 แบบวดความพงพอใจของนกเรยนทมตอหลกสตรทองถนและการจดกระบวนการเรยนร

ผ วจยดาเนนการสรางตามขนตอนดงน

1. ศกษาแนวคด หลกการ ทฤษฎจากหนงสอและงานวจยทเกยวของกบการสราง แบบ

วดความพงพอใจ

2. กาหนดประเดนเนอหาทตองการประเมนไว 2 ดานคอ ดานหลกสตร และดานการจด

กระบวนการเรยนร

3. สรางแบบวดความพงพอใจ ของนกเรยนทมตอหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป ในวด

พระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร จานวน 15 ขอ โดยกาหนดระดบความพงพอใจดงน

5 หมายถง มากทสด

4 หมายถง มาก

3 หมายถง ปานกลาง

2 หมายถง นอย

1 หมายถง นอยทสด

การแปลความหมายของคาเฉลย ความพงพอใจของนกเรยนทมตอห ลกสตรทองถน

แบงออกเปน 5 ระดบ ดงน

คาเฉลย 4.51 – 5.00 หมายถง มากทสด

คาเฉลย 3.51 – 4.50 หมายถง มาก

คาเฉลย 2.51 – 3.50 หมายถง ปานกลาง

คาเฉลย 1.51 – 2.50 หมายถง นอย

คาเฉลย 1.00 – 1.50 หมายถง นอยทสด

4. นาแบบวดความพงพอใจทสรางขนเสนออาจารยทปรกษาวทยานพนธตรวจพจารณา

แลวนามาปรบปรงแกไขตามคาแนะนา

5. นาแบบวดความพงพอใจทปรบปรงแลวไปใหผ เชยวชาญ จานวน 3 ทานตรวจ

พจารณาสอบความเหมาะสมของการใชภาษา และหาคาดชนความสอดคลอง (IOC)

6. นาแบบวดความพงพอใจไปใชเกบขอมลกบกลมตวอยาง

4.6 แผนการจดการเรยนร

1. ศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544 กลมสาระการเรยนร

ศลปศกษา ชวงชนท 3 ชนมธยมศกษาปท 5

62

2. ศกษาแนวคด หลกการ ทฤษฎจากหนงสอเกยวกบวดพระเชตพนวมลมงคลารามราช

วรมหาวหาร

3. ศกษาแนวคด หลกการ ทฤษฎจากหนงสอและงานวจยทเกยวของกบการสราง

แผนการจดการเรยนร

4. สรางแผนการจดการเรยนรหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพนวมลมง

คลารามราชวรมหาวหารจานวน 4 แผน ใชเวลาการสอนทงสน 20 ชวโมง โดยมรายละเอยด ดงน

หนวยการเรยนรท 1 เพลนพพฒนทศนศลป เวลา 3 ชวโมง

หนวยการเรยนรท 2 งามรบลสถาปตย เวลา 4 ชวโมง

หนวยการเรยนรท 3 เจดจรสปฏมาฯ เวลา 4 ชวโมง

หนวยการเรยนรท 4 จาเรญตาจตรกรรม เวลา 9 ชวโมง

5. นาแผนการจดการเรยนรทสรางขนเสนออาจารยทปรกษาวทยานพนธตรวจพจารณา

แลวนามาปรบปรงแกไขตามคาแนะนา

6. นาแผนการจดการเรยนรทสรางขนไปใหผ เชยวชาญดานการสอนศลปะ จานวน 3

ทาน ตรวจสอบคณภาพของแผนการสอน และปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของผ เชยวชาญ

7. นาแผนการจดการเรยนรทสรางขนไปทดลองกบกลมตวอยาง

5. การดาเนนการทดลอง

ผ วจยขอนาเสนอวธดาเนนการทดลอง ดงน

1. นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนไปทดสอบกบกลมตวอยางเพอเกบ

ขอมล

2. ทาการทดลองกบกลมตวอยางตามแผนการจดการเรยนรหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป

วดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรมหาวหาร สอนทงสน 20 ชวโมง

3. นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนซงเปนชดเดยวกบกอนเรยนไป

ทดสอบกบกลมตวอยาง

4. ใหกลมตวอยางทาแบบวดความพงพอใจทมตอหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป ในวด

พระเชตพนวมลมงคลารามราชวรมหาวหาร

5. นาผลคะแนนทไดจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนและแบบวดความพงพอใจ

มาวเคราะหผล

6. นาขอมลทไดมาสรป อภปราย และเสนอแนะเกยวกบหลกสตรทองถนทสรางขน

63

6. สถตทใชในการวเคราะหขอมล

1. สถตพนฐาน คานวณหาคาเฉลยและคารอยละ

2. สถตทใชในการหาประสทธภาพคณภาพของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

2.1 คาดชนความสอดคลอง (IOC)

NR

IOC ∑=

เมอ ∑R หมายถง ผลรวมของคะแนนความคดเหน

N หมายถง จานวนผ เชยวชาญ

2.2 คาความยากงายและคาอานาจแนกของแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนโดยใช

เทคนค 33% (ลวน สายยศ; และองคณา สายยศ. 2539: 185-187)

2.3 คาความเชอมนของแบบทดสอบโดยใชสตร KR-20 ของคเดอร-รชารดสน (ลวน

สายยศ; และองคณา สายยศ. 2539: 185-187)

3. สถตทใชในการวเคราะหขอมล

หาคาเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนเปรยบเทยบหลงเรยนดวยคอมพวเตอร

ใชการทดสอบคาท โดยใชโปรแกรมสาเรจรป

64

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

การวจยครงน เปนการวจยเพอสรางหลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนรศลปะ เรอง

“ทศนศลป ในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร ” ผ วจยได เสนอผลการวเคราะหขอมลตาม

ขนตอนการดาเนนการวจย ดงน

1. ผลการศกษาขอมลพนฐาน

2. ผลการประเมนหลกสตรทองถน

3. ผลการประเมนแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนและแบบวดความพงพอใจ

1. ผลการศกษาขอมลพนฐาน

1.1 ผลการศกษาความคดเหนเกยวกบการนาหลกสตรทองถน นาทศนศลป ในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน

1.1.1 ผลการศกษาความคดเหนของคร ในการสอบถามความคดเหนผ วจยไดจดทา

แบบสอบถามออกเปน 2 ตอน ตอนท 1 เปนขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม และตอนท 2 เปน

ความคดเหนเกยวกบการนา หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป ในวดพระเชต พนวมลมงคลารามราช

วรวหาร มาใชจดการเรยนการสอน

ตาราง 4 จานวนและรอยละของสถานภาพทวไปของคร ซงประกอบดวยเพศ อาย และวฒการศกษา

รายการ จานวน (คน) รอยละ

1. เพศ

1.1 ชาย

1.2 หญง

5

15

25

75 รวม 20 100

2. อาย

2.1 25 – 35 ป

2.2 36 – 45 ป

2.3 46 – 60 ป

5

10

5

25

50

25

รวม 20 100

65

ตาราง 4 (ตอ)

รายการ จานวน (คน) รอยละ

3. วฒการศกษา

3.1 ตากวาปรญญาตร

3.2 ปรญญาตร

3.3 ปรญญาโท

-

10

10

-

50

50

รวม 20 100

จากตาราง 4 ครทตอบแบบสอบถามเพศหญง คดเปนรอยละ 75 เพศชาย คดเปนรอยละ 25

มอายระหวาง 46-60 ป 36-45 ป และ 25-53 ป คดเปนรอยละ 25, 50 และ 25 ตามลาดบ มวฒ

การศกษาระดบปรญญาตรและปรญญาโท คดเปนรอยละ 50

ตาราง 5 จานวนและรอยละของความคดเหนของคร เกยวกบการนาหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป

วดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร มาใชจดการเรยนการสอน

รายการ จานวน (คน) รอยละ

1. การนาทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลา

รามราชวรวหารมาใชจดการเรยนการสอนใน

โรงเรยน

1.1 ตองการ

1.2 ไมตองการ

20

-

100

-

รวม 20 100

66

ตาราง 5 (ตอ)

รายการ จานวน (คน) รอยละ

2. ตองการสนบสนนหรอใหความรวมมอในการนา

หลกสตรทองถนเรองทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหารมาใชจดการเรยน

การสอนในโรงเรยน

2.1 ตองการ

2.2 ไมตองการ

20

-

100

-

รวม 20 100

3. การใหความรวมมอในการนาหลกสตรทองถน

เรองทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรวหารมาใชจดการเรยนการสอนในโรงเรยน

3.1 งบประมาณ

3.2 วทยากร

3.3 เปนทปรกษา

3.4 ใหการสนบสนนวสดอปกรณและสอการ

เรยนร

3.5 อนๆ

2

1

5

12

-

10

5

25

60

-

รวม 20 100

4. ตองการใหใครเปนผสอนหลกสตรทองถนเรอง

ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราช

วรวหาร

4.1 คร

4.2 ผ มประสบการณ

4.3 ครและผ มประสบการณ

7

3

10

35

15

50

รวม 20 100

67

ตาราง 5 (ตอ)

รายการ จานวน (คน) รอยละ

5. สถานททเหมาะสมในการสอนหลกสตรทองถน

เรองทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรวหาร

5.1 โรงเรยน

5.2 วดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร

5.3 อนๆ

16

4

-

80

20

-

รวม 20 100

จากตาราง 5 ครตองการใหนาหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลา

รามราชวรวหาร มาใชจดการเรยนการสอนในโรงเรยน คดเปนรอยละ 100 ตองการสนบสนนและให

ความรวมมอในการนาหลกสตรทองถนมาใชจดการเรยนการสอนในโรงเรยน คดเปนรอยละ 100 จะให

ความรวมมอในการนาหลกสตรทองถนมาใชจดการเรยนการสอนในโรงเรยน คดเปนรอยละ 100 ความ

ตองการผสอน คอ ครและผ มประสบการณในทองถน คดเปนรอยละ 50 สถานททเหมาะสมในการสอน

หลกสตรทองถน คอ โรงเรยน คดเปนรอยละ 80

1.1.2 ผลการศกษาความคดเหนของผปกครอง ในการสอบถามความคดเหนผ วจยได

จดทาแบบสอบถามออกเปน 2 ตอน ตอนท 1 เปนขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม และตอนท 2

เปนความคดเหนเกยวกบการนา หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราช

วรวหาร มาใชจดการเรยนการสอน

68

ตาราง 6 จานวนและรอยละของสถานภาพทวไปของผปกครอง ซงประกอบดวยเพศ อาย และ

วฒการศกษา

รายการ จานวน (คน) รอยละ

1. เพศ

1.1 ชาย

1.2 หญง

5

15

25

75

รวม 20 100

2. อาย

2.1 25-35 ป

2.2 36-45 ป

2.3 46-60 ป

5

10

5

25

50

25

รวม 20 100

3. อาชพ

3.1 รบราชการ

3.2 รฐวสาหกจ

3.3 ธรกจสวนตว

3.4 พนกงานบรษท

3.5 อนๆ

5

5

5

5

-

25

25

25

25

-

รวม 20 100

จากตาราง 6 ผปกครองทตอบแบบสอบถามเพศหญง คดเปนรอยละ 75 เพศชาย คดเปน

รอยละ 25 มอายระหวาง 46-60 ป 36-45 ป และ 25-53 ป คดเปนรอยละ 25, 50 และ 25 ตามลาดบ

มอาชพรบราชการ รฐวสาหกจ ธรกจสวนตว และพนกงานบรษท คดเปนรอยละ 25

69

ตาราง 7 จานวนและรอยละของความคดเหนของผปกครองเกยวกบการนาหลกสตรทองถน

เรองทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร มาใชจดการเรยนการสอน

รายการ จานวน (คน) รอยละ

1. การนาทศนศลปวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรวหารมาใชจดการเรยนการสอนในโรงเรยน

1.1 ตองการ

1.2 ไมตองการ

20

-

100

-

รวม 20 100

2. ตองการสนบสนนหรอใหความรวมมอในการนา

หลกสตรทองถนเรองทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหารมาใชจดการเรยน

การสอนในโรงเรยน

2.1 ตองการ

2.2 ไมตองการ

20

-

100

-

รวม 20 100

3. การใหความรวมมอในการนาหลกสตรทองถน

เรองทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรวหารมาใชจดการเรยนการสอนในโรงเรยน

3.1 งบประมาณ

3.2 วทยากร

3.3 เปนทปรกษา

3.4 ใหการสนบสนนวสดอปกรณและสอการ

เรยนร

3.5 อนๆ

10

2

-

8

-

50

10

40

-

รวม 20 100

70

ตาราง 7 (ตอ)

รายการ จานวน (คน) รอยละ

4. ตองการใหใครเปนผสอนหลกสตรทองถน

เรองทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรวหาร

4.1 คร

4.2 ผ มประสบการณ

4.3 ครและผ มประสบการณ

10

3

7

50

15

35

รวม 20 100

5. สถานททเหมาะสมในการสอนหลกสตรทองถน

เรองทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรวหาร

5.1 โรงเรยน

5.2 วดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร

5.3 อนๆ

15

5

-

75

25

-

รวม 20 100

จากตาราง 7 ผปกครองตองการใหนาหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหาร มาใชจดการเรยนการสอนในโรงเรยน คดเปนรอยละ 100 ตองการสนบสนน

และใหความรวมมอในการนาหลกสตรทองถนมาใชจดการเรยนการสอนในโรงเรยน คดเปนรอยละ 100

จะใหความรวมมอในการนาหลกสตรทองถนมาใชจดการเรยนการสอนในโรงเรยน คดเปนรอยละ 100

ความตองการผสอน คอ คร คดเปนรอยละ 50 และสถานททเหมาะสมในการสอน หลกสตรทองถน คอ

โรงเรยน คดเปนรอยละ 75

1.1.3 ผลการศกษาความคดเหนของผนกเรยน ในการส อบถามความคดเหนผ วจยได

จดทาแบบสอบถามออกเปน 2 ตอน ตอนท 1 เปนขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม และตอนท 2

เปนความคดเหนเกยวกบการนา หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรวหาร มาใชจดการเรยนการสอน

71

ตาราง 8 จานวนและรอยละของชวงชนของนกเรยน

รายการ จานวน (คน) รอยละ

ระดบชน

มธยมศกษาปท 4

มธยมศกษาปท 5

มธยมศกษาปท 6

8

6

6

40

30

30

รวม 20 100

จากตาราง 8 นกเรยนทตอบแบบสอบถาม เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 คดเปนรอยละ 40

มธยมศกษาปท 5 คดเปนรอยละ 30 และมธยมศกษาปท 6 คดเปนรอยละ 30

ตาราง 9 จานวนและรอยละของความคดเหนของนกเรยน เกยวกบการนาหลกสตรทองถน

เรองทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร มาใชจดการเรยนการสอน

รายการ จานวน (คน) รอยละ

1. ความรเกยวกบทศนศลปวดพระเชตพนวมลมง

คลารามราชวรวหาร

1.1 มความรมาก

1.2 มความรปานกลาง

1.3 มความรนอย

1.4 ไมมความร

-

10

8

2

-

50

40

10

รวม 20 100

72

ตาราง 9 (ตอ)

รายการ จานวน (คน) รอยละ

2. การนาทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลา

รามราชวรวหารมาใชจดการเรยนการสอนใน

โรงเรยน

2.1 ตองการ

2.2 ไมตองการ

20

-

100

-

รวม 20 100

3. ใครเปนผสอนหลกสตรทองถนเรองทศนศลป

ในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร

3.1 คร

3.2 ผ มประสบการณ

3.3 ครและผ มประสบการณ

-

5

15

-

25

75

รวม 20 100

4. สถานท ทเหมาะสมในการสอนหลกสตร

ทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมล

มงคลารามราชวรวหาร

4.1 โรงเรยน

4.2 วดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร

4.3 อนๆ

17

3

-

85

15

-

รวม 20 100

73

ตาราง 9 (ตอ)

รายการ จานวน (คน) รอยละ

5. การจดกจกรรมการเรยนรหลกสตรทองถน

เรองทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลา

รามราชวรวหาร

5.1 บรรยายของคร

5.2 บรรยายโดยผ เชยวชาญ

5.3 จบกลมแสดงความคดเหน

5.4 ปฏบตงานกลม

5.5 สาธต

5.6 ทดลองปฏบต

5.7 อนๆ

2

-

3

8

5

2

-

10

-

15

40

25

20

-

รวม 20 100

6. วธการทดสอบความรหลกสตรทองถน เรอง

ทศนศลปวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรวหาร

6.1 ทดสอบความรอยางเดยว

6.2 ผทดสอบโดยการปฏบตอยางเดยว

6.3 ทดสอบทงความรและการปฏบต

4

6

10

20

30

50

รวม 20 100

จากตาราง 9 นกเรยนตองการใหนาหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพนวมลมง

คลารามราชวรวหาร มาใชจดการเรยนการสอนในโรงเรยน คดเปนรอยละ 100 ความตองการผสอน คอ

ครและผ มประสบการณ คดเปนรอยละ 75 และ สถานททเหมาะสมในการสอนหลกสตรทองถน คอ

โรงเรยน คดเปนรอยละ 85 การจดกจกรรมการเรยนร มากทสดคอการ ปฏบตงานกลม และวธการ

ทดสอบความรมากทสดคอทดสอบทงความรและการปฏบต คดเปนรอยละ 50

74

2. ผลการประเมนหลกสตรทองถน

ผ วจยไดนาหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร ไป

ใหผ เชยวชาญ จานวน 3 คน ประเมนความเหมาะสมและความสอดคลองของแผนการจดการเรยนร

หลกสตรทองถน ปรากฏผลดงแสดงในตาราง 10

ตาราง 10 ความเหมาะสมและความสอดคลองของแผนการจดการเรยนร หลกสตร ทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร

ขอ ประเดนการประเมน x ..DS ระดบความ

เหมาะสม

1 ความเหมาะสมของมาตรฐานการเรยนร 3.67 0.58 มาก

2 ความเหมาะสมของตวชวด 4.33 0.58 มาก

3 ความเหมาะสมของจดประสงคการเรยนร 4.00 0.00 มาก

4 ความเหมาะสมของสาระการเรยนรในหนวยการเรยนร 5.00 0.00 มากทสด

5 ความสอดคลองของมาตรฐานการเรยนร ตวชวด คาอธบาย

รายวชาและการจดหนวยการเรยนร

3.67

0.58 มาก

6 ความเหมาะสมและสอดคลองของตวชวด จดประสงคการ

เรยนร สาระการเรยนร การจดกจกรรมการเรยนร สอการ

เรยนรและการวดและประเมนผลของหนวยการเรยนรท 1

4.33

0.58 มาก

7 ความเหมาะสมและสอดคลองของตวชวด จดประสงคการ

เรยนร สาระการเรยนร การจดกจกรรมการเรยนร สอการ

เรยนรและการวดและประเมนผลของหนวยการเรยนรท 2

3.67

0.58 มาก

8 ความเหมาะสมและสอดคลองของตวชวด จดประสงคการ

เรยนร สาระการเรยนร การจดกจกรรมการเรยนร สอการ

เรยนรและการวดและประเมนผลของหนวยการเรยนรท 3

4.00

1.00 มาก

75

ตาราง 10 (ตอ)

ขอ ประเดนการประเมน x ..DS ระดบความ

เหมาะสม

9 ความเหมาะสมและสอดคลองของตวชวด จดประสงคการ

เรยนร สาระการเรยนร การจดกจกรรมการเรยนร สอการ

เรยนรและการวดและประเมนผลของหนวยการเรยนรท 4

4.00

0.00 มาก

10 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการเรยนการสอน 3.67 0.58 มาก

