แนวปฏิบัติที่ดี ( Best Practice) · 2012-07-14 · 3....

13
แนวปฏิบัติที่ดี (Best Practice) หัวข้อ/ประเด็น การพัฒนาระบบและกลไกการดาเนินงานประกันคุณภาพภายในบัณฑิตวิทยาลัย แบบบูรณาการโดยมุ่งเน้นกระบวนการมีส่วนร่วมอย่างยั่งยืน ผู้จดบันทึก/ผู้รับผิดชอบโครงการ นางสาวสายฝน ทัพขวา ตาแหน่ง นักวิชาการศึกษา หลักการ/ความเป็นมา การประกันคุณภาพภายใน เป็นการสร้างระบบและกลไกในการควบคุม ตรวจสอบ และประเมินการ ดาเนินงานให้เป็นไปตามนโยบาย เป้าหมาย และระดับคุณภาพตามมาตรฐานที่กาหนด และถือเป็นส่วนหนึ่งของ กระบวนการบริหารจัดการการจัดศึกษาที่ต้องดาเนินการอย่างต่อเนื่องตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ .. 2542 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2545 มาตรา 48 บัณฑิตวิทยาลัยได้ดาเนินการประกันคุณภาพภายในมาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปีการศึกษา 2547 จนถึง ปัจจุบัน แต่ในปีท่ผ่าน ๆ มา ยังพบว่า บุคลากรไม่มีแผนการดาเนินงานที่มีเป้าหมาย ขาดความเข้าใจในการ นาระบบประกันคุณภาพ (PDCA) มาใช้ในการดาเนินงาน ขาดการดาเนินงานให้บรรลุผลตามเป้า ขาดการ พัฒนางานอย่างต่อเนื่อง การจัดเก็บเอกสารยังไม่เป็นระบบ อีกทั้งบุคลากรมีภาระงานประจาที่ต้องรับผิดชอบ อยู่เป็นจานวนมาก ซึ่งบางครั้งอาจส่งผลให้บุคลากรให้ความสาคัญกับการประกันคุณภาพเป็นอันดับท้าย ๆ จึงมีความสาคัญอย่างยิ่งที่จะต้องมีการพัฒนาคุณภาพให้ได้มาตรฐานสามารถเทียบเคียงกับมหาวิทยาลัยชั้นนา ทั้งภายในและภายนอกประเทศได้ผู้ปฏิบัติงานประกันคุณภาพภาพบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาสารคาม เห็นว่ากระบวนการควบคุมคุณภาพของการทางาน คือ หัวใจสาคัญ ในการลดความผิดพลาดต่าง ๆ ในการ ทางาน และเห็นว่าระดับปฏิบัติการเป็นหัวใจสาคัญในการพัฒนาคุณภาพ โดยการเปิดโอกาสให้บุคลากร ได้ใช้ บทบาทและความสาคัญของตน ในการพัฒนาคุณภาพของกระบวนการทางานทุกขั้นตอนให้เป็นไปอย่างมี ประสิทธิภาพ จึงมีแนวคิดในการพัฒนาระบบและกลไกการประกันคุณภาพภายในบัณฑิตวิทยาลัย เพื่อเพิ่ม ประสิทธิภาพในการทางานโดยมุ่งเน้นกระบวนการมีส่วนร่วมอย่างยั่งยืน กรอบแนวคิดที่ใช้ในการวิจัย ผู้วิจัยได้นากรอบแนวคิดเกี่ยวกับการพัฒนาระบบคุณภาพมาบูรณาการ ดังนี1. แนวคิดของ Deming เกี่ยวกับวงจรคุณภาพ PDCA ซึ่งประกอบด้วย การวางแผน (Plan) การจัดกระทา (Do) การตรวจสอบ (Check) และการปรับปรุง (Act) 2. หลักการของ ฮิลส์ (Hills. 1998 : 30-32) ที่เรียกว่า FOCUS-PDCA Matrix

Transcript of แนวปฏิบัติที่ดี ( Best Practice) · 2012-07-14 · 3....

Page 1: แนวปฏิบัติที่ดี ( Best Practice) · 2012-07-14 · 3. หลักการพื้นฐานที่ส าคัญของ TQM ซึ่งสรุปไดดังนี้

