1

ภาคธรกจการเงน

กบแนวทางการปรบตวในยค FinTech

ปรด ดาวฉาย

ประธานสมาคมธนาคารไทย

และกรรมการผจดการ บมจ. ธนาคารกสกรไทย

24 สงหาคม 2561

2

โครงรางการบรรยาย

1. ยคเปลยน...ความทาทายเปลยน

2. FinTech Startups...คแขง หรอ พนธมตร

3. Financial Technology กบการปรบตวของธนาคาร

พาณชย

3

1. ยคเปลยน...ความทาทายเปลยน

4

ธนาคารพาณชยท าหนาท ‘ตวกลางทางการเงนหลก’ ทหนนการเตบโตของเศรษฐกจไทย

1. Borrowing and Fund Raising

2. Savings

and Investment

3. Payment

and Settlement

Financial Intermediation:

Money and Capital markets

Household

Producer

Goods & Services

Labor

Savings Borrowing

Bank Securities

Firms

AMCsInsurance

Other Non

Banks

Players

Role

5

ทามกลางวฏจกรเศรษฐกจ ธนาคารพาณชยยงคงบทบาทหลก

ทงฝงทางเลอกในการออม และสนบสนนดานเงนทนใหกบภาคครวเรอนและธรกจ

รบฝากเงนจากประชาชนใชประโยชนจากเงนทไดรบ

เชน ใหสนเชอ

ทมา: ธปท. สศช. และ AIMC

83.9

44.7

32.6

15.6

0

20

40

60

80

100

2547 2549 2551 2553 2555 2557 2559

% ตอจดพ

เงนฝากของธนาคารพาณชย

เงนฝากบคคลธรรมดา

มลทรพยสนสทธกองทนรวม

เงนส ารองประกนภย

2560

80.8

73.8

19.2

0

20

40

60

80

100

120

2547 2549 2551 2553 2555 2557 2559

% ตอจดพ สนเชอของธนาคารพาณชย

ยอดคงคางพนธบตร

หนกเอกชน

การระดมทนใหมในตลท. (สะสม)

ทมา: ธปท. สศช. ตลท. และสมาคมตลาดตราสารหนไทย

2560

19.1

6

ส าหรบธนาคารพาณชย ความทาทายทางธรกจเปลยนไปตามยคสมย

เศรษฐกจ

เศรษฐกจ & ปญหาเชงโครงสราง

กฎเกณฑสากลและมงเปดตลาด

เทคโนโลยทเปลยนแปลงเรว

การแขงขน

ระหวางแบงก

การแขงขนกบผเลนหนาใหม

เศรษฐกจ

เสถยรภาพอตรา

แลกเปลยน

หนดอยคณภาพ

เกณฑส ารองหนฯ และ

มาตรฐานเงนกองทน

ยคเศรษฐกจเฟองฟยควกฤตตมย ากง

และการปรบตวเพอเสถยรภาพ

ยควกฤตแฮมเบอรเกอร &

มหาอทกภย &

การเปลยนผานทางการเมอง

ยคเศรษฐกจ

ฟนตว

7

เศรษฐกจ & ปญหาเชงโครงสราง

กฎเกณฑสากลและมงเปดตลาด

เทคโนโลยทเปลยนแปลงเรว

การแขงขนกบผเลนหนาใหม

หลากปจจยทาทายตอธรกจธนาคารพาณชยในปจจบน

• ปญหาความสามารถทางการแขงขนของประเทศ

• ปญหาสงคมสงอาย

• ปญหาหนครวเรอนในระดบสง

• มาตรฐานบญช และเงนกองทนใหม

• นโยบาย National e-Payment เพอมงส Cashless Society

• นโยบายสนบสนนการแขงขน จากผเลนรายใหม

• นอนแบงกทใหบรการสนเชอ

• Telco, ผประกอบการคาปลก และ TechFin (อาท Alibaba, Apple, Sumsung)

• FinTech

• เทคโนโลยส าคญ อาท Blockchain, Mobile Banking และ Cryptocurrency

• มงเพมประสทธภาพของบรการทางการเงน โดยลดบทบาทตวกลาง หรอ

บรการดงเดมทมตนทนสง

• มผลกระทบตอสภาพแวดลอม และรปแบบธรกจการเงน (Business Model)

