การเรียบเรียงค า · การประพันธ์ว่า...

ภาษาไทยกบครพตต – อาจารยพระเสก บรสทธบวทพย

เมอไดค าทเลอกสรรแลว กจะตองน าค าเหลานนมารอยเรยงอยางไพเราะเหมาะสมไดจงหวะ ในกรณทเปนรอยกรองจะตองค านงถงกฎเกณฑทางฉนทลกษณดวยกลวธทส าคญๆ ในการเรยบเรยงค า มดงน

การเรยบเรยงค า


เรยงขอความทบรรจสาระส าคญไวขางทายสด ตวอยาง :

๑. แมฉนจะจน แตฉนกไมเคยขอใครกน ๒. ถาเธอยอม ฉนกจะยอมอยางไมมปญหา

๓. ผมปญญา แมเมอประสบความทกขยากสกเพยงไหน กหาอบจนไม ทานจงส าคญความขอนใหดเถด



จะเหนวา วธวางล าดบเนอความเชนขางตนน ท าใหประโยคกระชบ หนกแนน และตรงกบเจตจ านงของผกล าว ถ าหากสลบกน จะท า ใหเนอความหลวม ไมหนกแนน



เรยงค า วล หรอ ประโยค ทมความส าคญเทาๆ กน เคยงขนานกนไป ตวอยาง :

๑. การท างานของรฐอยางนนมงตรงไปทความด ความงาม และความจรงเสมอ ๒. รฐบาลของประชาชน โดยประชาชน และเพอประชาชนเทานน ทคนไทยปจจบนปรารถนา

๓. ฟาสครามสดใส พรรณพฤกษเขยวขจ ลมโชยมารวยรน น าในทะเลสาบ เปนระลอกพลว เปนธรรมชาตทงามยงนก



เรยงประโยคใหเนอหาเขมขนขนไปตามล าดบดจขนบนไดจนถงขนสดทายซงส าคญทสด

ตวอยาง : ๑. ขาพเจาไดเกดมาแลว ขาพเจายงมลมหายใจอย และขาพเจาจะสตอไป ๒. สบปากวาไมเทาตาเหน สบตาเหนไมเทามอคล า สบมอคล าไมเทาช านาญ ๓. ความยากจนท าใหอดทน ความอดทนท าใหเขมแขง ความเขมแขงท าให อตสาหะ ความอตสาหะท าใหประสบความส าเรจ



เรยงประโยคใหมเนอหาเขมขนทไปตามล าดบแตคลายความเขมขนลงในชวงระยะสดทายอยางฉบพลน

ตวอยาง : ๑) ในการเจรจาตอรองกนอยางหนกหนวงยาวนานครงหนง ทงสองฝายตางใชเหตผลโตแยงหกลางกนอยางถงพรกถงขง แลวในทนใดนนใครคนหนงกชวนใหทกคนรองเพลงสามคคชมนม



๒) เบกทรพยวนละบาทซอ มงสา นายหนงเลยงพยคฆา ไปอวน

สองสามสนายมา ก ากบ กนแฮ บงทรพยสสวนถวน บาทสน เสอตาย

จาก โคลงโลกนต พระนพนธ สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาเดชาดศร



ตวอยาง : ๑) ใครบางทไมอยากเปนไทย ใครบางทอยากเปนทาส ๒) ทานทงหลาย ท าไมจงรอชาอยเลา ทานไมเคยไดยนสภาษตไทย “กวาถวจะสก งากไหม” หรอ ทานไมเคยไดยนสภาษตองกฤษ “เวลาและวารไมเคยคอยใคร” หรอ ๓) ลงกาเปนสองเมองหรอ ใหนองแลวจะรอใหพ จาก รามเกยรต พระราชนพนธ พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก

๔) อนของสงแมปองตองจต ถาไมคดปนปายจะไดฤา จากบทละคร ทาวแสนปม พระราชนพนธ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว



การใชโวหาร คอการพลกแพลงภาษาทใชพดและเขยนใหแปลกออกไปจากทใชอยเปนปกต กอใหเกดจนตภาพ มรสกระทบใจ ความรสก และอารมณ ตางกบการใชภาษาอยางตรงไปตรงมา การใชโวหารดงกลาวนมอยหลายลกษณะ ลกษณะตางๆ เหลานเรยกกนในวงการวาทศลปและการประพนธวา ภาพพจน

