ร่างมาตรฐานการรายงานทาง...

รางมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน

เปนเพยงรางแรกเทานนและอยระหวางการกระบวนการน าเสนอคณะกรรมการอาจมการเปลยนแปลงไดในภายหลง

1


รางมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน จดท าข นโดยคณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการ

บญชมวตถประสงคเพอรบฟงขอคดเหน เปนรางแรกเทานนและอยระหวางกระบวนการน าเสนอ

คณะกรรมการอาจมการเปลยนแปลงในภายหลง

คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญช จงขอความรวมมอจากทานในการแสดงขอคดเหนและ

ขอเสนอแนะตางๆ มายงสภาวชาชพบญช โดยสามารถน าสงขอคดเหนหรอขอเสนอแนะของทานไดท

ฝายมาตรฐานการบญช

สภาวชาชพบญชในพระบรมราชปถมภ

เลขท133 ถนนสขมวท 21(อโศกมนตร)

แขวงคลองเตยเหนอ เขตวฒนา กรงเทพฯ 10110

หรอ อเมล [email protected]

คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญช สภาวชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ ขอขอบคณใน

ความรวมมอมา ณ โอกาสนดวย

mailto:[email protected]



1

รางมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 9

เรอง

เครองมอทางการเงน

ค าแถลงการณ

มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนเปนไปตามเกณฑทก าหนดขนโดยมาตรฐานการรายงานทาง

การเงนระหวางประเทศ ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน (IFRS 9 : Financial Instruments) ซงเปน

ฉบบปรบปรงของคณะกรรมการมาตรฐานการบญชระหวางประเทศซงประกาศ ณ วนท 1 มกราคม 2558 ซง

รวมมาตรฐานทมผลบงคบใชในตางประเทศภายหลงวนท 1 มกราคม 2558 (Official pronouncements

issued at 1 January 2015, includes Standards with an effective date after 1 January 2015 but

not the Standards they will replace)



2

สารบญ

จากยอหนาท

บทน า บทน า 1

บทท

1 วตถประสงค 1.1

2 ขอบเขต 2.1

3 การรบรรายการและการตดรายการออกจากบญช 3.1.1

4 การจดประเภทรายการ 4.1.1

5 การวดมลคา 5.1.1

6 การบญชปองกนความเสยง 6.1.1

7 วนถอปฏบต และการปฏบตในชวงเปลยนแปลง 7.1.1

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก ค านยาม

ภาคผนวก ข แนวทางในการน ามาปฏบต



3

บทน า

บทน า เหตผลในการออกมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน

บทน า 1 มาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน ก าหนดวธปฏบตทางบญช

เกยวกบการรบร และการวดมลคาสนทรพยทางการเงน หน สนทางการเงน และสญญาซ อหรอขาย

รายการสนทรพยทไมใชรายการทางการเงนบางประเภท

บทน า 2 ผใชงบการเงนและผสนใจหลายกลมไดเสนอกบคณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวาง

ประเทศวาขอก าหนดของมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ ฉบบท 39 เรอง การวดมลคาเครองมอ

ทางการเงน นนยากทจะเขาใจ น าไปปฏบตและตความ ผใชงบการเงนและผสนใจหลายกลมได

ผลกดนใหคณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศปรบปรงมาตรฐานการรายงาน

ทางการเงนฉบบใหมส าหรบเครองมอทางการเงนทใชหลกการเปนหลกและมความซบซอนทนอยลง

แมวาคณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศไดปรบปรงมาตรฐานการบญชระหวาง

ประเทศ ฉบบท 39 เรอง การวดมลคาเครองมอทางการเงน มาหลายครงเพอชแจงขอก าหนดเพมเตม

เพมแนวปฏบตและยกเลกสวนทไมสอดคลองกนภายในมาตรฐานแลวกตาม คณะกรรมการก าหนด

มาตรฐานการบญชระหวางประเทศยงไมเคยน าหลกการพนฐานของจดท ารายงานส าหรบเครองมอทาง

การเงนมาพจารณาใหม

บทน า 3 ตงแต พ.ศ. 2548 ทางคณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศและคณะกรรมการ

ก าหนดมาตรฐานการบญชของสหรฐอเมรกาไดมวตถประสงคระยะยาวในการพฒนาและลดความ

ยงยากในการจดท ารายงานส าหรบเครองมอทางการเงน ซงท าใหเกดการจดท ารางเพอหารอ เรอง การ

ลดความซบซอนในการจดท ารายงานส าหรบเครองมอทางการเงน ในเดอนมนาคม พ.ศ. 2551 ราง

เพอหารอดงกลาวเนนถงเรองการวดมลคาเครองมอทางการเงนและการบญชปองกนความเสยงโดย

ระบถงทางเลอกทเปนไปไดในการปรบปรงและลดความยงยากในการท าบญชส าหรบเครองมอทาง

การเงน ผลตอบรบตอรางเพอหารอดงกลาวสนบสนนการเปลยนแปลงอยางมสาระส าคญของ

ขอก าหนดในการจดท ารายงานส าหรบเครองมอทางการเงน ในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2551 ทาง

คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศไดเพมโครงการน เขาไปในแผนงานปจจบน

บทน า 4 ในเดอนเมษายน พ.ศ. 2552 เพอตอบสนองตอความเหนทไดรบจากงานของคณะกรรมการก าหนด

มาตรฐานการบญชระหวางประเทศทมตอวกฤตทางการเงนและเพอปฏบตตามขอสรปของกลมผน า

G20 และขอแนะน าของคณะกรรมการระหวางประเทศตางๆ เชน คณะกรรมการความมนคงทางการ

เงน (the Financial Stability Board) ทางคณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศได

ประกาศเวลาทเรวขนเพอมาน ามาใชแทนมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ ฉบบท 39 เรอง การวด

มลคาเครองมอทางการเงน



4

แนวทางของคณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศในการออกมาตรฐานใหมแทนท

มาตรฐานการบญช ฉบบท 39 เรอง การวดมลคาเครองมอทางการเงน

บทน า 5 คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศตงใจทจะใหมาตรฐานการรายงานทาง

การเงน ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน มาแทนทมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ ฉบบท 39

เรอง การวดมลคาเครองมอทางการเงน ทงฉบบ อยางไรกตามเพอตอบรบตอความตองการของ

ผสนใจการบญชส าหรบเครองมอทางการเงนวาควรมการปรบปรงใหรวดเรวมากยงข น คณะกรรมการ

ก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศจงมการแบงแผนงานเปลยนแปลงมาตรฐานการบญช

ระหวางประเทศ ฉบบท 39 เรอง การวดมลคาเครองมอทางการเงน น ออกเปนสามสวน โดยเมอ

คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศท างานในแตละสวนเสรจกจะออกขอก าหนด

ทเกยวของในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน ข นแทน

ขอก าหนดในมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ ฉบบท 39 เรอง การวดมลคาเครองมอทางการเงน

บทน า 6 แผนงานหลกสามสวนทคณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศก าหนดข นทจะใช

แทนมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ ฉบบท 39 เรอง การวดมลคาเครองมอทางการเงน ไดแก

ก. สวนท 1 การจดประเภทรายการและการวดมลคาสนทรพยทางการเงนและหน สนทางการ

เงน ในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2552 คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ

ไดออกขอก าหนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน ท

เกยวของกบการจดประเภทและวดมลคาของสนทรพยทางการเงน ซงก าหนดใหจดประเภท

สนทรพยทางการเงนตามรปแบบการด าเนนธรกจทมการถอครองสนทรพยทางการเงน และตาม

ลกษณะของกระแสเงนสดตามสญญาของสนทรพยทางการเงน ในเดอนตลาคม พ.ศ. 2553

คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศไดเพมขอก าหนดทเกยวกบการจด

ประเภทและการวดมลคาของหน สนทางการเงนในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 9

ซ งขอก าหนดน มการอธบายเพมเตมอยในบทน า 7 ในเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2557

คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศไดมการปรบปรงขอก าหนดบางสวนท

เกยวของกบการจดประเภทรายการและวดมลคาของสนทรพยทางการเงนในมาตรฐานการ

รายงานทางการเงน ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน ส าหรบสนทรพยทางการเงน ซงม

ค าอธบายเพมเตมอยในบทน า 8

ข. สวนท 2 วธการค านวณการดอยคาของเครองมอทางการเงน ในเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2557

คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศไดเพมขอก าหนดเกยวกบการดอยคา

ในมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน ทเกยวกบการบญช

ส าหรบผลขาดทนดานเครดตของสนทรพยทางการเงนและภาระผกพนในการขยายสนเชอทคาด

วาจะเกดขน ขอก าหนดดงกลาวจะมค าอธบายเพมเตมอยในบทน า 9

ค. สวนท3 การบญชการปองกนความเสยง ในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2556 คณะกรรมการ

ก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศไดเพมขอก าหนดเกยวกบการบญชการปองกนความ

เสยงในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน ขอก าหนด



5

เพมเตมเหลานนมค าอธบายเพมเตมอยในบทน า 10 ตอไป

การจดประเภทรายการและการวดมลคา

บทน า 7 ในเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2552 คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศไดออก

ขอก าหนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน ในสวนท

เกยวของกบการจดประเภทรายการและการวดมลคาสนทรพยทางการเงนโดยก าหนดใหจดประเภท

สนทรพยทางการเงนตามรปแบบการด าเนนธรกจซงเกยวของกบวตถประสงคในการถอครองสนทรพย

ทางการเงนนน และตามลกษณะของกระแสเงนสดตามสญญาของสนทรพยทางการเงน ในเดอน

ตลาคม พ.ศ. 2553 คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศไดเพมขอก าหนดท

เกยวกบการจดประเภทและวดมลคาของหนสนทางการเงน โดยขอก าหนดสวนใหญไมไดเปลยนแปลง

ไปจากมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ ฉบบท 39 เรอง การวดมลคาเครองมอทางการเงน อยางไร

กตาม ขอก าหนดเกยวกบหนสนทางการเงนทก าหนดใหแสดงดวยมลคายตธรรมเปลยนแปลงไปใน

สวนทเกยวกบความเสยงดานเครดตทเกยวของกบกจการ การปรบปรงน เปนการตอบรบค าแนะน า

จากผใชงบการเงนและกลมอนๆ ทวาผลกระทบจากการเปลยนแปลงของความเสยงดานเครดตของ

หน สนไมควรมผลกระทบตอก าไรหรอขาดทนถาหน สนนนไมไดถอไวเพอคา ในเดอนพฤศจกายน

พ.ศ. 2556 คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศไดปรบปรงมาตรฐานการ

รายงานทางการเงน ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน เพออนญาตใหกจการสามารถน าขอก าหนด

เหลาน ไปใชไดกอนโดยไมจ าเปนตองปฏบตตามขอก าหนดอนๆ ตามมาตรฐานการรายงานทาง

การเงน ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน ไปพรอมกนดวย

บทน า 8 ในเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2557 คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศไดจ ากด

ขอบเขตการปรบปรงขอก าหนดบางสวนในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 9 เรอง เครองมอ

ทางการเงน ทเกยวของกบการจดประเภทและวดมลคาสนทรพยทางการเงน การปรบปรงนนเปนการ

สนองตอบตอค าถามในเรองการน าไปถอปฏบตบางสวนและและน าเสนอวธการวดมลคาแบบ ‚มลคา

ยตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอน‛ เพอใชส าหรบตราสารหนบางประเภททไมมความซบซอน โดย

การวดมลคาดงกลาวเปนการตอบสนองตอค าแนะน าจากผสนใจหลายกลม รวมถงบรษทประกนหลาย

แหง ทมความเหนวาวธนเปนวธทเหมาะสมทสดในการวดมลคาสนทรพยทางการเงนทถอไวตาม

รปแบบการด าเนนธรกจโดยมวตถประสงคเพอรบเงนทงจากกระแสเงนสดตามสญญาและจากการขาย

สนทรพยทางการเงน

วธการค านวณการดอยคา

บทน า 9 ในเดอนกรกฎาคม 2557 คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศไดเพมขอ

ก าหนดการดอยคาทเกยวกบการบญชส าหรบผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตอสนทรพยทาง

การเงน และภาระผกพนในการขยายวงเงนสนเชอทไมสามารถยกเลกไดไวในมาตรฐานการรายงาน

ทางการเงนฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน ขอก าหนดดงกลาวยกเลกหลกเกณฑในมาตรฐานการ

บญชระหวางประเทศ ฉบบท 39 เรอง การวดมลคาเครองมอทางการเงน ส าหรบการรบรรายการผล



6

ขาดทนดานเครดต โดยตามขอก าหนดเรองการดอยคาภายใตมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบท

9 เรอง เครองมอทางการเงน การรบรผลขาดทนดานเครดตไมจ าเปนตองรอใหเกดเหตการณดาน

เครดตขนกอน แตกจการจะบนทกผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน และบนทกการ

เปลยนแปลงในผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนอยางสม าเสมอ โดยจ านวนผลขาดทนดาน

เครดตทคาดวาจะเกดขนจะถกวดมลคาใหมทกวนทรายงานเพอใหสะทอนการเปลยนแปลงของความ

เสยงดานเครดตจากทเคยรบร เมอเรมแรก เพอน าเสนอขอมลเกยวกบผลขาดทนดานเครดตทคาดวา

จะเกดขนอยางทนเวลามากขน

การบญชปองกนความเสยง

บทน า 10 ในเดอนพฤศจกายน 2556 คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานบญชระหวางประเทศไดเพมขอก าหนด

ของการบญชปองกนความเสยงในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 9 เรอง เครองมอทาง

การเงน ขอก าหนดดงกลาวปรบปรงการบญชปองกนความเสยงใหสอดคลองกบการบรหารความเสยง

มากขน ใหเปนมาตรฐานทเปนหลกการมากขน และแกไขในเรองความไมสอดคลองกนและจดออนท

พบในรปแบบการบญชปองกนความเสยงในมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ ฉบบท 39 เรอง การ

วดมลคาเครองมอทางการเงน แตในการพจารณาขอก าหนดทวไปส าหรบการบญชปองกนความเสยง

เหลาน คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศไมไดก าหนดวธการบญชท

เฉพาะเจาะจงส าหรบการบรหารความเสยงของกลมสนทรพยทางการเงนทฐานะเปดตอความเสยงม

การเปลยนแปลงตลอดเวลาหรอการปองกนความเสยงในระดบมหภาค แตคณะกรรมการก าหนด

มาตรฐานการบญชระหวางประเทศจะพจารณาเรองดงกลาวเปนสวนหนงของหวขอทจะหารอกนตอไป

และในเดอนเมษายน 2557 ไดมการเผยแพรรางเพอหารอ เรอง การบญชส าหรบการบรหารความ

เสยงทผนแปรได โดยใหแนวทางในการประเมนมลคาพอรตโฟลโอส าหรบการปองกนความเสยงใน

ระดบมหภาค ดงนน ขอยกเวนในมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ ฉบบท 39 เรอง การวดมลคา

เครองมอทางการเงน ส าหรบการปองกนความเสยงในมลคายตธรรมส าหรบความเสยงจากอตรา

ดอกเบ ยของกลมสนทรพยทางการเงนหรอหน สนทางการเงนจงยงคงถอปฏบตตอไป คณะกรรมการ

ก าหนดมาตรฐานการบญชระหวางประเทศไดใหทางเลอกถอปฏบตตามขอก าหนดของบญชปองกน

ความเสยงจากมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน หรอยงคงถอ

ปฏบตตามขอก าหนดของการบญชปองกนความเสยงทใชอยในปจจบนตามมาตรฐานการบญชระหวาง

ประเทศ ฉบบท 39 เรอง การวดมลคาเครองมอทางการเงน ส าหรบการบญชปองกนความเสยง

ทงหมด เนองจากขอก าหนดส าหรบการบญชปองกนความเสยงในระดบมหภาคยงไมแลวเสรจ

ขอก าหนดอนๆ

บทน า 11 นอกจากแผนงานทงสามสวนดงกลาวนน ในเดอนมนาคม พ.ศ. 2552 คณะกรรมการก าหนด

มาตรฐานการบญชระหวางประเทศไดเผยแพรรางมาตรฐาน เรอง การตดรายการออกจากบญช

(ขอเสนอการปรบปรง มาตรฐานการบญชระหวางประเทศ ฉบบท 39 เรอง การวดมลคาเครองมอ

ทางการเงน และ มาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 7 เรอง การเปดเผยขอมลส าหรบเครองมอ



7

ทางการเงน) อยางไรกตามในเดอนมถนายน พ.ศ. 2553 คณะกรรมการก าหนดมาตรฐานการบญช

ระหวางประเทศไดปรบปรงกลยทธและแผนการท างานและตดสนใจทจะคงขอก าหนดตามมาตรฐาน

การบญชระหวางประเทศ ฉบบท 39 เรอง การวดมลคาเครองมอทางการเงน ไวส าหรบการตดรายการ

ออกจากบญชส าหรบสนทรพยทางการเงนและหน สนทางการเงน แตยงคงด าเนนการใหแลวเสรจใน

สวนของการปรบปรงขอก าหนดของการเปดเผยขอมล ขอก าหนดของการเปดเผยขอมลฉบบใหมออก

ในเดอนตลาคม พ.ศ. 2553 โดยเปนการปรบปรงตามมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 7

เรอง การเปดเผยขอมลส าหรบเครองมอทางการเงน ซงมผลบงคบใชตงแตวนท 1 กรกฎาคม พ.ศ.

2554 ทงน ในเดอนตลาคม พ.ศ. 2553 ขอก าหนดเกยวกบการตดรายการออกจากบญชส าหรบ

สนทรพยทางการเงนและหน สนทางการเงนในมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ ฉบบท 39 เรอง

การวดมลคาเครองมอทางการเงน ไดถกยกไปไวในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 9 เรอง

เครองมอทางการเงน โดยไมมการเปลยนแปลง

บทน า 12 ผลจากการเพมขอก าหนดตามทระบในบทน า 7 และบทน า 11 มาตรฐานการรายงานทางการเงน

ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน และบทอธบายเหตผลของขอก าหนดไดถกปรบเปลยนในพ.ศ.

2553 มการจดล าดบและจดเรยงหลายๆ ยอหนาใหม และไดเพมยอหนาใหมๆ เพมเตมส าหรบ

แนวทางในการน ามาปฏบตทยกมาจากมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ ฉบบท 39 เรอง การวด

มลคาเครองมอทางการเงน นอกจากน ยงเพมเน อหาสวนใหมๆ ในมาตรฐานการรายงานทางการเงน

ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน อยางไรกด การปรบเปลยนนไมไดเปลยนแปลงขอก าหนดของ

มาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน นอกจากนบทอธบายเหตผล

ของขอก าหนดส าหรบมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน มการ

ขยายเพมเตมใน พ.ศ. 2553 เพอรวมบทอธบายเหตผลของขอก าหนดจากมาตรฐานการบญชระหวาง

ประเทศ ฉบบท 39 เรอง การวดมลคาเครองมอทางการเงน ทอธบายแนวปฏบตทยกมาใชโดยไมไดม

การพจารณาใหม นอกจากน ยงมการปรบปรงการใชถอยค าอกเลกนอย

บทน า 13 ในพ.ศ. 2557 การเพมขอก าหนดตามทระบในบทน า 9 ท าใหมการเปลยนแปลงการเรยงยอหนา

เลกนอยในแนวปฏบตการน าไปใชในบทท 5 (การวดมลคา) ของมาตรฐานการรายงานทางการเงน

ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน โดยเฉพาะในยอหนาทเกยวกบการวดมลคาเงนลงทนในตราสาร

ทนและสญญาทเกยวของกบเงนลงทนดงกลาวมการเปลยนหมายเลขอางองเปนภาคผนวกยอหนาท ข

5.2.3 ถง ข5.2.6 โดยไมมการเปลยนแปลงรายละเอยดของขอก าหนด ทงน การเปลยนแปลง

หมายเลขอางองเกดขนจากการเพมขอก าหนดส าหรบราคาทนตดจ าหนายและการดอยคาในบทยอยท

5.4 และ 5.5



8

มาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 9


บทท 1 วตถประสงค

1.1 มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนมวตถประสงคเพอก าหนดหลกการเกยวกบการจดท ารายงาน

ทางการเงนส าหรบสนทรพยทางการเงนและหนสนทางการเงนเพอเสนอขอมลทเกยวของและเปน

ประโยชนตอผใชงบการเงนในการประเมนถงจ านวนเงน ชวงเวลา และความไมแนนอนของกระแสเงน

สดในอนาคตของกจการ

บทท 2 ขอบเขต

2.1 มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ตองถอปฏบตกบทกกจการส าหรบเครองมอทางการเงน

ทกประเภท ยกเวนรายการตอไปน

2.1.1 สวนไดเสยในบรษทยอย บรษทรวม หรอการรวมคา ซงตองบนทกบญชตามขอก าหนด

ทระบไวในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 10 (ปรบปรง 2559) เรอง งบ

การเงนรวม มาตรฐานการบญช ฉบบท 27 (ปรบปรง 2559) เรอง งบการเงน

เฉพาะกจการ มาตรฐานการบญช ฉบบท 28 (ปรบปรง 2559) เรอง เงนลงทนใน

บรษทรวมและการรวมคา อยางไรกตาม ในบางกรณมาตรฐานการรายงานทาง

การเงน ฉบบท 10 (ปรบปรง 2559) เรอง งบการเงนรวม มาตรฐานการบญช ฉบบ

ท 27 (ปรบปรง 2559) เรอง งบการเงนเฉพาะกจการ หรอมาตรฐานการบญช ฉบบ

ท 28 (ปรบปรง 2559) เรอง เงนลงทนในบรษทรวมและการรวมคา ก าหนดหรอ

อนญาตใหกจการบนทกบญชสวนไดเสยในบรษทยอย บรษทรวม หรอการรวมคาได

ตามขอก าหนดบางสวนหรอท งหมดของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน

กจการตองถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานฉบบน กบตราสารอนพนธในสวนไดเสย

ในบรษทยอย บรษทรวม หรอการรวมคา เวนแตตราสารอนพนธน นเปนไปตามค า

นยามของตราสารทนของกจการตามทก าหนดในมาตรฐานการบญช ฉบบท 32 เรอง

การแสดงรายการส าหรบเครองมอทางการเงน (เมอมการประกาศใช)

2.1.2 สทธและภาระผกพนภายใตสญญาเชาตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 17 (ปรบปรง

2559) เรอง สญญาเชา อยางไรกตาม

2.1.2.1 ลกหน ตามสญญาเชาทมการรบรโดยผใหเชา ตองปฏบตตามขอก าหนด

ของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ในเรองการตดรายการ

ออกจากบญชและการดอยคา.

2.1.2.2 เจาหน สญญาเชาการเงนท มการรบร โดยผ เ ชา ตองปฏบตตาม



9

ขอก าหนดของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ในเรองการตด

รายการออกจากบญช และ

2.1.2.3 อนพนธทแฝงในสญญาเชา ตองปฏบตตามขอก าหนดของมาตรฐาน

การรายงานฉบบน ในเรองอนพนธแฝง

2.1.3 สทธและภาระผกพนของนายจางตามโครงการผลประโยชนของพนกงาน ใหถอปฏบต

ตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 19 (ปรบปรง 2559) เรอง ผลประโยชนของ

พนกงาน

2.1.4 เครองมอทางการเงนทออกโดยกจการซงเขาเงอนไขของตราสารทนตามค านยามท

ระบในมาตรฐานการบญช ฉบบท 32 เรอง การแสดงรายการส าหรบเครองมอทาง

การเงน (เมอมการประกาศใช) (ซงรวมถง สทธทจะซอจะขายและใบส าคญแสดง

สทธ) หรอรายการทจดเปนตราสารทนตามขอก าหนดในยอหนาท 16ก. และ 16ข.

หรอยอหนาท 16ค. และ 16ง. ของมาตรฐานการบญช ฉบบท 32 เรอง การแสดง

รายการส าหรบเครองมอทางการเงน (เมอมการประกาศใช) อยางไรกตาม ผถอตรา

สารทนดงกลาว ตองถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ส าหรบตรา

สารเหลานน เวนแตจะเขาเงอนไขทไดรบการยกเวนในยอหนาท 2.1 .1 ดงกลาว

ขางตน

2.1.5 สทธและภาระผกพนทเกดขนภายใต (1) สญญาประกนภยตามทระบในมาตรฐานการ

รายงานทางการเงน ฉบบท 4 (ปรบปรง 2559) เรอง สญญาประกนภย

นอกเหนอจากสทธและภาระผกพนของผค าประกนตามสญญาทเกดขนภายใตสญญา

ประกนภยทเปนไปตามค านยามของสญญาค าประกนทางการเงน หรอ (2) สญญาท

อยในขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 4 (ปรบปรง 2559)

เรอง สญญาประกนภย เนองจากสญญาดงกลาวมลกษณะการรวมรบผลประโยชนตาม

ดลยพนจ อยางไรกตามมาตรฐานการรายงานฉบบน ถอปฏบตกบตราสารอนพนธท

แฝงอยในสญญาซงอยภายใตขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 4

(ปรบปรง 2559) เรอง สญญาประกนภย ถาตราสารอนพนธแฝงดงกลาวไมเปน

สญญาภายใตขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 4 (ปรบปรง

2559) เรอง สญญาประกนภย นอกจากนน ถาผค าประกนตามสญญาค าประกนทาง

การเงนยนยนอยางเปดเผยกอนหนาน วาพจารณาสญญาดงกลาวเปนสญญาประกนภย

และไดใชวธการบญชส าหรบสญญาประกนภย ผค าประกนตามสญญาสามารถเลอกท

จะใชมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน หรอมาตรฐานการรายงานทางการเงน

ฉบบท 4 (ปรบปรง 2559) เรอง สญญาประกนภย กบสญญาค าประกนทางการเงน

ดงกลาว (ดภาคผนวกยอหนาท ข2.5 ถง ข2.6) โดยสามารถเลอกวธการบญชได

ส าหรบแตละสญญา แตเมอเลอกแลวจะไมสามารถเปลยนแปลงได

2.1.6 สญญาซอขายลวงหนาระหวางผซอและผขายเพอซอหรอขายหนซงน าไปสการรวม

ธรกจ ณ วนทซอธรกจในอนาคต ซงเปนการรวมธรกจตามขอบเขตของมาตรฐานการ

รายงานทางการเงน ฉบบท 3 (ปรบปรง 2559) เรอง การรวมธรกจ โดยระยะเวลา



10

ของสญญาซอขายลวงหนาตองไมเกนระยะเวลาทสมเหตสมผลทจ าเปนในการขอ

อนมตและการท ารายการใหแลวเสรจ

2.1.7 ภาระผกพนทจะใหสนเชอ นอกเหนอจากภาระผกพนดงกลาวทไดกลาวถงในยอหนาท

2.3 อยางไรกตามผทมภาระผกพนทจะใหสนเชอตองน าขอก าหนดเรองการดอยคา

ของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ไปใชกบภาระผกพนทจะใหสนเชอซง

ไมไดถกก าหนดเปนอยางอนภายใตขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงน

ฉบบน นอกจากน ภาระผกพนทจะใหสนเชอทงหมดจะตองปฏบตตามมาตรฐานการ

รายงานทางการเงนฉบบน เรองการตดรายการออกจากบญช

2.1.8 เครองมอทางการเงน สญญา และภาระผกพนภายใตการจายโดยใชหนเปนเกณฑซง

ตองปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 2 (ปรบปรง 2559) เรอง

การจายโดยใชหนเปนเกณฑ ยกเวนสญญาภายใตขอบเขตยอหนาท 2.4 ถง 2.7 ท

ตองปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน

2.1.9 สทธทจะไดรบช าระเพอชดเชยคาใชจายใหแกกจการซงก าหนดใหตองช าระหน สนซง

รบรเปนประมาณการหน สนตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 37 (ปรบปรง 2559)

เรอง ประมาณการหน สน หน สนทอาจเกดขน สนทรพยทอาจเกดขน หรอประมาณการ

หน สนทกจการเคยรบรในงวดกอนหนาตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 37 (ปรบปรง

2559) เรอง ประมาณการหน สน หน สนทอาจเกดขน สนทรพยทอาจเกดขน

2.1.10 สทธและภาระผกพนภายใตขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 15

เรอง รายไดจากสญญาทท ากบลกคา (เมอมการประกาศใช) ทเปนเครองมอทาง

การเงน เวนแตมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 15 เรอง รายไดจากสญญา

ทท ากบลกคา (เมอมการประกาศใช) ก าหนดใหใชวธการทางบญชทก าหนดไวใน

มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน

2.2 ขอก าหนดเกยวกบการดอยคาตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ตองน าไปใชกบสทธ

ซงมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 15 เรอง รายไดจากสญญาทท ากบลกคา (เมอมการ

ประกาศใช) ก าหนดใหบนทกบญชตามขอก าหนดของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน

เพอใหเปนไปตามวตถประสงคเรองการรบรก าไรหรอขาดทนจากการดอยคา

2.3 ภาระผกพนทจะใหสนเชอตอไปน อยภายใตขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงน

ฉบบน

2.3.1 ภาระผกพนทจะใหสนเชอ ทกจการก าหนดใหเปนหน สนทางการเงนซงวดมลคาดวย

มลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน (ดยอหนาท 4.2.2) กจการทในอดตมการขาย

สนทรพยทเกดจากภาระผกพนทจะใหสนเชอภายในระยะเวลาอนสนหลงจากทให

สนเชอ ตองถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ส าหรบภาระผกพน

ทจะใหสนเชอทงหมดทจดอยในประเภทเดยวกน

2.3.2 ภาระผกพนทจะใหสนเชอทสามารถจายช าระสทธเปนเงนสด หรอโดยการสงมอบ หรอ

ออกเครองมอทางการเงนอน ภาระผกพนทจะใหสนเชอดงกลาวถอเปนตราสาร

อนพนธ ภาระผกพนทจะใหสนเชอจะไมถอวาเปนการจายช าระสทธหากสนเชอนนม



11

การจายช าระเปนงวด (เชน สนเ ชอกอสราง ทมการจายช าระเปนงวดตาม

ความกาวหนาของการกอสราง)

2.3.3 ภาระผกพนทจะใหสนเชอในอตราดอกเบยต ากวาอตราดอกเบยตลาด (ดยอหนาท

4.2.1.4)

2.4 มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ตองถอปฏบตกบสญญาทจะซอหรอจะขายรายการทไมใช

รายการทางการเงน ซงสามารถจายช าระสทธเปนเงนสดหรอเครองมอทางการเงนอน หรอโดย

การแลกเปลยนเครองมอทางการเงน เสมอนวาสญญาดงกลาวเปนเครองมอทางการเงนประเภท

หนง ยกเวนสญญาซงท าขนและถอไวโดยมวตถประสงคเพอรบหรอสงมอบรายการทไมใช

รายการทางการเงน ตามทกจการคาดวาจะซอ ขาย หรอใชประโยชน อยางไรกตามมาตรฐานการ

รายงานทางการเงนฉบบน ตองน าไปใชกบสญญาซงกจการก าหนดใหวดมลคาดวยมลคายตธรรม

ผานก าไรหรอขาดทนตามทกลาวไวในยอหนาท 2.5

2.5 สญญาทจะซอหรอจะขายรายการทไมใชรายการทางการเงน ซงสามารถจายช าระสทธเปนเงนสด

หรอเครองมอทางการเงนอน หรอโดยการแลกเปลยนเครองมอทางการเงน เสมอนหนงวาสญญา

ดงกลาวเปนเครองมอทางการเงน กจการอาจก าหนดใหสญญาดงกลาววดมลคาดวยมลคา

ยตธรรมผานก าไรหรอขาดทน ทงน เมอก าหนดแลวจะเปลยนแปลงไมได ถงแมวาสญญานนจะ

ท าขนโดยมวตถประสงคเพอรบหรอสงมอบรายการทไมใชรายการทางการเงนเพอใหเปนไปตาม

ความตองการของกจการในการซอ ขาย หรอใชประโยชน การก าหนดน สามารถกระท าไดเฉพาะ

เมอท าสญญาเรมแรกเทานนและเพอเปนการขจดหรอลดความไมสอดคลองของการรบรรายการ

อยางมนยส าคญ (บางครงเรยกวาการไมจบคทางบญช (accounting mismatch)) ซงอาจเกดขน

จากการไมรบรสญญานนเนองจากสญญาดงกลาวไมอยในขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทาง

การเงนฉบบน (ดยอหนาท 2.4)

2.6 มหลายวธทสญญาจะซอหรอจะขายรายการทไมใชรายการทางการเงนสามารถจายช าระสทธเปนเงนสด

หรอเครองมอทางการเงนอน หรอโดยการแลกเปลยนเครองมอทางการเงน ซงรวมถงกรณตอไปน

2.6.1 เมอเง อนไขในสญญายอมใหคสญญาฝายใดฝายหน ง จายช าระสทธเปนเงนสดหรอ

เครองมอทางการเงนอน หรอโดยการแลกเปลยนเครองมอทางการเงน

2.6.2 เมอไมไดมการระบวธการจายช าระไวชดเจนในสญญา วาจะจายช าระสทธดวยเงนสดหรอ

เครองมอทางการเงนอน หรอโดยการแลกเปลยนเครองมอทางการเงน แตกจการเคยมวธ

ปฏบตส าหรบสญญาทมลกษณะคลายคลงกนโดยจายช าระสทธเปนเงนสดหรอเครองมอ

ทางการเงนอน หรอโดยการแลกเปลยนเครองมอทางการเงน (ไมวาจะดวยการเขาท า

รายการกบคสญญาโดยการท าสญญาหกกลบหรอโดยการขายสญญากอนทจะมการใชสทธ

ตามสญญานนหรอกอนสญญาหมดอาย)

2.6.3 เมอกจการมวธปฏบตส าหรบสญญาทมลกษณะคลายคลงกนในการรบมอบรายการอางอง

และขายรายการดงกลาวภายในระยะเวลาอนสนหลงการรบมอบเพอวตถประสงคในการท า

ก าไรจากความ ผนผวนในระยะสนของราคาหรอสวนตางของผคา

2.6.4 เมอรายการทไมใชรายการทางการเงนทถกระบในสญญาสามารถทจะเปลยนเปนเงนสดได

ทนท



12

สญญาซงเปนไปตามยอหนาท 2.6.2 หรอ 2.6.3 ตองไมไดจดท าข นโดยมวตถประสงคเพอรบหรอสง

มอบรายการทไมใชรายการทางการเงนตามความตองการของกจการในการซอ ขาย หรอใชประโยชน

ตามทคาดไว ซงท าใหสญญาเหลานนอยภายใตขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน

สญญาอนๆ ตามยอหนาท 2.4 ทถกประเมนเพอพจารณาวาสญญาดงกลาวถกจดท าข นและถอไวโดย

มวตถประสงคเพอรบหรอสงมอบรายการทไมใชรายการทางการเงนตามทกจการคาดวาจะซ อ ขาย

หรอใชประโยชนหรอไม และจะถกประเมนเพอพจารณาวาสญญาดงกลาวอยภายใตขอบเขตของ

มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนหรอไม

2.7 สญญาขายสทธเลอกทจะซอหรอจะขายทไมใชรายการทางการเงน ซงสามารถช าระสทธเปนเงนสดหรอ

เครองมอทางการเงนอน หรอโดยการแลกเปลยนเครองมอทางการเงน ตามยอหนาท 2.6.1 หรอ

2.6.4 ถอวาอยภายใตขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน สญญาดงกลาวตองไมเปน

สญญาทจดท าขนโดยมวตถประสงคเพอรบหรอสงมอบรายการทไมใชรายการทางการเงนตามตามท

กจการคาดวาจะซอ ขาย หรอใชประโยชน

บทท 3 การรบรรายการและการตดรายการออกจากบญช

3.1 การรบรเมอเรมแรก

3.1.1 กจการตองรบรสนทรพยทางการเงนหรอหน สนทางการเงนในงบแสดงฐานะทางการเงนเมอ

กจการเปนคสญญาตามขอก าหนดของตราสารนน (ดภาคผนวกยอหนาท ข3.1.1 และ ข3.1.2)

เมอกจการรบรสนทรพยทางการเงนใด ๆ เปนครงแรก กจการตองจดประเภทสนทรพยทาง

การเงนดงกลาวตามยอหนาท 4.1.1 ถง 4.1.5 และวดมลคาตามยอหนาท 5.1.1 ถง 5.1.3 เมอ

กจการรบรหน สนทางการเงนใด ๆ เปนคร งแรก กจการตองจดประเภทหน สนทางการเงน

ดงกลาวตามยอหนาท 4.2.1 และ 4.2.2 และวดมลคาตามยอหนาท 5.1.1

วธปกตของการซอหรอการขายสนทรพยทางการเงน

3.1.2 ตามวธปกตของการซอหรอการขายสนทรพยทางการเงน กจการสามารถรบรรายการหรอตด

รายการออกจากบญช ณ วนทท ารายการหรอวนทมการจายช าระกได (ดภาคผนวกยอหนาท ข

3.1.3 ถง ข3.1.6)

3.2 การตดรายการสนทรพยทางการเงน

3.2.1 ในการจดท างบการเงนรวม ยอหนาท 3.2.2 ถง 3.2.9 และภาคผนวกยอหนาท ข3.1.1 ข3.1.2 และ

ข3.2.1 ถง ข3.2.17 จะถกน ามาถอปฏบต ดงนนในล าดบแรกกจการตองจดท างบการเงนรวม

โดยรวมทกบรษทยอยตามขอก าหนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 10 (ปรบปรง

2559) เรอง งบการเงนรวม แลวจงน ายอหนาดงกลาวมาถอปฏบตกบกลมกจการ



13

3.2.2 กอนทจะประเมนวาขอบเขตของการตดรายการออกจากบญชและมลคาทตดรายการออกมความ

เหมาะสมตามขอก าหนดทระบในยอหนาท 3.2.3 ถง 3.2.9 หรอไม กจการตองก าหนดวาควรน า

ยอหนาดงกลาวมาถอปฏบตกบสวนหนงของสนทรพยทางการเงน (หรอสวนหนงของกลมของ

สนทรพยทางการเงนทมลกษณะคลายคลงกน) หรอสนทรพยทางการเงน (หรอกลมของ

สนทรพยทางการเงนทมลกษณะคลายคลงกน) ทงจ านวน โดยมขอพจารณาดงตอไปน

3.2.2.1 ยอหนาท 3.2.3 ถง 3.2.9 จะน ามาถอปฏบตกบสวนหนงของสนทรพยทางการเงน

(หรอสวนหนงของกลมของสนทรพยทางการเงนทมลกษณะคลายคลงกน) กตอเมอ

สวนของสนทรพยทางการเงนทก าลงไดรบการพจารณาใหตดรายการออกจากบญชนน

เขาเงอนไขตามขอใดขอหนงตอไปน

3.2.2.1.1 สวนทก าลงไดรบการพจารณาดงกลาวนนประกอบดวยเพยงกระแสเงน

สดทระบไวอยางเฉพาะเจาะจงจากสนทรพยทางการเงน (หรอกลมของ

สนทรพยทางการเงนทคลายคลงกน) เชน เมอกจการเขาท าสญญา

เฉพาะอตราดอกเบย (an interest rate strip) ซงท าใหคสญญาไดรบ

สทธในกระแสเงนสดจากดอกเบยดงกลาว แตไมมสทธในกระแสเงน

สดจากเงนตนของตราสารหน น น กระแสเงนสดจากดอกเบยจะตองถอ

ปฏบตตามยอหนาท 3.2.3 ถง 3.2.9

3.2.2.1.2 สวนทก าลงไดรบการพจารณาดงกลาวนนประกอบดวยเพยงสวนแบง

เตมตามสดสวน (fully proportionate) (ตามสวน (pro rata)) ของ

กระแสเงนสดจากสนทรพยทางการเงน (หรอกลมของสนทรพยทาง

การเงนทมลกษณะคลายคลงกน) เชน เมอกจการเขาท าสญญาซงท า

ใหคสญญามสทธในสดสวนรอยละ 90 ของกระแสเงนสดทงหมดจาก

ตราสารหน ยอหนาท 3.2.3 ถง 3.2.9 จะน ามาถอปฏบตส าหรบรอยละ

90 ของกระแสเงนสดนน หากมคสญญามากกวาหนงราย คสญญาแต

ละรายไมจ าเปนตองมสวนแบงตามสดสวนของกระแสเงนสด ถากจการ

ทเปนผโอนมสทธในสวนแบงเตมตามสดสวน (fully proportionate)

3.2.2.1.3 สวนทก าลงไดรบการพจารณาดงกลาวนนประกอบดวยเพยงสวนแบง

เตมตามสดสวน (fully proportionate) (ตามสวน (pro rata)) ของ

กระแสเงนสดทระบไวอยางเฉพาะเจาะจงจากสนทรพยทางการเงน

(หรอกลมของสนทรพยทางการเ งนทมลกษณะคลายคลงกน)

ตวอยางเชน เมอกจการเขาท าสญญาซงท าใหคสญญาไดรบสทธใน

สดสวนรอยละ 90 ของกระแสเงนสดทเปนดอกเบยจากสนทรพยทาง

การเงน ยอหนาท 3.2.3 ถง 3.2.9 จะน ามาถอปฏบตส าหรบรอยละ

90 ของกระแสเงนสดทเปนดอกเบยนน หากมคสญญามากกวาหนง

ราย คสญญาแตละรายไมจ าเปนตองมสวนแบงตามสดสวนของกระแส

เงนสดทระบไวอยางเฉพาะเจาะจง ถากจการทเปนผโอนมสทธในสวน



14

แบงเตมตามสดสวน (fully proportionate)

3.2.2.2 ในกรณอนๆ ใหน ายอหนาท 3.2.3 ถง 3.2.9 มาถอปฏบตกบสนทรพยทางการเงนทง

จ านวน (หรอกลมของสนทรพยทางการเงนทมลกษณะคลายคลงกนทงจ านวน) เชน

เมอกจการโอน (1) สทธในการรบกระแสเงนสดรอยละ 90 แรกสดหรอหลงสดของ

เงนทไดจากสนทรพยทางการเงน (หรอกลมของสนทรพยทางการเงน) หรอ (2) สทธ

ในกระแสเงนสดรอยละ 90 จากกลมลกหน แตกจการใหการค าประกนเพอชดเชยผล

ขาดทนดานเครดตใหแกผซอเปนจ านวนไมเกนรอยละ 8 ของจ านวนเงนตนของลกหน

โดยใหน ายอหนาท 3.2.3 ถง 3.2.9 มาปฏบตกบสนทรพยทางการเงน (หรอกลมของ

สนทรพยทางการเงนทมลกษณะคลายคลงกน) ทงจ านวน

ในยอหนาท 3.2.3 ถง 3.2.12 ค าวา “สนทรพยทางการเงน” หมายถง สวนหนงของสนทรพย

ทางการเงน (หรอสวนหนงของกลมของสนทรพยทางการเงนทมลกษณะคลายคลงกน) ตามท

ระบในยอหนาท 3.2.2.1 หากไมใชกรณดงกลาวจะหมายถงสนทรพยทางการเงน (หรอกลมของ

สนทรพยทางการเงนทมลกษณะคลายคลงกน) ทงจ านวน

3.2.3 กจการตองตดรายการสนทรพยทางการเงนออกจากบญช เฉพาะเมอมเหตการณตอไปน เกดขน

3.2.3.1 สทธตามสญญาทจะไดรบกระแสเงนสดจากสนทรพยทางการเงนไดสนสด หรอ

3.2.3.2 กจการไดโอนสนทรพยทางการเงนตามทระบในยอหนาท 3.2.4 และ 3.2.5 และการ

โอนนนเขาเงอนไขการตดรายการออกจากบญชตามขอก าหนดทระบในยอหนาท

3.2.6

(ดยอหนาท 3.1.2 ส าหรบวธปกตในการขายสนทรพยทางการเงน)

3.2.4 กจการไดโอนสนทรพยทางการเงน กตอเมอเปนไปตามเงอนไขขอใดขอหนงตอไปน

3.2.4.1 กจการไดโอนสทธตามสญญาในการรบกระแสเงนสดจากสนทรพยทางการเงนนน หรอ

3.2.4.2 กจการยงคงไวซงสทธตามสญญาในการรบกระแสเงนสดจากสนทรพยทางการเงน แต

รบภาระผกพนตามสญญาทจะจายกระแสเงนสดนนใหกบผรบรายใดรายหนงหรอ

มากกวาหนงราย ตามขอตกลงทเปนไปตามเงอนไขในยอหนาท 3.2.5

3.2.5 เมอกจการยงคงไวซงสทธตามสญญาทจะไดรบกระแสเงนสดจากสนทรพยทางการเงน

(“สนทรพยเดม”) แตรบภาระผกพนตามสญญาทจะตองจายช าระกระแสเงนสดนนใหกบกจการ

ใดกจการหนงหรอหลายกจการ (“ผร บคนสดทาย”) จะถอวารายการดงกลาวเปนการโอน

สนทรพยทางการเงน กตอเมอเปนไปตามเงอนไขทงสามขอดงตอไปน

3.2.5.1 กจการไมมภาระผกพนทจะตองจายเงนใหกบผรบคนสดทาย หากกจการไมสามารถ

เกบจ านวนเงนทเทากนไดจากสนทรพยเดมนน หากมการใหเงนกยมระยะสนแกผรบ

คนสดทาย กจการมสทธทจะเรยกคนเงนใหกยมไดทงจ านวนรวมทงดอกเบยคางรบ

ตามอตราดอกเบ ยในตลาด การใหกยมดงกลาวไมถอวาเปนการผดเงอนไขน

3.2.5.2 สญญาโอนมเ งอนไขหามกจการขายสนทรพยเดมหรอวางสนทรพยเดมเปน

หลกประกน นอกจากใชเปนหลกประกนใหแกผรบคนสดทายส าหรบภาระผกพนทจะ

จายกระแสเงนสดใหแกผรบคนสดทาย

3.2.5.3 กจการมภาระผกพนทจะตองสงมอบกระแสเงนสดทงหมดทกจการเกบแทนผรบคน



15

สดทายใหกบผรบคนสดทายโดยไมลาชาอยางมนยส าคญ นอกจากนน กจการไมม

สทธทจะน ากระแสเงนสดทไดรบไปลงทน เวนแตเปนการลงทนในเงนสดหรอรายการ

เทยบเทาเงนสด (ตามทระบไวในมาตรฐานการบญช ฉบบท 7 (ปรบปรง 2559)

เรอง งบกระแสเงนสด) ในชวงระยะเวลาสนๆ จากวนทเกบเงนไดจนถงวนทมการ

ก าหนดใหสงมอบเงนใหผรบคนสดทาย และมการสงมอบดอกเบยรบใดๆ ทเกดจาก

การลงทนนนใหกบผรบคนสดทาย

3.2.6 เมอกจการโอนสนทรพยทางการเงน (ดยอหนาท 3.2.4) กจการตองพจารณาวากจการยงคงไว

ซงความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของสนทรพยทางการเงนไวเพยงใด โดยม

ประเดนในการพจารณาดงน

3.2.6.1 ถากจการไดโอนความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของท งหมดอยางม

นยส าคญของสนทรพยทางการเงนนน กจการตองตดรายการสนทรพยทางการเงนนน

ออกจากบญช และบนทกเปนสนทรพยหรอหน สนแยกตางหากส าหรบสทธหรอภาระ

ผกพนทเกดขนหรอทยงคงไวจากการโอน

3.2.6.2 ถากจการยงคงไวซงความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทงหมดอยางม

นยส าคญของสนทรพยทางการเงนนน กจการตองบนทกรายการสนทรพยทางการเงน

นนตอไป

3.2.6.3 ถากจการไมไดโอนหรอไมไดคงไวซงความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของ

ทงหมดอยางมนยส าคญของสนทรพยทางการเงนนน กจการตองพจารณาวากจการ

ยงคงมการควบคมในสนทรพยทางการเงนนนอยหรอไม โดยมประเดนในการพจารณา

ดงน

3.2.6.3.1 ถากจการไมไดคงไวซงการควบคม กจการตองตดรายการสนทรพย

ทางการเงนนนออกจากบญช และรบรแยกตางหากเปนสนทรพยหรอ

หน สนส าหรบสทธหรอภาระผกพนทเกดขนหรอทยงคงไวจากการโอน

3.2.6.3.2 ถากจการยงคงไวซงการควบคม กจการตองบนทกรายการสนทรพย

ทางการเงนนนตอไปเทาทกจการยงคงมความเกยวของตอเนองใน

สนทรพยทางการเงนนน (ดยอหนาท 3.2.16)

3.2.7 การโอนความเสยงและผลตอบแทน (ดยอหนาท 3.2.6) จะมการประเมนโดยการเปรยบเทยบ

ระหวางความเสยงตอความผนผวนของจ านวนและจงหวะเวลาของกระแสเงนสดสทธของสนทรพยทโอน

ของกจการทงกอนและหลงการโอน กจการยงคงความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของ

ทงหมดอยางมนยส าคญของสนทรพยทางการเงนนน หากการโอนไมท าใหความเสยงตอความผนผวน

ในมลคาปจจบนของกระแสเงนสดสทธในอนาคตจากสนทรพยทางการเงนนนมการเปลยนแปลงอยาง

มนยส าคญ (เชน กจการขายสนทรพยทางการเงนโดยมสญญาในการซ อคนในราคาทก าหนดไว

แนนอน หรอทราคาขายสนทรพยทางการเงนบวกดวยผลตอบแทนของผใหกยม) กจการไดโอนความ

เสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทงหมดอยางมนยส าคญของสนทรพยทางการเงนนน หาก

ความเสยงทกจการมจากความผนผวนในมลคาปจจบนของกระแสเงนสดสทธในอนาคตจากสนทรพย

ทางการเงนนนไมมนยส าคญอกตอไปเมอเปรยบเทยบกบความผนผวนรวมในมลคาปจจบนของ



16

กระแสเงนสดสทธในอนาคตของสนทรพยทางการเงน (เชน กจการขายสนทรพยทางการเงนโดยเหลอ

เพยงสทธทจะซอคนดวยมลคายตธรรม ณ วนทมการซอคน หรอกจการไดโอนสวนแบงเตมตาม

สดสวน (fully proportionate) ของกระแสเงนสดจากสนทรพยทางการเงนสวนทมมลคาสงกวา (a

larger financial asset) ในขอตกลง เชน การโอนขายตอเงนใหสนเชอโดยผขายดอยสทธในสวนท

คงเหลอ ซงเขาเงอนไขตามทระบในยอหนาท 3.2.5)

3.2.8 บอยครงทรายการท เกดขนจะมความชดเจนวากจการไดโอนหรอยงคงไวซ งความเสยงและ

ผลตอบแทนของความเปนเจาของทงหมดอยางมนยส าคญและไมมความจ าเปนทตองท าการค านวณ

ใดๆ ในบางกรณจะมความจ าเปนทจะค านวณและเปรยบเทยบความเสยงของกจการตอความผนผวน

ของมลคาปจจบนของกระแสเงนสดสทธในอนาคตทงกอนและหลงการโอน โดยการค านวณและการ

เปรยบเทยบท าโดยใชอตราดอกเบ ยตลาดในปจจบนทเหมาะสมเปนอตราคดลด ความผนผวนใน

กระแสเงนสดสทธทอาจจะเกดขนอยางสมเหตสมผลในทกกรณจะมการพจารณาโดยใหน าหนกกบ

ผลลพธทมโอกาสเกดขนไดมากกวา

3.2.9 การพจารณาวากจการยงคงมการควบคม (ดยอหนาท 3.2.6.3) สนทรพยทโอนหรอไมนนข นอยกบ

ความสามารถของผรบโอนในการขายสนทรพย หากผรบโอนมความสามารถในทางปฏบตทจะขาย

สนทรพยนนทงจ านวนใหกบบคคลทสามซงไมมความเกยวของกน และสามารถท าไดเพยงฝายเดยว

โดยไมจ าเปนตองก าหนดขอจ ากดในการโอนเพมเตม จะถอวากจการไมมการควบคม สวนในกรณ

อนๆ นอกจากน จะถอวากจการยงคงมการควบคม

การโอนทเขาเงอนไขเปนการตดรายการออกจากบญช

3.2.10 ถากจการโอนสนทรพยทางการเงนซงการโอนนนเขาเงอนไขการตดรายการสนทรพยทางการเงน

ออกจากบญชทงจ านวน และยงคงสทธการใหบรการสนทรพยทางการเงนโดยไดรบคาตอบแทน

กจการตองรบรสนทรพยหรอหน สนทเกดจากการใหบรการส าหรบสญญาบรการนน หากคาดวา

คาตอบแทนทจะไดรบจะไมสามารถชดเชยคาใชจายในการใหบรการของกจการไดอยางเพยงพอ

กจการตองรบรหน สนทเกดจากภาระผกพนในการใหบรการนนดวยมลคายตธรรม หากคาดวา

คาตอบแทนทจะไดรบจะสงกวาคาใชจายในการใหบรการ กจการตองรบรสนทรพยทเกดจากการ

ใหบรการดวยจ านวนทก าหนดจากการปนสวนมลคาตามบญชของสนทรพยทางการเงนสวนทม

มลคาสงกวา (a larger financial asset) ตามขอก าหนดทระบในยอหนาท 3.2.13

3.2.11 ในกรณทการโอนท าใหสนทรพยทางการเงนถกตดออกจากบญชทงจ านวน แตการโอนสงผลให

กจการไดมาซงสนทรพยทางการเงนใหม หน สนทางการเงนใหม หรอหน สนทเกดจากการ

ใหบรการ กจการตองรบรสนทรพยทางการเงนใหม หน สนทางการเงนใหม หรอหน สนทเกดจาก

การใหบรการดงกลาวดวยมลคายตธรรม

3.2.12 ในการตดรายการสนทรพยทางการเงนออกจากบญชทงจ านวน ผลตางทเกดจากมลคาระหวาง

3.2.12.1 มลคาตามบญช (วดมลคา ณ วนทตดรายการออกจากบญช) และ

3.2.12.2 สงตอบแทนทไดรบ (รวมถงสนทรพยใหมทไดมาหกดวยหน สนใหมทเกดขน)

จะตองมการรบรในก าไรหรอขาดทน



17

3.2.13 หากสนทรพยทโอนเปนสวนหนงของสนทรพยทางการเงนสวนทมมลคาสงกวา (a larger

financial asset) (เชน เมอกจการโอนกระแสเงนสดของดอกเบย ซงเปนสวนหนงของตราสารหน

ดยอหนาท 3.2.2.1) และสวนทถกโอนนนเขาเงอนไขการตดรายการออกจากบญชทงจ านวน

มลคาตามบญชเดมของสนทรพยทางการเงนสวนทมมลคาสงกวา (a larger financial asset) ตอง

มการปนสวนระหวางสวนทจะตองรบรรายการตอไป และสวนทจะตองตดรายการออกจากบญช

โดยพจารณาจากมลคายตธรรมของแตละสวน ณ วนทโอน เพอวตถประสงคน จะตองรบร

สนทรพยทเกดจากการทยงคงใหบรการ ซงถอเปนสวนทมการรบรตอไป จากผลตางระหวาง

3.2.13.1 มลคาตามบญช (วดมลคา ณ วนทตดรายการออกจากบญช) ทปนสวนใหกบสวนท

จะตองตดรายการออกจากบญช และ

3.2.13.2 สงตอบแทนทไดรบส าหรบสวนทตดรายการออกจากบญช (รวมถง สนทรพยทไดมา

ใหมหกดวยหน สนใหมทรบมา)

ตองมการรบรในก าไรหรอขาดทน

3.2.14 เมอกจการปนสวนมลคาตามบญชเดมของสนทรพยทางการเงนสวนทมมลคาสงกวา (a larger

financial asset) ใหกบสวนทจะตองรบรรายการตอไป และสวนทจะตองตดรายการออกจากบญช โดย

ตองวดมลคายตธรรมของสวนทจะตองรบร รายการตอไป ในกรณทกจการมประวตการขายบางสวน

ของสนทรพยทางการเงนทมลกษณะคลายคลงกบสวนทยงคงตองรบร รายการตอไปหรอมรายการซ อ

ขายอนในตลาดส าหรบบางสวนดงกลาว ราคาลาสดของธรกรรมทเกดขนจรงถอเปนประมาณการ

มลคายตธรรมทดทสดส าหรบสวนทยงคงตองรบร รายการตอไป ในกรณทไมมราคาเสนอซ อขาย

หรอไมมรายการซ อขายในตลาดลาสดทจะแสดงถงมลคายตธรรมส าหรบสวนทยงคงตองรบร รายการ

ตอไป ประมาณการมลคายตธรรมทดทสดคอผลตางระหวางมลคายตธรรมของสนทรพยทางการเงน

สวนทมมลคาสงกวา (a larger financial asset) ทงจ านวน และสงตอบแทนทไดรบจากผรบโอน

ส าหรบบางสวนทมการตดรายการออกจากบญช

การโอนทไมเขาเงอนไขเปนการตดรายการออกจากบญช

3.2.15 ถาการโอนไมไดสงผลใหมการตดรายการออกจากบญช เนองจากกจการยงคงไวซงความเสยง

และผลตอบแทนของความเปนเจาของทงหมดอยางมนยส าคญในสนทรพยทโอน กจการตองรบร

รายการสนทรพยทโอนตอไปทงจ านวน และตองรบรหน สนทางการเงนส าหรบสงตอบแทนทไดรบ

และในรอบระยะเวลาบญชหลงจากนนกจการตองรบรรายไดใดกตามทเกดขนจากสนทรพยทโอน

และคาใชจายใดกตามทเกดขนจากหน สนทางการเงนดงกลาว

ความเกยวของตอเนองในสนทรพยทโอน

3.2.16 ถากจการไมไดโอนหรอไมไดคงไวซงความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทงหมด

อยางมนยส าคญของสนทรพยทโอน และยงคงมการควบคมสนทรพยทโอน กจการยงคงตองรบร

สนทรพยทโอนตอไปตามขอบเขตของความเกยวของตอเนองในสนทรพยน น โดยขอบเขตของ



18

ความเกยวของตอเนองของกจการในสนทรพยทโอน คอ ขอบเขตของฐานะเปดตอความเสยงท

กจการมจากการเปลยนแปลงในมลคาของสนทรพยทโอน เชน

3.2.16.1 ในกรณทความเกยวของตอเนองของกจการอยในรปของการค าประกนสนทรพยทโอน

ขอบเขตของความเกยวของตอเนองของกจการ คอ มลคาทต ากวาระหวาง (1)

จ านวนเงนของสนทรพย และ (2) จ านวนเงนสงสดของสงตอบแทนทไดรบซงกจการ

อาจถกเรยกใหช าระคน (จ านวนเงนทค าประกน)

3.2.16.2 ในกรณทความเกยวของตอเนองของกจการอยในรปของสญญาสทธซงกจการเปนผ

ออก หรอสทธทกจการซอมา (หรอเปนทงสองอยาง) บนสนทรพยทโอน ขอบเขตของ

ความเกยวของตอเนองของกจการ คอ จ านวนเงนของสนทรพยทโอนซงกจการอาจซอ

คน อยางไรกตาม ในกรณของการออกสทธทจะขายสนทรพยซงมการวดมลคาดวย

มลคายตธรรม ขอบเขตของความเกยวของตอเนองของกจการจะมการจ ากดทมลคาท

ต ากวาระหวางมลคายตธรรมของสนทรพยทโอน และราคาใชสทธ (ดภาคผนวกยอ

หนาท ข3.2.13)

3.2.16.3 ในกรณทความเกยวของตอเนองของกจการอยในรปของสญญาสทธทจะช าระดวยเงน

สดหรอประมาณการหน สนทมลกษณะคลายคลงกนในสนทรพยทโอน ขอบเขตของ

ความเกยวของตอเนองของกจการ จะมการวดมลคาดวยวธเดยวกนกบสญญาสทธท

ไมไดจายช าระดวยเงนสด ตามทก าหนดในยอหนาท 3.2.16.2 ขางตน

3.2.17 ในกรณทกจการยงคงรบรสนทรพยตอไปตามขอบเขตของความเกยวของตอเนอง กจการตอง

รบรหน สนทเกยวของดวย แมวาจะมขอก าหนดในการวดมลคาอนๆ ในมาตรฐานการรายงานทาง

การเงนฉบบน สนทรพยทโอนและหน สนทเกยวของจะตองมการวดมลคาตามเกณฑทสะทอนสทธ

และภาระผกพนทกจการยงคงไว หน สนทเกยวของจะมการวดมลคาดวยวธทท าใหมลคาตาม

บญชสทธของสนทรพยทโอนและหน สนทเกยวของ เทากบ

3.2.17.1 ราคาทนตดจ าหนายของสทธและภาระผกพนทกจการยงคงไว ถาสนทรพยทโอนนนวด

มลคาดวยวธราคาทนตดจ าหนาย หรอ

3.2.17.2 มลคายตธรรมของสทธและภาระผกพนทกจการยงคงไว เมอมการวดมลคาแยกแตละ

รายการ ถาสนทรพยทโอนนนวดมลคาดวยมลคายตธรรม

3.2.18 กจการตองรบรรายไดทเกดขนจากสนทรพยทโอนตามขอบเขตของความเกยวของตอเนอง และ

ตองรบรคาใชจายทเกดขนจากหน สนทเกยวของ

3.2.19 ส าหรบการวดมลคาในภายหลง ตองรบรการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของสนทรพยทโอน

และหน สนทเกยวของใหสอดคลองกบแตละประเภทรายการตามขอก าหนดในยอหนาท 5.7.1

โดยตองไมหกกลบลบกน

3.2.20 หากขอบเขตของความเกยวของตอเนองของกจการเปนเพยงสวนหนงของสนทรพยทางการเงน

(เชน เมอกจการยงคงสทธเลอกทจะซอคนสนทรพยทโอนบางสวน หรอยงคงมผลประโยชน

เหลออยซงไมสงผลใหกจการยงคงไวซงความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทงหมด

อยางมนยส าคญและกจการยงคงไวซงการควบคม) กจการตองปนสวนมลคาตามบญชเดมของ

สนทรพยทางการเงนระหวางสวนทยงคงตองรบรตอไปตามขอบเขตของความเกยวของตอเนอง



19

และสวนทไมตองรบรอกตอไปโดยพจารณามลคายตธรรมทเกยวของกบสวนเหลานน ณ วนทม

การโอน เพอวตถประสงคน ขอก าหนดทระบในยอหนาท 3.2.14 จะมการน ามาถอปฏบต โดย

ผลตางของมลคาตอไปน

3.2.20.1 มลคาตามบญช (วดมลคา ณ วนทตดรายการออกจากบญช) ทปนสวนใหกบสวนทไม

ตองรบรอกตอไป และ

3.2.20.2 สงตอบแทนทไดรบส าหรบสวนทไมตองรบรตอไป

ตองมการรบรในก าไรหรอขาดทน

3.2.21 ถาสนทรพยทโอนมการวดมลคาดวยราคาทนตดจ าหนาย ทางเลอกตามมาตรฐานการรายงานทาง

การเงนฉบบนทอนญาตใหกจการรบรหนสนทางการเงนดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนนนไม

สามารถน ามาปฏบตกบหนสนทเกยวของน

การโอนทกประเภท

3.2.22 ถาสนทรพยทโอนยงคงมการรบรตอไป สนทรพยและหน สนทเกยวของตองไมน ามาหกกลบกน

ในท านองเดยวกนกจการตองไมหกกลบรายไดทเกดขนจากสนทรพยทโอนกบคาใชจายทเกดขน

จากหน สนทเกยวของ (ดมาตรฐานการบญช ฉบบท 32 เรอง การแสดงรายการส าหรบเครองมอ

ทางการเงน (เมอมการประกาศใช) ยอหนาท 42)

3.2.23 ถาผโอนมอบหลกประกนทไมใชเงนสด (เชน ตราสารหน หรอตราสารทน) ใหกบผรบโอน วธการ

บญชทใชส าหรบหลกประกนของผโอนและผรบโอนจะขนอยกบการพจารณาวาผรบโอนมสทธท

จะน าหลกประกนนนไปขายหรอวางเปนประกนอกทอดหนงหรอไม และผโอนไดปฏบตผดสญญา

แลวหรอไม ผโอนและผรบโอนตองบนทกบญชหลกประกนตามขอก าหนดทระบดงตอไปน

3.2.23.1 ถาผรบโอนมสทธตามสญญาหรอตามธรรมเนยมปฏบตทจะน าหลกประกนไปขายหรอ

วางเปนประกนอกทอดหนง เชนน ผโอนตองจดประเภทสนทรพยรายการนนใหมในงบ

แสดงฐานะการเงน (เชน สนทรพยทใหยม ตราสารทนทวางเปนประกน หรอลกหน ซอ

คน) โดยแสดงแยกตางหากจากสนทรพยอน

3.2.23.2 ถาผรบโอนขายหลกประกนทไดรบมา ผรบโอนตองรบรรายรบจากการขาย และรบร

หน สนจากภาระผกพนทตองสงคนหลกประกนดวยมลคายตธรรม

3.2.23.3 ถาผโอนปฏบตผดสญญาและไมมสทธทจะไถถอนหลกประกนคน ผโอนตองตด

รายการหลกประกนนนออกจากบญช และผรบโอนตองรบรรายการหลกประกนเปน

สนทรพยโดยวดมลคาเมอเรมแรกดวยมลคายตธรรม หรอ ในกรณทผรบโอนไดขาย

หลกประกนดงกลาวไปแลว ผร บโอนตองตดรายการภาระผกพนทจะตองสงคน

หลกประกนออกจากบญช

3.2.23.4 ทงน ยกเวนทไดก าหนดไวในยอหนา 3.2.23.3 ผโอนยงคงตองบนทกหลกประกนเปน

สนทรพย และผรบโอนตองไมรบรหลกประกนเปนสนทรพย



20

3.3 การตดรายการหน สนทางการเงน

3.3.1 กจการตองตดรายการหน สนทางการเงน (หรอบางสวนของหน สนทางการเงน) ออกจากงบแสดง

ฐานะทางการเงน เฉพาะเมอหน สนทางการเงนนนสนสดลง เชน เมอภาระผกพนทระบในสญญา

ไดมการปฏบตตามแลว ไดมการยกเลก หรอสนสด

3.3.2 การแลกเปลยนตราสารหน ทมความแตกตางในเงอนไขอยางมนยส าคญระหวางผกและผใหก

ตองถอวาหน สนทางการเงนเดมนนไดสนสดลง และตองรบรหน สนทางการเงนใหม ในท านอง

เดยวกน การเปลยนแปลงอยางมนยส าคญในขอตกลงของหน สนทางการเงนทมอยในปจจบนทง

จ านวนหรอบางสวนของหน สนนน (ไมวาจะเกดขนเพราะปญหาทางการเงนของลกหน หรอไมก

ตาม) จะตองมการบนทกบญชเปนรายการหน สนทางการเงนเดมทไดสนสดลง และตองบนทก

บญชรบรหน สนทางการเงนใหม

3.3.3 ผลแตกตางระหวางมลคาตามบญชของหน สนทางการเงน (หรอบางสวนของหน สนทางการเงน)

ทสนสดลง หรอทไดโอนใหกบบคคลอน และสงตอบแทนทตองจายซงรวมถง สนทรพยทไมใชเงน

สดทมการโอนไป หรอหน สนทรบมา ตองรบรในก าไรหรอขาดทน

3.3.4 หากกจการซ อคนหน สนทางการเงนบางสวน กจการตองปนสวนมลคาตามบญชเดมของหน สนทาง

การเงนระหวางสวนทยงคงรบรและสวนทมการตดรายการออกจากบญช โดยอางองจากมลคายตธรรม

ทเกยวของกบสวนของหนสนทางการเงนเหลานน ณ วนทมการซอคน ผลแตกตางระหวาง (1) มลคา

ตามบญชทปนสวนใหกบสวนทมการตดรายการออกจากบญช และ (2) สงตอบแทนทจาย ซงรวมถง

สนทรพยทไมใชเงนสดทไดโอนไปหรอหน สนทรบมา ส าหรบสวนทมการตดรายการออกจากบญช

ตองรบรในก าไรหรอขาดทน

บทท 4 การจดประเภทรายการ

4.1 การจดประเภทสนทรพยทางการเงน

4.1.1 ในกรณทไมไดน ายอหนาท 4.1.5 มาถอปฏบต กจการตองจดประเภทสนทรพยทางการเงนเปน

สนทรพยทางการเงนทวดมลคาในภายหลงดวยราคาทนตดจ าหนาย มลคายตธรรมผานก าไร

ขาดทนเบดเสรจอน หรอมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน ตามเงอนไขทงสองขอดงตอไปน

4.1.1.1 ตามรปแบบการด าเนนธรกจของกจการ (business model) ในการจดการสนทรพย

ทางการเงน และ

4.1.1.2 ตามลกษณะของกระแสเงนสดตามสญญาของสนทรพยทางการเงน

4.1.2 สนทรพยทางการเงนตองวดมลคาดวยวธราคาทนตดจ าหนายเมอเขาเงอนไขทงสองขอดงตอไปน

4.1.2.1 กจการถอครองสนทรพยทางการเงนนนตามรปแบบการด าเนนธรกจทมวตถประสงค

การถอครองสนทรพยทางการเงนเพอรบกระแสเงนสดตามสญญา และ

4.1.2.2 กระแสเงนสดทเกดขนตามสญญาจากสนทรพยทางการเงนในวนทก าหนดไวเปนการ

รบช าระเงนตนและดอกเบยจากจ านวนเงนตนคงคางเทานน



21

ภาคผนวกยอหนาท ข4.1.1ถง ข4.1.26 ใหแนวทางในการปฏบตตามเงอนไขเหลาน

4.1.2ก สนทรพยทางการเงนตองวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอนเมอเขา

เงอนไขทงสองขอดงตอไปน

4.1.2ก.1 กจการถอครองสนทรพยทางการเงนนนตามรปแบบการด าเนนธรกจทมวตถประสงค

เพอรบกระแสเงนสดตามสญญาและเพอขายสนทรพยทางการเงน และ

4.1.2ก.2 กระแสเงนสดทเกดขนตามสญญาจากสนทรพยทางการเงนในวนทก าหนดไวเปนการ

รบช าระเงนตนและดอกเบยจากจ านวนเงนตนคงคางเทานน

ภาคผนวกยอหนาท ข4.1.1ถง ข4.1.26 ใหแนวทางในการปฏบตตามเงอนไขเหลาน

4.1.3 เพอวตถประสงคของการถอปฏบตตามยอหนาท 4.1.2.2 และ 4.1.2ก.2

4.1.3.1 เงนตนคอมลคายตธรรมของสนทรพยทางการเงนทรบรเมอเรมแรก ภาคผนวกยอ

หนาท ข4.1.7ข ใหแนวปฎบตเพมเตมเกยวกบความหมายของเงนตน

4.1.3.2 ดอกเบยคอสงตอบแทนส าหรบมลคาของเงนตามเวลาและความเสยงดานเครดตท

เกยวของกบจ านวนเงนตนคงคางในชวงระยะเวลาใดระยะเวลาหนง และส าหรบความ

เสยงอน ๆ ของการใหกยมและ ตนทน รวมถงก าไรขนตน ภาคผนวกยอหนาท ข

4.1.7ก และ ข4.1.9ก ถง ข4.1.9จ ใหแนวปฏบตเพมเตมเกยวกบความหมายของ

ดอกเบย รวมถงความหมายของมลคาของเงนตามเวลา

4.1.4 สนทรพยทางการเงนตองวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน หากสนทรพยทางการ

เงนนนไมไดมการวดมลคาดวยราคาทนตดจ าหนายตามยอหนาท 4.1.2 หรอไมไดมการวดมลคา

ดวยมลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอนตามยอหนาท 4.1.2ก อยางไรกตามกจการอาจ

ใชสทธเลอก ณ วนทรบรเมอเรมแรก โดยกจการอาจเลอกใหเงนลงทนในตราสารทนทรบรดวย

มลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนแสดงผลตางจากการเปลยนแปลงมลคายตธรรมทเกดขนใน

ภายหลงในก าไรขาดทนเบดเสรจอน ทงน เมอเลอกแลวจะเปลยนแปลงไมได (ดยอหนาท 5.7.5

ถง 5.7.6)

ทางเลอกในการก าหนดใหสนทรพยทางการเงนวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน

4.1.5 ถงแมจะมขอก าหนดตามยอหนาท 4.1.1 ถง 4.1.4 ณ วนทรบรเมอเรมแรก กจการอาจ

ก าหนดใหสนทรพยทางการเงนวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน ทงน เมอ

ก าหนดแลวจะไมสามารถเปลยนแปลงในภายหลง หากการก าหนดดงกลาวชวยขจดหรอลดความ

ไมสอดคลองอยางมนยส าคญในการวดมลคา หรอการรบรรายการ (บางครงอาจเรยกวาการไม

สามารถจบคทางบญช (accounting mismatch)) ซงอาจเกดขนจากการวดมลคาสนทรพยหรอ

หน สน หรอการรบรก าไรและขาดทนจากรายการดงกลาวดวยเกณฑทแตกตางกน (ดภาคผนวก

ยอหนาท ข4.1.29 ถง ข4.1.32)



22

4.2 การจดประเภทหน สนทางการเงน

4.2.1 กจการตองจดประเภทหน สนทางการเงนท งหมด ใหวดมลคาในภายหลงดวยวธราคาทนตด

จ าหนาย เวนแต

4.2.1.1 หน สนทางการเงนทวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน หน สนดงกลาว

รวมถงหน สนตราสารอนพนธตองวดมลคาในภายหลงดวยมลคายตธรรม

4.2.1.2 หน สนทางการเงนทเกดขนจากการโอนสนทรพยทางการเงนทไมเขาเงอนไขการตด

รายการออกจากบญชหรอเกดขนเมอถอปฏบตตามเกณฑความเกยวของตอเนอง ให

กจการน ายอหนาท 3.2.15 และ 3.2.17 มาถอปฏบตในการวดมลคาของหน สนทาง

การเงนดงกลาว

4.2.1.3 สญญาค าประกนทางการเงน ภายหลงการรบรรายการเรมแรก ผค าประกนตามสญญา

ตอง (ยกเวนเมอถอปฏบตตามยอหนาท 4.2.1.1 หรอ 4.2.1.2) วดมลคาในภายหลง

ดวยมลคาทสงกวาระหวาง

4.2.1.3.1 จ านวนของคาเผอผลขาดทนทพจารณาตามทก าหนดในบทท 5.5 และ

4.2.1.3.2 จ านวนทรบรเมอเรมแรก (ดยอหนาท 5.1.1) หกรายไดสะสม (เมอ

เหมาะสม) ทรบรตามหลกการของมาตรฐานการรายงานทางการเงน

ฉบบ ท 15 เ รอง รายไดจากสญญา ทท ากบ ลกคา ( เ มอ มการ

ประกาศใช)

4.2.1.4 ภาระผกพนทจะใหสนเชอทอตราดอกเบยต ากวาอตราดอกเบยตลาด ผใหสนเชอ

ดงกลาวตอง (ยกเวนเมอปฏบตตามยอหนาท 4.2.1.1) วดมลคาในภายหลงดวยมล

คาทสงกวาระหวาง

4.2.1.4.1 จ านวนของคาเผอผลขาดทนทพจารณาตามทก าหนดในบทท 5.5 และ

4.2.1.4.2 จ านวนทรบรเมอเรมแรก (ดยอหนาท 5.1.1) หกรายไดสะสม (เมอ

เหมาะสม) ทรบรตามหลกการของมาตรฐานการรายงานทางการเงน

ฉบบ ท 15 เ รอง รายไดจากสญญาทท า กบลกคา ( เ มอ มการ

ประกาศใช)

4.2.1.5 สงตอบแทนทคาดวาจะตองจายทรบรโดยผซอในการรวมธรกจทถอปฏบตตาม

มาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 3 (ปรบปรง 2559) เรอง การรวมธรกจ

สงตอบแทนทคาดวาจะตองจายดงกลาวตองวดมลคาในภายหลงดวยมลคายตธรรม

โดยรบรผลตางเขาก าไรหรอขาดทน

ทางเลอกในการก าหนดใหหน สนทางการเงนวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน

4.2.2 ณ วนทมการรบรเมอเรมแรก กจการอาจก าหนด ใหหน สนทางการเงนวดมลคาดวยมลคา

ยตธรรมผานก าไรหรอขาดทน ทงน เมอก าหนดแลวจะไมสามารถเปลยนแปลงในภายหลง โดย

ตองรบรเมอเปนไปตามขอก าหนดในยอหนาท 4.3.5 หรอเมอการก าหนดดงกลาวท าใหไดขอมล



23

ทเกยวของกบการตดสนใจมากกวาเนองจาก

4.2.2.1 การก าหนดดงกลาวชวยขจดหรอลดความไมสอดคลองในการวดมลคา หรอการรบร

รายการอยางมนยส าคญ (บางครงอาจเรยกวาการไมจบคทางบญช (accounting

mismatch)) ซงอาจเกดขนจากการวดมลคาสนทรพยหรอหน สน หรอการรบรก าไรและ

ขาดทนจากรายการดงกลาวดวยเกณฑทแตกตางกน (ดภาคผนวกยอหนาท ข4.1.29

ถง ข4.1.32) หรอ

4.2.2.2 กลมของหน สนทางการเงนหรอสนทรพยทางการเงนและหน สนทางการเงนทมการ

บรหารและประเมนผลดวยเกณฑมลคายตธรรม ซงสอดคลองกบกลยทธการบรหาร

จดการความเสยง หรอกลยทธการลงทนทจดท าขนเปนลายลกษณอกษร รวมทงขอมล

ดงกลาวไดมการน าเสนอเปนการภายในตอผบรหารส าคญของกจการ (ตามค าจ ากด

ความในมาตรฐานการบญช ฉบบท 24 (ปรบปรง 2559) เรอง การเปดเผยขอมล

เกยวกบบคคลหรอกจการทเกยวของ) เชน คณะกรรมการและประธานเจาหนาท

บรหารของกจการ (ดภาคผนวกยอหนาท ข4.1.33 ถง ข4.1.36)

4.3 อนพนธแฝง

4.3.1 อนพนธแฝง คอ องคประกอบหนงของสญญาแบบผสมทประกอบดวยสญญาหลกทไมใชตราสาร

อนพนธ ซงกระแสเงนสดบางสวนของเครองมอทางการเงนแบบผสมนมการเปลยนแปลงในทศทางท

คลายคลงกบตราสารอนพนธทเปนรายการแยกตางหาก โดยอนพนธแฝงท าใหกระแสเงนสดตาม

สญญาบางสวนหรอทงหมดถกเปลยนแปลงไปตามอตราดอกเบ ยทก าหนด ราคาของเครองมอทาง

การเงน ราคาสนคาโภคภณฑ อตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ ดชนราคา หรอดชนอตรา อนดบ

ความนาเชอถอดานเครดต หรอดชนความนาเชอถอดานเครดต หรอตวแปรอน โดยในกรณของตว

แปรทไมใชตวแปรทางการเงน และตวแปรนนไมเฉพาะเจาะจงกบคสญญาเทานน ทงน หากตราสาร

อนพนธผกตดกบเครองมอทางการเงน แตตามสญญาแลวตราสารอนพนธนนสามารถโอนไดอยาง

อสระจากเครองมอทางการเงนนน หรอมคสญญาทแตกตางจากเครองมอทางการเงนนน ในกรณ

ดงกลาวจะถอวาไมใชอนพนธแฝง แตเปนเครองมอทางการเงนทแยกตางหาก

สญญาแบบผสมทมสนทรพยทางการเงนเปนสญญาหลก

4.3.2 ถาสญญาแบบผสมมสญญาหลกซงเปนสนทรพยทอยภายใตขอบเขตของมาตรฐานการรายงาน

ทางการเงนฉบบน กจการตองน าขอก าหนดตามยอหนาท 4.1.1 ถง 4.1.5 มาถอปฏบตกบ

สญญาแบบผสมทงสญญา

สญญาแบบผสมอนๆ

4.3.3 หากสญญาแบบผสมประกอบดวยสญญาหลกซงไมใชสนทรพยทอยภายใตขอบเขตของมาตรฐาน



24

การรายงานทางการเงนฉบบน อนพนธแฝงตองถกแยกออกจากสญญาหลกและถกบนทกบญช

เปนตราสารอนพนธภายใตมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน เมอเปนไปตามเงอนไข

ดงตอไปน

4.3.3.1 ลกษณะเชงเศรษฐกจและความเสยงของอนพนธแฝงไมมความสมพนธอยางใกลชด

กบลกษณะเชงเศรษฐกจและความเสยงของสญญาหลก (ดภาคผนวกยอหนา ท ข

4.3.5 และ ข4.3.8)

4.3.3.2 ตราสารทแยกตางหากซงมเงอนไขเชนเดยวกบอนพนธแฝง มลกษณะตรงตามค า

นยามของตราสารอนพนธ และ

4.3.3.3 สญญาแบบผสมน ไมไดถกวดมลคาดวยมลคายตธรรม ทการเปลยนแปลงของมลคา

ยตธรรมมการรบรในก าไรหรอขาดทน (เชน ตราสารอนพนธทแฝงในหน สนทาง

การเงนทแสดงดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน ซงจะไมบนทกแยกออกจาก

กน)

4.3.4 ในกรณทอนพนธแฝงถกแยกออกจากสญญาหลก กจการตองบนทกบญชส าหรบสญญาหลกตาม

มาตรฐานการรายงานทางการเงนทเหมาะสม มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ไมได

ก าหนดเรองการแสดงรายการในงบแสดงฐานะทางการเงนวาตองแสดงอนพนธแฝงเปนรายการ

แยกตางหากหรอไม

4.3.5 ถงแมจะมขอก าหนดตามยอหนาท 4.3.3 และ 4.3.4 หากสญญาประกอบดวยอนพนธแฝงหนง

ตราสารหรอมากกวา และสญญาหลกไมใชสนทรพยตามขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทาง

การเงนฉบบน กจการอาจก าหนดใหสญญาแบบผสมทงสญญาวดมลคาดวยมลคายตธรรมผาน

ก าไรหรอขาดทน เวนแต

4.3.5.1 อนพนธแฝงไมไดเปลยนแปลงกระแสเงนสดตามสญญาอยางมนยส าคญ หรอ

4.3.5.2 มความชดเจนโดยอาศยการวเคราะหเพยงเลกนอยหรอไมตองวเคราะห เมอพจารณา

ต งแตแรกเรมวาการแยกอนพนธแฝงส าหรบ เครองมอทางการเงนแบบผสมท

คลายคลงนนเปนเรองตองหามเชน สทธทจะจายช าระเงนกอนครบก าหนดทแฝงอยกบ

เงนใหสนเชอซงอนญาตใหผถอจายช าระคนสนเชอกอนครบก าหนดดวยมลคาท

ใกลเคยงกบราคาทนตดจ าหนาย

4.3.6 หากกจการถกก าหนดโดยมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ใหแยกอนพนธแฝงออกจาก

สญญาหลก แตไมสามารถวดมลคาอนพนธแฝงแยกตางหากไดทง ณ วนทไดมา หรอ ณ วนทสน

รอบระยะเวลาทรายงานในภายหลง กจการตองวดมลคาสญญาแบบผสมนนทงสญญาดวยมลคา

ยตธรรมผานก าไรหรอขาดทน

4.3.7 หากกจการไมสามารถวดมลคายตธรรมของอนพนธแฝงไดอยางนาเชอถอโดยพจารณาจากเงอนไข

และขอก าหนดของอนพนธแฝงนน มลคายตธรรมของอนพนธแฝงจะเทากบผลตางระหวางมลคา

ยตธรรมของสญญาแบบผสมกบมลคายตธรรมของสญญาหลก หากกจการไมสามารถวดมลคา

ยตธรรมของอนพนธแฝงตามวธดงกลาว ใหกจการถอปฏบตตามยอหนาท 4.3.6 และสญญาแบบ

ผสมดงกลาวจะถกก าหนดใหวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน



25

4.4 การเปลยนแปลงการจดประเภทรายการ

4.4.1 เมอกจการเปลยนแปลงรปแบบการด าเนนธรกจในการบรหารสนทรพยทางการเงน กจการตอง

จดประเภทรายการสนทรพยทางการเงนทไดรบผลกระทบทงหมดใหมใหเปนตามทก าหนดในยอ

หนาท 4.1.1 ถง 4.1.4 ยอหนาท 5.6.1 ถง 5.6.7 ภาคผนวกยอหนาท ข4.4.1 ถง ข4.4.3 และ

ข5.6.1 ถง ข5.6.2 ซงใหแนวปฏบตเพมเตมเกยวกบการจดประเภทสนทรพยทางการเงนใหม

4.4.2 กจการตองไมเปลยนแปลงการจดประเภทหนสนทางการเงน

4.4.3 การเปลยนแปลงในสถานการณดงตอไปน ไมถอวาเปนการเปลยนแปลงการจดประเภทรายการตามท

กลาวในยอหนาท 4.4.1 ถง 4.4.2

4.4.3.1 รายการซงในอดตถกก าหนดใหเปนเครองมอปองกนความเสยงทมประสทธผลในการ

ปองกนความเสยงในกระแสเงนสดหรอปองกนความเสยงในเงนลงทนสทธ ซงไมเขา

เงอนไขการปองกนความเสยงอกตอไป

4.4.3.2 รายการทไดรบการก าหนดเปนเครองมอปองกนความเสยงทมประสทธผลในการปองกน

ความเสยงในกระแสเงนสดหรอการปองกนความเสยงในเงนลงทนสทธ และ

4.4.3.3 การเปลยนแปลงการวดมลคาตามทระบไวในบทท 6.7

บทท 5 การวดมลคา

5.1 การวดมลคาเมอเรมแรก

5.1.1 ยกเวนลกหน การคาภายใตขอบเขตของยอหนาท 5.1.3 ณ วนทรบรเมอเรมแรก กจการตองวด

มลคาสนทรพยทางการเงนหรอหน สนทางการเงน (ส าหรบสนทรพยทางการเงนหรอหน สนทาง

การเงนทไมไดวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน) ดวยมลคายตธรรม บวกหรอ