รวมเฉลย 4.03 0.45 มาก

จากตาราง 10 ผลการประเมนหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลา

รามราชวรวหาร ผ เชยวชาญเหนวาความเหมาะสมของสาระการเรยนรในหนวยการเรยนรมระดบความ

เหมาะสมมากทสด

3. ผลการประเมนแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนและแบบวดความพงพอใจ

3.1 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เมอสนสดการจดกจกรรมการเรยนการสอนตาม

แผนการจดการเรยนร ผ วจยไดทาการทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษา

ปท 5 จานวน 1 หองเรยน 40 คน และ 0เ 0

ปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนเรยนและ

หลงเรยน ผลปรากฏดงตาราง 11

76

ตาราง 11 ผลการเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนเรยนและหลงเรยน หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร

การประเมน ผลการวเคราะหคะแนนผลสมฤทธ

N x ..DS t-test

ผลสมฤทธกอนเรยน (20 คะแนน)

ผลสมฤทธหลงเรยน (20 คะแนน)

40

40

10.35

14.55

1.85

2.09

**มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

จากตาราง 11 ผลการเปรยบเทยบคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนเรยนและ

หลงเรยน หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร นกเรยนมคะแนน

เฉลยของผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

3.2 แบบวดความพงพอใจ เมอสนสดการจดกจกรรมการเรยนการสอนตามแผนการจดการ

เรยนร ผ วจยไดทาการวดความพงพอใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 จานวน 1 หองเรยน 40 คน

ผลปรากฏดงตาราง 12

ตาราง 12 ความพงพอใจทมตอหลกสตร ทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรวหาร

ขอ ประเดนการประเมน x ..DS ระดบความ

เหมาะสม

1 นกเรยนสามารถนาความรจากหลกสตรทองถน เรอง

ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร ไป

ปรบใชในการเรยนและชวตประจาวนได

4.18 0.71 มาก

2 นกเรยนสามารถนาความรจากหลกสตรทองถน เรอง

ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร มา

สรางสรรคผลงานทางศลปะตามตนแบบได

4.25 0.71 มาก

77

ตาราง 12 (ตอ)

ขอ ประเดนการประเมน x ..DS ระดบความ

เหมาะสม

3 นกเรยนสามารถนาความรจากหลกสตรทองถน เรอง

ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร มา

สรางสรรคผลงานทางศลปะตามจนตนาการได

4.35 0.53 มาก

4 นกเรยนสามารถนาความรทไดจากหลกสตรทองถน เรอง

ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร ไป

ถายทอดใหผ อนได

4.35 0.58 มาก

5 หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมง

คลารามราชวรวหาร ทาใหนกเรยนมสวนรวมในการอนรกษ

และสบสานศลปะในทองถนของตน

4.32 0.57 มาก

6 หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมง

คลารามราชวรวหาร ทาใหนกเรยนเหนคณคาของภม

ปญญาไทย

4.35 0.58 มาก

7 หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมง

คลารามราชวรวหาร สะทอนใหเหนเอกลกษณทาง

วฒนธรรมไทยในดานตางๆ

4.35 0.53 มาก

8 หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมง

คลารามราชวรวหาร ทาใหนกเรยนเหนความสมพนธ

ระหวางศลปะกบประวตศาสตรและวฒนธรรม

4.32 0.53 มาก

9 การจดกระบวนการเรยนรชวยใหนกเรยนสามารถเกดการ

เรยนรอยางตอเนอง

4.25 0.49 มาก

10 การจดกระบวนการเรยนรกระตนใหนกเรยนเกดความ

กระตอรอรนในการเรยน

4.30 0.56 มาก

11 การจดการเรยนเรยนรชวยสรางบรรยากาศทดในการเรยน 4.23 0.53 มาก

12 การจดการเรยนรชวยใหนกเรยนเกดการแลกเปลยนเรยนร

กบผ อน

4.10 0.59 มาก

78

ตาราง 12 (ตอ)

ขอ ประเดนการประเมน x ..DS ระดบความ

เหมาะสม

13 การจดการเรยนรชวยใหนกเรยนสรางองคความรขนเองได 4.15 0.62 มาก

14 การจดกระบวนการเรยนรทาใหนกเรยนมความสนกสนาน

ในการเรยนและทากจกรรม

4.25 0.59 มาก

15 การจดกระบวนการเรยนรชวยใหนกเรยนเกดความรกและ

ชนชมในทศนศลปวดพระเชตพนวมลมงคลารามราช

วรวหาร

4.27 0.55 มาก

รวมเฉลย 4.27 0.58 มาก

จากตาราง 12 ผลการวดความพงพอใจ ของนกเรยนทมตอหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป

ในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร นกเรยนมความพงพอใจอยในระดบมาก โดยมคาเฉลย

รวม 4.27

79

บทท 5

สรปผล อภปรายและขอเสนอแนะ

การวจยครงน เปนการวจยเพอสรางหลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนรศลปะ เรอง

ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร มการดาเนนการวจยและ สรางหลกสตร

ดงน

1. ความมงหมายของการวจย

หลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนรศลปะ เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร มจดมงหมาย ดงน

1. เพอสรางหลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนรศลปะ เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนราชน กรงเทพมหานคร

2. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนเรยนกบหลงเรยน กลมสาระการ

เรยนรศลปะ หลกสตรทองถนเรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

3. เพอศกษาความพงพอใจของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 5 ทมตอหลกสตรทองถน กลม

สาระการเรยนรศลปะ เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

2. ความสาคญของการวจย

หลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนรศลปะ เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร มความสาคญดงน

1. เปนแนวทางในการจดการเรยนรหลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนรศลปะใหเหมาะสม

กบนกเรยนในระดบชนอนๆ ตอไป

2. เปนแนวทางในการสรางหลกสตรทองถ น กลมสาระการเรยนรศลปะใหเหมาะสมกบ

สภาพความตองการของสถานศกษาและทองถน

3. กลมตวอยางทใชในการวจย

กลมตวอย างทใชในการวจยครงนเปน นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2 ป

การศกษา 2554 โรงเรยนราชน กรงเทพมหานคร จานวน 1 หองเรยน จานวน 40 คน ซงไดมาโดย

วธการเจาะจง

80

4. ขนตอนการดาเนนการวจย

ขนท 1 การศกษาขอมลพนฐาน เปนการศกษาความคดเหน ของคร ผปกครอง และ

นกเรยน เกยวกบการนาทศนศลป วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร มาใชในการจดการ

เรยนการสอน แลวนาหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราช

วรมหาวหาร ใหผ เชยวชาญตรวจสอบความถกตองของสาระการเรยนร เวลาเรยนและความเหมาะสม

สอดคลองกบนกเรยน แลวปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผ เชยวชาญ

ขนท 2 การสรางหลกสตรทองถน เปนการนาหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเช

ตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร มาจดทาเปนรายวชาใหม ทเปนสาระเพมเตม กลมสาระการ

เรยนรศลปะ สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 มการกาหนดสาระการเรยนร มาตร ฐานการเรยนร

ผลการเรยนรทคาดหวง คาอธบายรายวชา หนวยการเรยนร และแผนการจดการเรยนร 4 แผน เวลา 20

ชวโมง แลวนาเสนอผ เชยวชาญเพอประเมนความเหมาะสมและความสอดคลองของแผนการจดการ

เรยนร หลกสตรทองถน เรองทศนศลปวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร แลวปรบปร ง

แกไขกอนนาไปทดลองใช

ขนท 3 การทดลองใชหลกสตรทองถน เปนการนาหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวด

พระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท

2 ปการศกษา 2554 โรงเรยนราชน กรงเทพมหานคร จานวน 1 หองเรยน 40 คน ดาเนนการทดลอง

โดยทดสอบกอนเรยน จดกจกรรมการเรยนการสอนตามแผนการจดการเรยร เมอสนสดการจดกจกรรม

การเรยนการสอนทาการทดสอบหลงเรยนและศกษาความพงพอใจของนกเรยนจากการใชหลกสตร

ทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

5. เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงนเปนเครองมอทผ วจยสรางขนเอง แบงเปน 2 ประเภทคอ

1. เครองมอทใชสารวจขอมลพนฐานเพอนามาใชในการรางหลกสตรทองถน ไดแก

1.1 แบบสมภาษณความคดเหนเกยวกบการสราง หลกสตรทองถน ผใหสมภาษณ คอ

ผบรหารสถานศกษา ผชวยครใหญฝายวชาการ หวหนากลมสาระการเรยนรศลปศกษา ผ นาชมชน

ครผสอนกลมสาระการเรยนรศลปศกษา ชวงชนท 3

2. เครองมอทใชในการตรวจสอบประสทธภาพของหลกสตร ไดแก

2.1 แบบประเมนรางหลกสตรทองถน โดยผ เชยวชาญทมความรและประสบการณดาน

การพฒนาหลกสตร

2.2 แบบวดผลสมฤทธทางการเรยน เปนแบบปรนย 4 ตวเลอก จานวน 20 ขอ

81

2.3 แบบวดความพงพอใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทมตอหลกสตรทองถน เรอง

ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร จานวน 15 ขอ

3. เครองมอทใชในการทดลองใชหลกสตร

แผนการจดการเรยนร หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร จานวน 4 แผน

6. การเกบรวบรวมขอมล

ในการวจยครงน ผ วจยดาเนนการเกบรวบรวมขอมล ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554 โดย

มรายละเอยดดงน

1. การเกบรวบรวมขอมล กอนจดทา หลกสตรทองถนเปนการสอบถามความคดเหนเกยวกบ

การนาสาระการเรยนรทองถน เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารมาใช

ในการจดการเรยนการสอน โดยใชแบบสอบถามทผ วจยสรางขน กลมเปาหมาย คอ คร นกเรยนและ

ผปกครองนกเรยน

2. การเกบรวบรวมขอมลเกยวกบ หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพนวมลมง

คลาราม ราชวรมหาวหาร จากเอกสารตางๆ และรวบรวมขอมล

3. การเกบรวบรวมขอมล จากการการประเมน หลกสตรทองถน กอนนาไปใช โดยใชแบบ

ประเมนทผ วจยสรางขน

4. การเกบรวบรวมขอมล ในระหวางการทดลองใช หลกสตร ทองถน เกบรวบรวมขอมลใน

ขณะทจดการเรยนการสอน

5. การเกบรวบรวมขอมลจากการศกษาความพงพอใจของนกเรยน หลงจากใชหลกสตรทองถน

เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร โดยใชแบบสอบถามทผ วจยสรางขน

7. การกระทาขอมล และการวเคราะหขอมล

ในการวจยครงน ผ วจยดาเนนการวเคราะหขอมล ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554 โดยม

รายละเอยดดงน

1. วเคราะหขอมลจากแบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการนาหลกสตรทองถน

2. วเคราะหขอมลจากการประเมนหลกสตรทองถนกอนนาไปใชโดยใชคาสถตพนฐา น ไดแก

คาเฉลยและคาความเบยงเบนมาตรฐาน

82

3. วเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและ

หลงเรยน โดยใชสถต การทดสอบคาท และคาสถตพนฐาน ไดแก คาเฉลยและคาความเบยงเบน

มาตรฐาน

8. สรปผลการวจย

1. ผลการสรางหลกสต รทองถน พบวา หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร เปนรายวชาใหม ทเปนสาระเพมเตม กลมสาระการเรยนรศลปะ ม

การกาหนดสาระการเรยนร ผลการเรยนรทคาดหวง คาอธบายรายวชา หนวยการเรยนรและแผนการ

จดการเรยน ร มแผนการจดการเรยนร จานวน 4 แผน เวลาเรยน 20 ชวโมงและจากการประเมน

หลกสตรทองถน พบวามความเหมาะสมอยในระดบมาก

2. ผลการทดลองใชหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราช

วรมหาวหาร พบวา ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน

อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

3. ผลการศกษาความพงพอใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 หลงจากใชหลกสตรทองถน

เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร พบวา นกเรยนมความพงพอใจอยใน

ระดบมาก

9. อภปรายผล

หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารสาหรบ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ผ วจยไดดาเนนการสรางหลกสตรทองถนโดยกาหนดขนตอนในการสราง

หลกสตร 3 ขนตอน คอ การศกษาขอมลพนฐาน การสรางหลกสตรทองถนและการทดลองใช หลกสตร

ทองถน การดาเนนการในแตละขนตอนมประเดนสาคญทจะนามาอภปรายดงน

ขนท 1 การศกษาขอมลพนฐาน ผ วจยไดทาการศกษาหลกสตรกลมสาระการเรยนรศลปะ

ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 พบวาสาระและมาตรฐานการเรยนรมความ

สอดคลองกบหลกสตรทองถนทผ วจยสรางขน แลวพบวา พระราชบญญตการศกษาแหงชาต

พทธศกราช 2542 กาหนดใหสถานศกษ าขนพนฐานจดทาสาระของหลกสตรในสวนทเกยวกบสภาพ

ชมชนและสงคม ภมปญญาทองถน คณลกษณะอนพงประสงค เพอเปนสมาชกทดของครอบครว

ชมชนและประเทศชาต (สานกงานเลขาธการครสภา . 2542: 21) ดงนนการนาองคความรทมอยใน

ทองถนมาจดทาหลกสตรท องถนใหผ เรยนไดเรยนรจงเปนหนาทสาคญของครในแตละทองถนตอง

เลอกสรรภมปญญาและแหลงเรยนรตางๆ ในชมชน ตลอดจนจดทารายละเอยดสาระการเรยนรและ

83

แนวทางการจดการเรยนการสอน จากการสอบถามคร ผปกครอง และนกเรยน รอยละ 100 ตองการให

นาทศนศลปวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรวหาร มาใชในการจดการเรยนการสอนในโรงเรยน

โดยครตองการสนบสนนวสดอปกรณและสอการเรยนรมากทสด คดเปนรอยละ 60 และผปกครอง

ตองการใหความรวมมอดานงบประมาณมากทสด คดเปนรอยละ 50 รองลงมาคอ สนบสนนวสด

อปกรณและสอการเรยนร คดเปนรอยละ 40 สวนเรองสถานทและผสอน ทงคร ผปกครอง และนกเรยน

ใหความเหนตรงกนวา ควรใชโรงเรยนและใหครและผ มประสบการณรวมกนจดการเรยนการสอน

เพราะโรงเรยนมสถานท บคลากร และสอการเรยนรทเออตอการเรยนการสอน

ขนท 2 การสรางหลกสตรทองถน หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปวดพระเชตพนวมลมง

คลาราม ราชวรมหาวหาร สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ผ วจยไดทาเปน มาจดทาเปนรายวชา

ใหมทเปนสาระเพมเตม จานวน 4 แผน เวลา 20 ชวโมง เมอนาหลกสตรทองถนทสรางขนไปให

ผ เชยวชาญประเมนความเหมาะสมและความสอดคลองสวนใหญมความเหมาะสมอยในระดบมาก

ทงนเพราะสาระการเรยนรในหนวยการเรยนรครบถวน เหมาะสมและสอดคลองกบนกเรยน ดงทวชย

วงษใหญ ไดใหความเหนถงสาระการเรยนรท ควรบรรจไวในหลกสตรวา ควรเปนสาระการเรยนร ทม

ความเหมาะสมกบสภาพความเปนจรงของชวตและชมชนนน (ศศธร วศพนธ . 2551: 71; อางองจาก

วชย วงศใหญ . ม.ป.ป.) สวนความสอดคลองของมาตรฐานการเรยนร ผลการเรยนรทคาดหวง

คาอธบายรายวชา และการจดหนวยการเรยนร ทมระดบความเหมาะสมมากทสด เนองจากผ วจยไดให

ผ เชยวชาญพจารณาความสอดคลองและเมอพบขอบกพรองหรอขอเสนอแนะเพมเตมในสวนใดกนาไป

ปรบปรงแกไขกอนนาไปใช

ขนท 3 การทดลองใชหลกสตรทองถน การทดลองใชหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปใน

วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร ผ วจยนาไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5

โรงเรยนราชน กรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2554 จานวน 40 คน ปรากฏผลดงน

ผลการจดกจกรรมการเรยนการสอน ในการจดการเร ยนการสอนจะเรยนภาคทฤษฎเกยวกบ

ทศนศลปกอน หลงจากนนใหนกเรยนไดปฏบตจรง โดยใชวธการจดกจกรรมทหลากหลาย เชน

กระบวนการกลม การสาธต การนาเสนอผลงาน และการปฏบตจรง เปนตน เพอใหผ เรยนไดทางาน

รวมกน กอใหเกดทกษะทางสงคม ทาใหนกเรย นรสกสนกสนาน โดยผ วจยพยายามทจะจดบรรยากาศ

ในการเรยนรของนกเรยนใหเปนกนเอง สรางความใกลชด และหลงจากประเมนผลสมฤทธทางการ

เรยนของนกเรยน เมอเปรยบเทยบคะแนนทดสอบกอนเรยนกบหลงเรยน พบวา นกเรยนมคะแนน

ทดสอบหลงเรยนสงกวากอนเรยนอย างมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ทงนเปนเพราะวานกเรยนได

เรยนรจากสถานทจรง และเรยนรจากสงใกลตวซงเปนแหลงเรยนรทสาคญทางดานทศนศลป โดย

นกเรยนไดเรยนรทงภาคทฤษฎและการปฏบตจรง เชนเดยวกบงานวจยของศศธร วศพนธ ทพฒน า

84

สาระการเรยนรทองถน กลมสาระการเรยนรศลปะ เรอง หตถกรรมกรงนกเขาชวา สาหรบนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 6 นกเรยนมคะแนนเฉลยรอยละ 75.88 สาเหตททาใหผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

เพราะนกเรยนไดเรยนรจากสงทอยใกลตวเพราะการทาหตถกรรมกร งนกเขาชวา เปนอาชพทมอยใน

ชมชนมาชานาน นกเรยนไดพบเหนอยเปนประจาและในการจดการเรยนการสอน นกเรยนไดเรยนรทง

ภาคทฤษฎและการปฏบตจรง (ศศธร วศพนธ . 2551: 72) เชนเดยวกนกบ ทองพนธ นาสมบต ท

ทดลองใชสาระการเรยนรทองถนเรอง การ สานกระตบขาวจากตนกก นกเรยนมผลสมฤทธทางการ

เรยนเฉลยรอยละ 81.03 สาเหตททาใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงเพราะวาการสานกระตบ

ขาวจากตนกกเปนงานหตถกรรมทมอยในชมชน (ทองพนธ นาสมบต. 2546: 79)

จากการศกษาความพงพอใจของนกเรยนหลงจากไดเรยนหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปใน

วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ไปปรบใชในการ

เรยนและนามาสรางสรรคงานทางศลปะตามจนตนาการ ทาใหนกเรยนมสวนรวมในการอนรกษและ

สบสานศลปะในทองถน รวมถงเหนคณคา ของภมปญญาไทย เอกลกษณ ประวตศาสตร กระบวนการ

เรยนร ชวยใหนกเรยนสามารถเกดการเรยนร มความกระตอรอรนในการเรยนทด นอกจากการเรยน

ภายในหองเรยน นกเรยนไดไปทศนศกษาในสถานทจรงซงมวทยากรมาใหความรทางดาน

สถาปตยกรรม ปฏมากรรมและจตรก รรม การจดกระบวนการเรยนรทาใหนกเรยนมความสนกสนาน

ในการเรยนและทากจกรรม จากการสมภาษณ ผ เรยนไดทราบซงถงคณคาศลปะประจาชาตไทย จงทา

ใหผ เรยนเกดความพงพอใจตอการสรางหลกสตร เกดความรกและชนชมทศนศลปในวด พระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร สามารถนาความรทไดจากหลกสตรทองถนไปถายทอดใหผ อนได

เชนเดยวกบผลการวจยของ ธญวชญ ไตรรตน ทพฒนาหลกสตรโดยใชภมปญญาทองถน เรอง พช

สมนไพรในชมชนพบวา นกเรยนมความรเกยวกบพชสมนไพรอย ในระดบมาก นาความรไปใชใน

ชวตประจาวน เกดความรก หวงแหนและเหนคณคาของภมปญญาทองถนของตน (ธญวชญ ไตรรตน .

