สภาเทคนิคการแพทย ์ สมรรถนะ ...ศ. 2560 2...

1

สภาเทคนคการแพทย

สมรรถนะวชาชพเทคนคการแพทย เกณฑมาตรฐานความรความสามารถ

และเกณฑมาตรฐานการฝกงาน พ.ศ. 2560

2

สารบญ

หนา คานา 4 สมรรถนะวชาชพเทคนคการแพทย

สมรรถนะหลก 5 สมรรถนะวชาชพ 5

สมรรถนะวชาชพเฉพาะ การบรหารจดการหองปฏบตการ 8 กฎหมายวชาชพเทคนคการแพทย 9 สาขาวชาเคมคลนก 10 สาขาวชาโลหตวทยาคลนก 12 สาขาวชาจลทรรศนศาสตรคลนกและปรสตวทยาทางการแพทย 14 สาขาวชาจลชววทยาคลนก 16 สาขาวชาภมคมกนวทยาคลนก 18 สาขาวชาวทยาศาสตรการบรการโลหต 20 เกณฑมาตรฐานความรความสามารถ การบรหารหองปฏบตการทางการแพทย 22 กฎหมายและจรรยาบรรณวชาชพ 24 สาขาวชาเคมคลนก 26 สาขาวชาโลหตวทยาคลนก 32 สาขาวชาจลทรรศนศาสตรคลนกและปรสตวทยาทางการแพทย จลทรรศนศาสตรคลนก 40

ปรสตวทยาทางการแพทย 44 สาขาวชาจลชววทยาคลนก แบคทเรยทางการแพทย 49 เชอรา 60 ไวรสวทยา 66 สาขาวชาภมคมกนวทยาคลนก 71 สาขาวชาวทยาศาสตรการบรการโลหต 76

3

หนา เกณฑมาตรฐานการฝกงาน สาขาวชาเคมคลนก 81 สาขาวชาโลหตวทยาคลนก 83 สาขาวชาจลทรรศนศาสตรคลนกและปรสตวทยาทางการแพทย 86 สาขาวชาจลชววทยาคลนก 88 สาขาวชาภมคมกนวทยาคลนก 91

สาขาวชาวทยาศาสตรการบรการโลหต 93

ภาคผนวก รายชอคณะอนกรรมการพฒนาวขาการ และรายชอกรรมการผทรงคณวฒ 95

4

คานา สภาเทคนคการแพทย โดยคณะอนกรรมการพฒนาวชาการ ไดจดทาโครงการปรบปรงสมรรถนะวชาชพเทคนคการแพทย มาตรฐานความรความสามารถทางเทคนคการแพทย และมาตรฐานการฝกงาน จากการประชมระดมสมองของผทรงคณวฒ อาท ผประกอบวชาชพเทคนคการแพทย อาจารยสถาบนผลตบณฑตเทคนคการแพทยทกสาขาวชา และผใชบณฑต โดยมวตถประสงคเพอใชเปนเกณฑสมรรถนะวชาชพเทคนคการแพทย สาหรบบณฑตจบใหม ในสวนของมาตรฐานความรความสามารถทางเทคนคการแพทยและมาตรฐานการฝกงานใชเปนแนวทางการจดการเรยนการสอนสาหรบสถาบนผลตบณฑตเทคนคการแพทย และการจดสอบเพอขอขนทะเบยนใบประกอบวชาชพ โดยมการปรบปรงใหมความทนสมยสอดคลองกบวทยาการกาวหนาและเทคโนโลยนาสมย ซงไดผานความเหนชอบจากสภาเทคนคการแพทย เมอวนท 18 มนาคม 2560 ในการประชมคณะกรรมการสภาเทคนคการแพทย ครงท 3/2560 ใหประกาศใชได สมรรถนะวชาชพเทคนคการแพทย มาตรฐานความรความสามารถทางเทคนคการแพทยและมาตรฐานการฝกงาน น จดทาสาเรจไดดวยความรวมมอรวมใจของหลายฝาย ทงผประกอบวชาชพเทคนคการแพทย อาจารยสถาบนผลตบณฑตเทคนคการแพทย ผใชบณฑต คณะกรรมการสภาเทคนคการแพทย และคณะอนกรรมการพฒนาวชาการ สภาเทคนคการแพทย จงขอขอบคณมา ณ ทน

รองศาสตราจารย ทนพ.สมชาย วรยะยทธกร นายกสภาเทคนคการแพทย

5

สมรรถนะวชาชพเทคนคการแพทย สมรรถนะหลก (core competency) 1. มคณธรรม จรยธรรม ปฏบตตามจรรยาบรรณวชาชพเทคนคการแพทย 2. สอสารทงภาษาไทยและภาษาองกฤษไดอยางมประสทธภาพ 3. คด วเคราะห สงเคราะห คดเชงระบบ คดอยางมวจารณญาณและสรางสรรค 4. สบคนและใชเทคโนโลยสารสนเทศ 5. ทางานเปนทมรวมกบสหสาขาวชาชพและมงสมฤทธผล 6. บรการดวยหวใจความเปนมนษย สมรรถนะวชาชพ (professional competency) 1. หลกการและเทคนค (concepts and techniques)

1. ประยกตใชหลกการและเทคนคในสาขาวชาตาง ๆ ทางเทคนคการแพทย เพอใชในการวเคราะหสาหรบการทดสอบทางหองปฏบตการทางการแพทยได

2. บรณาการเทคนคพนฐานในสาขาวชาตาง ๆ ทางเทคนคการแพทยกบการปฏบต และในขนตอนปฏบตของการทดสอบใหมได

2. การปฏบตตามหลกความปลอดภย (safety compliance) 1. ปฏบตตามมาตรฐาน (ทงในระดบประเทศและระดบสากล เชน HA, LA, ISO, CLSI, CAP, WHO เปนตน)

รวมทงกฎระเบยบหรอขอกาหนดในระดบประเทศ (เชนกฎกระทรวง เปนตน) ทระบถงความปลอดภยทางหองปฏบตการในดานตางๆ รวมทงความปลอดภยตอผปวย (patient safety) ได

2. รบรถงอนตรายตาง ๆ ในหองปฏบตการทางการแพทย และปองกนตนเอง ผอน และสงแวดลอมจากอนตรายเหลานนได

3. ปฏบตตามนโยบาย ขนตอนและวธปฏบตดานความปลอดภยในการปฏบตงานกบสงตวอยาง จลชพกอโรคสารเคม และสารอนตรายตาง ๆ ทงในขนตอนกอนการวเคราะห ขนตอนการวเคราะห และขนตอนหลงการวเคราะห

4. ปฏบตตามนโยบาย ขนตอนและวธปฏบตดานการใชอปกรณปองกนสวนบคคล (personal protective equipment, PPE) ใชตชวนรภยและอปกรณอน ๆ เพอความปลอดภยตอตนเอง ผอน และสงแวดลอม ในหองปฏบตการทางการแพทย

5. ปฏบตตามนโยบาย กระบวนการ และขนตอนการกาจดขยะตดเชอ ขจดการปนเปอนจลชพ และการขจดการปนเปอนสารเคมและสารอนตรายตาง ๆ ได

6

3. ขนตอนกอนการวเคราะห (pre-analytical phase) 3.1 อธบายการเตรยมตวสาหรบผปวย การเกบสงตวอยาง การใชภาชนะใสสงตวอยาง ไดอยางถกตองและ

ใหคาแนะนาแกผทเกยวของได 3.2 ชบงและประเมนความเหมาะสมของสงตวอยาง เกณฑการปฏเสธตวอยาง รวมทงนโยบายการจดการ

ขนตอน และวธปฏบต เกบรกษาและเตรยมสงตวอยางเพอการตรวจวเคราะหในงานประจาทางเทคนคการแพทยได

3.3 ตรวจรบและลงทะเบยนรบสงตวอยางได 3.4 ตรวจสอบสถานะและประเมนความเหมาะสมของสงตวอยางเพอการตรวจวเคราะหทางเทคนค

การแพทยได 3.5 เตรยมสงตวอยางเพอตรวจวเคราะหทางเทคนคการแพทยได 3.6 จดการสงตวอยางและเกบรกษาสงตวอยางกอนการตรวจวเคราะหไดอยางถกตองเหมาะสม 3.7 ปฏบตตามนโยบาย ขนตอนและวธปฏบตในขนตอนตาง ๆ ของการตรวจวเคราะหได 3.8 ปฏบตตามนโยบาย ขนตอนและวธปฏบตในการตรวจดวยเทคนคทางอณชววทยา

4. ขนตอนการวเคราะห (analytical phase)

4.1 ปฏบตงานในขนตอนตาง ๆ ไดอยางปลอดภย ทงตอตนเอง ผอน และสงแวดลอม 4.2 ปฏบตตามนโยบาย ขนตอนและวธปฏบตเกยวกบการทดสอบเพอจาแนกผลทมความสาคญตาม

ขอกาหนดของหนวยงานและสงตรวจวเคราะหตอได 4.3 เตรยมและเกบรกษานายาในสภาวะทเหมาะสมได 4.4 ปฏบตงานดวยเทคนคทเหมาะสมและถกตองตามขนตอนการตรวจวเคราะหตาง ๆ 4.5 ควบคมคณภาพภายในของการตรวจวเคราะหตาง ๆ ได 4.6 แปลผลและแกไขปญหาการควบคมคณภาพภายในกอนรายงานผลการทดสอบได

5. ขนตอนหลงการวเคราะห (post-analytical phase)

5.1 ประมวลและวเคราะหผลการควบคมคณภาพได 5.2 ปฏบตตามนโยบาย ขนตอนและวธปฏบตเกยวกบการรายงานผลและการรายงานคาวกฤต 5.3 จดเกบขอมลเพอรายงานตวชวดสาหรบการประกนคณภาพ 5.4 เกบรกษาสงตวอยางทตรวจแลวไดอยางถกตองตามมาตรฐานทกาหนดเพอประโยชนในการทวนสอบ

หรอการดาเนนการทอาจมในอนาคต 5.3 ตดตามและจดการสงตวอยาง ขยะตดเชอ รวมถงสงตวอยางทเหลอจากการตรวจไดอยางปลอดภยตอ

ตนเอง ผอน และสงแวดลอม ตงแตขนตอนรบจนถงการทาลายในขนสดทายได 5.4 ใชเทคโนโลยสารสนเทศในการจดเกบ วเคราะห และเชอมโยงความสมพนธของผลการ ทดสอบทาง

หองปฏบตการ ขอมลทเกยวกบผปวย และปจจยตาง ๆ เพอใชประโยชนในทางคลนก การบรหาร และการวจย

5.5 ใชวธการทางเทคนคการแพทย ในการแกไขปญหาหรอพฒนาสขภาพของชมชนได

7

6. การปฏบตตามกฎระเบยบ (regulatory compliance)

6.1 บนทกความไมสอดคลองกบขอกาหนดหรอมาตรฐานเพอปฏบตการแกไขได 6.2 ตรวจวเคราะหสงตวอยางและทบทวนผลการตรวจวเคราะหสงตวอยางจากโครงการทดสอบความ

ชานาญโดยองคกรภายนอกได 6.3 สามารถตรวจสอบ (validate) และทวนสอบ (verify) ความใชไดของเทคนควเคราะห 6.4 ปฏบตตามนโยบาย ขนตอน และวธปฏบต ดานการใชอปกรณปองกนสวนบคคล (PPE) ในการ

ปฏบตงานในหองปฏบตการทางการแพทย 6.5 ปฏบตตามนโยบาย กระบวนการ และขนตอนการปฏบตในการกาจดขยะตดเชอ การขจดการปนเปอน

จลชพ การขจดการปนเปอนสารเคมและสารอนตรายตาง ๆ ได 7. ระบบบรหารคณภาพและการพฒนาอยางตอเนอง (quality management system and continuous

quality improvement)

7.1 สามารถบรหารจดการระบบคณภาพหองปฏบตการเทคนคการแพทยในสวนทเกยวของได 7.2 ทางานวจยในวชาชพเทคนคการแพทยและพฒนาผลงานวจยจากงานประจา (R2R) 7.3 มสวนรวมและรบผดชอบในการพฒนาวชาชพอยางตอเนอง

8

สมรรถนะวชาชพเฉพาะทางการบรหารจดการหองปฏบตการ

1. มความเขาใจและนาหลกธรรมาภบาล (good governance) มาใชสาหรบการประกอบวชาชพเทคนคการแพทยและการประกอบการธรกจทเกยวของ 1.1 เคารพในสทธของผปวย คณคาและศกดศรของความเปนมนษย 1.2 ซอสตย มวนย ตรงตอเวลา มความรบผดชอบทตนเอง วชาชพ สงคม และสงแวดลอม 1.3 ปฏบตตามหลกคณธรรม จรยธรรม และจรรยาบรรณวชาชพ 1.4 มจตสาธารณะ และเสยสละเพอประโยชนสวนรวม

2. สามารถออกแบบกระบวนการ โครงสรางองคกรหองปฏบตการ และนาไปดาเนนการ

2.1 ออกแบบกระบวนการปฏบตการและวเคราะหการไหลของงานในหองปฏบตการ (workflow) ได 2.2 กาหนดตวชวดหลก (key performance index) และตวชวดกระบวนงาน (quality index) ในการ

ปฏบตงานได 2.3 ออกแบบสารวจความพงพอใจของผมสวนไดสวนเสยได 2.4 ประเมนและนาผลการประเมนมาปรบปรงพฒนาคณภาพอยางตอเนองได

3. สามารถประยกตหลกการบรหารทรพยากรบคคล และนามาใชในการปฏบตงาน

3.1 ทางานเปนทม สรางแรงจงใจและสรางโอกาสพฒนาความกาวหนาในวชาชพได 3.2 วเคราะหภาระงานและอตรากาลงทเหมาะสมได 3.3 ประเมนผลการปฏบตงานไดอยางเปนธรรม

4. สามารถประยกตหลกการบรหารการเงน และนามาใชในการปฏบตงาน

4.1 จดทางบประมาณและแผนรายรบรายจายได 4.2 คานวณตนทนตอหนวย และกาหนดราคาคาบรการได 4.3 คานวณจดคมทน และอตราผลตอบแทนในการลงทนได 4.4 บรหารวสดคงคลงได

5. สามารถประยกตหลกการบรหารความเสยง และนามาใชในการปฏบตงาน

5.1 วเคราะหหาสาเหตของความเสยง จดลาดบ เสนอแนวทางการแกไขปองกน ดาเนนการ และควบคมไดอยางครบวงจร

5.2 เลอกใชกลยทธทเหมาะสมในการจดการความเสยง 5.3 สรางวฒนธรรมการทางานทปลอดภย

6. สามารถประยกตหลกการบรหารระบบคณภาพหองปฏบตการ และนามาใชในการปฏบตงาน

6.1 ประยกตใชมาตรฐานวชาชพ เชน LA , ISO15189, ISO15190, CLSI, CLIA 88, CAP ในสวนทเกยวของได 6.2 ประยกตใชมาตรฐานโรงพยาบาล เชน HA, JCI ในสวนทเกยวของได

9

7. สามารถประเมน ทบทวนระบบบรหารคณภาพ และพฒนาคณภาพอยางตอเนอง

7.1 ใชเครองมอในการพฒนาคณภาพ เชน Six Sigma, Lean, Balanced scorecard ไดอยางเหมาะสม

สมรรถนะวชาชพเฉพาะทางกฎหมายวชาชพเทคนคการแพทย 1. ปฏบตตามพระราชบญญตวชาชพเทคนคการแพทย พ.ศ. 2547 กฎกระทรวง และทแกไขเพมเตมในภายหลง

ประกาศ ขอบงคบทเกยวของ 2. ปฏบตตามพระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2541 กฎกระทรวง และทแกไขเพมเตมในภายหลง ทเกยวของ 3. ปฏบตตามประกาศสทธผปวยและขอพงปฏบต 4. ปฏบตตามพระราชบญญตเครองมอแพทย พ.ศ. 2551 ในสวนทเกยวของกบวชาชพเทคนคการแพทย 5. ปฏบตตามพระราชบญญตหลกประกนสขภาพ พ.ศ. 2545 ในสวนทเกยวของกบวชาชพเทคนคการแพทย 6. ปฏบตตามพระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2550 ในสวนทเกยวของกบวชาชพเทคนคการแพทย 7. อธบายสาระสาคญในกฎหมายทเกยวของกบวชาชพเทคนคการแพทย เชน กฏหมายแพงและพานชย กฎหมาย

อาญา พระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2558 พระราชบญญตความรบผดทางละเมดของเจาหนาท พ.ศ. 2539 พระราชบญญตโรคตดตอและพษจากสตว พ.ศ. 2558

10

สมรรถนะวชาชพเฉพาะทางสาขาวชาเคมคลนก หลกความปลอดภยในการปฏบตงาน ปฏบตตามหลกความปลอดภยทระบในสมรรถนะวชาชพไดอยางถกตองครบถวนตามขนตอนและวธปฏบตทกาหนด ไดแก 1. ปฏบตตามมาตรฐาน (ทงในระดบประเทศและระดบสากล เชน HA, LA, ISO, CLSI, CAP, WHO เปนตน)





