2014

Noynoi

Toshiba

11/26/2014

ระบบการขนสงอจฉรยะ (Intelligent Transport System - ITS) เทคโนโลยเพอความปลอดภยทางถนน

ITS-Police

1

ระบบการขนสงอจฉรยะ (Intelligent Transport System - ITS) ในประเทศไทย

การจราจรทางถนนนบวนจะทวความส าคญตอการเดนทางมากยงขน ทงเพอการเดนทางโดยบคคลและการขนสงสนคา ดงนนการสรางระบบการจราจรใหมประสทธภาพจงมความจ าเปนอยางยง “ระบบการขนสงและการจราจรอจฉรยะ (Intelligent Transport System)” จงเปนความพยายามในการพฒนาเพอเพมความสะดวกในการเดนทางและเพอลดจ านวนการเกดอบตเหตจากการเดนทางบนทองถนน ใหเกดความสญเสยนอยทสดดงแผนภาพดานบน

ITS-Police

2

นยามของระบบการขนสงอจฉรยะ

ระบบการขนสงอจฉรยะ เปนระบบทถกพฒนาขนเพอรองรบความตองการดานความปลอดภย เพมประสทธภาพของการจราจร และการปกปองสงแวดลอม โดยการผสมผสานสามสงพนฐานเขาดวยกน ไดแก คน ถนน และรถยนต โดยใชเทคโนโลยการสอสารเปนตวเชอมในการใหขอมลจราจรเพอความสะดวกในการเดนทางและขนสงสนคา ดงแผนภาพท 1

รปท 1 แผนภาพแสดงความเกยวของ ระหวางระบบ ITS และองคประกอบ

ตางๆ ของระบบขนสง

ITS-Police

3

ความหมายของระบบขนสงอจฉรยะ

ระบบขนสงและจราจรอจฉรยะ (Intelligent Transport System - ITS) หมายถง ระบบทมการใชเทคโนโลยดานการค านวณ เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชกบการจดการจราจรและการขนสงใหสอดคลองกบเวลาจรง (Real Time) มากทสด ทงน เพอเปนการเพมความปลอดภยในการเดนทาง การเพมประสทธภาพในการจดการจราจร มความสะดวกรวดเรวในการเดนทาง และกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด

ตวอยางการพฒนาดาน ITS ในประเทศไทย

ประเทศไทย ไดเรมมการพฒนาน าระบบ ITS มาใชในหนวยงานตางๆ เชน ส านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร ไดพฒนาโครงการระบบรายงานสภาพจราจรแบบ Real Time รวมถง ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (NECTEC) ไดพฒนา “โปรแกรมระบบขนสงและจราจรอจฉรยะ (ITS: Intelligent Transport Systems)” ขน นอกจากหนวยงานทกลาวมาขางตน กยงมมลนธ iTIC (Intelligent Traffic Information Center) และ องคกรบรษทอนๆ อกมากมาย โดยตวอยางทนาสนใจ ไดแก

ITS-Police

4

1. โครงการปายจราจรอจฉรยะและสญญาณไฟจราจรแบบตงเวลาอตโนมต โครงการปายจราจรอจฉรยะเปนโครงการททางกรงเทพมหานครใหสทธแกเอกชนในการตดตง บรหารจดการ และ

บ ารงรกษา โดยจดเปนระบบการแสดงสภาพจราจรแกผขบขบนทองถนนเพอใช เปนขอมลในการเลอกเสนทางทเหมาะสม วธการ

เพยงผขบขมองปายแลวสงเกตจดทบอกวา “ทานอยทน” นนคอต าแหนงททานอย และดวาทานก าลงจะเดนทางไปทไหน โดยมอง

ตามแผนททแจงไว และสงเกตแถบสทแสดงบนปายททานก าลงจะเดนทางไปโดยแตละแถบสมความหมายตางกน

ปายจราจรอจฉรยะจะแสดงสภาพการจราจรในแตละเสนทาง ดงภาพท 2 โดยอาศยหลกการทางวศวกรรมจราจร ทเรยกวา

Occupancy Ratio (OR)