2544: บทคดยอ)

10. ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะทวไป

1. ครผสอนสามารถนาหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ไปประยกตใชในกลมสาระการเรยนรอนๆไดโดย

ปรบกจกรรมการเรยนการสอนจดบรรยากาศเออตอการเรยนรและเลอกใชสอการสอนทเหมาะสมและ

สอดคลองกบสาระการเรยนรและเวลาเรยนอาจมการปรบขยายใหมากนอยได โดย อยในดลพนจของ

ผ นาสาระการเรยนรทองถนไปใช

85

2. โรงเรยนสามารถนาหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร ไปเปนสวนหนงของหลกสตรสถานศกษา ทเปนสาระการเรยนรเพมเตม เพอใหนกเรยน

ไดเลอกเรยนตามความถนดและความสนใจหรออาจไปใชในการเรยนการสอนทเนนกระบวนการและ

การบรณาการในลกษณะของการทาโครงงาน

3. ควรมการตดตามผลการใชสาระการเรยนรทองถน หลงจากทไดสนสดการวจย

ขอเสนอแนะสาหรบการทาวจยครงตอไป

1. ควรพฒนาสาระการเรยนร ทองถนในกลมสาระอน ๆ เพอตอบสนองความตองการของ

นกเรยน ชมชน ใหสามารถนาใชในชวตประจาวน และสรางรายไดใหกบครอบครว

2. ควรการพฒนาสา ระการเรยนรทองถนเฉพาะดานศลปกรรมภายในวดพระเชตพนวมล

มงคลาราม ราชวรมหาวหาร

86

บรรณานกรม

87

บรรณานกรม

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. (2545). คมอการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรศลปะ.

กรงเทพฯ: องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

-----------. (2545). คมอพฒนาสอการเรยนร. กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว.

กระทรวงศกษาธการ. (2545). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และทแกไขเพมเตม

(ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 พรอมกฎกระทรวงทเกยวของ และ พระราชบญญตการศกษาภาค

บงคบ พ.ศ.2545. กรงเทพฯ: องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

-----------. (2545). หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ: องคการรบสงสนคา

และพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

กาจร สนพงษศร. (2523). ศลปะหลงสมยใหม. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

โกสม สายใจ. (2547). สนทรยภาพของชวต. กรงเทพฯ: ศนยหนงสอมหาวทยาลยราชภฎสวนดสต

คณะศลปกรรมศาสตรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ . (2543). อยถง 2000. กรงเทพฯ: สนตศรการพมพ.

-----------. (2545). พหศลปศกษา. กรงเทพฯ: สนตการพมพ.

-----------. (2545). ศลปะ : ศลปศกษา. กรงเทพฯ: สนตศรการพมพ.

-----------. (2548). ศลปะกบการพฒนาเยาวชน. กรงเทพฯ: สนตศรการพมพ.

-----------. (2548). พลวต ศลปะหลงสมยใหม. กรงเทพฯ: สนตศรการพมพ.

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. (2528). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ:

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

จรภทร แกวภ. (2547). หลกและวธการเขยนแผนการจดการเรยนร.ขอนแกน.โรงพมพศรภณฑ

ออฟเซทขอนแกน.

จรพนธ สมประสงค. (2533). ประวตศลปะ. กรงเทพฯ: โอ.เอส.พรนตง เฮาส.

ใจทพย เชอรตนพงษ. (2539). การพฒนาหลกสตร : หลกการและแนวปฎบต. กรงเทพฯ:

ภาควชาบรหารการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงการณมหาวทยาลย .

ชมพนธ กญชร ณ อยธยา. (2530). เอกสารเกยวกบการพฒนาหลกสตร. กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ปทมวน.

ชาญชย ยมดษฐ. (2548). เทคนคและวธสอนรวมสมย. กรงเทพฯ: หลกพมพ.

ชาญชย อนทรสนานนท. (2538). สอการสอน. กรงเทพฯ: ภาควชาเทคโนโลยการศกษา

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

88

ชาญณรงค พรรงโรจน. (2549). ศลปะสสงคม. กรงเทพฯ: คณะศลปกรรมศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ญาดาพนต พณกล. (2539). หลกการสอน. กรงเทพฯ: วระวทยานพนธ.

ถวลย มาศจรส; และณชนนทน ประสงค. (2549). คมอการจดทาสาระการเรยนร ทองถนดาน

วฒนธรรม พฒนาการทางประวตศาสตรและเอกลกษณของทองถน. กรงเทพฯ: ธารอกษร.

ทองพนธ นาสมบต. (2546). การพฒนาหลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนการงานอาชพ

และเทคโนโลย (งานประดษฐ) เรอง การสานกระตบขาวจากตนกก: กรณศกษาโรงเรยน

สาราญ-ประภาศร จงหวดกาฬสน. วทยานพนธ ศษ.ม.(หลกสตร และการสอน). ขอนแกน:

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. ถายเอกสาร.

ทศ แขมมณ. (2550). ศาสตรการสอน:องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ.

กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ไทยดงอก ยเนสโกขนทะเบยนจารก “วดโพธ”. (2554, 15 มถนายน). ไทยรฐ. สบคนเมอ 19

พฤษภาคม 2555, จาก http://www.thairath.co.th/content/edu/179303

ธญวชญ ไตรรตน. (2544). การพฒนาหลกสตรโดยใชภมกลมปญญาทองถน กลมการงานและ

พนฐานอาชพ ชนประถมศกษาปท 6 แขนงงานเลอก เรอง พชสมนไพรในชมชนสระคณ.

วทยานพนธ กศ.ม. (การวจยการศกษา). มหาสารคาม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย

มหาสารคาม. ถายเอกสาร.

บญม เณรยอด. (ม.ป.ป.). “หลกการพฒนาหลกสตร”. กรงเทพฯ: คณะครศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

พระมหาอนนต แสงชาต. (2544). การพฒนาหลกสตรทองถน เรองดอกไมจนทร กลมการงาน

และพนฐานอาชพ ชนประถมศกษาปท 6. วทยานพนธ กศ.ม. (การประถมศกษา).

มหาสารคาม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม. ถายเอกสาร.

ภวตส สงขเผอก. (2548). การศกษาแนวคดการสอนทศนศลปขนพนฐาน ในแนวปฏรปการศกษา.

วทยานพนธ กศ.ม. (ศลปศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ถายเอกสาร.

ภทรา นคมานนท. (2532). ผลและการสรางการประเมนแบบทดสอบ. กรงเทพฯ: ทพยวสทธ.

มะลฉตร เอออานนท. (2545). ศลปศกษาแนวปฏรปฯ : ความเปนมา ปรชญาหลกการววฒนาการ

ดานหลกสตรทฤษฎการเรยนการสอน และการคนควาวจย. กรงเทพฯ: คณะครศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

มาลน จฑะรพ. (2537). จตวทยาการเรยนการสอน. กรงเทพฯ: อกษราพพฒน.

89

มชย คณาวฒ. (2540). สอการสอน. กรงเทพฯ: ภาควชาเทคโนโลยการศกษา คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ยภาพร สารขนธ. (2548). การพฒนาหลกสตรทองถน เรอง การยอมสผาไหมแพรวาดวยวสด

ธรรมชาต กลมสาระการงานอาชพ และเทคโนโลย ชนมธยมศกษาปท 4 กรณศกษา :

โรงเรยนเนนยางประชาสามคค จงหวดกาฬสนธ. วทยานพนธ ศษ.ม. (หลกสตรและ

การสอน). ขอนแกน: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. ถายเอกสาร.

เยาวด วบลยศร. (2528). หลกการวดและการสรางขอสอบ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ภาควชาวจย

การศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ราชบณฑตยสถาน. (2546). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน.

รจร ภสาระ. (2545). การเขยนแผนการเรยนร. กรงเทพฯ: บคพอยท.

ลวน สายยศ; และองคณา สายยศ. (2538). เทคนคการวจยทางการศกษา. พมพครงท 4.

กรงเทพฯ: สวรยาสาสน.

เลศ อานนทนะ; และคนอน ๆ. (2549). แนวคดเกยวกบศลปศกษา. กรงเทพฯ: สานกพมพแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วชย วงษใหญ. (2527). การพฒนาหลกสตรและการสอน : มตใหม. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

วรณ ตงเจรญ. (2534). ศลปะสมยใหมในประเทศไทย. กรงเทพฯ: โอ.เอส.พรนตง เฮาส.

------------. (2545). ทศนศลปวจย. กรงเทพฯ: อแอนดไอคว.

------------. (2547). ศลปะหลงสมยใหม. กรงเทพฯ: สนตศรการพมพ.

ศศธร วศพนธ. (2551). การพฒนาสาระการเรยนรทองถน กลมสาระการเรยรศลปะ เรอง หตถกรรม

กรงนกเขาชวา สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6. วทยานพนธ กศ.ม.(หลกสตรและ

การสอน). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สนต คณประเสรฐ; และสมใจ สทธชย. (2535). ศลปศกษา – ศกษาศลปะ. กรงเทพ ฯ: สานกพมพ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สรกานต เทยงพมล. (2546). การพฒนาหลกสตรทองถน เรอง สงประดษฐจากแปงสบ สาหรบ

นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในจงหวดชลบร. วทยานพนธ กศ.ม. (หลกสตรและการสอน).

ชลบร: บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยบรพา. ถายเอกสาร.

สชาต เถาทอง. (2545). ทศนศลปกบมนษย การสรางสรรคและสนทรยภาพ. กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน.

สมาล จนทรชลอ. (2542). การวดและประเมนผล. กรงเทพฯ: ศนยสอกรงเทพฯ.

สขวสา ยอดกมล. (2551). วธวทยาในการพฒนาหลกสตรสถานศกษา. ภาควชาหลกสตรและ

การสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

90

เสรมศร วทวสชต. (2547). การพฒนาหลกสตรทองถน กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

เรอง การอนรกษ และพฒนาสงแวดลอมในทองถน สาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4.

วทยานพนธ กศ.ม. (หลกสตรและการสอน). ชลบร: บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยบรพา.

ถายเอกสาร.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2543). ปฏรปการเรยนร ผเรยนสาคญทสด.

กรงเทพฯ: วฒนาพานช.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, สานกนายกรฐมนตร. (2542). พระราชบญญต

การศกษาแหงชาต พ.ศ.2542. กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค.

ไสว ฟกขาว. (2542). การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง . กรงเทพฯ: เอมพนธ.

อาภรณ ใจเทยง. (2546). หลกการสอน. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

อาร สทธพนธ. (2532). ทศนศลป. กรงเทพฯ: ตนออ.

------------. (2535). ศลปนยม. กรงเทพฯ: โอ.เอส.พรนตง เฮาส.

ภาคผนวก

92

ภาคผนวก ก

รายชอผเชยวชาญ

93

1. รายชอผเชยวชาญทางดานตรวจแบบประเมนขอสอบ

1.ผชวยศาสตราจารยจกรพงษ แพทยหลกฟา หวหนาศลปศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 2.อาจารยตรวทย พจตรพลากาศ สาขาศลปศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

3.อาจารยสชาต ทองสมา สาขาศลปศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

2. รายชอผเชยวชาญทางดานแบบวดความพงพอใจ

1.ผชวยศาสตราจารยจกรพงษ แพทยหลกฟา หวหนาศลปศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

2.อาจารยตรวทย พจตรพลากาศ สาขาศลปศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

3.อาจารยสชาต ทองสมา สาขาศลปศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

94

ภาคผนวก ข

หนงสอเชญผเชยวชาญ

95

96

97

98

ภาคผนวก ค

- หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

- แบบประเมนหลกสตรทองถน เรอง “ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร”

- แบบวดความพงพอใจทมตอหลกสตรทองถน เรอง “ทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร”

- แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการนาทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารมาใชในการเรยนการสอน

- แบบประเมนขอสอบ หลกสตรทองถน เรองทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

- แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปใน

วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

99

หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

100

คาอธบายรายวชาพนฐาน

ศ43102 ทศนศลป กลมสาระการเรยนรศลปะ

ชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2 40 ชวโมง 1.0 หนวยกต

ศกษาความหมาย ขอบขายของศลปะและทศนศลป เพอเชอมโยงมาสการเรยนรธรรมชาต

และชวต ศกษาเรองทศนธาต และฝกปฏบตห ลกการจดองคประกอบศลป และทศนธาตใหเกด

เอกภาพ ดลยภาพ จดเดน ความกลมกลน และความขดแยง อนเปนพนฐานสาคญในการ

สรางสรรคงานทศนศลป ศกษาทศนศลปไทยทมความงดงามอนเปนเอกลกษณของชาต การเรยนร

และการสรางสรรคงานทศนศลปไทยจะนาไปสความชนชม เหนคณคา และเกดการอนรกษ นาศลปะ

ไปบรณาการกบวถชวตในชมชน ออกแบบลวดลายไทยโดยใชหลกความเปนเอกภาพและดลยภาพ

เหนคณคางานศลปะ ทศนศลป จตรกรรม สถาปตยกรรม อนเปนมรดกทางวฒนธรรมอนมความ

เปนมาจากอดตจนถงปจจบน

โดยใชกระบวน การการสบคนขอมล การสงเกต การวเคราะหการใชทศนธาตและหลกการ

ออกแบบในการสอความหมายในรปแบบตางๆ บรรยายจดประสงคและเนอหาของงานทศนศลป

โดยใชศพททางทศนศลป วเคราะหการเลอกใชวสด อปกรณและเทคนคของศลปนในการแสดงทาง

ทศนศลป เรยนรและสรางสรรคงานทางทศนศลป ออกแบบลวดลายไทยโดยใชหลกเอกภาพและ

ดลยภาพ

เพอใหมความรและเกยวกบทศนธาตและหลกการออกแบบในการสอความหมาย สามารถใช

ศพททางทศนศลป มทกษะและเทคนคในการใชวสด อปกรณและกระบวนการในการสรางสรรคงาน

ทศนศล ป สามารถออกแบบลวดลายไทยโดยใชหลกความเปนเอกภาพและ

ดลยภาพ

รหสตวชวด

ศ 1.1 ม.4-6/2 ศ 1.1 ม.4-6/6

ศ 1.2 ม.4-6/3

รวมทงหมด 3 ตวชวด

101

ตารางวเคราะหสาระการเรยนรหลกสตรทองถน

สาระท1 ทศนศลป

มาตราฐาน ศ 1.1 สรางสรรคงานทศนศลปตามจนตนาการและความคดสรางสรรค

วเคราะห วพากษ วจารณคณคางานทศนศลป ถายทอดความรสก ความคดตองานศลปะอยางอสระ

ชนชมและประยกตใชในชวตประจาวน

ชน ตวชวด สาระแกนกลาง สาระทองถน

ม.5 ศ 1.1.2 บรรยาย

จดประสงคและเนอหาของ

งานทศนศลปโดยใชศพท

ทางทศนศลป

ศพททางทศนศลป ความรเบองตนเกยวกบ

ทศนศลป

ม.5 ศ 1.1.6 ออกแบบงาน

ทศนศลปไดเหมาะกบ

โอกาสและสถานท

การออกแบบงาน

ทศนศลป

การเขยนลายไทยจาก

จตรกรรมในวดพระเชต

พนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร

มาตราฐาน ศ 1.2 เขาใจความสมพนธระหวางทศนศลปกบประวตศาสตรและวฒนธรรม

เหนคณคางานทศนศลปทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและสากล

ชน ตวชวด สาระแกนกลาง สาระทองถน

ศ 1.2.3 อภปรายเกยวกบ

อทธพลของวฒนธรรม

ระหวางประเทศทมผลตอ

งานทศนศลปในสงคม

อทธพลของวฒนธรรม

ระหวางประเทศทมผล

ตองานทศนศลป

การเปรยบเทยบอทธพล

ของศลปะตะวนออกทม

ผลตองานศลปกรรมใน

วดพระเชตพน

วมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร

102

หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

กลมสาระการเรยนรศลปะ ชวงชนท 3 ระดบมธยมศกษาปท 5

หลกการ

1. เปนการศกษาทปลกฝงใหผ เรยนมความรกและภาคภมใจใน ศลปกรรม ในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

2. เปนการศกษาทมงสงเสรม ศลปกรรมในดานจตรกรรม สถาปตยกรรมและปฏมากรรมของ

วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

3. เปนการศกษาทมงใหผ เรยนนาประสบการณทไดจากการศกษา ศลปกรรม ใน

วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารมาปรบใชในการเรยนการสอนและชวตประจาวน

จดมงหมาย

1. เพอใหผ เรยนมความรความเขาใจเกยวกบ ศลปกรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราช

วรมหาวหาร

2. เพอใหผ เรยนเกดทกษะกระบวนการเรยนรจากการปฏบตกจกรรมเกยวกบ ศลปกรรมในวด

พระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

3. เพอใหผ เรยนมเจตคตทดตอศลปกรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรมหาวหาร ซง

เปนภมปญญาทองถน และเหนคณคาของการอนรกษศลปะในทองถนของตน

โครงสราง

หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร กลมสาระการ

เรยนรศลปะ เปนหลกสตรทสรางขนโดยปรบเนอหาใหสอดคลองกบหลกสตรกลมสาระการเรยนร

ศลปะ ซงประกอบดวยสาระดงน

สาระท 1 ทศนศลป

มาตรฐาน ศ 1.1 สรางสรรคงานทศนศลปตามจ นตนาการและความคดสรางสรรค วเคราะห

วพากษ วจารณคณคางานทศนศลป ถายทอดความรสก ความคดตองานศลปะอยางอสระ ชนชมและ

ประยกตใชในชวตประจาวน

มาตรฐาน ศ 1.2 เขาใจความสมพนธระหวางทศนศลป ประวตศาสตรและวฒนธรรม

เหนคณคางานทศนศลปทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและสากล

เวลาเรยน

หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร กลมสาระ

การเรยนรศลปะ กาหนดเวลาเรยน 20 ชวโมง

103

หนวยการเรยนร

เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร ชวงชนท 3

ระดบชนมธยมศกษาปท 5 จานวน 20 ชวโมง

หนวยการ

เรยนรท

ชอหนวยการเรยนร สาระการเรยนร เวลา

1 เพลนพพฒนทศนศลป ความรเบองตนเกยวกบทศนศลป

- ความหมายของศลปกรรมไทย

- ประเภทและคณคาของ

ศลปกรรมไทย

- ศลปกรรมไทยในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

- ความหมายของทศนศลป

- แขนงตางๆ ของทศนศลป

3

2 งามรบลสถาปตย สถาปตยกรรมในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

- ความรทวไปเกยวกบสถาปตยกรรม

- พระวหารพระพทธไสยาส

- อทธพลของศลปะตะวนออกทมผลตอ

สถาปตยกรรมในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

4

3 เจดจรสปฏมาฯ ปฏมากรรมในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

- งานปฏมากรรมในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

- อทธพลของศลปะตะวนออกทมผลตอ

ปฏมากรรมวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

4

104

หนวยการ

เรยนรท

ชอหนวยการเรยนร สาระการเรยนร เวลา

4 จาเรญตาจตรกรรม จตรกรรมในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

- งานจตรกรรมฝาผนงในวด

พระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร

9

105

แผนการจดการเรยนร หลกสตรทองถน

ชน มธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554

หนวยการเรยนรท 1 เรอง เพลนพพฒนทศนศลป จานวน 3 ชวโมง

ครผสอน นายบรนทร พมมงละ

มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ศ 1.1 สรางสรรคงานทศนศลปตามจนตนาการและความคดสรางสรรค วเคราะห

