สาขาทันตกรรมส าหรับเด็ก ปีการศึกษา...

คมอปฏบตงาน Comprehensive Clinic สาขาทนตกรรมส าหรบเดก

ปการศกษา 2560

692-525 ค.ทนตกรรมพรอมมลส าหรบเดก 1 (2 นก. 26 คาบ)

692-621 ค.ทนตกรรมพรอมมลส าหรบเดก 2 (1 นก. 13 คาบ)

คมอการปฏบตงาน Comprehensive Clinic แกไขป 2560 (สาขาทนตกรรมส าหรบเดก) ม.ย. 60

2

รายวชา Comprehensive clinic

คลนกทนตกรรมส าหรบเดก วตถประสงครายวชา

เพอใหนทพ.ทนตแพทยมเจตคตทดและมความรบผดชอบในการดแลผ ปวยเดกแบบองครวม สามารถจดการพฤตกรรมของเดก (behavior management) โดยวธไมใชยา (non- pharmacological management) ใหยอมรบการท าฟนและมทศนคตทดตอการท าฟน และสามารถท าสงตอไปนไดอยางถกตองเหมาะสม

1. ตรวจพเคราะหโรค กลาวรายงาน case ผ ปวย วางแผนการรกษา และใหการรกษาผ ปวยเดกแตละราย

2. ใหการรกษาผ ปวยเดกอยางบรณาการ 3. ประเมนความเสยงในการเกดฟนผและวางแผนงานทนตกรรมปองกนทกรปแบบอยางเหมาะสมใน

ผ ปวยเดกแตละราย 4. ใหค าแนะน าการดแลอนามยชองปากเดกอายนอยกวา 3 ป 5. ใหค าแนะน าการดแลอนามยชองปากเดกในแตละวย ใหแกเดกและผปกครอง 6. วเคราะหและใหค าแนะน าเพอเดกจะไดรบประทานอาหารทเหมาะสมตามวย 7. เคลอบฟลออไรดเจลหรอวารนชแกผ ปวยเดก 8. เคลอบหลมรองฟนทงในฟนน านมและฟนแท 9. บรณะฟนโดยการท า Preventive resin restoration (PRR) 10.อดฟนทงในฟนน านมและฟนแท 11.บรณะฟนโดยการท าครอบฟนโลหะไรสนมในฟนน านม 12.รกษาประสาทฟน pulpotomyในฟนน านม 13.รกษาประสาทฟน pulpectomy ในฟนน านม 14. ค านวณปรมาณยาชาสงสด, ฉดยาชาทง inferior alveolar nerve block และ infiltration technique 15. ถอนฟนน านมและฟนแท 16. จายยาแกอกเสบไดอยางเหมาะสม 17. จายยาแกปวดไดอยางเหมาะสม 18. สงถายภาพรงส ท าการถายภาพรงสทง periapical และ bitewing technique รวมถงแปล ผลภาพรงสได


3

Competency list ส าหรบรายวชา คลนกทนตกรรมส าหรบเดก ชนปท 5 และ 6

นทพ.ตองท างานภายในก าหนดระยะเวลา 2 ปการศกษาไดครบตามระบในเกณฑการประเมนของศ.ป.ท.(ศนยประเมนและรบรองความร ความสามารถในการประกอบวชาชพทนตกรรม) รวมกบเกณฑทก าหนดโดยสาขาวชาทนตกรรมส าหรบเดก คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ดงน (นทพ.ป 5 เมอสนสดการปฏบตงาน ตองได minimum competency ครบตามทก ากบดวย *** / ตวพมพเขม หรอไดงานไมต ากวา 17 หนวยงานไมเชนนนจะตด I และถาแกไขไดเสรจทนในชวงแก I จะถกลดเกรดลง 1 ประจ แตหากพนก าหนดแก I ไปแลวยงท างาน minimum competency ไมครบหรอไมถง17 หนวยงานจะได E)

รายละเอยด เกณฑของสาขาฯ

เกณฑศ.ป.ท.ขอ

1.การตรวจและวางแผนการรกษา 1.1 New case หรอ Recharting ***

1.2 Recall case

6.1

/ /

1.3 Case ท 3***

1.4 Case ท 4 1.5 Case ท 5

นทพ.ป5 ตองท าได 2 case โดยตองเปน New case หรอ charting อยางละ 1 case 2. comprehensive case ซงอาจเปนผ ปวยในขอ 1 ทมงานอนดวยดงน 2.1 การตรวจและวางแผนการรกษา 2.2 PI & OHI 2.3 PRR type II หรอ restoration หรอ pulp treatment หรอ SSC

/

3. Risk assessment and management (ตรงกบหวขอประเมนเดม caries risk assessment & preventive plan)

นทพ.ป5 ตองท าได 2 case

Case ท 1***

Case ท 2***

Case ท 3

Case ท 4

Case ท 5

/

6.2

Note ผปวย case ท 1 - 5 ในขอ 3 อาจเปนผปวยรายเดยวกนกบขอ 4 – 6


4

รายละเอยด เกณฑของ สาขาฯ


4.ใหค าแนะน าการท าความสะอาดชองปากเดกอายนอยกวา 3 ป /

5. ใหค าแนะน าการท าความสะอาดชองปากเดกในแตละวย แกเดก และผปกครอง***

/

6. วเคราะห diet analysis และ ให diet counseling ทเหมาะสมกบเดกแตละวย***

/

7. เคลอบฟลออไรดเจล หรอทาฟลออไรดวารนช*** /

8. เคลอบหลมรองฟน

1. ฟนกรามแทซ____ 2. ฟนซ____*** 3. ฟนซ____*** 4. ฟนซ____*** 5. ฟนซ____

นทพ.ป 5 ตองท าได 3 ซ (โดยเมอจบป 6 ตองมฟนกรามแท 1 ซ)

/

6.6

9. ค านวณ maximum dose เพอการฉดยาชาเฉพาะทในเดก***

/

10. ฉดยาชาในเทคนคตางๆ แกผปวยเดก*** 1. Inferior alveolar nerve block

2. Buccal / Palatal infiltration ***

/ /

11. เลอก clamp และใสแผนยางกนน าลาย*** /

12. Pulpotomy หรอ Pulpectomy อยางใดอยางหนง 1 ซ /

6.4


5

รายละเอยด เกณฑของ สาขาฯ


13. ถอนฟน 1. ฟนซ____*** 2. ฟนซ____

/

6.7

14. จายยาแกปวดส าหรบผปวยเดก*** /

15. จายยาแกอกเสบส าหรบผปวยเดก*** /

16. PRR หรอการอดฟน ใหระบรายละเอยดจ านวนดาน (ศ.ป.ท. ก าหนดใหท ารวมกน = 10 surfaces) 16.1 PRR type II / III *** 16.2 Filling class I / II *** 16.3 Filling class II *** 16.4 PRR or Filling class ใดๆ กได นบรวมกบขอ 16.1 ถง 16.3 จน ครบ 10 surfaces

นทพ.ป5 ตองท า PRR ตงแต type II หรอ Filling class II รวมแลว 2 ซ

/ / /

6.3

17.บรณะฟนดวย SSC 1 ซ / 6.5

18. การถายภาพรงสในผปวยเดก 18.1 ถายและแปลผลภาพรงส โดยไดคะแนนคณภาพ ไมต ากวา B - Bite wing technique 1 film*** - Periapical technique 1 film***

/ /

2.3, 2.5 2.1, 2.5


6

การประเมนผล ส าหรบนทพ. ป 5 / พ.ศ. 2560 ประกอบดวย

• Pretest and Knowledge 8% • Conduct กลาง 5%

• Conduct สาขาเดก + Professionalism 7% • Holistic approach 5%

• คะแนนคณภาพ 50%

• ปรมาณงาน ก าหนดขนต า 17 หนวยงาน 25% รวมกบการประเมนตาม competency ทก าหนดดวย *** / ตวพมพเขม ขางตน หรอก าหนด ปรมาณขนต า 17 หนวยงานซงเมอสนสดการปฏบตงาน หากนทพ. ยงไดงานไมครบจะตด I และถาท าเสรจทนในชวงแก I จะถกลดเกรดลง 1 ประจ แตหากพนก าหนดแก I ไปแลวยง ท างานไมครบจะได E ทงนนทพ.ตองลงชอเขาปฏบตงานในคลนกผานเกณฑ 80% จงจะ ไดรบการพจารณาเกรด และการตดเกรดจะเปนแบบองกลม การประเมนผล ส าหรบนทพ. ป 6 / พ.ศ. 2560 ประกอบดวย

• Knowledge 5%

• Conduct กลาง 5%

• Conduct สาขาเดก + Professionalism 5% • Holistic approach 5%

• คะแนนคณภาพ 55%

• ปรมาณงาน 25% รวมกบการประเมนวานทพ. ตองไดงานครบตาม competency ทก าหนดทงหมดในสองปดวย ซงเมอสนสดการปฏบตงาน หากนทพ. ยงไดงานไมครบจะตด I และถาท าเสรจทนในชวงแก I จะถกลดเกรดลง 1 ประจ แตหากพนก าหนดแก I ไปแลวยงท างานไมครบจะได E ทงนนทพ. ตองลงชอเขาปฏบตงานในคลนกผานเกณฑ 80% จงจะไดรบการพจารณาเกรด และการตดเกรด จะเปนแบบองกลม


7

รายละเอยดของงาน 1. New case or Recharting คอการตรวจ วางแผนการรกษาและการปองกนแกเดกทไมเคยไดรบการรกษามากอน / รกษามาแลวบางสวนแตไมเคยวาง treatment plan หรอม treatment plan ทไม up date เพราะขาดชวงในการรกษาไป นานกวา 6 เดอน (ทงนใหปรกษาอ.ผนเทศ)

2. Recall case คอการตรวจ วางแผนการรกษาและการปองกนแกเดกทเคยไดรบการรกษามาแลวบางสวน/ รกษาเสรจสมบรณแลว 3 เดอน / 6 เดอน ทงนอาจม / ไมมการสงถายภาพรงส หรอจะม /ไมมแผนการบรณะฟนกได แตตองมการวเคราะห case และประเมน caries risk อยางเหมาะสม

3. Comprehensive case เปน case Charting (new case or recharting)ซ งท า treatment plan แตอาจม/ไมม visit plan - เปน case เดมทมาท ากบนทพ.อยางนอย 2 visit แตอาจไมไดท าจน complete case - PI and OHI ท าอยางนอย 1 ครง - มการบรณะฟน/รกษาประสาทฟนอยางนอย 1 ซ - มการประเมนการเปลยนแปลงพฤตกรรมทนตสขภาพ & พฤตกรรมเดกระหวางการรกษา

4. Risk assessment and management (Caries risk assessment and preventive plan) เปนการประเมน caries risk ของผ ปวย และวางแผนทนตกรรมปองกนอยางเหมาะสม เชน การวางแผนใหทนตสขศกษาเรองการแปรงฟนเทคนคทเหมาะสม การหดใชไหมขดฟน การเคลอบฟลออไรดเฉพาะท การวเคราะหและใหค าแนะน าเรองการรบประทานอาหาร

หนวยเวลา(weight)ในการประเมนผลงาน ของคลนกทนตกรรมส าหรบเดก

1. ซกประวตและตรวจผ ปวยเดก และบนทกในแบบฟอรม: Charting (ไมรวมการวางแผนการรกษาทางทนตกรรม)

- New case or Recharting (0.3-0.5/case)

- Recall case (0.2-0.5/case) 2. การวางแผนการรกษาทางทนตกรรมในผ ปวยเดก ทงแผนการปองกน บรณะและฟนฟ:

Treatment plan

- Complete case (0.2-0.5/case) - Recall case (0.2-0.3/case)

- Visit planning (0.2-0.3/case)


8

3. สงถายภาพรงสในชองปากผ ปวยเดก (0.2/case) 4. ถายภาพรงสในชองปากผ ปวยเดก อานและแปลผลภาพรงส (0.2/film) 5. Caries risk assessment, Oral health education (0.2/case) 6. Diet analysis and counseling (0.3-0.5/case) 7. ฉดยาชาเฉพาะทในชองปาก (0.2/case) 8. เลอก Clamp และใสแผนยางกนน าลาย (0.2/case) 9. ถอนฟนน านม (0.2-0.3/tooth) 10. Class I amalgam/composite restoration: step RC, cavity prep, filling (0.4-0.8

หรอเฉลย 0.5/restoration) 11. Class II amalgam/composite restoration: step RC, cavity prep, filling (0.4-0.8

หรอเฉลย 0.7/restoration) 12. Class III composite restoration: step RC, cavity prep, filling (0.4-0.8 หรอเฉลย

0.5/restoration) 13. PRR: step RC, filling, sealant (0.4-0.8/tooth) 14. Sealant (0.2/tooth) 15. PI, OHI (0.2/case) 16. Fluoride application (0.2/case) 17. จายยาแกปวด, ยาแกอกเสบ, จาย fluoride (0.1/case) 18. Pulp treatment in primary teeth: step RC, OC (0.5/tooth) 19. Pulpotomy: step ตด coronal pulp tissue, pulp fixation, medication และ

temporary restoration (0.4/tooth) 20. Pulpectomy: step remove pulp tissue, WL, MI (0.5/tooth) 21. Pulpectomy: step FRC และ temporary restoration (0.5/tooth) 22. SSC restoration: step RC and tooth preparation (0.5/tooth) 23. SSC restoration: step SSC preparation and fixation (0.4/tooth) 24. Scaling and polishing (0.2/sextant) 25. Space maintainer: step try band (0.2/piece)and take impression (0.2/piece) 26. Space maintainer: step design (0.2/piece) 27. Space maintainer: step insert (0.2-0.3/piece) 28. Miscellaneous (0.2-0.3/ assignment)

a. Assistant b. Writing letter for consultation/referring of patient


9

c. Suture or stitch off d. Caries control e. Polishing restoration f. Temporary filling g. Fluoride prescription h. Difficult task i. Others


10

การประเมนผลการปฏบตงานในคลนก

การปฏบตงานคลนกทนตกรรมส าหรบเดกในแตละงาน อ.นเทศจะตรวจงานตามขนตอนการเชคงาน และใหคะแนนคณภาพในขนตอนทก าหนด โดยมระดบคะแนนคณภาพเปนดงน

คะแนนคณภาพการปฏบตงานคลนก

A หมายถงนกศกษาท าขนตอนนน ๆ ไดถกตองในระดบดมาก B หมายถงมความบกพรองเกดขนเลกนอยและสามารถแกไขหรอปรบปรงไดด C หมายถงมความผดพลาดหรอบกพรองปานกลางซงสามารถแกไขหรอปรบปรงใหเปนทยอมรบได F หมายถงมความผดพลาดหรอบกพรองอยางมาก กอใหเกดความเสยหายแกผ ปวย ไมสามารถ

