ขบวนการประชาชน · 2014-10-18 · ฉันจึง มาหา...

ขบวนการประชาชน :ปญหาและทางออกของประเทศไทย

รองศาสตราจารย วทยากร เชยงกล

ปาฐกถา 14 ตลา ประจ�าป 2557

วนองคาร ท 14 ตลาคม พ.ศ. 2557

ณ อนสรณสถาน 14 ตลา 16 (แยกคอกวว) ถนนราชด�าเนนกลาง แขวงบวรนเวศ เขตพระนคร กรงเทพมหานคร

“ขบวนการประชาชน : ปญหาและทางออกของประเทศไทย”

รองศาสตราจารย วทยากร เชยงกล คณบดกตตคณวทยาลยนวตกรรมสงคม มหาวทยาลยรงสต

ISBN 9786169186038

พมพครงท 1 ตลาคม 2557จ�านวน 3,000 เลม

บรรณาธการอานตนฉบบ นายแพทยวชย โชคววฒน, รศ.สรสวด หนพยนตกองเลขานการ เศรษฐวฒน สรนทรค�า, อโรชา พพฒนวชรนนท

จดท�าโดย มลนธ 14 ตลา เลขท 14/16 ถนนราชด�าเนนกลาง แขวงบวรนเวศ เขตพระนคร กรงเทพฯ 10200 โทรศพท 02-622-1014-5 โทรสาร 02-622-1016 อเมล [email protected] เวบไซต www.14tula.com

ปกและรปเลม www.facebook.com/BanTaiSoiDesign www.taisoi-graphic-sticker-logo.comภาพปก รปกลองถายภาพยนตรยหอ Bolex รน n๑๖ ของคณชน คลายปาน ใชถายภาพเหตการณ วนท ๑๔-๑๕ ตลาคม ๒๕๑๖พมพท โรงพมพเดอนตลา โทรศพท 02-996-7392-4 โทรสาร 02-996-7395

ราคา 100 บาท

“เนอหาของปาฐกถาเปนความคดเหนอสระของผเขยน มลนธ 14 ตลา ไมจ�าเปนตองเหนดวยเสมอไป ผประสงคจะน�าขอความใดๆ ไปพมพเผยแพรตองไดรบการอนญาต จากผเขยนกอน ยกเวนเพอการศกษาอางองทางวชาการ”

มลนธ ๑๔ ตลา

วตถประสงค

๑. รวมด�าเนนการจดสรางอนสรณสถาน ๑๔ ตลา ๑๖ และรวมในการด�าเนนกจการของอนสรณสถานฯ

๒. สงเสรมใหความสนบสนนการศกษา คนควาและ เผยแพรดานประชาธปไตยและการพฒนา

๓. จดกจกรรมทเปนการสงเสรมการมสวนรวมในระบอบประชาธปไตย

๔. ใหความชวยเหลอแกผทอทศตนเพอการเสรมสรางระบอบประชาธปไตย

๕. รวมมอและประสานงานกบองคกรหรอหนวยงาน ทมวตถประสงคคลายคลงกน มลนธจะไมด�าเนนการใดๆ ทเปนการแสวงอ�านาจหรอประโยชนทางการเมอง การฝกใฝทางการเมองหรอการสนบสนนพรรคการเมองห นงพรรคการเมองใดโดยเฉพาะ

๖. ด�าเนนการหรอรวมมอกบองคกรการกศลอนๆ เพอสาธารณประโยชน

รายชอคณะกรรมการมลนธ ๑๔ ตลา

๑. นายแพทยวชย โชคววฒน ประธานกรรมการมลนธ

๒. รศ.ดร.สธาชย ยมประเสรฐ รองประธานกรรมการ

๓. นายสนตสข โสภณสร กรรมการ

๔. นางสน ไชยรส กรรมการ

๕. นายบญแทน ตนสเทพวรวงศ กรรมการ

๖. นายเมธา มาสขาว กรรมการ

๗. รศ.สรสวด หนพยนต กรรมการและเหรญญก

๘. นายประสาร มฤคพทกษ กรรมการและเลขานการ

ส�านกงานมลนธ ๑๔ ตลา

มลนธ 14 ตลา อาคารอนสรณสถาน 14 ตลา 16

เลขท 14/16 ถนนราชด�าเนนกลาง แขวงบวรนเวศ เขตพระนคร กรงเทพฯ 10200

โทรศพท 02-622-1014-5 โทรสาร 02-622-1016

อเมล [email protected] เวบไซต www.14tula.com

ค�าน�า

เปนธรรมเนยมของปาฐกถา 14 ตลา ทจะมการคดเลอก ปาฐกลวงหนาเปนเวลานานพอสมควร เพอใหปาฐกมเวลาเตรยมปาฐกถาอยางพอเพยง สามารถเขยนบทปาฐกถาใหลวงหนา เพอใหมลนธจดพมพแจกจายไดทนทหลงจบปาฐกถา ในวนท 14 ตลา ปนคณะกรรมการมลนธเหนพองตองกนทจะเชญวทยากร เชยงกล เปนปาฐก ดวยเหตผลส�าคญพอสรปได 2 ประการ คอ

1) วทยากร เปนนกคดนกเขยนคนส�าคญทมบทบาทมาตงแตกอน 14 ตลาคม 2516 และคงไมผด ถาจะกลาววางานเขยนของวทยากร เชยงกล หลายชนมสวนหลอหลอม ความคดนกเรยน นสต นกศกษา ปญญาชน จ�านวนไมนอยทม บทบาทท�าใหเกดปรากฏการณ 14 ตลาคม 2516 โดยเฉพาะบทกววรรคทองทเปนผลงาน “ลายเซน” (Signature) ของวทยากร คอ

ฉนเยาว ฉนเขลา ฉนทงฉนจง มาหา ความหมายฉนหวงเกบ อะไร ไปมากมายสดทาย ใหกระดาษ ฉนแผนเดยว

บทกวนสะทอน “ยคแสวงหา” ของคนหนมสาวในชวงทศวรรษกอน 14 ตลาคม 2516 และบทกวบทนไดรบการจารก ไวในสวนประตมากรรม ก�าแพงประวตศาสตรธรรมศาสตร

กบการตอสเพอประชาธปไตย ทหนาหอประชมใหญมหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทร แลว

2) วทยากร ยงคงสนใจปญหาบานเมองดวยอดมคต และอดมการณเพอประโยชนสขของประชาชนมาอยางตอเนอง มงานคด งานเขยน งานพด ทมคณคาปรากฏตอสาธารณะอยางสม�าเสมอ นายนดทวทยากรตอบรบเปนปาฐกในงานร�าลก 14 ตลา ปนโดยทนท

วทยากร มใช “นกเคลอนไหวสงคม” ชนแนวหนา แตเปนนกคด นกเขยน และนกวชาการทมผลงานทางวชาการอยางตอเนองตลอดชวต แมหลายชวงของชวตจะรบงานบรหาร เปนถงรองอธการบดและคณบด หลายคณะในมหาวทยาลย แตมผลงานวจยถง 22 ชน และมผลงานเขยนตพมพเผยแพรโดยส�านกพมพตางๆ นบถงเดอนเมษายน 2557 จ�านวนถง 138 เลม

วทยากรมความสามารถทางการประพนธ ทงในรปแบบของบทกว เรองสน บทละคร สารคด และวชาการ โดยมเอกลกษณส�าคญคอความงาย (Simplicity) ชดเจน (Clear) และตรงไปตรงมา

เปนธรรมเนยมของปาฐกถา 14 ตลา ทจะใหปาฐกเปนผเลอกหวขอทจะปาฐกถาเอง ซงครงนวทยากร เลอกเรอง “ขบวนการประชาชน : ปญหาและทางออกของประเทศไทย” วทยากรแบงหวขอน�าเสนอเปน 7 หวขอ เรมตนเชอมโยงกบเหตการณ 14 ตลาคม

2516 ในหวขอ “ขบวนการ 14 ตลาคม และผลกระทบ ตอเศรษฐกจสงคมไทย” ตอจากนนเปนการวเคราะหสงคมไทยในหวขอตางๆ ไดแก 1) การปรบตวของชนชนน�าและระบบทนนยม 2) ปญหาของประเทศไทยในปจจบน 3) ปญหาของระบบทกษณและฝายตอตานทกษณ ตอจากนนเปนการสรปบทเรยนเรอง “เราเรยนร อะไรจากการชมนมเรยกรองและขบวนการประชาชน” ตอดวยขอเสนอ “ประชาธปไตยทแทจรงมความหมายมากกวาแคสทธการเลอกตงผแทน” และปดทายดวยขอเสนอ “แนวทางการปฏรปประเทศไทยเพออนาคตทดกวาของประชาชน”

ความเปน “ปญญาชน” ทมใช “นกเคลอนไหวสงคม” ชนแนวหนา และความเปนนกวชาการทไมรนแรงสดขว ประกอบกบบคลกทเขมแขงแตสภาพ ท�าใหบทวเคราะหและขอเสนอตางๆ ของวทยากรมความรอบดาน ชดเจน และตรงไปตรงมา บทสดทายซงเปนขอเสนอส�าคญนน วทยากรเคยศกษาและน�าเสนอเปนหนงสอหลายเลมแลว ในทนจงเสนอแตหวขอเปนส�าคญ ผสนใจสามารถศกษารายละเอยดไดจากหนงสอของวทยากรทตพมพเผยแพรแลวหลายเลม และวทยากร ไดน�ามาเสนอไวดวยแลว

ดวยขอจ�ากดของขอบเขตความสนใจ มเรองส�าคญเรองหนงทวทยากรกลาวถงนอยมาก คอ อทธพล

ของศาสนา โดยเฉพาะพทธศาสนาในสงคมไทย อยางไรกด เรองนเปนเรองใหญเรองหนงทมการศกษา วเคราะห และน�าเสนอในทตางๆ มากแลว ผสนใจยอมศกษาจากแหลงอนๆ ได

การตดสนใจเลอกปาฐกปน เกดขนกอนวนรฐประหาร 22 พฤษภาคม 2557 เมอเกดรฐประหารขน คณะกรรมการมไดมการทบทวนใดๆ ในเรองน เพราะ ไมเชอวาเหตการณทเกดขน แมจะมความส�าคญมาก แตนาจะไมมผลกระทบใดๆ ตอการเตรยมปาฐกถาและการแสดงปาฐกถาครงน ทงนนาจะเปนเพราะรฐประหารยงคงมใชปรากฏการณท “แปลกประหลาด” และ “ไมคาดคด” ในสงคมไทย ดงวทยากรไดกลาวถงรฐประหารครงนไวสนๆ ในลกษณะทไมแสดงความรสกหรอใหความส�าคญมากนก

ขอวพากษท “แรงกวา” กลบเปนทศนะตอ นกวชาการของไทยในประโยคทวา “ปญญาชนไทย ยงไมไดศกษาคนควาสถานการณของประเทศไทย อยางเปนวทยาศาสตรมากเทาทควร”

ค�าถามคอ ขอวพากษนจรงหรอไม และเรา “จะท�าอะไรด”

นายแพทยวชย โชคววฒนประธานมลนธ 14 ตลา

สารบญ

“ขบวนการประชาชน :

ปญหาและทางออกของประเทศ”

ประวต

การศกษา, การท�างาน,

ผลงานวจย และหนงสอเลม

อนสรณสถาน ๑๔ ตลา ๑๖

1161

85

ปาฐกถา ๑๔ ตลา ประจ�าป ๒๕๕๗

หวขอ

“ขบวนการประชาชน :

ปญหาและทางออกของประเทศไทย”

รองศาสตราจารย วทยากร เชยงกล

ขบวนการประชาชน : ปญหาและทางออกของประเทศไทย • 13

ขบวนการประชาชน :

ปญหาและทางออกของประเทศไทย

รศ.วทยากร เชยงกล

ปาฐกถานแบงเปนหวขอยอย 7 หวขอคอ 1) ขบวนการ 14 ตลาคม และผลกระทบตอเศรษฐกจสงคมไทย 2) การปรบตวของชนชนน�าและระบบทนนยม 3) ปญหาของประเทศไทยในปจจบน 4) ปญหาของระบอบทกษณและฝายตอตานทกษณ 5) เราเรยนร อะไรจากการชมนมเรยกรองและขบวนการประชาชน 6) ประชาธปไตยทแทจรงมความหมายมากกวาแคสทธในการเลอกตงผแทน และ 7) แนวทางการปฏรปประเทศไทยเพออนาคตทดกวาของประชาชน

๑. ขบวนการ ๑๔ ตลาคม ๒๕๑๖

และผลกระทบตอเศรษฐกจสงคมไทย

ขบวนการ 14 ตลาคม 2516 มสวนส�าคญในการท�าใหเผดจการทหารทอยยาวมากอนหนานนถง 15 ป ตองสนสดลงและระบอบประชาธปไตยแบบรฐสภาไดกลบมาใหม แม 3 ป ตอมาชนชนน�าไทยทจารตนยมไดปราบปรามขบวนการ 14

14 • รองศาสตราจารย วทยากร เชยงกล

ตลาคม อยางรนแรงในเหตการณสงหารหม ประชาชน 6 ตลาคม 2519 แตการมงมนแสวงหา “สงคมทดกวา” อยางเอาการเอางานของคนหนมสาวในยคนน ไดสงผลสะเทอนตอการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจการเมองไทยในทางออม เชน ชนชนน�าตองปรบตวรกษาประชาธปไตยแบบทนนยมไวระดบหนง อยางคอนขางตอเนองมาถงสมยปจจบน แมจะมการรฐประหารเกดขนสลบกน แตรฐบาลทหารหลงจากนนไมเคยอยไดยาว ตองกลบมาใชระบอบประชาธปไตยแบบรฐสภาอยเสมอ

การตอสของนกศกษาประชาชนในชวงป 2516-2519 มขอจ�ากดทงในแงสภาพแวดลอมทางประวตศาสตร เศรษฐศาสตรการเมองของสงคมไทย และในแงการทขบวนการคนหนมสาวยค 14 ตลาคม ยงออนประสบการณ และไมสามารถเรยนรและจดตงไดทนกบสถานการณ ทพวกชนชนผปกครองผมอ�านาจและเลหเหลยมสง เรงปราบปรามนกศกษาประชาชนฝายกาวหนา จนน�าไปสกรณสงหารหมประชาชนในเหตการณ 6 ตลาคม 2519

ถงกระนนขบวนการ 14 ตลาคม ไดท�าใหเกดการเปลยนแปลงทกาวหนาในบางเรอง เชน ชนชนน�าพยายามพฒนาระบบเศรษฐกจแบบทนนยมอตสาหกรรม ทองกบระบอบประชาธปไตยแบบรฐสภา แมคณะทหารจะท�ารฐประหาร


ยดอ�านาจไดหลายครง แตมกอยไดแคระยะสนๆ คณะรฐประหารตองตงรฐบาลนายกฯ ทหารผสมพลเรอน หรอรฐบาลพลเรอน แลวรางรฐธรรมนญใหม จดการเลอกตงทวไปใหมในปถดไปเสมอมา

มองในแงประวตศาสตร เศรษฐศาสตรการเมองไทยในระยะยาว เหตการณ 14 ตลาคม มสวนส�าคญในการเปดทางทนนยมอตสาหกรรมเตบโต เกดนกธรกจและคนชนกลางทมการศกษาและตองการมสวนรวมทางการเมอง การบรหารทรพยากรของประเทศเพมขน

แมขบวนการ 14 ตลาคม จะมอดมคตในเรองการตอสเพอสทธเสรภาพ และประชาธปไตยของภาคประชาชนสง แตขอจ�ากดของบรบทสงคมไทยเองและขบวนการ 14 ตลาคม ท�าใหสงคมไทยเปลยนแปลงเฉพาะการเปดทางใหระบบเศรษฐกจทนนยมเสรเตบโตกาวขามระบบทนนยมขนนาง ทรฐบาลเผดจการทหารเคยเรยกเกบสวนแบง เปนทนนยมเสรทเจาทดนใหญ นายทน นกธรกจ ชนชนกลาง รวมทงขาราชการ มบทบาทแบบมอใครยาวสาวไดสาวเอาไดเพมขน เหตการณ 14 ตลาคม ท�าลายการผกขาดอ�านาจของทหารไดระดบหนง แตกลายเปนการเปดชองทางใหชนชนน�าอนๆ เชน เจาทดนใหญ, นายทน, ขาราชการระดบสง เขามามอ�านาจแทน


ชนชนน�าเหลานยอมรบระบอบประชาธปไตยแบบรฐสภาในฐานะเปนเครองมอ เปนกลไกในการจดสรรแบงปนอ�านาจกน เพอผลประโยชนรวมกนคอ การพฒนาเศรษฐกจแบบทนนยมเสร แตกลมซงมแนวคดจารตนยม, อ�านาจนยมสง (ขวาจด) ขดขวางไมใหขบวนการ 14 ตลาคม พฒนาไปถงระดบการเรยกรองการพฒนาสงคมทเสมอภาคเปนธรรม ท�าใหเกดการสงหารหม 6 ตลาคม 2519 ท�าลายโอกาสทประเทศไทยในตอนนนจะปฏรประบบเศรษฐกจ การเมอง สงคม ใหเปนประชาธปไตย โปรงใส มประสทธภาพ และเปนธรรมขน