หกดวยตนทนในการท ารายการซงเกยวของโดยตรงกบการไดมาหรอการออกสนทรพยทางการ

เงนหรอหน สนทางการเงนนน

5.1.1ก อยางไรกตาม หากมลคายตธรรมของสนทรพยทางการเงนหรอหน สนทางการเงนทรบร เมอ

เรมแรกแตกตางจากราคาของการท ารายการ กจการตองถอปฏบตตามภาคผนวกยอหนาท ข

5.1.2ก

5.1.2 ในกรณทกจการใชวธบนทกบญช ณ วนทมการจายช าระ ซงสนทรพยนนวดมลคาในภายหลงดวยวธ

ราคาทนตดจ าหนาย สนทรพยดงกลาวตองรบร เมอเรมแรกดวยมลคายตธรรม ณ วนทท ารายการ

(Trade date) (ดภาคผนวกยอหนาท ข3.1.3 ถง ข3.1.6)

5.1.3 แมจะมขอก าหนดตามยอหนาท 5.1.1 กจการตองวดมลคาลกหน การคาทไมมองคประกอบของ

ตนทนทางการเงนทมนยส าคญ (ตามทก าหนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 15 เรอง

รายไดจากสญญาทท ากบลกคา (เมอมการประกาศใช)) ณ วนทรบร เมอเรมแรกดวยราคาของการท า

รายการ (ตามทก าหนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 15 เรอง รายไดจากสญญาทท ากบ

ลกคา (เมอมการประกาศใช))



26

5.2 การวดมลคาในภายหลงของสนทรพยทางการเงน

5.2.1 หลงจากการรบรรายการเมอเรมแรก กจการตองวดมลคาสนทรพยทางการเงนตามทก าหนดใน

ยอหนาท 4.1.1 ถง 4.1.5 ดวยวธ

5.2.1.1 ราคาทนตดจ าหนาย

5.2.1.2 มลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอน หรอ

5.2.1.3 มลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน

5.2.2 กจการตองปฏบตตามขอก าหนดเรองการดอยคาในบทท 5.5 ส าหรบสนทรพยทางการเงนทวด

มลคาดวยราคาทนตดจ าหนายตามทก าหนดไวในยอหนาท 4.1.2 และสนทรพยทางการเงนทวด

มลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอนตามทก าหนดไวในยอหนาท 4.1.2ก

5.2.3 กจการตองปฏบตตามขอก าหนดเรองการบญชปองกนความเสยงตามทก าหนดในยอหนาท

6.5.8 ถง 6.5.14 กบสนทรพยทางการเงนทก าหนดเปนรายการทมการปองกนความเสยง และ

หากกจการมการปองกนความเสยงในมลคายตธรรมของความเสยงอตราดอกเบยแบบเปนกลม

(fair value hedge for a portfolio hedge of interest rate risk) กจการสามารถเลอกถอปฏบตตาม

แนวปฏบตทใชอยตอไป และใหเปดเผยเกยวกบขอเทจจรงดงกลาว

5.3 การวดมลคาในภายหลงของหน สนทางการเงน

5.3.1 ภายหลงจากการรบรรายการเมอเรมแรก กจการตองวดมลคาหน สนทางการเงนตามทก าหนดใน

ยอหนาท 4.2.1 ถง 4.2.2

5.3.2 กจการตองปฏบตตามขอก าหนดเรองการบญชปองกนความเสยงตามทก าหนดในยอหนาท

6.5.8 ถง 6.5.14 กบหน สนทางการเงนทก าหนดเปนรายการทมการปองกนความเสยง และ

หากกจการมการปองกนความเสยงในมลคายตธรรมของความเสยงอตราดอกเบยแบบเปนกลม

(fair value hedge for a portfolio hedge of interest rate risk) กจการสามารถเลอกถอปฏบตตาม

แนวปฏบตทใชอยตอไป

5.4 การวดมลคาดวยวธราคาทนตดจ าหนาย


วธอตราดอกเบยทแทจรง

5.4.1 รายไดดอกเบ ยตองค านวณโดยใชวธอตราดอกเบ ยทแทจรง (ดภาคผนวก ก และภาคผนวก ข ยอ

หนาท ข5.4.1 ถง ข5.4.7) การค านวณน ใชอตราดอกเบ ยทแทจรงของมลคาตามบญชขนตน (gross

carrying amount) ของสนทรพยทางการเงน ยกเวน



27

5.4.1.1 สนทรพยทางการเงนทมการดอยคาดานเครดตตงแตเมอเรมแรกทซอหรอไดมา กจการ

ตองใชอตราดอกเบยทแทจรงทปรบดวยความเสยงดานเครดต ในการตดจ าหนายราคาทน

ของสนทรพยทางการเงนตงแตวนทรบร เมอเรมแรก

5.4.1.2 สนทรพยทางการเงนทไมดอยคาดานเครดตตงแตเมอเรมแรกทซอหรอไดมา แตเกดการ

ดอยคาดานเครดตในภายหลง กจการตองใชอตราดอกเบ ยทแทจรงในการตดจ าหนาย

ราคาทนของสนทรพยทางการเงนนน ส าหรบรอบระยะเวลารายงานในภายหลงดงกลาว

5.4.2 กจการตองค านวณรายไดดอกเบ ยโดยใชวธอตราดอกเบ ยทแทจรงส าหรบสนทรพยทางการเงนทวด

มลคาดวยราคาทนตดจ าหนายตามยอหนาท 5.4.1.2 ในรอบระยะเวลาทรายงาน ส าหรบรอบ

ระยะเวลารายงานในภายหลง กจการตองค านวณรายไดดอกเบ ยโดยใชอตราดอกเบ ยทแทจรงของ

มลคาตามบญชขนตน (gross carrying amount) หากความเสยงดานเครดตของเครองมอทางการเงน

มการเปลยนแปลงทดขนจนท าใหสนทรพยทางการเงนดงกลาวไมดอยคาดานเครดตอกตอไป และการ

เปลยนแปลงนนเกดข นหลงจากการทกจการปฏบตตามขอก าหนดในยอหนาท 5.4.1.2 แลว (เชน

การเพมขนของอนดบความนาเชอถอของผก)

การเปลยนแปลงของกระแสเงนสดตามสญญา

5.4.3 เมอกระแสเงนสดตามสญญาของสนทรพยทางการเงนมการตกลงใหมหรอมการเปลยนแปลงเงอนไข

เปนอยางอน การตกลงใหมหรอการเปลยนแปลงดงกลาวไมท าใหมการตดรายการสนทรพยทางการ

เงนตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ออกจากบญช กจการตองค านวณมลคาตามบญช

ขนตน (gross carrying amount) ของสนทรพยทางการเงนใหม และรบร ผลก าไรหรอขาดทนจากการ

เปลยนแปลงนนในก าไรหรอขาดทน มลคาตามบญชขนตนของสนทรพยทางการเงนจะถกค านวณใหม

ดวยมลคาปจจบนของกระแสเงนสดทตกลงใหมหรอเปลยนแปลงใหม คดลดดวยอตราดอกเบ ยท

แทจรงเดมของสนทรพยทางการเงนดงกลาว (หรอใชอตราดอกเบ ยทแทจรงปรบดวยความเสยงดาน

เครดต ส าหรบสนทรพยทางการเงนทมการดอยคาดานเครดตตงแตเมอเรมแรกทซอหรอไดมา) หรอ

กจการตองค านวณอตราดอกเบ ยทแทจรงใหม หากเขาเงอนไขตามทกลาวไวในยอหนาท 6.5.10

ส าหรบตนทนหรอคาธรรมเนยมใด ๆ ทเกดขนใหน าไปปรบปรงกบมลคาตามบญชของสนทรพยทาง

การเงนทเปลยนแปลงแลวดงกลาว และตดจ าหนายตลอดอายทเหลออยของสนทรพยทางการเงนทม

การเปลยนแปลงนน

การตดจ าหนาย

5.4.4 กจการตองลดมลคาตามบญชขนตน (gross carrying amount) ของสนทรพยทางการเงนโดยทนท

เมอกจการคาดวาจะไมไดรบมลคาของสนทรพยทางการเงนคนทงจ านวนหรอบางสวนของสนทรพย

นน การตดจ าหนายถอเปนสถานการณหนงทท าใหเกดการตดรายการออกจากบญช (ดภาคผนวกยอ

หนาท ข3.2.16.18)



28

5.5 การดอยคา

การรบรผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน

หลกการทวไป

5.5.1 กจการตองรบร คาเผอผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนของสนทรพยทางการเงนซงวดมลคา

ตามยอหนาท 4.1.2 หรอ 4.1.2ก ลกหนตามสญญาเชา สนทรพยตามสญญา หรอภาระผกพนทจะให

สนเชอ และสญญาค าประกนทางการเงนตองปฏบตตามขอก าหนดเรองการดอยคาตามยอหนาท

2.1.7 4.2.1.3 หรอ 4.2.1.4

5.5.2 กจการตองปฏบตตามขอก าหนดเรองการดอยคาส าหรบการรบร และการวดมลคาของคาเผอผล

ขาดทนของสนทรพยทางการเงนทวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอน ตามท

กลาวไวในยอหนาท 4.1.2ก อยางไรกด กจการตองรบร คาเผอผลขาดทนในก าไรขาดทนเบดเสรจอน

และไมปรบลดมลคาตามบญชของสนทรพยทางการเงนในงบแสดงฐานะการเงน

5.5.3 ตามทกลาวในยอหนาท 5.5.13 ถง 5.5.16 ทกวนทรายงาน กจการตองวดมลคาของคาเผอผล

ขาดทนของเครองมอทางการเงนดวยมลคาทเทากบผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอาย

ของเครองมอทางการเงน หากความเสยงดานเครดตของเครองมอทางการเงนเพมขนอยางมนยส าคญ

นบตงแตวนทรบร เมอเรมแรก

5.5.4 ขอก าหนดเกยวกบการดอยคามวตถประสงคเพอรบรผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอด

อายของเครองมอทางการเงนทงหมดทมความเสยงดานเครดตเพมข นอยางมนยส าคญนบจากวนท

รบร เมอเรมแรก ไมวาการประเมนดงกลาวจะเปนรายสญญาหรอเปนรายกลม โดยใหพจารณาขอมลท

สนบสนนและมความสมเหตสมผลทงหมดซงรวมถงขอมลดงกลาวทมการคาดการณไปในอนาคต

5.5.5 ตามทกลาวในยอหนาท 5.5.13 ถง 5.5.16 ณ วนทรายงาน หากความเสยงดานเครดตของเครองมอ

ทางการเงนไมเพมข นอยางมนยส าคญนบจากวนทรบร เมอเรมแรก กจการตองวดมลคาคาเผอผล

ขาดทนของเครองมอทางการเงนดวยจ านวนทเทากบผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนใน12

เดอนขางหนา

5.5.6 ส าหรบภาระผกพนทจะใหสนเชอ และสญญาค าประกนทางการเงน วนทกจการเรมเปนคสญญาใน

ภาระผกพนทไมสามารถยกเลกได กจการตองพจารณาใหเปนวนทรบร เมอเรมแรกตามวตถประสงค

ในการน าขอก าหนดเรองการดอยคามาถอปฏบต

5.5.7 หากกจการวดมลคาของคาเผอผลขาดทนของเครองมอทางการเงน ณ วนสนรอบระยะเวลารายงาน

กอน ดวยจ านวนทเทากบผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทางการเงน

แต ณ วนทรายงานปจจบน กจการพจารณาแลววาไมเขาเงอนไขตามทก าหนดในยอหนาท 5.5.3

กจการตองวดมลคาของคาเผอผลขาดทนดวยจ านวนทเทากบผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน

ใน 12 เดอนขางหนา ณ วนทรายงานปจจบน

5.5.8 กจการตองรบรจ านวนผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน (หรอกลบรายการผลขาดทน) ซงเกด

จากการปรบปรงคาเผอผลขาดทน ณ วนทรายงาน ใหเปนจ านวนทตองรบรตามมาตรฐานการรายงาน

ทางการเงนฉบบน เปนผลก าไรหรอขาดทนจากการดอยคาในก าไรหรอขาดทน



29

การพจารณาการเพมขนอยางมนยส าคญของความเสยงดานเครดต

5.5.9 ณ ทกวนทรายงาน กจการตองประเมนวาความเสยงดานเครดตของเครองมอทางการเงนเพมขนอยาง

มนยส าคญนบจากวนทรบร เมอเรมแรกหรอไม ในการประเมน กจการตองประเมนการเปลยนแปลง

ของความเสยงจากการไมปฏบตตามสญญาทเกดขนตลอดอายทคาดไวของเครองมอทางการเงน แทน

การประเมนจากการเปลยนแปลงของจ านวนผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน ซงในการ

ประเมนดงกลาวกจการตองเปรยบเทยบความเสยงจากการจากการไมปฏบตตามสญญาของเครองมอ

ทางการเงน ณ วนทรายงาน กบความเสยงจากการจากการไมปฏบตตามสญญาของเครองมอทาง

การเงน ณ วนทรบร เมอเรมแรก โดยพจารณาขอมลทสนบสนนและมความสมเหตสมผลทสามารถหา

ไดโดยไมใชตนทนหรอความพยายามทมากเกนไป ทเปนขอบงชถงการเพมข นอยางมนยส าคญของ

ความเสยงดานเครดตนบจากวนทรบร เมอเรมแรก

5.5.10 กจการอาจสนนษฐานวาความเสยงดานเครดตของเครองมอทางการเงนไมเพมขนอยางมนยส าคญนบ

จากวนทรบร เมอเรมแรก หากพจารณาแลววาเครองมอทางการเงนนนมความเสยงดานเครดตอยใน

ระดบต า ณ วนทรายงาน (ดภาคผนวกยอหนาท ข5.5.22 ถง ข5.5.24)

5.5.11 ในการพจารณาวาความเสยงดานเครดตเพมขนอยางมนยส าคญนบจากวนทรบร เมอเรมแรกหรอไม

กจการไมสามารถใชเพยงขอมลการคางช าระในอดตเพยงอยางเดยวในการพจารณา หากกจการ

สามารถหาขอมลทมการคาดการณไปในอนาคตทสนบสนนและมความสมเหตสมผลไดโดยไมตองใช

ตนทนหรอความพยายามทมากเกนไป อยางไรกตาม หากกจการไมสามารถหาขอมลทมการ

คาดการณไปในอนาคตทนอกเหนอจากขอมลการคางช าระ (ไมวาจะเปนการพจารณาเปนรายสญญา

หรอเปนกลม) ไดโดยไมตองใชตนทนหรอความพยายามทมากเกนไป กจการอาจใชขอมลการคาง

ช าระในอดตมาพจารณาวาความเสยงดานเครดตเพมขนอยางมนยส าคญนบจากวนทรบร รายการเมอ

เรมแรกหรอไม ไมวากจการจะใชวธใดในการประเมนการเพมขนอยางมนยส าคญของความเสยงดาน

เครดต ใหสนนษฐานวาความเสยงดานเครดตของสนทรพยทางการเงนจะเพมขนอยางมนยส าคญนบ

จากวนทรบรรายการเมอเรมแรก กตอเมอมการคางช าระเกนกวา 30 วน โดยกจการสามารถโตแยงขอ

สนนษฐานน ได หากกจการสามารถหาขอมลทสนบสนนและมความสมเหตสมผลไดโดยไมตองใช

ตนทนหรอความพยายามทมากเกนไปเพอแสดงใหเหนวาความเสยงดานเครดตไมไดเพมข นอยางม

นยส าคญนบจากวนทรบร เมอเรมแรก แมวาจะมการคางช าระเกนกวา 30 วน ในกรณทกจการประเมน

วาความเสยงดานเครดตเพมขนอยางมนยส าคญกอนทจะมการการคางช าระเกนกวา 30 วน กจการจะ

ไมสามารถใชขอสนนษฐานดงกลาวได

สนทรพยทางการเงนทมการเปลยนแปลงเงอนไขใหม

5.5.12 หากมการเจรจาตกลงหรอเปลยนแปลงเงอนไขกระแสเงนสดตามสญญาของสนทรพยทางการเงนใหม

และไมมการตดรายการสนทรพยทางการเงนนนออกจากบญช กจการตองประเมนวาความเสยงดาน

เครดตของสนทรพยทางการเงนดงกลาวเพมข นอยางมนยส าคญตามทก าหนดในยอหนาท 5.5.3

หรอไม โดยเปรยบเทยบ



30

5.5.12.1 ความเสยงจากการการไมปฏบตตามสญญาทเกดข น ณ วนทรายงาน (อางองจากเงอนไข

ของสญญาทมการเปลยนแปลง) และ

5.5.12.2 ความเสยงจากการการไมปฏบตตามสญญาทเกดขน ณ วนทรบร เมอเรมแรก (อางองจาก

สญญาเดมทไมมการเปลยนแปลงเงอนไข)

สนทรพยทางการเงนทมการดอยคาดานเครดตตงแตเมอเรมแรกทซอหรอไดมา

5.5.13 ณ วนทรายงาน กจการตองรบร คาเผอผลขาดทนจากการดอยคาของสนทรพยทมการดอยคาดาน

เครดตตงแตซ อหรอไดมา ดวยผลสะสมของการเปลยนแปลงในผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะ

เกดข นตลอดอายของเครองมอทางการเงนนบจากวนทรบร รายการเมอเรมแรกเทานน โดยไมตอง

พจารณาตามทก าหนดในยอหนาท 5.5.3 และ 5.5.5

5.5.14 ณ ทกวนทรายงานกจการตองรบร จ านวนผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของ

เครองมอทางการเงนทเปลยนแปลง เปนผลก าไรหรอขาดทนจากการดอยคาในก าไรหรอขาดทน โดย

กจการตองรบร การเปลยนแปลงทดขนในผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดข นตลอดอายของ

เครองมอทางการเงนเปนการกลบรายการจากการดอยคา ถงแมวาผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะ

เกดข นตลอดอายของเครองมอทางการเงนจะเปนจ านวนทนอยกวาผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะ

เกดขนซงรวมอยในประมาณการกระแสเงนสด ณ วนทรบร เมอเรมแรก

หลกการอยางงาย (simplified approach) ส าหรบลกหน การคา สนทรพยตามสญญา และ ลกหน

ตามสญญาเชา

5.5.15 กจการตองวดมลคาคาเผอผลขาดทนดวยจ านวนเทากบผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอด

อายของเครองมอทางการเงน โดยไมค านงถงยอหนาท 5.5.3 และ 5.5.5 ส าหรบ

5.5.15.1 ลกหน การคาหรอสนทรพยตามสญญาทอยภายใตขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทาง

การเงน ฉบบท 15 เรอง รายไดจากสญญาทท ากบลกคา (เมอมการประกาศใช) ซง

5.5.15.1.1 ไมมสวนประกอบของตนทนทางการเงนทมนยส าคญ (หรอ เมอกจการใช

วธปฏบตอยางเหมาะสมส าหรบสญญาทมอายหนงปหรอนอยกวาหนงป)

ตามทก าหนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 15 เรอง รายได

จากสญญาทท ากบลกคา (เมอมการประกาศใช) หรอ

5.5.15.1.2 มสวนประกอบของตนทนทางการเงนทมนยส าคญตามมาตรฐานการ

รายงานทางการเงน ฉบบท 15 เรอง รายไดจากสญญาทท ากบลกคา (เมอ

มการประกาศใช) ถากจการเลอกนโยบายการบญชในการวดมลคาของคา

เผอผลขาดทนดวยจ านวนทเทากบผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน

ตลอดอายของเครองมอทางการเงน นโยบายการบญชดงกลาวตองถอ

ปฏบตกบลกหน การคาหรอสนทรพยตามสญญาทงหมด แตอาจถอปฏบต

โดยแยกระหวางลกหนการคากบสนทรพยตามสญญา

5.5.15.2 ลกหนตามสญญาเชาทอยภายใตขอบเขตของมาตรฐานการบญช ฉบบท 17 (ปรบปรง



31

2559) เรอง สญญาเชา หากกจการเลอกนโยบายการบญชในการวดมลคาของคาเผอผล

ขาดทนดวยจ านวนทเทากบผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของ

เครองมอทางการเงน นโยบายการบญชดงกลาวตองถอปฏบตกบลกหน ตามสญญาเชา

ทงหมด แตอาจถอปฏบต โดยแยกระหวางลกหน ตามสญญาเชาการเงน และลกหน ตาม

สญญาเชาด าเนนงาน

5.5.16 กจการอาจเลอกนโยบายการบญชส าหรบลกหนการคา ลกหนตามสญญาเชา และสนทรพยตามสญญา

แตละประเภททแตกตางกนได

การวดผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน

5.5.17 กจการตองวดผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนของเครองมอทางการเงนโดยสะทอนถงเรอง

ตอไปน

5.5.17.1 จ านวนเงนทเปนกลางและถวงน าหนกตามความนาจะเปน ซงพจารณาจากการประเมนจาก

ชวงของผลลพธทเปนไปได

5.5.17.2 มลคาของเงนตามเวลา และ

5.5.17.3 ขอมลเกยวกบเหตการณในอดต สภาพการณปจจบน และการคาดการณสภาวะทาง

เศรษฐกจในอนาคตทสนบสนนและมความสมเหตสมผล ซงสามารถหาได ณ วนทรายงาน

โดยไมตองใชตนทนหรอความพยายามทมากเกนไป

5.5.18 ในการวดมลคาผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน กจการไมจ าเปนตองพจารณาสถานการณท

อาจเปนไปได แตอยางไรกตาม กจการตองพจารณาความเสยงหรอความนาจะเปนทผลขาดทนดาน

เครดตจะเกดข น โดยสะทอนใหเหนทงความนาจะเปนทผลขาดทนดานเครดตจะเกดข น และความ

นาจะเปนทผลขาดทนดานเครดตจะไมเกดข น แมวาความนาจะเปนทผลขาดทนดานเครดตจะเกด

ขนอยในระดบต ามาก

5.5.19 ชวงระยะเวลาทยาวทสดทใชในการพจารณาในการวดมลคาผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน

คอระยะเวลาทยาวทสดตามสญญา (รวมถงสทธเลอกทจะขยายระยะเวลาการจายช าระ) ซงกจการม

ฐานะเปดตอความเสยงดานเครดต และไมมระยะเวลาทนานกวานน แมวาระยะเวลาทนานกวานนจะ

สอดคลองกบวธปฏบตในการด าเนนธรกจกตาม

5.5.20 อยางไรกตาม เครองมอทางการเงนบางประเภททประกอบดวยเงนใหสนเชอและภาระผกพนทยงไม

เบกใช และความสามารถของกจการในการจายช าระ และยกเลกภาระผกพนทยงไมเบกใชนนไมได

จ ากดฐานะเปดตอผลขาดทนดานเครดตของกจการในระยะเวลาทระบไวในสญญา (notice period)

ส าหรบเครองมอทางการเงนดงกลาวเทานนทกจการตองวดผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน

ตลอดระยะเวลาทกจการมฐานะเปดตอความเสยงดานเครดตและผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะ

เกดข นน จะไมสามารถถกปรบลดลงไดดวยมาตรการในการบรหารจดการความเสยงดานเครดตได

แมวาจะมการขยายระยะเวลาออกไปจากระยะเวลาทนานทสดตามสญญากตาม



32

5.6 การจดประเภทรายการสนทรพยทางการเงนใหม

5.6.1 หากกจการจดประเภทรายการสนทรพยทางการเงนใหมตามยอหนาท 4.4.1 กจการตองใชวธเปลยน

ทนท ณ วนทจดประเภทรายการใหม กจการไมตองปรบยอนหลงผลก าไรหรอขาดทน (รวมถงก าไร

หรอขาดทนจากการดอยคา) หรอดอกเบ ยทเคยบนทกไว ขอก าหนดเกยวกบการจดประเภทรายการ

ใหมกลาวไวในยอหนาท 5.6.2 ถง 5.6.7

5.6.2 หากกจการจดประเภทรายการสนทรพยทางการเงนใหม โดยเปลยนประเภทจากการวดมลคาดวย

ราคาทนตดจ าหนายเปนการวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน กจการตองวดมลคา

สนทรพยทางการเงนดงกลาวดวยมลคายตธรรม ณ วนทจดประเภทรายการใหม ผลก าไรหรอขาดทน

ทเกดขนจากความแตกตางระหวางราคาทนตดจ าหนายของสนทรพยทางการเงนทเคยบนทกไวกบ

มลคายตธรรมจะถกรบรในก าไรหรอขาดทน


มลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนเปนการวดมลคาดวยราคาทนตดจ าหนาย มลคายตธรรมของ

สนทรพย ณ วนทจดประเภทรายการใหม จะเปนมลคาตามบญชขนตนใหม (ดภาคผนวกยอหนาท ข

5.6.2 ส าหรบแนวปฏบตในการก าหนดอตราดอกเบ ยทแทจรงและคาเผอผลขาดทน ณ วนทจด

ประเภทรายการใหม)

5.6.4 หากกจการมการจดประเภทรายการสนทรพยทางการเงนใหม โดยเปลยนประเภทจากการวดมลคา

ดวยราคาทนตดจ าหนายเปนการวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอน กจการตอง

วดมลคายตธรรม ณ วนทจดประเภทรายการใหม ผลก าไรหรอขาดทนทเกดขนจากความแตกตาง

ระหวางราคาทนตดจ าหนายของสนทรพยทางการเงนทเคยบนทกไวกบมลคายตธรรมนนใหรบร ใน

ก าไรขาดทนเบดเสรจอน การจดประเภทรายการใหมไมท าใหอตราดอกเบ ยทแทจรงและการวดมลคา

ของผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนถกปรบปรง (ดภาคผนวกยอหนาท ข5.6.1.)

5.6.5 หากกจการมการจดประเภทรายการสนทรพยทางการเงนใหม โดยเปลยนประเภทจากการวดมลคา

ดวยมลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอนเปนการวดมลคาดวยราคาทนตดจ าหนาย สนทรพย

ทางการเงนทถกจดประเภทรายการตองถกวดมลคาดวยมลคายตธรรม ณ วนทจดประเภทรายการ

ใหม อยางไรกตาม ผลก าไรหรอขาดทนสะสมทเคยบนทกในก าไรขาดทนเบดเสรจอนจะถกโอนออก

จากสวนของเจาของ และปรบปรงกบมลคายตธรรมของสนทรพยทางการเงน ณ วนทจดประเภท

รายการใหม เปนผลใหสนทรพยทางการเงนดงกลาวถกวดมลคา ณ วนทจดประเภทรายการใหม

เสมอนถกวดมลคาดวยวธราคาทนตดจ าหนายมาตลอด การปรบปรงน จะกระทบตอก าไรขาดทน

เบดเสรจอนแตไมกระทบตอก าไรหรอขาดทน ดงนนจงไม เปนการจดประเภทรายการใหม (ด

มาตรฐานการบญช ฉบบท 1 (ปรบปรง 2559) เรอง การน าเสนองบการเงน) การจดประเภทรายการ

ใหมไมท าใหอตราดอกเบ ยทแทจรงและการวดมลคาผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนถก

ปรบปรง (ดภาคผนวกยอหนาท ข5.6.1)


มลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนเปนการวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอน

สนทรพยทางการเงนดงกลาวยงคงถกวดมลคาดวยมลคายตธรรมตอไป (ดภาคผนวกยอหนาท ข

5.6.2 ส าหรบแนวปฏบตเกยวกบการก าหนดอตราดอกเบ ยทแทจรงและคาเผอผลขาดทน ณ วนทจด



33

ประเภทรายการใหม)


มลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอนเปนการวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน

สนทรพยทางการเงนดงกลาวยงคงวดมลคาดวยมลคายตธรรมตอไป ผลก าไรหรอขาดทนสะสมทเคย

บนทกในก าไรขาดทนเบดเสรจอนจะถกโอนออกจากสวนของเจาของไปยงก าไรหรอขาดทนและถอเปน

การปรบปรงการจดประเภทรายการใหม (ดมาตรฐานการบญช ฉบบท 1 (ปรบปรง 2559) เรอง การ

น าเสนองบการเงน) ณ วนทจดประเภทรายการใหม

5.7 ผลก าไรและขาดทน

5.7.1 ผลก าไรหรอขาดทนจากสนทรพยทางการเงนหรอหนสนทางการเงนทวดมลคาดวยมลคายตธรรม

จะตองรบรในก าไรหรอขาดทน เวนแต

5.7.1.1 เปนสวนหนงของความสมพนธของการปองกนความเสยง (ดยอหนาท 6.5.8 ถง 6.5.14

และหากกจการมการปองกนความเสยงในมลคายตธรรมของความเสยงอตราดอกเบ ยแบบ

เปนกลม (fair value hedge for a portfolio hedge of interest rate risk) กจการสามารถ

เลอกถอปฏบตตามแนวปฏบตทใชอยตอไป)

5.7.1.2 เปนการลงทนในตราสารทนและกจการเลอกทจะแสดงผลก าไรหรอขาดทนจากเงนลงทน

ในก าไรขาดทนเบดเสรจอนตามยอหนาท 5.7.5

5.7.1.3 เปนหนสนทางการเงนทก าหนดใหแสดงดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนและ

กจการถกก าหนดใหแสดงผลกระทบของการเปลยนแปลงในความเสยงดานเครดตของ

หนสนในก าไรขาดทนเบดเสรจอนตามยอหนาท 5.7.7 หรอ

5.7.1.4 เปนสนทรพยทางการเงนทวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอนตาม

ยอหนาท 4.1.2ก และกจการถกก าหนดใหรบรการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมผานก าไร

ขาดทนเบดเสรจอนตามยอหนาท 5.7.10

5.7.1ก เงนปนผลจะถกรบรในก าไรหรอขาดทนเมอ

5.7.1ก.1 กจการมสทธทจะไดรบเงนปนผล

5.7.1ก.2 มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจของเงนปนผลนน และ

5.7.1ก.3 กจการสามารถวดมลคาเงนปนผลไดอยางนาเชอถอ

5.7.2 ผลก าไรหรอขาดทนจากสนทรพยทางการเงนทวดมลคาดวยวธราคาทนตดจ าหนายและไมเปนสวน

หนงของความสมพนธของการปองกนความเสยง (ดยอหนาท 6.5.8 ถง 6.5.14 และหากกจการมการ

ปองกนความเสยงในมลคายตธรรมของความเสยงอตราดอกเบ ยแบบเปนกลม (fair value hedge for

a portfolio hedge of interest rate risk) กจการสามารถเลอกถอปฏบตตามแนวปฏบตทใชอยตอไป)

ใหรบร ในก าไรหรอขาดทนเมอสนทรพยทางการเงนนนถกตดรายการออกจากบญช หลงจากการตด

จ าหนายหรอรบร ก าไรหรอขาดทนจากการดอยคาหากมการจดประเภทรายการใหมตามยอหนาท

5.6.2 ถากจการมการจดประเภทรายการสนทรพยทางการเงนใหมโดยเปลยนประเภทจากการวด

มลคาดวยราคาทนตดจ าหนาย กจการตองปฏบตตามยอหนาท 5.6.2 และ 5.6.4 ผลก าไรหรอ

ขาดทนจากหนสนทางการเงนท วดมลคาดวยราคาทนตดจ าหนายและไมไดเปนสวนหน งของ



34

ความสมพนธของการปองกนความเสยง ใหรบร ในก าไรหรอขาดทนเมอหน สนทางการเงนนนถกตด

รายการออกจากบญช และหลงจากการตดจ าหนาย (ดภาคผนวกยอหนาท ข5.7.2 ส าหรบแนวปฏบต

เกยวกบก าไรหรอขาดทนจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ)

5.7.3 ผลก าไรหรอขาดทนจากสนทรพยทางการเงนหรอหนสนทางการเงนทเปนรายการทมการปองกนความ

เสยงในความสมพนธของการปองกนความเสยงตองรบรตามยอหนาท 6.5.8 ถง 6.5.14 และหาก

กจการมการปองกนความเสยงในมลคายตธรรมของความเสยงอตราดอกเบ ยแบบเปนกลม (fair

value hedge for a portfolio hedge of interest rate risk) กจการสามารถเลอกถอปฏบตตามแนว

ปฏบตทใชอยตอไป

5.7.4 หากกจการรบร สนทรพยทางการเงนโดยใชวธบนทก ณ วนทมการจายช าระ (settlement date

accounting) (ดยอหนาท 3.1.2 ภาคผนวกยอหนาท ข3.1.3 และ ข3.1.6) การเปลยนแปลงในมลคา

ยตธรรมของสนทรพยทไดรบระหวางวนทท ารายการและวนทมการจายช าระจะไมถกรบร เปนสนทรพย

ทวดมลคาดวยราคาทนตดจ าหนาย อยางไรกตาม ส าหรบสนทรพยทวดมลคาดวยมลคายตธรรม การ

เปลยนแปลงในมลคายตธรรมตองรบร ในก าไรหรอขาดทนหรอในก าไรขาดทนเบดเสรจอนตามท

ก าหนดในยอหนาท 5.7.1 วนทท ารายการจะถอเปนวนทรบร เมอเรมแรกเพอวตถประสงคในการน า

ขอก าหนดเรองการดอยคามาถอปฏบต

เงนลงทนในตราสารทน

5.7.5 ณ วนทรบร เมอเรมแรก กจการอาจเลอกแสดงการเปลยนแปลงมลคายตธรรมในภายหลงของเงน

ลงทนในตราสารทนทอยภายใตขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ในก าไรขาดทน

เบดเสรจอน โดยเมอเลอกแลวจะไมสามารถเปลยนได ทงน เงนลงทนในตราสารทนดงกลาวตองไมได

ถอไวเพอคาหรอเปนสงตอบแทนทคาดวาจะตองจายซงเกดจากการรวมธรกจตามมาตรฐานการ

รายงานทางการเงน ฉบบท 3 (ปรบปรง 2559) เรอง การรวมธรกจ (ดภาคผนวกยอหนาท ข5.7.3

ส าหรบแนวปฏบตเกยวกบก าไรหรอขาดทนจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ)

5.7.6 ในกรณทกจการเลอกปฏบตตามยอหนาท 5.7.5 กจการตองรบร เงนปนผลจากเงนลงทนดงกลาวใน

ก าไรหรอขาดทน ตามขอก าหนดในยอหนาท 5.7.1ก

หน สนทวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน

5.7.7 กจการตองแสดงผลก าไรหรอขาดทนจากหนสนทางการเงนทแสดงดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอ

ขาดทนตามขอก าหนดในยอหนาท 4.2.2 หรอยอหนาท 4.3.5 ดงตอไปน

5.7.7.1 จ านวนของการเปลยนแปลงมลคายตธรรมของหนสนทางการเงนท เปนผลจากการ

เปลยนแปลงความเสยงดานเครดตของหนสนนนตองแสดงในก าไรขาดทนเบดเสรจอน (ด

ภาคผนวกยอหนาท ข5.7.13 ถง ข5.7.20) และ

5.7.7.2 จ านวนของการเปลยนแปลงมลคายตธรรมของหนสนดงกลาวสวนทเหลอจะแสดงในก าไร

หรอขาดทนเวนแตผลกระทบของการเปลยนแปลงจากความเสยงดานเครดตของหนสน

ตามทอธบายไวในยอหนาท 5.7.7.1 จะท าใหเกดหรอเพมการไมจบคทางบญช



35

(accounting mismatch) ในก าไรหรอขาดทน (ในกรณดงกลาวใหถอปฏบตตามยอหนาท

5.7.8) ภาคผนวกยอหนาท ข5.7.5 ถง ข5.7.7 และ ข5.7.10 ถง ข5.7.12 ซงใหแนว

ปฏบตเกยวกบการพจารณาวามการเกดหรอเพมการไมจบคทางบญชหรอไม

5.7.8 หากขอก าหนดในยอหนาท 5.7.7 ท าใหเกดหรอเพมการไมจบคทางบญชในก าไรหรอขาดทน กจการ

ตองแสดงผลก าไรหรอขาดทนทงหมดของหนสน (รวมถงผลกระทบของการเปลยนแปลงของความ

เสยงดานเครดตของหนสนนน) ในก าไรหรอขาดทน

5.7.9 โดยไมตองพจารณาขอก าหนดในยอหนาท 5.7.7 และ 5.7.8 กจการตองแสดงผลก าไรและขาดทน

ทงหมดทเกดจากภาระผกพนทจะใหสนเชอและสญญาค าประกนทางการเงนทถกก าหนดใหวดมลคา

ดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน ในก าไรหรอขาดทน

สนทรพยทวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอน

5.7.10 ผลก าไรหรอขาดทนของสนทรพยทางการเงนทวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจ

อนตามขอก าหนดในยอหนาท 4.1.2ก ตองรบร ในก าไรขาดทนเบดเสรจอน ยกเวนก าไรหรอขาดทน

จากการดอยคา (ดบทท 5.5) และก าไรและขาดทนจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ (ด

ภาคผนวกยอหนาท ข5.7.2 ถง ข5.7.2ก) จนกวาสนทรพยทางการเงนนนจะถกตดรายการออกจาก

บญชหรอถกจดประเภทรายการใหม เมอสนทรพยทางการเงนถกตดรายการออกจากบญช ก าไรหรอ

ขาดทนสะสมทเคยรบร ในก าไรขาดทนเบดเสรจอนจะถกเปลยนแปลงการจดประเภทจากจากสวนของ

เจาของไปยงก าไรหรอขาดทนซงถอเปนการปรบปรงการจดประเภทรายการใหม (ดมาตรฐานการ

บญช ฉบบท 1 (ปรบปรง 2559) เรอง การน าเสนองบการเงน) หากมการจดประเภทสนทรพยทาง

การเงนใหมโดยโอนออกจากการวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอน กจการตอง

บนทกก าไรหรอขาดทนสะสมทเคยรบร ในก าไรขาดทนเบดเสรจอนตามยอหนาท 5.6.5 และ 5.6.7

ดอกเบยนนตองค านวณโดยใชวธอตราดอกเบยทแทจรงและรบรในก าไรหรอขาดทน

5.7.11 ตามทอธบายในยอหนาท 5.7.10 หากสนทรพยทางการเงนถกวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไร

ขาดทนเบดเสรจอนตามยอหนาท 4.1.2ก จ านวนเงนทรบร ในก าไรหรอขาดทนตองเปนจ านวนเงน

เดยวกบจ านวนเงนทรบร ในก าไรหรอขาดทนหากสนทรพยทางการเงนดงกลาวถกวดมลคาดวยวธราคา

ทนตดจ าหนาย

บทท 6 การบญชปองกนความเสยง

6.1 วตถประสงคและขอบเขตของการบญชปองกนความเสยง

6.1.1 การบญชปองกนความเสยงมวตถประสงคเพอแสดงผลกระทบในงบการเงน ซงเปนผลจากกจกรรม

การจดการความเสยงของกจการทใชเครองมอทางการเงนในการจดการฐานะเปดจากความเสยงตาง ๆ

ซงอาจสงผลกระทบตอก าไรหรอขาดทน (หรอก าไรขาดทนเบดเสรจอน ในกรณการลงทนในตราสาร

ทนทกจการเลอกทจะแสดงการเปลยนแปลงของมลคายตธรรมในก าไรขาดทนเบดเสรจอนตาม

ขอก าหนดในยอหนาท 5.7.5) วธการดงกลาวมเปาหมายทจะแสดงถงบรบทของเครองมอปองกน



36

ความเสยงภายใตการบญชปองกนความเสยงเพอสะทอนถงวตถประสงคและผลกระทบทเกดขนจาก

การปองกนความเสยงดงกลาว

6.1.2 กจการอาจเลอกก าหนดความสมพนธของการปองกนความเสยงระหวางเครองมอปองกนความเสยง

และรายการทมการปองกนความเสยงตามขอก าหนดในยอหนาท 6.2.1 ถง 6.3.7 และภาคผนวกยอ

หนาท ข6.2.1 ถง ข6.3.25 ส าหรบความสมพนธของการปองกนความเสยงทเขาเงอนไข กจการตอง

บนทกผลก าไรหรอขาดทนจากเครองมอปองกนความเสยงและรายการทมการปองกนความเสยงตาม

ขอก าหนดในยอหนาท 6.5.1 ถง 6.5.14 และภาคผนวกยอหนาท ข6.5.1 ถง ข6.5.28 เมอรายการท

มการปองกนความเสยงเปนกลมรายการ กจการตองปฏบตตามเกณฑทก าหนดเพมเตมตามยอหนาท

6.6.1ถง 6.6.6 และ ภาคผนวกยอหนาท ข6.6.1 ถง ข6.6.16

6.1.3 ส าหรบการปองกนความเสยงในมลคายตธรรมตอฐานะเปดตอความเสยงอตราดอกเบ ยแบบเปนกลม

(fair value hedge for a portfolio hedge of interest rate risk) ของสนทรพยทางการเงนหรอหน สน

ทางการเงน กจการสามารถเลอกถอปฏบตตามแนวปฏบตทใชอยตอไป ทงนใหกจการเปดเผย

ขอเทจจรงเกยวกบเรองดงกลาว

6.2 เครองมอปองกนความเสยง

ตราสารทเขาเงอนไขเปนเครองมอปองกนความเสยง

6.2.1 ตราสารอนพนธซงวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนอาจถกก าหนดใหเปนเครองมอ

ปองกนความเสยงยกเวนในกรณของสญญาสทธทกจการเปนผออกบางประเภท (written options) (ด

ภาคผนวกยอหนาท ข6.2.4)

6.2.2 สนทรพยทางการเงนทไมใชตราสารอนพนธ หรอหนสนทางการเงนทไมใชตราสารอนพนธซงวด

มลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน อาจมการก าหนดใหเปนเครองมอปองกนความเสยง

ได หากไมใชหนสนทางการเงนทถกก าหนดใหวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน ซง

การเปลยนแปลงในมลคายตธรรมนนเปนผลมาจากการเปลยนแปลงในความเสยงดานเครดตของ

หน สนดงกลาวและรบร ในก าไรขาดทนเบดเสรจอนตามขอก าหนดในยอหนาท 5.7.7 ส าหรบการ

ปองกนความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ องคประกอบของความเสยงจากอตรา

แลกเปลยนเงนตราตางประเทศของสนทรพยทางการเงนทไมใชตราสารอนพนธ หรอหน สนทาง

การเงนทไมใชตราสารอนพนธอาจถกก าหนดใหเปนเครองมอปองกนความเสยงถาไมใชเงนลงทนใน

ตราสารทนส าหรบกจการทเลอกแสดงการเปลยนแปลงของมลคายตธรรมในก าไรขาดทนเบดเสรจอน

ตามขอก าหนดในยอหนาท 5.7.5

6.2.3 ตามวตถประสงคของการบญชปองกนความเสยง เฉพาะสญญาของกจการทเสนอรายงานกบกจการท

ไมเกยวของกนเทานน (เชน คสญญานอกกลมกจการ หรอกจการเดยวๆ ทจดท ารายงาน) สามารถถก

ก าหนดใหเปนเครองมอปองกนความเสยง



37

การก าหนดเครองมอปองกนความเสยง

6.2.4 ตราสารทเขาเงอนไขเปนเครองมอปองกนความเสยงตองถกก าหนดใหตราสารนนๆ เปนเครองมอ

ปองกนความเสยงทงหมด ยกเวนกรณดงตอไปน

6.2.4.1 มการแยกมลคาทแทจรงและมลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอหรอจะขายออกจากกน

และ ก าหนดใหเฉพาะการเปลยนแปลงในมลคาทแทจรงของสญญาสทธทจะซอหรอจะขาย

เทานนเปนเครองมอปองกนความเสยง โดยไมรวมการเปลยนแปลงของมลคาตามเวลา (ด

ยอหนาท 6.5.15 และภาคผนวกยอหนาท ข6.5.29 ถง ข6.5.33)

6.2.4.2 มการแยกองคประกอบสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาและอตราแลกเปลยนทนทของ

สญญาซ อขายลวงหนา และก าหนดใหเปนเครองมอปองกนความเสยงเฉพาะสวนของการ

เปลยนแปลงมลคาของสวนทเปนอตราแลกเปลยนทนทของสญญาซ อขายลวงหนาเทานน

ไมรวมสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนา ในท านองเดยวกน สวนตางอตราแลกเปลยน

เงนตราตางประเทศอาจถกแยกและไมรวมในการก าหนดเครองมอทางการเงนใหเปน

เครองมอปองกนความเสยง (ดยอหนาท 6.5.16 และภาคผนวกยอหนาท ข6.5.34 ถง ข

6.5.39) และ

6.2.4.3 เปนสดสวนของเครองมอปองกนความเสยง เชน รอยละ 50 ของจ านวนเงนอางองทระบใน

สญญา (nominal amount) อาจถกก าหนดใหเปนเครองมอปองกนความเสยงได อยางไรก

ตาม ในสวนทมลคายตธรรมเปลยนแปลงไปโดยมสาเหตมาจากการเปลยนแปลงของ

ชวงเวลาในระหวางทเครองมอปองกนความเสยงยงคงมผลตามสญญานน อาจไมถก

ก าหนดใหเปนเครองมอปองกนความเสยงกได

6.2.5 กจการอาจพจารณาแบบองครวมในการทจะก าหนดใหกลมตราสารดงตอไปนเปนเครองมอปองกน

ความเสยง (รวมถงสถานการณใดๆ ซงความเสยงทเกดขนจากบางเครองมอปองกนความเสยง

สามารถหกกลบกบความเสยงทเกดขนจากตราสารอนได)

6.2.5.1 ตราสารอนพนธหรอสดสวนของตราสารอนพนธดงกลาว และ

6.2.5.2 ตราสารทไมใชตราสารอนพนธหรอสดสวนของตราสารทไมใชตราสารอนพนธดงกลาว

6.2.6 อยางไรกตาม ตราสารอนพนธซงรวมสญญาสทธทกจการเปนผออกและสญญาสทธทกจการซ อมา

(ตวอยางเชน สญญาอตราดอกเบ ยแบบคอลลาร) จะไมเขาเงอนไขเปนเครองมอปองกนความเสยง

หากเปนสญญาสทธทกจการเปนผออกสทธ (net written option) ณ วนทก าหนดความสมพนธ (เวน

แตเขาเงอนไขตามขอก าหนดในภาคผนวกยอหนาท ข6.2.4) ในท านองเดยวกน ตราสารสองตราสาร

หรอมากกวาสองตราสาร (หรอตามสดสวนของตราสารดงกลาว) อาจถกก าหนดใหเปนเครองมอ

ปองกนความเสยงกตอเมอ หลงจากทรวมตราสารตางๆ เขาดวยกนแลว ไมเปนสญญาสทธทกจการ

เปนผออกสทธ (net written option) ณ วนทก าหนดความสมพนธ (เวนแตเขาเงอนไขตามขอก าหนด

ในภาคผนวกยอหนาท ข6.2.4)



38

6.3 รายการทมการปองกนความเสยง

รายการทเขาเงอนไขเปนรายการทมการปองกนความเสยง

6.3.1 รายการทมการปองกนความเสยงสามารถเปนไดทงสนทรพยหรอหนสนทไดรบรแลว สญญาผกมดท

ยงไมไดรบร รายการทคาดการณไวหรอเงนลงทนสทธในการด าเนนงานในตางประเทศ ซงมลกษณะ


6.3.1.1 รายการเดยว

6.3.1.2 กลมรายการ (ตองปฏบตตามยอหนาท 6.6.1 ถง 6.6.6 และภาคผนวกยอหนาท ข6.6.1

ถง ข6.6.16)

รายการทมการปองกนความเสยงสามารถเปนสวนประกอบของรายการหรอกลมรายการดงกลาวได

(ดยอหนาท 6.3.7 และภาคผนวกยอหนาท ข6.3.7 ถง ข6.3.25)

6.3.2 รายการทมการปองกนความเสยงตองวดมลคาไดอยางนาเชอถอ

6.3.3 หากรายการทมการปองกนความเสยงเปนรายการทคาดการณไว (หรอเปนสวนประกอบของรายการท

คาดการณไว) รายการนนตองมความเปนไปไดคอนขางแนทจะเกดขน

6.3.4 ฐานะเปดตอความเสยงโดยรวมซงเกดจากการรวมฐานะเปดตอความเสยงทเขาเงอนไขเปนรายการทม

การปองกนความเสยงตามยอหนาท 6.3.1 และสามารถก าหนดใหตราสารอนพนธเปนรายการทมการ

ปองกนความเสยงได (ดภาคผนวกยอหนาท ข6.3.3 ถง ข6.3.4) รวมถงรายการทคาดการณไวของ

ฐานะเปดตอความเสยงโดยรวมดงกลาว (เชน รายการทไมมขอตกลงผกมดแตคาดวาจะเกดขนใน

อนาคตซงมฐานะเปดตอความเสยงและตราสารอนพนธ) ถาฐานะเปดตอความเสยงโดยรวมมความ

เปนไปไดคอนขางแนทจะเกดขน และเขาเงอนไขเปนรายการทมการปองกนความเสยงเมอรายการ

เกดขนแลวและไมเปนการคาดการณอกตอไป

6.3.5 ตามวตถประสงคของการบญชปองกนความเสยง สนทรพย หน สน สญญาผกมด รายการทคาดการณ

ไวทมความเปนไปไดคอนขางแนทจะเกดขนกบคสญญาทไมใชกจการทเกยวของกนของกจการท

รายงานเทานนทสามารถก าหนดใหเปนรายการทมการปองกนความเสยง การบญชปองกนความเสยง

สามารถถอปฏบตกบรายการระหวางกจการในกลมกจการเดยวกนได เฉพาะงบการเงนเดยวหรองบ

การเงนเฉพาะของกจการเหลานนเทานน โดยไมสามารถน าไปใชกบงบการเงนรวมของกลมกจการ

ยกเวนงบการเงนรวมของกจการลงทนตามทระบในมาตรฐานรายงานทางการเงน ฉบบท 10

(ปรบปรง 2559) เรอง งบการเงนรวม ซงรายการระหวางกจการลงทนและบรษทยอยทวดมลคาดวย

มลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน จะไมถกตดรายการออกจากบญชในการจดท างบการเงนรวม

6.3.6 อยางไรกตาม ยกเวนตามทกลาวในยอหนาท 6.3.5 ความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตรา

ตางประเทศของรายการระหวางกนทเปนตวเงน (ตวอยางเชน เจาหน หรอลกหน ระหวางบรษทยอย

สองบรษทยอย) อาจเขาเงอนไขเปนรายการทมการปองกนความเสยงในงบการเงนรวมได หากความ

เสยงจากก าไรหรอขาดทนจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศไมสามารถตดรายการกนไดหมด

เมอจดท างบการเงนรวม ภายใตขอก าหนดตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 21 (ปรบปรง 2559) เรอง

ผลกระทบจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ ซงตามมาตรฐานการบญช

ฉบบดงกลาว ก าไรหรอขาดทนจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศของรายการระหวางกนทเปน



39

ตวเงนจะไมสามารถตดรายการกน หากรายการระหวางกนนนเปนรายการทเปนตวเงนซงเกดข น

ระหวางสองกจการในกลมทมสกลเงนทใชในการด าเนนงานแตกตางกน นอกจากนน ความเสยงจาก

อตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศของรายการทคาดการณไวทมความเปนไปไดคอนขางแนทจะ

เกดขนทเปนรายการระหวางกน อาจเขาเงอนไขเปนรายการทมการปองกนความเสยงในงบการเงน

รวมได หากรายการดงกลาวเปนรายการทก าหนดขนดวยสกลเงนอน ทไมใชสกลเงนทใชในการ

ด าเนนงานของกจการทเขาท ารายการ และความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศม

ผลกระทบตอก าไรหรอขาดทนรวม

การก าหนดรายการทมการปองกนความเสยง

6.3.7 กจการอาจก าหนดรายการทงหมดหรอสวนประกอบของรายการเปนรายการทมการปองกนความเสยง

ในความสมพนธของการปองกนความเสยง รายการทงหมดประกอบดวยการเปลยนแปลงทงหมดใน

กระแสเงนสดหรอมลคายตธรรมของรายการ สวนประกอบของรายการนนเปนการเปลยนแปลงสวน

หนงทนอยกวาการเปลยนแปลงทงหมดในมลคายตธรรมหรอกระแสเงนสดของรายการ ในกรณ

ก าหนดสวนประกอบของรายการเปนรายการทมการปองกนความเสยงนน กจการอาจก าหนดประเภท

ของสวนประกอบ (รวมถงการรวมสวนประกอบ) ดงตอไปนเทานนเปนรายการทมการปองกนความ

เสยง

6.3.7.1 การเปลยนแปลงในกระแสเงนสดหรอมลคายตธรรมของรายการทมลกษณะเปนไปตาม

ความเสยงหรอกลมความเสยงเฉพาะ (สวนประกอบของความเสยง) โดยมเงอนไขวา

หลงจากการประเมนโครงสรางทางการตลาด สวนประกอบของความเสยงจะตองสามารถ

ระบองคประกอบไดแยกตางหากและวดมลคาไดอยางนาเชอถอ (ดภาคผนวกยอหนาท ข

6.3.8 ถง ข6.3.15) สวนประกอบของความเสยงนนหมายความรวมถงการก าหนดสวน

เปลยนแปลงในกระแสเงนสดหรอมลคายตธรรมของรายการทมการปองกนความเสยงทสง

หรอต ากวาเมอเทยบกบระดบราคาหรอตวแปรอนๆ ทก าหนดไว (ความเสยงดานเดยว)

6.3.7.2 การเลอกสวนหนงหรอมากกวาหนงสวนของกระแสเงนสดตามสญญา

6.3.7.3 สวนประกอบของจ านวนเงนอางองทระบในสญญา (nominal amount) เชน สวนใดสวน

หนงเฉพาะของจ านวนเงนในรายการใดรายการหนง (ดภาคผนวกยอหนาท ข6.3.16 ถง ข

6.3.20)

6.4 การเขาเงอนไขการบญชปองกนความเสยง

6.4.1 ความสมพนธของการปองกนความเสยงจะเขาเงอนไขเปนการบญชปองกนความเสยงเมอเปนไปตาม

ขอก าหนดทกขอดงตอไปน

6.4.1.1 ความสมพนธของการปองกนความเสยงประกอบดวยรายการทสามารถเปนเครองมอ

ปองกนความเสยงและรายการทมการปองกนความเสยงได



40

6.4.1.2 ณ วนทเรมความสมพนธของการปองกนความเสยง กจการตองมการก าหนดและจดท า

เอกสารทเปนทางการซงระบถงความสมพนธของการปองกนความเสยง วตถประสงคใน

การบรหารจดการความเสยงของกจการ และกลยทธในการปองกนความเสยง ซงเอกสาร

ดงกลาวประกอบดวย การระบเครองมอปองกนความเสยง รายการทมการปองกนความ

เสยง ลกษณะของความเสยงทจะปองกน และวธทกจการใชในการประเมนประสทธผล

ของความสมพนธของการปองกนความเสยง (รวมถงการวเคราะหถงสาเหตของความไมม

ประสทธผลและวธก าหนดอตราสวนการปองกนความเสยง)

6.4.1.3 ความสมพนธของการปองกนความเสยงตองเปนไปตามขอก าหนดของการประเมน

ประสทธผลของการปองกนความเสยงทกขอดงตอไปน

6.4.1.3.1 มความสมพนธเชงเศรษฐกจระหวางรายการทมการปองกนความเสยงและ

เครองมอปองกนความเสยง (ดภาคผนวกยอหนาท ข6.4.4 ถง ข6.4.6)

6.4.1.3.2 ผลกระทบของความเสยงดานเครดตไมสงผลกระทบตอการเปลยนแปลง

มลคามากไปกวาผลกระทบอนเกดจากความสมพนธทางเศรษฐกจ (ด

ภาคผนวกยอหนาท ข6.4.7 ถง ข6.4.8) และ

6.4.1.3.3 อตราสวนการปองกนความเสยงของความสมพนธทก าหนดจะเทากบ

ปรมาณของรายการทมการปองกนความเสยงซงกจการตองการปองกน

ความเสยง และปรมาณของเครองมอปองกนความเสยงซงกจการใชปองกน

ความเสยงของรายการดงกลาว อยางไรกตาม การก าหนดความสมพนธ

จะตองไมสะทอนความไมสมดลระหวางสดสวนของรายการทมการปองกน

ความเสยงกบเครองมอปองกนความเสยงซงอาจกอใหเกดความไมม

ประสทธผลของการปองกนความเสยง (ไมวารบรรายการแลวหรอไม) โดย

อาจสงผลตอเนองไปยงผลลพธทางบญชทไมสอดคลองกบวตถประสงค

ของการบญชปองกนความเสยง (ดภาคผนวกยอหนาท ข6.4.9 ถง ข

6.4.11)

6.5 การบนทกบญชส าหรบรายการทเขาเงอนไขเปนความสมพนธของการปองกนความเสยง

6.5.1 กจการตองน าการบญชปองกนความเสยงมาถอปฏบตกบความสมพนธของการปองกนความเสยง

ทเขาเงอนไขดงทกลาวในยอหนาท 6.4.1 (ซงรวมถงการทกจการตดสนใจก าหนดความสมพนธ

ของการปองกนความเสยง)

6.5.2 ความสมพนธของการปองกนความเสยงแบงออกเปน 3 ประเภท ดงตอไปน

6.5.2.1 การปองกนความเสยงในมลคายตธรรม คอ การปองกนความเสย งจากการ

เปลยนแปลงในมลคายตธรรมของสนทรพยหรอหน สนทรบรในบญช หรอ สญญา

ผกมดทยงไมไดรบร หรอบางสวนทระบไดของสนทรพย หรอหน สน หรอสญญาผกมด

ดงกลาว ซงเกดจากความเสยงเฉพาะเจาะจงและมผลกระทบตอก าไรหรอขาดทน



41

6.5.2.2 การปองกนความเสยงในกระแสเงนสด คอ การปองกนความเสยงจากการผนผวน

ของกระแสเงนสด ซงเกดจากความเสยงเฉพาะเจาะจงทเกยวของกบทกสวนหรอ

บางสวนของสนทรพยหรอหน สนทรบรในบญช (เชน การจายช าระดอกเบยใน

อนาคตทงจ านวนหรอบางสวนของหน สนทมอตราดอกเบยลอยตว) หรอ ของรายการ

ทคาดการณไวทมความเปนไปไดคอนขางแนทจะเกดขนและมผลกระทบตอก าไรหรอ

ขาดทน

6.5.2.3 การปองกนความเสยงของเงนลงทนสทธในการด าเนนงานในตางประเทศ ใหปฏบต

ตามขอก าหนดในมาตรฐานการบญช ฉบบท 21 (ปรบปรง 2559) เรอง ผลกระทบ

จากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

6.5.3 หากรายการทมการปองกนความเสยงเปนตราสารทนทกจการไดตดสนใจเลอกทจะแสดงการ

เปลยนแปลงมลคายตธรรมของตราสารทนนนในก าไรขาดทนเบดเสรจอน ตามทไดก าหนดไวในยอ

หนาท 5.7.5 แลวนน ฐานะเปดตอความเสยงทไดรบการปองกนความเสยงตามทกลาวในยอหนาท

6.5.2.1 ตองเปนฐานะเปดทมผลกระทบตอก าไรขาดทนเบดเสรจอน เฉพาะในกรณนเทานนทตอง

บนทก ความไมมประสทธผลของการปองกนความเสยงในก าไรขาดทนเบดเสรจอน

6.5.4 การปองกนความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศของสญญาผกมด อาจเปนไดทงการ

ปองกนความเสยงในมลคายตธรรมหรอการปองกนความเสยงในกระแสเงนสด

6.5.5 หากความสมพนธของการปองกนความเสยงไมเปนไปตามเกณฑการมประสทธผลวาดวยเรอง

อตราสวนการปองกนความเสยงแลว (ดยอหนาท 6.4.1.3.3 แตวตถประสงคของการบรหาร

จดการความเสยงซงเกยวกบความสมพนธของการปองกนความเสยงดงกลาวยงเปนเชนเดม

กจการตองปรบอตราสวนการปองกนความเสยงของความสมพนธน นเพอใหเขาเงอนไขตามท

ก าหนดอกครงหนง (หรอสามารถเรยกอกอยางหนงไดวา การปรบสมดล (rebalanning) ด

ภาคผนวกยอหนาท ข6.5.7 ถง ข6.5.21)

6.5.6 กจการตองยตการใชการบญชปองกนความเสยงเมอความสมพนธของการปองกนความเสยง

(หรอบางสวนของความสมพนธน น) ไมเปนไปตามเงอนไขทก าหนด (หลงจากทมการปรบสมดล

ของความสมพนธการปองกนความเสยงแลว (ถาม)) ทงน รวมถงเหตการณทเครองมอปองกน

ความเสยงสนสดหรอถกขาย ยกเลกหรอมการใชสทธ ในการน การท าสญญาใหมหรอการตออาย

เครองมอปองกนความเสยงใหไปเปนเครองมอปองกนความเสยงอกฉบบหนงนน จะไมถอวาเปน

การสนสดหรอยกเลกสญญา หากการท าสญญาใหมหรอการตออายนนยงคงเปนสวนหนงและ

สอดคลองกบวตถประสงคของการบรหารจดการความเสยงทไดก าหนดไว นอกจากกรณดงกลาว

เครองมอปองกนความเสยงไมถอวาสนสดหรอยกเลกสญญา หากมลกษณะดงตอไปน

6.5.6.1 เปนผลทางกฎหมายหรอกฎระเบยบ หรอเปนผลจากการตความของกฎหมายหรอ

กฎระเบยบนนวา คสญญาของเครองมอปองกนความเสยงตกลงกนวา เมอคสญญาหก

บญชไมวาจะหนงรายหรอมากกวาหนงรายเขามาเปนคสญญาของเครองมอปองกน

ความเสยงแทนทคสญญาแรกเรม ใหถอวาเปนคสญญาใหมของแตละฝาย ส าหรบการ

น คสญญาหกบญช หมายถง คสญญากลาง (บางครงอาจหมายถง องคกรกลางหก

บญช หรอ หนวยงานหกบญช) หรอ นตบคคล หรอ กลมนตบคคล ตวอยางเชน



42

สมาชกในการหกบญชขององคกรกลางหกบญช หรอ ลกคาของสมาชกในการหกบญช

ขององคกรกลางหกบญช ทท าหนาทในฐานะคสญญาทใหมการหกบญชโดยคสญญา

กลาง อยางไรกตาม เมอ คสญญาของเครองมอปองกนความเสยงไดเปลยนคสญญา

แรกเรมไปเปนคสญญาอนนน เงอนไขตางๆ ในยอหนายอยน จะมผลบงคบใช กตอเมอ

คสญญาดงกลาวนนมการหกบญชโดยคสญญากลางเดยวกน

6.5.6.2 การเปลยนแปลงรายละเอยดใดๆ ในเครองมอปองกนความเสยงใหเปนไปเพยงเทาท

จ าเปนส าหรบการเปลยนแปลงคสญญาเทานน โดยการเปลยนแปลงดงกลาวยงคงตอง

สอดคลองกบเงอนไขแรกเรมหากเครองมอปองกนความเสยงดงกลาวมการหกบญช

โดยคสญญาหกบญชเดม การเปลยนแปลงเหลาน รวมถงการเปลยนแปลงในขอก าหนด

เกยวกบหลกประกน สทธในการหกกลบยอดคงคางของลกหน คางรบและเจาหน คางรบ

และ คาธรรมเนยมทถกหก

การยตการใชการบญชปองกนความเสยงสามารถสงผลกระทบตอความสมพนธปองกนความ

เสยงทงหมดหรอเพยงบางสวนกได (ซงหากเปนกรณหลง การบญชปองกนความเสยงจะใชกบ

สวนทเหลอของความสมพนธในการปองกนความเสยงนน)

6.5.7 กจการตองปฏบตตาม

6.5.7.1 ยอหนาท 6.5.10 เมอกจการยตการใชการบญชปองกนความเสยงส าหรบการปองกนความ

เสยงในมลคายตธรรมของรายการทมการปองกนความเสยงทเปน (หรอเปนบางสวนของ)

เครองมอทางการเงนทวดมลคาดวยราคาทนตดจ าหนาย และ

6.5.7.2 ยอหนาท 6.5.12 เมอยตการใชการบญชปองกนความเสยงส าหรบปองกนความเสยงใน

กระแสเงนสด

การปองกนความเสยงในมลคายตธรรม

6.5.8 ตราบใดทการปองกนความเสยงในมลคายตธรรมยงคงเขาเงอนไขตามยอหนาท 6.4.1 ส าหรบ

ความสมพนธในการปองกนความเสยง ใหถอปฏบตดงตอไปน

6.5.8.1 ผลก าไรหรอขาดทนจากเครองมอปองกนความเสยงใหรบรในก าไรหรอขาดทน (หรอ

ในก าไรขาดทนเบดเสรจอน หากเครองมอปองกนความเสยงนนใชปองกนความเสยง

ของตราสารทนทกจการนนเลอกทจะใหแสดงการเปลยนแปลงของมลคายตธรรมใน

ก าไรขาดทนเบดเสรจอนตามทก าหนดไวในยอหนาท 5.7.5)

6.5.8.2 ผลก าไรหรอขาดทนของรายการทมการปองกนความเสยงตองเปนตวปรบมลคาตาม

บญชของรายการทมการปองกนความเสยงนน (ถาม) และตองรบรในก าไรหรอ

ขาดทน หากรายการทมการปองกนความเสยงนนเปนสนทรพยทางการเงน (หรอเปน

สวนประกอบของสนทรพยทางการเงน) ทมการวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไร

ขาดทนเบดเสรจอนตามทก าหนดในยอหนาท 4.1.2ก ผลก าไรหรอขาดทนจากรายการ



43

ทมการปองกนความเสยงนนตองรบรในก าไรหรอขาดทน อยางไรกตาม หากรายการท

มการปองกนความเสยงนนเปนตราสารทนทกจการเลอกทจะแสดงการเปลยนแปลง

ของมลคายตธรรมในก าไรขาดทนเบดเสรจอนตามทก าหนดไวในยอหนาท 5.7.5

ก าไรหรอขาดทนดงกลาวจะยงคงถกแสดงในก าไรขาดทนเบดเสรจอน หากรายการทม

การปองกนความเสยงนนเปน (หรอเปนสวนหนงของ) สญญาผกมดซงยงไมไดรบร

ผลสะสมของการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของรายการทมการปองกนความเสยง

หลงจากทมการก าหนด ใหรบรเปนสนทรพยหรอหน สน พรอมกบรบร ผลก าไรหรอ

ขาดทนทเกยวของในก าไรหรอขาดทน

6.5.9 เมอรายการทมการปองกนความเสยงในมลคายตธรรมเปนสญญาผกมด (หรอเปนสวนหนงของ

สญญาผกมด) เพอใหไดมาซงสนทรพยหรอกอใหเกดหน สน มลคาตามบญชเมอเรมแรกของ

สนทรพยหรอหน สนซงเปนผลมาจากการทกจการไดปฏบตตามสญญาผกมด จะตองถกปรบปรง

โดยรวมผลสะสมของการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของรายการทมการปองกนความเสยงซงไดเคย

รบร ไวในงบแสดงฐานะทางการเงน

6.5.10 การปรบปรงใดๆทเกดขนตามยอหนาท 6.5.8.2 ตองถกตดจ าหนายไปยงก าไรหรอขาดทน หาก

รายการทมการปองกนความเสยงนนเปนเครองมอทางการเงน (หรอเปนสวนหนงของเครองมอทาง

การเงน) ทวดมลคาดวยราคาทนตดจ าหนาย โดยการตดจ าหนายอาจเรมตนทนททมการปรบปรง

เกดขน และตองเรมกอนทรายการทมการปองกนความเสยงนนหยดปรบปรงผลก าไรหรอขาดทนจาก

การปองกนความเสยงนน การตดจ าหนายดงกลาวค านวณโดยใชอตราดอกเบ ยทแทจรงใหม ณ วนท

เรมการตดจ าหนาย ในกรณของสนทรพยทางการเงน (หรอเปนสวนหนงของสนทรพยทางการเงน) ท

เปนรายการทมการปองกนความเสยงและวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอน

ตามทระบไวในยอหนาท 4.1.2ก การตดจ าหนายจะถกค านวณในลกษณะเดยวกน แตจะปรบปรงใน

ผลสะสมของก าไรหรอขาดทนทไดเคยรบร ในงวดกอนตามทระบไวในยอหนาท 6.5.8.2 แทนทจะ

ปรบปรงกบมลคาตามบญช

การปองกนความเสยงในกระแสเงนสด

6.5.11 ตราบใดทการปองกนความเสยงในกระแสเงนสดเปนไปตามเงอนไขทระบในยอหนาท 6.4.1

ส าหรบความสมพนธในการปองกนความเสยงใหถอปฏบตดงตอไปน

6.5.11.1 ใหแสดงรายการทเกยวของกบรายการทมการปองกนความเสยงเปนรายการแยก

ตางหากในสวนของเจาของ (เงนส ารองส าหรบการปองกนความเสยงในกระแสเงน

สด) จะถกปรบปรงใหเทากบจ านวน (ในรปแบบคาสมบรณ) ซงเปนจ านวนทต ากวา

ของรายการใดรายการหนงดงตอไปน

6.5.11.1.1 ผลสะสมของก าไรหรอขาดทนของเครองมอปองกนความเสยงนบจาก

วนทเรมปองกนความเสยง และ

6.5.11.1.2 ผลสะสมของการเปลยนแปลงในมลคายตธรรม (มลคาปจจบน) ของ

รายการทมการปองกนความเสยง (กลาวคอ มลคาปจจบนของผล



44

สะสมของการเปลยนแปลงในกระแสเงนสดทคาดวาจะไดรบในอนาคต

ทไดปองกนความเสยง) โดยนบจากวนทเรมปองกนความเสยง

6.5.11.2 ผลก าไรหรอขาดทนในสวนทมประสทธผลของเครองมอปองกนความเสยง (หมายถง

สวนทหกกลบกบสวนเปลยนแปลงของเงนส ารองส าหรบการปองกนความเสยงใน

กระแสเงนสดตามทอธบายในยอหนาท 6.5.11.1) ใหรบรในก าไรขาดทนเบดเสรจอน

6.5.11.3 ผลก าไรหรอขาดทนสวนทเหลอของเครองมอปองกนความเสยง (หรอหมายถง ผล

ก าไรหรอขาดทนทตองใชปรบสมดลในสวนเปลยนแปลงของเงนส ารองส าหรบการ

ปองกนความเสยงในกระแสเงนสดตามทค านวณไดดง ทก าหนดในยอหนาท

6.5.11.1) ถอเปนสวนของการปองกนความเสยงทไมมประสทธผลทตองรบรในก าไร

หรอขาดทน

6.5.11.4 จ านวนทถกสะสมรวมในเงนส ารองส าหรบการปองกนความเสยงในกระแสเงนสด

ตามทค านวณไดดงทก าหนดในยอหนาท 6.5.11.1 ใหถอปฏบต ดงตอไปน

6.5.11.4.1 หากการปองกนความเสยงของรายการทคาดการณไวมผลท าใหเกด

การรบรสนทรพยทไมใชสนทรพยทางการเงนหรอหน สนทไมใชหน สน

ทางการเงน หรอ การปองกนความเสยงของรายการทคาดการณไว

ส าหรบสนทรพยทไมใชสนทรพยทางการเงนและหน สนทไมใชหน สน

ทางการเงนท าใหเกดเปนสญญาผกมดทตองถอปฏบตตามการบญช

ปองกนความเสยงในมลคายตธรรม กจการตองตดจ านวนทเคยบนทก

เปนเงนส ารองส าหรบการปองกนความเสยงในกระแสเงนสดออก แลว

น าไปรวมกบสวนทเปนราคาทนเรมแรกหรอมลคาตามบญชของ

สนทรพยหรอหน สนนน การตดรายการในรปแบบน ไมถอวาเปนการ

ปรบปรงการจดประเภทรายการ (ดมาตรฐานการบญช ฉบบท 1

(ปรบปรง 2559) เรอง การน าเสนองบการเงน) ดงนนจงไมกระทบ

ก าไรขาดทนเบดเสรจอน

6.5.11.4.2 ส าหรบการปองกนความเสยงในกระแสเงนสดนอกเหนอจากรายการท

กลาวถงในยอหนาท 6.5.11.4.1 จ านวนทตองถกจดประเภทรายการ

ใหมจากเงนส ารองส าหรบการปองกนความเสยงในกระแสเงนสดไป

ก าไรหรอขาดทนโดยถอวาเปนการปรบปรงการจดประเภทรายการ (ด

มาตรฐานการบญช ฉบบท 1 (ปรบปรง 2559) เรอง การน าเสนองบ

การเงน) ในรอบระยะเวลาเดยวกนหรอในรอบระยะเวลาทกระแสเงน

สดทคาดการณไวในอนาคตของรายการทมการปองกนความเสยงสงผล

กระทบตอก าไรหรอขาดทน (ตวอยาง เชน รอบระยะเวลาทรายได

ดอกเบยหรอคาใชจายดอกเบยถกรบร หรอ เมอยอดขายทคาดการณไว

เกดขนจรง)

6.5.11.4.3 อยางไรกตาม หากเกดขาดทนขน และกจการคาดวาการขาดทน

ท งหมดหรอบางสวนนนจะไมไดรบคนในอนาคตภายในหนง รอบ



45

ระยะเวลาหรอมากกวานน ใหกจการเปลยนแปลงการจดประเภท

รายการนนไปยงก าไรหรอขาดทนตามจ านวนทคาดวาจะไมไดรบคน

ในทนท และถอวาเปนเปนการปรบปรงการจดประเภทรายการ (ด


การเงน)

6.5.12 เมอกจการยตการใชการบญชปองกนความเสยงส าหรบการปองกนความเสยงกระแสเงนสด (ดยอ

หนาท 6.5.6 และ 6.5.7.2) กจการตองบนทกจ านวนทเคยบนทกเปนเงนส ารองสะสมส าหรบการ

ปองกนความเสยงในกระแสเงนสด โดยใหถอปฏบตตามยอหนาท 6.5.11.1 ดงตอไปน

6.5.12.1 หากการปองกนความเสยงในกระแสเงนสดในอนาคตยงคงถกคาดการณวาจะเกดข น

จ านวนเงนนนจะยงคงถกบนทกในเงนส ารองส าหรบการปองกนความเสยงในกระแสเงนสด

ตอไป จนกระทงกระแสเงนสดในอนาคตนนไดเกดข นหรอจนกระทงเปนไปตามเหตการณ

ในยอหนาท 6.5.11.4.3 เมอกระแสเงนสดในอนาคตเกดข น กจการตองปฏบตตาม

ขอก าหนดในยอหนาท 6.5.11.4

6.5.12.2 หากการปองกนความเสยงกระแสเงนสดในอนาคตคาดวาจะไมเกดขน จ านวนทเคยจด

ประเภทเปนเงนส ารองส าหรบการปองกนความเสยงในกระแสเงนสดจะตองถกจดประเภท

ใหมเปนก าไรหรอขาดทนทนท เปนการปรบปรงการจดประเภทรายการ (ดมาตรฐานการ

บญช ฉบบท 1 (ปรบปรง 2559) เรอง การน าเสนองบการเงน) สวนการปองกนความ

เสยงในกระแสเงนสดในอนาคตทมไดเปนรายการทมความเปนไปไดคอนขางแนทจะ

เกดขน อาจยงคงถกคาดวาจะเกดขนตอไป

การปองกนความเสยงของเงนลงทนสทธในการด าเนนงานในตางประเทศ

6.5.13 การปองกนความเสยงของเงนลงทนสทธในการด าเนนงานในตางประเทศ ซงรวมถงการปองกน

ความเสยงในรายการทเปนตวเงนทถอเปนสวนหนงของเงนลงทนสทธ (ดมาตรฐานการบญช

ฉบบท 21 (ปรบปรง 2559) เรอง ผลกระทบจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนเงนตรา

ตางประเทศ) จะตองถอปฏบตเชนเดยวกบการปองกนความเสยงในกระแสเงนสด ดงตอไปน

6.5.13.1 สวนทเปนผลก าไรหรอขาดทนจากเครองมอปองกนความเสยงในสวนทมประสทธผล

ตองรบรในก าไรขาดทนเบดเสรจอน (ดยอหนาท 6.5.11) และ

6.5.13.2 สวนทไมมประสทธผลใหรบรในก าไรหรอขาดทน

6.5.14 ผลสะสมของก าไรหรอขาดทนในเครองมอปองกนความเสยงในสวนทมประสทธผลทเคยบนทก

ในผลสะสมของการแปลงคาเงนตราตางประเทศจะตองถกจดประเภทรายการใหมโดยโอนจาก

สวนของเจาของไปยงก าไรหรอขาดทน ซงเปนการปรบปรงการจดประเภทรายการ (ดมาตรฐาน

การบญช ฉบบท 1 (ปรบปรง 2559) เรอง การน าเสนองบการเงน) โดยใหเปนไปตามยอหนาท

48 ถง 49 ของมาตรฐานการบญช ฉบบท 21 (ปรบปรง 2559) เรอง ผลกระทบจากการ

เปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ เกยวกบการจ าหนายการด าเนนงานใน

ตางประเทศแบบทงหมดหรอบางสวน



46

การบญชส าหรบมลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอหรอจะขาย

6.5.15 เมอกจการแยกมลคาทแทจรงและมลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอหรอจะขายและก าหนดให

เฉพาะสวนทเปนมลคาทแทจรงของสญญาสทธทจะซอหรอจะขายเปนเครองมอปองกนความเสยง (ด

ยอหนาท 6.2.4.1) กจการตองบนทกสวนทเปนมลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอหรอจะขาย

ดงกลาว โดยถอปฏบตดงตอไปน (ดภาคผนวกยอหนาท ข6.5.29 ถง ข6.5.33)

6.5.15.1 กจการตองแยกมลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอหรอจะขายตามประเภทของรายการท

มการปองกนความเสยง ซงใชสญญาสทธทจะซอหรอจะขายนนปองกนความเสยง (ด

ภาคผนวกยอหนาท ข6.5.29) ดงน

6.5.15.1.1 รายการทมการปองกนความเสยงทเกยวของกบธรกรรม

6.5.15.1.2 รายการทมการปองกนความเสยงทเกยวของกบชวงเวลา

6.5.15.2 การเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของมลคาตามเวลาในสญญาสทธทจะซอหรอจะขายทใช

ปองกนความเสยงรายการทเกยวของกบธรกรรม ตองรบร ในก าไรขาดทนเบดเสรจอน

เนองจากมลคาตามเวลาเกยวของกบรายการทมการปองกนความเสยง และตองแยก

แสดงผลสะสมของการเปลยนแปลงมลคายตธรรมเปนรายการแยกตางหากในสวนของ

เจาของ ผลสะสมของการเปลยนแปลงมลคายตธรรมทเกดจากมลคาตามเวลาของสญญา

สทธทจะซอหรอจะขายทแสดงแยกตางหากในสวนของเจาของ (จ านวนมลคาสะสม) ตองม

การบนทกบญชดงตอไปน

6.5.15.2.1 หากรายการทมการปองกนความเสยงนนในภายหลงสงผลใหมการรบร

สนทรพยทไมใชสนทรพยทางการเงนหรอหนสนทไมใชหนสนทางการเงน

หรอ สญญาผกมดส าหรบสนทรพยทไมใชสนทรพยทางการเงนหรอหนสน

ทไมใชหนสนทางการเงนซงมการถอปฏบตตามการบญชปองกนความเสยง

ในมลคายตธรรม กจการตองตดจ านวนทแสดงแยกตางหากในสวนของ

เจาของ แลวน าไปรวมเปนราคาทนเมอเรมแรกหรอมลคาตามบญชของ

สนทรพยหรอหน สนนน การตดรายการดงกลาวไมถอวาเปนการปรบปรง

การจดประเภทรายการ (ดมาตรฐานการบญช ฉบบท 1 (ปรบปรง 2559)

เรอง การน าเสนองบการเงน) ดงนนจงไมกระทบก าไรขาดทนเบดเสรจอน

6.5.15.2.2 ส าหรบความสมพนธในการปองกนความเสยงทมลกษณะนอกเหนอจากท

ไดอธบายไวในยอหนาท 6.5.15.2.1 ผลสะสมดงกลาวจะถกจดประเภท

รายการใหมโดยโอนจากทแสดงแยกตางหากในสวนของเจาของไปก าไร

หรอขาดทน โดยถอวาเปนการปรบปรงการจดประเภทรายการ (ด


การเงน) ภายในรอบระยะเวลาเดยวกนหรอรอบระยะเวลาอนซ งการ

ปองกนความเสยงกระแสเงนสดคาดการณในอนาคตสงผลกระทบตอก าไร

หรอขาดทน (ตวอยางเชน เมอยอดขายทคาดการณไวเกดขน)

6.5.15.2.3 อยางไรกตาม หากคาดวามลคาสะสมดงกลาวไมวาจะเตมจ านวนหรอ

บางสวนนนจะไมไดรบคนภายในหน งรอบระยะเวลาหรอมากกวานน



47

จ านวนทคาดวาจะไมไดรบคนจะถกจดประเภทรายการใหมเปนก าไรหรอ

ขาดทนทนท โดยถอวาเปนการปรบปรงการจดประเภทรายการ (ด


การเงน)

6.5.15.3 การเปลยนแปลงในมลคายตธรรมในสวนทเปนมลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอหรอ

จะขายทใชปองกนความเสยงของรายการทเกยวของกบชวงเวลา ตองรบร ในก าไรขาดทน

เบดเสรจอน เนองจากมลคาตามเวลาเกยวของกบรายการทมการปองกนความเสยงนน

และตองบนทกผลสะสมเปนรายการแยกตางหากในสวนของเจาของ มลคาตามเวลา ณ

วนทก าหนดใหสญญาสทธทจะซอหรอจะขายเปนเครองมอปองกนความเสยงในขอบเขตท

ใชกบรายการทมการปองกนความเสยงจะตองตดจ าหนายอยางเปนระบบและสมเหตสมผล

ตลอดระยะเวลาทการปองกนความเสยงมการปรบปรงมลคาทแทจรงของสทธเลอกทจะซอ

หรอจะขายและสงผลกระทบตอก าไรหรอขาดทน (หรอก าไรขาดทนเบดเสรจอน หาก

รายการทมการปองกนความเสยงนนเปนตราสารทนทกจการเลอกทจะแสดงการ

เปลยนแปลงในมลคายตธรรมในก าไรขาดทนเบดเสรจอนตามทก าหนดในยอหนาท

5.7.5) ดงนน ในแตละรอบระยะเวลาทการรายงาน ตองมการตดจ าหนายสวนทแสดงแยก

ตางหากในสวนของเจาของไปก าไรหรอขาดทน ซงถอวาเปนการปรบปรงการจดประเภท

รายการ (ดมาตรฐานการบญช ฉบบท 1 เรอง (ปรบปรง 2559) การน าเสนองบการเงน)

อยางไรกตาม หากการบญชปองกนความเสยงมอนตองสนสดลงซงรวมถงการเปลยนแปลง

ในมลคาทแทจรงของสญญาสทธทจะซอหรอจะขายในฐานะทเปนเครองมอปองกนความ

เสยง จ านวนสทธ (กลาวคอ รวมคาตดจ าหนายสะสม) ของผลสะสมทแสดงแยกตางหาก

ในสวนของเจาของตองถกปรบปรงไปก าไรหรอขาดทนทนท โดยถอวาเปนการปรบปรงการ

จดประเภทรายการ (ดมาตรฐานการบญช ฉบบท 1 (ปรบปรง 2559) เรอง การน าเสนอ

งบการเงน)

การบญชส าหรบสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาของสญญาซอขายลวงหนาและสวนตางอตรา

แลกเปลยนเงนตราตางประเทศของเครองมอทางการเงน

6.5.16 เมอกจการแยกสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาและสวนของอตราแลกเปลยนทนทของสญญาซอ

ขายลวงหนา และก าหนดใหเฉพาะการเปลยนแปลงในมลคาของอตราแลกเปลยนทนทของสญญาซ อ

ขายลวงหนาเปนเครองมอปองกนความเสยง หรอเมอกจการแยกสวนตางอตราแลกเปลยนเงนตรา

ตางประเทศออกจากเครองมอทางการเงนและไมน าไปรวมในการก าหนดเครองมอทางการเงนเปน

เครองมอปองกนความเสยง (ดยอหนาท 6.2.4.2) กจการอาจปฏบตตามยอหนาท 6.5.15 ส าหรบ

สวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาของสญญาซอขายลวงหนา หรอส าหรบสวนตางอตราแลกเปลยน

เงนตราตางประเทศ ในลกษณะเดยวกนกบวธปฏบตส าหรบมลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอจะ

ขาย ในกรณดงกลาว กจการตองถอปฏบตตามขอก าหนดในภาคผนวกยอหนาท ข6.5.34 ถง ข

6.5.39



48

6.6 การปองกนความเสยงของกลมของรายการ

กลมของรายการทสามารถเปนรายการทมการปองกนความเสยงได

6.6.1 กลมของรายการ (รวมถงกลมของรายการทรวมเปนฐานะสทธ ดภาคผนวกยอหนาท ข6.6.1 ถง

ข6.6.8) สามารถเปนรายการทมการปองกนความเสยงไดกตอเมอ

6.6.1.1 กลมของรายการประกอบไปดวยรายการ (รวมถงสวนประกอบของรายการ) ทแตละ

รายการสามารถเปนรายการทมการปองกนความเสยงได

6.6.1.2 มการบรหารความเสยงแบบองครวมรวมกนทงกลม และ

6.6.1.3 ในกรณของการปองกนความเสยงในกระแสเงนสดของกลมของรายการทความผนผวน

ในกระแสเงนสดอาจมไดเปนสดสวนเดยวกนกบความผนผวนโดยรวมในกระแสเงน

สดของกลมรายการ จงกอใหเกดการหกกลบฐานะความเสยงขน

6.6.1.3.1 เปนการปองกนความเสยงของความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตรา

ตางประเทศ และ

6.6.1.3.2 ในการก าหนดฐานะสทธนนไดระบรอบระยะเวลาทรายงานของรายการ

ทคาดการณไว รวมถงลกษณะและปรมาณของรายการ ซงสงผลกระทบ

ตอก าไรหรอขาดทน (ดภาคผนวกยอหนาท ข6.6.7 ถง ข6.6.8)

การก าหนดสวนประกอบของจ านวนเงนอางองทระบในสญญา (nominal amount)

6.6.2 บางสวนของกลมของรายการทสามารถเปนรายการทมการปองกนความเสยง สามารถเปนรายการทม

การปองกนความเสยงได โดยมเงอนไขวา การก าหนดความสมพนธการปองกนความเสยงตอง

สอดคลองกบวตถประสงคในการบรหารจดการความเสยงของกจการ

6.6.3 สวนประกอบยอยในกลมรายการทงหมด (เชน กลมสวนประกอบพนฐาน) สามารถเปนถอปฏบตตาม

การบญชปองกนความเสยงไดกตอเมอ

6.6.3.1 รายการนนสามารถระบองคประกอบไดแยกตางหากและวดมลคาไดอยางนาเชอถอ

6.6.3.2 มวตถประสงคในการบรหารจดการความเสยงเพอปองกนความเสยงในกลมสวนประกอบ

นน

6.6.3.3 รายการยอยในกลมรายการทงหมดทถกระบนน มความเสยงเดยวกนกบทถกปองกน

(เพอใหการวดมลคาของกลมสวนประกอบยอยทถกปองกนความเสยงไมไดรบผลกระทบ

อยางมนยส าคญจากบางรายการในกลมรายการท งหมดท เปนสวนหนงของกลม

สวนประกอบทถกปองกนความเสยง)

6.6.3.4 ในการปองกนความเสยงของรายการทมอย (เชน สญญาผกมดซงยงไมไดรบร หรอ

สนทรพยทรบรแลว) กจการสามารถระบและตดตามรายการในกลมของรายการทงหมดท

ถกปองกนความเสยง (เพอใหกจการสามารถปฏบตตามขอก าหนดของการบญชทเขา

เงอนไขเปนความสมพนธของการปองกนความเสยง) และ



49

6.6.3.5 รายการใดๆ ในกลมทใหสทธทจะจายช าระเงนกอนครบก าหนดไดเขาเงอนไขของ

ขอก าหนดส าหรบสวนประกอบของจ านวนเงนอางองทระบในสญญา (nominal amount)

(ดภาคผนวกยอหนาท ข6.3.20)

การแสดงรายการ

6.6.4 ส าหรบการปองกนความเสยงของกลมของรายการทมฐานะความเสยงทหกกลบกนได (เชน การ

ปองกนความเสยงของฐานะสทธ) ซงความเสยงทปองกนนนกระทบกบรายการอนในงบก าไรขาดทน

และก าไรขาดทนเบดเสรจอน ก าไรหรอขาดทนใดๆ จากการปองกนความเสยงนนจะถกแสดงเปน

รายการแยกตางหากจากก าไรหรอขาดทนทเกดจากรายการทมการปองกนความเสยง ดงนน ในงบ

การเงนดงกลาว รายการทเกยวของกบรายการทมการปองกนความเสยง (เชน รายได หรอ ตนทน

ขาย) จะไมไดรบผลกระทบ

6.6.5 ส าหรบสนทรพยและหนสนทมการปองกนความเสยงในมลคายตธรรมรวมกนเปนกลม ใหรบรก าไร

หรอขาดทนเปนรายการปรบปรงมลคาตามบญชของแตละรายการสนทรพยและหน สนของกลมนนใน

งบแสดงฐานะการเงนตามทกลาวในยอหนาท 6.5.8.2

ฐานะสทธทหกกลบความเสยงไดทงหมด (Nil net positions)

6.6.6 หากรายการทมการปองกนความเสยงเปนกลม ซ งมฐานะสทธท หกกลบความเสยงไดทงหมด

(กลาวคอ กลมรายการทมการปองกนความเสยงทสามารถหกกลบความเสยงไดทงหมดภายใตการ

บรหารความเสยงแบบกลม) กจการสามารถก าหนดความสมพนธของการปองกนความเสยงโดยทไม

ตองมเครองมอปองกนความเสยงกได โดยตองเปนไปตามเงอนไขดงน

6.6.6.1 การปองกนความเสยงเปนสวนหนงของกลยทธในการปองกนความเสยงทบรหารความ

เสยงสทธอยางตอเนอง โดยทกจการท าการปองกนความเสยงในสถานะทเปลยนแปลงซง

เปนประเภทเดมเมอเวลาผานไป (เชน เมอรายการนนถงก าหนดเวลาทกจการตองท าการ

ปองกนความเสยง)

6.6.6.2 ขนาดของฐานะสทธทปองกนความเสยงเปลยนแปลงไปตลอดชวงเวลาซงมการใชกลยทธ

ในการปองกนความเสยงสทธอยางตอเนอง และกจการใชเครองมอปองกนความเสยงทเขา

เงอนไขเพอปองกนความเสยงสทธนน (กลาวคอ เมอฐานะสทธหกกลบความเสยงกนไม

หมด)

6.6.6.3 มการน าการบญชการปองกนความเสยงมาถอปฏบตส าหรบฐานะสทธทไมสามารถหกกลบ

ความเสยงไดทงหมดและท าการปองกนความเสยงดวยเครองมอปองกนความเสยงทเขา

เงอนไข และ

6.6.6.4 การทไมน าการบญชการปองกนความเสยงมาถอปฏบตส าหรบรายการฐานะสทธทหกกลบ

ความเสยงไดทงหมดจะท าใหเกดผลลพธทางบญชทไมสม าเสมอกน เนองจากในบญชไม

รบรฐานะความเสยงทหกกลบกน แตฐานะสทธนนไดรบการปองกนความเสยงโดยการหก

กลบกนแลว



50

6.7 ทางเลอกในการก าหนดฐานะเปดตอความเสยงดานเครดตใหวดมลคาดวยมลคายตธรรม

ผานก าไรหรอขาดทน

ฐานะความเสยงดานเครดตทสามารถก าหนดใหวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอ

ขาดทน

6.7.1 หากกจการใชตราสารอนพนธดานเครดตทวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนใน

การบรหารความเสยงดานเครดตทงหมด หรอบางสวนของเครองมอทางการเ งน (ฐานะเปดตอ

ความเสยงดานเครดต) กจการอาจก าหนดใหวดมลคาเครองมอทางการเงนนนดวยมลคา

ยตธรรมผานก าไรหรอขาดทนตามการบรหารความเสยง (ทงหมดหรอตามสดสวนของเครองมอ

ทางการเงน) ได ถา

6.7.1.1 ชอของฐานะเปดตอความเสยงดานเครดต (เชน ลกหน ผมภาระผกพนทจะใหสนเชอ)

ตรงกนกบชอของกจการทระบในตราสารอนพนธดานเครดต (การมชอทตรงกน) และ

6.7.1.2 ระดบของสทธเรยกรองของเครองมอทางการเงนสอดคลองกบระดบของสทธเรยกรอง

ของรายการทสงมอบตามสญญาตราสารอนพนธดานเครดต

ในการก าหนดการวดมลคา กจการอาจจะไมตองค านงถงวาเครองมอทางการเงนทถกบรหาร

ความเสยงดานเครดตนนอยภายใตขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน หรอไม

(เชน กจการอาจก าหนดการวดมลคาดงกลาวส าหรบภาระผกพนทจะใหสนเชอซงไมอยภายใต

ขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ) กจการอาจก าหนดใหเครองมอทางการ

เงนวดมลคาดงกลาวเมอมการรบรเมอเรมแรก หรอการวดมลคาในภายหลง หรอขณะทยกเลก

การรบรรายการ กจการตองจดท าเอกสารบนทกการก าหนดการวดมลคาดงกลาวในขณะนนดวย

การบญชส าหรบฐานะเปดตอความเสยงดานเครดตทก าหนดใหวดมลคาดวยมลคายตธรรมผาน

ก าไรหรอขาดทน

6.7.2 ตามทกลาวในยอหนาท 6.7.1 หากมการก าหนดใหเครองมอทางการเงนวดมลคาดวยมลคายตธรรม

ผานก าไรหรอขาดทนหลงจากการรบร เมอเรมแรก หรอเมอไมไดรบร รายการมากอน ผลตางระหวาง

มลคาตามบญชกบมลคายตธรรมทเกดขน ณ เวลาทก าหนดใหวดมลคาดงกลาว (ถาม) จะตองถกรบร

ทนทในก าไรหรอขาดทน ส าหรบสนทรพยทางการเงนทวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรขาดทน

เบดเสรจอนตามขอก าหนดในยอหนาท 4.1.2ก นน ผลสะสมของก าไรหรอขาดทนทเคยรบร ในก าไร

ขาดทนเบดเสรจอนจะตองถกจดประเภทรายการใหมโดยโอนจากสวนของเจาของไปก าไรหรอขาดทน

ทนท โดยถอวาเปนการปรบปรงการจดประเภทรายการ (ด มาตรฐานการบญช ฉบบท 1 (ปรบปรง

2559) เรอง การน าเสนองบการเงน)

6.7.3 กจการตองหยดวดมลคาเครองมอทางการเงนหรอสดสวนของเครองมอทางการเงน ทกอใหเกดความ

เสยงดานเครดตดวยวธวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน ถา

6.7.3.1 ไมเขาเงอนไขตามทก าหนดในยอหนาท 6.7.1 อกตอไป เชน



51

6.7.3.1.1 ตราสารอนพนธดานเครดตหรอเครองมอทางการเงนท เก ยวของ ท

กอใหเกดความเสยงดานเครดตนนสนสด ถกขาย ยกเลกสญญา หรอช าระ

ราคาแลว หรอ

6.7.3.1.2 ไมไดบรหารความเสยงดานเครดตของเครองมอทางการเงนโดยใชตราสาร

อนพนธดานเครดตอกตอไป ตวอยางเชน กรณดงกลาวเกดข นเนองจาก

คณภาพเครดตของลกหนหรอผมภาระดานสนเชอดขน หรอเนองจากมการ

เปลยนแปลงดานขอก าหนดเกยวกบเงนทนของกจการ และ

6.7.3.2 เครองมอทางการเงนทกอใหเกดความเสยงดานเครดตไมมความจ าเปนตองวดมลคาดวย

มลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน (กลาวคอ ไมมการเปลยนแปลงรปแบบการด าเนน

ธรกจของกจการในชวงเวลาน ดงนน การจดประเภทรายการใหมตามยอหนาท 4.4.1 จง

ไมมความจ าเปน)

6.7.4 เมอกจการหยดวดมลคาเครองมอทางการเงน หรอสดสวนของเครองมอทางการเงน ทกอใหเกดความ

เสยงดานเครดตดวยการวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนแลว มลคายตธรรมของ

เครองมอทางการเงน ณ วนทหยดการวดมลคาจะถอเปนมลคาตามบญชใหมของเครองมอทางการเงน

นน ภายหลงจากการหยดการวดมลคาดงกลาว ใหน าการวดมลคาวธเดมทเคยใชกอนก าหนดให

เครองมอทางการเงนนนวดมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนกลบมาใช (รวมถง การตดจ าหนายท

เปนผลมาจากมลคาตามบญชใหม) ตวอยางเชน สนทรพยทางการเงนทถกจดประเภทเมอเรมแรกให

วดมลคาดวยราคาทนตดจ าหนายนน ใหน าการวดมลคาโดยวธราคาทนตดจ าหนายกลบมาใช โดยให

ค านวณอตราดอกเบ ยทแทจรงจากมลคาตามบญชขนตนใหม ณ วนทหยดการรบร มลคาดวยมลคา


บทท 7 วนถอปฏบต และการปฏบตในชวงเปลยนแปลง

7.1 วนถอปฏบต

7.1.1 กจการตองปฏบตมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน กบงบการเงนประจ าปส าหรบรอบระยะเวลา

บญชทเรมในหรอหลงวนท 1 มกราคม 2562 เปนตนไป หากกจการเลอกถอปฏบตตามมาตรฐานการ

รายงานทางการเงนฉบบน กอนวนถอปฏบต กจการตองเปดเผยขอเทจจรงและเปดเผยตามขอก าหนด

ทงหมดของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ในเวลาเดยวกน (ดยอหนาท 7.1.2 7.2.21 และ

7.3.2) รวมถงปฏบตตามการปรบปรงในภาคผนวก ค ในเวลาเดยวกน

7.1.2 นอกจากขอก าหนดตามยอหนาท 7.1.1 ส าหรบรอบระยะเวลาบญชประจ าปทเรมกอน 1 มกราคม

2562 กจการอาจเลอกปฏบตกอนวนทถอปฏบตเฉพาะขอก าหนดส าหรบการเปดเผยผลก าไรและ

ขาดทนทเกดจากหนสนทางการเงนทก าหนดใหแสดงดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน ตามยอ

หนาท 5.7.1.3 5.7.7 ถง 5.7.9 7.2.14 และภาคผนวกยอหนาท ข5.7.5 ถง ข5.7.20 โดยทไมตอง

ถอปฏบตตามขอก าหนดอน ๆ ในมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน หากกจการเลอกทจะ

ปฏบตตามเฉพาะยอหนาเหลานน กจการตองเปดเผยขอเทจจรงและเปดเผยขอมลทเกยวของอยาง



52

ตอเนองตามทก าหนดไวในยอหนาท 10 ถง 11 ของมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 7 เรอง

การเปดเผยขอมลส าหรบเครองมอทางการเงน (ดยอหนาท 7.2.2 และ 7.2.15)

7.1.3 ใหถอปฏบตยอหนาท 4.2.1 และ 5.7.5 กบการรวมธรกจตามขอก าหนดของมาตรฐานการรายงาน

ทางการเงน ฉบบท 3 (ปรบปรง 2559) เรอง การรวมธรกจ แบบเปลยนทนท

7.1.4 ใหถอปฏบตยอหนาท 3.1.1 4.2.1 5.1.1 5.2.1 5.7.6 ภาคผนวกยอหนาท ข3.2.13 ข5.7.1 ค5

และ ค42 ยอหนาท 5.1.3 และ 5.7.1ก และนยามในภาคผนวก ก กจการตองปฏบตตามยอหนา

ดงกลาวเมอน ามาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 15 เรอง รายไดจากสญญาทท ากบลกคา

(เมอมการประกาศใช) มาถอปฏบต

7.2 การปฏบตในชวงเปลยนแปลง

7.2.1 กจการตองปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน แบบปรบปรงยอนหลงตามมาตรฐาน

การบญช ฉบบท 8 (ปรบปรง 2559) เรอง นโยบายการบญช การเปลยนแปลงการประมาณการทาง

บญชและขอผดพลาด เวนแตทกลาวไวในยอหนาท 7.2.3 ถง 7.2.26 และ 7.2.28 หามไมใหปฏบต

ตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนกบสนทรพยทางการเงนทไดมการตดรายการออกจาก

บญชแลว ณ วนแรกทมการปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน

7.2.2 ตามวตถประสงคของการปฏบตในชวงเปลยนแปลงตามยอหนาท 7.2.1 7.2.3 ถง 7.2.28 และ

7.3.2 วนแรกทมการปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน คอ วนแรกของรอบบญชท

กจการถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ทงน ขนอยกบกจการจะเลอกใชวธการใด

ในการปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน การ

เปลยนแปลงสามารถท าไดในหนงวนหรอมากกวาหนงวนส าหรบขอก าหนดทแตกตางกน

การปฏบตในชวงเปลยนแปลงส าหรบการจดประเภทและการวดมลคา (บทท 4 และ 5)

7.2.3 ณ วนแรกทมการถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน กจการตองประเมนวา

สนทรพยทางการเงนทเขาเงอนไขตามยอหนาท 4.1.2.1 หรอ 4.1.2ก.1 นนมาจากพนฐานขอเทจจรง

และเหตการณทเกดขน ณ วนแรกทมการถอปฏบตตามมาตรฐาน การจดประเภททเกดขนจะตอง

ไดรบการปรบปรงยอนหลงโดยไมค านงถงรปแบบการด าเนนธรกจของกจการในรอบระยะเวลาบญช

กอนหนา

อยางไรกตาม นอกเหนอจากขอก าหนดการปฏบตในชวงเปลยนแปลงตามยอหนาท 7.2.4 ถง 7.2.16

กจการอาจเลอกปรบปรงรายการผลกระทบสะสมจากการจดประเภทและการวดมลคาทเกดจากการใช

มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน เปนครงแรก เปนรายการปรบปรงกบก าไรสะสม ณ วนแรกทม

การถอปฏบตตามมาตรฐาน ทงน ใหเปดเผยขอเทจจรงดงกลาว

7.2.4 หาก ณ วนแรกทมการถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน กจการไมสามารถปฏบต

ตามได (ตามทก าหนดไวในมาตรฐานการบญช ฉบบท 8 (ปรบปรง 2559) เรอง นโยบายการบญช

การเปลยนแปลงการประมาณการทางบญชและขอผดพลาด) ในการประเมนปรบปรงองคประกอบ

ของมลคาของเงนตามเวลาตามภาคผนวกยอหนาท ข4.1.9ข ถง ข4.1.9ง ตามขอเทจจรงและ



53

สถานการณทมอยในการรบร เมอเรมแรกของสนทรพยทางการเงน กจการตองประเมนลกษณะกระแส

เงนสดตามสญญาของสนทรพยทางการเงนตามขอเทจจรงและสถานการณทมอยในการรบร เมอ

เรมแรกของสนทรพยทางการเงน โดยไมตองค านงถงขอก าหนดทเกยวของกบการเปลยนแปลง

สวนประกอบของมลคาของเงนตามเวลาตามภาคผนวกยอหนาท ข4.1.9ข ถง ข4.1.9ง (ดยอหนาท

42ต ของมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 7 เรอง การเปดเผยขอมลเกยวกบเครองมอทาง

การเงน (เมอมการประกาศใช))

7.2.5 หาก ณ วนแรกทมการถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน กจการไมสามารถปฏบต

ตามได (ตามทก าหนดไวในมาตรฐานการบญช ฉบบท 8 (ปรบปรง 2559) เรอง นโยบายการบญช

การเปลยนแปลงการประมาณการทางบญชและขอผดพลาด) ในการประเมนมลคายตธรรมของการ

ช าระเงนกอนครบก าหนดวามนยส าคญหรอไมตามยอหนาท ข4.1.12.3 ตามขอเทจจรงและ

สถานการณทมอยในการรบร เมอเรมแรกของสนทรพยทางการเงน กจการตองประเมนลกษณะกระแส

เงนสดตามสญญาของสนทรพยทางการเงนตามขอเทจจรงและสถานการณทมอยในการรบร เมอ

เรมแรกของสนทรพยทางการเงน โดยไมตองค านงถงการช าระเงนกอนครบก าหนดตามยอหนาท ข

4.1.12 (ดเพมเตมยอหนาท 42ถ ของมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 7 เรอง การเปดเผย

ขอมลเกยวกบเครองมอทางการเงน (เมอมการประกาศใช))

7.2.6 หากกจการวดมลคาสญญาแบบผสมดวยมลคายตธรรมตามขอก าหนดในยอหนาท 4.1.2ก 4.1.4

หรอ 4.1.5 แตมลคายตธรรมของสญญาแบบผสมนนไมสามารถหาไดส าหรบรอบระยะเวลาบญชท

น ามาเปรยบเทยบ ใหถอวามลคายตธรรมของสญญาแบบผสมส าหรบรอบระยะเวลาบญชทน ามา

เปรยบเทยบเทากบผลรวมของมลคายตธรรมของแตละสวน (เชน ตราสารหลกทไมใชตราสารอนพนธ

และอนพนธแฝง) ณ วนสดทายของแตละรอบระยะเวลาบญชทน ามาเปรยบเทยบ หากมการปรบงบ

การเงนงวดกอนยอนหลง (ดยอหนาท 7.2.15)

7.2.7 หากกจการปฏบตตามยอหนาท 7.2.6 ณ วนแรกทมการปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงน

ฉบบน กจการตองรบรผลตางของมลคายตธรรมของสญญาแบบผสมทงหมด ณ วนแรกทมการปฏบต

ตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน และผลรวมของมลคายตธรรมของสวนของสญญาแบบ

ผสม ณ วนแรกทมการปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ในก าไรสะสมตนงวด (หรอ

องคประกอบอนของสวนของผถอหน ตามความเหมาะสม) ของรอบระยะเวลาบญชทมการปฏบตตาม

มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน เปนครงแรก

7.2.8 ณ วนแรกทมการถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน กจการอาจก าหนดให

7.2.8.1 สนทรพยทางการเงนวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนตามทก าหนดในยอ

หนาท 4.1.5 หรอ

7.2.8.2 เงนลงทนในตราสารทนวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอนตามท

ก าหนดในยอหนาท 5.7.5

การก าหนดดงกลาวตองมาจากพนฐานขอเทจจรงและเหตการณทเกดขน ณ วนแรกทมการถอปฏบต

ตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน การจดประเภทรายการใหมตองมการปรบปรงยอนหลง

ทงนกจการอาจเลอกการจดประเภทรายการดงกลาวแบบเปลยนทนท โดยตองเปดเผยขอเทจจรง

ดงกลาว

7.2.9 ณ วนแรกทมการปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน กจการ



54

7.2.9.1 ตองยกเลกการก าหนดใหสนทรพยทางการเงนวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอ

ขาดทนทไดเคยก าหนดไวในอดต หากสนทรพยทางการเงนนนไมเขาเงอนไขตามยอหนาท

4.1.5

7.2.9.2 อาจเลอกทจะยกเลกการก าหนดใหสนทรพยทางการเงนวดมลคาดวยมลคายตธรรมผาน

ก าไรหรอขาดทนทไดเคยก าหนดไวในอดต แมวาสนทรพยทางการเงนนนเขาเงอนไขตาม

ยอหนาท 4.1.5

การยกเลกการก าหนดการแสดงรายการดงกลาวตองมาจากพนฐานขอเทจจรงและเหตการณทเกดขน

ณ วนแรกทมการถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน การจดประเภทรายการใหมท

เกดข นตองปรบปรงยอนหลง ทงนกจการอาจเลอกการจดประเภทรายการดงกลาวแบบเปลยนทนท

โดยตองเปดเผยขอเทจจรงดงกลาว

7.2.10 ณ วนแรกทมการถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน กจการ

7.2.10.1 ก าหนดใหหนสนทางการเงนวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน ตามท

ก าหนดในยอหนาท 4.2.2.1

7.2.10.2 ตองยกเลกการก าหนดใหหน สนทางการเงนวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอ

ขาดทนหากเคยก าหนดใหการรบร เมอเรมแรกเขาเงอนไขตามยอหนาท 4.2.2.1 และการ

ก าหนดนนไมเปนไปตามเงอนไข ณ วนแรกทมการปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทาง

การเงนฉบบน

7.2.10.3 อาจเลอกทจะยกเลกการก าหนดใหหนสนทางการเงนวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไร

หรอขาดทนหากเคยก าหนดใหการรบร เมอเรมแรกเขาเงอนไขตามยอหนาท 4.2.2.1 และ

การก าหนดนนเปนไปตามเงอนไข ณ วนแรกทมการปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทาง


การยกเลกการก าหนดการแสดงรายการดงกลาวตองมาจากพนฐานขอเทจจรงและเหตการณทเกดขน

ณ วนแรกทมการปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน การจดประเภทรายการใหมท

เกดข นตองปรบปรงยอนหลง ทงนกจการอาจเลอกการจดประเภทรายการดงกลาวแบบเปลยนทนท

โดยตองเปดเผยขอเทจจรงดงกลาว

7.2.11 ส าหรบการปรบปรงการรบร รายไดหรอคาใชจายดอกเบ ยตามวธอตราดอกเบ ยทแทจรง กจการม

ทางเลอกดงน

7.2.11.1 หากไมสามารถท าไดในทางปฏบต (ตามทไดนยามไวในมาตรฐานการบญช ฉบบท 8

(ปรบปรง 2559) เรอง นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและ

ขอผดพลาด) ในการปรบปรงยอนหลงตามวธอตราดอกเบยทแทจรง กจการตอง

7.2.11.1.1 มลคายตธรรมของสนทรพยทางการเงนหรอหน สนทางการเงน ณ วนสน

รอบระยะเวลาบญชแตละรอบทน ามาเปรยบเทยบเปนมลคาตามบญช

ขนตนของสนทรพยทางการเงนนนหรอราคาทนตดจ าหนายของหน สนทาง

การเงนถากจการปรบปรงรายการในงวดกอน และ

7.2.11.1.2 มลคายตธรรมของสนทรพยทางการเงนหรอหนสนทางการเงน ณ วนแรกทม

การถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน เปนมลคาตาม

บญชขนตนใหมของสนทรพยทางการเงนหรอราคาทนตดจ าหนายใหมของ



55

หนสนทางการเงน ณ วนแรกทมการถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงาน

ทางการเงนฉบบน

7.2.11.2 ค านวณอตราดอกเบยทแทจรง ณ วนแรกทมการถอปฏบต ดงน

7.2.11.2.1 ส าหรบสญญาท เกดขนกอนวนแรกทมการถอปฎบต กจการสามารถ

ค านวณอตราดอกเบ ยทแทจรงจากกระแสเงนสดคงเหลอ โดยค านวณจาก

กระแสเงนสดนบตงแตวนแรกทมการถอปฏบต

7.2.11.2.2 ส าหรบสญญาทเกดขนในหรอหลงจากวนแรกทมการถอปฏบต ใหถอ

ปฎบตตามทก าหนดในบทท 5 ของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบ

น

7.2.12 หากกจการบนทกบญชเงนลงทนหรอตราสารดวยวธราคาทนกอนทจะถอปฏบตตามมาตรฐานการ

รายงานทางการเงนฉบบน (เดมถอปฏบตตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 105 เรอง การบญชส าหรบ

เงนลงทนในตราสารหน และตราสารทน) เงนลงทนในตราสารทนทไมมราคาเสนอซอขายในตลาดทม

สภาพคลอง (เชนขอมลระดบ 1) หรอสนทรพยตราสารอนพนธทมความสมพนธและตองมการช าระ

หรอรบช าระโดยการสงมอบตราสารทนดงกลาว ดวยวธราคาทน หรอวธใดนอกเหนอจากวธมลคา

ยตธรรม หรอไมเคยบนทกบญช ส าหรบตราสารอนพนธดงกลาวทมอย ณ วนแรกทถอปฎบตตามมาต

ฐานการรายงานทางการเงนฉบบน กจการตองวดมลคาเงนลงทนหรอตราสารดงกลาวดวยมลคา

ยตธรรม ณ วนแรกทมการถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ผลตางระหวาง

มลคาตามบญชเดมและมลคายตธรรมใหรบรในก าไรสะสมตนงวด (หรอองคประกอบอนของสวนของ

ผถอหน (ตามความเหมาะสม)) ของรอบระยะเวลาบญชทถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทาง

การเงนฉบบน เปนครงแรก

7.2.13 หากกจการบนทกบญชหนสนตราสารอนพนธทมความสมพนธและตองมการช าระหรอรบช าระโดยการ

สงมอบตราสารทนทไมมราคาเสนอซอขายในตลาดทมสภาพคลอง (เชนขอมลระดบ 1) ในราคาทน

หรอวธใดนอกเหนอจากวธมลคายตธรรม หรอไมเคยบนทกบญช ส าหรบตราสารอนพนธดงกลาวทม

อย ณ วนแรกทถอปฎบตตามมาตฐานการรายงานทางการเงนฉบบน กจการตองวดมลคาหน สนตรา

สารอนพนธดงกลาวดวยมลคายตธรรม ณ วนแรกทมการถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทาง

การเงนฉบบน ผลตางระหวางราคาตามบญชเดมและมลคายตธรรมใหรบร ในก าไรสะสมตนงวดใน

รอบระยะเวลาบญชทถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน เปนครงแรก

7.2.14 ณ วนแรกทมการปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน กจการตองพจารณาวาวธการ

ตามทกลาวในยอหนาท 5.7.7 จะกอใหเกดหรอเพมการไมจบคทางบญช (accounting mismatch) ใน

ก าไรหรอขาดทน จากขอเทจจรงและสถานการณทเกดขน ณ วนแรกทมการปฏบตตามมาตรฐานการ

รายงานทางการเงนฉบบน หรอไม หากท าใหเกดหรอเพมการไมจบคทางบญชใหกจการปรบปรง

รายการดงกลาวโดยวธปรบยอนหลง

7.2.15 นอกจากขอก าหนดในยอหนาท 7.2.1 กจการทถอปฏบตเกยวกบการจดประเภทรายการและการวด

มลคาตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน (ซงรวมถงขอก าหนดทเกยวกบการวดมลคาดวย

ราคาทนตดจ าหนายส าหรบสนทรพยทางการเงนและการดอยคาตามทกลาวในบทท 5.4 และ 5.5)

กจการตองเปดเผยขอมลตามทก าหนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 7 เรอง การ

เปดเผยขอมลเกยวกบเครองมอทางการเงน ยอหนาท 42ฏ ถง 42ฒ และไมจ าเปนตองปรบปรง



56

รายการในงวดกอนยอนหลง กจการอาจปรบปรงรายการในงวดกอนหากสามารถท าไดโดยปราศจาก

ปญหาในภายหลง หากกจการไมปรบปรงรายการในงวดกอน กจการตองรบรผลตางระหวางมลคาตาม

บญชเดมและมลคาตามบญช ณ ตนงวดของรอบปบญช ทมวนแรกทมการถอปฏบตตามมาตรฐานการ

รายงานทางการเงนฉบบน ในก าไรสะสมตนงวด (หรอองคประกอบอนของสวนของผถอหน (ตาม

ความเหมาะสม)) หรอของรอบระยะเวลาบญชทมวนแรกทมการถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงาน

ทางการเงนฉบบน อยางไรกตาม หากกจการปรบปรงรายการในงวดกอน การปรบปรงงบการเงนตอง

สะทอนขอก าหนดทงหมดของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน หากกจการเลอกใชวธการตาม

มาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน การเปลยนแปลงสามารถท าได

ในหนงวนหรอมากกวาหนงวนส าหรบขอก าหนดทแตกตางกน ยอหนานถอปฏบตกบแตละวนทถอ

ปฏบตเปนครงแรก (ดยอหนาท 7.2.2) เชน หากกจการเลอกทจะใชเฉพาะขอก าหนดส าหรบการ

แสดงผลก าไรและขาดทนทเกดจากหนสนทางการเงนทก าหนดใหแสดงดวยมลคายตธรรมผานก าไร

หรอขาดทน ตามยอหนาท 7.1.2 กอนทจะใชขอก าหนดอน ๆ ในมาตรฐานการรายงานทางการเงน

ฉบบน

7.2.16 หากกจการมการจดท ารายงานทางการเงนระหวางกาลตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 34 (ปรบปรง

2559) งบการเงนระหวางกาล กจการไมจ าเปนตองปฏบตตามขอก าหนดของมาตรฐานการรายงาน

ทางการเงนฉบบนกบงวดระหวางกาล งวดกอนวนแรกทมการถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทาง

การเงนฉบบน หากกจการไมสามารถปฏบตตามไดในทางปฏบต (ตามทก าหนดไวในมาตรฐานการ

บญช ฉบบท 8 (ปรบปรง 2559) เรอง นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและ

ขอผดพลาด)

การดอยคา (บทท 5.5)

7.2.17 กจการตองใชถอปฏบตตามขอก าหนดเกยวกบการดอยคาในบทท 5.5 โดยปรบปรงยอนหลงตาม

ขอก าหนดตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 8 (ปรบปรง 2559) เรอง นโยบายการบญช การ

เปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด ตามยอหนาท 7.2.15 และ 7.2.18 ถง 7.2.20

อยางไรกตาม นอกเหนอจากขอก าหนดการปฏบตในชวงเปลยนแปลงตามทกลาวในยอหนาท 7.2.18

ถง 7.2.20 กจการอาจเลอกปรบปรงผลกระทบสะสมเกยวกบการดอยคาจากการถอปฎบตตาม

มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน เปนครงแรก โดยรบรผลกระทบสะสมดงกลาวเปนรายการ

ปรบปรงกบก าไรสะสม ณ วนแรกทถอปฏบต

7.2.18 ณ วนแรกทมการถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน กจการจะใชขอมลทมความ

สมเหตสมผลและสามารถสนบสนน ซงสามารถหาไดโดยมตนทนหรอความพยายามทไมมากเกนไปท

จะก าหนดความเสยงดานเครดต ณ วนทรบร เมอเรมแรก (หรอภาระผกพนทจะใหสนเชอและสญญา

ค าประกนทางการเงน ณ วนทกจการเปนคสญญาทไมสามารถยกเลกสญญาได ตามยอหนาท 5.5.6)

และเปรยบเทยบกบความเสยงดานเครดต ณ วนแรกทมการถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทาง


7.2.19 เมอพจารณาวาความเสยงดานเครดตมการเพมข นอยางมนยส าคญนบจากวนท รบร เมอเรมแรก

กจการทอาจปฏบตดงน



57

7.2.19.1 ปฎบตตามขอก าหนดในยอหนาท 5.5.10 และภาคผนวกยอหนาท ข5.5.22 ถง ข5.5.24

และ

7.2.19.2 ขอสนนษฐานตามทกลาวในยอหนาท 5.5.11 ส าหรบการจายช าระตามสญญาทคางช าระ

เกนกวา 30 วน หากกจการจะน าขอก าหนดเกยวกบการดอยคามาถอปฏบต โดยระบวาม

การเพมข นของความเสยงดานเครดตอยางมนยส าคญตงแตการรบร เมอเรมแรกของ

เครองมอทางการเงน โดยอาศยขอมลการคางช าระเปนเกณฑ

7.2.20 หาก ณ วนแรกทมการถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน กจการพจารณาวามการ

เพมขนของความเสยงดานเครดตอยางมนยส าคญตงแตการรบร เมอเรมแรกทจะตองมคาใชจายหรอ

ความพยายามเกนควร กจการตองรบร คาเผอผลขาดทนในจ านวนเทากบผลขาดทนดานเครดตทคาด

วาจะเกดข นตลอดอายของเครองมอทางการเงน ณ ทกวนทรายงานจนกวาเครองมอทางการเงน

ดงกลาวจะถกตดรายการออกจากบญช (ยกเวนกรณทเครองมอทางการเงนทมความเสยงดานเครดต

ต า ณ วนทรายงาน ตามในกรณทถอปฏบตตามยอหนาท 7.2.19.1)

การปฏบตในชวงเปลยนแปลงส าหรบการบญชปองกนความเสยง (บทท 6)

7.2.21 เมอกจการถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน เปนครงแรก กจการอาจเลอกใช

นโยบายการบญชปองกนความเสยงโดยถอปฏบตตามแนวปฏบตทใชอยตอไปแทนขอก าหนดในบทท

6 ของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน กจการตองปฏบตตามนโยบายดงกลาวกบ

ความสมพนธของการปองกนความเสยงทงหมด

7.2.22 กจการตองใชขอก าหนดเกยวกบการบญชปองกนความเสยงของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบ

นแบบเปลยนทนท เวนแตทไดกลาวไวในยอหนาท 7.2.26

อยางไรกตาม นอกเหนอจากขอก าหนดการปฏบตในชวงเปลยนแปลงตามทกลาวขางตนและตามท

กลาวในยอหนาท 7.2.23 ถง 7.2.26 กจการอาจเลอกปรบปรงผลกระทบเกยวกบการบญชปองกน

ความเสยงจากการเรมถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน เปนครงแรก โดยรบร

ผลกระทบสะสมเปนรายการปรบปรงกบก าไรสะสม ณ วนแรกทน ามาตฐานการรายงานทางการเงน

ฉบบนมาถอปฏบต

7.2.23 ใหปฏบตตามการบญชปองกนความเสยงนบจากวนทเรมถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทาง

การเงนฉบบน เปนครงแรก กบรายการทเปนไปตามขอก าหนดทงหมดเกยวกบการบญชปองกนความ

เสยง ณ วนทดงกลาว

7.2.24 (ยอหนานไมเกยวของ)


7.2.26 นอกเหนอจากการถอปฏบตแบบเปลยนทนทเกยวกบการบญชปองกนความเสยงตามทก าหนดใน

มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน กจการตอง

7.2.26.1 บนทกบญชมลคาของเงนตามเวลาของสทธเลอกทจะซอหรอจะขายตามทกลาวในยอหนาท

6.5.15 โดยการปรบยอนหลง เฉพาะการเปลยนแปลงของมลคาทแทจรงของสทธเลอกท

จะซอหรอจะขายทก าหนดใหเปนเครองมอปองกนความเสยงในความสมพนธของความ

เสยง การปรบยอนหลงใหถอปฏบตเฉพาะกบความสมพนธของการปองกนความเสยงทม



58

อย ณ วนทตนงวดของรอบระยะเวลาบญชทน ามาเปรยบเทยบงวดแรกสดหรอ ณ วนท

ก าหนดแลวแตวนใดทเกดขนหลงกวา

7.2.26.2 บนทกบญชส าหรบอตราแลกเปลยนลวงหนาของสญญาซอขายลวงหนาตามทกลาวในยอ

หนาท 6.5.16 เฉพาะการเปลยนแปลงในสวนของอตราแลกเปลยนทนทของของสญญาซอ

ขายลวงหนาทก าหนดใหเปนเครองมอปองกนความเสยงในความสมพนธของการปองกน

ความเสยง การปรบยอนหลงนใหถอปฏบตเฉพาะกบความสมพนธของการปองกนความ

เสยงทมอย ณ วนทตนงวดของรอบระยะเวลาบญชทน ามาเปรยบเทยบงวดแรกสดหรอ ณ

วนทก าหนดแลวแตวนใดทเกดขนหลงกวา ยงไปกวานน หากกจการเลอกปรบยอนหลง

กจการตองถอปฏบตกบความสมพนธของการปองกนความเสยงทงหมดซงเขาเงอนไขน

เชน การปฏบตในชวงเปลยนแปลงนไมสามารถเลอกปฏบตเปนรายความสมพนธ การ

บญชเกยวกบสวนตางอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ (ดยอหนาท 6.5.16) ใหถอ

ปฏบตโดยปรบยอนหลงส าหรบความสมพนธของการปองกนความเสยงซงมอย ณ วนทตน

งวดของรอบระยะเวลาบญชทน ามาเปรยบเทยบงวดแรกสดหรอ ณ วนทก าหนดแลวแตวน

ใดทเกดขนหลงกวา

7.2.26.3 การถอปฏบตตามยอหนาท 6.5.6 โดยการปรบยอนหลง ส าหรบเครองมอปองกนความ

เสยงทยงไมสนอายหรอสนสด หาก

7.2.26.3.1 เปนตามขอก าหนดของกฎหมายหรอกฎเกณฑของหนวยงานก ากบดแล ซง

ก าหนดใหเครองมอปองกนความเสยงตองตรงกบคสญญาหนง ๆ หรอ

หลายคสญญาแทนทคสญญาเรมแรกทกลายเปนคสญญาใหม และ

7.2.26.3.2 การเปลยนแปลงอนๆ (ถาม) ของเครองมอปองกนความเสยงทจ ากดหรอ

จ าเปนเพอทดแทนคสญญา


7.2.28 [ยอหนานไมเกยวของ]

7.3 [ยอหนาน ไมเกยวของ]

7.3.1 [ยอหนาทไมเกยวของ]



59

ภาคผนวก ก

ค านยาม

ภาคผนวกนเปนสวนหนงของมาตรฐานการรายงานทางการเงน

ผลขาดทนดานเครดตท

คาดวาจะเกดขนใน 12

เดอนขางหนา

สดสวนของผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทาง

การเงนซงเปนผลขาดทนดานเครดตจากเหตการณปฏบตผดสญญาของเครองมอ

ทางการเงนทมความเปนไปไดวาจะเกดขนภายใน 12 เดอนหลงจากวนทรายงาน

ราคาทนตดจ าหนายของ

สนทรพยทางการเ งน

หรอหน สนทางการเงน

มลคาของสนทรพยทางการเงนหรอหนสนทางการเงนทรบร เมอเรมแรก หกดวยการ

จายช าระคนเงนตน บวกหรอหกคาตดจ าหนายสะสมทค านวณโดยใชวธอตรา

ดอกเบยทแทจรง ซงเกดจากผลตางระหวางมลคาทรบร เมอเรมแรกและมลคา ณ

วนทครบก าหนด และปรบปรงดวยคาเผอผลขาดทนส าหรบกรณของสนทรพยทาง

การเงน

สนทรพยตามสญญา สทธเรยกรองทมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 15 เรอง รายไดจากสญญา

ทท ากบลกคา (เมอมการประกาศใช) ก าหนดใหปฏบตตามเกณฑการรบรและการ

วดมลคาผลก าไรหรอขาดทนจากการดอยคาของมาตรฐานการรายงานทางการเงน

ฉบบน

สนทรพยทางการเงนทม

การดอยคาดานเครดต

สนทรพยทางการเงนมการดอยคาดานเครดตเมอเกดเหตการณใดเหตการณหนง

หรอหลายเหตการณทท าใหเกดผลกระทบตอประมาณการกระแสเงนสดในอนาคต

ของสนทรพยทางการเงน โดยหลกฐานทแสดงวาสนทรพยทางการเงนมการดอยคา

ดานเครดตครอบคลมถงขอมลทสงเกตไดจากเหตการณดงตอไปน

(ก) การประสบปญหาทางการเงนอยางมนยส าคญของผออกหรอผก

(ข) การไมปฏบตตามสญญา เชน การปฏบตผดสญญาหรอการคางช าระ

(ค) ผใหกผอนปรนเงอนไขแกผกทมปญหาทางการเงนเนองจากเศรษฐกจหรอ

เงอนไขตามสญญา ซงผใหกจะไมพจารณาผอนปรนใหในกรณอน ๆ

(ง) มความเปนไปไดคอนขางแนทผกจะลมละลายหรอปรบโครงสรางทางการเงน

(จ) การลมสลายไปของตลาดซ อขายคลองของสนทรพยทางการเงนเนองจาก

ประสบปญหาทางการเงน หรอ

(ฉ) การซ อหรอการไดมาซงสนทรพยทางการเงนดวยจ านวนทมสวนลดจ านวน

มากซ งสะทอนถงผลขาดทนดานเครดตทเกดขน ในบางครงอาจไม

สามารถระบไดวาเปนผลจากเหตการณใดทสงผลใหสนทรพยมการดอยคา

ดานเครดต แตอาจเกดจากผลกระทบของเหตการณหลายเหตการณรวมกน



60

ผลขาดทนดานเครดต ผลตางระหวางกระแสเงนสดตามสญญาทงหมดซงกจการตองไดรบและกระแสเงน

สดทงหมดซงกจการคาดวาจะไดรบ (นนคอ จ านวนเงนทคาดวาจะไมไดรบทงหมด)

คดลดดวยอตราดอกเบยทแทจรงเมอเรมแรก (หรออตราดอกเบยทแทจรงปรบ

ดวยความเสยงดานเครดตส าหรบสนทรพยทางการเงนทมการดอยคาดาน

เครดตตงแตเมอเรมแรกทซอหรอไดมา) กจการตองประมาณกระแสเงนสดโดย

พจารณาถงเงอนไขตามสญญาทงหมดของเครองมอทางการเงน (ตวอยางเชน การ

ช าระเงนกอนครบก าหนด การขยายระยะเวลา สทธเลอกทจะซอ และสทธเลอกทม

ลกษณะคลายคลงกน) ตลอดอายของเครองมอทางการเงนทคาดไวนน กระแสเงน

สดทพจารณาตองรวมถงกระแสเงนสดทไดมาจากการขายหลกประกนทถอไวหรอ

สวนปรบปรงดานเครดตอนๆ ซงถอเปนสวนหนงของเงอนไขตามสญญา โดยมขอ

สนนษฐานวาอายทคาดไวของเครองมอทางการเงนสามารถประมาณการไดอยาง

นาเชอถอ อยางไรกตาม ในกรณทไมสามารถประมาณการอายของเครองมอทาง

การเงนไดอยางนาเชอถอ กจการตองใชอายคงเหลอตามสญญาของเครองมอทาง

การเงน ซงกรณดงกลาวยากทจะเกดขน

อตราดอกเบยทแทจรง

ปรบดวยความเสยงดาน

เครดต

อตราทใชในการคดลดประมาณการเงนสดจายหรอรบในอนาคตตลอดอายของ

สนทรพยทางการเงนทคาดไว เพอใหไดราคาทนตดจ าหนายของสนทรพยทาง

การเงนทมการดอยคาดานเครดตต งแตเมอเรมแรกทซอหรอไดมา ในการ

ค านวณอตราดอกเบยทแทจรงปรบดวยความเสยงดานเครดต กจการตองประมาณ

การกระแสเงนสดทคาดวาจะไดรบโดยพจารณาเงอนไขของสญญาทงหมดของ

สนทรพยทางการเงน (ตวอยางเชน การช าระเงนกอนครบก าหนด การขยาย

ระยะเวลา สทธเลอกทจะซอ และสทธเลอกทมลกษณะคลายคลงกน) และผล

ขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน โดยการค านวณใหรวมถงคาธรรมเนยมและ

ตนทนในการรบและจายทงหมดระหวางคสญญาตามสญญา ซงเปนสวนหนงของ

อตราดอกเบ ยทแทจรง (ดภาคผนวกยอหนาท ข5.4.1 ถง ข5.4.3) ตนทนในการ

ท ารายการ และสวนเกนมลคาหรอสวนลดมลคาอนๆ ทงหมด โดยมขอสนนษฐาน

วากระแสเงนสดและอายทคาดไวของกลมของเครองมอทางการเงนทมลกษณะ

คลายคลงกนสามารถประมาณไดอยางนาเชอถอ อยางไรกตาม ในกรณทไมสามารถ

ประมาณกระแสเงนสดหรออายคงเหลอของเครองมอทางการเงน (หรอกลมของ

เครองมอทางการเงน) ไดอยางนาเชอถอ กจการตองใชกระแสเงนสดตามสญญา

ตลอดอายสญญาของเครองมอทางการเงนนน (หรอกลมของเครองมอทางการเงน

นน) ซงกรณดงกลาวยากจะเกดขน

การตดรายการออกจาก

บญช

การตดรายการสนทรพยทางการเงนหรอหน สนทางการเงนทไดเคยรบรออกจากงบ

แสดงฐานะการเงนของกจการ



61

ตราสารอนพนธ เครองมอทางการเงนหรอสญญาอนภายใตขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทาง

การเงนฉบบน ทมลกษณะทงสามขอดงตอไปน

(ก) มลคาของเครองมอทางการเงนเปลยนแปลงไปตามการเปลยนแปลงของตว

แปรทระบไว เชน อตราดอกเบ ย ราคาของเครองมอทางการเงน ราคา

สนคาโภคภณฑ อตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ ดชนราคาหรอดชน

อตรา อนดบความนาเชอถอดานเครดตหรอดชนความนาเชอถอดาน

เครดต หรอตวแปรอน โดยมเงอนไขวากรณของตวแปรทไมใชตวแปรทาง

การเงน ตวแปรนนไมใชตวแปรทเฉพาะเจาะจงกบคสญญาฝายใดฝายหนง

(บางครงเรยกวา รายการอางอง)

(ข) ไมมการจายเงนลงทนสทธเมอเรมแรก หรอจายดวยจ านวนเพยงเลกนอย

เมอเทยบกบสญญาประเภทอนซงมการเปลยนแปลงของมลคาในลกษณะ

เดยวกนตอการเปลยนแปลงของปจจยตลาด และ

(ค) การรบหรอจายช าระจะกระท าในอนาคต

เงนปนผล การจดสรรก าไรใหกบผถอตราสารทนตามสดสวนการถอครองเงนทนในแตละ

ประเภท

ว ธ อตราดอกเ บย ท

แทจรง

วธทใชในการค านวณราคาทนตดจ าหนายของสนทรพยทางการเงนหรอหน สนทาง

การเงน และมการปนสวนและรบรรายไดดอกเบ ยหรอคาใชจายดอกเบ ยในก าไรหรอ

ขาดทนตลอดชวงระยะเวลาทเกยวของ

อ ต ร า ด อ ก เ บ ย ท

แทจรง

อตราทใชในการคดลดประมาณการเงนสดจายหรอรบในอนาคตตลอดอายทคาดไว

ของสนทรพยทางการเงนหรอหนสนทางการเงนเพอใหไดมลคาตามบญชขนตนของ

สนทรพยทางการเงน หรอราคาทนตดจ าหนายของหน สนทางการเงน ในการ

ค านวณอตราดอกเบ ยทแทจรง กจการตองประมาณการกระแสเงนสดทคาดวาจะ

ได รบโดยพจารณาเง อนไขของสญญาท งหมดของเครองมอทางการเงนน น

(ตวอยางเชน การช าระเงนกอนครบก าหนด การขยายระยะเวลา สทธเลอกทจะซอ

และสทธเลอกทมลกษณะคลายคลงกน) แตตองไมพจารณาผลขาดทนดานเครดตท

คาดวาจะเกดขน โดยการค านวณน ใหรวมถงคาธรรมเนยมและตนทนในการรบและ

จายทงหมดระหวางคสญญาตามสญญา ซงเปนสวนหนงของอตราดอกเบ ยทแทจรง

(ดภาคผนวกยอหนาท ข5.4.1 ถง ข5.4.3) ตนทนในการท ารายการ และสวนเกน

หรอสวนลดมลคาอนๆ ทงหมด โดยมขอสนนษฐานวากระแสเงนสดและอายทคาดไว

ของกลมของเครองมอทางการเงนทมลกษณะคลายคลงกนสามารถประมาณการได

อยางนาเชอถอ อยางไรกตาม ในกรณทไมสามารถประมาณการกระแสเงนสดหรอ

อายทคาดไวของเครองมอทางการเงน (หรอกลมของเครองมอทางการเงน) ไดอยาง



62

นาเชอถอ กจการตองใชกระแสเงนสดตามสญญาตลอดอายสญญาของเครองมอทาง

การเงนนน (หรอกลมของเครองมอทางการเงนนน) ซงกรณดงกลาวยากยงทจะ

เกดขน

ผลขาดทนดานเครดต

ทคาดวาจะเกดขน

ผลขาดทนดานเครดตทถวเฉลยถวงน าหนกจากความเสยงจากการปฏบตผดสญญา

ทอาจจะเกดขน

สญญาค าประกนทาง

การเงน

สญญาทก าหนดใหผค าประกนตามสญญาตองจายชดเชยใหแกผทไดรบการค า

ประกนส าหรบความเสยหายทอาจเกดขนหากลกหนทระบไวในสญญาไมสามารถจาย

ช าระเงนเมอครบก าหนดตามเงอนไขเมอเรมแรกหรอเงอนไขทเปลยนแปลงของตรา

สารหน

หน สนทางการเงนท

วดมลคาดวยมลคา

ย ต ธรรม ผานก าไร

หรอขาดทน

หนสนทางการเงนทเขาเงอนไขอยางใดอยางหนงดงตอไปน

(ก) มลกษณะตรงตามค านยามของการถอไวเพอคา

(ข) ณ วนทรบร เรมแรก หรอวนทเกดรายการ กจการไดก าหนดใหหนสนทางการเงน

นนวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน ตามทไดก าหนดไวในยอ

หนาท 4.2.2 หรอ 4.3.5

(ค) เปนการก าหนดใหรบร รายการเมอเรมแรกหรอในภายหลงดวยมลคายตธรรม

ผานก าไรหรอขาดทนตามยอหนาท 6.7.1

สญญาผกมด ขอตกลงผกมดทจะแลกเปลยนทรพยากรตามจ านวนและราคาทก าหนดไว ณ วนใด

วนหนงหรอหลายวนทก าหนดไวในอนาคต

รายการทคาดการณ

ไว

รายการทไมมขอตกลงผกมดแตคาดวาจะเกดขนในอนาคต

มลคาตามบญชขนตน

ข อ ง ส นท รพ ยท า ง

การเงน

ราคาทนตดจ าหนายของสนทรพยทางการเงน กอนทจะมการปรบปรงคาเผอผล

ขาดทน

อตราสวนการปองกน

ความเสยง

สดสวนระหวางจ านวนของเครองมอปองกนความเสยงและจ านวนของรายการทมการ

ปองกนความเสยงในเรองของการถวงน าหนก

การถอไวเพอคา สนทรพยหรอหน สนทางการเงนท

(ก) ไดมาหรอกอใหเกดข นโดยมวตถประสงคหลกเพอขายหรอซ อกลบคนใน

อนาคตอนใกล



63

(ข) ถกก าหนดใหเปนสวนหนงของกลมเครองมอทางการเงนซงถกบรหารเปน

กลม ณ วนทรบร รายการเรมแรก และมหลกฐานทแสดงถงรปแบบของ

การท าก าไรระยะสนทเกดขนจรงในปจจบน หรอ

(ค) เปนตราสารอนพนธ (ยกเวนตราสารอนพนธทเปนสญญาค าประกนทาง

การเงนหรอถกก าหนดใหเปนเครองมอปองกนความเสยงในสวนทม

ประสทธผล)

ผลก าไรหรอขาดทน

จากการดอยคา

ผลก าไรหรอขาดทนทรบร ในก าไรหรอขาดทนตามขอก าหนดในยอหนาท 5.5.8 และ

ก าไรหรอขาดทนทเกดขนเนองจากการปฏบตตามขอก าหนดเกยวกบการดอยคาท

ก าหนดไวในบทท 5.5

ผลขาดทนดานเครดต

ทคาด วาจะเ กด ขน

ต ล อ ด อ า ย ข อ ง


ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนจากเหตการณปฏบตผดสญญาทมความ

เปนไปไดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทางการเงนทคาดไว

คาเผอผลขาดทน คาเผอส าหรบผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนของสนทรพยทางการเงนท

วดมลคาตามขอก าหนดในยอหนาท 4.1.2 ลกหนตามสญญาเชา และสนทรพยตาม

สญญา มลคาการดอยคาสะสมส าหรบสนทรพยทางการเงนทวดมลคาตามขอก าหนด

ในยอหนาท 4.1.2ก. และประมาณการหนสนส าหรบผลขาดทนดานเครดตทคาดวา

จะเกดขนจากภาระผกพนทจะใหสนเชอ และสญญาค าประกนทางการเงน


จากการเปลยนแปลง

เงอนไขใหม

จ านวนทเกดขนจากการปรบปรงมลคาตามบญชขนตนของสนทรพยทางการเงน

เพอใหสะทอนกระแสเงนสดตามสญญาทตกลงกนใหมหรอเปลยนแปลงเงอนไขใหม

โดยกจการค านวณมลคาตามบญชขนตนของสนทรพยทางการเงนใหมจากมลคา

ปจจบนของประมาณการเงนสดรบหรอจายช าระในอนาคตตลอดอายทคาดไวของ

สนทรพยทางการเงนทมการเปลยนแปลงเงอนไขใหม ซงถกคดลดดวยอตราดอกเบยท

แทจรงเมอเรมแรกของสนทรพยทางการเงน (หรออตราดอกเบยทแทจรงทไดปรบ

ดวยความเสยงดานเครดตส าหรบสนทรพยทางการเงนทมการดอยคาดานเครดต

ตงแตเมอเรมแรกทซอหรอไดมา) หรออตราดอกเบยทแทจรงทปรบปรงใหม เมอ

เขาเงอนไขตามขอก าหนดในยอหนาท 6.5.10 ในการประมาณการกระแสเงนสดท

คาดวาจะไดรบของสนทรพยทางการเงน กจการตองพจารณาเงอนไขตามสญญา

ทงหมดของสนทรพยทางการเงน (ตวอยางเชน การช าระเงนกอนครบก าหนด สทธ

เลอกทจะซอ หรอสทธเลอกทมลกษณะคลายคลงกน) แตตองไมพจารณาผลขาดทน

ดานเครดตทคาดวาจะเกดขน ยกเวนสนทรพยทางการเงนทมการดอยคาดาน

เครดตตงแตเมอเรมแรกทซอหรอไดมา กจการตองพจารณาผลขาดทนดานเครดตท



64

คาดวาจะเกดขนเมอเรมแรกทถกพจารณารวมในการค านวณอตราดอกเบยทแทจรง

ปรบดวยความเสยงดานเครดตเมอเรมแรก

การคางช าระ สนทรพยทางการเงนจะถอวาคางช าระเมอคสญญาไมจายช าระเมอถงก าหนดช าระ

ตามทก าหนดไวในสญญา

สนทรพยทางการเงนท

ม ก า ร ด อ ย ค า ด า น

เ ค ร ด ต ต ง แ ต เ ม อ

เรมแรกทซอหรอไดมา

สนทรพยทางการเงนท ดอยคาดานเครดตต งแตเม อเรมแรกท ซอหรอไดมาซง


ว น ท จ ด ป ร ะ เ ภ ท

รายการใหม

วนแรกของรอบระยะเวลารายงานแรกหลงจากการเปลยนแปลงลกษณะของธรกจซง

ท าใหกจการตองจดประเภทสนทรพยทางการเงนใหม

วธปกตของการซอหรอ

การขาย

การซอหรอการขายสนทรพยทางการเงนภายใตสญญาทมเงอนไขการสงมอบสนทรพย

ภายในระยะเวลาทก าหนดขนจากหลกเกณฑหรอวธปฏบตโดยทวไปของตลาดซอขาย

ทเกยวของ

ต น ท น ใ น ก า ร ท า

รายการ

ตนทนสวนเพมทเกยวของโดยตรงกบการซ อ การออกตราสาร หรอการจ าหนาย

สนทรพยทางการเงนหรอหนสนทางการเงน (ดภาคผนวกยอหนาท ข5.4.8) โดย

ตนทนสวนเพมน จะไมเกดข นถากจการไมซ อ ไมออกตราสาร หรอไมจ าหนาย




65

ภาคผนวก ข

แนวทางในการน ามาปฏบต

ภาคผนวกนถอเปนสวนหนงของมาตรฐานการรายงานทางการเงน

ขอบเขต (บทท 2)

ข2.1 สญญาบางประเภทก าหนดใหมการจายช าระโดยอางองจากสภาพอากาศ ภมประเทศ หรอลกษณะทาง

กายภาพอนๆ (สญญาซงอางองกบตวแปรดานสภาพอากาศในบางครงเรยกวา “อนพนธสภาพ

อากาศ” ถาสญญาดงกลาวไมอยภายใตขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 4

(ปรบปรง 2559) เรอง สญญาประกนภย สญญาดงกลาวจะอยภายใตขอบเขตของมาตรฐานการ

รายงานทางการเงนฉบบน

ข2.2 มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนไมไดเปลยนแปลงขอก าหนดทเกยวของกบโครงการ

ผลประโยชนของพนกงานซงตองปฏบตตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 26 (ปรบปรง 2559) เรอง

การบญชและการรายงานส าหรบโครงการผลประโยชนเมอออกจากงาน และสญญาคาสทธซงค านวณ

จากปรมาณการขายและรายไดจากการใหบรการซงตองปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงน

ฉบบท 15 เรอง รายไดจากสญญาทท ากบลกคา (เมอมการประกาศใช)

ข2.3 ในบางครง กจการมการลงทนในเชงกลยทธในตราสารทนทออกโดยกจการอนโดยมวตถประสงคเพอ

สรางหรอรกษาความสมพนธของการด าเนนงานในระยะยาวกบกจการดงกลาว ผลงทนหรอผรวมคา

ตองถอปฏบตตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 28 (ปรบปรง 2559) เรอง เงนลงทนในบรษทรวมและ

การรวมคา ในการพจารณาถงความเหมาะสมในการใชวธสวนไดเสยเพอบนทกบญชเงนลงทน

ข2.4 มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ใหถอปฏบตกบสนทรพยทางการเงนและหน สนทางการเงน

ของผรบประกนทนอกเหนอจากสทธและภาระผกพนทไดรบการยกเวนตามยอหนาท 2.1.5 เนองจาก

เรองดงกลาวอยภายใตขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 4 (ปรบปรง 2559)

เรอง สญญาประกนภย

ข2.5 สญญาค าประกนทางการเงนอาจมรปแบบทางกฎหมายทแตกตางกน เชน การค าประกน เลตเตอร

ออฟเครดตบางประเภท สญญาการรบประกนดานเครดต หรอสญญาประกนภย อยางไรกตาม วธ

ปฏบตทางการบญชจะไมข นอยกบรปแบบทางกฎหมาย ตวอยางตอไปนเปนวธปฏบตทเหมาะสม (ด

ยอหนาท 2.1.5)

ข2.5.1 แมวาสญญาค าประกนทางการเงนจะเขาเงอนไขตามค านยามของสญญาประกนภย ตามท

ก าหนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 4 (ปรบปรง 2559) เรอง สญญา

ประกนภย แตหากความเสยงทถกโอนไปมนยส าคญ สญญาค าประกนทางการเงนดงกลาว

อยภายใตขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน อยางไรกตามหากผค า

ประกนตามสญญาไดก าหนดอยางชดเจนกอนหนานวาสญญาดงกลาวเปนสญญาประกนภย

และไดถอปฏบตตามวธการบญชส าหรบสญญาประกนภยแลว ผค าประกนตามสญญาอาจ



66

เลอกทจะถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบนหรอมาตรฐานการรายงาน

ทางการเงน ฉบบท 4 (ปรบปรง 2559) เรอง สญญาประกนภย กได และหากผค า

ประกนตามสญญาเลอกทจะถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ผออก

สญญาตองรบรสญญาค าประกนทางการเงนเมอเรมแรกดวยมลคายตธรรมตามทก าหนด

ในยอหนาท 5.1.1 หากสญญาค าประกนทางการเงนดงกลาวเปนการออกใหบคคลหรอ

กจการทไมเกยวของกนในการท ารายการคาตามปกต มลคายตธรรมเมอเรมแรกจะเทากบ

เบ ยประกนทไดรบ เวนแตจะมหลกฐานก าหนดเปนอยางอน ดงนน หากสญญาค าประกน

ทางการเงนไมไดถกก าหนดเมอเรมแรกใหแสดงดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน

หรอไมไดถอปฏบตตามยอหนาท 3.2.15 ถง 3.2.23 และ ภาคผนวกยอหนาท ข3.2.12

ถง ข3.2.17 (กรณทการโอนสนทรพยทางการเงนไมเขาเงอนไขการตดรายการออกจาก

บญชหรอยงคงมความเกยวของตอเนองในสนทรพยทโอน) ผค าประกนตามสญญาตองวด

มลคาสญญาดงกลาวดวยมลคาทสงกวาระหวาง

ข2.5.1.1 จ านวนเงนทก าหนดในบทท 5.5 และ

ข2.5.1.2 จ านวนเงนทรบร รายการเมอเรมแรกหกดวยจ านวนเงนสะสมของรายไดท

รบรทเหมาะสม ตามขอก าหนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบ

ท 15 เรอง รายไดจากสญญาทท ากบลกคา (เมอมการประกาศใช) (ดยอ

หนาท 4.2.1.3)

ข2.5.2 สญญาค าประกนดานเครดตบางประเภทไมไดก าหนดเงอนไขกอนจายช าระเงนใหผถอ

สญญาค าประกนตองมความเสยงและเกดผลสญเสยจากการทลกหนไมสามารถจายช าระ

หน เมอครบก าหนด เชน การค าประกนทก าหนดใหการจายช าระขนอยกบการเปลยนแปลง

ในการจดอนดบความนาเชอถอดานเครดตหรอดชนความนาเชอถอดานเครดตตามท

ก าหนด การค าประกนดงกลาวไมถอเปนสญญาค าประกนทางการเงนตามทก าหนด

ขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน และไมถอเปนสญญาประกนภยตาม

ค านยามในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 4 (ปรบปรง 2559) เรอง สญญา

ประกนภย การค าประกนดงกลาวถอเปนตราสารอนพนธ โดยใหผค าประกนตามสญญา

ดงกลาวถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน

ข2.5.3 หากการออกสญญาค าประกนทางการเงนเกยวของกบการขายสนคา ใหผค าประกนตาม

สญญาถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 15 เรอง รายไดจากสญญาท

ท ากบลกคา (เมอมการประกาศใช) เมอรบร รายไดจากการค าประกนและรายไดจากการ

ขายสนคา

ข2.6 ดยปกต การรบรองโดยผค าประกนตามสญญาวาสญญาทออกเปนสญญาประกนภยจะเกดข นในการ

ตดตอสอสารระหวางผค าประกนตามสญญากบลกคาและผก ากบดแล ในสญญา เอกสารทางธรกจ

และงบการเงน นอกจากน สญญาประกนภยมขอก าหนดทางบญชทแตกตางจากขอก าหนดทางบญช

ของธรกรรมประเภทอนๆ เชน สญญาตางๆ ทออกโดยธนาคารหรอธรกจเอกชน ในกรณดงกลาวงบ

การเงนของผค าประกนตามสญญามกมขอความทแสดงวาผค าประกนตามสญญาไดปฏบตตาม

ขอก าหนดทางบญชส าหรบสญญาประกนภย



67

การรบรรายการและการตดรายการออกจากบญช (บทท 3)

การรบรเมอเรมแรก (บทท 3.1)

ข3.1.1 ตามขอก าหนดในยอหนาท 3.1.1 กจการรบรสทธและภาระผกพนตามสญญาทงหมดภายใตตราสาร

อนพนธเปนสนทรพยและหนสนในงบแสดงฐานะทางการเงนตามล าดบ ยกเวนตราสารอนพนธทท าให

การโอนสนทรพยทางการเงนไมถอเปนการขาย (ดภาคผนวกยอหนาท ข3.2.14) หากการโอน

สนทรพยทางการเงนไมเขาเงอนไขของการตดรายการออกจากบญช ผรบโอนตองไมรบรสนทรพยท

โอนนนเปนสนทรพยของตน (ดภาคผนวกยอหนาท ข3.2.15)

ข3.1.2 ตวอยางตอไปนแสดงการน าขอก าหนดตามยอหนาท 3.1.1 มาปฏบต

ข3.1.2.1 ลกหนหรอเจาหนทไมมเง อนไขท รบร เปนสนทรพยหรอหน สนเมอกจการเขาไปเปน

คสญญา ซงท าใหกจการมสทธตามกฎหมายในการรบเงนสด หรอมภาระผกพนตาม

กฎหมายในการจายเงนสด

ข3.1.2.2 โดยทวไป สนทรพยทจะไดมาและหนสนทจะเกดขนจากผลของสญญาผกมดในการซอหรอ

ขายสนคาหรอบรการจะไมถกรบร รายการจนกระทงมคสญญาอยางนอยหนงรายปฏบต

ตามสญญา เชน โดยทวไปกจการทไดรบค าสงซอจะไมรบรรายการสนทรพย (และกจการ

ทสงซอจะไมรบร รายการหนสน) ณ วนทมการตกลงกน แตจะชะลอการรบร รายการ

ออกไปจนกวาสนคาหรอบรการนนจะมการขนสง สงมอบ หรอใหบรการ หากสญญาผกมด

ในการซอหรอขายรายการทไมใชรายการทางการเงนอยภายใตขอบเขตของมาตรฐานการ

รายงานทางการเงนฉบบน ในยอหนาท 2.4 ถง 2.7 มลคายตธรรมสทธของสญญาดงกลาว

จะถกรบร เปนสนทรพยหรอหนสน ณ วนทมการตกลงกน (ดภาคผนวกยอหนาท ข

4.1.30.3) นอกจากนน หากสญญาผกมดทยงไมถกรบร ถกก าหนดใหเปนการปองกน

ความเสยงในมลคายตธรรม ใหรบร การเปลยนแปลงใดๆ ในมลคายตธรรมสทธ เปน

สนทรพยหรอหนสนภายหลงจากการเรมตนการปองกนความเสยง (ดยอหนาท 6.5.8.2

และ 6.5.9)

ข3.1.2.3 สญญาซอขายลวงหนาซงอยภายใตขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน (ด

ยอหนาท 2.1) ถกรบร เปนสนทรพยหรอหนสนในวนทมการตกลงกน แทนวนทมการจาย

ช าระ เมอกจการเขาเปนคสญญาของสญญาซ อขายลวงหนา มลคายตธรรมของสทธและ

ภาระผกพนมกจะเทากน ดงนน มลคายตธรรมสทธของสญญาซ อขายลวงหนาเทากบศนย

หากมลคายตธรรมสทธของสญญาซ อขายลวงหนาไมเทากบศนย สญญาดงกลาวจะถกรบร

เปนสนทรพยหรอหนสน

ข3.1.2.4 สญญาสทธทจะซอหรอจะขายซงอยภายในขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงน

ฉบบน (ดยอหนาท 2.1) จะถกรบร เปนสนทรพยหรอหนสนเมอผถอหรอผออกเขาไปเปน

คสญญา

ข3.1.2.5 รายการในอนาคตทวางแผนไวซ งไมวาจะมความนาจะเปนมากเพยงใดกไมถอเปน

สนทรพยหรอหนสน เนองจากกจการยงไมไดเขาไปเปนคสญญา



68

วธปกตของการซอหรอการขายสนทรพยทางการเงน

ข3.1.3 ตามวธปกตในการซอหรอการขายสนทรพยทางการเงน กจการจะรบรรายการ ณ วนทท ารายการหรอ

วนทมการจายช าระตามทระบในภาคผนวกยอหนาท ข3.1.5 และ ข3.1.6 กจการตองใชวธปฏบต

แบบเดยวกนอยางสม าเสมอส าหรบการซอและการขายสนทรพยทางการเงนทงหมดทถกจดประเภท

แบบเดยวกนตามทก าหนดในมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ส าหรบวตถประสงคน

สนทรพยทตองวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนจะถกจดประเภทแยกตางหากจาก

สนทรพยทถกก าหนดใหวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน นอกจากน เงนลงทนในตรา

สารทนทใชทางเลอกตามทระบในยอหนาท 5.7.5 ตองถกจดประเภทแยกตางหาก

ข3.1.4 สญญาซงก าหนดหรออนญาตใหมการจายช าระสทธส าหรบการเปลยนแปลงในมลคาของสญญาถอวา

ไมใชสญญาตามวธปกต โดยสญญาดงกลาวจะถกบนทกบญชเปนตราสารอนพนธในชวงเวลาระหวาง

วนทท ารายการและวนทมการจายช าระ

ข3.1.5 วนทท ารายการ คอ วนทกจการมขอผกมดทจะซอหรอขายสนทรพย วธการบญช ณ วนทท ารายการ

จะเกยวของกบ (1) การรบร สนทรพยทจะไดรบและหนสนทจะตองจายในวนทท ารายการ และ (2)

การตดรายการสนทรพยทถกขายออกจากบญช รบรก าไรหรอขาดทนใดๆ จากการขาย และรบร ลกหน

จากการจายช าระจากผซอในวนทท ารายการ โดยทวไปดอกเบ ยของสนทรพยและหนสนทเกยวของกน

จะไมถกรบรจนกวาจะถงวนทมการจายช าระและโอนกรรมสทธ

ข3.1.6 วนทมการจายช าระ คอ วนทสนทรพยถกสงมอบแกหรอสงมอบโดยกจการ วธการบญช ณ วนทมการ

จายช าระจะเกยวของกบ (1) การรบร สนทรพยในวนทกจการไดรบสนทรพยนน และ (2) การตด

รายการสนทรพยออกจากบญชและรบรก าไรหรอขาดทนใดๆ จากการขาย ในวนทกจการไดสงมอบ

สนทรพย เมอวธการบญชส าหรบวนทมการจายช าระถกน ามาถอปฏบต ใหกจการบนทกบญชส าหรบ

การเปลยนแปลงใดๆ ในมลคายตธรรมของสนทรพยทจะไดรบระหวางวนทท ารายการและวนทมการ

จายช าระในลกษณะเดยวกบการบนทกบญชส าหรบสนทรพยทไดมา กลาวคอ การเปลยนแปลงใน

มลคาจะไมถกรบร ส าหรบสนทรพยทใชวธราคาทนตดจ าหนาย แตรบร ในก าไรหรอขาดทนส าหรบ

สนทรพยทจดประเภทเปนสนทรพยทางการเงนทแสดงดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน และ

รบร ในก าไรขาดทนเบดเสรจอนส าหรบสนทรพยทางการเงนทวดมลคายตธรรมผานก าไรขาดทน

เบดเสรจอนตามทก าหนดในยอหนา 4.1.2ก และส าหรบเงนลงทนในตราสารทนทบนทกบญชตามท

ก าหนดในยอหนาท 5.7.5

การตดรายการสนทรพยทางการเงน (บทท 3.2)

ข3.2.1 แผนภมตอไปนแสดงการประเมนการตดรายการสนทรพยทางการเงนออกจากบญช



69

ขอก าหนดซงท าใหกจการยงคงสทธตามสญญาในการรบกระแสเงนสดจากสนทรพยทางการเงน แตม

ภาระผกพนทจะตองจายกระแสเงนสดนนใหกบผรบรายใดรายหนงหรอหลายราย (ยอหนาท

3.2.4.2)

ประเมนตามหลกการการตดรายการดงตอไปนส าหรบสวนหนงหรอทงหมดของสนทรพย

(หรอกลมของสนทรพยทางการเงนทมลกษณะคลายคลงกน) (ยอหนาท 3.2.2)

สทธตามสญญาทจะไดรบกระแสเงนสดจากสนทรพยไดสนสดหรอไม

(ยอหนาท 3.2.3.1)

ใช

รวมทกบรษทยอย (รวมทงกจการเฉพาะกจ)

(ยอหนาท 3.2.1)

ตดรายการออกจากบญช

ยงคงรบรสนทรพยตอไปตราบเทาทกจการยงมความเกยวของตอเนอง

ยงคงรบร เปนสนทรพย ไมใช กจการมภาระผกพนตามสญญาทจะจายกระแสเงนสดจากสนทรพย

ตามขอก าหนดในยอหนาท 3.2.5 หรอไม (ยอหนาท 3.2.4.2)

กจการไดโอนสทธตามสญญาในการรบกระแสเงนสดจาก

สนทรพยทางการเงนนนหรอไม (ยอหนาท 3.2.4.1)

กจการไดโอนความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทงหมด

อยางมนยส าคญหรอไม (ยอหนาท 3.2.6.1)

ไมใช

ไมใช

ใช

ไมใช

ใช

ไมใช

ใช

กจการยงคงความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทงหมด

อยางมนยส าคญหรอไม (ยอหนาท 3.2.6.2)

กจการยงคงการควบคมในสนทรพยหรอไม (ยอหนาท 3.2.6.3)

ตดรายการออกจากบญช

ยงคงรบร เปนสนทรพย

ตดรายการออกจากบญช ไมใช

ใช

ใช



70

ข3.2.2 เมอสถานการณตามทระบในยอหนาท 3.2.4.2 (เมอกจการยงคงสทธในการรบกระแสเงนสดจาก

สนทรพยทางการเงน แตมภาระผกพนทจะตองจายกระแสเงนสดนนใหกบผรบรายใดรายหนงหรอ

หลายราย) เกดข น เชน หากกจการเปนทรสต และจายผลประโยชนในสนทรพยทางการเงนทเปน

สนทรพยทางการเงนอางองซงกจการเปนเจาของและใหบรการสนทรพยทางการเงนนนใหแกผลงทน

ในกรณดงกลาว สนทรพยทางการเงนนนถอวาเขาเงอนไขส าหรบการตดรายการออกจากบญชหาก

เปนไปตามเงอนไขทระบในยอหนาท 3.2.5 และ 3.2.6

ข3.2.3 ในการน ายอหนาท 3.2.5 มาถอปฏบต กจการอาจเปนผออกสนทรพยทางการเงน หรอเปนกลม

กจการทรวมบรษทยอย ซงไดรบโอนสนทรพยทางการเงนมาและสงตอกระแสเงนสดจากสนทรพยทาง

การเงนนนใหกบผลงทนซงเปนบคคลทสามทไมมความเกยวของกน

การประเมนการโอนความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของ (ยอหนาท 3.2.6)

ข3.2.4 ตวอยางทกจการไดโอนความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทงหมดอยางมนยส าคญ

ข3.2.4.1 การขายสนทรพยทางการเงนอยางไมมเงอนไข

ข3.2.4.2 การขายสนทรพยทางการเงนพรอมกบสทธในการซอคนสนทรพยทางการเงนดงกลาวดวย

มลคายตธรรม ณ วนทมการซอคน

ข3.2.4.3 การขายสนทรพยทางการเงนพรอมกบสทธทจะซอหรอสทธทจะขายซงอยในฐานะขาดทน

อยางมาก (เชน สทธทจะซอหรอจะขายซงอยในฐานะขาดทน และมความเปนไปไดสงทจะ

ไมมก าไรในอนาคตกอนทสทธดงกลาวจะหมดอาย)

ข3.2.5 ตวอยางกรณทกจการยงคงความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทงหมดอยางมนยส าคญ

ข3.2.5.1 รายการขายและซอคน ซงราคาทซอคนคอราคาทถกก าหนดไว หรอ คอราคาขายบวกดวย

ผลตอบแทนของผใหกยม

ข3.2.5.2 สญญาการใหยมหลกทรพย

ข3.2.5.3 การขายสนทรพยทางการเงนพรอมกบธรกรรมการแลกเปลยนผลตอบแทนรวม ซงจะรบ

โอนความเสยงดานการตลาดกลบมาทกจการ

ข3.2.5.4 การขายสนทรพยทางการเงนพรอมกบสทธทจะซอหรอจะขายซงอยในฐานะไดก าไรอยาง

มาก (เชน สทธทจะซอหรอจะขายซงอยในฐานะไดก าไร และมความเปนไปไดสงทจะไม

เกดขาดทนกอนหมดอาย) และ

ข3.2.5.5 การขายลกหน ระยะสนซงกจการไดค าประกนการชดเชยใหกบผรบโอนในกรณทอาจเกดผล

ขาดทนดานเครดต

ข3.2.6 หากกจการพจารณาวาผลทเกดขนจากการโอนท าใหกจการโอนความเสยงและผลตอบแทนของความ

เปนเจาของทงหมดอยางมนยส าคญของสนทรพยทโอน กจการไมรบร สนทรพยทโอนอกในอนาคต

ยกเวนกรณทกจการซอสนทรพยทโอนกลบคนมาโดยการท ารายการใหม



71

การประเมนการโอนการควบคม

ข3.2.7 กจการไมมการควบคมในสนทรพยทโอนหากผรบโอนมความสามารถในทางปฏบตในการขาย

สนทรพยดงกลาว กจการยงคงมการควบคมในสนทรพยทโอนหากในทางปฏบต ผรบโอนไมม

ความสามารถในการขายสนทรพยทโอน ในทางปฏบตผรบโอนมความสามารถในการขายสนทรพยท

โอนหากสนทรพยดงกลาวมการซอขายในตลาดซอขายคลอง เนองจากผรบโอนสามารถซอสนทรพยท

โอนกลบคนมาไดจากตลาดหากผรบโอนจ าเปนตองสงคนสนทรพยใหกบกจการ เชน ในทางปฏบต

ผรบโอนอาจมความสามารถในการขายสนทรพยทโอนหากสนทรพยนนอยภายใตสญญาสทธทจะซอ

หรอจะขายทอนญาตใหกจการซอสนทรพยนนกลบคนมา แตผรบโอนสามารถหาสนทรพยทโอนได

จากตลาดทนทเมอมการใชสทธ หากกจการยงคงมสญญาสทธทจะซอจะขายดงกลาวอย และผรบโอน

ไมสามารถหาสนทรพยทโอนไดจากตลาดทนทเมอมการใชสทธ จะถอวาในทางปฏบตผรบโอนไมม

ความสามารถในการขายสนทรพยทโอน

ข3.2.8 ในทางปฏบตผรบโอนมความสามารถในการขายสนทรพยทโอนเฉพาะเมอผรบโอนสามารถขาย

สนทรพยนนไดทงจ านวนใหกบบคคลทสามทไมมความเกยวของกน และสามารถใชสทธดงกลาวได

เพยงฝายเดยวและไมมการก าหนดขอจ ากดเพมเตมในการโอน ประเดนทส าคญคออะไรทผรบโอน

สามารถท าไดบางในทางปฏบต นอกเหนอจากสทธตามสญญาทผรบโอนสามารถหรอไมสามารถท า

อะไรกบสนทรพยทโอนโดยเฉพาะอยางยง

ข3.2.8.1 สทธตามสญญาในการจ าหนายสนทรพยทโอนมผลกระทบในทางปฏบตเพยงเลกนอยหาก

ไมมตลาดส าหรบสนทรพยทโอน และ

ข3.2.8.2 ความสามารถในการจ าหนายสนทรพยทโอนมผลกระทบในทางปฏบตเพยงเลกนอยหากไม

สามารถใชสทธไดอยางอสระ ดงน

ข3.2.8.2.1 ความสามารถในการจ าหนายสนทรพยทโอนของผรบโอนจะตองเปนอสระ

จากการกระท าของบคคลอน (กลาวคอ ตองเปนความสามารถเพยงฝาย

เดยว) และ

ข3.2.8.2.2 ผรบโอนตองสามารถจ าหนายสนทรพยทโอนโดยไมมความจ าเปนทจะม

การก าหนดขอจ ากดหรอเงอนไขในการโอน เชน เงอนไขเกยวกบการ

ใหบรการสนทรพยทถกใหยม หรอเงอนไขเกยวกบการใหสทธทจะซอจะ

ขายแกผรบโอนเพอซอคนสนทรพย

ข3.2.9 การทผรบโอนไมอาจขายสนทรพยทโอนเพยงอยางเดยวไมไดหมายความวาผโอนยงคงมการควบคม

ในสนทรพยทโอน อยางไรกตาม หากสทธทจะขายหรอการค าประกนจ ากดผรบโอนจากการขาย

สนทรพยทโอน สงผลใหผโอนยงคงมการควบคมสนทรพยทโอน เชน หากสทธทจะขายหรอการค า

ประกนมมลคาเพยงพอทจะท าใหผรบโอนไมขายสนทรพยทโอน เนองจากในทางปฏบตผรบโอนจะไม

สามารถขายสนทรพยทโอนใหกบบคคลทสามไดโดยไมก าหนดเงอนไขหรอขอจ ากดอนทคลายคลงกน

แตผรบโอนจงถอสนทรพยทโอนไวเพอการรบช าระจากการค าประกนหรอสทธทจะขาย ภายใต

สถานการณน ผโอนยงคงมการควบคมในสนทรพยทโอน



72

การโอนทเขาเงอนไขเปนการตดรายการออกจากบญช

ข3.2.10 กจการอาจยงคงสทธในบางสวนของการจายดอกเบ ยของสนทรพยทางการเงนทโอนโดยถอเปน

คาตอบแทนในการใหบรการสนทรพยเหลานน ดอกเบ ยบางสวนทกจการจะไมไดรบเมอเลกสญญา

หรอโอนสญญาใหบรการ จะมการปนสวนไปยงสนทรพยหรอหนสนทเกดจากการใหบรการ ดอกเบ ย

บางสวนทกจการยงคงไดรบเมอมการยตหรอโอนสญญาการใหบรการคอลกหนดอกเบ ย (interest-

only strip receivable) เชน หากกจการยงคงไดรบดอกเบ ยใดๆ เมอมการเลกสญญาหรอโอนสญญา

การใหบรการ สวนตางของดอกเบ ยทงหมดคอลกหนดอกเบ ย (interest-only strip receivable) เพอ

วตถประสงคในการน ายอหนาท 3.2.13 มาปฏบต มลคายตธรรมของสนทรพยท เกดจากการ

ใหบรการและลกหนดอกเบ ย (interest-only strip receivable) จะมการใชในการปนสวนมลคาตาม

บญชของลกหน ระหวางสวนของสนทรพยทถกตดรายการออกจากบญชและสวนทยงคงรบรอยในบญช

หากไมมการระบคาธรรมเนยมในการใหบรการหรอคาธรรมเนยมทจะไดรบและคาดวาจะไมสามารถ

ชดเชยการใหบรการไดอยางเพยงพอนน ใหรบรหนสนจากการใหบรการดวยมลคายตธรรม

ข3.2.11 เมอวดมลคายตธรรมของสวนทยงคงรบรและสวนทถกตดรายการออกจากบญช เพอวตถประสงคใน

การน ายอหนาท 3.2.13 มาปฏบต กจการตองน าขอก าหนดเกยวกบการวดมลคายตธรรมในมาตรฐาน

การรายงานทางการเงนฉบบท 13 (ปรบปรง 2559) เรอง การวดมลคายตธรรม มาปฏบตเพมเตม

จากยอหนาท 3.2.14

การโอนทไมเขาเงอนไขเปนการตดรายการออกจากบญช

ข3.2.12 ตวอยางตอไปน แสดงการน าหลกการตามยอหนาท 3.2.15 มาปฏบต หากกจการมการค าประกนผล

ขาดทนจากการปฏบตผดสญญาจากสนทรพยทโอน ท าใหสนทรพยทโอนไมสามารถถกตดรายการ

ออกจากบญชได เนองจากกจการยงคงความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทงหมดอยาง

มนยส าคญของสนทรพยทโอน สนทรพยทโอนยงคงตองถกรบร ทงจ านวนและสงตอบแทนทไดรบ

จะตองถกรบร เปนหนสน

ความเกยวของตอเนองในสนทรพยทโอน (Continuing Involvement)