การใชโวหาร


การเปรยบเทยบสงหนงเหมอนกบอกสงหนง การเปรยบเทยบดวยวธนจะมค าแสดงความหมายอยางเดยวกบค าวาเหมอน ปรากฏอยดวย เชนเสมอน ดจ ประดจ ดง กล ปน เพยง ราว โวหารลกษณะนเรยกกนวา อปมา นนเอง



ตวอยาง : คนมสมมาคาราวะ มความออนโยน เปนคนมเสนหทจะถายทอดเอาความดจากคนอนไดอยโดยล าพงตวแลว เหมอนตนไม ดดน า ดดปยมาหลอเลยงล าตนไดเอง นอกจากนนแลวยงมใหอยากจะชวยเหลอเพมเตมคณความดลงไปในตวของเขาอกดวย เพราะเขารวาผมสมมาคารวะ เปนผรบความดความเจรญได จาก มงคลชวต ของพนเอกปน มทกนต



ตวอยาง : เสรจเสวยศวรรเยศอาง ไอศรย สรวงฤา เยนพระยศปนเดอน เดนฟา เกษมสขสองสมบรณ บานทวป สวางทกขทกธเรศหลา แหลงลวนสรรเสรญ จาก ลลตตะเลงพาย พระนพนธ สมเดจพระมหาสมณเจา กรมพระปรมานชตชโนรส



กวเปรยบพระยศของสมเดจพระนเรศวรมหาราชวา เสมอนดวงเดอนทลอยเดนอยบนฟากฟา แสงเดอนเปนแสงสเหลองนวล มองดเยนตาเยนใจ จงเปนทพงของประชาชนท าใหเกดความรมเยนเปนสข



คณแมหนาหนกเพยง พสธา คณบดรดจอา- กาศกวาง คณพพางศขรา เมรมาศ คณพระอาจารยอาง อาจสสาคร




โคลงบทน มการเปรยบถง ๔ แหง คอ เปรยบพระคณของบพการ คอมารดาและบดากบความกวางใหญไพศาลของพนดนและทองฟา เปรยบพระคณของพกบเขาพระสเมร และเปรยบพระคณของอาจารยกบพนน าอนกวางใหญ ขอใหสงเกตค า ส ในทนวาท าหนาทแสดงการเปรยบเทยบไดเชนกน



ไมเรยกผกากพ- ชกะสอรณแสง ปานแกมแฉลมแดง ดรณ ณ ยามอาย จาก มทนะพาธา พระราชนพนธ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

ฉนทบทนเปรยบเทยบวา ดอกกหลาบ ซงมสเปนศรอรโณทย หรอ สดวงอาทตยขน เหมอนแกมสแดงเปลงปลงของสาวรนใหญยงอาย



การเปรยบสงหนงเปนอกสงหนง การเปรยบเทยบนไมมค า เหมอน หรอ ค าอนทมความหมายนยเดยวกนปรากฏอย แตเปนทเขาใจไดวาเปนการกลาวเปรยบเทยบ ท าใหภาษาทใชสนกระชบสอความหมายไดแจมแจง โวหารลกษณะนผรหลายทานนยมเรยกวา อปลกษณ



ตวอยาง : ณ ราตร เพญ 15 ค า แหงเดอนวสาขปณณม กวายสบหาศตวรรษมาแลว ดวงประทปแหงโลก ไดดบลง รศมแหงดวงประทปนนยงคงฉายแสงอยตราบเทาทกวนนและอยากจะเปนเชนนอกตอไปอกนานเทานาน วล ดวงประทปแหงโลก เปนการเปรยบเทยบโดยปรยาย หมายถงสมเดจพระสมมาสมพทธเจากลาวคอ สมเดจพระสมมาสมพทธเจาทรงพระปญญา ประดจแสงสวางสองทางแกชาวโลก



ตวอยาง : พอตายคอฉตรกง หายหก แมดบดจรถจกร จากดวย ลกตายบวายรก แรงร า เมยมงตายวายมวย มดคลมแดนไตร




ขอความ ฉตรกง หายหก เปนการเปรยบเทยบโดยปรยาย หมายถง ผทคมครองใหความรสกมนคงปลอดภยไดสญสลายไปแลว พอเปนดจฉตร และความตายของพอเปนดจฉตรหก



