แนวทางการเฝ้าระวังทาง...

29
แนวทางการเฝ้าระวังทางวัฒนธรรม จัดทาโดย กลุ่มยุทธศาสตร์และเฝ้าระวังทางวัฒนธรรม สานักงานวัฒนธรรมจังหวัดเลย โทรศัพท์ ๐๔๒ ๘๖๑๓๑๙ โทรสาร ๐๔๒ ๘๖๑๓๒๐ เว็บไซต์ http://province.m-culture.go.th/loei/

Transcript of แนวทางการเฝ้าระวังทาง...

Page 1: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

แนวทางการเฝาระวงทางวฒนธรรม

จดท าโดย

กลมยทธศาสตรและเฝาระวงทางวฒนธรรม ส านกงานวฒนธรรมจงหวดเลย

โทรศพท ๐๔๒ – ๘๖๑๓๑๙ โทรสาร ๐๔๒ – ๘๖๑๓๒๐

เวบไซต http://province.m-culture.go.th/loei/

Page 2: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

ค าน า

“การรกษาวฒนธรรม คอ การรกษาชาต” พระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในพธเปดพพธภณฑสถานแหงชาตพระนครศรอยธยา ถอเปนการบงบอกถงภารกจอนส าคญยงของกระทรวงวฒนธรรม ซงมหนาทส าคญในการอนรกษ สบทอด รกษา และพฒนาทงมรดกทางวฒนธรรม และมรดก ทางภมปญญาซงเปนเอกลกษณประจ าชาต ซงนอกเหนอจากหนาทดงกลาวแลว ภารกจส าคญอกดานหนงคองานดานการเฝาระวงทางวฒนธรรมทจ าเปนตองอาศยความรวมมอจากทกภาคสวนของสงคมในการรวมกนดแลและเฝาระวงความเบยงเบนตาง ๆ ทอาจเกดขนและกอใหเกดเปนปญหาทางสงคมและวฒนธรรมตามมา

การปฏบตงานดานการเฝาระวงทางวฒนธรรมนน ถอเปนภารกจทมความส าคญในระดบนโยบายของกระทรวงวฒนธรรม และมความทาทายในการปฏบตงานเปนอยางยง เนองจากจ าเปนตองมองคความรทถกตองเพอใชในการปฏบตหนาททเชอมโยงไปยงภาคสวนอน ๆ ในสงคม ทงยงตองเขาใจถงระบบ เครองมอและกลไกตาง ๆ ทจ าเปนตอการปฏบตงาน นอกจากน การมทกษะในการท า งานรวมกบภาคเครอขายกถอเปนสงจ าเปนทผปฏบตงานตองเรยนร และเขาใจอยางถองแท ดวยเหตน การปฏบตงานดานการเฝาระวงทางวฒนธรรมในทกพนททวประเทศเพอใหบรรลวตถประสงคตามทไดก าหนดไวอยางมประสทธผลและประสทธภาพ จงจ าเปนตองอาศยมาตรฐานในการปฏบตงานเพอใหเกดทศทางในการท างานไปในแนวทางเดยวกน

ในการน ส านกเฝาระวงทางวฒนธรรม ส านกงานปลดกระทรวงวฒนธรรม จงไดรวบรวมขอมลการด าเนนงานตางๆทเกยวของ น ามาวเคราะหและสงเคราะหใหเปนแนวทางการด าเนนงานการเฝาระวงทางวฒนธรรมทขบเคลอนในสวนภมภาค ประจ าปงบประมาณ พ.ศ.๒๕๕๕ ทมความครอบคลมในทกมต โดยประกอบดวยสาระส าคญ ๔ สวน ไดแก (๑) บทน าทประกอบดวยกรอบแนวคดดานการด าเนนงานเฝาระวงทางวฒนธรรม และความหมาย ขอบเขต กฎหมาย ระเบยบ พรอมหลกเกณฑในการปฏบตงาน (๒) แนวทางการด าเนนงานเฝาระวงทางวฒนธรรม สรางภมคมกนทางสงคม และพฒนาเครอขายการเฝาระวงทางวฒนธรรม (๓) แนวทางการด าเนนงานพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค และ (๔) แนวทางการด าเนนงานการส ารวจสภาวการณทางวฒนธรรมและกระบวนการตนทนชวตสการเสรมสรางบรบทเชงวฒนธรรม ซงจะเปนเอกสารประกอบการประชมเชงปฏบตการชแจงแนวทางการด าเนนงานเฝาระวงทางวฒนธรรมในสวนภมภาคของส านกงานวฒนธรรมจงหวดและอ าเภอ เพอท าใหผปฏบตงานไดทราบถงนโยบาย และแนวทางการด าเนนงานทมความชดเจนในมาตรฐานการปฏบตงานดานการเฝาระวงทางวฒนธรรมรวมถงทราบและเขาใจในระบบ กลไก และเครองมอในการปฏบตงาน และระเบยบขอกฎหมายตาง ๆ ทจ าเปนส าหรบการท างานในพนทของตนเอง เพอน าไปสการขบเคลอนงานทเกดประสทธภาพและประสทธผล ประชาชนและประเทศชาตไดประโยชนสงสดตอไป

กลมยทธศาสตรและเฝาระวงทางวฒนธรรม ส านกงานวฒนธรรมจงหวดเลย

Page 3: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

สารบญ

หวขอ หนา

บทท ๑ การขบเคลอนการด าเนนงานการเฝาระวงทางวฒนธรรมในสวนภมภาค ๑ ของส านกงานวฒนธรรมจงหวด/อ าเภอ

บทท ๒ แนวทางการด าเนนงานเฝาระวงทางวฒนธรรม สรางภมคมกนทางสงคม ๑๕ และพฒนาเครอขายการเฝาระวงทางวฒนธรรม

ภาคผนวก ๑. แบบฟอรมรายงานความส าเรจของเครอขาย/ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม ๒. หลกเกณฑเงอนไขการคดเลอกศนยเฝาระวงทางวฒนธรรมในสถานศกษา/นอกสถานศกษาดเดน จงหวดเลย ประจ าป ๒๕๕๕

๓. ใบสมครเขารบการคดเลอกศนยเฝาระวงทางวฒนธรรมในสถานศกษา/นอกสถานศกษาดเดน จงหวดเลย ประจ าป ๒๕๕๕

Page 4: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

การขบเคลอนการด าเนนงาน การเฝาระวงทางวฒนธรรมในสวนภมภาคของส านกงานวฒนธรรมจงหวด/อ าเภอ

ดวยสงคมไทยในปจจบนตกอยในกระแสบรโภคนยม พาณชยนยม และความพยายามทจะกาวใหทนกบวฒนธรรมสมยใหมของตางประเทศทมาพรอมกบวทยาศาสตร และเทคโนโลย จนท าใหขาดความภาคภมใจในความเปนไทย ขาดความผกพนกบทองถน ขาดจตส านกและขาดภมคมกนในการด ารงชวตทามกลางสภาพวถชวตของคนไทยทเปลยนไป เกดเปนปญหาความเสอมทางศลธรรม และคณธรรม ซงมผลกระทบตอเยาวชนไทยในปจจบนทหลงตดในวฒนธรรมทเปนวตถนยม โดยสวนหนงมาจากการบร โภคสอและเกดการลอกเลยนแบบพฤตกรรมทไมเหมาะสม กอใหเกดปญหาทางสงคมตางๆ ตามมา อาท ปญหาการท าแทง ปญหาการใชความรนแรง ปญหาเดกตดเกม ปญหาการเสพสอลามก เปนตน ทามกลางสภาพปญหาดงกลาวขางตน กระทรวงวฒนธรรม จงเหนถงความส าคญในการสรางจตส านก และการสรางภมคมกนใหกบประชาชนในสงคมผานทางองคความรทจ าเปน โดยเพพาะกลมเดกและเยาวชนของประเทศ ทยงตองการภมคมกนในการด าเนนชวตทถกตองและเหมาะสม ดงนนการสรางภมคมกนดงกลาวใหแกประชาชนจงจ าเปนตองด าเนนการแกไขและปองกนไปพรอม ๆ กบกระบวนการด าเนนงานเพอการพฒนาประเทศ ดวยเหตน กระทรวงวฒนธรรม จงไดก าหนดภารกจงานการเฝาระวงทางวฒนธรรมขน เพอใหเปนกระบวนการด าเนนงานในการแกไขและปองกนความเบยงเบนทางวฒนธรรมซงมผลกระทบโดยตรงกบวถการด าเนนชวตทถกตองและดงาม โดยมมาตรการสรางภมคมกนทางวฒนธรรมรวมอยในกระบวนการด าเนนงานดวย และเนองจากปญหาวกฤตและความเบยงเบนทางวฒนธรรมทก าลงเกดขนอยในปจจบนนนก าลงทวความรนแรงมากขน จงมความจ าเปนตองขยายการด าเนนงานการเฝาระวงทางวฒนธรรมใหครอบคลมพนทด าเนนงานทวประเทศ ทงระดบจงหวดและอ าเภอ เพอขบเคลอนการพฒนางานดานการเฝาระวงทางวฒนธรรม ทครอบคลมทงวถการด าเนนชวตและสอทกประเภททมผลตอการเบยงเบนทางวฒนธรรมและพฤตกรรมของเดกและเยาวชน พรอมทงการขจดสอทเปนภยตอสงคม ควบคไปกบการขยายสอด เพอน าไปสการสรางภมคมกนทางสงคมอยางเทาทนสถานการณ โดยอนดบแรกเจาหนาทผปฏบตงานและภาคเครอขายผขบเคลอนงานตองมความรความเขาใจในกรอบแนวคดดานการด าเนนงานเฝาระวงทางวฒนธรรม และความหมาย ขอบเขต กฎหมาย ระเบยบ พรอมหลกเกณฑในการปฏบตงานทตรงกน ดงน

๑. กรอบแนวคดดานการด าเนนงานเฝาระวงทางวฒนธรรม ประกอบดวย ๑.๑ ความเปนมาและความส าคญของปญหา วถของสงคมมนษยในโลกนไดมการเปลยนแปลงไปตามยคสมย ในอดตมนษยยงชพดวยการเกษตรกรรม ระยะตอมาเมอสงคมมการขยายตวและเกดความตองการปจจยพนฐานในการด ารงชวตมากขนกท าใหเกดการปฎวตสงคมไปสการผลตอตสาหกรรม จนกระทงประมาณ ๔๐ ปทแลวมา สงคมมนษยไดพฒนาไปยงสยคสมยของความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยสารสนเทศดงทอลวน ทอฟฟเลอร (๑๙๘๐) ไดวเคราะหสถานการณของโลกทงในอดตปจจบน และอนาคตไวในหนงสอคลนลกท ๓ (The Third Wave) ซงไดกลาวถงคลนลกท ๑ เปนสงคมเกษตรกรรม คลนลกท ๒ เปนสงคมอตสาหกรรมและคลนลกท ๓ เปนสงคมเทคโนโลยและสารสนเทศ (กลมเฝาระวงทางวฒนธรรม.๒๕๔๙: ๑-๖)