ขบวนการ 14 ตลาคม มอดมการณแบบประชาธปไตยและปกกาวหนามอดมการณแบบสงคมนยม แตสงทเหตการณ 14 ตลาคม ท�าใหเกดขนไดภายใตระบบและโครงสรางสงคมเกาทชนชนน�ามอ�านาจมากกวาคอ การเปดทางใหเศรษฐกจไทยไดพฒนาไปในแนวทางทเปนสวนหนงของระบบเศรษฐกจทนนยมแบบพงพาบรรษทขามชาตไดมากกวายคทหารเปนใหญ ขบวนการตอสเพอสงคมนยมของปกทกาวหนาในชวงป 2519-2524 กประสบความลมเหลว ชนชนน�าซงแบงเปนหลายกลมพยายามรกษาระบอบประชาธปไตยแบบรฐสภาซงเปนผลประโยชนรวมกนของชนชนสงและชนชนกลางไวในระดบหนง การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจสงคม เชน การทมเดก


และเยาวชนเพมขน ประชาชนไดรบการศกษาและไดรบสวนแบงจากการพฒนาเศรษฐกจจนเตบโตเปนชนชนกลางเพมขน มสวนท�าใหประชาชนชนกลางมอ�านาจและปากเสยงเพมขนตามล�าดบ การเปลยนแปลงดงทกลาวมาท�าใหประเทศไทยหลงป 2520 เปนตนมา ตองการประชาธปไตยแบบรฐสภามากกวาระบบเผดจการทหารแบบเกา

เศรษฐกจไทยในรอบ 41 ป ตงแตหลง 14 ตลาคม 2516 จนถงปจจบนไดเจรญเตบโตขนอยางมาก แตเปนการเตบโตแบบพงพาการลงทนและการคากบตางประเทศเพมขน กลายเปนเศรษฐกจในระบบทนนยมผกขาดทเปนบรวารบรรษทขามชาตของไทย ทด�ารงอยไดโดยการขดรดทรพยากรธรรมชาตและแรงงานของเกษตรกร คนงาน และผประกอบการรายยอย การเตบโตของเศรษฐกจโดยรวมท�าใหนายทนและชนชนกลางร�ารวยขนมาก แตคนสวนใหญยงคงมรายไดต�าและยากจน ขาดแคลน ไดรบการศกษาต�าและจากโรงเรยนทดอยคณภาพกวาโรงเรยนมชอเสยงทลกหลานคนรวย คนชนกลางแขงขนวงเตนเขาไปเรยนไดมากกวา

การทสงคมไทยมความเหลอมล�าต�าสงทางทรพยสน รายได การศกษา ฐานะทางสงคม ฯลฯ มาก ท�าใหอ�านาจรฐอยในมอของรฐบาลชนชนน�า ทสวนใหญมาจากการเลอกตงแบบซอเสยงขายเสยง, การใชอ�านาจ ระบบอปถมภ นโยบาย


ประชานยม ฯลฯ มาตลอด พวกเขาบรหารประเทศแบบเอาใจบรษทขามชาตและบรรษทขนาดใหญโดยทพวกตนเองกทจรตฉอฉล หาผลประโยชนทบซอน เนนการเตบโตของการผลตและบรโภคสนคาและบรการ ไมไดกระจายทรพยสนและรายไดสประชาชนสวนใหญอยางเปนธรรม ท�าใหประเทศไทยในยค 30-40 ป หลงเหตการณ 14 ตลาคม 2516 เกดปญหาทางเศรษฐกจการเมองสงคมและความขดแยงตามมามากมาย และมความสลบซบซอนเพมขน

หลง 14 ตลาคม 2516 ถงป 2557 ระบบการเมองในรอบ 41 ป ยงดอยพฒนากวาระบบเศรษฐกจ วฏจกรของนกการเมองทจรตฉอฉลหาผลประโยชนทบซอน ท�าใหทหารท�ารฐประหารยดอ�านาจไดส�าเรจ 5 ครง เพยงแตทหารไมอาจปกครองแบบเผดจการเบดเสรจเหมอนยคจอมพลสฤษด-ถนอม ไดอกตอไป พวกเขาเลอกแนวทางจดตงรฐบาลพลเรอนหรอรฐบาลผสม รางรฐธรรมนญใหมและจดใหมการเลอกตงและการจดตงรฐบาลใหมทมาจากการเลอกตงในปถดไป โดยทกองทพซงมก�าลงอาวธและการอางความชอบธรรมดานการเปนผปกปองชาต ศาสน กษตรย ยงคงด�ารงฐานะเปนองคกรทมสถานะและอ�านาจพเศษทรฐบาลจากการเลอกตงยงตองพงพา, ประสานแบงปนอ�านาจและผลประโยชนรวมกน


การรฐประหาร 5 ครง นบตงแตป 2520 จนถงป 2557 เปนเพยงสวนหนงของการจดการทางการเมองทไมลงตวในหมชนชนผปกครองตางกลม กอนทจะมการตกลงประนประนอมกนในหมชนชนน�าเขยนรฐธรรมนญและจดการเลอกตงรฐบาลกนใหมในเวลาตอมา นายทหารไทยซงมก�าลงทางอาวธในการยดอ�านาจรฐได แตมความรความสามารถทางเศรษฐกจสงคม และการบรหารจดการไมมากนก ทงภาพพจนของรฐบาลทหารในสายตาตางประเทศทไทยตองพงพาทางเศรษฐกจกต�า ท�าใหคณะรฐประหารตองอาศยการรวมมอกบนายทนและชนชนกลาง เพอผลประโยชนรวมกนตลอดมา

ดงนน ถามองในภาพกวางในเชงระบบและโครงสรางทางเศรษฐกจการเมองของไทยทชนชนน�าสวนนอยคงมอ�านาจเหนอประชาชนสวนใหญมาตลอด ไมวาจะเปนรฐบาลทมาจากการเลอกตงหรอรฐบาลทมาจากการททหารเขามาแทรกแซง กไมไดแตกตางกนอยางมนยส�าคญ เปนเพยงการเลนเกมทางการเมองของชนชนน�าตางกลมเทานน

ชนชนน�าบางกลมเลนเกมแบบหาเสยงกบประชาชนดวย แตสวนใหญเปนการหาเสยงแบบระยะสนทผสมดวยการครอบง�าทางอดมการณจารตนยม กษตรยนยม ทนนยม บรโภคนยม ไมไดมแนวคดทจะปฏรปเชงโครงสรางระบบเศรษฐกจการเมองสงคมใหมประสทธภาพและเปนธรรมอยาง


แทจรง หลงจากความลมเหลวของขบวนการ 14 ตลาคม และขบวนการสงคมนยม ประชาชนถกแบงแยกและปกครอง มลกษณะกระจดกระจาย ออนแอ ถกครอบง�าทางอดมการณความเชอ จากชนชนน�ากลมตางๆ เพมขน เมอเทยบกบยคหลงเหตการณ 14 ตลาคม 2516 ถง 6 ตลาคม 2519 ซงขบวนการนกศกษา สหภาพแรงงาน สหพนธชาวนาชาวไร และกลมนกวชาการ นกวชาชพตางๆ เคยเขมแขง และสามารถเรยกรองตอรองกบชนชนน�าในบางเรองไดในระดบหนง

๒. การปรบตวของชนชนน�าและระบบทนนยม

หลงการพายแพของขบวนการสงคมนยมไทยตงแตราวป 2524-2525 ชนชนน�าทไดเปรยบสามารถปรบตวใหเขากบการพฒนาเศรษฐกจทนนยมแบบบรวารบรษททนขามชาต และขดรดทงจากทรพยากรธรรมชาตและแรงงานไดมาก จนท�าใหเศรษฐกจไทยโดยรวมเตบโตขนมาตามล�าดบ กลมชนชนน�าของไทยทกกลม ไมวาเจาทดนใหญ นายทน นกธรกจ นายทหาร ขาราชการชนสง นกการเมอง ฯลฯ ลวนเปนพวกจารตนยมทเหนแกประโยชนสวนตวระยะสน และโงเขลามากกวาทจะเปนนกปฏรปทมองการณไกลเพอสวนรวม ท�าใหการเมองไทยวนเวยนอยกบเรองการตอสชวงชงอ�านาจและผลประโยชนของชนชนน�าตางกลม การแตงตง การเลอกตง


การท�ารฐประหาร เขยนรฐธรรมนญใหม การสรรหา แตงตงผสมการเลอกตง ขณะทประชาชนสวนใหญผไดรบการศกษาทจารตนยมและคณภาพคอนขางต�าถกครอบง�าทางอดมการณใหมความหวงวา นโยบายเรงรดพฒนาเศรษฐกจแบบทนนยมอตสาหกรรมของรฐบาลนายทนจะท�าใหพวกเขาพนจากความยากจนได

ชนชนน�าไทยซงมอ�านาจทงทางเศรษฐกจ การเมอง และสงคมวฒนธรรม เกงในการโฆษณาทางอดมการณความเชอทสรางความชอบธรรม สรางความศรทธา ความเชอถอ ใหประชาชนฝากความหวงไวกบพวกเขาคนใดคนหนงหรอกลมใดกลมหนง การทประชาชนสวนใหญไดรบการศกษาและขอมลขาวสารทมคณภาพต�า และมลกษณะการถกครอบง�าทางอดมการณจารตนยม และการถกจดตงใหเปนสมนบรวารภายในระบบอปถมภสง ท�าใหประชาชนไทยสวนใหญ เกษตรกร คนงาน พนกงาน ผประกอบอาชพอสระรายยอย ฯลฯ ถกแบงแยกและปกครอง แตกแยกกนเปนกลมทสนบสนนผน�ากลมใดกลมหนง มความหวงวาการพฒนาเศรษฐกจแบบทนนยมอตสาหกรรมจะท�าใหพวกร�ารวยไดบรโภคมากขน

ประชาชนสวนใหญไมไดมโอกาสเรยนรทจะคดวเคราะหอยางเปนตวของตวเอง ไมรจกการรวมกลมกนเปนสมาคมอาชพ สหภาพแรงงาน สวนปญญาชนทกาวหนาทเคยอยขางประชาชน


มทงจ�านวนและบทบาทลดลง นกวชาการมจ�านวนเพมขน แตมแนวคดแบบเสรนยม ทท�างานเพอตนเองและเลอกขางชนชนน�ากลมใดกลมหนง มากกวาทจะเขาไปรวมศกษาและชวยเหลอองคกรภาคประชาชน ทตอสเรองปญหาของพวกเขา

ในยามทชนชนน�าตางกลมขดแยงตอสกนในรอบ 10 ปทผานมา ประชาชนทเลอกขางทง 2 ฝายตางขดแยงทะเลาะกนแบบเอาเปนเอาตาย หลายคนเสยชวต พการ บาดเจบจากการปราบปรามของรฐหรอโดยมอปนรบจางของกลมการเมอง ในขณะทพวกชนชนน�าเองซงถงจะมการเอาชนะกนในทางยทธวธไดชวคราว เชน ทหารเขามายดอ�านาจ เปลยนรฐธรรมนญ และจดการเลอกตงใหม พวกชนชนน�าตางกลมยงคงประนประนอม ปรองดอง สมานฉนทตกลงแบงปนอ�านาจและผลประโยชนกนแบบลบๆ ได ในขณะทไมมประชาชนฝายใดหรอกล มใดไดประโยชนอยางยงยน จากการเปลยนแปลงทางการเมองแบบเปลยนรฐสภา เปลยนกลมชนชนน�า แตไมมการเปลยนแปลงเชงระบบโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจการเมองใหเปนธรรมขนอยางแทจรง

๓. ปญหาประเทศไทยในยคปจจบน

ประเทศไทยในยคปจจบนมประชากรเพมขนจากเมอ 41 ปทแลวมากกวาเทาตว เมองขยายตว ชมชนชนบททงหดตว


ทงออนแอ พงตนเองทางเศรษฐกจและสงคมไดลดลง ตองพงทนขนาดใหญ เชน พวกธนาคาร พอคา นายทน และพงนกการเมองและเจาหนาทรฐแบบทประชาชนเปนฝายเสยเปรยบเพมขน รฐบาลทกรฐบาลใชนโยบายเรงรดพฒนาเศรษฐกจแบบทนนยมอตสาหกรรมผกขาดทเปนบรวารบรรษทขามชาต เนนเพมการเตบโตของผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (มลคาสนคาและบรการทมการซอขาย) แตการกระจายทรพยสนและรายไดในหมประชาชนกลมตางๆ เหลอมล�าต�าสงเพมขน คนรวย คนชนกลางไดประโยชนสงกวาคนจนสวนใหญมาก ในชวงทศวรรษ 2543-2552 กลมครวเรอนทรวยทสด 20% แรกมสดสวนในรายไดระหวางรอยละ 48-51 ของรายไดของครวเรอนทงประเทศ ขณะทกลมครวเรอนทจนทสด 20% ทายสด มสดสวนรายไดระหวางรอยละ 4-6 ของรายไดของครวเรอนทงประเทศ (ส�านกงานสถตแหงชาต http://www.nso.go.th/)

การส�ารวจภาวะสงคมไทยไตรมาส 2 ของป 2557 ของส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต รายงานวา ในป 2554 ครวเรอนกลมทรวยทสด 10% แรกถอครองรายได 39.3% ของรายไดของครวเรอนทงประเทศ ขณะทครวเรอนทจนทสด 10% หลง ถอครองรายไดเพยง 1.6% ของรายไดของครวเรอนทงประเทศ


กลมทถอครองทดนมากทสด 20% แรกมทดนถง 79.9% ของทดนทงหมด กลมทมทดนนอยทสด 20%หลง มทดนเพยง 0.3% ของทดนทงหมด (http://www.nso.go.th/)

ประเทศไทยนนมการกระจายรายไดทไมเปนธรรม อย อนดบตนๆ ของโลกและอยต�ากวาประเทศเพอนบานในอาเซยน (http://www.nso.go.th/, http://www.thailandfuturefoundation.org/) ดงนน ถงแมวามลคาผลตภณฑมวลรวมของเศรษฐกจไทยจะเจรญเตบโต และการเมองไทยอาจจะอางไดวาเปนประชาธปไตยแบบรฐสภาเปนสวนใหญ แตประชาชนสวนใหญในยคปจจบนกลบเผชญปญหาทางดานเศรษฐกจ สงคมรนแรงกวางขวางยงกวาสมยเมอ 41 ปทแลวมาก ทงปญหาการรวบอ�านาจ เลนพรรคเลนพวก การทจรตฉอฉล หาผลประโยชนทบซอน การเอาเปรยบ และความไมเปนธรรมในดานตางๆ ปญหาอาชญากรรม ความรนแรง ความยากจนโดยเปรยบเทยบ ปญหาการวางงาน และการท�างานต�ากวาระดบ ยาเสพตด โสเภณ เอดส ปญหาเดกเยาวชน ผหญง และคนดอยโอกาสถกละเมดสทธและมปญหาสงคมดานตางๆ

เปรยบเทยบกบประเทศทวโลกราว 200 ประเทศไทยเปนประเทศขนาดกลางทมประชากรคอนขางมากเปนอนดบท 20 ของโลก มทดนทเพาะปลกไดมากเปนอนดบท


19 ของโลก แตไทยกลบเปนประเทศรายไดปานกลางทมความสามารถในการแขงขนพฒนาทางเศรษฐกจสงคมไดต�ากวาหลายประเทศทมขนาดประชากรและทดนเพาะปลกไดต�ากวาไทย ไทยมขนาดเศรษฐกจหรอมลคา GDP อยล�าดบท 31 ของโลก แตมลคาผลผลตตอหวประชากรอยล�าดบท 86 ของโลก มล�าดบดชนการพฒนามนษยอยอนดบท 103 ของโลก และมภาพลกษณดชนความโปรงใส (คอการมคอรปชนนอย) อยอนดบท 102 ของโลก ดชนการกระจายรายไดของไทยมคาสมประสทธทไมเปนธรรมสงมาก (แปลวากระจายรายไดเลว) เปนอนดบทายๆ ของโลก (อนดบ 12 นบจากทาย) นอกจากจะเลวกวาประเทศในกลมอาเซยนแลว ยงเลวกวาประเทศในทวปแอฟรกาหลายประเทศดวย

ในรอบ 41 ปทผานมาจนถงปจจบน ไมวาจะเปนรฐบาลเลอกตงหรอรฐบาลทหารทอ างว ายดอ�านาจเพอปราบนกการเมองโกง ไมมรฐบาลไหนทฉลาด มวสยทศนและเหนแกสวนรวมมากพอทจะเขาใจวา ประเทศไทยมปญหาถงขนวกฤตทจะตองปฏรปเชงโครงสรางเศรษฐกจการเมอง สงคมไทยอยางถงรากถงโคน ประเทศไทยจงจะกาวขามพนจากความดอยพฒนาทางการเมองและสงคมได ชนชนน�าไทยผททงเหนแกตวและโงเขลา คงเลอกใชแนวคดพฒนาเศรษฐกจแนวสงเสรมการลงทนและการคากบตางประเทศ ภายใตระบบ


ทนนยมกงผกขาดทเปนบรวารบรษทขามชาตแนวเดยวกน ไมวาจะมาจากพรรคไหน, กลมไหน พวกเขามความรความเขาใจ และความเชอวาการพฒนาเศรษฐกจในแนวทางนเปนแนวทางเดยวทจะท�าใหเศรษฐกจไทยเจรญเตบโตกาวหนาไลตามประเทศอนได

