บทท 9อตสาหกรรมถงพลาสตกและกระสอบพลาสตก

บทท 9อตสาหกรรมถงพลาสตกและกระสอบพลาสตก

9.1 โครงสรางการผลต

อตสาหกรรมถงพลาสตกและกระสอบพลาสตกเปนสาขาหนงทสำาคญอยางยงภายใน อตสาหกรรมบรรจภณฑพลาสตก โดยใชเมดพลาสตกเปนวตถดบหลก ในระยะแรกของการพฒนาอตสาหกรรมตองอาศยการนำาเขาเมดพลาสตกจากตางประเทศทงหมด จนกระทงเรมมการผลตเมดพลาสตกเพอสนองอตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตกขนภายในประเทศเปนครงแรกในป 2521 โดยบรษทปโตรเคมกลไทย จำากด (มหาชน) แตกยงมการนำาเขาเมดพลาสตกอยางตอเนองจนมการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมแบบครบวงจรภายใตโครงการปโตรเคมไทยระยะทหนงขนในชวงป 2526-2529 ประเทศไทยจงเรมมความพอเพยงในการผลตเมดพลาสตกและทำาใหการนำาเขาเมดพลาสตกจากตางประเทศลดลงอยางมาก

9.1.1 วตถดบและผลตภณฑ

วตถดบหลกในการผลตถงและกระสอบพลาสตกคอ เมดพลาสตก ซงเปนผลตภณฑขนปลายจากอตสาหกรรมปโตรเคม

เมดพลาสตกทใชมากในประเทศไทยมอย 4 ประเภท คอ โพลเอธลน (polyethylene - PE) โพลโพรพลน (polypropylene - PP) โพลสไตรน (polystyrene - PS) และโพลไวนลคลอไรดหรอ พวซ (polyvinyl cholride - PVC) โดยเมดพลาสตกแตละประเภทมความแตกตางกนในดาน คณสมบต การใชและการบรโภค

1. โพลเอธลน (polyethylene – PE) เปนเมดพลาสตกทมคณสมบตแขงแรง เหนยว ทนทาน ปองกนความชนมใหผานเขาออกได แตใหกาซตางๆ ซมผานได ทนกรดและดางออน ไมทนนำามนและไขมน โดยเฉพาะนำามนกาซและนำามนเบนซน มนำาหนกเบา ความถวงจำาเพาะเทากบ 0.93 ในรปแผนบาง สามารถพบงอไดด มความยดตวไดสง ฉกขาดยาก เปนฉนวนไฟฟาดมาก ไมสามารถทนความรอนสง แตทนความเยนไดถง –100 องศาฟาเรนไฮต เมดพลาสตก PE แบงไดตามเกรดเปน 3 ชนดคอ

- 9 1

- โพลเอธลนชนดความหนาแนนตำา (low-density polyethylene - LDPE) ใชผลตเปนบรรจภณฑและหบหอ เชน กระสอบ ถงเยน ซองใสของ ตลอดจนเปนวตถดบผลตของเลนเดกพลาสตกและฉนวนหมสายไฟ เปนตน นอกจากนยงใชทำาวสดเคลอบผว (coating or lamination) และใชกบงานขนรปบรรจภณฑพลาสตกโดยการเปา (blow molding) เชน ขวดพลาสตก คณสมบตเดนของบรรจภณฑพลาสตกชนดนคอ มความเหนยว และคงทน

- โพลเอธลนชนดความหนาแนนสง (high-density polyethylene - HDPE) ใชกบงานเปาขนรป (blow moulding) โดยใชทำาเปนขวดพลาสตกและภาชนะบรรจประเภทตางๆ ทตองทนตอแรงดนและตองมแรงตานทานสง นอกจากนยงใชในงานดานการฉดขนรป (injection) เชน ผลตของเลนเดก และเครองใชตางๆ ภายในบาน ตลอดจนใชทำาแผนฟลม เชอก ฉนวนหมสายไฟ ทอ และรางนำา ทงน ทอททำาจาก HDPE สามารถใชแทนทอททำาจากพวซ เนองจากมความทนทานใกลเคยงกน แตมราคาถกกวา

- โพลเอธลนชนดความหนาแนนตำาเชงเสน (linear low-density polyethylene - LLDPE) เปนวสดใชผสมกบ LDPE เพอเพมความเหนยวใหกบตวผลตภณฑ

2. โพลโพรพลน (polypropylene - PP) เปนเมดพลาสตกทมคณสมบตคลายโพลเอธลน ยมใหแสงผานไดด สามารถมองเหนอาหารทบรรจอยภายในได ทนความรอนไดสงกวา PE ถง 300 องศาฟาเรนไฮต รบแรงดงไดถง 100,000 ปอนดตอตารางนว และมความเหนยวทนทานกวา ในประเทศไทยใชเมดพลาสตกโพลโพรพลนเปาเปนถงบรรจเอนกประสงค ทงถงรอนและถงเยน รวมทงทำาเปนเชอก กระสอบ พนพรม สนามหญาเทยม ชนสวนรถยนต เครองใชไฟฟา และเครองใชภายในบาน เปนตน

3. โพลสไตรน (polystyrene - PS) เปนเมดพลาสตกทเปราะ แตกหกงาย ไมสามารถทนตอแรงกระแทกได แตมลกษณะโปรงใส ทนกรด ทนดาง กนการซมของนำาไดด สวนใหญใชผลตเปนเครองใชไฟฟา ตลบเทป กลอง

- 9 2

บรรจอาหาร และของใชพลาสตกประจำาวนทวไปทไมตองการความทนทานมาก เปนตน

4. โพลไวนลคลอไรด (polyvinyl chloride - PVC) เปนเมดพลาสตกทมคณสมบตแขง ทนตอไขมน ยดหยนไดด ใชผลตเปนอปกรณและวสดกอสราง เชน ขอตอ บานประต ทอ พลาสตกแผน วสดปพน ฉนวนหมสายไฟ และอะไหลรถยนต เปนตน

บรรจภณฑพลาสตกประเภทถงและกระสอบพลาสตกในประเทศไทยใชวตถดบคอเมดพลาสตก LDPE และ PP โดยเมดพลาสตก PP นยมทำาเปนกระสอบและถงรอนเนองจากมความเหนยวและทนความรอนไดด สวนเมดพลาสตก LDPE ใชผลตเปนถงเยนและกระสอบพลาสตก นอกจากน ยงใชพลาสตกเกาของถงรอนและถงเยนทใชแลวมาหลอมละลายใหม สวนมากใชผลตแผนพลาสตกแทนใบตองเพอรองอาหารทวไปทไมมความรอน

อตสาหกรรมถงพลาสตกและกระสอบพลาสตกยงแบงไดเปน 2 ลกษณะ คอ

1. อตสาหกรรมผลตถงและกระสอบพลาสตกเปนสนคาขนกลาง (intermediate goods) โดยมงผลตถงและกระสอบพลาสตกปอนใหแกอตสาหกรรมอน ๆ เพอใชเปนบรรจภณฑสำาหรบสนคาอปโภคบรโภคตาง ๆ ทผลตโดยอตสาหกรรมนน ๆ หลงจากบรรจหบหอแลว จงขายทงสนคาและบรรจภณฑนนใหแกผบรโภคขนสดทายอกทอดหนง

2. อตสาหกรรมผลตถงและกระสอบพลาสตกเปนสนคาขนสดทาย (final products) คอผลตบรรจภณฑพลาสตกทงถงและกระสอบเพอขายใหแกผบรโภคขนสดทายโดยตรง

ถงพลาสตกมหลายประเภทแบงตามลกษณะการใชและคณสมบตของวตถดบดงน

1. ถงพลาสตกธรรมดาหรอถงเยน เปนถงใสบรรจของรอนไมได ทำาดวยเมดพลาสตก LDPE มลกษณะคอนขางใส นม ยดหยนไดพอควร ปองกนความชนผานเขาออกได แตไมสามารถปองกนอากาศผานเขาออกได ใชบรรจอาหารทวไปทอณหภมปรกต เชน ผกสด ผลไม และอาหารสด โดยแชแขงไดถง -70 องศาฟาเรนไฮต

- 9 3

2. ถงรอน ถาทำาจากเมดพลาสตก HDPE จะมลกษณะขนมว แตถาทำาจากเมดพลาสตก PP จะคอนขางใส ถงรอนมจดหลอมเหลวในการผลตสงถงประมาณ 230 องศาฟาเรนไฮตจงสามารถบรรจของรอนไดถงจดนำาเดอดใ น ข ณ ะ เ ด ย ว ก น ก ส า ม า ร ถ บ ร ร จ ข อ ง เ ย น ไ ด

3. ถงพลาสตกชนดมหหว เปนถงพลาสตกสำาหรบบรรจสงของตางๆ โดยทวไปทงสงอปโภคบรโภค ถงชนดนไมเหมาะสำาหรบบรรจอาหารรอน ผลตจากแผนโพลเอธลนหรอแผนพลาสตกเกาทใชแลวนำามาหลอมละลายใหม ลกษณะแผนบางกวาถงธรรมดา มสสนสวยงาม เชน ถงหางสรรพสนคา และรานคาปลกทวไป

4. ลามเนต เปนถงพลาสตกทเกดจากการนำาแผนพลาสตกตางชนดมาประกบกน ใชบรรจอาหารเพอเกบถนอมไวเปนเวลานานโดยไมใหคณภาพเปลยนแปลงไป แบงไดอกหลายชนด ไดแก

- ถงพลาสตกทตมได ทำาจากแผนประกบของแผนโพลเอสเตอรและแผนโพลเอธลน

- ถงพลาสตกสำาหรบบรรจอาหารแบบสญญากาศทำาจากแผนประกบของแผนไนลอน (nylon-6) และแผนโพลเอธลน

- ถงพลาสตกทใชสำาหรบบรรจอาหารแหง ทำาจากแผนประกบของแผนอลมเนยมและแผนไวนลอะซเตท (vinyl acetate)

- ถงพลาสตกทใชสำาหรบบรรจอาหารททำาใหแหงโดยวธเยอกแขงแบบสญญากาศ (freeze drying) ทำาจากแผนไมลาร (milar) แผนอลมเนยมบาง และแผนโพลเอธลน

- ถงพลาสตกชนดตมในนำาเดอดและทำาใหเปนสญญากาศได ทำาจากแผนโพลเอธลน เคลอบดวยซารานประกบแผนโพลเอสเตอร ใชกบอาหารทไมตองการสมผสอากาศ และใชถงอนอาหารไดโดยไมตองถายใสภาชนะอนกอน

- ถงพลาสตกชนดกนแสงสวาง ความชน และกาซ ทำาจากแผนโพลเอธลนประกบกบแผนอลมเนยมบาง และแผนโพลเอธลน รวมเปน 3 ชน ใชบรรจอาหารสำาเรจรปพวกซปแหงหรออาหารผงอน ๆ

- 9 4

บรรจภณฑประเภทกระสอบทน ยมใชในประเทศไทยมสองป ร ะ เ ภ ท ห ล ก ๆ ค อ

1. กระสอบปอ ในอดตเคยเปนบรรจภณฑทนยมใชมากในอดตเพราะสามารถผลตไดเองภายในประเทศ แตตอมาเกษตรกรไดเลกปลกปอและหนมาปลกขาวแทนเนองจากขาวมราคาดกวา ทำาใหไมมการผลตกระสอบปอในประเทศ ปจจบน มการนำาเขากระสอบปอซงมราคาคอนขางสง

2. กระสอบพลาสตก มหลายขนาด แตขนาดทนยมและสามารถใชบรรจสนคาไดแทบทกประเภทคอชนดขนาด 50 กโลกรม กระสอบพลาสตกมขอไดเปรยบกระสอบปอหลายประการ เชน ผลตไดหลายสและมลวดลาย ยหอ โลโกตามคำาสงของลกคา แตกระสอบพลาสตกมขอเสยเปรยบกระสอบปอคอ ถาใชบรรจขาวแลวมกเกดปญหาเรองความชน ทำาใหขาวเปนเชอราโ ค ร ง ส ร า ง อ ต ส า ห ก ร ร ม

9.1.2 อ ต ส า ห ก ร ร ม เ ม ด พ ล า ส ต ก ไ ท ย

อตสาหกรรมเมดพลาสตกเปนอตสาหกรรมขนปลายภายในโครงสรางอตสาหกรรมปโตรเคมทงหมดซงประกอบดวยขนตน ขนกลาง และขนปลาย

อตสาหกรรมปโตรเคมขนตนใชกาซธรรมชาต หรอนาฟธา (ซงเปนผลผลตจากการกลนนำามนดบ) เปนวตถดบผลตสารโอเลฟนส และอะโรเมตก ผลตภณฑขนตนทสำาคญทสดคอ เอธลน (ethylene) และโพรพลน (propylene) ซงใชเปนวตถดบสำาหรบอตสาหกรรมขนปลายในการผลตเมดพลาสตก 3 ชนดทใชกนแพรหลายคอ โพลเอธลนความหนาแนนตำา (low-density polyethylene – LDPE) โพลเอธลนความหนาแนนสง (high-density polyethylene – HDPE) และโพลโพรพลน (polypropylene)

- 9 5

การพฒนาอตสาหกรรมเมดพลาสตกในประเทศไทยถงปจจบนแบงไดเปน 3 ระยะ

ระยะท 1 ชวงป 2513-2524 กอนมโครงการปโตรเคมแหงชาตระยะทหนง เรมจากบรษทเฮรชท เคมกล จำากด จดตงโรงงานปโตรเคมแหงแรกเพอผลต polyvinyl acetate กำาลงการผลตปละ 3,600 ตน และ unsaturated polyester resins กำาลงการผลตปละ 4,800 ตน โดยเรมทำาการผลตในป 2513 ในปเดยวกน บรษทยเนยนคารไบด จำากดกเรมผลต polyvinyl acetate และบรษทเทยนโพลเอสเตอรจำากด เรมผลตโพลเอสเตอรกำาลงผลตปละ 20,000 ตน อยางไรกตาม ผลตภณฑเหลานสวนใหญมงสนองอตสาหกรรมใยสงเคราะหและอตสาหกรรมทอผาทกำาลงพฒนาขนอยางมากในชวงนน

ป 2514 บรษทไทยพลาสตกและเคมกล จำากด (มหาชน) เรมผลตเมดพลาสตกโพลวนล คลอไรดหรอ พวซ (polyvinyl chloride – PVC) จากโรงงานในจงหวดสมทรปราการ มกำาลงการผลตปละ 54,000 ตน ขยายเปนปละ 104,000 ตนในป 2527 แตพวซเปนพลาสตกคณภาพสง ทนทาน จงนยมใชเปนวตถดบในการผลตทอพลาสตก เปลอกหมสายไฟฟา และชนสวนเฟอรนเจอร เปนตน

ป 2521 บรษทแปซฟคพลาสตกส (ประเทศไทย) จำากดเรมผลตเมดพลาสตกชนดโพลสไตรน (polystyrene) ขนเปนครงแรกในประเทศไทย มกำาลงการผลตปละ 15,000 ตน และขยายเปนปละ 22,500 ตนในป 2523 บรษทแปซฟคพลาสตกส (ประเทศไทย) จำากดเปนการรวมทนระหวางบรษทปนซเมนตไทย จำากด (มหาชน) และบรษทดาวเคมคอล จำากด จากสหรฐอเมรกา

ป 2525 บรษทปโตรเคมกลไทย จำากด (มหาชน) เปนผผลตรายแรกทผลตเมดพลาสตก โพลเอธลนความหนาแนนตำา และความหนาแนนสง เพอสนองความตองการภายในประเทศ รวมทงเปนวตถดบในการผลตถงและกระสอบพลาสตก โดยมกำาลงการผลต LDPE ปละ 65,000 ตน และ HDPE ปละ 60,000 ตน

อยางไรกตาม อตสาหกรรมเมดพลาสตกในระยะนยงคงตองนำาเขาวตถดบจากตางประเทศทงหมด ไดแก วนลคลอไรดโมโนเมอร (vinyl chloride monomer – VCM) เพอผลตพวซ และเอธลนเพอผลต