8

ความทาทายทเพมขน มผลทางตรงและทางออมตอผลการด าเนนงานของธนาคารพาณชย

Avg. 1.54%

Avg. 3.28%

Avg. 2.82%

Avg. 1.15%

Avg. 22.5%

Avg. 6.2%

ทมา: ธปท. (ขอมลธนาคารพาณชยทจดทะเบยนในไทย)หมายเหต: ตงแตป 2011 มการรบรตนทนจากเงนน าสงกองทนฟนฟฯและสถาบนคมครองเงนฝาก เขาไปใน NIM

Net Interest Margin (NIM)

Return on Assets (ROA)

Fee Growth

1992-1996 2015-1Q18

9

ความทาทายดานเทคโนโลย ถกมองวามผลกระทบตออนาคตเศรษฐกจไทยเชนกน

กระแสโลกาภวฒน

Regional Integration

Aging Society

Technology Disruption

การเปลยนแปลงภมอากาศโลก

แนวโนมความตองการพลงงานทดแทน

ปญหาพนททจ ากดลง

ประชาธปไตยและสทธมนษยชน

ปจจยทาทายอนาคตเศรษฐกจไทย

• การเคลอนยายเงนทน คน ขอมล สนคาและบรการทเสรและรวดเรว

• ความเชอมโยงของเศรษฐกจในภมภาคทเพมข น• ศนยรวมอ านาจทางเศรษฐกจโลกเคลอนยายมาสเอเชย

• สรางโอกาสทางธรกจใหมๆ• แตกเพมความเสยงหลายดาน อาทแรงงาน เงนทน และปญหาสวสดการ

• สรางโอกาสทางธรกจใหมๆ• เพมคณภาพชวตของประชากร• แตการแขงขนจะรนแรงขนและมความเสยงเชงระบบ อาท ภยดานไซเบอร และภยจากการกอการราย• ความผนผวนของสภาวะอากาศและภยธรรมชาต กระทบตอ

คณภาพชวตและความมนคงดานอาหาร น า และพลงงาน• กฎระเบยบดานสงแวดลอมจะเขมขนข น

• แนวโนมความตองการพลงงานสะอาดและพลงงานทดแทนเพมข น

• น ามาสความจ าเปนในการสรางสมดลความมนคงดานพลงงาน

• ผลจากกระแสการเตบโตของความเปนเมองทเพมข น ท าใหขอก าหนดของการใชพนท และความเปนมตรตอสงแวดลอมจะเขมงวดข น

• การย ดหลกการบรหารจดการทด ระบอบประชาธปไตย และสทธมนษยชนในระดบสากลทเขมขนข น ท าใหมความซบซอนของการบรหารจดการเพมข น

ทมา: รางแผนยทธศาสตรชาต 20 ป

10

2. FinTech Startups … คแขง หรอพนธมตร

11

FinTech คออะไร?

“Fintech is a delivery of innovative

financial products and services through the

application of technology, to make financialsystems more efficient.”

FinTech

สรางมลคาเพมกบสนคา

และบรการ

ราคาถกลง, เรวข น

และเขาถงไดในวงกวางขน

12

FinTech จากมตของ Financial Technology และ FinTech Startups

FinTech

Financial Technology FinTech Startups

“ธรกจเกดใหมทสรางความ

เปลยนแปลงดวยแนวคดท

แตกตาง โดยใช

กระบวนการและนวตกรรม

ทไมเหมอนใครสามารถ

ท าซ า (Repeatable) ขยาย

ตลาด (Scalable) เพอสราง

มลคาเพมและเตบโตได

อยางกาวกระโดด

(Exponential Growth)”

Big Data/

Data

Analytics

Mobile

Banking

Crypto

currency

Artificial Intelligence

Block

chain

ทมา: วตท.รนท 22

13

FinTech & FinTech Startups เปลยนเกมการแขงขนในธรกจการเงน

ปจจบน

ทมา: #500Corporations, Insead

อดต

Big vs Small

Fast vs Slow

14

FinTech Startups ... ในมตของ ‘คแขง’ ธนาคารพาณชย

ทมา: CB Insights“Unbundling a Bank”