Page 5: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

-๒-

สงคมแหงเทคโนโลยสารสนเทศ เรมตนราว ค.ศ. ๑๙๕๕ จนถงปจจบนการเคลอนตวเขามาของคลนลกนเปนไปอยางรวดเรวสสงคมตางๆทวโลก ยคนเปนยคทมความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดรบการ ตอยอดทางความรอยางสง มการพฒนาดานคอมพวเตอร ดานเครองมอสอสารและการคมนาคม ท าใหขอมลขาวสารแพรกระจายไดอยางรวดเรว รวมทงผคน สนคา บรการ เงนตรา สามารถายเทกนไดในเวลาอนสน ระบบตางๆ ไมวาจะเปนดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง สงแวดลอม ฯลฯ มการเชอมโยงกนเปนเครอขาย และสงอทธพลตอกนและกนแทบทงสน โดยมความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลย และอ านาจในการเขาถงและการใชประโยชนจากขอมลขาวสารเปนตวชวดความมงคงของประเทศ ประเทศไทยเปนสวนหนงในสงคมโลก และเปนสงคมทเปดกวางในการมความสมพนธตดตอกบนานาประเทศเปนเวลาชานาน ดงนนการเปลยนแปลงของสงคมโลกดงทกลาวมาซงเปรยบเสมอนเปนคลนของความเปนไปของสงคมในลกษณะตางๆ จงมผลใหเกดการเปลยนแปลงในสงคมไปไดเชนกน ซงพบวาขณะทในสงคมโลกไดกาวเขาสยคคลนลกท ๓ อนเปนสงคมแหงเทคโนโลย ประเทศไทยยงอยในชวงตอและซอนกนของสงคมทเปนคลนทง ๓ ลก กลาวคอ สงคมไทยยงคงเปนสงคมเกษตรกรรม และยงกาวเปนสงคมอตสาหกรรม และในขณะเดยวกนกเปดรบความกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศอยางเตมทท าใหประเทศไทยอยในภาวะผสมผสานของสงคมทง ๓ ลกษณะ อยางไรทศทางทชดเจน แรงกดดนจากการพฒนาจากภายนอกท าใหประเทศไทยมงพฒนาใหทดเทยมกบนานาประเทศ โดยปราศจากการประยกตใหสอดคลองกบบรบทของสงคมไทยรวมทงขาดการเตรยมความพรอมของคนไทยใหพรอมรบกบการเปลยนแปลงในวถชวต ทถกตองและดงาม เมอกลาวถงความเปลยนแปลงของวถชวตไทยหรอวฒนธรรม ในอกนยหนงคงตองพจารณาในภาพรวมใหทราบถง โครงสราง องคประกอบ ลกษณะรวมทงแงมมของสงคมดวยซงเปนสวนประกอบส าคญของประเทศทไมอาจแยกสวนออกจากองคประกอบอนๆ ซงจะมสวนสมพนธกนและมผลกระทบตอกนและกน เชน เศรษฐกจ การเมอง การปกครอง การศกษา เทคโนโลย ฯลฯ นอกจากน ผลจากการตดตอสมพนธกบนานาประเทศของไทยท าใหทราบวาไทยไดมโอกาสรบวฒนธรรมของชนชาตอนไวมาก เชน จน อนเดย พมา ญปน รวมทงวฒนธรรมจากตะวนตก โดย ไดมการผสมผสานวฒนธรรมดงเดมและวฒนธรรมอนๆ และประยกตใชใหเขากบคณลกษณะของไทย จนพฒนาเปนวฒนธรรมไทยทมเอกลกษณของตนเอง อยางไรกตาม ถงแมวฒนธรรมไทยจะมการรบเอาวฒนธรรมอนเขามาผสมผสาน มการปรบตวและสงสมเพมพนขน แตกยงคงคานยมทแสดงลกษณะส าคญของสงคมไว ไมวาจะเปนลกษณะเดน ซงไดแก ความสามารถในการปรบตวสงมความยดหยนสง มความยดมนในความเปนไทย ทแสดงเปนพฤตกรรมพวกพอง รกญาตพนอง ฯลฯ นอกจากนกยงคงลกษณะทเปนจดดอยไวดวยไดแก การยดตวบคคลมากเกนไป ความรกเสรจนเกนขอบเขต รกความสนกสนาน ไมเคารพกฎหมายชอบกระท าตามใจตนเอง ขาดระเบยบวนย ขาดจตส านกในสวนรวม มความเชอในเรองโชคลางไสยศาสตร นยมสนคาและคานยมตางประเทศ นยมวตถ ฯลฯ ในมตดานการเมองการปกครอง ป พ.ศ. ๒๔๗๕ ไทยไดมการเปลยนแปลงการปกครองครงส าคญจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยเปนระบอบประชาธปไตย โดยมพระมหากษตรยเปนประมขของประเทศและมรฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสด นอกจากนมการปรบปรงกระทรวงตางๆ รวมทงมระเบยบบรหารราชการ โดยปจจบนกก าลงอยในชวงของการปฎรปการเมอง การปกครอง รวมทงการปฎรประบบราชการ เพอใหสอดคลองกบการรองรบปญหาทางการเมองตลอดจนการเปลยนแปลงทเกดขนในสงคมไทย

Page 6: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๓ - ในสวนของระบบเศรษฐกจนน สงคมไทยมระบบเศรษฐกจเปนเศรษฐกจการเกษตรตามลกษณะของสงคมเกษตรกรรม ภายหลงระบบทนนยมไดเขาสสงคมไทยและไดมการพฒนาการของเศรษฐกจทนนยมเกดขน และระบบดงกลาวมการพฒนามาอยางตอเนองจนรฐบาลไดด าเนนการก าหนดแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต พบบท ๑ ของไทยขน ซงมสาระส าคญในการพฒนาโครงสรางพนฐานของประเทศ และมการเปดโอกาสใหภาคเอกชนมบทบาทในดานเศรษฐกจ โดยแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต พบบท ๑ จนถงพบบท ๕ ไดมงเนนการพฒนาทางระบบเศรษฐกจเปนส าคญ ซงกอใหเกดผลดและผลเสยตอสงคมไทย กลาวคอสวนทเปนผลดไดท าใหรายไดตอหวตอปของประชาชนสงขน มการขยายภาคผลตทางเกษตร การคมนาคมเจรญกาวหนา มการขยายตวของธรกจเอกชน และมความรวมมอมากขนระหวางรฐกบเอกชนเพอพฒนาเศรษฐกจของประเทศ ในขณะเดยวกนกปรากฏผลเสยทไมพงประสงคเกดขนดวยหลายประการ ไดแก ความแตกตางระหวางชนบทและเมองมมากขน รายไดของประชากรมความแตกตางกน แนวโนมในการออมของประชาชนลดลง ภาระหนสาธารณะเพมขนมการเสยเปรยบดลการคากบตางประเทศอยางตอเนอง ผลจากการพฒนาเศรษฐกจของสงคมไทยซงเปนเศรษฐกจแบบเปด ท าใหมการพงพาตางประเทศ มการแขงขนในการผลตและการคาขาย และมการจดการคาตามระบบการคาเสร วถชวตของสงคมเมองจ าเปนตองดนรนเพอความอยรอด สภาวะเศรษฐกจท าใหวถชวตของคนไทยตลอดจนคานยมเกดการเปลยนแปลงในหลายประการ กลาวคอ เกดการแตกตางของฐานะทางสงคมของคนไทยในสงคม คนไทยกลายเปนนกบรโภคนยมเกดความขดแยงในรปแบบของการด ารงชวต สภาพชวตในชนบทมความเปลยนแปลงเปนชวตของคนเมองมากขน เกดการผสมผสานของวฒนธรรมดงเดมกบวฒนธรรมเมองกลายเปนวฒนธรรมใหม คนไทยมความเปนปจเจกบคคลมากขน นยมความสะดวกสบาย มงหมายทจะสรางความมงคงแกตนเองและครอบครวมากยงขน พงพาไสยศาสตรและพธกรรมตางๆมากยงขน วยรนทงในเมองและชนบทมการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปจากเดมโดยแสวงหาความสนกสนานใชจายอยาง สรย สราย และการแขงขนกนแสดงออกถงความเกงของตนเองและกลม ครอบครวเกดการแตกแยกและหยารางกนมากขน ดงทกลาวมาแลว ไทยเปดรบความกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศและกระแสโลกาภวตนตามแรงผลกดนของสงคมโลกมาอยางเตมทและตอเนอง ซงหมายถงวาไทยก าลงเปดเสรทงทางการคา และการรบขาวสารทมาพรอมกบสอ สงทนาวตกส าหรบสถานะของไทยในปจจบนกคอ ในขณะทสงคมไทยก าลงตนตวเปดรบขอมลขาวสาร และความรตางๆ จากสอตางๆ สอกเปนปจจยส าคญในการครอบง าทางความคด จตส านกดานความรขาวสาร และวฒนธรรม เพอน าไปสกระบวนการทางเศรษฐกจการเมอง แกประเทศก าลงพฒนา หรอโลกทสามโดยอาศยสอมวลชนขามชาตหรอเทคโนโลยไรพรมแดน ซงมทงสอวทย โทรทศน หนงสอพมพ และเครอขายอนเตอรเนต โดยมเปาหมายใหญในการครอบง านคอการแสวงหาผลประโยชนมากมายมหาศาล และการรกราน ความหลากหลายของวฒนธรรมตางๆ ดวยระบบเศรษฐกจการเมอง ระบบเดยวผลทเกดขนกคอท าใหวฒนธรรมการบรโภคนยมและอารยธรรมตะวนตกแพรสะพดไปทวโลก ในขณะทวฒนธรรมทองถนหรอวฒนธรรมของชาตตางๆ กลดบทบาทลงและตกอยภายใตการครอบง ามากขน

Page 7: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๔ - ในขณะเดยวกนสอสารมวลชนกเปนอตสาหกรรมวฒนธรรมอยางหนง ซงในปจจบนไดถกพฒนาทงดานเครองมอเครองใช ระบบการสอสาร ก าลงคน และการบรหารจดการโดยใชการลงทนสงมากซงตองอาศยการสนบสนนดานการเงนจากสถาบนการเงน อนเปนการขยายตวทางธรกจตามแนวทางของลทธทนนยม และมการแขงขนกนดานขาวสารในวงการสอมวลชน เพอท าก าไรดงนนจงเปนเหตใหเกดวกฤต จรยธรรมของสอมวลชน ปญหาการละเมด สทธเสรภาพของประชาชน ปรากฏใหเหนในการเสนอขาวสารของสอมวลชนอยเนองๆ อาท การเสนอขาวอาชญากรรม กรณทสตรถกลวงละเมดทางเพศ การน าเสนอและรายงานขาวเปนไปอยางละเอยด พรอมทงสะเทอนอารมณเปนอยางมากทงภาพและขอความ โดยบางครงไมค านงถงผลเสยหายตอผเคราะหราย รวมถงการน าเสนอภาพทโนมเอยงไปทางทไมสรางสรรคทปรากฏอยบนหนาหนงของหนงสอพมพรายวน นอกจากนนยงมการเสนอขาวในลกษณะประณามและพพากษาผกระท าผดอยางรนแรงเกนความเปนจรง เปนตน จากการทสอสารมวลชนกลายเปนธรกจคาก าไรชนดหนง จงอาจท าใหจรรยาบรรณของสอมวลชนในฐานะผชน าสงคมทางปญหา และผรกษาผลประโยชนของประชาชนไดลดลงตามไปดวย ซงอาจเปนสวนหนงของสาเหตแหงวกฤตทางสงคมทเพมขน ปญหาวกฤตของประเทศไทยทก าลงเกดขนในดานสงคมวฒนธรรม การศกษา เศรษฐกจ การเมอง รวมทงผลกระทบทางลบจากความกาวหนาทางเทคโนโลยสารสนเทศทสงผลใหปญหาทวความรนแรงขน ทงในแงการเปนสอน าพาขอมลขาวสารทไมเหมาะสม ผลผลตทางอตสาหกรรมวฒนธรรมทมอ านาจครอบง าความคดและคานยมของคนไทย ตลอดจนสอทมบทบาทเผยแพรลทธทนนยมและการบรโภคนยมทมประสทธภาพ สงเหลานเปรยบเสมอนเปนภยคกคามความสข ความสมดลและความมนคงของสงคมไทย ถงแมภาครฐจะมแนวทางในการปฏรปประเทศเพอเปนการแกไขปญหา และใหเกดการพฒนาอยางยงยนกตาม แตกยงไมปรากฏผลทเปนรปธรรมชดเจนเนองจากปญหาตางๆ เกดขนและสะสมมาเปนเวลานานจงมความจ าเปนทภาครฐแมจะตองมมาตรการและกลไกการด าเนนงาน เพอแกไขปญหาเพพาะหนาและลดความรนแรงของปญหา ตลอดจนเปนแนวทางในการแกไขปญหาในระยะยาวควบคกนไปดวยขณะนมหนวยงานภาครฐหลายหนวยงานทรบผดชอบการปองกนภย หรออนตรายตอสงคมไทยในรปแบบตางๆ ไดก าหนดไดมกลไกของงานเฝาระวงขนเปนกระบวนการด าเนนงานหนงในการปองกนและแกไขปญหา ดงนน จงมการก าหนดใหมงานเฝาระวงทางวฒนธรรม เปนกลไกหนงในการด าเนนงานเพอแกไขและปองกนความเบยงเบนทางวฒนธรรม โดยไดจดโครงสรางองคกรขนในส านกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต สงกดกระทรวงศกษาธการ เมอป พ.ศ. ๒๕๓๘ ใหมศนยเฝาระวงทางวฒนธรรมเปนหนวยงานรบผดชอบการปฏบตงาน ในระยะเรมแรกไดใหความส าคญกบการเฝาระวงสอตาง ๆ ทน าพาขาวสารขอมลและวฒนธรรมจากภายนอกเขาสสงคมไทย โดยยงมไดจดใหมระบบงานเฝาระวงทชดเจนนก เนองจากเลงเหนวาสอตางๆ ทงวทย โทรทศน หนงสอพมพ เครอขายอนเตอรเนต ฯลฯ เปนสอทมอทธพลสงในการชน าสงคมสามารถเปลยนแปลงความคดและคานยม ของคนในสงคมได เมอด าเนนการไประยะหนง กไดมการประเมนสถานการณพบวา การเฝาระวงสอเปนเพยงการตดตามแกไขทปลายเหตของปญหาทเกดขนแลว ความเบยงเบนทางวฒนธรรมทถายทอดมาทางสอตางๆ ยงคงเกดขนอยางตอเนองและไมอาจคาดการณลวงหนาไดวาจะเกดขนในรปแบบใดอก นอกจากนยงมการกระท าทเบยงเบนทางสงคมและวฒนธรรมในลกษณะอนทเกดขนในหลายพนท โดยมนษยเปนตวกอใหเกดขนและเปนสอในการถายทอดสสงคมในฐานะของการเปนสอคนเสยเองดวยดงนนควรพจารณาเหนวาการเฝาระวงทางวฒนธรรม มควรจ ากดแตเพยงเฝาตดตามสอแตเพยงอยางเดยว แตสมควรจดระบบงานเฝาระวงใหสามารถครอบคลมทกอรยบทของวฒนธรรมซงจะเปนงานทเกยวของกบการด าเนนงานหลายดาน ทงทเปนวฒนธรรมวถชวตและศลปวฒนธรรม เนองจากงานวฒนธรรมมหลายสาขาและมขอบขายการด าเนนงานอยางกวางขวาง