- 9 6

LDPE และ HDPE สไตรนโมโนเมอร (styrene monomer) เพอผลตโพลสไตรรน

ในป 2514 มการสำารวจพบแหลงกาซธรรมชาตในอาวไทย โดย Union Oil Company of Thailand และ Texas Pacific Company ตอมาเมอเกดวกฤตนำามนเชอเพลงในป 2519 จงไดมโครงการขดเจาะกาซธรรมชาตโดยใหสมปทานแก Union Oil Company of Thailand ซงตอมาเปลยนชอเปน บรษทยโนแคลประเทศไทย จำากด ในป 2521 โดยทำาการสงกาซใหการปโตรเลยมแหงประเทศไทย ตลอดจนมการวางทอกาซมาขนทมาบตาพด จงหวดระยอง เสรจสมบรณในเดอนกนยายน ป 2524 โดยในระยะแรกเปนการปอนกาซใหแกโรงไฟฟาบางปะกงทจงหวดฉะเชงเทรา จากนนไดมการเปดใชโรงแยกกาซโรงทหนงของการปโตรเลยมแหงประเทศไทยทนคมอตสาหกรรมมาบตาพดในป 2527 และโรงทสองในป 2533 เพอแยกวตถดบไปพฒนาเปนอตสาหกรรมปโตรเคม

ระยะท 2 ชวงโครงการปโตรเคมแหงชาตระยะทหนง (NPC-1 พ.ศ. 2526-2532) เรมขนเมอคณะกรรมการพฒนาพนทบรเวณชายฝงทะเลตะวนออกอนมตแผนแมบทอตสาหกรรมปโตรเคมแหงชาตในเดอนกรกฎาคม 2526 ประกอบดวยการโครงการกอสรางกลมโรงงานปโตรเคมโดยใชวตถดบจากโรงแยกกาซปอนใหโรงงานปโตรเคมขนตนแปรรปเปนสารปโตรเคมขนตนซงจะถกสงตอไปแปรรปโดยโรงงานปโตรเคมขนปลายใหเปนเมดพลาสตก

โรงงานปโตรเคมขนตนในโครงการระยะทหนงโดยบรษทปโตรเคมแหงชาต จำากด (มหาชน) เรมกอสรางในป 2529 และเปดดำาเนนการไดเปนครงแรกในป 2532 รบซอกาซอเธนและโพรเพนจากโรงแยกกาซมาแปรรปใหเปนสารโอเลฟนสขนตนคอ เอธลนและโพรพลน เพอขายตอใหบรษทปโตรเคมขนปลาย

โรงงานปโตรเคมขนปลายดำาเนนการโดยบรษทสแหงคอ บรษทปโตรเคมกลไทย จำากด (มหาชน) ซงผลตเมดพลาสตกทงชนด HDPE และ LDPE อยกอนแลว และไดรบการสงเสรมรวมทงขยายกำาลงการผลตเพอเขารวมโครงการระยะทหนง บรษท ไทยโพลเอธลน จำากด ผลตเมดพลาสตกทง HDPE LDPE และโพลเอธลนความหนาแนนตำาเชงเสน (linear low-

- 9 7

density polyethylene – LLDPE) บรษท เอชเอมซ โพลเมอร จำากด ผลตเมดพลาสตกโพลโพรพลน และบรษทไทยพลาสตกแอนดเคมกล จำากด (มหาชน) ผลตเมดพลาสตกพวซ

ระยะท 3 ชวงโครงการปโตรเคมแหงชาตระยะทสอง (พ.ศ. 2530-2540) เนองจากการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศ ทำาใหความตองการผลตภณฑปโตรเคมภายในประเทศไดเพมขนอยางมาก โดยทโครงการระยะทหนงมกำาลงการผลตและชนดของผลตภณฑทไมเพยงพอ คณะกรรมการพฒนาพนทบรเวณชายฝงตะวนออกจงไดอนมตแผนแมบทโครงการปโตรเคมแหงชาตระยะทสอง ซงมขอบขาย กำาลงการผลต และชนดของผลตภณฑทหลากหลายขน ประกอบดวย อตสาหกรรมปโตรเคมสามขนตอนทครบวงจร

- สวนท 1 อตสาหกรรมปโตรเคมขนตน นำากาซธรรมชาตเหลว (condensate) และนาฟธา ซงเปนผลผลตจากการกลนนำามนดบมาเปนวตถดบ โดยโรงงานของบรษทไทยโอเลฟนส จำากด ผลตเอธลน โพรพลน เรมการผลตเมอเดอนมถนายน 2538 สวนบรษท อะโรเมตกส (ประเทศไทย) จำากด ผลตสารอะโรแมตกส ไดแก เบนซน (benzene) โทลอน (toluene) และไซลน (xylenes) เรมการผลตในเดอนพฤศจกายน 2539

- สวนท 2 อตสาหกรรมปโตรเคมขนกลาง นำาเอธลน โพรไพลน และสารอะโรแมตกส มาผลตผลตภณฑปโตรเคมขนกลาง เชน สไตรนโมโนเมอร ไวนลคลอไรดโมโนเมอร เปนตน ในขนตอนนมผผลตรวมทงสนสบรษท

- สวนท 3 อตสาหกรรมปโตรเคมขนปลาย นำาผลตภณฑทไดจากอตสาหกรรมปโตรเคมขนกลางมาผลตเปนผลตภณฑปโตรเคมขนปลาย เชน ยางสงเคราะห ใยสงเคราะห และเมดพลาสตก เพอใชเปนวตถดบในการผลตผลตภณฑพลาสตกประเภทตางๆ เชน ผลตบรรณจภณฑพลาสตกประเภทถงพลาสตกและกระสอบพลาสตก เปนตน ในขนปลายน มผประกอบการทงหมด 27 บรษท

ดงนน อตสาหกรรมบรรณจภณฑพลาสตกประเภทถงพลาสตกและกระสอบพลาสตก จงจดเปนอตสาหกรรมผลตภณฑพลาสตกสำาเรจรป ทใชเมดพลาสตกจากอตสาหกรรมปโตรเคมขนปลายเปนวตถดบในการผลต

9.1.3 อตสาหกรรมถงพลาสตก

- 9 8

อตสาหกรรมถงพลาสตกพฒนาขนในประเทศไทยชวงหลงสงครามโลกครงท 2 สวนใหญเปนอตสาหกรรมขนาดยอมทลงทนประกอบการและเลกกจการไดงาย สถานทผลตหรอโรงงานใชตกแถวขนาดเพยง 1-2 คหา ผลตดวยกรรมวธทใชเทคโนโลยทไมซบซอน ใชแรงงานราคาถกทไมตองมความชำานาญพเศษ ผประกอบการสามารถศกษาวธการผลตและการควบคมเครองจกรไดจากผขายเครองจกร และสามารถจางฝกแรงงานเขาทำางานไดในเวลาอนรวดเรว เครองจกรทใชในการผลตสวนใหญมราคาเครองละไมเกน 1 ลานบาท ปจจบน ประเทศไทยสามารถผลตเครองจกรผลตถงและกระสอบพลาสตกได แตคณภาพเครองจกรยงไมเทยบเทาเครองจกรทนำาเขาจากตางประเทศ

การทอตสาหกรรมถงพลาสตกใชเงนลงทนตำา เทคโนโลยการผลตไมซบซอน และใชแรงงานมาก นกลงทนตางชาตจงไดยายฐานการผลตจากตางประเทศเขามา เชน ญปน เกาหล ไตหวน และสงคโปร เพอหลกเลยงปญหาคาจางแรงงานสงในประเทศของตน ทำาใหการผลตของอตสาหกรรมถงพลาสตกในประเทศไทยจำานวนมากเปนการผลตเพอสงออก

ถงพลาสตกเปนผลตภณฑพลาสตกทมปรมาณการผลตสงทสดเมอเทยบกบปรมาณการผลตผลตภณฑพลาสตกชนดอน ๆ ทงหมด โดยคดเปนรอยละ 50 ของปรมาณการใชผลตภณฑพลาสตกทงหมดในประเทศ แตถงพลาสตกเปนผลตภณฑทมลคาการผลตรวมและสวนตางกำาไร (profit margin) ตำา เนองจากมการแขงขนในระดบสง

ในปจจบน โรงงานผลตผลตภณฑพลาสตกมอยประมาณ 5,000 โรงทวประเทศ โดยประมาณ 3,000 โรงใชเทคโนโลย polymer converter ซงใชเมดพลาสตกหรอเรซนเปนวตถดบโดยตรง ทเหลออกประมาณ 2,000 โรงใชเทคโนโลย fabricator ซงใชพลาสตกพนฐานเปนวตถดบ เชน แผนหรอฟลมพลาสตก มาแปรรรปโดยการเปลยนรปราง ในจำานวนโรงงานทงหมดน เปนโรงงานอตสาหกรรมผลตถงพลาสตกกวา 3,000 โรงงาน จางคนงานกวา 80,000 คนทวประเทศ

ผประกอบการอตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตกทไดรบการสงเสรมการลงทนในปจจบนม 8 ราย ทงหมดเปนบรษททมกำาลงการผลตสงและเปนผผลตรายใหญทมการสงออก (ตารางท 9.1)

ตารางท 9.1

- 9 9

ผผลตถงและกระสอบพลาสตกทไดรบการสงเสรมการลงทน

ผผลต ผลตภณฑ กำาลงการผลต

(ตน/ป)

การสงออก

(รอยละ)บรษทลพบรพลาสตก จำากด

ถงพลาสตก 2,000 -

บรษท ลองจน (ประเทศไทย) จำากด

กระสอบและผาพลาสตก

1,400 50

นายเสร จลศกดศรสกล ถงพลาสตก 24,000 100นายพเชษฐ เลศลำาอำาไพวงศ

ถงพลาสตก 4,200 100

Mr.Giummarra Guiseppe

ถงพลาสตก 1,440 100

นางทฆมพร โลหศร กระสอบพลาสตก 5,080 70นายวฑรย สกม ถงพลาสตก 5,000 100บรษทซพ สหอตสาหกรรม จำากด

กระสอบพลาสตก 1,560 20

กระสอบและผาพลาสตก

820 20

ทมา: สำานกงานคณะกรรมการสงเสรมการลงทนดงจะเหนไดวา เมดพลาสตกเปนตนทนการผลตทมสดสวนสงมาก ผ

ผลตถงพลาสตกสวนใหญจงมกผสมหรอเจอเมดพลาสตกใหมและเมดพลาสตกเกาเขาดวยกน เนองจากเมดพลาสตกเกามราคาตำากวาเมดพลาสตกใหมถงรอยละ 50 แตการผสมหรอเจอเมดพลาสตกตองใชความชำานาญเพอใหไดถงพลาสตกทมคณภาพเหมาะสม ไมเปราะหรอขน โดยเฉพาะอยางยงคอถงพลาสตกตองมลกษณะใสเหมอนถงพลาสตกทผลตจากเมดพลาสตกใหม

9.1.4 อตสาหกรรมกระสอบพลาสตก

อตสาหกรรมกระสอบพลาสตกในประเทศไทยระยะแรกพฒนาขนเพอมงทดแทนการนำาเขาและเพอสนองความตองการใชกระสอบพลาสตกภายในประเทศเปนหลก โดยเปนกจการทไดรบการสงเสรมการลงทนเชนเดยวกบ

- 9 10

อตสาหกรรมทดแทนการนำาเขาอน ๆ แตในป 2523 คณะกรรมการสงเสรมการลงทนไดงดการสงเสรมการลงทนชวคราวเนองจากมกำาลงการผลตกระสอบพลาสตกอยมาก จงตองชะลอการขยายตวและการลงทนไว แตกไดใหการสงเสรมการลงทนอกครงในป 2530 โดยมงเปนอตสาหกรรมการผลตเพอการสงออกเปนสำาคญ

ในทำานองเดยวกน ป 2523 กระทรวงอตสาหกรรมไดมประกาศหามตงและขยายโรงงานผลตกระสอบพลาสตกเพอใชในประเทศ กระทงในป 2534 จงไดอนญาตใหมการตงและขยายโรงงานผลตกระสอบพลาสตกไดโดยเสร ทำาใหกำาลงการผลตโดยรวมเพมขนอยางมากมากในป 2535 จำานวนโรงงานเพมขนจากเพยง 1-2 โรงงานเปน 40 โรงงานในปจจบน

การพฒนาอตสาหกรรมกระสอบพลาสตกเพอสงออกในระยะแรกเกดจากการยายฐานการผลตของผผลตจากไตหวนและเกาหลมายงประเทศไทย เนองจากประเทศเหลานนประสบปญหาคาจางแรงงานสง และลกษณะของอตสาหกรรมกระสอบพลาสตกทใชแรงงานจำานวนมากในการควบคมเครองจกรตลอด 24 ชวโมง เพราะการหยดเครองจกรแตละครงจะเสยตนทนในการทำาความรอนสงมากเนองจากตองเปดอนเครองประมาณ 3 ชวโมงจงจะสามารถทำาการผลตได อตสาหกรรมกระสอบพลาสตกเพอสงออกในระยะแรกสามารถขยายตวไดดจากการสงออกไปยงกลมประเทศประชาคมยโรป โดยสวนใหญเปนการสงออกกระสอบพลาสตกขนาดเลก ตอมาตลาดประชาคมยโรปไดเปลยนขนาดกระสอบทใชเปนขนาด 500-1000 กโลกรม (1 ตน) ซงสามารถใชซำาได 5 ครง ทำาใหจำานวนการใชตอกระสอบหนงใบเพมขนและตนทนการใชลดลง แตในขณะนนผผลตในประเทศไทยยงไมสามารถผลตกระสอบขนาดใหญได ประกอบกบประเทศไทยถกตดสทธพเศษทางศลกากร (GSP) ทำาใหไทยสญเสยตลาดสงออกทสำาคญนไป ผผลตสวนใหญจงหนมาผลตเพอขายในประเทศแทน โดยมการขยายตวอยางสงในชวงทการใชกระสอบปอหดตวอยางมากและอตสาหกรรมการเลยงกงกลาดำากำาลงขยายตว ทำาใหมการใชกระสอบพลาสตกเพอบรรจอาหารสำาหรบเลยงกง

การผลตเพอขายในประเทศสวนใหญใชเปนบรรจภณฑในอตสาหกรรมปย อตสาหกรรมเคม และอตสาหกรรมอาหารกง ตลอดจนขนอยกบความตองการใชกระสอบพลาสตกบรรจขาวสารสงออกซงใชแทนกระสอบปอ

ปจจบนมผผลตกระสอบพลาสตกรายใหญและขนาดกลางอยประมาณ 60 ราย แบงไดเปนสามกลมคอ

- 9 11

1. กลมผผลตกระสอบพลาสตกเพอใชบรรจผลตภณฑของตนเอง ทงปยเคมและพชผลเกษตร เชน บรษท ไทยเซนทรลเคม จำากด บรษท เกษตรรงเรองพชผล จำากด เปนตน

2. กลมผผลตเพอใชเองบางสวน แตมกำาลงการผลตเหลอ จงออกจำาหนายบางสวนดวย เชน บรษท แหลมทองอตสาหกรรม จำากด เปนตน

3. กลมผผลตเพอจำาหนายทงหมด เชน บรษทอตสาหกรรมผาเคลอบพลาสตกไทย จำากด (มหาชน) บรษทกระสอบเกษตร จำากด บรษทอตสาหกรรมอำานวยไชย จำากด เปนตน

9.2 ตลาดและการจำาหนาย

อตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตกเปนการผลตเพอขายในประเทศเปนสวนใหญ คอ ประมาณรอยละ 60-70 ของปรมาณการผลตมงปอนตลาดภายใน ชองทางการจำาหนายมทงทจำาหนายไปยงผบรโภคโดยตรง คอผบรโภคมาสงผลตกบผผลตโดยตรงในกรณทตองการในปรมาณมาก หรอจำาหนายแกหางสรรพสนคา รานคาปลก เปนตน การจำาหนายมทงจำาหนายตรงแกผใชและจำาหนายผานตวแทนจำาหนาย

การจำาหนายโดยตรง เปนการจำาหนายใหกบผใชโดยตรง ซงมกจะเปนผซอรายใหญ ทำาใหขายไดราคาตำา แตกมความมนใจในตลาดผซอและในการสงมอบสนคา ตลอดจนสามารถกำาหนดคณภาพของผลตภณฑกบผใชไดโดยตรง

การจำาหนายผานตวแทนจำาหนาย มกเปนวธการทผผลตขายผลตภณฑใหกบผใชรายเลกหรอผใชทตองการความหลากหลายในขนาด รปแบบ และปรมาณทแตกตางกนและเฉพาะเจาะจงมากกวา

อตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตกมการแขงขนทงกบอตสาหกรรมบรรจภณฑประเภทอนๆ เชน ถงกระดาษ กระสอบปาน เปนตน ในกรณน อตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตกมความสามารถการแขงขนทดเนองจากถงและกระสอบพลาสตกมคณสมบตทหลากหลายในทงดานขนาด ความทนทาน ราคา และรปแบบสสนตางๆ ทำาใหใชทดแทนบรรจภณฑประเภทอนไดด

นอกจากน ผผลตถงและกระสอบพลาสตกกยงมการแขงขนกนเองภายในอตสาหกรรม ซงเปนการแขงขนทสงมาก โดยกลยทธทสำาคญจะเปนการแขงขนทมใชราคา คอแขงขนในดานรปแบบ ความทนทาน คณสมบตเฉพาะ

- 9 12

ระดบเทคโนโลย และผลกระทบตอสงแวดลอม เชน บางรายเนนผลตถงพลาสตกทยอยสลายงาย ไมตกคางในสงแวดลอมนาน หรอบางรายเนนผลตถงพลาสตกชนดทนทาน สามารถนำามาใชซำาๆ ไดหลายครง หรอสามารถรไซเคลไดดดวยการนำามาหลอมเปนวตถดบผลตผลตภณฑพลาสตกอนๆ ได เปนตน นอกจากน ถงพลาสตกยงมแนวโนมการแขงขนทรนแรงกวากระสอบพลาสตกเพราะถงพลาสตกสามารถผลตไดงาย เทคโนโลยไมซบซอน และสามารถใชการผลตขนาดเลกกทำาได ในขณะทกระสอบพลาสตกจะมการแขงขนนอยกวา เพราะตองมขนาดการผลตทใหญพอสมควร มทนมากกวา และใชเทคนคการผลตทซบซอนกวา ฉะนน ถงพลาสตกจงมชองกำาไร (profit margin) ทแคบกวากระสอบพลาสตกมาก

การใชถงพลาสตกในประเทศไทยมการขยายตวในอตราสงมาโดยตลอด ซงเปนไปตามการขยายตวทางเศรษฐกจ การสงออกสนคาเกษตร และการเตบโตของเมองใหญ ปรมาณการผลตถงพลาสตกจงไดเพมขนตลอดเวลาจากประมาณ 3 แสนตนในป 2535 มาเปนกวา 5 แสนตนในปจจบน

การขยายตวของอตสาหกรรมกระสอบพลาสตกในปจจบนขนอยกบความตองการใชกระสอบพลาสตกแทนกระสอบปอเพอบรรจขาวสารสงออก นอกจากนนกยงมการใชกระสอบพลาสตกเปนบรรจภณฑสำาหรบปยเคม อาหารสตว เปนตน ปรมาณการผลตกระสอบพลาสตกเพมสงขนมาเรอยมาตามการขยายตวของอตสาหกรรมเกษตรเหลานน โดยในป 2530 มปรมาณการผลตกระสอบพลาสตกทงประเทศเพยงกวาสองหมนตน เพมขนเปนประมาณ 8 หมนตนในป 2535 และกวาแสนตนในปจจบน

9.3 เทคโนโลยการผลต

อตสาหกรรมถงพลาสตกมกระบวนการผลตทไมซบซอน โดยใชเครองจกรในเกอบทกขนตอนการผลต กระบวนการผลตของถงพลาสตกชนดตาง ๆ มขนตอนทเหมอนกน ตางกนเพยงวตถดบเมดพลาสตกทใชในการผลตเทานน

การเตรยมวตถดบ เรมจากการนำาเอาวตถดบ ไดแก เมดพลาสตกชนดตางๆ ตามความเหมาะสมของชนดและปรมาณของถงพลาสตกทตองการมาผสมกบสในอตราสวนทเหมาะสม ถาตองการถงพลาสตกทไมมส กไมตองผสมส จากนนนำาวตถดบไปเทเขาเครองเปาถง

- 9 13

การเปาถง เครองเปาถงจะทำาการหลอเมดพลาสตกโดยใชความรอนในแมแบบรด โดยท เกลยวรดจะรดหมนอดเมดพลาสตกผานเขาในสวนใหความรอน ซงมอณหภม 300-500 องศาฟาเรนไฮต เมดพลาสตกทหลอมเหลวจะถกอดผานแมแบบดวยแรงอด 500-600 ปอนดตอตารางนว จากนนจะเปาอากาศเขาไปในชองอากาศใหพลาสตกพองตวตามขนาดทตองการ ชนงานทไดจะมลกษณะเปนหลอดพลาสตกขนาดใหญ ซงจะถกสงผานลกกลงทมความเรยบสนทอกครงเพอรดพลาสตกใหอยในลกษณะแบน ตลอดจนปองกนอากาศภายในไมใหออกจากชองพลาสตกได เพอใหอากาศทอยภายในมปรมาณคงทและจะไดถงพลาสตกขนาดเทาเดม ทายสด ชนงานทออกมาจะมลกษณะแบนและมวนไวเพอรอการพมพหรอตดเยบตอไป

การพบดานขางสำาหรบถงหว สำาหรบถงหวชนดพบดานขาง หลงจากทไดชนงานทมลกษณะเปนหลอดพลาสตก สงผานลกกลงในครงแรกแลว ขนตอไปคอการพบดานขางโดยมไมยนดานขางทงสองดานไวแลวสงชนงานพลาสตกผานลกกลงอกครงหนงเพอเกบไวเปนมวนรอการพมพหรอตดเยบตอไป

การหลอนำาเยนสำาหรบถงรอน ขนตอนนเปนการผลตถงรอนทใชเมดพลาสตกโพลโพรพลนเปนวตถดบ ซงมจดหลอมละลายสงกวาเมดพลาสตกทใชในการผลตถงพลาสตกชนดอน ชนงานพลาสตกทไดจงตองผานการหลอเยนดวยนำาอกครงหนง

การพมพลายถง หลงจากทเครองเปาทำาการเปาถงพลาสตกออกมาเปนมวนแลว หากตองการพมพลายถงหรอยหอ กจะตองทำาการพมพถงกอนทจะเขาเครองตดและเยบถง มวนพลาสตกจะถกสงผานแบบแมพมพทแกะเปนลวดลายหรอยหอไว หากลวดลายหรอยหอนนมหลายส กจะตองทำาการพมพมวนพลาสตกตามจำานวนสทตองการพมพเปนลำาดบไป

การตดและเยบถง ขนตอนนทำาโดยเครองตดและเยบถง ซงทำาการตดและเยบถงเสรจภายในกระบวนการเดยวกน มวนพลาสตกจะถกสงผานเขาเครองเยบดวยความรอนรด จากนนจะผานไปเขาขนตอนการตดเพอใหไดขนาดและความยาวตามทตองการ

การตดปากถง ถงพลาสตกชนดหหวทผานการเยบเรยบรอยแลวจะถกนำามาเขาเครองตดปากถงเพอทำาหหว

การบรรจหบหอ เปนขนตอนสดทายของการผลตเพอรอการขนสงและจำาหนาย

- 9 14

สวนการผลตถงซป มขนตอนเชนเดยวกบถงธรรมดา แตกตางกนเฉพาะแมแบบเทานน

รปภาพท 9.1 กระบวนการผลตถงพลาสตก

การผลตผลตภณฑพลาสตกสำาเรจรปในปจจบนใชระบบอตโนมตเปนสวนใหญ เนองจากเครองจกรทำางานไดอดทนและมความแนนอนแมนยำาสง ประกอบกบอตราคาจางแรงงานในประเทศไทยทสงขนมาก ทำาใหเครองจกรอตโนมตถกนำามาใชมากขน

เครองฉด ปจจบนเปนระบบควบคมดวยคอมพวเตอร สามารถกำาหนดคาตาง ๆ ในการฉด เชน อณหภม ความเรวฉด การอดรด ทำาใหสามารถฉดชนงานทยากไดโดยมการสญเสยนอยมาก นอกจากนยงมการพฒนาเครองฉดใหม ๆ ขนอยตลอดเวลาใหเหมาะสมกบลกษณะงานและผลตภณฑทหลากหลายมากขน

- 9 15

การเตรยมวตถดบ

การเปาถง

การพบขางสำาหรบถงหหว

การพมพลายการตดและ

เยบถง

การบรรจหบหอ

การหลอดวยนำาเยนสำาหรบถงรอน

การตดปากถงหหว

เครองเปาฟลม สวนใหญยงคงใชหลกการทำางานแบบเดมทงการผลตฟลมชนเดยวหรอหลายชน แตเครองเปาฟลมทผลตขนในประเทศไทยยงจะตองพฒนาการควบคมความหนาใหคงทและแมนยำามากขน นอกจากนกยงมการพฒนาระบบตางๆ เพอสนบสนนหรอชดเชย เชน ระบบมวนตงและมวนฟลม (rotating hual-off / winder combination) ระบบเครองอดฉดและหวดายหมน (rotating extruder and die) ระบบหมนเฉพาะหวดาย (rotating or revolving hand-off element)

เคร องเป า (blow moulding machine) สวนใหญยงเป นเครองเปาแบบ extrusion blow moulding โดยใชกระบวนการแบบเดมคอ ระบบฉด-ยด-เปา (Injection-Stretch-Blow Moulding: ISBM) อาจเปนระบบเบดเสรจในเคร องเดยว เหมาะส ำาหรบการผลตทมปรมาณการผลตตำา แตในการผลตปรมาณมาก ๆ มกใชระบบฉด preform ก อ น จ ะ ผ า น ค ว า ม ร อ น ย ด แ ล ว เ ป า อ ก ค ร ง ห น ง

ระบบอดฉด (extrusion systems) เปนระบบการขนสงเมดพลาสตกและปอนเมดพลาสตกเขาสกระบวนการขนตอนอน ๆ เพอขนรป

การผลตกระสอบพลาสตกในขนตอนแรกจะคลายกบการผลตถงพลาสตก คอเรมจากการหลอมเมดพลาสตกในจำานวนทตองการ ทำาการผสมสตามตองการในอตราสวนทเหมาะสม แลวผานการรดและอดดวยแรงดนสงใหเปนแผน จากนนเขาเครองฉกแผนพลาสตกใหเปนเสนใย แลวนำาเสนใยเขาในกระสวยเพอทำาการทอเปนแผนดวยเครองทอ ขนตอนตอมาจะนำาแผนพลาสตกททอหรอสานแลวมาเขาเครองสกรนดวยตรา ยหอ หรอโลโกตาง ๆ ตามตองการ แลวนำามาเยบเปนกระสอบดวยแรงงานคน

การผลตกระสอบพลาสตกสานประกอบดวย 9 ขนตอนดงน (รปภาพท 9.2)

ขนท 1 การคดเลอกเมดพลาสตก คณสมบตของเมดพลาสตกโพลโพรพลนหรอโพลเอธลนความหนาแนนสง (polypropyline – PP; high-density polyethylene - HDPE) จะมผลตอประสทธผลของกระบวนการผลต จงตองคดเลอกชนดใหเหมาะสมกบเครองจกรเพอลดปรมาณการสญเสยใหเกดขนนอยทสด

ขนท 2 การผสมเมดพลาสตก การผสมเมดพลาสตกจะกระทำาโดยใชเครองผสมอตโนมต ผสมวตถดบระหวาง PP หรอ HDPE กบ Filler (สาร

- 9 16

เคมทำาใหแขงตว) และสารเคมอนใหเขากนเมอผสมเสรจเรยบรอยแลว เมดผสมจะถกนำาเขาถงเกบเพอรอการผลตตอไป

ขนท 3 การผลตเสนเทป การผลตเสนเทปเรมจาก การนำาเมดพลาสตกทผสมแลวมาเขาเครองผลตเสนเทป (Tap Extruder Machine) โดยเมดผสมจะถกหลอมละลายในอณหภม 200 องศาเซลเซยส และถกรดออกมาเปนแผนจากหว T-Die และผานถงนำาเยนเพอลดอณหภมหลงจากนนแผนพลาสตกจะถกตดออกมาเปนเสนเทปหลายๆ เสน ซงจะผานกระบวนการอบดวยเตาอบ และถกยดในอตรา 5 - 6 เทา

ขนท 4 การกรอเสนเทป เสนเทปทผานกระบวนการยดแลวจะผานสเครองกรอเสนเทป โดยกรอเกบเขาแกนเหลก (bobbins) ขนาดเสนผาศนยกลาง 33 มม. เพอนำาไปใชในแผนกทอตอไป โดยมเจาหนาทควบคมคณภาพคอยดแลตรวจสอบวดความแขงแรงของเสนเทปดวยเครองวดททนสมยตลอดเวลา

ขนท 5 การทอกลม เสนเทปทไดจากเครองทำาเสนสามารถแบงไดเปน 2 ชนด คอ เสนยน (warp) และเสนพง (weft) เสนยนจะถกจดวางไวทควปกหลอดดาย (creel stand) เสนพงจะถกนำาเขากระสวย (shuttle) จากนนจะกรอเกบเขามวนผา เครองทอจะมการคมดวยระบบอเลกทรอนกส หากเสนยนหรอเสนพงหมด เครองจะหยดการทำางานทนท

ขนท 6 การเคลอบ หากลกคาตองการกระสอบพลาสตกสานชนดเคลอบเพอกนความชนและอากาศผานผามวนพลาสตกทไดจากเครองจะหยดการทำางานทนท

ขนท 7 การซลกระสอบ กรณทลกคาตองการกระสอบพลาสตกชนดเคลอบดานในและ ซลกระสอบโดยไมใหมรอยตะเขบจะสามารถทำาไดโดยใชเครอง Centered Seal จากประเทศญปนซงมผผลตนอยรายทในประเทศไทยทมเครองจกรชนดน โดยตองทำาการผามวนผาพลาสตกทมลกษณะทอกลมจากแผนกทอแลวนำาผาผนพลาสตกททำาแลวตามขนาดทลกคาตองการมาผานเขาเครองเคลอบผวทงมวนผาหลงจากนนกจะนำาเขาเครอง Centered Seal ซงจะประกอบดวยระบบพมพ ซล และตดใหเปนชนโดยอตโนมตกอนทจะสงไปยงแผนกตดเยบ

ขนท 8 การพมพ หากลกคาตองการพมพลายหรอเครองหมายการคา ผาพลาสตกทไดกจะถกนำาเขาเครองพมพฉลากททนสมย ซงสามารถพมพไดทง 2 หนา และพมพได 6 ส

- 9 17

ขนท 9 การตดเยบ ผาทอกลมทผานการเคลอบและพมพแลวจะถกนำาเขาเครองตดความยาวของกระสอบพลาสตกสานทตดนน จะมความยาวทแตกตางกนไปแลวแตความตองการของลกคา โดยสวนใหญจะมความยาวระหวาง 35 - 150 ซม. กระสอบจะถกตดดวยเสนลวดทมความรอนสง จากนนผาทตดเรยบรอยแลวจะถกนำาเขาเครองเยบจกรเพอเยบกนดายทมความเหนยวกจะไดกระสอบพลาสตกสาน และพรอมทจะถกบรรจเพอจำาหนายตอไป

อตสาหกรรมกระสอบพลาสตกเปนอตสาหกรรมทผสมผสานเทคนคระหวางการผลตพลาสตกกบการทอ ผผลตตองมความรเรองขนตอนการผลตแผนพลาสตกและขนตอนการทอเปนกระสอบ ตลอดจนการใชเครองจกรทเหมาะสม เครองจกรทใชในการผลตในระยะแรกดดแปลงมาจากเครองทอผา ตอมาจงมการสงซอเครองจกรจากตางประเทศ โดยเฉพาะอยางยงเครองจกรจากยโรปซงมคณภาพสง เครองจกร 1 ชด ราคาไมตำากวาประมาณ 50 ลานบาท โรงงานขนาดกลางจะใชเครองจกร 2 ชด โรงงานขนาดใหญจะม 5 ชดขนไป