วพากษ วจารณคณคางานทศนศลป ถายทอดความรสก ความคดตองานศลปะอยางอสระ ชนชมและ

ประยกตใชในชวตประจาวน

ตวชวด

ศ 1.1.2 บรรยายจดประสงคและเนอหาของงานทศนศลปโดยใชศพททางทศนศลป

จดประสงคการเรยนรสตวชวด/ผลการเรยนร

ดานความร

1. บอกความหมายและประเภทของศลปกรรมไทยได

2. ระบศลปกรรมไทยในพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารได

ดานทกษะ/กระบวนการ/กระบวนการคด

1. วเคราะหการนาศลปกรรมไทยมาผสมผสานเปนงานทศนศลปได

2. เขยนแสดงความคดเหนเกยวกบศลปกรรมในพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารตามทกาหนดได

ดานคณลกษณะอนพงประสงค

1. ความรบผดชอบ

2. ความซอสตย

3. ความตรงตอเวลา

4. เหนคณคาของศลปกรรมในพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

สาระสาคญ (ความคดรวบยอด)

พระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร เปนแหลงรวมศลปะวฒนธรรมแขนงตางๆ จน

เปนมรดกทางภมปญญาไทย ทแสดงถงความประณต สญลกษณทางความคดและความเชอของคนไทย ทศนศลปเปนศลปะทตอบสนองประสาทสมผสทางตาและการรบรไดดวยการเหนโดยอาศย

กระบวนการทเกดจากความรสก การเลอกสรรและการรบร รปแบบทางทศนศลปมหลายประเภท

หลายลกษณะและหลายเทคนค โดยแตกตางกนไปตามวสดอปกรณและเทคนควธการ

106

สาระการเรยนร

1. ความหมายของศลปกรรมไทย

2. ประเภทและคณคาของศลปกรรมไทย

3. ศลปกรรมไทยในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

4. ความหมายของทศนศลป

5. แขนงตางๆ ของทศนศลป

กจกรรมการเรยนร

1. นกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยน เรอง ศลปะ พระเชตพนวมลมงคลาราม ราช

วรมหาวหาร

2. นกเรยนศกษาใบความรท 1 เรอง “ศลปกรรมไทย” แลวรวมกนสรปสาระสาคญเกยวกบ

ความหมาย ประเภท และคณคาของงานศลปกรรมของไทย

3. ครอธบายถงจดมงหมายของสรางสรรคงาน ศลปกรรมของไทยวาเกดจากความจาเปนใน

การดารงชพ สภาพภมศาสตรและสงแวดลอม ขนบธรรมเน ยมประเพณและความเชอทางศาสนา โดย

สมนกเรยนยกตวอยางงานศลปกรรมไทยตามความมงหมาย

4. นกเรยนแบงกลมจานวน 6 กลม สงตวแทนออกมารบภาพศลปกรรมไทยในวด

พระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร เพอทากจกรรมดงน

- กลมท 1 และกลมท 6 ภาพการประดบกระจก

- กลมท 2 และกลมท 5 ภาพตกตาฤาษดดตน

- กลมท 3 และกลมท 4 ภาพพระพทธรป

5. นกเรยนแตละกลมชวยกน วเคราะห ภาพเหลานเปน ศลปกรรม ทมคณคา ดานใดและ

สะทอนถงภมปญญาไทยอยางไร

6. นกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมานาเสนอผลงาน ครตชมการนาเสนอผลงานและสรป

สาระสาคญทไดจากการทากจกรรม

7. นกเรยนศกษาใบความร ท 2 เรอง “ความรเบองตนเกยวกบ ทศนศลป” ซงมรายละเอยด

เกยวกบความหมายและแขนงตางๆ ของทศนศลป จากนนครและนกเรยนรวมกนสรปสาระสาคญ

8. ครฉาย PowerPoint เกยวกบทศนศลปพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร แลว

รวมกนแสดงความคดเหนวาเกยวกบศลปะแขนงตางๆ ในพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

9. นกเรยนทาแบบฝกหดเรอง ศลปกรรมไทยในพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

107

10. นกเรยนและครรวมกนสรปถงศลปกรรมไทยในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร

สอการเรยนร

1. วดทศนเรอง ศลปกรรมไทย และทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร

2. ใบความรท 1 เรอง “ศลปกรรมไทย”

3. PowerPoint ภาพสถาปตยกรรม ปฏมากรรม และจตรกรรมในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

4. ใบความรท 2 เรอง “ความรเบองตนเกยวกบทศนศลป”

5. แบบฝกหด เรอง “ศลปกรรมไทยในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร”

การวดและประเมนผล

จดประสงคนาทาง K P A วธวด เครองมอ เกณฑการ

ประเมน

ดานความร

1. บอกความหมายและประเภทของ

ศลปกรรมไทยได

- จากการตอบ

คาถาม

- แบบสงเกตพฤตกรรม

การเรยน

- ผาน

เกณฑ

ระดบ

คณภาพด

2. ระบศลปกรรมไทยในวด

พระเชตพนวมลมงคลาราม ราช

วรมหาวหารได

- จากการตอบ

คาถาม

- แบบสงเกตพฤตกรรม

การเรยน

- ผาน

เกณฑ

ระดบ

คณภาพด

ดานทกษะ/กระบวนการ/

กระบวนการคด

1. วเคราะหการนา

ศลปหตถรรมไทยมาผสมผสาน

เปนงานทศนศลปได

- ตรวจแบบฝกหด

- แบบฝกหด

- ผาน

เกณฑ

รอยละ 70

2. เขยนแสดงความคดเหนเกยวกบ

ศลปกรรมในวด

พระเชตพนวมลมงคลาราม รา

ชวรมหาวหารตามทกาหนดได

- ตรวจแบบฝกหด - แบบฝกหด - ผาน

เกณฑ

รอยละ 70

108

ดานคณลกษณะอนพงประสงค

1. ความรบผดชอบ

- ประเมน

คณลกษณะอนพง

ประสงค

- แบบประเมน

คณลกษณะอนพง

ประสงค

- ผาน

เกณฑ

รอยละ 70

2. ความซอสตย - สงเกตพฤตกรรม

การเรยน

- แบบสงเกตพฤตกรรม

การเรยน

- ผาน

เกณฑ

ระดบ

คณภาพด

3. ความตรงตอเวลา

- สงเกตพฤตกรรม

การเรยน

- แบบสงเกตพฤตกรรม

การเรยน

- ผาน

เกณฑ

ระดบ

คณภาพด

4. เหนคณคาของศลปกรรมในวด

พระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร

- สงเกตพฤตกรรม

การเรยน

- แบบสงเกตพฤตกรรม

การเรยน

- ผาน

เกณฑ

ระดบ

คณภาพด

109

ใบความรท 1 เรอง “ศลปกรรมไทย” ชอ-สกล................................................................................. เลขท ..............ชนม.5/..........

1. ความหมายของศลปกรรมไทย

หตถกรรมไทย หมายถงสงทสรางขนดวยฝมอ มนษย หรอกระบวนการผลตสงของ ดวยมอ ท

ใชแรงงานฝมอเปนปจจยสาคญในการผลต วตถประสงคเพอการใชประโยชนโดยเฉพาะ มนษยไดคด

ประดษฐเครองมอ เครองใชขนมาเพอสนองความจาเปนพนฐานในการดาเนนชวตประจาวน โดยอาศย

แรงงานจากมอของตน ดดแปลงวตถดบทมอยในธรรมชาตใกลตว เพอให มรปรางประโยชนใชสอยได

เหมาะสม จงเปนจดเรมตนของการสรางงานหตถกรรม งานหตถกรรม เปนศนยรวมของสหวทยาการ

ศาสตรตางๆ ทมคณคาทางศลปะ วทยาศาสตร สงคม ศาสนา และวฒนธรรม เปนเอกลกษณประจาชาต สบ

ทอดเปนมรดกของคนในชาตไทย

2. ประเภทของงานศลปกรรมไทย

1. เครองปนดนเผา ไดแก การปนหมอ โอง อาง กระถาง ชาม โถ

2. การแกะสลก ไดแก การแกะสลกบนไม กระดก งาชาง ตลอดการแกะสลกของออน เชน

มนเทศ มะละกอ ฟกทอง สบ เปนตน

3. การทอผาไทย เปนงานททากนเปนลกษณะเฉพาะของศลปะพนบานในแตละทองถน

เชน ผายก ผาทอทองแลง เงนแลง ผาไหม ผาแพร ผาทอฝายตางๆ

4. เครองจกสาน ไทยมความสามารถในการจกสานมาตงแตสมยโบราณ สงประดษฐ

ในทางจกสานน มความเปนมาคเคยงกบสงประดษฐในทางอน เชน เครองปนดนเผาและสงถกทอ

5. การทาเครองกระดาษ ไดแก การทากระดาษสาในภาคเหนอ กระดาษขอยใน ภาคกลาง

การทาธง ทารม ทาวาว ทาหวโขน การทาหนากากตางๆ เปนตน

6. การทาเครองเขน เปนงานรกประเภทหนง ดงนนลกษณะเครองเขนจงเปนสดา จะทา

การแตงลวดลายทองคาเปลว เงน เปลวมกส หรอเปลอกไข เครองเขนเปนทงเครองใชและ

เครองประดบ ตลอดจนเปนของทระลก เชน ทาเปนขนนา กรอบรป แจกน เปนตน

7. ปดทองลองชาด การปดทองบนพนลายสลกไม มกจะลงพนดวยการทารง รง คอ ยางไม

ชนดหนงทมส เหลองสด เมอละลายนา แลวจงใชรกรองพนทาบางๆทงไวใหแหง เมอแหงแลวทาทบอก

2- 3 ครง จนรกปดบงลายไมสนดดแลว จงใชรกเชดทาเพอปดทอง สวนมากจะไมปลอยพนลายไวจงใช

สแดงทาในชองพน ระหวางตวลายใหทองสดใสขน จงเรยกวา “ลองชาด”

8. ปดทองพระพทธรรป การปดทองพระพทธรปนน มกจะลงรกสมกทบเนอโลหะเพอทาให

เรยบเกลยงเกลาแลวชโลมดวยรกนาเกลยงอกชนหนง จากนนจงทารกเชดแลวปดทอง การปดทองนน

110

ตองอาศยความชานาญมากเนองจากการทารกนนตองแหงพอด คอไมมากเกนไป เพราะถามา กเกนไป

จะทาให แผนทองยน ไมเรยบ หรอทองจะจม ลงไปในเนอรก ถาทารกเชดนอยไป ทองจะไมตดองค

พระพทธรป เปนตน

9. การประดบกระจก สวนมากจะเปนการตกแตงอาคารสถานทหรอเครองประดบผนง

อาคาร หนาบน ตลอดจนต เตยง สงเคด ธรรมมาสน วธประดบกระจกโดยใชรกรองพนลงบสงของนนๆ

แลวลงรกสมกพอสมควร จากนนจงทานารกทเคยวจนเหนยวดประดบลงตามลวดลายชนกระจก

เหลานนจะตองตดใหเขาเหลยมเรยงกนตามเนอท อาจสลบสใหเกดความงามในลกษณะการเรยง

ประดบ

10. งานดอกไมใบตอง งานทแสดงวฒนธรรมของไทยอกอยางหนง ไดแก งา นประดษฐ

ดอกไมและเยบใบตองเปนรปตา งๆ ซงนบวาเปนงานของไท ยโดยเฉพาะ กรรมวธของไทยนบไดวาเปน

วธหนงใครซงไมซาแบบใคร ในสมยโบราณสตรจะตองอยกบเหยาเฝากบเรอน เมอมเวลาอยกบบานจง

สามารถประดษฐส งของและฝกหดฝมอตนเอง เราจงไดมโอกาสพบเหนฝมอซงยงคงอยเปนมรดกตก

ทอดมา

11. หนงตะลง หนงตะลงเปนมหรสพพนบานของชาวปกษใตทไมไดใชตวละครจรงออกมา

รองราทาเพลงเพอสรางความบนเทงใหแกผชมดงมหรสพแขนงอน หากแตวาไดใชศลปะการการเลน

เงาและเชดรปตวละครตางๆ จากทางเบองหลง ของโรง โดยอาศยแสงไฟสองใหปราก ฏเงาคลนไหวบน

จอภาพ

3. คณคาของศลปกรรมไทย

1. ดานประโยชนใชสอย สรางขนบนพนฐานการดารงชวต เพอตอบสนองความตองการ

เพออานวยความสะดวกสายทางกายภาพหรอเพอแกไขปญหาในการดารงชวต

2. ดานความเชอและคานยม งานศลปกรรมแตเดมนนผสรางและผใชเปนคนเดยวกน คอ

สรางขนมาเพอใชงานเอง การทผสรางจะมคานยมและความเชอตอสงหนงสงใด อยางไรกยอมจะ

ถายทอดสงานทตนสรางดวยความรสกนกคดของตน โดยมแบบแผนของกลมวฒนธรรมทดารอยเปน

ตวหลอหลอม งานศลปกรรมจงสะทอนความเชอ คานยมของผสราง

3. คณคาทางดานประวตศาสตร และโบราณคด เนองจากงานศลปกรรมเปนสงทมนษย

สรางขนอยางมจดประสงค และเปนสงทสบทอดกนมาแตในอดตไดเปนอยางดในฐานะขอมล

หลกฐานทเปนรปธรรมทางประวตศาสตร และโบราณคด

4. คณคาทางดานความเปนเอกลกษณของสงคมวฒน ธรรม งานศลปกรรม เกดขน

ภายใตความแตกตางทางสภาพแวดลอม ฐานทรพยากร ประเพณ คตความเชอ ทหลอหลอมเกด

เปนแบบแผนวฒนธรรมเฉพาะกลม

111

5. คณคาทางดานความงาม การสรางงาน ศลปกรรม ยอมประกอบขนดวยความตองการ

ทางประโยชนใชสอย แตผสรางกไดพจารณารปทรงทเหมาะสมและความงามทนาใชสอยประกอบไป

ดวยโดยไดแสดงออกผานทางรปทรง โครงสราง ลวดลาย วสดและฝมออนวจตร ประณต

6. คณคาทางดานเศรษฐกจ ดวยการผลตสนคาและของทระลกจากการทองเทยวเปนตว

สรางรายไดใหแกทองถน จนถงการสรางรายไดโดยการสงออกตางประเทศ

112

ใบความรท 2 เรอง “ความรเบองตนเกยวกบทศนศลป” ชอ-สกล............................................................................... เลขท ....................ชนม.5/...............

ทศนศลปจดเปนงานศลปะแขนงหนงทมพนฐานในการแสดงออกอย 3 ประการ คอ

1. การเหน ไดแก การรบรเกยวกบ ขนาด รปทรง ผว สสน ชนด ประเภท ฯลฯ ของ คน สตว

สงของตางๆ รวมไปถงสงแวดลอมทอยรอบตว

2. ความรความเขาใจ ไดแก การรบรในดานเรองราว เนอหาสาระ เชน ประวตศาสตร

วรรณคด ภาษา ประเพณ ศาสนา และวฒนธรรม และ

3. การแสดงออก คอ ลกษณะการถายทอดความสามารถและความรสกทอยภายในให

ปรากฏออกมา

สรปไดวา ทศนศลป หมายถง ผลงานทเกดจากความคดสรางสรรคของ มนษยทสามารถรบร

ถงความงามและเรองราวไดดวยสายตา เปนแขนงหนงของงานศลปะ ไดแก การวาดภาพ จตรกรรม

ปฏมากรรม สถาปตยกรรม และภาพพมพ

ประเภทของงานทศนศลป

1. วาดเสน (Drawing) คอ ภาพทเกดจากการขด ขด ลาก บนแผนระนาบดวยวสดททาให

เกดเปนรอย ซงอาจจะเปนดนสอดา ดนสอส ปากกา สชอลก และถาน

2. จตรกรรม (Painting) ผลงานทางการขดเข ยน ระบายดวยส ดวยวธการตาง ๆ กนม

ลกษณะเปน 2 มต คอ กวางและยาว สาหรบมตทสาม คอ ความลกนนอยทความรสก ของผด ผพบ

เหนจากการใชสใหมนาหนกทตางกนหรอเขยนภาพโดยใชหลกของภาพ Perspective

3. ปฏมากรรม (Sculpture) หมายถง การสรางสรรครปทรงทมองเหน มลกษณะเปน 3 มต

คอ ความกวาง ความยาว ความหนาหรอความสง ปฏมากรรมอาจทาดวยวสดทเปลยนแปลงรปทรงได

รวมทงการปน แกะสลก ทบ ต เคาะ เชอม และหลอ ดงนนงาน ปฏมากรรม จงสรางขนจากวสดท

เปลยนแปลงรปทรงได

4. สถาปตยกรรม (Architecture) มลกษณะคลายกบงาน ปฏมากรรม คอ มลกษณะเปน 3

มต แตจะแตกตางกนทประโยชนใชสอย สถาปตยกรรมนนสรางขนเพอใชเปนทอยอาศยหรออนๆ ตาม

ความตองการของรางกาย คานงถงความสะดวกสบายมากกวาความงาม สถาปตยกรรมจงตองม

ความแขงแรง ทนทานปองกนอนตรายจากสงตางๆ ใหกบมนษยไดดงนนสถาปตยกรรมจงตองอาศย

ความรทางดานวทยาศาสตรดวย

5. ภาพพมพ (Graphic art) คอ ผลงานทศนศลปทตองสรางแบบหรอแมพมพแลวนา

แมพมพนนมาทาดวยหมกหรอส แลวกดแมพมพลงบนแผนระนาบ ภาพทไดจะเปนภาพทสลบกน คอ

ซายเปนขวา และขวาจะเปนซาย ซงภาพทเกดจากกระบวนการนจะเรยนวา “ภาพพมพ”

113

6. สอผสม (Mixed Media) หมายถงงานทศนศลปทนาเอาสอหลายชนดมารวมกน เชน

การระบายสลงบนแผนระนาบแลวอาจจะนาเอาวสดทเปน 3 มต มาประกอบเขาไปในภาพนนดวย

นอกจากนอาจมการใชเสยง แสง กลน หรอการเคลอนไหวมาประกอบกบงานดวยกได

คณคาของงานทศนศลป

คณคาของงานทศนศลปนน หมายถง การทผด ผ ใชไดสมผสกบความงามนนๆ แลวเกด

ความซาบซงในลกษณะเฉพาะหรอสวนประกอบตางๆ ทนามารวมกน จนเกดเปนผลงานขนมา งาน

ทศนศลปมความสมพนธและเกยวของกบการดาเนนชวตประจาวนของมนษยเราเปนอยางมากท ง

ทางดานรางกายและจตใจ ซงประการหลงนนนบวามความสาคญมากอยางหนงทชวยในการขดเกลา

มนษยใหปฏบตหรอคดในสงทดงาม คณคาของงานทศนศลป มดงน

1. คณคาของวสด เปนคณคาทเกดจากความชอบหรอไมชอบในวสดทนามาสรางงาน

อาจจะเปนวสดท หายาก มความแปลก มสสนสวยงาม ทาใหผพบเหนเกดความรสกหรอเกดทศนคต

อยางใดอยางหนง ทาใหวสดนนมคณคาขนมา

2. คณคาทางความงาม ความงามเปนสงสาคญอยางหนงทจะทาใหผดเกดความประทบใจ

ความเขาใจ และความพอใจ สรางใหเกดความสนทรยะ

3. คณคาทางประวตศาสตร บางครงเรองราวทางประวตศาสตรจะถกบนทกหรอปรากฏ

อยในงานทศนศลปหรองานศลปะ ซงนกประวตศาสตรสามารถศกษาความเปนมาของเหตการณหรอ

เรองราวตางๆ ทเกดขนไดหรอผลงานนนจะทาใหผดทราบวถทางการดาเนนชวต ดงนนงานทศน ศลป

หรองานศลปะจงไมไดเปนเพยงภาพหรอรปปนทมไวสาหรบตกแตงเพยงอยางเดยวแตยงบอกเลา

เรองราวตางๆ ไดเปนอยางด

4. คณคาทางดานวฒนธรรม ลกษณะของงานทศนศลปบางอยางจะทาใหทราบถง

เอกลกษณหรอลกษณะเฉพาะของแตละทองถน ทมแบบอยางเปนของตนเอง ซงแตละชาตแตละ

ทองถนจะไมเหมอนกน ลกษณะทางวฒนธรรมนจะมอทธพลตอการสรางสรรคผลงานดานอนๆ ดวย

5. คณคาทางดานวธการ เทคนควธการประดษฐหรอสรางสรรค จะชวยใหงานมคณคา

มากขนหรอนอยลงกได เชน งานทสรางสรร คขนดวยมอจะใหคณคามากกวางานท สรางขนจาก

เครองจกร เปนตน

114

แบบฝกหด เรอง “ศลปกรรมไทยในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราช

วรมหาวหาร” ชอ-สกล............................................................................... เลขท ....................ชนม.5/...............