แนวปฏบตทด (Best Practice) หวขอ/ประเดน การพฒนาระบบและกลไกการด าเนนงานประกนคณภาพภายในบณฑตวทยาลย แบบบรณาการโดยมงเนนกระบวนการมสวนรวมอยางยงยน ผจดบนทก/ผรบผดชอบโครงการ นางสาวสายฝน ทพขวา ต าแหนง นกวชาการศกษา หลกการ/ความเปนมา การประกนคณภาพภายใน เปนการสรางระบบและกลไกในการควบคม ตรวจสอบ และประเมนการด าเนนงานใหเปนไปตามนโยบาย เปาหมาย และระดบคณภาพตามมาตรฐานทก าหนด และถอเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารจดการการจดศกษาทตองด าเนนการอยางตอเนองตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545 มาตรา 48 บณฑตวทยาลยไดด าเนนการประกนคณภาพภายในมาอยางตอเนองตงแตปการศกษา 2547 จนถงปจจบน แตในปทผาน ๆ มา ยงพบวา บคลากรไมมแผนการด าเนนงานทมเปาหมาย ขาดความเขาใจในการน าระบบประกนคณภาพ (PDCA) มาใชในการด าเนนงาน ขาดการด าเนนงานใหบรรลผลตามเปา ขาดการพฒนางานอยางตอเนอง การจดเกบเอกสารยงไมเปนระบบ อกทงบคลากรมภาระงานประจ าทตองรบผดชอบอยเปนจ านวนมาก ซงบางครงอาจสงผลใหบคลากรใหความส าคญกบการประกนคณภาพเปนอนดบทาย ๆ จงมความส าคญอยางยงทจะตองมการพฒนาคณภาพใหไดมาตรฐานสามารถเทยบเคยงกบมหาวทยาลยชนน าทงภายในและภายนอกประเทศไดผปฏบตงานประกนคณภาพภาพบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม เหนวากระบวนการควบคมคณภาพของการท างาน คอ หวใจส าคญ ในการลดความผดพลาดตาง ๆ ในการท างาน และเหนวาระดบปฏบตการเปนหวใจส าคญในการพฒนาคณภาพ โดยการเปดโอกาสใหบคลากร ไดใชบทบาทและความส าคญของตน ในการพฒนาคณภาพของกระบวนการท างานทกขนตอนใหเปนไปอยางมประสทธภาพ จงมแนวคดในการพฒนาระบบและกลไกการประกนคณภาพภายในบณฑตวทยาลย เพอเพมประสทธภาพในการท างานโดยมงเนนกระบวนการมสวนรวมอยางยงยน กรอบแนวคดทใชในการวจย ผวจยไดน ากรอบแนวคดเกยวกบการพฒนาระบบคณภาพมาบรณาการ ดงน 1. แนวคดของ Deming เกยวกบวงจรคณภาพ PDCA ซงประกอบดวย การวางแผน (Plan) การจดกระท า (Do) การตรวจสอบ (Check) และการปรบปรง (Act) 2. หลกการของ ฮลส (Hills. 1998 : 30-32) ทเรยกวา FOCUS-PDCA Matrix

Page 2: แนวปฏิบัติที่ดี ( Best Practice) · 2012-07-14 · 3. หลักการพื้นฐานที่ส าคัญของ TQM ซึ่งสรุปไดดังนี้

คอ หากการแกไขปญหายงไมไดผลกจะน ามาเขากระบวนการ PDCA ใหมอก เพอคนหาวธการแกไขปญหา และการด าเนนงานทไดผลตอไป กระท าเปนวงจรเชนนเรอยไปเพอใหเกดคณภาพ อยางตอเนองในการน าแนวคดของ Deming เกยวกบวงจรคณภาพ มาเปนแนวทางในการปรบปรงคณภาพ 3. หลกการพนฐานทส าคญของ TQM ซงสรปไดดงน (Flood. 1993 : 41 – 49) 3.1 มงใหความส าคญตอลกคา (Customer Focus) ผปฏบตงานตองรวาใครคอ ลกคา ใครคอผทไดรบบรการจากเรา หรอใครคอผทน าผลทไดจากการปฏบตงานของเราไปใช เขามงหวงอะไร คาดหวงอะไร อะไรคอความพงพอใจของเขาเหลานเปนสงทผปฏบตงานตองค านงถง เพอสนองตอบสงทเขาหวง และใหเขาพงพอใจ 3.2 ปรบปรงกระบวนการท างาน (Process Improvement) เพอใหการ ปฏบตงานมประสทธภาพมากยงขน ตองปรบปรงกระบวนการท างานอยเสมอ แสวงหาแนวทางและวธการแกปญหา มการวางแผน ด าเนนการตรวจสอบผลการปฏบต และน าวธการทไดไปก าหนดแนวปฏบต 3.3 ใหทกคนมสวนรวม (Total Involvement) ทกคนตองรบผดชอบปฏบต ในงานทตนไดรบมอบ และรบผดชอบรวมกนในผลการปฏบตงานโดยรวมของหนวยงาน และ หรอองคการและในการบรหารงานตามแนวคด TQM น ผบรหารตองอาศยหลกการบรหารท สรางความผกพน และสรางความรบผดชอบในงานโดยสามารถน าแนวคด เรองการปรบปรงคณภาพตามกระบวนการของเดมง (Deming) มาประยกตใชใหเหมาะสมได อกทงบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม มการด าเนนงานประกนคณภาพภายใน ในลกษณะจากลางขนสบน โดยมงเนนกระบวนการมสวนรวมของบคลากรเพอใหเกดประสทธผลสงสด ดงนนในทางปฏบตบณฑตวทยาลย มการด าเนนงานสวนหนงทสอดคลองกบตามแนวคด TQM คอ กจกรรมของฝายปฏบตการ (Bottom up Activities) เปนกจกรรมการท างานของฝายปฏบตงานจากลางขนสบน น งานประกนคณภาพบณฑตวทยาลย ไดน าเอาขอเสนอแนะของคณะกรรมการประเมน คณะกรรมการตรวจเยยมเยอน และบคลากรบณฑตวทยาลยบางสวน มาเปนแนวทางในการปรบปรง และก าหนดทศทางการพฒนาคณภาพ และก าหนดกจกรรมตาง ๆ ใหสอดคลองตามแนวทางการด าเนนงานทงของบคลากร องคกร และแนวทางของมหาวทยาลยมหาสารคาม เชน การปรบปรงมาตรฐานการปฏบตงาน (Standardization) การปรบปรงใหดกวามาตรฐาน (Bread Through) และกระบวนการแกไขปญหาอยางมระบบ (Problem Solving) แนวคด TQM (Total Quality Management) นาจะถกน ามาประยกตใชมากขนเพราะพนฐานของแนวคดใหความส าคญกบ “คน” เปนบคคลส าคญ ทงในฐานะผใหบรการและผรบบรการ ซงจากการศกษาทฤษฎการพฒนาระบบคณภาพ ผวจยเหนวากรอบแนวคดดงกลาวขางตนมความเหมาะสมทจะน ามาบรณาการและทดลองใชกบบรบทการด าเนนงานประกนคณภาพภายในบณฑตวทยาลยโดยมงเนนการมสวนรวมของบคลากรไดเปนอยางด อกทงบณฑตวทยาลยเปนองคกรขนาดเลกทถกจดใหอยในหนวยงานสนบสนนการจดการศกษาจงมความส าคญอยางยงทจะตองมการพฒนาคณภาพใหไดมาตรฐาน สามารถเทยบเคยงกบมหาวทยาลยชนน าทงภายในและภายนอกประเทศได การวเคราะหบรบทของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม จากกรอบแนวคดในการวจย ไดองคประกอบระบบการประกนคณภาพ ดงภาพประกอบ 1