แกไข และไมสามารถยอมรบได N/A หมายถงงานในขนตอนนนยงไมไดรบการประเมนหรอไมจ าเปนตองไดรบการประเมน P หมายถงผานการประเมนโดยไมไดรบการคดคะแนน เนองจากเหตผลจ าเปนอนไมไดเนองจาก

ความสามารถในการปฏบตงานของนกศกษา เชนกรณผ ปวยเดกไมรวมมอหรอเวลาไมเพยงพอ


11

ระเบยบการปฏบตงานในคลนกทนตกรรมส าหรบเดก 1. นทพ.ตองปฏบตตามระเบยบกลางทเปนปจจบนของการปฏบตงานในคลนกทนตกรรมพรอมมล 2. รบเขาผ ปวยทกคนตามทผชวยทนตแพทยและอ.กมลชนกจายให โดยเซนรบเขาทในสมดจายผ ปวยของผชวย

ทนตแพทย และบนทกลงในแบบบนทกเพอพฒนาผ เรยนโดยแยกหนากนระหวางผ ปวยเดกทวไปกบผ ปวยเดกโรงเรยน (หากเปน case OPD ทตองท าการรกษาตอเนอง ใหอ.นเทศเซนจาย แลวนทพ.เขยนรบเขาในทงสวนของตนเองและทผชวยทนตแพทย) นทพ.ตองเบกแฟมผ ปวยเอง และกอนปฏบตงานตองลงชอผ ปวย HN ระบซฟนและชนดงานทท าลวงหนาทงในสมดลงชอปฏบตงานและคอมพวเตอร (ตามเวลาในขอ 13) ยกเวนกรณท ขอ OPD ใหลงคอมพวเตอรทนทท ทราบวาจะใหการรกษาอะไร สวนผเปน assistant ใหลงงานในคอมพวเตอรโดยไมตองระบ HN ของผปวย

3. ถานดผ ปวยไมได ใหนทพ.ขอรบ case OPD โดยสงใบขอ case ซงสามารถขอไดลวงหนาในชวงเชาของแตละวน โดยนทพ.ตองมารบรายชอผ ปวยแลวไปตดตอนดผ ปวยเอง ยกเวน กรณทนทพ.ระบวน เวลา ทตองการผ ปวยไวชดเจน หากมผ ปวย OPD กจะนดใหตรงกบทระบ

4. หากผ ปวยผดนด/เลอนนดกะทนหน นทพ.ตองลงบนทกในแฟมผ ปวยหนา Daily record และใหอ.นเทศเซนรบทราบ เพราะเมอมหลกฐานวาผปวยผดนด 2 ครงจะใหจายออกได

5. กอนนทพ.น าผปวยเขามาท unit ท าฟน ใหมารวมกลมกนเพอแจงแผนการรกษาและขนตอนการรกษาผปวยแต

ละรายใหอาจารยทราบเพอเปนการเรยนรกลมยอย และลดโอกาสผดพลาดในคลนก จากนนจงไปรบใบแจงคารกษาจากเจาหนาทเวชระเบยน และตองอธบายแผนการรกษา หรองานทจะท าในวนนน ตลอดจนคารกษาโดยประมาณใหผปกครองรบทราบและเหนชอบกอนการเรมตนใหการรกษา (ถาเปนผ ปวยใหมใหตรวจดวาผปกครองไดเซนชอยนยอมใหเดกรบการรกษาแลวดวย) ไมเชนนนจะไมอนญาตใหท าการรกษาผปวย

6. นทพ.ตองเชญอ.นเทศตรวจงานตามขนตอนการเชคงาน 7. หลงเสรจสนการรกษาในแตละครง สงทตองรวบรวมใหอ.นเทศเซนคอ 7.1 Daily record และ interdepartment communication หากมการสงตอผ ปวยหรอ x-ray 7.2 ใบแจงคารกษาซงระบ ICD 10 (แมไมเรยกเกบเงนกตาม) 7.3 แบบบนทกเพอพฒนาผเรยน (ซงตดรปถายเรยบรอยพรอมทงลงวนทตามตารางการปฏบตงานมาใหครบ

ทงหมด) หากไมน ามาใหเซน จะตดคะแนน conduct ประจ าวนในสวน attitude & behavior

7.4 Competency check list ตองน ามาใหเซนทนทหรออยางชาไมเกน 1 เดอน หากพนก าหนดนจะตดคะแนน

conduct กลาง 0.1 คะแนนจากคะแนนเตม 5 คะแนน (ทงนขนกบดลยพนจของอ.) โดยเขยนเปนหลกฐานการตดคะแนนนอกคาบ

8. เมอท าการรกษาเสรจใหสงเกบเงนและใหเจาหนาทการเงนปมจายเงนใน treatment record ทกครง จากนนน าผ ปวยเดกไปสงผปกครองดวยตนเอง อธบายขอควรระวงหลงการรกษาและแผนการรกษาของครงหนา กรณผปวยเปนเดกในโครงการท าฟนฟร ใหลอกแผนการรกษาออกมาอก 1 ฉบบเพอเกบเปนขอมลไวทคลนกเดก และเขยนชนดของการรกษาทท าในแตละวนไวดวย พรอมเขยนใบตดยอดคารกษาและใบแจงผปกครองถงการรกษาทท าและการปฏบตตวของเดกหลงการรกษาแลวใหอ.เซน และระบในแฟมนดผปวยเดกททางคลนกเตรยมไววาในครงตอไปจะขอผปวยรายเดมมารกษาตอใหเขยนก ากบดวยหมายเลข 1 หรอผปวยจะเขาสระบบ recall เพราะท าเสรจแลวใหเขยนก ากบดวยหมายเลข 2 หรอผปวยยงมงานตองรกษาแตขอใหจายนทพ.คนอน


12

แทน และถานทพ. ตองการงานอนใหเขยนก ากบหมายเลข 4 พรอมระบชนดงานทตองการ ทงนเพอใหการนดเดกเปนระเบยบ ถาใครไมระบไวอ.อาจสมนดเดกมาใหและหากนทพ.กลมใดไมท าตามระเบยบจะไมนดผปวยใน

โครงการใหกบนทพ.ทงกลมนนอก และในกรณเดกโครงการ ถานทพ.ไมเกบเงนคารกษาใหเรยบรอยภายใน 2 สปดาห จะตองจายเงนของตนเองแทน

9. ดแลสภาพเครองมอ ความสะอาดของอปกรณ บรเวณท างานและตองเกบเศษของทใชแลวทงออก และน าเครองมอลางผานน ากอนสงคนเจาหนาท

10. การถาย X-ray ในคลนกเดก

ใหปมจายเงนทใบ request และลงบนทกไวในหนา interdepartmental communication

สง film ทถายแลวพรอมใบ request วางไวในตะกราททางคลนกจดไวให และ film อกชดใหยดเขากบแผนพลาสตก เขยนวนท ชอและ HN ผ ปวยก ากบไวดวยปากกา permanent

11. ถาท าเครองมอหรอวสดช ารด ใหแจงผชวยทนตแพทย และเขยนใบช ารดพรอมคนเครองมอทช ารดนน 12. การลากจ ตองมจดหมายแจงอ.ผประสานงานรายวชาทราบลวงหนา ถาลาปวยตองสงจดหมายลา พรอม

ใบรบรองแพทย และตองน าแบบบนทกเพอพฒนาผ เรยนมาใหอ.ประจ าสาขาทนตกรรมส าหรบเดกเซนรบทราบ หากไมมใบลาและไมมลายเซนอ.ก ากบจะถอวาขาดการลงปฏบตงานในวนนน การลาปวยหรอลากจในบางกรณทไดรบการเหนชอบจากสาขาวชา ใหแจงความประสงคขอลงชดเชยได (แตจะมเวลาใหลงปฏบตงานชดเชยหรอไมนน ตองดจากวนทคลนกเดกม unit ทวาง)

13. ก าหนดเวลาการปฏบตงาน ใหนทพ.ปฏบตตามโดยเครงครด ดงน 13.1 ลงชอผปวย HN ซฟนและชนดงานในแฟมลงชอปฏบตงานลวงหนาหรอกอนเวลา 9.00 น. หรอ

13.00 น. และเซนชอปฏบตงานกอนเวลา 9.15 น. หรอ 13.15 น. 13.2 ลงชอในคอมพวเตอรทนทททราบวาจะท างานใดหรอกอนเวลา 10.00 น. หรอ 14.00 น 13.3 หยดการท างานกอนเวลา 11.30 น. หรอ 15.30 น. และรวบรวมเอกสารตามขอ 7 ใหอาจารยเซน

รวมทงใหมการช าระคารกษาทกครง 13.4 สงคนเครองมอ* กอนเวลา 12.15 น. หรอ 16.15 น.

* หากชากวานนตองลางเครองมอเองแลวสงคนในวนรงขน กอนเวลา 9.00 น.

การไมปฏบตตามระเบยบจะถกตดคะแนนตามระเบยบกลางของการปฏบตงานในคลนกและตามระเบยบการตดคะแนนของคลนกทนตกรรมส าหรบเดก ดงน เชน

- เซนชอปฏบตงานหลงเวลา 9.15 น. หรอ 13.15 น. จะถอวามาสาย มาสาย 2 ครงถอเปนขาด 1ครง - รกษาผ ปวยโดยไมมการเซนจาย case ในแฟมผ ปวย / ไมรบเขาในสมดบนทกรายชอผ ปวยในความ รบผดชอบ/รายชอผ ปวยในแบบบนทกเพอพฒนาผ เรยนหก 0.5 % - การลงชอแตไมปรากฏตว/ไมมาปฏบตงานหก 0.2 % - ละทงผ ปวย ตงแต 2 เดอนขนไปหก 0.6-1 %


13

- ไมบนทกการรกษาตามเวลา/ไมสะอาดหก conduct 0.2 % - เซนแฟมยอนหลง/ไมเซนแฟมหก 0.1 % - จายโอน case กนเองหก 0.2 % - ไมเซนชอ/ไมลงคอมพวเตอร ใหตรงเวลา/ใชวสดสนเปลอง/ไมน าแบบบนทกเพอพฒนาผ เรยน มาใหเซน หก 0.2 %

-ไมดแลเอาใจใสผ ปวย/ไมเกบ film ใหด หก holistic approach -ท าใหผ ปวยเสยเวลาโดยไมมเหตผลอนควร เชน ไมลงนดผ ปวยเดกโรงเรยนใหถกตอง ท าใหเดกขาดเรยน

โดยเปลาประโยชนหก 0.2 %

-ไมตดยอดคารกษาของเดกโครงการท าฟนฟร หากเกน 2 สปดาห นทพ.ตองจายคารกษาสวนนนเอง -ตองจายออกผ ปวยภายใน 1 สปดาหหลงหมดเวลาปฎบตงาน หากไมเกน 2 สปดาหหก 0.2 % (พจารณาควบคกบการละทงผ ปวย และถาจายออกหลงจากหมดเวลาปฏบตงานเกน 2 สปดาหจะไดเกรด I และเมอแก I แลว จะถกปรบเกรดลดลง 1 ประจ) -การเซน competency ยอนหลงเกน 1 เดอนหก 0.1 คะแนนจากคะแนนเตม 5 คะแนนของ conduct

กลาง (หรอตามดลยพนจของอาจารย) - กฎเกณฑอนๆ ตามระเบยบกลางของการปฏบตงานในคลนก (ใบตดคะแนนนอกคาบ ใหนทพ. เขยนมลความผดเซนชอแลวใหอ.เซนก ากบ) เกณฑการตดคะแนนตามระเบยบกลางทเปนปจจบนของการปฏบตงานในคลนกทงหมด

ตวอยางการตดคะแนนเจตคตโดยการบนทกในฟอรมหกคะแนนนอกคาบ ตามระเบยบกลางป 2558 1. ใหการรกษาผปวยโดยไมรบเขาในแฟมและระบบคอมฯ หก 0.5 %

2. ปฏเสธการรกษาผปวยโดยไมมเหตอนควร หก 0.4-0.6 %

3. ละทงผปวยตงแต 2 เดอนขนไปโดยไมมเหตอนควร หก 0.6-1 %

4. น าชอคนอนมาใชในการเบกแฟมคนไข หก 0.2 %

5. จายโอน case กนเอง หก 0.2 %

6. ท าใหผปวยเสยเวลาโดยไมมเหตผลอนควร เชน นดผปวยผดวน นดมาแลวใหผปวยกลบ

หก 0.2 %

7. ขอคนไขแตไมจองยนต หก 0.2 %

8. จองยนตซ า หก 0.2 %

9. ลงชอแตไมปรากฏตว/ไมปฏบตงานตามตาราง หก 0.2 %

10. นดผปวยมากกวา 1 คน ในเวลาเดยวกน หก 0.2 %

11. ไมลงคอมฯ ใหอาจารยประเมนงาน หก 0.1 %

12. เซนต chart ยอนหลง และไมเซนต chart (เงอนไขตามสาขาวชา) หก 0.1 %


14

13. ไมคนผปวยเมอสนสดการปฏบตงานภายใน 2 สปดาห หก 0.2 %

14. ไมท าความสะอาดยนต ไมคนเครองมอ ไมมน ายาลางมอ ผาเชดมอทยนต

ครงแรกตกเตอน

ครงท 2 หก 0.1 %

ครงตอ ๆ ไป หก 0.2 %

15. มกรยาไมเหมาะสมตออาจารย เพอนรวมงานและบคลากรอนๆ หก 0.2 %

16. ไมปฏบตตามกฎระเบยบของสาขา เชน การไมปฏบตตามขนตอนทระบไวในคมอเรองการสงงาน complete

ของสาขา CB หก 0.1-0.2 %

17. บ าบดผปวยเกนเวลาโดยไมไดรบอนญาตและ/หรอไมมอาจารยควบคม หก X %

18. บ าบดผปวยนอกสถานททจดใหปฏบตงาน หก X %

19. บ าบดผปวยโดยประมาท จนอาจเปนอนตรายหรอเกดผลเสยตอผปวย หก X %

20. ปลอมแปลง/แกไขเอกสาร ซงสอไปทางทจรต หก X % *

21. ปลอมแปลง/แกไขลายเซน หก X % *

22. เจตนายกยอก ลกขโมย ของทไมใชของตน หก X % *

23. อน ๆ ทสอไปในทางไมสจรต หก X % *

24. อน ๆ

หมายเหต 1. X พจารณาการตดคะแนนอกครง 2. * น าเขาพจารณาโดยกรรมการวนยนกศกษา 3. หกจากคะแนนเตม 10 % 4. กรณอน ๆ นอกเหนอจากนใหน าเขาพจารณาในกรรมการ Statement 2(9) เบองตน 5. ขอใหพจารณาสอบถามนกศกษา/ใหนกเรยนเซนรบทราบกอนการสงใบแจงตดคะแนน 6. กรณผดซ า ๆ ในความผดเดมเกนกวา 3 ครงขอใหน ามาพจารณาในกรรมการ statement 2(9) และอาจมการ