รปภาพท 9.2 กระบวนการผลตกระสอบพลาสตกสาน

- 9 18

การคดเลอกและผสม

เสนยน

เสนพง

เครองกรอเสนเทปเปนกระสวย

หลอด หลอดCrell Shuttleเครองทอกลม(Circular Loom

กระสอบพลาสตกสานพลาสตกสานกระสอบพมพผามวน เครองพมพผามวน เครอง

เครอง Centered Seal

เครองตดCutting

เครองบรรจหบหอ

เครองจกรเยบ(Sewing Quanlity กระสอบพลาสตก

9.4 โครงสรางตนทนการผลต

การผลตถงและกระสอบพลาสตกมตนทนในการผลตแตกตางกนไปตามแตละชนด ผลตภณฑ ในกรณถงพลาสตกนน แบงเปนถงธรรมดา และถงรอน โดยมสดสวนของปจจยการผลตตางๆ ทใกลเคยงกน วตถดบหลกคอ เมดพลาสตกโพลเอธลน (PE) และโพลโพรพลน (PP) โดยมตนทนเมดพลาสตกเปนสดสวนทสงถงประมาณรอยละ 80 ของตนทนการผลตทงหมด ตนทนทมสดสวนรองลงมาไดแก คากระแสไฟฟา และคาขนสง (ตารางท 9.2 และ 9.3)

ตารางท 9.2

- 9 19

โครงสรางตนทนการผลตถงพลาสตกธรรมดา

รายการ รอยละ

เมดพลาสตก PE 80.7คากระแสไฟฟา 5.2คาขนสง 5.2คาแรงงาน 3.1คาภาชนะบรรจ 2.6คาเสยหายในการผลต 3.2รวม 100.0

ตารางท 9.3โครงสรางตนทนการผลตถงพลาสตกรอน

รายการ รอยละ

เมดพลาสตก PE 83.4คากระแสไฟฟา 4.3คาขนสง 4.3คาแรงงาน 2.6คาภาชะบรรจ 2.1คาเสยหายในการผลต 3.3รวม 100

วตถดบหลกในการผลตกระสอบพลาสตกคอเมดพลาสตก ทนยมใชคอ เมดพลาสตกโพลเอธลนซงมราคาถกและมกรรมวธการผลตทรวดเรว แตกระสอบทตองการคณภาพสงมกจะใชเมดพลาสตกโพลโพรพลนในการผลต นอกจากน กมการนำาเอาเมดพลาสตกเกามาผสมใชกบเมดพลาสตกใหมเพอลดตนทนเชนเดยวกบอตสาหกรรมถงพลาสตก แตการผสมพลาสตกเกาในปรมาณมากเกนไปทำาใหไดกระสอบพลาสตกคณภาพตำา ฉกขาดงาย

โครงสรางตนทนการผลตกระสอบพลาสตกนนมสดสวนของเมดพลาสตกตำากวาถงพลาสตก แตกยงนบวาสงมากเมอคดเปนสดสวนของตนทนทงหมด คอเปนรอยละ 47.9 รายการตนทนทสำาคญรองลงมาคอ คา

- 9 20

เสอมราคาซงคดเปนรอยละ 15.1 เพราะการผลตกระสอบพลาสตกนนในเครองจกรทนสมยและเทคโนโลยทมราคาแพงกวา ซงมผลใหตองใชไฟฟาทำาความรอนในขนตอนตาง ๆ มาก ทำาใหมตนทนพลงงานสงดวยคอเปนรอยละ 11.1 ของตนทนทงหมด ความตองการใชไฟฟาแตกตางไปตามขนาดของโรงงานและเครองจกร มตงแต 50 วตตขนไปถงหลายพนวตต โดยเฉลยแลว โรงงานผลตถงพลาสตกจะมกำาลงประมาณ 2,500 วตต (ตารางท 9.4)

ตารางท 9.4โครงสรางตนทนการผลตกระสอบพลาสตก

รายการ รอยละ

เมดพลาสตก 47.9คาเสอมราคา 15.1คากระแสไฟฟา 11.1คาแรงงาน 10.6ดอกเบย 4.8อน ๆ 15.1รวม 100.0

ตนทนสำาคญอกรายการหนงคอ คาแรงงาน ซงสงถงรอยละ 10.6 ของตนทนทงหมด เพราะการผลตกระสอบพลาสตกยงเปนอตสาหกรรมทใชแรงงานมาก ตงแตแรงงานควบคมเครองจกรทกขนตอน ไปจนถงแรงงานทอเยบกระสอบ ตวอยางเชน โรงงานขนาดกลางโดยปรกตจะจางคนงาน 3 กะตอวน มคนงานกะละประมาณ 30 กวาคน ดงนนจงเทากบการจางงานแรงงานประมาณ 100 คนตอวน ซงเปนจำานวนทคอนขางสง ดงนนประเทศทมตนทนคาแรงงานสง เชน ญปน สหรฐอเมรกา และแถบยโรปจงไมสามารถผลตและแขงขนในตลาดโลกได สงเดยวกนกกำาลงเกดขนกบประเทศไทยเมอตนทนคาจางแรงงานในประเทศไทยเรมปรบสงขนอยางตอเนอง ทำาใหเกดการยายฐานการผลตของผผลตไทยไปตางประเทศ เชน ยายไปผลตในประเทศจนซงมตนทนคาจางแรงงานทตำากวามาก

จากการทวตถดบเมดพลาสตกมสดสวนทสงมาก ทำาใหสภาวะของอตสาหกรรมเมดพลาสตกและราคาเมดพลาสตกมผลกระทบ

- 9 21

อยางมากตอการผลต ราคา และความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตก ดงกลาวแลววา เมดพลาสตกเปนผลตภณฑขนปลายของอตสาหกรรมปโตรเคม แตรฐบาลไทยมนโยบายสงเสรมและคมครองอตสาหกรรมปโตรเคมในประเทศมาโดยตลอด โดยเฉพาะอยางยงคอ การตงอตราภาษนำาเขาไวคอนขางสง เชน ชวงกอนป 2538 อตราภาษสงถงรอยละ 40 ของราคานำาเขา ทำาใหผผลตเมดพลาสตกไทยสามารถบวกสวนตางกำาไรพเศษไดสงเทากบอตราภาษนำาเขา ผลกคอ แมผผลตถงและกระสอบพลาสตกไทยจะหนมาใชเมดพลาสตกทผลตภายในประเทศ แตตนทนวตถดบกมไดลดลง รฐบาลเพงจะเรมผอนคลายการคมครองอตสาหกรรมปโตรเคมไทยเมอไมนานมานเอง โดยมการลดอตราภาษนำาเขาภายใตกรอบการคาเสรอาเซยน หรอ อาฟตาในชวงป 2538-2539 ราคาเมดพลาสตกจงไดเรมลดตำาลงมาบาง

ปญหาดานตนทนของผผลตอกประการหนงคอ เครองจกรทนำาเขาจากตางประเทศ ในอดตหากผผลตไมไดสทธพเศษจากการสงเสรมการลงทน ผผลตจะตองนำาเสยภาษนำาเขาเครองจกรสงถงรอยละ 35 ทำาใหผผลตทไมไดรบการสงเสรมการลงทนเตบโตและอยรอดไดยาก กระทงป 2536 จงไดมการลดอตราภาษนำาเขาเครองจกรผลตถงและกระสอบพลาสตกลงเหลอรอยละ 5 จงไดมผผลตรายใหมและมการขยายการผลตเพมขน

จากการเปรยบเทยบตนทนเมดพลาสตกชนดตาง ๆ ระหวางไทย มาเลเซย และอนโดนเซย พบวา ประเทศไทยมตนทนเมดพลาสตกสงกวามาเลเซย แตยงตำากวาอนโดนเซย (ตารางท 9.5) สาเหตสำาคญคอ อตสาหกรรมปโตรเคมทงของไทยและมาเลเซยใชกาซธรรมชาตเปนวตถดบ ซงมสารโอเลฟนสสง ทำาใหตนทนวตถดบในการผลตเมดพลาสตกตำา แตอนโดนเซยอาศยนำามนดบและสารนาฟธาเปนวตถดบหลกในการผลตสารปโตรเคม ซงมสารอะโรเมตกสสงกวา ทำาใหตนทนเมดพลาสตกของอนโดนเซยสงกวาไทยและมาเลเซย

ตารางท 9.5

- 9 22

ตนทนการผลตเมดพลาสตกเปรยบเทยบหนวย: ดอลลารสหรฐฯ ตอตน

ผลตภณฑ ตนทนประเทศไทย   LDPE 710 HDPE 649

PP 667 PS 868มาเลเซย  

LDPE 664 HDPE 584

PP 654 PS n.a

อนโดนเซย   LDPE 764 HDPE 665

PP 700 PS 903

การผลตถงและกระสอบพลาสตกของมาเลเซยเสยเปรยบไทยในกรณของคาจางแรงงานซงประเทศไทยอยในระดบตำากวา แตมาเลเซยกลบไดเปรยบไทยในดานวตถดบซงมราคาตำากวาโดยทวตถดบสำาคญคอเมดพลาสตก LDPE และ HDPE ราคาของ LDPE ของไทยอยทตนละ 710 ดอลลารสหรฐ ในขณะทมาเลเซยอยทตนละ 664 ดอลลารสหรฐ สวน HDPE นน ตนทนของไทยอยทตนละ 649 ดอลลารสหรฐ สวนมาเลเซยอยทตนละ 584 ดอลลารสหรฐ ในทางตรงขาม อนโดนเซยมตนทนวตถดบทงสองชนดสงกวาไทยและมาเลเซยคอ ตนละ 764 และ 665 ดอลลารสหรฐตามลำาดบ ขอไดเปรยบอกประการหนงของไทยคอ มอตสาหกรรมภายในประเทศทตองใชถงและกระสอบพลาสตกจำานวนมาก โดยเฉพาะอยางยงคอ ขาว สนคาเกษตรตาง ๆ ปย และอาหารสตว ซงใชกระสอบพลาสตกเปนบรรจภณฑ ตลาดภายในประเทศของไทยจงมขนาดใหญ ทำาใหมปรมาณการผลตทประหยดขนาดและเขาใกลจดตนทนตำาสดได

9.5 การคาตางประเทศ

- 9 23

ประเทศไทยมการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกไมมากนกเนองจากประเทศไทยมความพอเพยงในการผลตเพอใชเองภายในประเทศและยงสามารถสงออกไดเปนจำานวนมาก ดงจะเหนไดวาในป 2544 มการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกเพยง 6,181.3 ลานบาทเทานน แตมการสงออกถง 10,389.6 ลานบาท (ตารางท 9.6)

การนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากกลมประเทศอาเซยน คดเปนสดสวนประมาณรอยละ 20-30 โดยสวนใหญนำาเขาจากมาเลเซย การนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกสวนใหญเปนการนำาเขาสนคาทไมมการผลตในประเทศ ฉะนน จงมปรมาณเปนสดสวนเพยงประมาณรอยละ 10 ของการใชถงและกระสอบพลาสตกภายในประเทศ แหลงนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกทสำาคญของไทยคอญปน รองลงมาไดแก ไตหวน และฮองกง

สำาหรบการสงออกถงและกระสอบพลาสตกนน มมลคาและปรมาณสงขนอยางสมำาเสมอ โดยในป 2535 มมลคาสงออกทงสน 3,949.6 ลานบาท เพมขนเปน 10,389.6 ลานบาทในป 2544 ตลาดสงออกทสำาคญคอ ตลาดนอกอาเซยน ไดแก สหรฐอเมรกา องกฤษ ฝรงเศส ญปน ออสเตรเลย เปนตน ประเทศเหลานมการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกเปนจำานวนมากทกปเพราะประเทศเหลานไมมการผลตถงและกระสอบพลาสตกภายในประเทศเนองจากคาจางแรงงานทอยในระดบสง สวนประเทศในกลมอาเซยนนนปรมาณและมลคาสงออกไมมากนก

จากมลคาการสงออกถงและกระสอบพลาสตกแบงตามชนดพลาสตกทใช พบวา ไทยมการสงออกถงและกระสอบพลาสตกททำาดวยโพลเอธลน เปนมลคา 7,807.8 ในป 2544 ขณะทมลคาการสงออกถงและกระสอบพลาสตกททำาจากพลาสตกอนๆ ในป 2544 เทากบ 1,078.8 ลานบาท ไทยจงสงออกถงและกระสอบพลาสตกททำาจากโพลเอธลนถงรอยละ 87.9

ตารางท 9.6มลคานำาเขาและสงออกถงและกระสอบพลาสตก

หนวย: ลานบาทป การสงออก การนำาเขา

2535 3,949.60 132.42536 5,183.00 1,721.902537 4,885.30 1,765.102538 6,097.00 2,056.60

- 9 24

2539 5,091.40 2,418.302540 6,469.70 3,118.502541 8,093.80 3,367.402542 7,744.20 3,692.802543 9,378.80 5,364.202544 10,389.60 6,181.302545(ม.ค. - พ.ย.)

10,427.70 5,926.90

ทมา: กรมเศรษฐกจการพาณชย

9.6 นโยบายรฐบาลและโครงสรางอตราภาษ

รฐบาลมนโยบายปกปองคมครองอตสาหกรรมเมดพลาสตกภายในประเทศมาตงแตตน โดยในป 2521 กระทรวงอตสาหกรรมไดออกประกาศหามจดตงโรงงานผลตเมดพลาสตกโพลสไตรรนขนใหม และหามโรงงานเดมขยายกำาลงการผลตเปนเวลาสบประหวาง 2521-2531 หลงจากทบรษทแปซฟค พลาสตกส (ประเทศไทย) จำากด ไดรบการสงเสรมการลงทนใหผลตโพลสไตรนปละ 15,000 ตน นอกจากน คณะกรรมการสงเสรมการลงทนกไดงดใหการสงเสรมอตสาหกรรมปโตรเคมรายใหมตงแตป 2522 จนกระทงโครงการปโตรเคมแหงชาตระยะทหนงไดเรมขนในป 2527

นอกจากนน อตสาหกรรมปโตรเคมยงไดรบการคมครองจากอตราภาษนำาเขาและคาธรรมพเศษทประกาศใชเปนครงคราวในชวงป 2523-2529 ทำาใหอตสาหกรรมปโตรเคมไทยมโครงสรางทไมแขงขนเทาทควร

ตอมาเมอมการพฒนาโครงการอตสาหกรรมปโตรเคมแหงชาตระยะทหนงทนคมอตสาหกรรมมาบตาพด รฐบาลกไดรอฟ นการคมครองอตสาหกรรมปโตรเคมไทยขนมาอก โดยเฉพาะอยางยงคอ ผประกอบการทเขารวมโครงการจะไดรบการคมครองอยางแนนหนามาก โดยกระทรวงอตสาหกรรมไดประกาศใชมาตรการจำากดควบคมอตสาหกรรมปโตรเคมเมอวนท 25 กรกฎาคม 2529 โดยจะอนมตใหมการจดตงและขยายกำาลงการผลตโรงงานปโตรเคมขนปลายเฉพาะในกรณของผผลตในโครงการปโตรเคมแหงชาตระยะทหนงเทานน สวนกระทรวงการคลงกไดเพมอตราภาษนำาเขาจากรอย

- 9 25

ละ 30 เปนรอยละ 40 สำาหรบเมดพลาสตก และจากรอยละ 15 เปนรอยละ 20 สำาหรบผลตภณฑปโตรเคมขนตนและขนกลาง สวนผลตภณฑพลาสตกสำาเรจรป เชน ถงและกระสอบพลาสตกนน อตราภาษนำาเขาเพมจากรอยละ 40 เปนรอยละ 60 นอกจากนน อตสาหกรรมเมดพลาสตกยงไดรบการปกปองจากการจดเกบคาธรรมเนยมพเศษในอตรารอยละ 10-20 ทประกาศใชหลายครงในชวงป 2523-2530 โดยขออางเพอปองกนการทมตลาดจากคแขงตางประเทศ

โครงการปโตรเคมแหงชาตระยะทสองทเรมในป 2532 กไดรบการคมครองอยางแนนหนาเชนเดยวกนโดยกระทรวงอตสาหกรรมโดยประกาศเมอวนท 11 เมษายน 2532 หามการจดตงโรงงานและขยายกำาลงการผลตปโตรเคมทไมอยในโครงการจนถงป 2539 นอกจากนน ผผลตในโครงการปโตรเคมแหงชาตยงไดรบสทธพเศษจากการสงเสรมการลงทน