Page 8: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๕ - ตอมาภายหลงมการปฏรประบบราชการ เมอป พ .ศ. ๒๕๔๕ รฐบาลไดก าหนดใหงานวฒนธรรมแยกจากกระทรวงศกษาธการโดยการจดตงกระทรวงวฒนธรรมขน มการโอนภารกจบคลากรของศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม มาเปนกลมงานเฝาระวงทางวฒนธรรม สงกดส านกงานปลดกระทรวงวฒนธรรมและก าหนดใหมการจดตงศนยเฝาระวงทางวฒนธรรมขนในทกจงหวด ตอมา ในป พ .ศ. ๒๕๕๔ จงไดรบการปรบโครงสรางยกฐานะขนเปนส านกเฝาระวงทางวฒนธรรม ซงรบผดชอบภารกจงานดานการเฝาระวงทางวฒนธรรมทมการขยายขอบเขตการปฏบตงานกวางขวางยงขน ทงในเรองการประสานงานภาคเครอขายเฝาระวงฯ ทงในและนอกประเทศ การพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค รวมถงการเตรยมองคกรเพอรองรบการด าเนนงานของ พ.ร.บ. กองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรคทก าลงจะเกดขน ท งนจะเหนไดวาการเฝาระวงเปนยทธศาสตรการด าเนนงานทส าคญของงานวฒนธรรม เพอการปองกนและแกไขปญหาความเบยงเบนทางวฒนธรรม ซงในระยะแรกของกระบวนการด าเนนงานจ าเปนตองด าเนนการอยางพบพลนในเชงยทธศาสตรและนโยบายตลอดจนการสงการใหครอบคลมงานทงดานศาสนา ศลปะ และวฒนธรรม

แผนภาพแสดงความเชอมโยงของวฒนธรรมกบแตละมตทางสงคม

สงคม

วทยาศาสตรและ

เทคโนโลย

เศรษฐกจ

การเมอง

วฒนธรรม

สงคมไ

ทย

สงคม

โลก

สงคมไทย

การศกษา

Page 9: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๖ -

๑.๒ สถานการณภาพรวมในปจจบนและแนวโนม จากสถานการณของสงคมในปจจบนทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวจากผลของปจจย ทงภายในและภายนอกประเทศ รวมทงการประเมนผลด าเนนงานเฝาระวงทางวฒนธรรมทผานมา ตลอดจนการศกษานโยบายการด าเนนงานของรฐบาลชดปจจบน พบวาไดใหความส าคญกบนโยบายดานวฒนธรรม ในประเดนเกยวกบ “การขยายบทบาทและสรางเครอขายความรวมมอของสภาวฒนธรรมทกจงหวดกบภาคการพฒนาทกภาคสวน เพอขยายบทบาทสภาวฒนธรรมทกจงหวดเปนกลไกเฝาระวงทางวฒนธรรม ทครอบคลมทงวถชวตและสอทกประเภท ทมผลกระทบตอความเบยงเบนทางวฒนธรรมและพฤตกรรมของเดกและเยาวชน พรอมทงขจดสอทเปนภยตอสงคม ขยายสอดเพอน าไปสการสรางภมคมกนทางสงคมอยางรเทาทนสถานการณ” ซงการศกษาเรองดงกลาว ท าใหมองเหนสภาพสงคมในปจจบนและแนวนโยบาย ดานวฒนธรรม ทเปนโอกาสและสามารถเพมศกยภาพในการด าเนนงานดานวฒนธรรมทงเชงรกและเชงรบ ใหเปนไปอยางมประสทธภาพและสมฤทธผลอยางเปนรปธรรม (นโยบายศาสนา ศลปะ และวฒนธรรม ขอ ๔.๔.๗) โดยเพพาะอยางยงในปจจบนโลกไดเขาสยคขาวสารขอมล ความกาวหนาทางเทคโนโลยและกระแสของระบบทนนยมททวความรนแรงมากขน สถานการณทกลาวมายอมสงผลใหเกดการเปลยนแปลง ของสงคมไทยอยางหลกเลยงไมได สงทปรากฏขน คอ การเปลยนแปลงทมอยตลอดเวลาและเปนไปอยางรวดเรว และเมอผนวกกบการทสงคมไทยในยคนมการพฒนาทงในลกษณะของสงคมเกษตรกรรมตามรากฐานเดม และสงคมอตสาหกรรมไปพรอมกน ในขณะทยงขาดความพรอมในการเตรยมประชากรใหสามารถรองรบการเปลยนแปลงและการพฒนาทกลาวมาไดทนทวงท รวมทงมทศทางการพฒนาทใหความส าคญดานเศรษฐกจมากกวา ดานสงคมจงเปนผลท าใหสงคมมความแตกตางของรากฐานของคนในสงคม คนไทยกลายเปนนกบรโภคนยมและวตถนยม รวมทงมความเปนปจเจกมากขน เกดความขดแยงในรปแบบการด ารงชวต ชวตในชนบทมการเปลยนแปลงเปนชวตของคนเมองมากขน ผลกระทบทเกดขนตามมาซงท าให ทกฝายในสงคมมความกงวลกคอ ปญหาทางสงคมวฒนธรรมทเกดขนอยโดยตลอดในรปแบบตางๆ และในความรนแรงหลายระดบ อาท ปญหาครอบครวทพบวาเดกหางเหนจากครอบครวและยงในภาพครอบครวแตกแยกมากขน ปญหาดานความเสอมทางจรยธรรมทพบวา มแนวโนมทจะหางไกลจากสถาบนศาสนาและขาดทพงทางใจมากขนปญหาเรองการมเพศสมพนธกอนวยอนควรทกลายเปนคานยมเสรทางเพศในเดกวยรนจ านวนมากขนปญหาความรนแรงและการใชก าลงท ารายกนระหวางกลมนกเรยน นกศกษา วยรน ปญหาการเสพสอลามกอนาจาร ปญหาคานยมการบรโภค ตลอดจนปญหายาเสพตด ซงปญหาทงหลายเหลานท าใหเหนถงวฒนธรรมทงในสวนของมรดกทางศลปวฒนธรรม (Cultural Heritage) และวถชวตวฒนธรรม (Living Culture) ทเปลยนแปลงหรอเบยงเบนทางวฒนธรรมจนอาจสรปไดวาสงคมไทยก าลงด าเนนชวตอยางขาดรากฐานทางวฒนธรรมทดงาม

Page 10: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๗ - ภายใตสภาวการณการเปลยนแปลงอยางรวดเรวของเทคโนโลยสารสนเทศตามลกษณะของโลกยคการสอสารไรพรมแดนในปจจบน เปนทยอมรบโดยทวไปวา นอกจากจะน ามาซงขอมลอนเปนประโยชนตอการพฒนาประเทศแลวยงมสวนหนงทน ามาซงปญหาทางสงคม และวฒนธรรมนานปการ กลาวคอดานบวก สอมความรมากมายหลายสาขาทสงผานเครอขายไปทวโลกเปรยบเสมอนหอสมดขนาดใหญของโลกทสามารถ เรยนรไดตลอดเวลาไมมทสนสดรวมทงขาวสารขอมลเกยวกบเหตการณของโลกทเกดขนทกขณะสามารถสอสารไปยงทกแหงในโลกจนสามารถรบรและตดตามไดในเวลาเดยวกน นอกจากนผลผลตของงานสอสารมวลชน ซงเปนอตสาหกรรมวฒนธรรมประเภทหนง เชน ภาพยนตร โทรทศน เปนตน สามารถท ารายไดอยางมากมายและเปนมลคาทางเศรษฐกจทสงอยางมวนยส าคญ ในขณะเดยวกนกเปนสอสามารถถายทอด สาระความรในเรองของวฒนธรรม รวมทงการชน าสงคมในทศทางทถกตองและดงามไดอยางมประสทธภาพ จงนบไดวาสอเปนสงทงสาระวฒนธรรมและสอถายทอดทางวฒนธรรมไดในขณะเดยวกนสวนในดานลบสอขามชาตไดขยายขอบเขตไปทวโลก และแผอทธพลอยางกวางขวาง ดานเงนทน วตถนยม บรโภคนยมโดยมเปาหมายในการแสวงหาผลประโยชนมากมายมหาศาล จากประเทศตางๆ ซงสอเหลานนครอบง าและชน าและชน าสงคมจนสงผลกระทบตอความคดจตส านกผานความร ขาวสาร และวฒนธรรม เปนผลใหวฒนธรรมการบรโภคและวฒนธรรมตะวนตกแพรไปทวโลก ท าใหวฒนธรรมทองถนลดบทบาทลง ดงนนเพอประโยชนตอการพฒนาสงคมไดอยางยงยน ในการเผยแพรวฒนธรรมทงการเปนผลผลตทางวฒนธรรมทมคณภาพ จงตองมการเฝาระวงสอใหรเทาทนสอสามารถอานสอออก ใชสอเปน หรอรจกคดเลอก รบ ปรบ ใชสอ รจกและรทนสอในรปแบบตางๆ มทกษะในการประเมนและการจดการสอ รวมถงร เทาทนผลกร ะทบทอาจเกดขนจาก การรบสอทไมด ๑.๓ สถานการณเดกและเยาวชนไทย ภาพรวมจากอดต กอนถงปจจบน การส ารวจของส านกงานสถตแหงชาตในป พ.ศ. ๒๕๔๖ พบวาครอบครวเดยวมปรมาณเพมขนโดยในขณะนมครอบครวเดยวถงรอยละ ๑๐ ของครอบครวทงหมดและในจ านวนนรอยละ ๓๐ เปนครอบครวเดยวประเภททแมเปนผ ปกครองเพยงคนเดยว และอกรอยละ ๓๐ เปนเดกวยรนทตองใชชวตตามล าพง สภาพครอบครวของเดก ๐ - ๕ ป รอยละ ๘๕.๕ พอแมยงอยดวยกน รอยละ ๑๔ แยกกนอยหยารางหรอหมาย สวนแนวโนมพอแมวยร นทหยารางมเพมมากขน ขณะเดยวกนพอแมจะหยารางมากขนเมอเดกโตขน สบเนองจากสถตดงกลาวซงปรากฏในคมอเฝาระวงทางวฒนธรรม ไดระบวารากเหงาของปญหาทกอใหเกดภาวะวกฤตในครอบครว คอ ปญหาดานเศรษฐกจ การทะเลาะหยารางหรอแยกทางกนและ ปญหาการตงครรภและเลยงดบตร นอกจากนรายงานของกรมประชาสงเคราะหในป พ.ศ. ๒๕๓๘ พบวามพอแม รอยละ ๑๖.๘ ตองแยกทางกนอยนานมากกวา ๓ เดอน ท าใหพอแมหรอปยาตายายตองรบภาระในการเลยงดเดกตามล าพงมากขน นอกจากนพบวาเดกทอยกบญาตหรออยระหวางพนองดวยกนเองโดยไมมญาตอยดวยมมากถงรอยละ ๘.๒ ของเดกทงหมด และจากรายงานการส ารวจสขภาพองครวมของเดกในป ๒๕๔๖ ระบวา ผเลยง เปนยาย มกไมเขมงวดเดกนอกจากนวธการเลยงดเดกของครอบครวไทยพอแมและผ เลยงดเดกเนน การเลยงดดานกายเปนหลก และสวนใหญเปดทวใหเดกด โดยเพพาะเดกอายต ากวา ๖ ป เกอบทงหมด (รอยละ ๙๖.๗) ถกเลยงดวยพเลยงจอแกว โดยเพลยเดกดทววนละ ๑.๙ ชวโมง เดกเมองดทวมากกวาเดกชนบท และเดกกรงเทพฯ ใชเวลาดทวมากทสด เพลยถงวนละ ๒.๑ ชวโมง