เรยกนกศกษามาใหขอมล


15

ระเบยบการรบและคน case ผปวย

การรบ case ผปวยทวไป 1. การรบเขาผปวยจากคว นทพ.ตองท าการรบเขาผ ปวยทกคนทจายให ซงจะมลายเซนอาจารย /

เจาหนาทจายผ ปวยใหอยในหนา treatment record ใหนทพ.ลงบนทกชอผ ปวยในสมดรบเขาผ ปวยกบเจาหนาทประจ าคลนกและในแบบบนทกเพอพฒนาผ เรยนใหเรยบรอยกอนเรมปฏบตงาน

2. การรบ case OPD ใหท าการรบเขาเฉพาะรายทท าการรกษาตอเนอง 3. การรบโอน case เฉพาะซจากผชวยทนตแพทย แจงเจาหนาทเวชระเบยนเพอรบแฟมผ ปวย และเซน

ก ากบ จากนนจงใหอาจารยเซนโอน case ใหหรอในท านองกลบกน บาง case อาจใหอ.เปนผ เซนโอนใหกอนในแฟมผ ปวย

4. การโอน case ผปวยโดยนทพ.ดวยกนเองถอเปนความผด หากมความจ าเปนตองโอน case ใหน าแฟมผปวยมาปรกษาอาจารยประจ าสาขากอนลวงหนาวาจะอนญาตหรอไม

หมายเหต นทพ. สามารถรบเขาผปวยมาเปนผปวยในสาขาฯเดกไดดวยตนเอง โดยการใช user name : pedo และ password 11111

การคน case ผปวยทวไป 1. กรณท างานเสรจสนตามแผนการรกษา ใหนทพ.ปม complete case พรอมเขยนวนททท างานเสรจ

ในแตละงานลงในตาราง Treatment plan น าแฟมประวตไปเขาคว recall ทเจาหนาทเวชระเบยน แลวใหอาจารยเซนกอนจายออกกบผชวยทนตแพทยตอไป

2. กรณตดตอผปวยไมได หรอผปวยปฏเสธการรกษา ใหเขยนเหตผลของการคน case พรอมแนบหลกฐานทเปนลายลกษณอกษรมาในแฟมประวตผ ปวย เชน

- จดหมายลงทะเบยน หรอ EMS ซงแสดงเปนหลกฐานการตดตอเกบไวในแฟมประวตผ ปวย หากผ ปวยไมตดตอกลบมาภายใน 10 วน นทพ.สามารถจายออกผ ปวยรายนนได

- การตดตอทางโทรศพท ตองมผชวยทนตแพทยเปนพยานรบร และเซนรบทราบ - กรณผ ปวยผดนด 2 ครง โดยแตละครงตองมลายเซนอาจารยใน Daily Record - ผปกครองทขอเลอนการนดออกไปกอนหรอหาเวลานดใหตรงกบวนทนทพ.ปฏบตงาน

ไดยาก นทพ.ควรบนทกการตดตอไวใน Daily record และใหอาจารยเซนรบทราบเพอด าเนนการตามความเหมาะสมตอไป

3. กรณหมดเวลาการลงปฏบตงาน ใหนทพ.ระบวนททท างานแตละชนดเสรจในตาราง Treatment plan และเขยนชอ HN ผปวย พรอมงานทยงไมไดรบการรกษาลงในใบสรปงานทตองใหการรกษาตอ แลวใหอาจารยเซนจายออก

* การจายออกทก case ตองตรวจสอบหลกฐานการจายเงน การเซนชอของอ.นเทศ ใหเรยบรอยกอนใหอาจารยประจ าในสาขาเซนอนญาตแลวจงน าไปจายออกทผชวยทนตแพทย


16

ระบบบรการผปวยในคลนกทนกรรมส าหรบเดก

นทพ.ควรสามารถใหขอมลแกผปกครองเพอเลอกระบบบรการทเหมาะสมดงน

1. ผปวยรบควตอนเชา (OPD): เปดรบผ ปวยทกวนราชการเฉพาะในรอบเชาโดยเปดรบบตรตงแตเวลา 7.30 น.-10.30 น. และรบโดยไมจ ากดจ านวน

เปนการบ าบดฉกเฉน ในกรณอกเสบบวม ปวดฟนหรอฟนไดรบอบตเหตหรอเปนการรกษาฟนเฉพาะซทมความจ าเปนเรงดวน

ผ ปวยทไมใหความรวมมอในการรกษา มโรคประจ าตวทตองไดรบการดแลเปนพเศษ หรอการรกษามความยงยากซบซอน อาจไมไดรบการรกษาในวนนนๆ แตจะไดรบการตรวจและนดเขาควตามความเหมาะสม

2. ผปวยนด

ผ ปวยทตองการรบการรกษาตอเนอง จะไดรบการเขาควเพอนดมารบการรกษากบนทพ. หรอ นกศกษาปรญญาโท ภายใตการดแลของอาจารยทนตแพทย/ อาจารยสาขาทนตกรรมส าหรบเดก ตามเกณฑการแบงกลมการนดผปวย โดยผ ปวยจะ

- ไดรบการตรวจสขภาพชองปากอยางสมบรณ

- ไดรบนดการรกษาอยางตอเนองจนเสรจสมบรณ

- มการตดตามดแลจนอาย 12 ป

เกณฑการแบงกลมการนดผปวย

การรกษาโดยนกศกษาทนตแพทย ภายใตการดแลของอาจารยทนตแพทย

การรกษาโดยนกศกษาปรญญาโท ภายใตการดแลของอาจารยทนตแพทย

การรกษาโดยอาจารย

- ผ ปวยอายตงแต 5-12 ป

- สามารถใหความรวมมอในการรกษาไดด

- ไมมปญหาโรคประจ าตวทตองไดรบการดแลเปนพเศษ/ตรวจและใหทนตสขศกษาหรอการรกษาทไมซบซอนในผปวยมโรคประจ าตว/เดกพเศษ

- ผ ปวยอายต ากวา 5 ป

- ไมใหความรวมมอในการรกษา

- มโรคประจ าตวทตองดแลเปนพเศษ

- ขนตอนการรกษามความยงยากซบซอน

- การรกษาทางทนตกรรมจดฟนเบองตน

- ผ ปวยทนทพ.ไมสามารถใหการรกษาได

หมายเหต อตราคารกษาโดยอาจารยทนตแพทยและนกศกษาปรญญาโทจะสงกวานกศกษาทนตแพทย


17

บ

แนวทางการนเทศงานในสาขาทนตกรรมส าหรบเดก

ขนตอนการตรวจและการรายงาน case ผปวย กอนการปฏบตงานทกครง (beginning check) สงทนกศกษาควรปฏบต

1. ใหนกศกษารวมตวกลมยอยแลวท าการรายงาน case ผปวยโดยสรป กอนการปฏบตงานทกครง ดงน 1. เพศ อาย น าหนก สวนสง และ percentile (เหมาะสมกบวยหรอไม) 2. chief complaint, history of present illness, medical history 3. dental history รวมถงพฤตกรรมของผ ปวยระหวางการท าฟน 4. generalized examination (ปกตหรอม underlying disease) 5. extraoral and intraoral examination (อาจยงไมไดตรวจ, ใหใชขอมลเดม) 6. tentative diagnosis, further investigation (เชนการสงถายภาพรงส) หรอ definite diagnosis 7. scope of treatment plan ใน visit น โดยบอกหลกการ เหตผลและแนวคดในการรกษา รวมทง

วสดทเลอกใช 8. ขอควรระวงและการเตรยมผ ปวยกอนการรกษา (ถาม)

2. ขนตอนทงหมดนควรใชเวลาทงกลมไมเกน 20 นาท (ควรใชเวลานอยกวานกรณเปนผ ปวยทมารบการรกษาตอเนอง เพราะเปนการตรวจเพอยนยนผลการวนจฉยและแผนการรกษาเดม หรอวาจะตองมการเปลยนแปลงตามสภาพชองปากทเปลยนไปหรอการมภาวะฉกเฉนเชน ปวด บวม มหนอง หรอการไดรบอบตเหต เปนตน)

สงทอาจารยจะประเมน 1. ความรความสามารถในการซกประวต (โดยเฉพาะอยางยงโรคทางระบบ หรอการสงสยวาผ ปวยม

underlying disease) การตรวจรางกาย การตรวจภายนอก และภายในชองปาก 2. ความถกตองของ tentative diagnosis และความเหมาะสมของการสงตรวจเพมเตมหรอแผนการรกษาท

จะท าใน visit นโดยสงเขป

ขนตอนการซกประวต ตรวจและบนทกในแบบฟอรม: Examination and chart record สงทนกศกษาควรปฏบต

1. ซกประวตเกยวกบ อายของเดก ชงน าหนกและวดสวนสงเพอประเมนการเจรญเตบโตทางรางกายวาสมตามวยหรอไม (ซงควรประเมนใหมทก 6 เดอน) ซกถามเกยวกบ chief complaint, history of present


18

illness, medical history, social history, dental history โดยละเอยดพรอมจดบนทกลงในแฟมประวตผ ปวย

2. ตรวจรางกาย ตรวจภายนอกชองปากและตรวจดสภาพภายในชองปากทงหมด และบรเวณ chief complaint โดยละเอยด แลวท าการกรอกขอมลในสวน Examination record ในแฟมประวตผ ปวย

3. ใหการวนจฉยเบองตน (tentative diagnosis) และสงตรวจเพมเตม เชน การสงถายภาพรงส 4. เมอไดขอมลครบถวน ใหลงสภาพ diagram ฟน บอกการวนจฉย (definite diagnosis) ของฟนแตละซ

และใหการวนจฉยโรคของเนอเยอในชองปาก

สงทอาจารยจะประเมน 1. ความรความสามารถในการซกประวต (โดยเฉพาะอยางยงโรคทางระบบ หรอการสงสยวาผ ปวยม

underlying disease) การตรวจรางกาย การตรวจภายนอก และภายในชองปาก 2. นกศกษาสามารถอธบายสภาพปญหาภายในชองปากของผ ปวยได 3. ความถกตองของ tentative diagnosis และความเหมาะสมของการสงตรวจเพมเตม 4. การลงบนทกขอมลไดถกตองและครบถวนของ

แนวทางการใหคะแนน A เมอนกศกษาแสดงใหเหนถงความร ความเขาใจและสามารถปฏบตไดตาม ขอประเมน 1-4

ไดอยางด ครบถวนสมบรณ B เมอมขอบกพรองเลกนอยซงสามารถแกไขหรอปรบปรงไดด C เมอมขอผดพลาดหรอบกพรองปานกลางแตสามารถแกไขหรอปรบปรงใหเปนทยอมรบได F เมอนกศกษาขาดความรความเขาใจในประเดนส าคญ อนน ามาซงความผดพลาด และ

เสยหายในการรกษาอยางมนยส าคญ ซงอาจารยไดใหค าแนะน าและใหโอกาสนกศกษาไปแกไขขอบกพรองแลว แตนกศกษาไมสามารถแกไขได


19

ขนตอนการวางแผนการรกษาทางทนตกรรม: Treatment plan สงทนกศกษาควรปฏบต

1. ประเมนดความรนแรงและปรมาณของปญหาในชองปาก ความรวมมอในการรกษาของเดก การมโรคทางระบบ หรอเปนผ ปวยเดกพเศษทจ าเปนตองไดรบการรกษาทซบซอน และความรวมมอของผปกครอง เพอใชประกอบการวางแผนการรกษา

2. เขยนแผนการรกษาของฟนแตละซลงในตารางดวยดนสอ โดยเรยงล าดบ severity ของปญหาและล าดบ quadrant ทจะท าการรกษาในลกษณะ quadrant dentistry พรอมทงวางแผนงานทนตกรรมปองกน หากท าขนตอนนไมเสรจในครงนนใหถอวา treatment plan incomplete แลวใหนทพ.ท างานตอในคราวหนา โดยไมจ าเปนตองตรวจงานกบอาจารยทานเดม

3. เมออาจารยตรวจงานแลว นทพ.ตองอธบายสภาพปญหาภายในชองปาก รายละเอยดของแผน/ทางเลอกรกษาของการรกษาและคาใชจายใหผปกครองทราบ หากผปกครองไมเหนชอบหรอถาตองมการเปลยนแปลงใด ๆ ใหแจงอาจารยทราบกอนทจะท าการแกไข จากนนเขยน visit planning สงอาจารยใหเสรจเรยบรอยภายใน visit นน (ถาผปกครองตองการเพยงตรวจ แตไมไดจะมาท าการรกษาตอเนองกบนทพ.กไมตองท า visit planning) และหากเขยน visit planning สงไมทนในครงนน กใหตรวจ visit planning กบอ.นเทศทานอนคราวหนาเลยเชนกน

สงทอาจารยจะประเมน

1. ความเหมาะสมของการวางแผนการรกษาแบบบรณาการ และการวางแผนทนตกรรมปองกน 2. ความถกตองเหมาะสมของการเรยงล าดบ severity ของปญหาและล าดบ quadrant ทจะท าการรกษา

ในลกษณะ quadrant dentistry 3. ความสามารถในการอธบายสภาพปญหาในชองปากและแผนการรกษาใหแกผปกครอง

แนวทางการใหคะแนน A เมอนกศกษาแสดงใหเหนถงความร ความเขาใจและสามารถปฏบตไดตาม ขอประเมน 1-

3 ไดอยางด ครบถวนสมบรณ B เมอมขอบกพรองเลกนอยเชน ยงจดล าดบการรกษาใน visit planning ไมเหมาะสมซง

สามารถแกไขหรอปรบปรงไดด C เมอมขอผดพลาดหรอบกพรองปานกลาง เชน วางแผนการรกษาไดไมเหมาะสมกบผ ปวย

แตสามารถแกไขหรอปรบปรงใหเปนทยอมรบได F เมอนกศกษาขาดความรความเขาใจในประเดนส าคญ อนน ามาซงความผดพลาด และ



20

ขนตอนการถายภาพรงส อานและแปลผลภาพรงส สงทนกศกษาควรปฏบต

1. ตรวจในชองปากผ ปวย และประเมนวาควรตองถายภาพรงสประเภทใดเพมเตมเพอประกอบการวนจฉยหรอไม โดยพจารณาตาม Guideline on prescribing radiographs for infants, children, adolescents, and persons with special health care needs ของ AAPD จากนนจงคอยเชญอาจารยนเทศงาน