รปท 2 ปายจราจรอจฉรยะ (2008, K. Choocharukul)

ITS-Police

5

ระบบจะท าการแปลงขอมลเชงปรมาณเปนขอมลเชงคณภาพโดยใชสเปนตวน าเสนอ ซงมการก าหนดหลกเกณฑเบองตน

ดงน

-คา OR ทอยระหวาง 0.0 ถง 0.8 ใหถอวาการจราจรคลองตว ใชสเขยวเปนตวแสดงสภาพการจราจร

-คา OR ทอยระหวาง 0.0 ถง 0.8 ใหถอวาการจราจรคลองตว ใชสเขยวเปนตวแสดงสภาพการจราจร

-คา OR ทอยระหวาง 0.0 ถง 0.8 ใหถอวาการจราจรคลองตว ใชสเขยวเปนตวแสดงสภาพการจราจร

2. การประยกต ITS เพอใหขอมลสารสนเทศจราจร

ในประเทศไทย มหลากหลายบรษทและองคกรทใหบรการขอมลดานสารสนเทศจราจร ทงหลากหลายรปแบบแตกตางกน เชน การใหขอมลผานชองวทย การใหน าเสนอขอมลผานปายจราจรอจฉรยะ การแจงเตอนสภาพจราจร เหตการณตางๆ บนปายเปลยนขอความได บนอปกรณน าทาง และ การใหขอมลผานเวปไซต หรอ แอปพลเคชนตาง ซงตวอยางขององคกรทใหบรการขอมลเหลานไดแก มลนธจราจรอจฉรยะ (iTIC) ไดใหบรการดานสารสนเทศจราจรบนเวปไซต และใหความรวมมอกบองคกรอนเพอมอบขอมลสารสนเทศจราจรทมอยใหน าไปเผยแพรตอไป ในสวนของกรงเทพมหานครนนไดมวธการเผยแพรสารสนเทศจราจรใหกบผขบขโดยผานบรการทเรยกวาปายจราจรอจฉรยะ (Bangkok traffic info) ซงไดกลาวไวในสวนกอนหนาน สวนองคกรเนคเทค(NECTEC) ไดพฒนาโครงการพฒนาระบบประเมนและรายงานสภาพจราจรโดยผานแอปพลเคชนทเรยกวา”ทราฟ (Traffiy)” และ

ITS-Police

6

บรการหนาเวปไซตเชนเดยวกน นอกจากนยงมบรษทลองด (longdo) เปนบรษทเอกชนทไดบรการขอมลสารสนเทศทงทางเวบเพจและแอพพลเคชนทใหบรการตางๆ ไมวาจะเปนดานการจราจร พจนานกรมออนไลน และองคกรทใหบรการดานขอมลสารสนเทศในรปแบบทแตกตางจากทกลาวมาคอชองสถานจราจรเพอสงคม (FM 99.5 MHz) นอกจากทกลาวมายงมกรมทางหลวงชนบท กระทรวงคมนาคม ไดมการจดท าขอมลแผนทบรการประชาชน ประกอบดวย รายละเอยดขอมลสายทาง คนหาสถานทส าคญ คนหาสายทางโดยก าหนดขอบเขตรศม คนหา ระยะทางสนทสด แนะน าเสนทางลด-เลยง แผนทแนะน าแหลงทองเทยว โดยรายละเอยดสามารถดไดในเวปไซตของกรมทางหลวงชนบท