5. ปฏบตตามนโยบาย กระบวนการ และขนตอนการกาจดขยะตดเชอ ขจดการปนเปอนจลชพ และการขจดการปนเปอนสารเคมและสารอนตรายตาง ๆได

ขนตอนกอนการวเคราะห (pre-analytical phase) 1. เกบสงตวอยางโดยคานงถงปจจยทมผลกระทบตอการเกบสงตวอยาง ขนสงและรกษาสภาพของสงตวอยางได 2. เลอกวธวเคราะห ประเมนวธวเคราะห และเทคนคทใชในหองปฏบตการไดอยางถกตองเหมาะสม 3. เลอกเครองมอ ตรวจสอบ (validate) และทวนสอบ (verify) ความใชไดของเทคนควเคราะห สอบกลบสคา

มาตรฐานของการวด (traceability) ตรวจสอบความพรอมใชเครองมอกอนการวเคราะห และบารงรกษาเครองมอได

4. กาหนดเกณฑการเลอกใช ประเมน ทวนสอบ และเตรยมนายาทใชในหองปฏบตการไดอยางเหมาะสม ขนตอนการวเคราะห (analytical phase) 1. วเคราะหสงตวอยางดวยวธการและขนตอนทกาหนดตามมาตรฐานการปฏบตงาน รวมทงใชเครองมออตโนมต

(automation) และ point of care test (POCT) ทเกยวของได 2. วเคราะหสารควบคมคณภาพกอนการวเคราะหตวอยางตรวจของผปวย แปลผลและวเคราะหผลการควบคม

คณภาพได 3. ใชและบารงรกษาเครองมอวเคราะหไดอยางถกตอง 4. ดาเนนการระบบการประกนคณภาพการตรวจวเคราะห (quality assurance) ไดอยางเหมาะสม

11

ขนตอนหลงการวเคราะห (post-analytical phase) 1. ตรวจสอบความถกตอง ทวนสอบและรบรองผลการตรวจ 2. ปฏบตตามนโยบาย ขนตอน และวธปฏบตเกยวกบการรายงานผล 3. ตดสนใจและดาเนนการไดอยางเหมาะสมเมอพบผลการวเคราะหอยในชวงคาวกฤต 4. แปลผล อธบายผลการตรวจทางเคมคลนก อธบายถงความสอดคลองกบผลการตรวจทางหองปฏบตการอน ๆ

และความสอดคลองกบอาการทางคลนก ใหคาแนะนาการทดสอบอน ๆ ทเกยวของได 5. จดเกบขอมลเพอรายงานตวชวดสาหรบการประกนคณภาพ

12

สมรรถนะวชาชพเฉพาะทางสาขาวชาโลหตวทยาคลนก หลกความปลอดภยในการปฏบตงาน ปฏบตตามหลกความปลอดภยทระบในสมรรถนะวชาชพไดอยางถกตองครบถวนตามขนตอนและวธปฏบตทกาหนด ไดแก 1. ปฏบตตามมาตรฐาน (ทงในระดบประเทศและระดบสากล เชน HA, LA, ISO, CLSI, CAP, WHO เปนตน)








4. กาหนดเกณฑการเลอกใช ประเมน ทวนสอบ และเตรยมนายาทใชในหองปฏบตการไดอยางเหมาะสม

ขนตอนการวเคราะห (analytical phase)

1. วเคราะหสงตวอยางดวยวธการและขนตอนทกาหนดตามมาตรฐานการปฏบตงาน รวมทงใชเครองมออตโนมต (automation) และ point of care test (POCT) ทเกยวของได

2. วเคราะหสารควบคมคณภาพกอนการวเคราะหสงตวอยาง แปลผลและวเคราะหผลการควบคมคณภาพได 3. ใชและบารงรกษาเครองมอวเคราะหไดอยางถกตอง 4. ดาเนนการระบบการประกนคณภาพการตรวจวเคราะห (quality assurance) ไดอยางเหมาะสม

13

ขนตอนหลงการวเคราะห (post-analytical phase)

1. ตรวจสอบความถกตอง ทวนสอบและรบรองผลการตรวจ 2. ปฏบตตามนโยบาย ขนตอน และวธปฏบตเกยวกบการรายงานผล 3. ตดสนใจและดาเนนการไดอยางเหมาะสมเมอพบผลการวเคราะหอยในชวงคาวกฤต 4. แปลผล อธบายผลการตรวจ อธบายถงความสอดคลองกบผลการตรวจทางหองปฏบตการอน ๆ และความ

สอดคลองกบอาการทางคลนก ใหคาแนะนาการทดสอบอน ๆ ทเกยวของได 5. จดเกบขอมลเพอรายงานตวชวดสาหรบการประกนคณภาพ

14

สมรรถนะวชาชพเฉพาะทางสาขาวชาจลทรรศนศาสตรคลนกและปรสตวทยาทางการแพทย หลกความปลอดภยในการปฏบตงาน ปฏบตตามหลกความปลอดภยทระบในสมรรถนะวชาชพไดอยางถกตองครบถวนตามขนตอนและวธปฏบตทกาหนด ไดแก 1. ปฏบตตามมาตรฐาน (ทงในระดบประเทศและระดบสากล เชน HA, LA, ISO, CLSI, CAP, WHO เปนตน)






ขนตอนกอนการวเคราะห (pre-analytical phase) 1. แนะนาวธการและเกบสงตวอยางโดยคานงถงปจจยทมผลกระทบตอการเกบสงตวอยาง ขนสงและรกษาสภาพ

ของสงตวอยางได 2. เลอกวธวเคราะห ประเมนวธวเคราะห และเทคนคทใชในหองปฏบตการไดอยางถกตองเหมาะสม 3. เลอกเครองมอ ตรวจสอบ (validate) และทวนสอบ (verify) ความใชไดของเทคนควเคราะห สอบกลบสคา


4. กาหนดเกณฑการเลอกใช ประเมน ทวนสอบ และเตรยมนายาทใชในหองปฏบตการไดอยางเหมาะสม ขนตอนการวเคราะห (analytical phase) 1. วเคราะหสงตวอยางดวยวธการและขนตอนทกาหนดตามมาตรฐานการปฏบตงาน รวมทงใชเครองมออตโนมต

(automation) ทเกยวของได 2. วเคราะหสารควบคมคณภาพกอนการวเคราะหสงตวอยาง แปลผลและวเคราะหผลการควบคมคณภาพได 3. ใชและบารงรกษาเครองมอวเคราะหไดอยางถกตอง 4. ดาเนนการระบบการประกนคณภาพการตรวจวเคราะห (quality assurance) ไดอยางเหมาะสม

15

ขนตอนหลงการวเคราะห (post-analytical phase) 1. ตรวจสอบความถกตอง ทวนสอบและรบรองผลการตรวจ 2. ปฏบตตามนโยบาย ขนตอน และวธปฏบตเกยวกบการรายงานผล 3. ตดสนใจและดาเนนการไดอยางเหมาะสมเมอพบผลการวเคราะหอยในชวงคาวกฤต 4. แปลผล อธบายผลการตรวจ อธบายถงความสอดคลองกบผลการตรวจทางหองปฏบตการอน ๆ และความ

สอดคลองกบอาการทางคลนก ใหคาแนะนาการทดสอบอน ๆ ทเกยวของได 5. จดเกบขอมลเพอรายงานตวชวดสาหรบการประกนคณภาพ

16

สมรรถนะวชาชพเฉพาะทางสาขาวชาจลชววทยาคลนก

หลกความปลอดภยในการปฏบตงาน ปฏบตตามหลกความปลอดภยทระบในสมรรถนะวชาชพไดอยางถกตองครบถวนตามขนตอนและวธปฏบตทกาหนด ไดแก 1. ปฏบตตามมาตรฐาน (ทงในระดบประเทศและระดบสากล เชน HA, LA, ISO, CLSI, CAP, WHO เปนตน)






ขนตอนกอนการวเคราะห (pre-analytical phase) 1. ปฏบตตามนโยบาย กระบวนการ และขนตอนในการขนสงวสดตดเชอได 2. ปฏบตตามขนตอนและวธปฏบตอยางปลอดภยสาหรบการเกบสงตวอยาง ชบง จดการและคดแยกสงตวอยางทม

จลชพกอโรคหรอสารอนตราย 3. ปฏบตตามนโยบาย ขนตอนและวธปฏบตอยางปลอดภยในการตรวจวเคราะห การจดการและการคดแยก หรอ

จาแนกตวอยางทอาจมจลชพอนตราย 4. รายงานการเฝาระวงทางระบาดวทยาไดตามเกณฑทกาหนด ขนตอนการวเคราะห (analytical phase) 1. เตรยมอาหารเพาะเลยงเชอตามขนตอนและวธปฏบตทกาหนดได 2. เลอกชนดของอาหารเลยงเชอตามวธปฏบตได 3. จาแนกรปรางลกษณะของเชอแตละชนดได 4. จาแนกลกษณะโคโลนของเชอแตละชนดได 5. วนจฉยแยกชนดของเชอ และทดสอบความไวของเชอตอสารตานจลชพได 6. ตรวจหาแอนตเจนของเชอ และสารพนธกรรม (ถาม) จากสงตวอยางได 7. วนจฉยแยกสายพนธของเชอได (เชน biotyping หรอ serotyping)

17

ขนตอนหลงการวเคราะห (post-analytical phase)

1. ปฏบตตามนโยบาย ขนตอนและวธปฏบตเกยวกบการรายงานผล และการรายงานคาวกฤต 2. แปลผล อธบายผลการตรวจทางจลชววทยาคลนก อธบายถงความสอดคลองกบผลการตรวจทางหองปฏบตการ

อน ๆ และความสอดคลองกบอาการทางคลนก ใหคาแนะนาการทดสอบอน ๆ ทเกยวของได 3. ทาลายสงตวอยางทเหลอจากการวเคราะหและวสดตดเชอตาง ๆ ไดอยางถกตอง 4. จดเกบขอมลเพอรายงานตวชวดสาหรบการประกนคณภาพ

18

สมรรถนะวชาชพเฉพาะทางสาขาวชาภมคมกนวทยาคลนก หลกความปลอดภยในการปฏบตงาน ปฏบตตามหลกความปลอดภยทระบในสมรรถนะวชาชพไดอยางถกตองครบถวนตามขนตอนและวธปฏบตทกาหนด ไดแก 1. ปฏบตตามมาตรฐาน (ทงในระดบประเทศและระดบสากล เชน HA, LA, ISO, CLSI, CAP, WHO เปนตน)








4. กาหนดเกณฑการเลอกใช ประเมน ทวนสอบ และเตรยมนายาทใชในหองปฏบตการไดอยางเหมาะสม ขนตอนการวเคราะห (analytical phase) 1. ตรวจวเคราะหโดยใชหลกการทางภมคมกนวทยา และแปลผลการทดสอบได 2. ควบคมคณภาพและมาตรฐานทางหองปฏบตการภมคมกนวทยาได เขาใจกระบวนการการประกนคณภาพ

รวมทงการนาไปใชและตดตามการควบคมคณภาพได 3. ใชและบารงรกษาเครองมอวเคราะหไดอยางถกตอง

19

ขนตอนหลงการวเคราะห (post-analytical phase) 1. แปลผล อธบายผลการตรวจทางภมคมกนวทยา ความสอดคลองกบผลการตรวจทางหองปฏบตการอน ๆ และ

ความสอดคลองกบอาการทางคลนก 2. ใหคาแนะนาการทดสอบอน ๆ ทเกยวของได 3. ระบขอจากดในการตรวจวเคราะหทางดานภมคมกนวทยาได 4. จดเกบขอมลเพอรายงานตวชวดสาหรบการประกนคณภาพ

20

สมรรถนะวชาชพเฉพาะทางสาขาวชาวทยาศาสตรการบรการโลหต

หลกความปลอดภยในการปฏบตงาน ปฏบตตามหลกความปลอดภยทระบในสมรรถนะวชาชพรวมทงความปลอดภยตอผบรจาคโลหตไดอยางถกตองครบถวนตามขนตอนและวธปฏบตทกาหนด ไดแก 1. ปฏบตตามมาตรฐาน (ทงในระดบประเทศและระดบสากล เชน HA, LA, ISO, CLSI, CAP, WHO เปนตน)






ขนตอนกอนการวเคราะห (pre-analytical phase) พจารณาความเหมาะสมของกระบวนการ autologous blood donation ได

ขนตอนการวเคราะห (analytical phase)

1. คดกรองผบรจาคโลหตและเจาะเกบโลหตได 2. ตรวจคดกรองเลอดบรจาคตามเกณฑมาตรฐานได 3. เตรยมสวนประกอบของเลอดและควบคมคณภาพสวนประกอบของเลอดทสาคญได 4. ทดสอบแอนตโกลบลนทงชนดทางตรงและทางออม และแปลผลการทดสอบได 5. ทดสอบและตรวจหมเลอดตาง ๆ ดวยเทคนคทางภมคมกนวทยา 6. ตรวจกรองและตรวจแยกชนดของแอนตบอดตอเมดเลอดแดง และแปลผลการทดสอบได 7. เตรยมเลอดโดยวธ type & screen สาหรบ elective surgery ได 8. ตรวจความเขากนไดของเลอดและแปลผลได 9. เตรยมเลอดในกรณเกดความเขากนไมไดระหวางเลอดผรบและเลอดผใหไดไดแกผปวยท

ม antibody screening และ/หรอ crossmatching ใหผลบวก 10. เตรยมเลอดในกรณฉกเฉนได

21

11. เลอกใชเทคนคเพอพสจนปฏกรยาหลงการรบเลอดได 12. แชแขงเมดเลอดแดง (red blood cell freezing) ได 13. ประยกตใชเทคนค antibody adsorption และ antibody elution สาหรบแกปญหาทางคลนกได 14. ทดสอบและแปลผลการวนจฉยสาเหตการเกด ABO และ Rh HDFN ในทารกกอนและหลงคลอดได

(HDFN, hemolytic disease of fetus and newborn) 15. ตรวจสอบ แปลผลและแกปญหา กรณ ABO discrepancies ได 16. ตรวจสอบและแปลผล HLA typing และ matching เพอปลกถายเซลลตนกาเนดเมดโลหต เนอเยอและอวยวะ

ได 17. จดการระบบคณภาพในงานบรการโลหต ตรวจสอบความพรอมใชของอปกรณและเครองมอตามมาตรฐานของ

งานได

22

เกณฑมาตรฐานความรความสามารถทางการบรหารหองปฏบตการทางการแพทย

ลาดบ หวขอ นาหนก (รอยละ)

1 หลกการบรหารหองปฏบตการทางการแพทย 40

2 มาตรฐานงานเทคนคการแพทย 40

3 มาตรฐานหองปฏบตการทางการแพทยระดบชาตและนานาชาต 10

4 คณธรรม และจรยธรรมในการบรหารหองปฏบตการทางการแพทย 10

เกณฑมาตรฐานความรความสามารถทางการบรหารหองปฏบตการทางการแพทย ระดบความสาคญ 5 = ตองร 4 = ควรร 3 = นาร 2 = อาจร 1 = ตามความถนดของสถาบน

ลาดบ เนอหา ระดบ

ความสาคญ 1 การจดองคกร และการวเคราะหการไหลของงาน (work flow analysis) ในหองปฏบตการ 5

2 หลกการบรหารทรพยากรบคคล 5

3 หลกการบรหารการเงน 5

4 หลกการบรหารความเสยง 5

5 หลกการและวธใชเครองมอในการบรหารจดการหองปฏบตการ เชน Balanced scorecard, Lean, Six Sigma

5

6 หลกการบรหารระบบคณภาพหองปฏบตการ 5

7 หลกการและวธการพฒนาคณภาพอยางตอเนอง (Deming cycle) 5

8 แนวคดและหลกการของมาตรฐานโรงพยาบาล (Hospital accreditation) ในสวนทเกยวของกบหองปฏบตการเทคนคการแพทย

5

9 มาตรฐานสากลสาหรบหองปฏบตการทางการแพทย ISO 15189 5

23

ลาดบ เนอหา ระดบ ความสาคญ

10 มาตรฐานสากลทเกยวของกบหองปฏบตการทางการแพทยอน ๆ เชน ISO 15190, ISO 22870

4

11 หลกการของขอกาหนดตามมาตรฐานงานเทคนคการแพทย (LA) 5

12 การนามาตรฐานงานเทคนคการแพทยมาใชในหองปฏบตการ 5

13 หลกการกาหนดตวชวดหลก (key performance index) และตวชวดกระบวนการ (quality index) ในการปฏบตงาน และการนามาแกไขปรบปรงพฒนางาน