1. จากภาพจดเปนศลปกรรมไทยประเภทใด และมลกษณะเปนอยางไร

............................................................................................................................. .............

............................................................................................................................. .............

2. จากภาพแสดงถงการผสมผสานศลปกรรมไทยเปนงานทศนศลปแขนงใด และแสดงถง

ภมปญญาอยางไร

............................................................................................................................. .............

..................................................................................................................... .....................

............................................................................................................................. .............

............................................................................................... ...........................................

............................................................................................................................. .............

115

แผนการจดการเรยนร หลกสตรทองถน

ชน มธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554

หนวยการเรยนรท 2 เรอง งามรบลสถาปตย จานวน 4 ชวโมง

ครผสอน นายบรนทร พมมงละ

มาตรฐานการเรยนร

มาตราฐาน ศ 1.2 เขาใจความสมพนธระหวางทศนศลปกบประวตศาสตรและวฒนธรรม เหน

คณคางานทศนศลปทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและสากล

ตวชวด

ศ 1.2.3 อภปรายเกยวกบอทธพลของวฒนธรรมระหวางประเทศทมผลตองานทศนศลปใน

สงคม

จดประสงคการเรยนรสตวชวด/ผลการเรยนร

ดานความร

1. อธบายลกษณะของสถาปตยกรรมไทยได

2. บอกประเภทของสถาปตยกรรมไทยได

3. ระบสถาปตยกรรมทปรากฏในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารได

ดานทกษะ/กระบวนการ/กระบวนการคด

1. วเคราะหความแตกตางของสถาปตยกรรมไทยและสถาปตยกรรมของตางชาตได

2. อธบายการรบวฒนธรรมของตางชาตทเขามาในงานสถาปตยกรรมของประเทศไทยได

3. เขยนแสดงความคดเหนเกยวกบคณคาของสถาปตยกรรมในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารได

ดานคณลกษณะอนพงประสงค

1. มงมนในการทางาน

2. รกความเปนไทย

3. เหนคณคาของสถาปตยกรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

สาระสาคญ (ความคดรวบยอด)

สถาปตยกรรมมลกษณะเปน 3 มต ทสรางขนเพอใชเปนทอยอาศยหรออนๆ โดยคานงถง

ความสะดวกสบายมากกวาความงาม สถาปตยกรรมจงตองมความแขงแรง ทนทานปองกนอนตราย

จากสงตางๆ

116

สาระการเรยนร

1. ลกษณะของสถาปตยกรรมไทย

2. อทธพลททาใหเกดสถาปตยกรรมไทย

3. ประเภทของสถาปตยกรรมไทย

4. สถาปตยกรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

กจกรรมการเรยนร

1. ครฉาย PowerPoint ภาพสถาปตยกรรมทมชอเสยงของไทยและของตางชาต แลวใหนกเรยน

ชวยกนตอบวาสถาปตยกรรมเหลานมชอวาอะไร และอยสถานทใด จากนนเชอมโยงเขาสบทเรยน

2. นกเรยนศกษาใบความร เรอง “สถาปตยกรรมไทย” ครซกถามนกเรยนเกยวกบเรองทศกษา

เปนรายบคคล จากนนรวมกนสรปสาระสาคญ

3. นกเรยนดวดทศน เรอง “สถาปตยกรรมใน วดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร ”

แลวรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบสถาปตยกรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

4. นกเรยนแบงกลม กลมละ 4-5 คน ชวยกนรวบรวมสถาปตยกรรมในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารลงในใบงานท 1 เรอง “สถาปตยกรรมทปรากฏในพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร”

5. นกเรยนแตละกลมเลอกสถาปตยกรรมทรวบรวมไวในใบงานท 1 มา 2 อยาง แลวปฏบต

กจกรรมลงในใบงานท 2 เรอง “สถาปตยกรรมทชนชอบ” โดยมรายละเอยดกจกรรมดงน

5.1 เลอกสถาปตยกรรมทเปนของไทยมา 1 อยาง และเลอกสถาปตยกรรมทรบอทธพลมา

จากตางชาต มา 1 อยาง

5.2 ตดภาพสถาปตยกรรมทเลอกไว แลวเขยนเหตผลทชอบ พรอมทงคณคาของ

สถาปตยกรรมทเลอก

6. นกเรยนทาแบบฝกหด เรอง “สถาปตยกรรม”

7. นกเรยนและครรวมกนสรปถงสถาปตยกรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร

สอการเรยนร

1. PowerPoint ภาพสถาปตยกรรมทมชอเสยงของไทยและของตางชาต

2. วดทศน เรอง “สถาปตยกรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร”

3. ใบงานท 1 เรอง “สถาปตยกรรมทปรากฏในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร”

4. ใบงานท 2 เรอง “สถาปตยกรรมทชนชอบ”

5. แบบฝกหด เรอง “สถาปตยกรรมไทย”

117

การวดและประเมนผล

จดประสงคนาทาง K P A วธวด เครองมอ เกณฑการ

ประเมน ดานความร

1. อธบายลกษณะของ

สถาปตยกรรมไทยได

- จากการตอบ

คาถาม

- แบบสงเกต

พฤตกรรมการเรยน

- ผานเกณฑ

ระดบคณภาพด

2. บอกประเภทของสถาปตยกรรม

ไทยได

- จากการตอบ

คาถาม

- แบบสงเกต

พฤตกรรมการเรยน

- ผานเกณฑ

ระดบคณภาพด

3. ระบสถาปตยกรรมทปรากฏใน

วดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารได

- ตรวจใบงานท 1 - ใบงานท 1 - ผานเกณฑ

รอยละ 70

ดานทกษะ/กระบวนการ/

กระบวนการคด

1. วเคราะหความแตกตางของ

สถาปตยกรรมไทยและ

สถาปตยกรรมของตางชาตได

- ตรวจแบบฝกหด

- แบบฝกหด

- ผานเกณฑ

รอยละ 70

2. อธบายการรบวฒนธรรมของ

ตางชาตทเขามาในงาน

สถาปตยกรรมของ

ประเทศไทยได

- ตรวจแบบฝกหด - แบบฝกหด - ผานเกณฑ

รอยละ 70

3. เขยนแสดงความคดเหน

เกยวกบคณคาของ

สถาปตยกรรมในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราช

วรมหาวหารได

- ตรวจใบงานท 2 - ใบงานท 2 - ผานเกณฑ

รอยละ 70

ดานคณลกษณะอนพงประสงค

1. มงมนในการทางาน

- ประเมน

คณลกษณะอนพง

ประสงค

- แบบประเมน

คณลกษณะอนพง

ประสงค

- ผานเกณฑ

รอยละ 70

2. รกความเปนไทย

- สงเกตพฤตกรรม

การเรยน

- แบบสงเกต

พฤตกรรมการเรยน

- ผานเกณฑ

ระดบคณภาพด

3. เหนคณคาของสถาปตยกรรมใน

พระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร

- สงเกตพฤตกรรม

การเรยน

- แบบสงเกต

พฤตกรรมการเรยน

- ผานเกณฑ

ระดบคณภาพด

118

ใบความร เรอง “สถาปตยกรรม” ชอ-สกล............................................................................... เลขท ....................ชนม.5/...............

สถาปตยกรรมไทย หมายถงศลปะการกอสรางของไทย อนไดแก อาคาร บานเรอน โบสถ 5

วหาร 5 วง 5 สถป 5 และสงกอสรางอน ๆ มลกษณะแตกตางกนไปตาม ภมศาสตร 5

1. อทธพลทางดานศาสนาและวฒนธรรม เชน การสรางวด โบสถ วหารศาลา หอระฆง

สถป เจดย พระปรางค ซมประตกาแพงวด เปนตน

และคตนยม บรรพบรษ

ไทยไดพฒนาและปรบปรงรปแบบสถาปตยกรรมอนเปนสงจาเปนตอการดารงชวต เพอใหเหมาะสม

กบสภาพอ ากาศ สภาพประเทศ โดยเพมเตมใสเอกลกษณความเปนไทยเขาไป อทธพลททาใหเกด

ลกษณะของสถาปตยกรรมไทยทเปนลกษณะเฉพาะทแตกตางกบสถาปตยกรรมชาตอนนน มอยหลาย

ประการ ดงน

2. อทธพลทางดานภมศาสตรและดนฟาอากาศ เชน ทาใหรปทรงของสถาปตยกรรม

ตองเออตอสภาพภมศาสตรและดนฟาอากาศ คอ ใตถนสงกนนาทวม มชายคากนฝน เปนตน

3. อทธพลของวตถการกอสราง เชน ในอดตเมองไทยมไมมาก จงนยมใชไมกอสราง

เพราะหางาย ปลกงาย ทนทาน ประหยด เปนตน

ลกษณะของสถาปตยกรรมไทย

1. มโครงสรางอยางงายๆ และเปดเผย อาคารไทยจะไมมหองทซบซอน โครงสราง

ประกอบดวยพน ฝาผนงและหลงคา ซงพนมกจะยกสงเพอกนนาทวม

2. หลงคาทรงสงมกนสาดยนออกมามาก หลงคาอาคารไทยจะเปนทรงสงสามเหลยม

ดานเทาเสมอ เพราะเมองไทยเปนเมองรอน ฝนตกชกดงนนการมหลงคาสงชนจงทาใหนาฝนไหลลงได

อยางสะดวก สวนกนสาดทยนออกมาเพอชวยคลมอาคารใหพนจากละอองฝนและชวยระบายความ

รอน

3. หลงคามลกษณะซอนกนหลายชน เพราะถอวาหลงคาเปนสวนตกแตงทสาคญของ

อาคาร เปนการเพมความงามในการจด ทาใหเกดจงหวะนอกจากนนคนไทยยงถอคตวา อยภายใต

หลงคาหลายๆ ชนเปรยบเสมอนรมฉตรอนเปนสรมงคล

4. มประตหนาตางนอย เลก และแคบ อาคารไทยสวนใหญจะมประตหนาตางเลกและ

แคบเพราะประเทศไทยเปนเมองรอนแสงแดดจด

5. นยมสรางอาคารชนเดยว เพราะมเนอทเหลอมาก สวนใหญเปนรปสเหลยมผนผาและ

ทาใหเกดความงามดวยการยอมมออกไปทางดานหนาและดานหลง

119

ประเภทของสถาปตยกรรมไทย

1. ปราสาท

ปราสาท หมายถง เรอนทมยอด ปราสาทของไทยแตโบราณไมปรากฏรปรางใหเหนวา

เปนอยางไร จากบนทกเรองราวตางๆ พบวา ในสมยกรงศรอยธยามปราสาทปดทองของพระเจา

ปราสาททอง และทปรากฏชดเจนคอ บรรดาปราสาทในสมยรตนโกสนทร ในระยะแรกสราง

กรงเทพมหานคร โดยพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก ท รงเลยนแบบอยางปราสาทในสมย

อยธยามาสราง เชน พระทนงดสตมหาปราสาท เปนตน

2. เจดย

เจดย หมายถง สงทสรางขนเพอใหระลกถงทางธรรมหรอระลกถงพระพทธเจานนเอง

เจดยของไทยในปจจบนม 3 แบบคอ

1. เจดยทรงกลม มปลองกลมๆ ซอนกนหลายชน เรยกวา ชนฐาน ตอขนไปเปนเจดย

ทรงระฆง เพราะมรปเหมอนระฆงเหนอขนไปเปนพระแทนหรอบลลงก ตอจากนนเปนยอดซงแยก

ออกเปน 2 สวน คอ สวนทเปนปลองๆ เรยกวา ปลองไฉน สงขนไปเรยกวา ปลยอด ตอนปลายเปนตม

กลมๆ เรยกวา หยาดนาคาง

2. เจดยทรงเหลยม บางม 6 เหลยม บางม 8 เหลยม เจดยเหลานสวนมากสรางดวยอฐ

โบกปนภายนอกแตเจดยทสาคญหลายองคในภาคเหนอมการหมดวยแผนทองแดงหรอทองเหลอง แลว

จะลงรกปดทองอกทหนง เชน เจดยพระธาตดอยสเทพ จงหวดเชยงใหม เปนตน

3. เจดยทรงยอมม คาวา “ยอมม” หมายถง ทาใหแตละมมของเจดยนนเกดมมเลกๆ

ขนอก นบรวมกนทง 8 มม เปน 12 กม 20 กม เชน เจดยในวดพระเชตพนฯ กรงเทพมหานคร เจดยทรง

ยอมมเหลานประดษฐลายตอนยอดอยางสวยงาม บางองคจะประดบดวยก ระเบองเคลอบสลบส สวน

ยอดของเจดยยอมมนน ตอนทเปนปลองไฉนนจะเปลยนเปนบวกลม

3. ปรางค

ปรางคหรอทเรยกวา พระปรางค เดมไมใชของพระพทธศาสนา แตถอวาปรางคเปนเจดย

อยางหนง เดมมกาเนดจากสงกอสรางของอนเดยคอ มชนหลงคาซอนกนหลายชน ชนลางสดเปนหอง

มประต 4 ทศ สาหรบประดษฐรปศกดสทธในศาสนาพราหมณ พระปรางคทมชอเสยงในปจจบนคอ

พระปรางควดอรณราชวราราม

4. โบสถและวหาร

โบสถและวหาร เปนสงกอสรางใ นพระพทธศาสนา โบสถเปนสถานทประกอบพธกรรม

ตางๆ เชน การอปสมบถ การถวายกฐน การฟงพระธรรมเทศนา มลกษณะเฉพาะคอ มกาแพงแกวหรอ

เสมาลอมรอบ สวนวหารใชเฉพาะการจาศลภาวนา ไมตองมเสมาลอมรอบ ทงโบสถและวหารจะม

พระพทธรปเปนพระประธานองคอยภายในเสมอ

120

5. เรอนไทย

เรอนไทย คอบานทรงไทย มลกษณะแตกตางกนไปตามแตละภาค โดยสอดคลองกบการ

ดารงชวตของคนไทยสมยกอนและแสดงออกถง ภมปญญาไทย ทงนองคประกอบทมผลต อรปแบบ

เรอนไทยมทงเรองสภาพแวดลอม ภมศาสตร ภมอากาศ อาชพ ฐานะความเปนอย คตความเชอและ

ศาสนาในแตละภมภาค โดยหลกๆ จะแบงเปน เรอนไทยภาคเหนอ เรอนไทยภาคกลาง เรอนไทยภาค

อสาน เรอนไทยภาคใต

ลกษณะของเรอนไทย

1. สวนใหญจะสรางดวยไมหรอวสดทหาไดจากธรรมชาตตามทองถนนนๆ

2. มกสรางดวยวธประกอบสาเรจรปทงในเรอนเครองสบและเรอนเครองผก สามารถรอถอน

ขนยายไปปลกสรางทอนได

3. มหลงคาทรงสง ทรงสงจะทาใหการระบาย นาออกจาก หลงคา รวดเรว และชวยลด

ความเสยงจากการรวซมของหลงคาอกดวย เมอสงเกตทชายหลงคาจะเหนวา ม กนสาด ยาวตลอดเพอ

ปองกนแสงแดดจด ทปลายทงสองดานของหลงคาจะมยอดแหลมเรยกวา “เหงา” เนองจากความเชอ

ในสมยกอนทชาวบานนยมนาเขาสตวมาแขวน บรเวณเชงหลงคาเพอปองกนและขบไลทตผปศาจและ

วญญาณชวรายไมใหเขามาในบาน

4. มพนทโลงใตเรอนไทยเรยกวาบรเวณใตถน โดยแตเดมบรเวณใตถน บานจะถกปลอย

ไวมไดใชประโยชนอยางเตมทอาจเปนทสาหรบเกบอปกรณการกสกรรม หรอเปนททาหตถกรรมนอกฤด

เกบเกยว แตโดยมากมก จะถกทงรางมไดใชประโยชนเนองจากในฤดนาหลาก นาจะทวมบรเวณใตถน

บานทาใหไมสามารถ ใชประโยชนได ทงนการเลอกบรเวณทอยอาศย ใหมนาทวมถงเอออานวย

ประโยชนตอคนไทยในสมยโบราณเปนอยางมากเนองจากประเทศไทยเปนประเทศกสกรรม ทงนการยก

เรอนไทยสงจากพนยงชวยปองกนสตวรายทอาจมากบนา เชน ง หรอ ตะขาบไดอกดวย

5. เรอนไทยมลกษณะเปนเรอนขยายคอจะมการขยายโดยสรางเรอนไทยใหมทอยใน

บรเวณเรอนเกา จะเชอมตอโดยใช “นอกชาน” เชอม เรอนไทยแตละเรอนไวดวยกน ตวอยางเชนเมอ

ครอบครวมสมาชกใหมกจะสรางเรอนใหมไวใกลเรอนเกาของพอแมโดยจะรวมอยในบรเวณเดยวกน

6. การยดเรอนไวดวยกนจะไมใช ตะป แตจะใชเทคนค การเขาเดอยไม ซงเปนเทคนค

เฉพาะของเรอนเครองสบ

121

ใบงานท 1 เรอง “สถาปตยกรรมทปรากฏในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร”

คาชแจง ใหนกเรยนเขยนรวบรวมสถาปตยกรรมไทยทปรากฏในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

กลมท …………..

รายชอกลม

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

สถาปตยกรรมทรวบรวมได

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

122

ใบงานท 2 เรอง “สถาปตยกรรมท ชนชอบ”

ตอนท 1 นาภาพสถาปตยกรรมไทยในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารทชนชอบ

มา 1 อยาง แลวเขยนอธบายเหตผลทชอบ พรอมทงบอกคณคาของสถาปตยกรรมท

เลอก

ชอสถาปตยกรรรม…………………………………………….

เหตผลทชอบ

................................................................ ........................................ ............................................

............................................................................................................................. .......................

........................................................................................................... .........................................

............................................................................................................................. .......................

คณคา

.......................................................... .......................................................... ................................

............................................................................................................................. .......................

............................................................................................................................................. .......

........................................................................................................................... .........................

123

ตอนท 2 นาภาพสถาปตยกรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารทไดรบ

อทธพลมาจากตางชาตมา 1 อยาง แลวเขยนอธบายเหตผลทชอบ พรอมทงบอก

คณคาของสถาปตยกรรมทเลอก

ชอสถาปตยกรรรม…………………………………………….

เหตผลทชอบ

.................................................................................................................... ................................

............................................................................................................................. .......................