Page 3: แนวปฏิบัติที่ดี ( Best Practice) · 2012-07-14 · 3. หลักการพื้นฐานที่ส าคัญของ TQM ซึ่งสรุปไดดังนี้

ภาพประกอบ 1 แนวคดเกยวกบระบบการประกนคณภาพทางการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม ไดน าหลกการระบบการปรบปรงคณภาพอยาง ตอเนองของเดมง (Deming) มาใชในการก าหนดแนวทางการด าเนนงานประกนคณภาพภายในบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม ซง เดมง (Deming) เสนอแนวคดเกยวกบการพฒนาคณภาพอยางตอเนองโดยใชวงจร PDCA เปนวธการหลกทอยบนพนฐานของกระบวนการท างานทมทงความคงเสนคงวา (Stable) และสามารถท านายได (Predictable) วงจรคณภาพอยางตอเนองประกอบดวย

1. ปรชญา 2. วสยทศน 3. วตถประสงค 4. นโยบาย 5. ผบรหาร 6. การเงนและงบประมาณ 7. อาคาร สถานท

1. กระบวนการก าหนดแผนด าเนนงาน 2. กระบวนการบรหารและจดการ 3. กระบวนการประกนคณภาพ 4. กระบวนการก ากบ ตดตามคณภาพการจดการเรยนการสอน

1. รอยละการบรรลเปาการปฏบตงานตามแผนปฏบตงาน 2. ประสทธภาพการด าเนนงานตามแผนปฏบต 3. ความพงพอใจของผใชบรการ 4. ความพงพอใจตอการจดการเรยนการสอนและสงสนบสนน 5. รอยละของบทความวจย ทไดรบการตพมพเผยแพร 5. ชอเสยงขององคกร

ระบบการประกนคณภาพภายในบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม

ตามแนวคด TQM (Flood. 1993 : 41-49)

ดานกระบวนการ (P)

ดานปจจยน าเขา (I)

ดานผลผลต (O)

การพฒนาระบบการประกนคณภาพภายในบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม

ระบบการปรบปรงคณภาพอยางตอเนอง

ขอมลปอนกลบ (Feedback)

Page 4: แนวปฏิบัติที่ดี ( Best Practice) · 2012-07-14 · 3. หลักการพื้นฐานที่ส าคัญของ TQM ซึ่งสรุปไดดังนี้

1. การวางแผน (Plan) หมายถง ขนตอนการศกษาปญหาการก าหนดเปาหมาย การแกปญหา และการวางแผนแกปญหาในการปฏบตงาน 2. การจดกระท า (Do) หมายถง ขนตอนการด าเนนการแกปญหา หรอการน าวธการแกปญหาไปปฏบต 3. การตรวจสอบ (Check) หมายถง ขนตอนการเปรยบเทยบผลการแกปญหาวา ตรงตามเปาหมายหรอไมอยางไร 4. การปรบปรงแกไข (Act) หมายถง ขนตอนการน าวธการแกปญหาทได จากการตรวจสอบแลววาไดผลมาก าหนดเปนมาตรฐานการท างานเพอยดถอเปนแนวปฏบตตอไป