5

14 การประเมน และทบทวนระบบบรหารคณภาพเพอกาหนดกจกรรมพฒนาคณภาพอยางตอเนอง

5

15 วธการสารวจความพงพอใจและการตอบสนองความตองการของผใชบรการ 5

16 ความรบผดชอบตอสงคม (corporate social responsibility; CSR) 4

17 หลกการบรหารจดการทด (good governance) สาหรบหองปฏบตการ เชน คณธรรม ความโปรงใส ความประหยด ความคมคา ความรบผดชอบตอผลการปฏบต การปฏบตตามกฎระเบยบ

5

18 คณธรรม จรยธรรมของนกเทคนคการแพทยในการบรหารจดการหองปฏบตการ เชน การจดซอจดจาง การรบผลประโยชนโดยมชอบทงทางตรงและทางออม

5

24

เกณฑมาตรฐานความรความสามาถทางกฎหมายและจรรยาบรรณวชาชพ

ลาดบ หวขอ นาหนก (รอยละ)

1 พระราชบญญตวชาชพเทคนคการแพทย พ.ศ. 2547 50

2 พระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2541 30

3 พระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2545 5

4 พระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2550 5

5 พระราชบญญตเครองมอแพทย พ.ศ. 2551 5

6 พระราชบญญตอน ๆ ทเกยวของ เชน พระราชบญญตวธพจารณาคดผบรโภค พ.ศ. 2551

5

เกณฑมาตรฐานความรความสามารถทางกฎหมายและจรรยาบรรณวชาชพ ระดบความสาคญ 5 = ตองร 4 = ควรร 3 = นาร 2 = อาจร 1 = ตามความถนดของสถาบน

ลาดบ เนอหา ระดบ

ความสาคญ 1 หลกการของพระราชบญญตวชาชพเทคนคการแพทย พ.ศ. 2547 5

2 นยามของวชาชพเทคนคการแพทย 5

3 คณสมบตของสมาชกสภาเทคนคการแพทยและผประกอบวชาชพเทคนคการแพทย 5

4 วตถประสงคและอานาจหนาทของสภาเทคนคการแพทย 5

5 องคประกอบและอานาจหนาทของคณะกรรมการสภาเทคนคการแพทย 5

6 คณสมบตและเกณฑสาหรบบคคลทสามารถประกอบวชาชพเทคนคการแพทย 5

7 หลกการและวธการการกลาวหากลาวโทษผประกอบวชาชพเทคนคการแพทย 5

25

ลาดบ เนอหา ระดบ ความสาคญ

8 บทลงโทษผประกอบวชาชพเทคนคการแพทยและบทบาทของพนกงานเจาหนาท 5

9 ขอจากดและเงอนไขการประกอบวชาชพเทคนคการแพทยและจรรยาบรรณวชาชพเทคนคการแพทย

5

10 ขอบงคบสภาเทคนคการแพทย 5

11 หลกการของพระราชบญญตสถานพยาบาล พ.ศ. 2541 5

12 ความหมายและชนดของสถานพยาบาล 5

13 หลกเกณฑและวธการขออนญาตประกอบกจการและดาเนนการสถานพยาบาล 5

14 หนาท ความรบผดชอบ และบทลงโทษของผประกอบกจการสถานพยาบาลและผดาเนนการสถานพยาบาล

5

15 สทธและขอพงปฏบตของผปวย 5

16 หลกเกณฑการโฆษณาในการประกอบวชาชพเทคนคการแพทยและสถานพยาบาล 5

17 หลกการและวธการปฏบตตามพระราชบญญตหลกประกนสขภาพแหงชาต พ.ศ. 2545 5

18 หลกการและวธปฏบตตามพระราชบญญตเครองมอแพทย พ.ศ. 2551 5

19 หลกการและวธปฏบตตามพรบ.สขภาพแหงชาต พ.ศ.2550 5

26

เกณฑมาตรฐานความรความสามารถทางสาขาวชาเคมคลนก ระดบความสาคญ 5 = ตองร 4 = ควรร 3 = นาร 2 = อาจร 1 = ตามความถนดของสถาบน

เคมคลนก ภาคทฤษฎ ลาดบ เนอหา ระดบ

ความสาคญ 1 อธบายหลกการตรวจวเคราะหโดยวธ spectrophotometry, electrochemistry (ISE),

immunochemistry (ELISA, chemiluminescence), reflectometry, chromatography ได

5

2 อธบายหลกการตรวจวเคราะหโดยวธ nephelometry, turbidimetry, electrophoresis, atomic absorption spectroscopy และ mass spectrometry, biosensor ได

4

3 อธบายพนฐานและระบบการจดการตรวจวเคราะหโดยเครองมออตโนมต (automation) ได

5

4 อธบายพนฐานและระบบการจดการ POCT ได 5

5 อธบายหลกการเลอก การประเมนวธวเคราะห และเทคนคทใชในหองปฏบตการได 5

6 อธบายหลกการเลอก เครองมอ การสอบเทยบ การสอบกลบไดสคามาตรฐานของการวด (traceability) และการบารงรกษาเครองมอได

5

7 อธบายระบบการประกนคณภาพการตรวจวเคราะห (quality assurance) ครอบคลม QC tools ได

5

8 บอกประเภทของสารเคม วธการเตรยมสารละลายและการคานวณความเขมขนของสารละลายได

5

9 บอกหนวยและคานวณเปลยนหนวยความเขมขนของสารชวเคมได 5

10 อธบายวธการเกบ การรกษาและการนาสงสงตวอยางทเหมาะสมตาม biological variables มาใชในการตรวจสารชวเคมตาง ๆ และตดสนใจวาสงตวอยางมคณภาพเหมาะสม ตามเกณฑปฏเสธสงตวอยางได

5

11 บรหารความปลอดภยในหองปฏบตการและการกาจดขยะอนตรายของหองปฏบตการได 5

27

ลาดบ เนอหา

ระดบ ความสาคญ

12 อธบายเมแทบอลสม และการเปลยนแปลงในภาวะผดปกตทมความสาคญทางการแพทยของโปรตน คารโบไฮเดรต ลพด ลโพโปรตน และ nitrogenous compound ได

5

13 อธบาย electrolytes และการเปลยนแปลงในภาวะผดปกตในหวขอตอไปนได

Sodium, potassium, chloride, bicarbonate Anion gap, osmolality Calcium, phosphate, Magnesium

5 5 5

14 อธบายหนาท โครงสราง การทางาน และการเปลยนแปลงในภาวะผดปกตของ enzymes, isoenzymes ระบบตอมไรทอ และฮอรโมนได

5

15 อธบายบทบาท หนาท ของ vitamins และ trace elements ทสาคญ ไดแก Fe, Zn, Cr, Cu, Se, Mn ได

3

16 อธบายพยาธสรรวทยาและการตรวจวเคราะหทเกยวของกบโรคเบาหวาน ในหวขอตอไปนได เบาหวานชนดตาง ๆ เชน type 1 DM, type 2 DM การตรวจวนจฉย และตดตามการรกษา ภาวะแทรกซอน

5

17 อธบายพยาธสรรวทยาและการตรวจวเคราะหทเกยวของกบโรคไต โรคเกาท โรคตบและทางเดนนาด ในหวขอตอไปนได

หนาท การตรวจวนจฉย และตดตามการรกษา ภาวะแทรกซอน

5

18 อธบายพยาธสรรวทยาและการตรวจวเคราะหทเกยวของกบโรคของตบออนได 3

19 อธบายพยาธสรรวทยาและการตรวจวเคราะหทเกยวของกบโรคกระเพาะอาหารและลาไสได 3

28

ลาดบ เนอหา

ระดบ ความสาคญ

20 อธบายพยาธสรรวทยาและการตรวจวเคราะหทเกยวของกบโรคหวใจและหลอดเลอดในหวขอตอไปนได

หนาทของหวใจและหลอดเลอด โรคหวใจและหลอดเลอด การตรวจประเมนความเสยง การตรวจวนจฉยและตดตาม การรกษา

5

21 อธบายพยาธสรรวทยาและการตรวจวเคราะหทเกยวของกบความผดปกตของสมดลของกรดดาง ในหวขอตอไปนได

Acidosis Alkalosis หลกการและการตรวจวเคราะห blood gases (pH, pO2, pCO2, base excess, O2Sat)

5

22 อธบายพยาธสรรวทยาและการตรวจวเคราะหทเกยวของกบโรคกระดกในหวขอตอไปนได Bone remodeling Bone markers ทเกยวกบการสรางและการสลายกระดก

5

23 อธบายพยาธสรรวทยาและการตรวจวเคราะหทเกยวของกบความผดปกตของการทาหนาทของตอมธยรอยดได

หนาทของตอมธยรอยด โรคทเกยวของกบตอมธยรอยด การตรวจวนจฉย และตดตามการรกษา

5

24 อธบายการเปลยนแปลงของคาการตรวจทางเคมคลนกอนเนองมาจากสภาวะทางสรรวทยาทเปลยนไป ไดแก การตงครรภ การออกกาลงกาย วยเดก วยสงอายได

4

25 ตรวจวเคราะห อธบายความสาคญ และวเคราะหผลการตรวจทางเคมคลนกของ inborn error of metabolism ได

3

26 ตรวจวเคราะหและอธบายความสาคญและการตรวจวเคราะหสารชวเคมใน body fluids และ excretion fluids ได

4

27 ตรวจวเคราะหและอธบายผลการตรวจสารชวเคมบงชมะเรง (tumor markers) ได 4

29

ลาดบ เนอหา ระดบความสาคญ

28 อธบายการตรวจทเกยวของกบกรณนตวทยาศาสตรได 4

29 อธบายความรพนฐานทางพษวทยาคลนกในหวขอตอไปนได ความสาคญของพษวทยา ชนดของสารพษตาง ๆ เมแทบอลสมของสารพษ การเกบสงตวอยาง การเลอกวธวเคราะห

4

30 อธบายความสาคญของการตรวจตดตามระดบยา therapeutic drug monitoring (TDM) ได

4

31 อธบายสารพษ สารเสพตด และการตรวจวเคราะหสาร ตอไปนได

Tobacco Alcohol Drugs: salicylate, acetaminophen, barbiturate etc. Metals: lead, mercury, cadmium, arsenic etc. Drug of abuse Volatile substances Pesticides

4

32 ตรวจสอบ รบรองและทวนสอบผลการตรวจทางเคมคลนก 5

33 ตดสนใจและบรหารจดการการรายงานผลในภาวะตาง ๆ เชน ผลดวน ผลวกฤต ไดอยางทนการณ

5

34 แปลผลและอธบายผลการตรวจทางเคมคลนกทใชในงานประจาวน (routine laboratory tests)

5

35 อธบายความสมพนธของผลการตรวจวเคราะหทางชวเคม กบขอมลพนฐานของผปวย (demographic data) พยาธสภาพ และอาการทางคลนก ใหคาแนะนาการทดสอบอน ๆ ทเกยวของได

5

30

เคมคลนก ภาคปฏบตการ


1 อธบายการเตรยมตวสาหรบผปวย การเกบสงตวอยาง การใชภาชนะใสสงตวอยางไดอยางถกตอง และใหคาแนะนาแกผทเกยวของได

5

2 เลอกใชชนดของนา สารเคม และเตรยมสารละลายไดอยางถกตอง 5

3 กาหนดเกณฑการเลอกใช และการประเมนนายาทดสอบไดอยางเหมาะสม 5

4 กาหนดคณลกษณะ แผนสอบเทยบ แผนการบารงรกษาเครองมอการตรวจวเคราะหทางเคมคลนก และแกไขปญหาเบองตนได

5

5 จดทาระบบและแผนควบคมคณภาพการตรวจวเคราะห การประเมนผลและการแกปญหาได (IQC, EQA, reference interval, , inter-lab comparison)

5

6 ประเมนใบรายงานผลการสอบเทยบเครองมอได 5

7 ตรวจวเคราะหสารโดย spectrophotometry/photometry (end point reaction, kinetics ) และ electrochemistry (ISE) ได

5

8 วเคราะหสารโดยวธ electrophoresis ได 3

9 วเคราะหสารโดยวธ atomic absorption spectrometry ได 2

10 วเคราะหสารโดยวธ chromatography ได 2

11 วเคราะหสารโดยวธ immunochemistry 3

12 วเคราะหสารโดย automated analyzers ได 2

13 วเคราะหและแปลผลการตรวจวเคราะหทเกยวกบโรคเบาหวาน ไต โรคเกาท ไขมน ตบ หวใจ หลอดเลอด และลโพโปรตนได

5

14 วเคราะหและแปลผลการตรวจวเคราะหการทางานของ enzymes 5

31


15 วเคราะหและแปลผลการตรวจวเคราะห electrolytes ตอไปนได Sodium, potassium, chloride, bicarbonate, Anion gap 5 Osmolality 4 Calcium, phosphate, Magnesium 5

16 วเคราะหและแปลผลการตรวจวเคราะห trace elements ตอไปนได Iron study profile, Zn, Cr, Cu, Se, Mn

3

17 วเคราะหและแปลผลการตรวจวเคราะห blood gases ได 4

18 วเคราะหและแปลผลการตรวจการทาหนาทของตอมธยรอยดได 5

19 วเคราะหและแปลผลการตรวจวเคราะห hormones ได 3

20 วเคราะหและแปลผลการตรวจตดตามระดบยา (TDM) ได 3

21 วเคราะหและแปลผลการตรวจวเคราะหสารเสพตด (drug of abuse) ได 3

22 วเคราะหและแปลผลการตรวจวเคราะห toxicants ได 3

23 วเคราะหและแปลผลการตรวจอน ๆ เชน tumor makers 4

24 วเคราะหและแปลผลการทดสอบทางหองปฏบตการทเกยวของกบนตวทยาศาสตรได

26 ตรวจสอบความถกตองของการผลการตรวจทางเคมคลนกทใชในงานประจาวน (routine laboratory tests)

5

27 แปลผลและอธบายผลการตรวจทางเคมคลนกทใชในงานประจาวน (routine laboratory tests)

5

28 อธบายและประเมนผลความสอดคลองของผลการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการ และความสอดคลองของผลการตรวจทางหองปฏบตการกบพยาธสภาพและอาการทางคลนกได

5

32

เกณฑมาตรฐานความรความสามารถทางสาขาวชาโลหตวทยาคลนก ระดบความสาคญ 5 = ตองร 4 = ควรร 3 = นาร 2 = อาจร 1 = ตามความถนดของสถาบน

โลหตวทยาคลนก ภาคทฤษฎ


1 อธบายความหมายและกลไกตอไปนได Hematopoiesis และ stem cells 5 Erythropoiesis 5 Leukopoiesis 5 Thrombopoiesis 5 2 อธบายลกษณะเฉพาะและความสาคญของเมดเลอดแดงตอไปนได Structure 5 Metabolism 5 Functions 5 3 อธบาย classification, pathogenesis และ pathophysiology ของ red blood cell dis

ตอไปนได

Anemia 5 Erythrocytosis (polycythemia) 5 4 อธบาย pathogenesis, pathophysiology และ laboratory findings ของ

microcytic anemia ตอไปนได

Iron deficiency anemia 5 Thalassemia and hemoglobinopathies 5 Anemia of chronic diseases 5 Sideroblastic anemia 3 Lead poisoning

Others 3 1

33


5 อธบาย pathogenesis, pathophysiology และ laboratory findings ของ normocytic anemia ตอไปนได

Hereditary Enzyme defect G-6-PD deficiency anemia 5 PK deficiency anemia 2 Membrane defect Hereditary spherocytosis (HS) 5 Hereditary elliptocytosis (HE) 4 Hereditary pyropoikilocytosis (HPP) 2 Acquired Immune (Cold & warm type) 5 Non-immune Aplastic anemia 5 Microangiopathic hemolytic anemia (MAHA) 5 Paroxysmal nocturnal hemoglobinuria (PNH) 5 Acute blood loss 5 Others (myelopthisis, etc.) 3 6 อธบาย pathogenesis, pathophysiology และ laboratory findings ของ macrocytic

anemia ตอไปนได

Megaloblastic anemia 5 Non megaloblastic anemia 5 7 อธบายลกษณะเฉพาะและความสาคญของ white blood cells ในหวขอตอไปนได Structure and CD markers on cell development (ontogeny) 5 Kinetics and functions 5 8 อธบาย classification ของ white blood cell disorders ได Non-myeloproliferative disorders 5 Myeloproliferative disorders 5

34


9 อธบาย pathogenesis, pathophysiology และ laboratory findings ของ nonmyeloproliferative disordersได

Quantitative (leukocytosis, leukocytopenia, Leukemoid reaction) 5 Qualitative Nuclear abnormalities (hypersegmented and hyposegmented neutrophils) 5 Cytoplasmic abnormalities Congenital 3 Acquired 5

10 อธบายลกษณะเฉพาะความสาคญและการตรวจทางหองปฏบตการ ของ reactive lymphocytes ได

5

11 อธบาย pathogenesis, pathophysiology และ laboratory findings ในหวขอตอไปนได Myeloproliferative disorders Myelodysplastic syndromes (MDS) 5 Acute leukemia WHO and FAB (French American British) classifications 5 Chronic leukemia 5 Myeloproliferative disorders (MPD) หรอ myeloproliferative neoplasms (MPN) Polycythemia Vera 5 Essential thrombocythemia (ET) 5 Chronic myelocytic leukemia (CML) 5 Primary Myelofibrosis (PMF) with myeloid metaplasia 5

