ประวตความเปนมา

ต งอย บานเลขท 49 หม 3 ถ.บานเขาปน-แกงเสยน อ.เมอง จ.กาญจนบรกาญจนบร 71000

ยอนไปเมอหลายสบปกอน…ในงานไหวครดนตรไทยของบานพาทยโกศล ส านกดนตรมชอ “ทางฝ งธน” คร งน นสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ ส ย า ม บ ร ม ร า ช ก ม า ร เ ส ด จ ไ ป ท ร ง ร ว ม พ ธ แ ล ว ท อ ด พ ร ะ เ น ต ร เ ห น เ ค ร อ ง ป พ า ท ย ม อ ญ ต ง อ ย ทรงปรารภวาเครองดนตรนมความประณตงดงาม จงทรงสอบถามถงตวผท า ค ณ ห ญ ง ไ พ ฑ ร ย ก ต ต ว ร ร ณ นก ดนต รหญ ง คนส า ค ญผ เ ป น ท ไ ว ว า งพ ระ ร าชหฤท ย จ ง ท ล ว า เครองนท าทบานชางชยอยวดยาง

นบแตวนนน สมชยดนตรไทยจงไดมโอกาสรบใชใตเบองพระยคคลบาท และถวายเครองดนตรส าหรบทรงในโอกาสตางๆ เรอยมา ความภาคภมใจอยางหาทสดมไดน…เปนแรงผลกดนใหชางชย พฒนาเครองดนตรจนมชอเสยงเลองลอในวงการดนตรไทย เราจงไดเหนไดเครองดนตรของสมชยดนตรไทยต งเปนสงาอยคกบวงดนตรไทยท งในหนวยงานราชการ ภาคเอกชน ตลอดจนมหาวทยาลยหลายๆ แหงของไทย

สมชยดนตรไทย มหนารานอยตดกบซอยวดยางสทธาราม ถนนพรานนก แขวงบานชางหลอ เขตบางกอกนอย กรงเทพมหานคร ลกษณะรานเปนตก 4 ชน ช นแรกเปนหองท าเครองดนตร ท งแกะกะโหลกซอ ประกอบรางระนาด ทาส และมหองประกอบไมพดและเรซน มช นลอยเปนหองท างานของคณสมชย และช น 3 เปนโชวรมเครองดนตร สวนช นสเปนทพกของคณสมชยและภรรยา นอกจากนยงมหองแถวตกขางๆ เปนสถานทแกะสลกฆองมอญ และตกฝ งตรงขามเปนโกดงเกบเครองดนตร

อตลกษณเดมของเครองดนตรไทย

ช า ง ท า เ ค ร อ ง ด น ต ร ว ย 72 ป เ ร ม เ ล น ด น ต ร ต ง แ ต อ า ย เ พ ย ง ส บ ก ว า ป แ ล ะ เ ร ม ท า เ ค ร อ ง ด น ต ร ห ล ง จ า ก น น ไ ม น า น

ถายทอดความรใหฟงถงคณสมบตของเครองดนตรไทยตามขนบเดมทเนนท าตามครวา

“เครองดนตรไทยในอดตทขนชอตองเสยงดเปนประการส าคญ แ ต น อ ก จ า ก เ ส ย ง แ ล ว ด ว ย ล ก ษณะข อ ง เ ค ร อ ง ด น ต ร ไ ท ยม ไ ม เ ป น ส ว น ป ร ะ กอบหล ก เครองดนตรทดจงตองวากนดวยเรองของไมทใชท า เชน ไมสก ไมชงชน เ ป น ไ ม ท ถ อ ก น ว า เ ป น ย อ ด ข อ ง ก า ร ท า ร ะ น า ด หากเปนกะลามะพราวส าหรบท าซอกตองคดเลอกกะลาขนาดใหญจากมะพราวซอ ใหได รปทรงสวยงามมล กษณะพเศษเปนทรงรปสามเหลยมมป ม ม พ ส า ม ป ม โ ด ย ป ม น เ ก ด ข น บ ร เ ว ณ เ ส น ส า แ ห ร ก ซ ง เ ป น ด า น ท อ ย ต ร ง ข า ม ก บ ต า ก ะ ล า ม อ ง ด เ ผ น ๆ คลายเปนโหนกเหมอนหวชาง”