2. เมอไดแนวทางการสงถายภาพรงสทเหมาะสมแลว ใหนทพ. อธบายเหตผลความจ าเปนในการสงถายภาพรงสใหผปกครองของเดกรบทราบกอนแลวจงพมพใบสงถายภาพรงสโดยกรอกขอมลผ ปวย ระบต าแหนงหรอซฟนทจะถายภาพรงส อาการ การวนจฉยเบองตน ระบเทคนคการถายภาพรงส และหองทจะสงผ ปวยไปถายภาพรงส ใหอาจารยเซนก ากบกอนน าไปเบกฟลมจากจดจายกลาง

3. หากนทพ.จะถายภาพรงสแกเดกดวยตนเองบนคลนกเดก ใหใชหลก Tell Show Do สวมเสอตะกว และปลอกปองกนไธรอยดใหแกเดกกอนถายภาพรงส

4. ตงระบบการท างานของเครองใหเรยบรอย ปรบ position ของเดก กอนจดกระบอกถายภาพรงสใหตรงต าแหนงและถกตองตามเทคนคทจะท าการถาย แลวจงใสฟลมเขาในชองปากเดก แลวดต าแหนงของกระบอกถายรงสใหถกตองและครอบคลมฟลมอกครง

5. ดวาผ ปวยเดกอยนงดแลวจงกดป มถายภาพรงส ถาเดกไมใหความรวมมอ ไมยอมอยนง หรอไมมนใจวาจะถายภาพออกมาไดด ใหแกไขหรอปรบพฤตกรรมของเดกใหไดกอน หากยงท าไมไดใหเชญอ.นเทศ นทพ. ไมควรฝนกดป มถายภาพรงสทงๆทรวาจะไมไดภาพทด เพราะเดกจะไดรบรงสโดยไมจ าเปน

6. เมอไดภาพรงสแลวนทพ.ตองประเมนคณภาพของภาพทได บอกขอบกพรองพรอมแนวทางแกไขในขนตอนการถายภาพหรอการลางฟลมได จากนนจงอานและแปลผลภาพรงสใหอาจารยทราบ

7. น าฟลมทไดไปยดไวบนแผนพลาสตกทเขยนชอ HN. ผ ปวยแลว โดยเรยงภาพตามล าดบ quadrant และเขยนวนททถายก ากบไวใตภาพใหเรยบรอย สวนฟลมคส าเนาใหเกบในตะกราททางสาขาจดไวโดยแนบฟลมไวกบใบสงถายภาพรงสเพอน าไปจดเกบไวทหอง x-ray ของโรงพยาบาลตอไป

สงทอาจารยจะประเมน 1. เหตผลหรอความเหมาะสมในการสงถายภาพรงสเทคนคตางๆ 2. ความถกตองของการเขยนใบสงถายภาพรงส 3. ความรในเรองขนตอนและวธการถายภาพรงสในแตละเทคนค และการปองกนอนตรายจากรงส 4. คณภาพของภาพถายรงส: ม contrast ทด ครอบคลมบรเวณทตองการตรวจ ไมม overlapping หรอ

cone cut และมสดสวนของฟนถกตอง 5. การแปลผลภาพถายรงสทงในบรเวณ chief complaint และบรเวณอนๆทปรากฏในภาพ


21

แนวทางการใหคะแนน

A เมอนทพ.แสดงใหเหนถงความร ความเขาใจและสามารถปฏบตไดตาม ขอประเมน 1-5 ไดอยางด ครบถวนสมบรณ

B เมอมขอบกพรองเลกนอยซงสามารถแกไขหรอปรบปรงไดด เชน ตองถายภาพรงสใหม1 ครง C เมอมขอผดพลาดหรอบกพรองปานกลางแตสามารถแกไขหรอปรบปรงใหเปนทยอมรบ

ไดเชน เมอเกด ลกษณะ cone cut เมอตองถายภาพรงสใหม 2 ครง หรอเมอฟลมมรอยขด แตยงใหขอมลได

F เมอมขอผดพลาดมากหรอไมปองกนรงสใหแกผ ปวย ไมแจงอาจารยทราบกอนการถาย ซอม ไมระมดระวงในการถายภาพหรอลางฟลมท าใหฟลม expose แสง หรอไมไดภาพ ในบรเวณทตองการ ฟลมมรอยขดจนใหขอมลทตองการไมได

การใหค าแนะน าการดแลสขภาพชองปาก สงทนกศกษาควรปฏบต

1. ซกประวตเกยวกบพฤตกรรมการรบประทานอาหาร นม ของวาง (ชนดหรอรปแบบของอาหาร ความถในการบรโภค) การท าความสะอาดชองปาก(วธการ ผดแล ความถ)

2. ประเมนความเสยงในการเกดโรคฟนผของผ ปวยโดยพจารณาจากพฤตกรรมทางทนตสขภาพ ประวตการไดรบฟลออไรดรวมกบการตรวจสภาพในชองปาก วเคราะหหาสาเหตและวางแผนการใหค าแนะน าทเหมาะสมแกผ ปวยแตละรายแลวบนทกลงแบบบนทก Prevention of oral disease and oral health promotion แลวรายงานอาจารย

3. ยอม plaque ดวย erythrosin dye แลวบนทกลงใน Stallard et.al plaque index แลวเกบไวในแฟมประวต เชญอาจารย

4. อธบายและสอนการแปรงฟน การใชไหมขดฟน แกผ ปวยเดกและผปกครองใหสามารถปฏบตไดอยางถกวธ และสะอาดทกบรเวณ นนคอไมมสของ erythrosin dye เหลอตดอยอก เชญอาจารยตรวจสภาพชองปากผ ปวยภายหลงการสอน


1. ความถกตองของการประเมนความเสยงในการเกดโรคฟนผของผ ปวย 2. ความเหมาะสมในการวเคราะหหาสาเหต และการใหค าแนะน าการดแลอนามยชองปากแกผ ปวย

(วธการท าความสะอาดชองปาก การเลอกรบประทานอาหาร) 3. ความถกตองในการบนทก plaque index 4. ความสามารถในการท าความสะอาดชองปากของผ ปวยเดกและ/หรอผปกครองตามค าแนะน า


22


A เมอนกศกษาแสดงใหเหนถงความร ความเขาใจและสามารถปฏบตไดตาม ขอประเมน 1-4 ไดอยางด ครบถวนสมบรณ

B เมอมขอบกพรองเลกนอย ซงสามารถแกไขหรอปรบปรงไดด C เมอมขอบกพรองปานกลาง เชน วเคราะหหาสาเหตหรอใหค าแนะน าการดแลอนามย

ชองปากไมเหมาะสมแกผ ปวย แตสามารถปรบปรงแกไขใหเปนทยอมรบได F เมอมขอบกพรองมาก ซงไมสามารถแกไขหรอปรบปรงใหดขนได หรอเกดขอผดพลาด

ทท าใหเกดผลเสยตอผ ปวยเชน เมอไมไดประเมนความเสยงในการเกดโรคฟนผของ ผ ปวย ไมไดวเคราะหหาสาเหตทท าใหเกดโรค

การใหฟลออไรด สงทนกศกษาควรปฏบต

1. บอกเทคนคการใหฟลออไรด และรปแบบ topical fluoride ทเหมาะสมกบผ ปวยแตละราย และท าการ apply ฟลออไรดดวยวธการทถกตอง สดทายจงใหค าแนะน าการปฏบตตวภายหลงการไดรบฟลออไรด 1.1 การใชฟลออไรดเจลโดยการทา (ใชส าหรบเดกทยงควบคมการกลนไดไมด อายนอยกวา 5 ป)

1. เตรยมฟนผ ปวยโดยก าจด debris, stain, calculus และขดฟนใหสะอาด โดยใช rubber cup และ fluoride paste

2. กนน าลายบรเวณทจะท าดวย cotton roll และใช saliva ejector รวมดวยเพอใหฟนแหง แนะน าใหท าเปน quadrant หรอเปน arch

3. apply ฟลออไรดโดยใชส าลปนเปนกอนเลกๆ ชบฟลออไรดเจล ทาลงบนตวฟน ใหฟนเปยกนาน 4นาท รวมกบการใช unwaxed dental floss ชบฟลออไรด ลากผานดาน proximal ของฟน

4. ก าจดฟลออไรดสวนเกนโดยใหเดกบวนน าลายทง (หามบวนน า) จากนนใชกอซเชด ฟลออไรดเจลทยงอาจคางอยในชองปากออกใหหมด

5. ใหค าแนะน าการปฏบตตวภายหลงการเคลอบฟลออไรดเจล โดยไมใหบวนน า กนน าหรออาหารใดๆ ภายหลงท าเปนเวลา 30 นาท (สามารถกลนน าลายได)

1.2 การเคลอบฟลออไรดเจลดวย tray (ใชส าหรบเดกทควบคมการกลนไดด อายประมาณ 5 ปขนไป) 1. เตรยมฟนผ ปวยเหมอนการใชฟลออไรดเจลดวยการทา


23

2. เลอก tray ทมขนาดเหมาะสมกบขนาดขากรรไกร ใสฟลออไรดเจลลงใน tray ประมาณ 1/3 ของ tray หรอ ไมเกน 5 ml ตอ 2 tray

3. จดผ ปวยใหอยใน upright position เชดฟนใหแหง ใส tray บนและลางใหผ ปวยกดพรอม กนนาน 4 นาท คอยใช high power suction ดดน าลายเปนระยะ เมอครบก าหนดจงเอา tray ทงบนและลางออก ใช high power suction ดดฟลออไรดเจลทยงเหลอตดอยออกใหหมด ใหเดกบวนน าลายทง (หามบวนน า) จากนนใชกอซเชดฟลออไรดเจลทยงเหลอคางอยในชองปากออกใหหมด

4. ใหค าแนะน าการปฏบตตวภายหลงการเคลอบฟลออไรดเจล ไมใหบวนน า กนน า หรออาหารใดๆ ภายหลงท าเปนเวลา 30 นาท (สามารถกลนน าลายได)

1.3 การใชฟลออไรดวานช 1. เตรยมฟนผ ปวยเหมอนการเคลอบฟลออไรดดวยวธอนๆ หรอใหผ ปวยแปรงฟนใหสะอาด 2. กนน าลายบรเวณทจะท าดวย cotton roll แนะน าใหท าเปน quadrant หรอเปน Arch 3. apply ฟลออไรดวานช โดยใชพกนทาลงบนตวฟน รวมกบการใช unwaxed dental floss ชบ

ฟลออไรดลากผานดาน proximalของฟน (ปรมาณฟลออไรดทใชประมาณ 0.3 - 0.5 ml ) เปาลมเบาๆ รอใหฟลออไรดวานช set ตวประมาณ 2 นาท

4. ใหค าแนะน าการปฏบตตวภายหลงการเคลอบฟลออไรดวานช ไมควรรบประทานอาหาร ภายหลงท าเปนเวลา 2-4 ชวโมง (สามารถกลนน าลายได) และงดแปรงฟนในวนทท า

สงทอาจารยจะประเมน 1. ความเหมาะสมของเทคนคการใหฟลออไรด 2. การเตรยมชองปากผ ปวยกอนใหฟลออไรด 3. ขนตอนการ apply ฟลออไรดตลอดจนการใหค าแนะน าหลงการท าแกผ ปวยเดกและผปกครอง

แนวทางการใหคะแนน A เมอสามารถเตรยมชองปากและใหฟลออไรดในรปแบบทเหมาะสมแกผ ปวยตลอดจนให

ค าแนะน าหลงการท าแกเดกและผปกครองไดอยางถกตอง B เมอมขอบกพรองเลกนอยซงสามารถแกไขหรอปรบปรงไดด C เมอมขอบกพรองปานกลางแตสามารถปรบปรงแกไขใหเปนทยอมรบได F เมอมขอบกพรองมากซงไมสามารถแกไขหรอปรบปรงใหดขนได หรอเกดมขอผดพลาดท

ท าใหเกดผลเสยตอผ ปวย เชน ขาดความระมดระวงในการใชฟลออไรด ไมจดใหผ ปวยใหอยใน upright position ใช fluoride ในปรมาณมากเกนเหมาะสม หรอทงผ ปวยไวเพยงล าพงขณะเคลอบฟลออไรด ไมก าจดฟลออไรดสวนเกนภายหลงเคลอบฟลออไรด


24

ขนตอนการใสยาชาเฉพาะท สงทนกศกษาควรปฏบต

1. ค านวณ maximum dose ของยาชาทจะใชไดในผ ปวยเดกแตละราย โดยยาชา 2 % Lidocaine with epinephrine 1 : 100,000 มขนาดยาชาไดสงสด 4.4 mg / kg / ครง

2. อธบาย nerve supply ของฟนและเนอเยอทตองการใหชา ตลอดจนบอกเทคนค ขนตอนการใสยาชา และปรมาณยาชาทใชในแตละต าแหนงทตองการใหชา รายงานอาจารย

3. เตรยมเครองมอในการใสยาชาใหพรอม สวมเขมทงปลอกเขากบ syringe ใหเรยบรอย และปดไวในหอผา วางไวท counter ดานหลง เพอหลบใหพนสายตาผ ปวย

4. เตรยมผ ปวยใหพรอมส าหรบการใสยาชา โดยใชเทคนค Tell-Show-Do (หลกเลยงการใชค าพดทนากลว เชน ฉดยา แทง เขม เปนตน) ปรบ position ผ ปวยใหนอนราบและวางมอประสานกนไวบนทอง จากนนใชกอซเชด soft tissue ในต าแหนงทจะทา topical anesthesia ใหแหง ใชส าลกอนเลกปาย topical anesthesia วางบนต าแหนงดงกลาวนาน 1 นาท จากนนอาจใหผ ปวยบวนน า

5. คล าหา landmark และใชดาม mouth mirror ชแสดงต าแหนงทจะใสยาชาในชองปากผ ปวยใหอาจารยดกอน

6. รบ syringe จากผ ชวยทนตแพทย โดยการใสยาชาใน quadrant 5 และ 8 ใหรบทางขวามอของผ ปวย สวนใน quadrant 6 และ 7 ใหรบทางซายมอของผ ปวย โดยหลบใหพนจากสายตาผ ปวยและระวงอยาใหเกด contamination หรอ needle pick ในระหวางการใสยาชาใหใชเทคนค distraction และ positive reinforcement ชวยโดยเมอเขมฉดยาสมผส soft tissue ใหเรมเดนยาชาในปรมาณเลกนอยอยางชาๆ แลวรอใหชาสกคร จงเคลอนเขมตอไปยงบรเวณเปาหมาย และเดนยาชาอยางชา ๆ ตลอดเวลาในปรมาณทเหมาะสมกบการใสยาชาแตละเทคนค