Page 11: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๘ - รายงานส ารวจของสถาบนประชากรและสงคมรวมกบส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ในป ๒๕๔๖ เปดเผยถงพฤตกรรมทางเพศสมพนธของวยรนในประเทศไทยพบวา อายเพลยของวยรนทเรมมเพศสมพนธ ครงแรกคอ อาย ๑๖ ป ในขณะทการแตงงานชาลงโดยเพลยอาย ๒๔ ปจะเหนไดวาชองวางทเกดขนจากคาเพลยของการเรมมเพศสมพนธครงแรกกบการแตงงานราว ๘ ปนสะทอนให เหนพฤตกรรมเสยงทางเพศสมพนธมากขนและยาวนานขน โดยมปจจยกระตนหลายประการทเราใหเดกเขาสวยรนทเรวขน อาท ถกเราจากสอทไมเหมาะสม ท าใหปญหาสงคม ทสบเนองจากพฤตกรรมการมเพศสมพนธทเรวขน ท าใหผลทตามมาเกดปญหาททวความรนแรงและสลบซบซอนมากยงขนการใหองคความร ทกษะและการปฏบตตอพฤตกรรมทางเพศหรอเพศศกษา ยงไมเขมแขงและเพยงพอ แตการรจกปองกนตนเองไมวาจะเปนการปฏเสธการมเพศสมพนธหรอการปองกนโดยการใชถงยางอนามยคอกญแจแกไขปญหาอกทางหนง อยางไรกตามปจจบนกยงพบวาวยร นมเพศสมพนธโดยใชถงยางอนามยเพยงรอยละ ๒๐ สวนประเดนการใชยาคมก าเนดนนยงมไมมากและคงเปนประเดนทถกเถยงกนอยในปจจบน จนท าใหประเทศไทยกลายเปนประเทศทมปญหาวยรนตงครรภไมพงประสงคและคลอดบตรในวฒภาวะทไมพรอมในล าดบตนๆ ของเอเชย

๒. ความหมาย ขอบเขต กฎหมาย ระเบยบ และหลกเกณฑในการปฏบตงาน ประกอบดวย ๒.๑ ค านยาม ความหมาย ในการปฏบตงานดานการเฝาระวงทางวฒนธรรม จ าเปนตองอาศยค านยามทส าคญดงน “วฒนธรรม” เปนค าทเกดขนในสมยจอมพลป.พบลสงครามเปนนายกรฐมนตร ซงไดมองเหนความส าคญของเรองน โดยมาจากค าเดมภาษาองกฤษ คอ “Culture” ซงในตอนแรกพระมหา หรนแหงวดมหาธาตไดแปลค านวา “ภมธรรม” แตกรมหมนนราธปพงศประพนธเลงเหนวาค าวา “ภมธรรม” มความหมายคอนขางคงท พระองคทานทรงมความประสงคใหความหมายในลกษณะเคลอนไหวเปลยนแปลงและพฒนาอยางตอเนอง จงทรงแปลใหมเปน “วฒนธรรม” และไดมการน ามาใชสบตอมาจนปจจบน “Culture” มาจากรากศพทภาษาละตนวา “Cultura” มความหมายวาการเพาะปลกหรอ การปลกฝง อธบายไดวา มนษยเปนผปลกฝง อบรมบมนสยใหเกดความเจรญงอกงาม สวนค าวา “วฒนธรรม” เปนค าสมาสระหวางบาลสนสกฤต มาจากค าวา “วฒนะ”ทมความหมายวาเจรญงอกงาม รงเรอง สวนค าวา “ธรรม” ในทนหมายถงกฎ ระเบยบหรอขอปฏบตซงเมอรวมความแลว ค าวา “วฒนธรรม” นาจะหมายถงความเปนระเบยบหรอขอปฏบตใหเจรญ รงเรอง แตในทางปฏบตแลวมผรไดใหความหมายของค าวา “วฒนธรรม” อยางหลากหลายไมวาในตางประเทศหรอในประเทศ เชน พจนานกรมพบบราชบณฑต พ.ศ. ๒๕๔๒ ของไทยใหความหมาย”วฒนธรรม” วา สงทท าความเจรญงอกงามใหแกหมคณะเชน วฒนธรรมในการแตงกาย หรอ วถชวต ของหมคณะ เชน วฒนธรรมชาวเขา ในพ.ร.บ.วฒนธรรมแหงชาตพ.ศ.๒๔๘๕ ไดใหความหมาย“วฒนธรรม” วาหมายถง ลกษณะทแสดงความเจรญงอกงามความเปนระเบยบ ความกลมเกลยวกาวหนาของชาตและศลธรรมอนดงามของประชาชน ในพ.ร.บ.วฒนธรรมแหงชาตพ.ศ.๒๕๕๓ ไดใหความหมาย“วฒนธรรม” วาหมายถง วถการด าเนนชวต ความคด ความเชอ คานยม จารต ประเพณ พธกรรม และภมปญญา ซงกลมชนและสงคมไดรวมสรางสรรค สงสม ปลกฝง สบทอด เรยนร ปรบปรง และเปลยนแปลง เพอใหเกดความเจรญงอกงาม ทงดานจตใจและวตถ อยางสนตสขและยงยน

Page 12: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๙ - ในขณะท UNESCO ไดแบง “มรดกวฒนธรรม” ออกเปน ๒ สวนคอTangible Cultural Heritage คอ มรดกวฒนธรรมทจบตองได เชนโบราณสถาน โบราณวตถตางๆ และ Intangible Cultural Heritageคอ มรดกวฒนธรรมทจบตองไมไดอนเปนเรองเกยวกบภมปญญา ทรพยสนทางปญญา ระบบคณคา ความเชอ พฤตกรรม และวถชวตซงวฒนธรรมทจบตองไมไดน มผเสนอวานาจะใชค าวา “วถชน” จะเหนภาพไดชดเจนกวา สวน “ส านกเฝาระวงทางวฒนธรรม ส านกงานปลดกระทรวงวฒนธรรม” ไดใหนยามค าวาวฒนธรรม รวมทงบรบททเกยวของกบวฒนธรรมและการเฝาระวงทางวฒนธรรมไวอยางชดเจนและรวมสมย กลาวคอ “วฒนธรรม” หมายถง แบบแผนการประพฤตการปฏบตของสงคมทเกดจากการสรางสรรคสงสมและถายทอดของสงคม มการเปลยนแปลงและพฒนาไดตามองคประกอบของสงคมซงเปนระบบความสมพนธระหวางมนษยกบมนษย มนษยกบสงคม และมนษยกบสงแวดลอม หรออกนยหนง วฒนธรรมคอ วถชวตของคนในสงคมนนเอง ความเบยงเบน หมายถงความประพฤตทคนในกลมพจารณาแลวเหนวาเปนอนตราย หรอนาอาย หรอเปนการกระท าทผดนารงเกยจ ระบบ หมายถง สวนตางๆ ทสมพนธระหวางกนและขนอยตอกน ซงประกอบกนเปนอนหนงอนเดยวกน การเฝาระวง (การเฝาตดตาม) หมายถง การเอาใจใส หรอมงกระท าการระวงภย การเตอนภย หมายถง การบอกใหรลวงหนาถงอนตราย ภย หมายถง สงทนากลว อนตราย” ในการปฏบตงานดานการสรางและพฒนาเครอขายการเฝาระวงทางวฒนธรรม จ าเปนตองมความเขาใจค านยามทส าคญดงน การสรางและพฒนาเครอขายการเฝาระวงทางวฒนธรรม จ าเปนตองอาศยความรวมมอของ ๓ สวนทส าคญ ไดแก สวนแรก “เจาของ” วฒนธรรม คอ ชมชนหรอประชาชน ซงเปนภาคสวนส าคญของผเปนเจ าของทนทางวฒนธรรม และทรพยากร เ พอการพฒนาต าง ๆ จะเปนส วนส าคญท ท า ให เกด “กระบวนการพฒนาชมชน” ซงอยบนพนฐานของการมสวนรวมของคนในพนท ซงจะเกดขนไดดวยการปลกฝง

วฒนธรรมสทธใหเปนวถปฏบตของทกคน อาศยการพฒนาศกยภาพของชาวบานในการจดการชมชนตนเอง นอกจากจะเปนการสรางระบบการท างานเชงรกในการขบเคลอนงานทองถนและประเทศเพอความกาวหนาในระดบสากลแลว ยงเปนการลดความเสยงดวยการสรางภมคมกนจากความสามารถในการพงพงตนเองไดอกดวย ส ว น ท ๒ “ เ จ า ภ า พ ร ว ม ” ประกอบดวย ภาครฐ ผสนบสนนเชงนโยบาย การจดสรรงบประมาณ และการก ากบดแล ภาคเอกชน

ผผลกดน โดยสนบสนนเทคโนโลย ทนการศกษาและความรทางธรกจ ภาคการศกษา ผตดอาวธทางความร ชวยสนบสนนงานวจยและแนะแนวทางการศกษาทเหมาะสม สดทายคอองคกรอสระทไมมงหวงก าไร จะเปนกระบอกเสยง หรอตวเรงใหเกดจตส านกทดงาม ประสานงานระหวางภาครฐและชมชนใหเกดความเขาใจกนและกน

เครอขายการเฝาระวงทางวฒนธรรม

ขาราชการและเจาหนาทของ

รฐ

เครอขายชมชน

กลมเดกและเยาวชน

Page 13: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๑๐ - สวนท ๓ “เจามอ” คอ องคกรบรหารจดการชมชน ซงอาจจะเปนผด าเนนการโดยอสระในรปของเครอขายภาคประชาสงคมกได ซงการอาศยการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคมดงทกลาวแลวขางตน ถอเปนหวใจส าคญของการท างานดานการเฝาระวงทางวฒนธรรมเพราะประชาชนทกคนอยในฐานะของเจาของวฒนธรรม การรกษา และสบทอดวฒนธรรมโดยเจาของวฒนธรรมเองจะท าใหเกดความยงยนถาวร พะนนการสรางเครอขายการเฝาระวงทางวฒนธรรม จงมความจ าเปน เพราะจะเปนกระบวนการในการใหความรความเขาใจแกประชาชน จนเกดความรกและหวงแหน และน าไปสการรวมกนรกษา และสบทอดวฒนธรรมอนดงามตอไป ในสวนของกระทรวงวฒนธรรม ถอเปนภาครฐทเปนองคกรหลกผรบผดชอบในการสรางความภาคภมใจในความเปนไทย ปลกฝงคานยมอนดงามบนพนฐานคณธรรม พรอมทงน าสงคมสความอยเยนเปนสข ดงนนการรกษาวฒนธรรมไทยทงในสวนของมรดกและวถชวตทส าคญของชาต ทประกอบไปดวย ขนบธรรมเนยม ประเพณ และวถชวตอนงดงาม จงเปนภารกจทมความส าคญยง ในการปฏบตงานดานการพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค จ าเปนตองอาศยค านยามทส าคญดงน “สอ” หมายถง สงทปรากฏดวยตวอกษร เครองหมาย ภาพ เสยง หรอขอมลคอมพวเตอรในระบบคอมพวเตอร ไมวาจะปรากฏอยในรปของเอกสาร ภาพเขยน ภาพพมพ ภาพระบายส สงพมพ รปภาพ ภาพโฆษณา เครองหมาย รปถาย ภาพยนตร แถบบนทกเสยงหรอแถบบนทกภาพ หรอดวยวธการอนใด