ย อ น ไ ป ใ น อ ด ต ชนดของไมทกลาวมาขางตนเปนเพยงองคประกอบหนงของเครองดนตรทงดงา ม เ พ ร า ะ ย ง ม ร า ย ล ะ เ อ ย ด ป ล ก ย อ ย ท ง ก า ร ป ร ะ ก อ บ เ ค ร อ ง รปทรงความสมดลของเครอง ลวดลายการแกะสลก การลงรก ปดทอง ก า ร ป ร ะ ด บ ม ก ป ร ะ ด บ ก ร ะ จ ก แ ล ะ ร า ย ล ะ เ อ ย ด อ น ๆ อนเปนลกษณะประณตศลปของดนตรไทย

ใ น ย ค ท อ ง ข อ ง ด น ต ร ไ ท ย ด น ต ร ไ ท ย เ ป น ด น ต ร ใ น อ ป ถ ม ภ ข อ ง ร า ช ส า น ก จงเปนทแนนอนวาความงดงามของเครองดนตรนนจะตองประกวดประชนกนอ ย า ง ท ส ด ไ ม แ พ ฝ ม อ ก า ร บ ร ร เ ล ง เ จ า น า ย ช น ส ง จ ะ เ ป น ผ อ ป ถ ม ภ น ก ด น ต ร ใ น ท ก ๆ ด า น ท งในดานการด ารงชวตและทรพยสน ในปลายสมยรชกาลท 4 ถงสมยรชกาลท 7 จ ง เ ก ด ว ง ด น ต ร ส า ค ญ ๆ ข น ห ล า ย ว ง และวงดนตรเหลานนกกลายเปนตนแบบของดนตรไทยในสมยตอมา เชน ส านกดนตร “ทางฝ งธน” วงพาทยโกศล มครจางวางท ว พาทยโกศล ส านกดนตร “ฝ งพระนคร” มครหลวงประดษฐไพเราะ (ศร ศลปบรรเลง) ส า นก ดนต รด ร ย ป ร ะ ณต “ บ า นบ า ง ล าพ ” ม ค ร ศ ข ด ร ย ป ระ ณต การสบทอดดนตรของแตละส านกดนตรสบทอดกนท ง “ทางเพลง” และ “เครองดนตร”

ทาง เพลงน น ว า ก นด วย เ ร อ งของ เส ย ง และกลว ธ ก าร เลนดนต ร อ น เ ปนศ ลปะนามธรรมท ต อ งส บทอดและบ นทกก นอย า งจร ง จ ง บางส านกถอเปนความลบ ถายทอดกนเฉพาะคนในส านก

สวนเครองดนตรทครใชน น วากนดวยลกษณะของเครองดนตร เชน ล ว ด ล า ย ก า ร ส ล ก ร ป แ บ บ ค ว า ม โ ค ง ม น ข อ ง เ ค ร อ ง เ ช น เครองดนตรจากบานดรยประณต ตองเครองดนตรของเจกฮย เจกฝน ช า ง ไ ม ช า ว จ น ผสรางตนแบบรางระนาดรางประกอบมาแทนทการขดรางระนาด และสรางไดงดงามจนกลายเปนตนแบบในหมนกดนตร

แ ต ใ น ป จ จ บ น ด น ต ร ไ ท ย ไ ม ไ ด อ ย ใ น อ ป ถ ม ภ ข อ ง ร า ช ส า นก แ ล ะ เ ส อ ม ค ว า ม น ย ม ล ง ไมไดมส านกดนตรใหไปอาศยหลบนอนและอทศตวรบใชครเชนแตกอน ไ ม ไ ด ม ส ม บ ต ท า ง ด น ต ร ท ค ร จ ะ แ จ ก จ า ย ใ ห ส บ ท อ ด ก น ไป ได การเลนดนตรสวนใหญเปนไปเพยงเพอการอนรกษ ไมไดอยในชวตประจ าวน จ า ก ส า น ก ด น ต ร ส ด น ต ร ใ น ร ะ บ บ ก า ร ศ ก ษ า หรอการเรยนเพอเปนความสามารถพเศษตามโรงเรยนสอนพเศษตางๆ

ก า ร ส บ ท อ ด จ ง ท า ไ ด เ พ ย ง ก า ร ส บ ท อ ด ท า ง เ พ ล ง แตเครองดนตรนนนกดนตรจ าเปนตองจดหาเครองดนตรดวยตนเอง