ภาพประกอบ 2 แนวคดเกยวกบระบบการประกนคณภาพภายในบณฑตวทยาลย

และหากพบวา ยงไมสามารถแกไขปญหาได บณฑตวทยาลยไดน ามาเขากระบวนการ PDCA ใหมอกเพอคนหาวธการแกไขปญหาและการด าเนนงานเพอใหบรรลผลตามเปาหมายทก าหนด ซงสอดคลองกบแนวคดและหลกการของ ฮลส (Hills. 1998 : 30-32) หากการแกไขปญหายงไมไดผลกจะน ามาเขากระบวนการ PDCA ใหมอกเพอคนหาวธการแกไขปญหาและการด าเนนงานทไดผลตอไป กระท าเปนวงจรเชนนเรอยไปเพอใหเกดคณภาพอยางตอเนองในการน าแนวคดของ Deming เกยวกบวงจรคณภาพ มาเปนแนวทางในการปรบปรงคณภาพทเรยกวา FOCUS-PDCA Matrix มขนตอน ดงน F คอ แสวงหากระบวนการมาใชเพอการปรบปรง (Find a process to improve) ไดแก การจดเรยงล าดบกระบวนการทแสวงหามาไดทงหมด ทบทวนกลยทธการวางแผนเพอปฏบตการ แยกแยะลกษณะความมคณภาพในเรองตาง ๆ ทเกยงของ

รวมกนวางแผน

P

C

D A

รวมกนปรบปรง

รวมกนปฏบต

รวมกนตรวจสอบ

การตรวจตดตาม

คณภาพ

การประเมนคณภาพ

การพฒนาคณภาพ

PLA

N

CHEC

K

ACT DO

Page 5: แนวปฏิบัติที่ดี ( Best Practice) · 2012-07-14 · 3. หลักการพื้นฐานที่ส าคัญของ TQM ซึ่งสรุปไดดังนี้

O คอ จดการปรบปรงกระบวนการทจะน ามาใช (Organize to Improve the Process) ไดแก เลอกทมงาน หรอผทมความสามารถตางๆ ในกระบวนการ สรางแผนงาน C คอ มความรเกยวกบกระบวนการทจะน ามาใชอยางชดเจน (Classify Current Knowledge of the Process) ไดแก สามารถแยกแยะไดอยางรวดเรวเกยวกบวธการปรบปรงแตละวธ และสามารถเลอกใชวธทดทสดเพอใหไดมาตรฐาน U คอ มความเขาใจถงทมาของตวแปรในกระบวนการ (Understand the sources of process variation) ไดแก สามารถแยกแยะตวแปรในแตละกระบวนการ เชน อาจท าเปน Fish bone diagram เปนตน S คอ เลอกกระบวนกานเพอการปรบปรง (Select the Process Improvement) การเลอกไดวธการปรบปรงทจะน าไปใช P คอ การวางแผนการปรบปรง (Plan the improvement) ไดแก การวางแผนปฏบตการเพอปรบปรงแตละเรองและวางแผนรวบรวมขอมลอยางตอเนอง D คอ การจดกระท าหรอลงมอท าตามกระบวนการทวางแผนไวแลวนน (Do the improvement to the process) C คอ การตรวจสอบผลจากการปฏบต (Check the Result) A คอ การปฏบตเพอใหทราบวาการปฏบตตามวธการขางตนแลวไดรบผลด หรอไมไดผล เพอจะใชวธการเดมปฏบตตอไปหรอไม (Act to Hold the Gain and Continue to Improve the Process, Determine Whether or not to Continue Working on the Process) เชยมร (Seymour. 1993 : 86 – 87) เครองมอทสามารถน ามาใชในกระบวนการ FOCUS-PDCA Matrix ไดแก การแยกแยะตวบงชและลกษณะของคณภาพของกระบวนการ, Flow Chart, Fish Bone Diagram เปนตน เปาหมายของการด าเนนงาน

1. ระบบและกลไกการด าเนนงานประกนคณภาพภายในแบบบรณาการโดยมงเนนกระบวนการ มสวนรวมอยางยงยน

2. แนวปฏบตทดในการพฒนาระบบและกลไกการด าเนนงานประกนคณภาพภายในแบบบรณาการ โดยมงเนนกระบวนการมสวนรวมอยางยงยน

3. คมอการประกนคณภาพภายในบณฑตวทยาลยปการศกษา 2553-2555

Page 6: แนวปฏิบัติที่ดี ( Best Practice) · 2012-07-14 · 3. หลักการพื้นฐานที่ส าคัญของ TQM ซึ่งสรุปไดดังนี้

กระบวนการ/ขนตอน 1. เพอศกษาความคดเหนเกยวกบการด าเนนการประกนคณภาพภายใน วงรอบปการศกษา 2551-2552 ของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม 2. พฒนาระบบและกลไกการด าเนนงานประกนคณภาพภายในแบบบรณาการโดยมงเนนกระบวนการมสวนรวมอยางยงยน ประโยชนทไดรบ ก าหนดทศทางการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในบณฑตวทยาลย ทมงเนนกระบวนการ มสวนรวม และเพอเกดวฒนธรรมคณภาพภายในองคกรอยางยงยน การวเคราะหระบบคณภาพตามวงจร PDCA ของการประกนคณภาพภายในบณฑตวทยาลยโดยมงเนนกระบวนการมสวนรวม