7. สง syringe คนใหผชวยในทศทางเดมกบตอนทรบมาอยางระมดระวง แลวปรบเกาอใหผ ปวยลกบวนน า คอยระวงไมใหผ ปวยกดปากหรอแกม(ทกครงทนทพ.ท าการใสยาชาเพมตองแจงใหอาจารยทราบ และตลอดเวลาของการใสยาชานน ตองอยในสายตาของอาจารยเสมอ ยกเวนอาจารยจะอนญาตใหในบางกรณ)

สงทอาจารยจะประเมน 1. ความถกตองของ maximum dose ของยาชา 2. ความถกตองในการอธบายเรอง nerve supply การเลอกเทคนคการใสยาชา วธการ และปรมาณยาชาท

จะใชในแตละต าแหนง 3. ความถกตองในการเตรยมผ ปวยและการจด position ของผ ปวยกอนใสยาชา 4. ความถกตองในขนตอนการใสยาชา และการใช behavior management ขณะใสยาชา 5. sterile technique ทใชในทกขนตอน


25


A เมอนกศกษาแสดงใหเหนถงความร ความเขาใจและสามารถปฏบตไดตาม ขอประเมน 1-5 ไดอยางด ครบถวนสมบรณ

B เมอมขอบกพรองเลกนอย สามารถแกไขหรอปรบปรงไดด เชน ใช behavior management ไดไมเหมาะสม

C เมอมขอผดพลาดหรอขอบกพรองปานกลางเชน รบสง syringe ผดดาน ใชค าพดทนากลว ไมหลบ syringe ใหพนสายตาเดก ใสยาชาในปรมาณนอยเกนไปท าใหชาไมเพยงพอ แตสามารถปรบปรงแกไขใหเปนทยอมรบได

F เมอมขอผดพลาดมากซงไมสามารถแกไขหรอปรบปรงใหดขนได หรอมขอผดพลาดท ท าใหเกดผลเสยตอผ ปวยเชน ค านวณ maximum dose ยาชาไมถกตอง ไมเตรยมผ ปวย กอนการใสยาชา ใสยาชาเองโดยไมมอาจารยควบคม เมอขาดความระมดระวงในการ ท างานท าใหเกดอนตรายแกผ ปวย เกด needle pick เกด contamination ในระหวางการ ท างานเชน หอ syringe ยาชาดวยผาเชดมอหรอผากนเปอน การซบหยดยาชาดวยผาทไมsterile

ขนตอนการใสแผนยางกนน าลาย สงทนกศกษาควรปฏบต 1. เลอก clamp ใหเหมาะสมกบซฟนทจะใส ผก floss ไวทบรเวณ bow ของ clamp เพอปองกน clamp หลน

ลงคอผ ปวย และเจาะรแผนยางกนน าลายในต าแหนงทเหมาะสม น าไปใหอาจารยด 2. น า clamp เขาเกาะทตวฟนอยางระมดระวง โดยเอยงให clamp เขาเกาะทตวฟนทางดาน lingual กอน แลว

จงเอยงมาเกาะดาน buccal ตรวจดวา clamp อยในต าแหนงทเหมาะสม ไมบดหมน แลวจงใชนวกดท wing ดนให clamp เกาะแนนใต undercut ของฟน

3. ขงแผนยางกนน าลายเขากบ rubber dam frame โดยแผนยางควรอยบรเวณกงกลางใบหนาผ ปวย ขอบบนของแผนยางอยเหนอปลายจมกเลกนอย และขอบลางของ rubber dam frame อยต ากวาระดบคาง ดนแผนยางใหลงไปอยใต wing และจดใหแนบกบคอฟน พบขอบของแผนยางขนมาเปนกระเปาใหเรยบรอยและพน floss ทผก clamp ตดไวกบขาของ rubber dam frame เพอไมใหกดขวางบรเวณทท างาน เชญอาจารยตรวจ

4. กรณใส rubber dam ในฟนหนาสวนใหญไมตองใช clamp ( ยกเวนซ canine) ใหขงแผนยางกนน าลายเขากบ rubber dam frame ใหเรยบรอยกอน แลวจงเจาะรบนแผนยางกนน าลายในต าแหนงทเหมาะสมกบฟนซทจะท า โดยเจาะรแบบไม overlap ใช floss ผกทคอฟนแลวขง floss ไวกบ frame

5. ควรใชเวลาในขนตอนทงหมดนไมเกน 15 นาท


26

สงทอาจารยจะประเมน 1. ความเหมาะสมของการเลอก clamp การเจาะรบนแผนยางกนน าลาย การผก flossไวทบรเวณ bow ของ

clamp 2. ประสทธภาพในการกนน าลายและความสะดวกในการเขาท างานหลงจากใสแผนยางกนน าลายเสรจแลว แนวทางการใหคะแนน

A เมอสามารถเลอก clamp และเจาะรบนแผนยางกนน าลายในต าแหนงทเหมาะสมกบฟนซ ทจะท า และ ใสแผนยางกนน าลายไดอยางมประสทธภาพ สามารถเขาท างานไดสะดวก และใสเสรจภายใน 15 นาท

B เมอมขอบกพรองเพยงเลกนอย ซงสามารถแกไขหรอปรบปรงไดด เชน ขอบของแผน ยางคางอยบน wing ไมแนบกบคอฟน มรอยรวทขอบกระเปา

C เมอมขอผดพลาดหรอขอบกพรองปานกลาง แตสามารถปรบปรงแกไขใหเปนทยอมรบ ได เชน ใสแลวไมสามารถเขาท างานไดสะดวก หรอขาดความระมดระวงในการท างาน เชน ลมผก flossไวทบรเวณ bow ของ clamp เลอก clamp หรอเจาะรบนแผนยางไดไม เหมาะสม ต าแหนงของ clamp ทเกาะบนตวฟนไมถกตอง

F เมอเกดอนตรายหรอผลเสยตอผ ปวย เชน เกด trauma ตอเหงอก หรอ soft tissue อยาง มาก หรอเมอใชเวลานานเกน 30 นาท โดยไมแจงอาจารยทราบ


27

การบรณะฟน แบบ Class I, II และ III ประกอบดวยขนตอนตาง ๆ ดงน - การตรวจและการรายงาน case ผ ปวย - การถายภาพรงส (ถาม) 15 นาท (ไมรวมการถายภาพรงส) - การวนจฉยและวางแผนรกษา (รวมการวาด cavity outline) - การใสยาชาเฉพาะท - การใสแผนยางกนน าลาย - การก าจดเนอฟนทผ 15 นาท - การท า Cavity preparation 30-50 นาท - การท า Base และ Sub-base 10 นาท - การใส Matrix และ wedge 5 นาท - การอด 20 นาท - การขดวสดอด 15 นาท ขนตอนการก าจดเนอฟนทผ สงทนกศกษาควรปฏบต

1. กรอเปด access คราวๆ ตาม outline ทไดวาดไวเพอใหการก าจดรอยผท าไดสะดวก โดยหากจ าเปนตอง extend cavity ออกไปมากกวาเดม นทพ.จะตองบอกเหตผลและแจงอาจารยทราบกอน

2. การก าจดรอยผออกใหหมดโดยเรมจากรอบนอกเขาไปหาเนอฟนทอยเหนอโพรงประสาทฟน โดยก าจด soft caries ดวย spoon excavator สวน caries ทมลกษณะกงแขงใหก าจดดวย steel round bur ทมขนาดเหมาะสมกบรอยผ สวน arrested caries ไมจ าเปนตองก าจดออก ตรวจดใหรอบคอบวามรอยทะลประสาทฟนหรอไม

3. กรณบรณะดวยอมลกมนทพ.ควรตด unsupported enamel ออกเทาทจ าเปน แตถาบรณะดวยคอมโพสท เรซน ไมตองตด unsupported enamel ออก และยงไมตอง bevel ในขนตอนน

4. ลางโพรงฟนใหสะอาดเชญอาจารยตรวจ นทพ.ควรท าขนตอนนเสรจภายในเวลาไมเกน15 นาท สงทอาจารยจะประเมน

1. นทพ.ก าจดเนอฟนทผไดหมดโดยเฉพาะบรเวณ DEJ และในบางบรเวณทมองหรอเขาท าไดยาก 2. ลกษณะ outline ถกตองเหมาะสมตามทวาดไว โดยไมกรอตดเนอฟนออกไปมากเกนความจ าเปน

20 นาท


28

ขนตอนการท า Cavity preparation สงทนกศกษาควรปฏบต

1. กรอแตงโพรงฟนและตรวจสอบดวยตนเองวาไดตามลกษณะทควรจะเปนทงในแงรปรางและความลก ดงน 1.1 กรณบรณะดวยอมลกม ความลกของ caivity ทเหมาะสมคอ 1.2-1.5 มม. surrounding wall เรยบ

และสอบเขาทางดาน occlusal เลกนอย รวมทงก าจด unsupported enamel ออกเทาทจ าเปน line angle ทงหมดเปนมมมน ถาเปน class II cavity ควรม carvosurface margin ท ามมอยระหวาง 70 -110 องศา gingival wall ควร flat และกวาง 1 มม. และตองอยใตตอ contact area สวนความกวางของ gingival box ไมจ าเปนตองกวางพน contact area บรเวณ axiopulpal line angle ควรเปนมมมน

1.2 กรณบรณะดวยคอมโพสท เรซน ควรเหลอเนอฟนเอาไวใหมากทสด ไมจ าเปนตองขยายเพ อท า extension for prevention ไมตองก าจด unsupported enamel และควรท าการ bevel ตามความเหมาะสม เชน ในการอดคอมโพสท class III ควรท า short bevel บรเวณขอบของ cavity กวาง 0.5 มม. โดยรอบ ( ยกเวนดาน proximal ) แลวจงเชญอาจารย (ควรท าขนตอนนเสรจภายในเวลาไมเกน 30-50 นาท)

2. กรณท า class II cavity นทพ.ตองกรอแตง cavity บนดาน occlusal ใหไดตาม outline ทถกตอง แลวใหอาจารยตรวจกอน จงจะเรมกรอ cavity ทางดาน proximal

สงทอาจารยจะประเมน 1. ความถกตองของลกษณะโพรงฟนซงเหมาะสมกบวสดทเลอกใชและไมสญเสยเนอฟนทด

ขนตอนการท า Base และ Sub-base สงทนกศกษาควรปฏบต

1. เลอกวสดทจะใชท า base หรอ sub-base พรอมอธบายเหตผลและบอกขนตอนการผสมหรอใชวสดใหอาจารยทราบ

2. การท า sub-base ควรท าเปนชนบางๆ มผวเรยบและครอบคลมเฉพาะสวนทลกทสดทใกลกบประสาทฟน สวน base ควรมความหนาอยางนอย 1 มม. มผวเรยบและครอบคลมบรเวณทตองการจะรองพนทงหมด ระหวางการท าจะตองควบคมไมใหเกด contamination ตลอดเวลาและระวงไมใหวสดทใชท า sub-base หรอ base โดนผนงและขอบของ cavity รอใหวสดแขงตว

3. ก าจดสวนของวสดทเกนขนมาตามขอบ cavity ตรวจดใหผววสดเรยบและโพรงฟนสะอาดพรอมทจะท าการอดแลวจงเชญอาจารย


29

สงทอาจารยจะประเมน 1. ลกษณะทถกตองเหมาะสมของ base หรอ sub-base 2. การเตรยม cavity ใหพรอมกอนการอด

ขนตอนการใส Matrix และ wedge สงทนกศกษาควรปฏบต

1. เลอกชนดของ matrix ทจะใสแลวเรยนใหอาจารยทราบ โดยทวไปถาเปน class II จะใช T-band matrix ยกเวนในกรณทฟนไมม contact อาจเลอกใช tufflemire matrix

2. ใส matrix และ wedge โดยเลอกขนาดของ wedge ใหเหมาะสมและควรใส wedge ใหอยใต contact area โดยใสจากดานท embrasure กวางกวา เมอเรยบรอยแลวขอบบนของ band ควรสงกวาดานบดเคยว 1-2 มม. ในขณะทขอบลางควรต ากวา gingival margin 1-2 มม.และแนบสนทกบ gingival margin โดยตลอดเมอใช explorer เชค นอกจากนตองม contour และ contact ทด ท าความสะอาดโพรงฟนใหพรอมทจะท าการอด เชญอาจารยตรวจ (ควรใชเวลานานไมเกน 5 นาทในขนตอนน)

สงทอาจารยจะประเมน 1. ลกษณะทถกตองเหมาะสมของการใส matrix และ wedge 2. การเตรยม cavity ใหพรอมกอนการอด

ขนตอนการอด สงทนกศกษาควรปฏบต

1. กรณบรณะดวยอมลกม ใหน าอมลกมเขาในโพรงฟนทละนอย อดอมลกมใหแนนและแนบกบโพรงฟน ระวงไมใหเกดฟองอากาศในเนอวสด เสรจแลวจงตกแตง(carve) อมลกมไหไดตาม anatomy ของฟน ก าจดวสดอมลกมสวนเกนออกใหหมดทงในดาน occlusal และดาน proximal ตรวจดการสบฟนดวย articulating paper ท าการแกไขใหเรยบรอย แลวเชญอาจารยตรวจ

2. กรณบรณะดวยคอมโพสท เรซน ใหท าการปรบสภาพฟนดวยการใชกรดกดนาน 15-20 วนาททงในฟนน านม และฟนแท ลางกรดออกใหหมด เปาฟนใหแหงในลกษณะ wet dry กอนจะ apply dentine bonding agent และกระตนดวยแสง ตามวธการทบรษทผผลตแนะน า จากนนจงอดเปนชนๆ แตละชนมความหนาไมเกน 2 มม. และกระตนดวยแสงนาน 40 วนาท นทพ.ควรแตงวสดใหไดตาม anatomyของฟน กอนกระตนดวยแสง โดยระมดระวงไมใหเกดฟองอากาศในเนอวสด และควบคมความชนไมใหเกด contamination ตลอดระยะเวลาทท าการอด เสรจแลวตรวจดการสบฟนดวย articulating paper แลวเชญอาจารยตรวจ (โดยไมตองขดแตง) ไมควรเบกวสดอดคอมโพสท เรซน รวมท ง dentine bonding


30

agent มากอนทจะเตรยมโพรงฟนเสรจ เนองจากวสดไวตอแสง และวสดทเปนของเหลวอาจเกดการระเหย สงผลใหคณสมบตโดยรวมของวสดบรณะดอยกวาทควรจะเปน