มนษยเรามกมขอจ�ากดทางธรรมชาตทจะเลอกเชอในสงทตนอยากจะเชออยแลว การทชนชนน�าเลอกเชอแบบน เพราะพวกเขาไดผลประโยชนจากการรวมมอกบบรรษททนขามชาต และการพฒนาเศรษฐกจในแนวน ชนชนน�าไทยซงเปนครวเรอนกลมนอยเพยงรอยละ 10 ของครวเรอนทงประเทศ ผ มเงนฝากธนาคาร 93% ทรพยสน 57% และทดน 60% ของครวเรอนทงประเทศ (มลนธสถาบนอนาคตไทยศกษา, ความเหลอมล�า 8 ประการ http://www.thailandfuturefoundation.org/) มอ�านาจทงทางเศรษฐกจการเมองและการทหาร ครอบง�าระบบการศกษา สอมวลชนและการสอสารทางดานวฒนธรรมทมแนวคดจารตนยมและพาณชยนยมสง นอกจากชนชนน�าจะมอ�านาจในการใชก�าลงทหาร ต�ารวจ บงคบไดแลว พวกเขายงมอ�านาจในการสรางความชอบธรรม และการครอบง�าทางอดมการณทสามารถท�าใหประชาชนเชอในทศทางการพฒนาเศรษฐกจและการน�าของพวกเขาไดอยางกวางขวางดวย ทงๆ ทนโยบายการพฒนา


ประเทศในแนวน สรางปญหาการพฒนาทไมสมดล ไมยงยน สรางความขดแยงทสรปรวมแลวเปนผลเสยตอคนทงประเทศ แตคนสวนใหญกลบฝากความหวงไวกบนโยบายการพฒนาประเทศในแนวน

ประชาชนสวนใหญถกระบบสงคมวฒนธรรมกลอมเกลาใหเชอมนในชนชนน�ากลมใดกลมหนง มากกวาจะเชอในกลมของพวกตนหรอนกวชาการ ปญญาชนฝายกาวหนาทพยายามตอสเพอสงคมทเปนประชาธปไตยและเปนธรรมอยางแทจรง ปญหาของประเทศไทยจงเปนปญหา 2 ชน ชนแรกคอ ปญหาเรองโครงสรางและแนวทางพฒนาเศรษฐกจแบบทนนยมทเปนบรวารอยางดอยพฒนา และปญหาชนท 2 คอ ปญหาทชนชนน�าครอบง�าทางสงคมวฒนธรรม ท�าใหคนเชอถอฝากความหวงกบผน�าและแนวทางพฒนาเศรษฐกจแนวทนนยมผกขาดแบบเปนบรวารแนวทางเดยว โดยไมร เลยวายงมแนวทางพฒนาประเทศแนวทางเลอกอนอกในโลกน

ปญหาชนท 2 น เปนปญหาและเปนสาเหตของความดอยพฒนาอยางตอเนองดวย เพราะระบบการศกษาทรวมศนยอ�านาจ เผยแพรอดมการณจารตนยมลาหลง ขาดประสทธภาพ ท�าใหนกเรยน นกศกษาไทยสวนใหญไดรบการศกษาแบบทเนนการทองจ�าและการฝกทกษะทางเทคนค สนใจแตเรองการหาเงนมาเพอการบรโภคแบบตวใครตวมน


มากกวาจะสนใจเรองปญหาบานเมอง สงคม และสงแวดลอม สถานศกษากลายเปนเพยงโรงงานอตสาหกรรมทรฐบาลเจาทดน นายทน ใชผลตปจจยการผลตชนดหนงทพวกเขาเรยกวาทรพยากรก�าลงคนออกไปเปนแรงงานทมความรและทกษะพอท�างานรบใชระบบเศรษฐกจแบบทนนยมบรวาร และเปนผบรโภคทชอบใชจายเกนตว เพอชวยท�าใหระบบทนนยมทเออประโยชนตอชนชนน�ามากกวาประชาชนเจรญเตบโตไดเพมขน

นกศกษาและเยาวชนคนหนมสาวรนหลงป 2524 เปนตนมาสนใจปญหาการเมองและสงคมลดลงเมอเทยบกบ ชวงปจากชวงป 2516-2519 การถกรฐบาลปราบปรามและความลมเหลวของขบวนการนกศกษาและคนหนมสาว ท�าใหคนรนหลงไมอยากเขามาเกยวของทางการเมอง หรอไมไดรบรเรองราวการบานการเมองทแทจรง คนรนหลงยงถกครอบง�าโดยการเตบโตภายใตระบบเศรษฐกจและระบบคดแบบทนนยมอตสาหกรรมท�าใหมองปญหาทางเศรษฐกจการเมองสงคมแบบแยกเปนสวนๆ ไมเกยวพนกน และมแนวคดคานยมแบบปจเจกชนในระบอบทนนยม ทม งแขงขนทางเศรษฐกจและหาความสขจากการบรโภคเพอประโยชนตวเองเพมขน ทงนกเรยน นกศกษา ประชาชนสวนใหญถกรฐบาลทใชทงระบบการศกษาและสอไดอยางครอบคลมกวางขวาง หลอกลวงครอบง�าใหมความหวงวาแนวทางการพฒนาประเทศแบบตลาดเสรและ


โครงการประชานยมตางๆ จะชวยท�าใหเศรษฐกจประเทศไทยเตบโตและประชาชนจะไดหลดพนจากความยากจนไดภายในไมกปขางหนา

คนชนสงและชนกลางใชระบบเลอกตงผแทนและรฐบาลในการชวงชงอ�านาจผลดกนขนมาเปนรฐบาลทมนโยบายแบบจารตนยมและเสรนยม รวบอ�านาจ เลนพรรคเลนพวก ทจรตฉอฉล หาผลประโยชนทบซอนใหกบพวกตนเองไดมากขน ขณะทคนงาน เกษตรกร ประชาชนทวไปถกท�าใหยากจนลง ขาดความร และขอมลขาวสารชนดทจะท�าใหประชาชนฉลาดและเขมแขงขน ขาดการจดตงรวมกลม เชน สหภาพแรงงาน สมาคมชาวนาชาวไร สมาคมวชาชพอน ประชาชนเปนเพยงคนงาน ลกจาง ชาวนาชาวไร ผผลต ผคารายยอย ทตองพงพานายทน นายธนาคาร เจาหนเงนก ประชาชนตางคนตางดนรนเพอท�างานทหาเลยงชพไปวนๆ และเลอกการเปนผอยใตอปถมภ ขายเสยง หรอหาประโยชนจากนโยบายประชานยมและโครงการตางๆ ของพรรคการเมองของชนชนน�า ประชาชนขาดทงความรเรองสทธหนาทพลเมอง ขาดการจดตงรวมกลม ดงนน จงขาดอ�านาจตอรองทางเศรษฐกจและการเมองอยางเปนกลมกอนทใหญมากพอ บางกลมตอส/ตอรอง ไดแคผลประโยชนเลกๆ นอยๆ และประชาชนทยากจนเปนฝายเสยเปรยบอยางตอเนอง


เทยบกบเมอ 41 ปทแลว คนจนโดยเปรยบเทยบเพมขน ปาไม ทรพยากรธรรมชาต สภาพแวดลอม ถกท�าลายเสอมโทรมเพมขน สภาพทางสงคมและวฒนธรรมถกท�าใหแตกราว ออนแอ มปญหาเพมขน รฐบาลทกรฐบาลโดยเฉพาะรฐบาลในระบอบทกษณตงแตป 2544 ใชนโยบายประชานยมและการกระตนเศรษฐกจแบบสงเสรมการกและการใชจายเพอการบรโภคเพมขน ประชาชนพอใจทไดรบเงนอดหนนและเงนกแบบงายๆ มาใชในการบรโภค แมจะเปนหนพอกพนขน ผลการลงทน และผลตอบแทนจากการท�างานไมไดดขน แตตราบเทาทการเตบโตทางเศรษฐกจและนโยบายประชานยมยงคงเดนตอได ประชาชนยงหมนหนแบบกหนใหมมาใชหนเกาไดอย เรอยๆ ประชาชนกพอใจกบชวตประจ�าวนทเดนตอไดดวยการหมนหน และการหาเงนรปแบบตางๆ

ชนชนน�าผเลอกแนวทางการพฒนาเศรษฐกจแบบทนนยมอยางสดโตง ท�าใหทกอยางเปนสนคา เพอการหาก�าไรสวนตว ขาดการค�านงถงศกดศรของความเปนมนษยทควรมสทธเสรภาพ ประชาธปไตยเทาเทยมกน ประชาชนทยากจนสงลกหลานไปขายแรงงาน ขายประเวณ และหลายสงหลายอยางทขายหรอใหบรการได


๔. ปญหาของระบอบทกษณและฝายตอตานทกษณ

ระบอบทกษณซงเปนการรวบอ�านาจผกขาด และทจรตฉอฉล หาผลประโยชนทบซอนอยางเปนระบบ และหาเสยงจากประชาชนไดเกง เกดขนไดในรอบ 10 ปทผานมาเพราะชนชนน�ากอนหนานนโงเขลาและเหนแกผลประโยชนสวนตวระยะสน ไมไดกระจายทรพยสน รายได การศกษาทมคณภาพ การมงานท�า ใหประชาชนสวนใหญอยางทวถง เปนธรรม จงเปนชองวางใหนกธรกจทฉลาดอยางทกษณซอนกการเมองและซอเสยง ซอใจประชาชน จนเอาชนะในเกมการเลอกตงไดเสยงขางมากขนมาเปนรฐบาลได

รฐบาลทกษณกระจายงบประมาณและปลอยเงนก ออกไปสชนบทและคนจนในเมอง ตามโครงการประชานยมแบบหาเสยงระยะสน คอใชเงนของรฐและการสรางเงนโดยธนาคารของรฐ ปลอยเงนกใหประชาชนกไดงายขน เปนหนเพมขน โดยทพวกรฐบาลเองไดทงคะแนนเสยง ไดทงการเพมโอกาสในการทจรตฉอฉล ไดทงการขายของ ท�าใหธรกจของพวกตนเตบโต ก�าไรเพมขน รฐบาลทกษณขายรฐวสาหกจของชาตทผกขาดและมก�าไร เชน ปตท. ใหเปนบรษทเอกชนทเปดทางใหตนและพรรคพวกเขาไปถอหนไดมากขน รฐถอหนลดลง เพมการกเงน (รวมทงการออกพนธบตร) ของภาครฐเพอใชในโครงการอภมหาโปรเจคกตางๆ ทพวกคณะรฐบาลเอง


จะไดทงสวนแบง ไดคะแนนเสยง และการกระตนการลงทนและบรโภคเพอประโยชนตอธรกจของพวกเขา

ประชาชนกลมทไดประโยชนจากโครงการประชานยมและการกระตนธรกจเหลานพอใจทไดมเงนใชจายหมนเวยนเพมขน ประชาชนสวนใหญไมมองคความรและไมตระหนกวาการทรฐบาลในระบอบทกษณท�านโยบาย เชน โครงการรบจ�าน�าขาว ซงมทงการคดโกงและการด�าเนนการแบบโงเขลาผดหลกวชาการจนขาดทนรวมกนราว 5 แสนลานบาท นน นอกจากจะท�าใหประชาชนทงประเทศและลกหลานเปนหนรวมกนในนามหนสาธารณะเพมขนมากแลว ยงท�าใหระบบการผลตและการคาขาวเสยหายทงระบบ มการใชพนธขาวโตเรวทมคณภาพต�า ตลาดไมตองการ เพมขน จนการผลตและขายขาวพนธดเสยหาย มการเรงใชปย ยา เพมขน สภาพแวดลอมเสยหาย และเปนอนตรายตอสขภาพอนามยทงผผลตและผบรโภคเพมขน ทสรางความเสยหายหลายดานทถาคดกนจรงๆ แลวจะมมลคาสงกวาจ�านวนเงน 5 แสนลานบาท ทรฐบาลทงท�าขาดทนและโกงกนไปมาก

การทกลมทกษณรวบอ�านาจ ทจรตฉอฉล และแสวงหาผลประโยชนทบซอน เนนการพฒนาแนวทนนยมแบบสดโตง สรางความขดแยงทงทางผลประโยชน อ�านาจ และความคด กบชนชนน�าและชนชนกลางกลมอนๆ ทมผลประโยชนและ


แนวคดบางเรองทแตกตางออกไป ท�าใหเกดการชมนมคดคานตอตานรฐบาลระบอบทกษณตงแตป 2548-2549 จนน�าไปสการรฐประหาร 2 ครง คอในป 2549 และป 2557 รฐประหารครงแรกในป 2549 หยดระบอบทกษณไดแคชวคราว เพราะทงรฐบาลทหาร และรฐบาลทน�าโดยประชาธปตยในเวลาตอมา ไมไดมนโยบายการพฒนาเศรษฐกจสงคมทตางไปจากนโยบายของรฐบาลกลมทกษณ และไมสามารถโคนลมถอนรากถอนโคนระบอบทกษณไดอยางแทจรง เมอมการเลอกตงครงใหมตวแทนของระบอบทกษณไดรบเลอกตงกลบเขามาเปนรฐบาลไดอก หลงจากนนเมอรฐบาลระบอบทกษณรวบอ�านาจ เลนพวก ทจรตฉอฉล หาผลประโยชนทบซอนเพมขนมากจนประชาชนชนกลางทตนตวทางการเมองทนไมไหวเกดการชมนมประทวงทเขมแขงยดเยอในป 2556-2557 ทน�าไปสการรฐประหารครงท 2 ในเดอนพฤษภาคม ป 2557

คณะรกษาความสงบแหงชาตในป 2557 อางวาจะยดอ�านาจเปนรฐบาลเฉพาะกาลแกปญหาความขดแยงแบบ 2 ขวสดโตง แกปญหาการทจรตฉอฉล และพยายามปฏรปประเทศไทย แตเนองจากคณะนายทหารของไทยมพนฐานความรทางเศรษฐกจ การเมอง สงคม ทคอนขางจ�ากดและมวฒนธรรมการท�างานแบบจารตนยม อ�านาจนยม และพวกเขา


กคอชนชนน�าทมผลประโยชนของตนเองกลมหนง ดงนนรฐบาลทน�าโดยพวกเขาจงคงจะแกปญหาทจดการแบบใชก�าลง ใชค�าสง ไดงาย ไดเพยงบางเรอง แตคงจะเปนรฐบาลทมขอจ�ากด ขาดทงความร ความเขาใจ ความตงใจ และความสามารถทจะปฏรปเชงโครงสรางระบบเศรษฐกจการเมอง แบบใหประชาชนมสวนรวมเพอสรางสงคมใหเปนประชาธปไตยและเปนธรรมไดอยางจรงจง

๕. เราเรยนรอะไรจากการชมนมเรยกรอง

ของขบวนการประชาชน

การชมนมเรยกรองของประชาชนจากขบวนการ 14 ตลาคม และขบวนการตอตานระบอบทกษณของ กปปส. ระหวางป 2556-2557 มสวนคลายกนในแงการปลกระดมชกชวนประชาชนใหเขามารวมชมนมคดคานรฐบาลทเผดจการฉอฉลอยางแขงขนยดเยอ ท�าใหรฐบาลมความชอบธรรมลดลง เปดชองทางใหคณะนายทหารยดอ�านาจไดในทสด แตขบวนประชาชนไมสามารถมสวนรวมในการปฏรปประเทศไดอยางแทจรง เพราะแมประชาชนจะเขารวมในการชมนมจ�านวนมาก แตเปนเรองการประทวงเฉพาะกจมากกวา ความเปนจรงทางการเมองคอ การจดตงองคกรภาคประชาชนยงไมเขมแขง ยงไมมเอกภาพและเปาหมายการเปลยนแปลงระยะยาว คนท


ออกมาชมนมคดคานรฐบาลสวนใหญคอคนทมการศกษาและหรอตนตวทางการเมอง และเขามารวมกนแบบเฉพาะกจ คอมงคดคานรฐบาลททจรตฉอฉล แตประชาชนบางสวนถกชกจงใหเขาขางระบอบทกษณ

ประชาชนสวนใหญ ยากจน ไดรบการศกษานอย และการศกษามคณภาพต�า ถกครอบง�าใหมแนวคดจารตนยม ขาดการจดตงองคกรของตนเอง ท�าใหภาคประชาชนโดยรวมแลวยงออนแอ ถกชนชนน�าครอบง�า ดงเอาไปเปนพรรคพวกทอยภายใตระบบอปถมภของตนไดงาย ประชาชนในชนบททมปญหาความเดอดรอนเรองทรพยากร และความยากล�าบากทางเศรษฐกจ บางกลมเรยกรองตอสไดผลตามทเรยกรองไดในระดบหนง แตไมไดทงหมด เพราะเปนกลมเฉพาะเรอง ไมสามารถสามคค ประชาชนสวนอนๆ ได และไมเขมแขงมากพอ

ความลมเหลวของขบวนการ 14 ตลาคม และขบวนการสงคมนยม ในระยะตอมาเกดจากทงปจจยดานบรบทสภาพแวดลอมของสงคมไทยและสงคมโลก ทไมเออตอการขยายตวของขบวนการ และปจจยดานปญญาชนผเปนแกนน�าในขบวนการไมไดใหการศกษาและจดตงภาคประชาชนใหมพฒนาการทเขมแขง เปนตวของตวเองไดมากเพยงพอ ถงแมจะมแกนน�าลงไปใหการศกษาและจดตงในหมชาวนา คนงาน ไดบางสวน แตกเปนการจดตงในแนวชน�าจากบนลงลาง โดยใชทฤษฎ


การปฏวตจากตางประเทศแบบคอนขางเปนสตรส�าเรจ ท�าใหขยายงานไดผลในระดบหนง ในชวงทประชาชนเดอดรอนมาก แตเมอรฐบาลปรบตวเขาหา ชวยเหลอประชาชนไดบาง กท�าใหขบวนการฝายกาวหนามอปสรรคท ไมสามารถกาวขามได