ข3.2.13 ตวอยางตอไปน เปนการวดมลคาสนทรพยทโอนและหนสนทเกยวของภายใตยอหนาท 3.2.16

สนทรพยทกประเภท

ข3.2.13.1หากกจการค าประกนในการจายช าระผลขาดทนจากการปฏบตผดสญญาจากสนทรพยท

โอน ท าใหสนทรพยทโอนไมสามารถถกตดรายการออกจากบญชไดตามขอบเขตของความ

เกยวของตอเนอง ณ วนทมการโอน สนทรพยทโอนตองถกวดมลคาดวยจ านวนทต ากวา

(1) มลคาตามบญช และ (2) จ านวนเงนสงสดของสงตอบแทนทไดรบซงกจการอาจถก



73

เรยกใหช าระคน (“จ านวนเงนทค าประกน”) หนสนทเกยวของจะมการรบร เมอเรมแรก

ดวยมลคาทค าประกนบวกดวยมลคายตธรรมของการค าประกน (ซงโดยทวไปคอสงตอบ

แทนทไดรบส าหรบการค าประกน) หลงจากนน มลคายตธรรมเมอเรมแรกของการค า

ประกน จะมการรบร ในก าไรหรอขาดทนเมอเขาตามหลกภาระผกพน (ตามมาตรฐานการ

รายงานทางการเงน ฉบบท 15 เรอง รายไดจากสญญาทท ากบลกคา (เม อมการ

ประกาศใช)) และมลคาตามบญชของสนทรพยจะลดดวยขาดทนจากการดอยคา

สนทรพยทวดมลคาดวยราคาทนตดจ าหนาย

ข3.2.13.2หากภาระผกพนในสญญาสทธทจะขาย (สทธทผถอมสทธทจะขายคน) ซงออกโดยกจการ

หรอสญญาสทธทจะซอทถอโดยกจการ ท าใหสนทรพยทโอนไมสามารถถกตดรายการออก

จากบญชและกจการวดมลคาสนทรพยทโอนดวยราคาทนตดจ าหนาย หนสนทเกยวของจะ

ถกรบร ดวยราคาทน (เชน สงตอบแทนทไดรบ) ปรบปรงดวยการตดจ าหนายของสวนตาง

ใดๆระหวางทนและมลคาตามบญชขนตนของสนทรพยทโอน ณ วนทสญญาสทธทจะซอ

หรอจะขายหมดอาย เชน สมมตวามลคาตามบญชขนตนของสนทรพย ณ วนทมการโอน

เทากบ 98 และมลคาของสงตอบแทนทไดรบเทากบ 95 มลคาตามบญชขนตนของ

สนทรพย ณ วนทมการใชสทธเทากบ 100 มลคาตามบญชเมอเรมแรกของหนสนท

เกยวของเทากบ 95 และสวนตางระหวางมลคา 95 และ 100 ใหรบร ในก าไรหรอขาดทน

โดยใชวธอตราดอกเบ ยทแทจรง หากสญญาสทธทจะซอหรอจะขายถกใชสทธ ผลตางใดๆ

ระหวางมลคาตามบญชของหนสนทเกยวของและราคาทใชสทธใหรบรในก าไรหรอขาดทน

สนทรพยทวดมลคาดวยมลคายตธรรม

ข3.2.13.3หากสญญาสทธทจะซอของกจการท าใหไมสามารถตดรายการสนทรพยทโอนออกจากบญช

และกจการวดมลคาสนทรพยทโอนดวยมลคายตธรรม สนทรพยยงคงตองถกวดมลคา

ดวยมลคายตธรรมตอไป หนสนทเกยวของวดมลคาดวย (1) ราคาใชสทธหกดวยมลคา

ตามเวลาของสญญาสทธทจะซอ หากสญญาสทธทจะซออยในฐานะก าไรหรอเทาทน หรอ

(2) มลคายตธรรมของสนทรพยทโอนหกดวยมลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอ หาก

สญญาสทธทจะซออยในฐานะขาดทน การปรบปรงการวดมลคาของหนสนทเกยวของท าให

มนใจวามลคาทแสดงในบญชสทธของสนทรพยและหนสนทเกยวของคอมลคายตธรรมของ

สญญาสทธทจะซอ เชน หากมลคายตธรรมของสนทรพยอางองเทากบ 80 ราคาใชสทธ

เทากบ 95 และมลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอเทากบ 5 ดงนน มลคาตามบญช

ของหนสนทเกยวของเทากบ 75 (80 – 5) และมลคาตามบญชของสนทรพยทโอน

เทากบ 80 (ซงคอมลคายตธรรม)

ข3.2.13.4หากสญญาสทธทจะขายซงออกโดยกจการท าใหไมสามารถตดรายการสนทรพยทโอนออก

จากบญชและกจการวดมลคาสนทรพยทโอนดวยมลคายตธรรม หนสนทเกยวของถกวด



74

มลคาดวยราคาใชสทธบวกดวยมลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะขาย การวดมลคา

สนทรพยดวยมลคายตธรรมจะตองวดทมลคาทต ากวาระหวางมลคายตธรรมและราคาใช

สทธ เนองจากกจการไมมสทธทจะเพมมลคายตธรรมของสนทรพยทโอนใหสงกวาราคาใช

สทธของสญญาสทธทจะขาย วธการดงกลาวท าใหมนใจวามลคาตามบญชสทธของ

สนทรพยและหนสนทเกยวของเทากบมลคายตธรรมของภาระผกพนในสญญาสทธทจะขาย

เชน หากมลคายตธรรมของสนทรพยอางองเทากบ 120 ราคาใชสทธเทากบ 100 และ

มลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะขายเทากบ 5 ดงนน มลคาตามบญชของหนสนท

เกยวของเทากบ 105 (100 + 5) และมลคาตามบญชของสนทรพยเทากบ 100 (ใน

กรณนคอราคาใชสทธ)

ข3.2.13.5หากสญญาคอลลาร (collar) ซงเปนการซอสทธทจะซอและการขายสทธทจะขาย ท าใหไม

สามารถตดรายการสนทรพยทโอนออกจากบญชและกจการวดมลคาสนทรพยทโอนดวย

มลคายตธรรม กจการยงคงตองวดมลคาสนทรพยดวยมลคายตธรรม หนสนทเกยวของจะ

ถกวดมลคาดวย (1) ผลรวมของราคาใชสทธทจะซ อและมลคายตธรรมของสญญาสทธท

จะขายหกดวยมลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอ หากสญญาสทธทจะซอมฐานะเทาทน

หรอก าไร หรอ (2) ผลรวมของมลคายตธรรมของสนทรพยและมลคายตธรรมของสญญา

สทธทจะขายหกดวยมลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอ หากสญญาสทธทจะซอมฐานะ

ขาดทน การปรบปรงหนสนทเกยวของท าใหมนใจวามลคาตามบญชสทธของสนทรพยและ

หนสนทเกยวของเทากบมลคายตธรรมของสญญาสทธทกจการถออยหรอทออกขายโดย

กจการ เชน สมมตวากจการโอนสนทรพยทางการเงนซงถกวดมลคาดวยมลคายตธรรม

พรอมกนกบการซ อสญญาสทธทจะซอดวยราคาใชสทธท 120 และออกขายสญญาสทธท

จะขายดวยราคาใชสทธท 80 สมมตวามลคายตธรรมของสนทรพยเทากบ 100 ณ วนท

มการโอน มลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะขายและสญญาสทธทจะซอเทากบ 1 และ 5

ตามล าดบ ในกรณนกจการรบรสนทรพยท 100 (มลคายตธรรมของสนทรพย) และรบร

หนสนท 96 ((100 + 1) – 5) โดยสนทรพยสทธเทากบ 4 ซงเทากบมลคายตธรรม

ของสญญาสทธทกจการถออยและออกขายโดยกจการ

การโอนทกประเภท

ข3.2.14 ในกรณทการโอนสนทรพยทางการเงนไมเขาเงอนไขเปนการตดรายการออกจากบญช สทธตามสญญา

หรอภาระผกพนทเกยวของกบการโอนของผโอนจะไมถกบนทกบญชแยกตางหากเปนตราสารอนพนธ

หากการรบรทงตราสารอนพนธและสนทรพยทโอนหรอหนสนทเกดขนจากการโอนสงผลใหมการรบร

สทธหรอภาระผกพนทเหมอนกนซ าสองครง เชน สญญาสทธทจะซอซงผโอนถออยท าใหการโอน

สนทรพยไมถอเปนการขาย ในกรณดงกลาวสญญาสทธทจะซอจะไมถกรบรแยกตางหากเปนสนทรพย

ตราสารอนพนธ

ข3.2.15 ในกรณทการโอนสนทรพยทางการเงนไมเขาเงอนไขเปนการตดรายการออกจากบญช ผรบโอนไม

ตองรบรสนทรพยทโอนเปนสนทรพยของตน ผรบโอนตองตดรายการเงนสดหรอสงตอบแทนจายอน



75

และรบร ลกหนทเกดจากผโอน หากผโอนมทงสทธและภาระผกพนในการซ อการควบคมในสนทรพย

ทโอนทงจ านวนกลบคนมาดวยจ านวนเงนทแนนอน (เชน ภายใตสญญาซอคน) ผรบโอนอาจวด

มลคาลกหนโดยใชราคาทนตดจ าหนาย ถาเขาเงอนไขทระบในยอหนาท 4.1.2

ตวอยาง

ข3.2.16 ตวอยางตอไปนแสดงถงการน าหลกเกณฑเกยวกบการตดรายการออกจากบญชของมาตรฐานการ

รายงานทางการเงนฉบบนมาปฏบต

ข3.2.16.1 สญญาซอคนและการใหยมหลกทรพย หากสนทรพยทางการเงนถกขายภายใตสญญา

ซอคนดวยราคาทแนนอนหรอดวยราคาขายบวกผลตอบแทนของผใหก หรอหาก

สนทรพยทางการเงนถกยมภายใตสญญาทจะสงคนสนทรพยทางการเงนนนใหแกผโอน

สนทรพยทางการเงนนนจะไมถกตดรายการออกจากบญช เนองจากผโอนยงคงไวซง

ความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทมนยส าคญทงหมด หากผรบโอน

ไดรบสทธในการขายสนทรพยหรอน าสนทรพยไปวางเปนประกน ผโอนตองเปลยน

ประเภทการแสดงรายการสนทรพยในงบแสดงฐานะทางการเงนของตน เชน สนทรพยท

ใหยม หรอลกหนซ อคน

ข3.2.16.2 สญญาซอคนและการใหยมหลกทรพย สนทรพยซงมลกษณะเหมอนกนอยางมนยส าคญ

หากสนทรพยทางการเงนถกขายภายใตสญญาซอคนสนทรพยทมลกษณะเหมอนกนหรอ

มลกษณะเหมอนกนอยางมนยส าคญดวยราคาทแนนอน หรอดวยราคาขายบวก

ผลตอบแทนของผใหก หรอหากสนทรพยทางการเงนถกยมหรอถกใหยมภายใตสญญา

ทจะสงคนสนทรพยทมลกษณะเหมอนกนหรอมลกษณะเหมอนกนอยางมนยส าคญใหแก

ผโอน สนทรพยทางการเงนนนจะไมถกตดรายการออกจากบญช เนองจากผโอนยง

คงไวซงความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทมนยส าคญทงหมด

ข3.2.16.3 สญญาซอคนและการใหยมหลกทรพย สทธในการเปลยนแทน หากสญญาซ อคนดวย

ราคาซอคนทแนนอน หรอดวยราคาทเทากบราคาขายบวกดวยผลตอบแทนของผใหก

หรอรายการใหยมหลกทรพยทมลกษณะเหมอนกนซงใหสทธผรบโอนในการเปลยนแทน

ดวยสนทรพยซงมลกษณะเหมอนกนและมมลคายตธรรมเทากนกบสนทรพยทโอน ณ

วนทมการซอคนสนทรพยทขายหรอใหยมภายใตสญญาซอคนหรอการใหยมหลกทรพย

จะไมถกตดรายการออกจากบญช เนองจากผโอนยงคงไวซงความเสยงและผลตอบแทน

ของความเปนเจาของทมนยส าคญทงหมด

ข3.2.16.4 สทธซอคนล าดบแรกดวยมลคายตธรรม หากกจการขายสนทรพยทางการเงนและยงคงม

เพยงสทธของซอคนล าดบแรกในการซอคนสนทรพยทโอนดวยมลคายตธรรมหากตอมา

ผรบโอนขายสนทรพยดงกลาว กจการสามารถตดรายการสนทรพยออกจากบญชได

เนองจากกจการไดโอนความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทมนยส าคญ

ทงหมด



76

ข3.2.16.5 รายการขายและซอคน การซ อคนสนทรพยทางการเงนในระยะเวลาอนสนภายหลงจาก

การขาย ในบางครงจะถกพจารณาวาเปนการขายแลวซ อคน การซ อคนดงกลาวไมได

ขดขวางการตดรายการออกจากบญช ถาหากวารายการขายเดมเปนไปตามเงอนไขของ

การตดรายการออกจากบญช อยางไรกตาม หากสญญาขายสนทรพยทางการเงนท าข น

พรอมกบสญญาซอคนสนทรพยประเภทเดยวกนดวยราคาทแนนอนหรอดวยราคาขาย

บวกผลตอบแทนของผใหก สนทรพยดงกลาวจะไมถกตดรายการออกจากบญช

ข3.2.16.6 สญญาสทธทจะขายและสญญาสทธทจะซอซงมฐานะไดก าไรอยางมาก หากสนทรพย

ทางการเงนทโอนสามารถถกซอคนโดยผโอน และสญญาสทธทจะซอมฐานะไดก าไรอยาง

มาก การโอนไมถอวาเขาเงอนไขเปนการตดรายการออกจากบญช เนองจากผโอนยง

คงไวซงความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทมนยส าคญทงหมด ใน

ท านองเดยวกน หากสนทรพยทางการเงนสามารถถกขายคนโดยผรบโอน และสญญา

สทธทจะขายมฐานะไดก าไรอยางมาก การโอนไมถอวาเขาเงอนไขเปนการตดรายการ

ออกจากบญช เนองจากผโอนยงคงไวซงความเสยงและผลตอบแทนของความเปน

เจาของทมนยส าคญทงหมด

ข3.2.16.7 สญญาสทธทจะขายและสทธทจะซอซงมฐานะขาดทนอยางมาก สนทรพยทางการเงนซง

ถกโอนภายใตสทธทจะขายซงมฐานะขาดทนอยางมากทถอโดยผรบโอน หรอสทธทจะ

ซอซงมฐานะขาดทนอยางมากทถอโดยผโอน จะถกตดรายการออกจากบญช เนองจาก

ผโอนไดโอนความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทมนยส าคญทงหมด

ข3.2.16.8 สนทรพยทมโอกาสถกซอซงขนอยกบสทธทจะซอทไมท าใหเกดก าไรหรอขาดทนอยาง

มาก หากกจการถอสญญาสทธทจะซอสนทรพยซงสามารถหาไดทนทในตลาดและสญญา

สทธทจะซอไมมฐานะไดก าไรหรอขาดทนอยางมาก สนทรพยจะถกตดรายการออกจาก

บญช เนองจากกจการ (1) ไมไดคงไวหรอไมไดโอนความเสยงและผลตอบแทนของ

ความเปนเจาของทมนยส าคญทงหมด และ (2) ไมมอ านาจควบคม อยางไรกตาม

หากไมสามารถหาสนทรพยไดทนทในตลาด การตดรายการออกจากบญชจะไมสามารถ

ท าไดภายในขอบเขตของจ านวนเงนของสนทรพยซงมสญญาสทธทจะซอ เนองจาก

กจการยงคงมอ านาจควบคมในสนทรพย

ข3.2.16.9 สนทรพยทมโอกาสทจะขายซงขนอยกบสทธทจะขายทออกโดยกจการซงไมท าใหเกด

ก าไรหรอขาดทนอยางมาก หากกจการโอนสนทรพยทางการเงนซงไมสามารถหาไดทนท

ในตลาด และขายสญญาสทธทจะขายซงไมมฐานะขาดทนอยางมาก กจการไมไดคงไว

หรอไมไดโอนความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทมนยส าคญทงหมด

เนองจากสญญาสทธทจะขายดงกลาว กจการยงคงมอ านาจควบคมในสนทรพยหากสทธ

ทจะขายมมลคามากพอทจะท าใหผรบโอนไมขายสนทรพย ในกรณดงกลาวสนทรพย

ยงคงถกรบรตามขอบเขตของความเกยวของตอเนองของผโอน (ดภาคผนวกยอหนาท

ข3.2.9) และจะถอวากจการโอนการควบคมสนทรพยหากสญญาสทธทจะขายไมม

มลคามากพอทจะท าใหผรบโอนไมขายสนทรพย ในกรณดงกลาวสนทรพยจะถกตด

รายการออกจากบญช



77

ข3.2.16.10 สนทรพยซงมสญญาสทธทจะซอ สญญาสทธทจะขาย หรอสญญาซอคนลวงหนา ดวย

มลคายตธรรม การโอนสนทรพยทางการเงนซงมเพยงสญญาสทธทจะซอ สญญาสทธท

จะขาย หรอสญญาซอคนลวงหนา ซงสามารถใชสทธหรอซอคน ดวยราคาทเทากบมลคา

ยตธรรมของสนทรพยทางการเงน ณ วนทมการซอคน จะสงผลใหมการตดรายการออก

จากบญช เนองจากมการโอนความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทม

นยส าคญทงหมด

ข3.2.16.11 สญญาสทธทจะซอหรอสญญาสทธทจะขายซงจายช าระเปนเงนสด กจการประเมนการ

โอนสนทรพยทางการเงนซงมสญญาสทธทจะขาย หรอสญญาสทธทจะซอ หรอสญญาซอ

คนลวงหนา ทจะถกจายช าระสทธดวยเงนสดเพอพจารณาวากจการยงคงไวซงความเสยง

และผลตอบแทนของความเปนเจาของทมนยส าคญทงหมดหรอไม หากกจการไมได

คงไวซ งความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทมนยส าคญทงหมดใน

สนทรพยทโอน ใหกจการพจารณาวากจการยงคงมอ านาจควบคมในสนทรพยทโอน

หรอไม การทสญญาสทธทจะขาย หรอสญญาสทธทจะซอ หรอสญญาซอคนลวงหนา

ดงกลาว ถกจายช าระสทธดวยเงนสดไมไดหมายความวากจการไดโอนอ านาจควบคม

แลว (ดภาคผนวกยอหนาท ข3.2.9 และ ข3.2.16.7 ถง ข3.2.16.9 ขางตน)

ข3.2.16.12 การยกเลกการจ ากดรายการ คอ สทธซ อคนอยางไมมเงอนไข (สญญาสทธทจะซอ) ซง

ใหสทธกจการในการเรยกคนสนทรพยทโอนโดยขนอยกบขอจ ากดบางอยาง โดยม

เงอนไขวาสญญาสทธทจะซอดงกลาวตองสงผลใหกจการไมไดคงไวหรอไมไดโอนความ

เสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทมนยส าคญทงหมด ซงจะท าใหไมสามารถ

ตดรายการออกจากบญชไดโดยเฉพาะจ านวนเงนซงอยภายใตเงอนไขการซ อคน (สมมต

วาผรบโอนไมสามารถขายสนทรพย) เชน หากมลคาตามบญชและจ านวนเงนทไดจาก

การโอนสนทรพยทใหยมเทากบ 100,000 และเงนใหสนเชอแตละรายการสามารถเรยก

คนได แตจ านวนเงนรวมของเงนใหสนเชอทสามารถถกซอคนจะตองไมเกน 10,000

โดย 90,000 ของเงนใหสนเชอจะเขาขายเปนการตดรายการออกจากบญช

ข3.2.16.13 สญญาซอคนสวนทเหลอ กจการทอาจเปนผโอนซงใหบรการแกสนทรพยทโอนอาจถอ

สทธซอคนสวนทเหลอ เพอซอคนสนทรพยทโอนเมอจ านวนเงนของสนทรพยคงเหลอม

มลคาลดลงถงระดบทก าหนดไวซงตนทนของการใหบรการดงกลาวกลายเปนภาระของ

กจการเมอเปรยบเทยบกบก าไรจากการใหบรการ โดยมเงอนไขวาสทธซอคนสวนท

เหลอดงกลาวสงผลใหกจการไมไดคงไวหรอไมไดโอนความเสยงและผลตอบแทนของ

ความเปนเจาของทมนยส าคญทงหมดและผรบโอนไมสามารถขายสนทรพยได ซงจะท า

ใหไมสามารถตดรายการออกจากบญชไดเฉพาะจ านวนเงนของสนทรพยซงอยภายใต

สญญาสทธทจะซอ

ข3.2.16.14 สวนไดเสยแบบดอยสทธและการค าประกนดานเครดต กจการอาจค าประกนสวนสญเสย

ของสนทรพยแกผรบโอนโดยการเขาไปถอสวนไดเสยแบบดอยสทธบางสวนหรอทงหมด

ในสนทรพยทโอน หรออกทางเลอกหนง กจการอาจค าประกนสวนสญเสยของสนทรพย

แกผรบโอนในรปของการค าประกนดานเครดตซงอาจไมจ ากดหรอจ ากดจ านวนเงนท



78

ระบไว หากกจการยงคงไวซงความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทม

นยส าคญทงหมด สนทรพยนนยงคงตองถกรบรทงจ านวน หากกจการยงคงไวซงความ

เสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทมนยส าคญและยงคงมอ านาจควบคม

บางสวน ซ งจะไมสามารถตดรายการออกจากบญชไดส าหรบจ านวนเงนสดหรอ

สนทรพยอนทกจการสามารถถกเรยกใหจายช าระ

ข3.2.16.15 สญญาแลกเปลยนผลตอบแทนทงหมด กจการอาจขายสนทรพยทางการเงนใหแกผรบ

โอนและเขาท าธรกรรมแลกเปลยนผลตอบแทนทงหมดกบผรบโอน ซงกระแสเงนสดจาก

ดอกเบ ยจายทงหมดของสนทรพยอางองจะถกสงใหแกกจการเพอเปนการแลกเปลยน

กบการจายช าระดวยจ านวนเงนคงทหรอการจายช าระดวยอตราผนแปร และการเพมขน

หรอการลดลงใดๆ ในมลคายตธรรมของสนทรพยอางองกจการจะเปนผชดเชย ดงนน

ในกรณดงกลาวจะไมสามารถตดรายการสนทรพยทงจ านวนออกจากบญช

ข3.2.16.16 สญญาแลกเปลยนอตราดอกเบย กจการอาจโอนสนทรพยทางการเงนทมอตราดอกเบ ย

คงทใหแกผรบโอนและเขาท าสญญาแลกเปลยนอตราดอกเบ ยกบผรบโอน เพอรบอตรา

ดอกเบ ยคงทและจายอตราดอกเบ ยผนแปรโดยอางองจากมลคาอางองตามสญญาซง

เทากบจ านวนเงนตนของสนทรพยทางการเงนทโอน สญญาแลกเปลยนอตราดอกเบ ย

ไมไดท าใหสนทรพยทโอนไมสามารถถกตดออกจากบญช หากการจายช าระของสญญา

แลกเปลยนไมไดขนอยกบการจายช าระสนทรพยทโอน

ข3.2.16.17 สญญาแลกเปลยนอตราดอกเบยแบบตดจ าหนาย กจการอาจโอนสนทรพยทางการเงนท

มอตราดอกเบยคงทซงมการทยอยลดเงนตนตลอดชวงระยะเวลาหนงใหแกผรบโอนและ

เขาท าสญญาแลกเปลยนอตราดอกเบยแบบตดจ าหนายกบผรบโอนเพอรบอตราดอกเบย

คงทและจายอตราดอกเบ ยผนแปรโดยอางองกบมลคาอางองตามสญญา ถามลคา

อางองตามสญญามการตดจ าหนายตามระยะเวลาซงเทากบจ านวนเงนตนของสนทรพย

ทางการเงนทโอน การแลกเปลยนดงกลาวจะท าใหกจการยงคงมความเสยงจากการช าระ

คนกอนครบก าหนด ในกรณดงกลาวกจการยงคงรบร สนทรพยทโอนทงหมดหรอ

สนทรพยทโอนตามขอบเขตของความเกยวของตอเนอง ในทางกลบกน หากการตด

จ าหนายมลคาอางองตามสญญาของสญญาแลกเปลยนไมสมพนธกบจ านวนเงนตนทคง

คางของสนทรพยทโอน สญญาแลกเปลยนดงกลาวไมสงผลใหกจการยงคงไวซงความ

เสยงจากการช าระเงนกอนครบก าหนดของสนทรพย ดงนน กจการสามารถตดรายการ

สนทรพยทโอนออกจากบญชได โดยมเงอนไขวาการจายช าระของสญญาแลกเปลยน

ไมไดขนอยกบการจายช าระดอกเบ ยของสนทรพยทโอน และสญญาแลกเปลยนไมได

สงผลใหกจการยงคงไวซงความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทมนยส าคญ

ใดๆ ในสนทรพยทโอน

ข3.2.16.18 การตดจ าหนาย กจการไมมการคาดคะเนอยางสมเหตสมผลในการไดรบคนกระแสเงน

สดตามสญญาของสนทรพยทางการเงนทงหมดหรอบางสวน

ข3.2.17 ยอหนาน แสดงถงการน าการพจารณาความเกยวของตอเนองมาถอปฏบตเมอกจการยงคงมความ

เกยวของตอเนองในสนทรพยทางการเงนบางสวน



79

สมมตวากจการมกลมของเงนใหสนเชอทอาจมการช าระคนกอนครบก าหนดโดยมอตราดอกเบ ยตาม

สญญาและอตราดอกเบ ยทแทจรงเทากบรอยละ 10 และมเงนตนตามราคาทนตดจ าหนายเทากบ

10,000 กจการไดเขาท ารายการโอนสนทรพยโดยไดรบเงนจ านวน 9,115 ผรบโอนไดรบสทธใน

เงนตนทไดรบ จ านวน 9,000 และไดรบดอกเบ ยรอยละ 9.5 ของเงนตนดงกลาว กจการยงคงสทธ

ในเงนตนทไดรบจ านวน 1,000 ดอกเบ ยรอยละ 10 ของเงนตนดงกลาว และอตราดอกเบ ย

สวนเกน รอยละ 0.5 ของเงนตน 9,000 เงนทไดรบจากการช าระเงนกอนครบก าหนดจะถกปนสวน

ระหวางกจการและผรบโอนตามสดสวน 1 ตอ 9 แตการปฏบตผดสญญาใดๆ จะถกหกออกจากสวน

ไดเสยของกจการจ านวน 1,000 กอน จนกวาสวนน จะหมดไป มลคายตธรรมของเงนใหสนเชอ ณ

วนทท ารายการเทากบ 10,100 และมลคายตธรรมของอตราดอกเบ ยสวนเกนทรอยละ 0.5 นน

เทากบ 40

กจการพจารณาวากจการไดโอนความเสยงและผลตอบแทนของความเปนเจาของทมนยส าคญบางสวน

(เชน ความเสยงจากการช าระเงนกอนครบก าหนดทมนยส าคญ) แตยงคงไวซงความเสยงและ

ผลตอบแทนของความเปนเจาของทมนยส าคญบางสวน (เนองจากกจการยงมสวนไดเสยแบบดอย

สทธ) และยงคงมอ านาจควบคม ดงนน กจการจงน าการพจารณาความเกยวของตอเนองมาปฏบต

ในการถอปฏบตตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน กจการวเคราะหธรกรรม ดงน (ก) การ

คงไวตามสดสวนของสวนไดเสยจ านวน 1,000 บวกดวย (ข) การมสวนไดเสยแบบดอยสทธเพอให

การค าประกนสวนสญเสยของสนทรพยส าหรบผลขาดทนดานเครดตแกผรบโอน

กจการค านวณวาจ านวน 9,090 (90% x 10,100 ) ของสงตอบแทนทไดรบจ านวน 9,115 แสดง

ถงสงตอบแทนในสดสวนรอยละ 90 สวนทเหลอของสงตอบแทนทไดรบ (25) แสดงถงสงตอบ

แทนทไดรบจากสวนไดเสยแบบดอยสทธเพอค าประกนสวนสญเสยของสนทรพยส าหรบผลขาดทน

ดานเครดตแกผรบโอน นอกจากนน อตราดอกเบ ยสวนเกน ทรอยละ 0.5 แสดงถงสงตอบแทนท

ไดรบส าหรบการค าประกนสวนสญเสยของสนทรพย ดงนน สงตอบแทนทไดรบทงหมดส าหรบการค า

ประกนสวนสญเสยของสนทรพย เทากบ 65 (25 + 40 )

กจการค านวณก าไรหรอขาดทนจากการขายรอยละ 90 ของกระแสเงนสด สมมตวามลคายตธรรม

ส าหรบสวนของรอยละ 10 ทคงไว และรอยละ 90 ทโอน ไมสามารถหาไดแยกตางหาก ณ วนทท า

รายการ กจการปนสวนมลคาตามบญชตามขอก าหนดในยอหนาท 3.2.14 ของมาตรฐานการรายงาน

ทางการเงน ฉบบท 9 เรอง เครองมอทางการเงน ดงน

มลคายตธรรม รอยละ การปนสวน

มลคาทแสดงในบญช

สวนทโอน 9,090 90% 9,000

สวนทคงไว 1,010 10% 1,000

10,100 10,000



80

กจการค านวณก าไรหรอขาดทนจากการขายสวนรอยละ 90 ของกระแสเงนสด โดยการหกมลคาตาม

บญชของสวนทโอนจากสงตอบแทนทไดรบ ซงเทากบ 90 (9,090 – 9,000) มลคาตามบญชของ

สวนทกจการคงไวคอ 1,000

นอกจากนน กจการรบรความเกยวของตอเนองซงเปนผลมาจากการถอสวนไดเสยแบบดอยสทธ

ส าหรบผลขาดทนดานเครดต ดงนน กจการรบรสนทรพยดวยจ านวน 1 ,000 (จ านวนสงสดทจะ

ไมไดรบจากการมสวนไดเสยแบบดอยสทธ) และรบร หนสนทเกยวของจ านวน 1,065 (ซงคอ

จ านวนสงสดทจะไมไดรบจากการมสวนไดเสยแบบดอยสทธซงเทากบ 1,000 บวกดวยมลคา

ยตธรรมของสวนไดเสยแบบดอยสทธจ านวน 65 )

กจการใชขอมลทงหมดขางตนในการบนทกบญชดงน

เดบต เครดต

สนทรพยเดม - 9,000

รบร สนทรพยจากการมสวนไดเสยแบบดอยสทธ

หรอสวนไดเสยคงเหลอ

1,000

-

รบร สนทรพยส าหรบสงตอบแทนทไดรบในรปของ

อตราดอกเบยสวนเกน

40

-

ก าไรหรอขาดทน (ก าไรจากการโอน) - 90

หนสน - 1,065

เงนสดรบ 9,115 -

รวม 10,155 10,155

ภายหลงจากเกดรายการ มลคาตามบญชของสนทรพยเทากบ 2,040 ซงประกอบดวยจ านวน

1,000 ทแสดงถงการปนสวนตนทนของสวนทคงไว และจ านวน 1,040 ทแสดงถงความเกยวของ

ตอเนองของกจการจากการมสวนไดเสยแบบดอยสทธส าหรบผลขาดทนดานเครดต (ซงรวมถงอตรา

ดอกเบยสวนเกน จ านวน 40)

ในรอบระยะเวลาตอมา กจการรบรสงตอบแทนทไดรบส าหรบการค าประกนสวนสญเสยของสนทรพย

(65) ตามสดสวนของระยะเวลา รบรดอกเบ ยคางรบจากสนทรพยทรบร โดยใชวธอตราดอกเบ ยท

แทจรง และรบรการดอยคาของเงนใหสนเชอ ของสนทรพยทรบร เชน สมมตวาในปถดมามการ

ขาดทนจากการดอยคาจากเงนใหสนเชอทเปนสนทรพยอางองจ านวน 300 ดงนนกจการลดมลคา

สนทรพยทไดรบร ไวแลวนนดวยจ านวน 600 (300 ทเกยวของกบสวนไดเสยทคงไว และ 300 ท

เกยวของกบความเกยวของตอเนองซงเกดข นจากสวนไดเสยแบบดอยสทธส าหรบการขาดทนจากการ

ดอยคา) และลดหนสนทรบร จ านวน 300 ท าใหมผลก าไรหรอขาดทนสทธจากการดอยคาจ านวน

300



81

การตดรายการหน สนทางการเงน (บทท 3.3)

ข3.3.1 หน สนทางการเงน (หรอบางสวนของหน สนทางการเงน) จะถกตดออกจากบญชเมอลกหน มลกษณะ

ใดลกษณะหนงตอไปน

ข3.3.1.1 จายช าระหน สน (หรอบางสวนของหน สน) คนแกเจาหน ซงโดยปกตจายช าระดวยเงน

สด สนทรพยทางการเงนอน สนคาหรอบรการ หรอ

ข3.3.1.2 หลดพนจากความรบผดชอบตามกฎหมายส าหรบหน สนนน (หรอบางสวนของหน สน)

โดยกระบวนการทางกฎหมายหรอโดยเจาหน (หากลกหน ใหการค าประกน อาจยงคง

เขาเงอนไขน ได)

ข3.3.2 หากผออกตราสารหนซ อตราสารนนกลบคนมา หน สนจะถกยกเลก ถงแมวาผออกเปนผเสนอราคาซ อ

ขายปกตของตราสารนนหรอมความตงใจทจะขายคนในระยะเวลาอนใกล

ข3.3.3 การจายช าระหนใหกบบคคลทสามซงรวมถงทรสต (ในบางครงเรยกวา ‘in-substance defeasance’)

โดยกจการไมไดชวยลดภาระผกพนหลกทลกหนมตอเจาหน โดยไมมการปลดหนตามกฎหมาย

ข3.3.4 หากลกหนจายช าระหนใหแกบคคลทสามเพอใหรบภาระผกพนในหนสนและแจงแกเจาหนวาบคคลท

สามไดรบภาระผกพนในหน สนไวแลว ลกหนยงไมสามารถตดรายการภาระผกพนในหน สนได เวนแต

จะเปนไปตามเงอนไขในภาคผนวกยอหนาท ข3.3.1.2หากลกหน จายช าระหน ใหแกบคคลทสาม

เพอใหรบภาระผกพนในหน สนและไดรบการปลดหนตามกฎหมายจากเจาหน ลกหน สามารถตดบญช

หนสนนนได อยางไรกตาม หากลกหนตกลงจะช าระหนใหแกบคคลทสามหรอช าระหนโดยตรงไปยง

เจาหน เดม ใหลกหน รบรภาระผกพนในหน สนใหมทมตอบคคลทสาม

ข3.3.5 ถงแมวาการปลดหนตามกฎหมายไมวาจะโดยกระบวนการทางกฎหมายหรอโดยเจาหน สงผลใหมการ

ตดรายการหนสนออกจากบญช กจการอาจรบรหนสนใหมหากสนทรพยทางการเงนทโอนไมเขา

เงอนไขการตดรายการออกจากบญชตามยอหนาท 3.2.1 ถง 3.2.23 หากไมเปนไปตามเงอนไข

ดงกลาว สนทรพยทโอนจะไมถกตดรายการออกจากบญช และกจการตองรบรหนสนใหมทเกยวของ

กบสนทรพยทโอน

ข3.3.6 ตามวตถประสงคของยอหนาท 3.3.2 เงอนไขจะมความแตกตางอยางมนยส าคญหากการคดลดมลคา

ปจจบนของกระแสเงนสดภายใตเงอนไขใหมรวมถงคาธรรมเนยมจายใดๆ สทธดวยคาธรรมเนยมรบ

ใดๆ และคดลดโดยใชอตราดอกเบ ยทแทจรงเดม ซงมความแตกตางอยางนอยรอยละ 10 จากการ

คดลดมลคาปจจบนของกระแสเงนสดคงเหลอของหนสนทางการเงนเดม หากการแลกเปลยนตราสาร

หนหรอการเปลยนแปลงเงอนไขถกพจารณาวาเปนการยกเลกหน สนเดม ตนทนหรอคาธรรมเนยม

ใดๆ ทเกดขนจะถกรบร เปนสวนหนงของก าไรหรอขาดทนจากการยกเลกหนสนเดม หากการ

แลกเปลยนหรอการเปลยนแปลงเงอนไขไมถกพจารณาวาเปนการยกเลกหน สนเดม ตนทนหรอ

คาธรรมเนยมใดๆ ทเกดขนจะตองน าไปปรบปรงกบมลคาตามบญชของหน สนและตดจ าหนายตลอด

ระยะเวลาทเหลออยของหนสนทมการเปลยนแปลงเงอนไข

ข3.3.7 ในบางกรณ เจาหน ปลดลกหน จากภาระผกพนในการจายช าระหน แตลกหน รบภาระในการค า

ประกนการจายช าระหากคสญญาทเปนผรบผดชอบหลกปฏบตผดสญญา ในสถานการณดงกลาวให

ลกหน



82

ข3.3.7.1 รบรหนสนทางการเงนใหม ดวยมลคายตธรรมของภาระผกพนส าหรบการค าประกน และ

ข3.3.7.2 รบรก าไรหรอขาดทนจากผลตางระหวาง (1) การจายใดๆ และ (2) มลคาตามบญชของ

หนสนทางการเงนเดมหกดวยมลคายตธรรมของหนสนทางการเงนใหม

การจดประเภทรายการ (บทท 4)

การจดประเภทสนทรพยทางการเงน (บทท 4.1)

รปแบบการด าเนนธรกจของกจการในการบรหารสนทรพยทางการเงน

ข4.1.1 ยอหนาท 4.1.1.1 ก าหนดใหกจการจดประเภทสนทรพยทางการเงนตามรปแบบการด าเนน

ธรกจของกจการในการบรหารสนทรพยทางการเงน เวนแตเปนไปตามทก าหนดในยอหนาท

4.1.5 ในการประเมนวาสนทรพยทางการเงนของกจการมลกษณะเปนไปตามขอก าหนดในยอ

หนาท 4.1.2.1 หรอยอหนา 4.1.2ก.1 หรอไม ใหกจการพจารณาจากรปแบบการด าเนนธรกจ

ซงก าหนดโดยผบรหารส าคญของกจการ (ตามค านยามในมาตรฐานการบญช ฉบบท 24

(ปรบปรง 2559) เรอง การเปดเผยขอมลของกจการทเกยวของกน)

ข4.1.2 รปแบบการด าเนนธรกจของกจการถกพจารณาในระดบทสะทอนวธการบรหารกลมของ

สนทรพยทางการเงนทถกบรหารรวมกนเพอใหบรรลวตถประสงคอยางใดอยางหนงของธรกจ

เนองจากรปแบบการด าเนนธรกจของกจการไมข นอยกบความตงใจของ ผบรหารส าหรบ

เครองมอทางการเงนแตละประเภท ดงนน ขอก าหนดในการจดประเภทเครองมอทางการเงนน

จงมใชแนวทางการพจารณาแบบรายสญญา แตควรพจารณาในระดบภาพรวม อยางไรกด

กจการแหงหนงอาจมรปแบบการด าเนนธรกจในการบรหารเครองมอทางการเงนมากกวาหนง

รปแบบได ดงนน การจดประเภทสนทรพยทางการเงนจงไมจ าเปนตองพจารณาในระดบ

ภาพรวมของกจการ เชน กจการอาจบรหารกลมการลงทนหนงโดยมวตถประสงคเพอรบกระแส

เงนสดตามสญญา และบรหารกลมการลงทนอกกลมหนงโดยมวตถประสงคเพอซอขายและรบร

รายการจากการเปลยนแปลงของมลคายตธรรม ในแนวทางเดยวกน ในบางสถานการณอาจม

ความเหมาะสมทจะแยกสนทรพยทางการเงนออกเปนกลมยอย เพอใหสะทอนระดบของ

สนทรพยทางการเงนทกจการบรหาร ตวอยางเชน อาจมกรณทกจการใหกยมแบบมหลกประกน

หรอซอกลมเงนใหกยมแบบมหลกประกน และบรหารจดการเงนใหกยมบางสวนดวย

วตถประสงคเพอรบกระแสเงนสดตามสญญาและบรหารเงนใหกยม สวนท เหลอ ดวย

วตถประสงคในการจ าหนายเงนใหกยมดงกลาว

ข4.1.2ก รปแบบการด าเนนธรกจของกจการแสดงถงวธการบรหารสนทรพยทางการเงนของกจการเพอใหได

กระแสเงนสด ซงหมายถงรปแบบของกจการทใชในการก าหนดวากระแสเงนสดจะมาจากการรบ

กระแสเงนสดตามสญญา การขายสนทรพยทางการเงน หรอทงสองอยาง ดงนน การประเมนน ไมได



83

จดท าขนจากขอสมมตฐานทกจการคาดวาจะเกดขนอยางไมสมเหตสมผล เชน สภาวะทแยทสด

(Worst case) หรอสภาวะกดดน (Stress case) เชน ถากจการคาดวาจะขายกลมสนทรพยทางการเงน

เฉพาะในสภาวะกดดน (Stress case) สถานการณน จะไมกระทบการประเมนรปแบบการด าเนนธรกจ

ของกจการส าหรบกลมสนทรพยเหลาน ถากจการคาดการณอยางสมเหตสมผลวาสถานการณน จะไม

เกดข น ถากระแสเงนสดถกรบร ในแนวทางทแตกตางจากทกจการคาดการณ ณ วนทกจการประเมน

รปแบบการด าเนนธรกจ (ตวอยางเชน ถากจการขายสนทรพยทางการเงนไดมากกวา หรอ นอยกวาท

คาดการณไว เมอมการจดประเภทเปนสนทรพย) ซงไมสะทอนความผดพลาดในงบการเงนงวดกอน

(ดมาตรฐานการบญช ฉบบท 8 (ปรบปรง 2559) เรอง นโยบายการบญช การเปลยนแปลงการ

ประมาณการทางบญชและขอผดพลาด) หรอ ไมไดเปลยนแปลงการจดประเภทในสนทรพยทาง

การเงนส าหรบสวนทเหลอทอยในรปแบบการด าเนนธรกจเหลานน (เชน สนทรพยเหลานนรบร ใน

งวดกอน และยงคงถออย) เปนเวลานานเทาทกจการพจารณาขอมลทเกยวของซงสามารถหาไดใน

เวลาทมการประเมนรปแบบการด าเนนธรกจ อยางไรกตาม เมอกจการประเมนรปแบบการด าเนน

ธรกจทมการออกหรอซ อสนทรพยทางการเงนใหม กจการตองพจารณาขอมลเกยวกบวธการทรบร

กระแสเงนสดในอดตควบคกบขอมลอนทเกยวของ

ข4.1.2ข รปแบบการด าเนนธรกจของกจการในการบรหารสนทรพยทางการเงนเปนสงทเกดขนจรง และไมใช

สมมตฐาน โดยปกตสงเกตไดจากกจกรรมทกจการปฏบตเพอบรรลวตถประสงคของรปแบบการ

ด าเนนธรกจของกจการ กจการตองใชดลยพนจเมอท าการประเมนรปแบบการด าเนนธรกจของกจการ

ส าหรบการบรหารสนทรพยทางการเงน และการประเมนนนไมไดถกตดสนจากปจจยเดยว หรอ

กจกรรมเดยว กจการตองพจารณาหลกฐานทเกยวของทงหมดทมอย ณ วนทประเมน หลกฐานท

เกยวของรวมถงขอมลตอไปน

ข4.1.2ข.1 ผลการด าเนนงานของรปแบบการด าเนนธรกจออกมาเปนอยางไรและการประเมนผล

การถอสนทรพยทางการเงนตามรปแบบของการด าเนนธรกจและรายงานใหผบรหาร

ส าคญของกจการทราบ

ข4.1.2ข.2 ความเสยงทมผลกระทบตอผลการด าเนนงานของรปแบบการด าเนนธรกจ (และ

สนทรพยทางการเงนทถอตามรปแบบของการด าเนนธรกจ) และโดยเฉพาะวธการ

บรหารความเสยง และ

ข4.1.2ข.3 วธการทใชค านวณผลตอบแทนใหผจดการ (เชน การชดเชยทเกดจากการบรหารจดการ

มลคายตธรรมของสนทรพย หรอการจดเกบกระแสเงนสดตามสญญา)

รปแบบการด าเนนธรกจของกจการทมวตถประสงคเพอการถอครองสนทรพยเพอรบกระแสเงนสด

ตามสญญา

ข4.1.2ค สนทรพยทางการเงนทถอตามรปแบบการด าเนนธรกจของกจการทมวตถประสงคในการถอสนทรพย

เพอรบกระแสเงนสดตามสญญา เปนการบรหารเพอรบร กระแสเงนสดโดยรบกระแสเงนสดตาม

สญญาตลอดอายของตราสาร นนคอกจการจดการสนทรพยทถอภายใตกลมสนทรพยโดยเฉพาะเพอ

จดเกบกระแสเงนสดตามสญญา (แทนทการจดการผลตอบแทนรวมของกลมสนทรพยโดยทงถอครอง



84

และขายสนทรพย) ในการพจารณาวากระแสเงนสดจะถกรบร โดยการจดเกบกระแสเงนสดตามสญญา

ของสนทรพยทางการเงน จ าเปนตองพจารณาความถ มลคา และระยะเวลาของการขายในงวดกอน

เหตผลส าหรบการขายเหลานน และความคาดหวงเกยวกบการขายในอนาคต อยางไรกตามการขาย

ไมไดบงบอกรปแบบการด าเนนธรกจของกจการ ดงนนจงไมสามารถพจารณาแยกออกจากกน ซง

ขอมลเกยวกบการขายในอดต และการคาดคะเนการขายในอนาคตไดใหหลกฐานทเกยวของกบวธการ

ระบวตถประสงคของกจการส าหรบการจดการสนทรพยทางการเงน และโดยเฉพาะอยางยงวธการรบร

กระแสเงนสด กจการตองพจารณาขอมลเกยวกบการขายในอดตภายใตเหตผลและเงอนไขของการ

ขายในชวงเวลาดงกลาวเพอเปรยบเทยบกบสถานการณปจจบน

ข4.1.3 ถงแมวารปแบบการด าเนนธรกจของกจการอาจถอสนทรพยทางการเงนโดยมวตถประสงคเพอ รบ

กระแสเงนสดตามสญญา กจการอาจไมจ าเปนตองถอตราสารทงหมดไวจนครบก าหนดกได ดงนน

รปแบบการด าเนนธรกจของกจการกยงคงจดเปนการถอครองสนทรพยทางการเงนเพอรบกระแสเงน

สดตามสญญา แมวาการขายสนทรพยทางการเงนเกดขนหรอคาดวาจะเกดขนในอนาคต

ข4.1.3ก รปแบบการด าเนนธรกจของกจการอาจถอครองสนทรพยเพอรบเกบกระแสเงนสดตามสญญาแมวาถา

กจการขายสนทรพยทางการเงนเมอความเสยงดานเครดตของสนทรพยเพมขน ในการพจารณาวาม

การเพมข นของความเสยงดานเครดตหรอไม กจการตองพจารณาขอมลทมความสมเหตสมผลและ

สามารถสนบสนนได รวมถงการคาดการณเหตการณในอนาคต การขายเนองจากความเสยงดาน

เครดตเพมขนโดยไมค านงถงความถและมลคาซงไมเปนไปตามรปแบบการด าเนนธรกจของกจการทม

วตถประสงคเพอถอครองสนทรพยเพอรบกระแสเงนสดตามสญญา เนองจากคณภาพเครดตของ

สนทรพยทางการเงนมความส าคญตอความสามารถของกจการในการรบกระแสเงนสดตามสญญา การ

บรหารดานเครดตทมจดมงหมายเพอลดความเปนไปไดในการเกดผลขาดทนดานเครดต เพราะ

เครดตทแยลงมความส าคญตอรปแบบการด าเนนธรกจ การขายสนทรพยทางการเงนเนองจากไม

สามารถปฎบตตามเงอนไขทระบไวในเอกสารนโยบายการลงทนของกจการเปนการขายทแสดงใหเหน

ตวอยางของการขายทเกดขนจากความเสยงดานเครดตทเพมขน อยางไรกตาม ในกรณทไมมนโยบาย

ก าหนดไว กจการสามารถแสดงใหเหนถงวธการอนจากการขายทเกดขนเพราะความเสยงดานเครดต

เพมขน

ข4.1.3ข การขายทเกดขนจากเหตผลอน เชน การขายทเกดขนจากความเสยงดานการกระจกตวของสนเชอ

(โดยความเสยงดานเครดตไมไดเพมขน) ซงอาจจะเปนไปในทศทางเดยวกบรปแบบการด าเนนธรกจ

ของกจการทมวตถประสงคทจะถอสนทรพยทางการเงนเพอรบกระแสเงนสดตามสญญา ถาการขาย

นนเกดขนไมบอย (แมวาจะมมลคาอยางเปนนยส าคญ) หรอจ านวนเงนไมมมลคาอยางเปนนยส าคญ

เมอพจารณาแตละรายการและทงหมด (แมวาจะเกดขนบอย) หากมการขายทไมเกดขนบอย และการ

ขายเหลานนมจ านวนเงนมากกวาจ านวนเงนทไมมนยส าคญ (เมอพจารณาแตละรายการและทงหมด)

กจการตองประเมนวาวธการขายนนเปนไปตามวตถประสงคของการ รบกระแสเงนสดตามสญญา

หรอไม แมวาบคคลทสามสรางขอก าหนดในการขายสนทรพยทางการเงน หรอกจกรรมทอยในดลย

พนจของกจการจะไมมนยส าคญตอการประเมนน การเพมข นของความถ หรอมลคาของการขาย

ในชวงระยะเวลาหนงไมมความความจ าเปนทจะตองเปนไปตามวตถประสงคทถอสนทรพยทางการเงน

เพอรบกระแสเงนสดตามสญญา ถากจการสามารถอธบายเหตผลของการขายเหลานน และเสดงให



85

เหนถงเหตผลของการขายวาไมสะทอนการเปลยนแปลงในรปแบบการด าเนนธรกจของกจการ

นอกจากนการขายอาจจะเปนไปตามวตถประสงคทถอสนทรพยทางการเงน เพอรบกระแสเงนสดตาม

สญญา หากการขายเกดข นใกลกบระยะเวลาทตองจายคนสนทรพยทางการเงน และเงนจากการขาย

นนมจ านวนใกลเคยงกบการรบกระแสเงนสดทคงเหลอตามสญญา

ข4.1.4 ตวอยางตอไปน เปนรปแบบการด าเนนธรกจซงมวตถประสงคในการถอครองสนทรพยทางการเงนเพอ

รบช าระกระแสเงนสดตามสญญา โดยตวอยางดงตอไปน มไดครอบคลมเหตการณในทกกรณ

นอกจากน ตวอยางนไมไดมความตงใจทจะแสดงปจจยทงหมดทอาจมผลกระทบตอการประเมน

รปแบบการด าเนนธรกจของกจการหรอระบปจจยส าคญทเกยวของ

ตวอยาง

การวเคราะห

ตวอยาง 1

กจการลงทนโดยมวตถประสงคเพอรบกระแส

เงนสดตามสญญา การจดหาเงนทนตามความ

ตองการของกจการสามารถคาดการณได และ

ระยะเวลาส นสดของสนทรพยทางการเงน

สอดคลองกบการประมาณการความตองการ

กระแสเงนสดในการจดหาเงนทน

กจการบ รหารความเส ยง ด านเครดต ดวย

วตถประสงคทตองการลดการขาดทนทางดาน

เครดต ในอดตการขายโดยทวไปเกดข นเม อ

ความเสยงดานเครดตในสนทรพยทางการเงน

เพมข น ท าใหสนทรพยเหลาน ไมเขาเง อนไข

ทางดานเครดตตามทระบไวในเอกสารนโยบาย

การลงทนของกจการ นอกจากน การขายอยางไม

สม าเสมอเกดข นจากผลของการไมเปนไปตาม

ความตองการในการจดหาเงนทน

การรายงานถงผบรหารส าคญของกจการเนน

เรองคณภาพเครดตของสนทรพยทางการเงน

และผลตอบแทนทไดรบตามสญญา กจการยง

ตองตดตามมลคายตธรรมของสนทรพยทาง

การเงน ทอยในขอมลอนๆ

แมวากจการจะน ามลคายตธรรมของสนทรพย

ทางการเงนในมมมองสภาพคลองมาพจารณา

ประกอบกบขอมลอ นๆ (กลาวคอกจการจะ

พจารณาจ านวนเงนสดทจะไดรบในกรณทกจการ

ตองขายสนทรพยทางการเงนนน) วตถประสงค

ของกจการคอการถอครองสนทรพยทางการเงนไว

เพอรบกระแสเงนสดตามสญญา ทงน การขาย

สนทรพยทางการเงนไมถอวาเปนการกระท าทขด

กบวตถประสงคดงกลาวขางตน ถาการขาย

ดงกลาวเปนการตอบสนองตอความเสยงดาน

เครดตของสนทรพยทเพมขน เชน ถาสนทรพยไม

เ ขาเง อนไขดานเครดตตามท ระบในเอกสาร

นโยบายการลงทน การขายท เกด ขนอยางไม

สม าเสมอทเปนผลจากการไมเปนไปตามความ

ตองการในการจดหาเงนทน (เชนในสถานการณท

กดดน (Stress case))) จะไมขดตอวตถประสงค

ดงกลาว แมวาจ านวนเงนทขายจะมมลคาทม

นยส าคญ

ตวอยาง


ตวอยาง 2

รปแบบการด าเนนธรกจของกจการ คอ การซ อ

รปแบบการด าเนนธรกจของกจการมวตถประสงค

ในการถอสนทรพยทางการเงนไว เพอรบกระแส



86

ตวอยาง


กลมสนทรพยทางการเงน เชน เงนใหสนเชอ

โดยกลมสนทรพยทางการเงนดงกลาวอาจรวมถง

สนทรพยทางการเงนทมการดอยคาดานเครดต

หรอไมกได

ในกรณทกจการไมไดรบช าระเงนตามระยะเวลา

ทก าหนดไวในสญญา และกจการไดพยายามใช

วธการตาง ๆ เพอรบร ซ งกระแสเงนสดตาม

สญญานน เชน โดยการตดตอกบลกหน ผานทาง

จดหมายแจง โทรศพท หรอโดยวธการอน ๆ

วตถประสงคของกจการคอเพอจดเกบกระแสเงน

สดตามสญญา และกจการไมไดบรหารสนเชอใน

กลมสนทรพยนดวยวตถประสงคทจะรบรกระแส

เงนสดจากการขาย

ในบางกรณ กจการอาจท าสญญาการแลกเปลยน

อตราดอกเบ ย (interest rate swap) เพอเปลยน

อตราดอกเบ ยของสนทรพยทางการเงนทอยใน

กลมบางรายการ จากอตราดอกเบ ยลอยตวเปน

อตราดอกเบยคงท

เงนสดตามสญญา

หลกการดงกลาวขางตนยงสามารถน ามาปฏบตได

แมวากจการมไดคาดวาจะไดรบกระแสเงนสดตาม

สญญาทงหมด (เชน สนทรพยทางการเงนบาง

รายการมการดอยคาดานเครดต ณ วนทรบร เมอ

เรมแรก)

นอกจากน การท าสญญาการแลกเปลยนอตรา

ดอกเบ ยเพอปรบเปลยนกระแสเงนสดของกลม

สนทรพยทางการเงนของกจการจะไมจดวาเปนการ

เปลยนรปแบบการด าเนนธรกจของกจการ

ตวอยาง


ตวอยางท 3

รปแบบการด าเนนธรกจของกจการเปนการให

สนเชอกบลกคา และตอมากจการไดขายเงนให

สนเชอนนใหกบตวกลางทจดตงขนเพอการแปลง

ส น ท ร พ ย เ ป น ห ล ก ท ร พ ย (securitisation

vehicle) จากนนตวกลางจะเปนผออกตราสาร

เพอขายใหกบผลงทนตอไป

เนองจากกจการผใหสนเชอ (originating entity)

มอ านาจควบคมตวกลาง จงตองรวมเอาตวกลาง

ไวในกลมกจการดวย

ตวกลางเปนผรบกระแสเงนสดตามสญญาจาก

เงนใหสนเชอดงกลาว เพอสงตอใหกบผลงทน

ถอวากลมกจการใหสนเชอโดยมวตถประสงคเพอ

รบกระแสเงนสดตามสญญาจากเงนใหสนเชอนน

อยางไรกด เนองจากกจการผขายเงนใหสนเชอ

มวตถประสงคทจะรบกระแสเงนสดจากกลม

เงนใหสนเชอดงกลาวโดยการขายเงนใหสนเชอ

ใหกบตวกลาง ดงน น ในการจดท างบการเงน

เฉพาะกจการของกจการจะไมถอวากรณดงกลาว

เปนการบรหารกลมสนทรพยเพอรบกระแสเงนสด

ตามสญญา



87

ตวอยาง


ในตวอยางน สมมตใหเงนใหสนเชอยงคงแสดง

อยในงบแสดงฐานะการเงนรวมเนองจากตวกลาง

ยงมไดตดรายการเงนใหสนเชอดงกลาวออกจาก

บญช

ตวอยาง



สถาบนการเงนถอสนทรพยทางการเงน เพอให

เขาหลกเกณฑสภาพคลองภายใตภาวะกดดน

(stress case) (เชน การไหลออกของเงนฝาก

ธนาคาร) กจการอาจไมไดคาดการณวาจะขาย

สนทรพยเหลาน เวนแตอยภายใตสถานการณน

กจการตดตามคณภาพเครดตของสนทรพยทาง

การเงน และวตถประสงคในการบรหารสนทรพย

เพอจดเกบกระแสเงนสดตามสญญา กจการ

ประเมนผลตอบแทนของสนทรพยบนพนฐาน

ของรายไดดอกเบ ยรบทเกดขน และขาดทนดาน

เครดตทรบร

อยางไรกตาม กจการตองตดตามมลคายตธรรม

ของสนทรพยทางการเงนจากมมมองสภาพคลอง

เพอใหแนใจวาจ านวนเงนทจะรบร เมอกจการม

ความตองการทจะขายสนทรพยภายใตภาวะ

กดดน (Stress case) จะมความเพยงพอตอ

ความตองการสภาพคลองของกจการ บางครง

กจการอาจขายในมลคาทไมมนยส าคญเพอแสดง

ใหเหนถงสภาพคลอง

วตถประสงคของรปแบบการด าเนนธรกจของ

กจการคอถอสนทรพยทางการเงนเพอรบกระแส

เงนสดตามสญญา

การวเคราะหไมเปลยนแปลง แมวาในระหวางภาวะ

กดดนท ผานมา กจการมการขายทมมลคาทม

นยส าคญเพอใหเขาหลกเกณฑสภาพคลอง ใน

ท านองเดยวกน กจกรรมขายท เกดขนอก ซงม

มล คา ไ มมนยส าคญท ไ ม เ ปนไปตามการถอ

สนทรพยทางการเงนเพอรบกระแสเงนสดตาม

สญญา

ในทางกลบกน ถากจการถอสนทรพยทางการเงน

เพอใหเขาหลกเกณฑสภาพคลองทกวน และ

เปนไปตามวตถประสงคทเกยวของกบความถของ

การขายท มลคามนยส าคญ วตถประสงคของ

รปแบบการด าเนนธรกจของกจการไมไดถอ

สนทรพยทางการเงนเพอรบกระแสเงนสดตาม

สญญา

ในท านองเดยวกน ถากจการถกก าหนดโดย

หนวยงานก ากบดแลใหขายสนทรพยทางการเงน

อยางสม าเสมอ เพอแสดงใหเหนวาสนทรพยม

สภาพคลอง และมลคาของสนทรพยท ขายม

นยส าคญ และรปแบบการด าเนนธรกจของกจการ

ไมไดถอสนทรพยทางการเงนเพอรบกระแสเงนสด

ตามสญญา แม วา บคคลท สามเปน ผก าหนด

ขอก าหนดในการขายสนทรพยทางการเงน หรอ

กจกรรมเหลานนตามดลยพนจของกจการ ซงจะไม

เกยวของกบการวเคราะห



88

รปแบบการด าเนนธรกจของกจการโดยมวตถประสงคเพอการรบกระแสเงนสดตามสญญาและการขาย


ข4.1.4ก กจการอาจถอสนทรพยทางการเงนตามรปแบบการด าเนนธรกจของกจการโดยมวตถประสงคเพอการ

รบกระแสเงนสดตามสญญาและการขายสนทรพยทางการเงน ในรปแบบการด าเนนธรกจของกจการน

ผบรหารส าคญของกจการไดตดสนใจวาการรบกระแสเงนสดตามสญญาและการขายสนทรพยทาง

การเงนทท ารวมกนเพอใหบรรลวตถประสงคการด าเนนธรกจของกจการมหลายวตถประสงคทอาจ

สอดคลองกบรปแบบการด าเนนธรกจ เชน วตถประสงคของรปแบบการด าเนนธรกจของกจการอาจ

ท าเพอบรหารความตองการสภาพคลองทกวน เพอด ารงอตราผลตอบแทนดานดอกเบย หรอเพอจบค

ระหวางระยะเวลาของสนทรพยทางการเงนกบระยะเวลาของภาระหนสนทใชสนทรพยเหลานนในการ

จดหาเงนทน การทจะบรรลวตถประสงคเหลาน กจการจะรบกระแสเงนสดตามสญญาและขาย


ข4.1.4ข เมอเปรยบเทยบรปแบบการด าเนนธรกจของกจการโดยมวตถประสงคเพอถอสนทรพยทางการเงน

โดยการรบกระแสเงนสดตามสญญา รปแบบการด าเนนธรกจนโดยทวไปจะมความถในการขายและม

การขายทมมลคาสง เนองจากการขายสนทรพยทางการเงนมความส าคญเพอใหบรรลวตถประสงคของ

รปแบบการด าเนนธรกจของกจการ ไมใชการเกดข นโดยเหตบงเอญ อยางไรกตามไมมการก าหนด

ระดบความถหรอมลคาการขายทตองเกดขนภายใตการด าเนนธรกจของกจการน เพราะทงการรบ

กระแสเงนสดตามสญญาและการขายสนทรพยทางการเงนนนน าไปสการบรรลวตถประสงคการด าเนน

ธรกจของกจการ

ข4.1.4ค ตวอยางตอไปน เปนตวอยางของเหตการณเมอรปแบบการด าเนนธรกจของกจการอาจจะบรรล

วตถประสงคโดยทงจากการรบกระแสเงนสดตามสญญาและการขายสนทรพยทางการเงน โดยตวอยาง

นมไดครอบคลมเหตการณในทกกรณ นอกเหนอจากนนตวอยางนไมไดมความตงใจทจะอธบายทก

ปจจยทอาจเกยวของกบการประเมนของรปแบบการด าเนนธรกจของกจการ และไมไดระบปจจย

ส าคญทเกยวของ

ตวอยาง



กจการคาดการณวาจะมรายจายฝายทนในชวงสอง

สามปน กจการมการลงทนระยะสนในสวนเกนเงนสด

และสนทรพยทางการเงนระยะยาวดงนนกจการ

สามารถหาเงนทนไดเมอมความจ าเปน สนทรพยทาง

การเงนจ านวนมากมอายตามสญญาท เกนกวา

ระยะเวลาลงทนทกจการคาดการณไว

กจการจะถอสนทรพยทางการเงนเพอรอเรยกเกบ

กระแสเงนสดตามสญญา และเมอมโอกาส กจการจะ

ขายสนทรพยทางการเงน เพอลงทนใหมในสนทรพย

วตถประสงคของรปแบบการด าเนนธรกจของกจการ

อาจจะบรรลวตถประสงคโดยทงการรบกระแสเงนสด

ตามสญญาและการขายสนทรพยทางการเงน กจการ

จะตดสนใจตามหลกเกณฑอยางตอเนองไมวาจะเปน

การรบกระแสเงนสดตามสญญา หรอการขาย

สนทรพยทางการเงนทจะไดรบผลตอบแทนสงสดใน

กลมสนทรพยจนกวาจะมความตองการในเงนสดท

ลงทนไป

ในทางกลบกน กจการพจารณากระแสเงนสดจายใน

5 ปขางหนาเพอหาแหลงเงนทนส าหรบรายจายฝาย



89

ตวอยาง


ทางการเงนทใหผลตอบแทนสงกวา

ผจดการรบผดชอบกลมสนทรพยทมการชดเชยซง

ขนอ ยกบผลตอบแทนโดยรวมท เกดจากก ลม

สนทรพยนน

ทน และลงทนสวนเกนเงนสดในสนทรพยทาง

การเงนระยะสน เมอเงนลงทนครบก าหนด กจการ

อาจน าเงนไปลงทนใหมในสนทรพยทางการเงนระยะ

สนตวใหม กจการยงคงใชกลยทธน จนกระทงได

เงนทนตามทตองการ โดยกจการอาจใชเงนทไดรบ

จากสนทรพยทางการเงนทครบก าหนดเพอรายจาย

ฝายทน การขายทมลคาไมมนยส าคญซ งเกดกอน

ครบก าหนด (ถาความเสยงดานเครดตไมไดเพมขน)

วตถประสงคของรปแบบการด าเนนธรกจของกจการ

ทขดแยงนเพอทจะถอสนทรพยทางการเงนเพอรบ

กระแสเงนสดตามสญญา

ตวอยาง



สถาบนการเงนถอสนทรพยทางการเงนเพอใหบรรล

ความตองการสภาพคลองในแตละวน กจการมองหา

การลดตนทนในการจดการความตองการสภาพคลอง

และการจดการผลตอบแทนของกลมสนทรพยอยาง

ตอเนอง ผลตอบแทนเหลานนประกอบดวยการรอเรยก

เกบกระแสเงนสดตามสญญา ตลอดจนผลก าไรและ

ขาดทนจากการขายสนทรพยทางการเงน

ดงนนกจการถอสนทรพยทางการเงนเพอรอเรยกเกบ

กระแสเงนสดตามสญญาและขายสนทรพยทางการเงน

เ พอลง ทนใหม ในสนท รพ ยทางการ เงนท ไ ด รบ

ผลตอบแทนทสงกวา หรอเพอใหเขากบระยะเวลาของ

หน สนไดดกวา ในอดตกลยทธนมผลท าใหความถใน

กจกรรมขายเพมขน และการขายเหลานนมมลคาอยาง

มนยส าคญ คาดวากจกรรมน จะกระท าอยางตอเนองใน

อนาคต


กจการคอการบรหารผลตอบแทนของกล ม

สนทรพยใหไดผลตอบแทนสงสดเพอใหตรงตาม

ความตองการสภาพคลองในแตละวน และกจการ

บรรลวตถประสงค โดยรอเรยกเกบกระแสเงนสด

ตามสญญา และขายสนทรพยทางการเงน ในอกนย

หนงการรอเรยกเกบกระแสเงนสดตามสญญา และ

การขายสนทรพยทางการเงนจะท ารวมกนเพอ

บรรลวตถประสงคของรปแบบการด าเนนธรกจของ

กจการ



90

ตวอยาง



ผรบประกน ถอสนทรพยทางการเงนเพอจายหน สนตาม

สญญาประกนภย ผรบประกนใชเงนทไดรบกระแสเงน

สดตามสญญาจากสนทรพยทางการเงนเพอช าระหน สน

ตามสญญาประกนภยเมอถงก าหนดช าระ เพอใหแนใจ

วากระแสเงนสดตามสญญาจากสนทรพยทางการเงน

เพยงพอทจะช าระหนสนเหลานน ผรบประกนรบรอง

การซอและการขายทมนยส าคญโดยทวไป เพอปรบ

สมดลในกลมสนทรพย และเพอตอบสนองความ

ตองการกระแสเงนสดเมอมความจ าเปนตองใช


กจการคอจดหาเงนทนเพอจายหน สนตามสญญา

ประกนภย เพอบรรลวตถประสงคน กจการจดเกบ

กระแสเงนสดตามสญญาเมอครบก าหนด และขาย

สนทรพยทางการเงนเพอคงไวซงกลมสนทรพยท

ตองการ ดงนนทงการจดเกบกระแสเงนสดตาม

สญญา และการขายสนทรพยทางการเงนถกท า

รวมกนเพอบรรลวตถประสงคของรปแบบการ

ด าเนนธรกจของกจการ

รปแบบการด าเนนธรกจแบบอนๆ

ข4.1.5 สนทรพยทางการเงนถกวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน ถาสนทรพยทางการเงน

เหลานไมไดถกถอภายใตรปแบบการด าเนนธรกจของกจการซงมวตถประสงคทจะถอสนทรพยเพอรบ

กระแสเงนสดตามสญญา หรอภายใตรปแบบการด าเนนธรกจของกจการซงมวตถประสงคเพอบรรล

ทงการรบกระแสเงนสดตามสญญาและขายสนทรพยทางการเงน (ดยอหนาท 5.7.5) รปแบบการ

ด าเนนธรกจหนงสงผลใหมการวดมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนคอกจการทบรหารจดการ

สนทรพยทางการเงนดวยวตถประสงคเพอรบรกระแสเงนสดผานการขายสนทรพย การตดสนใจของ

กจการขนอยกบมลคายตธรรมของสนทรพยและการบรหารสนทรพยเพอรบร มลคายตธรรม ในกรณน

วตถประสงคของกจการโดยทวไปจะมการซ อและขายสนทรพยทางการเงนอยางตอเนอง แมวากจการ

จะรบกระแสเงนสดตามสญญาในขณะทถอสนทรพยทางการเงน วตถประสงคของรปแบบการด าเนน

ธรกจของกจการดงกลาวยงไมบรรลโดยการรบกระแสเงนสดตามสญญาและขายสนทรพยทางการเงน

เนองจากการรบกระแสเงนสดตามสญญานนไมบรรลวตถประสงคของรปแบบการด าเนนธรกจ

นอกจากเกดขนโดยบงเอญ

ข4.1.6ก กลมสนทรพยทางการเงนทกจการบรหารและประเมนผลงานดวยการประเมนมลคายตธรรม (ตามท

ระบในยอหนาท 4.2.2.2) ไมถกจดวาเปนสนทรพยทางการเงนทถอครองไวเพอรบกระแสเงนสดตาม

สญญา หรอเปนสนทรพยทางการเงนทถอครองไวเพอรบกระแสเงนสดตามสญญาและเพอขาย

สนทรพยทางการเงน กจการมงเนนทขอมลมลคายตธรรมและใชขอมลดงกลาวเพอประเมนผล

สนทรพย และเพอการตดสนใจ นอกจากนกลมสนทรพยทางการเงนทเขานยามการถอเพอคา จะไม

ถอวาเปนการถอเพอรบกระแสเงนสดตามสญญาหรอถอเพอขายสนทรพยทางการเงน ส าหรบกลม

สนทรพยเหลาน การรบกระแสเงนสดตามสญญาเกดขนโดยบงเอญเพอบรรลวตถประสงคของรปแบบ

การด าเนนธรกจของกจการ ดงนนกลมสนทรพยทางการเงนเหลานตองถกวดมลคาดวยมลคายตธรรม

ผานก าไรหรอขาดทน



91

กระแสเงนสดตามสญญาซงเปนการจายช าระเงนตนและดอกเบยของเงนตนคงคางเทานน

ข4.1.7 ยอหนาท 4.1.1.2 ก าหนดใหกจการจดประเภทสนทรพยทางการเงนบนพนฐานของลกษณะกระแส

เงนสดตามสญญา ถาสนทรพยทางการเงนเกดข นภายใตรปแบบการด าเนนธรกจของกจการทม

วตถประสงคทจะถอสนทรพยเพอรบกระแสเงนสดตามสญญา หรอภายใตรปแบบการด าเนนธรกจ

ของกจการทมวตถประสงคทงทจะถอสนทรพยเพอรบกระแสเงนสดตามสญญาและขายสนทรพยทาง

การเงน ถาไมไดถอปฏบตตามยอหนาท 4.1.5 ในการกระท าเชนนน เงอนไขในยอหนาท 4.1.2.2

และ4.1.2ก.2 ก าหนดใหกจการพจารณาวากระแสเงนสดตามสญญาของสนทรพยเปนการจายช าระ

เงนตนและดอกเบยของเงนตนคงคาง

ข4.1.7ก กระแสเงนสดตามสญญาเปนการจายช าระเฉพาะเงนตนและดอกเบ ยของเงนตนคงคางทเปนไปตาม

การใหกยมโดยทวไป ในการใหกยมโดยทวไปน สงตอบแทนจากมลคาของเงนตามเวลา (ดยอหนาท

ข4.1.9ก ถง ข4.1.9จ) และความเสยงดานเครดตนนโดยทวไปถอเปนสวนประกอบทมนยส าคญของ

ดอกเบ ย อยางไรกตามในการใหกยมน ดอกเบ ยอาจรวมถงสงตอบแทนจากความเสยงในการกยม

โดยทวไปดานอนๆ (เชน ความเสยงดานสภาพคลอง) และตนทน (เชน ตนทนการบรหาร) ท

เกยวของกบการถอสนทรพยทางการเงนในชวงระยะเวลาใดระยะเวลาหนง นอกจากน ดอกเบ ย

สามารถรวมถงอตราก าไรขนตนทเปนไปตามการใหกยมโดยทวไป ในภาวะเศรษฐกจรนแรง ดอกเบ ย

อาจตดลบ เชน ถาผถอสนทรพยทางการเงนจายเงนในการฝากเงนอยางชดเจนหรอไมชดเจนส าหรบ

ชวงระยะเวลาใดระยะเวลาหนง (และคาธรรมเนยมเหลานนมมลคามากกวาสงตอบแทนทผถอไดรบ

จากมลคาของเงนตามเวลา ความเสยงดานเครดต และความเสยงของการกยมขนพนฐานดานอน และ

ตนทน) อยางไรกตามระยะเวลาตามสญญานนแสดงใหเหนถงฐานะเปดตอความเสยง หรอการ

เปลยนแปลงในกระแสเงนสดตามสญญาทไมสมพนธกบการใหกยมโดยทวไป เชน การเปลยนแปลง

ในราคาหนสามญ หรอราคาสนคาไมไดท าใหกระแสเงนสดตามสญญาทจายช าระเงนตนและดอกเบ ย

ของเงนตนคงคางเพมขน การออกหรอการซ อสนทรพยทางการเงนสามารถเปนการใหกยมโดยทวไป

โดยไมไดค านงถงรปแบบตามกฎหมาย

ข4.1.7ข ตามยอหนาท4.1.3.1 เงนตนคอมลคายตธรรมของสนทรพยทางการเงน ณ วนทรบร เมอเรมแรก

อยางไรกตามจ านวนเงนตนอาจเปลยนแปลงไดตลอดอายของสนทรพยทางการเงน (เชน ถามการจาย

ช าระคนเงนตน)

ข4.1.8 กจการตองประเมนวากระแสเงนสดตามสญญานนเปนการจายช าระเงนตนและดอกเบ ยของเงนตนคง

คางเทานนหรอไม ทงน การจายช าระเงนตนและดอกเบ ยดงกลาวตองเปนสกลเงนเดยวกบสกลเงน

ของสนทรพยทางการเงนดวย

ข4.1.9 การปรบมลคาทางการเงน คอ ลกษณะของกระแสเงนสดตามสญญาของสนทรพยทางการเงนบาง

ประเภท โดยการปรบมลคาทางการเงนจะเพมความผนผวนของกระแสเงนสดตามสญญา ซงสงผลให

กระแสเงนสดตามสญญาไมมลกษณะเชงเศรษฐกจของดอกเบ ย ตวอยางของสนทรพยทางการเงนทม

ลกษณะของการปรบมลคาทางการเงน เชน สญญาสทธทจะซอจะขาย สญญาซ อขายลวงหนา และ

สญญาแลกเปลยนในอนาคต เปนตน ดงนน สญญาประเภทดงกลาวจงไมเขาเงอนไขตามยอหนาท



92

4.1.2.2 และ 4.1.2ก.2 และไมสามารถวดมลคาในภายหลงราคาทนตดจ าหนายหรอมลคายตธรรม

ผานก าไรขาดทนเบดเสรจอน

ส งตอบแทนส าหรบมลคาของเงนตามเวลา

ข4.1.9ก มลคาของเงนตามเวลาเปนองคประกอบของดอกเบ ยทเปนสงตอบแทนส าหรบระยะเวลาทผานไป

เทานน นนคอ องคประกอบของมลคาของเงนตามเวลาไมไดใหสงตอบแทนส าหรบความเสยงอนหรอ

ตนทนทเกยวของกบการถอสนทรพยทางการเงน ในการประเมนวาองคประกอบนนใหสงตอบแทน

เฉพาะระยะเวลาทผานไปหรอไม กจการตองใชดลยพนจและพจารณาปจจยทเกยวของ เชน อตรา

แลกเปลยนและชวงเวลาทดอกเบยถกก าหนด

ข4.1.9ข อยางไรกตาม ในบางกรณองคประกอบของมลคาของเงนตามเวลาอาจถกเปลยนแปลง (นนคอไม

สมบรณ) เชน ถาอตราดอกเบ ยของสนทรพยทางการเงนถกเปลยนใหมเปนระยะ แตความถของการ

เปลยนนนไมสมพนธกบระยะเวลาของอตราดอกเบ ย (เชน อตราดอกเบ ยส าหรบระยะเวลา 1 ป ถก

เปลยนใหมทกเดอน ซงเปนอตราหนงป) หรอถาอตราดอกเบ ยของสนทรพยทางการเงนถกเปลยน

ใหมเปนระยะเปนอตราดอกเบ ยโดยเฉลยระหวางอตราดอกเบ ยระยะสนและระยะยาว ในกรณน

กจการตองประเมนการเปลยนแปลงเพอตดสนใจวากระแสเงนสดตามสญญาแสดงถงการจายช าระเงน

ตนและดอกเบ ยของเงนตนคงคางหรอไม ในบางสถานการณ กจการอาจจะประเมนโดยท าการ

ประเมนแบบเชงคณภาพในองคประกอบของมลคาของเงนตามเวลา ในทางกลบกน อาจมความจ าเปน

ทตองท าการประเมนเชงปรมาณดวย

ข4.1.9ค เมอประเมนการเปลยนแปลงองคประกอบของมลคาของเงนตามเวลา มวตถประสงคเพอพจารณา

ความแตกตางของกระแสเงนสดตามสญญา (ไมคดลด) และกระแสเงนสด (ไมคดลด) ทอาจเกดข น

ถาองคประกอบของมลคาของเงนตามเวลาไมไดถกเปลยนแปลง (ตววดกระแสเงนสด) เชน ถา

สนทรพยทางการเงนภายใตการประเมนประกอบดวยอตราดอกเบยผนแปรทเปลยนแปลงทกเดอนไป

เปนอตราดอกเบ ยหนงป กจการตองเปรยบเทยบสนทรพยทางการเงนดงกลาวกบเครองมอทางการ

เงนทมเงอนไขสญญา และความเสยงดานเครดตทเหมอนกนยกเวนอตราดอกเบ ยทเปลยนแปลงจาก

รายเดอนเปนอตราดอกเบ ยหนงเดอน ถาการเปลยนแปลงองคประกอบของมลคาของเงนตามเวลาม

ผลกบกระแสเงนสด (ไมคดลด) ตามสญญาซงมความแตกตางอยางมนยส าคญจากตววดกระแสเงน

สด สนทรพยทางการเงนไมเขาขายตามเงอนไขในยอหนาท 4.1.2.2 และ 4.1.2ก.2 ในการพจารณาน

กจการตองพจารณาผลกระทบของการเปลยนแปลงองคประกอบของมลคาของเงนตามเวลาในแตละ

รอบระยะเวลารายงาน และการเปลยนแปลงทสะสมตลอดอายของเครองมอทางการเงน เหตผล

ส าหรบการก าหนดอตราดอกเบ ยไปในทางน ไมเกยวของกบการวเคราะห หากมความชดเจนจากการ

วเคราะหเพยงเลกนอย หรอไมมการวเคราะห แมวากระแสเงนสดตามสญญา(ไมคดลด) ของ

สนทรพยทางการเงนภายใตการประเมนอาจจะ (หรอ อาจไม) มความแตกตางอยางมนยส าคญจากตว

วดกระแสเงนสด (ไมคดลด) กจการตองท าการประเมนในรายละเอยด

ข4.1.9ง เมอประเมนการเปลยนแปลงองคประกอบของมลคาของเงนตามเวลา กจการตองพจารณาปจจยทม

ผลกระทบตอกระแสเงนสดตามสญญาในอนาคต เชน ถากจการประเมนหนกทมระยะเวลา 5 ป และ



93

อตราดอกเบยผนแปรซงมการเปลยนแปลงทก 6 เดอนเปนอตราดอกเบ ย 5 ป กจการไมสามารถสรป

ไดวากระแสเงนสดตามสญญาเปนการจายช าระเฉพาะเงนตนและดอกเบ ยจากเงนตนคงคาง เพราะ

แนวโนมของอตราดอกเบ ย ณ ชวงเวลาทประเมนมความแตกตางระหวางอตราดอกเบ ย 5 ป และ

อตราดอกเบย 6 เดอนไมมนยส าคญ กจการจะตองพจารณาความสมพนธระหวางอตราดอกเบ ย 5 ป

และอตราดอกเบ ย 6 เดอนทสามารถเปลยนแปลงไดตลอดอายของเครองมอแทน ดงนนกระแสเงน

สดตามสญญา (ไมคดลด) ตลอดอายสญญาของตราสารอาจจะแตกตางจากตววดกระแสเงนสด (ไม

คดลด) อยางไรกตาม กจการตองพจารณาเฉพาะสถานการณทเปนไปไดอยางสมเหตสมผล แทนทจะ

พจารณาทกสถานการณทเปนไปได ถากจการสรปวากระแสเงนสดตามสญญา(ไมคดลด) อาจมผล

แตกตางอยางมนยส าคญจากตววดกระแสเงนสด (ไมคดลด) สนทรพยทางการเงนไมเขาเงอนไขในยอ

หนาท 4.1.2.2 และ 4.1.2ก.2 และดงนนไมสามารถวดมลคาดวยราคาทนตดจ าหนายหรอมลคา

ยตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอน

ข4.1.9จ ในบางประเทศ รฐบาลหรอหนวยงานก ากบดแลก าหนดอตราดอกเบ ย เชน หลกเกณฑอตราดอกเบ ย

ของรฐบาลอาจเปนสวนหนงของนโยบายเศรษฐกจมหภาค หรออาจเพอสงเสรมกจการในการลงทน

โดยเฉพาะในภาคเศรษฐกจ ในบางกรณวตถประสงคขององคประกอบของมลคาของเงนตามเวลา

ไมไดเพอใหสงตอบแทนส าหรบระยะเวลาทผานไปเพยงอยางเดยว อยางไรกตาม แมจะมภาคผนวก

ยอหนาท ข4.1.9ก ถง ข4.1.9ง อตราดอกเบ ยทถกก าหนดจะพจารณาเฉพาะองคประกอบมลคาของ

เงนตามเวลาส าหรบวตถประสงคในการใชเงอนไขในยอหนาท 4.1.2.2 และ 4.1.2ก.2 ถาอตรา

ดอกเบ ยทถกก าหนดใหสงตอบแทนทสม าเสมอกบระยะเวลาทผานไปและไมไดท าใหเกดความเสยง

หรอการเปลยนแปลงในกระแสเงนสดตามสญญาทไมเปนไปตามขอก าหนดการใหกยมโดยทวไป

เงอนไขในสญญามการเปลยนแปลงระยะเวลา หรอจ านวนเงนของกระแสเงนสดตามสญญา

ข4.1.10 ถาสนทรพยทางการเงนประกอบดวยเงอนไขในสญญาทสามารถเปลยนแปลงระยะเวลา หรอจ านวน

เงนของกระแสเงนสดตามสญญา เชน ถาสนทรพยสามารถไดรบช าระกอนวนครบก าหนด หรอ

สามารถขยายระยะเวลาได) กจการตองพจารณาวากระแสเงนสดตามสญญาสามารถเกดข นไดตลอด

อายของตราสาร เนองจากเงอนไขในสญญานนเปนการจายช าระเฉพาะเงนตนและดอกเบ ยของเงนตน

คงคาง ในการพจารณากจการตองประเมนวากระแสเงนสดตามสญญาทสามารถเกดข นไดทงกอนและ

หลงการเปลยนแปลงกระแสเงนสดตามสญญา กจการอาจตองการประเมนลกษณะของเหตการณท

อาจเกดขน (เชน สงกระตน) ทอาจเปลยนระยะเวลาหรอจ านวนเงนของกระแสเงนสดตามสญญา

ในขณะทลกษณะของเหตการณทอาจเกดขนนนไมไดเปนปจจยทก าหนดในการประเมนวากระแสเงน

สดตามสญญาเปนการจายช าระเฉพาะเงนตนและดอกเบ ย แตอาจจะเปนสญญาณทบงชได เชน

เปรยบเทยบระหวางเครองมอทางการเงนทอตราดอกเบ ยทถกเปลยนใหเปนอตราทสงข น ถาลกคาไม

จายช าระเครองมอทางการเงนทมอตราดอกเบ ยทก าหนดไวในอตราทสงขนเมอดชนตราสารทนทระบ

ถงระดบทก าหนดไว กรณน คลายกบกรณทกลาวไวกอนหนานวากระแสเงนสดตามสญญาตลอดอาย

ของตราสารจะถกจายช าระเงนตนและดอกเบ ยของเงนตนคงคาง เพราะความสมพนธระหวางการจาย

ช าระทไมตรงตามก าหนด และการเพมขนในความเสยงดานเครดต (ดภาคผนวกยอหนาท ข4.1.18)



94

ข4.1.11 ตวอยางตอไปนเปนตวอยางของเงอนไขในสญญาทมผลตอกระแสเงนสดทจายช าระเฉพาะเงนตนและ