15ทมา: #500Corporations, Insead

FinTech Startups ... ในมตของ‘พนธมตรทางธรกจ’กบธนาคารพาณชย

16ทมา: Beacon Venture Capital

ตวอยางความรวมมอของสถาบนการเงนในตางประเทศ กบ FinTech Startups

17

ตวอยางความรวมมอของสถาบนการเงนในตางประเทศ กบ FinTech Startups

Source: CB Insight, 2017

18

Kensho AcadiaSoft

RegTech

Droit

Transactis

Bill.com

Payment

&Settlement

Back Office

Clarity Money

Personal

Finance

CompareAsia

Symphony

Fin.service

Software

Plaid

Prosper

Lending

Front Office

NeyberVisible Alpha

Data analytics

สถาบนการเงนตางประเทศ ยงมการลงทนใน FinTechเพอยกระดบ Core Banking Services

ทมา: Beacon Venture Capital

19

Alipay

ทมา: Beacon Venture Capital

การลงทนใน FinTech เพอชวยสรางการใชบรการทครบวงจร

20

ในกรณของไทย FinTech Startupsแมจะเตบโตขนทงจ านวนและเงนลงทน แตยงอยในระยะเรมแรกของการพฒนา

ทมา: Techsauce, วปอ.

สวนใหญยงกระจกตวอย

ในธรกจดานการช าระเงน

(33.3%) และการออม&

ลงทน (32%)

60% อยในระยะแรกของ

Startup Business Cycle

(ไมเกน Series A)

ดงนน FinTech Startups

จงยงตองการการ

สนบสนน โดยเฉพาะจาก

ธนาคารพาณชย

21

ภาพรวมของความรวมมอระหวางธนาคารพาณชย และ FinTech StartupsACCELERATOR/

INCUBATOR

VENTURE

CAPITAL

PARTNER

DATA

SHARING

Krungsri Finnovate

Beacon Venture Capital

Bualuang Ventures

Digital Ventures

Bangkok Bank InnoHub

Krungsri RISE

SCB Open API

KBank Open API

Kasikornbank + NIA

The FinLab Accelerator Programme by UOB

Digital Ventures Accelerator

KBank / KBTG

Bangkok Banks

IBM, Builk, Asiola,

Flow Account

KrungsriRise Academy

R3 Consortium

ทมา: Techsauce, วปอ.

22

Case Study: Flow AccountNo.1 Online Accounting Service for SME

23

จ านวน FinTech Startups ทไดรบเงนทนจาก CVC ของธนาคารและนกลงทนประเภทอน...มจ านวนเพมขน

0

2

4

6

8

10

12

14

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Business Tools Consumer Utility Financial Technology

Industry-Specific Technology Recreational Applications Technology

ทมา: Techsauce, Pitchbook, วปอ.

หนวย

: จ านวนราย

24

3. Financial Technology

กบการปรบตวของธนาคารพาณชย

25

FinTech จากมตของ Financial Technology และ FinTech Startups

FinTech

Financial Technology FinTech Startups

“ธรกจเกดใหมทสรางความ

เปลยนแปลงดวยแนวคดท

แตกตาง โดยใช

กระบวนการและนวตกรรม

ทไมเหมอนใครสามารถ

ท าซ า (Repeatable) ขยาย

ตลาด (Scalable) เพอสราง

มลคาเพมและเตบโตได

อยางกาวกระโดด

(Exponential Growth)”

Big Data/

Data

Analytics

Mobile

Banking

Crypto

currency

Artificial Intelligence

Block

chain

ทมา: วตท.รนท 22

26

Mobile Banking

27Source: ETDA, BOT, NESDB, KResearch

Thailand: e-business and e-transaction are the future trend B2C Value per person : Cross-Country

1,219

569

737

561

285

0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

US

Do

llar

Source: ETDA, as of 2016

สงคมไทย ก าลงมงสสงคมออนไลน (More Online)

15.4 16.3 17.6 18.2

10.3

20.4

36.9

58.2

0

10

20

30

40

50

60

70

2014 2015 2016 2017

% of GDP

e-Commerce

Mobile Banking Transaction

28

เชอหรอไม? ... ผบรโภคไทยมความออนไลนตดอนดบโลก

จากผลส ารวจของ Hootsuit และ Wearesocial ในป 2561 (239 ประเทศ) พบวา

ใชเวลาทองอนเทอรเนตเปน #1

ใชเวลาทองอนเทอรเนตผานมอถอเปน #1

ใชเวลากบ Social Media เปน #4

9.38ชวโมงตอวน

4.56ชวโมงตอวน

3.1ชวโมงตอวน

29

30

31

32

33

การช าระเงน กก าลงมงสการใชเงนสดลดลง (More Cashless)

ทมา: ธปท.