มลนธ Intelligent Traffic Information Center หรอ iTIC เปนมลนธทท าหนาทเปนศนยรวบรวมขอมลสารสนเทศจราจรจากภาครฐและภาคเอกชน ซงขอมลดงกลาวไดรวบรวมมาจากหลากหลายแหลง โดยเฉพาะขอมล Probe ไดแกขอมล Bus probe , taxi probe , truck probe หรอ mobile probe (ขอมล Probe คอขอมลทบอกลกษณะการเดนทางของทตดตงอปกรณ GPS โดยมรายละเอยดขอมลประกอบไปดวยต าแหนง (latitude , longitude) ความเรว และ เวลา ณ ต าแหนงตางๆ ซงขอมล probe ทเรยกนนขนอยกบชนดของอปกรณทตดตง GPS เชน หากเปนขอมล Probe ทมาจากโทรศพทเคลอนท จะเรยกวา mobile probe หากขอมล probe นนมากจากยานพาหนะจะเรยกขอมล probe นนวา vehicle probe ทงนอาจจ าแนกเปน taxi probe , truck probe) และ ขอมลจากกลอง CCTV ทตดอยบรเวณสแยกจากกรงเทพมหานคร รวมถงขอมลจากหนวยงานอนๆ นอกจากนขอมลสารสนเทศการจราจรทเผยแพรนนไดเพมเตมรายละเอยด เหตการณตางๆ เชน กจกรรม หรอ อบตเหต เพอใหผ รบรขอมลสามารถตดสนใจการเดนทางไดอยางถกตองตามรปท 3

ITS-Police

7

รปท 3 แสดงกระบวนการท างานของมลนธ iTIC

(ทมา : http://www.iticfoundation.org/about/how)

ITS-Police

8

3. สญญาณไฟจราจรแบบตงเวลาอตโนมต

ระบบควบคมสญญาณไฟจราจรแบบเปนพนท (ATC: Area Traffic Control หรอ UTC: Urban Traffic Control) คอ ระบบ

การบรหารจราจรแบบอจฉรยะ โดยการใชเทคโนโลยดานคอมพวเตอรในการประมวลผลและเชอมโยงการบรหารจดการจราจรของแตละทางแยกเขาดวยกน โดยการจดจงหวะรอบสญญาณไฟจราจร (Traffic Signal Timing) ใหสอดคลองกบปรมาณการจราจรจรงบนถนนโครงขายในขณะนน การน าระบบควบคมสญญาณไฟจราจรแบบเปนพนทมาใชในการควบคมไฟจราจร โดยอาศยคอมพวเตอรจะแบงเบาภาระเจาพนกงานต ารวจทงทางแยก และศนยควบคมการจราจร อกทงยงลดภาระของหนวยงานทเกยวของในการตรวจสอบการท างานของอปกรณสญญาณไฟจราจรและการปรบจงหวะสญญาณไฟจราจรททางแยกตางๆ ซงสวนประกอบของระบบ ATC ดงแสดงในรปท 4

รปท 4 สวนประกอบ ของระบบ ATC

ITS-Police

9

ระบบสามารถจดจงหวะสญญาณไฟจราจรใหสอดคลองกบสภาพจราจรทเกดขนจรง โดยระบบจะรบขอมลสภาพการจราจรผานทางระบบตรวจสอบสภาพการจราจร (Detection System) เชน ระบบตรวจวดปรมาณจราจรแบบ Loop Detector หรอกลองตรวจสภาพจราจร (CCTV) เปนตน รปตวอยางอปกรณตดตงบรเวณทางแยกเพอใชตรวจวดปรมาณจราจรดงแสดงในรปท 5 ระบบตรวจสภาพการจราจร Loop Detector & CCTV ลกษณะการท างานของระบบดงกลาวจะรบขอมลปรมาณการจราจร คอมพวเตอรแมขายจะท าการประมวลผลขอมลทงหมดของโครงขายถนน (Network) เพอออกแบบระยะเวลารอบสญญาณไฟใหเชอมโยงกนอยางตอเนอง เปรยบเสมอนมวศวกรคอยดแลการจราจรอยตลอดเวลา และผลของการออกแบบจะถกน าไปใชในการจดการจงหวะสญญาณไฟจราจรของรอบถดไปทนท ตวอยางการเชอมโยงสญญาณไฟเขยวของแตละทางแยกบนถนนสายหลก เพอใหการจราจรระบายไดอยางคลองตว

รปท 5 ระบบตรวจสภาพการจราจร Loop

Detector & CCTV

ITS-Police

10

4. ระบบจราจรอจฉรยะในรถโดยสารดวนพเศษ (Bus Rapid Transit - BRT)