........................................................................................................... .........................................

............................................................................................................................. .......................

คณคา

.......................................................... .......................................................... ................................

............................................................................................................................. .......................

............................................................................................................................................. .......

........................................................................................................................... .........................

124

แบบฝกหด เรอง “สถาปตยกรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร” ชอ-สกล............................................................................... เลขท ....................ชนม.5/...............

คาชแจง ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน

1. สถาปตยกรรมมลกษณะเปนอยางไร

............................................................................................................................. .......................

............................................. .......................................................................................................

............................................................................................................................. .......................

................................................................................................................................ ....................

2, สถาปตยกรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารสะทอนใหเหนภมปญญาไทย

อยางไร

............................................................................................................................. .......................

........................................................................................................... .........................................

............................................................................................................................. .......................

3. สถาปตยกรรมไทยกบสถาปตยกรรมตางชาตมความเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร

............................................................................................................................. .......................

................................................................................................... .................................................

............................................................................................................................. .......................

......................................................... ...........................................................................................

............................................................................................................................. .......................

4. ยกตวอยางสถาปตยกรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารทรบอทธพลจาก

ตางชาตในทางศาสนา

............................................................................................................................. .......................

................................................................................................................................................... .

5. สถาปตยกรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารเปนเครองมอในการศกษา

ประวตศาสตรและวฒนธรรมไทยอยางไร

............................................................................................................................. .......................

........................................................................................................... .........................................

............................................................................................................................. .......................

................................................................. ...................................................................................

125

แผนการจดการเรยนร หลกสตรทองถน

ชน มธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554

หนวยการเรยนรท 3 เรอง เจดจรสปฏมาฯ จานวน 4 ชวโมง

ครผสอน นายบรนทร พมมงละ

มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ศ 1.2 เขาใจความสมพนธระหวางทศนศลปกบประวตศาสตรและวฒนธรรม เหน

คณคางานทศนศลปทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและสากล

ตวชวด

ศ 1.2.3 อภปรายเกยวกบอทธพลของวฒนธรรมระหวางประเทศทมผลตองานทศนศลปใน

สงคม

จดประสงคการเรยนรสตวชวด/ผลการเรยนร

ดานความร

1. บอกความหมายของปฏมากรรมได

2. ยกตวอยางปฏมากรรมไทยและปฏมากรรมของตางชาตได

3. ระบปฏมากรรมทปรากฏในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารได

ดานทกษะ/กระบวนการ/กระบวนการคด

1. อธบายการรบวฒนธรรมของตางชาตทเขามาในงานปฏมากรรมของประเทศไทยได

2. เขยนแสดงความคดเหนเกยวกบคณคาของปฏมากรรมใน วดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารได

ดานคณลกษณะอนพงประสงค

1. ใฝเรยนร

2. อยอยางพอเพยง

3. เหนคณคาของปฏมากรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

สาระสาคญ (ความคดรวบยอด)

ปฏมากรรมเปนการสรางสรรครปทรงทมองเหน มลกษณะเปน 3 มต คอความกวาง ความ

ยาว ความหนาหรอความสง ปฏมากรรม อาจทาดวยวสดทเปลยนแปลงรปทรงได รวมทงการปน

แกะสลก ทบ ต เคาะ เชอม และหลอ ดงนนงานปฏมากรรมจงสรางขนจากวสดทเปลยนแปลงรปทรงได

สาระการเรยนร

1. ความหมายของปฏมากรรม

2. ปฏมากรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

126

กจกรรมการเรยนร

1. ครใหนกเรยนชวยกนยกตวอยางปฏมากรรมทมชอเสยงของไทยและของตางชาต พรอมทง

แสดงความคดเหนวาปฏมากรรมเหลานนมความงามหรอคณคาอยางไร จากนนเชอมโยงเขาสบทเรยน

2. นกเรยนศกษาใบความร เรอง “ปฏมากรรม” ครซกถามนกเรยนเกยวกบเรองทศกษาเปน

รายบคคล จากนนรวมกนสรปสาระสาคญ

3. ครยกตวอยางปฏมากรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารจากทนกเรยน

ไดชมวดทศน มาเชอมโยงกบความรทนกเรยนไดศกษาเรองปฏมากรรม แลวรวมกนสรปวาปฏมากรรม

ในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารมลกษณะเปนอยางไร

4. นกเรยนแบงกลม กลมละ 4-5 คน ไปศกษารปปนฤาษดดตนทวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร แลวชวยกนทาใบงานท 1 เรอง “ภมปญญาไทยในงานปฏมากรรม วด

พระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร”

5. นกเรยนแตละกลมออกมานาเสนอผลงานหนาชนเรยน ครและนกเรยนรวมกนสรปความร

ทไดจากการทากจกรรม

6. นกเรยนทาใบงานท 2 เรอง “คณคาของปฏมากรรมวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร ” เพอเขยนอธบายลกษณะของปฏมากรรม การรบอทธพลของตางชาต และคณคา

ของปฏมากรรม จากนนครสมนกเรยนออกมานาเสนอผลงานหนาชนเรยน

7. นกเรยนและครรวมกนสรปถงปฏมากรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร

สอการเรยนร

1. วดทศน เรอง “ปฏมากรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร”

2. ใบความร เรอง “ปฏมากรรม”

3. ใบงานท 1 เรอง “ภมปญญาไทยในงานปฏมากรรมวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร”

4. ใบงานท 2 เรอง “คณคาของปฏมากรรมวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร”

127

การวดและประเมนผล

จดประสงคนาทาง K P A วธวด เครองมอ เกณฑการ

ประเมน

ดานความร

1. บอกความหมายของ

ปฏมากรรมได

- จากการตอบคาถาม

- แบบสงเกต

พฤตกรรมการเรยน

- ผานเกณฑ

ระดบคณภาพด

2. ยกตวอยางปฏมากรรมไทยและ

ปฏมากรรมของตางชาตได

- จากการตอบคาถาม - แบบสงเกต

พฤตกรรมการเรยน

- ผานเกณฑ

ระดบคณภาพด

3. ระบปฏมากรรมทปรากฏในวด

พระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารได

- จากการตอบคาถาม - แบบสงเกต

พฤตกรรมการเรยน

- ผานเกณฑ

ระดบคณภาพด

ดานทกษะ/กระบวนการ/

กระบวนการคด

1. อธบายการรบวฒนธรรมของ

ตางชาตทเขามาในงาน

ปฏมากรรมของประเทศไทยได

- ตรวจใบงาน

- ใบงาน

- ผานเกณฑ

รอยละ 70

2. เขยนแสดงความคดเหน

เกยวกบคณคาของปฏมากรรม

ในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารได

- ตรวจใบงาน - ใบงาน - ผานเกณฑ

รอยละ 70

ดานคณลกษณะอนพงประสงค

1. ใฝเรยนร

- ประเมนคณลกษณะ

อนพงประสงค

- แบบประเมน

คณลกษณะอนพง

ประสงค

- ผานเกณฑ

รอยละ 70

2. อยอยางพอเพยง

- สงเกตพฤตกรรม

การเรยน

- แบบสงเกต

พฤตกรรมการเรยน

- ผานเกณฑ

ระดบคณภาพด

3. เหนคณคาของปฏมากรรมในวด

พระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร

- สงเกตพฤตกรรม

การเรยน

- แบบสงเกต

พฤตกรรมการเรยน

- ผานเกณฑ

ระดบคณภาพด

128

ใบความร เรอง “ปฏมากรรม” ชอ-สกล............................................................................... เลขท ....................ชนม.5/...............

ปฏมากรรม เปนงานศลปะทแสดงออกดวยการปน แกะสลก หลอ และการจดองคประกอบ

ความงามอนลงบนสอตางๆ เชน ไม หน โลหะ สมฤทธ ฯลฯ เพอใหเกดรปทรง 3 มต มความลกหรอนน

หนา สามารถสอถงสงตางๆ สภาพสงคม วฒนธรรม รวมถงจตใจของมนษยโดยชนงาน งาน

ปฏมากรรม ทเกยวกบศาสนามกสะกดใหแตกตางออกไปวา ปฏมากรรม ผ ทสรางงานปฏมากรรม

เรยกวา ปฏมากร งานปฏมากรรม แบงเปน 3 ประเภท ตามมตของความลก ไดแก

1. ปฏมากรรมลอยตว (Round - Relief) ไดแก ปฏมากรรมทปน หลอ หรอแกะสลกขน

เปนรปรางลอยตวมองไดรอบดาน ไมมพนหลง เชน รป ปฏมากรรม ทเปนอนสาวรย ปฏมากรรม รป

เหมอน และพระพทธรปลอยตวสมยตาง ๆ ตลอดไปจนถง ปฏมากรรม สาหรบประดบตกแตง เปนตน

ปฏมากรรมประเภทลอยตวของไทยทรจกกนด คอ พระพทธรปสมยตาง ๆ โดยเฉพาะพระพทธรปสมย

สโขทย เปน ปฏมากรรม ลอยตวทสมบรณแบบทสดของไทย ปฏมากรรม ประเภทนสรางมากในสมย

ปจจบน คอ อนสาวรยและรปเคารพหรอพระบรมรปของเจานายชนสง เชน อนสาวรยพระบาทสมเดจ

พระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช กรงเทพ ฯ อนสาวรยพระเจาตากสนมหาราช กรงเทพฯ เปนตน

2. ปฏมากรรมประเภทนนสง (High – Relief) ไดแก ปฏมากรรมทไมลอยตว มพนหลง

ตวปฏมากรรม จะยนออกมาจากพนหลงคอนขางสง แตมพนเปนฉากหลงประกอบอย ปฏมากรรม

ประเภทนมกใชตกแตงอาคารสถาปตยกรรมพทธศาสนาฐานอนสาวรยอาคารทวไป เปน ปฏมากรรมท

นยมสรางขนเพอประดบตกแตงอาคารสถาปตยกรรมพทธศาสนาแตอดต เชน ปฏมากรรมตกแตงกระ

วหารวดไลย จงหวดลพบร ซงเปน ปฏมากรรม ปนปนแบบนนสง เปนศลปะสมยอทอง ดานหนาวหาร

ปนเปนเรองปฐมสมโพธและทศชาตดานหลงเปนเรองการแบงพระบรมสารรกธาต ปฏมากรรมปนปน

พระพทธรปปางลลาทวดเจดยเจดแถว จงหวดสโขทย ปฏมากรร มปนปนทวหารทรงมา วดมหาธาต

จงหวดนครศรธรรมราชและ ปฏมากรรม ปนปนประดบเจดยเจดยอด วดเจดยเจดยอดอาเภอเมอง

จงหวดเชยงใหม เปนตน ปฏมากรรมประเภทนนสงทใชสาหรบตกแตงนควรจะรวมถงปฏมากรรมทเปน

ลวดลายประดบตกแตงดวย เชน ปฏมากรรมปนปนประดบกระจกหนาบาน พระอโบสถและวหารตาง ๆ

ตลอดจนถงการประดบตกแตงสถาปตยกรรมในปจจบน เชน ปฏมากรรม ทปนเปนเรองราวหรอเปน

ลวดลายประดบตกแตงอาคาร ตกแตงฐานอนสาวรย ตกแตงสะพาน และสงกอสรางตางๆ เปนตน

3. ปฏมากรรม ประเภทนนตา (Bas – Relief) ไดแก งาน ปฏมากรรม ทมลกษณะ

คลายคลงกบ ปฏมากรรมประเภทนนสง แตจะแบนหรอบางกวา ปฏมากรรม ประเภทน ไมปรากฏมาก

นกในอดต ซงมกจะไดแก ปฏมากรรม ทเปนลวดลายประดบตกแตง เชน แกะสลกดวยไม หน ปนปน

เปนตน ในปจจบนมทากนมากเพราะใชเปนงานประด บตกแตงไดด ซงอาจจะปนเปนเรองราวท

129

เกยวกบประวตศาสตร ตามวตถประสงคของสถาปตยกรรมทนา ปฏมากรรมนนไปประกอบนอกจากน

ปฏมากรรม ประเภทนยง ใชไดดในการปนเหรยญชนดตาง ๆ รวมถงการปน เครองหมาย ตรา

เครองหมายตางๆ กนอยางแพรหลาย

130

ใบงานท 1 เรอง “ภมปญญาไทยในงานปฏมากรรมวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร”

คาชแจง ใหนกเรยนเลอกรปปนฤาษดดตนทสนใจ จานวน 1 ภาพ แลวถายภาพพรอมเขยน

อธบายถงภมปญญาทางการแพทยแผนไทยจากรปปนทเลอก

กลมท …………..

รายชอกลม

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

ภมปญญาทางการแพทยแผนไทย

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

131

ใบงานท 2 เรอง “คณคาของปฏมากรรมวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร”

คาชแจง ใหนกเรยนเลอกปฏมากรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารท

สนใจมา 1 อยาง แลวตอบคาถามตอไปน

1. ชอปฏมากรรม

……………………………………………………………………………………………………………

2. ประเภทของงานปฏมากรรม

……………………………………………………………………………………………………………

3. รบอทธพลมาจากชาต

……………………………………………………………………………………………………………

132

4. ลกษณะหรอจดเดนทแสดงถงวฒนธรรมของตางชาต

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

5. สะทอนความเชอในดาน

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

133

แผนการจดการเรยนร หลกสตรทองถน

ชน มธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554

หนวยการเรยนรท 4 เรอง จาเรญตาจตรกรรม จานวน 9 ชวโมง

ครผสอน นายบรนทร พมมงละ

มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ศ 1.1 สรางสรรคงานทศนศลปตามจนตนาการและความคดสรางสรรค วเคราะห

วพากษ วจารณคณคางานทศนศลป ถายทอดความรสก ความคดตองานศลปะอยางอสระ ชนชมและ

ประยกตใชในชวตประจาวน

ตวชวด

ศ 1.1.6 ออกแบบงานทศนศลปไดเหมาะกบโอกาสและสถานท

จดประสงคการเรยนรสตวชวด/ผลการเรยนร

ดานความร 1. บอกความหมายของจตรกรรมได

2. ระบจตรกรรมทปรากฏในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารได

ดานทกษะ/กระบวนการ/กระบวนการคด วาดภาพลายดอกในจตรกรรมไทยทวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารได ดานคณลกษณะอนพงประสงค 1. ใฝรใฝเรยน

2. รกความเปนไทย

3. เหนคณคาของจตรกรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

สาระสาคญ (ความคดรวบยอด)

จตรกรรมเปนผลงานทางการขดเขยน ระบายดวยส ดวยวธการตางๆ กนมลกษณะเปน 2 มต

คอ กวางและยาว สาหรบมตทสาม ค อ ความลกนนอยทความรสก ของผด ผพบเหนจากการใชสใหม

นาหนกทตางกนสาระการเรยนร

1. ความหมายของจตรกรรม

2. จตรกรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

134

กจกรรมการเรยนร

1. ครฉาย PowerPoint ภาพจตรกรรมไทย แลวใหนกเรยนชวยกนบอกความรสกทมตอภาพ

จากนนเชอมโยงเขาสบทเรยน

2. นกเรยนศกษาใบความร เรอง “จตรกรรม” ครซกถามนกเรยนเกยวกบเรองทศกษาเปน

รายบคคล จากนนรวมกนสรปสาระสาคญ

3. นกเรยนแบงกลม กลมละ 4-5 คน ไปศกษาภาพลายดอกในจตรกรรมไทยท วดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร แลวเกบภาพลายดอกในจตรกรรมไทยทสนใจมากลมละ 5 ลาย

4. นกเรยนแตละกลมออกมานาเสนอภาพทรวบรวมไว แลวเลอกภาพลายดอกทสนใจมาก

ทสดมา 1 ลาย จากนนครนาภาพของนกเรยนแตละกลมมาชวยกนลงความเหนเพอเลอกภาพลายดอก

สาหรบฝกวาด

5. ครนาภาพลายดอกทนกเรยนเลอกมาสาธตวธการเขยนโครงรางลายดอก แลวใหนกเรยน

ฝกเขยนโครงรางลงในใบงานท 1 เรอง “การเขยนโครงรางลายดอกในจตรกรรมไทย”

6. นกเรยนนาโครงรางทฝกเขยนมาวาดตามแบบลงในใบงา นท 2 เรอง “การเขยนลายดอก

ในจตรกรรมไทย” จากนนครสมนกเรยนออกมานาเสนอผลงานหนาชนเรยน พรอมทงตชมผลงานและ

ใหขอเสนอแนะเพมเตม

7. นกเรยนและครรวมกนสรปถงจตรกรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

สอการเรยนร

1. PowerPoint ภาพจตรกรรมไทย

2. ใบความร เรอง “จตรกรรมไทย”

3. วดทศน เรอง “การเขยนโครงรางลายดอกในจตรกรรมไทย”

4. ใบงานท 1 เรอง “การเขยนโครงรางลายดอกในจตรกรรมไทย”

5. ใบงานท 2 เรอง “การเขยนลายดอกในจตรกรรมไทย”

135

การวดและประเมนผล

จดประสงคนาทาง K P A วธวด เครองมอ เกณฑการ

ประเมน

ดานความร

1. บอกความหมายของจตรกรรมได

- จากการตอบ

คาถาม

- แบบสงเกต

พฤตกรรมการเรยน

- ผานเกณฑ

ระดบคณภาพด

2. ระบจตรกรรมทปรากฏในวด

พระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารได

- จากการตอบ

คาถาม

- แบบสงเกต

พฤตกรรมการเรยน

- ผานเกณฑ

ระดบคณภาพด

3. ระบสถาปตยกรรมทปรากฏในวด

พระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารได

- ตรวจใบงานท 1 - ใบงานท 1 - ผานเกณฑ

รอยละ 70

ดานทกษะ/กระบวนการ/

กระบวนการคด

วาดภาพลายดอกในจตรกรรมไทยท

วดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารได

- ตรวจแบบฝกหด

- แบบฝกหด

- ผานเกณฑ

รอยละ 70

ดานคณลกษณะอนพงประสงค

1.

ใฝรใฝเรยน

- ประเมน

คณลกษณะอน

พงประสงค

- แบบประเมน

คณลกษณะอนพง

ประสงค

- ผานเกณฑ

รอยละ 70

2. รกความเปนไทย

- สงเกตพฤตกรรม

การเรยน

- แบบสงเกต

พฤตกรรมการเรยน

- ผานเกณฑ

ระดบคณภาพด

3. เหนคณคาของจตรกรรมในวด

พระเชตพนวมลมงคลาราม ราช

วรมหาวหาร

- สงเกตพฤตกรรม

การเรยน

- แบบสงเกต

พฤตกรรมการเรยน

- ผานเกณฑ

ระดบคณภาพด

136

ใบความร เรอง “จตรกรรมไทย” ชอ-สกล............................................................................... เลขท ....................ชนม.5/...............