โดยในปจจบนมการจ าแนกประเภทของสอใน ๓ ลกษณะ กลาวคอ ลกษณะท ๑ จ าแนกตามพาหะในการน าสอ สอทอยในรปของขอมลทปรากฏผานสอตางๆ

กบ สอบคคล ทเปนการสอสารผานตวบคคล ลกษณะท ๒ จ าแนกตามเทคโนโลย เปน สอเกา (สอสงพมพ รายการโทรทศน ภาพยนตร

รายการวทย) กบ สอใหม (สอทปรากฏในรปของอเลกทรอนกส ไดแก อนเทอรเนต เกมคอมพวเตอร โทรศพท โทรศพทเคลอนท เชน ขอความสน หรอ SMS หรอ MMS เปนตน)

ลกษณะท ๓ จ าแนกขนาดของพนทในการน าเสนอสอ หากมระดบพนทใดพนทหนง เรยกวา สอกระแสรอง หรอ สอชมชน หรอ สอพนบาน กบ พนทในการน าเสนอครอบคลมทงประเทศ กเรยกวา ส อกระแสหลก

“สอปลอดภย” หมายถง สอทมเนอหาทไมขดหรอละเมดตอกฎหมาย ซงสามารถจ าแนกโดยอาศยกฎหมายทมผลตอการจดการปญหาเรองสอทไมปลอดภย ไดเปน ๓ กลม

กลมท ๑ กฎหมายทมผลใชบงคบกบสอในแตละประเภทเปนการเพพาะ เชน ภาพยนตร กจะม พระราชบญญตภาพยนตรและวดทศน พ.ศ.๒๕๕๑ เปนตน

กลมท ๒ กลมกฎหมายทวไป เชน กฎหมายรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ประมวลกฎหมายอาญา ประมวลกฎหมายแพง และ

กล มท ๓ กลมกฎหมายทมผลตอการจดการปญหาเพพาะเรอง กล าวคอ พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการคาประเวณ พ.ศ.๒๕๔๐ พระราชบญญตการพนน พ.ศ.๒๔๘๔ “สอสรางสรรค” หมายถง สอทมเนอหาเพอสงเสรมการศกษาและการเรยนรใหกบผรบสอในเชงสรางสรรคสามารถจ าแนกไดเปน ๖ กลม กลาวคอ กลมท ๑ เนอหาทสงเสรมใหเกดระบบวธคด และจนตนาการ กลาวคอ ใหคดเปนตามความสามารถของพฒนาการดานสมองในแตละวย ตลอดจนการสงเสรมดานพฒนาการทางสมองและสตปญญา

Page 14: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๑๑ - กลมท ๒ เนอหาทสงเสรมความรในเรองวชาการ ตลอดจนความรในศาสตรสาขาตางๆ กลมท ๓ เนอหาทสงเสรมใหเกดการพฒนาดานคณธรรม และจรยธรรม กลมท ๔ เนอหาทสงเสรมใหเกดการเรยนรเกยวกบทกษะชวต กลมท ๕ เนอหาทสงเสรมใหเกดการเรยนร ยอมรบ เขาใจ และผสานความแตกตางและความหลากหลายในสงคม ทงในเรองของสงคม วฒนธรรม เชอชาต สญชาต ภาษา สถานะทางสงคม เพศและวย ศาสนา เปนตน กลมท ๖ เนอหาทสงเสรมการพฒนาความสมพนธของคนในครอบครว และ ความสมพนธระหวางบคคล ดงนน โดยรวมแลว “สอปลอดภยและสรางสรรค” จงหมายถง สอทมเนอหาไมขดหรอละเมดตอกฎหมาย และ สอนนจะเปนสอทสรางสรรค กจะมเนอหาเพอสงเสรมการศกษาและการเรยนรในเชงสรางสรรคในทง ๖ กลม ใหกบผรบสอ ไมวาสอนนจะอยในรปแบบใด สอบคคล หรอ สอสารมวลชน ในรปของสอเกา หรอ สอใหม จะมกลมผชมในระดบแคบทเรยกวา สอกระแสรอง สอชมชน หรอ กลมเปาหมายในระดบกวางทเรยกวา สอกระแสหลก กตาม ไมเพยงเทานน การอธบายดวยความหมายอยางกวาง ยงหมายรวมไปถง การเปดโอกาสใหมเดก เยาวชน และ ชมชน มสวนรวมในกระบวนการผลตหรอสรางสรรคสอ ท าใหสอนนมคณคาในฐานะเครองมอในการพฒนาคนท าสอและพฒนาชมชน สอทเปนภยและไมเหมาะสม ในทางกฎหมาย หมายถงสอทมเนอหาขดหรอละเมดกฎหมาย และอาจหมายถงสอทสรางปจจยเสยงแกผบรโภคสอ โดยน าเสนอคานยมและความเชอทไมถกตอง เกดพฤตกรรมการเลยนแบบทไมเหมาะสมและขดตอวฒนธรรมอนดงามของไทย รวมถงสอทมลกษณะกระตนทางเพศ และสงเสรมความรนแรงทงทางเพศ รางกาย วาจา จตใจและอารมณ ซงเนอหาหรอลกษณะทเปนภยหรอไมเหมาะสม อาจแฝงมากบสอประเภทตางๆ อาท รายการโทรทศน รายการวทย นตยสาร วารสาร หนงสอพมพ สอสงพมพอนๆ ละครโทรทศน พธกร/ดารา/ศลปน/นกรองหรอสอบคคลอนๆ ปายหรอรายการโฆษณา อนเตอรเนต เวบไซต โทรศพทเคลอนท ภาพยนตร มวสควดโอ วดทศน เกมสตางๆ และสออเลกทรอนค หรอสออนๆ เปนตน ลกษณะของสอทเปนภยและไมเหมาะสม ไดแก ๑. มความรนแรง ทงเนอหา ภาษา ภาพ และเสยง ไมสอดคลองกบวยวฒของผ บรโภคตามการจดระดบความเหมาะสม(Rating)ของสอนนๆ ๒. มลกษณะยวยหรอกระตนทางเพศ ลามกอนาจาร ทงเนอหา ภาษา ภาพ และเสยง ๓. ชวงเวลาออกอากาศส าหรบรายการทไมเหมาะสมกบเดกไมสอดคลองกบระเบยบหรอหลกเกณฑชวงเวลาออกอากาศ ๔. ขดตอวฒนธรรมอนดงามของไทย ๕. การน าเสนอทอาจกระทบความสมพนธในครอบครวหรอกอใหเกดพฤตกรรมเลยนแบบ หรออนๆ

๒.๒ ขอบเขตการด าเนนงานดานการเฝาระวงทางวฒนธรรม จากการวเคราะหสถานการณการด าเนนชวตของคนในสงคม ตลอดจนสภาพปญหาของสงคมทสงผลกระทบตอวฒนธรรมของชาต สามารถก าหนดขอบเขตการเฝาระวงทางวฒนธรรม ดงน

Page 15: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๑๒ -

๑. การเฝาระวงปญหาความเบยงเบนทางวฒนธรรมทงทเปนรปธรรม และนามธรรม รวมทงในลกษณะทแบงเปนศลปวฒนธรรมและวฒนธรรมวถชวต โดยพจารณาบนพนฐานทวาวฒนธรรมมความหมายในมตของคณลกษณะทเปนความดงาม คณคา คณภาพ และความงดงาม โดยมรายละเอยดดงน

ศลปวฒนธรรม ไดแก ภาษาและวรรณกรรม ทศนศลป สถาปตยกรรม ศลปะการแสดง แหลงประวตศาสตร ฯลฯ

วฒนธรรมวถชวต ไดแก ความคด ความเชอ คานยม ขนบธรรมเนยมประเพณ พธกรรม ฯลฯ

๒. การเฝาระวงทางวฒนธรรม ประกอบดวยการเฝาระวงในประเดนหลกคอ การเฝาระวงพฤตกรรมหรอลกษณะความเบยงเบนทางวฒนธรรมทเกดขน

ในสงคม เชน ความเสอมของศลธรรมทเกดขนในสงคม เชน ความเสอมของศลธรรมในสงคม คานยมทไมพงประสงค ความวกฤตของการใชภาษาไทย

การเฝาระวงสาเหตและปจจยทมอทธพลตอการเกดของความเบยงเบนทางวฒนธรรม พฤตกรรมการบรโภคนยม การขาดความรความเขาใจในดานวฒนธรรมสอสาธารณะ การแพรกระจายของวฒนธรรมจากภายนอก เปนตน

การเฝาระวงการแพรกระจายของความเบยงเบนทางวฒนธรรม จากการศกษาระบบเฝาระวงพบวา ระบบเฝาระวงควรประกอบดวยโครงสรางของระบบเครอขาย วธการและขนตอนการท างาน ขอบเขตของการเฝาระวง และองคกรเฝาระวงซงควรมการพฒนาระบบ ดงน (กลมเฝาระวงทางวฒนธรรม. ๒๕๔๙: ๑๑)

๑. โครงสรางของระบบ เนองจากโครงสรางของระบบเฝาระวงทางวฒนธรรมทก าหนดขนในปจจบนยงไมครบองคประกอบ ดงนนจงควรเพมเตมองคประกอบในสวนของผผลตขอมลหรอผใหขอมล และผใชขอมล ซงอาจเรยกอกนยหนงวา เครอขายการเฝาระวง

๒. ระบบเครอขาย เนองจากวฒนธรรมเปนเรองทเกยวกบวถชวตของคนในสงคม ดงนนในการแกไขปญหาดานวฒนธรรมจงควรใหประชาชนมสวนรวม ซงสอดคลองกบขอเสนอแนะของผทรงคณวฒทางดานวฒนธรรมทระบวา “ระบบเครอขายเฝาระวงทางวฒนธรรม เพอการปองกนและแกไขปญหาความเบยงเบนทางวฒนธรรมควรเปนเครอขายทรวมทงระบบของสงคม” ดวยเหตผลทกลาวมา ระบบเครอขายดงกลาวจงควรครอบคลมเครอขายงานวฒนธรรม และเครอขายภาครฐ องคกรเอกชน ภาคธรกจ ชมชน ประชาชน เยาวชน รวมทงองคกรหลกของสงคม เชน สถาบนทางศาสนา สถาบนการศกษาทกระดบ เปนตน ๒.๓ ระเบยบ หลกเกณฑ และกฎหมายทใชเปนแนวทางในการด าเนนงาน ๒.๓.๑ นโยบายรฐบาล นโยบายดานศาสนา ศลปะ และวฒนธรรม ของรฐบาลนางสาวย งลกษณ ชนวตร ประกอบดวยประเดนส าคญ ดงน ๑. เรงใหศาสนา ศลปะ วฒนธรรม มบทบาทน าในการรวมเทดทนสถาบนหลก ชาต ศาสนา พระมหากษตรย และรวมสรางประเทศไทยใหเปนประเทศทอยสบาย โดยนอมน าพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว มาหลอหลอมและยดเหนยวจตใจเพอเสรมสรางความปรองดองสมานพนทใหกบคนในชาต