ปญญาชนไทยยงไมไดศกษาคนควาสถานการณของประเทศไทยอยางเปนวทยาศาสตรมากเทาทควร หลงจากขบวนการสงคมนยมทงในประเทศและทวโลก มปญหาเดนหนาตอไมได ปญญาชนไทยยงศกษาคนควาหาทางเลอกอนทไมใชทนนยมกคอนขางนอย ขบวนการเรยกรองตอสของประชาชนในยคหลง เชน พฤษภา 35 พนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย กปปส. เปนการชมนมเรยกรองเฉพาะเรอง เชน ตอตานนายกฯ ทมาจากคณะรฐประหาร โดยกลมพฤษภาคม ป 2535 ซงจบลงดวยการทชนชนน�าประนประนอมกนได การชมนมคดคานระบอบทกษณโดยพนธมตรประชาชนเพอประชาธปไตย และอกครงโดย กปปส. จบลงดวยการทคณะนายทหารยดอ�านาจ โดยทภาคประชาชนยงไมไดมการจดตงทางความร อดมการณ และองคกรใหเขมแขงพอทจะตอสผลกดนการปฏรปเชงโครงสรางทางเศรษฐกจ การเมอง สงคม ใหเปนธรรม และประชาธปไตยทประชาชนมบทบาทสงไดอยางแทจรง


แมวาในโลกยคปจจบนความขดแยง 2 ขว ระหวางฝายทนนยมกบฝายสงคมนยมจะจบลงไปแลว เพราะความลมเหลวและความลาหลงของระบบสงคมนยมแบบวางแผนจากสวนกลาง และเพราะคายทนนยมปรบตวในการท�าใหเศรษฐกจเตบโต และมการกระจายทรพยสน รายได การศกษา ฯลฯ ใหประชาชนเพมขนไดในระดบหนง แตความขดแยงและความเหลอมล�าต�าสง ระหวางชนชนและกลมชนยงคงด�ารงอย ทงในระดบโลกและในประเทศไทย ประชาชนไทยในยคปจจบนนอกจากจะเหลอมล�าแตกตางกนมากดานทรพยสนและรายได ฐานะทางสงคม แลวยงเหลอมล�าแตกตางกนมากดานการศกษา การรบรขอมลขาวสารทมคณภาพและเรองส�าคญอนๆ ดวย

ประชาชนไทยสวนใหญยงเลอกเขาขางชนชนน�ากลมใดกลมหนงดวยอารมณความรสก และมกรอบคดทมองปญหาแบบ 2 ขวสดโตง สวนหนงเลอกทเขาขางกลมทกษณ อกสวนเลอกขางกลมทตอตานกลมทกษณ แตละกลมมกจะมองแบบสดโตงวาพรรคหรอพวกทฉนสนบสนนด พรรคหรอพวกแกเลว ฉนเปนฝายถก แกเปนฝายผด ถาฉนหรอพรรคพวกท�าสงนถอวาถกหรอด พวกแกท�าถอวาผด เลว ประชาชนในยคการเมองแบงเปน 2 ขวสดโตง ตางแตกแยกกนเองแบบตางคนตางถอหางชนชนน�าคนละกลม แทนทประชาชนทมปญหามผลประโยชนรวมกนจะรจกรวมมอกน ตอรอง/ตอสกบชนชนน�า หรอรจก


การคดวเคราะหอยางเปนตวของตวเอง มองปญหาตางๆ อยางจ�าแนกเปนประเดนไป เชน มองวาเรองทจรตฉอฉล เปนเรองผด ท�าความเสยหายตอสวนรวมท ไมวาใคร กลมไหน ท�ากผดทงนน เปนเรองทตองแกไขปฏรปทงระบบ ไมใชโจมตแตกลมอน หลกเลยงไมกลาวถงกลมทพวกตนเลอกเขาขาง

ในรอบ 10 ปทผานมา ประชาชนจ�านวนไมนอยเลอกขางตามความเชอ อารมณ ความรสกขางใดขางหนง ระหวางพวกสนบสนนระบอบทกษณ (ทนนยมผกขาดแบบสดโตงและประชานยมแบบหาเสยงระยะสน) และพวกคดคานระบอบทกษณ (เสรนยมผสมจารตนยม กษตรยนยม) ประชาชนขาดความสนใจศกษา วเคราะหอยางมเหตผล เปนตวของตวเอง ทงๆ ทปญหาของประเทศไทยทแทจรงคอ ปญหาเชงโครงสรางเศรษฐกจ การเมอง ของประเทศ น�าไปสความขดแยงระหวางบรรษทขามชาต ชนชนเจาทดน/นายทน กบประชาชน ท�าใหประเทศไทยเกดวกฤตทางเศรษฐกจการเมอง สงคม ระบบนเวศขนาดใหญทตองการคนควาหาทางเลอกใหมๆ ในการปฏรประบบโครงสรางทางเศรษฐกจการเมองทกาวขามพนระบอบทกษณ และแนวทางการพฒนาเศรษฐกจภายใตระบบทนนยมอตสาหกรรมผกขาดทเปนบรวาร ไปสระบบเศรษฐกจการเมองทางเลอกใหม เชน ระบบผสมระหวางทนนยมท มการแขงขนอยางเปนธรรม และสงคมนยม


ประชาธปไตยเชงระบบนเวศทมเปาหมายเพอสรางคณภาพชวต และความสขของประชาชนสวนใหญมากกวาเพอเกดความมงคงทางวตถของคนกลมนอย

การทประชาชนคดอะไรใหมนอกกรอบไมคอยไดหรอคดไมไดไกล เพราะประชาชนถกครอบง�าใหเชอวาแนวทางการพฒนาเศรษฐกจของประเทศมแนวทางเดยวคอ ทนนยมอตสาหกรรม เพราะสงคมนยมลมเหลวลาสมยไปแลว แตในโลกนยงมบางประเทศ บางมลรฐ บางเมอง ทพฒนาทางเลอกทไมใชทนนยมลวนๆ เชน ใชระบบผสมระหวางทนนยมทมการแขงขนอยางเปนธรรมกบระบบสงคมนยมประชาธปไตย ระบบสหกรณผผลตผบรโภค รฐสวสดการ และชมชนสวสดการ เศรษฐกจแบบพงคน ทรพยากร และตลาดภายในประเทศเปนสดสวนสงขน แทนทจะพงการลงทนและการคากบตางชาตเปนสดสวนสงมากเกนไป เศรษฐกจแบบยงยนทค�านงถงการอนรกษและฟนฟระบอบนเวศ เศรษฐกจแบบสงเสรมวสาหกจชมชนและผประกอบการขนาดเลกทรจกใชประโยชนจากความกาวหนาของเทคโนโลยการสอสาร ขอมลขาวสาร เทคโนโลยชวภาพ และเทคโนโลยอนๆ เพมขน ระบบเศรษฐกจทางเลอกแบบใหมเหลาน มศกยภาพทจะสรางความเขมแขง ความเปนธรรม และความยงยนใหภาคประชาชนไดมากกวาระบบทนนยมผกขาดทเปนบรวารทเปนตวสรางปญหาวกฤตดานตางๆ


การพฒนาเศรษฐกจระบบผสมมตวอยางใหศกษาไดจากประเทศกลมสแกนดเนเวย เยอรมน เนเธอรแลนด ฯลฯ ประเทศกลมลาตนอเมรกาและประเทศกลมรายไดปานกลางและต�าบางแหง ทพยายามจะปฏรปเศรษฐกจในแนวทางน และมดชนการพฒนามนษยทสงกวาประเทศไทย

ประชาชนไทยผตนตวสนใจคดเรองปญหาบานเมอง ปญหาของสวนรวมทงหลายควรจะไดกลบมาอาน คด วเคราะห ศกษาคนควาปญหาและทางออกในการปฏรปเชงโครงสรางระบบเศรษฐกจการเมองไทย โดยเฉพาะปญหาทเกยวของกบการพฒนาเศรษฐกจการเมองประชาธปไตยอยางวเคราะห วพากษวจารณ ทงโดยสรปบทเรยนจากประวตศาสตรและประสบการณการตอสของขบวนการประชาชนทงของไทยและของประเทศอน เพอทเราจะไดเขาใจสภาพปญหา สาเหตและหาทางออกจากปญหาเศรษฐกจ การเมอง สงคมของประเทศไทยไดอยางถกทางเพมขน

๖. ประชาธปไตยทแทจรง

มความหมายกวางกวาแคสทธในการเลอกตงผแทน

นกการเมองเมอไดเปนรฐบาลมกอางวาการทประชาชนไปใชสทธเลอกตงผแทน คอการทประชาชนมประชาธปไตยแลว หลงจากนนรฐบาลมกอางการมสมาชกสภาผแทนราษฎร


แตวาประชาชนไมไดมสทธแค 1 นาท คอตอนไปกาและหยอนบตรเลอกตงเทานน เสยงขางมากออกกฎหมายและหรอท�าอะไรเพอผลประโยชนตวเองและพรรคพวก มากกวาเพอประชาชน ประชาชนมสทธมากกวานน คอรวมถงสทธทประชาชนจะเขาชอกนเพอคว�ากฎหมายทไมเปนธรรม ออกกฎหมายใหม ถอดถอนนกการเมอง ปกครองบรหารจดการตนเองระดบทองถน การเขารวมในการท�าประชาพจารณ ประชามต สทธในการพด เขยน ชมนมทางการเมองอยางสนตวธ และสทธอนๆ รวมทงสทธในทางเศรษฐกจและสงคมดวย

ความเปนจรงของการเมองไทยในวนนคอ ประชาชนไทยยงตนตว เขาใจเรองสทธอนๆ นอกจากเรองเลอกตงนอย และประชาชนมโอกาสใชสทธอนๆ นอกจากสทธการเลอกตงเหลานนอยมาก แมจะมการกลาวถงสทธบางเรองไวในรฐธรรมนญฉบบป 2540 และ 2550 บาง แตมกกลาวลอยๆ หรอเขยนตอนทายวา ทงนใหเปนไปตามทกฎหมายก�าหนด หรอไมขดกบกฎหมายอน รวมทงพวกผแทนซงมหนาทออกกฎหมายไมไดสนใจจดใหมการออกกฎหมายประกอบรฐธรรมนญ เพอสงเสรมใหประชาชนมโอกาสใชสทธหลายอยางทตวรฐธรรมนญกลาวถงไดเพมขน


นอกจากสทธทางการเมองในระบอบประชาธปไตยซงหมายถงการปกครองโดยประชาชนนน ประชาชนตองมสทธเสรภาพทางเศรษฐกจ และสทธเสรภาพทางสงคมดวย แตปจจบนประชาชนไทยสวนใหญยงมฐานะยากจน ไดรบการศกษาและขาวสารคณภาพต�า มฐานะทางสงคมต�า จงยงขาดสทธเสรภาพหรอขาดโอกาสทจะไดรบสทธเสรภาพทางเศรษฐกจและสงคมอยมาก สภาพเชนน เปนชองทางใหนกการเมองของชนชนน�า ใชเงนทอง อ�านาจ การโฆษณาชวนเชอ ระบบอปถมภ การเลนพรรคเลนพวก ฯลฯ เอาชนะการเลอกตงไดผแทน เขามาเปนรฐบาล และใชระบบเสยงขางมากเปนใหญเพอหาผลประโยชนใหตนเองและพรรคพวกไดมาโดยตลอด ระบบทนกการเมองโดยพรรคขนาดใหญใชความไดเปรยบในระบบเลอกตงผแทน ผลดกนเอาชนะการเลอกตงขนมาเปนรฐบาลได จงเปนระบบลทธเสยงขางมากเปนใหญ (Majoritism) ไมใชระบบประชาธปไตยทประชาชนเปนใหญอยางแทจรง

ประชาชนควรศกษาปญหาความดอยพฒนาของการเมองไทยในเชงเศรษฐศาสตรการเมอง วา ตวปญหาไมใชแคเรองกลมหรอตวบคคลจากชนชนน�าวากลมไหนจะดกวากลมไหน แตตวปญหาคอ 1) ระบบโครงสรางทางเศรษฐกจแบบทนนยมผกขาดทเปนบรวารบรรษทขามชาตขนาดใหญและ 2) ระบบโครงสรางการเมองและสงคมวฒนธรรมแบบผกขาดอ�านาจโดยอภสทธชนชนน�ากลมนอย


ดงนน ตราบเทาทยงไมมการปฏรป เปลยนแปลงระบบโครงสรางทางเศรษฐกจการเมองทลาหลงดอยพฒนาน ถงจะมการท�ารฐประหารและเขยนรฐธรรมนญ กฎหมาย วางรปแบบ (ก�าหนดโรดแมปหรอแผนททจะเดนไป) ทางการเมอง การเลอกตงแบบใหมกครง ตวระบบโครงสรางเศรษฐกจการเมองสงคมไทยทมการผกขาดอ�านาจ ความมงคง ความร โดยชนชนน�าสวนนอยเชนน กจะเออประโยชนเฉพาะชนชนน�าทแมจะม 2-3 กลม แตมผลประโยชนและแนวคดจารตนยมคลายกนขนมาเปนรฐบาล ชนชนน�ากลมตางๆ ทมอ�านาจตอรองสงกวาประชาชนมาก จะหาชองโหวของกตกา เงอนไขตางๆ ท�าใหพวกตนไดเปรยบไดตอไป และท�าใหการเมองคงดอยพฒนา ไมไดเปนประชาธปไตยแบบทด การกระจายอ�านาจ ผลประโยชน ความร ทมคณภาพ ใหประชาชนทงประเทศอยางทวถงเปนธรรม

การจะแกปญหา/หาทางออกเพอท�าใหประชาชนมสทธเสรภาพทางการเมอง เศรษฐกจ สงคมเพมขนอยางแทจรง ตองแกไขตวการปญหาหลก นนกคอ ประชาชนทตนตวสนใจเรองการเมองและสงคม ควรสนใจศกษาปญหาและแนวทางการปฏรปประเทศไทยแบบวเคราะหอยางวพากษวจารณ โดยยดหลกวชาการ (การหาหลกฐานยนยน พสจน การใชหลกเหตผลมากกวาความเชอ) และหลกผลประโยชนของประชาชนสวนใหญในระยะยาว ประชาชนควรหลกเลยงทจะคดหรอตดสนใจเลอกเขาขางชนชนน�ากลมใดกลมหนง แบบแบงเปน


2 ขวสดโตง อยางมอคตดวยอารมณ ศรทธา ความเชอ แลวคอยหาเหตผลมาอธบายใหเขากบความเชอของตนภายหลง ซงกลายเปนการตอสเพอกลม พรรคพวก มากกวาเพอชนชนของประชาชนสวนใหญทยากไรหรอเพอประโยชนของประเทศไทยในระยะยาวอยางแทจรง

ประชาชนทตนตวควรศกษาคนความองปญหาภาพใหญของเศรษฐกจ สงคม ของประชาชนวาปญหาส�าคญคอ ปญหาเชงโครงสรางภายใตระบบเศรษฐกจการเมองแบบทนนยมกงผกขาดทเปนบรวารของบรษทขามชาต ระบบการเลอกตงแบบนายทนทมการซอเสยงขายเสยง ใชอ�านาจรฐ ระบบอปถมภ นโยบายประชานยมแบบทมงหาเสยงระยะสน และการครอบง�าทางการศกษาและวฒนธรรมใหประชาชนยอมจ�านนพงพาฝากความหวงไวทชนชนน�ากลมใดกลมหนง แนวทางทจะแกไขสาเหตทเปนรากเหงาของปญหานไดคอ การปฏรปเชงโครงสรางระบบเศรษฐกจการเมอง และการปฏรปการศกษาและสอ แบบผาตดถงรากถงโคน การปฏรปตองไมใชแคการแกไขปญหาเฉพาะเรอง แตมงแกปญหาทงระบบโครงสราง โดยมเปาหมายหลกเพอท�าใหประชาชนมฐานะ รายได การศกษา การมงานท�า ทเปนธรรมขน ฉลาด และมจตส�านกเพอสวนรวมเพมขนอยางจรงจง


ปญญาชนทตนตวรปญหาตองชวยกนอธบายใหประชาชนไดเขาใจความจรงทวาในฐานะพลเมองผเสยภาษและเปนเจาของทรพยากรสวนรวม ประชาชนมสทธเสรภาพ และควรมโอกาสทจะไดรบประชาธปไตย ทงทางการเมอง ประชาธปไตยทางเศรษฐกจ (สทธทประชาชนควรจะไดรบการกระจายทรพยสนและรายไดทเปนธรรม) และประชาธปไตยทางสงคม (สทธทประชาชนควรจะไดรบการศกษาทมคณภาพอยางทวถง เปนธรรม)

ค�าวา สทธ หมายถง สงทเปนของประชาชนอยแลว และประชาชนควรจะมโอกาสไดรบสทธเหลาน โดยไมตองรสกเปนหนบญคณชนชนน�ากลมใดทหาเสยงวาเปนผใหสงเหลาน ทงๆ ทชนชนน�าใชงบประมาณทรพยากรสวนรวมประเทศ ซงคอของประชาชนนนเอง เพยงแตประชาชนถกปดกน ถกครอบง�าไมใหตระหนกรเรองสทธหนาทของพลเมองในระบอบประชาธปไตย ไมตระหนกรวาประชาชนเปนเจาของทรพยากรสวนรวม และงบประมาณประจ�าปของประเทศซงมาจากภาษทเกบจากประชาชนทงทางตรงและทางออม

ส�าหรบประชาชนสวนใหญทยากจน หรอรายไดต�า สทธทส�าคญทสด คอ สทธในเรองปากทองชวตความเปนอย ซงเกยวของกบ 2 เรอง คอ