12 อธบาย pathogenesis, pathophysiology และ laboratory findings ของ lymphoprolifedisorders ได

Hodgkin’s disease 3 Non-Hodgkin’s lymphoma 3

35


13 อธบาย pathogenesis, pathophysiology และ laboratory findings ของ plasma cell disorders ในภาวะตอไปนได

Multiple myeloma (plasma cell myeloma) 5 Monoclonal gammopathy 3 Macroglobulinemia 3

14 อธบาย structure และ functions ของเกลดเลอดได 5 15 อธบาย pathogenesis, pathophysiology และ laboratory findings ของโรคตอไปนได Platelet disorders Hereditary 3 Acquired (ITP, TTP, HUS, DIC, DHF, APDE, etc.) 5

16 อธบาย mechanism, regulation และความสาคญของ hemostasis (vessel wall, platelet, coagulation และ fibrinolysis) ได

5

17 อธบาย pathogenesis, pathophysiology และ laboratory findings ของ vascular disorders ทงแบบ congenital และ acquired ได

3

18 อธบาย pathogenesis, pathophysiology และ laboratory findings ของ disorders of coagulation factors ในภาวะตอไปนได

Hereditary Hemophilia A

Hemophilia B 5 4

Von Willebrand disease 5 Acquired DIC

Liver disease 5 5

Vitamin K deficiency (hemorrhagic disease of the newborn) 4 Snake bite 5 APCD (acquired prothrombin complex deficiency) 3

36


19 อธบาย pathogenesis, pathophysiology และ laboratory findings ของ thrombosis ได

Hereditary Protein C, protein S and antithrombin deficiency 5 Hyperhomocysteinemia 2 Acquired Arterial thrombosis 5 Venous thrombosis 5 Antiphospholipid syndrome 5

20 อธบายลกษณะเฉพาะและความสาคญเกยวกบ bone marrow ได Normal 5 Hematologic disorders 5 Non hematologic disorders 2

21 อธบายความสาคญและหลกการของ bone marrow และ stem cell transplantation ได 4 22 อธบายความสาคญและหลกการของหวขอตอไปนได Automation in hematology laboratory 5 Flow cytometry 5

23 อธบายหลกการและวธการของ quality control และ quality assurance ในงานโลหตวทยาได

5

37

โลหตวทยาคลนก ภาคปฏบตการ


1 ใชอปกรณเครองมอตาง ๆ ทางโลหตวทยาไดอยางถกตองและ เหมาะสม ดแลรกษาอปกรณ เครองมอพนฐาน ตลอดจนเตรยมสารเคม นายาทใชในหองปฏบตการโลหตวทยาได

5

2 ทา blood collection และ preservation ได 5

3 เตรยมส Wright’s หรอ Wright’s Giemsa ได 4

4 ทา blood smear และ staining ได 5

5 ทา WBC, RBC และ platelet count และแปลผลได 5

6 ทา Hb และ hematocrit determination และแปลผลได 5

7 ทา Hb calibration curve หรอ standard hemoglobin concentration curve ได 4

8 ทา blood indices determination และแปลผลได 5

9 ทา correction of WBC count และแปลผลได 5

10 คานวณ absolute WBC และแปลผลได 5

11 จาแนกชนดและระยะของ RBC, WBC และ megakaryocytic series ได 5

12 ทา blood smear examination และแปลผลได 5

13 ทดสอบ ESR และแปลผลได 5

14 ทา reticulocyte count คานวณ RPI และแปลผลได 5

15 ทดสอบหา inclusion bodies, Heinz body และแปลผลได 5

16 ทา osmotic fragility test และแปลผลได 3

17 ทา LE preparation และแปลผลได 4

18 ทา buffy coat preparation ได 5

19 ทดสอบ tourniquet test และแปลผลได 4

38


20 ทดสอบ bleeding time และแปลผลได 5

21 ทดสอบและแปลผลการทดสอบตอไปนได

Venous clotting time (VCT) และ 20 minute VCT 5

Clot retraction time 3

Clot lysis time 3

22 ทดสอบ prothrombin time (PT) คานวณคา INR และแปลผลได 5

23 ทดสอบ activated partial thromboplastin time (aPTT) คานวณคา aPTT ratio

และแปลผลได

5

24 ทดสอบ thrombin time และแปลผลได 4

25 ใชเครอง automate ทางโลหตวทยาและแปลผล histograms ได 5

26 ทา QC ทางโลหตวทยาและแปลผลได 5

27 ทา Ham’s test และแปลผลได 2 28 ทา iron stain of bone marrow smear และแปลผลได 3 29 ทา thalassemia screening (one tube OF, DCIP, RBC indices) และแปลผลได 5 30 อธบายและแปลผล Hb electrophoresis ได 5 31 อธบายและแปลผล Hb typing โดย automation ได 5 32 ตรวจวเคราะหปรมาณ HbA2 โดยวธ microcolumn chromatography และแปลผลได 3 33 ทา alkali denaturation test และแปลผลได 3 34 ทา acid elution test และแปลผลได 3 35 ทา fibrinogen assay และแปลผลได 5

36 ทา fibrin degradation product (FDP), D-dimer assay และแปลผลได 5

37 ทา euglobulin lysis time และแปลผลได 2

38 ทดสอบ mixing test และ substitution test และแปลผลได 5

39


39 อธบายและแปลผลการตรวจวเคราะหจากเครองวเคราะห อตโนมตทาง hemostasis ได 5

40 ใชเครองวเคราะหอตโนมตทาง hemostasis ได 4

41 อธบายและแปลผล molecular genetics study for hematologic diseases ได 5

42 ทา molecular genetics study for hematologic diseases ได 2

43 ทดสอบทาง cytochemistry และแปลผลได 4

44 ทา coagulation factor assays และแปลผลได 4

45 ทา lupus anticoagulant assay และแปลผลได 3

46 ทา platelet function tests และแปลผลได 3

47 อธบายหลกการ iron study profile และแปลผลได 5

48 ทา iron study profile และแปลผลได 3

49 อธบายหลกการและแปลผลของ flow cytometry ได 5

50 อธบายหลกการและแปลผลของ immunophenotyping ได 5

51 อธบายหลกการและแปลผลของ cytogenetics/chromosome study ได 5

52 อธบายและแปลผล leukoerythroblastic blood picture ได 5

53 อธบายและแปลผล bone marrow examination ได 3

หมายเหต ตองสามารถประมวลผลและแปลผลการตรวจเพอวนจฉยแยกโรคตาง ๆ ได

40

เกณฑมาตรฐานความรความสามารถทางสาขาวชาจลทรรศนศาสตรคลนก ระดบความสาคญ 5 = ตองร 4 = ควรร 3 = นาร 2 = อาจร 1 = ตามความถนดของสถาบน

จลทรรศนศาสตรคลนก ภาคทฤษฎ ลาดบ เนอหา ระดบ

ความสาคญ 1 อธบายโครงสรางและหนาทของ kidney–ureter-bladder (KUB) system ได 5

2 อธบายหลกการ วธการเกบปสสาวะและปจจยทมผลกระทบตอการเกบปสสาวะได 5

3 อธบายหลกการและวธการรกษาสภาพของปสสาวะได 5

4 อธบายหลกการและวธการของ urinalysis ในการตรวจดานตอไปนได Physical examination 5 Chemical examination 5 Microscopic examination 5 5 อธบายลกษณะเฉพาะและความสาคญของ diseases of kidney-ureter–bladder (KUB)

system ได 5

6 อธบายลกษณะเฉพาะและความสาคญของ inborn error of metabolism ได 2

7 อธบายหลกการและวธการของ Pregnancy test ได 5

8 อธบายหลกการและวธการของเครองวเคราะหอตโนมตในการตรวจปสสาวะได 5

9 อธบายหลกการและวธการของ quality control และ quality assurance ในการตรวจปสสาวะได

5

10 อธบายเกยวกบสารนา (body fluid, cerebrospinal fluid, synovial fluid, serous fluid) ในหวขอตอไปนได

ความหมาย 5 กลไกการเกดสารนารางกาย 5 Pathophysiology

การตรวจพบในภาวะตาง ๆ 4 4

41


11 อธบายเกยวกบ semen ในหวขอตอไปนได ความหมาย 5 กลไกการเกด semen 5 Pathophysiology 4 การตรวจพบในภาวะตาง ๆ 4 Infertile tests 2

จลทรรศนศาสตรคลนก ภาคปฏบตการ


1 อธบายวธเกบและขอควรระวงในการเกบปสสาวะเพอสงตรวจไดอยางถกตอง 5

2 อธบายการเตรยม urine preservation ได 5

3 ทา physical examination รายงานและแปลผลของการตรวจปสสาวะตอไปนได General appearance 5 Specific gravity (Sp.gr.) 5 4 ทา chemical examination รายงานและแปลผลการทดสอบของการตรวจปสสาวะตอไปน

ได

pH 5 Protein 5 Sugar (reducing substances) 5 Ketone 5 Urobilinogen 5 Bilirubin 5 Nitrite 5 Blood 5 Leukocytes 5 Bence Jones protein 4 Porphyrin test 2 Hemosiderin 2

42


5 ทา microscopic examination ของการตรวจปสสาวะ รายงานและแปลผลได RBC, WBC 5 Epithelial cells 5 Fungus, yeast 5 Trichomonas 5 Bacteria 5 Casts 5 Crystals 5 Non-pathological crystals 5 Pathological crystals 5 Drugs / chemical crystals 4 Artifact 3 Amorphous 5 Sperm 5 Mucous 5 Oval fat body 5 Renal cells with hemosiderin inclusion 2

43


6 บอกความสมพนธของผลการตรวจปสสาวะตาง ๆ ได 5

7 ทา pregnancy test รายงานและแปลผลการทดสอบได 5

8 ตรวจปสสาวะดวยเครองวเคราะหอตโนมต รายงานและแปลผลการตรวจได (ตรวจ chemical examination ดวย strip)

4

9 ตรวจสารทพบในปสสาวะในภาวะ inborn error metabolism รายงานและ แปลผลการตรวจได

1

10 ทา cerebrospinal fluid (CSF) examination รายงานและแปลผลการตรวจตอไปนได Appearance 5 Chemical examination 5 Microscopic examination 5

11 ทา synovial fluid examination รายงานและแปลผลดานตอไปนได Appearance 5 Chemical examination 5 Microscopic examination 5

12 ทา serous fluid examination รายงาน และแปลผล ดานตอไปนได

Appearance 5 Chemical examination 5 Microscopic examination 5

13 ทา semen analysis รายงานและแปลผลดานตอไปนได Appearance 5 Chemical examination 5 Microscopic examination (sperm count, viability, morphology, motility) 5

14 ทา amniotic fluid analysis รายงานและแปลผลดานตอไปนได

Appearance 1

Fern test 2

Foam test 1

44

เกณฑมาตรฐานความรความสามารถทางสาขาวชาปรสตวทยาทางการแพทย ระดบความสาคญ 5 = ตองร 4 = ควรร 3 = นาร 2 = อาจร 1 = ตามความถนดของสถาบน

ปรสตวทยา ภาคทฤษฎ ลาดบ เนอหา ระดบ

ความสาคญ 1 อธบายความหมายของศพทเฉพาะตาง ๆ ในวชาปรสตวทยาได 5

2 อธบายความสมพนธระหวางโฮสตและปรสตได 5

3 อธบายการจดหมวดหมของปรสตได 4

4 เรยกชอวทยาศาสตรและเขยนชอวทยาศาสตร รวมทงชอสามญของปรสตไดอยางถกตอง 5

5 อธบายลกษณะโดยทวไปของปรสตโปรโตซวได 4

6 อธบายตาแหนงทพบ รปรางลกษณะ วงจรชวต การตดตอ ระบาดวทยา พยาธกาเนดและอาการแสดง การตรวจวนจฉย การควบคมและการปองกนโรคทเกดจากเชอโปรโตซวทกอโรคในคนตอไปนได

Giardia lamblia 5 Trichomonas vaginalis 5 Balantidium coli 2 Leishmania spp. 4 Trypanosoma spp. 2 Malaria (ครบทกสปชสทกอโรค) 5 Cryptosporidium parvum 4 Cyclospora cayetanensis 2 Isospora belli 4 Microsporidia 2 Sarcocystis spp. 3 Toxoplasma gondii 4 Pathogenic free-living amoeba 2 Entamoeba histolytica 5 Entamoeba gingivalis 2 Blastocystis hominis 4

45


7 อธบายตาแหนงทพบ รปรางลกษณะ วงจรชวตการตดตอการตรวจวนจฉย เชอโปรโตซวทไมกอโรคในคน ตอไปนได

Entamoeba coli 3 Endolimax nana 3 Iodamoeba butschlii 3 Trichomonas hominis 3 Chilomastix mesnili 3 Dientamoeba fragilis 3 8 อธบายลกษณะโดยทวไปของพยาธตวกลมได 4

9 อธบายตาแหนงทพบ รปรางลกษณะวงจรชวต การตดตอ ระบาดวทยา พยาธกาเนดและอาการแสดงการตรวจวนจฉย การควบคมและปองกนโรคทเกดจากพยาธตวกลมตอไปนได

Ascaris lumbricoides 5 Hookworm 5 Strongyloides stercoralis 5 Trichostrongylus orientalis 1 Capillaria phillippinensis 5 Trichuris trichiura 5 Enterobius vermicularis 5 Trichinella spp. 5 Angiostrongylus cantonensis 4 Gnathostoma spp. 5 Wuchereria bancrofti และ Brugia malayi 5 Onchocerca volvulus 2 Loa loa 2

10 อธบายลกษณะและอาการแสดงของ cutaneous larva migrans และ visceral larva migrans รวมถงปรสตทเปนสาเหตได

3

11 อธบายลกษณะโดยทวไปของพยาธใบไมได 4

46


12 อธบายตาแหนงทพบ รปรางลกษณะ วงจรชวต การตดตอ ระบาดวทยา พยาธกาเนดและอาการแสดงการตรวจวนจฉย การควบคมและปองกนของพยาธใบไมตอไปนได

Fasciolopsis buski 4

Echinostoma spp. 4

พยาธในกลมพยาธใบไมในลาไสขนาดเลก (minute intestinal fluke) 4

พยาธใน Family Opisthorchiidae โดยเฉพาะพยาธ 4

Opisthorchis viverrini 5

พยาธ Fasciola 4

พยาธใบไมปอด (lung flukes) 4

พยาธใบไมเลอด (blood flukes) 4

13 อธบายการทาใหเกดโรคของพยาธใบไมเลอดของสตวได 2

14 อธบายลกษณะโดยทวไปของพยาธตวตดได 5

15 อธบายตาแหนงทพบ รปรางลกษณะ วงจรชวต การตดตอ ระบาดวทยา พยาธกาเนดและอาการแสดง การตรวจวนจฉย การควบคมและปองกนของพยาธตวตดตอไปนได

Taenia spp. 5

Hymenolepis nana 4

Hymenolepis diminuta 3

Dipylidium caninum 3

Echinococcu sgranulosus 2

Raillietina spp. 1

Diphyllobothrium latum 2

Spirometra 2

16 อธบายการจดกลมสตวขาขอ (arthropod) ทสาคญทางการแพทยได 4

17 บอกชนดและลกษณะของสตวขาขอทสาคญทางการแพทยได 4

18 บอกชนดและลกษณะสาคญของหอยและสตวอนทเปนโฮสตตวกลางของปรสตทสาคญทางการแพทยได

2

47

ปรสตวทยา ภาคปฏบตการ ลาดบ เนอหา ระดบ

ความสาคญ 1 ใชอปกรณเครองมอตาง ๆ ทางปรสตวทยาไดอยางถกตองและเหมาะสมรวมถงการวดขนาด

วตถภายใตกลองจลทรรศน การทาความสะอาด ดแลรกษาอปกรณ และเครองมอพนฐาน ตลอดจนเตรยมสารเคม นายาทใชในหองปฏบตการทางปรสตวทยาได

5

2 ทา stool examination และแปลผลการตรวจในดานตอไปนได Physical examination 5 Chemical examination Occult blood 5 Stool fat 2 Reducing sugar และ pH 3 Microscopic examination 5 3 วนจฉยแยกชนดของปรสตในสงตวอยางได 5

4 อธบายวธการเกบอจจาระเพอการสงตรวจ และเลอกวธในการเกบรกษาอจจาระไดอยางถกตอง

5

5 ตรวจอจจาระดวยวธ direct wet smear ได 5

6 ยอมสโปรโตซวในลาไสแบบถาวร โดยวธตอไปนได Trichrome stain 2 Hematoxylin stain 2 7 ยอมส coccidian oocysts (modified AFB, modified trichrome) 4