Page 16: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๑๓ - ๒. อปถมภ คมครอง และท านบ ารงศาสนา สงเสรมการปรบปรงองคกรและกลไกทรบผดชอบดานศาสนา เพอใหการบรหารจดการ สงเสรม ท านบ ารงศาสนา มความเปนเอกภาพและประสทธภาพ พรอมทงสงเสรมความเขาใจอนดและสมานพนทระหวางศาสนกชนของทกศาสนา เพอใหน าเอาหลกธรรมของทกศาสนามาใชเปนหลกในการด ารงชวตมากขน ๓. อนรกษ ท านบ ารง และบรณปฏสงขรณแหลงศาสนา ศลปะ วฒนธรรม โบราณสถาน โบราณวตถ ทเปนเอกลกษณและมคณคาทางประวตศาสตร รวมถงอนรกษและสงเสรมศลปะการแสดงทงทเปนมรดกของชาตและเปนการแสดงพนบาน ใหเปนมรดกไทยมรดกโลกของคนรนตอไป โดยจดหาสถานทจดการแสดงทงในสวนกลางและสวนภมภาค ไดอยางตอเนองและมราคาทเหมาะสมใหประชาชนสวนใหญเขาชมได เพอเปนการถายทอดวฒนธรรมดงกลาวใหแกคนรนหลงรวมถงชาวตางชาตตอไป ๔. สรางสรรคอารยธรรมทดงามสวถชวตและสงคมคณภาพ ประกอบดวย ๑) สรางความเชอมโยงระหวางยคสมยอยางตอเนอง โดยใหความส าคญกบบคลากรทางดานศาสนา ศลปะ วฒนธรรม ทกแขนง ทกสาขาอาชพ ใหไดรบการดแลและมคณภาพชวตทด ๒) สงเสรมความรวมมอและเชอมโยงวฒนธรรมและเสรมสรางความสมพนธกบอารยประเทศและประชาคมอาเซยน รอยเรยงเรองราวผานการสอสารรปแบบใหมและเทคโนโลยททนสมยและเผยแพรประชาสมพนธผานทางชองทางการสอสารททนสมย ๕. น าทนทางวฒนธรรมของประเทศมาสรางคณคาทางสงคมและเพมมลคาทางเศรษฐกจ โดยน าวถชวต ศลปวฒนธรรม ภมปญญาทองถน มาสรางงาน สรางอาชพ สรางผลตภณฑและบรการวฒนธรรมพนถนใหเปนวฒนธรรมสรางสรรค ๖. พฒนาแหลงเรยนรทางวฒนธรรมและการนนทนาการ เพอสงเสรมใหวยรนไทยเกดการเรยนรทถกตอง ใชเวลาวางใหเปนประโยชน มคณธรรม และเกดการเรยนรศลปะอยางสรางสรรค ๗. ขยายบทบาทและสรางเครอขายความรวมมอของสภาวฒนธรรมทกจงหวดกบภาคการพฒนาทกภาคสวน เพอขยายบทบาทสภาวฒนธรรมทกจงหวดเปนกลไกเฝาระวงทางวฒนธรรมทครอบคลมทงวถชวตและสอทกประเภททมผลกระทบตอการเบยงเบนทางวฒนธรรม และพฤตกรรมของเด กและเยาวชน พรอมทงขจดสอทเปนภยตอสงคม ขยายสอดเพอน าไปสการสรางภมคมกนทางสงคมอยางเทาทนสถานการณ ๒.๓.๒ วสยทศนและยทธศาสตรกระทรวงวฒนธรรม กระทรวงวฒนธรรมไดก าหนดนโยบายและยทธศาสตรในการด าเนนงานดานวฒนธรรม ทงเชงรกและเชงรบเพอเปนการปองกนแกไขปญหา และพฒนาสงคมควบคกบการพฒนาเศรษฐกจใหเกดความสมดลพรอมๆกนไป โดยก าหนดวสยทศนของกระทรวงวฒนธรรม (ส านกนโยบายและยทธศาสตร) คอ “เปนองคกรหลกในการสรางความภาคภมใจในความเปนไทย ปลกฝงคานยมอนดงาม บนพนฐานคณธรรม น าสงคมอยเยนเปนสข” เพอใหบรรลวสยทศนดงกลาว พรอมกบการด าเนนงานทมงไปสการพฒนาสงคมควบคไปสการพฒนาสงคมควบคไปกบการพฒนาเศรษฐกจ กระทรวงจงไดก าหนดยทธศาสตรเพอใชเปนวถน าในการด าเนนงาน ๔ ยทธศาสตร ดงน ยทธศาสตรท ๑ รกษาสบทอดวฒนธรรมของชาต และความหลากหลายของวฒนธรรมทองถนใหคงอยอยางมนคง ยทธศาสตรท ๒ สรางคานยม จตส านก และภมปญญาคนไทย ยทธศาสตรท ๓ น าทนทางวฒนธรรมของประเทศมาสรางคณคาทางสงคมและเพมมลคาทางเศรษฐกจ ยทธศาสตรท ๔ การบรหารจดการองคความร ดานศาสนา ศลปะ และวฒนธรรม

Page 17: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๑๔ - ๒.๓.๓ กฎหมาย และระเบยบ ๑. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๖๖ บคคลซงรวมกนเปนชมชน ชมชนทองถน หรอชมชนทองถนดงเดม ยอมมสทธอนรกษหรอฟนฟจารตประเพณ ภมปญญาทองถน ศลปวฒนธรรม อนดของทองถนและของชาต และมสวนรวมในการจดการ การบ ารงรกษา และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม รวมทงความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดลและยงยน มาตรา ๘๐ (๖) รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานสงคม การสาธารณสข การศกษา และวฒนธรรม สงเสรมและสนบสนนความรรกสามคคและการเรยนร ปลกจตส านก และเผยแพรศลปะวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณของชาต ตลอดจนคานยมคานยมอนดงามและภมปญญาทองถน มาตรา ๒๘๙ องคกรปกครองสวนทองถนยอมมอ านาจหนาทบ ารงรกษาศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถน และวฒนธรรมอนดของทองถน องคกรปกครองสวนทองถนยอมมสทธทจะจดการ ศกษาอบรม และการฝกอาชพตามความเหมาะสมและความตองการภายในทองถนนน และเขาไปมสวนรวมในการจดการศกษาอบรมของรฐ โดยค านงถงความสอดคลองกบมาตรฐานและระบบการศกษาของชาต การจดการศกษาอบรมภายในทองถนตามวรรคสอง องคกรปกครองสวนทองถนตองค านงถงการบ ารงรกษาศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถน และวฒนธรรมอนดของทองถนดวย ๒. พ.ร.บ.วฒนธรรมแหงชาต พ.ศ.๒๕๕๓ ๓. พ.ร.บ.โบราณสถาน โบราณวตถ ศลปวตถ และพพธภณฑสถานแหงชาต พ.ศ.๒๕๐๔ ๔. พ.ร.บ.จดแจงการพมพ พ.ศ.๒๕๕๐ ๕. พ.ร.บ.ภาพยนตรและวดทศน พ.ศ. ๒๕๕๑ ในสวนของกฎหมาย ระเบยบ กฎเกณฑ และขอบงคบ ซงอยในความรบผดชอบของส านกเฝาระวงทางวฒนธรรมนน ไดแก ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยคณะกรรมการพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรคแหงชาต พ.ศ.๒๕๕๑ ซงมอ านาจหนาทเสนอนโยบาย ยทธศาสตร และมาตรการในการด าเนนงานดานพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรคตอคณะรฐมนตร เพอก าหนดแนวทางการพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรคในการด าเนนงานของสวนราชการและหนวยงานของรฐทเกยวของ รวมทงประสานงานดานการพฒนาสอกบสวนราชการ หนวยงานของรฐ หรอหนวยงานของภาคเอกชนทเกยวของ ตลอดจนประชาสมพนธ เผยแพร และใหความรแกประชาชนเกยวกบการพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค

Page 18: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

-๑๕-

แนวทางการด าเนนงานเฝาระวงทางวฒนธรรม และสรางภมคมกนทางสงคม รวมทงการพฒนาเครอขายการเฝาระวงทางวฒนธรรม

๑. กรอบและแนวทางการด าเนนงานการเฝาระวงทางวฒนธรรม และสรางภมคมกนทางสงคม ในการเฝาระวงทางวฒนธรรมเปนภารกจงานททกภาคสวนในสงคมซงเปนเจาของวฒนธรรมด าเนนงานรวมกน ดงนน เพอใหการเฝาระวงทางวฒนธรรมเปนไปในทศทางเดยวกนและสอดคลองกบนโยบายในการพฒนาประเทศทงในระดบชาตและระดบทองถน จงเหนควรก าหนดขอบเขตการเฝาระวงทางวฒนธรรมเพอใชเปนกรอบแนวทางการด าเนนงานและสรางความรความเขาใจรวมกน ดงน

- การเฝาระวงปญหาความเบยงเบนทางวฒนธรรมทงทเปนรปธรรม และนามธรรม รวมทงในลกษณะทแบงเปนศลปวฒนธรรมและวฒนธรรมวถชวต โดยพจารณาบนพนฐานทวาวฒนธรรมมความหมายในมตของคณลกษณะทเปนความดงาม คณคา คณภาพ และความงดงาม โดยมรายละเอยด ดงน

มรดกศลปวฒนธรรม ไดแก ภาษาและวรรณกรรม ทศนศลป สถาปตยกรรม ศลปะการแสดง แหลงประวตศาสตร ฯลฯ

วฒนธรรมวถชวต ไดแก ความคด ความเชอ คานยม ขนบธรรมเนยมประเพณ พธกรรม ฯลฯ

- การเฝาระวงทางวฒนธรรม ประกอบดวยการเฝาระวงในประเดนหลก คอ การเฝาระวงพฤตกรรมหรอลกษณะความเบยงเบนทางวฒนธรรมทเกดขน

ในสงคม เชน ความเสอมของศลธรรมทเกดขนในสงคม เชน ความเสอมของศลธรรมในสงคม คานยมทไมพงประสงค ความวกฤตของการใชภาษาไทย

การเฝาระวงสาเหตและปจจยทมอทธพลตอการเกดของความเบยงเบนทางวฒนธรรม พฤตกรรมการบรโภคนยม การขาดความรความเขาใจในดานวฒนธรรมสอสาธารณะ การแพรกระจายของวฒนธรรมจากภายนอก เปนตน

การเฝาระวงการแพรกระจายของความเบยงเบนทางวฒนธรรม ซงลกษณะการด าเนนการเฝาระวงทางวฒนธรรมสามารถขบเคลอนโดยใชมตทางดานวฒนธรรมบรณาการรวมกนทกภาคสวนของสงคม ทงแนวทางในเชงรกและเชงรบ กลาวคอ (กลมเฝาระวงทางวฒนธรรม. ๒๕๔๘: ๖)

แนวทางการเฝาระวงทางวฒนธรรมเชงรก ภารกจส าคญ คอ ด าเนนการศกษาวจย วเคราะห สภาพปญหา สถานการณ พฤตกรรมทเปนปญหาและมแนวโนมเบยงเบน เพอจดท าแนวทางด าเนนงานปองกนและแกไขปญหาไดอยางถกทศทางทงในระดบนโยบายและการปฏบต อกทงรณรงคประชาสมพนธและเผยแพรขอมลความรทางวฒนธรรม ตลอดจนผลตสอวฒนธรรมทดงาม เปนตนแบบเผยแพรออกไป นอกจากนยงมการสรางเครอขายเฝาระวงทางวฒนธรรม เพอใหเกดแนวรวมและอาสาสมครในการด าเนนงานสอดสองดแลความเบยงเบน และแจงเตอนภยใหเกดความตระหนกรถงปญหาและผลกระทบทางวฒนธรรมทอาจเกดขนตอสงคม

แนวทางการเฝาระวงทางวฒนธรรมเชงรบ ภารกจส าคญ คอ ด าเนนการตรวจสอบสอทกแขนงทงสอสงพมพ อาท หนงสอพมพ วารสาร นตยสาร ภาพถาย หนงสอทวไป เปนตน สอวสดเทปโทรทศน อาท วซด ดวด เทป โทรทศน เปนตน สออเลกทรอนกส อาท เกม เวบไซต อนเทอรเนต เปนตน นอกจากนยงด าเนนการตรวจสอบสอโฆษณา สถานการณ พฤตกรรมทเปนปญหาและมแนวโนมสงผลกระทบตอการเบยงเบนทางวฒนธรรมทดงามของไทย เพอด าเนนการแกไขปญหาอยางเปนระบบและตอเนอง ทงยงเปนการขจดสงทไมเหมาะสมออกไปจากสงคมไทย

Page 19: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๑๖ -

กระบวนการและขนตอนการเฝาระวงทางวฒนธรรม กระบวนการและขนตอนการเฝาระวงทางวฒนธรรม ประกอบดวย ๑. การรวบรวมขอมลปญหาสถานการณการเบยงเบนทางวฒนธรรม ๑.๑ การศกษาวเคราะห วจย สภาวการณปญหาการเบยงเบนทางวฒนธรรม ๑.๒ การเฝาระวงตรวจสอบสถานการณ สอ ๑.๓ การรบเรองรองเรยน แจงขอมล จากเครอขาย และประชาชน อาท สายดวน ๑๗๖๕ ๒. การวเคราะหและแปรผล รวมกบทปรกษาและคณะกรรมการทเกยวของ ๒.๑ การวเคราะหสถานการณ ปญหา ๒.๒ การพจารณาแนวทางแกไขและปองกนปญหา ๒.๓ การพจารณาแนวทางการสรางภมคมกนใหแกสงคม ๓. การบรหารจดการ ๓.๑ ประสานหนวยงาน/องคกรทเกยวของตามประเดน ด าเนนการแกไขและปองกนปญหา ๓.๒ ส านกงานปลดกระทรวงวฒนธรรมด าเนนการแกไขและปองกนปญหา ๓.๓ การเผยแพรขอมลขาวสารในการแจงเตอนภย และสรางภมคมกน ๔. การตดตาม ประเมน และรายงานผลการด าเนนการ ๕. การจดท าขอเสนอเชงนโยบายในการด าเนนการภาพรวมของประเทศ ๖. การสอสารขอมลยอนกลบไปยงหนวยงาน/องคกรทเกยวของ

รายละเอยดดงผงแนวทางการเฝาระวงทางวฒนธรรม

Page 20: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๑๗ -

- รวบรวมขอมลสถานการณปญหา

- วเคราะหสถานการณปญหา

- พจารณาแนวทางการแกไขปญหา

- พจารณาแนวทางการสรางภมคมกนใหสงคม และการปองกนปญหา

แผนผงแนวทางการเฝาระวงทางวฒนธรรม

ศกษา วจย สภาวการณปญหาความเบยงเบนทางวฒนธรรม

การเฝาระวงตรวจสอบสถานการณ / สอ

ประชาชน / เครอขายรองเรยนผาน ๑๗๖๕

หรอชองทางอน

ศนยเฝาระวงฯ สวนกลาง (สป.วธ.)