ความนยมทางดนตรไทยเปลยนไป แตนกดนตรบางคนไมเปลยนตาม

“นกดนตรในปจจบน บางคนยงคงยดถอการสบทอดแบบท าตามคร ส บ ท อ ด ร ป แ บ บ ท ค ร เ ข า ส ร า ง ไ ว หากชางท าเครองดนตรจะสรางเครองใหมกตองสราง “เลยนแบบคร” แบบตามๆ กนมา และตองเหมอนครในทกรายละเอยด ต งแตวตถดบ ว ธ ก า รส ร า ง แต ช า งบ า งคนส ก แต ว า ท า เ ล น ไม เ ป น ส า ค ญค อ คนเลนตองเปนคนท า อยางวา…สวนใหญ คนเลนไมไดท า คนท าเลนไมเปน ไมเคยเลน… เรองของเสยงจงอาจไมดเทาทควร ยงวตถดบจ ากด จะท าอยางไร” ชางสมชยปลอยค าถามไวใหเราไดขบคด

สอตลกษณใหม : ชางประกอบรางระนาด “มอชางสมชย”

เจาของรานเครองดนตรผน เรมตนชวตในวงการดนตรดวยการเปนนกดนตรแบบทเขาเรยกตวเองวาเปน “คนระนาดบนเดยว” เดนทางจากกาญจนบรเขามาอยกรงเทพฯ ใน พ.ศ. 2510 มาเลนตามวงลเก เลนแบบทมคนระนาดคนเดยว ไมตองครบวงกเลนลเกไดท งเรอง

เรองราวในอดตคอยๆ พร งพรออกใหเราเหนเปนภาพ

“สมยนนเลนดนตรไมไดหยดเลยท งวน ลเก โขน ละครวทย นอดเสยงกนทกวน ลเกมหลายคณะ รงเรองมาก เราเปนคนระนาดอดเทป “ช.น าศลป” “หองส าเนยง” “เรองเพงตาเสอดาว” บรษทยาแถวบางหวา ดงทสดเลยสมยนน มลเกอดทกวน เรากตองไปตทกวน”

การออกไปเลนดนตรบอยๆ ท าใหมโอกาสพบกบเครองดนตรท งทคณภาพดและคณภาพไมดจากหลากหลายส านก เมอเหนเครองสวยๆ กอยากไดแตชวตเดกตวคนเดยวจากบานนอกฐานะทางการเงนไมไดราบรนนก

“เรากอยากไดอยากมเหมอนเขา แตไมมปญญา จะไปซอหามากไมได จะไปขอใครกไมได ตองท าเอง เลนเอง นกๆ แลวเตยเราเปนชางไม เรากชอบเปนชางไม ดๆ กวาท าไมเราจะท าไมได กไปซอสวมา ลองตอกผดตอกถก แตกประกอบได ทนพอนกดนตรมาเหน บางทมาขอซอของเรา ท าไปกเลนไป ขายไป นกดนตรเขาเชอใจ เชอม น เพราะเราเปนคนเลนดนตรมากอน ตอนนนมคนท าเครองดนตรเยอะ แตคนกเชอใจเรา

อยางรางระนาด เราเคยเลนของคนอนมากอน เราร บางรางเปนรางโบราณไมอวน แลวกสงดวย บางรางกเตยตองกมลงไปตกไมสงา บางรางกส นใสลกระนาดไดแค 21 ลก 22 ลกนไมพอ บางรางกแคบ เรานงๆ ต แลวมนกไมสบาย จงไดปรบเปนขนาดของเรา” นเองเปนจดเรมตนของเครองดนตรไทยสไตลสมชยทไมไดตามคร

จากนกดนตรสชางท าเครองดนตร ท าเครองดนตรอยางจรงจง จนเกดเปนรางระนาดมอชางสมชยต งแต พ.ศ. 2517

“มอ” เปนศพททนกดนตรใชจนเปนทเขาใจกนวา มอใครนน หมายถง เปนฝมอของใคร นกดนตรเหนเครองดนตรกจะดออกวาใครท า

รางระนาดมอชางสมชย จงหมายถง รางระนาดจากรานสมชยดนตรไทย ทจะมลกษณะแตกตางจากรางระนาดทสรางโดยชางอนๆ กลาวคอ