1. สทธทประชาชนควรจะไดเป นเจ าของและผควบคมปจจยการผลต (เชน ทดน ทน และอนๆ) มงานท�าทเหมาะสม ไดผลตอบแทนทเปนธรรม ด�ารงชพอยไดอยางมสขภาวะด การจะไดมาซงสทธดงกลาวตองมการปฏรปโครงสรางเศรษฐกจ การเมอง อยางถงรากถงโคน

2. สทธทประชาชนควรจะไดรบการศกษาทมคณภาพสงแบบใชงานเพอแกปญหาและพฒนาตวผเรยนไดจรงอยางทวถง สทธนจะไดมาตองมการปฏรปครและการจดการเรยนการสอนใหสถาบนการศกษาทวประเทศมคณภาพใกลเคยงกน เดกเยาวชนทกคนไดเรยนฟร และมทนคาใชจายอนส�าหรบคนรายไดต�าจนถงระดบมธยมศกษาปท 6 ผใหญไดรบการศกษา ฝกอบรม ทเปนประโยชนอยางตอเนองตลอดชวต

ทง 2 เรองนเปนสทธทางเศรษฐกจและสงคมทเปนสทธพนฐานส�าคญของประชาชนพลเมอง หรอสทธของความเปนมนษย (สทธมนษยชน) ทส�าคญมากกวาสทธในการเลอกตงผแทน ซงเปนเพยงสทธขนตน แตนกการเมองทไดประโยชนจากการเลอกตงรวมทงนกวชาการทเขาขางนกการเมองบางคนกลบยกยองสทธในการเลอกตงผแทน เหมอนกบวาเปนสทธทส�าคญทสด โดยไมไดพจารณาวากระบวนการใชสทธเลอกตงผแทนดงกลาว ในสภาพแวดลอมทางการเมองไทยในปจจบนนน


มขอบกพรอง ขอจ�ากด ประชาชนตนตวใชสทธเลอกผแทนอยางมวจารณญาณมากนอยเพยงไร และโดยไมไดวเคราะหวาการเลอกตงผแทนในประเทศไทยเทาทผานมากลายเปนเพยงเครองมอใหนกการเมองของชนชนน�าแขงขนผลดกนขนมาเสวยอ�านาจรฐ เพอประโยชนของกลมตนเองมากกวาจะบรหารประเทศอยางโปรงใส มประสทธภาพ และกระจายสทธทางเศรษฐกจและสงคม เพอประโยชนประชาชนสวนใหญอยางเปนธรรม

ปญญาชนทตนตวตองชวยกนท�าใหประชาชนสวนใหญเขาใจความจรงขอนและตนตวรวมเขาการรณรงครวมตอสใหไดมาซงสทธเสรภาพทงทางการเมอง เศรษฐกจ สงคม ทง 3 ดานควบคกนไป เพราะสทธในการเลอกตงผแทนและผบรหารนนเปนสทธแคขนตนเพยงนอยนด ซงเปนสทธทมขอจ�ากดมาก ในสภาพแวดลอมทประชาชนสวนใหญยากจน การศกษา การรบรขาวสารมคณภาพต�า ถกครอบง�าดวยการซอเสยง การจงใจดวยระบบสทธทางการเมองเรองอนๆ ระบบอปถมภ นโยบายประชานยมของพรรคการเมองตางๆ จนท�าใหถงประเทศไทยจะมการเลอกตงผแทนไปหลายสบครงในรอบ 80 ปทผานมา แตกยงไมสามารถสรางระบบผแทนและรฐบาลผบรหารประเทศทจะปฏรปเศรษฐกจ การเมอง สงคม เพอประโยชนของคนไทยสวนใหญได


ทางออกจากวงจรเลวรายของลทธเสยงขางมากทมาจากการเลอกตงภายใตขอจ�ากดคอ ตองชวยกนหาทางปลดปลอยใหประชาชนหลดพนจากการถกชนชนน�าครอบง�าทางความคด ความร เชน การทประชาชนถกชนชนน�าครอบง�าใหยอมจ�านนยอมรบค�าอธบายทวา ทพวกเขายากจน เพราะกรรมเกา เพราะโง ขเกยจ เจบปวยบอย ทพวกเขาไมไดรบการศกษาสง เพราะพวกเขาโงเรยนไมเกงเอง ทงๆ ทเรองจรงคอ ชนชนสงเอาเปรยบกดขขดรดประชาชน กดกนไมใหประชาชนไดรบการศกษาทมคณภาพและผลตอบแทนจากการท�างานอยางเปนธรรม ประชาชนไทยสวนใหญนอกจากไมไดรบการศกษาทมคณภาพและไมไดมโอกาสมงานทสรางทรพยสนและรายไดทเปนธรรมแลว พวกเขายงไมมโอกาสไดรบรดวยซ�าวา สทธทส�าคญมากทง 2 เรองน เปนสทธทประชาชนทกคนควรไดรบในฐานะพลเมองผเสยภาษทงทางตรงทางออม ทถกน�าไปใชจายในงบประมาณประจ�าปของรฐ และในฐานะทประชาชนเปนเจาของทรพยสมบตสวนรวมของประเทศ (ทงน�ามน กาซ แรธาต ปาไม คลนความถวทย โทรทศน โทรศพท ฯลฯ) รวมกน

ประชาชนทตนตวรบรปญหาตองหาชองทางชวยกนท�าใหประชาชนไทยสวนใหญมความรความเขาใจ ตระหนกวา สทธเสรภาพทงทางเศรษฐกจ การเมอง สงคม ของประชาชน


พลเมองนนเปนสทธทประชาชน ในฐานะพลเมองเจาของทรพยากรสวนรวมและผเสยภาษทงทางตรงและทางออม (เชน ภาษมลคาเพม เวลาซอสนคาตางๆ) ใหรฐบาล ควรไดรบ ถาหากประชาชนยงไมไดรบ กเปนความผดพลาด ความบกพรองของรฐบาลทประชาชนเลอกไปหรอยอมรบใหบรหารประเทศ ถาประชาชนยงไมไดรบสทธทควรไดดงกลาว ประชาชนมสทธทจะรวมกลมกน ตอสเรยกรองปกปกรกษาจงจะไดมา ไมใชเรองทประชาชนแตละคน ครอบครว หมบาน ฯลฯ จะหวงพงใหชนชนน�ากลมหนงกลมใด มายนผลประโยชนบางสวนเลกๆ นอยๆ แบบผกมดใหประชาชนตองอยภายใตการอปถมภของชนชนน�า ทงๆ ทชนชนน�ากเสแสรงท�าเปนผ ใหโดยใชเงนจากงบประมาณและทรพยากรของประชาชนทงประเทศนนเอง

ถาประชาชนไดร ความจรงวาประชาชนเปนเจาของงบประมาณทมาจากภาษทประชาชนเปนผจายและเปนเจาของทรพยากรสวนรวม ประชาชนไมจ�าเปนตองรสกเปนหนบญคณนกการเมอง เจาหนาทรฐ ชนชนสงคนใด คนเหลานนตางหาก ทควรรสกเปนหนบญคณประชาชนผเสยภาษและเปนเจาของทรพยากรของประเทศ เจาหนาทรฐ ทงนกการเมอง และขาราชการ พนกงานรฐวสาหกจ ฯลฯ ทกนเงนเดอนจากงบประมาณรฐ (ประชาชน) ท�างานใหบรการประชาชนอยางด


มประสทธภาพ ใหค มกบต�าแหนงหนาท, และเงนเดอน/ผลตอบแทนคอนขางสงของพวกเขา

ถาประชาชนไทยมโอกาสไดรบการศกษาทมคณภาพแบบคดวเคราะหอยางเปนตวของตวเองเปน และมฐานะรายไดแบบพงพาตนเองไดอยางทวถง เปนธรรมมากขน การปฏรปใน 2 ดานน จะชวยท�าใหระบบเลอกตงผแทน และผบรหารระดบตางๆ มการซอเสยง ขายเสยง การใชระบบอปถมภ นโยบายประชานยมนอยลง ประชาชนจะรจกใชสทธเลอกตงโดยพจารณาจากนโยบายและความร ความสามารถของผสมคร อยางมวจารณญาณ มสทธและโอกาสตรวจสอบผแทนเขาไปตรวจสอบผลกดนการบรหารการพฒนาทางเศรษฐกจสงคมใหโปรงใส มประสทธภาพ และเปนธรรมเพมขน

นอกจากเรองสทธเสรภาพในการไดรบการศกษาทมคณภาพอยางทวถงเปนธรรม และสทธเสรภาพการไดเปนเจาของปจจยการผลตและหรอมงานทเหมาะสมท�า แลวสทธทางเศรษฐกจสงคมอนๆ ทประชาชนควรตอสเรยกรองใหไดมาควบคกนไปคอ สทธในเรองทท�ากนและการใชทรพยากรรวมกนของชมชน สทธในการไดรบการรกษาพยาบาลทเหมาะสม สทธเดก สทธผหญง สทธผบรโภค ฯลฯ หากประชาชนเรยกรองตอส จนไดรบสทธและโอกาสในเรองทกลาวมาอยางทวถง เปนธรรม เราจะพฒนาระบอบประชาธปไตย


ไดสมบรณขน ซงหมายถงระบอบทประชาชนกลมตางๆ จะมสทธอ�านาจตอรองใกลเคยงกน ไมใชการทคนกลมนอยมสทธอ�านาจมากกวาประชาชนสวนใหญอยางทเปนอย

การปฏรปโครงสรางทางเศรษฐกจการเมองเพอกระจายอ�านาจและทรพยากรใหประชาชนสวนใหญมสทธทางสงคมและเศรษฐกจอยางทวถงกนเพมขน จะน�าไปส การสรางความไววางใจ การรวมมอกน และสามคค (หรอปรองดอง) ในหมประชาชนสวนใหญทเปนปจจยส�าคญทจะท�าใหคนไทยสวนใหญสามารถรวมมอกนท�างานพฒนาเศรษฐกจสงคมของประเทศไทย ใหสามารถแขงขนและรวมมอกบประเทศอน พฒนาประเทศไดอยางมประสทธภาพเพมขน รวมทงพฒนาระบบบรหารประเทศใหด�าเนนไปอยางโปรงใส มประสทธภาพเพอสวนรวม เปนธรรม และยงยนในระยะยาวเพมขนไดอยางแทจรง

๗. แนวทางการปฏรปประเทศไทย

เพออนาคตทดกวาของประชาชน

ปญหาของประเทศไทยทงในปจจบนและอนาคตคอ ประชากรยงคงมมาก ตองการการบรโภคและการไดรบบรการเพมขน ทรพยากรธรรมชาตรอยหรอ เสอมโทรม คนสงอายมสดสวนเพม คนวยท�างานลดลง เศรษฐกจของประเทศตอง


แขงขน (และรวมมอ) กบประเทศอนเพมขน ประเทศตองการการพฒนาพลเมองใหมความรอยางมคณภาพและระบบจดการทางเศรษฐกจสงคมการเมองทมประสทธภาพเพอสวนรวมเพมขน รวมทงการแบงปน กระจายทรพยากร ทรพยสน รายไดอยางสมดล เปนธรรม และการพฒนาทเขาใจปญหาและลดการท�าลายสงแวดลอม เพอทประชาชนจะไดมชวตทมคณภาพ

การจะแกปญหาและพฒนาระบบเศรษฐกจสงคมทจะเออประโยชนประชาชนสวนใหญได ไมอาจใชระบบทนนยมผกขาดทเปนบรวารและทนนยมกงรฐ แบบทเราก�าลงท�าอยได เพราะระบบนคอตวการสรางปญหาเสยเอง จ�าเปนตองปฏรประบบเศรษฐกจใหเปนแบบทางเลอกใหมโดยสนเชงคอ ระบบเศรษฐกจแบบผสม ระหวางทนนยมทรฐตองก�ากบใหมการแขงขนอยางเปนธรรม กบระบบสงคมนยมประชาธปไตย ระบบสหกรณ รฐสวสดการ ระบบเศรษฐกจแนวพงตนเองระดบประเทศเปนสดสวนสงขน กระจายอ�านาจการบรหารจดการไปทระดบชมชนเพมขน และระบบเศรษฐกจแนวอนรกษและฟนฟระบบนเวศ

ประเทศตวอยางทนาศกษาคอ ประเทศในกลมยโรปเหนอ สวเดน ฟนแลนด นอรเวย และประเทศเยอรมน ซงทงเศรษฐกจ การเมอง และสงคมพฒนาไดเขมแขงอยางตอเนอง มดชนการพฒนามนษยและคณภาพสงแวดลอมใน


ระดบสง เทยบกบทประเทศทนนยมสดโตงอยางสหรฐอเมรกา และทนนยมพรรคพวกอยางยโรปใต (กรก สเปน อตาล ฯลฯ) ตองเผชญปญหาวกฤตเศรษฐกจถดถอย ปญหาหนสนและการขาดความสมดลทางการคลง การเงน และการกระจายการพฒนาอยางรนแรง หรอประเทศทนนยมโดยรฐหรอกงรฐ เชน รสเซย จน ฯลฯ ทแมเศรษฐกจโดยรวมจะเตบโตไดสง แตกยงคงเปนปญหาหลายอยาง รวมทงการเอาเปรยบคนและธรรมชาต การพฒนาทไมสมดล ไมเปนธรรมเพมขน

แนวทางการปฏรปทางเศรษฐกจสงคมทส�าคญคอ การปฏรปทดน การปฏรประบบภาษอากรและงบประมาณ การปฏรประบบการเงนการธนาคาร การปฏรประบบรฐวสาหกจ การจดการพลงงาน และทรพยากร การปฏรปเกษตร ธรกจขนาดยอม ขนาดกลาง การปฏรปดานแรงงาน การปฏรปการศกษา สอมวลชน ฯลฯ เปาหมายการปฏรปในดานตางๆ คอ เพอกระจายทรพยากร ทรพยสน รายได การศกษา การมงานท�าทเหมาะสม อยางเปนธรรมทวถง สรางประชาธปไตย (สทธเสมอภาค) ทางเศรษฐกจ และทางสงคม ควบคกนไปกบการปฏรปทางการเมอง

การปฏรปทางการเมองทส�าคญคอ การเขยนรฐธรรมนญและกฎหมายประกอบรฐธรรมนญทกระจายอ�านาจทรพยากรความรใหประชาชนเพมขน เชน ปฏรปเรองการเลอกตงผแทน


ประชาธปไตยทางตรง และประชาธปไตยแบบประชาชนมสวนรวมเพมขน การเพมสทธประชาชนในการถอดถอนผแทนทขาดจรรยาบรรณ ใหท�าไดงายกวาในระบบปจจบน จดใหมการท�าประชาพจารณ การท�าประชามตในเรองส�าคญไดบอยขน การกระจายอ�านาจการบรหารจดการทรพยากรงบประมาณสทองถนและชมชน แบบมการตรวจสอบถวงดลอ�านาจทมประสทธภาพเพมขน เพอปองกนการรวบอ�านาจและทจรต โดยนกการเมองนายทนทองถน

เศรษฐกจทางเลอกใหมของประเทศไทยควรเปนระบบผสมคอนไปทางสงคมนยมประชาธปไตยเชงอนรกษระบบนเวศ ทเนนการพฒนาอยางสมดล เปนธรรม มประสทธภาพเพอสวนรวม และลดการท�าลายสงแวดลอม ประชาชนไทยจงจะพฒนาในดานคณภาพและประสทธภาพในการด�าเนนชวต เพมขดความสามารถในการผลต การกระจายและการแกปญหาและพฒนาเศรษฐกจและสงคมเพอประโยชนสขของประชาชนสวนใหญอยางยงยน

เปาหมายการปฏรปเปลยนระบบเศรษฐกจการเมองอยางขนานใหญควรมงเพอธรรมทง 3 ดาน คอ 1. ความยตธรรม 2. การอนรกษฟ นฟธรรมชาต 3. ธรรมแหงความถกตองดงาม


นคอเปาหมายทสงกวาการเพมความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ซงมสวนส�าคญเชนกน ถามองในแงการผลตสนคาและบรการทจ�าเปนและเปนประโยชนในระยะยาว แตการเตบโตทางเศรษฐกจนนควรตองถอเปนสวนทขนตอการเตบโตดานคณภาพชวต และคณภาพของสงคม ไมใชการเตบโตของสนคาฟมเฟอยเพอก�าไรของนายทนเอกชน

การพฒนาในแนวใหมคอธรรมทง 3 ดาน เพอประโยชนของคนทงหมด รวมทงพวกคนรวยและลกหลานของพวกเขาทจะไดมชวตอยางมความสงบสข ปราศจากความขดแยงรนแรงในสงคมทสภาพแวดลอมดนาอยดวย

การทประเทศไทยจะบรรลเปาหมายธรรมทง 3 ดานได ตองชวยกนท�าใหประชาชนทงประเทศไดรบการศกษาและขอมลขาวสารทมคณภาพ ฉลาดขน ทงฉลาดทางปญญา อารมณ และจตส�านก มความรเรองระบบเศรษฐกจการเมอง และมการจดตงองคกรประชาชนอยางกวางขวางและเขมแขง ภาคประชาชนสามารถเรยกรอง ผลกดน ตรวจสอบ ควบคมทงภาครฐและภาคธรกจเอกชนไดเพมขน ตอเมอประชาชนเขมแขงเทานน ประชาชนจงจะสามารถผลกดนเรยกรองใหพวกชนชนน�า ทงนกการเมอง ขาราชการขนสง นกธรกจจ�าเปนตองปฏรปตวเองเพอความอยรอดของพวกเขาและการอยรอดรวมกนของประชาชนทงประเทศได ประชาชนทตนตวตองชวยกน