ดอกเบยของเงนตนคงคาง

ข4.1.11.1 อตราดอกเบ ยผนแปรประกอบดวยสงตอบแทนส าหรบมลคาของเงนตามเวลา ความ

เสยงดานเครดตทสมพนธกบจ านวนเงนตนคงเหลอระหวางชวงระยะเวลาหนง (สงตอบ

แทนส าหรบความเสยงดานเครดตอาจพจารณา ณ วนทรบร เมอเรมแรกเทานน และ

อาจจะก าหนดไวคงท) และความเสยงการกยมขนพนฐาน และตนทน ตลอดจนก าไร

ขนตน

ข4.1.11.2 เงอนไขในสญญาทอนญาตใหผออกตราสาร (เชน ลกหน ) จายช าระตราสารหน หรอ

อนญาตใหผถอตราสาร (เชน เจาหน ) คนตราสารหน แกผออกตราสารกอนครบก าหนด

และการช าระเงนกอนครบก าหนดแสดงใหเหนอยางชดเจนถงจ านวนเงนของเงนตนและ

ดอกเบ ยของเงนตนคงคาง ซ งอาจรวมถงการชดเชยเพมเตมในจ านวนเงนท

สมเหตสมผลส าหรบการยกเลกสญญากอนก าหนด

ข4.1.11.3 เงอนไขในสญญาทอนญาตใหผออกตราสารหรอผถอตราสารขยายเงอนไขในสญญาของ

ตราสารหน (เชน สทธเลอกขยายระยะเวลา) และเงอนไขของสทธเลอกขยายระยะเวลาม

ผลใหกระแสเงนสดตามสญญาในชวงของการขยายระยะเวลาจายช าระเฉพาะเงนตน และ

ดอกเบยของเงนตนคงคาง ซงอาจรวมถงเงนชดเชยเพมเตมในจ านวนเงนทสมเหตสมผล

ส าหรบการขยายสญญา

ข4.1.12 แมวาพจารณาตามภาคผนวกยอหนาท ข4.1.10 สนทรพยทางการเงนอาจเขาเงอนไขในยอหนาท

4.1.2.2 และ 4.1.2ก.2 แตไมไดท าเฉพาะทมผลในเงอนไขในสญญาทอนญาต (หรอก าหนด) ผออก

ตราสารจายช าระคนตราสารหน ลวงหนา หรออนญาต (หรอก าหนด) ผถอตราสารคนตราสารหน

กลบไปยงผออกตราสารกอนครบก าหนดได โดยใหวดมลคาดวยราคาทนตดจ าหนายหรอมลคา

ยตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอน (ตองเขาเงอนไขในยอหนาท 4.1.2.1 หรอ 4.1.2ก.1) ถา

ข4.1.12.1 กจการซ อหรอออกสนทรพยทางการเงนในราคาสวนเกนหรอสวนลดจากจ านวนเงน

ตามทปรากฎในสญญา

ข4.1.12.2 จ านวนเงนทช าระเงนกอนครบก าหนดแสดงใหเหนอยางชดเจนถงจ านวนเงนทปรากฎ

ตามสญญา และดอกเบ ยคางจายตามสญญา (แตยงไมช าระ) ซงอาจรวมเงนชดเชย

เพมเตมในจ านวนเงนทสมเหตสมผลส าหรบการยกเลกสญญากอนก าหนด

ข4.1.12.3 เมอกจการรบรสนทรพยทางการเงนเมอเรมแรก มลคายตธรรมของการช าระเงน กอน

ครบก าหนดไมมนยส าคญ

ข4.1.13 ตวอยางตอไปน เปนตวอยางของกระแสเงนสดตามสญญาทจายช าระเฉพาะเงนตน และดอกเบ ยของ

เงนตนคงคาง โดยตวอยางดงตอไปนมไดครอบคลมเหตการณในทกกรณ

ตราสาร


ตราสาร ก

ตราสาร ก เปนหนกทมวนครบก าหนด

ระบไว การจายช าระเงนตนและดอกเบ ย

กระแสเงนสดตามสญญาเปนการจายช าระเงนตนและ

ดอกเบ ยของเงนตนคงคางเทานน การอางองการจายเงน

ตนและดอกเบ ยของเงนตนคงคางกบดชนเงนเฟอซงไมม



95

ตราสาร


ของเงนตนคงคางอางองกบดชนเงนเฟอ

บนสกลเงนเดยวกบสกลเงนของตราสาร

ทออก ทงน การอางองกบเงนเฟอไมม

ลกษณะเปนการปรบมลคาทางการเงน

และเงนตนไดรบการคมครอง

ลกษณะเปนการปรบมลคาทางการเงนถอเปนการปรบ

มลคาของเงนตามเวลาใหเปนปจจบน หรอกลาวอกนย

หนงคอ การท าใหอตราดอกเบยของตราสารสะทอนอตรา

ดอก เบ ยท แ ท จ ร ง ด ง น น ดอก เบ ยท จ า ยจ ง เ ป น

ผลตอบแทนส าหรบมลคาของเงนตามเวลาของเงนตนคง

คาง

อยางไรกด หากการจายดอกเบ ยสมพนธกบตวแปรอน

เชน ผลการด าเนนงานของลกหน (เชน รายไดสทธของ

ลกหน ) หรอดชนตราสารทน ใหถอวากระแสเงนสดตาม

สญญานนมใชการจายช าระเงนตนและดอกเบ ยของเงน

ตนคงคาง (ถาดชนชวดของผลการะด าเนนงานของลกหน

ไมมผลตอการปรบปรงเฉพาะการชดเชยใหกบผถอตรา

สารส าหรบการเปลยนแปลงในความเสยงดานเครดตของ

ตราสาร ดงนนกระแสเงนสดตามสญญาเปนการจายช าระ

เฉพาะเงนตนและดอกเบ ยของเงนตนคงคาง) เนองจาก

กระแสเงนสดตามสญญาสะทอนใหเหนผลตอบแทนทไม

เปนไปตามการกยมโดยทวไป (ดภาคผนวกยอหนาท ข

4.1.7ก)

ตราสาร


ตราสาร ข

ตราสาร ข เปนตราสารทมการจายอตรา

ดอกเบ ยผนแปรและมวนครบก าหนด

ระบไ ว โดย ผ กสามารถเลอกอตรา

ดอกเบ ยตลาดไดอยางตอเนอง เชน ณ

วนทปรบอตราดอกเบ ยแตละครง ผก

สามารถ เลอก จายดอกเบ ย LIBOR

ส าหรบระยะเวลา 3 เดอนในชวงเวลา 3

เดอน หรอจายดอกเบ ย LIBOR ส าหรบ

ระยะเวลา1 เดอนในชวงเวลา 1 เดอนได

กระแสเงนสดตามสญญาเปนการจายช าระเงนตนและ

ดอกเบ ยของเงนตนคงคางเทานน หากดอกเบ ยท จาย

ตลอดอายสญญาของตราสารสะทอนผลตอบแทนส าหรบ

มลคาเงนตามระยะเวลา ส าหรบความเสยงดานเครดตท

สมพนธกบตราสาร และส าหรบความเสยงดานการกยม

อนๆ และตนทน ตลอดจนก าไรขนตน (ดภาคผนวกยอ

หนาท ข4.1.7ก) การป รบอตราดอกเบ ย LIBOR

ระหวางอายของตราสารจะไมสงผลใหตราสารนนไม

เปนไปตามขอก าหนดขางตน

อยางไรกด หากผกสามารถเลอกจายดอกเบ ย LIBOR

ส าหรบระยะเวลา 1 เดอนส าหรบชวงเวลา 3 เดอน อตรา

ดอกเบ ยถกปรบความถทไมสมพนธกบระยะเวลาของ



96

ตราสาร


อตราดอกเบย ดงนนองคประกอบของมลคาเงนตามเวลา

จะถกเปลยนแปลง ในท านองเดยวกน ถาตราสารมอตรา

ดอกเบ ยตามสญญาท อางองจากชวงเวลาท เกนกวา

ระยะเวลาคงเหลอของตราสาร (เชน ถาตราสารทม

ระยะเวลาครบก าหนดภายใน 5 ป จายดอกเบ ยผนแปรท

ถกปรบตามชวงเวลา แตสะทอนตามเวลาครบก าหนด 5

ปเสมอ) องคประกอบของมลคาเงนตามเวลาจะถก

เปลยนแปลง เนองจากดอกเบ ยคางจายในแตละชวงเวลา

ไมสมพนธกบชวงเวลาของอตราดอกเบย

กรณดงกลาวกจการตองประเมนกระแสเงนสดตามสญญา

ในเ ชงปรมาณและเ ชง คณภาพเทยบกบตราสารท

เหมอนกนเวนแตระยะเวลาของอตราดอกเบ ยสามารถ

จบคกบชวงเวลาดอกเบ ยทตองพจารณาถากระแสเงนสด

เปนการจายช าระเฉพาะเงนตน และดอกเบ ยของเงนตน

คงคาง (แตดยอหนาท ข4.1.9จ ส าหรบแนวทางการ

ก าหนดอตราดอกเบย)

เชน ในการประเมนหนกอาย 5 ปทจายอตราดอกเบ ยผน

แปรทปรบอตราดอกเบ ยทก 6 เดอน แตสะทอน

ระยะเวลาครบก าหนด 5 ป กจการพจารณากระแสเงนสด

ตามสญญาของตราสารทปรบทก 6 เดอนกบอตรา

ดอกเบ ยส าหรบระยะเวลา 6 เดอน นอกจากนน

เหมอนกนทงหมด

การวเคราะหแบบเดยวกนน จะถกใช ถาผกสามารถเลอก

อตราดอกเบ ยตางๆ ทผใหกประกาศ (เชน ผกสามารถ

เลอกจายอตราดอกเบยผนแปรส าหรบระยะเวลา 1 เดอน

ตามทผใหกประกาศ หรออตราดอกเบ ยผนแปรส าหรบ

ระยะเวลา 3 เดอนตามทผใหกประกาศ)

ตราสาร


ตราสาร ค

ตราสาร ค เปนหนกทมวนครบก าหนด

ระบไว จายดอกเบ ยผนแปรตามอตรา

ตลาด และมการก าหนดเพดานของอตรา

ดอกเบยผนแปรไว

กระแสเงนสดตามสญญา ทงในกรณ

(ก) ตราสารทมอตราดอกเบยคงท และ

(ข) ตราสารทมอตราดอกเบยผนแปร

จะจดเปนการจายช าระเงนตนและดอกเบ ยของเงนตนคง

คาง หากดอกเบ ยทจายสะทอนถงผลตอบแทนส าหรบ



97

ตราสาร


มลคาของเงนตามระยะเวลา ส าหรบความเสยงดาน

เครดตทสมพนธกบตราสารในระหวางชวงระยะเวลาของ

ตราสาร และส าหรบความเสยงดานการกยมโดยทวไป

และตนทน ตลอดจนก าไรขนตน (ดยอหนาท ข4.1.7ก)

ดงนน ตราสารซงมลกษณะผสมระหวางกรณ (ก) และ

(ข) (เชน หนกทมการก าหนดเพดานอตราดอกเบ ย)

สามารถมกระแสเงนสดตามสญญาทเปนการจายช าระเงน

ตนและดอกเบ ยของเงนตนคงคางเทานนได ทงน เงอนไข

ตามสญญาดงกลาวอาจเปนการลดความผนผวนของ

กระแสเงนสดจากการจ ากดความผนผวนของอตรา

ดอกเบ ย (เชน ก าหนดอตราดอกเบ ยสงสดหรออตรา

ดอกเบ ยต าสด) หรอเปนการเพมความผนผวนของ

กระแสเงนสดจากการเปลยนอตราดอกเบ ยคงทเปนอตรา

ดอกเบยผนแปร

ตราสาร


ตราสาร ง

ตราสาร ง เปนเงนใหสนเชอท ผใหกม

สทธไลเบ ยเตมจ านวนและมหลกประกน

มาวางไวเปนประกน

การท เงนใหสนเชอท ผใหกมสทธไลเบ ยเตมจ านวนม

หลกประกนวางเปนประกน ไมเปนปจจยทกระทบตอการ

วเคราะหวากระแสเงนสดตามสญญาเปนการจายช าระเงน

ตนและดอกเบยของเงนตนคงคางเทานนหรอไม

ตราสาร


ตราสาร จ

ตราสาร จ ออกโดยธนาคารทอยภายใต

การก ากบดแล และมการระบระยะเวลา

ครบก าหนด ตราสารจายดอกเบ ยใน

อตราคงท และกระแสเงนสดตามสญญา

ไมสามารถเปลยนแปลงได

อ ย า ง ไ ร ก ต า ม ผ อ อ ก อ ย ภ า ย ใ ต

ขอก าหนดซ งอนญาตหรอก าหนดให

องคกรภาครฐเรยกเกบขาดทนจากตรา

สารจากผถอตราสารส าหรบตราสารบาง

ผถอตราสารควรวเคราะหเงอนไขในสญญาของเครองมอ

ทางการเงนในการตดสนใจวากระแสเงนสดทจายช าระ

เปนการจายเฉพาะเงนตน และดอกเบ ยของเงนตนคงคาง

และเปนไปตามสญญากยม

การวเคราะหดงกลาวไมไดพจารณาการจายช าระทเกดขน

จากการก าหนดขององคกรภาครฐในการเรยกเกบขาดทน

จากผถอตราสาร จ เนองจากการบงคบและผลจากการ

จายช าระไมอยในเงอนไขในสญญาของเครองมอทาง

การเงน

ในทางกลบกน กระแสเงนสดตามสญญาทไมไดจายช าระ



98

ตราสาร


ประเภทซ งรวมถงตราสาร จ เมอเกด

สถานการณทระบไวเฉพาะ เชน องคกร

ภาครฐมอ านาจทจะลดมลคาของราคาท

ตราไวของตราสาร จ หรอแปลงตราสาร

เหลานเปนหนสามญของผออกในจ านวน

ท ระ บ ไ วแ นนอน ถาองคกรภาครฐ

พจารณาวาผออกตราสารประสบปญหา

ดานการเงนอยางรนแรง และตองการ

เงนทนส ารองตามขอก าหนดกฎหมาย

เพมขน หรอลมละลาย

เฉพาะเงนตนและดอกเบ ยของเงนตนคงคาง ถาเงอนไข

ในสญญาของเค รองมอทางการเงนอนญาต หรอ

ก าหนดใหผออกตราสาร หรอกจการอนใหเรยกเกบผล

ขาดทนจากผถอตราสาร (เชน ลดมลคาของราคาทตราไว

ของตราสาร จ หรอแปลงตราสารเหลาน เปนหนสามญใน

กจการผออกในมลคาทระบแนนอน) ตราบเทาทเงอนไข

ในสญญาเหลาน ยงคงเดม แมวาจะมความเปนไปไดนอย

มากทตองเรยกเกบขาดทนดงกลาว

ข4.1.14 ตวอยางตอไปน เปนตวอยางของกระแสเงนสดตามสญญาทไมไดจายช าระเฉพาะเงนตน และดอกเบ ย

ของเงนตนคงคาง ตวอยางดงตอไปนมไดครอบคลมเหตการณในทกกรณ

ตราสาร


ตราสาร ฉ

ตราสาร ฉ เปนหนกแปลงสภาพทสามารถแปลง

เปนตราสารทนของผออกตราสารในจ านวนทระบ

ไว

ผถอตราสารตองพจารณาหนกแปลงสภาพท ง

จ านวนโดยไมแยกสวน

กระแสเงนสดตามสญญาไมจดเปนการจายช าระเงน

ตนและดอกเบ ยของเงนตนคงคาง เนองจากกระแส

เงนสดแสดงใหเหนถงผลตอบแทนทไมสอดคลอง

กบการใหกยมโดยทวไป (ดภาคผนวกยอหนาท ข

4.1.7ก) เชน ผลตอบแทนสมพนธกบมลคาของ

ตราสารทนของผออกตราสาร

ตราสาร


ตราสาร ช

ตราสาร ช เปนเงนใหสนเชอซงมอตราดอกเบ ย

ผนแปรแบบผกผน (กลาวคออตราดอกเบ ยม

ความสมพนธแบบผกผนกบอตราดอกเบยตลาด)

กระแสเงนสดตามสญญาไมเปนเพยงการจายช าระ

เงนตนและดอกเบยของเงนตนคงคาง

ดอกเบ ยของตราสารมใชผลตอบแทนส าหรบมลคา

ของเงนตามเวลาของเงนตนคงคาง

ตราสาร


ตราสาร ซ

ตราสาร ซ เปนตราสารทไมมวนครบก าหนด แตผ

กระแสเงนสดตามสญญาไมจดเปนการจายช าระเงน

ตนและดอกเบ ยของเงนตนคงคาง เนองจากผออก



99

ตราสาร


ออกตราสารอาจซ อคนตราสารไดทกเวลา โดย

จะตองจายราคาตามราคาตราไวบวกดวยดอกเบ ย

คงคางทใหกบผถอตราสาร

ตราสาร ซ จายดอกเบ ยดวยอตราดอกเบ ยตลาด

แตผออกตราสารไมสามารถจายดอกเบ ยได เวน

แตผออกตราสารจะยงสามารถด าเนนธรกจตอไป

ได ทนทหลงจากการจายดอกเบย

ดอกเบ ยรอตดจายจะไมถกสะสมเปนดอกเบ ยท

เพมขน

ตราสารอาจถกสงใหเลอนการจายดอกเบ ยได และ

ดอกเบ ยรอตดจายนนจะไมถกสะสมเปนดอกเบ ยท

เ พมข น ดงน น ดอกเบ ยของตราสารจงไม ถก

พจารณาส าหรบมลคาของเงนตามเวลาของเงนตน

คงคาง

หากมการคดดอกเบ ยสะสมบนดอกเบ ยคางจาย ใน

กรณดงกลาว กระแสเงนสดตามสญญาอาจจดเปน

การจายช าระเงนตนและดอกเบยของเงนตนคงคาง

การทตราสาร ซ เปนตราสารทไมมวนครบก าหนด

มไดหมายความวากระแสเงนสดตามสญญาจะไมใช

การจายช าระเงนตนและดอกเบ ยของเงนตนคงคาง

เทานน กลาวคอตราสารทไมมวนครบก าหนดเปน

เสมอนการใหสทธเลอกในการขยายระยะเวลาอยาง

ตอเนอง (หรอใชสทธหลายครง) สทธดงกลาวอาจ

ท าใหกระแสเงนสดตามสญญาของตราสารเปนการ

จายช าระเงนตนและดอกเบ ยของเงนตนคงคางได

หากมขอก าหนดใหตองจายดอกเบยทกงวดและตอง

จายโดยไมมก าหนดระยะเวลาสนสด

นอกจากน การทตราสาร ซ เปนตราสารทสามารถ

ซ อคนไดกอนก าหนด มไดหมายความวากระแสเงน

สดตามสญญาจะไมจดเปนการจายช าระเงนตนและ

ดอกเบ ยของเงนตนคงคาง เวนแตในกรณทจ านวน

เงนตามสทธทจะซอคนมไดสะทอนถงการจายช าระ

เงนตนและดอกเบ ยของเงนตน ทงน แมวาจ านวน

เงนตามสทธทจะซอคนจะไดรวมจ านวนเงนทชดเชย

ใหกบผถอตราสารส าหรบการยกเลกสญญากอน

ก าหนด กระแสเงนสดตามสญญาในกรณดงกลาวก

อาจจดเปนการจายช าระเงนตนและดอกเบ ยของเงน

ตนคงคางได (ดภาคผนวกยอหนาท ข4.1.12)

ข4.1.15 ในบางกรณสนทรพยทางการเงนอาจมกระแสเงนสดตามสญญาซงถกระบวาเปนเงนตนและดอกเบ ย

อยางไรกตามกระแสเงนสดเหลานนมไดแสดงถงการจายช าระเงนตนและดอกเบ ยของเงนตนคงคาง

ตามทอธบายไวในยอหนาท 4.1.2.2 4.1.2ก.2 และ 4.1.3 ของมาตรฐานการรายงานทางการเงน

ฉบบน



100

ข4.1.16 ในบางกรณ สนทรพยทางการเงนอาจแสดงถงการลงทนในสนทรพย หรอกระแสเงนสด ซงท าให

กระแสเงนสดตามสญญามไดเปนการจายช าระเงนตนและดอกเบ ยของเงนตนคงคางเทานน เชน ถา

ระยะเวลาตามสญญาระบวากระแสเงนสดของสนทรพยทางการเงนเพมขนมากเทากบจ านวนรถยนตท

ใชทางดวน กระแสเงนสดตามสญญาเหลาน จะไมสอดคลองกบการใหกยมโดยทวไป ดงนน ตราสาร

ดงกลาวจงไมเปนไปตามเงอนไขในยอหนาท 4.1.2.2 และ 4.1.2ก.2 เชนเดยวกบในกรณทเมอสทธ

เรยกรองของเจาหนถกจ ากดเฉพาะสนทรพยของลกหนตามทก าหนด หรอกระแสเงนสดจากสนทรพย

ทก าหนด (เชน สนทรพยทางการเงนทผใหกไมมสทธไลเบ ย)

ข4.1.17 อยางไรกด การทสนทรพยทางการเงนเปนสนทรพยทไมมสทธไลเบ ย มไดท าใหสนทรพยทางการเงน

นนไมเขาเงอนไขในยอหนาท 4.1.2.2 และ 4.1.2ก.2 โดยในกรณดงกลาว เจาหน จะตองประเมน

สนทรพยอางองหรอกระแสเงนสด (แบบ look through) เพอพจารณาวากระแสเงนสดตามสญญาของ

สนทรพยทางการเงนนนจดเปนการจายช าระเงนตนและดอกเบ ยของเงนตนคงคางหรอไม หาก

สนทรพยทางการเงนมเงอนไขซงกอใหเกดกระแสเงนสดหรอจ ากดกระแสเงนสดในลกษณะทไม

สอดคลองกบการจายช าระเงนทแสดงถงเงนตนและดอกเบ ย ใหถอวาสนทรพยทางการเงนดงกลาวไม

เปนไปตามเงอนไขในยอหนาท 4.1.2.2 และ 4.1.2ก.2 ทงน ไมวาสนทรพยอางองจะจดเปน

สนทรพยทางการเงนหรอไมกตาม จะกระทบตอการประเมนดงกลาว

ข4.1.18 ลกษณะของกระแสเงนสดตามสญญาไมไดมผลกระทบตอการจดประเภทสนทรพยทางการเงน ถาม

เพยงผลกระทบขนตนในกระแสเงนสดตามสญญาของสนทรพยทางการเงน ในการพจารณา กจการ

ตองพจารณาผลกระทบทเปนไปไดของลกษณะกระแสเงนสดตามสญญาในแตละรอบระยะเวลาท

รายงานและสะสมตลอดอายของเครองมอทางการเงน นอกเหนอจากนน ถาลกษณะกระแสเงนสดตาม

สญญาทอาจเกดผลกระทบตอบนกระแสเงนสดตามสญญามากกวาเกณฑขนตน (ไมวาในชวงเวลา

รายงานเดยวหรอสะสม) แตลกษณะของกระแสเงนสดตามสญญาทมใชลกษณะของกระแสเงนสดท

แทจรง ซงจะไมกระทบตอการจดประเภทของสนทรพยทางการเงน ลกษณะของกระแสเงนสดจะมใช

ลกษณะของกระแสเงนสดทแทจรง หากลกษณะของกระแสเงนสดนนมผลกระทบตอกระแสเงนสด

ตามสญญาของเครองมอทางการเงนเฉพาะเมอเกดเหตการณซงเกดขนไดยาก มความผดปกต และไม

คาดวาจะเกดขนอยางมาก

ข4.1.19 ในการใหกยมเงนโดยสวนใหญ ตราสารของผใหกยมจะถกจดล าดบสทธเรยกรองโดยเทยบเคยงกบ

สทธเรยกรองในตราสารของเจาหน รายอนของลกหน ตราสารทดอยสทธกวาตราสารอน ๆ อาจจะม

กระแสเงนสดตามสญญาทจดเปนการจายช าระเงนตนและดอกเบ ยของเงนตนคงคางได หากการไม

จายช าระเงนของลกหนถอวาเปนการไมปฏบตตามสญญา และผถอตราสารมสทธตามสญญาในเงนตน

และดอกเบ ยของเงนตนคงคางทยงไมไดจายช าระนน รวมถงในสถานการณทลกหนลมละลาย เชน

ลกหนการคาทผใหกยมถกจดล าดบสทธเรยกรองเปนเจาหนทวไป กอาจจดวาเปนการจายช าระเงนตน

และดอกเบยของเงนตนคงคางได แมวาลกหนรายนนจะมเงนกยมทมหลกประกนซงเจาหนเงนกยมท

มหลกประกนดงกลาว ซงไดรบสทธเรยกรองเหนอกวาเจาหนทวไปในแงของหลกประกนในกรณท

ลกหนลมละลาย อยางไรกด กรณดงกลาวจะไมกระทบตอสทธตามสญญาของเจาหนทวไปทมตอเงน

ตนสวนทยงไมไดรบช าระและจ านวนเงนทครบก าหนดจายช าระอน ๆ



101

ตราสารทอางองตามสญญา

ข4.1.20 ส าหรบธรกรรมบางประเภท ผออกตราสารอาจจดล าดบความส าคญการจายช าระเงนใหกบผถอ

สนทรพยทางการเงนโดยใชตราสารทอางองตามสญญาหลายประเภท ซงจะท าใหเกดการกระจกตว

ของความเสยงดานเครดต (ระดบของตราสาร) โดยในแตละระดบของตราสารจะมการจดอนดบสทธ

เรยกรองซงใชก าหนดล าดบการจดสรรกระแสเงนสดของผออกตราสารใหกบตราสารแตละระดบ ใน

กรณดงกลาว ผถอตราสารในแตละระดบจะมสทธไดรบการจายช าระเงนตนและดอกเบยของเงนตนคง

คางตอเมอผออกตราสารมกระแสเงนสดเพยงพอทจายช าระใหกบตราสารทอยระดบทสงกวากอน

เทานน

ข4.1.21 ส าหรบธรกรรมประเภทดงกลาว ระดบของตราสารทกระแสเงนสดมลกษณะเปนการจายช าระเงนตน

และดอกเบยของเงนตนคงคาง เฉพาะในกรณตอไปน

ข4.1.21.1 เงอนไขสญญาส าหรบระดบของตราสารทใชในการประเมนเพอการจดระดบ (โดยไมได

พจารณาถงกลมของเครองมอทางการเงนทอางอง) กอใหเกดกระแสเงนสดซงเปนการ

จายช าระเงนตนและดอกเบ ยของเงนตนคงคางเทานน (เชน อตราดอกเบ ยของตราสาร

ในระดบนน ไมไดอางองกบดชนสนคาโภคภณฑ)

ข4.1.21.2 กลมเครองมอทางการเงนอางองมลกษณะของกระแสเงนสด ตามทก าหนดไวใน

ภาคผนวกยอหนาท ข4.1.23 และ ข4.1.24 และ

ข4.1.21.3 ความเสยงดานเครดตจากกลมเครองมอทางการเงนอางองในระดบของตราสาร เทากบ

หรอต ากวาความเสยงดานเครดตของกลมเครองมอทางการเงนอางอง (เชน อนดบความ

นาเชอถอดานเครดตทถกประเมนเพอจดชนเทากบหรอสงกวาอนดบความนาเชอถอดาน

เครดตทถกใชกบตราสารทลงทนภายใตกลมเครองมอทางการเงน)

ข4.1.22 กจการจะตองพจารณาจนสามารถระบถงกลมตราสารอางองทกอใหเกดแทนตราสารทสงผานกระแส

เงนสดและใหกลมของตราสารทระบไดดงกลาวเปนกลมของเครองมอทางการเงนอางอง

ข4.1.23 กลมตราสารอางองจะตองประกอบดวยตราสารหนงหรอมากกวาหนงตราสารซงมกระแสเงนสดตาม

สญญาเปนการจายช าระเงนตนและดอกเบยของเงนตนคงคางเทานน

ข4.1.24 กลมของตราสารอางอง อาจประกอบดวยตราสารทมลกษณะดงตอไปน

ข4.1.24.1 ลดความผนผวนของกระแสเงนสดทไดรบจากตราสารตามภาคผนวกยอหนาท ข4.1.23

ซงเมอรวมกบตราสารในภาคผนวกยอหนาท ข4.1.23 แลวจะท าใหกระแสเงนสดตาม

สญญาเปนการจายช าระเงนตนและดอกเบ ยของเงนตนคงคางเทานน (เชน อตรา

ดอกเบ ยสงสด หรออตราดอกเบ ยต าสด หรอสญญาทลดความเสยงดานเครดตของตรา

สารในภาคผนวกยอหนาท ข4.1.23 ไดบางสวนหรอทงหมด) หรอ

ข4.1.24.2 ปรบกระแสเงนสดของตราสารในระดบใหสมพนธกบกระแสเงนสดของกลมตราสาร

อางองตามภาคผนวกยอหนาท ข4.1.23 อนเนองมาจากความแตกตางเฉพาะในประเดน

ตอไปน

ข4.1.24.2.1 อตราดอกเบยเปนแบบคงทหรอลอยตว

ข4.1.24.2.2 สกลเงนของกระแสเงนสด รวมถงเงนเฟอบนสกลเงนดงกลาว หรอ



102

ข4.1.24.2.3 ชวงเวลาของกระแสเงนสด

ข4.1.25 ถาตราสารใดในกลมไมเขาเงอนไขทงในภาคผนวกยอหนาท ข4.1.23 หรอยอหนาท ข4.1.24 จะไม

เขาเงอนไขตามภาคผนวกยอหนาท ข4.1.21.2 ในการประเมนน รายละเอยดตราสารแตละตราสารใน

การวเคราะหตราสารของกลมอาจไมจ าเปน อยางไรกตาม กจการตองใชดลยพนจและท าการวเคราะห

อยางเพยงพอทจะตดสนใจวาตราสารในกลมเขาตามเงอนไขในภาคผนวกยอหนาท ข4.1.23 ถง ข

4.1.24 หรอไม (ดภาคผนวกยอหนาท ข4.1.18 ส าหรบแนวทางทางปฏบตของลกษณะกระแสเงนสด

ตามสญญาทมเฉพาะผลกระทบขนตน)

ข4.1.26 ถาผถอไมสามารถประเมนเงอนไขในภาคผนวกยอหนาท ข4.1.21 เมอการรบร เมอเรมแรกได

ระดบของตราสารนนจะตองถกวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน หากกลมของตราสาร

อางองสามารถเปลยนแปลงไดภายหลงการรบร เมอเรมแรก ในลกษณะทกลมตราสารดงกลาว อาจไม

เขาเงอนไขในภาคผนวกยอหนาท ข4.1.23 ถง ข4.1.24 ระดบของตราสารนนจะไมเขาเงอนไขใน

ภาคผนวกยอหนาท ข4.1.21 และตองวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน อยางไรก

ตาม ถากลมของตราสารอางองรวมตราสารหลกประกนเปนสนทรพยทไมเขาเงอนไขในภาคผนวกยอ

หนาท ข4.1.23 ถง ข4.1.24 ความสามารถในการครอบครองสนทรพยเหลาน อาจจะไมเขาขาย

ส าหรบบงคบใชตามยอหนาน ถากจการไมท าสญญาโดยมความตงใจทจะควบคมหลกประกน

ทางเลอกในการก าหนดใหสนทรพยทางการเงนและหน สนทางการเงนวดมลคาดวยมลคา

ยตธรรมผานก าไรหรอขาดทน (บทท 4.1 และ 4.2)

ข4.1.27 ตามเงอนไขในยอหนาท 4.1.5 และ 4.2.2 มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน อนญาตใหกจการ

ก าหนดใหสนทรพยทางการเงน หน สนทางการเงนหรอกลมของเครองมอทางการเงน (สนทรพยทาง

การเงน หน สนทางการเงนหรอทงสองประเภท) แสดงดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนโดย

การการวดมลคาดวยวธนสงผลใหมขอมลทเกยวของมากขน

ข4.1.28 การตดสนใจของกจการทจะก าหนดใหสนทรพยทางการเงนหรอหนสนทางการเงนแสดงดวยมลคา

ยตธรรมผานก าไรหรอขาดทนจะคลายกบการเลอกใชนโยบายการบญช (ถงแมจะแตกตางจากการ

เลอกนโยบายการบญชคอไมจ าเปนตองน ามาถอปฏบตกบธรกรรมทคลายกนทงหมดอยางตอเนอง)

เมอกจการมทางเลอกตามยอหนาท 14 (ข) ของมาตรฐานการบญช ฉบบท 8 (ปรบปรง 2559) เรอง

นโยบายการบญช การเปลยนแปลงประมาณการทางบญชและขอผดพลาด ก าหนดวานโยบายการ

บญชทเลอกใชท าใหงบการเงนใหขอมลทนาเชอถอไดและเกยวของกบการตดสนใจมากขนส าหรบสวน

ทเกยวกบผลกระทบของรายการ เหตการณอนหรอสถานการณทมตอฐานะการเงน ผลการด าเนนการ

และกระแสเงนสดของกจการ เชน ในกรณทกจการก าหนดใหหนสนทางการเงนวดมลคาดวยมลคา

ยตธรรมผานก าไรหรอขาดทน ยอหนาท 4.2.2 กลาวถงสองกรณทจะตองใหขอมลทเกยวของอน ๆ

มากขน ดงนนในการเลอกดงกลาวตามยอหนาท 4.2.2 กจการจะตองแสดงใหเหนถงการเลอกหรอไม

เลอกตามสถานการณทงสองสถานการณ



103

การก าหนดเพอขจดหรอลดการไมจบคทางบญช (accounting mismatch) อยางมนยส าคญ

ข4.1.29 การวดมลคาสนทรพยทางการเงนหรอหน สนทางการเงน และการรบรการเปลยนแปลงในมลคาท

เกดข นจะขนอยกบการจดประเภทของเครองมอทางการเงนและการพจารณาวาเครองมอทางการเงน

นนถอเปนสวนหนงของความสมพนธในการปองกนความเสยงทก าหนดขนหรอไม ขอก าหนดดงกลาว

อาจกอใหเกดความไมสอดคลองในการวดมลคาและการรบร รายการ (บางครงอาจอางองถงการไม

จบคทางบญช (accounting mismatch)) เชน หากกจการไมก าหนดใหเครองมอทางการเงนแสดง

มลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน สนทรพยทางการเงนรายการหนงอาจจดประเภท

และวดมลคาภายหลงดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน ในขณะทหนสนอกรายการหนงทกจการ

พจารณาวามความเกยวของกบสนทรพยดงกลาวตองวดมลคาในภายหลงดวยราคาทนตดจ าหนาย

(ซงไมมการรบรการเปลยนแปลงในมลคายตธรรม) จากสถานการณดงกลาว กจการอาจไดขอสรปวา

งบการเงนของกจการจะใหขอมลทเกยวของกบการตดสนใจไดมากกวาหากทงสนทรพยและหนสนนน

มการวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน

ข4.1.30 ตวอยางตอไปนแสดงใหเหนถงกรณทเขาเงอนไขทก าหนดขางตน ซงในทกกรณกจการอาจใชเงอนไข

ขางตนในการก าหนดใหสนทรพยทางการเงนหรอหนสนทางการเงนแสดงดวยมลคายตธรรมผานก าไร

หรอขาดทนไดหากเปนไปตามหลกการในยอหนาท 4.1.5 หรอ 4.2.2.1

ข4.1.30.1 กจการมหน สนภายใตสญญาประกนภยซงการวดมลคาไดน าขอมลในปจจบนมารวม

พจารณา (ตามทอนญาตในยอหนาท 24 ของมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 4

(ปรบปรง 2559) เรอง สญญาประกนภย) และมสนทรพยทางการเงนทกจการพจารณา

วามความเกยวของกน ซงในกรณดงกลาวหากกจการไมก าหนดใหแสดงมลคาดวยมลคา

ยตธรรมผานก าไรหรอขาดทนจะถกวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรขาดทน

เบดเสรจอน หรอราคาทนตดจ าหนาย

ข4.1.30.2 กจการมสนทรพยทางการเงน หน สนทางการเงน หรอทงสองประเภทซงมการรวมรบ

ความเสยง เชน ความเสยงดานอตราดอกเบ ย ซงสงผลใหเกดการเปลยนแปลงในมลคา

ยตธรรมในทศทางตรงขามกนและมแนวโนมทจะหกกลบกนในทสด อยางไรกตาม ม

เพยงเครองมอทางการเงนบางประเภทเทานนทมการวดมลคาทมลคายตธรรมผานก าไร

หรอขาดทน (ไดแก ตราสารอนพนธ หรอทถกจดประเภทเปนถอไวเพอคา) นอกจากน

อาจรวมถงกรณทไมเปนไปตามขอก าหนดของการบญชปองกนความเสยง เชน ไมเปนไป

ตามขอก าหนดในเรองความมประสทธผลของการปองกนความเสยงตามทก าหนดในยอ

หนาท 6.4.1

ข4.1.30.3 กจการมสนทรพยทางการเงน หน สนทางการเงน หรอทงสองประเภทซงมการรวมรบ

ความเสยง เชน ความเสยงดานอตราดอกเบ ย ซงสงผลใหเกดการเปลยนแปลงในมลคา

ยตธรรมในทศทางตรงขามกนและมแนวโนมทจะหกกลบกนในทสด และไมมสนทรพย

ทางการเงน หรอหนสนทางการเงนทจะเขาเงอนไขเปนเครองมอปองกนความเสยง

เนองจากไมไดวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน นอกจากน การไม

สามารถปฏบตตามการบญชปองกนความเสยงจะท าใหเกดความไมสอดคลองในการรบร



104

รายการก าไรและขาดทนอยางมนยส าคญ เชน กจการซ อกลมของเงนใหสนเชอโดยการ

ออกหนกทมการซอขายกนในตลาด โดยทการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของทงสอง

รายการดงกลาวมแนวโนมทจะหกกลบกนได นอกจากน หากกจการมการซอขายหนก

เปนประจ า แตแทบจะไมมรายการซอขายเงนใหสนเชอ การรายงานทงเงนใหสนเชอและ

หนกดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนจะชวยไมใหเกดความไมสอดคลองใน

ชวงเวลาของการรบรรายการก าไรและขาดทนซงอาจเกดข นจากการวดมลคารายการทง

สองดวยราคาทนตดจ าหนายและรบรก าไรและขาดทนเมอมการซอคนหนกในแตละครง

ข4.1.31 กรณตามทก าหนดไวในยอหนากอน ซงมการก าหนดใหสนทรพยทางการเงนและหนสนทางการเงนวด

มลคาเมอเรมแรกดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน จะชวยขจดหรอลดความไมสอดคลองของ

การวดมลคาหรอการรบร รายการไดอยางมนยส าคญ และใหขอมลทเกยวของกบการตดสนใจไดมาก

ยงขน อยางไรกตาม ในทางปฏบตแลว กจการไมจ าเปนตองวดมลคาสนทรพยและหน สนทงหมดหรอ

รบรความไมสอดคลองในชวงเวลาเดยวกน การเหลอมเวลาทสมเหตสมผลอาจเกดขนไดเนองจาก

รายการทเกดขนแตละรายการไดถกก าหนดใหรบร มลคาเมอเรมแรกดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอ

ขาดทน และในขณะทมการรบร มลคาเมอเรมแรกนนสามารถคาดการณไดวารายการอนๆ ทเหลอจะ

เกดขน

ข4.1.32 กจการไมควรก าหนดใหบางสวนของสนทรพยทางการเงนและหนสนทางการเงนทมความไมสอดคลอง

กนใหแสดงมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน หากการก าหนดดงกลาวไมชวยขจดหรอลด

ความไมสอดคลองทเกดขนไดอยางมนยส าคญ และไมท าใหเกดขอมลทเกยวของกบการตดสนใจ

ไดมากข น แตกจการสามารถก าหนดใหแสดงมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนกบ

บางสวนของสนทรพยทางการเงนหรอหนสนทางการเงนทคลายคลงกนจ านวนหนงได หากการก าหนด

ดงกลาวชวยลดความไมสอดคลองทเกดขนไดอยางมนยส าคญ เชน กจการมหนสนทางการเงนท

คลายคลงกนจ านวนหนงมลคารวม 100 และมสนทรพยทางการเงนทคลายคลงกนจ านวนหนงมลคา

รวม 50 โดยทสนทรพยและหนสนดงกลาววดมลคาบนหลกการทตางกน กจการอาจตองการลดความ

ไมสอดคลองในการวดมลคาอยางมนยส าคญดวยการก าหนดใหสนทรพยทงหมด และเพยงบางสวน

ของหนสน (เชน หนสนแตละรายการทเมอรวมกนมมลคารวม 45) ใหรบร เมอเรมแรกดวยมลคา

ยตธรรมผานก าไรหรอขาดทน อยางไรกตาม หากการก าหนดใหแสดงมลคาดวยมลคายตธรรมผาน

ก าไรหรอขาดทนตองน ามาถอปฏบตกบเครองมอทางการเงนแตละรายการทงจ านวน กจการ ใน

ตวอยางน ตองก าหนดหนสนรายการหนงหรอหลายรายการใหแสดงมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไร

หรอขาดทนทงจ านวน โดยไมสามารถก าหนดการวดมลคาดงกลาวเฉพาะกบสวนประกอบใด

สวนประกอบหนงของหนสนแตละรายการนน (เชน การเปลยนแปลงส าหรบมลคาเฉพาะทเกดจาก

ความเสยงประเภทใดประเภทหนง เชน การเปลยนแปลงในอตราดอกเบ ยอางอง) หรอเฉพาะกบ

สดสวนใดสดสวนหนง (รอยละ) ของหนสนแตละรายการ



105

กลมของหน สนทางการเงน หรอสนทรพยทางการเงน และหน สนทางการเงนถกบรหารจดการและ

ประเมนผลบนพ นฐานของมลคายตธรรม

ข4.1.33 กจการอาจบรหารจดการกลมหน สนทางการเงน หรอทงสนทรพยทางการเงนและหน สนทางการเงน

และประเมนผลการบรหารตามลกษณะของการวดมลคากลมของเครองมอทางการเงนดงกลาวดวย

มลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน ซงท าใหขอมลเกยวของกบการตดสนใจมากขน ประเดนทส าคญ

คอการพจารณาแนวทางทกจการใชในการบรหารและประเมนผลการบรหาร แทนการมงเนนการ

พจารณาลกษณะของเครองมอทางการเงนนน

ข4.1.34 ตวอยางเชน กจการอาจใชเงอนไขขางตนในการก าหนดใหหน สนทางการเงนแสดงมลคาดวยมลคา

ยตธรรมผานก าไรหรอขาดทนไดหากเปนไปตามหลกการในยอหนาท 4.2.2.2 และกจการมสนทรพย

ทางการเงนและหนสนทางการเงน ซงมการรวมรบความเสยงตงแตหนงประเภทขนไป และความเสยง

ดงกลาวถกบรหารและประเมนผลบนพนฐานของมลคายตธรรม ตามทก าหนดไวในนโยบายการ

บรหารสนทรพยและหนสนทจดท าขนเปนลายลกษณอกษร เชน กจการออกผลตภณฑทางการเงนท

ซบซอน ซงประกอบไปดวยอนพนธแฝงหลายประเภทและมการบรหารความเสยงทเกดขนบนหลกการ

ของมลคายตธรรมโดยใชเครองมอทางการเงนทงทเปนตราสารอนพนธและไมใชตราสารอนพนธ

ข4.1.35 ตามทไดกลาวไปขางตน เงอนไขน ขนอยกบแนวทางทกจการบรหารจดการและประเมนมลคากลมของ

เครองมอทางการเงนทก าลงพจารณา ดงนน (ขนอยกบขอก าหนดในเรองการก าหนดการรบร เมอ

เรมแรก) กจการซงก าหนดใหหน สนทางการเงนแสดงมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน

ภายใตเงอนไขขอน กจะก าหนดหนสนทางการเงนทกประเภททมคณสมบตซงมการบรหารและ

ประเมนมลคารวมกน

ข4.1.36 เอกสารตางๆ เกยวกบกลยทธของกจการไมจ าเปนตองจดท าอยางครอบคลม แตควรเพยงพอส าหรบ

การแสดงใหเหนวาเปนไปตามเงอนไขทก าหนดในยอหนาท 4.2.2.2 เอกสารดงกลาวไมตองจดท า

ส าหรบเครองมอทางการเงนแตละรายการ โดยอาจจดท าเปนกลมได เชน หากระบบในการบรหาร

แผนกงานหนงๆ ไดรบการอนมตจากผบรหารส าคญของกจการแลว สามารถแสดงใหเหนอยางชดเจน

วาการประเมนผลการบรหารแผนกงานอยบนหลกการน กจการไมจ าเปนตองจดท าเอกสารใดเพมเตม

เพอแสดงวาเปนไปตามเงอนไขในยอหนาท 4.2.2.2 อก

อนพนธแฝง (บทท 4.3)

ข4.3.1 เมอกจการเขาเปนคสญญาของสญญาแบบผสมทสญญาหลกไมไดเปนสนทรพยทอยในขอบเขตของ

มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ยอหนาท 4.3.3 ก าหนดใหกจการตองระบอนพนธแฝงนน

และประเมนวาจ าเปนตองแยกแสดงจากสญญาหลกหรอไม ในกรณทจ าเปนตองแยกแสดงจากสญญา

หลก กจการตองวดมลคาตราสารอนพนธดวยมลคายตธรรม ณ วนทรบร เมอเรมแรกและวดมลคาใน

ภายหลงดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน

ข4.3.2 หากสญญาหลกไมมการระบหรอก าหนดวนครบก าหนดไวลวงหนา และแสดงถงสวนไดเสยคงเหลอใน

สนทรพยสทธของกจการ ลกษณะเชงเศรษฐกจและความเสยง (ของสญญาหลก) คอลกษณะของ



106

ตราสารทน และอนพนธแฝงจ าเปนตองมลกษณะของสวนไดเสยทสมพนธกบกจการเดยวกนจงจะ

พจารณาไดวามความสมพนธอยางใกลชด หากสญญาหลกไมใชตราสารทนและมลกษณะตามค า

นยามของเครองมอทางการเงน ดงนนลกษณะเชงเศรษฐกจและความเสยง (ของสญญาหลก) คอ

ลกษณะของตราสารหน

ข4.3.3 อนพนธแฝงประเภททไมใชสญญาสทธทจะซอหรอขาย (เชน อนพนธแฝงทเปนสญญาซ อขาย

ลวงหนา หรอสญญาแลกเปลยน) จะถกแยกออกจากสญญาหลกโดยพจารณาจากเงอนไขทระบไว

ชดเจนหรอโดยนย เพอทจะสงผลใหอนพนธแฝงดงกลาวมมลคายตธรรมเทากบศนย ณ การรบร เมอ

เรมแรก สวนอนพนธแฝงประเภทสญญาสทธทจะซอหรอขาย (เชน อนพนธแฝงทเปนสทธเลอกทจะ

ขาย สทธเลอกทจะซอ มลคาสงสด มลคาต าสด หรอ สทธทจะแลกเปลยน) จะถกแยกออกจากสญญา

หลกโดยพจารณาจากเงอนไขของสวนทเปนสญญาสทธทจะซอหรอขาย มลคาของสญญาหลกทแสดง

ในบญชเมอเรมแรก คอ สวนทเหลอหลงจากแยกอนพนธแฝงออกไปแลว

ข4.3.4 โดยทวไปอนพนธแฝงหลายประเภททแฝงอยในสญญาแบบผสมรายการเดยวกนจะถกพจารณาวาเปน

อนพนธแฝงแบบผสมหนงรายการ อยางไรกตาม อนพนธแฝงทถกจดประเภทเปนทน (ดมาตรฐาน

การบญช ฉบบท 32 เรอง การแสดงรายการส าหรบเครองมอทางการเงน (เมอมการประกาศใช)) จะ

ถกบนทกบญชแยกตางหากจากอนพนธแฝงทถกจดประเภทเปนสนทรพยหรอหนสน นอกจากนน

หากสญญาแบบผสมทประกอบดวยอนพนธแฝงมากกวาหนงประเภท และอนพนธแฝงเหลานน

สมพนธกบฐานะเปดตอความเสยงทแตกตางกน และสามารถแยกจากกนไดทนท และเปนอสระตอกน

อนพนธแฝงเหลานจะถกบนทกบญชแยกจากกน

ข4.3.5 ตวอยางตอไปนแสดงถงลกษณะเชงเศรษฐกจและความเสยงของอนพนธแฝงทไมมความสมพนธอยาง

ใกลชดกบสญญาหลก (ยอหนาท 4.3.3.1) ตามตวอยางตอไปน สมมตวาอนพนธแฝงมลกษณะตาม

ขอก าหนดทระบในยอหนาท 4.3.3.2 และ 4.3.3.3 โดยกจการตองบนทกบญชอนพนธแฝงแยก

ตางหากจากสญญาหลก

ข4.3.5.1 สญญาสทธทจะขาย ทแฝงอยในเครองมอทางการเงนทท าใหผถอมสทธเรยกรองใหผ

ออกซ อคนเครองมอทางการเงนดวยเงนสดหรอสนทรพยอน ทผนแปรตามการ

เปลยนแปลงในราคาหรอดชนของหนหรอสนคาโภคภณฑ จะถอวาไมมความสมพนธ

อยางใกลชดกบตราสารหนทเปนสญญาหลก

ข4.3.5.2 สทธหรอขอก าหนดโดยอตโนมตทจะขยายระยะเวลาครบก าหนดทเหลออยของตราสาร

หน ซงไมมความสมพนธอยางใกลชดกบตราสารหนทเปนสญญาหลก เวนแตจะมการ

ปรบอตราดอกเบ ยใหเปนอตราตลาดปจจบนในชวงทมการขยายระยะเวลา หากกจการ

ออกตราสารหนและผถอตราสารหนดงกลาวมการขายสทธเลอกทจะซอตราสารหน

ดงกลาวใหกบบคคลทสาม ผออกจะพจารณาวาสทธเลอกทจะซอดงกลาวเปนการขยาย

ระยะเวลาครบก าหนดของตราสารหน ถาผออกมสวนรวมหรออ านวยความสะดวกใน

การขายตราสารหน ซงเปนผลมาจากการใชสทธเลอกทจะซอนน

ข4.3.5.3 ตราสารหนหรอสญญาประกนภยทเปนสญญาหลก ซงการจายช าระเงนตนหรอดอกเบ ย

สมพนธกบดชนตราสารทนทแฝงอยถอวาไมมความสมพนธอยางใกลชดกบสญญาหลก

เนองจากความเสยงของสญญาหลกและอนพนธแฝงไมคลายคลงกน



107

ข4.3.5.4 ตราสารหนหรอสญญาประกนภยทเปนสญญาหลก ซงการจายช าระเงนตนหรอดอกเบ ย

สมพนธกบดชนสนคาโภคภณฑทแฝงอย ถอวาไมมความสมพนธอยางใกลชดกบสญญา

หลก เนองจากความเสยงของสญญาหลกและอนพนธแฝงไมคลายคลงกน

ข4.3.5.5 สญญาสทธทจะซอ สญญาสทธทจะขาย สทธช าระเงนกอนครบก าหนด ทแฝงอยในตรา

สารหนทเปนสญญาหลกหรอสญญาประกนภย ถอวาไมมความสมพนธอยางใกลชดกบ

สญญาหลก เวนแต

ข4.3.5.5.1 ราคาใชสทธจะเทากบราคาทนตดจ าหนายโดยประมาณของตราสารหน

ในวนทมการใชสทธแตละครงหรอมลคาตามบญชของสญญาประกนภย

หลก หรอ

ข4.3.5.5.2 ราคาใชสทธของสทธช าระเงนกอนครบก าหนดสามารถคนเงนใหแกผให

กเปนจ านวนเงนเทากบมลคาปจจบนโดยประมาณของดอกเบ ยทสญเสย

ไปจากระยะเวลาทเหลอของสญญาหลก ดอกเบ ยทสญเสยไปเทากบเงน

ตนทจายคนกอนครบก าหนดคณดวยความแตกตางของอตราดอกเบ ย

ความแตกตางของอตราดอกเบ ยคอสวนเกนของอตราดอกเบ ยทแทจรง

ของสญญาหลกกบอตราดอกเบ ยทแทจรงทกจการจะไดรบ ณ วนทช าระ

เงนกอนครบก าหนด ถาน ากลบไปลงทนในสญญาทคลายคลงกนส าหรบ

ระยะเวลาทเหลอของสญญาหลก การประเมนวาสญญาสทธทจะซอหรอ

สญญาสทธทจะขายมความสมพนธอยางใกลชดกบตราสารหนทเปน

สญญาหลกหรอไม จะถกพจารณากอนทจะมการแยกองคประกอบท

เปนทน ภายใตมาตรฐานการบญช ฉบบท 32 เรอง การแสดงรายการ

ส าหรบเครองมอทางการเงน (เมอมการประกาศใช)

ข4.3.5.6 ตราสารอนพนธดานเครดต ทแฝงอยในตราสารหนทเปนสญญาหลกและอนญาตให

คสญญาฝายหนง (“ผรบผลประโยชน”) โอนความเสยงดานเครดตของสนทรพยอางอง

เฉพาะรายการ ซงอาจไมมความเปนเจาของไปยงคสญญาอกฝายหนง (“ผค าประกน”)

และถอวาไมมความสมพนธอยางใกลชดกบตราสารหนท เปนสญญาหลก ตราสาร

อนพนธดานเครดตดงกลาวอนญาตใหผค าประกนรบโอนความเสยงทเกยวของกบ

สนทรพยอางอง โดยไมจ าเปนตองเปนเจาของสนทรพยนนโดยตรง

ข4.3.6 ตวอยางของสญญาแบบผสม ไดแก เครองมอทางการเงนทใหสทธผถอในการขายเครองมอทาง

การเงนคนใหแกผออก โดยแลกกบเงนสดหรอสนทรพยทางการเงนอนทผนแปรตามการเปลยนแปลง

ของดชนตราสารทนหรอดชนสนคาโภคภณฑซงอาจเพมขนหรอลดลง (“เครองมอทางการเงนทมสทธ

ขายคน”) เวนแตผออกจะก าหนดในการรบร เมอเรมแรกใหเครองมอทางการเงนทมสทธขายคนเปน

หนสนทางการเงนทวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน โดยเครองมอทางการเงน

ดงกลาวจะถกก าหนดใหแยกอนพนธแฝงออกมา (เชน การจายช าระเงนตนตามดชน) ตามยอหนาท

4.3.3 เนองจากสญญาหลกคอตราสารหนภายใตภาคผนวกยอหนาท ข4.3.2 และการจายช าระเงน

ตนตามดชนไมมความสมพนธอยางใกลชดกบตราสารหนทเปนสญญาหลก ภายใตภาคผนวกยอหนาท

ข4.3.5.1 ทงน เนองจากการจายช าระคนเงนตนสามารถเพมขนและลดลง จงถอวาอนพนธแฝงเปน



108

ตราสารอนพนธประเภททไมใหสทธเลอกทจะซอหรอจะขาย โดยมลคาของอนพนธแฝงดงกลาวจะถก

ก าหนดตามตวแปรอางอง

ข4.3.7 ในกรณของเครองมอทางการเงนทใหสทธขายคน ซงสามารถขายคนไดตลอดเวลา โดยไดรบเงนสด

ในจ านวนเทากบสดสวนทถออยในมลคาสนทรพยสทธของกจการ (เชน หนวยลงทนในกองทนเปด

หรอ กรมธรรมประกนชวตควบการลงทน) การแยกอนพนธแฝงและบนทกบญชส าหรบแตละ

องคประกอบ ท าใหทราบมลคาไถถอนของสญญาแบบผสม ซงตองช าระ ณ วนสนรอบระยะเวลา

รายงาน หากผถอใชสทธในการขายเครองมอทางการเงนนนคนใหกบผออก

ข4.3.8 ตวอยางตอไปนแสดงถงลกษณะเชงเศรษฐกจและความเสยงของอนพนธแฝงทมความสมพนธอยาง

ใกลชดกบสญญาหลก ในตวอยางน กจการไมตองบนทกบญชอนพนธแฝงแยกตางหากจากสญญา

หลก

ข4.3.8.1 อนพนธแฝงซงตวแปรอางอง คออตราดอกเบ ย หรอดชนอตราดอกเบ ยซงสามารถ

เปลยนแปลงจ านวนเงนของดอกเบ ยทจะถกจายหรอทจะไดรบจากสญญาแหงหนหรอ

สญญารบประกนทมดอกเบ ยซงเปนสญญาหลก ถอวามความสมพนธอยางใกลชดกบ

สญญาหลก เวนแต สญญาแบบผสม จะมการช าระโดยผถอไมไดรบเงนลงทนคนในสวน

ทมนยส าคญทงหมด หรออนพนธแฝงสามารถเพมอตราผลตอบแทนเมอเรมตนจาก

สญญาหลกใหแกผถอไดอยางนอยสองเทา และสงผลใหไดรบอตราผลตอบแทนอยาง

นอยสองเทาจากอตราผลตอบแทนตลาดส าหรบสญญาทมเงอนไขเหมอนกบสญญาหลก

ข4.3.8.2 อตราต าสดหรออตราสงสดทแฝงอยในอตราดอกเบ ยของสญญาแหงหน หรอสญญา

รบประกน ถอวามความสมพนธอยางใกลชดกบสญญาหลก หากอตราสงสดทก าหนดไว

เทากบหรอสงกวาอตราดอกเบ ยตลาด และอตราต าสดทก าหนดไวเทากบหรอต ากวา

อตราดอกเบ ยตลาดในขณะทมการออกสญญานน และอตราสงสดหรออตราต าสดนน

ไมไดเปนการปรบมลคาทางการเงนเมอเปรยบเทยบกบสญญาหลก ในท านองเดยวกน

เงอนไขทประกอบอยในสญญาเพอซอหรอขายสนทรพย (เชน สนคาโภคภณฑ) ท

ก าหนดอตราสงสดและอตราต าสดของราคาทจะจายหรอไดรบส าหรบสนทรพยนน ถอ

วามความสมพนธอยางใกลชดกบสญญาหลก หากทงอตราสงสดและอตราต าสดอยใน

ฐานะขาดทน ณ วนเรมตนและไมไดมผลในการการปรบมลคาทางการเงน

ข4.3.8.3 อนพนธแฝงประเภทอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ ซงท าใหการจายช าระเงนตน

หรอดอกเบ ยถกก าหนดเปนเงนตราตางประเทศและแฝงอยในตราสารหนทเปนสญญา

หลก (เชน หนกทมสองอตราแลกเปลยน (dual currency bond)) จะถอวาม

ความสมพนธอยางใกลชดกบตราสารหนทเปนสญญาหลก โดยตราสารอนพนธดงกลาว

ไมตองถกแยกออกจากสญญาหลก เนองจากมาตรฐานการบญช ฉบบท 21 (ปรบปรง

2559) เรอง ผลกระทบจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

ก าหนดใหก าไรและขาดทนจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศของรายการทเปน

ตวเงนตองถกรบรในก าไรหรอขาดทน

ข4.3.8.4 อนพนธแฝงประเภทอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศซงแฝงอยในสญญาหลกซง

เปนสญญาประกนภย หรอไมใชเครองมอทางการเงน (เชน สญญาในการซ อหรอขาย



109

รายการทไมเปนรายการทางการเงนซงราคาของรายการดงกลาวถกก าหนดเปนเงนตรา

ตางประเทศ) จะถอวามความสมพนธอยางใกลชดกบสญญาหลก ถาไมมการปรบมลคา

ทางการเงน ไมมลกษณะของสทธเลอก และก าหนดใหการจายช าระเงนท าในสกลเงนใด

สกลเงนหนงตอไปน

ข4.3.8.4.1 สกลเงนทใชในการด าเนนงานของคสญญาใดๆ ในสญญานน

ข4.3.8.4.2 สกลเงนซงราคาของสนคาหรอบรการทจะไดรบมาหรอทจะตองสงมอบ

ถกก าหนดเปนปกตในการคาทวโลก (เชน สกลเงนดอลลารสหรฐส าหรบ

รายการซอขายน ามนดบ)

ข4.3.8.4.3 สกลเงนซงใชโดยทวไปในสญญาซอหรอขายรายการทไมใชเปนรายการ

ทางการเงนในสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจซงรายการนนเกดข น (เชน

สกลเงนทมความมนคงและมสภาพคลอง ซงใชโดยทวไปในธรกจของ

ทองถนหรอการคาทวโลก)

ข4.3.8.5 สทธทจะช าระเงนกอนครบก าหนดทแฝงอยในสวนทเปนดอกเบ ยเพยงอยางเดยว หรอ

สวนทเปนเงนตนเพยงอยางเดยว ถอวามความสมพนธอยางใกลชดกบสญญาหลก ถา

หากวาสญญาหลก

ข4.3.8.5.1 เกดขนจากการแยกสทธทจะรบกระแสเงนสดตามสญญาของสนทรพย

ทางการเงน ซงสญญาหลกไมมอนพนธแฝง และ

ข4.3.8.5.2 ไมมเงอนไขใดทไมไดแสดงอยในตราสารหนเดมทเปนสญญาหลก

ข4.3.8.6 อนพนธแฝงในสญญาเชาทเปนสญญาหลก ถอวามความสมพนธอยางใกลชดกบสญญา

หลก หากอนพนธแฝงคอ

ข4.3.8.6.1 ดชนทเกยวของกบเงนเฟอ เชน ดชนการจายช าระคาเชาตอดชนราคา

ผบรโภค (ถาหากวาสญญาเชานนไมมการปรบมลคาทางการเงน และ

ดชนมความสมพนธกบเงนเฟอในสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจของ

กจการ)

ข4.3.8.6.2 คาเชาทอาจเกดขนทมเงอนไขอางองกบการขายทเกยวของ หรอ

ข4.3.8.6.3 คาเชาทอาจเกดขนทมเงอนไขอางองกบอตราดอกเบยผนแปร

ข4.3.8.7 กรมธรรมประกนชวตควบการลงทน ทแฝงอยในเครองมอทางการเงนหลกหรอสญญา

ประกนภยทเปนสญญาหลกจะถอวามความสมพนธอยางใกลชดกบสญญาหลกดงกลาว

หากการจายช าระเงนถกก าหนดในรปของหนวยลงทนทสะทอนมลคายตธรรมของ

สนทรพยในกองทน ลกษณะของกรมธรรมประกนชวตควบการลงทน เปนเงอนไขตาม

สญญาทก าหนดการจายเงนช าระเงนในรปของหนวยของเงนลงทนในกองทนทงภายใน

และภายนอก

ข4.3.8.8 ตราสารอนพนธทแฝงอยในสญญาประกนภยจะถอวามความสมพนธใกลชดกบสญญา

ประกนภยซงเปนสญญาหลก หากอนพนธแฝงและสญญาประกนภยทเปนสญญาหลกม

ความเกยวของกนจนท าใหกจการไมสามารถวดมลคาของอนพนธแฝงแยกตางหากได

(นนคอ ไมสามารถวดมลคาแยกตางหาก โดยไมพจารณาควบคไปกบสญญาหลกได)



110

ตราสารทมอนพนธแฝง

ข4.3.9 ตามทระบไวในภาคผนวกยอหนาท ข4.3.1 เมอกจการเขาเปนคสญญาของสญญาแบบผสมทสญญา

หลกไมไดเปนสนทรพยทอยในขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน และมอนพนธ

แฝงหนงรายการหรอมากกวา ยอหนาท 4.3.3 ก าหนดใหกจการตองระบอนพนธแฝงนน และ

ประเมนวาจ าเปนตองแยกแสดงจากสญญาหลกหรอไม ในกรณทจ าเปนตองแยกแสดงจากสญญา

หลก กจการตองวดมลคาตราสารอนพนธดวยมลคายตธรรม ณ วนทรบร เมอเรมแรกและวดมลคาใน

ภายหลง ขอก าหนดน อาจจะท าใหการวดมลคาซบซอนยงข นหรอมความนาเชอถอนอยลงกวาการวด

มลคาตราสารทงหมดดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน ดวยเหตผลดงกลาว มาตรฐานการ

รายงานทางการเงนฉบบน จงอนญาตใหสามารถก าหนดใหสญญาแบบผสมทงหมดวดมลคาดวยมลคา


ข4.3.10 ขอก าหนดดงกลาวสามารถน าไปปฏบตได แมวายอหนาท 4.3.3 จะก าหนดใหตองแยกอนพนธแฝง

จากสญญาหลก หรอหามไมใหแยกจากสญญาหลก อยางไรกตาม ยอหนาท 4.3.5 อาจไมเหมาะสมท

จะน าไปใชในการก าหนดใหสญญาแบบผสมแสดงมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน

ตามทก าหนดในยอหนาท 4.3.5.1 และ 4.3.5.2 เนองจากไมไดลดความซบซอนหรอชวยเพมความ

นาเชอถอ

การประเมนอนพนธแฝงใหม

ข4.3.11 ตามยอหนาท 4.3.3 กจการจะตองประเมนวาจ าเปนตองแยกอนพนธแฝงจากสญญาหลกหรอไมและ

บนทกเปนตราสารอนพนธเมอกจการเขาเปนคสญญาในครงแรก โดยหามประเมนใหมในภายหลงเวน

แตจะมการเปลยนแปลงเงอนไขของสญญาซงท าใหกระแสเงนสดเปลยนแปลงอยางมนยส าคญ

นอกเหนอจากทสญญาก าหนดไวใหมการประเมนใหม กจการตองก าหนดวาเปนการเปลยนแปลง

กระแสเงนสดอยางมนยส าคญหรอไม โดยพจารณาจากกระแสเงนสดทคาดวาจะไดในอนาคตท

เกยวของกบอนพนธแฝง สญญาหลกหรอทงสญญาหลกและอนพนธแฝงวามการเปลยนแปลงอยางม

นยส าคญของกระแสเงนสดทคาดวาจะไดรบในอนาคตทเคยก าหนดไวในสญญาหรอไม

ข4.3.12 ภาคผนวกยอหนาท ข4.3.11 ไมใชกบอนพนธแฝงทรวมอยในสญญาทไดมาจาก

ข4.3.12.1 การรวมธรกจ (ตามทก าหนดไวในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 3 (ปรบปรง

2559) เรอง การรวมธรกจ)

ข4.3.12.2 การรวมกนของกจการหรอการรวมธรกจภายใตการควบคมเดยวกนตามทอธบายไวใน

ยอหนาท ข1 ถง ข4 ของมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 3 (ปรบปรง 2559)

เรอง การรวมธรกจ หรอ



111

ข4.3.12.3 การกอตงการรวมคาตามทก าหนดไวในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 11

(ปรบปรง 2559) เรอง การรวมการงาน หรอการประเมนความเปนไปได ณ วนทไดมา

ซงกจการ1

การเปลยนแปลงการจดประเภทสนทรพยทางการเงน (บทท 4.4)

การเปลยนแปลงการจดประเภทของสนทรพยทางการเงน

ข4.4.1 ยอหนาท 4.4.1 ก าหนดใหกจการจดประเภทรายการสนทรพยทางการเงนใหม หากรปแบบการ

ด าเนนธรกจในการจดการสนทรพยทางการเงนเหลานนเปลยนแปลงไป การเปลยนแปลงดงกลาวคาด

วาจะไมเกดขนบอย ผบรหารระดบสงของกจการก าหนดการเปลยนแปลงดงกลาวโดยพจารณาจากการ

เปลยนแปลงทงภายในและภายนอก ซงมนยส าคญตอการด าเนนงานของกจการและสามารถพสจนแก

บคคลภายนอกได ดงนนการเปลยนแปลงในรปแบบการด าเนนธรกจของกจการจะเกดข นไดกตอเมอ

กจการเรมตนหรอสนสดสภาพในการด าเนนกจกรรมทมนยส าคญตอการด าเนนงานของกจการ เชน

เมอกจการซอ จ าหนายหรอยกเลกกลมธรกจ ตวอยางของการเปลยนแปลงในรปแบบการด าเนนธรกจ

รวมถงรายการตอไปน

ข4.4.1.1 กจการทมกลมสนเชอเพอการพาณชยทถอไวเพอขายในระยะสน กจการซอบรษทท

บรหารสนเชอเพอการพาณชยและมรปแบบการด าเนนธรกจทถอเงนใหสนเชอเพอเกบ

กระแสเงนสดตามสญญา กลมสนเชอเพอการพาณชยจะไมใชการถอไวเพอขายอกตอไป

และตองจดการกลมสนเชอดงกลาวรวมกบการซอสนเชอเพอการพาณชยและถอทงหมด

ไวเพอเกบกระแสเงนสดตามสญญา

ข4.4.1.2 บรษทใหบรการทางการเงนตดสนใจยกเลกธรกจสนเชอทอยอาศยรายยอย ธรกจนนไม

นบเปนธรกจใหมอกตอไป และบรษทใหบรการทางการเงนดงกลาวเรมท าการตลาด

ส าหรบกลมสนเชอทอยอาศยเพอขาย

ข4.4.2 การเปลยนแปลงในวตถประสงคของรปแบบการด าเนนธรกจของกจการจะถกกระทบกอนวนโอน

เปลยนประเภท เชน ถาบรษทใหบรการทางการเงนแหงหนงตดสนใจในวนท 15 กมภาพนธ เพอ

ยกเลกธรกจสนเชอทอยอาศยรายยอย ดงนนจะตองจดประเภทรายการสนทรพยทางการเงนทงหมดท

ไดรบผลกระทบ ณ วนท 1 เมษายน (ซงคอวนแรกของรอบระยะเวลาบญชถดไปของกจการ) กจการ

จะไมตองรบธรกจสนเชอทอยอาศยรายยอยใหม หรอมสวนรวมในกจกรรมทสอดคลองกบรปแบบ

การด าเนนธรกจเดมหลงวนท 15 กมภาพนธ

ข4.4.3 ขอตอไปน ไมถอวาเปนการเปลยนแปลงรปแบบการด าเนนธรกจ

ข4.4.3.1 การเปลยนแปลงความตงใจทเกยวของกบสนทรพยทางการเงนโดยเฉพาะ (แมใน

สถานการณทมการเปลยนแปลงของสภาพตลาดอยางมนยส าคญ)

ข4.4.3.2 ไมมตลาดเฉพาะเปนการชวคราวส าหรบสนทรพยทางการเงน

1 มาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 3 เรอง การรวมธรกจ การไดมาซงสญญาทมอนพนธแฝง อนเนองมาจากการรวมธรกจ



112

ข4.4.3.3 การโอนสนทรพยทางการเงนระหวางสวนตางๆ ของกจการทมรปแบบการด าเนนธรกจ

แตกตางกน

การวดมลคา (บทท 5)

การวดมลคาเมอเรมแรก (บทท 5.1)

ข5.1.1 มลคายตธรรมของเครองมอทางการเงน ณ วนทรบร เมอเรมแรก โดยทวไปคอราคาของการท ารายการ

(เชน มลคายตธรรมของสงตอบแทนทใหไปหรอสงตอบแทนทไดรบ ดภาคผนวกยอหนาท ข5.1.2ก

และ มาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 13 (ปรบปรง 2559) เรอง การวดมลคายตธรรม)

อยางไรกตาม หากสงตอบแทนทใหไปหรอสงตอบแทนทไดรบมมากกวาเครองมอทางการเงน

กจการตองวดมลคายตธรรมของเครองมอทางการเงน ตวอยางเชน มลคายตธรรมของเงน กยมระยะ

ยาวหรอลกหน ทไมมดอกเบ ย สามารถวดมลคาโดยใชมลคาปจจบนของกระแสเงนสดรบในอนาคต

ทงหมดคดลดดวยอตราดอกเบ ยตลาดของเครองมอทางการเงนทคลายคลงกน (มสกลเงน เงอนไข

การกยม อตราดอกเบ ย และปจจยอนทคลายคลงกน) ทมอนดบความนาเชอถอดานเครดตระดบ

เดยวกน เงนใหกยมสวนทเพมขน คอคาใชจายหรอการลดลงของรายได เวนแตเงนใหกยมนนเขา

เงอนไขการรบร เปนสนทรพยประเภทอน

ข5.1.2 หากกจการใหกยมเงนทมอตราดอกเบ ยไมเปนไปตามอตราตลาด (เชน อตราดอกเบ ยรอยละ 5

ในขณะทอตราดอกเบ ยตลาดส าหรบเงนให ก ยมทคลายคลงกนเปนรอยละ 8) และไดรบ

คาธรรมเนยมเรมแรกเปนการชดเชย กจการตองรบร เงนใหกยมดงกลาวดวยมลคายตธรรม ซงสทธ

จากคาธรรมเนยมทไดรบ

ข5.1.2ก หลกฐานทดทสดส าหรบมลคายตธรรมของเครองมอทางการเงน ณ วนทรบร เมอเรมแรก โดยทวไป

คอราคาของการท ารายการ (เชน มลคายตธรรมของสงตอบแทนทใหไปหรอสงตอบแทนทไดรบ ด

มาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 13 (ปรบปรง 2559) เรอง การวดมลคายตธรรม) หาก

กจการก าหนดวามลคายตธรรม ณ วนทรบร เมอเรมแรกแตกตางจากราคาของการท ารายการดงทกลาว

ไวในยอหนาท 5.1.1ก กจการตองบนทกเครองมอทางการเงนดงกลาวตามวธตอไปน

ข5.1.2ก.1 วดมลคาตามทก าหนดไวในยอหนาท 5.1.1 หากมลคายตธรรมไดมาจากราคาเสนอซ อ

ขายในตลาดทมสภาพคลองส าหรบสนทรพยหรอหน สนอยางเดยวกน (เชน ขอมลระดบ

1) หรอไดจากเทคนคการประเมนมลคาทใชขอมลทสงเกตไดจากตลาด กจการตองรบร

ผลตางระหวางมลคายตธรรม ณ วนทรบร เมอเรมแรก และราคาของการท ารายการเปน


ข5.1.2ก.2 ในกรณอน ๆ ใหวดมลคาตามทก าหนดไวในยอหนาท 5.1.1 โดยปรบปรงสวนตาง

ระหวางมลคายตธรรม ณ วนทรบร เมอเรมแรก และราคาของการท ารายการ ภายหลง

การรบรรายการเมอเรมแรก กจการตองรบรผลตางรอการตดบญชเปนก าไรหรอขาดทน



113

ไดเฉพาะสวนทเกดจากการเปลยนแปลงในปจจย (รวมถงปจจยดานเวลา) ซงผรวม

ตลาดน ามาพจารณาในการก าหนดราคาสนทรพยหรอหนสน

การวดมลคาในภายหลง (บทท 5.2 และ 5.3)

ข5.2.1 หากเครองมอทางการเงนทบนทกเปนสนทรพยทางการเงนทวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอ

ขาดทน แลวมลคายตธรรมลดลงต ากวาศนย เครองมอทางการเงนดงกลาวถอเปนหน สนทางการเงนท

ตองวดมลคาตามทก าหนดในยอหนาท 4.2.1 อยางไรกตาม หากสญญาแบบผสมซงสญญาหลกเปน

สนทรพยตามขอบเขตของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน สญญาแบบผสมดงกลาวจะถกวด

มลคาตามทก าหนดในยอหนาท 4.3.2

ข5.2.2 ตวอยางตอไปน แสดงการบนทกบญชส าหรบตนทนในการท ารายการส าหรบการวดมลคาเมอเรมแรก

และการวดมลคาในภายหลงของสนทรพยทางการเงนทวดมลคาดวยมลคายตธรรมโดยการ

เปลยนแปลงในมลคายตธรรมรบร ในก าไรขาดทนเบดเสรจอนตามยอหนาท 5.7.5 หรอ 4.1.2ก

กจการซอสนทรพยทางการเงนทราคา 100 บวกดวยคานายหนาในการซอ 2 ณ วนทรบร เมอเรมแรก

กจการจะรบร สนทรพยท 102 วนถดมาเปนวนทส นรอบระยะเวลารายงาน ซงราคาตลาดของ

สนทรพยเปน 100 หากมการขายสนทรพยตองจายคานายหนา 3 ณ วนดงกลาว กจการตองวด

มลคาสนทรพยท 100 (โดยไมตองค านงถงคานายหนาในการขาย) และรบร ขาดทน 2 ในก าไร

ขาดทนเบดเสรจอน หากสนทรพยทางการเงนวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจ

อนตามทก าหนดในยอหนาท 4.1.2ก ตนทนในการท ารายการจะถกตดจ าหนายไปยงก าไรหรอขาดทน

โดยใชวธอตราดอกเบยทแทจรง

ข5.2.2A การวดมลคาในภายหลงของสนทรพยทางการเงนหรอหน สนทางการเงน และการรบร ผลก าไรหรอ

ขาดทนในภายหลงตามทอธบายไวในภาคผนวกยอหนาท ข5.1.2ก จะตองสอดคลองกบขอก าหนด

ของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน

การลงทนในตราสารทนและสญญาทเกยวของกบเงนลงทน

ข5.2.3 การลงทนในตราสารทนและสญญาทเกยวของกบตราสารดงกลาว ทงหมดตองวดมลคาดวยมลคา

ยตธรรม อยางไรกด ในสถานการณทจ ากดราคาทนอาจเปนมลคาทเหมาะสมในการประเมนมลคา

ยตธรรม เชนในกรณทไมมขอมลปจจบนมากพอทจะวดมลคายตธรรม หรอในกรณทมชวงขอมลของ

มลคายตธรรมทกวางและราคาทนแสดงถงมลคายตธรรมโดยประมาณทดทสดของชวงขอมลดงกลาว

ข5.2.4 ขอบงชวาราคาทนอาจมใชมลคายตธรรมโดยประมาณ ไดแก

ข5.2.4.1 การเปลยนแปลงอยางมนยส าคญในผลการด าเนนงานของกจการทไปลงทน เมอ

เปรยบเทยบกบงบประมาณ แผนงาน หรอเปาหมายในการด าเนนงาน

ข5.2.4.2 การเปลยนแปลงของการคาดการณวาเปาหมายการด าเนนงานของผลตภณฑเชงเทคนค

ของกจการทไปลงทนจะเปนไปตามเปาหมาย



114

ข5.2.4.3 การเปลยนแปลงอยางมนยส าคญในตลาดทเกยวกบเงนทนของกจการทไปลงทน

ผลตภณฑ หรอ ความเปนไปไดของผลตภณฑของกจการทไปลงทน

ข5.2.4.4 การเปลยนแปลงอยางมนยส าคญของเศรษฐกจโลก หรอสภาพแวดลอมทางดาน

เศรษฐกจทกจการทลงทนประกอบกจการอย

ข5.2.4.5 การเปลยนแปลงอยางมนยส าคญในผลการด าเนนงานของกจการอนทสามารถเทยบเคยง

กนได หรอการประเมนมลคาทคาดการณจากตลาดโดยรวม

ข5.2.4.6 ปจจยภายในของกจการทไปลงทน เชน การทจรต ความขดแยงทางธรกจ การฟองรอง

ด าเนนคด การเปลยนแปลงผบรหารหรอกลยทธของกจการ

ข5.2.4.7 หลกฐานการท าธรกรรมกบภายนอกเกยวกบเงนทนของกจการทลงทน ทงจาก กจการท

ลงทนเอง (เชน การออกตราสารทนใหม) หรอจากการโอนตราสารทนระหวางบคคลท

สาม

ข5.2.5 เนองจากขอบงชในภาคผนวกยอหนาท ข5.2.4 มไดครอบคลมขอบงชทกกรณ ดงนน กจการตองใช

ขอมลเกยวกบผลการด าเนนงานและการด าเนนการของกจการทลงทน ซงไดรบหลงจากวนทรบร เมอ

เรมแรก หากปจจยทเกยวของดงกลาวบงชวาราคาทนอาจมใชมลคายตธรรมโดยประมาณ กจการตอง

วดมลคาดวยมลคายตธรรม

ข5.2.6 ราคาทนไมอาจเปนมลคายตธรรมโดยประมาณทดทสด หากลงทนในตราสารทนทมราคาเสนอซอขาย

(หรอสญญาทเกยวของกบตราสารทนทมราคาเสนอซอขาย)

การวดมลคาดวยราคาทนตดจ าหนาย (บทท 5.4)

วธอตราดอกเบ ยทแทจรง

ข5.4.1 ในการน าวธอตราดอกเบ ยทแทจรงมาถอปฏบต ใหกจการระบคาธรรมเนยมทเปนองคประกอบของ

อตราดอกเบยทแทจรงของเครองมอทางการเงน แมวาค าทใชเรยกคาธรรมเนยมส าหรบการใหบรการ

ทางการเงนดงกลาวอาจไมไดแสดงถงลกษณะและเน อหาของการใหบรการ คาธรรมเนยมทเปน

องคประกอบของอตราดอกเบ ยทแทจรงของเครองมอทางการเงนถอเปนรายการปรบปรงอตรา

ดอกเบ ยทแทจรง เวนแตในกรณทเครองมอทางการเงนนนวดมลคาดวยมลคายตธรรมโดยรบร การ

เปลยนแปลงของมลคายตธรรมในก าไรหรอขาดทน ในกรณเหลาน คาธรรมเนยมทเกดขนจะรบร เปน

รายไดหรอคาใชจาย ของเครองมอทางการเงน ณ วนทรบร เมอเรมแรก

ข5.4.2 คาธรรมเนยมทเปนองคประกอบของอตราดอกเบยทแทจรงของเครองมอทางการเงน ประกอบดวย

ข5.4.2.1 คาธรรมเนยมในการท ารายการทกจการไดรบจากการกอใหเกดหรอการไดมาซ ง

สนทรพยทางการเงน คาธรรมเนยมดงกลาวอาจรวมถงคาตอบแทนในการด าเนนการตาง

ๆ เชน การประเมนสถานะทางการเงนของผก การประเมนและการบนทกสญญาการค า

ประกน การวางหลกประกน และการจดเตรยมหลกประกนอน ๆ การเจรจาตอรอง

เงอนไขของเครองมอทางการเงน การจดเตรยมและด าเนนการทางเอกสาร และการปด



115

ธรกรรม คาธรรมเนยมเหลาน ถอเปนองคประกอบทเกยวของในการออกเครองมอ

ทางการเงนดงกลาว

ข5.4.2.2 คาธรรมเนยมทกจการไดรบจากการใหสนเชอ เมอภาระผกพนทจะใหสนเชอดงกลาว

ไมไดถกวดมลคาตามยอหนาท 4.2.1.1 และมความเปนไปไดทกจการจะใหสนเชอใน

ทสด คาธรรมเนยมเหลาน เปนคาตอบแทนทเกยวของอยางตอเนองเพอใหไดมาซง

เครองมอทางการเงน ถาภาระผกพนสนสดลงโดยไมมการใหสนเชอ กจการตองรบร

คาธรรมเนยมดงกลาวเปนรายไดเมอภาระผกพนสนสด

ข5.4.2.3 คาธรรมเนยมทกจการจายไปส าหรบการออกหนสนทางการเงนทวดมลคาดวยราคาทน

ตดจ าหนาย คาธรรมเนยมเหลาน ถอเปนองคประกอบทเกยวของในการออกหน สน

ทางการเงน ใหกจการแยกคาธรรมเนยมและตนทนทเปนองคประกอบของอตราดอกเบย

ทแทจรงส าหรบหนสนทางการเงนออกจากคาธรรมเนยมและตนทนในการท ารายการท

เกยวของกบสทธในการใหบรการ เชน การบรการจดการการลงทน

ข5.4.3 คาธรรมเนยมทไมถอเปนองคประกอบของอตราดอกเบ ยทแทจรงของเครองมอทางการเงน และถก

บนทกตามทก าหนดไวในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 15 เรอง รายไดจากสญญาทท ากบ

ลกคา (เมอมการประกาศใช) ประกอบดวย

ข5.4.3.1 คาธรรมเนยมการบรหารจดการสนเชอ

ข5.4.3.2 คาธรรมเนยมทกจการไดรบในการเขาผกพนวาจะใหสนเชอเมอภาระผกพนทจะให

สนเชอไมไดถกวดมลคาตามยอหนาท 4.2.1.1 และไมมความเปนไปไดทกจการจะเขา

ท าสญญาใหสนเชอแบบเฉพาะเจาะจง และ

ข5.4.3.3 คาธรรมเนยมการใหสนเชอรวมทกจการไดรบจากการจดการการใหสนเชอแตกจการ

ไมไดรวมเปนผใหสนเชอในกลมดงกลาว (หรอรวมเปนผใหสนเชอทมอตราดอกเบ ยท

แทจรงเหมอนกบผใหสนเชอรายอน ๆ ในกลมทมความเสยงในลกษณะเทยบเคยงกน

ได)