จตรกรรมไทย หมายถง ภาพเขยนทมล กษณะเปนแบบอยางของไทยทแตกตาง จากศลปะของ

ชนชาตอนอยางชดเจน ถงแมจะมอทธพลศลปะของชาตอนอยบาง แตกสามารถ ดดแปลง คลคลาย ตด

ทอน หรอเพมเตมจนเปนเอกลกษณเฉพาะของตนเองไดอยางสวยงาม จตรกรรมไทยเปนลกษณะอดมคต

เปนภาพ 2 มต โดยนาสงใกลไวตอนลางของภาพ สงไกลไวตอนบนของภาพ ใชสแบบเอกรงค คอ ใชหลาย

ส แตมสทโดดเดนเพยงสเดยว

ลายไทยเปนสวนประกอบของภาพเขยนไทยใชตกแต งอาคาร สงของ เครองใชตางๆ

เครองประดบเปนลวดลายทมชอเรยกตาง ๆ กน ซงนาเอ ารปรางจาก ธรรมชาตมาประกอบ เชน ลาย

กระหนก 5 ลายกระจง 5 ลายเครอเถา 5 เปนตน หรอเปนร ปทมาจากความเชอและคตนยม เชน รปคน รป

เทวดา5

จตรกรรมไทยแบงออกตามลกษณะรปแบบทางศลปกรรมทปรากฏในปจจบนมอย 2 แบบ คอ

รปสตว รปยกษ เปนตน

1. จตรกรรมไทยแบบประเพณ เปนศลปะทมความประณตสวยงาม แสดงความรสกชวต

จตใจและความเปนไทย ทมความออนโยน สรางสรรคสบตอกนมาตงแตอดตจนไดลกษณะประจาชาต

นยมเขยนบนฝาผนงภายในอาคารทเกยวกบ พทธศาสนา 5และอาคารทเกยวกบบคคลชนสง เชน โบสถ 5

วหาร 5 พระทนง 5 วง 5 และบนสงของเครองใชตางๆ โดยเขยนดวย สฝ น 5ตามกรรมวธของชางเขยนไทยแต

โบราณ เนอหาทเขยนมกเปนเรองราวเกยวกบอดตพทธ พทธประวต 5 ทศชาตชาดก 5 ไตรภม 5 วรรณคด 5และ

ชวตไทย พงศาวดาร 5ตางๆ สวนใหญนยมเขยนประดบผนงพระ อโบสถ 5 วหารอนเปนสถานทศกดสทธ

ประกอบพธทางศาสนา ลกษณะจตรกรรมไทยแบบประเพณจะผนวกเขากบเรองราวทกง ลกลบมหศจรรย

ซงคลายกบงานจตรกรรมในประเทศแถบตะวนออก เชน อนเดย5 ศรลงกา5 จน5และญป น5

2. จตรกรรมไทยแบบรวมสมย จตรกรรมไทยรวมสมยเปนผลมาจากความเจรญกาวหนา

ทางวทยาการของโลก ความเจรญทางการศกษา การคมนาคม การพาณชย การปกครอง การรบรขาวสาร

ความเปนไปของโลกทอยหางไกล ฯลฯ เหลาน ลวนมผลตอความรสกนกคดและแนวทางการแสดงออก

ของศลปนใน ยคตอๆ มาซงไดพฒนาไปตามสภาพ แวดลอม ความเปลยนแปลงของชวต ความเปนอย

ความรสกนกคด และความนยมในสงคม สะทอนใหเหนถงเอกลกษณใหมของวฒนธรรมไทย อกรปแบบ

หนง สาหรบลกษณะเกยวกบจตรกรรมไทยรวมสมยนน สวนใหญเปนแนวทางเดยวกนกบลกษณะศลปะ

แบบตะวนตกในลทธตางๆ ตามความนยมของศลปนแตละคน

เปนตน เปนภาพท

ระบายสแบนเรยบ ดวยสคอนขางสดใส และมการตดเสนเปนภาพ 2 มต ใหความรสกเพยงดานกวางและ

ยาว ไมมความลก ไมมการใชแสงและเงามาประกอบ จตรกรรมไทยแบบประเพณมลกษณะพเศษในก าร

จดวางภาพแบบเลาเรองเปนตอนๆ ตามผนงชองหนาตาง โดยรอบโบสถ วหาร และผนงดาน หนาและหลง

พระประธาน ภาพจตรกรรมไทยมการใชสแตกตางกนออกไปตามยคสมย

137

ใบงานท 1 เรอง “การเขยนโครงรางลายดอกในจตรกรรมไทย”

คาชแจง ใหนกเรยนเขยนโครงรางลายดอกทเลอกตามตวอยางขนตอนทกาหนดให

กลมท …………..

รายชอกลม

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

138

ใบงานท 2 เรอง “การเขยนลายดอกในจตรกรรมไทย”

คาชแจง ใหนกเรยนเขยนลายดอกทฝกเขยนในใบงานท 1 แลวลงรายละเอยดใหสวยงาม

ชอลาย…………………………………………………………………..

139

แบบประเมนหลกสตรทองถน

เรอง “ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร”

140

แบบประเมนหลกสตรทองถน

เรอง “ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร”

คาชแจง

แบบประเมนนมจดประสงคใหทานซงเปนผ เชยวชาญไดกรณาพจารณาความเหมาะสมและ

ความสอดคลองของหลกสตรทองถนเรอง “ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร” วามความเหมาะสมและสอดคลองเพยงใดโดยแบงการประเมนออกเปน 2 ตอน ดงน

ตอนท 1 ประเมนความเหมาะสมและความสอดคลองของแผนการจดการเรยนรหลกสตร

ทองถนเรอง “ทศนศลป ในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวร มหาวหาร” เปนการพจารณาความ

เหมาะสมและความสอดคลองของมาตรฐานการเรยนร ตวชวด คาอธบายรายวชาและสาระการเรยนร

ในหนวยการเรยนร ตล อดจนความเหมาะสมและความสอดคลองของรายละเอยดในแผนการจดการ

เรยนรไดแก ตวชวด จดประสงคการเรยนร สาระการเรยนร การจดกจกรรมการเรยนร สอการเรยนร

และการวดและประเมนผล

ตอนท 2 ประเมนความคดเหนเพมเตม มจดประสงคใหทานผ เชยวชาญไดแสด งความคดเหน

หรอขอเสนอแนะอนๆทเปนประโยชนตอการปรบปรงแกไขหลกสตรทองถนใหดขนกอนทจะนาไปใช

141

ตอนท 1 แบบประเมนหลกสตรทองถน

คาชแจง ใหทานพจารณาวาแผนการจดการเรยนรหลกสตรทองถน เรอง “ทศนศลปในวด

พระเชตพน วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร”ในประเดนตอไปน มความเหมาะสม

มากนอยเพยงใดและทา

เครองหมาย ลงในชองการประเมนใหตรงกบความคดเหนของทาน

5 หมายถง เหมาะสมมากทสด

4 หมายถง เหมาะสมมาก

3 หมายถง เหมาะสมปานกลาง

2 หมายถง เหมาะสมนอย

1 หมายถง เหมาะสมนอยทสด

ขอ รายการประเมน ระดบความเหมาะสม

5 4 3 2 1

1 ความเหมาะสมของมาตรฐานการเรยนร

2 ความเหมาะสมของตวชวด

3 ความเหมาะสมของจดประสงคการเรยนร

4 ความเหมาะสมของสาระการเรยนรในหนวยการ

เรยนร

5 ความสอดคลองของมาตรฐานการเรยนร ตวชวด

คาอธบายรายวชาและการจดหนวยการเรยนร

6 ความเหมาะสมและสอดคลองของตวชวด

จดประสงคการเรยนร สาระการเรยนร การจด

กจกรรมการเรยนร สอการเรยนรและการวดและ

ประเมนผลของหนวยการเรยนรท 1

7 ความเหมาะสมและสอดคลองของตวชวด

จดประสงคการเรยนร สาระการเรยนร การจด

กจกรรมการเรยนร สอการเรยนรและการวดและ

ประเมนผลของหนวยการเรยนรท 2

142

ขอ รายการประเมน ระดบความเหมาะสม

5 4 3 2 1

8 ความเหมาะสมและสอดคลองของตวชวด

จดประสงคการเรยนร สาระการเรยนร การจด

กจกรรมการเรยนร สอการเรยนรและการวดและ

ประเมนผลของหนวยการเรยนรท 3

9 ความเหมาะสมและสอดคลองของตวชวด

จดประสงคการเรยนร สาระการเรยนร การจด

กจกรรมการเรยนร สอการเรยนรและการวดและ

ประเมนผลของหนวยการเรยนรท 4

10 ความเหมาะสมของระยะเวลาทใชในการเรยน

การสอน

ตอนท 2 ความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตมเกยวกบหลกสตรทองถนเรอง “ทศนศลปในวด

พระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร”

คาชแจง ขอใหทานโปรดแสดงความคดเหนหรอขอเสนอแนะอนๆทเปนประโยชนตอการ

ปรบปรง แกไขหลกสตรทองถนใหดขนกอนทจะนาไปทดลองใชตอไป

1. มาตรฐานการเรยนร

……………….…………………………………………………………………………………

……………….…………………………………………………………………………………

……………….…………………………………………………………………………………

2. ตวชวด

……………….…………………………………………………………………………………

……………….…………………………………………………………………………………

……………….…………………………………………………………………………………

3. คาอธบายรายวชา

……………….…………………………………………………………………………………

……………….…………………………………………………………………………………

……………….…………………………………………………………………………………

143

4. หนวยการเรยนร

……………….…………………………………………………………………………………

……………….…………………………………………………………………………………

……………….…………………………………………………………………………………

5. แผนการจดการเรยนร

5.1 ตวชวด

……………….…………………………………………………………………………

……………….…………………………………………………………………………

5.2 จดประสงคการเรยนร

……………….…………………………………………………………………………

……………….…………………………………………………………………………

5.3 สาระการเรยนร

……………….…………………………………………………………………………

……………….…………………………………………………………………………

5.4 การจดการเรยนร

……………….…………………………………………………………………………

……………….…………………………………………………………………………

5.5 สอการเรยนร

……………….…………………………………………………………………………

……………….…………………………………………………………………………

5.6 การวดและประเมนผล

……………….…………………………………………………………………………

……………….…………………………………………………………………………

144

แบบวดความพงพอใจทมตอหลกสตรทองถน

เรอง “ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร”

145

แบบวดความพงพอใจทมตอหลกสตรทองถน

เรอง ทศนศลปในพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

ระดบความพงพอใจ

5 หมายถง มากทสด

4 หมายถง มาก

3 หมายถง ปานกลาง

2 หมายถง นอย

1 หมายถง นอยทสด

คาชแจง กาเครองหมาย ทตรงกบความคดเหนของทาน

ขอท รายการ ระดบดวามพงพอใจ

5 4 3 2 1

1 นกเรยนสามารถนาความรจากหลกสตรทองถน เรอง

ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร ไปปรบใชในการเรยนและ

ชวตประจาวนได

2 นกเรยนสามารถนาความรจากหลกสตรทองถน เรอง

ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร มาสรางสรรคผลงานทางศลปะตาม

ตนแบบได

3 นกเรยนสามารถนาความรจากหลกสตรทองถน เรอง

ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร มาสรางสรรคผลงานทางศลปะตาม

จนตนาการได

4 นกเรยนสามารถนาความรทไดจากหลกสตรทองถน

เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร ไปถายทอดใหผ อนได

146

ขอท รายการ ระดบดวามพงพอใจ

5 4 3 2 1

5 หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร ทาใหนกเรยนม

สวนรวมในการอนรกษและสบสานศลปะในทองถน

ของตน

6 หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร ทาใหนกเรยนเหน

คณคาของภมปญญาไทย

7 หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร สะทอนใหเหน

เอกลกษณทางวฒนธรรมไทยในดานตางๆ

8 หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร ทาใหนกเรยนเหน

ความสมพนธระหวางศลปะกบประวตศาสตรและ

วฒนธรรม

9 การจดกระบวนการเรยนรชวยใหนกเรยนสามารถ

เกดการเรยนรอยางตอเนอง

10 การจดกระบวนการเรยนรกระตนใหนกเรยนเกด

ความกระตอรอรนในการเรยน

11 การจดการเรยนรชวยสรางบรรยากาศทดในการเรยน

12 การจดการเรยนรชวยใหนกเรยนเกดการแลกเปลยน

เรยนรกบผ อน

13 การจดการเรยนรชวยใหนกเรยนสรางองคความรขน

เองได

14 การจดกระบวนการเรยนรทาใหนกเรยนมความ

สนกสนานในการเรยนและทากจกรรม

15 การจดกระบวนการเรยนรชวยใหนกเรยนเกดความ

รกและชนชมในทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

147

แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการนาทศนศลป

ในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารมาใชในการเรยนการสอน

148

แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการนาทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน

(สาหรบคร)

1. แบบสอบถามชดนเปนแบบสอบถามททาขนเพอสอบถามความคดเหนของครเกยวกบ

การนาทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน

2. ขอความกรณาตอบแบบสอบถามตามความเปนจรง ซงในการตอบแบบสอบถามน จะไม

มผลกระทบตอทานแตอยางใดและขอขอมลทไดจะเปนประโยชนตอการพฒนาการเรยนการสอนตอไป

ผ วจยหวงเปนอยางยงวาคงไดรบความอนเคราะหเปนอยางด จงขอขอบคณมา ณ โอกาสน

นายบรนทร พมมงละ นกศกษาปรญญาโท สาขาวชาศลปศกษา

มหาวทยาศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร

149

คาชแจง

1. แบบสอบถามชดนมจดประสงคเพอสารวจความคดเหนเกยวกบเกยวกบการนาทศนศลป

ในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน

2. แบบสอบถามชดนม 2 ตอน

ตอนท 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ความคดเหนเกยวกบเกยวกบการนาทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน

3. รปแบบของแบบสอบถามมทงทเปนแบบเลอกตอบไดคาตอบเดยวและเลอกตอบได

มากกวา 1 คาตอบ

4. โปรดกาเครองหมาย ลงในชอง หนาขอความทตรงกบความจรง

150

แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบเกยวกบการนาทศนศลป

ในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน

ตอนท 1 ขอมลทวไป

1. เพศ

ชาย หญง

2. อาย

25– 35 ป 36 – 45 ป 46 – 60 ป

3. วฒการศกษา

ตากวาปรญญาตร

ปรญญาตร

สงกวาปรญญาตร

ตอนท 2 ความคดเหนเกยวกบการนาทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน

1. ทานตองการใหมการนาทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหารมาใชจดการ

เรยนการสอนในโรงเรยนหรอไม เพราะเหตใด

ตองการ ไมตองการ

เพราะ................................................................................................. ...................

............................................................................................................................. .............

2. ทานตองการสนบสนนหรอใหความรวมมอในการนาหลกสตรทองถนเรองทศนศลปในวด

พระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหารมาใชจดการเรยนการสอนในโรงเรยนหรอไม

ตองการ ไมตองการ

3. ทานตองการจะใหความรวมมอในการนาหลกสตรทองถนเรองทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหารมาใชจดการเรยนการสอนในโรงเรยนดานใด

งบประมาณ วทยากร

เปนทปรกษา ใหการสนบสนนวสดอปกรณและสอการเรยนร

อนๆโปรดระบ ...........................................

151

4. ทานตองการใหใครเปนผสอนหลกสตรทองถนเรองทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหาร เพราะเหตใด

คร

ผ มประสบการณในทองถน

ครและผ มประสบการณในทองถน

เพราะ........................................ ......................................................... ...................

............................................................................................................................. .............

5. ทานคดวาควรมการสอนเกยวกบหลกสตรทองถนเรองทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหารทใดจงเหมาะสม เพราะเหตใด

โรงเรยน

วดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร

อนๆโปรดระบ.........................

6. ทานมขอเสนอแนะในการนาหลกสตรทองถนเรองทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหารมาใชจดการเรยนการสอนในโรงเรยนอยางไรบาง

.............................................................................................................................

............................................................................................................................. .............

.............................................................................................................................. ............

...................................................................................................................... ....................

152

แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการนาทศนศลป

ในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน

(สาหรบผปกครอง)

1. แบบสอบถามชดนเปนแบบสอบถามททาขนเพอสอบถามความคดเหนของผปกครอง

เกยวกบการนาทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน

2. ขอความกรณาตอบแบบสอบถามตามความเปนจรง ซงในการตอบแบบสอบถามนจะไมม

ผลกระทบตอทานแตอยางใดและขอขอมลทไดจะเปนประโยชนตอการพฒนาการเรยนการสอนตอไป

ผ วจยหวงเปนอยางยงวาคงไดรบความอนเคราะหเปนอยางด จงขอขอบคณมา ณ โอกาสน

นายบรนทร พมมงละ นกศกษาปรญญาโท สาขาวชาศลปศกษา

มหาวทยาศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร

153

คาชแจง

1. แบบสอบถามชดนมจดประสงคเพอสารวจความคดเหนเกยวกบเกยวกบการนาทศนศลป

ในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน

2. แบบสอบถามชดนม 2 ตอน

ตอนท 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ความคดเหนเกยวกบเกยวกบการนาทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน

3. รปแบบของแบบสอบถามมทงทเปนแบบเลอกตอบไดคาตอบเดยวและเลอกตอบได

มากกวา 1 คาตอบ

4. โปรดกาเครองหมาย ลงในชอง หนาขอความทตรงกบความจรง

154

แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบเกยวกบการนาทศนศลป

ในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน

ตอนท 1 ขอมลทวไป

1. เพศ

ชาย หญง

2. อาย

25– 35 ป 36 – 45 ป 46 – 60 ป

3. อาชพ

รบราชการ

รฐวสาหกจ

ธรกจสวนตว

พนกงานบรษท

อนๆ โปรดระบ ........................................

ตอนท 2 ความคดเหนเกยวกบการนาทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน

1. ทานตองการใหมการนาทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหารมาใชในการ

เรยนการสอนในโรงเรยนหรอไม เพราะเหตใด

ตองการ ไมตองการ

เพราะ............................................................................................... .....................

............................................................................................................................. .............

2. ทานตองการสนบสนนหรอใหความรวมมอในการนาหลกสตรทองถนเรองทศนศลป ในวด

พระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอนในโรงเรยนหรอไม

ตองการ ไมตองการ

3. ทานตองการจะใหความรวมมอในการนาหลกสตรทองถนเรองทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหารมาใชจดการเรยนการสอนในโรงเรยนดานใด

งบประมาณ วทยากร

เปนทปรกษา ใหการสนบสนนวสดอปกรณและสอการเรยนร

อนๆโปรดระบ ...........................................

155

4. ทานตองการใหใครเปนผสอนหลกสตรทองถน เรองทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหาร เพราะเหตใด

คร

ผ มประสบการณในทองถน

ครและผ มประสบการณในทองถน

เพราะ................................. ............................................................... ....................

............................................................................................................................. .............

5. ทานคดวาควรมการสอนเกยวกบหลกสตรทองถนเรองทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหารทใดจงเหมาะสม เพราะเหตใด

โรงเรยน วดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร

อนๆโปรดระบ.........................

6. ทานมขอเสนอแนะในการนาหลกสตรทองถนเรองทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหารมาใชจดการจดการเรยนการสอานในโรงเรยนอยางไรบาง

.............................................................................................................................

............................................................................................................................. .............

............................................................................................................................. .............

............................................................................................................. .............................

156

แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการนาทศนศลป

ในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน (สาหรบนกเรยน)

1. แบบสอบถามชดนเปนแบบสอบถามททาขนเพอสอบถามความคดเหนของนกเรยน

เกยวกบการนาทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน

2. ขอความกรณาตอบแบบสอบถามตามความเปนจรง ซงในการตอบแบบสอบถามน จะไม

มผลกระทบตอนกเรยนแตอยางใดและขอขอมลทไดจะเปนประโยชนตอการพฒนาการเรยนการสอน

ตอไป

ผ วจยหวงเปนอยางยงวาคงไดรบความอนเคราะหเปนอยางด จงขอขอบคณมา ณ โอกาสน

นายบรนทร พมมงละ นกศกษาปรญญาโท สาขาวชาศลปศกษา

มหาวทยาศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร

157

คาชแจง

1. แบบสอบถามชดนมจดประสงคเพอสารวจความคดเหนเกยวกบเกยวกบการนาทศนศลป

ในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน

2. แบบสอบถามชดนม 2 ตอน

ตอนท 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม

ตอนท 2 ความคดเหนเกยวกบเกยวกบการนาทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน

3. รปแบบของแบบสอบถามมทงทเปนแบบเลอกตอบไดคาตอบเดยวและเลอกตอบได

มากกวา 1 คาตอบ

4. โปรดกาเครองหมาย ลงในชอง หนาขอความทตรงกบความจรง

158

แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบเกยวกบการนาทศนศลป

ในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน

ตอนท 1 ขอมลทวไป

ระดบชน

มธยมศกษาปท 4 มธยมศกษาปท 5 มธยมศกษาปท 6

ตอนท 2 ความคดเหนเกยวกบการนาทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรวหารมาใชในการเรยนการสอน

1. นกเรยนมความรเกยวกบทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร

มากนอยเพยงใด

มความรมาก มความรปานกลาง

มความรนอย ไมมความรเลย

2. นกเรยนตองการใหมการนาทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหารมาใช

จดการเรยนการสอนในโรงเรยนหรอไม เพราะเหตใด

ตองการ ไมตองการ

เพราะ.......................................... ....................................................... ...................