รถโดยสารดวนพเศษ (BRT) มการใชระบบการจดการรถขนสงสาธารณะ เปนระบบทใชเทคโนโลยในการบอกต าแหนงของยานพาหนะอตโนมต (Automated Vehicle Locator - AVL) ซงจะเปนประโยชนตอประชาชนเนองจากสามารถทราบเวลาในการรอรถโดยสารสาธารณะ ท าใหสามารถบรหารเวลาการเดนทางไดดยงขน ดงแสดงในภาพท 6

รปท 6 ภาพ – เสยง บนจอแสดงผล

LCD บอกสถานทจะถง บน BRT

ITS-Police

11

5. โปรแกรมอานปายทะเบยนรถยนต (License Plate Reading System - LPR)

เปนโปรแกรมทสามารถอานภาพปายทะเบยนรถยนตได และสามารถนาไปประยกตเพอใชประโยชนไดหลายอยาง อาท การควบคมรถเขาออกอาคารสถานทวาเปนรถภายในหรอบคคลภายนอก การรกษาความปลอดภย ตดตามรถหาย และรถทอยในรายชอทตองสงสย การจดการทจอดรถอตโนมต จดเวลาเขาออก และค านวณคาจอด และรวมถงควบคมการรวไหลจากการจดเกบเงน 6. ระบบการตดตงกลองวงจรปด CCTV

การทางพเศษแหงประเทศไทยไดท าการตดตงกลองวงจรปด CCTV ดงรปท 7 ซงสามารถเกบและแสดงขอมลของรถยนต

สภาพการจราจร อบตเหต ตลอดเสนทางทอยในพนทในความดแลของการทางพเศษแหงประเทศไทย

ITS-Police

12

รปท 7 ระบบ กลองวงจรปดของการทางพเศษแหงประเทศไทย

7. ระบบระบอตลกษณของวตถโดยคลนความถวทย (Radio Frequency Identification – RFID)

ระบบการระบอตลกษณของวตถดวยคลนความถวทย (Radio Frequency Identification – RFID) เปนเทคโนโลยการสง

ขอมลทอาศยคลนแมเหลกไฟฟาในชวงความถวทยในการระบลกษณะเฉพาะของวตถแตละชน โดยมลกษณะเปนปาย

ITS-Police

13

อเลกทรอนกส (RFID Tags) ทมการลงโปรแกรมควบคมอยางเฉพาะเจาะจง เพอตรวจตดตามและบนทกขอมลทตดอยกบปาย ซง

น าไปฝงหรอตดอยกบวตถตางๆเชน บตรเขาออกส านกงาน บตร ATM เปนตน สามารถอานขอมลไดโดยไมตองใชการสมผส ทนตอ

ความเปยกชน แรงสนสะเทอน และสามารถอานขอมลไดดวยความเรวสง ดวยความสามารถดงกลาวน จงไดมการน าเทคโนโลยนมา

ใชในการเกบเงนบนทางดวน (Easy pass) และตรวจจบความเรวของรถตโดยสาธารณะ ซงเทคโนโลยนจะท างานโดยอาศย

คลนวทยในชวงความถตางๆ

วธการท างานเพอตรวจจบความเรวของยานพาหนะนนจะใช 2 อปกรณท างานรวมกน คอ RFID Tag ทจะตดอยบรเวณ

โคมไฟหนารถ และบรเวณเครองหมายการเสยภาษในรถ และใช RFID Reader ซงเปนอปกรณอาน/เขยนขอมลความเรวสง สามารถ

อานและเขยนขอมลไดขณะทรถวง ซงไดถกตดตงในเสนทางทยานพาหนะวงผาน เมอยานพาหนะวงผานเครอง RFID Reader จาก

จด A ไปจด B เครองกจะท าการค านวณความเรวเฉลยของรถทวง โดยค านวณจากระยะทางทรถวงผานจดอาน A ถงจดอาน B หาร

ดวยเวลาเดนทางทงหมดจากจดอาน A ถงจดอาน B เมอค านวณเสรจแลวกจะสงขอมลกลบมาทศนยควบคม โดยไมจ าเปนตอง