ข5.4.4 เม อน าวธอตราดอกเบ ยทแทจรงมาถอปฏบต โดยทวไปกจการจะตดจ าหนายคาธรรมเนยม

คาธรรมเนยมเพออตราลดดอกเบย (points) ทจายไปหรอไดรบมา ตนทนในการท ารายการ และสวน

เพมหรอสวนลดอนๆ ทรวมอยในการค านวณอตราดอกเบ ยทแทจรงตลอดอายทคาดไวของเครองมอ

ทางการเงนนน อยางไรกตาม กจการตองใชระยะเวลาทสนทสดหากระยะเวลาดงกลาวเกยวของกบ

คาธรรมเนยม คาธรรมเนยมเพออตราลดดอกเบยทจายไปหรอไดรบมา ตนทนในการท ารายการ และ

สวนเพมหรอสวนลดอนๆ กรณดงกลาว ไดแก การทตวแปรท เก ยวของกบคาธรรมเนยม

คาธรรมเนยมเพออตราลดดอกเบ ยทจายไปหรอไดรบมา ตนทนในการท ารายการ และสวนเพมหรอ

สวนลดอนๆ ถกปรบมลคาตามอตราตลาดกอนวนครบก าหนดช าระทคาดการณของเครองมอทาง

การเงนนน ซงระยะเวลาการตดจ าหนายทเหมาะสมคอระยะเวลาทจะถงก าหนดปรบราคาครงตอไป

เชน หากสวนเพมหรอสวนลดของเครองมอทางการเงนทมอตราดอกเบ ยลอยตวสะทอนถงดอกเบ ย

คงคางของเครองมอทางการเงนนนนบตงแตการจายดอกเบยครงสดทายหรอการเปลยนแปลงในอตรา

ดอกเบ ยในตลาดเนองจากอตราดอกเบ ยลอยตวจะถกปรบตามอตราดอกเบ ยในตลาด ดงนน มลคา

ดงกลาวจะตองถกตดจ าหนายไปจนถงวนทมการปรบอตราดอกเบ ยลอยตวตามอตราตลาดอกครง



116

ทงน เพราะสวนเพมหรอสวนลดมลคามความสมพนธกบระยะเวลาทจะมการปรบอตราดอกเบ ยครง

ตอไป ซง ณ วนนน ตวแปรซงสมพนธกบสวนเพมหรอสวนลดมลคา (เชน อตราดอกเบ ย) จะถก

ปรบไปทอตราตลาด อยางไรกตาม หากสวนเพมหรอสวนลดมลคาเปนผลมาจากการเปลยนแปลงใน

อตราผลตอบแทนเพอชดเชยความเสยงดานเครดตบนอตราดอกเบ ยลอยตวทระบในเครองมอทาง

การเงน หรอตวแปรอน ๆ ทไมไดถกปรบไปเปนอตราตลาด มลคาดงกลาวจะถกตดจ าหนายตลอด

อายทคาดไวของเครองมอทางการเงนนน

ข5.4.5 ส าหรบสนทรพยทางการเงนและหนสนทางการเงนทมอตราดอกเบ ยลอยตว การทบทวนการประมาณ

การกระแสเงนสดเปนครงคราวเพอสะทอนการเปลยนแปลงในอตราดอกเบ ยตลาดจะท าใหอตรา

ดอกเบ ยทแทจรงมการเปลยนแปลง หากสนทรพยทางการเงนทมอตราดอกเบ ยลอยตวหรอหนสน

ทางการเงนทมอตราดอกเบยลอยตวถกรบร เมอเรมแรกดวยจ านวนเงนทเทากบเงนตนทจะไดรบหรอ

ทจะจายเมอครบก าหนด โดยปกตแลวการทบทวนประมาณการดอกเบ ยจายในอนาคตจะไมม

ผลกระทบอยางมนยส าคญตอมลคาตามบญชของสนทรพยหรอหนสน

ข5.4.6 หากกจการมการปรบประมาณการจายเงนหรอรบเงน (ไมรวมการเปลยนแปลงตามยอหนาท 5.4.3

และการเปลยนแปลงประมาณการผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน) กจการตองปรบปรงมลคา

ตามบญชขนตนของสนทรพยทางการเงนหรอราคาทนตดจ าหนายของหน สนทางการเงน (หรอกลม

ของเครองมอทางการเงน) เพอใหสะทอนจ านวนเงนทเกดขนจรงหรอจ านวนเงนประมาณการของ

กระแสเงนสดตามสญญาทถกปรบ กจการตองค านวณมลคาตามบญชขนตนของสนทรพยทางการเงน

หรอราคาทนตดจ าหนายของหน สนทางการเงนใหมตามมลคาปจจบนของประมาณการกระแสเงนสด

ในอนาคตทคดลดดวยอตราดอกเบ ยทแทจรงเดมของเครองมอทางการเงนดงกลาว (หรอใชอตรา

ดอกเบ ยทแทจรงปรบดวยความเสยงดานเครดต ส าหรบสนทรพยทางการเงนทมการดอยคาดาน

เครดตตงแตเมอเรมแรกทซอหรอไดมา) หรอในกรณทเขาเงอนไข ใหกจการค านวณอตราดอกเบ ยท

แทจรงใหม ตามยอหนาท 6.5.10 โดยรายการปรบปรงทเกดขนจะถกรบร เปนรายไดหรอคาใชจายใน

ก าไรหรอขาดทน

ข5.4.7 ในบางกรณ สนทรพยทางการเงนจะถกพจารณาวามการดอยคาดานเครดตตงแตรบร เมอเรมแรก

เพราะมความเสยงดานเครดตทสงมาก และในกรณทซอมา กจการซ อมาดวยสวนลดจ านวนมาก

กจการตองรวมผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนเมอเรมแรกในการประมาณกระแสเงนสดเพอ

ค านวณอตราดอกเบยทแทจรงปรบดวยความเสยงดานเครดตของสนทรพยทางการเงนทมการดอยคา

ดานเครดตตงแตเมอเรมแรกทซอหรอไดมา ณ วนทรบร เมอเรมแรก อยางไรกตาม ไมไดหมายความ

วากจการตองใชอตราดอกเบยทแทจรงปรบดวยความเสยงดานเครดตเพยงเพราะวาสนทรพยทางการ

เงนนนมความเสยงดานเครดตในระดบสงตงแตวนทรบร เมอเรมแรก

ตนทนในการท ารายการ

ข5.4.8 ตนทนในการท ารายการรวมถงคาธรรมเนยมและคานายหนาทจายใหกบตวแทน (รวมถงพนกงานทท า

หนาทเปนตวแทนขาย) ทปรกษา นายหนา และตวแทนจ าหนาย ภาษหรอคาธรรมเนยมทหนวยงาน

ก ากบดแลและตลาดหลกทรพยเรยกเกบ และคาภาษอากรในการโอน ตนทนในการท ารายการไม



117

รวมถงสวนเกนหรอสวนลดมลคาของหนก ตนทนในการจดหาเงนทน หรอคาใชจายในการบรหารเปน

การภายใน หรอตนทนในการถอครอง

การตดจ าหนาย

ข5.4.9 สนทรพยทางการเงนสามารถตดจ าหนายไดทงจ านวนหรอบางสวน เชน กจการวางแผนทจะบงคบเอา

หลกประกนของสนทรพยทางการเงนและคาดวาจะไดรบคนจากหลกประกนไมเกนรอยละ 30 ของ

มลคาสนทรพยทางการเงน ถากจการคาดวาจะไมมโอกาสไดรบคนกระแสเงนสดใดๆ จากสนทรพย

ทางการเงนอกกควรตดจ าหนายสวนทเหลอรอยละ 70 ของมลคาสนทรพยทางการเงน

การดอยคา (บทท 5.5)

หลกเกณฑการประเมนการดอยคาแบบกลมและแตละรายการ

ข5.5.1 กจการอาจจ าเปนตองประเมนการเพมขนอยางมนยส าคญของความเสยงดานเครดตอยางกลม เพอให

เปนไปตามวตถประสงคของการรบรผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดข นตลอดอายของเครองมอ

ทางการเงน เมอความเสยงดานเครดตเพมข นอยางมนยส าคญนบตงแตวนทรบร เมอเรมแรก อาจ

จ าเปนตองประเมนการเพมขนอยางมนยส าคญของความเสยงดานเครดตแบบเปนกลมสนทรพย โดย

พจารณาจากขอมลทแสดงใหเหนวาความเสยงดานเครดตเพมขนอยางมนยส าคญ ตวอยางเชน ความ

เสยงดานเครดตของกลมหรอกลมยอยของเครองมอทางการเงน โดยการประเมนแบบกลมท าใหแนใจ

วากจการไดปฏบตตามวตถประสงคของการรบร ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอาย

ของเครองมอทางการเงนเมอความเสยงดานเครดตเพมขนอยางมนยส าคญ แมวาการเพมขนอยางม

นยส าคญของความเสยงดานเครดตของเครองมอทางการเงนแตละรายการจะยงไมมหลกฐานปรากฏก

ตาม

ข5.5.2 โดยปกตแลวการรบรผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทางการเงนนน

รบร กอนทเครองมอทางการเงนนนจะมสถานะคางช าระ เนองจากความเสยงดานเครดตจะเพมขน

อยางมนยส าคญกอนทเครองมอทางการเงนจะมสถานะคางช าระ หรอมปจจยอนของผกทแสดงใหเหน

วาความเสยงดานเครดตเพมขนอยางมนยส าคญ (เชน การปรบปรงเงอนไขของสญญาใหมหรอการ

ปรบปรงโครงสรางหน ) ดงนนหากมขอมลทสนบสนนและมความสมเหตสมผลทมการคาดการณไปใน

อนาคตไดดกวาขอมลการคางช าระ โดยไมตองใชตนทนหรอความพยายามทมากเกนไป กจการตอง

น าขอมลดงกลาวมาใชในการประเมนการเปลยนแปลงของความเสยงดานเครดตดวย

ข5.5.3 อยางไรกตาม ดวยลกษณะของเครองมอทางการเงนและขอมลเกยวกบความเสยงดานเครดตท

สามารถหาไดของกลมเครองมอทางการเงนบางประเภท กจการอาจไมสามารถระบไดวา เครองมอทาง

การเงนแตละรายการมการเปลยนแปลงความเสยงดานเครดตอยางมนยส าคญกอนทเครองมอทาง

การเงนนนจะมสถานะคางช าระ โดยอาจเปนกรณของเครองมอทางการเงนประเภทสนเชอรายยอยซง



118

กจการมขอมลนอยหรอไมไดรบ และไมไดตดตามขอมลเกยวกบความเสยงดานเครดตของเครองมอ

ทางการเงนแตละรายการอยางสม าเสมอจนกวาลกคาไมปฏบตตามเงอนไขในสญญา หากกจการไม

สามารถระบการเปลยนแปลงความเสยงดานเครดตของเครองมอทางการเงนแตละรายการกอนท

เครองมอทางการเงนนนจะมสถานะคางช าระ การวดคาเผอผลขาดทนโดยพจารณาจากเฉพาะขอมล

ดานเครดตของเครองมอทางการเงนแตละรายการจะไมสามารถแสดงถงการเปลยนแปลงของความ

เสยงดานเครดตนบจากวนทรบร เมอเรมแรกไดอยางสมเหตสมผล

ข5.5.4 ในบางสถานการณทกจการไมสามารถหาขอมลทสนบสนนและมความสมเหตสมผลของเครองมอทาง

การเงนแตละรายการไดโดยไมตองใชตนทนหรอความพยายามทมากเกนไป เพอวดมลคาผลขาดทน

ดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทางการเงน ในกรณดงกลาวใหกจการรบรผล

ขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทางการเงนตามเกณฑโดยการประเมน

แบบกลม โดยพจารณาจากขอมลความเสยงดานเครดตทครอบคลม ซงตองรวมขอมลการคางช าระ

และ แตขอมลดานเครดตทงหมดทเกยวของ รวมทงขอมลเชงเศรษฐศาสตรมหภาคทมการคาดการณ

ในอนาคต เพอประมาณผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทางการเงน

เมอความเสยงดานเครดตของเครองมอทางการเงนแตละรายการเพมขนอยางมนยส าคญนบจากวนท

รบร เมอเรมแรก

ข5.5.5 ตามวตถประสงคของการพจารณาการเพมขนอยางมนยส าคญของความเสยงดานเครดตและการรบร

คาเผอผลขาดทนตามเกณฑการประเมนแบบกลม กจการสามารถจดกลมเครองมอทางการเงนตาม

ความเสยงดานเครดตทมลกษณะรวมกนเพอใหงายตอการวเคราะหสามารถท าใหระบการเพมขนอยาง

มนยส าคญของความเสยงดานเครดตในระยะเวลาทเหมาะสม กจการไมควรท าใหขอมลดงกลาว

คลมเครอโดยการจดกลมเครองมอทางการเงนทมลกษณะความเสยงทแตกตางกนไวดวยกน ตวอยาง

ของความเสยงดานเครดตทคลายคลงกน อาจรวมถงแตไมไดจ ากดเฉพาะ

ข5.5.5.1 ประเภทของตราสาร

ข5.5.5.2 จดอนดบความเสยงดานเครดต

ข5.5.5.3 ประเภทของหลกประกน

ข5.5.5.4 วนทรบร เมอเรมแรก

ข5.5.5.5 ระยะเวลาคงเหลอจนถงครบก าหนด

ข5.5.5.6 อตสาหกรรม

ข5.5.5.7 สถานทตงของผกยม และ

ข5.5.5.8 มลคาของหลกประกนเทยบกบสนทรพยทางการเงน หากมผลกระทบตอความนาจะเปน

ของความเสยงจากการปฏบตผดสญญา (เชน สนเชอทมการค าประกนแบบไมมสทธไล

เบ ยในบางกจการหรออตราสวนเงนใหสนเชอตอมลคาหลกประกน (Loan to value

ratio)

ข5.5.6 ยอหนาท 5.5.4 ก าหนดใหกจการตองรบร ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของ

เครองมอทางการเงนทงหมดทความเสยงดานเครดตเพมขนอยางมนยส าคญนบจากวนทรบร เมอ

เรมแรก ดงนน เพอใหเปนไปตามวตถประสงคดงกลาว หากกจการไมสามารถจดกลมเครองมอทาง

การเงนตามความเสยงดานเครดตมลกษณะรวมกน เพอพจารณาการเพมข นอยางมนยส าคญของ



119

ความเสยงดานเครดตนบจากวนทรบร เมอเรมแรกได กจการตองรบรผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะ

เกดข นตลอดอายของเครองมอทางการเงนเฉพาะสวนทมความเสยงดานเครดตเพมขนอยางม

นยส าคญ การจดกลมเครองมอทางการเงนเพอประเมนวามการเปลยนแปลงของความเสยงดาน

เครดตแบบกลมหรอไม อาจเปลยนแปลงไดเมอมขอมลใหมเกยวกบความเสยงดานเครดตของกลม

เครองมอทางการเงนหรอของเครองมอทางการเงนแตละรายการ

ระยะเวลาในการรบรผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทางการเงน

ข.5.5.7 ในการประเมนวาควรจะรบร ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทาง

การเงนหรอไมนน ใหพจารณาจากการเพมขนอยางมนยส าคญของความนาจะเปนหรอความเสยงของ

การไมปฏบตตามสญญานบจากวนทรบร เมอเรมแรก (โดยไมค านงวาเครองมอทางการเงนมการ

ก าหนดราคาใหมเพอสะทอนถงความเสยงดานเครดตทเพมขนหรอไม) แทนการพจารณาจาก

หลกฐานทแสดงวาสนทรพยทางการเงนมการดอยคาดานเครดตแลว ณ วนทรายงานหรอ เมอการไม

ปฏบตตามสญญาเกดขน โดยทวไปแลวความเสยงดานเครดตจะเพมขนอยางมนยส าคญกอนท

สนทรพยทางการเงนนนจะเกดการดอยคาดานเครดต หรอกอนทจะมการการไมปฏบตตามสญญา

เกดขน

ข.5.5.8 ส าหรบภาระผกพนทจะใหสนเชอ กจการตองพจารณาจากการเปลยนแปลงของความเสยงของการไม

ปฏบตตามสญญาทเกดขนของเงนใหสนเชอทเกยวกบกบภาระผกพนนน ส าหรบสญญาค าประกนทาง

การเงน กจการตองพจารณาจากการเปลยนแปลงของความเสยงทลกหน จะไมปฏบตตามสญญา

ข.5.5.9 การเปลยนแปลงอยางมนยส าคญของความเสยงดานเครดตนบจากวนทรบร เมอเรมแรกนนข นอยกบ

ความเสยงของการไมปฏบตตามสญญา ณ วนทรบร เมอเรมแรก ดงนนการเปลยนแปลงของความ

เสยงจากการไมปฏบตตามสญญาทเกดขนของเครองมอทางการเงนทมความเสยงจากการไมปฏบต

ตามสญญาทเกดขนเมอเรมแรกต ากวา จะมการเปลยนแปลงอยางมนยส าคญมากกวาเครองมอทาง

การเงนทมความเสยงจากการไมปฏบตตามสญญาทเกดขนเมอเรมแรกสงกวา

ข.5.510 ความเสยงจากการไมปฏบตตามสญญาทเกดขนกบเครองมอทางการเงนตางๆ ทมระดบความเสยง

ดานเครดตทเทยบเทากน เครองมอทางการเงนทมอายทคาดไวมากกวาจะมความเสยงของการไม

ปฏบตตามสญญาสงกวา ตวอยางเชน ความเสยงจากการไมปฏบตตามสญญาทเกดขนของหนกระดบ

AAA ทมอายทคาดไว 10 ป จะสงกวาความเสยงของการไมปฏบตตามสญญาของหนกระดบ AAA ท

มอายทคาดไว 5 ป

ข.5.5.11 เนองจากอายทคาดไวของเครองมอทางการเงนกบความเสยงของการไมปฏบตตามสญญาทเกดขนม

ความสมพนธกน ดงนน การเปลยนแปลงของความเสยงดานเครดตไมสามารถประเมนโดย

เปรยบเทยบการเปลยนแปลงของความเสยงของการไมปฏบตตามสญญาทเกดขนตลอดอายทคาดไว

เทานน ตวอยางเชน หากความเสยงของการไมปฏบตตามสญญาทเกดขนของเครองมอทางการเงนทม

อายทคาดไว 10 ป ณ วนทรบร เมอเรมแรก เทากบความเสยงของการไมปฏบตตามสญญาของ

เครองมอทางการเงนทมอายทคาดไวคงเหลอ 5 ป แสดงวาเครองมอทางการเงนทมอายทคาดไว

คงเหลอ 5 ป มความเสยงดานเครดตเพมขน เนองจากโดยปกตแลวความเสยงของการไมปฏบตตาม



120

สญญาในชวงอายทคาดไวจะลดลงเมอระยะเวลาผานไป หากความเสยงดานเครดตนนไมมการ

เปลยนแปลง และเครองมอทางการเงนนนใกลจะครบก าหนด อยางไรกตาม ส าหรบเครองมอทาง

การเงนทมภาระผกพนตองจายช าระเงนจ านวนทมนยส าคญใกลวนครบก าหนด ความเสยงของการไม

ปฏบตตามสญญาอาจไมลดลงเมอระยะเวลาผานไป โดยในกรณดงกลาว กจการควรจะพจารณาถง

ปจจยเชงคณภาพอนๆ ทจะแสดงใหเหนวาความเสยงดานเครดตเพมขนอยางมนยส าคญนบวนทรบร

เมอเรมแรก

ข.5.5.12 กจการอาจใชวธการตางๆในการประเมนวาความเสยงดานเครดตเครองมอทางการเงนเพมขนอยางม

นยส าคญนบตงแตนบวนทรบร เมอเรมแรกหรอไม หรอในการวดผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะ

เกดข น ดวยวธการทแตกตางกนตามเครองมอทางการเงนทแตกตางกน โดยวธการทไมไดน าความ

นาจะเปนของการไมปฏบตตามสญญาทชดเจนมาใชในการประเมนหรอการค านวณ เชน วธการทใช

อตราผลขาดทนดานเครดต กเปนไปตามขอก าหนดของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ซง

ก าหนดวากจการสามารถแยกการเปลยนแปลงของความเสยงของการไมปฏบตตามสญญาออกจาก

การเปลยนแปลงของตวแปรอนๆของผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน เชน หลกประกน และ

ในการประเมนนนใหกจการพจารณาถงปจจยดงตอไปน

ข5.5.12.1 การเปลยนแปลงของความเสยงของการไมปฏบตตามสญญาทเกดขนนบตงแตนบวนท

รบร เมอเรมแรก

ข5.5.12.2 อายทคาดไวของเครองมอทางการเงน และ

ข5.5.12.3 ขอมลทสนบสนนและมความสมเหตสมผล ซงสามารถหาไดโดยไมตองใชตนทนหรอ

ความพยายามทมากเกนไป ณ วนสนรอบระยะเวลารายงานซงอาจกระทบตอความเสยง

ดานเครดต

ข.5.5.13 วธการทใชในการพจารณาวา เครองมอทางการเงนมความเสยงดานเครดตเพมขนอยางมนยส าคญนบ

วนทรบร เมอเรมแรกหรอไม ควรพจารณาจากลกษณะของเครองมอทางการเงน (หรอกลมเครองมอ

ทางการเงน) และขอมลการไมปฏบตตามสญญาในอดตของเครองมอทางการเงนทสามารถ

เปรยบเทยบกนได แมวาจะมขอก าหนดในยอหนาท 5.5.9 แลว แตส าหรบเครองมอทางการเงนทม

ขอมลการไมปฏบตตามสญญาทไมกระจกตวอยในชวงเวลาใดเวลาหนงของอายทคาดไวของเครองมอ

ทางการเงน การเปลยนแปลงของความเสยงของการไมปฏบตตามสญญาทจะเกดขนใน 12 เดอน

ขางหนา อาจเปนประมาณการของการเปลยนแปลงของความเสยงของการไมปฏบตตามสญญาตลอด

อายของเครองมอทางการเงนอยางสมเหตสมผล ในกรณน กจการอาจใชการเปลยนแปลงของความ

เสยงของการไมปฏบตตามสญญาทจะเกดขนใน 12 เดอนขางหนา ในการพจารณาวาความเสยงดาน

เครดตเพมข นอยางมนยส าคญนบตงแตนบวนทรบร เมอเรมแรกหรอไม เวนแตจะมสถานการณใด

สถานการณหนงบงชวากจการจ าเปนตองประเมนการเปลยนแปลงของความเสยงของการไมปฏบต

ตามสญญาทเกดขนตลอดอายเครองมอทางการเงน

ข.5.5.14 อยางไรกตาม การใชการเปลยนแปลงของความเสยงของการไมปฏบตตามสญญาทจะเกดขนใน 12

เดอนขางหนา ในการพจารณาวาควรรบร ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของ

เครองมอทางการเงนหรอไม อาจไมเหมาะสมส าหรบเครองมอทางการเงนบางประเภท หรอในบาง

สถานการณ ตวอยางเชน การเปลยนแปลงของความเสยงของการไมปฏบตตามสญญาทจะเกดขนใน



121

12 เดอนขางหนา อาจไมใชเกณฑทเหมาะสมทจะประเมนวา เครองมอทางการเงนทมอายสญญา

มากกวา 12 เดอน มความเสยงดานเครดตเพมขนเมอ

ข5.5.14.1 เครองมอทางการเงนนนมภาระผกพนทตองจายช าระเงนจ านวนทมนยส าคญในชวงเวลา

ทมากกวา 12 เดอนขางหนา

ข5.5.14.2 การเปลยนแปลง ของปจจยเชงเศรษฐศาสตรมหภาคทเกยวของ หรอปจจยอนทเกยวกบ

ความเสยงดานเครดตไมสะทอนถงความเสยงของการไมปฏบตตามสญญาทจะเกดขนใน

12 เดอนขางหนาไดอยางเหมาะสม หรอ

ข5.5.14.3 การเปลยนแปลงของปจจยทเกยวกบความเสยงดานเครดตสงผลกระทบตอความเสยง

ดานเครดตของเครองมอทางการเงน (หรอมผลกระทบทชดเจนขน) มากกวา 12 เดอน

การพจารณาวาความเสยงดานเครดตเพมขนอยางมนยส าคญนบวนทรบรเมอเรมแรกหรอไม

ข.5.5.15 ในการพจารณาวาตองรบรผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทางการเงน

หรอไม กจการควรพจารณาจากขอมลทสนบสนนและมความสมเหตสมผล ซงสามารถหาไดโดยไม

ตองใชตนทนหรอความพยายามทมากเกนไป และอาจสงผลกระทบตอความเสยงดานเครดตของ

เครองมอทางการเงนตามยอหนาท 5.5.17.3 โดยกจการไมจ าเปนตองหาขอมลโดยละเอยดเพอ

พจารณาวาความเสยงดานเครดตเพมขนอยางมนยส าคญนบตงแตวนทรบร เมอเรมแรกหรอไม

ข.5.5.16 การวเคราะหความเสยงดานเครดตคอ การวเคราะหปจจยหลายปจจยในภาพรวม โดยพจารณาวาม

ปจจยใดทเกยวของ และน าหนกของปจจยนนเมอเทยบกบปจจยอนๆ ซงข นอยกบประเภทของ

ผลตภณฑ ลกษณะของเครองมอทางการเงนและผกยม ตลอดจนเขตพนททางภมศาสตร โดยกจการ

ตองพจารณาขอมลทสนบสนนและมความสมเหตสมผล ซงสามารถหาไดโดยไมตองใชตนทนหรอ

ความพยายามทมากเกนไป และเปนขอมลทเกยวของกบเครองมอทางการเงนทประเมน อยางไรกตาม

ปจจยหรอขอบงชอาจไมสามารถระบไดในระดบของเครองมอทางการเงนแตละรายการ โดยในกรณน

กจการควรประเมนปจจยหรอขอบงช เปนกลม หรอบางสวนของกลมเครองมอทางการเงน เพอ

พจารณาวาเปนไปตามขอก าหนดในยอหนาท 5.5.3 ทตองรบร ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะ

เกดขนตลอดอายของเครองมอทางการเงนหรอไม

ข.5.5.17 รายการตอไปน อาจตองใชในการประเมนการเปลยนแปลงของความเสยงดานเครดต ทงน รายการ

ดงกลาวไมครอบคลมรายการทงหมด

ข5.5.17.1 การเปลยนแปลงอยางมนยส าคญของตวชวดราคาภายในของความเสยงดานเครดต ซง

เปนผลมาจากการเปลยนแปลงของความเสยงดานเครดตนบตงแตวนทรบร เมอเรมแรก

ซงรวมถง (แตไมจ ากดเฉพาะ) สวนตางอตราดอกเบยทอาจเปลยนแปลง หากมการออก

เครองมอทางการเงนหรอเครองมอทางการเงนทคลายคลงกนทมเงอนไขและคสญญา

เหมอนกน ณ วนทรายงาน

ข5.5.17.2 การเปลยนแปลงของอตราหรอเงอนไขของเครองมอทางการเงนทมอยซงอาจแตกตาง

จากเดมอยางมนยส าคญ หากมการออกเครองมอทางการเงนนนใหม ณ วนทรายงาน

(เชน ขอตกลงทางการเงนทมความเขมงวดมากขน หลกประกนหรอสญญาค าประกนทม



122

จ านวนสงข น หรอสดสวนรายไดตอหน ทสงขน) เนองจากการเปลยนแปลงของความ

เสยงดานเครดตของเครองมอทางการเงนนบตงแตวนทรบร เมอเรมแรก

ข5.5.17.3 การเปลยนแปลงอยางมนยส าคญของบงชจากตลาดภายนอกทเกยวกบความเสยงดาน

เครดตของเครองมอทางการเงนหรอเครองมอทางการเงนทคลายคลงกนทมอายทคาดไว

เทากน การเปลยนแปลงของตวชวดจากตลาดภายนอกของความเสยงดานเครดตรวมถง

(แตไมครอบคมทงหมด)

ข5.5.17.3.1 สวนตางอตราดอกเบย

ข5.5.17.3.2 ราคาของสญญาการรบประกนดานเครดต (credit default swap)

ส าหรบผกยม

ข5.5.17.3.3 ระยะเวลา หรอสดสวนของมลคายตธรรมของสนทรพยทางการเงนทต า

กวาราคาทนตดจ าหนาย

ข5.5.17.3.4 ขอมลตลาดอนๆ ทเกยวของกบผกยม เชน การเปลยนแปลงราคาของ

ตราสารหนและตราสารทนของผกยม

ข5.5.17.4 การเปลยนแปลงอยางมนยส าคญทเกดขนจรงหรอทคาดวาจะเกดขนของการจดอนดบ

ความนาเชอถอดานเครดตของเครองมอทางการเงนโดยบคคลภายนอก

ข5.5.17.5 การลดอนดบความนาเชอถอดานเครดตของผกยมภายในกจการ หรอการลดลงของ

คะแนนพฤตกรรมทใชในการประเมนความเสยงดานเครดตภายในกจการทเกดขนจรง

หรอทคาดวาจะเกดขน โดยการจดอนดบความนาเชอถอดานเครดตภายในกจการหรอ

การใหคะแนนพฤตกรรมภายในกจการจะมความนาเชอถอมากข น เมอมน าขอมล

ดงกลาวไปเทยบกบขอมลการจดอนดบความนาเชอถอดานเครดตโดยบคคลภายนอก

หรอมขอมลสนบสนนจากกรณศกษาเกยวกบการไมปฏบตตามสญญา

ข5.5.17.6 การเปลยนแปลงในทางลบของสภาพทางธรกจ ทางการเงน หรอทางเศรษฐกจ ทเกดขน

หรอทคาดวาจะเกดข น ซงอาจจะท าใหความสามารถของผกยมในการปฏบตตามภาระ

ผกพนหน สนเปลยนแปลงอยางมนยส าคญ เชน อตราดอกเบ ยทเพมขนหรอคาดวาจะ

เพมขน หรออตราการวางงานทเพมขนหรอทคาดวาจะเพมขนอยางมนยส าคญ

ข5.5.17.7 การเปลยนแปลงอยางมนยส าคญของผลการด าเนนการของผกยมทเกดขนหรอคาดวาจะ

เกดขน เชน รายไดหรอก าไรทลดลงหรอคาดวาจะลดลง ความเสยงจากการด าเนนงานท

เพมขน การขาดเงนทนหมนเวยน คณภาพของสนทรพยทลดลง การกอภาระหน สน

เพมข น สภาพคลอง ปญหาดานการบรหารจดการ หรอการเปลยนแปลงขอบเขตของ

ธรกจ หรอโครงสรางองคกร (เชน การยกเลกธรกจใดธรกจหนงของกจการ) ซงท าให

ความสามารถของผกยมในการปฏบตตามภาระผกพนหน สนของกจการเปลยนแปลง

อยางมนยส าคญ

ข5.5.17.8 การเพมขนอยางมนยส าคญของความเสยงดานเครดตของเครองมอทางการเงนอน ของ

ผกยมรายนน

ข5.5.17.9 การเปลยนแปลงในทางลบอยางมนยส าคญของสภาพแวดลอมทงทางกฎหมาย

เศรษฐกจ หรอเทคโนโลยของผกยม ทเกดขนหรอตามทคาดวาจะเกดขน ซงท าใหของ



123

ความสามารถของผกยมในการปฏบตตามภาระผกพนหน สนของกจการ เปลยนแปลง

อยางมนยส าคญเชน ความตองการซอผลตภณฑของผกยมทลดลง เนองจากการ

เปลยนแปลงของเทคโนโลย

ข5.5.17.10 การเปลยนแปลงอยางมนยส าคญในมลคาของหลกประกน หรอคณภาพของการค า

ประกนโดยบคคลทสาม หรอการรบประกนดานเครดต ซงคาดวาจะลดแรงจงใจของผ

กยมในการจายช าระตามสญญา หรอมผลกระทบตอความนาจะเปนในการไมปฏบตตาม

สญญา ตวอยางเชน หากมลคาหลกประกนลดลง เนองจากราคาบานลดลง ผกยมบาง

รายอาจมแรงจงใจทจะไมปฏบตตามสญญาเงนกซอบานมากขน

ข5.5.17.11 การเปลยนแปลงอยางมนยส าคญของคณภาพของการค าประกนโดยผถอหน (หรอ

บรษทใหญ) หากผถอหน (หรอบรษทใหญ) มแรงจงใจและความสามารถทางการเงน

ในการชวยเหลอโดยการเพมทนหรอใหเงนสด เพอมใหการไมปฏบตตามสญญาเกดขน

ข5.5.17.12 การเปลยนแปลงอยางมนยส าคญซงคาดวาจะลดแรงจงใจของผกยมในการจายช าระหน

ตามสญญา เชน บรษทใหญ หรอบรษทในเครออนๆใหความชวยเหลอทางการเงน

หรอการเปลยนแปลงอยางมนยส าคญทเกดขนจรงหรอทคาดวาจะเกดข นในคณภาพ

ของการรบประกนดานเครดต โดยคณภาพของการรบประกนดานเครดตนน รวมถง

การพจารณาสถานะทางการเงนของผค าประกน และ/หรอ ดอกเบ ยของตราสารทออก

ธรกรรมการแปลงสนทรพยเปนหลกทรพยไมวาดอกเบ ยดอยสทธนนจะสามารถรองรบ

ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนหรอไมกตาม (เชน หลกทรพยค าประกน)

ข5.5.17.13 การเปลยนแปลงทเกยวกบเอกสารทเกยวของกบสนเชอทคาดวาจะเกดขน รวมถงกรณ

การผดสญญาซงท าใหมการยกเลกหรอการแกไขเงอนไขสญญา ชวงเวลาการหยดช าระ

ดอกเบ ย การปรบข นอตราดอกเบ ย การขอหลกประกนหรอการค าประกนเพมข น หรอ

การเปลยนแปลงอนๆตามกรอบสญญาของเครองมอทางการเงน

ข5.5.17.14 การเปลยนแปลงอยางมนยส าคญของผลการด าเนนงานและพฤตกรรมของผกยม ทคาด

วาจะเกดข น รวมถงการเปลยนแปลงของสถานะการจายช าระหน ของผกยมในกลม

(ตวอยางเชน การเพมขนของจ านวนหรอสดสวนของการจายช าระหน ตามสญญาทลาชา

หรอการเพมขนอยางมนยส าคญของจ านวนผทใชบตรเครดต ซงคาดวาเกอบจะหรอจะ

ใชเกนวงเงนทไดรบ หรอผทคาดวาจะผอนช าระเงนรายเดอนเพยงจ านวนเงนขนต า)

ข5.5.17.15 การเปลยนแปลงวธการจดการดานเครดตของกจการทเกยวของกบเครองมอทางการเงน

โดยอางองตามตวชวดของการเปลยนแปลงฃของความเสยงดานเครดตของเครองมอทาง

การเงน วธปฏบตในการบรหารจดการความเสยงดานเครดตทคาดวาจะเนนเชงรกมาก

ข นหรอใหความส าคญกบการจดการเครองมอ ซงรวมถงการตดตามและการควบคม

อยางใกลชดมากขน หรอกจการทแทรกแซงผกยม

ข5.5.17.16 ขอมลการคางช าระ รวมถงขอสนนษฐานทสามารถโตแยงไดในยอหนาท 5.5.11

ข5.5.18 ในบางกรณ ขอมลเชงคณภาพและขอมลเชงปรมาณทไมใชขอมลทางสถตทสามารถหาไดอาจเพยง

พอทจะใชในการพจารณาวา เครองมอทางการเงนนนเขาเงอนไขตองรบร คาเผอผลขาดทน ดวย

จ านวนทเทากบผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทางการเงน กลาวคอ



124

ขอมลนนไมจ าเปนตองผานการค านวณทางสถต หรอกระบวนการจดอนดบความนาเชอถอดานเครดต

เพอพจารณาวาความเสยงดานเครดตของเครองมอทางการเงนเพมขนอยางมนยส าคญหรอไม ในกรณ

อนๆ กจการอาจจ าเปนตองพจารณาขอมลอนๆ ซ งรวมถงขอมลจากการค านวณทางสถตหรอ

กระบวนการจดอนดบความนาเชอถอดานเครดต หรออกนยหนงกจการอาจอางองจากการประเมน

ขอมลทงสองประเภท เชน ปจจยเชงคณภาพทไมรวมอยในกระบวนการจดอนดบความนาเชอถอดาน

เครดตภายในกจการ และการจดประเภทของการจดอนดบความนาเชอถอดานเครดตภายในกจการ ณ

วนทรายงาน ซงมการพจารณาถงลกษณะของความเสยงดานเครดต ณ วนทรบร เมอเรมแรก หาก

ขอมลทงสองประเภทนนมความเกยวของกน

ขอสนนษฐานทสามารถโตแยงไดเกยวกบการคางช าระเกนกวา 30 วน

ข5.5.19 ขอสนนษฐานทสามารถโตแยงไดในยอหนาท 5.5.11 นนไมใชตวชวดทชดเจนทจะท าใหสามารถระบ

ไดวากจการควรรบรผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทางการเงน แต

สามารถก าหนดใหเปนจดสดทายทใชในการพจารณารบร ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน

ตลอดอายของเครองมอทางการเงน แมวาจะมการน าขอมลทเปนการคาดการณในอนาคตมาใชกตาม

(ซงรวมถงปจจยเชงเศรษฐศาสตรมหภาคในระดบกลมของรายการ)

B5.5.20 กจการสามารถโตแยงขอสนนษฐานน ได แตอยางไรกตาม การทจะสามารถโตแยงไดนน กจการจะตอง

มขอมลทสนบสนนและมความสมเหตสมผลแสดงใหเหนวา หากมการคางช าระเกนกวา 30 วน กไม

แสดงวาความเสยงดานเครดตของเครองมอทางการเงนเพมขนอยางมนยส าคญ ตวอยางเชน เมอการ

การคางช าระเกดจากความผดพลาดดานการจดการ แทนทจะเกดจากปญหาทางการเงนของผกยม

หรอกจการมหลกฐานในอดตทแสดงใหเหนวาการเพมขนอยางมนยส าคญของความเสยงของการไม

ปฏบตตามสญญาทมการคางช าระเกนกวา 30 วนไมมความสมพนธสมพนธกน แตหลกฐานนนแสดง

วาการเพมขนอยางมนยส าคญของความเสยงดานเครดตความสมพนธกบสนทรพยทางการเงนทมการ

คางช าระเกนกวา 60 วน

ข5.5.21 กจการไมสามารถก าหนดใหระยะเวลาของการเพมขนอยางมนยส าคญของความเสยงดานเครดตและ

รบร ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทางการเงน กบระยะเวลาท

สนทรพยทางการเงนมการดอยคาดานเครดตหรอเปนไปตามค านยามภายในของกจการเกยวกบการ

ไมปฏบตตามสญญา

เครองมอทางการเงนทมความเสยงดานเครดตต า ณ วนทรายงาน

ข5.5.22 ความเสยงดานเครดตของเครองมอทางการเงนถอวาอยในระดบต าตามความหมายของยอหนาท

5.5.10 กตอเมอเครองมอทางการเงนนนมความเสยงของการไมปฏบตตามสญญาต า และผกยม

สามารถจายช าระกระแสเงนสดตามสญญาในระยะเวลาอนใกล และการเปลยนแปลงเชงลบของ

เศรษฐกจและธรกจในระยะยาว ไมอาจลดความสามารถของผกยมในการจายช าระกระแสเงนสดตาม

สญญาได แตเครองมอทางการเงนจะไมถอวามความเสยงดานเครดตในระดบต า หากเครองมอ



125

ทางการเงนนนมความเสยงในการขาดทนต าเพราะมหลกประกน และเครองมอทางการเงนทไมม

หลกประกนจะถอวาไมมความเสยงดานเครดตต า นอกจากน เครองมอทางการเงนยงไมถอวามความ

เสยงดานเครดตต าเพราะเครองมอทางการเงนนนมความเสยงของการไมปฏบตตามสญญาต ากวา

เครองมอทางการเงนอนๆของกจการ หรอต ากวาเมอเทยบกบความเสยงดานเครดตของประเทศท

กจการนนประกอบการ

ข5.5.23 ในการพจารณาวาเครองมอทางการเงนมความเสยงดานเครดตต าหรอไมนน กจการอาจพจารณาจาก

การจดอนดบความเสยงดานเครดตของเครองมอทางการเงนภายในกจการหรอวธการอนๆ ท

สอดคลองกบนยามของความเสยงดานเครดตต าทเขาใจตรงกนโดยทวไป และทพจารณาจากความ

เสยงและประเภทของเครองมอทางการเงนทกจการประเมน โดยเครองมอทางการเงนทไดรบการจด

อนดบความนาเชอถอดานเครดตโดยบคคลภายนอกเปนเครองมอทางการเงนทอยใน ‘ระดบนา

ลงทน’ (investment grade) อาจเปนตวอยางหนงของเครองมอทางการเงนทถอวามความเสยงดาน

เครดตต า อยางไรกตาม เครองมอทางการเงนไมจ าเปนตองไดรบการจดอนดบความนาเชอถอดาน

เครดตโดยบคคลภายนอก จงจะถอวามความเสยงดานเครดตต า แตควรพจารณาวาความเสยงดาน

เครดตอยในระดบต าจากมมมองของผมสวนรวมในตลาดซงไดค านงถงขอก าหนดและเงอนไขทงหมด

ของเครองมอทางการเงน

ข5.5.24 การทกจการไมรบรผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทางการเงนดวย

เหตผลวาเครองมอทางการเงนนนมความเสยงดานเครดตต าระยะเวลารอบกอนแต ณ วนทรายงาน

กอน และไมถอวามความเสยงดานเครดตต า ณ วนทรายงาน การจะรบร ผลขาดทนดงกลาวไดนน

กจการตองพจารณาวาความเสยงดานเครดตเพมสงขนอยางมนยส าคญนบจากวนทรบร เมอเรมแรก

หรอไม เพอพจารณาวากจการตองรบร ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของ

เครองมอทางการเงนเขาเงอนไขการรบรตามยอหนาท 5.5.3 หรอไม

การเปลยนแปลงเงอนไข

ข5.5.25 ในบางสถานการณ การเจรจาตกลงหรอการเปลยนแปลงกระแสเงนสดตามสญญาของสนทรพยทาง

การเงนใหมอาจท าใหมการตดรายการสนทรพยทางการเงนเดมออกจากบญช-ตามทก าหนดใน

มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน โดยเมอมการเปลยนแปลงเงอนไขของสนทรพยทางการเงน

แลวท าใหตองตดรายการสนทรพยทางการเงนเดมออกจากบญชและรบร สนทรพยทางการเงนทมการ

เปลยนแปลงเงอนไข ใหถอวาสนทรพยทมการเปลยนแปลงเงอนไขนนเปนสนทรพยทางการเงน

‘ใหม’ ตามวตถประสงคของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน

ข5.5.26 วนทมการเปลยนแปลงเงอนไขสญญาใหถอวาเปนวนทรบร เมอเรมแรกของสนทรพยทางการเงนเพอ

ปฏบตตามขอก าหนดเกยวกบการดอยคากบสนทรพยทางการเงนทมการเปลยนแปลงเงอนไข ซง

โดยทวไปกจการจะวดคาเผอผลขาดทนของสนทรพยทางการเงนดงกลาวเทากบผลขาดทนดานเครดต

ทคาดวาจะเกดขนใน 12 เดอนขางหนาจนกวาจะเขาเงอนไขทตองรบรผลขาดทนดานเครดตทคาดวา

จะเกดข นตลอดอายของเครองมอทางการเงนตามยอหนาท 5.5.3 อยางไรกตาม ในบางสถานการณ

การเปลยนแปลงเงอนไขอาจท าใหมการตดรายการสนทรพยทางการเงนเดมออกจากบญช อาจเปน



126

หลกฐานทแสดงใหเหนวาสนทรพยทางการเงนทมการเปลยนแปลงเงอนไขมการดอยคาดานเครดต ณ

วนทรบร เมอเรมแรก ดงนน ควรรบรสนทรพยทางการเงนนนเปนสนทรพยทางการเงนทมการดอยคา

ดานเครดตตงแตไดมา สถานการณเชนน อาจเกดข นเมอมการเปลยนแปลงเงอนไขสนทรพยดอย

คณภาพอยางมนยส าคญ ซงท าใหตองตดรายการสนทรพยทางการเงนเดมออกจากบญช โดยในกรณน

อาจเปนไปไดวาการเปลยนแปลงเงอนไขอาจท าใหสนทรพยทางการเงนใหมนนมการดอยคาดาน

เครดต ณ วนทรบรรายการเมอเรมแรก

ข5.5.27 หากมการเจรจาตกลงหรอมการเปลยนแปลงกระแสเงนสดตามสญญาของสนทรพยทางการเงนใหม

แตไมมการตดรายการสนทรพยทางการเงนเดมออกจากบญช ไมไดแสดงวาสนทรพยทางการเงนนนม

ความเสยงดานเครดตต าลง โดยกจการควรประเมนวามความเสยงดานเครดตเพมขนอยางมนยส าคญ

นบจากวนทรบร เมอเรมแรกหรอไมจากขอมลทสนบสนนและมความสมเหตสมผล ซงสามารถหาได

โดยไมตองใชตนทนหรอความพยายามทมากเกนไป ซงรวมถงขอมลในอดต ขอมลการคาดการณไป

ในอนาคตและการประเมนความเสยงดานเครดตตลอดอายทคาดไวของสนทรพยทางการเงนนน ซง

รวมถงขอมลเกยวกบสถานการณตางๆ ทท าใหมการเปลยนแปลงเงอนไขนนดวย หลกฐานทแสดงวา

เครองมอทางการเงนไมเขาเงอนไขตองรบรผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของ

เครองมอทางการเงนรวมถงประวตการช าระเงนตรงเวลาและเปนปจจบนตามขอก าหนด ของสญญาท

ปรบปรงใหมแลว โดยทวไปลกคาจะแสดงพฤตกรรมการช าระเงนทดและตอเนองในชวงระยะเวลา

หนงกอนทจะพจารณาไดวาความเสยงดานเครดตลดลง ตวอยางเชน ประวตการผดนดช าระเงนหรอ

การช าระหนทไมครบถวน จะไมถกลบหลงจากทมการจายช าระหนตามก าหนดช าระเพยงงวดเดยวจาก

การเปลยนแปลงเงอนไขตางๆ ของสญญา

การวดผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน

ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน

ข5.5.28 ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน คอ ประมาณการคาความนาจะเปนของผลขาดทนดานเครดต

ถวงน าหนก (เชน มลคาปจจบนของจ านวนเงนสดทคาดวาจะไมไดรบทงหมด) ตลอดชวงอายทคาดไว

ของเครองมอทางการเงน จ านวนเงนสดทคาดวาจะไมไดรบคอสวนตางระหวางกระแสเงนสดตาม

สญญาและกระแสเงนสดทคาดวาจะไดรบ เนองจากผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนพจารณา

ถงจ านวนและจงหวะเวลาการช าระเงน ดงนนผลขาดทนดานเครดตจงเกดข นไดถงแมวากจการคาดวา

จะไดรบเงนเตมจ านวนแตเงนนนไดรบภายหลงจากวนทก าหนดไวในสญญา

ข5.5.29 ส าหรบสนทรพยทางการเงน ผลขาดทนดานเครดตคอมลคาปจจบนของผลตางระหวาง

ข5.5.29.1 กระแสเงนสดทถงก าหนดจายใหกจการตามสญญา และ

ข5.5.29.2 กระแสเงนสดทกจการคาดวาจะไดรบ

ข5.5.30 ส าหรบภาระผกพนทจะใหสนเชอทยงไมไดเบกใช ผลขาดทนดานเครดตคอมลคาปจจบนของผลตาง

ระหวาง

ข5.5.30.1 กระแสเงนสดตามสญญาทถงก าหนดช าระ ในกรณทผถอสญญาเบกใชสนเชอ และ



127

ข5.5.30.2 กระแสเงนสดทกจการคาดวาจะไดรบ ในกรณทสนเชอถกเบกใช

ข5.5.31 การประมาณการผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนส าหรบภาระผกพนทจะใหสนเชอของกจการ

ตองสอดคลองกบการคาดการณการเบกสนเชอของภาระผกพนทจะใหสนเชอนน เชน พจารณา

สดสวนของภาระผกพนทจะใหสนเชอทคาดวาจะถกเบกใชใน 12 เดอนขางหนานบตงแตวนทรายงาน

เมอประมาณผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนใน 12 เดอนขางหนา และสดสวนของภาระ

ผกพนทจะใหสนเชอทคาดวาจะถกเบกใชตลอดประมาณการอายทคาดวาจะเกดขนของภาระผกพนท

จะใหสนเชอเมอประมาณการผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทาง

การเงน

ข5.5.32 ส าหรบสญญาค าประกนทางการเงนกจการตองช าระเงนเฉพาะในกรณทลกหนปฏบตผดสญญาซงเปนไป

ตามเงอนไขของเครองมอทางการเงนทมการค าประกน ดงนนจ านวนเงนสดทคาดวาจะไมไดรบคอประมาณ

การจายเงนชดเชยทจะจายใหผถอสญญาส าหรบผลขาดทนดานเครดตหกจ านวนเงนทกจการคาดวาจะ

ไดรบจากผถอสญญา ลกหน หรอบคคลใด โดยหากสนทรพยมการค าประกนอยางเตมจ านวนคา

ประมาณการของจ านวนเงนสดทคาดวาจะไมไดรบส าหรบสญญาค าประกนทางการเงนจะสอดคลอง

กบคาโดยประมาณของจ านวนเงนสดทคาดวาจะไมไดรบส าหรบสนทรพยทมการค าประกน

ข5.5.33 ส าหรบสนทรพยทางการเงนทมการดอยคาดานเครดต ณ วนทรายงาน แตไมไดเปนสนทรพยทาง

การเงนทมการดอยคาดานเครดตตงแตเมอเรมแรกทซอหรอไดมา กจการตองวดผลขาดทนดาน

เครดตทคาดวาจะเกดขนโดยใชผลตางระหวางมลคาตามบญชขนตนของสนทรพยกบมลคาปจจบน

ของกระแสเงนสดทคาดวาจะไดรบในอนาคตคดลดดวยอตราดอกเบ ยทแทจรงทใชตอนเรมแรกของ

สนทรพยทางการเงนนน การปรบปรงผลตางดงกลาวจะถกรบร ในก าไรหรอขาดทนเปนผลก าไรหรอ

ขาดทนจากการดอยคา

ข5.5.34 ในการวดมลคาของคาเผอผลขาดทนส าหรบลกหนตามสญญาเชา กระแสเงนสดทใชส าหรบระบผล

ขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนควรจะสอดคลองกบกระแสเงนสดทใชส าหรบการประเมนลกหน

ตามสญญาเชาตามทก าหนดใน มาตรฐานการบญช ฉบบท 17 (ปรบปรง 2559) เรอง สญญาเชา

ข5.5.35 กจการอาจใชวธการทเหมาะสมในการวดผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน หากผลขาดทนนน

สอดคลองกบหลกการในยอหนาท 5.5.17 ตวอยางเชน การค านวณผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะ

เกดข นส าหรบลกหน การคาโดยใชตารางการตงส ารอง โดยทกจการสามารถใชขอมลผลขาดทนดาน

เครดตจากประสบการณในอดต (ซงมการปรบปรงใหเหมาะสมตามภาคผนวกยอหนาท ข5.5.51 ถง

ข5.5.52) ส าหรบลกหน การคาเพอค านวณผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนใน 12 เดอน

ขางหนาหรอผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทางการเงนตามความ

เหมาะสม ตารางการตงส ารองเปนตวอยางหนงทสามารถระบอตราการกนส ารองทคงท โดยขนอยกบ

จ านวนวนทคางช าระหน ของลกหนการคา (ตวอยางเชน อตราการกนส ารองรอยละ 1 หากยงไมมการ

คางช าระ รอยละ 2 หากคางช าระไมเกน 30 วน และรอยละ 3 หากคางช าระเกนกวา 30 วนแตไม

เกน 90 วน และรอยละ 20 หากคางช าระ 90 – 180 วน เปนตน) ทงน ข นอยกบการกระจายของฐาน

ลกคา กจการอาจจะท าการจดกลมตามความเหมาะสม หากขอมลผลขาดทนดานเครดตจาก

ประสบการณในอดตนนแสดงใหเหนถงรปแบบของผลขาดทนทแตกตางกนอยางมนยส าคญในแตละ

กลมลกคา ตวอยางของหลกเกณฑทอาจถกใชในการจดกลมสนทรพยประกอบดวย เขตพนททาง



128

ภมศาสตร ประเภทของผลตภณฑ การจดอนดบความนาเชอถอของลกคา หลกประกนเงนกหรอการ

ประกนสนเชอการคาและประเภทของลกคา (เชน รานคาสงหรอรานคาปลก)

นยามของการปฏบตผดสญญา

ข5.5.36 ยอหนาท 5.5.9 ก าหนดวา ในการระบวาความเสยงดานเครดตของเครองมอทางการเงนมการเพมขน

อยางมนยส าคญหรอไม กจการตองพจารณาถงการเปลยนแปลงของความเสยงจากการไมช าระเงน

ตามสญญาทเกดขนนบจากวนทรบร เมอเรมแรก

ข5.5.37 เมอก าหนดนยามการปฏบตผดสญญาตามวตถประสงคของการพจารณาความเสยงจากการปฏบตผด

สญญาทเกดขน กจการตองใชค านยามการปฏบตผดสญญาทสอดคลองกบค านยามทใชเพอจดการ

ความเสยงดานเครดตภายในกจการ ส าหรบเครองมอทางการเงนทเกยวของและพจารณาถงขอบงช

เชงคณภาพ (ตวอยางเชน ขอตกลงทางการเงน) ตามความเหมาะสม อยางไรกตามมขอสนนษฐานท

สามารถโตแยงไดวาการปฏบตผดสญญานนจะไมเกดขนหลงจากทสนทรพยทางการเงนนนคางช าระ

เกนกวา 90 วนแลว เวนแตกจการจะมขอมลทมความสมเหตสมผลและสามารถสนบสนนไดทแสดงวา

การปฏบตผดสญญาในชวงเวลาทเกนกวานนมความเหมาะสมมากกวา ค านยามของการปฏบตผด

สญญาทใชตามวตถประสงคเหลานจะถกน าไปใชกบเครองมอทางการเงนอยางสม าเสมอ นอกจากวา

ขอมลทมอยนนจะแสดงใหเหนวา มค านยามการปฏบตผดสญญาอยางอนทมความเหมาะสมกบ

เครองมอทางการเงนนนๆ มากกวา

ระยะเวลาในการประมาณการผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน

ข5.5.38 อางองตามยอหนาท 5.5.19 ระยะเวลานานทสดทใชวดผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนคอ

ระยะเวลาสงสดตามสญญาทกจการมความเสยงดานเครดต ส าหรบภาระผกพนทจะใหสนเชอและ

สญญาค าประกนทางการเงน คอระยะเวลาสงสดตามสญญาตลอดระยะเวลาทกจการมภาระผกพนตาม

สญญาในปจจบนทจะขยายสนเชอ

ข5.5.39 อยางไรกตาม อางองยอหนาท 5.5.20 เครองมอทางการเงนบางประเภทซงรวมถงเงนใหสนเชอและ

วงเงนมภาระผกพน ซงกจการสามารถเรยกรองใหช าระเงนคนและยกเลกวงเงนภาระผกพนนนได

ไมไดจ ากดใหกจการไดรบผลขาดทนดานเครดตในชวงระยะเวลาการแจงการยกเลกลวงหนาตาม

สญญา ตวอยางเชน วงเงนสนเชอหมนเวยน เชน บตรเครดต และวงเงนเบกเกนบญช ตามสญญานน

ผใหกยมสามารถยกเลกวงเงนไดโดยการแจงลวงหนาเพยงหนงวน อยางไรกตาม ในทางปฏบตผให

กยมมกจะขยายระยะเวลาการใหเครดตยาวนานขน และจะยกเลกวงเงนเมอความเสยงดานเครดตของ

ผกยมนนเพมสงขน ซงอาจชาเกนไปทจะปองกนการขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนบางสวนหรอ

ทงหมด เครองมอทางการเงนมกมคณสมบตดงตอไปน ซงเปนผลจากลกษณะของเครองมอทาง

การเงน วธการจดการเครองมอทางการเงนและลกษณะของขอมลทสามารถหาไดซงบอกถงการ

เพมขนอยางมนยส าคญของความเสยงดานเครดต



129

ข5.5.39.1 เครองมอทางการเงนนนไมไดก าหนดระยะเวลาการช าระเงนหรอโครงสรางการช าระเงน

คนทมระยะเวลาทแนนอน และมกมระยะเวลาการบอกเลกสญญาทสน (เชน หนงวน)

ข5.5.39.2 ความสามารถในการยกเลกสญญานนจะไมถกบงคบใชในการด าเนนงานตามปกตในการ

จดการเครองมอทางการเงนนน และสญญานนอาจถกยกเลกกตอเมอกจการตระหนกถง

ความเสยงดานเครดตทเพมสงขนตามระดบวงเงนทไดรบ และ

ข5.5.39.3 เครองมอทางการเงนนนมการจดการแบบเปนกลม

ข5.5.40 ในการระบชวงเวลาทกจการคาดวาจะเผชญกบความเสยงดานเครดต หากผลขาดทนดานเครดตทคาด

วาจะเกดขนไมไดถกปรบลดลงโดยการจดการความเสยงดานเครดตตามปกตของกจการ กจการควร

พจารณาถงปจจยตางๆ อาทเชน ขอมลและประสบการณในอดตดงน

ข5.5.40.1 ชวงระยะเวลาทกจการเผชญกบความเสยงดานเครดตส าหรบเครองมอทางการเงนทม

ลกษณะเหมอนกน

ข5.5.40.2 ระยะเวลาของการปฏบตผดสญญาทเกยวของซงเกดขนกบเครองมอทางการเงนทม

ลกษณะคลายคลงกนภายหลงจากการเพมขนอยางมนยส าคญของความเสยงดานเครดต

และ

ข5.5.40.3 มาตรการการจดการความเสยงดานเครดต ซงกจการคาดวาจะด าเนนการเมอความเสยง

ดานเครดตส าหรบเครองมอทางการเงนนนเพมสงข น อาทเชน การลดหรอการยกเลก

วงเงนทยงไมไดเบกใช

ผลลพธตามคาความนาจะเปนถวงน าหนก (Probability-weighted outcome)

ข5.5.41 วตถประสงคของการประมาณการผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนนน ไมใชเพอการประมาณ

การสถานการณทแยทสดหรอทดทสด แตทวาการประมาณการผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะ

เกดขนนนควรสะทอนใหเหนถงความนาจะเปนทจะเกดผลขาดทนดานเครดต และความนาจะเปนทจะ

ไมเกดผลขาดทนดานเครดต แมวาโอกาสทผลลพธสวนใหญจะไมมผลขาดทนดานเครดตเกดขนก

ตาม

ข5.5.42 ยอหนาท 5.5.17.1 ก าหนดใหประมาณการผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตองสะทอนถง

ความเปนกลางและถวงน าหนกดวยคาความนาจะเปนซงไดจากการประเมนคาของผลลพธทเปนไปได

ในทางปฏบต อาจไมจ าเปนตองมการวเคราะหทซบซอน โดยในบางกรณ การใชแบบจ าลองอยางงายก

อาจเพยงพอ โดยไมจ าเปนจะตองมการจ าลองสถานการณทมากเกนจ าเปน ตวอยางเชน คาเฉลยผล

ขาดทนดานเครดตของกลมเครองมอทางการเงนขนาดใหญทมลกษณะความเสยงทคลายกนนนอาจ

เปนคาประมาณการทสมเหตสมผลส าหรบคาความนาจะเปนถวงน าหนก สวนในสถานการณอน การ

ก าหนดสถานการณจ าลองทสามารถระบถงจ านวนและจงหวะเวลาของกระแสเงนสดทเปนไปได

รวมทงคาความนาจะเปนของกระแสเงนสดนนอาจเปนสงจ าเปน โดยในสถานการณดงกลาวนน ผล

ขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนจะตองสะทอนถงผลลพธอยางนอยสองผลลพธตามทกลาวในยอ

หนาท 5.5.18



130

ข5.5.43 ส าหรบผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทางการเงนนน กจการตอง

ประเมนความเสยงจากการปฏบตผดสญญาทเกดขนกบเครองมอทางการเงนตลอดชวงอายทคาดไว

ของเครองมอทางการเงนนน โดยผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนใน 12 เดอนขางหนานนคอ

สวนหนงของผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทางการเงน ซงสะทอน

ใหเหนถงจ านวนเงนสดทคาดวาจะไมไดรบตลอดอายเครองมอทางการเงน หากเกดการปฏบตผด

สญญาภายใน 12 เดอนนบจากวนทรายงาน (หรอชวงเวลาทสนกวา หากอายทคาดไวของเครองมอ

ทางการเงนนนสนกวา 12 เดอน) ถวงน าหนกดวยความนาจะเปนของการปฏบตผดสญญาทจะเกดขน

ดงนนผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนใน 12 เดอนขางหนา จงไมใชทงผลขาดทนดานเครดต

ทคาดวาจะเกดขนตลอดอายของเครองมอทางการเงนทคาดการณวาจะเกดการปฏบตผดสญญาในชวง

12 เดอนขางหนา หรอจ านวนเงนสดทคาดวาจะไมไดรบทคาดวาจะเกดขนในชวง 12 เดอนขางหนา

มลคาของเงนตามเวลา

ข5.5.44 ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนตองถกคดลดจนถงวนทรายงาน ไมใชถงวนทคาดวาจะเกด

การปฏบตผดสญญา หรอวนอนใด โดยใชอตราดอกเบ ยทแทจรงตามสญญา ซงถกก าหนด ณ วนท

รบร เมอเรมแรกหรอคาประมาณอตราดอกเบ ยทใกลเคยงทสด หากเครองมอทางการเงนนนมอตรา

ดอกเบยผนแปร ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนจะถกคดลดโดยใชอตราดอกเบ ยทแทจรงใน

ปจจบนตามทกลาวในภาคผนวก ยอหนาท ข5.4.5

ข5.5.45 ส าหรบสนทรพยทางการเงนทมการดอยคาดานเครดตตงแตเมอเรมแรกทซอหรอไดมา ผลขาดทน

ดานเครดตทคาดวาจะเกดขนนนจะถกคดลดดวยอตราดอกเบ ยทแทจรงปรบดวยความเสยงดาน

เครดตซงไดถกก าหนด ณ วนทรบร เมอเรมแรก

ข5.5.46 ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนส าหรบลกหนตามสญญาเชานนจะถกคดลดโดยใชอตราคดลด

เดยวกบทใชในการวดมลคาลกหนตามสญญาเชาตามทก าหนดในมาตรฐานการบญช ฉบบท 17

(ปรบปรง 2559) เรอง สญญาเชา

ข5.5.47 ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนส าหรบภาระผกพนทจะใหสนเชอนน ตองคดลดดวยอตรา

ดอกเบยทแทจรงตามสญญา หรอคาประมาณอตราดอกเบ ยทใกลเคยงทสด ซงจะถกใชเมอมการรบร

สนทรพยทางการเงนทเกดขนจากภาระผกพนทจะใหสนเชอ เพอวตถประสงคในการน าขอก าหนด

เกยวกบการดอยคาไปปฏบตนน สนทรพยทางการเงนทมการรบรหลงจากการเบกใชภาระผกพนทจะ

ใหสนเชอจะถกจดวาเปนภาระผกพนทตอเนอง แทนทจะถกจดวาเปนเครองมอทางการเงนใหม ดงนน

ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนส าหรบสนทรพยทางการเงนดงกลาวมการวดมลคาโดย

พจารณาถงความเสยงดานเครดตเมอเรมแรกของภาระผกพนทจะใหสนเชอ โดยนบจากวนททกจการ

มภาระผกพนทไมสามารถเพกถอนได

ข5.5.48 ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนส าหรบสญญาค าประกนทางการเงน หรอภาระผกพนทจะให

สนเชอหากไมสามารถก าหนดอตราดอกเบยทแทจรงตามสญญา อตราคดลดทใชควรสะทอนถงตลาด

ในปจจบนเพอประมาณมลคาของเงนตามเวลา รวมถงความเสยงตางๆทอาจมผลตอกระแสเงนสด



131

เปนการเฉพาะ โดยความเสยงตางๆ นนจะถกปรบเขาไปในอตราคดลดแทนทการปรบจ านวนเงนสดท

คาดวาจะไมไดรบ

ขอมลทมความสมเหตสมผลและสามารถสนบสนนได

ข5.5.49 ตามวตถประสงคของมาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ขอมลทมความสมเหตสมผลและ

สามารถสนบสนนไดคอขอมลทสามารถหาไดอยางสมเหตผล ณ วนทรายงานโดยมตนทนหรอความ

พยายามทไมมากเกนไปเกยวกบเกยวกบเหตการณในอดต สถานการณในปจจบนและการคาดการณ

ถงสภาวะทางเศรษฐกจในอนาคต ขอมลทหาไดเพอวตถประสงคในการรายงานทางการเงนถก

พจารณาวาเปนขอมลทสามารถหาไดโดยมตนทนหรอความพยายามทไมมากเกนไป

ข5.5.50 กจการไมจ าเปนตองรวบรวมผลการคาดการณสภาวะในอนาคตตลอดชวงอายทคาดไวของเครองมอ

ทางการเงน ระดบการพจารณาความจ าเปนในการประเมนผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนนน

ขนอยกบความพรอมของขอมลโดยละเอยด โดยทหากมการคาดการณในระยะเวลาทยาวนานขน

ความมอยของขอมลโดยละเอยดนนจะลดลงและระดบของการใชดลพนจส าหรบการประเมนผล

ขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนนนจะเพมขน การประเมนผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะ

เกดขนนนไมจ าเปนทจะตองประเมนโดยละเอยดส าหรบชวงเวลาในอนาคตทไกลออกไป โดยชวงเวลา

ในอนาคตทไกลออกไปนน กจการอาจใชการประมาณคาชวงเวลาดงกลาวจากขอมลทมอยโดยละเอยด

ได

ข5.5.51 กจการไมจ าเปนจะตองท าการสบคนขอมลโดยละเอยด แตควรพจารณาถงขอมลทงหมดทมความ

สมเหตสมผลและสามารถสนบสนนไดและทสามารถหาไดโดยไมใชตนทนหรอความพยายามทมาก

เกนไปและเกยวของกบการประมาณการผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนซงรวมถงผลกระทบ

ของการช าระเงนกอนครบก าหนด ขอมลทใชควรรวมปจจยเฉพาะของผกยม สภาวะการณทาง

เศรษฐกจโดยทวไป และการประเมนทศทางทงในปจจบนและในอนาคต ณ วนทรายงาน กจการอาจ

ใชขอมลจากหลายแหลง ซงอาจเปนทงแหลงขอมลภายใน (เฉพาะกจการ) และแหลงขอมลภายนอก

แหลงขอมลท เปนไปไดนนประกอบไปดวยขอมลภายในเก ยวกบผลขาดทนดานเครดตจาก

ประสบการณในอดต การจดอนดบเครดตภายใน ขอมลผลขาดทนดานเครดตจากประสบการณใน

อดตของกจการอนๆ การจดอนดบเครดตภายนอก รายงานและคาสถตตางๆ สวนกจการทไมม

แหลงขอมลหรอมไมเพยงพอ แหลงขอมลเฉพาะกจการอาจใชขอมลของธรกจในกลมธรกจเดยวกน

ส าหรบเครองมอทางการเงนทสามารถเปรยบเทยบกนได (หรอกลมเครองมอทางการเงนตางๆ)

ข5.5.52 ขอมลในอดตเปนสงส าคญหลกหรอพนฐานส าหรบการวดผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน

อยางไรกตาม กจการควรปรบปรงขอมลในอดต เชน ขอมลผลขาดทนดานเครดตจากประสบการณ

บนพนฐานของการสะทอนสภาวการณในปจจบน และคาดการณสภาวการณในอนาคตซ งไมม

ผลกระทบจากสถานการณในชวงเวลาทใชขอมลในอดตเปนตวตงตนจากขอมลทสงเกตไดตามความ

สมเหตสมผลและสามารถสนบสนนไดโดยไมใชตนทนหรอความพยายามทมากเกนไป ณ วนทรายงาน

และเพอก าจดผลกระทบของสถานการณนนของชวงเวลาในอดตทไมเกยวของกบกระแสเงนสดตาม

สญญาในอนาคต ในบางกรณขอมลทมความสมเหตสมผลและมขอสนบสนนไดดทสดสามารถเปน



132

ขอมลในอดตทไมจ าเปนตองมการแกไขได โดยขนอยกบลกษณะของขอมลในอดต และเมอค านวณ

โดยเปรยบเทยบกบสถานการณตางๆ ณ วนทรายงานและคณลกษณะตางๆของเครองมอทางการเงน

ควรถกพจารณา การประมาณการเปลยนแปลงผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนนนควรจะถก

สะทอนและสอดคลองกบทศทางการเปลยนแปลงของขอมลทหาได (เชน การเปลยนแปลงของอตรา

การวางงาน ราคาอสงหารมทรพย ราคาสนคาโภคภณฑ สถานะของการช าระเงน หรอ ปจจยอนๆ ท

เปนตวบงชถงผลขาดทนดานเครดตส าหรบเครองมอทางการเงน หรอกลมเครองมอทางการเงนและ

ระดบความรนแรงของความเปลยนแปลงเหลานน) กจการควรทบทวนวธการและสมมตฐานตางๆ ท

ใชในการประมาณการผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนเปนประจ า เพอลดความแตกตาง

ระหวางคาประมาณและผลขาดทนดานเครดตทเกดขนจรง

ข5.5.53 เมอใชขอมลผลขาดทนดานเครดตจากประสบการณในอดตเพอประมาณผลขาดทนดานเครดตทคาด

วาจะเกดขน สงส าคญคอขอมลเกยวกบอตราผลขาดทนดานเครดตในอดตจะถกน าไปใชกบกลมตางๆ

ทมลกษณะทสอดคลองกบกลมซงกจการเอาขอมลอตราผลขาดทนดานเครดตในอดตมาใช ดงนน

วธการทน าไปปฏบตนนควรท าใหแตละกลมของสนทรพยทางการเงนมขอมลของผลขาดทนดาน

เครดตจากประสบการณทผานมาทสอดคลองกนภายในกลมของสนทรพยทางการเงนมลกษณะความ

เสยงทคลายกน รวมทงมขอมลอนทเกยวของซงสามารถหาไดโดยทวไปและสะทอนถงสภาวะตางๆใน

ปจจบน

ข5.5.54 ผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนควรสะทอนถงความคาดหวงของกจการตอผลขาดทนดาน

เครดต อยางไรกตาม เมอพจารณาถงขอมลทงหมดทมความสมเหตสมผลและสามารถสนบสนน และ

ทสามารถหาไดโดยไมใชตนทนหรอความพยายามทมากเกนไปเพอประมาณผลขาดทนดานเครดตท

คาดวาจะเกดขน กจการควรพจารณาถงขอมลทสงเกตไดในตลาดซงเกยวกบความเสยงดานเครดต

ของเครองมอทางการเงนนนๆ หรอเครองมอทางการเงนทคลายคลงกน

หลกประกน

ข5.5.55 ตามวตถประสงคในการวดผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขน การประมาณจ านวนเงนสดทคาด

วาจะไมไดรบทคาดวาจะเกดขน ควรค านงถงกระแสเงนสดทคาดวาจะเกดขนจากหลกประกน และการ

รบประกนดานเครดตของสนทรพยซงเปนสวนหนงของเงอนไขตามสญญา และกจการนนไมไดรบร

แยกตางหาก การประมาณจ านวนเงนสดทคาดวาจะไมไดรบส าหรบเครองมอทางการเงนทม

หลกประกนนนควรค านงถงการคาดการณจ านวนและจงหวะเวลาของกระแสเงนสดทจะไดรบจากการ

ยดหลกประกนทหกตนทนของการไดมาและการขายหลกประกน โดยไมค านงวาการยดทรพยนน

เปนไปไดหรอไม (ซงกคอ คาโดยประมาณของกระแสเงนสดทคาดวาจะเกดขนนนจะพจารณาถงความ

นาจะเปนของการยดทรพยและกระแสเงนสดทเกดขน) ดงนน การคาดการณกระแสเงนสดจงควรทจะ

วเคราะหถงระยะเวลาในการขายหลกประกน ซงอาจจะยาวกวาอายของสญญาดวย หลกประกนใดๆ ท

ไดจากการยดทรพยนนจะไม ถกรบร เปนสนทรพยแยกตางหากจากเครองมอทางการเงนทม

หลกประกน เวนแตวาหลกประกนนนเขาเงอนไขการรบร เปนสนทรพยตามมาตรฐานการรายงานทาง

การเงนฉบบนหรอฉบบอนๆ



133

การจดประเภทสนทรพยทางการเงน (บทท 5.6)

ข5.6.1 หากกจการมการเปลยนแปลงการจดประเภทรายการสนทรพยทางการเงนตามยอหนา 4.4.1 และ

5.6.1 ก าหนดใหตองปรบปรงการจดประเภทรายการแบบเปลยนทนทนบจากวนทจดประเภทรายการ

ใหม ทงน ทงวธราคาทนตดจ าหนายและวธวดมลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอนมการ

ก าหนดอตราดอกเบยทแทจรง ณ วนทรบร เมอเรมแรก และปฏบตตามขอก าหนดเกยวกบการดอยคา

ดวยวธเดยวกน ดงนน เมอกจการจดประเภทสนทรพยทางการเงนใหม โดยโอนเปลยนระหวางวธ

ราคาทนตดจ าหนายและวธวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานทางก าไรขาดทนเบดเสรจอน

ข5.6.1.1 การรบร รายไดดอกเบ ยนนไมเปลยนแปลง และกจการยงคงใชอตราดอกเบ ยทแทจรง

เดมตอไป

ข5.6.1.2 การวดผลขาดทนดานเครดตทคาดวาจะเกดขนนนไมมการเปลยนแปลง เนองจากการวด

มลคาทงสองประเภทนนใชวธการบนทกการดอยคาแบบเดยวกน แตอยางไรกตาม หาก

สนทรพยทางการเงนมการเปลยนแปลงการจดประเภทรายการใหมโดยเปลยนจากวธวด

มลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอนเปนวธราคาทนตดจ าหนาย คาเผอ

ผลขาดทนจะแสดงเปนรายการปรบปรงมลคาตามบญชขนตนของสนทรพยทางการเงน

นบจากวนทจดประเภทรายการใหม แตถาสนทรพยทางการเงนนนจดประเภทรายการ

ใหมโดยเปลยนจากวธราคาทนตดจ าหนายเปนวธวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไร

ขาดทนเบดเสรจอน กจการตองตดรายการคาเผอผลขาดทนออกจากบญช (ดงนน จงไม

แสดงรายการคาเผอผลขาดทนเปนรายการปรบปรงมลคาตามบญชขนตนอกตอไป) แต

จะรบร เปนขาดทนจากการดอยคาสะสม (ดวยจ านวนทเทากน) ในก าไรขาดทนเบดเสรจ

อน และเปดเผยนบจากวนทจดประเภทรายการใหม

ข5.6.2 อยางไรกด ส าหรบสนทรพยทางการเงนทวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนนน ไม

ก าหนดใหตองแยกรบรรายไดดอกเบยหรอผลของก าไรหรอขาดทนจากการดอยคา ดงนน เมอกจการ

มการเปลยนแปลงการจดประเภทรายการสนทรพยทางการเงนโดยโอนออกจากสนทรพยทางการเงนท

วดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน อตราดอกเบ ยทแทจรงจะถกก าหนดตามมลคา

ยตธรรมของสนทรพย ณ วนทจดประเภทรายการใหม นอกจากน เพอวตถประสงคในการน าบทท

5.5 มาปฏบตกบสนทรพยทางการเงนนบจากวนทจดประเภทรายการใหม ใหถอวาวนทจดประเภท

รายการใหมนนเปนวนทรบร เมอเรมแรก

ผลก าไรและขาดทน (บทท 5.7)

ข5.7.1 ยอหนาท 5.7.5 อนญาตใหกจการสามารถเลอกแสดงการเปลยนแปลงของมลคายตธรรมของการ

ลงทนในตราสารทนทไมไดถอไวเพอคา ไวในก าไรขาดทนเบดเสรจอน โดยเมอเลอกแลวจะไมสามารถ

เปลยนแปลงวธการบญชไดอก และใหเลอกน วธการเปนรายตราสาร (หรอ รายหน) ทงน จ านวนเงน

ทแสดงในก าไรขาดทนเบดเสรจอน จะไมสามารถโอนไปเปนก าไรหรอขาดทนในภายหลง อยางไรกด



134

กจการอาจโอนผลสะสมของก าไรหรอขาดทนภายในสวนของเจาของได เงนปนผลจากการลงทน

ดงกลาว จะรบร ในก าไรหรอขาดทน ตามยอหนาท 5.7.6 เวนแตเงนปนผลดงกลาวจะแสดงอยาง

ชดเจนวาเปนการไดรบคนของตนทนการลงทน

ข5.7.1ก ยกเวนในกรณทน ายอหนาท 4.1.5 ไปถอปฏบต ยอหนาท 4.1.2ก นนก าหนดใหสนทรพยทางการเงน

ทวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรขาดทนเบดเสรจอน หากเงอนไขตามสญญาของสนทรพยทาง

การเงนนนระบวากระแสเงนสดตามสญญาเปนเพยงการรบช าระเงนตนและดอกเบ ยจากจ านวนเงนตน

คงคางเทานน และสนทรพยการเงนนนถอไวโดยมรปแบบการด าเนนธรกจเพอวตถประสงคทงในการ

รบกระแสเงนสดตามสญญา และการขายสนทรพยทางการเงน ใหรบรสนทรพยทางการเงนทมลกษณะ

ดงกลาวในก าไรหรอขาดทนราวกบวาวดมลคาดวยราคาทนตดจ าหนาย ในขณะทสนทรพยทางการเงน

นนวดมลคาในงบแสดงฐานะการเงนดวยมลคายตธรรม ผลก าไรหรอขาดทน นอกเหนอจากทรบร ใน

ก าไรหรอขาดทนตามยอหนาท 5.7.10 ถง 5.7.11 ใหรบร เปนก าไรขาดทนเบดเสรจอน โดยเมอตด

รายการสนทรพยทางการเงนเหลานนออกจากบญช ใหโอนผลก าไรหรอขาดทนสะสมทเคยรบร ในก าไร

ขาดทนเบดเสรจอนไปก าไรหรอขาดทน ซงสะทอนใหเหนถงผลก าไรหรอขาดทนซงจะถกรบร ในก าไร

หรอขาดทนเมอตดรายการออกจากบญชหากสนทรพยทางการเงนดงกลาววดมลคาดวยราคาทนตด

จ าหนาย

ข.5.7.2 กจการทถอปฏบตตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 21 (ปรบปรง 2559) เรอง ผลกระทบจากการ

เปลยนแปลงอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ กบสนทรพยและหนสนทางการเงนทเปนตวเงน

ตามทก าหนดในมาตรฐานการบญช ฉบบท 21 (ปรบปรง 2559) เรอง ผลกระทบจากการ

เปลยนแปลงอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ และเปนสกลเงนตราตางประเทศ โดยทมาตรฐาน

การบญช ฉบบท 21 (ปรบปรง 2559) เรอง ผลกระทบจากการเปลยนแปลงอตราแลกเปลยนเงนตรา

ตางประเทศ ก าหนดใหก าไรหรอขาดทนจากอตราแลกเปลยนของสนทรพยและหน สนทเปนตวเงน

รบร ในก าไรหรอขาดทน ยกเวนรายการทเปนตวเงนทถกก าหนดใหเปนเครองมอปองกนความเสยง

ของการปองกนความเสยงในกระแสเงนสด (ดยอหนาท 6.5.11) การปองกนความเสยงส าหรบการ

ลงทนสทธ (ดยอหนาท 6.5.13) หรอการปองกนความเสยงในมลคายตธรรมของตราสารทน ซง

กจการเลอกทจะแสดงการเปลยนแปลงของมลคายตธรรมในก าไรขาดทนเบดเสรจอนตามยอหนาท

5.7.5 (ดยอหนาท 6.5.8)

ข.5.7.2ก ตามวตถประสงคในการรบร ก าไรหรอขาดทนจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนเงนตรา

ตางประเทศตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 21 (ปรบปรง 2559) เรอง ผลกระทบจากการ

เปลยนแปลงอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ สนทรพยทางการเงนทวดมลคาดวยมลคายตธรรม

ผานก าไรขาดทนเบดเสรจอนตามยอหนาท 4.1.2ก นนถอวาเปนรายการท เปนตวเงน ดงนน

สนทรพยทางการเงนดงกลาวจะถกถอเสมอนวาเปนสนทรพยทวดมลคาดวยราคาทนตดจ าหนายใน

สกลเงนตราตางประเทศ ผลตางจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศของสวนทเปนราคาทนทตด

จ าหนายนนจะถกรบร ในก าไรหรอขาดทน และรบร ความเปลยนแปลงอนของมลคาตามบญชตาม

ขอก าหนดในยอหนาท 5.7.10

ข.5.7.3 ยอหนาท 5.7.5 อนญาตใหกจการสามารถเลอกแสดงการเปลยนแปลงของมลคายตธรรมของการ

ลงทนในตราสารทนทไมไดถอไวเพอคา ในก าไรขาดทนเบดเสรจอน (เมอเลอกแลวจะเปลยนแปลง



135

ไมไดอก) การเปลยนแปลงของมลคายตธรรมของเงนลงทนในตราสารทนนนไมใชรายการทเปนตว

เงน ดงนน ผลก าไรหรอขาดทนทแสดงในก าไรขาดทนเบดเสรจอน ตามขอก าหนดในยอหนาท 5.7.5

รวมถงองคประกอบของอตราแลกเปลยนทเกยวของ

ข.5.7.4 หากสนทรพยทเปนตวเงนทไมใชตราสารอนพนธและหนสนทเปนตวเงนทไมใชตราสารอนพนธ ม

ความสมพนธกนในลกษณะของการปองกนความเสยง การเปลยนแปลงในองคประกอบสวนทเปน

เงนตราตางประเทศของเครองมอทางการเงนเหลานนจะแสดงในก าไรหรอขาดทน

หน สนทางการเงนทแสดงดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน

ข.5.7.5 เมอกจการก าหนดใหหน สนทางการเงนแสดงมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน จะตอง

พจารณาวาผลกระทบของการเปลยนแปลงในความเสยงดานเครดตของหนสนตองแสดงในก าไร

ขาดทนเบดเสรจอนหรอไม ซงอาจกอใหเกดหรอเพมการไมจบคทางบญช (accounting mismatch)

ในสวนของก าไรหรอขาดทน การไมจบคทางบญช (accounting mismatch) จะเกดหรอเพมมากขน ถา

การน าเสนอผลของความเปลยนแปลงในความเสยงดานเครดตของหนสนในก าไรขาดทนเบดเสรจอน

นนไปสงผลใหเกดความไมสอดคลองกนมากขนในก าไรหรอขาดทน มากกวาหากน าจ านวนดงกลาว

แสดงในก าไรหรอขาดทน

ข5.7.6 เพอก าหนดวาหนสนทางการเงนทก าหนดใหแสดงมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน

กจการตองประเมนถงผลกระทบของความเปลยนแปลงในความเสยงดานเครดตของหนสนทคาดวาจะ

เกดข นวามสวนชวยชดเชยก าไรหรอขาดทนจากการเปลยนแปลงในสวนของมลคายตธรรมของ

เครองมอทางการเงนอนทวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนหรอไม การคาดการณ

ดงกลาวตองค านงถงความเกยวของทางเศรษฐกจตอคณลกษณะของหนสน และคณลกษณะของ

เครองมอทางการเงนอนดวย

ข5.7.7 การก าหนดใหหน สนทางการเงนแสดงดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน จะก าหนดเมอมการ

รบร เมอเรมแรกและไมมการประเมนใหม เพอวตถประสงคในทางปฏบต กจการไมจ าเปนตองระบ

สนทรพยและหนสนทงหมดทท าใหเกดการไมจบคทางบญชวาเกด ณ เวลาเดยวกน การเกดรายการท

ชากวาอยางสมเหตสมผลนนอนญาตทท าหากธรกรรมใดๆทเหลออยทคาดวาจะเกดขน กจการตองถอ

ปฏบตอยางสม าเสมอในการก าหนดวา การแสดงผลกระทบของความเปลยนแปลงของความเสยงดาน

เครดตของหนสนในก าไรขาดทนเบดเสรจอนนนกอใหเกดหรอเพมการไมจบคทางบญช (accounting

mismatch) ในก าไรหรอขาดทนหรอไม แตอยางไรกตามกจการอาจใชวธการอนๆ ทแตกตางกนได

เมอมความแตกตางของสภาวะเศรษฐกจทสมพนธกบลกษณะของหน สนก าหนดใหแสดงมลคาดวย

มลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนกบลกษณะของเครองมอทางการเงนอนๆ มาตรฐานการรายงาน

ทางการเงน ฉบบท 7 เรอง การเปดเผยขอมลส าหรบเครองมอทางการเงน (เมอมการประกาศใช) นน

ก าหนดใหกจการตองเปดเผยขอมลในเชงคณภาพในหมายเหตประกอบงบการเงนเกยวกบวธการท

กจการใชในการก าหนด

ข.5.7.8 หากการไมสามารถจบคทางบญชนนเกดขนหรอเพมมากขน กจการตองแสดงการเปลยนแปลงทงหมด

ในมลคายตธรรม (ซงรวมถงผลกระทบของการเปลยนแปลงในความเสยงดานเครดตของหนสน) ใน



136

ก าไรหรอขาดทน หากความไมสอดคลองนนไมเกดขนหรอไมเพมมากขน กจการตองแสดงผลกระทบ

ของการเปลยนแปลงในความเสยงดานเครดตของหนสนในก าไรขาดทนเบดเสรจอน

ข.5.7.9 จ านวนทแสดงในก าไรขาดทนเบดเสรจอนตองไมถกโอนไปเปนก าไรหรอขาดทนในภายหลง อยางไรก

ตาม กจการอาจโอนผลสะสมของก าไรหรอขาดทนภายในสวนของเจาของ

ข.5.7.10 ตวอยางตอไปน อธบายถงสถานการณของการไมจบคทางบญช (accounting mismatch) ทเกดขนใน

ก าไรหรอขาดทน ถาผลกระทบตอการเปลยนแปลงในความเสยงดานเครดตของหนสนนนแสดงใน

ก าไรขาดทนเบดเสรจอน ธนาคารแหงหนงปลอยสนเชอใหกบลกคาและกองทนตางๆ ดวยการขาย

พนธบตรทมคณลกษณะทสอดคลองกน (เชน จ านวนเงนคงคาง ประวตการช าระเงนคน ระยะเวลา

และสกลเงน) ในตลาด เงอนไขตามสญญาเงนกอนญาตใหผก (ลกคาทท าการจ านอง) สามารถจาย

ช าระเงนกอนครบก าหนดได (ซงเปนการท าตามภาระผกพนทมตอธนาคาร) ดวยการซอพนธบตรตาม

มลคายตธรรมในตลาด และสงมอบพนธบตรนนใหกบธนาคาร จากการทมสทธในการช าระเงนคน

กอนครบก าหนดตามสญญา หากคณภาพเครดตของพนธบตรนนดอยลงหรอแยลง (ดงนนมลคา

ยตธรรมของหนสนของธนาคารจะลดลง) มลคายตธรรมของสนทรพยทใหกของธนาคารจะลดลงตาม

ดวย การเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของสนทรพยนนจะสะทอนใหเหนถงสทธตามสญญาของลกคา