ท�าใหประชาชนคนอนเขาใจรวมกนวาขณะนประเทศไทยมปญหาวกฤตดานการพฒนาทไมสมดล ไมเปนธรรม มการทจรตฉอฉล และการเหนแกสวนตวมากกวาสวนรวม การขาดประสทธภาพในการเรยนรและการท�างานมาก ตองแกปญหาเหลานและตองเพมประสทธภาพการผลตโดยรวมใหได ประเทศไทยจงจะมขดความสามารถในการอยรวมและแขงขนกบประเทศอนไดอยางสรางสรรคยงขน

ประชาชนทตนแลวควรจะท�าอยางไร

1. ในแงประชาชนแตละคน แตละกลม เราอาจเรมจากการปฏรปตนเอง อาน รบฟง อยางใจกวาง คด วเคราะหเพมขน เปลยนวธคดแบบ 2 ขวสดโตง เลอกเขาขางชนชนน�าคนใดคนหนงดวยอารมณ ศรทธา อยางแคบๆ หวงพงผอน เปนวธคดแบบวเคราะหดวยเหตผล หาขอมลเชงประจกษอยางจ�าแนกเปนเรองๆ ไป คดแบบเนนการเปนตวเองพงพาตนเอง กลมประชาชนดวยกน และหรอชมชนเพมขน สนใจอาน ศกษา วเคราะห จดตงกลมศกษา วเคราะหปญหาทางสงคมดานตางๆ ทเกยวของกบเรา พยายามท�าความเขาใจใหถงรากเหงาของปญหาวาชมชนและหรอประเทศของเราวกฤตอยางไร ควรจะปฏรปอะไร อยางไร เพอใคร เพออะไร

2. การชวยกนเผยแพรความรขอมลขาวสาร และสงเสรมการเรยนรของประชาชนคนอน กลม องคกร ชมชน


ตางๆ ชวยกนรณรงคใหการศกษา ขอมล ขาวสาร เรอง ทเหมาะจะน�ามาใชแกไขวกฤตและสรางสงคมทดขน ใหทงเดกเยาวชนและประชาชนทวไปใหมความร การคด วเคราะห เรองความเปนมาและความเปนไปของระบบสงคมเศรษฐกจการเมอง สทธหนาทพลเมอง และการตอสเพอเรยกรองปกปองสทธ และการท�าหนาททส�าคญ เรองระบบโครงสรางเศรษฐกจการเมอง และการพฒนาเศรษฐกจสงคมแบบทางเลอกทเปนธรรม มประสทธภาพและยงยน มากกวาการเชอในระบบโครงสรางเศรษฐกจแบบทนนยมอตสาหกรรมทเนนการเพมความเจรญเตบโตของสนคาและบรการอยางสดโตง และระบบโครงสรางการเมองทประชาธปไตยคอการเลอกตงผแทน เพราะระบบโครงสรางเศรษฐกจการเมองแบบนคอตวสรางปญหาการพฒนาเศรษฐกจทไมสมดล ไมเปนธรรม

3. ชวยเหลอจดตงองคกรประชาชน เปนกลม องคกร สหภาพแรงงาน สมาคมชาวนาชาวไร สมาคมอาชพตางๆ สหกรณ องคกรชมชนรปแบบตางๆ โรงเรยนของชมชน เครอขายประชาชนและภาคสงคมประชา1 ทพทกษสทธประโยชนของ

1 ภาคสงคมประชา (Civil Society) หมายถง ภาคทไมใชรฐบาลและธรกจเอกชน แตเปนองคกรภาคประชาชนทไมมจดประสงคในการหาก�าไร คนทวไปใชค�าวา “ประชาสงคม” เพราะแปลตามภาษาองกฤษแบบค�าตอค�า แตตามหลกภาษาแลว ภาษาไทยค�านามมากอนค�าคณศพทหรอค�าขยาย ซงตรงกนขามกบภาษาองกฤษ


ประชาชนไดเพมขน ในสงคมทนนยมอตสาหกรรมปจจบน ภาคธรกจเอกชน และภาครฐ มบทบาทสงมากไป จ�าเปนตองชวยกนสรางภาคประชาชน ภาคสงคมประชาหรอภาคประชาชนใหเขมแขง มอ�านาจตอรองในการรกษาเรยกรองสทธผลประโยชนประชาชนสวนใหญไดเพมขน เพอถวงดลตรวจสอบภาครฐและภาคธรกจเอกชนไดอยางมประสทธภาพ สรางประชาธปไตยทงทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม ท�าใหประชาชนเกดความไววางใจ รวมมอ สามคค มพลงในการชวยกนท�างานเพอประโยชนของชมชนและประเทศเพมขน

4. การเผยแพรความคด และจดตงกลมองคกรเพอผลกดนการปฏรปในระดบกวาง เชน การปฏรปการศกษาการวจยและการพฒนา ทงในเรองการแกไขปญหาพฒนาทางเศรษฐกจสงคม วทยาศาสตรและเทคโนโลยในดานตางๆ เชน การสอสาร การคมนาคม เทคโนโลยชวภาพ การแพทย วสดศาสตร และเทคโนโลยอนๆ ทมศกยภาพสงในการทจะน�ามาประยกตใชกบทรพยากรทเรามอย เพอพฒนาเศรษฐกจสงคมใหมประสทธภาพเพอสวนรวมเพมขน เจรญกาวหนาไปในทางเออประโยชนคนสวนใหญมากกวาการเพมก�าไรใหภาคธรกจเอกชน การพฒนาองคความรตางๆ นน ตองมเปาหมายเพอการปฏรปการบรหารจดการประเทศใหเตบโตไดอยางโปรงใส เปนธรรม มประสทธภาพเพอสวนรวม ลดการท�าลายสงแวดลอม เพอการพฒนาอยางยงยนยาวนาน


แนวทางการด�าเนนการเพอปฏรปทกลาวมาทงหมด ควรมเปาหมายเดยวกนทชดเจนคอ สรางสงคมทด เปนธรรม ทง 3 ดาน คอ 1. ความยตธรรม 2. อนรกษและฟนฟธรรมชาต และ 3. ธรรมแหงความถกตองดงาม เพอทจะสรางสงแวดลอมใหประชาชนสวนใหญไดใชชวตอยรวมกนอยางมสทธเสรภาพ เสมอภาค ภราดรภาพ (ความเปนพนองกน) อยางสงบ สนต มคณภาพชวต และอยางมสขภาวะ ทงทางกายและทางใจ การพฒนาแนวทางเลอกใหมแตกตางจากแนวทางพฒนาเศรษฐกจแบบทนนยมอตสาหกรรมสดโตง ทม งสรางก�าไรระยะสนใหเฉพาะนายทนและคนชนกลาง แตเอาเปรยบคนสวนใหญ เอาเปรยบธรรมชาตสภาพแวดลอม เปนแนวทางพฒนาแบบกอบโกยลางผลาญ ทอยตรงขามกบแนวทางการพฒนาทเปนธรรมและยงยน.

แนวทางปฏรปเศรษฐกจการเมองสงคม อานเพมเตมไดจาก

1 วทยากร เชยงกล แกวกฤตเศรษฐกจแนวพทธ สายธาร 2551

2 วทยากร เชยงกล ปฏวตประชาธปไตย เพอแกไขวกฤตของชาต สายธาร 2551

3 วทยากร เชยงกล หยดวกฤตซ�าซากดวยระบบสหกรณ บานพระอาทตย 2550


4 วทยากร เชยงกล มองมมใหมวกฤตเศรษฐกจโลก บานพระอาทตย 2552

5 วทยากร เชยงกล ปฏรปประเทศไทย 1-2 บานพระอาทตย 2553 ปฏรปเศรษฐกจการเมอง พมพครงท 2 2557

6 วทยากร เชยงกล เศรษฐกจระบบนเวศ เพอโลกทเปนธรรมและยงยน บานพระอาทตย 2554

7 วทยากร เชยงกล เศรษฐศาสตรแนวใหม เพอชวตและระบบนเวศทสนตสข กรงเทพธรกจ 2556

8 วทยากร เชยงกล ปดกวาดประเทศไทย กาวยางอกยาวไกล บานพระอาทตย 2557

9 วทยากร เชยงกล เพอการปฏรปมนษยและสงคมอยางลกซง แสงดาว 2557

ประวตการศกษา

การท�างาน

ผลงานวจย

และหนงสอเลม


รศ.วทยากร เชยงกล

การศกษา

2503-2508 โรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย มธยมปลายประกาศนยบตร

2508-2512 คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ปรญญาตร ศบ. (เกยรตนยม)

2520 ILO International Centre for Advanced Technical and Vocational Training, Turin, Italy

Training Methodology for Trade Union Instructors Certificate

2523-2525 Institute of Social Studies, The Hagues, The Netherlands ปรญญาโทดานพฒนาสงคม MSc. (Development Studies)

2533, 2534 ไปดงานทสหรฐอเมรกา และยโรปตะวนตก ครงละ 3 สปดาห ในฐานะผช�านาญการประจ�าคณะกรรมาธการการคลง การเงน การธนาคาร และสถาบนการเงน ประจ�าสภาผแทนราษฎร


การท�างาน

2512-2515 บรษท ไทยวฒนาพานชนกวชาการ/นกเขยน

2515-2525 ฝายวจยและวางแผน ธนาคารกรงเทพฯเศรษฐกร/นกเขยน

2525-2531 คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหมอาจารย

2531 หนงสอพมพวฏจกร บรรณาธการบรหาร

2531-2534 ธนาคารกรงเทพพาณชยการ ผชวยผอ�านวยการฝายส�านกกรรมการผจดการ (ดแลงานดานการวจยและวางแผน)

2534-2538 มหาวทยาลยรงสต รองอธการบด และผอ�านวยการส�านกงานวางแผนและพฒนา

2538-2540 มหาวทยาลยรงสต คณบดคณะนเทศศาสตรผอ�านวยการส�านกงานวางแผนและพฒนาคณบดคณะศลปศาสตร


2540-2546 มหาวทยาลยรงสต ผอ�านวยการศนยวจยทางดานสงคมศาสตร และอาจารยสาขาวชาเศรษฐกจและสงคม

2546-2554 มหาวทยาลยรงสต คณบดวทยาลยนวตกรรมสงคมมหาวทยาลยรงสต

ปจจบน มหาวทยาลยรงสตคณบดกตตคณ วทยาลยนวตกรรมสงคม มหาวทยาลยรงสต

ต�าแหนงทางวชาการ

รองศาสตราจารย สาขาวชาเศรษฐศาสตร

งานอนๆ

- ผช�านาญการ ประจ�าคณะกรรมาธการการคลงการธนาคาร และสถาบนการเงน

ประจ�าสภาผแทนราษฎร (2532-2534)

- กรรมการสมาคมสงคมศาสตรแหงประเทศไทย (2525-2527, 2532-2534)

- บรรณาธการวารสารเศรษฐศาสตรการเมอง สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย (2524-2525)


- นกเขยนคอลมนประจ�าหนงสอพมพหลายฉบบ (2517-2540)

- ผบรรยายพเศษ มหาวทยาลยและองคกรสาธารณะตางๆ

เกยรตคณ

- รางวลภมพล ส�าหรบนกศกษาทสอบเขามหาวทยาลยธรรมศาสตรไดคะแนนสงสด 3 คนแรก

- รางวลนกเขยนบทความดเดน กองทนอายมงคลโสณกล ป 2536

- รางวลศรบรพา ประจ�าป 2541

- รางวลอาจารยดเดนดานการแตงต�ารา มหาวทยาลยรงสต ป 2549

- ศษยเกาดเดน มหาวทยาลยธรรมศาสตร เนองในโอกาสครบรอบ 72 ป ของมหาวทยาลย ป 2549

การเปนกรรมการ

- กรรมการสมาคมภาษาและหนงสอแหงประเทศไทย (2517-2518)

- กรรมการสมาคมสงคมศาสตรแหงประเทศไทย (2525-2527)


- กรรมการตดสนรางวลภาพยนตรยอดเยยมประจ�าป ของสมาคมผสอขาวบนเทงฯ

- ประธานกรรมการสหกรณออมทรพย มหาวทยาลยรงสต (2534-2543) (2544 - 2548)

- กรรมการพจารณาศลปนแหงชาต สาขาวรรณกรรม ของส�านกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต (2540)

- กรรมการตดสนรางวลวรรณกรรมสรางสรรคแหงอาเซยน (ซไรท) 2543

- คณะท�างานเพอการศกษาและจดท�าขอเสนอยทธศาสตรการปฏรปการศกษา 2546

- กรรมการจดงาน 100 ป ศรบรพา 2548-2549

- กรรมการโครงการอทยานมหาวทยาลยธรรมศาสตรและประชาธปไตยไทย 2547 – ปจจบน

- อนกรรมการดานการเรยนร สถาบนวทยาการการเรยนร 2548

- ประธานกรรมการอ�านวยการการมสวนรวมของประชาชนในการจดท�ารฐธรรมนญ แหงราชอาณาจกรไทย 2549– 2550


การวจย

1. เรอง The Effects of Capitalist Penetration on the Transformation of the Agrarian Structure in the Central Region of Thailand 1960-1980

(วทยานพนธปรญญาโท เสนอตอ The International Institute of Social Studies, The Hagues, The Netherlands ป 2526)

2. ปญหาเศรษฐกจสงคมทมผลกระทบตอเดกและเยาวชนไทย (2502-2532) ไดทนสนบสนนจากมลนธไทย-อเมรกน ป พ.ศ. 2533

3. วกฤตเศรษฐกจไทย: ผลกระทบจากการรบเงอนไข IMF และ ทางออกส�าหรบประชาชน ไดรบทนจาก ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ป พ.ศ. 2540

4. หนงสอด 100 ชอเรองทคนไทยควรอาน ไดรบทนจาก ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ป พ.ศ. 2541-2542

5. รายงานสภาวะการศกษาไทย ป 2540 ไดรบทนจากส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ป 2541

6. รายงานสภาวะการศกษาไทย ป 2541 ไดรบทนจากส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (ป 2542)


7. “หนงสอด 100 เรองทเดกและเยาวชนไทยควรอาน” ไดรบทนจากส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ป พ.ศ. 2542-2543

8. รายงานสภาวะการศกษาไทย 2543/2544 ไดรบทนจากส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2544)

9. การพฒนาตวแบบชวดความยากจนเชงโครงสราง ไดรบทนจากส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต รวมกบ World Bank 2544-2545

10. การพฒนาสวสดการส�าหรบคนจนและคนดอยโอกาสในสงคมไทย: กลมผประกอบอาชพอสระรายยอย ไดรบทนจากส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ป พ.ศ. 2544-2546

11. “สามทศวรรษทบวงมหาวทยาลย” ไดรบทนจากทบวงมหาวทยาลย ป พ.ศ. 2545-2546

12. ยทธศาสตรการศกษาเพอการพฒนาประเทศ ไดรบทนจากส�านกงานสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต พ.ศ. 2547

13. รายงานสภาวะการศกษาไทยป 2547/2548 ไดรบทนจากส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ ป 2548


14. นโยบายของรฐบาลดานเศรษฐกจ: การทบซอนของผลประโยชนทางธรกจ ไดรบทนจากสถาบนพระปกเกลา ป 2549

15. รายงานสภาวะการศกษาไทย ป 2549–2550 ไดรบทนจากส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ ป 2550

16. รายงานสภาวะการศกษาไทยป 2550/2551 ไดรบทนจากส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา ป 2551

17. รายงานสภาวะการศกษาไทยป 2551/2552 ไดรบทนจากส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ ป 2552

18. การสงเคราะหผลการวจยปฏรปการศกษาของประเทศฟนแลนด นวซแลนด เกาหลใต สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร จน เวยดนามและไทย ไดรบทนจากส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) 2553

19. รายงานสภาวะการศกษาไทยป 2552/2553 ไดรบทนจากส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา ป 2553

20. จะเลอกการปฏวตทางการศกษาหรอจะเลอกความพนาศ ไดรบทนจากแผนงานสรางเสรมการเรยนรกบสถาบนอดมศกษาไทย 2553


21. รายงานสภาวะการศกษาไทย ป 2554/2555 ไดรบทนจากส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา ป 2555

22. หนงสอด 100 เรอง เพอพฒนาเดกและเยาวชน ไดรบทนจากส�านกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.) ป 2555

ผลงานเขยน แปลและเรยบเรยงโดยวทยากร เชยงกล

ทพมพเปนเลมแลว

(ถงสนเดอนเมษายน ๒๕๕๗ รวม ๑๓๖ เลม)

แบงเปน ๔ ประเภท คอ

1. เรองแตง

2. รวมบทความสน

3. งานวจย คนควา ต�ารา สารคด

4. งานแปลและเรยบเรยง

ดงมรายละเอยดดงตอไปน

๑) เรองแตง (เรองสน บทกว นยาย)

1. ฉนจงมาหาความหมาย (พมพครงแรก 2514 ครงท 15 สนพ.สามญชน 2543)


2. ฝนของเดกชายชาวนา (2522, 2544)

3. ฤดใบไมผลจกตองมาถง (2522,2532)