ศนยเฝาระวงฯ สวนภมภาค (จงหวด/อ าเภอ/ต าบล/

สถานศกษา

ผทรงคณวฒใหค าปรกษา

คณะกรรมการเฝาระวงฯ / หนวยงาน

ทเกยวของ

ประสานหนวยงานทเกยวของตามประเดน

ด าเนนการแกไขและปองกน

ศนยเฝาระวงฯ ด าเนนการแกไขปญหา

ตามสถานการณในขอบเขตของกฎหมายทม

แจงเตอนภยและสรางภมคมกน

ตดตามประเมนผลการด าเนนงาน

รายงานผลการด าเนนงาน

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

สป.วธ/รมว.วธ/ครม. ด าเนนการในภาพรวมทงประเทศ

Page 21: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๑๘ -

ทงน มรายละเอยดการด าเนนการเฝาระวงทางวฒนธรรมทเกยวของ ดงน ๑. การศกษา วจย วเคราะห สภาวการณความเบยงเบนทางวฒนธรรมในพนท ประกอบดวยขนตอน ๑) การศกษาสถานการณทเกดขน รวมถงการศกษาเอกสาร งานวจยทเกยวของ หรอการหารอผร ปราชญพนบาน ๒) การก าหนดประเดน ขอบเขต การศกษาวจย ตามล าดบความส าคญของสภาวการณทเกดขนในพนท และด าเนนการขออนมตด าเนนการ ๓) การประสานนกวชาการ สถาบนการศกษา หรอภาคเครอขายเพอรวมด าเนนการ ๔) การด าเนนการจดเกบขอมล และบนทกขอมล ๕) การวเคราะหและสรปผลขอมล ๖) การเปดรบฟงความคดเหนจากผมสวนไดสวนเสย ภาคผรวมงาน และอภปรายผลรวมกน ๗) การสรปและจดท ารายงานผล ขอเสนอแนะ และแนวทางการน าผลการวจยไปใชในพนท ๘) ด าเนนการจดโครงการ และกจกรรม ตามแนวทางทก าหนดขนซ งไดน าผลการวจยดงกลาวไปปรบใชเพอสนบสนนใหเกดความเขมแขงทางสงคมและวฒนธรรมในพนทสวนทองถน ๙) การเผยแพรและประชาสมพนธ ผลการศกษา รวมทงกจกรรมทเกดขน เพอใหผมสวนไดสวนเสย ภาคเครอขายทเกยวของไดทราบและเขาใจ ๒. การเฝาระวงและแกไขปญหาสถานการณเบยงเบนทางวฒนธรรมในพนท และน าเสนอขอมลใหแกสวนกลางน าไปก าหนดเปนทศทางการปฏบตงานในพนท ประกอบดวยขนตอน ๑) การเฝาระวง ตดตาม สอดสอง พฤตกรรม สถานการณการเบยงเบนทางวฒนธรรมในพนท หรอรบแจงเรองรองเรยน สถานการณ พฤตกรรมทเบยงเบน (ทงจากกลไกในพนท หรอจากระบบการรบแจงเรองรองเรยนรองทกข ศนยปฏบตการสอปลอดภยและสรางสรรค) หรอผลจากการศกษา วจย สถานการณในพนท ๒) การน าประเดนทเกดขนมาศกษา วเคราะห บทบาท ภารกจหรอกฎหมายทเกยวของเพอวางแผนการด าเนนการแกไขปญหา ผานคณะกรรมการเฝาระวงทางวฒนธรรมจงหวดและผมสวนไดสวนเสย หรอคณะกรรมการอน ๆ ทเกยวของ อาท คณะกรรมการพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรคแหงชาต คณะกรรมการบรหารสภาวฒนธรรมจงหวด เปนตน ๓) ด าเนนการประสานหนวยงาน/องคกร หรอภาคทจ าเปนในการขบเคลอนการแกไขปญหา เพอรวมกนด าเนนการแกไขตามแนวทางทก าหนด ๔) การสรปผล และตดตาม/ประเมนผลการด าเนนงานการแกไขปญหาทเกดขนในระดบพนท ๕) รายงานผลสถานการณทเกดขน แนวทางการแกไข และผลการแกไขปญหาความเบยงเบนทางวฒนธรรม ๓. การแจงเตอนภยและสรางองคความรในการสรางภมคมกนใหกบสงคม ๑) การศกษา วเคราะหสถานการณความรนแรง พฤตกรรมเบยงเบนทางวฒนธรรมเพอพยากรณแนวโนมของปญหาทอาจเกดขนในพนท อาท การตรวจสอบสอ เปนตน และแจงผมสวนไดสวนเสยรวมทงภาคทเกยวของทราบเพอการเตรยมตวรบสถานการณ ๒) น าประเดนทไดจาการพยากรณ หรอการเฝาระวง หรอการศกษาวจย มาจดท าชดความรเพอใหเกดการรเทาทน และพรอมเตรยมการแกไข ๓) แจงเตอนภยและรณรงคเผยแพรองคความรเพอสรางภมกนใหแกสงคม ๔) การตดตาม ประเมนผล สถานการณ ประเดนปญหาทเกดขน

Page 22: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๑๙ - ๕) สรปและน าเสนอแนวทางการแกไขปญหา หรอขอเสนอนโยบายเพอด าเนนการตอไป ๔. การรายงานการเฝาระวงทางวฒนธรรมประจ าเดอน ผานระบบ IT และกรณพเศษ ๑) การรวบรวม และสรปประเดนจากการศกษา วจย การรบแจงเหต / สถานการณ ๒) การบนทกขอมลลงระบบ IT รายเดอน ๓) การรายงานผลการศกษาวจย ภายใน ๖ เดอน (๑ ม.ค. และ ๑ ก.ค.) อาท ดานสถานการณเดกแลเยาวชน ๔) การรายงานผลการเฝาระวงทางวฒนธรรม กรณพเศษ/สงการ/เรงดวน ๒. การสรางและพฒนาเครอขายการเฝาระวงทางวฒนธรรม จากแนวคดทวาประชาชนทกคนเปนเจาของวฒนธรรม การรกษา และสบทอดวฒนธรรมโดยเจาของวฒนธรรมเองจะท าใหเกดความยงยนถาวร พะนนการสรางเครอขายการเฝาระวงทางวฒนธรรม จงมความจ าเปนอยางยง การด าเนนการสรางเครอขายการเฝาระวงทางวฒนธรรมเปนกระบวนการในการปลกจตส านก สรางความรความเขาใจ ใหเกดความรก ภาคภมใจและหวงแหน จนน าไปสการรวมมอกนเฝาระวง รกษา และสบทอดวฒนธรรมอนดงามตอไป องคประกอบของเครอขายการเฝาระวงทางวฒนธรรม ประกอบดวย เครอขายภาครฐ ภาคเอกชน ภาคชมชน ภาคธรกจ ภาควชาการ ปราชญชาวบาน เดกและเยาวชน ผ พการ ผสงอาย ผทรงคณวฒ ชาตพนธ และเครอขายอนๆ อาท เครอขายตางประเทศ เปนตน กระบวนการในการสรางและพฒนาเครอขายการเฝาระวงทางวฒนธรรม ๑. การสรางกระแส ไดแก การรณรงคประชาสมพนธ ปลกจตส านกในการรวมกนเฝาระวงทางวฒนธรรม ๒. การมสวนรวม ไดแก ๒.๑ การประสานหนวยงาน สถานศกษา องคกรภาคเครอขายทเกยวของ หรอกลมเปาหมาย ๒.๒ การจดท าแผนงาน/โครงการ การจดตงศนยเฝาระวงทางวฒนธรรมในระดบตาง ๆ และน าเสนอเพอขออนมตด าเนนการ ๒.๓ การจดท าประกาศจดตงศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม ๒.๔ การตดตอประสานงานหรอแจงเหตสถานการณการเบยงเบนทางวฒนธรรม ในการรกษาและสงเสรมความเขมแขงใหกบเครอขายการเฝาระวงทางวฒนธรรมในทองถน ๓. การพฒนาอยางตอเนอง ไดแก ๓.๑ การประชมเชงปฏบตเพอพฒนาหลกสตร “การเฝาระวงทางวฒนธรรมและสรางภมคมกนทางสงคม" ๓.๒ การจดท าฐานขอมล ทะเบยนเครอขายเฝาระวงทางวฒนธรรม และก าหนดระบบการบรหารจดการองคความร (KM) เพอการพฒนาเครอขายในทองถนไดอยางมประสทธภาพ ๓.๓ การทบทวนองคความร ทกษะเดม และก าหนดกระบวนการในการพฒนาเครอขายการเฝาระวงทางวฒนธรรมในองคความร และทกษะใหม อยางนอยปละ ๑ ครง

Page 23: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๒๐ - ระดบของเครอขายการเฝาระวงทางวฒนธรรม ประกอบดวย ๑. ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม(ส านกเฝาระวงทางวฒนธรรม) ส านกงานปลดกระทรวงวฒนธรรม กระทรวงวฒนธรรมมนโยบายใหทกภาคสวนในสงคม ทงภาครฐ รฐวสาหกจ เอกชน สมาคม มลนธ ประชาชน และเดกเยาวชน มสวนรวมในการรกษาวฒนธรรมของชาต ตามแนวคดทวาประชาชนทกคนเปนเจาของวฒนธรรมการรกษาหรอสบทอดวฒนธรรม โดยเจาของวฒนธรรมเองจะท าใหเกดความยงยนถาวร และตามทรฐธรรมนญก าหนด การสรางความรความเขาใจใหตระหนกถงความส าคญในการเฝาระวงทางวฒนธรรม อกทงเดกและเยาวชนเปนกลมเสยงกลมใหญในสงคมปจจบนทไดรบอทธพลและผลกระทบจนท าใหคานยมและวฒนธรรมทดงามเบยงเบนและเปลยนไป พะนนการจะชวยกนตรวจสอบและเฝาระวงเดกและเยาวชนซงเวลาสวนใหญอยในสถานศกษา จงจ าเปนตองใหเดกและเยาวชนผซงร เขาใจ และสมผสปญหา จะไดชวยแจงเตอนเพอนๆ ใหรเทาทนและหางไกลจากภยตางๆ อกทงชวยแจงเตอนผใหญและใหขอมลทถกตอง เพอทจะชวยกนสรางภมคมกนทแขงแรงใหกบสงคม และทส าคญจะไดชวยกนปองกนและแกไขปญหาทเกดขนไดอยางถกตองเหมาะสมและยงยน (กลมเฝาระวงทางวฒนธรรม. ๒๕๔๘: ๑๘) ประชาชนสามารถรวมเปนเครอขายรวมกบศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม ส านกงานปลดกระทรวงวฒนธรรม เพอรวมด าเนนกจกรรม เฝาระวง ตรวจสอบ สอดสองพฤตกรรม สถานการณและปญหาทเกดขนกบสงคมทสงผลกระทบตอวฒนธรรมอนดงามของชาต ตามบทบาทอ านาจหน าท อนงหากมพฤตกรรม สถานการณหรอเหตทท าใหเกดปญหาความเบยงเบนทางดานศาสนา ศลปะ และวฒนธรรมขนในพนท และมแนวโนมวาจะรนแรงและมความถสงขน ท าใหเกดความเบยงเบนของวถชวตและขดตอวฒนธรรมอนดงามของเดกและเยาวชนในสถานศกษา หรอชมชนในพนท กอปรกบมคานยมทไมเหมาะสมใหมๆ เกดขน ใหด าเนนการประชมคณะกรรมการศนยระดบทองถนฯ เพอด าเนนการหาทางแกไขปญหา ทงน หากไมสามารถแกไขปญหาในระดบสถานศกษาหรอระดบจงหวดไดขอใหแจงศนยเฝาระวงทางวฒนธรรมของส านกงานปลดกระทรวงวฒนธรรม หรอหนวยงานภาครฐผรบผดชอบทเกยวของ เพอทจะจดการแกไขปญหาโดยดวนตอไป โดยอาจใชมาตรการทางกฎหมายหรออาจใชมตทางวฒนธรรม เพอพจารณาหาแนวทางการปองกนและแกไขปญหาใหเปนรปธรรมและตอเนองอยางยงยนตอไป ๒. ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรมระดบทองถน ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรมระดบทองถน ประกอบดวย ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรมจงหวด อ าเภอ ต าบล ชมชน สถานศกษา และศนยเฝาระวงทางวฒนธรรมอนๆ ซงประกอบดวยตวแทนทกภาคสวนในสงคมรวมทงตวแทนเดกและเยาวชน เพอรวมกนด าเนนกจกรรมเฝาระวง ตรวจสอบ สอดสอง พฤตกรรมสถานการณ ทสงผลกระทบตอวฒนธรรมอนดงามของชาต และรายงานแจงเตอนใหประชาชนรเทาทน เขาใจ และหางไกลจากภยตางๆ ภายในจงหวด รวมถงการบรหารงานในรปคณะกรรมการทกระดบ ขนตอนในการด าเนนการจดตงศนยฯ