3. ไมควรใชเวลาในขนตอนนนานเกน 20 นาท สงทอาจารยจะประเมน

1. ความแนนและความแนบสนทของเนอวสดกบ cavity ไมมฟองอากาศ ไมมสวนเกน ไมมลกษณะ under margin

2. ความถกตองตาม anatomy ของฟน ความแนนและความถกตองบรเวณ contact และ contour 3. ผววสดเรยบ ไมมจดสบสง

แนวทางการใหคะแนน A เมอนกศกษาแสดงใหเหนถงความร ความเขาใจและสามารถปฏบตไดตามขอประเมนของ

การบรณะฟนในแตละขนตอนไดอยางด ครบถวนสมบรณ B เมอมขอบกพรองเลกนอย และสามารถแกไขปรบปรงไดด C เมอมขอผดพลาดหรอบกพรอง แตสามารถแกไขหรอปรบปรงใหเปนทยอมรบได F เมอนกศกษาขาดความรความเขาใจในประเดนส าคญ อนน ามาซงความผดพลาด และ


ขนตอนการขดวสดอด สงทนกศกษาควรปฏบต

1. สอบถามความรสกของผ ปวยวาหากสมผสบรเวณทบรณะดวยลนแลว รสกสากๆ หรอมขอบคมหรอไม เวลาเคยววามอาการเจบหรอเสยวฟนหรอไม ตรวจสอบสภาพของวสดบรณะวาอยในสภาพด ไม under margin และไมมรอยแตกบน รวมทงเชคจดสบสงดวย articulating paper (ถาเปนวสดอมลกมจะเหนเปนบรเวณทมนวาวบนผวของอมลกม) จากนนรายงานสภาพของวสดอดรวมทงขอบกพรองทตองท าการแกไขใหอาจารยทราบ

2. อธบายการใชอปกรณขดอมลกมกอนหลงตามล าดบ หรออธบายการใชอปกรณขดคอมโพสท เรซนกอนหลงตามล าดบ รวมทงการใช blade no.12 ก าจดครบวสดบรเวณคอฟนทาง proximal และเชญอาจารยตรวจวสดอดอกครงกอนลงมอขด แมจะผานขนตอนการอดมาแลวกตาม

3. ควรเรมตนดวยการขดแตงรปรางของวสดใหถกตองตาม anatomy ของฟน โดยไมมจดสบสง หรอสวนเกนของวสดกอน จงคอยขดผววสดใหเรยบเปนมน


31

4. สอบถามความรสกของผ ปวยอกครง และตรวจดใหแนใจวาท าการขดแตงไดเรยบรอยดจงท าความสะอาดชองปากผ ปวยกอนเชญอาจารย นกศกษาควรขดแตงวสดอดใหเสรจภายในเวลา 20 นาท

สงทอาจารยจะประเมน 1. สภาพของวสดบรณะกอนท าการขดแตง 2. ซกถามขอบกพรองทจะตองท าการขดแตงแกไข และรายละเอยดในขนตอนการขดแตง 3. หลงการขดแตง วสดอดม anatomy ถกตอง ผวเรยบและแนบกบขอบของ cavity โดยไมมจดสะดด และ

ไมมจดสบสง

แนวทางการใหคะแนน A เมอสามารถรายงานสภาพหรอขอบกพรองของวสดบรณะพรอมบอกแนวทางแกไข

ขนตอนการขดไดถกตอง และสามารถขดวสดบรณะไดตาม anatomy ผวเรยบและแนบ กบขอบของ cavity โดยไมมจดสะดด ไมมจดสบสง ภายในเวลาไมเกน 20 นาท

B เมอมขอบกพรองเลกนอย ซงสามารถแกไขหรอปรบปรงไดด เชน มจดสะดดบรเวณ รอยตอของขอบวสดกบผวฟนบางต าแหนง หรอผววสดยงไมเรยบเปนมน

C เมอมขอผดพลาดหรอบกพรองปานกลาง เชน ตรวจสอบสภาพวสดบรณะกอนการขดแตง ผดพลาด หรอหลงขดแตงยงพบจดสบสง ยงม overhanging margin แตสามารถแกไข หรอปรบปรงใหเปนทยอมรบได

F เมอมขอผดพลาดมาก เชน เกดการสญเสยเนอฟนธรรมชาต เกด under restoration เกด overheat เกด trauma อยางมากกบเนอเยอโดยรอบ หรอใชเวลาในการขดนานเกน20นาท โดยไมแจงอาจารยทราบ


32

การท าเคลอบหลมรองฟน ประกอบดวยขนตอนตางๆ ดงน - การตรวจและการรายงาน case ผ ปวย - การท าความสะอาดฟน 10 นาท - การเคลอบหลมรองฟน 15 นาท ขนตอนการท าความสะอาดฟน แนวทางการปฏบตงาน

1. ท าความสะอาดฟนโดยใช rubber cup หรอ prophy brush รวมกบ pumice ผสมน า (ไมควรใช pumice ทผสมน ามน หรอฟลออไรด) ขดดาน occlusal และ buccal หรอ lingual groove ลางดวยน าใหสะอาด ใช explorer เขยไปตามหลมรองฟน เพอก าจด plaque และ pumice ทตกคางออกใหหมด ระวงไมใหมเลอดออกทขอบเหงอก ลางดวยน าใหสะอาดอกครง เชญอ.นเทศ

สงทอาจารยจะประเมน 1. ผวฟนสะอาดทกบรเวณ ไมมคราบ plaque หรอคราบ pumice หลงเหลอ ไมมเลอดออกบรเวณขอบ

เหงอก

ขนตอนการเคลอบหลมรองฟน แนวทางการปฏบตงาน

1. เตรยมตวฟนใหแหง (กรณไมใสแผนยางกนน าลาย) โดยใชกอซกนน าลายรวมกบการใช high power suction

2. ใช 35% phosphoric acid กดผวเคลอบฟนนาน 15-20 วนาททงในฟนแทและฟนน านม ลางออกดวยน านาน 15-20 วนาท จากนน high power suction ดดน าจากกอซทกนอยใหแหง เปลยนกอซ โดยวางกอซใหมทดานบนกอนแลวจงดงกอซเกาออกทางดานลาง ระวงอยาใหเกดการปนเปอนกบน าลาย เปาฟนใหแหงจะเหนลกษณะขาวขน ถาผวฟนบางบรเวณไมเหนเปนสขาวขนหรอเกดการปนเปอนกบน าลาย ใหกนน าลาย เปาแหง และใชกรดกดซ าใหมประมาณ 10 วนาท

3. ทาวสดเคลอบหลมรองฟนใหครอบคลมรองฟนทงหมดและบรเวณ 1/3 ของ cuspal incline plane ระวงไมใหเกดฟองอากาศ และไมใหเกด sealant bridge แลวฉายแสงนานประมาณ 20 วนาท ระหวางนนตองกนน าลายใหดตลอดเวลา

4. ตรวจดวาวสดแขงตวดและตดแนนโดยไมมฟองอากาศและไมหลดออกเมอเขยหรอกระตกดวย explorer ถาตรวจพบมฟองอากาศหรอบรเวณทวสดเคลอบหลมรองฟนยงไมครอบคลมหลมรองฟนทงหมด ใหทา


33

วสดซ าไดเลยในกรณทยงไมมการปนเปอนน าลาย แตถาปนเปอนน าลายแลวควรใชกรดกดใหมนาน 10 วนาท ตรวจดดวยตนเองใหมนใจวาท าการเคลอบหลมรองฟนไดเรยบรอยดแลวเชญอาจารย

5. ใชส าลชบน าเชดสวนผวของวสด ถอดแผนยางกนน าลายหรอเอากอซกนน าลายออก ก าจดสวนเกนหรอครบของวสดบรเวณคอฟนออก แลวใช articulating paper เชคจดสบสง กรอแกสงดวย finishing bur หรอ white stone bur รวมกบ micromotor เชญอาจารย ควรใชเวลาในขนตอนนไมเกน 15 นาท ตอฟนหนงซ

สงทอาจารยจะประเมน 1. วสดเคลอบหลมรองฟนครอบคลมบรเวณหลมรองฟนทลกทงหมด ม retention ทด 2. ไมมฟองอากาศ และปรมาณวสดไมมากเกน 1/3 ของ cuspal incline plane 3. ไมมจดสบสง

แนวทางการใหคะแนน A เมอสามารถเตรยมผวฟนไดสะอาด ควบคมความชนไดด วสดเคลอบหลมรองฟนคลม

รองฟนทงหมดและบรเวณ 1/3 ของ cuspal incline plane retention ด ไมมฟองอากาศ B เมอมขอบกพรองเพยงเลกนอย ซงสามารถแกไขหรอปรบปรงไดด เชน มฟองอากาศใน

เนอวสดเลกนอย หรอวสดยงไมครอบคลมหลมรองฟนทลกในบางต าแหนง C เมอมขอผดพลาดหรอบกพรองปานกลาง เชน ทาวสดในปรมาณมากเกนไป ไมก าจด

สวนเกนหรอครบของวสดออกใหหมด ยงมจดสบสง แตสามารถปรบปรงแกไขใหเปนท ยอมรบได หรอตองท าใหมมากกวา 2 ครง

F เมอมขอบกพรองมาก เชน ไมเตรยมเครองมอใหพรอมกอนเรมการท างาน โดยเฉพาะ การเตรยมเครองฉายแสง หรอไมเชญอาจารยตรวจขนตอนการท าความสะอาดฟนกอน ท า sealant เกดอนตรายตอเนอเยอออนอนเนองมาจากความเปนพษของกรด ตองแกไข มากกวา 2 ครง หรอใชเวลามากกวา 30 นาท โดยไมแจงใหอาจารยทราบ


34

การท า Preventive restoration ประกอบดวยขนตอนตาง ๆ ดงน - การตรวจและการรายงาน case ผ ปวย - การใสยาชาเฉพาะท (ถาม) - การใสแผนยางกนน าลาย (ถาม) - การท าความสะอาดฟน 10 นาท - การอด 20 - 40 นาท - การเคลอบหลมรองฟน 15 นาท หมายเหต: ท าการเคลอบหลมรองฟนตามขนตอน โดยถาเลอกบรณะดวยวดสอด amalgam ไมตองทาวสดเคลอบหลมรองฟนทบไปบนผว amalgam แตถาบรณะดวย composite resin หรอ glass ionomer cement ใหทาวสดเคลอบหลมรองฟนทบปดบนผววสดดวย ตรวจเชคจดสบสง และแกไขใหเรยบรอยจงเชญอาจารย

การบรณะฟนน านมดวยครอบฟนโลหะไรสนม

ประกอบดวยขนตอนตาง ๆ ดงน - การตรวจและรายงาน Case ผ ปวย - การถายภาพรงส(ถาม) 15 นาท(ไมรวมการถายภาพรงส) - การวนจฉยและวางแผนการรกษา(รวมการเลอกขนาดครอบฟน) - การใสยาชาเฉพาะท - การใสแผนยางกนน าลาย - การก าจดเนอฟนทผ 5 นาท - การท า Tooth preparation 45 นาท - การท า Crown preparation 45 นาท - การ Fixation 15 นาท ขนตอน Tooth preparation สงทนกศกษาควรปฏบต

1. Occlusal reduction เรมจากการใช cylindrical diamond bur หรอ round end tapered diamond bur กรอ ท า depth cut ลกประมาณ 1-1.5 มม. เพอเปนแนวทางในการกรอตดดานบดเคยวออกไดเทาๆกน

20 นาท

20 นาท

15 นาท


35

เกด occlusal clearance ประมาณ 1.5 ม.ม โดยตลอด และยงคงรปรางของ cuspal inclined plane ตามปกต ไมควรมลกษณะแบนราบ เชญอาจารย

2. Proximal reduction กรอแตงดานประชดใหมลกษณะสอบเขาหากนเลกนอย โดยใช thin tapered diamond bur กรอตดทางดาน mesial และ distal จนเกดชองวางระหวางฟนซทท ากบฟนขางเคยง สามารถใช explorer ลากผานไดตลอดแนวคอฟน ม finishing line เปนลกษณะ knife edge ต ากวาขอบเหงอกประมาณ 0.5-1 มม. โดยตลอด นกศกษาควรระมดระวงไมกรอแตงเนอฟนออกมากจนเกนไปและระวงไมใหกรอโดนฟนขางเคยง โดยอาจจะใช matrix band ชวยกนไว หรอใช wedge ดนฟนใหเกดชองวางเลกนอย เชญอาจารย

3. Buccal และ Lingual reduction ควรกรอแตงใหนอยทสด โดยใหตวฟนใหมลกษณะสอบเขาหาดานบดเคยวเลกนอย โดยใช thin tapered diamond bur กรอตดบรเวณ cervical bulge เพอไมใหม undercut มากเกนไป เชญอาจารย

4. Finishing กรอแตงขนสดทาย โดยใชหวกรอลบมมและรอยตอตางๆ ใหมน โดยวางหวกรอท ามม 30-45 องศากบ long axis ของฟน แลวตรวจเชคบรเวณ finishing line โดยรอบ จะตองเปน knife edge เขยไมตด ไมม step ตรวจดดวยตนเองกอนวามรปรางใกลเคยงกบครอบฟนทเลอกไว เชญอาจารยตรวจอกครง

สงทอาจารยจะประเมน 1. รปรางของตวฟนหลงจากกรอแตงแลวม occlusal clearance ประมาณ 1.5 ม.ม โดยตลอด และดานบด

เคยวยงมรปรางตาม cuspal inclined plane 2. ฟนใหมลกษณะสอบเลกนอยเขาหาดานบดเคยว ใช explorer ลากผานไดตลอดแนวคอฟน ม finishing

line เปนลกษณะ knife edge ต ากวาขอบเหงอกประมาณ 0.5-1 มม. โดยไมม step รอยตอทกบรเวณเปนมมมน


A เมอนกศกษาสามารถกรอแตงฟนไดด ม occlusal clearance ทเหมาะสม ไดรปรางตาม anatomy ของฟนซนน โดยใชเวลาไมเกน 45 นาท

B เมอมขอบกพรองเลกนอย เชน รอยตอตางๆยงไมเปนมมมน รปรางของฟนยงไมสอบเขา หากนเลกนอยทางดานบดเคยว แตสามารถแกไขหรอปรบปรงใหดได

C เมอมขอผดพลาดหรอบกพรองปานกลาง ตองแกไขหลายครง เชน ไมได occlusal clearance ทเหมาะสม ไมสามารถกรอดานประชดใหลาก explorer ผานไดตลอดแนวคอ ฟน ผวฟนขรขระมาก หรอ กรอโดนผว enamel ของฟนขางเคยงเลกนอย