ปรมาณการท าธรกรรมผาน Mobile Banking เพมขนอยางมนยส าคญ

สวนสาขามบทบาทลดลง

จ านวนสาขา จ านวนเอทเอม

ทมา: ธปท. หมายเหต: ขอมล ธพ.ไทย 14 แหง

Mobile Banking

Credit Card

Internet Banking

Cheque+91.2%

+141.4%

+121.6%

+110.0%

+7.0% +4.7% +9.3% +10.3%

+16.5%-1.2%

+29.1% +3.3%

-3.8%-1.8%+1.4%

+0.4%

34

มองไปขางหนา National e-Payment Roadmap จะท าใหไทยมงสสงคมไรเงนสดชดเจนขน

ทมา: คณะท างาน National e-Payment และ ธปท.

35ทมา: คณะท างาน National e-Payment, ธปท. และกรมสรรพากร

ภาพรวมของโครงการ

36ทมา: ธปท.

แบบ P2P

คาธรรมเนยม (P2P) คาธรรมเนยม (B2B)

37

27 ม.ค. 2560

เปดใหบรการเตอนเพอจาย (PayAlert) ผานระบบพรอมเพย โดยรานคาและธรกจแจงไปยงผซอดวยการระบหมายเลขพรอมเพย รวมถ งคาสนคาและบรการทตองช าระทมา: ธปท. และเวบไซต National e-Payment

ความคบหนาของโครงการ พรอมเพย

20

41.4

ก พ เม ย

จ านวนผลงทะเบยน(ลานหมายเลข)

ธนาคารเปดใหประชาชนใชบรการโอนเงนผานระบบพรอมเพย

1 ม.ค. 2560 ธนาคาร เรมใหบรการรบโอนเงนดวยเลข 13 หลกส าหรบนตบคคล

15 ก.ย. 2560 เรมใหบรการเชอมโยงกระเปาเงนอเลกทรอนกส หรอ e-Wallet กบระบบพรอมเพย

เปดใหบรการช าระ สนคาและบรการ หรอ Bill Paymentขามธนาคาร ผานระบบพรอมเพย

18 พ.ย. 2560

ม.ค. 2561

โครงการพรอมเพย...ยงคงเดนหนาตอเนอง

38

e-Payment ก าลงมบทบาทเพมขนตอการช าระเงนรายยอยในภาพรวม

Source: BOT, TBA, KResearch

• Cash withdrawal

at counters, ATMs

• Cheque

• ORFT

• ORFT-PromptPay

• Intra-bank transfers

• Payment cards

• E-money

Electronic-Based:

Cash-Based:

เชงมลคา: การช าระเงนทางอเลกทรอนกสเพมขนมาทสดสวน 31.4% ตอการช าระเงนรวม

เชงปรมาณ: การช าระเงนทางอเลกทรอนกสมสดสวนเกนครงหนงของปรมาณธรกรรมทงหมดแลว

39

Read news

Go Home

Wake-up

Arrive at Work

Lunch

การปรบตวของธนาคารพาณชย: มงเพมฐานลกคา

และน าไปสการเปน Mobile Banking Platform ทตอบโจทยการใชชวตประจ าวน

Breakfast

Check portfolio

Shopping Online

Coffee

Money Transfer

Dinner

Check portfolio

Entertainment

Shopping online

Read newsBed Time

Read, Shop, Search,

Pay, Invest through

mobile platforms

40

Blockchain

41

ตวอยางการใชงาน Blockchain ในไทย: กระบวนการหนงสอค าประกน Letter of Guarantee

• ระยะเวลาด าเนนการ: มากกวา 7 วน

• ตองอาศยพนกงานในการท าเอกสารและกระบวนการ

ซงท าใหมโอกาสผดพลาดจาก Human Error

• มตนทนสง (Investment & Maintenance Costs) เพราะ

มหลายฝายเกยวของในกระบวนการ

• มความเสยงตอการทจรต

• ระยะเวลาด าเนนการ: นอยกวา 0.5 วน

• ลดตนทนลงอยางมาก

• ม Investment & Maintenance Cost ต า เพราะใชเพยง

Single Connection

• มความปลอดภย และโปรงใส

ทมา: ธนาคารกสกรไทย

42

Cryptocurrency

43

• ทงน เนองจาก Cryptocurrency ยงไมม

คณสมบตททดแทนเงนตราทแทจรง โดย

ความผนผวนของราคาสงเกนกวาจะเปน

สอกลางในการแลกเปลยน

• สวนการถอเพอการลงทนนน Cryptocurrency

ไมสามารถสรางกระแสรายไดทเปนตวเงนให

ผถอหนเหมอนกบหน หรอตราสารหน

ขณะท ทผานมา มกรณทจรตดานการลงทน

ใน Cryptocurrency ทเกยวของทงในไทยและ

ในตางประเทศ

Cryptocurrency ในประเทศไทย...

ทางการมงสงเสรมใหมการใชงานในระดบ Wholesales มากกวา Retail

44

มมมองเรอง Cryptocurrency‘Cryptocurrency ยงไมสามารถท าหนาทเสมอนเงนตราไดอยางแทจรง’

สอกลางในการแลกเปลยน

รกษา/เกบมลคา

การยอมรบเพอใชซอสนคายงจ ากดมาก

ราคามความผนผวนสงมาก

ทมา: ธปท.

หนวยวดทางบญช ไมนยมใชก าหนดราคาสนคา หร อ

บนทกมลคาหนสน

คณสมบตของเงนในทางเศรษฐศาสตร Cryptocurrency ?

45

รายงานการใช Cryptocurrency (Bitcoin) ทผดกฎหมาย มถง 1 ใน 4 ของจ านวนผใชทงหมด

ทมา: ‘Sex, drugs and Bitcoin: How much illegal activity is financed through Cryptocurrencies’ – University of Sydney, University of

Technology Sydney and Stockholm School of Economics in Riga (January 2018).

46

เกณฑดานภาษ

เกณฑดาน Market Misconduct

ก าหนดใหผประกอบ

ธรกจตองไดรบอนญาต

การออกกฎเกณฑทเฉพาะเจาะจง

จะชวยจ ากดการใช Cryptocurrency ในทางทไมพงประสงค

พ.ร.ก.การประกอบธรกจสนทรพยดจทล พ.ศ 2561

พ.ร.ก. แกไขเพมเตมประมวลรษฎากร (ฉบบท 19) พ.ศ. 2561

การเกง

ก าไร

การท า

ผดกฎหมาย

การท า

ธรกรรม

ทวไป

การลงทน

มการออกกฎเกณฑส าหรบทรพยสน

ดจทลโดยเฉพาะ เปนประเทศแรก

ใชกฎเกณฑหลกทรพยทมอย

ใชกฎเกณฑหลกทรพยและกฎเกณฑ

ภาษเงนไดทมอย

ยงไมมกฎเกณฑควบคมการซอขาย

ทวไป เนนปองกนการฟอกเงน

หามไมใหมการซอขาย

ทมา: ก.ล.ต. ประเทศสวสเซอรแลนด; ก.ล.ต. ประเทศสหราชอาณาจกร; ‘A complete

guide to Cryptocurrency regulations around the world’ – CNBC 27th March 2018

ตวอยางการใชกฎเกณฑเกยวกบทรพยสนดจทล

47

เงอนไขการเสนอขาย ICO ในประเทศไทย

ทมา: พ.ร.ก.การประกอบธรกจสนทรพยดจทล พ.ศ.2561, พ.ร.ก.แกไขเพมเตมประมวลรษฎากร (ฉบบท 19) พ.ศ. 2561 และประกาศ ก.ล.ต.ท กจ.15/2561 และ 16/2561

48

• สามารถก าหนดใหมคาของเงน เทากบเงนทออกโดยธนาคารกลาง จงแตกตางจาก Decentralized Cryptocurrency ทวไป

• มงใชในการ Settlement ดานการช าระเงนระหวางประเทศ ระหวางสถาบนการเงนและธนาคารกลาง (Interbank

Transaction)

Central Bank Digital Currency (CBDC) ชวยเพมประสทธภาพของระบบช าระเงน

ระหวางประเทศ ขณะท ยงมหลายประเดนทตองด าเนนการเพมเตม

ทมา: ‘Digital Currency Series Vol. 1: Central Bank Digital Currency’ – Bank of Thailand January 15th 2018.