8 ยอมส microsporidia ได 2

9 ทา concentration methods แบบตาง ๆ ตอไปนได Sedimentation 3 Floatation 3 Cellophane thick smear 4 Formalin-ether concentration technique 5

48


10 เพาะเลยงตวออนของพยาธตวกลมในอจจาระได ดวยวธ Harada-Mori filter paper strip culture 3 ดวยวธ agar plate culture technique 3

11 ตรวจนบจานวนไขหนอนพยาธในอจจาระได 1

12 เกบตวอยางเลอดเพอสงตรวจทางปรสตไดอยางถกตอง 5

13 เตรยม thick blood film และ thin blood film ได 5

14 ยอมส malaria และตรวจหาเชอมาลาเรยในฟลมเลอดยอมสและแยกชนด malaria แตละชนดในฟลมเลอดยอมสไดอยางถกตองและแมนยา

5

15 รหลกการยอมส microfilaria และตรวจหาตวเชอได 5

16 ตรวจหา Trichomonas vaginalis ในสงตวอยางได 5

17 เกบและตรวจหาไขพยาธ Enterobius vermicularis ดวย scotch tape technique ได 5

18 เพาะเลยงโปรโตซวในสงตวอยางได 2

19 เกบรกษาปรสตระยะตาง ๆ เพอการศกษาได 4

20 ควบคมคณภาพการตรวจทางปรสตวทยาได 5

21 เลอกใชวธการทดสอบทางภมคมกนวทยาทเหมาะสมได 4

22 บรหารจดการกระบวนการตรวจทางปรสตวทยาได 4

23 รายงานผลการตรวจตาง ๆ ไดอยางเหมาะสมและถกตองตามหลกสากล 5

24 ใหคาอธบายทเขาใจไดงายในเรองการตรวจและการเกบสงตวอยางแกบคลากรและประชาชนทวไปได

5

49

เกณฑมาตรฐานความรความสามารถทางสาขาวชาจลชววทยาคลนก

เกณฑมาตรฐานความรความสามารถทางดานแบคทเรยทางการแพทย ระดบความสาคญ 5 = ตองร 4 = ควรร 3 = นาร 2 = อาจร 1 = ตามความถนดของสถาบน

แบคทเรยทางการแพทย ภาคทฤษฎ ลาดบ เนอหา ระดบ

ความสาคญ 1 อธบายความหมายของศพทเฉพาะทสาคญในวชาจลชววทยาได 5

2 อธบายความสมพนธระหวางโฮสต และเชอจลชพได 4

3 อธบายการจดหมวดหมของเชอจลชพทสาคญทางการแพทยได 5

4 เรยกชอวทยาศาสตร ชอสามญของเชอจลชพทสาคญ และเขยนไดอยางถกตอง 5

5 อธบายลกษณะโดยทวไปของเชอจลชพได 5

6 อธบายวธการทเหมาะสมในการทาลายเชอจลชพ โดยวธทางกายภาพและวธการทางเคม 5

7 อธบายบทบาทของเชอจลชพแตละชนด ประโยชนและโทษทมตอมนษยและสงแวดลอมได 4

8 อธบายโครงสรางของแบคทเรย และบทบาทหนาทของโครงสรางของแบคทเรยได 5

9 อธบายหลกการและวธการเพาะเลยงแบคทเรย อาหารเลยงเชอแบคทเรยและอาหารทดสอบทางชวเคมได

5

10 อธบายลกษณะพนธกรรมของแบคทเรย วธการถายทอดสารพนธกรรม และการกลายพนธของแบคทเรยได

4

11 อธบายกลไกการกอโรค พยาธกาเนด ปจจยความรนแรง การตดตอ และการปองกนโรคตดเชอจากแบคทเรยได

5

12 อธบายการวนจฉยทางหองปฏบตการ กลไกการยอมสแกรม และการยอมสทนกรด ตลอดจนการแปลผลได

5

50


13 อธบายลกษณะ การกอโรค และวธการวนจฉยแบคทเรยกอโรค gram-positive cocci Streptococcus 5 Enterococcus 5 Staphylococcus 5 Micrococcus 3 Other gram-positive cocci 2

14 อธบายลกษณะ การกอโรค และวธการวนจฉยแบคทเรยกอโรค gram-negative diplococci Neisseria 5 Moraxella 4

15 อธบายลกษณะ การกอโรค และวธการวนจฉยแบคทเรยกอโรค gram-positive bacilli non-spore forming

Corynebacterium diphtheria 5 Diphtheroids 3 Listeria monocytogenes 5 Erysipelothrix 4 Rhodococcus 4 Gardnerella 4 Other gram-positive non-spore forming bacilli 2

16 อธบายลกษณะ การกอโรค และวธการวนจฉยแบคทเรยกอโรค gram-positive bacilli spore forming

Bacillus anthracis 5 Bacillus cereus 5 Bacillus spp. 2

17 อธบายลกษณะ การกอโรค และวธการวนจฉยแบคทเรยกอโรค gram-negative pleomorphic coccobacilli

Haemophilus 5 Pasteurella 4

51


18 อธบายลกษณะ การกอโรค และวธการวนจฉยแบคทเรยกอโรค miscellaneous gram-negative bacilli & rare fastidious bacteria

Legionella 4 Bartonella 3 Brucella 4 Bordetella pertussis 4 HACEK (Haemophilus, Actinobacillus, Cardiobacterium, Eikenella, Kingella) 4 Others 2

19 อธบายลกษณะ การกอโรค และวธการวนจฉยแบคทเรยกอโรค gram-negative bacilli Enterobacteriaceae (รวมทง Plesiomonas) 5

20 อธบายลกษณะ การกอโรค และวธการวนจฉยแบคทเรยกอโรค glucose non-fermentative bacteria (GNF)

Pseudomonas 5 Acinetobacter 5 Burkholderia 5 Stenotrophomonas maltophilia 5 Elizabethkingia meningoceptica 4 Other GNF 2

21 อธบายลกษณะ การกอโรค และวธการวนจฉยแบคทเรยกอโรค Vibrio 5 Aeromonas 5 Chromobacterium 3 Campylobacter 4 Helicobacter 4

22 อธบายลกษณะ การกอโรค และวธการวนจฉยแบคทเรยกอโรค spirochetes Treponema 5 Borrelia 3 Leptospira 5

52


23 อธบายลกษณะ การกอโรค และวธการวนจฉยแบคทเรยกอโรค Mycoplasma 4 Chlamydia 5 Rickettsia 5

24 อธบายลกษณะ การกอโรค และวธการวนจฉยแบคทเรยกอโรค higher bacteria Streptomyces 3 Actinomyces 3 Nocardia 5 Other higher bacteria 2

25 อธบายลกษณะ การกอโรค และวธการวนจฉยแบคทเรยกอโรค Mycobacteria M. tuberculosis 5 M. leprae 4 M. avium complex 4 Nontuberculous Mycobacteria (NTM) 4

26 อธบายลกษณะ การกอโรค และวธการวนจฉยแบคทเรยกอโรค anaerobic bacteria Gram-negative cocci and gram-negative bacilli

Bacteroides 5 Fusobacterium 3 Porphyromonas 3 Prevotella 3 Veillonella 3 Gram-positive cocci Peptostreptococcus 3 Peptococcus 3 Gram-positive bacilli Actinomyces 5 Clostridium 5 Propionibacterium 3 Bifidobacterium

Eubacterium Other anaerobic bacteria

3 3 2

53


27 อธบายขนตอนการตรวจวนจฉยสงตวอยางทางจลชววทยาคลนกประเภทตาง ๆ ได อธบายความรพนฐานเกยวกบเชอกอโรค / normal flora / เชอปนเปอน ทอาจพบในสง

ตวอยาง ขนตอนการเกบสงตวอยาง ทางจลชววทยาคลนกประเภทตาง ๆ ใหคาแนะนา วธการเกบและการนาสงสงตวอยาง การเตรยมอปกรณและภาชนะสาหรบเกบ

และนาสงสงตวอยางไดอยางถกตอง แปลผลการตรวจทางหองปฏบตการ และรายงานผลการตรวจไดอยางถกตองจาก

5

สงตวอยางจากระบบทางเดนอาหาร 5

สงตวอยางจากระบบทางเดนปสสาวะ 5

สงตวอยางจากระบบสบพนธ 5

สงตวอยางจาก หนอง ฝ แผลบรเวณผาตด 5

สงตวอยางจากระบบทางเดนหายใจ 5

สงตวอยางจาก นาไขสนหลงและนาหลอเลยงอวยวะภายใน (body fluid) อน ๆ 5

สงตวอยางจากเลอด 5

สงตวอยางจากเครองมอหรออปกรณทางการแพทย (Maki test) 5

28 อธบายถงสาเหตการตดเชอแบบฉวยโอกาสและเชอททาใหเกดการตดเชอแบบฉวยโอกาสได 5

29 อธบายถงปจจยททาใหเกดโรคตดเชอในโรงพยาบาล ผลเสยจากโรคตดเชอในโรงพยาบาล และแนวทางการปองกนได

5

30 บอกประเภทของเชอทมกเปนสาเหต โรคตดเชอในโรงพยาบาล 5

31 อธบายเทคนคทาง molecular biology ในการตรวจวนจฉยการตดเชอได 5

32 อธบายเทคนคของระบบอตโนมตทใชในการตรวจวนจฉยการตดเชอได 5

33 อธบายชนดของสารตานจลชพ กลไกทสาคญในการออกฤทธได 4

54


34 อธบายความรพนฐานเกยวกบการเลอกสารตานจลชพทใชทดสอบสาหรบเชอแตละกลมได 5

35 อธบายหลกการและการแปลผล การทดสอบความไวของเชอตอสารตานจลชพได 5

36 อธบายหลกการตรวจหาสารตานจลชพในสารนาของรางกายได 4

37 อธบายระบบประกนคณภาพของงานจลชววทยาคลนกได 5

38 อธบายหลกการปองกนการตดเชอและการปฏบตงานอยางปลอดภยในหองปฏบตการ จลชววทยาคลนกได

5

39 อธบายจลนทรยทปนเปอนในนาและอาหารประเภทตาง ๆ ททาใหเกดอาหารเนาเสย (food spoilage) และทาใหเกดโรค (food pathogen)

4

40 อธบายจลนทรยทปนเปอนในสงแวดลอม 1

41 อธบายประโยชนของการใชจลนทรยในการผลตอาหาร 1

แบคทเรยทางการแพทย ภาคปฏบตการ


1 ใชเทคนคเบองตนและเทคนคปลอดเชอในการทางานในหองปฏบตการจลชววทยาคลนก และใชอปกรณรวมทงตปลอดเชอได

5

2 ปองกนตนเองและผอนเพอความปลอดภยในการทางานในหองปฏบตการจลชววทยาได 5

3 เกบสงตวอยางโรคตดเชอทางแบคทเรยไดอยางถกตอง 5

4 ยอมสแกรม และสวธพเศษทใชในงานประจาไดอยางถกขนตอน 5

5 แยกเพาะเลยงแบคทเรยกอโรคทกชนดจากสงตวอยางได 5

55


6 แยกวนจฉยเชอ gram-positive cocci: Staphylococcaceae ทมความสาคญทางการแพทย ทแยกไดบอยจากสงตวอยางทางคลนกได

Staphylococcus aureus 5 Staphylococcus saprophyticus 5 Staphylococcus lugdunensis 4 Coagulase-negative staphylococci 5 Micrococcus 4 7

แยกวนจฉย gram-positive cocci: Streptococcaceae and Enterococcaceae ทมความสาคญทางการแพทย ทแยกไดบอยจากสงตวอยางทางคลนกได

Streptococcus group A 5 Streptococcus group B 5 Streptococcus group D 4 Streptococcus pneumoniae 5 Streptococcus suis 4 Streptococcus bovis 3 Viridans streptococci 5 Enterococci 5 Other streptococci 3 8 แยกวนจฉย gram-positive bacilli non-spore forming ทมความสาคญทางการแพทย ท

แยกไดบอยจากสงตวอยางทางคลนกได

Corynebacterium diphtheria 5 Listeria monocytogenes 5 Erysipelothrix rhusiopathiae 5 Gardnerella vaginalis 5 Diphtheroids 3 Rhodococcus equi 4

56


9 แยกวนจฉย gram-positive bacilli spore forming ทมความ สาคญทางการแพทย ทแยกไดบอยจากสงตวอยางทางคลนกได

Bacillus anthracis 5 Bacillus cereus 5 Other Bacillus 3

10 แยกวนจฉย aerobic gram-negative diplococci ทมความ สาคญทางการแพทย ทแยกไดบอยจากสงตวอยางทางคลนกได

Neisseria gonorrhoeae 5 Neisseria meningitides 5 Moraxella catarrhalis 4 Non-pathogenic Neisseria 3

11 แยกวนจฉย Enterobacteriaceae ทมความสาคญทางการแพทย ทแยกไดบอย จากสงตวอยางทางคลนกได

Escherichia coli 5 Shigella spp. 5 Salmonella spp. 5 Klebsiella spp. 5 Enterobacter spp. 5 Serratia spp. 5 Morganella morganii 5 Providencia spp. 5 Proteus spp. 5 Citrobacter spp. 5 Edwardsiella spp. 5 Plesiomonas shigelloides 5 Yersinia spp. 4 Other Enterobacteriaceae 3

57


12 แยกวนจฉย gram-negative curved rod ทมความสาคญทางการแพทย ทแยกไดบอยจากสงตวอยางทางคลนกได

Vibrio cholera 5 Vibrio parahaemolyticus 5 Vibrio vulnificus 5 Other Vibrio และ marine Vibrio 2 Aeromonas spp. 5 Campylobacter jejuni 4 Helicobacter pylori 4

13 แยกวนจฉย miscellaneous gram-negative bacilli ทมความ สาคญทางการแพทย ทแยกไดบอยจากสงตวอยางทางคลนกได

Haemophilus spp. 5 Legionella spp. 4 Bordetella spp. 4 Pasteurella spp. 4 Other miscellaneous GNB 3

14 แยกวนจฉย glucose non-fermentative (GNF) bacteria ทมความสาคญทางการแพทย ทแยกไดบอยจากสงตวอยางทางคลนกได

Pseudomonas aeruginosa 5 Burkholderia pseudomallei 5 Burkholderia cepacia 5 Stenotrophomonas maltophilia 5 Acinetobacter spp. 5 Elizabethkingia meningoceptica 4 Other GNF bacteria 3

58


15 ทดสอบความไวตอสารตานจลชพของเชอ aerobic bacteria และรายงานผลไดอยางถกตอง 5

16 ตรวจหา minimal inhibitory concentration (MIC) 5

17 ตรวจหา serum inhibitory titer (SIT) จากสารนาในรางกาย 4

18 วนจฉยเชอ spirochetes ได 3

19 วนจฉยเชอ Spirillum ได 3

20 วนจฉยเชอ Mycoplasma ได 3

21 วนจฉยเชอ Chlamydia ได 3

22 วนจฉยเชอ Rickettsia ได 3

23 ตรวจหาเชอ Mycobacterium โดยการยอม acid fast stain และ fluorescent stain ได 5

24 เพาะเลยง Mycobacterium ได 4

25 วนจฉยและทดสอบ antimicrobial susceptibility test ของเชอ Mycobacterium ได 3

26 เพาะเลยง และวนจฉยเชอ anaerobic bacteria ได 3

27 ทดสอบ antimicrobial susceptibility test ของเชอ anaerobic bacteria ได 2

28 ตรวจวนจฉยเชอกลม actinomycetes ทางหองปฏบตการตอไปนได Nocardia 5 Other actinomycetes 3

29 เกบรกษาเชอแบคทเรยเพอการศกษาและการควบคมคณภาพตามมาตรฐานและกฎหมายทเกยวของได

5

30 จดการสงปนเปอนเชอจลนทรยในขนตอนการดาเนนงานและในสงตวอยางไดอยางถกวธ (waste management)

5

31 เตรยมอาหารเลยงเชอ อาหารทดสอบชวเคม สยอมและนายาทดสอบ สาหรบใชในหองปฏบตการจลชววทยาคลนกได

5

59


32 ควบคมคณภาพของหองปฏบตการจลชววทยาคลนกได โดยการควบคมคณภาพอปกรณเครองมอ อาหารเลยงเชอ อาหารทดสอบชวเคม นายาทดสอบ สารตานจลชพสาหรบทดสอบความไวของเชอแบคทเรย

5

33 บรหารจดการกระบวนการตรวจทางแบคทเรยได 4

34 รายงานผลการตรวจตาง ๆ ไดอยางถกตองตามรปแบบทเปนมาตรฐานได 5

35 ใหคาอธบายทเขาใจงายในเรองการตรวจและการเกบสงตวอยางแกบคลากร และประชาชนทวไปได

5

36 ใหคาอธบายเกยวกบการปองกนและควบคมโรคแกบคลากรและประชาชนทวไปได 4

37 ใหคาอธบายแนวทางการเกบตวอยาง การทดสอบ และปฏบตงานรวมกบหนวยงานอน เมอมการระบาดของโรคตดเชอแบคทเรย