“ตนตองสง 9 นวครง น งตแลวจะพอด ไมตองเอาหมอนเอาอะไรมารอง โขนรางตรงกลางตองปองออกเลกนอยแลวจะสวย แลวตองโคงใหไดรป ไมให “ตกทองชาง” เพราะจะล าบากคนต ผนตองเปนงเลอย ลกสดทายตองเรยว ตแลวลกระนาดตอง “ไมทะเลาะกบราง” คอไมเคาะกบรางนนเอง ส าคญคอ รางตองเขากบผน”

เวลาผานไป 40 กวาป ผครอบครองรางระนาดมอชางสมชย…เรยกไดวาคมคาไมตองอายใคร

ชางแกะสลก : ฆองมอญแบบวงเดอน

หลงจากคยเรองเกยวกบรางระนาด ชางสมชยดเหมอนจะสขใจกบการถายทอดเรองราวในอดตขนเรอยๆ จงเปดบทสนทนาลบใหคนนอกอยางเราฟงเปนคนแรกๆ อยางไมหวงวชา

“นผมไมเคยบอกใครเลยนะ เลาทนเปนทแรก”

ชางสมชยคอยๆ เปดฉากความลบตอไป “ฆองมอญของผม เปนแบบวงเดอน ปกตฆองมอญจะมแบบทรงบาตร เปนเหมอนบาตรพระ ปองตรงกลางๆ แลวปลายวงฆองหกศอกเขามา กบฝกมะขาม กลมเหมอนยกฆองไทยตะแคงขนเลย ปากจะแคบ ถาใครเคยตจะรวา ลกฆองลกสดทายจะหอยลงมา ไมสวย เวลาตกล าบากตองเอาไมงดลกขน

คณสมบตความเปนนกดนตรผนวกกบความเปนชางกอใหเกดอตลกษณใหมของฆองมอญ แบบวงเดอน

“แบบวงเดอนนจะเปนเหมอนพระจนทรเสยว จะโคงนอยกวา ลกฆองลกสดทายจะไมหอยลงมา นอกจากทรงสวยแลว จะตงาย ไมตองหกมอ คณภาพเสยงของลกสดทายจงจะดกวา”

นอกจากวงฆองแลว ฆองมอญของสมชยดนตรไทยยงแตกตางทลวดลาย และหนาพระทอยบนเครอง หนาพระของแตละทจะหนาตาไมเหมอนกน

ทองมวน อนอนตะ และสวาง อนอนตะ สามภรรยา ชาวล าพน ถายทอดเรองราวการแกะสลกตวพระบนฆองมอญใหเราฟงวา

“แ ก ะ ส ล ก ต ว พ ร ะ ใ ห ส ม ช ย ด น ต ร ไ ท ย ม า 25 ป แ ล ว น า น ๆ เปนปกวาจะกลบบานท เถาแกเชาบานให เปนชางทางเมองเหนอมากอน แลวตามคน รจ กมา พอมาอย น เรา กห ดให ลก ม ลกแกะดวยอกคน ง านแกะสล ก ใชพ น ฐ านคล า ยๆ ก น แตท น เ ถ าแก จ ะ เ ปนคนวาด เ ร า ก แป ะ ล งบนไม แ ล ว ก แก ะ ล า ย ท า ง เ ห น อก บ ล า ยท น ต า งก น แตเราเปนคนแกะ มลายกแกะได ทนสวนใหญจะแกะไมขนน มไสสกบาง แตไมขนนนเหนยวและแขงกวา

เราเหนสว 30 กวาเบอร และลายทแปะลงบนไมแลวกเกดความสงสย จงถามวา “ชางรไดอยางไรวาตองใชสวอนไหนแกะ ตรงไหนตองแกะลกแกะตน”

ชาง 2 คนหวเราะพรอมกนและตอบวา “ตองใชความช านาญ”

แตเรากยงไมสนสงสยวาคนเรมตนจะเรมอยางไร

ชางแกะสลกฆองท าใหเรารวา นอกจากสมชยดนตรไทยจะมชางสมชยทช านาญการท าเครองดนตรแลวยงมชางฝมอดในความดแลอยมาก ท งชางสมชยยงมความเปนคร ถายทอดวชาการแกะสลกใหคนรนถดมาอกดวย