๑. การศกษาขอมล/งานวจยทเกยวของ ๒. จดท าโครงการเสนอขออนมต ๓. ด าเนนการประชมทกภาคสวนหรอทกภาคในพนท เพอใหเกดองคความรรวมกน ๔. คดเลอกและแตงตงคณะกรรมการ/ท างาน ๕. ประกาศจดตงศนยฯ ๖. คณะกรรมการศนยฯ ด าเนนงานตามบทบาทอ านาจหนาท ๗. รายงานผลการด าเนนงาน

Page 24: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๒๑ -

โครงสรางของคณะกรรมการด าเนนงานของศนยฯ ดงน ๑. ประธาน ๒. รองประธาน ๓. กรรมการและเลขานการ ๔. กรรมการและผชวยเลขานการ ๕. กรรมการฝายอนๆ ตามความเหมาะสม ภารกจหนาทของศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม ๑. ศกษา วเคราะห วจย สภาพปญหา และอปสรรค ทสงผลกระทบตอศาสนา ศลปะ และ

วฒนธรรมของทองถนตนเอง ๒. ศกษา วเคราะห ตดตามและประเมนสถานการณความเบยงเบนทางวฒนธรรม เพอ

เผยแพรและเตอนภยใหประชาชนไดทราบ ๓. ตรวจสอบสอทกแขนงและเฝาระวงทางวฒนธรรมเชงรก ๔. ก าหนดนโยบายและแผนงานในการแกไขปญหาความเบยงเบนทางสงคม ๕. เสนอมาตรการทางกฎหมายและแนวทางการจดระเบยบทางสงคมตลอดจนสรางภมคมกน

ใหแกสงคม ๖. รณรงคปองกนและแกไขปญหาความเบยงเบนทางวฒนธรรม โดยประสานความรวมมอกบ

หนวยงานทงภาครฐ เอกชน และภาคประชาชน ๗. สงเสรม สนบสนนและพฒนาเครอขายเฝาระวงทางวฒนธรรมทงระบบของสงคมเ พอให

รบร เขาใจ และเกดการยอมรบวฒนธรรมทดและถกตองรวมกนในสงคม ๘. ปฏบตงานรวมกนหรอสนบสนนการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของหรอทไดรบ

มอบหมาย ๙. รายงานผลการด าเนนงานใหศนยเฝาระวงทางวฒนธรรมทราบตามล าดบเปนประจ าทก

เดอน หรอแจงเหตการณทเกดขนใหหนวยงานทเกยวของทราบเพอด าเนนการปองกนและแกไขตอไป บทบาทหนาทของเครอขายศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม เครอขายศนยเฝาระวงทางวฒนธรรมหรอเครอขายอาสาสมครเฝาระวงทางวฒนธรรม

สามารถเขามามสวนรวมในการเฝาระวงทางวฒนธรรม โดยมบทบาทหนาท ดงน ๑. เฝาระวง ตรวจสอบ พฤตกรรม สถานการณปญหาทเกดขน การชวยกนตรวจสอบ

สอดสอง เปนหเปนตา เฝาระวงพฤตกรรมทเบยงเบนไปจากวฒนธรรมทดงามของเพอนๆ และสงคม ทงในและนอกสถานศกษา เพอชวยแจงเตอนหนวยงานและผรบผดชอบใหปองกนและแกไขปญหาไดทนทวงทอกทงจะไดชวยกนแจงเตอนใหรเทาทนกบสถานการณปญหาทเกดขน ดงน (กลมเฝาระวงทางวฒนธรรม. ๒๕๔๘: ๒๐)

- สอทเปนชองทางเบยงเบนทางวฒนธรรม ๖ ประเภท (๑) โทรทศน (๒) วทย (๓) ภาพยนตร (วดโอ เทป โทรทศน โทรศพท ซด วซด ดวด ฯลฯ) (๔) คอมพวเตอรอเลกทรอนกส (อนเทอรเนต เวบไซต เกมออนไลน ฯลฯ) (๕) สงพมพ (หนงสอพมพ วารสาร นตยสาร การตน ฯลฯ) (๖) ปายโฆษณาตางๆ เปนตน

Page 25: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

- ๒๒ - - การเฝาระวงทางวฒนธรรมการใชชวตทไมเหมาะสม ๕ ดาน (๑) นสยการบรโภค การส ารวจนสยบรโภคของประชาชน ๕ ประเภท คอ ๑) อาหาร ๒)เสอผา ๓) ของมนเมา ๔) สนคาฟมเฟอย ๕) เทคโนโลย (๒) การส ารวจนสยการเรยนรและการท างานของประชาชน (๓) ทศนคตและพฤตกรรมทางเพศ (๔) นสยการพนน (๕) ทศนคตและพฤตกรรมทสงเสรมความรนแรง - การเฝาระวงทางวฒนธรรมทก าลงสญเสยเอกลกษณ ๓ ดาน (๑) ภาษาไทย (๒) ขนบธรรมเนยมไทย (๓) ศาสนา - การเฝาระวงสถานการณ ประเดน และพฤตกรรมทขดตอกฎหมาย (๑) ชเปากลมเสยง กลมเบยงเบน การชวยกนใหขอมล พฤตกรรมกลมเสยง กลมทเบยงเบน

และสถานททกอใหเกดพฤตกรรมทเบยงเบนไปจากวฒนธรรมทดงาม โดยเพพาะเพอนๆ เยาวชนดวยกนจะรและเหนพฤตกรรมของกนและกน อกทงสามารถเขาถงแหลงขอมลและเขาใจปญหาไดดกวาผใหญทตางวย เพอชวยกนรวมปองกนปญหาทางสงคมทอาจจะเกดขนตามมา

(๒) แจงศนยฯ รายงานสถานการณ การชวยกนแจงและรายงานสถานการณพฤตกรรม หรอปญหาทเบยงเบนไปจากวฒนธรรมทดงาม เพอใหศนยเฝาระวงทางวฒนธรรมไดแกไขปญหาทเกดขนไดอยางถกตองเหมาะสมและรวดเรวทนการ

(๓) รวมเสนอแนวแนวทางปองกนและแกไขปญหา การชวยกนเสนอแนะแนวทางปองกนและแกไขปญหาทเกดขน เนองจากเดกและเยาวชนจะเขาใจปญหาไดดกวาผใหญทตางวย เพราะเปนวยเดยวกน จะไดรวมกนทกภาคสวนในสงคมบรณาการปองกนและแกไขปญหาถกทางและยงยนตอไป

(๔) ประสานเครอขายกลมเดมท างาน และเสรมสรางเครอขายใหม เชอมการปฏสมพนธและรวมกนท ากจกรรมเฝาระวงทางวฒนธรรมอยางเขมแขงและตอเนอง และชวยกนขยายเครอขายเฝาระวงทางวฒนธรรมใหสามารถครอบคลมทกพนทในสงคมไทย

Page 26: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

ภาคผนวก

Page 27: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

แบบฟอรมรายงานความส าเรจของเครอขาย/ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม อ าเภอ......................................... จงหวด........................................

ประเภท ...........................................................

๑. ชอ(เครอขาย/ศนยเฝาระวงทางวฒนธรรม) ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ๒. ความเปนมา/แนวคด/ วตถประสงค /เปาหมาย.......................................................................................... .................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ๓. รายละเอยดหรอการด าเนนงาน(ยทธศาสตรและแผนการด าเนนงาน) ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................. ................................ ๔. การบรหารจดการหรอด าเนนงานทผานมา ......................................................... ..................................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ๕. การสงเสรมสนบสนนดานงบประมาณและดานตางๆ จากหนวยงานภาครฐ/องคกรปกครองสวนทองถน หรอหนวยงานอนๆ ทผานมา ..................................................................................................... ......................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ๖. ปจจยทสงผลใหประสบผลส าเรจ ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ๗. ปญหาอปสรรคหรอขอจ ากดในการพฒนาทผานมา ....................................................................................... ....................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ๘. ขอเสนอแนะหรอแนวทางทจะพฒนา ............................................................................................................................. ................................................. ..................................................................................................................................................................... ......... ๙. สถานทหรอทตง ทสามารถตดตอได................................................................................. ............................................................................................. ๑๐. คณะกรรมการบรหาร หรอผรบผดชอบ /ทอย/โทรศพท .......................................................................................................... .................................................................... ๑๑. รปภาพประกอบ

Page 28: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

หลกเกณฑเงอนไขการคดเลอกศนยเฝาระวงทางวฒนธรรมในสถานศกษา/นอกสถานศกษาดเดน จงหวดเลย ประจ าป ๒๕๕๕

(คะแนนเตม ๑๐๐ คะแนน) ๑. การบรหารจดการ (๓๐ คะแนน)

- การแตงตงคณะกรรมการ (๖) - มการประกาศจดตง (๖) - การจดประชม (๖) - ทะเบยนเครอขาย/สมาชก (๖) - มสถานท/วสดอปกรณในการด าเนนงานชดเจน (๖)

๒. แผนงานโครงการ/กจกรรม (๒๐ คะแนน) - มการศกษาวเคราะหสภาพปญหา (๑๐) - มการจดท าแผนงาน/โครงการกจกรรมโดยกระบวนการมสวนรวม (๑๐)

๓. ผลการด าเนนงาน (๓๐ คะแนน) - มการด าเนนกจกรรมตามแผนงาน/โครงการ (๖) - มการรายงานผลการด าเนนงานตอหนวยงานทเกยวของ (๖) - มการตดตามประเมนผล (๖) - มการประชาสมพนธเผยแพรการด าเนนงาน (๖) - ผลการด าเนนงานไดรบการประกาศยกยอง (๖)

๔ การบรณาการการด าเนนงานและอนๆ (๒๐ คะแนน) - การบรณาการภาคเครอขายเขามามสวนรวม (สนบสนนงบประมาณ ทรพยากรอน (๑๐) - การพฒนาและขยายเครอขาย (๑๐)

Page 29: แนวทางการเฝ้าระวังทาง ...province.m-culture.go.th/loei/PR/PR1.pdfสารบ ญ ห วข อ หน า บทท ๑ การข บเคล

ใบสมครเขารบการคดเลอกศนยเฝาระวงทางวฒนธรรมในสถานศกษา/นอกสถานศกษาดเดน จงหวดเลย ประจ าป ๒๕๕๖

๑. ชอศนยเฝาระวง ..................................................................................

๒. สถานทตง เลขท ................. หมท ......... ถนน ...................................... ต าบล ...................................

อ าเภอ .................................... จงหวด ..................... รหสไปรษณย .......................... โทรศพท ........................

โทรสาร ......................................... เวบไซต .........................................................................................................

๓. แนบเอกสารประกอบ/โครงการ/กจกรรม/ภาพกจกรรม

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ลงชอ ..................................... (.....................................................) ต าแหนง...................................................