อยางไรกตาม จากการทรฐบาลไดปรบเปลยนนโยบายจากการสงเสรมอตสาหกรรมเพอทดแทนการนำาเขา มาเปนสงเสรมอตสาหกรรมเพอสงออก กระทรวงการคลงไดเลงเหนศกยภาพของอตสาหกรรมปโตรเคมไทยทอาจพฒนาเปนอตสาหกรรมสงออกได จงไดมนโยบายใหตงและขยายโรงงานเพอสงออก โดยวนท 13 สงหาคม 2534 กระทรวงอตสาหกรรมผอนผนใหจดตงและขยายโรงงานปโตรเคมผลต PP PS ABS/SAN ไดโดยมเงอนไขวา ผผลตตองสงออกผลตภณฑของตนไมนอยกวารอยละ 80 ของผลผลตทงหมด

เมอไดมขอตกลงการคาเสรอาเซยน หรอ อาฟตา ขน ผลตภณฑปโตรเคมไดถกบรรจอยในกลมสนคาปรกต (normal track) ทจะตองลดอตราภาษนำาเขาลงมาเหลอรอยละ 0-5 ภายในป 2546 รฐบาลจงไดรเรมมาตรการเปดเสรอตสาหกรรมปโตรเคมอยางเปนขนตอน กระทรวงอตสาหกรรมเรมผอนคลายการคมครองอตสาหกรรมปโตรเคมตามเงอนไขอาฟตาโดยประกาศเมอวนท 27 มนาคม 2535 ผอนผนใหจดตงและขยายโรงงานปโตรเคมผลตเมดพลาสตก PE PP PVC โดยไมมเงอนไขการสงออกขนตำา และไมจำาเปนตองเปนโรงงานภายใตโครงการปโตรเคมแหงชาต แตผลตภณฑปโตรเคมขนปลายอน ๆ ยงคงไดรบการคมครองโดยหามการจดตงและขยายโรงงานถงป 2539 ดงเดม

แตแรงผลกดนใหเปดเสรอตสาหกรรมปโตรเคมยงเกดจากการขยายตวทางเศรษฐกจของไทยในอตราสงมากในชวงป 2537-2538 ความตองการ

- 9 26

ใชผลตภณฑปโตรเคมขยายตวมากจนเกดปญหาขาดแคลนเมดพลาสตกภายในประเทศ ราคาเมดพลาสตกขนสง และมการลกลอบนำาเขาเมดพลาสตกจากตางประเทศเขามา ทำาใหรฐบาลเลงเหนวา การคมครองทำาใหอตสาหกรรมปโตรเคมไมสามารถขยายตวเพอสนองความตองการของตลาดไดทนทวงท กระทรวงอตสาหกรรมจงมนโยบายเรงเปดเสรอตสาหกรรมปโตรเคมใหเรวขน เพอใหขยายตวไดทนกบการเตบโตทางเศรษฐกจ ในเดอนมถนายน 2537 กระทรวงอตสาหกรรมออกประกาศใหเปดเสรการผลตผลตภณฑปโตรเคมขนกลางและขนปลายตงแตวนท 1 มกราคม 2540 สวนผลตภณฑโอเลฟนสขนตนตงแตวนท 1 มกราคม 2542 และอะโรเมตกสขนตนตงแตเดอนมถนายน 2546

ตอมาในเดอนมนาคม 2538 กระทรวงอตสาหกรรมไดประกาศเรงการเปดเสรเรวขนอก สำาหรบผลตภณฑปโตรเคมทงขนตน ขนกลาง และขนปลายตงแตวนท 28 พฤษภาคม 2538 แตยงยกเวนหามตงและขยายโรงงานผลตผลตภณฑอะโรเมตกสขนตนทใชนาฟธาเปนวตถดบซงยงคงมกำาหนดเปดเสรในป 2546 ตามเดม

ในทสดเดอนมกราคม 2539 กระทรวงอตสาหกรรมเรงเปดเสรโดยยกเลกขอหามจดตงหรอขยายโรงงานอะโรเมตกสขนตนทใชนาฟธาเปนวตถดบ และใหเปดเสรตงแตเดอนมกราคม 2542 เปนตนไป อยางไรกตาม มาตรการดงกลาวไมมผลกระทบตอผผลตรายเดมคอ บรษท อะโรเมตกส (ประเทศไทย) จำากด (มหาชน)เพราะการจดตงโรงงานอะโรเมตกสขนตนนน ตองใชเวลากอสรางไมนอยกวา 3 ปอยแลว ฉะนน ผผลตรายใหมจะเขามาแขงขนไดเรวทสดกประมาณป 2546 ตามกำาหนดเดม

นอกจากนน กระทรวงการคลงยงไดคอย ๆ ลดอตราภาษนำาเขาผลตภณฑปโตรเคม โดยครงแรกในป 2538 ไดประกาศลดอตราภาษนำาเขาลงจากรอยละ 40 เปนรอยละ 30 ซงสงผลดตออตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตกโดยตรง เพราะทำาใหราคาเมดพลาสตกนำาเขาถกลง ซงมผลใหเมดพลาสตกทผลตภายในประเทศตองลดราคาลงมาดวย ชวยใหตนทนการผลตถงและกระสอบพลาสตกลดตำาลง และสามารถแขงขนไดดขน

แตในชวงเดยวกน กระทรวงการคลงกไดประกาศลดอตราภาษนำาเขาผลตภณฑพลาสตกจากรอยละ 60 ลงมาเหลอรอยละ 40 ตงแตวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2538 ทำาใหผลตภณฑพลาสตกนำาเขา รวมถงถงและกระสอบพลาสตกนำาเขาจากตางประเทศมราคาถกลง ผลกคอ การแขงขน

- 9 27

ระหวางอตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตกภายในประเทศกบผลตภณฑนำาเขามความรนแรงมากยงขน

แนวโนมการแขงขนกบผลตภณฑนำาเขาไดเพมขนโดยตลอด โดยเฉพาะเมอรฐบาลตองลดอตราภาษนำาเขาผลตภณฑพลาสตก ซงรวมถงถงและกระสอบพลาสตกตามขอตกลงเขตการคาเสรอาเซยน ใหเหลอรอยละ 30 ภายในป 2540 เหลอรอยละ 20 ภายในป 2541 และเหลอเพยงรอยละ 0.5 ภายในป 2546 ทำาใหผผลตในอตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตกไทยตองปรบตวใหรบการแขงขนทเกดขน

9.7 ยทธศาสตรภายใตกรอบความตกลงทางการคา

9.7.1 องคการการคาโลก (WTO)

ภายในความตกลงองคการการคาโลกซงมสมาชกกวารอยประเทศทวโลก มผผลตและสงออกบรรจภณฑพลาสตกรายใหญเพยง 8 ราย โดยมมลคาการสงออกปละไมตำากวา 500 ลานดอลลารสหรฐ ไดแก สหรฐอเมรกา เยอรมน จน แคนาดา ญปน มาเลเซย สงคโปร และประเทศไทย

ผสงออกรายใหญทสด 5 อนดบแรกซงมมลคาสงออกเกนกวา 1 พนลานดอลลารสหรฐตอปคอ สหรฐอเมรกา ซงในป 2543 สงออกบรรจภณฑพลาสตกเปนมลคาทงสน 7,613 .2 ลานดอลลารสหรฐ (ตารางท 9.7) รองลงมาคอ เยอรมน สงออกมลคา 5,353.2 ลานดอลลารสหรฐ จน 4,894.2 ลานดอลลารสหรฐ แคนาดา 2,497.2 ลานดอลลารสหรฐ และญปน 1,416.5 ลานดอลลารสหรฐ

ตารางท 9.7มลคาสงออกบรรจภณฑพลาสตกของโลก

หนวย: ลานดอลลารสหรฐประเทศ 2539 2540 2541 2542 2543

- 9 28

สหรฐอเมรกา

4,438.7

5,097.6

5,548.2

6,362.1

7,613.2

เยอรมน 5,286.0

5,156.9

5,650.3

5,652.6

5,353.2

จน 2,687.3

3,490.4

3,822.4

3,918.6

4,894.2

แคนาดา 1,384.0

1,582.1

1,814.0

2,106.4

2,497.2

ญปน 1,044.4

1,092.9

982.0 1,192.0

1,416.5

มาเลเซย 437.0 481.0 436.3 521.4 643.4สงคโปร 488.2 496.1 412.5 479.2 604.6ไทย 505.9 523.2 469.8 522.2 598.8

ทมา: ศนยศกษาเอเปค มหาวทยาลยธรรมศาสตร

สหรฐอเมรกาเปนผผลตบรรจภณฑพลาสตกรายใหญของโลกทงนเนองจากสหรฐอเมรกายงเปนผผลตปโตรเคมรายใหญ ตลอดจนมทรพยากรพนฐานคอ นำามนดบและกาซธรรมชาตอยเปนจำานวนมาก จงสามารถผลตวตถดบขนปลายคอ เมดพลาสตกไดในราคาถก ดงนน สหรฐอเมรกาจงเปนผสงออกบรรจภณฑพลาสตกรายใหญของโลกอกดวย ตลอดจนมมลคาสงออกเพมขนทกป จาก 4,438.7 ลานดอลลารสหรฐในป 2539 เปน 7,613.2 ลานดอลลารสหรฐในป 2543

อยางไรกตาม สหรฐอเมรกากยงไมสามารถผลตบรรจภณฑพลาสตกใหพอเพยงตอความตองการภายในประเทศได โดยเฉพาะอยางยง บรรจภณฑพลาสตกประเภทถงและกระสอบพลาสตก ทำาใหสหรฐอเมรกามการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกเพมขนเปนจำานวนมากทกป จากมลคานำาเขา 1,252.4 ลานดอลลารในป 2539 เพมเปน 2,334.5 ลานดอลลารในป 2544 เฉลยเพมขนถงรอยละ 26.3 ตอป (ตารางท 9.8) ทงน แหลงนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกอนดบตน ๆ ของสหรฐอเมรกาคอ แคนาดา และจน ซงในป 2544 สหรฐอเมรกานำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากสองประเทศนเปนมลคารวมกนถง 1,431.8 ลานดอลลารสหรฐ คดเปนรอยละ 61.3 ของมลคาการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกทงหมดของสหรฐอเมรกา สวนประเทศไทย มมลคาสงออกถงและกระสอบพลาสตกไปยงสหรฐอเมรกาอยใน

- 9 29

อนดบท 11 โดยมมลคาเพยง 33.2 ลานดอลลารสหรฐ คดเปนรอยละ 1.4 ของมลคานำาเขาถงและกระสอบพลาสตกทงหมดของสหรฐเทานน

ถงกระนนกตาม ตลาดสหรฐอเมรกายงคงเปนตลาดสงออกถงและกระสอบพลาสตกของไทยในอนดบตน ๆ อกทงไทยกไดเกนดลการคาถงและกระสอบพลาสตกกบสหรฐอเมรกามาโดยตลอด ทงน ในป 2544 สหรฐอเมรกาเปนตลาดสงออกถงและกระสอบพลาสกไทยใหญเปนอนดบสองรองจากญปนเทานน คอ มมลคาสงออก 1,728 ลานบาท ในขณะทไทยนำาเขาจากสหรฐเพยง 766.7 ลานบาทเทานน ฉะนน ประเทศไทยจงยงมโอกาสขยายตลาดสงออกถงและกระสอบพลาสตกในสหรฐอเมรกาไดอกมาก

ตารางท 9.8มลคาการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกสหรฐอเมรกา

หนวย: ลานดอลลารสหรฐประเทศ 2539 2540 2541 2542 2543 2544

โลก1,252.

371,455.

421,535.

001,760.

732,138.

992,334.

461 แคนาดา 443.08 508.25605.87699.05880.66932.332 จน 212.52301.11291.83351.23423.04499.493 เมกซโก 64.69 98.21 81.35 85.88 109.61153.504 ไตหวน 84.99 86.19 87.18 100.37110.86114.255 ญปน 81.02 77.29 73.84 83.81 91.21 81.686 ฝรงเศส 65.25 61.24 58.38 63.48 72.22 67.367 เยอรมน 40.43 40.36 40.42 52.26 62.19 60.678 ฮองกง 22.39 28.11 29.55 26.39 39.25 44.989 เกาหลใต 18.60 22.60 30.10 36.73 49.07 44.4710 อตาล 24.18 27.48 23.30 23.41 28.01 34.3511 ไทย 19.70 21.32 24.80 21.91 28.04 33.15

ทมา: U.S. Department of Commerce, Bureau of Census

ยทธศาสตรการเจรจาในกรอบ WTO

- 9 30

ประเทศไทยมขอผกพนภายใตกรอบความตกลงองคการการคาโลก โดยตองลดอตราภาษนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกลงมาเหลอรอยละ 30 ตงแตวนท 1 มกราคม 2542 แตภาษศลกากรสำาหรบประเทศทมไดอยในองคการการคาโลกนน ยงคงมอตราสงถงรอยละ 60 แตกมไดมความสำาคญมากนกเพราะประเทศในกลมนกมบทบาทความสำาคญตอการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกมายงประเทศไทยอยแลว

ในการคำานวณดชนความไดเปรยบทปรากฏโดยเปรยบเทยบ พบวา ความสามารถในการแขงขนของไทยในกรอบความตกลงองคการการคาโลกมคาอยท 1.87 ซงนบวาสงพอสมควรเมอเทยบกบดชนของสหรฐอเมรกาซงเทากบ 0.93 ดชนของฝรงเศสเทากบ 1.24 และดชนของจนท 1.44 คาคำานวณดงกลาวยนยนและสอดคลองกบภาวะการคาถงและกระสอบพลาสตกของไทยทเกนดลกบประเทศสวนใหญทคาขายดวยอยแลว

ฉะนน ประเทศไทยจงยงไมมความจำาเปนตองดำาเนนมาตรการพเศษใด ๆ ในกรอบความตกลงองคการการคาโลกอก ทสำาคญคอ ตลาดสงออกถงและกระสอบพลาสตกของไทยในการคาโลกสวนใหญกเปนประเทศทพฒนาแลว ซงมอตราภาษนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกทตำากวาขอผกพนขององคการการคาโลกเปนอยางมากอยแลว เชน สหรฐอเมรกามอตราภาษศลกากรนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกเพยงรอยละ 3 และญปนเพยงรอยละ 5.8 เทานน

ในระยะยาว ประเทศไทยอาจมบทบาทในการผลกดนการเจรจาวาดวยการกดกนทางการคาทมใชภาษ ซงประเทศไทยประสบปญหาดงกลาวในตลาดสงออกหลายแหง เชน จน เวยตนาม และสหภาพยโรป เปนตน โดยมจดมงหมายทจะขจดหรอลดการกดกนทางการคาในกรณดงกลาวลง ซงจะเปนผลดตอการสงออกถงและกระสอบพลาสตกของไทยในระยะยาว

ตารางท 9.9อตราภาษศลกากรถงและกระสอบพลาสตกของไทย

ผลตภณฑ พกดศลกากร

อตราอากร

ตามราคา (%)

ตามสภาพ(บาท/

กโลกรม)

WTO (%)

กระสอบ

- 9 31

และถง-- โพลเอธลน

3923.210.003

60 14.00 30

-- พลาสตกอน

3923.290.000

60 14.00 30

ทมา: กรมศลกากร

9.7.2 ความรวมมอทางเศรษฐกจเอเซย-แปซฟค (APEC)

ในกลมประเทศเอเปค 22 เศรษฐกจ ผผลตและสงออกบรรจภณฑพลาสตกรายใหญไดแก สหรฐอเมรกา จน แคนาดา ญปน มาเลเซย สงคโปร และประเทศไทย (ตารางท 9.10) โดยในป 2543 สหรฐอเมรกา จน แคนาดา และญปน มมลคาสงออกรวมกนทงสนสงถง 16,421.1 ลานดอลลารสหรฐ ในขณะทประเทศไทยมมลคาสงออกบรรจภณฑพลาสตกเพยง 598.8 ลานดอลลารสหรฐ

ตารางท 9.10ผสงออกบรรจภณฑพลาสตกรายใหญในกลมเอเปค

หนวย: ลานดอลลารสหรฐประเทศ 2539 2540 2541 2542 2543สหรฐอเมรกา

4,438.7

5,097.6

5,548.2

6,362.1

7,613.2

จน 2,687.3

3,490.4

3,822.4

3,918.6

4,894.2

แคนาดา 1,384.0

1,582.1

1,814.0

2,106.4

2,497.2

ญปน 1,044.4

1,092.9

982.0 1,192.0

1,416.5

- 9 32

มาเลเซย 437.0 481.0 436.3 521.4 643.4สงคโปร 488.2 496.1 412.5 479.2 604.6ไทย 505.9 523.2 469.8 522.2 598.8ทมา: ศนยศกษาเอเปค มหาวทยาลยธรรมศาสตร