F เมอกรอแตงเนอฟนออกมากเกนไปจนดานบดเคยวแบนราบหรอฟนสอบเขาหากนมาก เกนไป กรอตดโดน pulp horn โดยไมสมควร กรอต ากวาขอบเหงอกมาก ม step ไมสามารถแกไขใหเกด knife edge marginได เกดความเสยหายตอฟนขางเคยงมาก หรอ


36

ท าใหเกด trauma ตอผ ปวยในบรเวณทไมเกยวของกบบรเวณทท างาน โดยเกดจากการขาด ความระมดระวง หรอใชเวลาเกน 60 นาท โดยไมแจงอาจารยทราบ

ขนตอน Crown preparation and fixation สงทนกศกษาควรปฏบต

1. เมอตกแตงตวฟนเสรจเรยบรอยแลวควรเลอกครอบฟน ตวทเลกทสดทสามารถใสไดพอด โดยลองสวมครอบฟนโดยเอยงจากดาน palatal หรอดาน lingual ไปทางดาน buccal

2. สวมครอบฟนใหลงทโดยทผ ปวยสามารถสบฟนไดปกตใช spoon ตวใหญขดท ารอยระดบของขอบเหงอก ตดขอบครอบฟนยาวทเกนทงไปดวยกรรไกรตดขอบครอบฟน โดยควรจะท าการตดแตงขอบของครอบฟนตามรปรางของฟนตามธรรมชาตบรเวณ marginal gingiva เชน ดาน lingual ของฟนซ D และ E รวมทงดาน buccal ของฟนซ E ควรมลกษณะโคงเลกนอย แตดาน buccal ของซ D ควรมลกษณะเปน reverse S - curve เนองจากฟนซนม cervical bulge นน หรอถาเปนดาน proximal กควรโคงเวาตามลกษณะ gingival col แตตองระวงใหขอบของครอบฟนคลม มาถงเนอฟนสวนทดหลงก าจดรอยผแลว สงเกตวาขอบเหงอกไมซดหลงจากใสครอบฟนเขาท ถาขอบเหงอกซดควรตรวจสอบอกครงวาเกดจากขอบครอบฟนยาวเกนไป หรอขอบครอบฟนอาออก

3. ท าการแตงขอบของครอบฟนใหงมเขาเลกนอย ครอบฟนทแตงไดดเมอสวมลงทจะมเสยงดงปอกและ ม retention ทด เพราะขอบของครอบฟนผานสวนทนนบรเวณคอฟนลงไปใตขอบเหงอกและแนบกบคอฟนโดยรอบ

4. ใช flossตรวจด contact กบฟนขางเคยง โดยจะตองไมแนนหรอหลวมมากเกนไปกอนเชญอาจารยตรวจ 5. ท าการ x-ray bite wing ตรวจดความยาวและความแนบของครอบฟนในขนสดทาย จากนนเชญอาจารย

ตรวจอกครง ถามขอบกพรองทตองแกไขใหบอกวธการและอปกรณทใชในการแกไข 6. ซกซอมทศทางการใสเพอใหแนใจวาสามารถสวมครอบฟนลงเขาท อยใน alignment และม contact ทด

และไมขดขวางการสบฟนเดมของผ ปวย แลวจงตกแตงขอบใหบางและขดใหเรยบ ท าความสะอาดครอบฟนแลวน าไปใหอาจารยดพรอมบอกชนดของ cement ทเลอกใช โดยใหเหตผลประกอบ

7. ท าความสะอาดตวฟนโดยลางเอาคราบเลอดคราบน าลาย และเศษผงตางๆออก เปาครอบฟนใหแหง และใชกอซกนน าลายเพอท าตวฟนใหแหง ระวงไมท าใหแหงมากจนเกนไปโดยเฉพาะใน vital tooth แลวจงท าการผสม cement ตามอตราสวนทบรษทผผลตแนะน า ใหเหนยวขนยดไดประมาณ 1 นว แลวใส cement ลงดานในของครอบฟนใหเตม ไมควรใหมฟองอากาศ

8. น าครอบฟนสวมลงบนตวฟนใหเขาท จากนนใหผ ปวยกดครอบฟนลงใหแนนโดยอาจจะใชผากอซรองไวใหกด หรออาจใช band seater รองใหผ ปวยกดใหลงทกได


37

20 นาท

9. ใชกอซเปยกหมาดเชด cement สวนเกนบรเวณตวครอบฟนออก แลวเมอ cement เรมแขงตวใหใช explorer เขย cement สวนเกนบรเวณขอบเหงอกออกใหสะอาด ควรใช floss ทผกปมผานใต contact ทง 2 ดานอกครง แลวลางท าความสะอาดใหเรยบรอยกอนเชญอาจารย

สงทอาจารยจะประเมน 1. ความถกตองเหมาะสมของขนาดของครอบฟน พรอมทงตรวจสภาพการสบฟนวาเปนไปตามการสบฟน

ของผ ปวยกอนท าหรอไม 2. ขอบของครอบฟนอยต ากวาขอบเหงอก 0.5-1 มม. และแนบกบคอฟนโดยรอบหรอไม โดยดจากการ

ตรวจในชองปากประกอบกบจากภาพ x-ray 3. ความเรยบบางของขอบครอบฟนหลงจากขดแตง เหตผลและความเหมาะสมในการเลอกใช cement

เพอยดครอบฟน รวมถงความถกตองเหมาะสมในการผสม cement ทเลอก 4. สามารถกนน าลายไดตลอดเวลาทท าการยดครอบฟน 5. สามารถยดครอบฟนไดเขาท ไมขดขวางการสบฟนเดมของผ ปวย และไมม cement ตกคางเหลออย


การท าครอบฟนและยดตดในขอ 1-5 ไดอยางด ครบถวนสมบรณ B เมอมขอบกพรองเลกนอย และสามารถแกไขปรบปรงไดด C เมอมขอผดพลาดหรอบกพรอง แตสามารถแกไขหรอปรบปรงใหเปนทยอมรบได F เมอนกศกษาขาดความรความเขาใจในประเดนส าคญ อนน ามาซงความผดพลาด และ


การรกษาประสาทฟน

ประกอบดวยขนตอนตางๆ ดงน - การตรวจและการรายงาน case ผ ปวย - การถายภาพรงส (ถาม) 15 นาท - การวนจฉยและวางแผนรกษา (รวมการวาด Outline of access opening (ไมรวมการถายภาพรงส) - การใสยาชาเฉพาะท - การใสแผนยางกนน าลาย - การก าจดเนอฟนทผ 15 นาท - การท า access opening 20 นาท


38

- กรณท า pulpotomy - การตดและการ fix เนอเยอประสาทฟนสวน coronal 40 นาท - กรณท า pulpectomy - การท า mechanical instrumentation 45 นาท - การอดคลองรากฟน 20 นาท - การบรณะโพรงฟนดวยวสดอดชวคราว 20 นาท ขนตอนการท า access opening สงทนกศกษาควรปฏบต

1. หลงจากวาด outline of access opening และก าจดเนอฟนทผจนหมด ลางท าความสะอาด cavity เชญอาจารยตรวจแลว ใชหว carbide bur no. 330 หรอ cylindrical diamond bur รวมกบเครองกรอเรวกรอเปด access โดยก าจด roof of pup chamber ออกใหหมด และใช sterile steel round bur ก าจดแงมมตางๆบรเวณ pulp horn ออก กรอแตงให access คอนขางผายออกทาง occlusal เลกนอย แลว irrigate ดวย normal saline นทพ.ควรท าขนตอนนเสรจภายในเวลาไมเกน 20 นาท เชญอาจารยตรวจ

สงทอาจารยจะประเมน 1. ความถกตองของลกษณะ access opening มองเหน root canal orifices ครบถวนชดเจน ไมแคบ

หรอกวางเกนไป และมความสะดวกในการเขาท างาน 2. เนนเรอง sterile technique แนวทางการใหคะแนน

A เมอนกศกษากรอโพรงฟนไดตาม outline ทวาดไว มองเหน root canal orifices ครบถวน ชดเจน ไมแคบหรอกวางเกนไป และมความสะดวกในการเขาท างาน ไมเกด contamination โดยท าเสรจภายในเวลาไมเกน 20 นาท

B เมอมขอบกพรองเลกนอยเชน ก าจดบางแงมมบรเวณ pulp horn ในสวนทมองยากออก ไมหมด โพรงฟนยงไมผายออกทาง occlusal ซงสามารถแกไขปรบปรงไดด

C เมอมขอผดพลาดหรอบกพรองปานกลางเชน ก าจด roof of pulp chamber ออกไมหมด ขยาย outline ออกไปมากกวาทตกลงไวโดยไมแจงอาจารยทราบกอน แตสามารถแกไข หรอปรบปรงใหเปนทยอมรบได

F เมอขาดความระมดระวงในการท างานจนสญเสยเนอฟนทดไปอยางมาก กรอทะลพน โพรงประสาทฟนโดยไมสมควร หรอท าใหเกดแผลทเนอเยอออนของผ ปวย หรอใช เวลานานเกน 40 นาทโดยไมเชญอาจารยตรวจเลย


39

ขนตอนการตดและการ fix เนอเยอประสาทฟนสวน coronal (กรณท า pulpotomy) สงทนกศกษาควรปฏบต

1. ใช spoon excavator ทคมหรอ steel round bur รวมกบเครองกรอชา ตด coronal pulp tissue ออกและตดใหต าลงจาก root canal orifice ของแตละคลองรากประมาณ 1 มม. ลางโพรงฟน ดวย normal saline แลวหามเลอดดวย sterile cotton pellet ทชบ normal saline เปยกหมาดๆ ซงเลอดควรจะหยดไดใน 3 – 5 นาท และ pulp tissue ทปรากฏควรมสชมพและม resilience ดซงแสดงถงการเปน healthy pulp เชญอาจารยตรวจ

2. fix เนอเยอประสาทฟนดวย sterile cotton pellet ทชบ formocresol หมาดๆ ปดใหสมผสกบ pulp stump และปดทบดวย sterile cotton pellet เพอปองกนการระเหยของยาทงไวนาน 5 นาท ซง pulp stump ควรเปลยนเปนสน าตาลแดง เชญอาจารยตรวจ

3. ท าการปด pulp stump และ floor of pulp chamber ดวยการผสมผง zinc oxide without acetate เขากบ clove oil ใหมลกษณะ putty consistency หนา 2 มม. ก าจดสวนเกนของ cement ทตดตามขอบ cavity ออกใหหมด ถาตองใส matrix และ wedge ใหใสไวใหเรยบรอยกอน ขนตอนทงหมดควรใชเวลาไมเกน 40 นาท เชญอาจารยตรวจ (บางกรณอาจารยอาจใหปด pulp stump พรอมท าการบรณะชวคราวดวยวสด IRM ไปพรอมกนในครงเดยวกได)

4. ท าการบรณะชวคราวดวยวสด IRM สงทอาจารยจะประเมน

1. สามารถก าจด coronal pulp tissue ไดหมด และท าการหามเลอดไดเหมาะสม 2. หลงการ fix เนอเยอประสาทฟนเปลยนเปนสน าตาลแดง และ ZOE ทปดบน pulp stump และพนโพรง

ประสาทฟนมความหนา 2 มม. และไมเปรอะเปอนตามขอบ cavity 3. การบรณะชวคราวดวยวสด IRM 4. เนนเรอง sterile technique ในทกขนตอน


A เมอนกศกษาแสดงใหเหนถงความร ความเขาใจและสามารถปฏบตไดตามขอประเมนของการท าpulpotomyในขอ 1-4 ไดอยางด ครบถวนสมบรณ

B เมอมขอบกพรองเลกนอย และสามารถแกไขปรบปรงไดด C เมอมขอผดพลาดหรอบกพรอง แตสามารถแกไขหรอปรบปรงใหเปนทยอมรบได F เมอนกศกษาขาดความรความเขาใจในประเดนส าคญ อนน ามาซงความผดพลาด และ



40

ขนตอนการท า Mechanical instrumentation และ การอดคลองรากฟน (กรณท า pulpectomy) สงทนกศกษาควรปฏบต

1. ประเมนความยาวของรากฟนจากภาพถายรงสรวมกบการใชคาประมาณความยาวรากฟนโดยเฉลย แลวหา working length ทควรจะเปนของแตละ root canal ทางคลนก เชญอาจารย

2. ก าจด radicular pulp ออกใหหมดรวมกบการขยายคลองรากฟนและลางคลองรากฟน ดวย normal saline หมนตรวจสอบวา working length ถกตองและอยาลมโคงปลาย file ดวยถารากฟนมลกษณะโคง ในฟนกรามน านมควรขยายคลองรากไปจนถง file เบอร 30 - 35 สวนในฟนหนาน านมอาจขยายไดถงเบอร 45 ตามขนาดความกวางของคลองราก ระวงไมใหเกด perforation หรอ ledge ลางและซบคลองรากฟนใหแหง ซงควรใชเวลาไมเกน 45 นาท เชญอาจารย

3. ถาท า one-visit pulpectomy ใหเตรยม lentulo spiral ขนาดทจะใชงานตด stopper ใหเรยบรอย และผสมผง zinc oxide without acetate เขากบ clove oil ใหมลกษณะเปน creamy consistency เตรยมไวใหอาจารยดดวย

4. อดคลองรากฟนใหเตมและพอดกบ working length (การอดสนกวาปลายรากเลกนอยยงม prognosis ทดกวาการอดเกนปลายราก) ปดบนสวนของ pulpal floor ดวย ZOE ทผสมเปน putty consistency หนา 2 มม. ก าจดสวนเกนของ cement ทตดตามขอบ cavity ออกใหหมด ถาตองใส matrix และ wedge ใหใสไวใหเรยบรอยกอนเชญอาจารยตรวจ ควรใชเวลาในขนตอนนไมเกน 20 นาท

5. ถาท า two-visit pulpectomy ใหบอก inter-visit medicament (ซงไดแก formocresol หรอ CMCP) ทเลอกใชพรอมบอกเหตผลใหอาจารยทราบกอน แลวจงปดโพรงฟนดวย sterile cotton pellet ทชบ inter-visit medicament โดยปดใหครอบคลมทก root canal orifice

6. ท าการบรณะชวคราวดวยวสด IRM แลวถอด rubber dam ออกเชคสงดวย articulating paper แลวท าความสะอาดชองปากใหเรยบรอย

7. เขยนใบสงถายภาพรงสเพอตรวจสอบการอดคลองรากฟนโดยถายแบบ bisecting technique เชญอาจารยตรวจ

8. ประเมนผลการอดคลองรากฟนวาเรยบรอยดหรอไม หรอตองท าการแกไขโดยอดเพมเตม เชญอาจารย สงทอาจารยจะประเมน