๒) รวมบทความสน

4. เราจะไปทางไหนกน 2516, 2518

5. เพอปากทองและชวตทดกวา 2521

6. ทางเลอกสงคมไทย 2528

7. ทางออกการเมองไทย 2531

8. ทางสองแพรงของเศรษฐกจการเมองไทย 2533

9. รฐประหาร 23 กมภาพนธ กบอนาคตของเศรษฐกจการเมองไทย ผลก 2535

10. ประชาธปไตยเพอประชาชนไทย ผลก 2535

11. รฐประหารเมองไทย คลงสมอง 2535

12. เพอศตวรรษท 21 วเคราะหแนวโนมการเปลยนแปลงสงคมไทย มงมตร 2538

13. ปฏรปการเมอง มงมตร 2540

14. งานคดสรรในรอบ 30 ป ของวทยากร เชยงกล มงมตร 2542

15. คนหนมสาวจะไปทางไหนกน มงมตร 2543


๓) งานวจย คนควา ต�ารา สารคด

16. ปญหาและทางออกของประเทศดอยพฒนา 2517 (ปญหาพนฐานของประเทศดอยพฒนา) 2521

17. ขบวนการนกศกษาไทย (บก.) 2517,2536

18. ปญหาและแนวทางการตอสของโลกทสาม 2518 (โลกทสาม จงสามคคกน) 2522

19. ปญหาเศรษฐกจของชาวนาไทย 2518 (ปญหาพนฐานของชาวนาไทย) 2521

20. เศรษฐศาสตรทวไป 2522, 2529 (หนงสอเรยนชนมธยมศกษาตอนตน สนพ.ไทยวฒนาพานช)

21. การพฒนาทนนยมในประเทศไทย; ศกษากรณ สงคมเกษตรกรรมภาคกลาง สนพ.ตนหมาก 2526

22. การพฒนาเศรษฐกจสงคมไทย: บทวเคราะห 2527

23. ปญญาชนกบการเปลยนแปลงสงคม 2530

24. ปญญาชน ชนชนน�าในโลกยคขอมลขาวสาร มงมตร 2538

25. ศกษาบทบาทและความคดของปวย องภากรณ มงมตร 2531

26. ศกษาบทบาทและความคดของ ม.ร.ว.คกฤทธ ปราโมช มงมตร 2532, 2538


27. ศกษาบทบาทและความคดของ กหลาบ สายประดษฐ มงมตร 2532

28. ศกษาบทบาทและความคดของ ส.ศวรกษ มงมตร 2533

29. การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจสงคม กบผลกระทบตอเดกและเยาวชนไทย 2533

30. พจนานกรม นกคดนกเขยนคนส�าคญของโลก สขภาพใจ 2536

31. ท�าไม ฉนจงมาหาความหมาย แกรมม 2536

32. วเคราะห 4 ปญญาชนสยาม ส�านกพมพ 222, 2538

33. Vision 2020 จนตภาพส�าหรบผบรหารและสงคมไทย มงมตร 2539

34. วกฤตเศรษฐกจไทย: ผลกระทบจากการรบเงอนไข IMF และทางออกส�าหรบประชาชน ประพนธสาสน 2540

35. การกอบกและฟนฟชาตจากพนธนาการของ IMF มงมตร 2541

36. รายงานสภาวะการศกษาไทยป 2540 สกศ. 2541

37. ปฏวตภมปญญาใหม ตานภย IMF มงมตร 2541

38. ถาม-ตอบ ปญหาวกฤตเศรษฐกจไทย มงมตร 2541


39. สารานกรมแนะน�าหนงสอด 100 เลมทคนไทยควรอาน สกว. 2542

40. หนงสอดในรอบศตวรรษ มงมตร 2542, (หนงสอดในรอบหลายศตวรรษ (ปรบปรงใหม) สายธาร 2547)

41. รายงานสภาวะการศกษาไทย 2541 สกศ. 2542 (ยทธศาสตรการปฏรปการศกษา เพอแกไขวกฤตของชาต สขภาพใจ 2543)

42. วกฤตระบบทนนยมโลกในทศนะ จอรช โซรอส มงมตร 2542

43. เศรษฐศาสตรมตใหม วถทรรศน 2542

44. วเคราะหงานเขยนดร.ปวย องภากรณ วญชน 2542

45. หนงสอด 100 ชอเรองทคนไทยควรอาน ฉบบสงเขป วญชน 2543

46. สงคมประชาธปไตยใหม-ทางออกประชาชน มงมตร 2543

47. ธรรมะแกปญหาเศรษฐกจของประชาชนไดอยางไร บญญปญญา 2543

48. อ.ปวย องภากรณ สามญชนผยงใหญ เพอนด 2543

49. รายงานสภาวะการศกษาไทย 2543/2544 ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต 2544


(ทางรอดของประเทศไทย ปฏวตกรอบวธคดและระบบการเรยนรใหม เรอนปญญา 2544)

50. คมอผรกการอานและผใฝการเรยนร สายธาร 2544

51. ขอเทจจรงและอนาคตเศรษฐกจสงคมไทย มงมตร 2544

52. หนงสอด 100 เรองทเดกและเยาวชนไทยควรอาน สกว. 2544

53. การพฒนาสวสดการส�าหรบคนจนและคนดอยโอกาสในสงคมไทย : กลมผประกอบอาชพอสระรายยอย ศนยศกษาเศรษฐศาสตรการเมอง 2546

54. วพากษไทยรกไทยบนฐานคดเศรษฐศาสตรการเมองแบบองครวม วถทรรศน 2545

55. เศรษฐกจไทย เศรษฐกจโลก สายธาร 2545

56. การพฒนาแบบยงยนกบการแกปญหาคนจน วถทรรศน 2547

57. ค มอการพฒนาตนเองและภาวะความเปนผ น�า สายธาร 2547

58. เศรษฐกจจนในระบบเศรษฐกจโลก สายธาร 2547

59. ปรชญาการเมอง เศรษฐกจ สงคม สายธาร 2548


60. รายงานสภาวะการศกษาไทย ป 2547/2548 สกศ. 2548

61. จตวทยาในการสรางความสข สายธาร 2548

62. เศรษฐกจไทย ปญหา และทางแก สายธาร 2548

63. ความสขซอไมได แตสรางไดดวยตนเอง ประพนธสาสน 2548

64. การเรยนรอยางมประสทธภาพ สายธาร 2549

65. รายงานสภาวะการศกษาไทยป 2548/2549 รากเหงาของปญหาและแนวทางแกไข ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา 2549

66. นโยบายของรฐบาลดานเศรษฐกจ: การทบซอนของผลประโยชนทางธรกจ สถาบนพระปกเกลา 2549

67. แนวทางการปราบคอรปชนอยางไดผล สายธาร 2549

68. แงคดจากภฐาน การพฒนาเพอความสขประชาชาต มหาวทยาลยรงสต 2549

69. ผ น�าผ เปลยนแปลงและใหแรงบนดาลใจแกโลก สายธาร 2550

70. กาวขามระบอบทกษณ สเสนทางปฏรป การเมอง เศรษฐกจ บานพระอาทตย 2550


71. หยดวกฤตซ�าซากดวยระบบสหกรณ บานพระอาทตย 2550

72. รายงานสภาวะการศกษาไทย ป 2549/2550 การแกปญหาและการปฏรปการศกษาอยางเปนระบบองครวม ส�านกงานเลขาธการ สภาการศกษา 2550

73. อนาคตเศรษฐกจโลกและทางออกของไทย บานพระอาทตย 2550

74. ปญหาและทางออกของการเมองไทย ชมรมนกศกษาวทยาลยนวตกรรมสงคม 2551

75. ปฏวตประชาธปไตยเพอแกไขวกฤตของชาต สายธาร 2551

76. รายงานสภาวะการศกษาไทย ป 2550/2551 สกศ. 2551

77. อโก ชาเวซ ผน�าการเมองใหมแหงลาตนอเมรกา บานพระอาทตย 2551

78. แกวกฤตเศรษฐกจแนวพทธ สายธาร 2551

79. มฮมหมด ยนส ธนาคารคนจนและรางวลโนเบล สายธาร 2551

80. การพฒนาเศรษฐกจและสงคมของไทยและโลกาภวตน มหาวทยาลยรงสต 2551


81. มมมองใหม วกฤตเศรษฐกจโลก บานพระอาทตย 2552

82. รายงานสภาวะการศกษาไทย 2551-2552 บทบาทการศกษากบการพฒนาทางเศรษฐกจและสงคม ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา 2553

83. ศาสตรและศลปะแหงการเปนผน�า สายธาร 2553

84. จะเลอกการปฏวตทางการศกษาหรอจะเลอกความพนาศ นสธ.และสสส.2553

85. ปฏรปประเทศไทย เศรษฐกจ การเมอง, การศกษา พฒนาผน�า บานพระอาทตย 2553

86. การสงเคราะหผลการวจย ปฏรปการศกษาของประเทศฟนแลนด นวซแลนด เกาหลใต สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร จน เวยดนาม และไทย สสส.2553

87. เศรษฐกจระบบนเวศ (Ecological Economics) เพอโลกทเปนธรรมและยงยน บานพระอาทตย 2554

88. รายงานสภาวะการศกษาไทย ป 2552-2553 “จะปฏรปการศกษาใหเกดผลจรงไดอยางไร” ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา 2555

89. เศรษฐศาสตรแนวใหม เพอชวตและระบบนเวศทสนตสข กรงเทพธรกจ 2556


90. 100 หนงสอด เพอพฒนาเดกและเยาวชน ส�านกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนร และคณภาพเยาวชน (สสค.) 2556

91. ปดกวาดประเทศ กาวยางอกยาวไกล บานพระอาทตย 2557

๔) งานแปลและเรยบเรยง (ทงวชาการและวรรณกรรม)

92. อธบายศพทการเมองการปกครองสมยใหม สายธาร 2543

93. อธบายศพทปรชญาการเมองและสงคม สายธาร 2543

94. ศพทเศรษฐกจ ธรกจ การเงนการธนาคาร เบยฟา 2534, 2536, 2538 (ปรบปรงใหม ส�านกพมพมตชน 2540, สายธาร 2546)

95. อธบายศพทการบรหารจดการสมยใหม สายธาร 2543

96. อธบายศพทโลกยคใหม มตชน 2539 (อธบายศพทใหมเพอเขาใจโลกยคใหม สายธาร 2547)

97. อธบายศพทเศรษฐศาสตรการเมอง สายธาร 2545

98. อธบายศพทเศรษฐศาสตรสมยใหม สายธาร 2547


99. อธบายศพทการศกษาและความรสาขาตางๆ สายธาร 2547

100. อธบายศพทสงคมศาสตรเพอการพฒนา สายธาร 2550

101. อธบายศพท จตวทยาและการพฒนาตนเอง 2552

102. เพอโลกทดกวา 2516

103. การแตงงานในทศนะใหม (แปลรวม) 2516, 2518, 2520, 2522, 2524

104. แนวคดใหมทางการศกษา (แปล) 2518, 2521

105. บทกวเพอผถกกดข (บก.แปล) 2518

106. ฉนยงมชวตและยงใฝฝนอย (รวมบทกวแปล) มงมตร 2541

107. เธอคอชวต (นยาย) 2519, 2520, 2521

108. เรอนรก (นยาย) 2521 เรอโรงงาน 2522, 2532

109. 55 วนกอนญวนแตก (บก.แปล) 2521

110. แดความจนและความโงเขลา รวมเรองสนจาก 6 ทวป (แปลรวม) 2521

111. กวแหงอาเซยน 2521

112. น�าพแหงความขมขน ฟอนตามารา (นยาย) โคมทอง 2523


113. เศรษฐศาสตรชาวบาน 2524 เศรษฐศาสตรททกคนควรร สามญชน 2531 พมพครงท 4 2541

114. ท�าอยางไรจงจะเรยนเกง ปรชญา 2537

115. ความรกในทศนะใหม ปรชญา 2538

116. เรยนลก รไว ใชสมองอยางมประสทธภาพ สถาบนวทยาการเรยนร (สวร.) 2547

117. คณฉลาดกวาทคณคดไว คบไฟ 2540

118. ความรก การสรางสรรค และความสข สายธาร 2550

119. จตวทยาในการสรางความสข สายธาร 2551, 2552

120. จตวทยา ความฉลาด และความคดสรางสรรค สายธาร 2551

121. จตวทยาวยรน สายธาร 2552

122. บทกวนานาชาตเพอสงคมใหม มหาวทยาลยรงสต 2553

123. แดโลกและชวต ปรชญาความคดบคคลส�าคญของโลก มงมตร 2539

124. ค�าคมเพอชวตทดกวา สายธาร 2543


125. ค�าคมคนรกหนงสอ มงมตร 2544

126. เตมไฟใหชวต ค�าคมเพอแรงบนดาลใจ สายธาร 2545

127. ค�าคมวาดวยความรกและมตรภาพ มงมตร 2545

128. ค�าคม การเรยนรและพฒนาตนเอง สายธาร 2545

129. ค�าคมและวาทะส�าคญในประวตศาสตรโลก 1–2 สายธาร 2546

130. ค�าคมวาดวยความสข 1–2 สายธาร 2549

131. หลกคด/ค�าคม: ผน�าและภาวะการน�า สายธาร 2553

132. อยใจสงบ ในโลกทยากล�าบาก ขอคด/ค�าคมจากปรชญาส�านกสโตอกและพทธปรชญา สายธาร 2553

133. The Creative Mind of Einstein ความคดจตใจทสรางสรรคของอลเบรต ไอนสไตน สายธาร 2553

134. The Soul of Mahatama Gandhi สายธาร 2553

135. โฮจมนห วรบรษของประชาชนทถกกดข สายธาร 2554

136. สารานกรม ผน�าและคนส�าคญของโลก แสงดาว 2556


137. ธรรมบท ทางหลดพนจากบวงทกข แสงดาว 2556

138. เพอการปฏรปมนษยและสงคมอยางลกซง แสงดาว 2557


อนสรณสถาน ๑๔ ตลา ๑๖

และมลนธ ๑๔ ตลา

ในความรบรของคนรวมสมย เหตการณ ๑๔ ตลา ๑๖ นบเปนบรรยากาศทยงใหญอนแสดงใหเหนถงพลงอ�านาจของประชาชน และมความส�าคญอยางยงตอความเปลยนแปลงทางการเมองของสงคมไทย ดงนน หลงเหตการณสนสดลงไมนาน จงไดเกดขอเสนอวาควรจะมการสรางอนสาวรยวรชนเพอร�าลกถงทงตวเหตการณและผ ท เสยชวตในครงนน แกนส�าคญในความพยายามผลกดนครงนคอขบวนการนกศกษาในชวงเวลานน


รฐบาลในยคหลง ๑๔ ตลา กขานรบกระแสเรยกรองเปนอยางด โดยในเบองตน คณะรฐมนตรในรฐบาลสญญา ธรรมศกด ไดมมตเหนชอบในเดอนธนวาคม ๒๕๑๗ ใหมการสรางอนสาวรยวรชน ๑๔ ตลาได และมอบใหทบวงมหาวทยาลยเปนผประสานงาน โดยในดานหลกการนน รฐบาลกเหนพองกบศนยกลางนสตนกศกษาแหงประเทศไทย (ศนยนสตฯ หรอ ศนท.) วา เหตการณวนท ๑๔ ตลาคม ๒๕๑๖ เปนเหตการณบานเมอง ไมมใครคนใดคนหนงเปน “เจาของ” ดงนน การสรางอนสรณสถาน ๑๔ ตลา ๑๖ จงควรเปนเรองของรฐรวมกบประชาชน และสถานทตงของอนสรณสถานกควรจะอยในบรเวณถนนราชด�าเนนอนเปนสถานทเกดเหตการณ ๑๔ ตลา ๒๕๑๖

ป ๒๕๑๘: ศลาฤกษแหงอนสาวรยวรชน

ในป ๒๕๑๘ อนเปนชวงของรฐบาล ม.ร.ว. คกฤทธ ปราโมช ไดเรมมการผลกดนในการสรางอนสาวรยอยางจรงจงขน โดยในเดอนกรกฎาคม ไดมการประชมระหวางรฐมนตรวาการทบวงมหาวทยาลยของรฐ, ปลดทบวงฯ, ผแทนส�านกงบประมาณ และผแทนศนยนสตฯ ซงเหนพองตองกนวาควรใหใชสถานทบรเวณสแยกคอกวว อนเปนบรเวณอาคารคณะกรรมการ


ตดตามและประเมนผลการปฏบตราชการ (กตป.) เกา1 เปนสถานทกอสรางอนสาวรย โดยศนยนสตฯ มแนวคดเพมเตมวา สงกอสรางนไมควรมหนาทแคใชร�าลกเหตการณในอดตเทานน แตควรจะเปนอาคารอนสรณสถานทมประโยชนใชสอยดวย

ในเดอนถดมา คณะรฐมนตรไดมมตแตงตงคณะกรรมการพจารณาเรองการสรางอนสาวรยฯ ดงกลาว และไดเรมมการประกวดแบบกน โดยแบบทไดรบเลอกเปนของนายเทอดเกยรต ศกดค�าดวง (ซงกคอแบบของอนสรณสถานทสรางในปจจบน) ตอมา ความหวงการสรางอนสาวรยเรมมเคาความเปนจรงมากขน เมอมพธวางศลาฤกษในวนท ๑๔ ตลาคม ๒๕๑๘ ณ บรเวณทดนทเคยเปนอาคารคณะกรรมการตดตามและประเมนผลการปฏบตราชการ โดยมสมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายกเปนองคประธานในพธ

1 ในชวงทศวรรษ ๒๕๑๐ ทดนบรเวณอนสรณสถาน ๑๔ ตลา ๑๖ ในปจจบน คออาคารคณะกรรมการตดตามและประเมนผลการปฏบตราชการ หรอทเรยกกนในสมยนนวา ตก กตป. โดยม พนเอก ณรงค กตตขจร บตรชายของจอมพลถนอม กตตขจร และเปนบตรเขยของจอมพลประภาส จารเสถยร เปนหวหนาหนวยงาน มการเลาลอในสมยนนวา พนเอก ณรงค ใชองคกรนเปนเครองมอในการจดการกบปฏปกษของตน อาคารนไดถกเผาท�าลายในเหตการณ ๑๔ ตลา ๒๕๑๖