การสมมตสงตางๆใหมกรยาอาการ ความรสกเหมอนมนษย วธนเดมเคยมผเรยกกนวา บคลาธษฐาน แตบคลาธษฐานนนเปนศพททางพระพทธศาสนา หมายถง ยกบคคลขนเปนทตง ใชเปนหลกในการอธบายคกบค า ธรรมาธษฐาน เชน ยกเรองของพญามารขนมาเพออธบายเรองของกเลสใหเขาใจงายขน จงมผรคดศพทใหมขนมาวา บคคลวต หรอบคคลสมมต



ตวอยาง : “ธรรมชาตรอบขางตางสะกดหมดความคะนองทกสงทกอยาง” จากกามนตภาคสวรรคของเสฐยร โกเศศและนาคะประทป

สลดหมดความคะนองโดยปกตเปนความรสกและสภาพของมนษย



ตวอยาง : ค าฝรงมอยวา “เงนพดได” แตทจรงมนพดตอเมอเจาของเปนคนปากโปง แลถาเชนนนมนจะพดอะไรออกมาแตละค า กลวนแตจะบาดหคนทงนน สวนความจนแรนแคนนนกพดได แตมนจะพดวากระไรไมมใครอยากฟง จาก จดหมายจางวางหร า (ฉบบท ๕) ของ น.ม.ส.

ค า พด ทกค าขางตนน โดยปกตเปนกรยาอาการของมนษย แตน ามาใชแก เงน ซงไมใชมนษย



ตวอยาง : น าเซาะหนรนรนหลากไหล ไมหลบเลยชวฟาดนหาย สรรพสตวพอฟนกวอดวาย สลายซากเปนกากผงธล จาก ล าน าภกระดง ของ องคาร กลยาณพงศ

หลบ ปกตเปนกรยาอาการของมนษย แตในทนน ามาใชแก สายน า ซงไมใชมนษย



การกลาวผดไปจากทเปนจรง การกลาวเกนจรงหรอนอยกวาจรง วธกลาวในลกษณะนมปรากฏอยในชวตตามปกตมเจตนาเนนขอความทกลาวนนใหมน าหนกยงขน ใหความรสกเพมขน การกลาวเกนจรงหรอนอยกวาจรงไมใชเรองทกขนโดยไมมความจรง เชอมโยงถงโวหารลกษณะน มศพทบญญตวา อตพจน และ อวพจน ตามล าดบ



ตวอยาง : ๑) รอนแทบสก ๒) เหนอยสายตวแทบขาด ๓) เสยงเทาฟา หนาเทากลอง ๔) คอยสกอดใจเดยว ๕) มทองเทาหนวดกง นอนสะดงจนเรอนไหว



ตวอยาง : ๖) กอยกงปรงประทน วางลงลนดนแดโดย รสทพยหยบมาโปรย ฤาจะเปรยบเทยบทนขวญ จาก กาพยเหชมเครองคาวหวาน พระราชนพนธ พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย



ตวอยาง : ๗) เรยมร าน าเนตรถวม ถงพรหม พาหมสตวจอมจม ชพมวย พระสเมรเปอยเปนตม ทบทาว ลงนา หากอกนษฐพรหมฉวย พไวจงคง จาก ต านานศรปราชญ ของ พระยาปรยตธรรธาดา (แพ ตาละลกษมณ)



ตวอยาง : ๘) ผลนพจะหมาย กทกลนจะรมกลาว แสดงรก ณ โฉมฉาย และทกลนจะเปรยปราย ประกาศถอยปฏญญา พจวาจะรกยด บจางจดสเนหา จาก มทนะพาธา พระราชนพนธ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว



การใชชอสวนประกอบทเดนของสงหนงแทนสงนนๆ ทงหมด สวนประกอบดงกลาวกบสงนนมความสมพนธเกยวของกนศพทบญญตวรรณกรรมเรยกวา นามนย ตวอยาง : เกาอ เปนชอเครองใชส าคญอยางหนงทผบรหารตองใชเปนประจ า จงอาจใชค า เกาอ ใหหมายถงต าแหนงหนาทของผบรหาร ดงในขอความ “เพราะวาหวงเกาอจงไมยอมวางแผนงานใหมๆทเสยงตอความผดพลาด”



ตวอยาง : ฉตร เปนชอเครองสงอยางหนงทส าคญยงส าหรบพระมหากษตรย แสดงความเปนกษตรย จงอาจใชค า ฉตร ใหหมายถงองคพระมหากษตรยหรอความเปนกษตรย ได ดงทสมเดจพระมหาสมณเจา กรมพระ ปรมานชตชโนรส ทรงนพนธไวในเรอง ลลตตะเลงพาย ตอนหนงวา “... วานครรามนทร ผลดแผนดนเปลยนราช เยยวววาทชงฉตร ...”