ชางเขยน : ลวดลายไทยบนเครองดนตร

หลงจากไปพดคยกบคนแกะฆองมอญ เราเกบความสงสยเรองการแกะลายลกตนมาจากชางแกะฆอง เพอมาถามชางสมชยวา ในกรณทตองสอนคนมากๆ ชางสมชยสอนใหเขาแกะไดอยางไร

ระหวางรอค าตอบ สายตาของเรากพลนเหลอบไปเหนกระดาษลอกลายขนาดยาวประมาณ A4 ตอกนเปนรปโคงคลายรางระนาดโผลออกมาจากระดาษททบๆ กนไว จงสอบถามแสดงความสนใจ

ทนทน น ชางสมชยเดนออกจากเกาอทน ง รอกลองเอกสารใตโตะท างาน หยบแบบลวดลายไทยทเขยนบนกระดาษ A4 แลวตอกนเปนกระสวนขนาดเทาเครองดนตรจรง ทพบๆ และหนบไวดวยตวหนบสด า เปดออกใหเราดอยางไมปดบง

แลวเฉลยขอสงสยวา “ในเรองของการแกะสลก หรอฝงไมพด บางทชางยงไมช านาญพอ เรากท าเปนสด ากบสขาว อยางตรงสขาวแกะ ตรงทด าไมตองแกะ แตถาช านาญแลวกไมตอง”

จากนนกเลาถงทมาของลวดลายบนเครองดนตรวา

“เดมเครองดนตรไทยมลายโบราณท าตามแบบกนมา เรากท าตามแบบเขา แตเราคดวาไมละเอยดพอ เราคดแลวถาตามอยางนกจะไมพฒนา เราจงอยากคดใหม เสรม เตม และดดแปลงเปนลายใหมขนมาใหมความคม ชด และลกขนใหคนเหน และสะดดตา”

เมอเราถามถงชอของลวดลาย ค าตอบทไดกยงชวนฉงน

ดวยเราคดวาจะไดยนชอทยากกวา กระหนก กระจง หรอลายไทยอนๆ ทเรารจกนอยนด แตชางสมชยกลบบอกเราดวย ชองายๆ อยาง “ลายพญานาคของสมเดจพระบรมฯ ลายชางของสมเดจพระเทพฯ ลายผกบงของกรมศลป ลายใบเทศของธนาคารกรงเทพ ลายพญานาคของดรยางคทหารเรอ แลวกลายอนๆ แลวแตเขาจะส ง บางแบบกอยทเมองกาญจน ไมไดเกบมาไวทน”

ชางสมชยเลาถงทมาของลวดลายตอไปวา “เราไปตระนาด เหนลายตามวดกลอกลายมา มาถงบานกนงเขยนลอกลายเอง เราไมไดเรยน แตอาศยวาบางทบงเอญเหนตามวด เราไปเลนตามงานวด เรากดวด

ดธรรมมาส ดอาศรม ตรงไหนทเปนลายดๆ เรากจ า แลวกเขยนเอามา จรงๆ ลายไทยมชอนะ แตเรารไมหมด เพราะเราไมไดเรยน เราอาศยดดแปลงเอา เราตองดเนอไมวาเราตองการลายขนาดไหน วดสดสวนมา แลวจงวาด ถาจะเปลยนเครอง อยางเขาส งเปนชดกตองวาดใหมทกคร งเปนเครองๆ ไป ลายทท าม ลายปนปน กนนๆ ขนมาเหมอนปนปน กบลายแล หรอลายเปลว แตลายแลลายเปลวนจะใสรายละเอยดไดพลวกวา”

เราถามวาแลวลายของทนแตกตางจากลายไทยแบบโบราณอยางไร ประสบการณจากการลองผดลองถกทส งสมมาจงพร งพรจากปากของชางสมชยอกคร ง

“ลายดนตรไทยไมเหมอนกบลายโบสถ เพราะเครองดนตรไทยจะมความโคง เวาตรงนนตรงน เราจะท ายงไงใหเหมาะสมกบเครอง นคอสงส าคญ เพราะลายตรงๆ นนจะน ามาใสเครองดนตรไทย กใสไมได เราจงตองคดวาเราจะท าอยางไรจงจะใสได จะเขยนอยางไร ตองน ามาดดแปลงใหโคงเวา เหมาะสม มชองไฟระหวางลาย ลายไทยบางลายเขยนมาละเอยดยบกใสเครองดนตรไมได เพราะลายบางลายเปนลายเขยน เขยนไดแตไมสามารถแกะสลกได เราจงตองเขยนใหม เพราะเครองดนตรแตละชนรปทรงแตกตางกน ลายจงตองมความเฉพาะ ไมมากเกนไป ไมนอยเกนไป”