Page 7: แนวปฏิบัติที่ดี ( Best Practice) · 2012-07-14 · 3. หลักการพื้นฐานที่ส าคัญของ TQM ซึ่งสรุปไดดังนี้

ภาพประกอบ 2 การวเคราะหระบบคณภาพตามวงจร PDCA ของการประกนคณภาพภายในบณฑตวทยาลยโดยมงเนนกระบวนการมสวนรวม

Ouput Process Input

C

D

P

A

ซ:

I

Page 8: แนวปฏิบัติที่ดี ( Best Practice) · 2012-07-14 · 3. หลักการพื้นฐานที่ส าคัญของ TQM ซึ่งสรุปไดดังนี้

แนวทางในการปรบปรงคณภาพ แนวทางในการปรบปรงคณภาพทเรยกวา FOCUS-PDCA Matrix มขนตอน ดงน F คอ แสวงหากระบวนการมาใชเพอการปรบปรง (Find a process to improve) ไดแก การจดเรยงล าดบกระบวนการทแสวงหามาไดทงหมด ทบทวนกลยทธการวางแผนเพอปฏบตการ แยกแยะลกษณะความมคณภาพในเรองตาง ๆ ทเกยงของ บณฑตวทยาลยไดมองระบบตาง ๆ ทมหาวทยาลยไดน ามาใชในการบรหารจดการ ซงมทงตวบงช และตวชวดการปฏบตราชการภายใตกรอบภาระงานทตามโครงการสรางทปฏบตจรง เพอลดความซ าซอนในการปฏบตงาน และสรางความเขาใจใหกบบคลการในองคการ ผรบผดชอบงานประกนคณภาพ จงไดตงโจทรขนมาเพอแกปญหาดงน (KPI = คตง + กพร TOR + QA + KM) โดยก าหนดให KPI คอ ตวชวดผลสมฤทธของการปฏบตงาน คตง คอ ระบบการบรหารจดการความเสยงงานตามโครงสราง กพร และ TOR คอ ค ารบรองทใชในการปฏบตราชการ (เปนสวนหนงของการบรหารจดการ) QA คอ ระบบคณภาพซงเปนสวนหนงของการด าเนนงาน KM คอ การจดการความรซงมอยในตวบคคล องคกร หรอเอกสารต ารา หรออน ใดทเกยวของ (ท าอยางไร ? ใหคนเกดการแลกเปลยนเรยนร) ทกอใหเกดประโยชนสงสด ดงนนเมอน าระบบดงกลาวมาบรณาการเขาดวยกน ผสมกลมกลนเปนอนหนงอนเดยวกนเรากสามารถ 1. ลดความซ าซอนในการด าเนนงานได 2. บคลากรมความเขาใจในการท างานมากขน 3. บคลากรมการด าเนนงานอยางเปนระบบ 4. เกดประสทธภาพและประสทธผลตอการด าเนนงาน

Page 9: แนวปฏิบัติที่ดี ( Best Practice) · 2012-07-14 · 3. หลักการพื้นฐานที่ส าคัญของ TQM ซึ่งสรุปไดดังนี้

ภาพประกอบ 3 แนวคดเกยวกบระบบการบรหารจดการแบบบรณาการโดยมงเนนกระบวนการมสวนรวม ในการด าเนนงานประกนคณภาพภายในของบณฑตวทยาลย ซงจากแนวคดดงกลาวสงผลใหบคลากรทกคนมแผนการด าเนนงานทมเปาหมายชดเจน สามารถขบเคลอนกจกรรมใหบรรลตามแผนงานทก าหนด สามารถเขยนรายงานการประเมนตนเอง และวเคราะหจดแขง จดออน และแสวงหาแนวทางพฒนาไดอยางมประสทธภาพ อกทงมเกดผลสมฤทธของการด าเนนงานดานกระบวนการตามตวบงชทไดรบมอบหมายอยในระดบดมาก O คอ จดการปรบปรงกระบวนการทจะน ามาใช (Organize to Improve the Process) ไดแก เลอกทมงาน หรอผทมความสามารถตางๆ ในกระบวนการ สรางแผนงาน เมอเราแสวงหากระบวนการทงหมด ทบทวนกลยทธ แลวน ามาซงการก าหนดทมงาน ดงน 1. จดท าค าสงแตงตงคณะกรรมการอ านวยการ ประกอบดวยคณบด รองคณบด เลขานการคณะ ผรบผดชอบงาน คตง กพร TOR และ งานประกนคณภาพ เปนกรรมการ 2. แตงตงคณะกรรมการด าเนนงานประกนคณภาพ 3. คณะกรรมการจดท าแผนการด าเนนงาน 4. คณะกรรมการ (KM) การจดการความรภายในบณฑตวทยาลย 5. คณะกรรมการด าเนนงาน กพร TOR 6. แตงตงคณะกรรมการบรหารจดการความเสยง และอนๆ ทเกยวของ และมอบหมายผรบผดชอบหลกในแตละงาน