4

38 ตรวจหาเชอกอโรค และเชอทเปนดชนบงชความสะอาดของอาหาร และนาดวยวธตาง ๆได 4

39 ตรวจหาเชอจากอากาศและสงแวดลอม 2

40 ตรวจหาเชอจากเครองมอแพทยหรอผลตภณฑทางการแพทย 4

60

เกณฑมาตรฐานความรความสามารถทางดานเชอรา ระดบความสาคญ 5 = ตองร 4 = ควรร 3 = นาร 2 = อาจร 1 = ตามความถนดของสถาบน

เชอรา ภาคทฤษฎ ลาดบ เนอหา ระดบ

ความสาคญ 1 อธบายลกษณะและโครงสรางของเชอรา 5

2 อธบายลกษณะรปราง ลกษณะทางนเวศวทยา การกอโรคของเชอรา และการวนจฉยโรคตดเชอราทสาคญตอไปนได

Superficial mycoses Malassezia spp. 5 Piedraia hortai 3 Trichosporon 4 Exophiala werneckii 3 3 อธบายลกษณะรปราง ลกษณะทางนเวศวทยา การกอโรคของเชอรา และการวนจฉยโรคตด

เชอราทสาคญตอไปนได Cutaneous mycoses

Microsporum 5 Epidermophyton 5 Trichophyton 5 Candida 5 กลากเทยม (dermatomycoses) 3

61


4 อธบายลกษณะรปราง ลกษณะทางนเวศวทยา การกอโรคของเชอรา และการวนจฉยโรคตดเชอราทสาคญตอไปนได Subcutaneous mycoses

Sporothrix schenckii 4 Exophiala jeanselmei 4 Cladosporium 5 Phialophora 5 Fonsecaea 4 Rhinosporidium 3 Alternaria 4 Bipolaris 3 Pseudallescheria boydii (Scedosporium) 5 Fusarium 5 Basidiobolus 4 Conidiobolus 4 Curvularia 3 Pythium insidiosum (รานา) 3 5 อธบายลกษณะรปราง ลกษณะทางนเวศวทยา การกอโรคของเชอรา และการวนจฉยโรคตด

เชอราทสาคญตอไปนได Systemic mycoses

Histoplasma capsulatum 5 Coccidioides immitis 4 Blastomyces dermatitidis 4 Paracoccidioides brasiliensis 4 Pythium insidiosum (รานา) 3

62


6 อธบายความหมายของเชอราฉวยโอกาส ลกษณะการกอโรคของเชอรากลมนได Cryptococcus neoformans 5 Talaromyces (Penicillium) marneffei 5 Rhizopus 4 Mucor 4 Absidia 3 Candida albicans 5 Candida dubliniensis 4 Candida อน ๆ 4 Pneumocystis jiroveci (P. carrinii) 4 Aspergillus 4 Paecilomyces 3 Scopuraliopsis 3 Trichoderma 3 Acremonium 4 Fusarium 5 Penicillium อน ๆ 3 7 อธบายประเภทของเชอราทสรางสารพษ และชนดของสารพษทเชอราสรางขน รวมทง

อนตรายของสารพษได 4

8 อธบายความหมายของเชอราทกอโรคภมแพ ลกษณะและการกอโรคของเชอรากลมนได 3

9 อธบายความหมาย ชนดและกลไกการออกฤทธและการดอสารตานเชอราได 4

10 อธบายหลกการและวธการทดสอบความไวตอสารตานเชอราได 3

11 อธบายวธการควบคมคณภาพของหองปฏบตการเชอราได 5

12 อธบายประโยชนของเชอราทางอตสาหกรรมได 2

63

เชอรา ภาคปฏบตการ


1 เกบและนาสงสงตวอยางโรคตดเชอราได 5

2 ทา KOH preparation และ India ink preparation ได 5

3 ทา slide culture ได 5

4 แยกวนจฉยเชอรากอโรคทสาคญ และพบไดบอย จากสงตวอยางของผปวย ตอไปนได Yeast

Cryptococcus neoformans 5 Candida albicans 5 Candida glabrata 5 Candida tropicalis 5 Candida parapsilosis complex 5 Candida krusei 4 Candida dubliniensis 4 Rhodotorula 4 Geotrichum 4 Trichosporon 4 5 แยกวนจฉยเชอรากอโรคทสาคญ และพบไดบอย จากสงตวอยางของผปวย ตอไปนได

Zygomycetes และ other non-septate hyphae

Rhizopus 5 Mucor 5 Rhizomucor 3 Absidia 4 Pythium insidiosum (รานา) 3 ราอน ๆ เชน order Entomophthorales 3

64


6 แยกวนจฉยเชอรากอโรคทสาคญ และพบไดบอย จากสงตวอยางของผปวย ตอไปนได Dermatophytes and hyaline fungi

Microsporum gypseum Microsporum canis Trichophyton rubrum Trichophyton mentagrophytes Epidermophyton floccosum Aspergillus Penicillium Fusarium Paecilomyces Scopuraliopsis Trichoderma Acremonium

5 5 5 5 5 5 4 5 3 3 3 3

7 แยกวนจฉยเชอรากอโรคทสาคญ และพบไดบอย จากสงตวอยางของผปวย ตอไปนได Dematiaceous fungi

Cladosporium 5 Phialophora 5 Fonsecaea 5 Exophiala jeanselmei 4 Alternaria 4 Bipolaris 4 Curvularia 4

65


8 แยกวนจฉยเชอรากอโรคทสาคญ และพบไดบอย จากสงตวอยางของผปวย ตอไปนได Dimorphic fungi

Talaromyces (Penicillium) marneffei 5 Histoplasma capsulatum 5 Sporothrix schenckii 5 Other dimorphic fungi 4 9 อธบายหลกการตรวจและการแปลผลการตรวจหาสารพษอะฟลาทอกซนได 3

10 ควบคมคณภาพในหองปฏบตการเชอราได 5

66

เกณฑมาตรฐานความรความสามารถทางดานไวรสวทยา

ระดบความสาคญ 5 = ตองร 4 = ควรร 3 = นาร 2 = อาจร 1 = ตามความถนดของสถาบน ไวรสวทยา ภาคทฤษฎ ลาดบ เนอหา ระดบ

ความสาคญ 1 อธบายโครงสราง คณสมบตและการเพมจานวนของไวรสได 5

2 อธบายการจาแนกไวรส พยาธกาเนด และกลไกของเชอไวรสทกอใหเกดอาการของโรคได 5

3 อธบายการตอบสนองทางระบบภมคมกนตอการตดเชอไวรสได 5

4 อธบายวธการวนจฉยโรคตดเชอไวรสทางหองปฏบตการได 5

5 อธบายการหาปรมาณไวรส (viral load) และการประยกตใชได 5

6 อธบายคณสมบต การกอโรค และวธการวนจฉยของไวรสกอโรคระบบทางเดนหายใจ ตอไปนได

Influenza virus 5 Corona virus: SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome) 5 Parainfluenza virus 5 Respiratory syncytial virus (RSV) 5 Epstein-Barr virus (EBV) 4 Adenovirus 4 Rhinovirus และไวรสอน ๆ 3 7 อธบายคณสมบต การกอโรค และวธการวนจฉยของไวรสกอโรคอจจาระรวง ตอไปนได Rota virus 5 Norovirus 4 Enteric Adenovirus, Astrovirus, Calicivirus, 3 Coronavirus, small round virus และไวรสอน ๆ 4

67


8 อธบายคณสมบต การกอโรค และวธการวนจฉยของไวรสกอโรคตบอกเสบตอไปนได Hepatitis A, B, C virus (HAV, HBV, HCV) 5 Hepatitis D virus (HDV) 4 Hepatitis E virus (HEV) 4 ไวรสตบอกเสบอน ๆ 1 9 อธบายคณสมบต การกอโรค และวธการวนจฉยของไวรสกอโรคระบบประสาทตอไปนได Rabies virus 5 Japanese encephalitis (JE) virus 5 Polio virus 5 Coksakievirus A16, Enterovirus 71 5 Herpes Simplex virus 5 Prion 3 ไวรสกอโรคระบบประสาทอน ๆ 3

10 อธบายคณสมบต การกอโรค และวธการวนจฉยของไวรสกอโรคระบบเพศสมพนธตอไปนได Herpes simplex virus (HSV) 5 Cytomegalovirus (CMV) 5 Human papilloma virus (HPV) 5 Molluscum contagiosum virus 3

11 อธบายคณสมบต การกอโรค และวธการวนจฉยของไวรสกอโรคภมคมกนบกพรอง (Human immunodeficiency virus, HIV) ได

5

12 อธบายคณสมบต การกอโรค และวธการวนจฉยของไวรสกอโรคในทารกในครรภและทารกแรกเกด ตอไปนได

Rubella virus 5 Cytomegalovirus (CMV) 5 Herpes simplex virus (HSV) 5 Hepatitis B virus (HBV) 5 HIV 5 ไวรสอน ๆ เชน Varicella virus, Parvovirus, Zika virus 4

68


13 อธบายคณสมบต การกอโรค และวธการวนจฉยของไวรสกอโรคเนองอก/มะเรงตอไปนได RNA tumor viruses: Retrovirus 3 DNA tumor viruses: Hepatitis B virus (HBV) 5 Hepatitis C virus (HCV) 5 Human herpesvirus -8 (HHV-8) 4 Human papilloma virus (HPV) 5 Epstein-Barr virus (EBV) 4 Other oncogenic virus 3

14 อธบายคณสมบต การกอโรค และวธการวนจฉยของไวรสกอโรคไขเลอดออกตอไปนได Dengue virus 5 Chikungunya virus 5 Hanta virus 3 ไวรสกอโรคไขเลอดออกอน ๆ เชน Ebola virus, Marburg virus

Zika virus 4 5

15 อธบายคณสมบต การกอโรค และวธการวนจฉยของไวรสกอโรคไขออกผน ตอไปนได Measles virus 5 Rubella virus 5 Varicella zoster virus 5 Smallpox virus 3

16 อธบายคณสมบต การกอโรค และวธการวนจฉยของไวรสกอโรคอน ๆ ตอไปนได Mumps 5 โรคตาอกเสบจากเชอไวรส 3 การตดเชอไวรสในผไดรบเลอดและผรบการปลกถายอวยวะ:

Cytomegalovirus 5

Infectious mononucleosis and mononucleosis like syndrome 4 Herpangina, pleurodynia 3

69


17 อธบายวธการปองกน ควบคม และการรกษาโรคตดเชอไวรส ในดานตอไปนได การสรางเสรมภมคมกน 4 ยาตานไวรส และ interferon 4

18 อธบายปจจย วธการ สารเคม ทใชในการทาลายเชอไวรสได 5

19 อธบายหลกการและวธการเกบและนาสงสงตวอยางมายงหองปฏบตการได 5

ไวรสวทยา ภาคปฏบตการ


1 เกบและนาสงสงตวอยาง สาหรบตรวจวนจฉยการตดเชอไวรสได 5 2 ตรวจวนจฉยโรคตดเชอไวรสโดยการตรวจจากตวอยางโดยตรง ตรวจด inclusion body 5 ตรวจด cytopathic effect (CPE) 5 ตรวจทาง molecular biology technique 5 3 ตรวจวนจฉยโรคตดเชอไวรสโดยการแยกและพสจนชนดเชอ วธฉดเขาไขไกฟก 3 วธใชเซลลเพาะเลยง 3 วธใชสตวทดลอง 1 4 ตรวจวนจฉยโรคตดเชอไวรสโดยวธทาง serology Hemagglutination inhibition (HAI), passive hemagglutination (PHA), Reverse

passive hemagglutination (RPHA) 3

Immunochromatography 5 Complement fixation (CF), Neutralization (NT) 2 Immunofluorescent test, Enzyme-linked (ELISA) immunosorbent assay 5 Chemiluminescence 5

70


5 ตรวจวนจฉยและแปลผลการตรวจวนจฉยการตดเชอ HIV, Hepatitis viruses, Influenza virus, Rubella virus 5 Dengue virus

CMV 5 3

ไวรสอน ๆ 3 6 ปฏบตงานตามหลกความปลอดภยทางชวภาพ 5

7 ปฏบตการทาลายเชอไวรสปนเปอนได 5

8 ใหคาอธบายแนวทางการเกบตวอยาง การทดสอบ และปฏบตงานรวมกบหนวยงานอน เมอมการระบาดของโรคตดเชอไวรส

4

9 ใหคาอธบายเกยวกบการปองกนและควบคมโรคแกบคลากรและประชาชนทวไปได 4

71

เกณฑมาตรฐานความรความสามารถทางสาขาวชาภมคมกนวทยาคลนก

ระดบความสาคญ 5 = ตองร 4 = ควรร 3 = นาร 2 = อาจร 1 = ตามความถนดของสถาบน ภมคมกนวทยาคลนก ภาคทฤษฎ ลาดบ เนอหา ระดบ

ความสาคญ

1 อธบาย เซลลและอวยวะทเกยวของในระบบภมคมกนในหวขอตอไปนได Cells involve in immune system 5 Ontogeny of lymphocyte 4 Lymphoid organs 4 2 อธบาย innate immunity ในหวขอตอไปนได Cells and molecules involve in innate immunity Mechanism of innate immunity 5 Physical barrier 5 Mediators 5 Phagocytosis 5 Complement activation 5 Innate Immune recognition receptor 4 3 อธบาย adaptive immunity ในหวขอตอไปนได HMI 5 CMI 5 Cell cooperation 5 Immunoregulation 4 Antibody Structure of antibody 5 Biological function of Antibody 5 Antibody diversity and immunoglobulin class switching 3 Antibody synthesis and immunoglobulin gene 3 4 อธบาย immunity to microbial infection ได 5

72


5 อธบาย immunostimulators ในหวขอตอไปนได Antigen, hapten, immunogen 5 Adjuvant 3 Mitogen/superantigen 2 6 อธบาย immunomodulation และ vaccination ในหวขอตอไปนได Vaccines and passive immunization 5 Immunosuppression 4 Immunotherapy 3 7 อธบาย antigen antibody reaction ในหวขอตอไปนได Antigen / Antibody preparation 4 Polyclonal (animal immunization) 4 Principle of monoclonal antibody (hybridoma) 4 Characteristic of antigen antibody reaction 5 Antigen antibody interaction, specificity, avidity,

affinity, cross reaction 5

Principle of antigen antibody reaction and applications 5 Precipitation 4 Immunoturbidity and nephelometry 5 Agglutination 5 Labeled immunoassay 5 Enzyme immunoassay Fluorescent immunoassay และ flow cytometer Chemiluminescent immunoassay Immunochromatography

Test for complement activity 3 Test for cell activity เชน IGRA (interferon gamma release assay) 3

8 อธบายกลไกและวธการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการในหวขอตอไปนได Hypersensitivity type I, II, III, IV

5

73


9 อธบายกลไกเกยวกบ Immune tolerance and autoimmune diseases อธบายวธการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการเกยวกบ autoimmune diseases

5 5

10 อธบาย tumor immunology และ tumor markers ได 5 11 อธบาย immunodeficiency ในหวขอตอไปนได Primary and secondary immunodeficiency and laboratory investigations 5 HIV infection/AIDS and laboratory investigations 5

12 อธบายกลไกและวธการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการในหวขอ Primary and secondary immunoproliferative diseases

3

13 อธบาย transplantation immunology ได 4 14 อธบาย immunodiagnosis ในหวขอตอไปนได Principle and interpretation 5 Selection criteria for immunodiagnostic testing 5

15 อธบาย Host genetic 2

ภมคมกนวทยาคลนก ภาคปฏบตการ


1 ใชและดแลรกษาเครองมอ อปกรณในหองปฏบตการภมคมกนวทยาได Troubleshooting Preventive maintenance

5

2 เตรยมและเกบรกษานายาและสารเคมได 4 3 เตรยมเซลลเมดเลอดขาวชนดตาง ๆ ได 1 4 หาสภาวะทเหมาะสมสาหรบปฏกรยาระหวางแอนตเจนและ แอนตบอดได 3 5 ทดสอบภาวะภมคมกนบกพรอง 5 หาจานวน lymphocyte subpopulations หาระดบของ complement, immunoglobulin

74


6 ตรวจวนจฉยโรค autoimmune และแปลผล ตอไปนได 5 Antinuclear antibody Anti-ds DNA Rheumatoid factor Thyroid antibody 7 ตรวจหา tumor marker และแปลผลตอไปนได 5 AFP CEA PSA CA 125 (&HE4 & ROMA) , 19-9, 15-3 ß-HCG 8 ตรวจวนจฉยและแปลผลทเกยวของกบ serodiagnosis of infectious diseases ได 5 Syphilis Treponema and non-Treponema Antibody testing Febrile disease Widal / Weil-Felix Test for leptospirosis Test for melioidosis Test for cryptococcal infection Test for viral Hepatitis HBV, HAV, HCV markers Test for HIV infection and ART monitoring Test for Flavivirus virus infection เชน Dengue, Zika, Chikungunya Test for Mycoplasma infection Test for Rubella infection Test for Influenza infection