ความพยายามอยางทเหนจากกระดาษ A4 ตอกนเปนรางระนาดโคงๆ ยาวๆ ความใสใจทจะวาดลวดหลายใหเหมาะสมกบเครองดนตรและความตองการของผซอนเอง ทนาจะท าใหลวดลายไทยของสมชยดนตรไทย เปนลวดลายทมเอกลกษณ เจาของเครองดนตรจงสามารถภมใจไดวา ลวดลายบนเครองของตนเองนนจะเปนลายทสวยทสดเพราะเปนหนงเดยว ชางกลา : ซอจากไมขนน และเครองดนตรประกอบเรซน

ไมใชเพยงแตลวดลาย แตความช านาญในการท าเครองดนตรของชางสมชยยงตกผลก ประกอบกบวตถดบทจ ากดอยางทสด ท าใหเขาคดสรางเครองดนตรทไมมใครท ามากอนดวยแนวคดรเรมทวา

“เครองดนตร 1 เครอง จะตองทมเทเงนทองเทาไรนกดนตรกยอม อยางกะลาส าหรบท าซออ แมจะยงไมไดแกะสลกลวดลายกมราคาเรมตนหลกหมนบาท รวมกบคาแกะสลก และคาประกอบคนซอ ซอ 1 คนกมราคาเรมตนถง 5 หมนบาทได ยคสมยเปลยนไป วตถดบในการสรางเครองดนตรมจ ากด มะพราวซอ ผมปลกไวทบาน 10 ป ออกลกนดเดยว ทรงมวยพราหมณ

ทรงหวชางอยางทนกดนตรตองการหายาก ทนกะลากถกปนราคา ลกเปนหมน ปลกกลกไมโต จะไหวหรอ ?”

ชางสมชยจงคดท ากะโหลกซอจากไมขนน เพราะประสบการณการเปนชางท าเครองดนตรสอนเขาวา “ไมขนนนท าเครองดนตรอะไรกดง ท าไมซอไมขนนจะดงไมได” ชางสมชยคด และชางสนทร ศรแจม ผเปนหลานจงไดลงมอ

เพอใหเหนภาพชดเจน และถายทอดไดตรงประเดน ชางสมชยไดเชอเชญใหเราไปเยยมชมโรงงานผลตเครองดนตรท ต.หนองหญา อ.เมอง จ.กาญจนบร

ประมาณ 3 ชวโมงจากถนนพรานนก ถงกาญจนบร

บรษทสมชยดนตรไทย ทปรากฏตรงหนาเปนอตสาหกรรมเครองดนตรขนาดใหญ ดานหนาเปนโชวรมเครองดนตรรวบรวมเครองดนตรชนส าคญ ทชางสมชยจ าลองแบบจากเครองดนตรทเคยถวายสมเดจพระเทพฯ แตละชนงดงามจนตองลองสมผส

ตรงขามโชวรมเปนโรงงาน ทคละคลงไปดวยฝนจากไม และเสยงดงจอแจจากเสยงเครองจกรในการไสไม กลงไม แตละคนดงวนอยกบงานตวเอง ปจจบนทนมคนงานราวๆ 50 คน จากทเคยมถง 100 กวาคน แตละคนจะท าเฉพาะงานทตนเองช านาญเพยงไมกข นตอน โดยมชางตอย สนทร ศรแจมวย 46 ป หลานชายของชางสมชยเปนผดแล

ชางสนทร ผนเองทเปนผลองผดลองถกกบกะโหลกซอไมขนน เขาเลาประสบการณการท าซอชนดใหมนวา “แรกๆ ตองผาครง ควานขางใน แลวจงเอามาประกอบ ท าตอนแรก ท าเปนวน กบชางเลกนองชายกหาทางกน แตตอนนไมตองผา และเอามาประกอบแลว ควานทเดยวท งลกเลย”