Page 10: แนวปฏิบัติที่ดี ( Best Practice) · 2012-07-14 · 3. หลักการพื้นฐานที่ส าคัญของ TQM ซึ่งสรุปไดดังนี้

ซงผบรหารและบคลากรทกคนไดมสวนรวมในการแสดงความคดเหน มการวเคราะหปญหาอปสรรคตอการด าเนนงาน รวมทงแสวงหาแนวทางแกไขปญหารวมกนไดอยางมประสทธภาพ C คอ มความรเกยวกบกระบวนการทจะน ามาใชอยางชดเจน (Classify Current Knowledge of the Process) ไดแก สามารถแยกแยะไดอยางรวดเรวเกยวกบวธการปรบปรงแตละวธ และสามารถเลอกใชวธทดทสดเพอใหไดมาตรฐาน บคลการทกคนมความร มทกษะเชยวชาญแตกตางกน ความสามารถวเคราะหเชงระบบแตกตางกน ความสามารถในการตความ แยกแยะตางตางกน ดงนน ความรทมอยในตวบคคลขนอยกบวา ตวเราจะน ามาบรณาการเพอใชในการทานอยางอยางไร ดงนนความรจะเกดไดกดวยการศกษาคนควา ท าความเขาใจ ใชความสามารถในการวเคราะหอยางเปนระบบ เลอกใชใหสอดคลองกบบรบทขององคกร และงานทไดรบมอบหมายใหเกดประสทธภาพสงสด U คอ มความเขาใจถงทมาของตวแปรในกระบวนการ (Understand the sources of process variation) ไดแก สามารถแยกแยะตวแปรในแตละกระบวนการ เชน อาจท าเปน Fish bone diagram นน การท าความเขาใจเกยวกบระบบ รและเขาใจถงทมาของตวแปรจะท าใหสามารถตอบประเดนค าถาม และขอสงสยของบคลากรไดอยางชดเจน เชน การจดท าคมอประกนคณภาพภายในแตละวงรอบปการศกษา ผรบผดอชอบไดก าหนดกรอบการประเมนโดย ใชตวชวดของ สกอ สมศ กพร และภารกจหลกของบณฑตวทยาลย พรอมทงวเคราะหจากขอเสนอแนะของคณะกรรมการประเมนในแตละวงรอบปการศกษาเพอใหเกดการพฒนาอยางตอเนอง S คอ เลอกกระบวนการเพอการปรบปรง (Select the Process Improvement) การเลอกไดวธการปรบปรงทจะน าไปใช ผรบผดชอบงานประกนคณภาพบณฑตวทยาลยวเคราะหจากผลการด าเนนงานยอนหลง 5 ป ก าหนดกจกรรมโครงการ ภายใตทรพยากรทมอยอยางจ ากด และบรบทจรงขององคกร โดยมงเนนกระบวนการมสวนรวมของบคลากรทกระดบ โดยการบรณาการระบบ คตง + กพร TOR + QA + KM เพอการบรหารจดการอยางเตมศกยภาพ อกทงจะมการส ารวจความคดเหนเกยวกบการด าเนนการประกนคณภาพภายใน ของบคลากรบณฑตวทยาลย เพอเปนขอสนเทศในการปรบปรงและพฒนาระบบใหมประสทธภาพมากยงขน และขอสนเทศทไดจะเปนแนวทางในการพฒนาระบบและกลไกการประกนคณภาพของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคามตอไปในอนาคต อกทงยงเปนขอมลพนฐานในการก าหนดทศทางการบรหารจดการการประกนคณภาพของบณฑตวทยาลยใหเกดประสทธภาพและประสทธผลอยางตอเนองทกป P คอ การวางแผนการปรบปรง (Plan the improvement) ไดแก การวางแผนปฏบตการเพอปรบปรงแตละเรองและวางแผนรวบรวมขอมลอยางตอเนอง บณฑตวทยาลยไดมการ จดท าแผนการด าเนนงาน 4 ป ของบณฑตวทยาลย ซงเปนแผนระยะยาว และมการจดท าแผนการด าเนนงานรายป อกทงยงสงเสรมใหบคลากรไดจดท าแผนปฏบตงานประจ าปของแตละงานครบทกงาน และไดมการทบทวนแผนการด าเนนงานและแผนปฏบตการอยางตอเนองทกปเพอใหสอดคลองกบนโยบาย และทศทางการประกนคณภาพของมหาวทยาลยมหาสารคาม ดงจะเหนไดจากการทบณฑต

Page 11: แนวปฏิบัติที่ดี ( Best Practice) · 2012-07-14 · 3. หลักการพื้นฐานที่ส าคัญของ TQM ซึ่งสรุปไดดังนี้