ในการจายช าระคนสนเชอจ านองกอนถงก าหนดไดดวยการซอพนธบตรตามมลคายตธรรม (ทมมลคา

ลดลงในตวอยางน ) และสงมอบพนธบตรนนใหกบธนาคารทรบจ านอง ดงนนผลกระทบของการ

เปลยนแปลงความเสยงดานสนเครดตของหนสน (พนธบตร) จะเปนสงชดเชยก าไรหรอขาดทน ให

สอดคลองกบการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของสนทรพยทางการเงน (สนเชอ) โดยหาก

ผลกระทบของความเปลยนแปลงในความเสยงดานเครดตของหนสนนนแสดงในก าไรขาดทนเบดเสรจ

อนจะท าใหเกดการไมจบคทางบญช (accounting mismatch) ในก าไรหรอขาดทน ดงนนธนาคารทรบ

จ านองจงถกก าหนดใหตองแสดงการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของหนสนทางการเงน (ซงรวมถง

ผลกระทบของการเปลยนแปลงในความเสยงดานเครดตของหนสนดวย) ในก าไรและขาดทน

ข.5.7.11 ตวอยางในยอหนา ข5.7.10 นนมความเกยวเนองระหวางผลกระทบของการเปลยนแปลงในความ

เสยงดานเครดตของหนสนและการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของสนทรพยทางการเงน (ซงเปน

ผลลพธของสทธตามสญญาของลกคาในการจายช าระคนสนเชอกอนก าหนดดวยการซ อพนธบตรตาม

มลคายตธรรม และสงมอบพนธบตรนนใหกบธนาคาร) อยางไรกตามการไมจบคทางบญช

(accounting mismatch) นนอาจเกดกบขนไดในกรณทไมมความเกยวเนองกน

ข.5.7.12 เพอวตถประสงคในการน ายอหนาท 5.7.7 และ 5.7.8 มาปฏบต การไมจบคทางบญช (accounting

mismatch) นนไมไดเกดจากวธการวดมลคาทกจการใชในการก าหนดผลกระทบของการเปลยนแปลง

ของความเสยงดานเครดตของหน สนเทานน การไมจบคทางบญช (accounting mismatch) ในก าไร

หรอขาดทนนนจะเกดขนกตอเมอ ผลกระทบของการเปลยนแปลงในความเสยงดานเครดตของหนสน

(ตามทระบไวในมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 7 เรอง การเปดเผยขอมลส าหรบเครองมอ

ทางการเงน (เมอมการประกาศใช)) นนถกคาดการณเพอชดเชยการเปลยนแปลงในมลคายตธรรม

ของเครองมอทางการเงนอน การไมสามารถจบคทางบญชอนเนองมาจากวธการวดมลคาแตเพยงอยาง

เดยว (เชน เกดจากการทกจการนนไมแยกการเปลยนแปลงของความเสยงดานเครดตของหนสนออก

จากการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมอนๆ) นนไมสงผลกระทบตอการก าหนดตามยอหนาท 5.7.7



137

และ 5.7.8 เชน กจการนนอาจไมแยกการเปลยนแปลงของความเสยงดานเครดตของหนสนออกจาก

การเปลยนแปลงในความเสยงดานสภาพคลอง หากกจการนนแสดงผลกระทบของทงสองปจจย

รวมกนในก าไรขาดทนเบดเสรจอน การไมสามารถจบคไดนนอาจเกดขนเนองจากการเปลยนแปลงใน

ความเสยงดานสภาพคลองนนอาจรวมอยในการวดมลคายตธรรมของสนทรพยทางการเงนของกจการ

และการเปลยนแปลงของมลคายตธรรมทงหมดของสนทรพยนนแสดงในก าไรและขาดทน แตอยางไร

กตามการไมสามารถจบคทางบญชนนเกดจากการวดมลคาทไมชดเจน ไมใชความสมพนธทชดเชยกน

ตามทอธบายไวในภาคผนวกยอหนาท ข5.7.6 และจะไมสงผลกระทบตอการพจารณาตามยอหนา

5.7.7 และ 5.7.8

ค าจ ากดความของ “ความเสยงดานเครดต” (ยอหนาท 5.7.7 และ 5.7.8)

ข5.7.13 มาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 7 เรอง การเปดเผยขอมลส าหรบเครองมอทางการเงน (เมอ

มการประกาศใช) ระบวาความเสยงดานเครดตเปน “ความเสยงทฝายหนงฝายใดมตอเครองมอทาง

การเงน ซงสงผลใหอกฝายหนงขาดทนทางการเงนจากการไมปฏบตตามภาระผกพน” ขอก าหนดตาม

ยอหนาท 5.7.7.1 นนเกยวของกบความเสยงทผออกนนอาจไมปฏบตตามภาระผกพนนน โดยไมม

ความจ าเปนตองเกยวของกบความนาเชอถอดานเครดตของผออก ตวอยางเชน ในกรณทกจการออก

หนสนทเหมอนกนทงทมสนทรพยค าประกนและไมมสนทรพยค าประกน ความเสยงดานเครดตของ

หน สนทงสองนนจะแตกตางกน แมวามผออกคนเดยวกนกตาม หนสนทมสนทรพยค าประกนจะม

ความเสยงดานเครดตของนอยกวาหนสนทไมมสนทรพยค าประกน ความเสยงดานเครดตส าหรบ

หนสนทมสนทรพยค าประกนอาจเขาใกลศนยกได

ข.5.7.14 เพอวตถประสงคในการน ายอหนาท 5.7.7.1 มาปฏบต ความเสยงดานเครดตนนแตกตางจากความ

เสยงของผลการด าเนนงานจากสนทรพยทระบไว ความเสยงของผลการด าเนนงานจากสนทรพยทระบ

ไวไมเกยวของกบความเสยงทกจการไมสามารถยกเลกภาระผกพนบางอยางได แตวาเกยวกบความ

เสยงทรายการสนทรพยใดๆ หรอกลมสนทรพยนนจะมผลประกอบการขาดทน (หรอขาดทนอยาง

มาก)

ข.5.7.15 ตวอยางตอไปนเปนความเสยงจากผลการด าเนนการของสนทรพยทระบไว

ข5.7.15.1 หนสนทมลกษณะเชอมตอหนวย (unit-linking feature) โดยทจ านวนเงนจากผลงทนถก

ก าหนดจากผลการด าเนนงานของสนทรพยทระบไว หนสนทมลกษณะการเชอมตอหนวย

(unit-linking feature) ทสงผลกระทบตอมลคายตธรรมถอเปนความเสยงของผลการ

ด าเนนงานจากสนทรพยทระบไวไมใชความเสยงดานเครดต

ข5.7.15.2 หนสนทออกโดยกจการซงมโครงสรางเฉพาะตวซงมลกษณะดงตอไปน เปนกจการทเปน

นตบคคลตามกฎหมายแยกตางหากท าใหสนทรพยของกจการมการกนไวเพอ

ผลประโยชนของนกลงทนโดยเฉพาะ ถงแมจะอยในสภาวะท ลมละลาย กจการไม

สามารถท าธรกรรมอนๆ และสนทรพยของกจการนนไมสามารถน าไปจ านอง จ านวนเงน

ดงกลาวจะเปนของนกลงทนในกรณทสนทรพยไดกนไวส าหรบสนทรพยทสามารถสราง

กระแสเงนสดไดเทานน ดงนนการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของหนสนนนสะทอน



138

การเปลยนแปลงมลคายตธรรมของสนทรพย ผลอนเนองมาจากผลการด าเนนงานของ

สนทรพยส าหรบมลคายตธรรมของหนสนจดเปนความเสยงของผลการด าเนนงานจาก

สนทรพยทระบไว ไมใชความเสยงดานเครดต

การประเมนผลกระทบของการเปลยนแปลงในความเสยงดานเครดต

ข.5.7.16 เพอวตถประสงคในการน ายอหนา 5.7.7.1 มาปฏบต กจการสามารถประมาณจ านวนเงนของการ

เปลยนแปลงในมลคายตธรรมของหนสนทางการเงนทเกดจากการเปลยนแปลงของความเสยงดาน

เครดตดวยวธใดวธหนงดงน

ข5.7.16.1 เปนจ านวนเงนของการเปลยนแปลงของมลคายตธรรมทไมไดเกดจากการเปลยนแปลง

ของสภาวะตลาดทท าใหความเสยงดานตลาดเพมขน (ดภาคผนวกยอหนาท ข5.7.17

และ ข5.7.18) หรอ

ข5.7.16.2 ใชวธการอนซงกจการเชอวาวธนนสามารถแสดงจ านวนเงนของการเปลยนแปลงในมลคา

ยตธรรมของหนสนทเกดจากเปลยนแปลงของความเสยงดานเครดตไดอยางนาเชอถอ

ข.5.7.17 การเปลยนแปลงในสภาวะตลาดทท าใหความเสยงดานตลาดเพมขนรวมถงการเปลยนแปลงอตรา

ดอกเบยอางอง ราคาของเครองมอทางการเงนของกจการอน ราคาสนคาโภคภณฑ อตราแลกเปลยน

ตางประเทศ หรอดชนราคาหรอดชนอตรา

ข.5.7.18 ในกรณทมการเปลยนแปลงของสภาวะตลาดทมผลตอหนสนอยางมนยส าคญ เปนการเปลยนแปลง

ของอตราดอกเบ ยทสงเกตได (อตราอางอง) จ านวนเงนทกลาวตามภาคผนวกยอหนาท ข5.7.16.1

สามารถประมาณไดดงตอไปน

ข5.7.18.1 ขนทหนงกจการตองค านวณอตราผลตอบแทนทแทจรงของหน สน ณ วนเรมรอบ

ระยะเวลา โดยใชมลคายตธรรมของหน สนและกระแสเงนสดตามสญญาของหน สน ณ

วนเรมรอบระยะเวลา โดยหกจากอตราผลตอบแทนของอตราดอกเบยทสงเกตได (อตรา

อางอง) ณ วนเรมรอบระยะเวลา เพอใหตรงกบองคประกอบเฉพาะขอ งอตรา

ผลตอบแทนทแทจรงของเครองมอทางการเงนนน

ข5.7.18.2 ขนตอไปกจการตองค านวณมลคาปจจบนของกระแสเงนสดของหน สนโดยใชกระแสเงน

สดตามสญญาของหน สน ณ วนสนรอบระยะเวลา และอตราคดลดเทากบผลรวมของ

(1) อตราดอกเบ ยทสงเกตได (อตราอางอง) ณ วนส นรอบระยะเวลา และ (2)

สวนประกอบเฉพาะของอตราตอบแทนทแทจรงของเครองมอทางการเงนนน ตามท

พจารณาในภาคผนวกยอหนาท ข5.7.18.1

ข5.7.18.3 ความแตกตางระหวางมลคายตธรรมของหน สน ณ วนสนระยะเวลาและจ านวนเงนท

ประมาณไดตามภาคผนวกยอหนาท ข5.7.18.2 เปนการเปลยนแปลงของมลคา

ยตธรรมทไมไดเกดจากการเปลยนแปลงในอตราดอกเบ ยทสงเกตได (อตราอางอง)

กจการตองแสดงจ านวนเงนดงกลาวในก าไรขาดทนเบดเสรจอนตามยอหนาท 5.7.7.1

ข.5.7.19 ตวอยางในภาคผนวกยอหนาท ข5.7.18 สมมตวา การเปลยนแปลงของมลคายตธรรมทมาจากปจจย

อนๆ นอกเหนอจากการเปลยนแปลงในความเสยงดานเครดตหรอการเปลยนแปลงในอตราดอกเบ ยท



139

สงเกตได (อตราอางอง) มความแตกตางอยางไมมนยส าคญ จะถอวาวธการน ไมเหมาะสม ถาการ

เปลยนแปลงของมลคายตธรรมมาจากปจจยอนๆอยางมนยส าคญ ในกรณดงกลาว กจการจ าเปนตอง

ใชวธอนทจะประเมนผลกระทบจากการเปลยนแปลงของความเสยงดานเครดตของหนสนไดอยาง

นาเชอถอ (ดภาคผนวกยอหนาท ข5.7.16.2) เชน ในกรณทมเครองมอทางการเงนทมตราสาร

อนพนธแฝง การเปลยนแปลงของมลคายตธรรมของตราสารอนพนธแฝงจะไมรวมในจ านวนเงนท

แสดงในก าไรขาดทนเบดเสรจอน ตามยอหนาท 5.7.7.1

ข.5.7.20 ในการวดมลคายตธรรม วธการวดมลคายตธรรมทกจการใชในการพจารณาสดสวนการเปลยนแปลง

ในมลคายตธรรมของหนสนทเกดจากการเปลยนแปลงของความเสยงดานเครดตนน กจการตองใช

ขอมลทสามารถสงเกตไดทมความเกยวของใหมากทสดและใชขอมลทไมสามารถสงเกตไดใหนอยทสด

การบญชปองกนความเสยง (บทท 6)

เครองมอปองกนความเสยง (บทท 6.2)

ตราสารทเขาเงอนไขเปนเครองมอปองกนความเสยง

ข6.2.1 ตราสารอนพนธซงแฝงในสญญาแบบผสมซงไมบนทกบญชเปนรายการแยกตางหาก กจการไม

สามารถก าหนดใหตราสารอนพนธแฝงดงกลาวเปนเครองมอปองกนความเสยง

ข6.2.2 ตราสารทนทกจการเปนผออกนนไมใชสนทรพยทางการเงนหรอหน สนทางการเงนของกจการ ดงนน

กจการจงไมสามารถก าหนดเปนเครองมอปองกนความเสยง

ข6.2.3 ส าหรบการปองกนความเสยงในอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ องคประกอบของความเสยงใน

อตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศของเครองมอทางการเงนทไมใชตราสารอนพนธ ตองถอปฏบต

ตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 21 (ปรบปรง 2559) เรอง ผลกระทบจากการเปลยนแปลงของอตรา

แลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

สญญาสทธทกจการเปนผออก

ข6.2.4 มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน ไมไดจ ากดสถานการณทกจการอาจก าหนดใหตราสารอนพนธ

ซงวดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนเปนเครองมอปองกนความเสยง ยกเวนสญญา

สทธทกจการเปนผออก (written options) บางประเภท สญญาสทธทกจการเปนผออก (written

options) นนไมเขาเงอนไขเปนเครองมอปองกนความเสยง เวนแตก าหนดใหสญญาสทธดงกลาวหก

กลบกบสญญาสทธทกจการไดซอมา (purchased options) รวมถงสญญาสทธทแฝงในเครองมอทาง

การเงนอน (ตวอยางเชน การออกสญญาสทธทจะซอเพอปองกนความเสยงในหนสนทอาจถกเรยก

ช าระคนกอนครบก าหนด)



140

การก าหนดเครองมอปองกนความเสยง

ข6.2.5 ส าหรบการปองกนความเสยงนอกเหนอจากการปองกนความเสยงในอตราแลกเปลยนเงนตรา

ตางประเทศ เมอกจการก าหนดสนทรพยทางการเงนหรอหนสนทางการเงนทไมใชตราสารอนพนธท

วดมลคาดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนเปนเครองมอปองกนความเสยง กจการอาจ

ก าหนดใหทงหมดของเครองมอทางการเงนดงกลาวเปนเครองมอปองกนความเสยงทงหมดหรอ

ก าหนดเปนสดสวนกได

ข6.2.6 เครองมอปองกนความเสยงรายการใดรายการหนงอาจถกก าหนดใหเปนเครองมอปองกนความเสยง

ส าหรบความเสยงมากกวาหนงความเสยงกได โดยตองเปนไปตามเงอนไขทวา มการก าหนดเครองมอ

ปองกนความเสยงทเฉพาะเจาะจงกบฐานะความเสยงทแตกตางกนของรายการทมการปองกนความ

เสยง ซงรายการทมการปองกนความเสยงดงกลาวสามารถมความสมพนธของการปองกนความเสยงท

แตกตางกนได

รายการทมการปองกนความเสยง (บทท 6.3)

รายการทเขาเงอนไขเปนรายการทมการปองกนความเสยง

ข6.3.1 กจการไมสามารถก าหนดใหสญญาผกมดเพอซ อธรกจในการรวมธรกจ เปนรายการทมการปองกน

ความเสยง ยกเวนความเสยงทเกดจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ เนองจากความเสยงอนๆ

ไมสามารถระบและวดมลคาไดอยางเฉพาะเจาะจง ซงความเสยงอนๆ เหลานนถอเปนความเสยง

ทวไปในการด าเนนธรกจ

ข6.3.2 เงนลงทนตามวธสวนไดเสยไมสามารถถอเปนรายการทมการปองกนความเสยงในมลคายตธรรม

เนองจากวธสวนไดเสยนนจะรบรก าไรหรอขาดทนของกจการทไปลงทนตามสดสวนการลงทนในก าไร

หรอขาดทน แทนทจะเปนการรบร การเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของเงนลงทน ดวยเหตผล

เดยวกน เงนลงทนในบรษทยอยทน ามาจดท างบการเงนรวมกไมสามารถถอเปนรายการทมการ

ปองกนความเสยงในมลคายตธรรมเชนกน เนองจากในการจดท างบการเงนรวมนนกจการรบรก าไร

หรอขาดทนของบรษทยอยในก าไรหรอขาดทน แทนทจะเปนการรบร การเปลยนแปลงในมลคา

ยตธรรมของเงนลงทน ซงจะแตกตางจากการปองกนความเสยงของเงนลงทนสทธในการด าเนนงาน

ในตางประเทศ ซงเปนการปองกนความเสยงในอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ ไมใชเปนการ

ปองกนความเสยงของการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของเงนลงทน

ข6.3.3 ยอหนาท 6.3.4 อนญาตใหกจการก าหนดรายการซงเปนการรวมกนของฐานะเปดตอความเสยงและ

ตราสารอนพนธ ใหเปนรายการทมการปองกนความเสยงส าหรบฐานะเปดตอความเสยงโดยรวม

(hedged items aggregated exposures) เมอมการก าหนดรายการทมการปองกนความเสยงดงกลาว

กจการตองประเมนวา ฐานะเปดตอความเสยงโดยรวมนนไดรวมฐานะเปดตอความเสยงและตราสาร

อนพนธทกอใหเกดฐานะเปดตอความเสยงรวมทแตกตาง โดยมการจดการราวกบเปนฐานะเปดตอ

ความเสยงใดความเสยงหนง (หรอกลมความเสยง) เปนการเฉพาะหรอไม กรณดงกลาว กจการอาจ



141

ก าหนดรายการทมการปองกนความเสยงเปนแบบฐานะเปดตอความเสยงโดยรวม (aggregated

exposures) กได ตวอยางเชน

ข6.3.3.1 กจการอาจปองกนความเสยงจากการเปลยนแปลงของราคา (ราคาซ อเปนสกลเงน

ดอลลารสหรฐฯ) ส าหรบการซอกาแฟทเปนไปไดคอนขางแนในระยะเวลา 15 เดอนโดย

ใชสญญาลวงหนาส าหรบกาแฟทมระยะเวลาของสญญา 15 เดอน กจการสามารถ

พจารณาวาการซอกาแฟทเปนไปไดคอนขางแนและสญญาลวงหนาส าหรบกาแฟดงกลาว

เปนความเสยงทเกดจากเงนตราตางประเทศสกลดอลลารสหรฐจ านวนคงทในอก 15

เดอนขางหนา เพอก าหนดเปนวตถประสงคในการจดการความเสยง (กลาวคอ เปน

เหมอนกระแสเงนสดจายในสกลดอลลารสหรฐฯจ านวนคงทในระยะเวลาอก 15 เดอน

ขางหนานนเอง)

ข6.3.3.2 กจการอาจปองกนความเสยงในอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศตลอดอายสญญา

ของหน สนสกลเงนตราตางประเทศทมอตราดอกเบ ยคงท 10 ป อยางไรกตาม กจการ

ยอมรบความเสยงจากอตราดอกเบ ยคงทในสกลเงนทใชในการด าเนนงานส าหรบระยะ

สนถงกลางเทานน (กลาวคอ สองป) และความเสยงจากอตราดอกเบ ยลอยตวในสกล

เงนทใชในการด าเนนงานส าหรบระยะเวลาทเหลอจนครบก าหนด ทกสองป ณ วนสน

รอบระยะเวลาตามสญญา (กลาวคอมการตออายทกสองป) กจการจะด าเนนการเพอ

ปรบใหเปนอตราดอกเบ ยคงทในอกสองปขางหนา (ถาระดบของดอกเบ ยสงผลให

กจการพจารณาวาควรก าหนดใหเปนอตราดอกเบ ยคงท) ในสถานการณดงกลาว

กจการอาจเขาท าสญญาแลกเปลยนอตราดอกเบ ยจากอตราดอกเบ ยคงทเปนอตรา

ดอกเบ ยลอยตวและแลกเปลยนสกลเงนโดยมอายสญญา 10 ป (10-year fixed-to-

floating cross-currency interest rate swap) โดยเปลยนจากหนสนสกลเงนตางประเทศ

อตราดอกเบยคงทเปนหนสนในสกลเงนทใชในการด าเนนงานอตราดอกเบ ยลอยตว ซง

สญญาดงกลาวทบซอนกบสญญาแลกเปลยนอตราดอกเบ ยในระยะเวลา 2 ป ใน

ระยะเวลา 2 ปนนจงเกดเปนหนสนสกลเงนทใชในการด าเนนงานจากหน สนอตรา

ดอกเบยลอยตวเปนอตราดอกเบยคงท ในแงของวตถประสงคเพอการจดการความเสยง

ผลลพธสทธของหนสนในสกลเงนตราตางประเทศอตราดอกเบ ยคงทและสญญาการ

แลกเปลยนอตราดอกเบ ยจากอตราดอกเบ ยคงท เปนอตราดอกเบ ยลอยตวและ

แลกเปลยนสกลเงนอายสญญา 10 ป จะเทากบการมหนสนในสกลเงนทใชในการ

ด าเนนงานอตราดอกเบยลอยตวระยะเวลา 10 ป

ข6.3.4 เมอก าหนดรายการทมการปองกนความเสยงส าหรบฐานะเปดตอความเสยงโดยรวม (aggregated

exposures) กจการตองพจารณาผลกระทบรวมจากรายการซงประกอบกนเปนฐานะเปดตอความเสยง

โดยรวมเพอวตถประสงคในการประเมนประสทธผลของการปองกนความเสยงและวดมลคาความไมม

ประสทธผลของการปองกนความเสยงดงกลาว อยางไรกตาม รายการซงประกอบกนเปนฐานะเปดตอ

ความเสยงโดยรวมยงคงตองบนทกบญชแยกจากกน ตวอยางเชน

ข6.3.4.1 รบร ตราสารอนพนธซงเปนสวนหนงของความเสยงโดยรวม เปนสนทรพยหรอหน สน

แยกตางหากโดยวดมลคาดวยมลคายตธรรม และ



142

ข6.3.4.2 ถาความสมพนธของการปองกนความเสยงถกก าหนดขนระหวางรายการซงประกอบกน

เปนฐานะเปดตอความเสยงโดยรวม วธซงรวมตราสารอนพนธเปนสวนหนงของฐานะ

เปดตอความเสยงโดยรวมตองสอดคลองกบการก าหนดตราสารอนพนธดงกลาวเปน

เครองมอปองกนความเสยง ณ ระดบของฐานะเปดตอความเสยงโดยรวม ตวอยางเชน

ถากจการแยกสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาของตราสารอนพนธจากสวนท

ก าหนดใหเปนเครองมอปองกนความเสยงส าหรบความสมพนธของการปองกนความ

เสยงระหวางรายการซงประกอบกนเปนฐานะเปดตอความเสยงโดยรวม กจการกตอง

แยกสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาเมอจะตองรวมตราสารอนพนธดงกลาวเปน

รายการทมการปองกนความเสยงอนเปนสวนหนงของฐานะเปดตอความเสยงโดยรวม

มฉะนน ความเสยงโดยรวมจะตองรวมเอาตราสารอนพนธเขาไวทงหมดหรอตามสดสวน

ของตราสารอนพนธ

ข6.3.5 ยอหนาท 6.3.6 ก าหนดวา ในงบการเงนรวม ความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศของ

รายการทคาดการณไวซงเปนรายการกบกจการทเกยวของกนทมความเปนไปไดคอนขางแนทจะ

เกดขน อาจเขาเงอนไขเปนรายการทมการปองกนความเสยงในกระแสเงนสดได โดยมเงอนไขวา

รายการดงกลาวตองอยในรปของสกลเงนใดๆ ทไมใชสกลเงนทใชในการด าเนนงานของกจการทเขาท า

รายการดงกลาว และความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศนนตองสงผลกระทบตอก าไร

หรอขาดทนรวม ส าหรบวตถประสงคดงกลาว กจการทกลาวถงอาจเปนบรษทใหญ บรษทยอย บรษท

รวม การรวมการงาน หรอสาขา กได หากความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศของ

รายการระหวางกนทคาดการณไวไมมผลกระทบตอก าไรหรอขาดทนรวม รายการระหวางกนดงกลาวก

ไมถอวาเขาเงอนไขเปนรายการทมการปองกนความเสยง ซงโดยปกต ไดแก การจายคาสทธ การจาย

ดอกเบ ย หรอการจายคาบรหารจดการ ซงมการคดคาบรการระหวางบรษทในกลม เวนแตรายการ

ดงกลาวจะเกยวของกบบคคลภายนอก แตหากความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

ของรายการระหวางกนทคาดการณไวมผลกระทบตอก าไรหรอขาดทนรวม รายการระหวางกนดงกลาว

จะถอวาเขาเง อนไขเปนรายการทมการปองกนความเสยง ตวอยางเชน การซ อหรอขายสนคาท

คาดการณไวระหวางบรษทในกลม โดยทสนคาดงกลาวจะมการขายตอบคคลภายนอก ในท านอง

เดยวกน รายการระหวางกนทคาดการณไวทเปนการขายอาคารและอปกรณระหวางบรษทในกลมซง

เปนผผลตใหแกอกบรษทหนงในกลมซงจะใชประโยชนจากอาคารและอปกรณนนในการด าเนนธรกจ

รายการดงกลาวอาจมผลกระทบตอก าไรหรอขาดทนรวมได ซงอาจเกดจากการคดคาเสอมราคาท

เกดขนจากการใชสนทรพยนน และจ านวนทรบร เมอเรมแรกของสนทรพยถาวรอาจเปลยนแปลงไป

หากรายการระหวางกนทคาดการณไวนนเปนสกลเงนใดๆ ทไมใชสกลเงนทใชในการด าเนนงานของ

กจการทซออาคารและอปกรณ

ข6.3.6 หากการปองกนความเสยงของรายการทคาดการณไวซงเปนรายการระหวางกจการทเกยวของกนทม

ความเปนไปไดคอนขางแนทจะเกดขนเขาเงอนไขของการบญชปองกนความเสยง ผลก าไรหรอขาดทน

ใดๆ ตองรบรในก าไรขาดทนเบดเสรจอนหรอตดออกจากก าไรขาดทนเบดเสรจอนตามทก าหนดในยอ

หนาท 6.5.11 ในรอบระยะเวลาทเกยวของหรอในรอบระยะเวลาทความเสยงจากอตราแลกเปลยน

เงนตราตางประเทศของรายการทมการปองกนความเสยงมผลกระทบตอก าไรหรอขาดทนรวม



143

การก าหนดรายการทมการปองกนความเสยง

ข6.3.7 การก าหนดสวนประกอบของรายการเปนรายการทมการปองกนความเสยง ทงน สวนประกอบของ

รายการนนเปนสวนหนงของรายการทงหมด ดงนนสวนประกอบของรายการจงสะทอนเพยงความเสยง

บางสวนของรายการซงเปนสวนหนงของความเสยงหรอสะทอนความเสยงเพยงบางกรณ (ตวอยางเชน

เมอก าหนดเพยงสดสวนหนงของรายการ เปนตน)

องคประกอบของความเสยง

ข6.3.8 เพอเขาเงอนไขเปนรายการทมการปองกนความเสยง องคประกอบความเสยงตองเปนองคประกอบ

ของรายการทางการเงนหรอหรอรายการทไมใชรายการทางการเงนทสามารถระบองคประกอบไดแยก

ตางหาก และการเปลยนแปลงในกระแสเงนสดหรอมลคายตธรรมของรายการอนเนองมาจากการ

เปลยนแปลงขององคประกอบของความเสยงตองสามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอ

ข6.3.9 เมอระบองคประกอบของความเสยงทเขาเงอนไขเปนรายการทมการปองกนความเสยง กจการตอง

ประเมนองคประกอบของความเสยงดงกลาวในบรบทของโครงสรางตลาดทเฉพาะเจาะจงตอความ

เสยงหรอกลมความเสยงทเกยวของและในท ซงกจกรรมปองกนความเสยงเกดขน การตดสนใจ

ดงกลาวจ าเปนตองมการประเมนขอเทจจรงและสถานการณทเกยวของซงจะแตกตางกนไปตามความ

เสยงและตลาด

ข6.3.10 เมอก าหนดองคประกอบของความเสยงเปนรายการทมการปองกนความเสยง กจการตองพจารณาวา

องคประกอบของความเสยงไดถกระบอยางชดเจนในสญญา (องคประกอบของความเสยงทระบตาม

สญญา) หรอบอกเปนนยโดยเปนสวนหน งของมลคายตธรรมหรอกระแสเงนสดของรายการ

(องคประกอบของความเสยงทไมไดระบตามสญญา) องคประกอบของความเสยงทไมไดระบตาม

สญญาสามารถเกยวของกบรายการทไมเปนสญญา (ตวอยางเชน รายการทคาดการณไว) หรอสญญา

ทไมระบองคประกอบอยางชดเจน (ตวอยางเชน สญญาผกมดทก าหนดราคาเพยงราคาเดยวแทนทจะ

ก าหนดเปนสตรการค านวณราคาซงอางองขอมลทหลากหลาย) ตวอยางเชน

ข6.3.10.1 กจการ ก มสญญาระยะยาวเพอซอแกสธรรมชาตซงใชสตรค านวณราคาทระบตามสญญา

โดยอางองจากสนคาโภคภณฑและปจจยอน (ตวอยางเชน น ามน น ามนเตา และ

องคประกอบอน เชน คาขนสง) กจการ ก ปองกนความเสยงองคประกอบของน ามนใน

สญญาซ อดงกลาวโดยใชสญญาซ อขายน ามนลวงหนา เนองจากองคประกอบของน ามน

ถกระบในขอก าหนดและเงอนไขตามสญญาซอ ดงนนองคประกอบของความเสยงจงเปน

สงทถกระบตามสญญา อยางไรกตามจากสตรการค านวณราคา กจการ ก สรปไดวาความ

เสยงของราคาน ามนสามารถระบแยกไดตางหาก โดยมราคาตลาดของสญญาซ อขาย

น ามนลวงหนาในเวลาเดยวกน กจการ ก จงสรปไดวาความเสยงของราคาน ามนสามารถ

วดมลคาไดอยางนาเชอถอ ดงนนความเสยงของราคาน ามนในสญญาซ อจงสามารถเปน



144

องคประกอบของความเสยงทเขาเงอนไขในการก าหนดเปนรายการทมการปองกนความ

เสยง

ข6.3.10.2 กจการ ข ท าการปองกนความเสยงในการซอกาแฟลวงหนาโดยพจารณาจากการ

คาดการณการผลตของกจการ การปองกนความเสยงจะเรมและด าเนนการเปนระยะเวลา

ไมเกน 15 เดอน กอนการสงมอบสนคาทคาดการณไว กจการ ข ไดเพมปรมาณกาแฟท

ปองกนความเสยงตามกาลเวลา (ตามวนทสงมอบ) โดยกจการ ข ใชสญญา 2 ประเภท

ในการจดการความเสยงในราคากาแฟ

1) สญญาซอขายกาแฟในตลาดลวงหนาและ

2) สญญาซอกาแฟอาราบกาจากโคลมเบยโดยสงมอบมายงโรงงานทระบไว สญญาน

ก าหนดราคากาแฟตอตนโดยใชสตรการค านวณราคา ซงค านวณจากราคาตาม

สญญาซอขายกาแฟในตลาดลวงหนารวมกบราคาสวนแตกตางคงทและคาบรการ

ขนสงผนแปร สญญาซอกาแฟเปนสญญาทมภาระโดยกจการ ข ทจะตองรบภาระ

ใหมการสงมอบกาแฟเกดขนจรง

การเขาท าสญญาสงซอกาแฟส าหรบการสงมอบทเกยวของกบฤดเกบเกยวในปจจบน

อนญาตใหกจการ ข ก าหนดราคาสวนตางระหวางคณภาพจรงของกาแฟทซอ (กาแฟอา

ราบกาจากโคลมเบย) กบคณภาพมาตรฐานทเปนเกณฑอางองของสญญาซ อขายใน

ตลาดลวงหนาเปนราคาคงท อยางไรกตามส าหรบการสงมอบทเกยวของกบฤดเกบเกยว

ถดไป ตลาดยงไมเปดใหท าสญญาการสงซ อกาแฟ ดงนนราคาสวนตางดงกลาวจงไม

สามารถก าหนดได กจการ ข ใชสญญาการซ อขายกาแฟในตลาดลวงหนาในการปองกน

ความเสยงในราคากาแฟทมเกณฑอางองคณภาพเปนองคประกอบส าหรบความเสยงใน

ราคากาแฟของฤดเกบเกยวปจจบนเชนเดยวกบฤดเกบเกยวถดไป กจการ ข ไดพจารณา

วากจการมความเสยง 3 ดาน ความเสยงในราคากาแฟทสะทอนเกณฑอางองคณภาพ

ความเสยงจากราคากาแฟทสะทอนความแตกตางระหวางราคากาแฟทมเกณฑอางอง

คณภาพมาตรฐานกบราคากาแฟทเปนกาแฟอาราบกาจากโคลมเบยทไดรบสงมอบจรง

และราคาคาขนสงทผนแปร หลงจากทกจการ ข เขาท าสญญาสงซอกาแฟส าหรบการสง

มอบทเกยวของกบฤดเกบเกยวปจจบน ความเสยงในราคากาแฟทสะทอนเกณฑอางอง

คณภาพเปนองคประกอบความเสยงทระบไวตามสญญาเนองจากสตรการค านวณราคา

ไดรวมการปรบราคาตามดชนราคาสญญาซ อขายกาแฟในตลาดลวงหนา กจการ ข สรป

ไดวาองคประกอบของความเสยงสามารถระบองคประกอบแยกไดตางหากและสามารถ

วดมลคาไดอยางนาเชอถอ ส าหรบการสงมอบทเกยวของกบฤดเกบเกยวถดไป กจการ ข

ยงไมสามารถเขาท าสญญาซ อกาแฟ (กลาวคอ การสงมอบดงกลาวเปนรายการท

คาดการณไว) ดงนนความเสยงในราคากาแฟทสะทอนเกณฑอางองคณภาพถอเปน

องคประกอบของความเสยงทไมมสญญา การวเคราะหของกจการ ข เรองโครงสราง

ตลาดไดค านงถงวธตราคากาแฟเฉพาะเจาะจงททายสดกจการ ข ไดรบ ดงนนตามเกณฑ

ทมการวเคราะหโครงสรางตลาดน กจการ ข สรปไดวารายการทคาดการณไวไดรวม

ความเสยงในราคากาแฟทสะทอนเกณฑอางองคณภาพตามองคประกอบความเสยงท



145

เปนสามารถระบองคประกอบไดแยกตางหากและสามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอ

ถงแมจะไมมการก าหนดเปนสญญา ดงนนกจการ ข อาจก าหนดความสมพนธของการ

ปองกนความเสยงตามพนฐานองคประกอบของความเสยง (ส าหรบความเสยงในราคา

กาแฟทสะทอนเกณฑอางองคณภาพ) ส าหรบสญญาซอกาแฟรวมถงรายการซอท

คาดการณไว

ข6.3.10.3 กจการ ค ปองกนความเสยงสวนหนงของการซ อน ามนเครองบนตามการบรโภคของ

กจการทคาดการณเปนระยะเวลาไมเกน 24 เดอนกอนการสงมอบและเพมปรมาณใน

การปองกนความเสยงตามกาลเวลา กจการ ค ปองกนความเสยงโดยใชสญญา

หลากหลายประเภทขนอยกบรอบระยะเวลาการปองกนความเสยงซงเปนผลมาจาก

สภาพคลองของตลาดตราสารอนพนธ ส าหรบรอบระยะยาว (12-24 เดอน) กจการ ค

ใช สญญาน ามนดบเนองจากมสภาพคลองเพยงพอ ส าหรบรอบระยะเวลา 6-12 เดอน

กจการ ค ใชตราสารอนพนธน ามนเนองจากมสภาพคลองท เพยงพอ ส าหรบรอบ

ระยะเวลาไมเกน 6 เดอน กจการ ค ใชสญญาน ามนเครองบน การวเคราะหของกจการ

ค เกยวกบโครงสรางตลาดน ามนและผลตภณฑน ามนและการประเมนผลทสอดคลองกบ

ขอเทจจรงและสถานการณทเกยวของ ดงตอไปน

ข6.3.10.3.1 กจการ ค ด าเนนธรกจในดานภมศาสตรโดยใชน ามนดบเบรนทเปนเกณฑ

อางอง น ามนดบเปนเกณฑอางองวตถดบทกระทบราคาผลตภณฑน ามน

กลนหลายชนดเนองจากน ามนดบเปนวตถดบพนฐาน น ามนเปนเกณฑ

อางองส าหรบผลตภณฑน ามนกลนซงใชเปนขอมลอางองในการก าหนด

ราคาน ามนกลนทวไป ซงราคาน มผลกระทบตอตราสารอนพนธประเภท

ตางๆ ทเกยวของกบตลาดน ามนดบและผลตภณฑน ามนกลนทกจการ ค

ด าเนนธรกจอย ตราสารอนพนธดงกลาวไดแก

สญญาซอขายน ามนดบลวงหนาทอางองกบน ามนดบเบรนท

สญญาซ อขายน ามนลวงหนาซงใชเปนขอมลอางองในการก าหนด

ราคาน ามนกลน ตวอยางเชน อนพนธสวนตางของน ามนเครองบน

(jet fuel spread derivative) ซงชวยชดเชยราคาสวนตางระหวาง

ราคาน ามนเครองบนกบราคาน ามนมาตรฐานและ

อนพนธสวนตางราคาน ามนมาตรฐาน (อนพนธส าหรบสวนตาง

ราคาระหวางน ามนดบและผลตภณฑน ามนส าเรจรป (ก าไรจาก

ผลตภณฑน ามนกลน)) ทอางองจากน ามนดบเบรนท

ข6.3.10.3.2 การก าหนดราคาผลตภณฑน ามนกลนจะไมข นกบน ามนดบเฉพาะเจาะจง

ใดๆ ทถกกลนมาจากโรงกลนน ามนเฉพาะเจาะจงเนองจากผลตภณฑ

น ามนกลน (เชน น ามนหรอน ามนเครองบน) เปนผลตภณฑมาตรฐาน

ดงนนกจการ ค สรปวาความเสยงในราคาซ อน ามนเครองบนไดรวมองคประกอบของ

ความเสยงในราคาของน ามนดบซงมาจากความเสยงในราคาน ามนดบเบรนทและราคา

น ามน แมวาน ามนดบและน ามนไมถกระบไวในขอตกลงตามสญญาใดๆ กจการ ค



146

สรปวาองคประกอบความเสยงทงสองน สามารถระบองคประกอบแยกไดตางหากและ

สามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอแมวาจะไมไดระบไวในสญญา ดงนน กจการ ค อาจ

ก าหนดความสมพนธของการปองกนความเสยงส าหรบการซ อน ามนเครองบนท

คาดการณไว ตามเกณฑองคประกอบของความเสยง (ส าหรบน ามนดบและน ามน) การ

วเคราะหนยงสามารถอธบายเพมเตมได ตวอยางเชน หากกจการ ค ใชอนพนธน ามนดบ

ทอางองกบน ามนดบดบบลวทไอ (West Texas Intermediate (WTI)) การเปลยนแปลง

ของราคาสวนตางระหวางน ามนดบเบรนทกบน ามนดบดบบลวทไออาจเปนเหตท าใหการ

ปองกนความเสยงไมมประสทธผล

ข6.3.10.4 กจการ ง ถอตราสารหนอตราดอกเบยคงท ตราสารนถกออกในสภาพแวดลอมทตลาดม

ตราสารหน ทลกษณะคลายคลงกนสวนมากมการเปรยบเทยบอตราสวนตางของตราสาร

หน กบอตราอางอง (เชน LIBOR) และในสภาพแวดลอมดงกลาวตราสารทมอตรา

ดอกเบ ยลอยตว โดยปกตแลวจะมการอางองกบอตราอางอง สญญาแลกเปลยนอตรา

ดอกเบ ยโดยสวนใหญจะใชจดการความเสยงในอตราดอกเบ ยตามอตราอางองโดยไม

ค านงถงอตราสวนตางของตราสารหนกบอตราอางอง ราคาของตราสารหนอตราดอกเบ ย

คงทจะผนแปรโดยตรงตามการเปลยนแปลงของอตราอางองทเกดขน กจการ ง สรปวา

อตราอางองเปนองคประกอบทสามารถระบไดแยกตางหากและวดมลคาไดอยาง

นาเชอถอ ดงนนกจการ ง อาจก าหนดความสมพนธของการปองกนความเสยงส าหรบ

ตราสารหนอตราดอกเบ ยคงทตามพนฐานขององคประกอบความเสยงทเปนความเสยง

จากอตราดอกเบยอางอง

ข6.3.11 เมอก าหนดองคประกอบของความเสยงเปนรายการทมการปองกนความเสยง ใหถอปฏบตการบญช

ปองกนความเสยงกบองคประกอบของความเสยงนนเชนเดยวกบทถอปฏบตกบรายการทมการ

ปองกนความเสยงอนๆ ซ งมไดเปนองคประกอบของความเสยง ตวอยางเชน การปฏบตตาม

หลกเกณฑคณสมบตถรวมถงความสมพนธของการปองกนความเสยงตองเปนไปตามขอก าหนดของ

การมประสทธผลในการปองกนความเสยง และมการวดมลคาและรบร การปองกนความเสยงทไมม

ประสทธผล

ข6.3.12 กจการยงสามารถก าหนดใหการเปลยนแปลงในกระแสเงนสดหรอมลคายตธรรมของรายการทมการ

ปองกนความเสยงทเปนไปในทศทางทสงกวาหรอต ากวาราคาหรอตวแปรอนทระบไว (ความเสยงทาง

เดยว (one-sided risk)) เปนรายการทมการปองกนความเสยงมลคาทแทจรง (intrinsic value) ของ

สญญาสทธทกจการซอมาซงเปนเครองมอปองกนความเสยง (สมมตวาตราสารนมเงอนไขเกยวกบเงน

ตนเหมอนกบความเสยงทก าหนด) ซงไมใชสวนของมลคาตามเวลา จะสะทอนความเสยงดานเดยวใน

รายการทมการปองกนความเสยง ตวอยางเชน กจการสามารถก าหนดความแปรปรวนของกระแสเงน

สดในอนาคตอนเปนผลกระทบมาจากการเพมข นของราคาซ อสนคาโภคภณฑทคาดการณไว ใน

สถานการณเชนนกจการก าหนดเฉพาะกระแสเงนสดทขาดทนจากการเพมขนของราคาทสงกวาระดบท

ระบไวเปนรายการทมการปองกนความเสยง การปองกนความเสยงไมรวมมลคาตามเวลาของสญญา

สทธทกจการซอมา เนองจากมลคาตามเวลาไมเปนองคประกอบของรายการทคาดการณไวทสงผล

กระทบตอก าไรและขาดทน



147

ข6.3.13 มขอสนนษฐานทสามารถโตแยงวา หากไมมการระบความเสยงจากสภาวะเงนเฟอไวในสญญา ความ

เสยงนนจะไมสามารถระบเปนองคประกอบทไดแยกตางหากและไมสามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอ

ซงท าใหไมสามารถก าหนดใหเปนองคประกอบของความเสยงของเครองมอทางการเงน อยางไรกตาม

ในสถานการณทจ ากด มความเปนไปไดทระบองคประกอบของความเสยงในความเสยงจากอตราเงน

เฟอเปนความเสยงทสามารถระบองคประกอบไดแยกตางหากและสามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอ

ทงนเนองจากกรณดงกลาวเปนกรณทมลกษณะเฉพาะของสภาพแวดลอมในภาวะเงนเฟอและตลาด

ตราสารหนทเกยวของ

ข6.3.14 ตวอยางเชน กจการออกตราสารหนในสภาพแวดลอมทพนธบตรชดเชยเงนเฟอ (inflation-linked

bonds) โดยมปรมาณและโครงสรางอตราผลตอบแทนทสงผลใหเกดตลาดทมสภาพคลองเพยงพอท

อนญาตใหมหนกทมโครงสรางอตราผลตอบแทนของอตราดอกเบ ยทแทจรงแบบทไมมการจาย

ดอกเบย ซงในแตละสกลเงนนน สภาวะเงนเฟอเปนปจจยทเกยวของทมการพจารณาแยกตางหากใน

แตละตลาดตราสารหน ในสถานการณดงกลาวองคประกอบของความเสยงจากสภาวะเงนเฟอสามารถ

ก าหนดได โดยการคดลดกระแสเงนสดของตราสารหนทมการปองกนความเสยงโดยใชโครงสราง

อตราผลตอบแทนของอตราดอกเบ ยทแทจรงทไมมการจายดอกเบ ย (กลาวคอ กรณคลายกบการ

ก าหนดองคประกอบอตราดอกเบ ยทปราศจากความเสยง) แตโดยสวนมากองคประกอบของความ

เสยงจากสภาวะเงนเฟอไมสามารถระบองคประกอบไดแยกตางหากและไมสามารถวดมลคาไดอยาง

นาเชอถอ ตวอยางเชน กจการออกตราสารหน อตราดอกเบ ยปกตในสภาพแวดลอมทตลาดส าหรบ

พนธบตรชดเชยเงนเฟอทมสภาพคลองไมเพยงพอทจะอนญาตใหมโครงสรางอตราผลตอบแทนของ

อตราดอกเบยทแทจรงแบบทไมมการจายดอกเบย ในกรณนการวเคราะหโครงสรางตลาดรวมถงปจจย

และสถานการณตางๆ ไมเออใหกจการสรปวาสภาวะเงนเฟอเปนปจจยเกยวของทตลาดตราสารหนจะ

พจารณาแยกตางหาก ดงนนกจการจงไมสามารถจดการกบขอสนนษฐานทยงมขอโตแยงเรองความ

เสยงจากสภาวะเงนเฟอทไมมการระบในสญญา ไมสามารถระบองคประกอบแยกตางหากและไม

สามารถวดมลคาอยางนาเชอถอ องคประกอบสภาวะเงนเฟอจงไมเขาเงอนไขเปนรายการทมการ

ปองกนความเสยง กรณนถกน ามาถอปฏบตโดยไมค านงถงเครองมอปองกนความเสยงจากสภาวะเงน

เฟอทกจการไดเขาท ารายการจรงแลว กลาวโดยเฉพาะ กจการไมสามารถกระท าเพยงค านวณ

ระยะเวลาผลตอบแทนและเงอนไขของเครองมอปองกนความเสยงจากสภาวะเงนเฟอจรงโดยการใช

ระยะเวลาผลตอบแทนและเงอนไขดงกลาวอางองกบตราสารหนอตราดอกเบยปกตได

ข6.3.15 องคประกอบของความเสยงจากสภาวะเงนเฟอทระบตามสญญาของกระแสเงนสดของพนธบตรชดเชย

เงนเฟอ (สมมตวาไมมขอก าหนดใหบนทกบญชอนพนธแฝงเปนรายการแยกตางหาก) สามารถระบ

องคประกอบไดแยกตางหากและสามารถวดมลคาไดอยางนาเชอถอไดตราบใดทองคประกอบของ

ความเสยงจากสภาวะเงนเฟอไมสงผลกระทบตอกระแสเงนสดอนของพนธบตรนน

องคประกอบของจ านวนเงนอางองทระบในสญญา (nominal amount)

ข6.3.16 องคประกอบของจ านวนเงนอางองทระบในสญญา (nominal amount) ทสามารถก าหนดใหเปน

รายการทมการปองกนความเสยงตามความสมพนธของการปองกนความเสยงมสองประเภท คอ



148

องคประกอบนนเปนสดสวนของรายการทงหมดหรอเปนองคประกอบระดบชน (layer component)

ประเภทขององคประกอบมผลตอผลลพธทางบญช ดงนน กจการควรก าหนดองคประกอบ เพอใหการ

จดท าบญชสอดคลองกบวตถประสงคของการบรหารจดการความเสยงของกจการ

ข6.3.17 ตวอยางเชน องคประกอบทเปนสดสวนรอยละ 50 ของกระแสเงนสดตามสญญาเงนก

ข6.3.18 องคประกอบระดบชนอาจถกระบไดจากกลมประชากรเปดทเฉพาะเจาะจงหรอจากจ านวนเงนอางองท

ระบในสญญา (nominal amount) ทระบไว ตวอยางดงน

ข6.3.18.1 สวนของปรมาณธรกรรมทเปนตวเงน ตวอยางเชน กระแสเงนสดจากการขายทเปน

เงนตราตางประเทศจ านวน 10 ซงถดจาก 20 แรก ส าหรบรายการของเดอนมนาคม

255X

ข6.3.18.2 สวนของปรมาณทางกายภาพ ตวอยางเชน ชนลางสดของแกสธรรมชาตทวดปรมาณได 5

ลานลกบาศกเมตร ซงถกเกบรกษาไวในสถานท กขค

ข6.3.18.3 สวนของปรมาณทางกายภาพหรอปรมาณธรกรรมอน ตวอยางเชน น ามน 100

บารเรลแรกทซอในเดอนมถนายน 255X หรอ ยอดขายของกระแสไฟฟา 100 เมกกะ

วตตแรกในเดอนมถนายน 255X

ข6.3.18.4 ระดบชนจากจ านวนเงนตามสญญาของรายการทมการปองกนความเสยง ตวอยางเชน

80 ลานสดทายของสญญาผกมดมลคา 100 ลาน ระดบชนลางสด 20 ลานของพนธบตร

อตราดอกเบ ยคงทมลคา 100 ลาน หรอระดบชนสงสด 30 ลานจากตราสารหน อตรา

ดอกเบ ยคงท จ านวนเงนรวม 100 ลาน ทสามารถจายลวงหนาไดในราคายตธรรม

(จ านวนเงนตามสญญาทระบไวคอ 100 ลาน)

ข6.3.19 หากองคประกอบระดบชนถกก าหนดในการปองกนความเสยงในมลคายตธรรม กจการตองก าหนด

องคประกอบนนจากจ านวนเงนตามสญญาทถกระบไว ในการปฏบตตามขอก าหนดเกยวกบการ

ปองกนความเสยงในมลคายตธรรมทเขาเงอนไข กจการตองวดมลคารายการทมการปองกนความเสยง

ใหมส าหรบการเปลยนแปลงของมลคายตธรรม (กลาวคอ วดมลคารายการใหม เพอหามลคายตธรรม

ทเปลยนแปลงไปตามความเสยงทมการปองกน) การปรบปรงรายการปองกนความเสยงในมลคา

ยตธรรมตองรบร ในก าไรหรอขาดทนกอนทจะถกตดรายการออกจากบญช ดงนนกจการจ าเปนตอง

ตดตามถงรายการทเกยวของกบรายการปรบปรงการปองกนความเสยงในมลคายตธรรมดงกลาว

ส าหรบองคประกอบระดบชนในการปองกนความเสยงในมลคายตธรรม กจการตองตดตามจ านวนเงน

อางองทระบในสญญา (nominal amount) ทถกระบไว เชน ในภาคผนวกยอหนาท ข6.3.18.4

จ านวนเงนอางองทระบในสญญา (nominal amount) ทระบไวทงหมดของ 100 ลานจะตองมการ

ตดตามเพอทจะก าหนดระดบชนลางสด 20 ลาน หรอระดบชนสงสด 30 ลาน

ข6.3.20 องคประกอบระดบชนทรวมสทธในการช าระเงนกอนครบก าหนดไมมคณสมบตทจะถกก าหนดใหเปน

รายการทมการปองกนความเสยงในมลคายตธรรม หากมลคายตธรรมของสทธในการช าระเงนกอน

ครบก าหนดนนไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงในความเสยงทมการปองกน ยกเวนการก าหนด

ระดบชนไดรวมผลกระทบของสทธในการช าระเงนกอนครบก าหนดทเกยวของ เมอพจารณาการ

เปลยนแปลงในมลคายตธรรมของรายการทมการปองกนความเสยง



149

ความสมพนธระหวางองคประกอบและกระแสเงนสดทงหมดของรายการ

ข6.3.21 หากองคประกอบกระแสเงนสดของรายการทางการเงนและรายการทไมใชรายการทางการเงนถก

ก าหนดใหเปนรายการทมการปองกนความเสยง องคประกอบดงกลาวจะตองมคานอยกวาหรอเทากน

กบกระแสเงนสดรวมของรายการทงรายการ อยางไรกตามกระแสเงนสดรวมของรายการดงกลาวอาจ

ถกก าหนดใหเปนรายการทมการปองกนความเสยงและมการปองกนความเสยงเพยงความเสยงเดยว

(ตวอยางเชน การเปลยนแปลงเฉพาะทเปนไปตามการเปลยนแปลงใน LIBOR หรอเกณฑอางองราคา

สนคาโภคภณฑ)

ข6.3.22 ตวอยางเชน กรณหนสนทางการเงนทอตราดอกเบ ยทแทจรงตอปต ากวา LIBOR กจการไมสามารถ

ก าหนด

ข6.3.22.1 องคประกอบหนสนใหเทากบดอกเบย LIBOR (รวมกบเงนตนในกรณทเปนการปองกน

ความเสยงในมลคายตธรรม) และ

ข6.3.22.2 องคประกอบคงเหลอตดลบ

ข6.3.23 อยางไรกตามในกรณทหนสนทางการเงนอตราดอกเบ ยคงท ทอตราดอกเบ ยทแทจรงตอปมคา

(ตวอยางเชน) ต ากวา LIBOR รอยละ 1 กจการสามารถก าหนดเปนรายการทมการปองกนความ

เสยงทมการเปลยนแปลงในมลคาหนสนทงหมด (คอ เงนตนรวมกบดอกเบ ยท LIBOR – 1%) ไป

ตามการเปลยนแปลงของ LIBOR หากเครองมอทางการเงนทมอตราดอกเบ ยคงทมการปองกนความ

เสยงในบางชวงเวลาภายหลงจากวนเรมตนและอตราดอกเบ ยมการเปลยนแปลงไปในเวลาเดยวกน

กจการสามารถก าหนดองคประกอบความเสยงใหมคาเทากบอตราอางองทสงกวาอตราดอกเบ ยตาม

สญญาของรายการทจายไป กจการสามารถกระท าโดยมเงอนไขวาอตราอางองตองมคานอยกวาอตรา

ดอกเบ ยทแทจรงตอปทถกค านวนตามสมมตฐานทวากจการไดท าการซอเครองมอทางการเงนนนใน

วนแรกทเครองมอถกก าหนดใหเปนรายการทมการปองกนความเสยงทางการเงน ตวอยางเชน สมมต

วากจการออกสนทรพยทางการเงนอตราดอกเบยคงท 100 ทมอตราดอกเบยทแทจรงตอปเทากบรอย

ละ 6 และขณะท LIBOR มคาเทากบรอยละ 4 หลงจากนนกจการไดท าการปองกนความเสยงใน

สนทรพยเมอ LIBOR มคาเพมขนเปนรอยละ 8 และมลคายตธรรมของสนทรพยมคาลดลงเหลอ 90

กจการค านวณวาหากซอสนทรพยในวนทกจการไดก าหนดความเสยงทเกยวของกบอตราดอกเบ ย

LIBOR ใหเปนรายการทมการปองกนทางการเงนเปนครงแรก อตราผลตอบแทนทแทจรงของ

สนทรพยทพจารณาจากมลคายตธรรมของสนทรพยลาสดจะเทากบ 90 หรอคดเปนรอยละ 9.5

เนองจาก LIBOR มคานอยกวาอตราผลตอบแทนนน กจการสามารถก าหนดองคประกอบ LIBOR ท

รอยละ 8 ซงประกอบดวยสวนของกระแสเงนสดจากดอกเบ ยตามสญญาและสวนของสวนตางระหวาง

มลคายตธรรมปจจบน (คอ 90) และจ านวนเงนช าระคนในวนครบก าหนด (คอ 100)

ข6.3.24 หากหนสนทางการเงนทมอตราดอกเบ ยผนแปร ตวอยางเชน อตราดอกเบ ย LIBOR 3 เดอน หก

รอยละ 0.2 (สวนตางอตราดอกเบยขนต าเทากบศนย) กจการสามารถก าหนดใหการเปลยนแปลงใน

กระแสเงนสดของหนสนทงหมดเปนรายการทมการปองกนความเสยง (กลาวคอ LIBOR 3 เดอน ลบ

รอยละ 0.20 ทรวมอตราต าสด) ซงเปลยนแปลงไปตามการเคลอนไหวของ LIBOR ดงนน ตราบ

เทาทเสนผลตอบแทนลวงหนาของ LIBOR 3 เดอน ภายในชวงระยะเวลาทเหลอของอายสญญา



150

หนสนดงกลาว ไมต าไปกวารอยละ 0.2 รายการทมการปองกนความเสยงกยงจะคงมความแปรปรวน

ในกระแสเงนสดทเทากบหนสนทมอตราดอกเบ ยท LIBOR 3 เดอน ทบวกสวนตางขนต าทรอยละ

ศนยหรอสวนตางทเปนก าไร (positive spread) อยางไรกตาม หากเสนผลตอบแทนลวงหนาของ

LIBOR 3 เดอนภายในชวงระยะเวลาทเหลอของอายสญญาหนสนดงกลาว (หรอบางสวนของหนสน

ดงกลาว) มระดบต ากวารอยละ 0.2 รายการทมการปองกนความเสยงกจะมความแปรปรวนใน

กระแสเงนสดต ากวาหนสนทมอตราดอกเบ ยท LIBOR 3 เดอน ทบวกสวนตางขนต าทรอยละศนย

หรอสวนตางทเปนก าไร (positive spread)

ข6.3.25 มตวอยางทคลายคลงกนเกยวกบรายการทมใชรายการทางการเงน กคอ น ามนดบประเภทหนงจาก

แหลงน ามนหนงทราคาถกก าหนดโดยเทยบกบน ามนดบอางอง หากกจการขายน ามนดบโดยก าหนด

ราคาตามสตรค านวณทก าหนดในสญญา ท ราคาน ามนดบอางองตอบารเรล ลบ 100 โดยมราคาขน

ต าอยท 15 กจการสามารถก าหนดความแปรปรวนของกระแสเงนสดทงหมดภายใตสญญาซอขายท

เปลยนแปลงไปตามราคาน ามนดบอางองใหเปนรายการทมการปองกนความเสยง อยางไรกตาม

กจการไมสามารถก าหนดองคประกอบความเสยงทมคาเทากบการเปลยนแปลงทงหมดในราคา

น ามนดบอางองได ดงนนตราบใดทราคาลวงหนา (ส าหรบแตละการสงมอบ) ไมลดลงต ากวา 25

รายการทมการปองกนความเสยงจะมความแปรปรวนในกระแสเงนสดเทากบน ามนดบทขายทราคา

น ามนดบอางอง (หรอ มสวนตางราคาเปนบวกรวมดวย) อยางไรกตาม หากราคาลวงหนาส าหรบการ

สงมอบลดลงต ากวา 25 รายการทมการปองกนความเสยงจะมความแปรปรวนในกระแสเงนสดต า

กวาน ามนดบทขายทราคาน ามนดบอางอง (หรอ มสวนตางราคาเปนบวกรวมดวย)

การเขาเงอนไขการบญชปองกนความเสยง (บทท 6.4)

ประสทธผลของการปองกนความเสยง

ข6.4.1 การปองกนความเสยงทมประสทธผลคอ เมอการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมหรอในกระแสเงนสด

ของเครองมอทมการปองกนความเสยงหกกลบกบการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมหรอกระแสเงน

สดของรายการทมการปองกนความเสยง (ตวอยางเชน เมอรายการทมการปองกนความเสยงเปน

องคประกอบความเสยง การเปลยนแปลงในมลคายตธรรมหรอกระแสเงนสดทเกยวของของรายการ

จะถอวาเปนความเสยงทมการปองกน) การปองกนความเสยงท ไมมประสทธผลคอเม อการ

เปลยนแปลงในมลคายตธรรมหรอในกระแสเงนสดของเครองมอทมการปองกนความเสยงมคา

มากกวาหรอนอยกวาการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมหรอในกระแสเงนสดของรายการทมการ

ปองกนความเสยง

ข6.4.2 เมอก าหนดความสมพนธของการปองกนความเสยงทด าเนนตอเนอง กจการตองวเคราะหสาเหตท

กอใหเกดการปองกนความเสยงทไมมประสทธผลทคาดวาจะมผลกระทบตอความสมพนธระหวาง

ระยะเวลาของการปองกนความเสยงดงกลาว การวเคราะหน (รวมถงขอมลใหมตามทกลาวใน

ภาคผนวกยอหนาท ข6.5.21 ทเกดจากการปรบสมดลของความสมพนธของการปองกนความเสยง)



151

ถอเปนเกณฑส าหรบกจการในการประเมนวาเปนไปตามขอก าหนดความมประสทธผลในการปองกน

ความเสยงทกจการจะตองปฏบตตาม

ข6.4.3 เพอความชดเจน ผลกระทบจากการเปลยนแทนคสญญาเดมดวยการช าระใหคสญญา รวมถงการ

เปลยนแปลงตางๆ ทเปนผลสบเนองตามทกลาวไวในยอหนาท 6.5.6 จะตองถกสะทอนในการวด

มลคาเครองมอปองกนความเสยงและในการประเมนและวดประสทธผลของการปองกนความเสยง

ความสมพนธทางเศรษฐกจระหวางรายการทมการปองกนความเสยงกบเครองมอปองกนความ

เสยง

ข6.4.4 เงอนไขทท าใหเกดความสมพนธทางเศรษฐกจหมายถงเครองมอปองกนความเสยงและรายการทมการ

ปองกนความเสยงมมลคาทโดยทวไปแลวจะเคลอนไหวไปในทศทางตรงขามกนเนองจากมความเสยง

ประเภทเดยวกน นนคอเปนความเสยงทมการปองกนแลว ดงนนจะตองมการคาดการณวาเครองมอ

ปองกนความเสยงและมลคาของรายการทมการปองกนความเสยงจะเปลยนแปลงอยางเปนระบบตาม

การเคลอนไหวในรายการอางองเดยวกนหรอรายการอางองทมความสมพนธทางเศรษฐกจทมการ

ตอบสนองตอความเสยงทมการปองกนแลวในรปแบบเดยวกน (ตวอยางเชน น ามนดบเบรนทและ

น ามนดบดบบลวทไอ)

ข6.4.5 ถงแมรายการอางองตางกนแตยงมความสมพนธทางเศรษฐกจ มลคาของเครองมอปองกนความเสยง

และรายการทมการปองกนความเสยงกสามารถเคลอนไหวไปในทศทางเดยวกนได ตวอยางเชน

เนองจากมการเปลยนแปลงในราคาสวนตางระหวางรายการปองกนความเสยงสองรายการทม

ความสมพนธกนขณะทรายการอางองนนไมมการเคลอนไหวอยางมนยส าคญ ในกรณนเครองมอ

ปองกนความเสยงและรายการทมการปองกนความเสยงยงคงถอวามความสอดคลองกบความสมพนธ

ทางเศรษฐกจ หากมลคาของเครองมอปองกนความเสยงและรายการทมการปองกนความเสยงยงคงม

ความเคลอนไหวปกตในทศทางตรงกนขามเมอรายการอางองมการเปลยนแปลง

ข6.4.6 การประเมนวาความสมพนธทางเศรษฐกจเกดข นหรอไมนนจะมการวเคราะหพฤตกรรมความสมพนธ

การปองกนความเสยงเพอท าใหมนใจวา ยงคงสอดคลองกบวตถประสงคของการบรหารจดการความ

เสยง คาสหสมพนธทางสถตระหวางคาผนแปรสองตวแปรเพยงอยางเดยวนน ไมสามารถสนบสนน

ขอสรปไดอยางนาเชอถอวาความสมพนธทางเศรษฐกจมอยจรง

ผลกระทบจากความเสยงดานเครดต

ข6.4.7 เนองจากแบบจ าลองการบญชปองกนความเสยงมพนฐานมาจากหลกการในการหกกลบระหวางผล

ก าไรและขาดทนของเครองมอปองกนความเสยงและรายการทมการปองกนความเสยง ประสทธผล

ของการปองกนความเสยงไมเพยงแตถกก าหนดโดยความสมพนธทางเศรษฐกจระหวางรายการ

เหลานนเทานน (กลาวคอ การเปลยนแปลงในรายการอางอง) แตยงถกก าหนดโดยผลกระทบจาก

ความเสยงดานเครดตในมลคาของทงเครองมอปองกนความเสยงและรายการทมการปองกนความ

เสยง ผลกระทบจากความเสยงดานเครดต หมายถง แมวาจะมความสมพนธทางเศรษฐกจระหวาง



152

เครองมอปองกนความเสยงและและรายการทมการปองกนความเสยงกตาม แตไมอาจหกกลบผลก าไร

และขาดทนของเครองมอดงกลาวได ทงนอาจเปนผลมาจากการเปลยนแปลงในความเสยงดานเครดต

ของเครองมอปองกนความเสยงหรอรายการทมการปองกนความเสยง โดยทความเสยงดานเครดตม

อทธพลตอการเปลยนแปลงในมลคามากกวาทจะเปนผลจากความสมพนธทางเศรษฐกจ (กลาวคอ

ผลกระทบของการเปลยนแปลงในรายการอางอง) ระดบขนาดของการเปลยนแปลงทมอทธพลนนคอ

ระดบทกอใหเกดผลขาดทน (หรอ ก าไร) จากความเสยงดานเครดตทมผลกระทบตอการเปลยนแปลง

ในรายการอางองของมลคาเครองมอปองกนความเสยงหรอรายการทมการปองกนความเสยง แมวา

การเปลยนแปลงเหลานนจะมนยส าคญ ในทางกลบกน หากในชวงเวลาใดเวลาหนง รายการอางองม

การเปลยนแปลงเพยงเลกนอย โดยทการเปลยนแปลงในมลคาของเครองมอปองกนความเสยงหรอ

รายการทมการปองกนความเสยงทเปนผลมาจากความเสยงดานเครดตแมเพยงเลกนอย กสามารถ

กอใหเกดผลกระทบตอมลคามากกวา เมอเทยบกบทรายการอางองไมไดสงผลกระทบแบบมอทธพล

แตอยางใด

ข6.4.8 ตวอยางความเสยงดานเครดตทมอทธพลตอความสมพนธของการปองกนความเสยงคอเมอกจการท า

การปองกนความเสยงจากราคาสนคาโภคภณฑโดยใชตราสารอนพนธทไมมหลกทรพยค าประกน หาก

คสญญาของตราสารอนพนธดงกลาวมความนาเชอถอในการช าระหนลดลงอยางยงยวด ผลกระทบของ

การเปลยนแปลงในความนาเชอถอของคสญญาอาจมมากเกนกวาผลกระทบจากการเปลยนแปลงของ

ราคาสนคาโภคภณฑตามมลคายตธรรมของเครองมอปองกนความเสยง ขณะทการเปลยนแปลงใน

มลคารายการทมการปองกนความเสยงขนอยกบการเปลยนแปลงในราคาสนคาโภคภณฑ

อตราสวนการปองกนความเสยง (Hedge ratio)

ข6.4.9 ตามเกณฑในการพจารณาความมประสทธผลของการปองกนความเสยง อตราสวนการปองกนความ

เสยงของความสมพนธในการปองกนความเสยงจะตองค านวณจากจ านวนรายการทมการปองกนความ

เสยงทกจการปองกนความเสยงจรง และ ปรมาณเครองมอปองกนความเสยงทกจการใชเพอปองกน

ความเสยงจากรายการดงกลาว ดงนน หากกจการปองกนความเสยงต ากวารอยละ 100 ของความ

เสยงทอาจเกดข น เชน รอยละ 85 กจการควรก าหนดความสมพนธของการปองกนความเสยงโดยใช

อตราสวนการปองกนความเสยงทใหผลรอยละ 85 ของฐานะเปดตอความเสยงทงหมด ตามปรมาณท

ใชเครองมอปองกนความเสยงตามจรงทรอยละ 85 เปนตน ในท านองเดยวกน ตวอยางเชน กจการ

ปองกนความเสยงโดยใชเครองมอทางการเงนมลคาตามสญญา 40 กจการตองก าหนดความสมพนธ

ของการปองกนความเสยง โดยใชอตราสวนการปองกนความเสยงทเปนผลมาจากการใชเครองมอทาง

การเงนมลคา 40 (กลาวคอ กจการตองไมใชอตราสวนการปองกนความเสยงทค านวณมาจากปรมาณ

ทงหมดของเครองมอทางการเงนทถออยซงเปนปรมาณทสงกวาทใชจรง หรอ ไมควรใชอตราสวนท

ค านวณจากปรมาณทต ากวาความเปนจรง) กบ ปรมาณของรายการทมการปองกนความเสยงทกจการ

ตองการปองกนความเสยงโดยใชเครองมอทางการเงนมลคา 40 ดงกลาวนน

ข6.4.10 อยางไรกตาม การก าหนดความสมพนธการปองกนความเสยงโดยใชอตราสวนการปองกนความเสยง

เดยวกนกบทค านวณจากจ านวนรายการทมการปองกนความเสยงและเครองมอปองกนความเสยงท



153

กจการใชตามจรง จะตองไมท าใหเกดความไมสมดลระหวางสดสวนของรายการทมการปองกนความ

เสยงและเครองมอปองกนความเสยงทกอใหเกดความไมมประสทธผลของการปองกนความเสยง

(โดยไมเกยวเนองกบการรบรหรอไมรบร ) ซงอาจท าใหผลทางบญชไมสอดคลองกบจดประสงคของ

การบญชปองกนความเสยง ดงนน ในการก าหนดความสมพนธของการปองกนความเสยง กจการตอง

มการปรบอตราสวนการปองกนความเสยงทเปนผลมาจากจ านวนรายการทมการปองกนความเสยง

และเครองมอปองกนความเสยงทกจการใชตามจรง หากตองการหลกเลยงปญหาความไมสมดล

ดงกลาว

ข6.4.11 ตวอยางของการพจารณาท เกยวเนองกบการประเมนวาผลลพธทางบญชนนไมสอดคลองกบ

จดประสงคของการบญชปองกนความเสยงคอ

ข6.4.11.1 พจารณาวาอตราสวนการปองกนความเสยงนนมการก าหนดขนเพอทจะหลกเลยงการ

รบรความไมมประสทธผลของการปองกนความเสยงในกระแสเงนสด หรอ ก าหนดข น

เพอเปนการปรบปรงการปองกนความเสยงในมลคายตธรรม หรอส าหรบรายการทมการ

ปองกนความเสยงทเพมมากขนเพอจดประสงคในการเพมการใชบญชเพอบนทกมลคา

ยตธรรม แตมไดหกกลบการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของเครองมอปองกนความ

เสยงนน หรอไม และ

ข6.4.11.2 พจารณาวามเหตผลเชงพาณชยหรอไมส าหรบการก าหนดสดสวนของจ านวนรายการทม

การปองกนความเสยงและเครองมอปองกนความเสยง ถงแมวาสดสวนดงกลาวจะ

กอใหเกดความไมมประสทธผลของการปองกนความเสยงกตาม ตวอยางเชน เมอกจการ

เขาท าสญญาและก าหนดจ านวนเครองมอปองกนความเสยงแตมไดเปนจ านวนทเปนการ

ปองกนความเสยงทดทสดส าหรบรายการทมการปองกนความเสยง เนองจาก ปรมาณ

มาตรฐานของเครองมอปองกนความเสยงไมสามารถก าหนดใหพอดกบจ านวนของ

เครองมอปองกนความเสยงได (ประเดนปญหาจ านวนมาตรฐาน (a ‘lot size issue’))

ดงเชน เมอกจการตองการปองกนความเสยงส าหรบการซอกาแฟ 100 ตน ดวยการท า

สญญาซอกาแฟลวงหนามาตรฐานทมมลคา 37,500 ปอนด กจการสามารถเลอกทจะซอ

ไดเพยงหาหรอหกสญญาเทานน (เทยบเทา 85.0 และ 102.1 ตน ตามล าดบ) เพอทจะ

ปองกนความเสยงของการซอกาแฟ 100 ตน ในกรณดงกลาว กจการก าหนด

ความสมพนธของการปองกนความเสยงโดยใชอตราสวนการปองกนความเสยงทค านวณ

จากจ านวนสญญาซอกาแฟลวงหนามาตรฐานทกจการใชจรง เนองจากการไมม

ประสทธผลของการปองกนความเสยงอนเกดจากการไมสามารถจบคกนไดในสดสวน

ของจ านวนรายการทมการปองกนความเสยงและเครองมอปองกนความเสยง จะไมสง

ผลลพธทางบญชไมสอดคลองกบจดประสงคของการใชการบญชปองกนความเสยง

ความถในการประเมนวาการปองกนความเสยงนนมประสทธผลหรอไม

ข6.4.12 กจการตองประเมนความสมพนธของการปองกนความเสยงตงแตวนทเรมก าหนดความสมพนธ

ดงกลาว และตองประเมนอยางตอเนองวาความสมพนธของการปองกนความเสยงยงเปนไปตาม



154

ขอก าหนดของความมประสทธผลในการปองกนความเสยงหรอไม อยางนอยทสดกจการตองประเมน

ทกวนทรายงาน หรอ ทกครงทมการเปลยนแปลงอยางมนยส าคญซงกระทบตอความมประสทธผลใน

การปองกนความเสยง แลวแตเหตการณใดจะเกดขนกอน การประเมนนเกยวของกบความคาดหวง

เกยวกบความมประสทธผลของการปองกนความเสยงและดงนนจงเปนการคาดการณไปขางหนา

เทานน

วธทใชในการประเมนวาการปองกนความเสยงนนมประสทธผลหรอไม

ข6.4.13 มาตรฐานการรายงานทางการเงนฉบบน มไดก าหนดวธใดวธหนงเปนการเฉพาะในการประเมนวา

ความสมพนธในการปองกนความเสยงนนเปนไปตามขอก าหนดของความมประสทธผลหรอไม

อยางไรกตาม กจการควรใชวธการทสามารถบอกถงลกษณะทเกยวของกบความสมพนธในการปองกน

ความเสยง รวมถง สาเหตทกอใหเกดการไมมประสทธผลในการปองกนความเสยง วธการทใชอาจเปน

วธเชงคณภาพหรอเชงปรมาณกได ขนอยกบปจจยทเกยวของ

ข6.4.14 ตวอยางเชน เมอ ขอก าหนดทส าคญ (เชน จ านวนเงนอางองตามสญญา ระยะเวลาครบก าหนด และ

รายการอางอง) ของทงเครองมอปองกนความเสยงและรายการทมการปองกนความเสยงมการจบค

หรอ มลกษณะทสอดคลองกนอยางมาก กจการอาจสามารถสรปไดจากเกณฑการประเมนเชงคณภาพ

ของขอก าหนดทส าคญของเครองมอปองกนความเสยงและรายการทมการปองกนความเสยงวามมลคา

ในทศทางตรงขามเนองจากมความเสยงทเหมอนกน และดวยเหตน จงมความสมพนธเชงเศรษฐกจ

ระหวางเครองมอปองกนความเสยงและรายการทมการปองกนความเสยง (ดภาคผนวกยอหนาท ข

6.4.4 ถง ข6.4.6)

ข6.4.15 การทตราสารอนพนธอยในสถานะก าไรหรอขาดทนเมอถกก าหนดใหเปนเครองมอปองกนความเสยง

นนมไดหมายความในทนทวาการประเมนเชงคณภาพนนไมเหมาะสม หากแตข นอยกบสถานการณวา

การไมมประสทธผลของการปองกนความเสยงอนเกดจากขอเทจจรงดงกลาวจะสงผลใหเกดผลกระทบ

อยางมนยส าคญทการประเมนเชงคณภาพนนไมสามารถอธบายไดหรอไม

ข6.4.16 ในทางกลบกน หากขอก าหนดทส าคญของเครองมอปองกนความเสยงและรายการทมการปองกน

ความเสยงไมไดเปนไปในทศทางเดยวกน กจะกอใหเกดความไมแนนอนในการทจะหกกลบผลของ

ตราสารทงสอง ผลทตามมากคอ ความมประสทธผลของการปองกนความเสยงในระหวางระยะเวลา

ของการก าหนดความสมพนธของการปองกนความเสยงกจะคาดการณยากขน ในสถานการณดงกลาว

กจการอาจท าไดเพยงสรปความโดยองจากการประเมนเชงปรมาณวารายการทมการปองกนความเสยง

และเครองมอปองกนความเสยงมความสมพนธเชงเศรษฐกจตอกน (ดภาคผนวกยอหนาท ข6.4.4 ถง

ข6.4.6) ในบางสถานการณ อาจจะตองใชการประเมนเชงปรมาณเพอประเมนวา อตราสวนการ

ปองกนความเสยงทใชเพอก าหนดความสมพนธในการปองกนความเสยงนนเปนไปตามขอก าหนดของ

ความมประสทธผลในการปองกนความเสยงหรอไม (ดภาคผนวกยอหนาท ข6.4.9 ถง ข6.4.11)

กจการสามารถใชวธการเดยวกนหรอแตกตางกนกไดส าหรบวตถประสงคในการประเมนความสมพนธ

ทางเศรษฐกจและประเมนความสมพนธในการปองกนความเสยง



155

ข6.4.17 หากมการเปลยนแปลงในคณลกษณะทสงผลกระทบตอความมประสทธผลในการปองกนความเสยง

กจการอาจจะตองเปลยนวธการในการประเมนความสมพนธในการปองกนความเสยงเพอประเมนวา

ยงเปนไปตามขอก าหนดของความมประสทธผลในการปองกนความเสยงหรอไม เพอใหมนใจวา

วธการดงกลาวนนยงคงสามารถใชอธบายและตดตามคณลกษณะทเกยวเนองกบความสมพนธในการ

ปองกนความเสยง รวมถงสาเหตทกอใหเกดความไมมประสทธผลของการปองกนความเสยงได

ข6.4.18 การบรหารความเสยงของกจการเปนแหลงขอมลหลกในการประเมนผลวาความสมพนธในการปองกน

ความเสยงยงเปนไปตามขอก าหนดของความมประสทธผลในการปองกนความเสยงหรอไม นน

หมายความวาขอมลจากฝายบรหาร (หรอบทวเคราะห) ทใชประกอบการตดสนใจสามารถใชเปน

พนฐานในการประเมนวาความสมพนธในการปองกนความเสยงยงเปนไปตามขอก าหนดของความม

ประสทธผลในการปองกนความเสยงอยหรอไม

ข6.4.19 เอกสารทเปนลายลกษณอกษรในการก าหนดความสมพนธในการปองกนความเสยงของกจการนน

หมายรวมถง แนวทางทใชในการประเมนความมประสทธผลในการปองกนความเสยง รวมถงวธการ

ตางๆ ทใชประเมนดวย เอกสารแสดงความสมพนธดงกลาวตองไดรบการปรบปรงใหเปนปจจบนเมอ

มการเปลยนแปลงในวธการทใช (ดภาคผนวกยอหนาท ข6.4.17)

การบญชส าหรบความสมพนธในการปองกนความเสยงทเขาเงอนไข (บทท 6.5)

ข6.5.1 ตวอยางของการปองกนความเสยงในมลคายตธรรมกคอการปองกนความเสยงตอการเปลยนแปลงใน

มลคายตธรรมของตราสารหนทเกดจากการเปลยนแปลงของอตราดอกเบ ย ทงน ไมวาผออกตราสาร

หรอผถอตราสารกสามารถเขาท าสญญาเพอปองกนความเสยงได

ข6.5.2 จดประสงคของการปองกนความเสยงในกระแสเงนสดกคอเพอชะลอการรบรก าไรหรอขาดทนจาก

เครองมอปองกนความเสยงอนเกดจากกระแสเงนสดคาดการณในอนาคตทอาจสงผลกระทบตอก าไร

หรอขาดทนในระหวางหนงรอบระยะเวลาบญชหรอมากกวานน ตวอยางของการปองกนความเสยงใน

กระแสเงนสดคอการใช สญญาแลกเปลยนในอนาคต (swap) ในการเปลยนตราสารหนอตรา

ดอกเบ ยลอยตว (ไมวาจะวดมลคาดวยราคาทนตดจ าหนายหรอมลคายตธรรม) ใหเปนตราสารหน

อตราดอกเบ ยคงท (กลาวคอ การปองกนความเสยงของธรกรรมในอนาคตโดยทกระแสเงนสดใน

อนาคตทถกปองกนความเสยงคอดอกเบ ยจายในอนาคต) ในทางกลบกน รายการซอตราสารทน

คาดการณ ทเมอมการถอครองแลวจะบนทกบญชดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทนนน เปนอก

หนงตวอยางของรายการทไมสามารถเปนรายการทมการปองกนความเสยงในกระแสเงนสดได

เนองจากผลก าไรหรอขาดทนในเครองมอปองกนความเสยงทจะชะลอการรบร นน ไมสามารถทจะ

เปลยนประเภทเปนก าไรหรอขาดทนทจะใชหกกลบความเสยงในชวงระยะเวลาใดๆ ไดอยางเหมาะสม

ดวยเหตผลเดยวกนน รายการซอตราสารทนในอนาคต ทเมอมการถอครองแลวจะบนทกบญชการ

เปลยนแปลงในมลคายตธรรมในก าไรขาดทนเบดเสรจอนนนไมสามารถทจะเปนรายการทมการ

ปองกนความเสยงในกระแสเงนสดเชนเดยวกน

ข6.5.3 การปองกนความเสยงของสญญาผกมด (ตวอยางเชน หนวยงานผลตไฟฟามสญญาผกมดทยงไมรบร

ในการซอเชอเพลงทราคาคงทเพอปองกนความเสยงจากการเปลยนแปลงของราคาเชอเพลงใน



156

อนาคต) คอ การปองกนความเสยงจากการเปลยนแปลงในมลคายตธรรม ดงนน การปองกนความ

เสยงในลกษณะดงกลาวถอเปนการปองกนความเสยงในมลคายตธรรม ตามยอหนาท 6.5.4 การ

ปองกนความเสยงในอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศของสญญาผกมดสามารถเลอกใชวธการ

บญชส าหรบการปองกนความเสยงในกระแสเงนสดได

การประเมนความไมมประสทธผลของการปองกนความเสยง

ข6.5.4 ในการประเมนความไมมประสทธผลของการปองกนความเสยง กจการตองพจารณามลคาของเงนตาม

เวลาดวย ดงนน กจการพจารณามลคาของรายการทมการปองกนความเสยงโดยใชวธมลคาปจจบน

และการเปลยนแปลงในมลคาของรายการทมการปองกนความเสยงไดรวมผลกระทบจากมลคาของเงน

ตามเวลาดวย

ข6.5.5 ในการค านวณการเปลยนแปลงมลคาของรายการทมการปองกนความเสยงเพอวดความไมม

ประสทธผลของการปองกนความเสยงนน กจการอาจพจารณาใชตราสารอนพนธทมขอก าหนด

เหมอนกนกบขอก าหนดทส าคญของรายการทมการปองกนความเสยงหรอรายการทคาดการณไวทม

การปองกนความเสยง กได (วธการนหมายถงวธการ อนพนธเสมอน (hypothetical derivative)) ตรา

สารนนจะถกน ามาปรบมาตรวดโดยระดบของราคา (หรออตรา) ทปองกนความเสยงแลว ตวอยางเชน

หากการปองกนความเสยงท าขนเพอปองกนความเสยงสองทางทราคาตลาด อนพนธเสมอน

(hypothetical derivative) จะท าหนาทเปนสญญาซอขายลวงหนาสมมตทมมลคาตลาดเทากบศนย ณ

เวลาทก าหนดความสมพนธของการปองกนความเสยง หากการปองกนความเสยงท าขนเพอปองกน

ความเสยงทางเดยว อนพนธเสมอนจะแสดงมลคาทแทจรงของสญญาสทธทจะซอหรอจะขาย ณ เวลา

ทก าหนดความสมพนธของการปองกนความเสยงมสถานะเทาทน (at the money) หากระดบราคาท

ถกปองกนความเสยงนนอยทระดบเดยวกบราคาตลาด หรออยในสถานะขาดทน หากระดบราคาทถก

ปองกนความเสยงนนอยสงกวาระดบราคาตลาด (หากเปนกรณของการปองกนความเสยงของสถานะ

ซอ จะหมายถง หากระดบราคาทถกปองกนความเสยงอยต ากวาระดบราคาตลาด) การใชอนพนธ

เสมอนเปนอกวธทสามารถค านวณการเปลยนแปลงในมลคาของรายการทมการปองกนความเสยง

อนพนธเสมอนจะเลยนแบบรายการทมการปองกนความเสยง จงสงผลใหมผลลพธประหนงวาการ

เปลยนแปลงมลคานนถกค านวณโดยวธการทแตกตางออกไป ดงนน การใชอนพนธเสมอนจงไมใช

วธการหามลคาของอนพนธเสมอน หากแตเปนเครองมอค านวณทางคณตศาสตรเพอหามลคาของ

รายการทมการปองกนความเสยง ดงนน อนพนธเสมอนจงไมสามารถรวมลกษณะทมผลตอการ

ก าหนดมลคาในเครองมอปองกนความเสยงทแตปรากฏอยในเฉพาะรายการทมการปองกนความเสยง

เทานน (แตไมรวมอยในรายการทมการปองกนความเสยง) ตวอยางเชน ตราสารหนทเปนสกลเงนตรา

ตางประเทศ (ไมวาจะเปนอตราดอกเบ ยคงทหรอลอยตว) เมอใชวธอนพนธเสมอนในการค านวณหา

การเปลยนแปลงของมลคาตราสารหนดงกลาว หรอ มลคาปจจบนของสวนเปลยนแปลงสะสมใน

กระแสเงนสด อนพนธเสมอนจะไมสามารถเพยงแคอางเรองตนทนการแลกเปลยนเงนตราตางสกล

เงนกนเทานน ถงแมวา อนพนธอางองนนจะมตนทนทเกดจากการแลกเปลยนเงนตราตางสกลก าหนด

ไวแลวกตาม (ตวอยางเชน สญญาแลกเปลยนอตราดอกเบยขามสกลเงน)