ในป ๒๕๑๙ แมความขดแยงทางอดมการณระหวาง “ซาย” กบ “ขวา” จะรนแรงขน แตการผลกดนในการสรางอนสาวรยยงคงมอยตอไป โดยในเดอนเมษายน รฐมนตรกระทรวงการคลงในสมยรฐบาล ม.ร.ว. คกฤทธ ปราโมช ไดเหนชอบทจะใหกรมธนารกษขอซอทดนบรเวณสแยกคอกวว (ทวางศลาฤกษไปแลวในป ๒๕๑๘) จากส�านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย แตในสวนของการกอสรางอนสาวรย เหนวาควรใหประชาชนเปนผรวมบรจาคคากอสรางดวย โดยรฐบาลจะรบภาระหากเงนทบรจาคยงไมเพยงพอ แตกอนหนาทจะไดจดการเรองราวใหเรยบรอย กมอนตองเปลยนรฐบาลเปนชดของ ม.ร.ว. เสนย ปราโมช

หลง ๖ ตลา: อนสาวรยทยงไมมโอกาสไดสราง

เมอถงเดอนมถนายน ๒๕๑๙ รฐมนตรวาการกระทรวงการคลงของรฐบาล ม.ร.ว. เสนย ปราโมช ประสงคจะเรงรดโครงการ โดยเหนวาไมจ�าเปนตองรอใหประชาชนบรจาคคากอสราง พรอมทงมหนงสอขอซอทดนบรเวณสแยกคอกววจากส�านกงานทรพยสนสวนพระมหากษตรย แตยงมทนไดรบค�าตอบใดๆ กเกดเหตการณ ๖ ตลา2 ขนเสยกอน รฐบาล

2 เหตการณ ๖ ตลา ๑๙ คอ เหตการณทต�ารวจตระเวนชายแดน และ


ธานนทร กรยวเชยร จงไดมมตใหยกเลกโครงการกอสราง และในปถดมา กไดมมตใหยดเงนทประชาชนบรจาคเพอการกอสรางอนสรณสถานเขาคลง

แมวาการรฐประหารในป ๒๕๒๐ โดย พล.ร.อ. สงด ชลออย จะท�าใหสภาพการเมองเปดกวางยงขนเมอเทยบกบยคของ ธานนทร กรยวเชยร แตโครงการสรางอนสรณสถาน ๑๔ ตลา ๑๖ กยงคงไมไดรบความสนใจแตอยางใด ตอมาในป ๒๕๒๕ นกศกษาไดเรมเรยกรองถงเรองดงกลาวจากรฐบาล พล.อ. เปรม ตณสลานนท อกครง แตกยงคงไมมค�าตอบทแนชด

เสยงเรยกรองเหลาน ยงดงขนอกในชวงตนทศวรรษ ๒๕๓๐ อนเปนชวงรฐบาลของ พล.อ. ชาตชาย ชณหะวณ เนองเพราะในเดอนมถนายน ไดมขาววารฐบาลจะคนทรพยสนของจอมพลถนอม กตตขจรใหแกเจาตว เปนเหตใหสหพนธนสตนกศกษาแหงประเทศไทย (สนนท.) ออกมาคดคานถงขนอดขาวประทวง จนรฐบาลตองลมเลกแนวคด เหตการณนท�าใหกรณ “๑๔ ตลา” ถกกลาวถงอกครง ประเดนเรองการสราง

กลมพลงอนรกษนยมทถกตงขนเพอท�าลายขบวนการนกศกษา เชน กระทงแดง นวพล ลกเสอชาวบาน รวมตวกนลอมปราบนกศกษาทชมนมขบไลสามเณรถนอม กตตขจโร ในมหาวทยาลยธรรมศาสตรอยางโหดเหยม เพยงเพราะความเชอวานกศกษาเหลานมสายสมพนธกบคอมมวนสตเวยดนาม และจองลมลางสถาบนพระมหากษตรย


อนสรณสถานจงยงเขมขนขน ในวนท ๒๐ ตลาคม ปเดยวกน ไดมการรวมตวของนกศกษา นกวชาการ และตวแทนองคกรเอกชน ตงขนเปน “คณะกรรมการตดตามการสรางอนสรณสถานวรชน ๑๔ ตลา” ขน โดยม ศาสตราจารยระพ สาครก เปนประธาน และสงตวแทนเขาพบนายกรฐมนตร หลงจากนน คณะรฐมนตรจงมมตใหคนเงนบรจาคของประชาชนแกทบวงมหาวทยาลย เพอน�าไปใชในการสรางอนสรณสถาน โดยปรกษาประสานงานกบนสตนกศกษาตอไป

อยางไรกด การสรางอนสรณสถานกยงมไดรดหนาไปมากเทาทคาดหวงไว เหตผลส�าคญกเพราะไมสามารถขอเชาทดนบรเวณสแยกคอกววจากส�านกงานทรพยสนฯ ได จงพยายามแกไขดวยการยกระดบของ “คณะกรรมการตดตามฯ” จากทตงกนเองใหเปนการตงขนตามมตคณะรฐมนตร โดยในชนแรก ยงใหศาสตราจารยระพ สาครก เปนประธานเชนเดม และตอมาจงใหรฐมนตรทบวงมหาวทยาลยเปนประธานกรรมการแทน เพอใหเปนทางการมากขน

ก�าเนดมลนธ ๑๔ ตลา

จากความลาชาในระบบราชการ ทแมการยกระดบ “คณะกรรมการตดตามฯ” ขนกยงมอาจแกได ในป ๒๕๓๓ จงไดเรมมแนวคดในการแกปญหาดวยการจดตงเปนมลนธ


๑๔ ตลา ขน โดยใหมลนธดงกลาวมหนาทเกยวกบการกอสรางอนสรณสถานและรบโอนเงนบรจาคจากประชาชนในเหตการณ ๑๔ ตลาคม ๒๕๑๖ มาด�าเนนการ โดยไดยนเรองขอจดตงมลนธฯ ในวนท ๒๔ ตลาคม ๒๕๓๓ และไดรบอนญาตในวนท ๑๔ ธนวาคม ปเดยวกน

แมมลนธ ๑๔ ตลา จะถอก�าเนดขนเพอผลกดนเรองนโดยเฉพาะ แตปญหาหลกคอเรองของ “สถานท” กยงคงคางคาอย โดยความพยายามขอเชาทดนจากส�านกงานทรพยสนฯ ยงคงไมประสบผล เพราะส�านกงานทรพยสนฯ เสนอวา ใหทบวงมหาวทยาลยเจรจากบผเชาเดมกอน ถาตกลงกนไดแลว ส�าหนกงานทรพยสนฯ กยนดในการใหเชาทดนแตเนองจากยงเจรจากบผเชาเดมไมได ปญหาจงยงคางคาอย

๒๘ ป แหงการรอคอย

ในป ๒๕๔๑ อนเปนชวงร�าลกครบรอบ ๒๕ ป ๑๔ ตลา โครงการสรางอนสรณสถานไดรดหนาขนไปอกขน จากการท ธรยทธ บญม ประธานกรรมการจดงาน ๒๕ ป ๑๔ ตลา และกรรมการบางคน เชน ประสาร มฤคพทกษ และ ธรพล นยม ไดตดตอกบ อานนท ปนยารชน อดตนายกรฐมนตร เพอขอความอนเคราะหในการตดตอขอเชาทดนบรเวณสแยกคอกววจากส�านกงานทรพยสนฯ ซงกไดรบความชวยเหลอเปนอยางด


ทวา นอกจากเรองของทดนแลว อปสรรคส�าคญอกประการหนงคอ การยายผคาสลากกนแบงรฐบาลออกจากบรเวณทจะใชกอสราง ซงกตองอาศยความรวมมอจากหลายฝาย เชน รฐมนตรชวยวาการกระทรวงการคลง นายพเชษฐ พนธวชาตกล ในฐานะประธานคณะท�างานยายผคาสลากกนแบงฯ ส�านกงานสลากกนแบงรฐบาล รวมถงความรวมมอจากกรงเทพมหานคร โดยเฉพาะผวาราชการกรงเทพมหานครในขณะนน คอ นายพจตต รตตกล และเลขานการผวาฯ นายสมคาด สบตระกล ตลอดจนบคคลอนอกหลายคน ท�าใหการยายผคาสลากกนแบงออกจากพนทประสบความส�าเรจในชวงเดอนตลาคม ๒๕๔๒

การกอสรางอนสรณสถานไดเรมเดนหนาไปเรอยๆ โดยบรษท แปลน คอนซลแทนท จ�ากด ไดรบมอบหมายใหเปนผควบคมการกอสราง อยางไรกตาม ทามกลางเสยงสนบสนนจากกลมผผลกดน กมเสยงคดคานดงขนดวยเหตผลตางๆ นานา เชน

- เหนวาไมควรรอฟนเหตการณทมการฆาฟนกน

- ไมควรสรางสงทจะท�าใหเกดความบาดหมางกบทหาร

- ผ เสยชวตหลายคนเปนชาวบานธรรมดาทมไดเรยกรองประชาธปไตย ท�าไมตองยกยองใหเปนวรชนดวย


- ผคาสลากทตองสญเสยพนทคาขายมองวาเปนกรณ “คนตายไลคนเปน”

ฯลฯ

หวงเวลานจงเปนชวงแหงการตอบค�าถามตอสาธารณะ เพอสรางความเขาใจวา อนสรณสถานเปนสญลกษณของเหตการณประวตศาสตรทพงรส�าหรบอนชน มไดเนนเรองการฆาฟนกน และไมไดมงสรางความบาดหมาง แตตองการใหเกดบทเรยนทางประวตศาสตรอนเปนมโนทศนส�าคญในการกาวสอนาคตอยางระมดระวงตอไป

ส�าหรบผเสยชวตนน ไมวาเขาจะเปนนกเรยน นกศกษา หรอชาวบานธรรมดาทเพยงแคจะเขามาดเหตการณ แตกปฏเสธไมไดวา การเสยชวตของพวกเขา เปนสวนหนงของความวปโยคในเหตการณ เรองราวของพวกเขาควรคาแกการระลกถง ไมเพยงแตจากญาตมตรเทานน แตส�าหรบบคคลทวไปดวย

ในทสด วนท ๑๔ ตลาคม ๒๕๔๔ หรอ ๒๘ ป หลงเหตการณ สถปวรชนทชนะการประกวดแบบตงแตป ๒๕๑๗ กไดสรางส�าเรจและมพธสมโภชขน แมในอดตจะมการเรยกสงกอสรางนวา อนสาวรยบาง ประตมากรรมบาง แตสดทายกเหนพองตองกนวาควรเรยกวาสถปวรชน เพราะมการน�าชอของวรชน ๑๔ ตลา ทจารกบนแผนอฐดนเผาทปดทอง มาประดบไวบรเวณฐานสถปน พรอมทงมพธทางศาสนาเพอร�าลกถงผลวงลบ


อนสรณสถานทขบวนการนกศกษาเคยผลกดนมาตงแตป ๒๕๑๗ จงกลายเปนความจรงขนมา

หลกการและความหมายของอนสรณสถาน

หากใครสกคนเดนเทามาจากสนามหลวง ผานหนาโรงแรมรตนโกสนทร อนเปนจดปะทะทส�าคญจดหนงในชวงเหตการณ ๑๔ ตลา ๑๖ คอยๆ เดนผานหนาส�านกงานของหนงสอพมพสยามรฐ จนถงสแยกคอกวว เมอขามถนนตะนาวมา จะเหนอาคารอนสรณสถาน ๑๔ ตลา ๑๖ ตวสถปวรชนยงคงตงอยางสงางามอยในสายตา

กอนทจะมการกอสรางอนสรณสถานนขน ไดเรมมการพดถงหลกการและหนาทของอนสรณสถาน โดยคณะกรรมการอ�านวยการสรางอนสรณสถาน ๑๔ ตลา ๑๖ ภายใตสงกดมลนธ ๑๔ ตลา ซงประกอบดวยตวแทนจากทางกรงเทพมหานคร ญาตวรชน และองคกรทเกยวของ ซงมศาสตราจารยนายแพทยเสม พรงพวงแกว เปนประธาน ไดมอบหมายใหผชนะการประกวดแบบในป ๒๕๑๗ เปนผพฒนาแบบเดมใหเหมาะกบยคสมย ดวยแนวคด ๒ ประการ คอตองเคารพความจรงของประวตศาสตร และใหประชาชนกลมตางๆ ไดมสวนรวมอยางกวางขวาง


จากแนวคดดงกลาว สถาปนกไดน�าไปพฒนาแบบอนสรณสถานฯ ใหเปนอนสรณสถานทเนนความสงบนง โลงกวาง และเรยบงาย เพอร�าลกและคารวะตอวรชน มประตมากรรมร�าลกอยใจกลาง (ภายหลงจงเรยกวา สถปวรชน) อาคารประกอบดวยสวนหยอม ลานกจกรรมส�าหรบการอภปราย ฟงเพลง และการแสดงกลางแจง นอกจากนยงมสวนทเปนหองประชมไวท�ากจกรรมทางความคด และหองอานหนงสอส�าหรบนกเรยน นกศกษา และประชาชนผสนใจทวไป

ส�าหรบประตมากรรมร�าลกหรอสถปวรชนนน ประกอบดวยฐานทรงสเหลยมสง ๕ เมตร ชวงกลางปลายสอบเขายาว ๗ เมตร และยอดแหลมทรงสถปสทองสง ๒ เมตร รวมความสงทงสน ๑๔ เมตร ปลายแหลมของยอดสถปแสดงถงจตวญญาณสงสงของมวลมนษย สวนปลายยอดสถปมรอยหยกคลายสรางไมเสรจ เพอสอความหมายวาภารกจการตอสเพอประชาธปไตยยงไมสนสด ยอดปลายสถปท�าดวยวสดโปรงแสงเพอใหเหนแสงไฟทสองออกมาจากภายในตวสถป แฝงนยถงไฟแหงประชาธปไตยทเปนอมตะ ฐานสถปทงสดานบดวยกระเบองดนเผา สลกรายชอวรชน ๑๔ ตลา และรายลอมดวยแผนอฐสลกบทกวทเกยวเนองกบสทธเสรภาพ ความเสยสละ เดกและผหญง กรรมกรและชาวนา นอกจากนนยงจดท�าแผนอฐแกะลายจากแบบภาพถายหรอภาพศลปะจากการสรางสรรค


ของศลปน เพอสอถงการเตบโตงอกงามของสทธเสรภาพและประชาธปไตย

ปจจบนอาคารอนสรณสถาน ๑๔ ตลา เปนสถานทจดกจกรรมส�าหรบกลมทางความคดทหลากหลาย โดยไมจ�ากดวาเปนอดมการณทางการเมองแบบใด ภายในอาคารไดจดแสดงนทรรศการล�าดบเหตการณ ๑๔ ตลา ๑๖, นทรรศการภาพถายเหตการณฯ, นทรรศการศลปะคทเอาทการเมองเดอนตลาโดยเปดใหเยยมชมตลอดทงป ในสวนส�านกงานมลนธ ๑๔ ตลา ซงตงอยดานหลงอาคารอนสรณสถาน ๑๔ ตลา นอกจากจะมหองประชมซงจดฉายสารคดเกยวกบ ๑๔ ตลา แกหนวยงานทสนใจแลว ยงเปนศนยขอมลทรวบรวมเอกสาร, สงพมพ, งานศลปะ และอนๆ ทเกยวของกบเหตการณ ๑๔ ตลาคม ๒๕๑๖ เพอใหผสนใจทงนกเรยน นสต นกศกษา และประชาชนทวไปเขามาศกษาคนควาอกดวย

มลนธ ๑๔ ตลากบกจกรรมเพอสงคม

มลนธ ๑๔ ตลา มพนธกจในการสบสานคณคาประชาธปไตยและสบเจตนารมณ ๑๔ ตลา เพอถายทอดสเยาวชนคนรนตอๆ ไป ดวยการสรางเสรมกระบวนการเรยนรและการจดการความรประชาธปไตยและการเมองภาคประชาชน สงเสรมความเปนธรรมในสงคม ประสานงานองคกรประชาธปไตย


ทงในและตางประเทศ รวมถงพฒนาอนสรณสถาน ๑๔ ตลาใหเปนศนยขอมลและแหลงเรยนรประวตศาสตร ซงกจกรรมตางๆ ของมลนธฯ ไดองกบหลกการเหลาน โดยผสนใจสามารถตดตามเยยมชมขอมลไดบนเวบไซต www.14tula.com หรอสงขอมลยงอเมล [email protected]

ส�าหรบผ ทมสงของตางๆ เชน หนงสอ ภาพถาย งานศลปะ บทกว หรอสงของอนๆ ทเกยวของกบเหตการณ ๑๔ ตลา และเหตการณทเกยวเนองไมวาจะเปนกอนและหลง มลนธฯ ยนดรบบรจาคสงของเพอรวบรวมไวในศนยขอมลของมลนธฯ อนจะเปนประโยชนตอการศกษาคนควาประวตศาสตรในชวงทศวรรษ ๒๕๑๐ ตอไป

ขบวนการประชาชน · 2014-10-18 · ฉันจึง มาหา...

Documents

Transcript of ขบวนการประชาชน · 2014-10-18 · ฉันจึง มาหา...