(1) แคนาดา

แคนาดาเปนผผลตและสงออกบรรจภณฑพลาสตกใหญเปนอนดบสามของโลก รองจากสหรฐอเมรกาและจน โดยในป 2543 มมลคาสงออกบรรจภณฑพลาสตกสงถง 2,497.2 ลานดอลลารสหรฐ ทงน เปนการสงออกไปตลาดสหรฐอเมรกามากทสด คอสงถง 932.3 ลานดอลลารสหรฐ คดเปนรอยละ 37.3 ของการสงออกบรรจภณฑพลาสตกทงหมดของแคนาดา

แตแคนาดากลบมการคาถงและกระสอบพลาสตกกบไทยในปรมาณทนอยมาก โดยในป 2544 ประเทศไทยสงออกถงและกระสอบพลาสตกไปยงแคนาดาเปนเพยงมลคา 61.1 ลานบาทเทานน และเปนตลาดสงออกอนดบท 11 ของไทยในปนน ในขณะทประเทศไทยแทบไมมการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากแคนาดาเลย อยางไรกตาม แคนาดายงคงเปนประเทศทนำาเขาสทธบรรจภณฑพลาสตก ฉะนน แคนาดาจงมศกยภาพทจะเปนตลาดสงออกถงและกระสอบพลาสตกจากประเทศไทยไดอกมากในอนาคต แตขอควรระวงคอ แคนาดากเชนเดยวกบสหรฐอเมรกาคอ มกฎหมายตอตานการทมตลาดทเขมงวดจรงจง และเคยใชมาตรการดงกลาวกบสนคาไทยหลายชนดมาแลว เชน ผลตภณฑเหลก

(2) ออสเตรเลย

ออสเตรเลยไมมการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมขนาดใหญและไมใชผผลตสงออกบรรจภณฑพลาสตกในตลาดโลกแตอยางใด ปจจบน ออสเตรเลยมการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกปละไมตำากวา 200 ลานดอลลารสหรฐ (ตารางท 9.11) โดยในป 2544 นำาเขาจากจนมากทสด มลคา 48.6 ลานดอลลารสหรฐ รองลงมาคอ นวซแลนด 38.1 ลานดอลลารสหรฐ และสหรฐอเมรกา 25.7 ลานดอลลารสหรฐ สวนไทยเปนผสงออกใหแกออสเตรเลยเปนอนดบท 5 มลคา 16.4 ลานดอลลารสหรฐ

- 9 33

ทผานมา ออสเตรเลยจงเปนตลาดสงออกสำาหรบถงและกระสอบพลาสตกจากประเทศไทยในจำานวนสงพอสมควร และมจำานวนเพมขนอยางรวดเรวทกป ดงจะเหนไดวา ในป 2544 ไทยสงออกถงและกระสอบพลาสตกไปยงออสเตรเลยเปนมลคา 1,181.1 ลานบาท โดยเปนตลาดสงออกใหญอนดบสของไทย รองจากญปน สหรฐอเมรกา และสหราชอาณาจกร ในขณะทประเทศไทยแทบไมมการนำาเขาบรรจภณฑพลาสตกจากออสเตรเลย ถงกระนนกตาม ออสเตรเลยกมมาตรการตอตานการทมตลาดทเขมแขงเชนเดยวกบสหรฐอเมรกาและแคนาดา ทผานมา ออสเตรเลยกไดเคยใชมาตรการตอตานการทมตลาดกบไทยในสนคากลมพลาสตกประเภทพวซมาแลว

ตารางท 9.11มลคาการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกออสเตรเลย

หนวย: ลานดอลลารสหรฐประเทศ 2539 2540 2541 2542 2543 2544

โลก 192.55 198.33183.87200.56219.72 218.121 จน 40.59 50.06 49.14 51.29 52.49 48.552 นวซแลนด 36.59 35.44 29.36 37.43 39.65 38.11

3สหรฐอเมรกา 24.45 24.85 24.81 25.78 33.28 25.67

4 มาเลเซย 15.49 14.03 13.53 14.19 16.78 21.275 ไทย 9.60 11.36 10.74 11.70 12.68 16.446 ฮองกง 9.16 9.69 7.77 6.89 10.08 10.377 ไตหวน 5.08 4.71 4.60 5.93 6.43 7.86

8อนโดนเซย 7.74 9.29 8.57 7.73 8.08 7.61

9 เวยดนาม 1.96 2.35 2.20 2.90 3.99 5.8010 เยอรมน 4.34 5.16 3.97 4.77 4.29 5.54ทมา: Australian Bureau of Statistics

ยทธศาสตรการเจรจาในกรอบ APEC

- 9 34

ภายในกลมเอเปค ประเทศคแขงสำาคญคอจน สหรฐอเมรกา แคนาดา ญปน มาเลเซย และสงคโปร ในกลมน ประเทศไทยมดลการคาถงและกระสอบพลาสตกเกนดลคอสหรฐอเมรกา แคนาดา และญปน แตเสยดลการคากบมาเลเซยและสงคโปร

ทงสหรฐอเมรกา แคนาดา และญปนลวนมอตราภาษนำาเขาบรรจภณฑพลาสตกทตำามากและลวนเปนตลาดสงออกของถงและกระสอบพลาสตกจากประเทคไทยอยแลว ในขณะทมาเลเซยและสงคโปรเปนสมาชกความตกลงการคาเสรอาเซยน (อาฟตา)

ผลการคำานวณดชนความไดเปรยบทปรากฏโดยเปรยบเทยบในกรอบความตกลงเอเปคพบวา ความไดเปรยบของไทยในกรณถงและกระสอบพลาสตกอยท 1.73 ซงตำากวาในกรณความตกลงองคการการคาโลกท 1.87 ทงน เพราะกรอบเอเปคนนแคบกวา ทำาใหไทยตองเผชญกบการแขงขนในวงแคบมากขนและรนแรงขน โดยเฉพาะอยางยง การแขงขนจากผสงออกรายใหญของโลกลวนรวมกนอยในกลมเอเปคดวยกนทงสน เชน จน ญปน มาเลเซย เปนตน อยางไรกตาม ดชนของไทยกยงนบวาสงกวาหลายประเทศในกลมเอเปคดวยกน เชน ดชนของสหรฐอเมรกาซงเทากบ 1.16 ดชนของแคนาดาเทากบ 1.01 เปนตน

ประเทศไทยจงไมมความจำาเปนตองผลกดนมาตรการลดอตราภาษนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกภายในกลมเอเปคใหตำาไปกวาทเปนอยในปจจบน ปญหาทไทยอาจจะเผชญในอนาคตคอ การกดกนทมใชภาษ โดยเฉพาะอยางยงคอ มาตรการตอตานการทมตลาด ซงควรจะดำาเนนการแกไขภายใตกรอบองคการการคาโลกหรอการเจรจาการคาทวภาคมากกวาการดำาเนนการภายในกลมเอเปค

9.7.3 กลมการประชมรวมเอเซย-ยโรป (ASEM)

สหภาพยโรปนบเปนตลาดสงออกถงและกระสอบพลาสตกทสำาคญของไทย โดยมมลคาสงออกปละหลายสบลานดอลลารสหรฐ อกทงมแนวโนมเพมขนอยางสมำาเสมอ จาก 39.5 ลานดอลลารสหรฐในป 2536 เพมเปน 71.5 ลานดอลลารสหรฐในป 2544 เฉลยเพมขนรอยละ 8 ตอป (ตารางท 9.12)

- 9 35

ภายในกลมประเทศอาเซมทง 23 ประเทศ ผสงออกบรรจภณฑพลาสตกรายใหญทสดคอ เยอรมน ซงในป 2543 สงออกเปนมลคาถง 5,353.2 ลานดอลลารสหรฐ เปนอนดบสองรองจากสหรฐอเมรกาเทานน ในสวนการคาระหวางยโรปกบประเทศไทยนน ไทยนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากเนเธอรแลนดและเยอรมนเทานน โดยในป 2544 ไทยนำาเขาจากเนเธอรแลนดเปนมลคา 302.7 ลานบาท และจากเยอรมนเปนมลคา 288.4 ลานบาท นบเปนแหลงนำาเขาอนดบท 4 และ 9 ของไทยตามลำาดบ (ตารางท 9.13)

ตารางท 9.12มลคาสงออกถงและกระสอบพลาสตกไทยไปสหภาพยโรป

ป ลานดอลลารสหรฐ2536 39.472537 41.072538 58.162539 55.482540 64.152541 61.082542 65.272543 73.732544 71.47

ทมา: Comtrade Database, United Nations

ตารางท 9.13มลคาการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกของไทยจากสหภาพยโรป

หนวย: ลานบาท2539 2540 2541 2542 2543 2544

เนเธอรแลนด

30.5 40.8 22.6 16.6 149.8 302.7

เยอรมน 64.3 100.8 145.2 138.3 157.8 288.4 ทมา: กรมเศรษฐกจการพาณชย

- 9 36

ในดานการสงออกนน ตลาดสงออกถงและกระสอบพลาสตกของไทยในยโรปทสำาคญคอ สหราชอาณาจกร ฝรงเศส เนเธอรแลนด เบลเยยม และเยอรมน โดยในป 2544 ไทยสงออกถงและกระสอบพลาสตกไปสหราชอาณาจกรเปนมลคา 2,000.2 ลานบาท ฝรงเศส 453.4 ลานบาท เบลเยยม 205.9 ลานบาท เยอรมน 178.7 ลานบาท และเนเธอรแลนด 174.8 ลานบาท (ตารางท 9.14)

จะเหนไดวา แมประเทศไทยจะเสยดลการคาถงและกระสอบพลาสตกใหแกเนเธอรแลนดและเยอรมน แตโดยรวมแลว ไทยไดดลการคากบกลมประเทศในยโรปทงหมด โดยตลาดสงออกทใหญทสดคอ สหราชอาณาจกรและฝรงเศส โดยมมลคาถง 2,453.6 1 ลานบาท โดยสรปคอ สหภาพยโรปเปนตลาดสงออกถงและกระสอบพลาสตกทสำาคญมากอกตลาดหนงของไทย

ตารางท 9.14มลคาการสงออกถงและกระสอบพลาสตกของไทยไปสหภาพยโรป

หนวย: ลานบาท2539 254

02541

2542

2543

2544

สหราชอาณาจกร

952.2 1,265.6

1,745.6

1,673.5

2,059.0

2,000.2

ฝรงเศส 172.6 295.8

338.8

248.9

326.3

453.4

เบลเยยม 159.5 125.9

156.3

187.9

188.2

205.9

เยอรมน 191.5 208.6

223.3

153.1

157.8

178.7

เนเธอรแลนด 122.3 260.2

186.2

132.4

182.8

174.8

ทมา: กรมเศรษฐกจการพาณชย

ยทธศาสตรการเจรจาในกรอบ ASEM

- 9 37

อตราภาษศลกากรนำาเขาบรรจภณฑพลาสตกของสหภาพยโรปนนอยในระดบตำามากอยแลว คอตำากวารอยละ 5 ในขณะทอตราภาษนำาเขาของไทยยงสงถงรอยละ 30 ฉะนน ประเทศไทยจงไมไดรบประโยชนเพมเตมจากการลดอตราภาษนำาเขาถงและกระสอบพลาสตก แตในทางตรงขาม ไทยอาจเสยประโยชน เพราะประเทศไทยกยงขาดดลการคาถงและกระสอบพลาสตกใหแกเนเธอรแลนดและเยอรมนอย หากไทยตองลดอตราภาษศลกากรลงมา กจะมการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากเยอรมนและเนเธอรแลนดเพมมากขนอยางแนนอน ซงจะทำาใหไทยเกนดลการคาถงและกระสอบพลาสตกกบสหภาพยโรปลดนอยลงได

ในการคำานวณดชนความไดเปรยบทปรากฏโดยเปรยบเทยบของถงและกระสอบพลาสตกไทยภายในความตกลงกลมอาเซม พบวา ดชนมคาเทากบ 2.07 ซงสงกวาดชนของไทยในความตกลงองคการการคาโลกซงอยท 1.87 นอกจากนกยงสงกวาอกหลายประเทศในกลมอาเซมดวยกน เชน ดชนของฝรงเศสท 1.14 ดชนของเบลเยยมเทากบ 1.13 และดชนของอตาลเทากบ 1.16 เปนตน

คาดชนของไทยในกลมอาเซมมคาคอนขางสงสาเหตเพราะสหภาพยโรปซงอยในความตกลงกลมอาเซมเปนตลาดสงออกถงและกระสอบพลาสตกทสำาคญมากของไทย โดยประเทศไทยมการคาถงและกระสอบพลาสตกเกนดลกบสหภาพยโรปมาโดยตลอด อกทงทผานมา ประเทศไทยกสามารถแขงกบเยอรมนและเนเธอรแลนดภายในกรอบอาเซมไดคอนขางด

อยางไรกตาม ตลาดสงออกยโรปกอาจเผชญอปสรรคไดในอนาคตเพราะ สหภาพยโรปมมาตรการตอตานการทมตลาดทเขมแขง โดยทผานมา ไดเคยใชมาตรการดงกลาวกบกระสอบพลาสตกของไทยทผลตจากเมดพลาสตกโพลสไตรรน ดวยการจดเกบคาธรรมเนยมพเศษเพมอกในชวงรอยละ 13.2 ถงรอยละ 60.8 มาแลว นอกจากน สหภาพยโรปยงมมาตรการกดกนทมใชการคาอกคอ มาตรฐานดานสขอนามย ทบงคบใชการบรรจภณฑพลาสตกทงหมด โดยกำาหนดใหบรรจภณฑทสมผสอาหารตองไมมสารเคมจากพลาสตกซมสอาหารในปรมาณเกนกวา 10 มลลกรมตอตารางเดซเมตร และกำาหนดสารประเภทตาง ๆ ทหามใชในการผลตบรรจภณฑพลาสตกอกดวย นอกจากน กยงมกฎหมายทบงคบใหมการจดการกบกากของเสยจากบรรจภณฑอยางเขมงวดเพอปองกนและลดผลกระทบตอสงแวดลอม เชน Packaging and Packaging Waste Laws

- 9 38

ฉะนน การแกปญหาการกดกนทมใชภาษ เชน มาตรการตอตานการทมตลาด และขอกำาหนดมาตรฐานสขอนามย จงเปนประเดนสำาคญในการคาถงและกระสอบพลาสตกกบสหภาพยโรป ซงอาจดำาเนนการภายใตองคการการคาโลกหรอในรปของทวภาค นอกเหนอไปจากการยกระดบมาตรฐานสนคาของไทยใหเขาเกณฑของสหภาพยโรปอกดวย

9.7.4 เขตการคาเสรอาเซยน (AFTA)

ประเทศไทยไดจดใหถงและกระสอบพลาสตกเปนสนคาในกลมปรกตหรอ normal track ภายใตกรอบความตกลงการคาเสรอาเซยน (ASEAN Free-Trade Agreement --- AFTA) โดยมระยะเวลาการลดอตราภาษศลกากรลงมาเหลอรอยละ 5 ตงแตวนท 1 มกราคม 2546

ผผลตและสงออกถงและกระสอบพลาสตกรายใหญภายในกลมอาเซยนคอ มาเลเซย และสงคโปร ซงในระยะแรกไดกำาหนดใหถงและกระสอบพลาสตกเปนสนคาในกลมเรงดวนหรอ fast track ของตน โดยในป 2543 มาเลเซยสงออกถงและกระสอบพลาสตกเปนมลคาถง 643.4 ลานดอลลารสหรฐ สวนสงคโปรสงออก 604.6 ลานดอลลารสหรฐ

มาเลเซยและสงคโปรนบเปนคแขงสำาคญของไทยในอตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตก ดงจะเหนไดวา ไทยมการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากทงมาเลเซยและสงคโปรเปนมลคาหลายรอยลานบาททกป แตกลบการสงออกไปยงสองประเทศดงกลาวนอยมาก ทำาใหไทยขาดดลการคาถงและกระสอบพลาสตกกบสองประเทศนมาโดยตลอด เชน ป 2544 ไทยนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากมาเลเซยและสงคโปรรวมกนเปนมลคา 854.7 ลานบาท (ตารางท 9.15) อยางไรกตาม มลคาการคาดงกลาวกยงนบวาตำามากเมอเทยบกบมลคาการสงออกถงและกระสอบพลาสตกทงหมดของไทย มาเลเซย และสงคโปร