ตวอยาง : สมอง เปนชออวยวะส าคญของบคคลในการคด การหาเหตผล และการใชสตปญญา จงอาจใชค า สมอง ใหหมายถง ผมก าลงความคด มสตปญญาสง มความเฉลยวฉลาดรอบคอบ ดงในขอความ “ภาระงานอนยากน เหนทจะตองอาศยสมองและจตใจทเสยสละมาชวยกนสกระยะหนง กคงจะส าเรจลลวงไปได”



ในกรณทใชสงหนงแทนอกสงหนงทมคณสมบตหรอลกษณะภาวะบางประการรวมกน และเปนสงทยอมรบกนในหมคนสวนใหญ เชน ใช ดอกไม แทน ผหญง เพราะมคณสมบตรวมกน คอ ความสวยงามและความบอบบาง ใช ราชสห แทนผทมอ านาจ เพราะทงราชสหและผมอ านาจตางมคณสมบตรวมกนคอ ความนาเกรงขาม สงทใชแทนหรอสงแทนดงทอธบายมานเรยกวา สญลกษณ



ตวอยาง สญลกษณทมกพบกนเสมอๆ เชน สด า แทน ความตาย ความเศราโศก ความชวราย สแดง แทน ความเขมแขง ความเปนชาต ดอกมะล แทน ความบรสทธ ความชนใจ ดอกกหลาบ แทน ความรกของหนมสาว ความงามของหนมสาว ดอกบานไมรโรย แทน ความมนคง ความยนยง



รวงขาว แทน ความออนนอม ความถอมตน ผง มด แทน ความขยนขนแขง ความอตสาหะ เมฆ หมอก แทน อปสรรค ความเศรา ฝน แทน ความเมตตากรณา ความชมฉ าสดชน รงอรณ แทน การเรมตน ความแจมใส ระฆง แทน ความมเกยรต ความมชอเสยง สมอ แทน ทหารเรอ กองทพเรอ



ในนทานสอนใจ เชน นทานอสป ซงสมมตใหสตวทงหลายพดได สตวทมบทบาทส าคญในหลายๆ เรอง ลวนเปนสญลกษณหรอสงแทน เชน ราชสห แทน ผมอ านาจ ผเฉลยวฉลาด สนขปา แทน คนพาล คนคด สนขจงจอก แทน คนเจาเลห คนทไมนาไววางใจ ลา แทน คนโง คนทนาสงสาร



การใชเรองราวหรอนทานขนาดสนหรอขนาดยาวประกอบ วธนเปนการขยาย หรอแนะโดยนยใหผอานหรอผฟงเขาใจไดอยางชดเจนแจมแจงในแนวความคดหลกธรรมะ หรอขอควรปฏบตทผเขยนประสงคจะสอระหวางผฟง มผรเรยกสวนวธนวา อปมานทศน



ตวอยาง : กาลครงหนง มชายตาบอด ๖ คน ไปพบชางเชอกหนง พากนเขาลบคล า แลวกลบมาทมเถยงกนวา ชางเหมอนกบอะไร ชายคนทหนงซงคล าสขางชางตะโกนรองบอกวา “ชางเหมอนก าแพง” ชายคนทสองไดคล าขาชางมา เถยงเสยงดงวา “ใครบอก ชางเหมอนตนไมตางหาก” ชายคนทสามซงคล างวงชางมา เถยงคอเปนเอนวา “พวกเจาผดหมด ชางเหมอนกบงแทๆ”



(ตอ) ชายคนทส ซงคล างาชางมา มนใจมากวา “ชางเหมอนกบหอกตางหาก” จงทงเยาะทงหยนคนอนๆ วาไมรจรง ชายคนทหา นกกระหยมใจวา เพอนทง ๔ คนของตนชางโงเขลาเสยนกระไร ไมรเสยเลยวา ชางเหมอนอะไร เพราะวาตนนนไดไปคล าชางมากบมอของตนแทๆ รสกวาชางเหมอนพดทโบกสะบดได ทงน เพราะชายคนนไดคล าหชางมา จงพดดวยความสมเพชวา “โธเอย เหมอนพดแทๆ”