75


9 ตรวจวเคราะหและการแปลผลอน ๆ (miscellaneous) ได 5 CRP Rheumatoid Factor Mono spot test Test for total IgE and specific IgE ASO Test for drug abused

10 ควบคมคณภาพและมาตรฐานทางหองปฏบตการภมคมกนวทยาได เขาใจในกระบวนการการประกนคณภาพ รวมทงการ implement และตดตามการทา QC

5

11 เลอกเครองมอ ตรวจสอบ (Validate) และทวนสอบ (Verify) ความใชไดของเทคนควเคราะหสอบกลบสคามาตรฐานของการวด (Traceability)

3

12 ตรวจสอบความพรอมใชเครองมอกอนการวเคราะหและบารงรกษาเครองมอได 5 13 กาหนดเกณฑการเลอกใชประเมนทวนสอบและเตรยมนายาทใชในหองปฏบตการไดอยาง

เหมาะสม 3

14 จดการสงตวอยางทางหองปฏบตการภมคมกนวทยาได 5 15 มสวนรวมในการประเมนการทดสอบ technology หรอเครองมอใหมในหองปฏบตการ

อธบายในการทา validation / verification, statistic 5

16 ประเมนและแกปญหาสาหรบการเกบสงตวอยางและกระบวนการทดสอบ รวมทงการรายงานผลการทดสอบ

5

76

เกณฑมาตรฐานความรความสามารถทางสาขาวชาวทยาศาสตรการบรการโลหต

ระดบความสาคญ 5 = ตองร 4 = ควรร 3 = นาร 2 = อาจร 1 = ตามความถนดของสถาบน วทยาศาสตรการบรการโลหต ภาคทฤษฎ ลาดบ เนอหา ระดบ

ความสาคญ 1 อธบายลกษณะธรรมชาตของแอนตเจนหมเลอดและโครงสรางของเมมเบรนของเมดเลอด

แดงได 4

2 บอกชนดและปฏกรยาแอนตเจน-แอนตบอดหมเลอดได 5

3 อธบายการตอบสนองของระบบภมคมกนของหมเลอดได 5

5 บอกปจจยทมผลตอปฏกรยาจบกลมของเมดเลอดแดงได 5

4 บอกวธและอธบายกลไกการเสรมปฏกรยาจบกลมของเมดเลอดแดงได 5

5 อธบายหลกการของปฏกรยาแอนตโกลบลนได 5

6 บอกชนดของแอนตบอดทประกอบอยในนายาแอนตโกลบลน (antihuman globulin reagent) ได

5

7 ประยกตใชและแปลผลการทดสอบ direct และ indirect antiglobulin ได 5

8 บอกปจจยทมผลตอการทดสอบปฏกรยาแอนตโกลบลนได 5

9 บอกสาเหตของผลบวกปลอมและผลลบปลอมในปฏกรยา แอนตโกลบลนได

5

10 อธบายหลกการของวธการตรวจหมเลอดตาง ๆ และเทคนคระดบโมเลกลไดเพอนามาใชเปนทางเลอกในการแกปญหาการตรวจหมเลอดระบบตาง ๆ

5

11 อธบายการถายทอดทางพนธกรรมของแอนตเจนของหมเลอดระบบ ABO ได 5

12 บอกหลกการและแปลผลการตรวจกรองแอนตบอดตอเมดเลอดแดงได 5

13 อธบายลกษณะและคณสมบตของแอนตเจน-แอนตบอดของหมเลอดระบบ ABO ได 5

14 บอกความสาคญทางคลนกของหมเลอดระบบ ABO ได 5

15 อธบายลกษณะของแอนตเจน-แอนตบอดและความสาคญทางคลนกของหมเลอดระบบ Lewis ได

4

77


16 อธบายพนธกรรมของหมเลอดระบบ ABO และ Lewis ได 3

17 อธบายการหลงสารหมเลอด A, B และ H ได 4

18 อธบายทฤษฎการถายทอดทางพนธกรรมของแอนตเจนของหมเลอดระบบ Rh ได 3

19 บอกการเรยกชอหมเลอดระบบ Rh ตามทฤษฎ Race & Fisher, Weiner & Rosenfield และ ISBT ได

3

20 อธบายกลไกการเกดความหลากหลายของแอนตเจน D ได 3

21 อธบายลกษณะคณสมบตและความสาคญทางคลนกของแอนตบอดหมเลอดระบบ Rh ได 5

22 บอกคณสมบตและความสาคญทางคลนกของหมเลอดระบบ Kell, Kidd, Duffy, Ii, P, Di, MNSs (รวมทง Mia) ได

4

23 บอกความสาคญทางคลนกของแอนตเจนและแอนตบอดตอเมดเลอดขาวได 4

24 บอกความสาคญทางคลนกของแอนตเจนและแอนตบอดตอเกลดเลอดได 4

25 บอกความสาคญทางคลนกของแอนตเจนและแอนตบอดตอโปรตนในพลาสมาได 4

26 อธบายหนาทและกลไกของสารละลายเกบรกษาเลอดตอการเกบรกษาเลอด 4

27 บอกหลกเกณฑการคดกรองผบรจาคโลหตและการเจาะเกบโลหตได 5

28 บอกเกณฑมาตรฐานการตรวจคดกรองเลอดบรจาคได 5

29 บอกเกณฑการพจารณา autologous donor และประโยชนของ autologous transfusion ได

4

30 อธบายหลกการเตรยมและการควบคมคณภาพสวนประกอบของเลอดทสาคญ เชน RBC (PRC, LPRC, LD-PRC, single donor red cells), FFP, platelet concentrate: PC (LPPC, SDP, random platelet concentrate) และ cryoprecipitate ได

5

31 อธบายหลกการ apheresis และผลผลตได 4

32 บอกวธการเกบรกษาและการขนสงสวนประกอบของเลอดได 5

33 บอกวธการประยกตใชและขอบงชของการรกษาดวยสวนประกอบของเลอดได 4

78


34 อธบายหลกการและแปลผลการตรวจความเขากนไดของเลอด (compatibility test) ได 5

35 บอกสาเหตของความเขากนไมไดระหวางเลอดผรบและเลอดผใหได 5

36 บอกวธการเตรยมเลอดในกรณฉกเฉนได 5

37 บอกสาเหต อาการ การปองกน และการตรวจพสจน ปฏกรยาหลงการรบเลอด (blood transfusion reaction) ได

5

38 อธบายหลกการตรวจแยกชนดของแอนตบอดตอเมดเลอดแดงได 5

39 บอกสาเหตและวธการเตรยมเลอดใหผปวยกรณทม Ab screening และ/หรอ cross matching ใหผลบวกได

5

40 อธบายหลกการและประโยชนของการแชแขงเมดเลอดแดง (frozen blood cell) ได 2

41 อธบายความหมาย หลกการ กลไก และการประยกตใชเทคนค antibody adsorption และ antibody elution ได

4

42 อธบายกลไกของการเกด ABO และ Rh HDFN ได 5

43 บอกหลกการทดสอบ Rosette / acid elution test for HDFN และแปลผลการวนจฉย HDFN ในทารกกอนและหลงคลอดได

4

44 บอกสาเหตสาคญของ ABO discrepancies ได 4

45 บอกสาเหตและวธแกปญหากรณการทดสอบ direct antiglobulin ใหผลเปนบวกได 4

46 อธบายหลกการ HLA typing และ matching เพอปลกถายเซลลตนกาเนดเมดโลหต (stem cell) เนอเยอและอวยวะได

5

47 อธบายกระบวนการเจาะเกบเซลลตนกาเนดเมดโลหตจากหลอดเลอดดา การเกบรกษาและการประยกตใชได

4

48 อธบายปญหาแทรกซอนจากการปลกถายเซลลตนกาเนดเมดโลหต เนอเยอและอวยวะได 4

49 อธบายการจดการระบบคณภาพในงานบรการโลหตได 5

50 อธบายระบบการจดการทสาคญในงานบรการโลหตไดและการจดการความเสยง 5

51 อธบายหลกการและเหตผลในการเลอกใช type & screen ในการเตรยมเลอดสาหรบ elective surgery ได

5

52 อธบายการถายทอดทางพนธกรรมของหมเลอดตาง ๆ ไดทงดานการควบคมระดบยนและการแสดงออกของแอนตเจน

4

79

วทยาศาสตรการบรการโลหต ภาคปฏบตการ


1 ทดสอบ อานผล และแปลผลปฏกรยาแอนตเจนและแอนตบอดของเมดเลอดแดงได 5

2 ทดสอบ อานผล และแปลผลปฏกรยา direct และ indirect antiglobulin ได 5

3 ทดสอบและแปลผลการตรวจกรองแอนตบอดได 5

4 ทดสอบและแปลผลการหาหมเลอดระบบ ABO ได 5

5 เตรยมเซลลมาตรฐานสาหรบตรวจหมเลอด ABO ในซรมได 4

6 ทดสอบสารหมเลอด ABH ในนาลายได 4

7 ตรวจและแปลผลการหาหมเลอด Rh (D) ได 5

8 ทดสอบความเขมของเลอดจากผบรจาคดวยสารละลาย copper sulfate /เครองตรวจฮโมโกลบนได

5

9 คดเลอกผบรจาคโลหต (donor screening) ตามเกณฑมาตรฐานได 5

10 ตรวจโลหตบรจาค (donor blood processing) ได 5

11 ทดสอบและแปลผล complete compatibility test ได 5

12 ตรวจหาสาเหตปฏกรยาไมพงประสงคจากการรบเลอดในตวอยางเลอดผปวยกอนและหลงรบเลอดได

5

13 ทดสอบและแปลผลการตรวจหาความจาเพาะของ single antibody ได 5

14 ทดสอบและแปลผลการตรวจหาความจาเพาะของ multiple antibodies ได 5

15 ใชเทคนคเอนไซมในการทดสอบปฏกรยาแอนตเจน-แอนตบอดของหมเลอดได 5

16 ทดสอบและแปลผลเทคนค Lui elution / heat elution ได 5

17 ทดสอบและแปลผลการวนจฉย HDN ในทารกกอนคลอดและหลงคลอดได 5

18 ทดสอบความแรงของแอนตบอดหมเลอดได (antibody titration) 5

19 Rosette/acid elution test for HDFN 4

20 อธบายหลกการในการเลอกเลอดและการเตรยมเลอดสาหรบถายเลอดใหทารกได 5

21 แกปญหา ABO discrepancies ได 5

22 แกปญหาและเตรยมเลอดใหผปวยทตรวจพบปฏกรยา indirect antiglobulin เปนบวกได 5

80


23 ตรวจสอบมาตรฐานของแอนตซรมทใชตรวจหาหมเลอด ABO ได 5

24 ตรวจสอบมาตรฐานของ anti-D และนายา antihuman globulin ได 5

25 ทดสอบและแปลผลการทดสอบ HLA typing และ matching ได 4

26 เกบเมดเลอดแดงแบบแชแขงและประยกตใชได 1

27 สอบเทยบและบารงรกษาเครองมอทสาคญในงานบรการโลหตได 5

28 ควบคมคณภาพประจาวนของเครองมอและนายาทสาคญในงานบรการโลหตได 5

29 การควบคมคณภาพของสวนประกอบของเลอด 4

81

เกณฑมาตรฐานการฝกงานทางสาขาวชาเคมคลนก

3 = ดมาก สามารถปฏบตไดอยางถกตอง เหมาะสมดวยตนเองภายใตคาแนะนาเบองตน 2 = ด สามารถปฏบตไดอยางถกตองดวยตนเอง ภายใตคาแนะนาเพมเตม 1 = ปรบปรง ยงไมสามารถปฏบตไดถกตอง เกณฑประเมนผาน ระดบด หมายเหต หากไมผานตามเกณฑประเมน สถาบนจะตองดาเนนการพฒนานกศกษาจนกวาจะผาน ลาดบ สมรรถนะ ผลประเมน

3 2 1 1 Pre-analytical phase

1.1 ตรวจสอบคณภาพของสงตวอยาง

1.2 บอกเกณฑในการปฏเสธการรบสงตวอยางไดและสอสารใหแกแพทยหรอพยาบาลไดอยางถกตอง

1.3 ลงทะเบยนรบสงตวอยางไดอยางถกตอง

1.4 ปนแยกซรม พลาสมา และบอกความเหมาะสมของสงตวอยางได

1.5 ตรวจสอบความพรอมใชเครองมอกอนการวเคราะห

2 Analytical phase

2.1 ใชเครองมอตรวจวเคราะหและบารงรกษาเครองมอวเคราะหไดอยางถกตอง

2.2 เตรยมเครองมอและวเคราะหสารควบคมคณภาพกอนการวเคราะหตวอยางตรวจของผปวย

2.3 สราง QC chart แปลผลการควบคมคณภาพ วเคราะหและแกปญหาได (การทดสอบ)

2.4 ตรวจสอบผลการตรวจและความสมพนธของผลการวเคราะหไดอยางเหมาะสม เชนโรคเบาหวาน โรคไต โรคเกาท โรคตบ ตบออนอกเสบ ความผดปกตของภาวะกรด-ดาง electrolyte และ ธยรอยดฮอรโมน เปนตน

82

ลาดบ สมรรถนะ ผลประเมน 3 2 1 3 Post analytical phase

3.1 Verify ผลการตรวจวเคราะหของผปวยแตละรายอยางครบกระบวนการ

3.2 รายงานผลการตรวจวเคราะหไดอยางถกตอง

3.3 แปลผลและอธบายผลการตรวจวเคราะหไดอยางถกตอง

3.4 อธบายความสมพนธของผลการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการและอาการทางคลนกได

3.5 ดาเนนการตามแนวทางทกาหนดเมอพบผลการวเคราะหอยในชวงคาวกฤต

4 General laboratory practices

4.1 สอสารกบผรบรการและผเกยวของไดอยางเหมาะสม

4.2 ปฏบตงานตามหลกความปลอดภยในหองปฏบตการไดอยางถกตอง

4.3 จดการขยะในหองปฏบตการไดอยางเหมาะสม

4.4 ปฏบตตนตามหลกคณธรรม จรยธรรม และจรรยาบรรณวชาชพ

หมายเหต: - กรณตวอยางทหายากอาจใชตวอยางทดแทน หรอสอประเภทอนไดตามความเหมาะสม - ในระหวางการฝกงานควรใหผรบการฝกไดรบประสบการณเกยวกบการประมวลผลและแปลผลการตรวจเพอ

วนจฉยโรคตาง ๆ ได

83

เกณฑมาตรฐานการฝกงานทางสาขาวชาโลหตวทยาคลนก 3 = ดมาก สามารถปฏบตไดอยางถกตอง เหมาะสมดวยตนเองภายใตคาแนะนาเบองตน 2 = ด สามารถปฏบตไดอยางถกตองดวยตนเอง ภายใตคาแนะนาเพมเตม 1 = ปรบปรง ยงไมสามารถปฏบตไดถกตอง เกณฑประเมนผาน ระดบด หมายเหต หากไมผานตามเกณฑประเมน สถาบนจะตองดาเนนการพฒนานกศกษาจนกวาจะผาน ลาดบ สมรรถนะ จานวน

(อยางนอย) ผลประเมน


1.1 ตรวจสอบคณภาพของสงตวอยาง /


/

1.3 ลงทะเบยนรบสงตวอยางไดอยางถกตอง /

1.4 เตรยมสงตวอยาง และบอกความเหมาะสมของสงตวอยางได /

1.5 ตรวจสอบความพรอมใชเครองมอกอนการวเคราะหได /

2 Analytical phase

2.1 ปฏบตการรายการตอไปนไดอยางถกตอง

เจาะเลอดจากหลอดเลอดดา 20

เจาะเลอดจากปลายนว (*) /

ทา blood smear และยอมส 20

ตรวจและแปลผล CBC 20

ตรวจสเมยรเลอดของโรคทางโลหตวทยา 10

ทา coagulogram (PT, PTT) 5

ตรวจ G6PD และแปลผล (*) /

84

ลาดบ สมรรถนะ จานวน (อยางนอย)

ผลประเมน 3 2 1 ตรวจคดกรองและยนยนโรคธาลสซเมย และ/หรอความผดปกต

ของฮโมโกลบน 10

ตรวจและแปลผล reticulocyte count 5

ตรวจและแปลผล ESR 5

ตรวจและแปลผล LE test (*) /

ตรวจ malaria และแปลผล 5

2.2 ใชเครองมอตรวจวเคราะหและบารงรกษาเครองมอวเคราะหไดอยางถกตอง

/


/

2.4 ควบคมคณภาพ คนหาสาเหตของความผดพลาดและแกไขปญหาได

/

2.5 ตรวจสอบผลการตรวจและความสมพนธของผลการวเคราะหไดอยางเหมาะสม

/

3 Post analytical phase

3.1 Verify ผลการตรวจวเคราะหของผปวยแตละรายอยางครบกระบวนการ

/

3.2 รายงานผลการตรวจวเคราะหไดอยางถกตอง /

3.3 แปลผลและอธบายผลการตรวจวเคราะหไดอยางถกตอง /

3.4 อธบายความสมพนธของผลการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการและอาการทางคลนกได

/


/

85


ผลประเมน 3 2 1 4 General laboratory practices

4.1 สอสารกบผรบรการและผเกยวของไดอยางเหมาะสม /

4.2 ปฏบตงานตามหลกความปลอดภยในหองปฏบตการไดอยางถกตอง /

4.3 จดการขยะในหองปฏบตการไดอยางเหมาะสม /

4.4 ปฏบตตนตามหลกคณธรรม จรยธรรม และจรรยาบรรณวชาชพ /

หมายเหต: - กรณตวอยางทหายากอาจใชตวอยางทดแทน สไลดถาวร หรอสอประเภทอนไดตามความเหมาะสม - ในระหวางการฝกงานควรใหผรบการฝกไดรบประสบการณเกยวกบการประมวลผลและแปลผลการตรวจเพอ

วนจฉยโรคตาง ๆ ได * ในกรณทแหลงฝกมการใหบรการตรวจดงกลาว ควรใหนกศกษาไดฝกการทดสอบวธการตรวจดงกลาวดวย / ไดทา (ไมระบจานวน)

86

เกณฑมาตรฐานการฝกงานทางสาขาวชาจลทรรศนศาสตรคลนกและปรสตวทยาทางการแพทย

3 = ดมาก สามารถปฏบตไดอยางถกตอง เหมาะสมดวยตนเองภายใตคาแนะนาเบองตน 2 = ด สามารถปฏบตไดอยางถกตองดวยตนเอง ภายใตคาแนะนาเพมเตม 1 = ปรบปรง ยงไมสามารถปฏบตไดถกตอง เกณฑประเมนผาน ระดบด หมายเหต หากไมผานตามเกณฑประเมน สถาบนจะตองดาเนนการพฒนานกศกษาจนกวาจะผาน


ผลประเมน 3 2 1 1 Pre-analytical phase



/


1.4 เตรยมสงตวอยาง และบอกความเหมาะสมของสงตวอยางได /

1.5 ตรวจสอบความพรอมใชเครองมอกอนการวเคราะหได /

2 Analytical phase 2.1 ปฏบตการรายการตอไปนไดอยางถกตอง Urinalysis 20 Stool examination 10 Occult blood 2 Pregnancy test 5 Body fluid analysis (CSF 1 case) 2 Semen analysis 1 Malaria 3 Filaria (*) / Vaginal swab หรอ urine for Trichomonas spp. 1

87


ผลประเมน 3 2 1 2.2 ใชเครองมอตรวจวเคราะห และบารงรกษาเครองมอวเคราะหไดอยาง

ถกตอง /

2.3 ควบคมคณภาพ คนหาสาเหตของความผดพลาดและแกไขปญหาได / 2.4 ตรวจสอบผลการตรวจและความสมพนธของผลการวเคราะหไดอยาง

เหมาะสม /

3 Post analytical phase 3.1 Verify ผลการตรวจวเคราะหของผปวยแตละรายอยางครบ

กระบวนการ /

3.2 รายงานผลการตรวจวเคราะหไดอยางถกตอง / 3.3 แปลผลและอธบายผลการตรวจวเคราะหไดอยางถกตอง / 3.4 อธบายความสมพนธของผลการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการและ

อาการทางคลนกได /


/

4 General laboratory practices 4.1 สอสารกบผรบรการและผเกยวของไดอยางเหมาะสม / 4.2 ปฏบตงานตามหลกความปลอดภยในหองปฏบตการไดอยางถกตอง / 4.3 จดการขยะในหองปฏบตการไดอยางเหมาะสม / 4.4 ปฏบตตนตามหลกคณธรรม จรยธรรม และจรรยาบรรณวชาชพ / หมายเหต: - กรณตวอยางทหายากอาจใชตวอยางทดแทน สไลดถาวร หรอสอประเภทอนไดตามความเหมาะสม - ในระหวางการฝกงานควรใหผรบการฝกไดรบประสบการณเกยวกบการประมวลผลและแปลผลการตรวจเพอ


88

เกณฑมาตรฐานการฝกงานทางสาขาวชาจลชววทยาคลนก 3 = ดมาก สามารถปฏบตไดอยางถกตอง เหมาะสมดวยตนเองภายใตคาแนะนาเบองตน 2 = ด สามารถปฏบตไดอยางถกตองดวยตนเอง ภายใตคาแนะนาเพมเตม 1 = ปรบปรง ยงไมสามารถปฏบตไดถกตอง เกณฑประเมนผาน ระดบด หมายเหต หากไมผานตามเกณฑประเมน สถาบนจะตองดาเนนการพฒนานกศกษาจนกวาจะผาน


ผลประเมน 3 2 1 1 Pre-analytical phase



/


2. Analytical phase

2.1 เตรยมอาหารเพาะเลยงเชอตามขนตอนและวธปฏบตทกาหนดได /

2.2 เลอกชนดของอาหารเลยงเชอตามวธปฏบตได /

2.3 จาแนกรปรางลกษณะของเชอแตละชนดได /

Direct examination

Gram stain 10

Acid-fast stain 10

India ink preparation 2

10% KOH (*) 1

การตรวจอน ๆ (*) เชน Tzanck test 1

2.4 จาแนกลกษณะโคโลนของเชอแตละชนดได /

89


ผลประเมน 3 2 1 2.5 วนจฉยแยกชนดของเชอ และทดสอบความไวของเชอตอสารตานจล

ชพได Culture (การเพาะเชอ) Blood (ขวด) CSF และ Body fluid Stool Urine Respiratory tract (throat swab, sputum, others) Pus Identification Gram-positive cocci / bacilli Gram-negative cocci / bacilli Antimicrobial susceptibility test

/

10 2 5 10 5 5

10 10 10

2.6 ตรวจหาแอนตเจนของเชอ และสารพนธกรรม (*) จากสงตวอยางได /

2.7 วนจฉยแยกสายพนธของเชอได (เชน Biotyping หรอ Serotyping) /

2.8 การควบคมคณภาพหองปฏบตการจลชววทยาคลนก /

2.9 ตรวจสอบผลการตรวจและความสมพนธของผลการวเคราะหไดอยางเหมาะสม

/

3 Post-analytical phase

3.1 ปฏบตตามนโยบาย ขนตอนและวธปฏบตเกยวกบการรายงานผล และการรายงานคาวกฤต

/

3.2 แปลผล อธบายผลการตรวจทางจลชววทยาคลนก อธบายถงความสอดคลองกบผลการตรวจทางหองปฏบตการอน ๆ และความสอดคลองกบอาการทางคลนก ใหคาแนะนาการทดสอบอน ๆ ทเกยวของได

/

3.3 ทาลายสงตวอยางทเหลอจากการวเคราะหและวสดตดเชอตาง ๆ ไดอยางถกตอง

/

90


ผลประเมน 3 2 1 4 General laboratory practices


4.2 ปฏบตงานตามหลกความปลอดภยในหองปฏบตการไดอยางถกตอง /



หมายเหต: - กรณตวอยางทหายากอาจใชตวอยางทดแทน สไลดถาวรหรอ สอประเภทอนไดตามความเหมาะสม - ในระหวางการฝกงานควรใหผรบการฝกไดรบประสบการณเกยวกบการประมวลผลและแปลผลการตรวจเพอ


91

เกณฑมาตรฐานการฝกงานทางสาขาวชาภมคมกนวทยาคลนก

3 = ดมาก สามารถปฏบตไดอยางถกตอง เหมาะสมดวยตนเองภายใตคาแนะนาเบองตน 2 = ด สามารถปฏบตไดอยางถกตองดวยตนเอง ภายใตคาแนะนาเพมเตม 1 = ปรบปรง ยงไมสามารถปฏบตไดถกตอง เกณฑประเมนผาน ระดบด หมายเหต หากไมผานตามเกณฑประเมน สถาบนจะตองดาเนนการพฒนานกศกษาจนกวาจะผาน

ลาดบ สมรรถนะ ผลประเมน 3 2 1 1 Pre-analytical phase 1.1 ตรวจสอบคณภาพของสงตวอยาง 1.2 บอกเกณฑในการปฏเสธการรบสงตวอยางไดและสอสารใหแกแพทยหรอพยาบาลได

อยางถกตอง

1.3 ลงทะเบยนรบสงตวอยางไดอยางถกตอง 1.4 ปนแยกซรม พลาสมา และบอกความเหมาะสมของสงตวอยางได 1.5 ตรวจสอบความพรอมใชเครองมอกอนการวเคราะห 2 Analytical phase 2.1 ใชเครองมอตรวจวเคราะหและบารงรกษาเครองมอวเคราะหไดอยางถกตอง


2.3 ควบคมคณภาพ คนหาสาเหตของความผดพลาดและแกไขปญหาได 2.4 ตรวจสอบผลการตรวจและความสมพนธของผลการวเคราะหไดอยางเหมาะสม

3 Post analytical phase 3.1 Verify ผลการตรวจวเคราะหของผปวยแตละรายอยางครบกระบวนการ 3.2 รายงานผลการตรวจวเคราะหไดอยางถกตอง 3.3 แปลผลและอธบายผลการตรวจวเคราะหไดอยางถกตอง 3.4 อธบายความสมพนธของผลการตรวจวเคราะหทางหองปฏบตการและอาการทาง

คลนกได


92

ลาดบ สมรรถนะ ผลประเมน 3 2 1 4 General laboratory practices 4.1 สอสารกบผรบรการและผเกยวของไดอยางเหมาะสม 4.2 ปฏบตงานตามหลกความปลอดภยในหองปฏบตการไดอยางถกตอง 4.3 จดการขยะในหองปฏบตการไดอยางเหมาะสม 4.4 ปฏบตตนตามหลกคณธรรม จรยธรรม และจรรยาบรรณวชาชพ หมายเหต: - กรณตวอยางทหายากอาจใชตวอยางทดแทน สไลดถาวรหรอ สอประเภทอนไดตามความเหมาะสม - ในระหวางการฝกงานควรใหผรบการฝกไดรบประสบการณเกยวกบการประมวลผลและแปลผลการตรวจเพอ

วนจฉยโรคตาง ๆ ได

93

เกณฑมาตรฐานการฝกงานทางสาขาวชาวทยาศาสตรการบรการโลหต 3 = ดมาก สามารถปฏบตไดอยางถกตอง เหมาะสมดวยตนเองภายใตคาแนะนาเบองตน 2 = ด สามารถปฏบตไดอยางถกตองดวยตนเอง ภายใตคาแนะนาเพมเตม 1 = ปรบปรง ยงไมสามารถปฏบตไดถกตอง เกณฑประเมนผาน ระดบด หมายเหต หากไมผานตามเกณฑประเมน สถาบนจะตองดาเนนการพฒนานกศกษาจนกวาจะผาน ลาดบ การทดสอบ จานวน

(อยางนอย) ผลประเมน


1.1 พจารณาความเหมาะสมของกระบวนการ Autologous blood donation ได (*)

/


/

2 Analytical phase

2.1 ตรวจหมเลอดระบบ ABO ดวยวธมาตรฐานไดอยางถกตอง 5

2.2 ตรวจหมเลอดระบบ Rh ดวยวธมาตรฐานไดอยางถกตอง 5

2.3 ตรวจกรองแอนตบอดดวยวธมาตรฐานไดอยางถกตอง 5

2.4 ทดสอบความเขากนไดของเลอดผปวยและผบรจาคดวยวธมาตรฐานไดอยางถกตอง

5

2.5 ตรวจแยกชนดแอนตบอดดวยวธมาตรฐานไดอยางถกตอง 1

2.6 คดกรองผบรจาคโลหตดวยวธมาตรฐานไดอยางถกตองดวยวธมาตรฐานไดอยางถกตอง

3

2.7 ตรวจกรองโลหตบรจาคดวยวธมาตรฐานไดอยางถกตอง 3

2.8 เจาะเลอดผบรจาคโลหตดวยวธมาตรฐานไดอยางถกตอง (*) /

2.9 ดแลผบรจาคโลหตไดอยางเหมาะสม 3

94

ลาดบ การทดสอบ จานวน(อยางนอย)

ผลประเมน

3 2 1 2.10 เตรยมสวนประกอบของเลอดดวยวธมาตรฐานไดอยางถกตอง (*) 3

2.11 อธบายระบบงานบรการโลหตได /

2.12 อธบายกระบวนการควบคมคณภาพในงานบรการโลหตได /

3 Post analytical phase

3.1 Verify ผลการตรวจแตละรายอยางครบกระบวนการ /

3.2 รายงานผลการตรวจไดอยางถกตอง /

3.3 แปลผลและอธบายผลการตรวจไดอยางถกตอง /

3.4 อธบายความสมพนธของผลการตรวจทางหองปฏบตการและอาการทางคลนกได

/

4 General laboratory practices


4.2 ปฏบตงานตามหลกความปลอดภยในหองปฏบตการไดอยางถกตอง

/



หมายเหต: - กรณตวอยางทหายากอาจใชตวอยางทดแทน สไลดถาวรหรอ สอประเภทอนไดตามความเหมาะสม - ในระหวางการฝกงานควรใหผรบการฝกไดรบประสบการณเกยวกบการประมวลผลและแปลผลการตรวจเพอ


95

คณะอนกรรมการพฒนาวชาการ

1. รองศาสตราจารย ดร.ทนพญ.รชนา ศานตยานนท ประธานอนกรรมการ 2. ทนพ.บญชวย เอยมโภคลาภ อนกรรมการ 3. ผชวยศาสตราจารย ทนพ.พศษฐ นามจนทรา อนกรรมการ 4. รองศาสตราจารย ดร.ทนพญ.ปรยานาถ วงศจนทร อนกรรมการ 5. พนเอกหญง ผศ.ทนพญ.ภสรา อาณต อนกรรมการ 6. ทนพ.ยงยทธ โฆธพนธ อนกรรมการ 7. รองศาสตราจารย ทนพญ.อสยา จนทรวทยานชต อนกรรมการและเลขานการ

96

กรรมการผทรงคณวฒ

สาขาเคมคลนก

1. ผศ.ดร.ทนพญ.วนดา นพพรพนธ 2. ทนพญ.สชรา แกวประไพ 3. ผศ.พญ.วไลรตน นชประมล 4. ทนพ.สมชย เจดเสรมอนนต 5. ทนพ.พศษฐ นามจนทรา

สาขาโลหตวทยาและจลทรรศนศาสตรคลนก

1. ทนพญ.อมาพร ทรพยเจรญ 2. ผศ.ดร.ทนพญ.สาวตร เจยมพานชยกล 3. ทนพ.วาทน ถนอมนช 4. ทนพญ.ณฐกาญจน ปานรอด 5. รศ.ดร.ทนพญ.พรรณ บตรเทพ 6. พ.อ.ผศ.ดร.ทนพญ.ภสรา อาณต

สาขาจลชววทยา

1. รศ.ดร.ทนพ.โชตชนะ วไลลกขณา 2. ทนพญ.วชร จรกา 3. ทนพญ.ศรรตนา อาจวชย 4. ดร.พรยาภรณ จงตะกล 5. รศ.ดร.สดา ลยศรโรจนกล 6. รศ.ดร.ปราณ ลชนะชย 7. ทนพ.บญชวย เอยมโภคลาภ

สาขาวทยาศาสตรการบรการโลหต

1. ทนพ.กานต การะนนต 2. ผศ.ดร.ทนพญ.พรลดา นชนอย 3. ทนพญ.สรย สหวงศเจรญ 4. ทนพญ.อาภรณ หงสยนตรชย 5. รศ.ดร.ทนพญ.ปรยานาถ วงศจนทร

97

สาขาภมคมกนวทยา

1. ดร.ทนพญ.จรภรณ เอกวฒนชย 2. ดร.ทนพ.ณฐปคลภ สนวจตร 3. ทนพญ.ศรรตน ลกานนทสกล 4. พ.อ.สมพงศ ตรวชรกร 5. ทนพ.ชวชล เศรษฐอดม 6. ทนพ.ไพบลย รตนชยพรพนธ 7. ทนพญ.วรศรา ศรตะปญญะ 8. ทนพ.ยงยทธ โฆธพนธ

การบรหารจดการหองปฏบตการและผประกอบการ

1. ทนพญ.กฤตยา ลอชานมตจต 2. ทนพญ.นตยา โฉมงาม 3. พ.ท.นพ.ปตพฒก ชานาญเวช 4. ทนพ.มณ เตชวรยะ 5. ทนพ.เจรญสทธ เงนประสพสข 6. รศ.ทนพ.สมชาย วรยะยทธกร 7. รศ.ดร.ทนพญ.รชนา ศานตยานนท 8. รศ.ทนพญ.อสยา จนทรวทยานชต

สภาเทคนิคการแพทย ์ สมรรถนะ ...ศ. 2560 2...

Documents

Transcript of สภาเทคนิคการแพทย ์ สมรรถนะ ...ศ. 2560 2...