อาศยการสมผส (Contact-Less) หรอตองเหนวตถนนๆ กอน ดงภาพแสดงในรปท 8 และ 9

ITS-Police

14

รปท 9 ตวอยางการท างานระบบ RFID

รปท 8 โครงสรางทวไปของระบบ RFID

ITS-Police

15

8. ปายขอความ (VMS)

การทางพเศษฯ จะประชาสมพนธใหผ ใชทางไดรบทราบขอมลเกยวกบสภาพการจราจร และเหตการณส าคญตางๆ ผาน

ทางปายขอความ ซงตดตงกอนทางแยกตางๆ ซงในกรงเทพมหานครสามารถพบเหนไดบนทางดวน หรอเสนทางทมปรมาณจราจร

สง

รปท 10 ตวอยางปายบอกขอความ

ITS-Police

16

9. ระบบทจอดรถอจฉรยะ

ระบบทจอดรถอจฉรยะ เปนระบบทชวยเพมความสะดวกแกผขบรถยนตหาทจอดรถ โดยระบบจะมปายแสดงผลบอกวาแถวไหนเตมแลว แถวไหนมทวางจ านวนเทาใด เพอเพมความคลองตวของการจราจรในอาคารจอดรถ ลดเวลาในการขบหาทจอดรถ รวมทงลดการสนเปลองน ามนในการวนหาทจอดรถอกดวย

รปท 11 ระบบทจอดรถอจฉรยะ

ITS-Police

17

ทมาและคนขอมลเพมเตมไดท

ขอมลภายในรถ BRTและบรเวณสถาน http://tavatron.blogspot.com/p/brt_03.html

ระบบควบคมสญญาณไฟจราจรแบบเปนพนท (Area Traffic Control – ATC)

http://www.civil.mut.ac.th/06/%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0

%B8%9A%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%8D%E0%B8%8D%E0%B8

%B2%E0%B8%93%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%88%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%88/

ลดอบตเหตรถตโดยสารสาธารณะของไทย ดวยเทคโนโลย RFID http://www.it24hrs.com/2013/control-van-with-rfid/

http://www.its.dot.gov/research/v2i.htm

http://www.its.dot.gov/research/v2v.htm

http://www.masstech.co.th/index.php/knowledge/menu-what-is-rfid

http://www.geocities.ws/kitalo17/Papers/RFID.pdf

ITS-Police

18

โครงการพฒนาศกยภาพการปฏบตงานของเจาหนาทต ารวจจราจร

รายชอคณะวจย

พ.ต.อ.หญง จนดา กลบกลาย อาจารย (สบ ๔) กอจ.บช.ศ.

พ.ต.อ.ษณกร มนเมอง ผกก.ฝายกจการนกศกษา สบร.บช.ศ.

พ.ต.ท.หญง ดวงฤด เอยวสนทรพย อาจารย (สบ ๓) กอจ.บช.ศ.

พ.ต.ท.ไวพจน กลาชย อาจารยประจ าคณะรฐศาสตรและนตศาสตร มหาวทยาลยบรพา

พ.ต.ท.พเชษฐ ค าภรานนท สว.กลมอนเทอรเนต สสท.สทส. (ผ รบผดชอบ)

พ.ต.ท.ภาณพงศ ภาณดลกตต สว.งานวศวกรรมจราจร กก.๔ บก.จร.

พ.ต.ท.อมรชย ลลาขจรจตร สว.เทคโนโลยสารสนเทศ ฝอ.บก.จร.

พ.ต.ท. สทธพงษ ศรเลอจนทร อาจารย (สบ ๒) กอจ.บช.ศ.

นายวฒนดนย ธนญชย นกวชาการอสระ

ส.ต.ต.หญง ศศวมล เสงนย ผบ.หม กอจ.บช.ศ./ เจาหนาท ผทรงคณวฒ

รศ.ดร.สรวศ นฤปต ภาควชาวศวกรรมโยธา คณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ITS-Police

19

ดร.เตอนใจ ฟกดะ เลขาธการสมาคมวจยวทยาการขนสงแหงเอเชย (ATRANS)

นายสามารถ ดวงวจตรกล อปนายกสมาคมระบบขนสงและจราจรอฉรยะไทย