157

ข6.5.6 การเปลยนแปลงในมลคาของรายการทมการปองกนความเสยงซงถกก าหนดโดยวธอนพนธเสมอน

อาจสามารถน าไปใชเพอการประเมนวาความสมพนธของการปองกนความเสยงเปนไปตามขอก าหนด

ของความมประสทธผลในการปองกนความเสยงหรอไม

การปรบสมดลความสมพนธของการปองกนความเสยงและการเปลยนอตราสวนการปองกน

ความเสยง

ข6.5.7 การปรบสมดล หมายถง การปรบเปลยนปรมาณของรายการทมการปองกนความเสยงหรอเครองมอ

ปองกนความเสยงของความสมพนธในการปองกนความเสยงทไดก าหนดมากอนหนานแลว เพอเปน

การรกษาใหอตราสวนการปองกนความเสยงยงคงเปนการปองกนความเสยงทมประสทธผล การ

เปลยนแปลงในปรมาณรายการทมการปองกนความเสยงหรอเครองมอปองกนความเสยงเพอ

จดประสงคอนนอกเหนอจากน จะไมเขาเงอนไขทก าหนดภายใตมาตรฐานการรายงานทางการเงนขอน

ข6.5.8 การปรบสมดลจะถกบนทกในฐานะทเปนการขยายความสมพนธของการปองกนความเสยงใหตอเนอง

ตามทก าหนดไวในภาคผนวกยอหนาท ข6.5.9 ถง ข6.5.21 ในการปรบสมดล หากเกดความไมม

ประสทธผลในการปองกนความเสยงตามความสมพนธทก าหนดจะถกพจารณาและรบรทนททมการ

ปรบปรงความสมพนธในการปองกนความเสยง

ข6.5.9 การปรบปรงอตราสวนการปองกนความเสยงจะท าใหกจการสามารถปรบตวใหเขากบความสมพนธท

เปลยนแปลงไประหวางเครองมอปองกนความเสยงและรายการทมการปองกนความเสยงอนเกดจาก

รายการอางองหรอตวแปรความเสยงตางๆ ตวอยางเชน ความสมพนธของการปองกนความเสยงท

เครองมอปองกนความเสยงและรายการทมการปองกนความเสยงมรายการอางองทตางกนแตม

ความสมพนธเกยวเนองกน มการเปลยนแปลงไปตามการเปลยนแปลงความสมพนธของรายการ

อางองทงสองนน (เชน ดชน อตรา หรอ ราคาใดๆ ทตางกนแตมความสมพนธเกยวเนองกน) ดงนน

การปรบสมดลจะท าใหความสมพนธของการปองกนความเสยงยงคงมด าเนนตอไปได ในสถานการณ

ทความสมพนธระหวางเครองมอปองกนความเสยงและรายการทมการปองกนความเสยงเปลยนแปลง

ไปในทศทางทยงสามารถหกกลบกนไดโดยการปรบปรงอตราสวนการปองกนความเสยง

ข6.5.10 ตวอยางเชน กจการตองการปองกนความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศสกล ก โดยใช

ตราสารอนพนธประเภทเงนตราตางประเทศทอางองกบเงนตราตางประเทศสกล ข และ เงนตรา

ตางประเทศทงสองสกลเปนประเภทอตราคงท (กลาวคอ อตราแลกเปลยนถกก าหนดใหเคลอนไหว

ภายในกรอบ หรอ ทระดบอตราแลกเปลยนทก าหนดโดยธนาคารกลางหรอหนวยงานทมอ านาจ

รบผดชอบอนๆ) หากอตราแลกเปลยนระหวางสกล ก และ ข มการเปลยนแปลงไป (กลาวคอ มการ

ก าหนดกรอบหรออตราแลกเปลยนใหม) การปรบสมดลของความสมพนธของการปองกนความเสยง

เพอสะทอนอตราแลกเปลยนใหมนน จะท าใหมนใจไดวาความสมพนธดงกลาวยงคงเปนไปตาม

ขอก าหนดของการประเมนประสทธผลในการปองกนความเสยงผานอตราสวนการปองกนความเสยงท

ปรบใหเขากบสถานการณทเปลยนแปลงไป ในทางกลบกน หากตราสารอนพนธประเภทเงนตรา

ตางประเทศมการปฏบตผดสญญา การปรบปรงอตราสวนการปองกนความเสยงอาจมไดท าให

ความสมพนธของการปองกนความเสยงยงคงมประสทธผลตามขอก าหนด ดงนน การปรบสมดลจง



158

ไมไดเปนตวก าหนดใหความสมพนธของการปองกนความเสยงยงคงด าเนนตอไปในสถานการณท

ถงแมจะปรบอตราสวนการปองกนความเสยงแลว ความสมพนธของเครองมอปองกนความเสยงและ

รายการทมการปองกนความเสยงกยงไมสามารถหกกลบกนได

ข6.5.11 การเปลยนแปลงทท าใหเกดการหกกลบกนระหวางสวนเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของเครองมอ

ปองกนความเสยงและมลคายตธรรมหรอกระแสเงนสดของรายการทมการปองกนความเสยงบาง

ประเภทเทานนทจะกอใหเกดการเปลยนแปลงในความสมพนธของการปองกนความเสยงระหวาง

เครองมอปองกนความเสยงและรายการทมการปองกนความเสยง กจการตองวเคราะหหาสาเหตท

กอใหเกดความไมมประสทธผลในการปองกนความเสยงทคาดวาจะสงผลกระทบตอความสมพนธใน

การปองกนความเสยงในชวงระหวางระยะเวลาสญญาและประเมนวาสวนเปลยนแปลงในการหกกลบ

นนมลกษณะดงตอไปนหรอไม

ข6.5.11.1 อตราสวนการปองกนความเสยงมความผนผวนแตยงสามารถสะทอนความสมพนธ

ระหวางเครองมอปองกนความเสยงและรายการทมการปองกนความเสยงไดอยาง

เหมาะสม

ข6.5.11.2 มสงบงชวาอตราสวนการปองกนความเสยงนนไมสามารถทจะสะทอนความสมพนธ

ระหวางเครองมอปองกนความเสยงและรายการทมการปองกนความเสยงไดอยาง

เหมาะสม

ข6.5.11.3 กจการท าการประเมนผลตามขอก าหนดของการประเมนประสทธผลของการปองกน

ความเสยง กลาวคอ เพอใหมนใจวาความสมพนธของการปองกนความเสยงนนไมได

สะทอนความไมสมดลในสดสวนของปรมาณเครองมอปองกนความเสยงและรายการทม

การปองกนความเสยง อนจะกอใหเกดความไมมประสทธผลในการปองกนความเสยงขน

(ทงทรบรแลวและยงไมไดรบร) ซงท าใหผลทางการบญชผดไปจากวตถประสงคของการ

บญชปองกนความเสยง ดงนน การประเมนจงตองใชดลยพนจประกอบ

ข6.5.12 ความผนผวนของอตราสวนการปองกนความเสยง (ซงสงผลใหเกดวามไมมประสทธผลในการปองกน

ความเสยง) จะไมสามารถท าใหลดลงไดโดยการปรบปรงอตราสวนการปองกนความเสยงเพอ

ตอบสนองตอผลลพธใดโดยเฉพาะ ดงนน ภายใตสถานการณดงกลาว การเปลยนแปลงระดบของการ

หกกลบจงเกยวของกบประเดนของการวดมลคาและการรบรความไมมประสทธผลของการปองกน

ความเสยงแตไมตองมการปรบสมดล

ข6.5.13 ในทางกลบกน หากการเปลยนแปลงระดบของการหกกลบมการบงชวาความผนผวนเกดจากอตราสวน

การปองกนความเสยงทแตกตางจากอตราสวนการปองกนความเสยงทใชในการก าหนดความสมพนธ

ของการปองกนความเสยง หรอ มสงบงชวามแนวโนมทจะท าใหมความแตกตางจากอตราสวนของการ

ปองกนความเสยงนนมากขนแลว ความไมมประสทธผลของการปองกนความเสยงในกรณนสามารถ

ปรบลดลงไดโดยการปรบปรงอตราสวนการปองกนความเสยง ซงหากปลอยใหอตราสวนการปองกน

ความเสยงนนยงคงอยในระดบเดม จะยงสงผลใหความไมมประสทธผลเพมมากขน ดงนน ในกรณน

กจการตองท าการประเมนวาความสมพนธของการปองกนความเสยงนนไดสะทอนความไมสมดล

ระหวางสดสวนของปรมาณรายการทมการปองกนความเสยงกบปรมาณเครองมอปองกนความเสยง



159

ซงจะกอใหเกดความไมมประสทธผลหรอไม (โดยรบรหรอไมกได) ซงอาจท าใหเกดผลทางบญชทไม

สอดคลองกบวตถประสงคของการบญชปองกนความเสยง หากอตราสวนการปองกนความเสยงถก

ปรบปรง กจะสงผลกระทบตอการวดมลคาและการรบรความไมมประสทธผลได เนองจาก ในการปรบ

สมดล ความไมมประสทธผลในการปองกนความเสยงของความสมพนธทถกก าหนดขนจะตองไดรบ

การพจารณาและรบรทนท กอนทจะมการปรบปรงความสมพนธของการปองกนความเสยงตามท

ก าหนดไวในภาคผนวกยอหนาท ข6.5.8

ข6.5.14 ส าหรบจดประสงคของการบญชปองกนความเสยง การปรบสมดลนน หมายถง หลงจากท

ความสมพนธของการปองกนความเสยงไดถกก าหนดขน กจการไดปรบเปลยนจ านวนของเครองมอ

ปองกนความเสยงหรอรายการทมการปองกนความเสยงไปตามสถานการณทท าใหเกดผลกระทบตอ

อตราสวนการปองกนความเสยง โดยปกตแลว การปรบปรงน ควรสะทอนถงจ านวนของเครองมอ

ปองกนความเสยงหรอรายการทมการปองกนความเสยงทกจการใชจรง อยางไรกตาม กจการจะตอง

ปรบปรงอตราสวนการปองกนความเสยงทค านวณมาจากจ านวนของรายการทมการปองกนความเสยง

หรอเครองมอปองกนความเสยงทไดใชจรง หากเขาลกษณะดงตอไปน

ข6.5.14.1 อตราสวนการปองกนความเสยงทค านวณมาจากจ านวนของเครองมอปองกนความเสยง

หรอรายการทมการปองกนความเสยงทเปลยนแปลงไปตามทไดใชจรงจะตองสะทอนถง

ความไมสมดลอนกอใหเกดความไมมประสทธผลของการปองกนความเสยงซงอาจ

กอใหเกดผลลพธทางบญชทไมสอดคลองกบจดประสงคของการบญชปองกนความเสยง

หรอ

ข6.5.14.2 กจการไดคงจ านวนของเครองมอปองกนความเสยงและรายการทมการปองกนความ

เสยงตามทใชจรงเอาไว ซงสดสวนของจ านวนดงกลาว ภายใตสถานการณใหม ได

กอใหเกดอตราสวนการปองกนความเสยงทสะทอนถงความไมสมดลอนกอใหเกดความ

ไมมประสทธผลของการปองกนความเสยงซงอาจกอใหเกดผลลพธทางบญชทไม

สอดคลองกบจดประสงคของการบญชปองกนความเสยง (นนหมายถงวา กจการจะตอง

ไมท าใหเกดความไมสมดลเกดข นเพยงเพราะละเลยการปรบปรงอตราสวนการปองกน

ความเสยงดงกลาว)

ข6.5.15 การปรบสมดลไมสามารถน ามาถอปฏบตหากวตถประสงคของการบรหารจดการความเสยงส าหรบ

ความสมพนธของการปองกนความเสยงนนไดเปลยนแปลงไป แตจะตองยตการบญชปองกนความ

เสยงส าหรบความสมพนธดงกลาว (ถงแมวากจการอาจก าหนดความสมพนธของการปองกนความ

เสยงอนใหมทเกยวเนองกบเครองมอปองกนความเสยงหรอรายการทมการปองกนความเสยงของ

ความสมพนธทมมากอน ตามทไดอธบายไวในภาคผนวกยอหนาท ข6.5.28)

ข6.5.16 หากความสมพนธของการปองกนความเสยงมการปรบสมดล การปรบปรงอตราสวนการปองกนความ

เสยงอาจไดรบผลกระทบในหลายรปแบบ ดงตอไปน

ข6.5.16.1 สดสวนของรายการทมการปองกนความเสยงสามารถปรบตวเพมขนได (ในขณะเดยวกน

กลดสดสวนของเครองมอปองกนความเสยงลง) โดย

ข6.5.16.1.1 เพมปรมาณของรายการทมการปองกนความเสยง หรอ

ข6.5.16.1.2 ลดปรมาณของจ านวนเครองมอปองกนความเสยง



160

ข6.5.16.2 สดสวนของเครองมอปองกนความเสยงสามารถปรบเพมขนได (ในขณะเดยวกนกลด

สดสวนของรายการทมการปองกนความเสยงลง) โดย

ข6.5.16.2.1 เพมปรมาณของเครองมอปองกนความเสยง หรอ

ข6.5.16.2.2 ลดปรมาณของจ านวนรายการทมการปองกนความเสยง

การเปลยนแปลงปรมาณหมายถงการเปลยนแปลงจ านวนทเปนสวนหนงของความสมพนธในการ

ปองกนความเสยง ดงนน ปรมาณทลดลงไมจ าเปนจะตองหมายความวารายการนนหรอธรกรรมนนจะ

ไมมอยอกตอไป หรอ อาจจะไมไดถกคาดวาจะเกดขน แตหมายถง รายการเหลานนไมไดเปนสวนหนง

ของความสมพนธในการปองกนความเสยง ตวอยางเชน การลดปรมาณของเครองมอปองกนความ

เสยงสามารถสงผลใหกจการนนยงคงใชตราสารอนพนธนนตอไปได แตมเพยงแคบางสวนของ

เครองมอปองกนความเสยงเหลานนทยงคงถกใชเปนสวนหนงของความสมพนธของการปองกนความ

เสยง เหตการณดงกลาวสามารถเกดขนได หากการปรบสมดลยงสามารถใชไดโดยการลดเพยงปรมาณ

เครองมอปองกนความเสยงของความสมพนธของการปองกนความเสยงลง แตกจการยงคงตองถอตรา

สารนนถงแมจะไมจ าเปนตองใชตราสารนนอกตอไป ในกรณน สวนของตราสารอนพนธทไมไดถกใช

ไปในการปองกนความเสยงตองถกบนทกดวยมลคายตธรรมผานก าไรหรอขาดทน (ถาหากตราสาร

อนพนธนนไมไดถกใชเปนเครองมอปองกนความเสยงในความสมพนธอนๆ)

ข6.5.17 การปรบปรงอตราสวนการปองกนความเสยงโดยการเพมปรมาณรายการทมการปองกนความเสยงไม

กระทบกบวธการวดการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของเครองมอปองกนความเสยง การวดการ

เปลยนแปลงในมลคาของรายการทมการปองกนความเสยงทเกยวของกบปรมาณทถกก าหนดในครง

กอนหนา กจะไมไดรบผลกระทบใดๆ เชนกน อยางไรกตาม จากวนทมการปรบสมดล สวน

เปลยนแปลงในมลคาของรายการทมการปองกนความเสยงตองนบรวมกบสวนเปลยนแปลงมลคาของ

ปรมาณรายการทมการปองกนความเสยงสวนทเพมขนเขาไปดวย การเปลยนแปลงดงกลาวจะถกวด

และใชเปนตวอางอง โดยเรมจากวนทมการปรบสมดล แทนทวนก าหนดความสมพนธของการปองกน

ความเสยงนน ตวอยางเชน หากแรกเรม กจการปองกนความเสยงในสนคาโภคภณฑปรมาณ 100 ตน

ทราคาลวงหนา 80 (ราคาลวงหนาตงแตเรมความสมพนธในการปองกนความเสยงน) และตอมา

เพมจ านวนเขาไปอก 10 ตน ในการปรบสมดล เมอราคาลวงหนาเปลยนมาเปน 90 รายการทมการ

ปองกนความเสยงหลงจากปรบสมดลแลวประกอบไปดวยสองกลม คอ 100 ตน ทถกปองกนความ

เสยง ณ ราคา 80 และ 10 ตน ทถกปองกนความเสยง ณ ราคา 90

ข6.5.18 การปรบปรงอตราสวนการปองกนความเสยงโดยการลดปรมาณเครองมอปองกนความเสยงลง จะไม

กระทบกบวธการวดการเปลยนแปลงในมลคาของรายการทมการปองกนความเสยง การวดการ

เปลยนแปลงในมลคายตธรรมของเครองมอปองกนความเสยงในสวนท ยงใชในการก าหนด

ความสมพนธ จะไมไดรบผลกระทบใดๆ อยางไรกตาม จากวนทมการปรบสมดล ปรมาณทลดลงของ

เครองมอปองกนความเสยงจะไมถกนบเขาเปนสวนหนงของความสมพนธในการปองกนความเสยงอก

ตอไป ตวอยางเชน หากแรกเรม กจการปองกนความเสยงในราคาสนคาโภคภณฑโดยใชตราสาร

อนพนธปรมาณ 100 ตน เปนเครองมอปองกนความเสยง และตอมามการปรบสมดลโดยการลด

ปรมาณลง 10 ตน ดงนนจะเหลอปรมาณเครองมอปองกนความเสยงเพยง 90 ตน (ดภาคผนวกยอ



161

หนาท ข6.5.16 เกยวกบแนวปฏบตส าหรบปรมาณของตราสารอนพนธ (จ านวน10 ตน) ทไมไดใช

เปนสวนหนงของความสมพนธของการปองกนความเสยงอกตอไป)

ข6.5.19 การปรบอตราสวนการปองกนความเสยงโดยการเพมปรมาณเครองมอปองกนความเสยงจะไมสงผล

กระทบตอวธทใชวดการเปลยนแปลงในมลคาของรายการทมการปองกนความเสยง การวดการ

เปลยนแปลงในมลคายตธรรมของเครองมอปองกนความเสยงในสวนทเกยวของกบการก าหนด

ความสมพนธกจะไมไดรบผลกระทบดวย อยางไรกตาม จากวนทมการปรบสมดล การเปลยนแปลงใน

มลคายตธรรมของเครองมอปองกนความเสยงจะตองรวมสวนเปลยนแปลงในมลคาของปรมาณ

เครองมอปองกนความเสยงในสวนทใชเพมเตมเขามาดวย การเปลยนแปลงจะถกวดโดยเรมตงแต

และอางองจากวนทมการปรบสมดลแทนวนทก าหนดความสมพนธในการปองกนความเสยง

ตวอยางเชน หากแรกเรม กจการปองกนความเสยงในราคาสนคาโภคภณฑโดยใชตราสารอนพนธ

ปรมาณ 100 ตน เปนเครองมอปองกนความเสยง และตอมามการปรบสมดลโดยการเพมปรมาณอก

10 ตน ปรมาณเครองมอปองกนความเสยงจะเพมเปนทงหมด 110 ตน การเปลยนแปลงในมลคา

ยตธรรมของเครองมอปองกนความเสยงกคอสวนเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของตราสารอนพนธ

ทงหมดทรวมกนท าใหปรมาณรวมเทากบ 110 ตน ตราสารอนพนธเหลาน สามารถม (หรออาจจะม)

ขอก าหนดทส าคญแตกตางกนไปกได เชน อตราซอขายลวงหนา เนองจากการท าสญญาเกดขนใน

ชวงเวลาทตางกน (รวมถงความเปนไปไดทอาจจะก าหนดตราสารอนพนธส าหรบความสมพนธในการ

ปองกนความเสยงหลงจากการรบร เรมแรก)

ข6.5.20 การปรบอตราสวนการปองกนความเสยง (hedge ratio) โดยการลดปรมาณรายการทมการปองกน

ความเสยงถงจะไมสงผลกระทบตอวธทใชวดการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของเครองมอปองกน

ความเสยง การวดการเปลยนแปลงในมลคาของรายการทมการปองกนความเสยงในสวนทเกยวของ

กบปรมาณซงยงถกก าหนดใหรายการทมการปองกนความเสยงตอไปนน การก าหนดไมไดรบ

ผลกระทบดวยเชนเดยวกน อยางไรกตาม นบจากวนทมการปรบสมดล รายการทมการปองกนความ

เสยงในสวนทเปนปรมาณทถกปรบลดลงนนไมเปนสวนหนงของความสมพนธของการปองกนความ

เสยงอกตอไป ตวอยางเชน เมอแรกเรม กจการปองกนความเสยงในสนคาโภคภณฑในปรมาณ 100

ตน ทราคาซอขายลวงหนา 80 และตอมาลดปรมาณสนคาโภคภณฑลง 10 ตนเพอปรบสมดล

รายการทมการปองกนความเสยงภายหลงการปรบสมดลจะเหลอเพยง 90 ตน และมการปองกนความ

เสยงทราคา 80 รายการทมการปองกนความเสยงจ านวน 10 ตน ทไมเปนสวนหนงของความสมพนธ

ของการปองกนความเสยงอกตอไปจะถกบนทกตามขอก าหนดของการยตการใชการบญชปองกนความ

เสยง (ดยอหนาท 6.5.6 ถง 6.5.7 และภาคผนวกยอหนาท ข6.5.22 ถง ข6.5.28)

ข6.5.21 เมอมการปรบสมดลของความสมพนธของการปองกนความเสยง กจการตองปรบปรงการวเคราะหถง

สาเหตท กอใหเกดความไมมประสทธผลในการปองกนความเสยงทคาดวาจะสงผลกระทบตอ

ความสมพนธของการปองกนความเสยง ส าหรบระยะเวลาทเหลอใหเปนปจจบนเสมอ (ดภาคผนวก

ยอหนาท ข6.4.2) เอกสารทเกยวของกบความสมพนธของการปองกนความเสยงกตองปรบปรงให

เปนปจจบนดวยเชนเดยวกน



162

การยตการใชการบญชปองกนความเสยง

ข6.5.22 การยตการใชการบญชปองกนความเสยงจะไมมผลยอนหลง โดยจะมผลนบจากวนทไมเขาเงอนไขของ

การใชบญชปองกนความเสยง

ข6.5.23 กจการตองไมเลกก าหนดความสมพนธของการปองกนความเสยงและไมยตความสมพนธดงกลาว

หาก

ข6.5.23.1 ความสมพนธของการปองกนความเสยงนนยงคงเปนไปตามวตถประสงคของการบรหาร

จดการความเสยงบนพนฐานทยงเขาเงอนไขของการบญชปองกนความเสยง (กลาวคอ

กจการยงคงด าเนนการตามวตถประสงคของการบรหารจดการความเสยงนนอย) และ

ข6.5.23.2 ยงคงเขาเงอนไขตามขอก าหนดทเหลออยทกขอ (หลงจากทค านงถงการปรบสมดลของ

ความสมพนธของการปองกนความเสยงนน หากมการปรบสมดลเกดขน)

ข6.5.24 เพอใหเปนไปตามวตถประสงคของมาตรฐานการรายงานทางการเงนน กลยทธการบรหารจดการความ

เสยงของกจการนนแตกตางจากวตถประสงคของการบรหารจดการความเสยง กลยทธการบรหาร

จดการความเสยงจะถกก าหนดขนจากระดบสงสด ซงเปนการก าหนดวากจการจะบรหารจดการความ

เสยงดวยวธใด กลยทธการบรหารจดการความเสยงโดยทวไปจะมการบงชถงความเสยงทกจการ

จะตองเผชญและก าหนดวธการบรหารจดการกบความเสยงเหลานน โดยปกต กลยทธการบรหาร

จดการความเสยงจะเปนเครองมอในระยะยาวและมความยดหยนเพยงพอทจะปรบเปลยนตาม

สถานการณทเปลยนแปลงไป (ตวอยางเชน อตราดอกเบ ยหรอระดบราคาสนคาโภคภณฑทแตกตาง

กนซงน าไปสระดบของการปองกนความเสยงทแตกตางออกไป) กลยทธนนมการก าหนดเปนลาย

ลกษณอกษรลงในเอกสารทมการจดสรรใหกบฝายงานตางๆ ทเกยวของผานทางนโยบายทอาจมการ

ก าหนดแนวทางทลงในรายละเอยดมากขน ในทางตรงกนขาม วตถประสงคของการบรหารจดการ

ความเสยงส าหรบแตละความสมพนธของการปองกนความเสยงมผลบงคบใชในระดบของ

ความสมพนธนนๆ ซงเกยวกบวธการทก าหนดเครองมอปองกนความเสยงเพอปองกนความเสยงใน

ฐานะเปดตอความเสยงในรายการทมการปองกนความเสยง ดงนน กลยทธการบรหารจดการความ

เสยงอาจเกยวของกบความสมพนธในการปองกนความเสยงทแตกตางกนซงวตถประสงคของการ

บรหารจดการความเสยงนนสมพนธกบการน ากลยทธการบรหารจดการความเสยงในภาพรวม

ตวอยางเชน

ข6.5.24.1 กจการมกลยทธในการบรหารจดการความเสยงในอตราดอกเบ ยจากการจดหาเงนทนใน

ภาพรวมของกจการซงก าหนดเปนชวง (range) โดยอาจเปนการผสมผสานกนระหวาง

อตราดอกเบ ยลอยตวและอตราดอกเบ ยคงท กลยทธดงกลาวอาจก าหนดใหมการคง

สดสวนหนสนทมอตราดอกเบยคงทไวทระดบรอยละ 20 ถงรอยละ 40 โดยกจการมการ

ตดสนใจในการปรบใชสดสวนทเหมาะสมตามแตชวงเวลาตามกลยทธดงกลาว (กลาวคอ

จะมการตดสนใจเกยวกบฐานะเปดตอความเสยงในอตราดอกเบ ยคงทใหอยในชวงอตรา

รอยละ 20 ถงรอยละ 40) ทงน ขนอยกบทศทางอตราดอกเบย หากอตราดอกเบ ยอยใน

ระดบต า กจการอาจจะออกตราสารหนทมดอกเบ ยคงทมากกวาเมออตราดอกเบ ยอยใน

ระดบสง หนสนของกจการทเปนอตราดอกเบ ยลอยตวมจ านวนเทากบ 100 โดยใน



163

จ านวนนม 30 ทถกเปลยนใหเปนอตราดอกเบยคงท กจการอาศยชวงทอตราดอกเบ ยต า

เพอความไดเปรยบจงออกตราสารหน เพมอก 50 เพอจดหาเงนทนส าหรบการลงทน

ส าคญของกจการ โดยเปนการออกตราสารหนทมอตราดอกเบ ยคงท ดวยเหตทอตรา

ดอกเบ ยต า กจการตดสนใจก าหนดสดสวนหนสนทมอตราดอกเบ ยคงทไวทรอยละ 40

ของหนสนทงหมด โดยลดปรมาณทกจการเคยปองกนความเสยงจากอตราดอกเบ ย

ลอยตวลงไป 20 ท าใหเหลอหนสนอตราดอกเบยคงทเพยง 60 ในสถานการณดงกลาว

กลยทธการบรหารจดการความเสยงไมไดเปลยนแปลงไป อยางไรกตาม ในทางกลบกน

การน ากลยทธไปใชจรงไดเปลยนแปลงไปและนนหมายถงวา ส าหรบหนสนอตรา

ดอกเบ ยลอยตวจ านวน 20 ทเคยถกปองกนความเสยงโดยเปลยนใหเปนอตราดอกเบ ย

คงทนน ขณะน วตถประสงคของการปองกนความเสยงไดเปลยนแปลงไป (กลาวคอ ใน

ระดบของความสมพนธของการปองกนความเสยง) ผลทตามมากคอ ส าหรบเหตการณน

กจการตองยตการบญชปองกนความเสยงส าหรบจ านวน 20 ทเคยปองกนความเสยงจาก

อตราดอกเบ ยลอยตว โดยลดฐานะสญญาแลกเปลยนลง 20 ตามมลคาจ านวนเงน แต

ขนอยกบสถานการณ กจการอาจจะคงปรมาณสญญาแลกเปลยนนนโดยไมยกเลกกได

ตวอยางเชน กจการอาจจะใชเพอการปองกนความเสยงประเภทอนหรออาจจะเปลยนให

มาอยในบญชเพอการคากได ในทางกลบกน หากกจการเลอกทจะเปลยนหนสนอตรา

ดอกเบ ยคงทจ านวนใหมบางสวนใหเปนอตราดอกเบ ยลอยตว การบญชปองกนความ

เสยงยงคงตองด าเนนตอไปส าหรบในสวนทใชปองกนความเสยงอตราดอกเบ ยลอยตว

กอนหนาน

ข6.5.24.2 ความเสยงบางประเภทเปนผลมาจากสถานะทมการเปลยนบอยครง เชน ความเสยง

อตราดอกเบ ยจากตราสารหนทมสถานะเปด (open portfolio) จ านวนตราสารหนท

เพมขนและการตดรายการตราสารหนบางตวออกจากบญชท าใหความเสยงเปลยนแปลง

ไปอยตลอดเวลา (แตกตางจากการทสถานะลดลงเพราะตราสารหนนนครบก าหนด)

เหลาน เปนกระบวนการบรหารความเสยงอยางตอเนอง (dynamic process) ทความ

เสยงทเกดขนและเครองมอปองกนความเสยงไมสามารถทจะอยคงทไดตลอดเปน

ระยะเวลายาวนาน ผลทตามมากคอ กจการทมความเสยงเปลยนแปลงตลอดเวลา

ดงกลาวจะตองมการปรบปรงเครองมอปองกนความเสยงอตราดอกเบ ยอยบอยครงเมอ

สถานะความเสยงเปลยนแปลงไป ตวอยางเชน ตราสารหนทมอายคงเหลอ 24 เดอนถก

ก าหนดใหเปนตราสารทมการปองกนความเสยงส าหรบความเสยงจากอตราดอกเบ ยเปน

เวลา 24 เดอน ส าหรบตราสารหน อายคงเหลออนๆ กจะใชวธการเดยวกน หลงจากนน

ไมนานกจการกยกเลกความสมพนธการปองกนความเสยงทเคยถกก าหนดกอนหนา

ส าหรบอายคงเหลอตางๆ ทงหมด หรอบางสวน แลวก าหนดความสมพนธในการ

ปองกนความเสยงครงใหมโดยองจากขนาดและประเภทของเครองมอปองกนความเสยง

ทมอยในขณะนน การหยดใชการบญชปองกนความเสยงในกรณนสะทอนใหเหนวา

ความสมพนธในการปองกนความเสยงเหลานนถกก าหนดขนมาจากวธทกจการมอง

เครองมอปองกนความเสยงและตราสารทมการปองกนความเสยงตวใหมแทนทจะ



164

ค านงถงเครองมอปองกนความเสยงและตราสารทมการปองกนความเสยงทไดก าหนด

ความสมพนธไปกอนหนา ส าหรบกลยทธการบรหารจดการความเสยงยงคงเหมอนเดม

แตส าหรบความสมพนธทเคยก าหนดกอนหนานนไมมจดประสงคของการปองกนความ

เสยงคงอยอกตอไป ในสถานการณน การหยดใชการบญชปองกนความเสยงจะขนอยกบ

ขอบเขตของจดประสงคของการปองกนความเสยงท เปลยนแปลงไปตามแตละ

สถานการณของกจการและอาจกระทบกบความสมพนธของการปองกนคว ามเสยง

ทงหมดหรอเพยงบางความสมพนธในแตละอายคงเหลอ หรอ เปนเพยงสวนหนงของ

ความสมพนธของการปองกนความเสยงเทานน

ข6.5.24.3 กจการมกลยทธการบรหารจดการความเสยงทใชจดการความเสยงอตราแลกเปลยนจาก

ประมาณการยอดขายและลกหนการคาทอาจมเพมขน ภายใตกลยทธน กจการจดการกบ

ความเสยงอตราแลกเปลยนทความสมพนธของการปองกนความเสยงรปแบบหนง ณ จด

ทมการรบร ลกหนการคานน หลงจากนน กจการกไมจดการความเสยงอตราแลกเปลยน

ในรปแบบนนอกตอไป แตหนมาใชการปองกนความเสยงอตราแลกเปลยนจากลกหน

การคา เจาหนการคาและตราสารอนพนธทเปนเงนสกลเดยวกนในลกษณะแบบองครวม

(ซงจะไมข นกบรายการทคาดการณไวทยงไมเกดขนจรง) ในแงของการบนทกบญช

วธการนเรยกวา การปองกนความเสยงแบบธรรมชาต เนองจากผลก าไรหรอขาดทนจาก

อตราแลกเปลยนทเกดจากรายการดงกลาวจะถกรบร ทนทในก าไรหรอขาดทน ผลท

ตามมากคอ ในแงของการบนทกบญช หากความสมพนธของการปองกนความเสยงได

ถกก าหนดข นในชวงเวลาจนกระทงถงวนครบก าหนดจายเงน ความสมพนธดงกลาว

จะตองถกยกเลกเมอมการบนทกบญชลกหน การคานนเนองจากจดประสงคของการ

ปองกนความเสยงในความสมพนธทปองกนความเสยงนนไมมอกตอไป ความเสยงอตรา

แลกเปลยน ณ ขณะน ไดถกจดการภายใตกลยทธเดมแตดวยวธทเปลยนไป ในทาง

กลบกน หากกจการมจดประสงคในการปองกนความเสยงทแตกตางไปแตยงคงใชวธการ

เดมในการจดการความเสยงอตราแลกเปลยนทเกดจากการประมาณการยอดขายรวมถง

ลกหนการคาทอาจเกดขนตามมาตามความสมพนธในรปแบบเดมไปจนถงวนทมการจาย

ช าระ กจการกยงสามารถใชการบญชปองกนความเสยงนนไดจนถงวนดงกลาว

ข6.5.25 การยตการบญชปองกนความเสยงสามารถสงผลกระทบตอ

ข6.5.25.1 ความสมพนธของการปองกนความเสยงโดยรวมทงหมด หรอ

ข6.5.25.2 บางสวนของความสมพนธของการปองกนความเสยง (ซงหมายความวาการบญชปองกน

ความเสยงยงคงมผลอยส าหรบสวนอนของความสมพนธของการปองกนความเสยง)

ข6.5.26 ใหยตความสมพนธของการปองกนความเสยงโดยรวมทงหมดเมอไมเขาเงอนไขทก าหนด ตวอยางเชน

ข6.5.26.1 ความสมพนธของการปองกนความเสยงไมเปนไปตามวตถประสงคในการปองกนความ

เสยงทท าใหเกดการใชการบญชปองกนความเสยง (กลาวคอ กจการไมไดมจดประสงค

ในการปองกนความเสยงนนอกตอไป)



165

ข6.5.26.2 มการขายหรอยกเลกของเครองมอปองกนความเสยงหรอเครองมอทางการเงน (โดย

เกยวของกบปรมาณทงหมดทเปนสวนหนงของความสมพนธของการปองกนความเสยง)

หรอ

ข6.5.26.3 ไมมความสมพนธเชงเศรษฐกจระหวางรายการทมการปองกนความเสยงกบเครองมอ

ปองกนความเสยงอกตอไป หรอความเสยงดานเครดตเรมมผลกระทบตอมลคามากกวา

ความสมพนธเชงเศรษฐกจนน

ข6.5.27 ใหยตความสมพนธของการปองกนความเสยงในบางสวน (และยงคงถอปฏบตการบญชปองกนความ

เสยงตอไปส าหรบสวนอนทเหลอ) เมอเพยงบางสวนของความสมพนธของการปองกนความเสยงไม

เขาเงอนไขทก าหนด ตวอยางเชน

ข6.5.27.1 เมอมการปรบสมดลความสมพนธของการปองกนความเสยง อตราสวนการปองกนความ

เสยงอาจถกปรบปรงจนท าใหบางสวนของรายการทมการปองกนความเสยงนนไมเปน

สวนหนงของความสมพนธของการปองกนความเสยงอกตอไป (ดภาคผนวกยอหนาท ข

6.5.20) ดงนน ใหยตการบญชปองกนความเสยงส าหรบสวนของรายการทมการปองกน

ความเสยงทไมไดเปนสวนหนงของความสมพนธของการปองกนความเสยงอกตอไป

ข6.5.27.2 เมอมบางสวนของรายการทมการปองกนความเสยงทเปน (หรอเปนสวนประกอบของ)

รายการทคาดการณไวนนไมไดถกจดวาเปนรายการทมความเปนไปไดทจะเกดขนมากอก

ตอไป ใหยตการบญชปองกนความเสยงเฉพาะในสวนทไมถกจดวามความเปนไปไดทจะ

เกดขนมากดงกลาวของรายการทมการปองกนความเสยง อยางไรกตาม หากกจการเคย

ก าหนดการปองกนความเสยงของรายการทคาดการณไวและตอมาไดประเมนวารายการ

ทคาดการณไวดงกลาวจะไมเกดข นอกตอไป อาจกอใหเกดค าถามในความสามารถใน

การประเมนรายการทคาดการณไวทคลายคลงกนของกจการ ซงสงผลกระทบตอการ

ประเมนรายการทคาดการณไวทคลายคลงกนวามความเปนไปไดทจะเกดขนสงจรง

หรอไม (ดยอหนาท 6.3.3) และถอวาเขาเงอนไขเปนรายการทมการปองกนความเสยง

ไดหรอไม

ข6.5.28 กจการสามารถก าหนดความสมพนธของการปองกนความเสยงขนมาใหมส าหรบเครองมอปองกน

ความเสยงหรอรายการทมการปองกนความเสยงของความสมพนธเดมทเคยมการยตการใชการบญช

ปองกนความเสยงแลว (บางสวน หรอทงหมด) โดยไมถอวาเปนการด าเนนความสมพนธของการ

ปองกนความเสยงตอจากเดม แตใหถอเปนการเรมความสมพนธของการปองกนความเสยงขนใหม

ตวอยางเชน

ข6.5.28.1 ความเสยงดานเครดตของเครองมอปองกนความเสยงไดเพมขนอยางมากจนท าใหกจการ

ตองเปลยนเครองมอปองกนความเสยงใหม ซงท าใหความสมพนธของการปองกนความ

เสยงเดมไมบรรลวตถประสงคของการบรหารจดการความเสยงและตองยตความสมพนธ

ของการปองกนความเสยงทงหมดลงในทสด เครองมอปองกนความเสยงรายการใหมถก

ก าหนดขนเพอปองกนความเสยงของความเสยงเดมและเกดเปนความสมพนธของการ

ปองกนความเสยงใหม ดงนน การวดมลคาของการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมหรอ

กระแสเงนสดของรายการทมการปองกนความเสยงใหมจะเรมและอางองจากวนทมการ



166

ก าหนดความสมพนธในการปองกนความเสยงขนใหมแทนทจะเปนวนทความสมพนธ

ของการปองกนความเสยงเดมถกก าหนดขน

ข6.5.28.2 ความสมพนธของการปองกนความเสยงหยดลงกอนครบก าหนดอายของเครองมอทาง

การเงน เครองมอปองกนความเสยงของความสมพนธของการปองกนความเสยงนจะ

สามารถถกก าหนดขนเปนเครองมอปองกนความเสยงในอกความสมพนธของการ

ปองกนความเสยงได (ตวอยางเชน เมอท าการปรบปรงอตราสวนการปองกนความเสยง

โดยเพมจ านวนเครองมอปองกนความเสยง หรอเมอก าหนดความสมพนธของการ

ปองกนความเสยงขนใหมทงหมด)

การบญชส าหรบมลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอหรอจะขาย

ข6.5.29 สญญาสทธทจะซอหรอจะขายเกยวของกบชวงเวลา เนองจากมลคาตามเวลาแสดงถงสงตอบแทน

ส าหรบการปกปองผถอสทธตลอดชวงเวลาหนง อยางไรกตาม มมมองทเกยวของกบวตถประสงคของ

การประเมนวาสญญาสทธทจะซอหรอจะขายนนเปนการปองกนความเสยงของรายการธรกรรมใด หรอ

รายการทมการปองกนความเสยงตามชวงเวลาทเกยวของหรอไม คอลกษณะโดยทวไปของรายการทม

การปองกนความเสยง รวมถงวธการและชวงเวลาทจะมผลกระทบตอก าไรหรอขาดทน ดงนน กจการ

ตองประเมนประเภทของรายการทมการปองกนความเสยง (ดยอหนาท 6.5.15.1) จากลกษณะ

โดยทวไปของรายการทมการปองกนความเสยง (โดยไมค านงถงวาความสมพนธของการปองกนความ

เสยงจะเปนการปองกนความเสยงในกระแสเงนสดหรอการปองกนความเสยงในมลคายตธรรม) ดงน

ข6.5.29.1 มลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอหรอจะขายสมพนธกบรายการทมการปองกนความ

เสยงทเกยวของกบธรกรรม ถาลกษณะโดยทวไปของรายการทมการปองกนความเสยง

นนเปนรายการทมมลคาตามเวลาเปนตนทนของธรกรรมดงกลาว ตวอยางเชน เมอ

มลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอหรอจะขายสมพนธกบรายการทมการปองกนความ

เสยงซงเปนผลใหในการวดมลคาเมอเรมแรกนนตองรวมตนทนในการท ารายการเปน

สวนหนงของในการรบร รายการนน (ตวอยางเชน กจการท าการปองกนความเสยงดาน

ราคาในการซ อสนคาโภคภณฑ ไมวาจะเปนรายการทคาดการณไวหรอสญญาผกมดก

ตาม และไดรวมตนทนในการท ารายการเขาเปนสวนหนงของตนทนสนคาคงเหลอ) ผล

จากการรวมมลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอหรอจะขายในการวดมลคาเมอเรมแรก

ของรายการทมการปองกนความเสยงคอ มลคาตามเวลากระทบก าไรหรอขาดทนในเวลา

เดยวกนกบรายการทมการปองกนความเสยง ในท านองเดยวกน กจการทท าการปองกน

ความเสยงในรายการขายสนคาโภคภณฑ ไมวาจะเปนรายการทคาดการณไวหรอสญญา

ผกมดกตาม จะรวมมลคาตามเวลาของสทธทจะซอหรอจะขายเขาเปนสวนหนงของ

ตนทนทเกยวของกบรายการขายดงกลาว (ดงนน มลคาตามเวลาจะถกรบร ในก าไรหรอ

ขาดทนในรอบระยะเวลาเดยวกนกบรายไดทมาจากรายการขายทถกปองกนความเสยง)



167

ข6.5.29.2 มลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอหรอจะขายสมพนธกบรายการทมการปองกนความ

เสยงทเกยวของกบชวงเวลา ถาลกษณะโดยทวไปของรายการทมการปองกนความเสยง

นนมมลคาตามเวลาเปนตนทนในการไดมาซงการปองกนความเสยงตลอดชวงระยะเวลา

(แตรายการทมการปองกนความเสยงไมไดสงผลใหเกดธรกรรมทตองรบร ตนทน

ดงกลาวเปนสวนหนงของตนทนในการท ารายการตามกลาวในภาคผนวกยอหนาท

ข6.5.29.1 ) ตวอยางเชน ถาสนคาโภคภณฑคงเหลอมการปองกนความเสยงจากการ

ลดลงของมลคายตธรรมในระยะเวลา 6 เดอนโดยใชสญญาสทธทจะซอหรอจะขายสนคา

โภคภณฑทมอายสญญาเทากน มลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอหรอจะขายจะถก

ปนสวนเขาก าไรหรอขาดทน (กลาวคอโดยการตดจ าหนายอยางมระบบและ

สมเหตสมผล) ตลอดชวงระยะเวลา 6 เดอน อกตวอยาง เชน การปองกนความเสยงใน

เงนลงทนสทธในการด าเนนงานในตางประเทศเปนระยะเวลา 18 เดอนโดยใชสญญา

สทธทจะซอหรอจะขายเงนตราตางประเทศ ซงเปนผลใหมการปนสวนมลคาตามเวลา

ของสญญาสทธทจะซอหรอจะขายตลอดชวงระยะเวลา 18 เดอน

ข6.5.30 ลกษณะของรายการทมการปองกนความเสยง รวมถงวธการและชวงเวลาทรายการทมการปองกน

ความเสยงนนมผลกระทบตอก าไรหรอขาดทน และรวมถงผลกระทบของชวงเวลาทมลคาตามเวลาของ

สญญาสทธทจะซอหรอจะขายนนปองกนความเสยงใหกบรายการทมการปองกนความเสยงทเกยวของ

กบชวงเวลาจะถกตดจ าหนาย ซงสอดคลองกนกบชวงเวลาทมลคาทแทจรงของสญญาสทธทจะซอหรอ

จะขายมผลกระทบตอก าไรหรอขาดทนตามทก าหนดในการบญชการปองกนความเสยง ตวอยางเชน

ถากจการใชสญญาสทธทจะซอในอตราดอกเบ ยสงสด (Cap) ในการปองกนความเสยงในการเพมข น

ของคาใชจายดอกเบยของพนธบตรทมอตราดอกเบยลอยตว มลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอใน

อตราดอกเบยสงสด (Cap) ดงกลาวจะถกตดจ าหนายเปนก าไรหรอขาดทนตลอดชวงเวลาเชนเดยวกบ

ชวงเวลาทมลคาทแทจรงมผลกระทบตอก าไรหรอขาดทน

ข6.5.30.1 ถาสญญาสทธทจะซอในอตราดอกเบ ยสงสด (Cap) ปองกนความเสยงจากการเพมขน

ของอตราดอกเบ ยใน 3 ปแรกของพนธบตรทมอตราดอกเบ ยลอยตวอาย 5 ป มลคา

ตามเวลาของสญญาสทธทจะซอในอตราดอกเบยสงสด (Cap) ดงกลาวจะถกตดจ าหนาย

ตลอดอาย 3 ปแรก หรอ

ข6.5.30.2 ถาสญญาสทธทจะซอในอตราดอกเบ ยสงสด (Cap) เปนสญญาทเรมใชสทธในอนาคต

ซงปองกนความเสยงจากการเพมขนของอตราดอกเบยในปท 2 และ 3 ของพนธบตรทม

อตราดอกเบ ยลอยตวอาย 5 ป มลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอในอตราดอกเบ ย

สงสด (Cap) ดงกลาวจะถกตดจ าหนายในระหวางปท 2 และปท 3

ข6.5.31 การบญชส าหรบมลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอหรอจะขายตามยอหนาท 6.5.15 ยงบงคบใช

กบการสญญาสทธทกจการซอมา (purchased option) และสญญาสทธทกจการเปนผออก (written

option) และทถกก าหนดใหรวมกน (สญญาหนงเปนสทธทจะขายและอกสญญาหนงเปนสทธทจะซอ)

ซงมลคาตามเวลาสทธ ณ วนท ถกก าหนดใหเปนเครองมอปองกนความเสยงมคาเทากบศนย

(โดยทวไปหมายถง Zero-cost collar) ในกรณดงกลาว กจการตองรบร การเปลยนแปลงของมลคา

ตามเวลาในก าไรขาดทนเบดเสรจอน แมวาผลสะสมของการเปลยนแปลงในมลคาตามเวลาตลอดชวง



168

ระยะเวลาของความสมพนธของการปองกนความเสยงจะเทากบศนย ดงนน ถามลคาตามเวลาของ

สญญาสทธทจะซอหรอจะขายเกยวของกบ

ข6.5.31.1 รายการทมการปองกนความเสยงทเกยวของกบธรกรรม มลคาตามเวลา ณ จดส นสด

ความสมพนธของการปองกนความเสยงทปรบปรงรายการทมการปองกนความเสยง

หรอจ านวนทถกจดประเภทใหมเปนก าไรหรอขาดทน (ดยอหนาท 6.5.15.2) จะเทากบ

ศนย

ข6.5.31.2 รายการทมการปองกนความเสยงท เกยวของกบชวงเวลา จ านวนทตดจ าหนายท

เกยวของกบมลคาตามเวลาจะเทากบศนย

ข6.5.32 การบญชส าหรบมลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอหรอจะขายตามยอหนาท 6.5.15 บงคบใช

เฉพาะกบมลคาตามเวลาทเกยวของกบรายการทมการปองกนความเสยง (มลคาตามเวลาทสอดคลอง

กน) มลคาตามเวลาของสญญาสทธทจะซอหรอจะขายจะเกยวของกบรายการทมการปองกนความเสยง

ถาขอก าหนดทส าคญของสญญาสทธทจะซอหรอจะขาย (เชน จ านวนเงนอางองทระบในสญญา

(nominal amount) อายของสญญา และรายการอางอง) สอดคลองกบรายการทมการปองกนความ

เสยง ดงนน หากขอก าหนดทส าคญของสญญาสทธทจะซอหรอจะขาย และรายการทมการปองกน

ความเสยงไมสอดคลองกนทงหมด กจการตองก าหนดมลคาตามเวลาทสอดคลองกน ซงกคอมลคา

ตามเวลารวมถงคาใชจายในการท าสญญา (มลคาตามเวลาทเกดขนจรง) ทเกยวของกบรายการทมการ

ปองกนความเสยง (และตองปฏบตตามยอหนาท 6.5.15) กจการก าหนดมลคาตามเวลาทสอดคลอง

กนโดยใชมลคาของสญญาสทธทจะซอหรอจะขายทมขอก าหนดทส าคญทสอดคลองกนอยางสมบรณ

กบรายการทมการปองกนความเสยง

ข6.5.33 ถามลคาตามเวลาทเกดขนจรง และมลคาตามเวลาทสอดคลองกนนนแตกตางกน กจการตองระบ

จ านวนเงนซงถกสะสมและแสดงเปนรายการแยกตางหากในสวนของเจาของตามยอหนาท 6.5.15


ข6.5.33.1 ถามลคาตามเวลาทเกดขนจรงสงกวามลคาตามเวลาทสอดคลองกน ณ จดท รบร

ความสมพนธของการปองกนความเสยง กจการตอง

(1) ระบจ านวนเงนซงถกสะสมและแสดงเปนรายการแยกตางหากในสวนของเจาของ

แยกตามเกณฑของมลคาตามเวลาทสอดคลองกน และ

(2) รบร ผลตางจากการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมระหวางมลคาตามเวลาท

เกดขนจรงและมลคาตามเวลาทสอดคลองกนในก าไรหรอขาดทน

ข6.5.33.2 ถามลคาตามเวลาทเกดขนจรงต ากวามลคาตามเวลาทสอดคลองกน ณ จดท รบร

ความสมพนธของการปองกนความเสยง กจการตองระบจ านวนเงนซงถกสะสมและ

แสดงเปนรายการแยกตางหากในสวนของเจาของโดยอางองกบจ านวนเงนทต ากวาของ

การเปลยนแปลงสะสมในมลคายตธรรมของ

(1) มลคาตามเวลาทเกดขนจรง และ

(2) มลคาตามเวลาทสอดคลองกน

การเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของมลคาตามเวลาทเกดขนจรงทเหลออยจะถกรบร ในก าไรหรอ

ขาดทน



169

การบญชส าหรบสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาของสญญาซอขายลวงหนาและสวนตางอตรา

แลกเปลยนเงนตราตางประเทศของเครองมอทางการเงน

ข6.5.34 สญญาซอขายลวงหนามความเกยวของกบระยะเวลาเนองจากสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาแสดง

ถงคาตอบแทนของระยะเวลาดงกลาว (ซงหมายถงระยะเวลาครบก าหนดทไดพจารณาไว) อยางไรก

ตามแงมมทเกยวของส าหรบวตถประสงคของการประเมนวาเครองมอปองกนความเสยงใชปองกน

ความเสยงของรายการทเกยวของกบธรกรรมหรอทเกยวของกบชวงเวลา นนคอตองประเมนลกษณะ

ของรายการทมการปองกนความเสยง รวมทงรปแบบและชวงเวลาทสงผลกระทบตอก าไรหรอขาดทน

ดงนน กจการตองประเมนประเภทของรายการทมการปองกนความเสยง (ดยอหนาท 6.5.16 และ

6.5.15.1) โดยค านงถงลกษณะโดยทวไปของรายการทมการปองกนความเสยง (โดยไมค านงวา

ความสมพนธของการปองกนความเสยงจะเปนการปองกนความเสยงในกระแสเงนสดหรอการปองกน

ความเสยงในมลคายตธรรม) ดงน

ข6.5.34.1 สวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาของสญญาซ อขายลวงหนาสมพนธกบรายการทมการ

ปองกนความเสยงทเกยวของกบธรกรรม ถาลกษณะโดยทวไปของรายการทมการปองกน

ความเสยงเปนรายการทมสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาเปนตนทนของรายการ

ตวอยางเชน เมอสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาสมพนธกบรายการทมการปองกน

ความเสยงทท าใหการรบรรายการเมอเรมแรกรวมตนทนในการท ารายการ (เชน กจการ

ปองกนความเสยงในอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศจากการซ อสนคาคงเหลอใน

รปของสกลเงนตราตางประเทศโดยทไมวาจะเปนรายการทคาดการณไวหรอสญญา

ผกมด และไดรวมตนทนในการท ารายการเปนสวนหนงของสนคาคงเหลอนนในการรบร

รายการเมอเรมแรก) ผลของการรวมสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาในการรบร

รายการเมอเรมแรกของรายการทมการปองกนความเสยงคอการท สวนของอตรา

แลกเปลยนลวงหนากระทบก าไรหรอขาดทนพรอมกบรายการทมการปองกนความเสยง

ในท านองเดยวกน กจการทปองกนความเสยงในอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

ของการขายสนคาโภคภณฑทไมวาจะเปนรายการทคาดการณไวหรอสญญาผกมด จะรวม

สวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาไวเปนสวนหนงของตนทนทเกยวของกบการขาย

(ดงนน สวนของอตราลวงหนาจะถกรบร ในก าไรหรอขาดทนในรอบระยะเวลาเดยวกน

กบรายไดจากการขายทถกปองกนความเสยง)

ข6.5.34.2 สวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาของสญญาซอขายลวงหนาสมพนธกบรายการทมการ

ปองกนความเสยงทเกยวของกบชวงเวลา ถาลกษณะโดยทวไปของรายการทมการ

ปองกนความเสยงมสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาเปนตนทนในการไดมาซงการ

ปองกนความเสยงตอชวงระยะเวลานน (แตรายการทมการปองกนความเสยงไมไดสงผล

ใหเกดธรกรรมทตองรบร ตนทนดงกลาวเปนสวนหนงของตนทนในการท ารายการตามท

กลาวไวในภาคผนวกยอหนาท ข6.5.34.1 ) ตวอยางเชน ถาสนคาโภคภณฑคงเหลอถก

ปองกนความเสยงในการเปลยนแปลงของมลคายตธรรมส าหรบชวงระยะเวลา 6 เดอน



170

โดยใชสญญาซอขายสนคาโภคภณฑลวงหนาทมระยะเวลาครบก าหนดสอดคลองกน

สวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาของสญญาซ อขายลวงหนาจะถกปนสวนไปยงก าไร

หรอขาดทน (กลาวคอ ตดจ าหนายอยางเปนระบบและดวยเกณฑทสมเหตสมผล)

ตลอดชวงระยะเวลา 6 เดอน อกตวอยางเชน การปองกนความเสยงในเงนลงทนสทธใน

การด าเนนงานในตางประเทศเปนระยะเวลา 18 เดอน โดยใชสญญาซ อขายเงนตรา

ตางประเทศลวงหนา ซงจะสงผลใหเกดการปนสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาของ

สญญาซอขายลวงหนานตลอดชวงระยะเวลา 18 เดอน

ข6.5.35 ลกษณะของรายการทมการปองกนความเสยง รวมถงรปแบบและชวงเวลาทรายการทมการปองกน

ความเสยงสงผลกระทบตอก าไรหรอขาดทน ไดสงผลกระทบตลอดชวงเวลาตอชวงเวลาทสวนของ

อตราแลกเปลยนลวงหนาของสญญาซอขายลวงหนาทใชปองกนความเสยงใหกบรายการทเกยวของกบ

ชวงเวลาทมการตดจ าหนาย ซงหมายถงตลอดชวงระยะเวลาทเกยวของกบสวนของอตราแลกเปลยน

ลวงหนานน ตวอยางเชน ถาสญญาซอขายลวงหนาปองกนความเสยงตอความผนผวนของอตรา

ดอกเบยส าหรบระยะเวลา 3 เดอน โดยเรมในอก 6 เดอนขางหนา สวนของอตราแลกเปลยนลวงหนา

จะถกตดจ าหนายในชวงเดอนท 7 ถงเดอนท 9

ข6.5.36 ใหถอปฏบตตามการบญชส าหรบสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาของสญญาซ อขายลวงหนาในยอ

หนาท 6.5.16 ส าหรบกรณทสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนา ณ วนทสญญาซอขายลวงหนาถก

ก าหนดใหเปนเครองมอปองกนความเสยง และสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนามคาเทากบศนย ใน

กรณดงกลาว กจการตองรบร การเปลยนแปลงของมลคายตธรรมของสวนของอตราแลกเปลยน

ลวงหนาในก าไรขาดทนเบดเสรจอน แมวาผลสะสมของการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของสวนของ

อตราลวงหนาจะเทากบศนยตลอดชวงระยะเวลาความสมพนธของการปองกนความเสยง ดงนน ถา

สวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาของสญญาซอขายลวงหนาเกยวของกบ

ข6.5.36.1 รายการทมการปองกนความเสยงทเกยวของกบธรกรรม จ านวนเงนของสวนของอตรา

แลกเปลยนลวงหนา ณ จดส นสดความสมพนธของการปองกนความเสยงทปรบปรง

รายการทมการปองกนความเสยง หรอไดถกจดประเภทใหมไปก าไรหรอขาดทน (ดยอ

หนาท 6.5.15.2 และ 6.5.16) เทากบศนย

6.5.36.2 รายการทมการปองกนความเสยงทเกยวของกบชวงระยะเวลา จ านวนทตดจ าหนายท

เกยวของกบสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนานนเทากบศนย

ข6.5.37 ใหถอปฏบตตามการบญชส าหรบสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาของสญญาซ อขายลวงหนาตามยอ

หนาท 6.5.16 กบเฉพาะสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาทเกยวของกบรายการทมการปองกนความ

เสยง (สวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาทสอดคลองกน) สวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาของ

สญญาซอขายลวงหนาจะเกยวของกบรายการทมการปองกนความเสยงถาขอก าหนดทส าคญของ

สญญาซ อขายลวงหนา (เชน จ านวนเงนอางองทระบในสญญา (nominal amount) อายของสญญา

และรายการอางอง) สอดคลองกบรายการทมการปองกนความเสยง ดงนน ถาขอก าหนดทส าคญของ

สญญาซอขายลวงหนา และรายการทมการปองกนความเสยงไมสอดคลองกนทงหมด กจการตอง

ก าหนดสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาทเกยวของ เชน จ านวนของสวนของอตราแลกเปลยน

ลวงหนาในสญญาซ อขายลวงหนา (สวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาทเกดขนจรง) ทเกยวของกบ



171

รายการทมการปองกนความเสยง (และตองปฏบตตามยอหนาท 6.5.16) กจการพจารณาก าหนด

สวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาทสอดคลองกนโดยใชการวดมลคาของสญญาซอขายลวงหนาทม

ขอก าหนดทส าคญทสอดคลองกนอยางสมบรณกบรายการทมการปองกนความเสยง

ข6.5.38 ถาสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาทเกดขนจรง และสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาทสอดคลอง

กนนนแตกตางกน กจการตองระบจ านวนเงนทถกสะสมเปนรายการแยกตางหากในสวนของเจาของ

ตามยอหนาท 6.5.16 ดงตอไปน

ข6.5.38.1 ถาคาสมบรณของสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาทเกดขนจรงสงกวาสวนของอตรา

แลกเปลยนลวงหนาทสอดคลองกน ณ จดทรบรความสมพนธของการปองกนความเสยง

กจการตอง

(1) ระบจ านวนเงนทถกสะสมเปนรายการแยกตางหากในสวนของเจาของตามเกณฑ

ของสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาทสอดคลองกน และ

(2) รบร ผลตางจากการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมระหวางสวนของอตรา

แลกเปลยนลวงหนาท เกดขนจรงและสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาท

สอดคลองกนในก าไรหรอขาดทน

ข6.5.38.2 ถาคาสมบรณของสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาทเกดขนจรงต ากวาสวนของอตรา

แลกเปลยนลวงหนาทสอดคลองกน ณ จดทรบรความสมพนธของการปองกนความเสยง

กจการจะตองระบจ านวนเงนทถกสะสมเปนรายการแยกตางหากในสวนของเจาของโดย

อางองกบจ านวนทต ากวาของการเปลยนแปลงสะสมในมลคายตธรรมของ

(1) คาสมบรณของสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาทเกดขนจรงและ

(2) คาสมบรณของสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาทสอดคลองกน

สวนของการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของสวนของอตราแลกเปลยนลวงหนาทเกดขนจรงท

เหลออยจะถกรบรในก าไรหรอขาดทน

ข6.5.39 เมอกจการแยกสวนตางอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศออกจากเครองมอทางการเงน และไม

รวมในการก าหนดเครองมอทางการเงนนนเปนเครองมอปองกนความเสยง (ดยอหนาท 6.2.4.2)

แนวทางปฏบตในภาคผนวกยอหนาท ข6.5.34 ถง ข6.5.38 จะถอปฎบตกบสวนตางอตรา

แลกเปลยนเงนตราตางประเทศในลกษณะเดยวกนกบทถอปฎบตกบสวนของอตราแลกเปลยน

ลวงหนาของสญญาซอขายลวงหนา

การปองกนความเสยงของกลมรายการ (บทท 6.6)

การปองกนความเสยงของฐานะสทธ

การใชการบญชปองกนความเสยงและการก าหนดฐานะสทธ

ข6.6.1 กจการสามารถใชการบญชปองกนความเสยงกบฐานะสทธไดถาวตถประสงคของการบรหารจดการ

ความเสยงของกจการอยบนเกณฑสทธในการปองกนความเสยง โดยทกจการตองท าการปองกนความ



172

เสยงในลกษณะดงกลาวจรง (ไมใชพจารณาเพยงแคค ารบรองหรอการระบในเอกสาร) ดงนน กจการ

ไมสามารถใชการบญชปองกนความเสยงบนเกณฑสทธเพยงเพอก าหนดผลทางการบญชท

เฉพาะเจาะจงได ถาหากผลนนไมสะทอนวธการบรหารความเสยง การปองกนความเสยงของฐานะสทธ

ตองเปนสวนหนงของกลยทธการบรหารจดการความเสยง โดยปกตแลว กลยทธดงกลาวจะไดรบการ

อนมตโดยผบรหารส าคญตามทก าหนดในมาตรฐานการบญช ฉบบท 24 (ปรบปรง 2559) เรอง การ

เปดเผยขอมลเกยวกบบคคลและกจการทเกยวของกน

ข6.6.2 ตวอยางเชน กจการ ก. ซงมสกลเงนทใชในการด าเนนงานเปนสกลเงนเดยวกบสกลเงนทองถน ม

สญญาผกมดทจะตองจายดวยสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 150,000 เพอเปนคาใชจายในการ

โฆษณาในอก 9 เดอนขางหนา และมสญญาผกมดทจะขายสนคาส าเรจรปดวยสกลเงนตราตางประเทศ

จ านวน 150,000 ในอก 15 เดอนขางหนา กจการ ก. เขาท าสญญาตราสารอนพนธเงนตรา

ตางประเทศทจะจายช าระเงนในอก 9 เดอนขางหนา โดยจะรบเงนทเปนสกลเงนตราตางประเทศ

จ านวน 100 และจายสกลเงนทองถนจ านวน 70 กจการ ก. ไมมความเสยงอนตอสกลเงนตรา

ตางประเทศ กจการ ก. ไมไดบรหารความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศบนเกณฑสทธ

ดงนน กจการ ก. ไมสามารถใชการบญชปองกนความเสยงส าหรบความสมพนธของการปองกนความ

เสยงระหวางตราสารอนพนธเงนตราตางประเทศและฐานะสทธจ านวน 100 ซงเปนสกลเงนตรา

ตางประเทศ (ประกอบดวยสญญาผกมดทจะซอ (คาโฆษณา) จ านวน 150,000 และสญญาผกมดท

จะขายจ านวน 149,900 (จากจ านวน 150,000)) ส าหรบระยะเวลา 9 เดอนขางหนา

ข6.6.3 ถากจการ ก. บรหารความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศบนเกณฑสทธ และไมไดเขา

ท าสญญาตราสารอนพนธเงนตราตางประเทศ (เนองจากเปนการเพมความเสยงจากอตราแลกเปลยน

เงนตราตางประเทศแทนทจะเปนการลดความเสยง) กจการจะอยในฐานะการปองกนความเสยงโดย

ธรรมชาต (Natural Hedge) ส าหรบชวงระยะเวลา 9 เดอน โดยปกตแลว ฐานะการปองความเสยง

แบบน จะไมสะทอนในงบการเงน เพราะรายการดงกลาวถกรบร ในรอบระยะเวลาทรายงานทแตกตาง

กนในอนาคต ฐานะสทธทหกกลบกนหมดจะเกดขนในการบญชปองกนความเสยงหากเขาเงอนไขใน

ยอหนาท 6.6.6 เทานน

ข6.6.4 เมอกลมของรายการทรวมกนเปนฐานะสทธถกก าหนดใหเปนรายการทมการปองกนความเสยง

กจการจะตองก าหนดภาพรวมของกลมรายการใหเปนรายการทสามารถท าใหเปนฐานะสทธได กจการ

ไมสามารถทจะก าหนดจ านวนของฐานะสทธแบบไมเฉพาะเจาะจง ตวอยางเชน กจการมกลมรายการ

ของสญญาผกมดการขายในอก 9 เดอนขางหนาเปนสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 100 และกลม

ของรายการสญญาผกมดการซ อในอก 18 เดอนขางหนาเปนสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 120

กจการไมสามารถก าหนดจ านวนของฐานะสทธเปนสกลเงนตราตางประเทศเทากบ 20 แตจะตอง

ก าหนดจ านวนเงนขนตนของรายการซอและขายทรวมกนกอใหเกดฐานะสทธของการปองกนความ

เสยง กจการตองก าหนดฐานะขนตนท กอใหเกดฐานะสทธเพอทกจการจะสามารถปฏบตตาม

ขอก าหนดของการบญชส าหรบความสมพนธของการปองกนความเสยงทเขาเงอนไข



173

การประยกตใชขอก าหนดเกยวกบประสทธผลของการปองกนความเสยงกบการปองกนความ

เสยงของฐานะสทธ

ข6.6.5 เมอกจการพจารณาวาขอก าหนดเกยวกบประสทธผลของการปองกนความเสยงตามยอหนาท 6.4.1.3

นนบรรลหรอไมเมอมการปองกนความเสยงบนฐานะสทธ กจการตองพจารณาการเปลยนแปลงใน

มลคาของรายการในฐานะสทธทมผลกระทบทคลายคลงกนกบเครองมอปองกนความเสยง โดย

พจารณารวมกนกบการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของเครองมอปองกนความเสยง ตวอยางเชน

กจการมกลมของรายการสญญาผกมดการขายในอก 9 เดอนขางหนา เปนสกลเงนตราตางประเทศ

จ านวน 100 และกลมของรายการสญญาผกมดการซ อในอก 18 เดอนขางหนา เปนสกลเงนตรา

ตางประเทศจ านวน 120 กจการปองกนความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศของฐานะ

สทธ เปนสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 20 โดยใชสญญาซ อขายเงนตราตางประเทศลวงหนาเปน

สกลเงนตราตางประเทศจ านวน 20 เมอมการตดสนใจวาเขาเงอนไขของขอก าหนดเกยวกบ

ประสทธผลของการปองกนความเสยงตามยอหนาท 6.4.1.3 หรอไม กจการจะตองพจารณา

ความสมพนธระหวาง

ข6.6.5.1 การเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของสญญาซอขายอตราแลกเปลยนเงนตรา

ตางประเทศรวมกบการเปลยนแปลงในมลคาของสญญาผกมดการขายอนเนองมาจาก

ความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ และ

ข6.6.5.2 การเปลยนแปลงในมลคาของสญญาผกมดการซออนเนองมาจากความเสยงจากอตรา

แลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

ข6.6.6 ในท านองเดยวกน ถาในตวอยางตามภาคผนวกยอหนาท ข6.6.5 กจการมฐานะสทธเปนศนย จะ

พจารณาความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงในมลคาของสญญาผกมดการขายอนเนองมาจากความ

เสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศและการเปลยนแปลงในมลคาของสญญาผกมดการซ อ

อนเนองมาจากความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ เมอมการพจารณาวาเขาเงอนไข

ขอก าหนดเกยวกบประสทธผลของการปองกนความเสยงตามยอหนาท 6.4.1.3 หรอไม

การปองกนความเสยงในกระแสเงนสดทกอใหเกดฐานะสทธ

ข6.6.7 เมอกจการปองกนความเสยงในกลมของรายการโดยการหกกลบฐานะความเสยง (กลาวคอ ฐานะ

สทธ) การเขาเงอนไขทจะใชการบญชปองกนความเสยงนนข นอยกบประเภทของการปองกนความ

เสยง ถาเปนการปองกนความเสยงในมลคายตธรรม ฐานะสทธอาจจะสามารถเปนรายการทมการ

ปองกนความเสยงได อยางไรกตาม ถาเปนการปองกนความเสยงในกระแสเงนสด ฐานะสทธจะเปน

รายการทมการปองกนความเสยงไดถาเปนการปองกนความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตรา

ตางประเทศ และการก าหนดฐานะสทธเปนการระบรอบระยะเวลาทรายงานทรายการทคาดการณไวถก

คาดวาจะสงผลกระทบตอก าไรหรอขาดทน และเปนการระบลกษณะโดยทวไปและปรมาณของรายการ

ดวยเชนกน



174

ข6.6.8 ตวอยางเชน กจการมฐานะสทธทประกอบไปดวยสวนทายสดของรายการขายเปนสกลเงนตรา

ตางประเทศจ านวน 100 และสวนทายสดของรายการซ อเปนสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 50 ทง

รายการขายและซอเปนสกลเงนตราตางประเทศสกลเดยวกน ในการทจะระบฐานะสทธทมการปองกน

ความเสยงอยางครอบคลมนน กจการตองก าหนดในเอกสารแสดงความสมพนธของการปองกนความ

เสยงเรมแรกวารายการขายเปนของผลตภณฑ ก. หรอผลตภณฑ ข. และรายการซอเปนของเครองจกร

ชนด ก เครองจกรชนด ข และวตถดบ ก กจการยงตองระบปรมาณของรายการคาแยกตามลกษณะ

โดยทวไปของรายการดวย กจการระบในเอกสารวาสวนทายสดของรายการขายทเปนสกลเงนตรา

ตางประเทศ (ทสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 100) มาจากรายการขายทคาดการณไวเปนสกล

เงนตราตางประเทศจ านวน 70 แรกของผลตภณฑ ก. และเปนสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 30

แรกของผลตภณฑ ข. ถารายการขายดงกลาวถกคาดการณวาจะกระทบก าไรหรอขาดทนในรอบ

ระยะเวลาทรายงานทแตกตางกน กจการตองระบรอบระยะเวลาทรายงานดงกลาวไวในเอกสาร

ตวอยางเชน เปนสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 70 แรกของรายการขายผลตภณฑ ก. ทถก

คาดการณวาจะกระทบก าไรหรอขาดทนในรอบระยะเวลาทรายงานแรก และเปนสกลเงนตรา

ตางประเทศจ านวน 30 แรกของรายการขายผลตภณฑ ข. ทถกคาดการณวาจะกระทบก าไรหรอ

ขาดทนในรอบระยะเวลาทรายงานถดมา นอกจากน กจการยงตองระบในเอกสารวาสวนทายสดของ

รายการซ อ (เปนสกลเงนตราตางประเทศ จ านวน 150) มาจากรายการซ อเปนสกลเงนตรา

ตางประเทศจ านวน 60 แรกของเครองจกรชนด ก เปนสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 40 แรกของ

เครองจกรชนด ข และเปนสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 50 แรกของวตถดบ ก ถารายการซ อ

ดงกลาวถกคาดวาจะกระทบก าไรหรอขาดทนในรอบระยะเวลาทรายงานทแตกตางกน กจการตองระบ

รอบระยะเวลาทรายงานดงกลาวไวในเอกสารแสดงการแยกรายการซ อตามรอบระยะเวลาทรายงานท

ถกคาดวาจะกระทบตอก าไรหรอขาดทน (ในท านองเดยวกนกบการระบในเอกสารของรายการขาย)

ตวอยางเชน รายการทคาดการณไวอาจถกระบวา

ข6.6.8.1 เปนสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 60 แรกของรายการซอเครองจกรชนด ก ทถกคาด

วาจะกระทบก าไรหรอขาดทนตงแตในรอบระยะเวลาทรายงานท 3 เปนตนไปอก 10

รอบระยะเวลาทรายงาน

ข6.6.8.2 เปนสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 40 แรกของรายการซอเครองจกรชนด ข ทถกคาด

วาจะกระทบก าไรหรอขาดทนตงแตในรอบระยะเวลาทรายงานท 4 เปนตนไปอก 20

รอบระยะเวลาทรายงาน และ

ข6.6.8.3 เปนสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 50 แรกของรายการซอวตถดบ ก ทคาดวาจะไดรบ

ของในรอบระยะเวลาทรายงานท 3 และจะถกขาย ซงท าใหกระทบก าไรหรอขาดทน ใน

รอบระยะเวลาทรายงานถดไป

การระบลกษณะโดยทวไปของปรมาณของรายการทคาดการณไวจะรวมถงมมมองตางๆ เชน รปแบบ

การเสอมราคาของทดน อาคาร และอปกรณทมลกษณะคลายกน ถาลกษณะโดยทวไปของรายการ

ดงกลาวมรปแบบการเสอมราคาทแตกตางกนไปตามลกษณะการใชสนทรพยของกจการ ตวอยางเชน

ถากจการใชเครองจกรชนด ก ในสองกระบวนการผลตทตางกนทเปนผลใหเกดการเสอมราคาแบบ

เสนตรงและตามจ านวนหนวยของการผลต ตลอดระยะเวลา 10 รอบระยะเวลาทรายงาน ตามล าดบ



175

การจดท าเอกสารรายการซ อคาดการณของเครองจกรชนด ก จะถกแยกปรมาณรายการตามรปแบบ

การเสอมราคาทก าหนด

ข6.6.9 ส าหรบการปองกนความเสยงในกระแสเงนสดของฐานะสทธ จ านวนทก าหนดตามยอหนาท 6.5.11

ตองรวมการเปลยนแปลงในมลคาของรายการในฐานะสทธทมผลกระทบคลายคลงกนกบเครองมอ

ปองกนความเสยง พรอมกนกบการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของเครองมอปองกนความเสยง

อยางไรกตาม การเปลยนแปลงในมลคาของรายการในฐานะสทธทมผลกระทบคลายคลงกนกบ

เครองมอปองกนความเสยงจะถกรบร เมอรายการธรกรรมทเกยวของถกรบร เชน เมอรายการขายท

คาดการณไวถกรบร เปนรายได ตวอยางเชน กจการมกลมของรายการขายทคาดการณไวทมความ

เปนไปไดคอนขางแนทจะเกดขนในอก 9 เดอนขางหนาเปนสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 100 และ

กลมของรายการซ อทคาดการณไวทมความเปนไปไดคอนขางแนทจะเกดขนในอก 18 เดอนขางหนา

เปนสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 120 กจการท าการปองกนความเสยงจากอตราแลกเปลยน

เงนตราตางประเทศของฐานะสทธเปนสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 20 โดยใชสญญาซ อขาย

เงนตราตางประเทศลวงหนาเปนสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 20 เมอมการก าหนดจ านวนทจะถก

รบร ในส ารองการปองกนความเสยงในกระแสเงนสดตามยอหนาท 6.5.11.1 ถง 6.5.11.2 กจการ

ตองเปรยบเทยบ

ข6.6.9.1 การเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของสญญาซอขายเงนตราตางประเทศลวงหนาพรอม

กบการเปลยนแปลงในมลคาของรายการขายคาดการณทมความเปนไปไดคอนขางแนท

จะเกดขนอนเนองมาจากความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

ข6.6.9.2 การเปลยนแปลงในมลคาของรายการซอคาดการณทมความเปนไปไดคอนขางแนทจะ

เกดขนอนเนองมาจากความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

อยางไรกตาม กจการรบร เพยงจ านวนทเกยวของกบสญญาซอขายอตราแลกเปลยนลวงหนาจนกระทง

รายการขายคาดการณทมความเปนไปไดคอนขางแนทจะเกดขนถกรบร ในงบการเงนในชวงเวลาทผล

ก าไรหรอขาดทนจากรายการทคาดการณไวดงกลาวถกรบร (กลาวคอคอ การเปลยนแปลงในมลคา

ของการเปลยนแปลงในอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศระหวางการก าหนดความสมพนธของการ

ปองกนความเสยงและการรบรรายได)

ข6.6.10 ในท านองเดยวกน ถาในตวอยางทกจการมฐานะสทธเปนศนย กจการตองเปรยบเทยบการ

เปลยนแปลงในมลคาของรายการขายคาดการณทมความเปนไปไดคอนขางแนทจะเกดขนอน

เนองมาจากความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ กบการเปลยนแปลงในมลคาของ

รายการซอคาดการณทมความเปนไปไดคอนขางแนทจะเกดขนอนเนองมาจากความเสยงจากอตรา

แลกเปลยนเงนตราตางประเทศ อยางไรกตาม จ านวนดงกลาวจะถกรบร เมอรายการทคาดการณไวท

เกยวของมการรบรในงบการเงน

สวนของกลมของรายการทถกก าหนดเปนรายการทมการปองกนความเสยง

ข6.6.11 ในลกษณะเดยวกนกบทระบไวในภาคผนวกยอหนาท ข6.3.19 ในการก าหนดระดบชนของกลมของ

รายการทยงคงอยนน จ าเปนตองระบจ านวนเงนอางองทระบในสญญา (nominal amount) ท



176

เฉพาะเจาะจงของกลมของรายการทสวนขององคประกอบระดบชนในการปองกนความเสยงถก

ก าหนด

ข6.6.12 ความสมพนธของการปองกนความเสยงสามารถประกอบดวยระดบชนจากกลมรายการทแตกตางกน

ตวอยางเชน ในการปองกนความเสยงของฐานะสทธของกลมของสนทรพยและกลมของหนสน

ความสมพนธของการปองกนความเสยงสามารถประกอบดวยองคประกอบระดบชนของกลมของ

สนทรพยและสวนของกลมของหนสนรวมกน

การแสดงรายการผลก าไรหรอขาดทนจากเครองมอปองกนความเสยง

ข6.6.13 ถารายการทมการปองกนความเสยงรวมกนเปนกลมในการปองกนความเสยงในกระแสเงนสด กรณ

ดงกลาวอาจสงผลกระทบตอรายการในงบก าไรขาดทนและก าไรขาดทนเบดเสรจอนทแตกตางกน การ

แสดงรายการผลก าไรหรอขาดทนจากการปองกนความเสยงในงบการเงนดงกลาวขนอยกบกลมของ

รายการ

ข6.6.14 ถากลมของรายการไมมฐานะความเสยงทหกกลบกนได (ตวอยางเชน กลมของคาใชจายในสกลเงน

ตางประเทศทกระทบรายการทแตกตางกนในงบก าไรขาดทนและก าไรขาดทนเบดเสรจอนทมการ

ปองกนความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศไว) การจดประเภทใหมของผลก าไรหรอ

ขาดทนจากเครองมอปองกนความเสยงจะถกปนสวนเขาเปนสวนหนงของรายการทถกกระทบโดย

รายการทมการปองกนความเสยง การปนสวนนจะมการปนสวนอยางมระบบและสมเหตสมผล และ

ตองไมเปนผลใหเกดการเพมขนในผลก าไรหรอขาดทนสทธจากเครองมอปองกนความเสยงรายการใด

รายการหนง

ข6.6.15 ถากลมของรายการมฐานะความเสยงทหกกลบกนได (ตวอยางเชน กลมของรายการขายและคาใชจาย

ในสกลเงนตราตางประเทศถกปองกนความเสยงจากอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศรวมกน)

กจการตองแสดงผลก าไรหรอขาดทนจากการปองกนความเสยงเปนรายการแยกจากกนในงบก าไร

ขาดทนและก าไรขาดทนเบดเสรจอน ตวอยางเชน การปองกนความเสยงเงนตราตางประเทศของฐานะ

ความเสยงสทธจากรายการขายในสกลเงนตราตางประเทศเปนสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 100

และคาใชจายในรปเงนตราตางประเทศเปนสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 80 โดยการใชสญญาซ อ

ขายอตราแลกเปลยนลวงหนาเปนสกลเงนตราตางประเทศจ านวน 20 ผลก าไรหรอขาดทนจากสญญา

ซอขายอตราแลกเปลยนลวงหนาทถกจดประเภทใหมจากส ารองการปองกนความเสยงในกระแสเงน

สดไปเปนก าไรหรอขาดทน (เมอฐานะสทธกระทบก าไรหรอขาดทน) จะแสดงเปนรายการแยก

ตางหากจากรายการขายและคาใชจายทมการปองกนความเสยง นอกจากน ถารายการขายเกดขนใน

งวดกอนทคาใชจายจะเกดขน รายไดจากการขายจะยงคงวดมลคาดวยอตราแลกเปลยนทนทตาม

มาตรฐานการบญช ฉบบท 21 เรอง ผลกระทบจากการเปลยนแปลงอตราแลกเปลยนเงนตรา

ตางประเทศ ผลก าไรหรอขาดทนจากการปองกนความเสยงทเกยวของจะแสดงเปนรายการแยก

ตางหาก เพอใหก าไรหรอขาดทนสะทอนถงผลกระทบของฐานะสทธทถกปองกนความเสยง และ

ปรบปรงเขาเปนรายการส ารองการปองกนความเสยงในกระแสเงนสด เมอคาใชจายทถกปองกนความ

เสยงกระทบก าไรหรอขาดทนในรอบระยะเวลาถดมา ผลก าไรหรอขาดทนจากการปองกนความเสยงท

เคยรบร ในส ารองการปองกนความเสยงในกระแสเงนสดจากการขายจะถกจดประเภทใหมเปนก าไร



177

หรอขาดทน และแสดงเปนรายการแยกตางหากจากรายการทอยในคาใชจายทถกปองกนความเสยง

โดยจะวดมลคาดวยอตราแลกเปลยนทนทตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 21 (ปรบปรง 2559) เรอง

ผลกระทบจากการเปลยนแปลงอตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ

ข6.6.16 ส าหรบการปองกนความเสยงในมลคายตธรรมบางประเภทนน วตถประสงคของการปองกนความ

เสยงไมใชเพอการหกกลบการเปลยนแปลงในมลคายตธรรมของรายการทมการปองกนความเสยง แต

เปนการแปลงกระแสเงนสดของรายการทมการปองกนความเสยง ตวอยางเชน กจการปองกนความ

เสยงในมลคายตธรรมของความเสยงจากอตราดอกเบ ยของตราสารหนทมอตราดอกเบ ยคงทโดยการ

ใชสญญาแลกเปลยนอตราดอกเบ ย วตถประสงคของการปองกนความเสยงของกจการคอการแปลง

กระแสเงนสดจากอตราดอกเบยคงทไปเปนกระแสเงนสดจากอตราดอกเบ ยลอยตว วตถประสงคนถก

สะทอนในการบญชส าหรบความสมพนธของการปองกนความเสยงโดยการรบร ดอกเบ ยสทธจาก

สญญาแลกเปลยนอตราดอกเบ ยในก าไรหรอขาดทนตามเกณฑคงคาง ในกรณของการปองกนความ

เสยงของฐานะสทธ (ตวอยางเชน ฐานะสทธของสนทรพยทมอตราดอกเบ ยคงท และหนสนทมอตรา

ดอกเบยคงท) ดอกเบยคงคางสทธนตองถกแสดงเปนรายการแยกตางหากในงบก าไรขาดทนและก าไร

ขาดทนเบดเสรจอน เพอทจะหลกเลยงการเพมขนของผลก าไรหรอขาดทนสทธของตราสารหนงโดย

การหกกลบในจ านวนขนตนของรายการนน และรบร เปนรายการแยกตางหาก (ตวอยางเชน เพอ

หลกเลยงการเพมขนของดอกเบยรบสทธจากสญญาแลกเปลยนอตราดอกเบ ยสญญาหนงโดยการรบร

รายการดอกเบยรบขนตนและดอกเบยจายขนตน)

ร่างมาตรฐานการรายงานทาง...

Documents

Transcript of ร่างมาตรฐานการรายงานทาง...