............................................................... ...........................................................................

3. นกเรยนตองการใหใครเปนผการสอนหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหาร

คร

ผ มประสบการณในทองถน

ครและผ มประสบการณในทองถน

4. สถานท ทเหมาะสมในการสอนหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหาร

โรงเรยน

วดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหาร

อนๆ โปรดระบ ...........................................

159

5. นกเรยนตองการใหมการจดกจกรรมการเรยนรหลกสตรทองถนเรองทศนศลป ในวด

พระเชตพนวมลมงคลารามราชวรวหารในลกษณะใด เพราะเหตใด

การบรรยายของคร การบรรยายโดยผ เชยวชาญ

การจบกลมแสดงความคดเหน การปฏบตงานกลม

การสาธต การทดลองปฏบต

อนๆโปรดระบ

เพราะ................................................................................................. ...................

............................................................................................................................. .............

6. นกเรยนคดวาควรใชวธการทดสอบความรหลกสตรทองถนเรองทศนศลป ในวดพระเชตพน

วมลมงคลารามราชวรวหารอยางไร เพราะเหตใด

ทดสอบความรอยางเดยว ทดสอบโดยการปฏบตอยางเดยว

ทดสอบทงความรและการปฏบต

เพราะ........................................ ......................................................... ...................

............................... ...........................................................................................................

160

แบบประเมนขอสอบ หลกสตรทองถน

เรองทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

161

แบบประเมนขอสอบ หลกสตรทองถน

เรองทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

ระดบคณภาพ

+1 หมายถง เหนดวย

0 หมายถง ไมแนใจ

-1 หมายถง ไมเหนดวย

ขอท ขอสอบ

พฤตกรรม

ดาน

พทธพสย

ระดบคณภาพ

+1 0 -1

1 ขอใดไมใชงานศลปะ ความเขาใจ

2 จากภาพแสดงถงการสรางงานศลปหตถกรรมไทยทเกดจาก

จดมงหมายใด

วเคราะห

3 ศลปหตถกรรมไทยในขอใดจดเปนงานจตรกรรม วเคราะห

4 การปดทองพระพทธรปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารแสดงถงคณคาของศลปะหตถกรรมไทยใน

ดาน

ประเมนคา

5 ผลงานศลปะในขอใดจดอยในสาขาทศนศลปทงหมด ความเขาใจ

6 งานศลปะหตถถรรมไทยในขอใดไมไดสรางขนจากความ

จาเปนในการดารงชพ

วเคราะห

7 การรบรเกยวกบ ขนาด รปทรง ผว สสน จดเปนการ

แสดงออกทางทศนศลปดานใด

ความเขาใจ

8 เหตใดงานสถาปตยกรรมจงตองอาศยความรทาง

วทยาศาสตร

วเคราะห

9 งานทศนศลปประเภทใดทใชเสยง แสง กลน หรอการ

เคลอนไหวมาประกอบ

ความเขาใจ

10. ประตมากรรมมความหมายตรงกบขอใด ความเขาใจ

11. จตรกรรมมความหมายตรงกบขอใด ความเขาใจ

162

ขอท ขอสอบ

พฤตกรรม

ดาน

พทธพสย

ระดบคณภาพ

+1 0 -1

12. ผลงานจตรกรรมจดเปนมตทางทศนศลปกมต ความเขาใจ

13. เทคนคการทบ ต เคาะ หลอ จดเปนการสรางงานประเภทใด ความเขาใจ

14. ขอใดไมใชงานดานสถาปตยกรรม ความเขาใจ

15. ผลงานปนฤาษดดตนในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารจดเปนงานทศนศลปกมต

ความเขาใจ

16. จากภาพผลงานจตรกรรมในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารนมกมต

ความเขาใจ

17. พระพทธรปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารจดเปนงานประตมากรรมกมต

ความเขาใจ

18. รปปนในภาพใดเปนแบบการผสมศลปะตะวนออกกบศลปะ

ตะวนตก

วเคราะห

19. จากภาพกรอบหนาบนในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารนไดรบอทธพลมาจากชาตใด

วเคราะห

20. ผลงานจตรกรรมฝาผนงในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารใชวธการเขยนภาพแบบใด

ความเขาใจ

21. พระพทธรปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารขอใดทไดรบอทธพลมาจากเขมร

วเคราะห

22. จากภาพการนวดแผนไทยในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหาร จดเปนคณคาทางทศนศลปดานใด

ประเมนคา

23. ศลปหตถกรรมไทยในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารขอใดทสรางขนเนองในสถาบน

พระมหากษตรย

วเคราะห

24. ภาพผลงานศลปะในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารขอใดไมไดรบอทธพลมาจากประเทศจน

วเคราะห

25. ขอใดเปนสถาปตยกรรมไทย ความเขาใจ

163

ขอท ขอสอบ

พฤตกรรม

ดาน

พทธพสย

ระดบคณภาพ

+1 0 -1

26. งานทศนศลปประเภทใดทสรางสรรคดวยวสดเปลยนแปลง

รปทรงได

ความเขาใจ

27. งานทศนศลปทตองคานงถงความงามและความแขงแรง

ทนทานคอขอใด

วเคราะห

28. ผลงานทศนศลปประเภทใดตองสรางแบบหรอแมพมพ วเคราะห

29. ขอใดไมใชลกษณะจตรกรรมไทยแบบตะวนออก ประเมนคา

30. ขอใดเปนประตมากรรมลอยตว ความเขาใจ

31. พระพทธรปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม

ราชวรมหาวหารจดอยในความงามทางศลปะประเภทใด

วเคราะห

32. คาวา “ หยาดนาคาง” ในการสรางเจดยหมายความวา

อยางไร

ความเขาใจ

33. งาน ” รก” มโทนสใดเปนหลก วเคราะห

34. งาน ” รก” จดอยในงานศลปหตถกรรมประเภทใด ความเขาใจ

35. การปดทองลองชาดมกจะลงพนดวยการทาสงใด ความเขาใจ

36. งานหตถกรรมในขอใดทตองอาศยศาสตรทางวทยาศาสตร

เรองแสงเขามาปรบไวในการเสนอผลงาน

ความเขาใจ

37. งานประดบกระจกไมนยมใชกบวสดใด ความเขาใจ

38. ผลงานจตรกรรมไทยแบบประเพณ (Thai Traditional

Painting) หมายถง รปแบบประเภทใด

ความเขาใจ

39. การใชสเอกรงค หมายถงการใชสในลกษณะใด ความเขาใจ

40. สถาปตยกรรมไทย หมายถงขอใด ความเขาใจ

164

ขอเสนอแนะ

............................................................................................................................. .......................

............................................................................................................ ........................................

............................................................................................................................. .......................

.................................................................... ................................................................................

............................................................................................................................. .......................

............................ ....................................................

....................................................................

(.........................................................................)

ผประเมน

165

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลกสตรทองถน

เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

166

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

คาชแจง

1. การปดทองพระพทธรปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารแสดงถงคณคาของ

กาเครองหมาย หนาตวอกษรทเปนคาตอบทถกตองทสดเพยงคาตอบเดยว

ศลปหตถกรรมไทยในดาน (ประเมนคา)

ก. คณคาดานความงาม ข. คณคาดานเศรษฐกจ

ค. คณคาดานประวตศาสตร ง. คณคาดานประโยชนใชสอย

2. ผลงานศลปะในขอใดจดอยในสาขาทศนศลปทงหมด (ความเขาใจ)

ก. นาฏศลป ภาพถาย การละคร ข. ภาพถาย ภาพพมพ จตรกรรม

ค. ประตมากรรม สอประสม ภาพถาย ง. จตรกรรม สถาปตยกรรม ประตมากรรม

3. การรบรเกยวกบ ขนาด รปทรง ผว สสน จดเปนการแสดงออกทางทศนศลปดานใด (ความเขาใจ)

ก. ความรความเขาใจ ข. การเหน

ค. การแสดงออกและการเหน ง. ความรความเขาใจและการแสดงออก

4. ประตมากรรมมความหมายตรงกบขอใด (ความเขาใจ)

ก. งานปนแกะสลกโดยทวไป ข. งานออกแบบเขยนแบบ

ค. งานปนแกะสลกเกยวกบพทธศาสนา ง. งานวาดภาพเขยนภาพจตรกรรมฝาผนง

5. จตรกรรมมความหมายตรงกบขอใด (ความเขาใจ)

ก. การวาดเขยน ข. การเขยนสดวยพกน

ค. การเขยนดวยถานชารโคล ง. การเขยนดวยสเทยนหรอสชอลก

6. เทคนคการทบ ต เคาะ หลอ จดเปนการสรางงานประเภทใด (ความเขาใจ)

ก. จตรกรรม ข. ประตมากรรม ค.สถาปตยกรรม ง. ภาพพมพ

7. จากภาพผลงานจตรกรรมในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารนมกมต

(ความเขาใจ)

ก. 1 มต

ข. 2 มต

ค. 3 มต

ง. 4 มต

167

8. จากภาพกรอบหนาบนในวดพระเชตพน

วมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารนไดรบอทธพลมา

จากชาตใด (วเคราะห)

ก. จน

ข. อนเดย

ค. โปรตเกส

ง. ฮอลนดา

9. พระพทธรปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารขอใดทไดรบอทธพลมาจากเขมร

(วเคราะห)

ก. ข. ค. ง.

10. งานทศนศลปประเภทใดทสรางสรรคดวยวสดเปลยนแปลงรปทรงได (ความเขาใจ)

ก. หตถกรรม ข. จตรกรรม ค. สถาปตยกรรม ง. ประตมากรรม

11. ผลงานทศนศลปประเภทใดตองสรางแบบหรอแมพมพ (วเคราะห)

ก. สอผสม ข. ภาพพมพ ค. สถาปตยกรรม ง.จตรกรรม

12. ขอใดไมใชลกษณะจตรกรรมไทยแบบตะวนออก (ประเมนคา)

ก. การใชสรอน ข. ระบายสแบบเรยบ ค. ใชสคอนขางสดใส ง. ตดเสนภาพเปน 2 มต

13. ขอใดเปนประตมากรรมลอยตว (ความเขาใจ)

ก. อนเสาวรย ข. เหรยญ ค. ตราสญลกษณ ง. หนาบน

14. พระพทธรปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหารจดอยในความงามทางศลปะ

ประเภทใด (วเคราะห)

ก. วจตรศลป ข. หตถศลป ค.พทธศลป ง. ประยกตศลป

15. คาวา “หยาดนาคาง” ในการสรางเจดยหมายความวาอยางไร (ความเขาใจ)

ก. การทาปลายของเจดยเปนตมกลม ข. การทาใหแตละมมของเจดยเกดมมเลกๆ

ค. การสรางปลองกลมๆซอนกนหลายๆชน ง. การหมดวยแผนทองเหลองแลวลงรก

168

16. งาน “รก” จดอยในงานศลปหตถกรรมประเภทใด (ความเขาใจ)

ก. แกะสลก ข. ประดบกระจก ค. เครองเขน ง. เครองปนดนเผา

17. งานหตถกรรมในขอใดทตองอาศยศาสตรทางวทยาศาสตรเรองแสงเขามาปรบใวในการเสนอ

ผลงาน (ความเขาใจ)

ก. การทอผา ข. หนงตะลง ค. ปดทองลองชาด ง. ดอกไมใบตอง

18. งานประดบกระจกไมนยมใชกบวสดใด (ความเขาใจ)

ก. ผนงอาคาร ข. หนาบน ค. งาชาง ง. ธรรมาสน

19. การใชสเอกรงค หมายถงการใชสในลกษณะใด (ความเขาใจ)

ก. ใชสเดยวไลนาหนกออนแก ข. ใชสองสจดองคประกอบเขาดวยกน

ค. ใชสามสจดองคประกอบเขาดวยกน ง. ใชสทใกลเคยงกนจดองคประกอบ

20. สถาปตยกรรมไทย หมายถงขอใด (ความเขาใจ)

ก. ศลปะการกอสรางของไทย ข. ธาตเจดย

ค. ธรรมเจดย ง. อเทสกเจดย

169

เฉลยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

1. ก 11. ข

2. ง 12. ก

3. ข 13. ก

4. ก 14. ค

5. ก 15. ก

6. ข 16. ค

7. ก 17. ข

8. ก 18. ค

9. ค 19. ก

10. ง 20. ก

170

ภาคผนวก ง

- คาดชนความสอดคลอง IOC ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลกสตร

ทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

- คาความยากงายและคาอานาจจาแนกของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

- คะแนนจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป

ในวดวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร กอนและหลงเรยน

171

คาดชนความสอดคลอง IOC ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

172

ตาราง 13 คาดชนความสอดคลอง IOC ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนโดยผ เชยวชาญ

ขอท คนท 1 คนท 2 คนท 3 IOC

1 +1 -1 +1 0.33

2 +1 +1 +1 1.00

3 +1 +1 +1 1.00

4 +1 +1 +1 1.00

5 +1 +1 +1 1.00

6 +1 +1 +1 1.00

7 +1 +1 +1 1.00

8 +1 +1 +1 1.00

9 +1 +1 +1 1.00

10 +1 +1 +1 1.00

11 +1 +1 +1 1.00

12 +1 +1 +1 1.00

13 +1 +1 +1 1.00

14 +1 +1 +1 1.00

15 +1 +1 +1 1.00

16 +1 +1 +1 1.00

17 +1 +1 +1 1.00

18 +1 +1 +1 1.00

19 +1 +1 +1 1.00

20 +1 +1 +1 1.00

21 +1 +1 +1 1.00

22 +1 +1 -1 0.33

23 +1 +1 +1 1.00

173

ตาราง 13 (ตอ)

ขอท คนท 1 คนท 2 คนท 3 IOC

24 +1 +1 +1 1.00

25 +1 +1 -1 0.33

26 +1 +1 +1 1.00

27 +1 +1 +1 1.00

28 +1 +1 +1 1.00

29 +1 +1 +1 1.00

30 +1 +1 +1 1.00

31 +1 +1 +1 1.00

32 +1 +1 +1 1.00

33 +1 +1 +1 1.00

34 +1 +1 +1 1.00

35 +1 +1 +1 1.00

36 +1 +1 +1 1.00

37 +1 +1 +1 1.00

38 +1 +1 +1 1.00

39 +1 +1 +1 1.00

40 +1 +1 +1 1.00

174

คาความยากงายและคาอานาจจาแนกของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

175

ตาราง 14 แสดงคาความยากงายและคาอานาจจาแนกของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน หลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

ขอท คาความยากงาย (p) คาอานาจจาแนก (r)

1 0.58 0.26

2 0.56 0.24

3 0.48 0.40

4 0.74 0.20

5 0.58 0.36

6 0.58 0.33

7 0.74 0.20

8 0.38 0.54

9 0.32 0.32

10 0.56 0.33

11 0.52 0.36

12 0.46 0.27

13 0.76 0.23

14 0.76 0.33

15 0.46 0.37

16 0.26 0.23

17 0.36 0.28

18 0.56 0.23

19 0.34 0.30

20 0.70 0.24

คาอานาจความเชอมนของแบบทดสอบทงฉบบโดยใชสตร KR-20 ของคเดอร รชารดสน มคาเทากบ

0.57

176

คะแนนจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลปในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร กอนและหลงเรยน

177

ตาราง 15 แสดงคะแนนจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลกสตรทองถน เรอง ทศนศลป ในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร กอนและหลงเรยน คนท คะแนนเตม

(20)

คะแนนกอนเรยน คะแนนหลงเรยน ผลตางของ

คะแนนกอน

และหลงเรยน

ผลตางของ

คะแนนกอน

และหลงเรยน

ยกกาลง (D2)

1 20 9 12 3 9

2 20 9 13 4 16

3 20 10 13 3 9

4 20 8 12 4 16

5 20 10 13 3 9

6 20 11 14 3 9

7 20 12 16 4 16

8 20 10 14 4 16

9 20 8 12 4 16

10 20 9 12 3 9

11 20 10 14 4 16

12 20 9 13 4 16

13 20 9 13 4 16

14 20 10 14 4 16

15 20 9 13 4 16

16 20 10 13 3 9

17 20 10 14 4 16

18 20 11 15 4 16

19 20 12 17 5 25

20 20 10 14 4 16

21 20 12 17 5 25

22 20 7 12 5 25

23 20 11 15 4 16

178

ตาราง 15 (ตอ)

คนท คะแนนเตม

(20)

คะแนนกอนเรยน คะแนนหลงเรยน ผลตางของ

คะแนนกอน

และหลงเรยน

ผลตางของ

คะแนนกอน

และหลงเรยน

ยกกาลง (D2)

24 20 10 14 4 16

25 20 12 17 5 25

26 20 10 14 4 16

27 20 11 15 4 16

28 20 7 12 5 25

29 20 11 14 3 9

30 20 12 17 5 25

31 20 12 16 4 16

32 20 13 18 5 25

33 20 10 14 4 16

34 20 12 17 5 25

35 20 11 16 5 25

36 20 13 18 5 25

37 20 12 17 5 25

38 20 13 18 5 25

39 20 14 19 5 25

40 20 5 11 6 36

179

ภาคผนวก จ

- ภาพกจกรรมการเรยนรในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

- ภาพแหลงการเรยนรในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

180

ภาพกจกรรมการเรยนรในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

181

ภาพแหลงการเรยนรในวดพระเชตพนวมลมงคลาราม ราชวรมหาวหาร

ประวตยอผวจย

183

ประวตยอผวจย ชอ ชอสกล นายบรนทร พมมงละ วนเดอนปเกด 2 มกราคม 2522 สถานทเกด 71 หม11 ตาบลตลาดจนดา อาเภอสามพราน

จงหวดนครปฐม สถานทอยปจจบน 147 หมบานพดตาน ซ.เพชรเกษม 81 ถนนมาเจรญ

แขวงหนองแขม เขตหนองแขม กรงเทพมหานคร 10160 ตาแหนงหนาทการงานในปจจบน ผชวยกลมสาระการเรยนรศลปะ ฝายมธยมศกษา สถานททางานในปจจบน โรงเรยนราชน แขวงพระบรมมหาราชวง เขตพระนคร กรงเทพมหานคร 10200 ประวตการศกษา พ.ศ. 2534 ประถมศกษา จากโรงเรยนวดราษฎรศรทธาราม อาเภอสามพราน

จงหวดนครปฐม พ.ศ. 2537 มธยมศกษาตอนตน

จากโรงเรยนพอเงนวทยาคม อาเภอเมอง จงหวดนครปฐม พ.ศ. 2540 ประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) แผนกวจตรศลป

จากวทยาลยอาชวศกษา อาเภอเมอง จงหวดนครปฐม พ.ศ. 2544 ปรญญาตร ศป.บ.(ทศนศลป - เซรามกส)

จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พ.ศ. 2555 ปรญญาโท กศ.ม (ศลปศกษา)

จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