ตารางท 9.15มลคาการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากอาฟตามาไทย

- 9 39

หนวย: ลานบาทมาเลเซย สงคโปร

2539 248.2 267.02540 306.9 268.92541 266.9 253.02542 349.6 266.52543 462.2 477.72544 491.6 363.1

ทมา: กรมเศรษฐกจการพาณชย

สาเหตสำาคญททำาใหมาเลเซยและสงคโปรมความสามารถในการแขงขนในการคาถงและกระสอบพลาสตกคอนขางสงภายในกลมอาเซยนดวยกนเพราะทงมาเลเซยและสงคโปรมตนทนวตถดบคอ เมดพลาสตก ทตำากวาไทย สาเหตคอ มาเลเซยและสงคโปรมการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมทกาวหนา มประสทธภาพ และมตนทนตำา ตลอดจนมตนทนวตถดบขนตนตำากวา คอ กาซธรรมชาตของมาเลเซย และนำามนดบของสงคโปร ทำาใหเมดพลาสตกซงเปนผลตภณฑปโตรเคมขนปลายมราคาตำาไปดวย

ในดานการสงออก ประเทศไทยมการสงออกถงและกระสอบพลาสตกไปยงประเทศภายในกลมอาเซยนนอยมาก ดงจะเหนไดวา ตลาดสงออกถงและกระสอบพลาสตกของไทยในสบอนดบแรกลวนเปนตลาดในสหรฐอเมรกา ยโรป ออสเตรเลย นวซแลนด ทงสน

แมแตการสงออกถงและกระสอบพลาสตกไทยไปยงกลมอาฟตากมมลคาตำามาก ดงจะเหนไดวา ในป 2544 ไทยสงออกถงและกระสอบพลาสตกไปมาเลเซย อนโดนเซย และฟลปปนส แตละประเทศนอยกวา 1 ลานดอลลารสหรฐ (ตารางท 9.16) ยงกวานนคอ การคาถงและกระสอบพลาสตกในกลมอาฟตาดวยกนกมแนวโนมลดความสำาคญลงเรอย ๆ เชน การสงออกถงและกระสอบพลาสตกไทยไปสงคโปรมมลคาลดลงโดยตลอด จาก 59.0 ลานดอลลารสหรฐในป 2536 เหลอเพยง 1.25 ลานดอลลารสหรฐในป 2544

- 9 40

ตารางท 9.16มลคาการสงออกถงและกระสอบพลาสตกไทยไปอาฟตา

หนวย: ลานดอลลารสหรฐป สงคโปร มาเลเซย อนโดนเซย ฟลปปนส

2536 59.03 0.54 0.07 0.032537 22.46 2.11 0.10 0.262538 10.84 2.27 0.16 1.632539 2.41 0.83 0.23 0.102540 1.36 1.03 0.02 0.232541 1.07 0.41 0.01 0.402542 1.64 0.43 0.13 0.362543 1.17 0.45 0.38 0.432544 1.25 0.63 0.37 0.34

ทมา: Comtrade Database, United Nations

ยทธศาสตรการเจรจาในกรอบ AFTA

แมประเทศไทยจะเปนผสงออกสทธผลตภณฑถงและกระสอบพลาสตกโดยรวม แตสำาหรบการคาในกลมอาฟตาดวยกนแลว ประเทศไทยกลบขาดดลการคาถงและกระสอบพลาสตก ดงไดกลาวแลววา ไทยยงคงนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากมาเลเซยและสงคโปรปละหลายรอยลานบาท แตไทยกลบมการสงออกถงและกระสอบพลาสตกไปประเทศในกลมอาเซยนดวยกนเปนมลคานอยมาก คแขงสำาคญของไทยในกลมอาเซยนคอ มาเลเซยและสงคโปร ซงลวนมตนทนเมดพลาสตกทตำากวาไทย ทำาใหแขงขนไดด

จากการคำานวณดชนความไดเปรยบทปรากฏโดยเปรยบเทยบภายในกรอบความตกลงอาฟตาพบวา ดชนมคาเทากบ 1.42 ซงตำากวาดชนในกรณความตกลงองคการการคาโลกซงอยท 1.87 นอกจากนดชนของไทยกยงตำากวาดชนของมาเลเซยซงเทากบ 1.69 แตยงสงกวาดชนของสงคโปรเทากบ 0.61 และดชนของอนโดนเซยซงเทากบ 0.45 ทงนเพราะไทยตองเผชญกบการแขงขนทเขมแขงจากมาเลเซยซงเปนทงผผลตและผสงออกรายใหญของโลก ตลอดจนยงมการคาขาดดลกบกลมอาฟตาอย แตการทดชนยงมคามากกวา 1 และสงกวาสงคโปร-อนโดนเซย ซงแสดงวา ถงและกระสอบ

- 9 41

พลาสตกไทยยงมศกยภาพทอาจแขงขนภายในกลมอาฟตาได โดยเฉพาะอยางยงในตลาดอนโดนเซยและฟลปปนส

ฉะนน การลดอตราภาษศลกากรบรรจภณฑพลาสตก รวมถงถงและกระสอบพลาสตกภายในกรอบอาฟตาและอาเซยน จงเปนประโยชนตอมาเลเซยและสงคโปร โดยไทยจะมแนวโนมนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากมาเลเซยและสงคโปรมากขน ในขณะทในดานกลบกน ไทยจะไดประโยชนนอยกวาเพราะ สงคโปรมอตราภาษนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกทรอยละศนยอยแลวในขณะทมาเลเซยยงคงปกปองคมครองอตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตกของตนคอนขางแนนหนาตอไป

แมวาอนโดนเซยจะมความตองการใชถงและกระสอบพลาสตกในปรมาณสงและยงไมสามารถผลตไดพอเพยงตอความตองการภายในประเทศ ทำาใหตองมการนำาเขา แตอนโดนเซยกมการปกปองคมครองอตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตกของตนสงมาก ดงจะเหนไดวา อนโดนเซยไดจดใหถงและกระสอบพลาสตกเปนสนคาในกลม exclusion list จงไมมการลดอตราภาษศลกากรดงเชน ไทยหรอสงคโปร ผลกคอ อตราภาษนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกของอนโดนเซยยงสงถงรอยละ 30 ยงกวานนคอ แหลงนำาเขาใหญของอนโดนเซยในปจจบนคอ สงคโปรและมาเลเซย สวนฟลปปนสกเชนกน คอนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากมาเลเซยและสงคโปร แตฟลปปนสมการจดเกบอตราภาษศลกากรตำากวาอนโดนเซย คออยทรอยละ 3 สำาหรบถงพลาสตกโพลเอธลน และรอยละ 15 สำาหรบถงทผลตจากพลาสตกอน ประเทศไทยจงไมมความจำาเปนตองผลกดนมาตรการลดอตราภาษศลกากรภายในกลมอาฟตา เนองจากไทยจะยงไมไดรบประโยชนทเดนชด

เนองจากการคาถงและกระสอบพลาสตกภายในกลมอาฟตายงมความสำาคญนอย จงยงไมปรากฏปญหาการใชมาตรการกดกนทมใชภาษในขนรนแรง ปจจบน มาตรการดงกลาวมอยไมมาก เชน มาเลเซยมการกำาหนดมาตรฐานสนคาบรรจภณฑพลาสตก โดยสนคานำาเขาจะตองไดมาตรฐานทดเทยมกบสนคาของมาเลเซยเอง หรอฟลปปนสกเคยมการใชมาตรการตอตานการทมตลาดกบผลตภณฑพลาสตกอนทมใชถงและกระสอบ เปนตน

ฉะนนจงไมมความจำาเปนทไทยจะตองผลกดนมาตรการใด ๆ ในสวนของการคาถงและกระสอบพลาสตกภายในอาฟตามากกวาทไดดำาเนนการไปแลว

- 9 42

9.7.5 โครงการความรวมมอทางเศรษฐกจบงคลาเทศ อนเดย พมา ศรลงกา ไทย (BIMST-EC)

ประเทศไทยมปรมาณการคาถงและกระสอบพลาสตกกบกลมประเทศ BIMST-EC นอยมาก โดยในป 2544 ไทยสงออกถงและกระสอบพลาสตกไปอนเดยเปนมลคาเพยง 0.06 ลานดอลลารสหรฐเทานน ทผานมา ศกยภาพของกลมประเทศนในฐานะตลาดสงออกผลตภณฑพลาสตกของไทยยงไมเดนชดเพราะความแตกตางในระดบการพฒนาอตสาหกรรมทคอนขางมาก โดยประเทศสวนใหญในกลมนยงมอตราการใชผลตภณฑพลาสตกทตำามาก

การคาผลตภณฑพลาสตกของประเทศในกลมนมกจะกระทำากบประเทศนอกกลมทมตนทนตำากวาไทย แหลงนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกทสำาคญของประเทศกลมนคอ มาเลเซย สงคโปร ญปน เปนตน

ในการคำานวณดชนความไดเปรยบทปรากฏโดยเปรยบเทยบของไทยในกรอบความตกลง BIMST-EC พบวา ดชนมคาเทากบ 1.62 ซงสงกวาดชนอนเดยท 0.80 และดชนของศรลงกาท 0.55 สาเหตเพราะวา ประเทศกลมนไมปรากฏวาเปนผผลตและผสงออกถงและกระสอบพลาสตกรายใหญทแขงกบไทย อกทงยงอธบายไดวา ไทยมศกยภาพทจะขยายตลาดและแขงขนภายในกลมนได โดยเฉพาะอยางยง ในตลาดอนเดย ซงมขนาดใหญมาก อยางไรกตาม คาคำานวณดงกลาวอาจมนำาหนกไมมากเทาทควรเพราะการคาถงและกระสอบพลาสตกระหวางไทยกบกลมนมคาตำามาก ซงทำาใหการคำานวณอาจไมสะทอนความสามารถในการแขงขนระหวางกนไดอยางมนำาหนกเพยงพอ

ยทธศาสตรของไทยในการคาถงและกระสอบพลาสตกกบประเทศกลมนจงอาจใชทาทดแนวโนมการพฒนาเศรษฐกจและนโยบายการคาในภมภาคนไปกอน ยกเวนกรณอนเดย ซงอาจมการพฒนาขอตกลงเขตการคาเสรในอนาคตอนใกล (ดหวขอ 9.7.7)

9.7.6 เขตการคาเสรไทย-จน

ประเทศจนนบเปนผผลตและสงออกถงและกระสอบพลาสตกรายใหญของโลก โดยในป 2544 มมลคาสงออกรวมทงสนสงถง 4,894.2 ลานดอลลารสหรฐ เปนอนดบสามของโลกรองจากสหรฐอเมรกาและเยอรมน ความสามารถในการแขงขนของจนมาสาเหตมาจากทการผลตถงและกระสอบ

- 9 43

พลาสตกนนใชแรงงานเขมขน จงไดรบประโยชนจากการทจนมตนทนแรงงานทยงอยในระดบตำามาก นอกจากน จนยงสามารถผลตวตถดบคอเมดพลาสตกไดในตนทนทตำาเชนกน ทำาใหจนมขอไดเปรยบทงดานเมดพลาสตกและดานแรงงาน

ทผานมาประเทศไทยมการสงออกถงและกระสอบพลาสตกไปยงประเทศจนนอยมาก โดยมมลคาสงออกปละประมาณ 100,000 ดอลลารสหรฐเทานน (ตารางท 9.17) ในทางกลบกน ไทยมการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากจนไมมากนก คอประมาณ 1 ลานดอลลารสหรฐตอป (ตารางท 9.18) ฉะนน ประเทศไทยจงขาดดลการคาถงและกระสอบพลาสตกกบจนอยเลกนอย

นอกจากนน จนยงมอตราภาษศลกากรถงและกระสอบพลาสตกในระดบตำากวาไทย คอจดเกบในอตรารอยละ 18 จากถงและกระสอบพลาสตกโพลเอธลน และรอยละ 20 จากถงและกระสอบทผลตจากพลาสตกอน ๆ ในขณะทอตราภาษศลกากรของไทยยงสงถงรอยละ 30 สำาหรบจนซงเปนสมาชกองคการการคาโลกแลว

ตารางท 9.17มลคาการสงออกถงและกระสอบพลาสตกไทยไปจน

หนวย: ลานดอลลารสหรฐป มลคา

2536 0.192537 0.482538 4.652539 0.042540 0.012541 0.052542 0.082543 0.102544 0.11

ทมา: Comtrade Database, United Nations

ตารางท 9.18มลคาการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากจนมาไทย

หนวย: ลานดอลลารสหรฐป มลคา

- 9 44

2536 0.002537 0.002538 0.002539 1.422540 14.82541 11.42542 1.002543 0.972544 0.96

ทมา: Comtrade Database, United Nations

ประการสำาคญคอ จนยงมมาตรการกดกนทมใชภาษอนเปนอปสรรคตอการสงออกของไทย ทงน จนมกฎขอบงคบใหผนำาเขาตองเปนรฐวสาหกจหรอธรกจจนทไดรบอนญาตใหนำาเขาไดเปนเฉพาะ หากเปนธรกจอน กจะตองวางเงนคำาประกนตอสำานกงานศลกากรจน โดยเปดบญชผานธนาคารแหงประเทศจน โดยผนำาเขาจะไดรบเงนคนตอเมอมการสงออกสนคาสำาเรจรปทผลตจากวตถดบดงกลาวออกไปตางประเทศเทานน นอกจากนน จนยงมมาตรการตอตานการทมตลาดทไดเคยนำามาใชกบเมดพลาสตกบางประเภทของไทยมาแลว

จากการคำานวณดชนความไดเปรยบทปรากฏโดยเปรยบเทยบในกรณการคาไทย-จนพบวา ดชนของไทยอยท 4.43 ซงนบวาสงมาก แตผลการคำานวณดงกลาวอาจมนำาหนกไมมากนก เพราะปรมาณการคาถงและกระสอบพลาสตกระหวางไทยกบจนมมลคาตำามากจนไมมนยสำาคญ

ฉะนน การเปดการคาเสรกบจนในกรณถงและกระสอบพลาสตก จะทำาใหไทยตองลดอตราภาษศลกากรลงมาคอนขางมาก ในขณะทจนจะตองลดอตราภาษนอยกวาไทย อกทงอตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตกไทยกมตนทนสงกวาทงในดานวตถดบเมดพลาสตกและคาแรงงาน อตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตกจนจงไดเปรยบ หากมกระทำาความตกลงการคาเสรไทย-จนในกรณถงและกระสอบพลาสตก ประเทศไทยกมแนวโนมทจะนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากจนมากขน ในขณะทไทยจะไมไดรบประโยชนจากการเพมการสงออกไปจนเทาทควร ประเดนการคาทจะตองผลกดนระหวางไทยจนจงไมใชการลดอตราภาษนำาเขา แตเปนการลดหรอขจดมาตรการกดกนทมใชภาษ โดยเฉพาะอยางยงคอ ขอกำาหนดทใหธรกจจนเทานนทนำาเขาได และตองมการขออนญาตนำาเขา

- 9 45

ในสวนการความตกลงการคาระหวางกลมอาฟตากบจน พบวา มลกษณะคลายกบการคาระหวางไทย-จน คอ กลมอาฟตาขาดดลการคาถงและกระสอบพลาสตกกบจน ดงจะเหนไดวา ในป 2544 จนสงออกถงและกระสอบพลาสตกมาอาฟตาเปนมลคา 29.6 ลานดอลลารสหรฐ แตกลมอาฟตาสงออกไปจนเพยง 23.6 ลานดอลลารสหรฐ (ตารางท 9.19) ฉะนนความตกลงการคาอาฟตากบจนใด ๆ ในกรณถงและกระสอบพลาสตกจะเปนประโยชนกบจนมากกวาตอกลมอาฟตา นอกเหนอไปจากขอเทจจรงทวา อตราภาษศลกากรถงและกระสอบพลาสตกในกลมอาฟตา (ยกเวนสงคโปร) อยในระดบสงกวาจนอยแลว การลดอตราภาษศลกากรลงมา จะทำาใหกลมอาฟตาเสยดลการคาถงและกระสอบพลาสตกกบจนเพมมากขน