วทยาลยไดจดท าแผนการด าเนนงานแบบบรณาการของแตละงานตามโครงสรางโดยการจดประชมชแจงนโยบาย และเปาหมายการด าเนนงาน มการจดท าแผนงานแบบบรณาการรวมกนเพอก าหนดกจกรรม หรอโครงการภายใตตวบงช และเกณฑมาตรฐานการประเมนครอบคลมทกระบบ และสามารถตอบตวบงชไดอยางมประสทธภาพและเกดประสทธผล อกทงยงน าผลจากขอเสนอแนะคณะกรรมการประเมนคณภาพภายในโดยผทรงคณวฒมาจดท าแผนพฒนาคณภาพอยางตอเนองทกป D คอ การจดกระท าหรอลงมอท าตามกระบวนการทวางแผนไวแลวนน (Do the improvement to the process) ในดานการด าเนนการตามกระบวนการหรอขนตอนตาง ๆ ตามแผนทก าหนดไว ผรบผดชอบไดด าเนนการตามขนตอนกระบวนการดงตอไปน 1. แตงตงคณะกรรมการอ านวยการ คณะกรรมการด าเนนงานประกนคณภาพภายในบณฑตวทยาลยประจ าปการศกษา 2. มการจดประชมชแจงแนวทางการด าเนนงาน มอบหมายผรบผดชอบในการด าเนนงานตามแผน โดยมมาตรการสงเสรมสนบสนนการด าเนนเพอใหเกดประสทธภาพในการท างาน ดงน 2.1 สงเสรมสนบสนนใหบคลากรไดรบการพฒนาความรและทกษะดานการประกนคณภาพโดยการ เขารวมอบรม สมมนา และศกษาดงานดานการประกนคณภาพอยางตอเนองทกป 2.2 จดกระบวนการแลกเปลยนประเดนปญหาอปสรรคตอการด าเนนงานเพอใหผรบผดชอบสามารถปฏบตงานไดบรรลตามเปาหมายทก าหนด 2.3 น ากระบวนการจดการความรมาบรณาการกบกระบวนการท างาน โดยใชระบบพเลยงคอยใหค าปรกษา และใชเทคนคเพอนชวยเพอน 3. ไดมการสรางชมชนนกปฏบตขนมาภายในองคกรเพอเปนการแลกเปลยนเรยนรแนวปฏบตทดในการด าเนนงานรวมกนอยางตอเนอง C คอ การตรวจสอบผลจากการปฏบต (Check the Result) บณฑตวทยาลยมการก ากบ ตดตาม และตรวจสอบผลการปฏบตงาน ดงน 1. ก าหนดใหบคลากรตองมการรายงานผลการด าเนนงานตามระบบประกนคณภาพ กพร และ TOR ระบบควบคมภายในและการบรหารจดการความเสยงภายในองคกรอยางตอเนอง 2. มการจดประชมคณะกรรมการด าเนนงานประกนคณภาพภายในอยางตอเนองตามวาระเรงดวน/ 3 เดอน ตอครง (หรออยางนอยปละ 4 ครง) ดงน ครงท 1 ประชมเพอพจารณาทบทวนผลการด าเนนงาน จดท าแผนพฒนาคณภาพจากผลการประเมนโดยคณะกรรมการ ครงท 2 ประชมเพอก าหนดเปาหมายตวบงชเกณฑการประเมนคณภาพ ในแตละวงรอบปการศกษา ครงท 3 ประชมเพอจดท าแผนการด าเนนงานตามตวบงชการประกนคณภาพภายใน ครงท 4 ก ากบตดตามการด าเนนงาน 3 เดอน 6 เดอน 9 เดอน รอบ 12 เดอน ครงท 5 เตรยมความพรอมเพอรบการประเมนคณภาพภายใน ครงท 6 จดประชมปฏบตการการเขยน SAR ใหกบบคลากรบณฑตวทยาลย

Page 12: แนวปฏิบัติที่ดี ( Best Practice) · 2012-07-14 · 3. หลักการพื้นฐานที่ส าคัญของ TQM ซึ่งสรุปไดดังนี้