(ตอ) ชายคนสดทาย กแนใจในประสาทสมผสของตนอกเชนกน ตะโกนดวยเสยงอนดงวา “ทกคนผดหมด ขาสรจรง ชางเหมอนเสนเชอกตางหาก” เพราะชายคนสดทายน ไดไปคล าหางชางมา ทนใดนน ทกคนตางเคองแคนแนนออคดวาตนถก คนอนผดหมด จงตรงเขาตอสพนตกน



เรองนเปนอปมานทศน ทชใหเหนวามนษยมภมหลงตางกน ยอมมความสามารถในการรบรตางกน แตมนษยมกมความยดมนถอมนในความเชอของตนและส าคญผดวาของตนเทานนทถก ของผอนผด



แบบฝกหดทบทวน


๑. “เมอนน พระพนทองผองเพยงแขไข เสดจออกมขมาศปราสาทชย หฤทยเกษมเปรมปรด” ค าประพนธ บทนใชภาพพจนชนดใดฯ

๑. อปลกษณ ๒. สทพจน ๓. อปมา ๔. บคคลวต


๒. “พระองคกลมกลองแกลง เอวออนอรอรรแถง ถ ว นแห ง เ จ า ก ง า ม บารน ฯ” ค าประพนธนมความงามตามขอใด

๑. สมผสสระ ๒. สมผสอกษร ๓. ใชค าพอง ๔. ใชค ากรอนเสยง


๓. “พศกรรณงามเพรศแพรว กลกลบบงกชแกว อ ก แ ก ม ป ร า ง ท อ ง เทยบนา ฯ” ค าประพนธน ใชภาพพจนชนดใด

๑. อตพจน ๒. อปลกษณ ๓. อปมา ๔. บคคลวต


๔. จากขอ ๓ มความงามในภาษาทเกดจากสงใด ๑. เลนเสยงวรรณยกต ๒. สมผสอกษร ๓. ใชค าพอง ๔. สมผสสระ


๕. “ หวอยยะแยม ขอยวาสองแสลม อยารอนใจเขอ ” มความงามของภาษาตามขอใด

๑. สมผสสระ ๒. สมผสอกษร ๓. เลนเสยงวรรณยกต ๔. ใชค าซ า


๖. “สองเจาเหนปเจา สองชม ชนนา สองกราบกรบงคม เคยมไหว” ค าประพนธนมความงามของภาษาาตามขอใด

๑.ซ าค าเพอย าเนนความ ๒. สมผสอกษร ๓. ใชค าซ า ๔. ใชค าพอง


๗. “เรองเรองไตรรตนพน พนแสง รนรสพระธรรมแสดง ค าเชา” มความงามของภาษาตามขอใด

๑.ซ าค าเพอย าเนนความ ๒. สมผสอกษร ๓. ใชค าซ า ๔. ใชค าพอง


๘. “รอยบญเรารวมพอง พบกน บาปแบงสองท าทน เทาสราง เพรงพรากสตวจ าผน พลดค เขาฤๅ บญรวมบาปจ าราง นชรางเรยมไกล” มการใชภาพพจนชนดใด ๑. บคคลวต ๒. อปลกษณ ๓. ปรพากย ๔. อตพจน


๙. “บางขนเทยนถนบาน นามม เทยนวาเทยนแสงส สวางเหยา เยนยามพระสรยล ลาโลก ลงแม เทยนแมจดจกเขา สหองหาใคร” มความงามของภาษาตามขอใด ๑. ซ าค าเพอย าเนนความ ๒. ใชค างายๆ ๓. ใชค าซ า ๔. ใชค าพอง


๑๐. “นทสสมทรมวย หมดสาย ตมงคลมงกรนาคผาย ผาดสอน หยาดเหมพรณหาย เหอดโลก แลงแม แรมราคแสนรอยรอน ฤเถา เรยมทน” ค าประพนธนใชภาพพจนชนดใด ๑. บคคลวต ๒. อปมา ๓. อปลกษณ ๔. อตพจน

การเรียบเรียงค า · การประพันธ์ว่า...

Documents

Transcript of การเรียบเรียงค า · การประพันธ์ว่า...