คณประโยชน/

-ขอไดเปรยบ ขอสงเกต

ในกรณของ Wholesale CBDC การ

ท าธรกรรม Interbank, การโอน

เงนระหวางประเทศจะเรวข น

ในกรณของ Retail CBDC ความ

โปรงใสของกจกรรมทางเศรษฐกจ

จะเพมขน

ในทงสองกรณ:

จะมการลดตนทนการบรหารเงนสด

สามารถบนทกธรกรรมไดงาย

ใช Smart Contracts ได

ความเสยงดานไซเบอรทจะเพมข น

ส าหรบระบบการเงน (ระบบ

Blockchain ถก Hack)

ความเสยงอาชญากรรมไซเบอรท

เพมขนส าหรบบคคลทวไป (E-

Wallet ถก Hack)

ความซบซอนทจะเพมขนในการ

บรหารจดการนโยบายการเงน

การลงทนดาน

โครงสรางพนฐานทาง

Blockchain

การสงเสรมความรดาน

Blockchain ในกลม

ประชาชนทวไป

งานวจยจากภาครฐ

และเอกชน

ประเดนทตองด าเนนการเพมเตม

49

Big Data & Data Analytics

50

Big Data และ Data Analytics ชวยเพมการเขาถงบรการทางการเงน

จ านวนผใชมากขน

โดยเฉพาะกลม

Underserved และ unserved

บรการรวดเรวขน

มโอกาสไดรบราคาถกลง

โครงการ National e-Payment

และโครงการ QR Code Payment

การประยกตใช Technology

ในการใหบรการทางการเงน

ธรกรรม

การเงน

สนเชอ

Cash-based

Electronic

-based

Example

From Payment and Investment Transactions

to Lending

Data-Driven Lending

51

ตวอยางการใชงานทปรากฎขนแลว

52

แนวทางการบรหารจดการของธนาคารพาณชย

ภายใตบรบทใหมทางเทคโนโลย และ FinTech

การเปลยนแปลง

เชงโครงสราง

• ตงบรษทลกเฉพาะ

เพอดแลงานดาน

เทคโนโลย

Partner กบบรษทดาน

เทคโนโลย

• อาท Tech Giants เพอ

สรางการเรยนรและ

อาศยจดแขงระหวางกน

In-House Development

• ตงทมเฉพาะดาน R&D เพอพฒนาบรการใหม

การลงทน (Acquire/Investment)

ใน FinTech Startup

• เพอรวมมอกนพฒนาบรการใหมๆ

• ลงทนผาน Venture Capital

การสนบสนน FinTech Startup ในมตตางๆ

• Co-Working Space

• Accelerator/ Incubator

• การสนบสนน Support Service ท Startup ตองการ

อาท ความรเฉพาะดานของผลตภณฑ / API

ทมา: BOT, KBank, KResearch, Techsauce

ปรบปรงผลตภณฑทม เพอพฒนา Customer Experience

• อาท Mobile Banking, Internet Banking

พฒนาการบรหารความเสยงใหกาว

ตามใหทนเทคโนโลย

HR/Talents

•แสวงหา

Talents มา

รวมงาน

53

สดทายแลว ธนาคารพาณชยจะไดอะไร?

ฐานลกคาใหญขน

มโอกาสทางธรกจ

ใหมๆ เพมขน

บรหารตนทนการด าเนนงาน

ไดอยางมประสทธภาพมากขน

รกษาความสามารถ

ทางการแขงขนและ

การท าก าไรไวได

ลดตนทน จากสนทรพยสวนเกน หรอสนทรพยทม

ความคมคาลดลง

ท าให Cross-subsidy ระหวางชองทาง / ผลตภณฑ

ลดลง

Talent & High potential Staff

Technology CapitalKey

success factors:

54

ขอบคณครบ

55