A คอ การปฏบตเพอใหทราบวาการปฏบตตามวธการขางตนแลวไดรบผลด หรอไมไดผล เพอจะใชวธการเดมปฏบตตอไปหรอไม (Act to Hold the Gain and Continue to Improve the Process, Determine Whether or not to Continue Working on the Process) นอกจากการด าเนนงานการดงกลาวขางตนตงแตขนตอน F-O-C-U-S-P-D-C จนถงขน A ผรบผดชอบไดด าเนนงานตามโครงการ หรอกจกรรมทก าหนดไวตามแผนการด าเนนงานประกนคณภาพภายใน แผนการบรหารจดการการจดการความรโดยมงเนนกระบวนการมสวนรวม โดยการจดประชมแลกเปลยนเรยนรภายในองคกร เชน การจดท าแผนการด าเนนงานรวมกน การจดประชมขบเคลอนการด าเนนงาน จดประชมตดตามงาน จดประชมปฏบตการการเขยนรายงานการประเมนตนเอง (SAR) รวมทงการจดแผนพฒนาคณภาพ Improvement Plan ประจ าป ซงพบวา กระบวนการทไดน ามาใชในการบรหารจดการท าใหเกดประสทธภาพและประสทธผลดานกระบวนการอยในระดบดมาก ซงจะเหนไดจากรายงานผลการระเมนโดยคณะกรรมการผทรงคณวฒ วงรอบปการศกษา 2553 ถงแมวาผลการด าเนนงานทไดอยในระดบดมาก แตผรบผดชอบงานประกนคณภาพยงพบวา คะแนนประเมนดานกระบวนการทยงคงหลงเหลออย อาจมสาเหตมากจากการทบคลากรผรบผดชอบตวบงชบางสวนขาดความรบผดชอบในการด าเนนงาน เชน มพฤตกรรมในการขาดประชมบอย ๆ สงงานไมตรงตามแผนทก าหนด รวมทงไมไดใสใจทจะน าระบบคณภาพมาใชอยางจรงจง ซงสงตาง ๆ เหลานอาจเปนปจจยส าคญทมผลตอความส าเรจของการประกนคณภาพภายใน ดงนนแนวทางพฒนาในปการศกษา 2554 ผรบผดชอบมความคดเหนวา หนวยงานควรเพมมาตรการในการก ากบตดตามอยางจรงจง และแนวทางพฒนาในปการศกษา 2554 และสรางความตระหนกใหแกบคลากรใหเหนความส าคญของการประกนคณภาพบณฑตวทยาลย ก าหนดใหตวบงชหรอตวชวดททกคนไดรบมอบหมายเปนสวนหนงของภาระงานในหนาท ตามกรอบการประเมนบคลากรตามแผนพฒนาบคลากรในปการศกษา 2554 และใหถอวาบคลากรทกคนมสวนรวมรบผดชอบในสวนไดเสย ไมวาจะทางบวกหรอทางลบ และเสรมสรางวฒนธรรมองคกรอยางยงยนเพอเพมประสทธภาพการท างานอยางตอเนอง โดยสรป คณะ/หนวยงาน/มหาวทยาลย นาจะมการน าระบบมาใชในการพฒนาอยางจรงจง เพอการบรหารจดการการประกนคณภาพภายในอยางยงยน น าไปสการสรางวฒนธรรมองคกรในอนาคตอนใกลน จากขอเสนอแนะดงกลาว บณฑตวทยาลยไดน ามาวเคราะห ทบทวนและน ามาปฏบตในรอบปการศกษา 2553-2554 ซงพบวา ประสทธภาพและประสทธผลของการประกนคณภาพภายในมผลสมฤทธอยในระดบด ดงจะเหนไดจาก รายงานผลการตรวจประเมนคณภาพภายในโดยผทรงคณวฒบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม วงรอบปการศกษา 2553 โดยเฉพาะดานกระบวนการ และดานภารกจหลกของหนวยงาน บณฑตวทยาลยสามารถด าเนนการไดในระดบดมาก สวนประเดนผลลพธทบณฑตวทยาลยมผลการประเมนอยในระดบพอใช และไมสามารถด าเนนงานไดอยางเตมศกยภาพ นนกเนองมากจากปจจยทงภายในและภายนอกทสงผลกระทบ

Page 13: แนวปฏิบัติที่ดี ( Best Practice) · 2012-07-14 · 3. หลักการพื้นฐานที่ส าคัญของ TQM ซึ่งสรุปไดดังนี้

ตอการด าเนนงานประกนคณภาพ เชน มหาวทยาลยมการปรบเกณฑการประเมนหรอมการเปลยนแปลงภายหลงจากการก าหนดเปาหมายตวบงช และหนวยงานไมไดรบงบประมาณสนบสนนการด าเนนงานตามทเสนอของบประมารณสนบสนนจากมหาวทยาลย บณฑตวทยาลยจงยงไมสามารถด าเนนงานตามเกณฑมาตรฐานทก าหนดได อาทตวบงชท 11.1 ระดบความส าเรจของการเรยนรและเสรมสรางความเขมแขงของชมชน ซงบณฑตวทยาลยมองวาไมสอดคลองกบภารกจหลกของบณฑตวทยาลย และตวบงชท 11.2 ระดบความส าเรจของกจกรรมนสตในการอนรกษ พฒนา ศลปวฒนธรรม ซงบณฑตวทยาลยด าเนนการไดอยในระดบพอใชนน ซงเกดจากปจจยภายนอกโดยตรง โดยเกณฑมาตรฐานก าหนดใหน าผลการประเมนทไดไปบรณาการงานดานท านบ ารงศลปะและวฒนธรรมกบการจดการเรยนการสอนและกจกรรมนสต และไดรบยกยองระดบชาตหรอนานาชาต นนบณฑตวทยาลยเปนหนวยงานเทยบเทาคณะแตไมมนสตในสงกดจงไมสามารถด าเนนการได ดงนนคณะกรรมการประเมนจงไดเสนอแนะแนวทางใหบณฑตวทยาลยเลอกตวบงชทสอดคลองกบภารกจหลกเพอใหสามารถด าเนนการไดอยางเตมศกยภาพ โดยไมตองกงวลถงเกณฑการประเมนทเปลยนแปลงอยเสมอ บณฑตวทยาลยกจะน าประเดนดงกลาวไปทบทวนและพฒนาในวงรอบปการศกษา 2554 ตอไป