ไมเพยงแตรเรมกะโหลกซอไมขนนเทานน แตทนเรายงไดเหนเครองดนตรประกอบเรซน ซงเปนวสดทชางสมชยเลอกมาใชประกอบรางระนาด แทนทงาชางซงนบวนจะหายากและยงยากตอขอกฎหมาย

จากความกลาขางตน เราจงไดฟงเสยงอนไพเราะ จากซอทมกะโหลกใหญสวยงามตามรปทรงทนยม และไดเสพความงามจากเครองดนตรประกอบวสดเทยมงา

ประหยดชวตชางไปไดหลายตว ส าหรบนกดนตรอนรกษนยม ผนยมของสง เราไมรวาพวกเขาจะยอมรบความเปลยนแปลงอนนไดหรอไม แตส าหรบนกอนรกษชางแลว…เรองนคงจะถกใจกนนาด ชางคด

จากกจการเลกๆ ทท าคนเดยวทกข นตอน สมชยดนตรไทยในปจจบนไดกลายเปนอตสาหกรรมผลตเครองดนตรขนาดใหญ สรางรายไดใหครอบครวและชาวบานในละแวกใกลเคยง

แตดวยการผลตแบบอตสาหกรรมน สมชยดนตรไทย ไมพนกระแสตอตาน นกดนตรบางคนต งขอสงสยถงคณภาพของเครองดนตรจากระบบอตสาหกรรม แตคงมนอยคนทจะลวงรวาทกวน ชางสมชย ช าพาล ในวย 72 ป กบเสมอ ช าพาล คชวต จะขบรถไปบนถนนเพชรเกษม เสนทางรอยกวากโลเมตร จากกรงเทพฯ ถงกาญจนบร เพอไปตรวจโรงงานทกวน บางวนกวาจะกลบถงบานทถนนพรานนกกเลยไปถงครงคน

ปาเสมอ ผดแลกจการเครองดนตรมานานพอๆ กบชางสมชย ไดบอกกบเราวา “ดนตรไทยเปนจดออนๆ เปนงานละเอยดนะลก…” เราสมผสไดวาระยะทางรอยกวากโลเมตรนน นาจะแลกกบการควบคมคณภาพของเครองดนตร

ดวงอาทตยใกลจะลบขอบฟา กอนจากกน …ชางสมชย เจาของอตสาหกรรมดนตรไทยขนาดใหญ นายชางผผลตเครองดนตรต งแตระดบนกเรยนหดเลนราคาไมกพนบาทไปจนถงระดบผเชยวชาญราคาหลกแสน ทงขอคดส าคญไวใหเราวา

“จะท าอะไร ท าดวยความบรสทธใจ ท าใหสดฝมอ ท าดวยความจรงใจ ชวตจงจะไปได

อยางเครองดนตร…ท าแลวเราไมใชวาท าขายอยางเดยว ท าแลวตองพจารณาวาสงไหนทมนด ตองแคไหน อยางไร การเลอกไมตองเลอกแบบไหน ซอไปลกคาตองใชได ไมใชวาสกแตวาท าๆ อะไรกได อยางนนไมถอวาเปนดนตร แตเปนธรกจอยางเดยว”

หากยงสงสยตอคณภาพของเครองดนตรของสมชยดนตรไทย… ลองคดดเลนๆ เพอใหเจอค าตอบกได วาในยคทดนตรไทยเปลยนหนาทจากดนตรในชวตประจ าวน จากมหรสพในงานบญ งานบวช งานแตง ทเคยเฟองฟ เปนศลปะทมสถานะหมนจะสญ เพราะความนยมทลดลง ตองบรรจเขาในระบบการศกษาเพอการอนรกษ คนเลนดนตรคอเดกๆ

ทนนอย ทปรมาณเงนในกระเปาสวนทางกบราคาวตถดบทสงขนเรอยๆ ใชอตสาหกรรมของชางสมชยไหม ? ทสรางเครองดนตรราคาถก ใหกบนกเรยนดนตรไทย

3

คณสมชย...... ลงมอท าดวยท าดวยตนเอง

ฆองมอญไมชงชนประกอบงา(กองทพเรอ)

ชดเดยวในโลก อกหนงในความภมใจ ของครสมชย วดยาง

รางระนาดทม ไมชงชนประกอบไมพด

ระนาดจว งานประดบ ของฝาก

กะโหลกซออขนาดใหญพเศษ