ตารางท 9.19มลคาการคาถงและกระสอบพลาสตกระหวางจนกบความตกลงอาฟตา

หนวย: ดอลลารสหรฐ

ป สงออกจนไปอาฟตา นำาเขาจากอาฟตา

ไปจน2536 4,009,950 5,198,3452537 6,858,152 4,003,8192538 10,846,654 5,829,6742539 14,997,140 5,675,6872540 32,913,146 8,964,1812541 30,592,665 12,096,2142542 13,382,344 16,269,4812543 41,244,265 26,973,1382544 29,583,068 23,584,680

- 9 46

ทมา: Comtrade Database, United Nations

9.7.7 เขตการคาเสรไทย-อนเดย

อนเดยมการคาถงและกระสอบพลาสตกกบไทยในปรมาณนอยมาก โดยในป 2544 ไทยสงออกถงและกระสอบพลาสตกไปอนเดยเปนมลคาเพยง 0.06 ลานดอลลารสหรฐเทานน ในขณะทไทยไมมการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากอนเดย (ตารางท 9.20)

ตารางท 9.20มลคาการสงออกถงและกระสอบพลาสตกไทยไปอนเดย

หนวย: ลานดอลลารสหรฐป มลคา

2536 0.082537 0.012538 0.462539 0.042540 0.022541 0.102542 0.042543 0.142544 0.06

ทมา: Comtrade Database, United Nationsสาเหตสำาคญเพราะอนเดยมการคาผลตภณฑพลาสตกโดยรวมไมสง

มากเนองจากระดบการพฒนาเศรษฐกจและรายไดตอหวของประชากรทไมสงมาก ทำาใหมอตราการบรโภคพลาสตกตอหวในระดบตำาสดแหงหนงของโลก สวนการคาผลตภณฑพลาสตกทมอยกเปนการคากบคแขงของไทยทมตนทนตำากวา ไดแก มาเลเซย สงคโปร ญปน เปนตน สาเหตอกประการหนงคอ อนเดยมอตราการปกปองคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศคอนขางสง ทำาใหอตราภาษศลกากรโดยทวไปคอนขางสงไปดวย โดยอตราภาษนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกนนสงถงรอยละ 30 สำาหรบกลมประเทศในความตกลงองคการการคาโลก ตลอดจนยงมมาตรการตอตานการทมตลาดอกดวย

ในการคำานวณดชนความไดเปรยบทปรากฏโดยเปรยบเทยบของไทยในกรณอนเดย พบวา ดชนมคาเทากบ 9.58 ซงสงมากทสดสำาหรบไทยในกรอบ

- 9 47

ความตกลงการคาทงหมด แตผลการคำานวณดงกลาวอาจมนำาหนกไมมากเทาทควรเพราะการคาถงและกระสอบพลาสตกระหวางไทยกบอนเดยมมลคาตำามาก โดยเฉพาะอยางยง คอไมมการนำาเขาจากอนเดยมาไทยอยางมนยสำาคญ

อยางไรกตาม การเปดการคาเสรระหวางไทยกบอนเดยในกลมถงและกระสอบพลาสตกจะเปนประโยชนตอไทยในระยะยาว เพราะอนเดยมศกยภาพทจะเปนตลาดสงออกถงและกระสอบพลาสตกของไทยไดดหากอนเดยยอมลดอตราภาษศลกากรใหแกสนคาไทย ซงจะทำาใหสนคาไทยแขงกบถงและกระสอบพลาสตกจากมาเลเซย สงคโปร จน และญปนไดดขน

9.7.8 เขตการคาเสรไทย-ญปน

ประเทศญปนเปนตลาดสงออกถงและกระสอบพลาสตกทสำาคญของไทย เนองจากญปนนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากไทยเปนอนดบ 3 รองจากจนและสหรฐอเมรกา ตามลำาดบ นอกจากน มลคาการนำาเขาจากไทยมการเพมขนอยางสมำาเสมอจาก 49.29 ลานเหรยญสหรฐฯ ในป 2537 เปน 78.44 ลานเหรยญสหรฐฯ ในป 2544 เฉลยแลวเพมขนรอยละ 6.9 ตอป (ตารางท 9.21) นอกจากนน คแขงสำาคญของไทยในตลาดญปน ไดแก ไตหวน และเกาหลใต ซงมสวนแบงตลาดใกลเคยงกบไทย

ประเทศไทยมการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากญปน โดยสวนใหญเปนถงและกระสอบพลาสตกคณภาพสงซงไทยยงไมสามารถผลตได ทงน ไทยนำาเขาจากญปนเฉลยปละประมาณ 1-1.5 พนลานบาท ในขณะทไทยสงออกถงและกระสอบพลาสตกไปญปนปละประมาณ 3 พนลานบาท ไทยจงเกนดลการคาถงและกระสอบพลาสตกกบญปนปละ 1-2 พนลานบาท (ตารางท 9.22)

ตารางท 9.21มลคาการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกของญปน

หนวย: ลานดอลลารสหรฐประเทศ 2539 2540 2541 2542 2543 2544

โลก 571.31650.51 575.85 704.47849.94814.281 จน 169.10188.76185.32212.02273.00288.56

2สหรฐอเมรกา 87.87 90.10 70.99 79.69 82.97 83.63

- 9 48

3 ไทย 66.30 64.65 59.68 68.77 81.13 78.454 ไตหวน 78.07 80.41 75.39 83.66 87.35 77.735 เกาหลใต 41.24 63.60 41.95 57.54 69.11 55.19

6อนโดนเซย 30.94 44.16 38.48 45.00 55.09 54.25

7 มาเลเซย 33.49 35.53 33.95 35.30 45.12 48.608 เมกซโก 0.06 0.06 0.50 30.16 46.70 24.489 ฟลปปนส 9.05 16.35 15.79 16.25 18.12 19.4510 องกฤษ 4.88 3.32 2.28 11.97 19.58 16.55

ทมา: Japan Customs

ตารางท 9.22มลคาการคาถงและกระสอบพลาสตกไทยกบญปน

หนวย: ลานบาทไทยสงออกไป

ญปนไทยนำาเขาจาก

ญปน2539 1,563.7 826.32540 1,808.9 960.12541 2,139.5 1,085.92542 2,194.7 934.42543 2,888.1 1,318.92544 3,024.4 1,688.4

ทมา: กรมเศรษฐกจการพาณชย

การคาถงและกระสอบพลาสตกระหวางไทยกบญปนยงนบวามปรมาณและมลคาคอนขางนอย ดงจะเหนไดวา ญปนนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากจนมากทสดถง 288.6 ลานดอลลารสหรฐ และจากสหรฐอเมรกา 83.6 ลานดอลลารสหรฐ ในขณะทนำาเขาจากไทยเพยง 78.8 ลานดอลลารสหรฐ

นอกจากน อตราภาษศลกากรของญปนทจดเกบจากถงและกระสอบพลาสตกนำาเขากอยในระดบตำามาก เพยงรอยละ 5.8 เทานนในขณะทอตราภาษศลกากรของไทยอยในระดบสงกวามากคอทรอยละ 30 สำาหรบประเทศในความตกลงองคการการคาโลก

- 9 49

แตญปนกมมาตรการกดกนทมใชภาษทสำาคญสำาหรบบรรจภณฑพลาสตกคอ Food Sanitation Laws ซงกำาหนดคณสมบตหามการซมของสารเคมจากบรรจภณฑเขาสอาหาร มาตรการดงกลาวอาจกอปญหาตอการสงออกถงและกระสอบพลาสตกไทยไปญปนดวย หากผลตภณฑไทยไมไดมาตรฐานของญปน

ในการคำานวณดชนความไดเปรยบทปรากฏโดยเปรยบเทยบของไทยพบวา ดชนของไทยในการคาถงและกระสอบพลาสตกกบญปนมคาเทากบ 4.65 ซงนบวาสงมาก สาเหตคอ ปจจบนไทยเกนดลการคาถงและกระสอบพลาสตกกบญปนอยแลว โดยเปนคคาอนดบสามของญปน

ประเทศไทยจะไมไดรบประโยชนมากนกจากความตกลงการคาเสรกบญปนในกรณถงและกระสอบพลาสตก เนองจากไทยจะตองเปนฝายลดอตราภาษศลกากรคอนขางมาก ซงจะมผลใหมการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกมากขน และไทยจะเกนดลกบญปนนอยลงในกรณถงและกระสอบพลาสตก

ประเดนเจรจาการคากบญปนในกรณถงและกระสอบพลาสตกคอ การหาทางผอนคลายมาตรการกดกนทมใชภาษ โดยเฉพาะอยางยง การอำานวยความสะดวกใหผผลตและสงออกไทยสามารถผานการประเมนมาตรฐานคณภาพตามหลกเกณฑของญปนไดอยางรวดเรวขน

9.8 ยทธศาสตรกระทรวงอตสาหกรรม

1. ดานโครงสรางตลาดเมดพลาสตก

กระทรวงอตสาหกรรมโดยสำานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรมอาจศกษาและพจารณาการสงเสรมการผลตถงและกระสอบพลาสตกใหมตนทนตำาลงดวยการปรบโครงสรางอตสาหกรรมเมดพลาสตกใหมการแขงขนมากขนและมราคาเมดพลาสตกภายในประเทศทตำาลง

อตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตกมลกษณะเปนอตสาหกรรมทใชแรงงานสงและมองคประกอบตนทนวตถดบคอเมดพลาสตกในสดสวนสงมาก ทำาใหความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมนอกจากจะขนอยกบสภาพของตลาดแรงงานโดยทวไปแลว ยงขนอยกบอตสาหกรรมปโตรเคมขนปลายยอนขนไปถงขนตน

- 9 50

อตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตกไทยมตนทนวตถดบเปนสดสวนทคอนขางสงเนองจากเมดพลาสตกซงเปนเปนผลตภณฑปโตรเคมขนปลายในประเทศไทยมอตราการคมครองคอนขางสง ทงน อตราภาษศลากรเมดพลาสตกทนำาเขาจากประเทศในกรอบองคการการคาโลกยงคงสงถงรอยละ 30 โดยผผลตทำาใหราคาเมดพลาสตกในประเทศไทยมระดบคอนขางสงเพราะผผลตไทยสามารถบวกกำาไรสวนเกนเขาไปเทากบอตราภาษศลกากรรอยละ 30 ไดทนท

อตสาหกรรมปโตรเคมไทยโดยสวนใหญมการพฒนามาไดประมาณสบป ฉะนน เทคโนโลยการผลตจงยงคอนขางใหม ในขณะทตนทนคาเสอมราคาและคาใชจายดอกเบยเงนกไดลดลงมากหรอเปนศนยแลว ฉะนน อตสาหกรรมปโตรเคมไทยในปจจบนจงมตนทนตำาลงกวาในชวงแรกของการพฒนาและจงมความสามารถในการแขงขนไดดขน

ฉะนน นโยบายตออตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตกในระยะยาวคอ สำานกงานเศรษฐกจอตสาหกรรมควรทำาการศกษาความเปนไปได ประโยชนและผลกระทบของการลดตนทนวตถดบเมดพลาสตกดวยการเปดเสรการนำาเขาเมดพลาสตกดวยการลดอตราภาษศลกากรเพอลดอตราการคมครอง ชวยใหราคาเมดพลาสตกภายในประเทศลดตำาลง ทงนใหถอวา เมดพลาสตกเปนวตถดบขนตนทสนองอตสาหกรรมตอเนองอนๆ รวมทงถงและกระสอบพลาสตก เพอใหอตสาหกรรมตอเนองเหลานนมความสามารถในการแขงขนและศกยภาพสงออกไปสตลาดโลกทสงขน

2. ดานมาตรฐานผลตภณฑ

21. สำานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

ดงกลาวแลววา การสงออกถงและกระสอบพลาสตกไทยไปยงตลาดตางประเทศมแนวโนมทจะเผชญกบมาตรการกดกนทมใชภาษมากขน โดยเฉพาะอยางยงในตลาดยโรป ญปน และสหรฐอเมรกา ซงอาจมมาตรการกดกนสองประเดนใหญ คอ มาตรฐานดานสงแวดลอมซงกำาหนดใหบรรจภณฑพลาสตกสามารถยอยสลายไดงาย หรอตองสามารถนำากลบมาหมนเวยน (รไซเคล) ไดงาย เปนตน ตลอดจน มาตรฐานดานสขอนามย เชน ถงและกระสอบพลาสตกทบรรจอาหารหรอพชผลเกษตรตองไมมการซมของสารเคม จะตองไมฉกขาด

- 9 51

งาย หรอตองไมเปนอนตรายตอเดกเลก เปนตน ทงน คาดวา มาตรฐานเหลานจะเปนประเดนใหญในอนาคตอนใกล เพราะถงและกระสอบพลาสตกไทยยงคงมปญหาดานคณภาพ เนองจากมการนำาเอาพลาสตกเกามาหมนเวยนใช ทำาใหไมไดมาตรฐาน เชน ถงพลาสตกสำาหรบบรรจอาหารรอนทมคณภาพจะตองไมมการปนพลาสตกเกา แตในประเทศไทย กยงมการปนพลาสตกเกา ทำาใหถงพลาสตกรอนของไทยมคณภาพตำากวามาตรฐานและมการซมของสารพลาสตกเขามาในอาหารได เปนตน ในประเดนเหลาน สำานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมควรมบทบาททำาการศกษากรณในตางประเทศ ตลอดจนเขามารวมกบผผลตและผสงออกกำาหนดมาตรฐานผลตภณฑถงและกระสอบพลาสตก ทงนจะตองยกระดบมาตรฐานคณภาพถงและกระสอบพลาสตกไทยเขาสระดบสากลโดยยดเอามาตรฐานของประเทศผใชทสำาคญ เชน สหรฐอเมรกา ยโรป ญปน ออสเตรเลย เปนตน อกทงตองกำาหนดมาตรการตรวจสอบมาตรฐานทเขมงวดซงใชกบผลตภณฑถงและกระสอบพลาสตกทกชนด ทงทผลตภายในประเทศ ทนำาเขาจากตางประเทศ และทสงออกไปขายในตลาดโลก

22. กรมโรงงานอตสาหกรรม

นอกจากน มาตรฐานดานสงแวดลอมทอาจถกยกมาเปนมาตรการกดกนถงและกระสอบพลาสตกไทยในอนาคตยงอาจรวมถงขอกำาหนดใหการผลตตองไมกอมลพษเกนระดบทกำาหนดในประเทศผผลตเอง เชน การผลตถงและกระสอบพลาสตกในประเทศไทย หากกอใหเกดมลพษขนในประเทศไทยเกนกวากำาหนด ประเทศคคากอาจยกเปนขออางจำากดและกดกนการนำาเขาถงและกระสอบพลาสตกจากประเทศไทยได ในกรณน กรมโรงงานอตสาหกรรมจะมบทบาทสำาคญในการศกษาขอกำาหนดดานสงแวดลอมในประเทศตาง ๆ เพอนำามากำาหนดมาตรฐานสงแวดลอมของไทยใหสอดคลอง ตลอดจนกำากบตรวจสอบใหการดำาเนนงานของโรงงานถงและกระสอบพลาสตกในประเทศไทยตองเปนไปตามมาตรฐานสงแวดลอมในระดบสากลอนเปนทยอมรบทวไป เพอไมใหประเทศคคายกเอามาตรฐานดานสงแวดลอมมาเปนสาเหตกดกนถงและกระสอบพลาสตกไทยไดตอไป

3. ดานการสงเสรมการลงทนเพอสงออก

- 9 52

คณะกรรมการสงเสรมการลงทนมบทบาทสำาคญในการยกระดบอตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตกไทยใหเปนอตสาหกรรมสงออกสำาคญของประเทศ ทงนโดยกำาหนดนโยบายสงเสรมการลงทนในอตสาหกรรมถงและกระสอบพลาสตกแกทงผผลตเดมและผผลตรายใหมเพอการสงออก เชน มขอกำาหนดใหสงออกผลตภณฑถงและกระสอบพลาสตกในสดสวนทแนนอนของผลผลตทงหมด เปนตน นอกจากน การสงเสรมการลงทนจะตองมการกำาหนดมาตรฐานดานคณภาพผลตภณฑ สขอนามย ความปลอดภยสำาหรบผบรโภค และมาตรฐานดานสงแวดลอมในประเทศสงออก มาตรฐานสงแวดลอมในประเทศไทย ทงนโดยความรวมมอกบสำานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม และกรมโรงงานอตสาหกรรม

- 9 53