1. ความเหมาะสมของ working length 2. การก าจด radicular pulp ออกไดหมดและขยายคลองรากฟนไดรปรางทเหมาะสม 3. ลางคลองรากฟนสะอาดและซบไดแหงพรอมท าการอดคลองรากตอไป 4. ผสม ZOE ส าหรบอดคลองรากได consistency ทเหมาะสม 5. เลอกขนาด lentulo spiral หรอ intervisit medicament ไดเหมาะสม 6. อดคลองรากไดแนนและเตมพอดกบ working length หรอสนกวาเลกนอย


41

7. ไมมสวนเกนของ ZOE ตดตามขอบ cavity 8. การบรณะชวคราวดวยวสด IRM 9. เนนเรอง sterile technique ในทกขนตอน


การท าpulpectomyในขอ 1-9 ไดอยางด ครบถวนสมบรณ B เมอมขอบกพรองเลกนอย และสามารถแกไขปรบปรงไดด C เมอมขอผดพลาดหรอบกพรอง แตสามารถแกไขหรอปรบปรงใหเปนทยอมรบได F เมอนกศกษาขาดความรความเขาใจในประเดนส าคญ อนน ามาซงความผดพลาด และ


ขนตอนการบรณะโพรงฟนดวยวสดอดชวคราว สงทนกศกษาควรปฏบต

1. เตรยมโพรงฟนใหสะอาดพรอมทจะท าการบรณะ ก าจดสวนเกนของ cement ทตดตามขอบ cavity ออกใหหมด ถาตองใส matrix และ wedge ใหใสไวใหเรยบรอยกอนเชญอาจารย

2. เตรยมส าลกอนเลก (ขนาดเลกกวาโพรงฟน) ทเปยกหมาดไวส าหรบกดวสด IRM ใหแนนและแนบกบโพรงฟน ผสมสวนผงและสวนเหลวของวสด IRM เขาดวยกนตามอตราสวนทผผลตก าหนดจนไดลกษณะเปน putty ควรผสมวสดใหมปรมาณมากพอทจะอดไดเตมโพรงฟนหรอเหลอเลกนอย

3. ใชปลายดานแหลมของ plastic instrument ตดน าวสด IRM เขาในโพรงฟนทละสวน ใชส าลกอนเลกเปยกหมาดทเตรยมไวกดวสด IRM ใหแนนและแนบกบโพรงฟนโดยตลอด ท าเพมเชนนจนเตมโพรงฟน

4. รบก าจดวสดสวนเกนและตกแตงวสดใหได anatomy ของฟนอยางคราวๆดวย hand instrument กอนทวสดจะแขงตว ใช ball burnisher กดตามขอบวสดใหแนบอกครง ถอด rubber dam ออก เชคสงดวย articulating paper ถาวสดแขงตวแลวใหกรอแกไขดวย flame shape white stone bur พรอมเครองกรอเรว ท าความสะอาดชองปากใหเรยบรอยกอนเชญอาจารย ควรท างานไดเสรจภายใน 20 นาท

สงทอาจารยจะประเมน 1. ความพรอมของโพรงฟนกอนการบรณะคอไมมสวนเกนของ ZOE ตดตามขอบ cavity และใส matrix กบ

wedge ไดเรยบรอย 2. ผววสดเรยบ ไมม leakage และไมมจดสบสง


42

แนวทางการใหคะแนน A เมอนกศกษาเตรยมโพรงฟนไดพรอมส าหรบการบรณะ และอดโพรงฟนดวยวสด IRM

ไดด ผววสดเรยบ ไมม leakage ไมมจดสบสงภายในเวลา 20 นาท B เมอมขอบกพรองเลกนอยเชน มสวนเกนของ ZOE ตดตามขอบ cavity เลกนอย หรอยง

มจดสบสง ซงสามารถแกไขปรบปรงไดด C เมอมขอผดพลาดหรอบกพรองปานกลางเชน ไมก าจดสวนเกนของ ZOE ทตดตามขอบ

cavity อดไมแนนและไมเตมโพรงฟน ไมตรวจสอบการสบฟน ขอบของวสดไมแนบ แตสามารถแกไขหรอปรบปรงโดยอดใหมหนงครง

F เมอมจดสบสงแตนกศกษาไมไดตรวจสอบและแกไข หรอเมอตองอดใหมมากกวาหนง ครง


43

การถอนฟน ประกอบดวยขนตอนตาง ๆ ดงน - การตรวจและการรายงาน case ผ ปวย - การถายภาพรงส (ถาม) 15 นาท (ไมรวมการถายภาพรงส) - การวนจฉยและวางแผนรกษา - การใสยาชาเฉพาะท 10 นาท - การถอนฟน 20 นาท การถอนฟน สงทนกศกษาควรปฏบต

1. เตรยมเครองมอทจะใชและวางกอซส าหรบหามเลอดหลงถอนฟนไวใหพรอมในถาดเครองมอ 2. เตรยมตวผ ปวยใหพรอมส าหรบการถอนฟนแลวทดสอบการชา จนแนใจวาผ ปวยชา เรยนอาจารย 3. ใชกอซรองไวในชองปากใกลกบบรเวณทถอนฟน เพอชวยซบเลอดและปองกนการลนหลดของฟนลงใน

คอผ ปวย จากนนจงใช elevator แยกเหงอก และ elevate ใหฟนหลวมกอนจบฟนดวย forceps ใหแนน แลวถอนฟนออกอยางระมดระวง ไมใหรากหกและ trauma ตอผ ปวยนอยทสด โดยขณะท าควรใช behavior management ชวยในการลดความกงวลของผ ปวย

4. ตรวจดวาไมมเศษฟนหรอสงสกปรกตกคางอยในเบาฟน อาจลางบรเวณแผลถอนฟนดวย normal saline กอนถาจ าเปน ใชกอซกดบรเวณแผลทถอนเพอหามเลอดและใหผ ปวยกดกอซไวใหแนน เชญอาจารย ควรใชเวลาในการถอนฟนไมเกน 20 นาท

5. กรณถอนฟนหลายซ เกดแผลเปนบรเวณกวาง อาจจ าเปนตองท าการเยบแผล ใหเบกชดเยบแผล เรยนอาจารยทราบกอนท าการเยบแผล เสรจแลวใหอาจารยตรวจอกครง

6. ใหค าแนะน าผ ปวยและผปกครองถงการปฏบตตวภายหลงการถอนฟน และเขยนใบสงยาเพอจายยาแกปวดใหแกผ ปวยตามความเหมาะสม หากเยบแผลถอนฟนใหแกผ ปวยดวย black silk ใหนดผ ปวยกลบมาตดไหมดวยภายใน 5-7 วน

สงทอาจารยจะประเมน 1. การประเมนความจ าเปนในการใสเครองมอกนชองวางภายหลงการถอนฟน 2. การทดสอบวาผ ปวยชาอยางสมบรณ 3. ถอนฟนไดอยางระมดระวงโดยเกด trauma ตอผ ปวยนอยทสด 4. การดแลและใหค าแนะน าในการปฏบตตวของผ ปวยภายหลงการถอนฟน 5. เนนเรอง sterile technique ในทกขนตอน


44


A เมอมการใช behavior management ไดอยางเหมาะสม สามารถถอนฟนออกโดยเกด trauma ตอผ ปวยนอยทสด ถอนฟนซนนออกมาไดครบ ไมมเศษฟนหรอสงสกปรก ตกคาง รวมทงสามารถดแลและใหค าแนะน าการปฏบตตวภายหลงการถอนฟนแกผ ปวย อยางถกตองและม sterile technique ทด

B เมอมขอบกพรองเลกนอย เชน สามารถถอนฟนไดดแตใชเวลานานเกนความเหมาะสม C เมอมขอผดพลาดหรอบกพรองปานกลาง แตสามารถปรบปรงแกไขใหเปนทยอมรบได

เชน ไมใช behavior management ชวยในการลดความกงวลของผ ปวยในขณะถอนฟน ไมมทกษะทดในการใชเครองมอตางๆ ในการถอนฟน ไมสามารถแยกแยะไดวาผ ปวยม พฤตกรรมไมรวมมอ หรอชาไมสมบรณ

F เมอไมได elevate ฟนใหหลวมกอนใช forceps ถอนฟนเปนผลใหรากหกโดยไมสมควร เกด trauma อยางมากตอเนอเยอออน และฟนซขางเคยง ขาดความรอบคอบในการดแล แผลภายหลงการถอนฟน หรอไมม sterile technique


45

การเขยนใบสงยา สงทนกศกษาควรปฏบต

1. ซกประวตเกยวกบโรคประจ าตว ประวตการไดรบยาหรอการแพยาและชงน าหนกผ ปวยกอนการจายยาทกครง

2. กรณสงจายฟลออไรดเสรม (supplemental fluoride) ตองซกถามผปกครองเกยวกบปรมาณฟลออไรดในน าดมและฟลออไรดทางระบบทอาจไดรบในรปแบบอนๆ เชน วตามนเสรม หรอนม

อาย ปรมาณฟลออไรดในน าดม (ppm)

< 0.3 0.3-0.6 > 0.6 6 เดอน – 3 ป 0.25 - - 3 – 6 ป 0.50 0.25 - 6 – 16 ป 1.00 0.50 -

ตารางแสดงขนาดปรมาณฟลออไรดเสรมทแนะน าใหใชในประเทศไทย (มก./วน)

3. เลอกชนดของยา รปแบบการบรหารยาและค านวณ dose ของยาทจะใหไดอยางถกตองเหมาะสมกบผ ปวยแตละราย เรยนอาจารยทราบ

4. เขยนขอมลในใบสงยาใหครบถวนถกตอง แลวใหอาจารยเซนก ากบ สงทอาจารยจะประเมน

1. ความถกตองของประวตเกยวกบโรคประจ าตว ประวตการไดรบยาหรอการแพยาและชงน าหนกของผ ปวย

2. ความถกตองในการจายยาไดแก เลอกชนดของยา รปแบบการบรหารยา dose ของยาทจะให 3. เขยนใบสงยาไดอยางครบถวนถกตอง แนวทางการใหคะแนน

A เมอนกศกษารายงานประวตเกยวกบโรคประจ าตว ประวตการไดรบยาหรอการแพยาและ น าหนกผ ปวย สามารถจายยารวมทงเขยนใบสงยาไดอยางถกตอง

B เมอมขอบกพรองเพยงเลกนอย ซงสามารถแกไขหรอปรบปรงไดด เชน ลมเขยน HN ผ ปวย ลมเซนชอผสงยา

C เมอมขอบกพรองปานกลาง แตสามารถปรบปรงแกไขใหเปนทยอมรบได F เมอไมซกประวตโรคประจ าตว ประวตการไดรบหรอการแพยา ไมทราบน าหนกของผ ปวย

กอนการจายยา ไมสามารถจายยาใหผ ปวยไดอยางถกตอง เขยนใบสงยาไมถกตอง อนจะกอใหเกดผลเสยหรออนตรายแกผ ปวย


46

การท าเครองมอกนชองวาง ประกอบดวยขนตอนตาง ๆ ดงน - การตรวจและการรายงาน case ผ ปวย - การวนจฉยและวางแผนรกษา - การเลอก band (ถาม) 15 นาทตอฟน 1 ซ - การพมพปากและการสง lab - การใสเครองมอกนชองวาง 30 นาท

หมายเหต : ควรไดสง lab เพอท าเครองมอภายใน 7 วน และไดใสเครองมอใหผ ปวยใน 3 สปดาหหลงจากพมพปาก

การท าเครองมอกนชองวาง สงทนกศกษาควรปฏบต

1. ตรวจในชองปากของผ ปวยแลววเคราะหความจ าเปนในการใสเครองมอกนชองวางโดยพจารณาจาก จ านวนและขนาดของชองวาง สภาพการสบฟน ระยะเวลากวาทฟนแทจะขนซงควรประเมนจากภาพถายรงส

2. วางแผนเลอกชนดของเครองมอทเหมาะสมกบผ ปวยวาควรเปนแบบตดแนน (ไดแก Nance’s holding arch, lingual holding arch, band and loop, reverse band and loop, distal shoe) หรอแบบฟนปลอมถอดได (removable denture) ในกรณทฟนหายไปหลายซ เชญอาจารยตรวจรายงาน case ผ ปวยและพจารณาความเหมาะสมของชนดเครองมอกนชองวางทเลอกใช

3. อธบายผปกครองใหทราบถงความจ าเปนในการใสเครองมอกนชองวาง ลกษณะของเครองมอทจะตองใส ระยะเวลาทจะตองใสเครองมอ การตรวจหลงใสเครองมอแลวเปนระยะ รวมทงคาใชจายในการท าเครองมอ

ขนตอนการ try band และ take impression สงทนกศกษาควรปฏบต

1. เลอกขนาด band โดยใช dividers วดในแบบเดยวกบการเลอกขนาดครอบฟน ลองใหไดขนาด band ทเลกทสดทสามารถสวมลงบนฟนไดคบพอดไมหลวมหลดงายเมอเขยดวย explorer โดยขอบลางของ band ควรอยใตขอบเหงอกเลกนอยโดยตลอด ขอบบนตองไมสงจนกดขวางการสบฟน

15 นาท (ไมรวมการถายภาพรงส)


47

2. ใช band pusher หรอ band seater กดแตงขอบ band ดาน occlusal ใหแนบกบฟนโดยเฉพาะบรเวณ buccal ในฟนกรามลาง หรอ lingual groove ในฟนกรามบน เชญอาจารย (ควรท าขนตอนนเสรจในเวลา 15 นาทตอฟนหนงซ)

3. เลอกขนาดถาดพมพปากทเหมาะสมกบขนาดของขากรรไกร หรอบรเวณทจะพมพปาก 4. ปรบ position ผ ปวยใหเหมาะสม อธบายสงทจะท าตอไปใหผ ปวยรบทราบโดยใชหลก Tell Show Do 5. เชญผชวยทนตแพทยมาชวยผสม alginate ระหวางนนนกศกษาเตรยมสภาพผ ปวยใหพรอม 6. ท าการพมพปากและระหวางรอให alginate แขงตว ควรใชเทคนคการปรบพฤตกรรม เชน การเบยงเบน

ความสนใจเดกโดยปาย alginate สวนเกนไวทนวเดก แลวใหเดกคอยจบดวาวสดแขงตวหรอไม หรอใหเดกยกเทาสงสลบกนไปมา

7. ตรวจดรอยพมพวาลอกเลยนรายละเอยดไดครบถวนตามทตองการ ลางรอยพมพผานน าใหสะอาด ใช tripple syringe เปาไลน าทขงในรอยพมพออก รายงานลกษณะรอยพมพทได ถามขอบกพรองใหบอกแนวทางแกไขและน ารอยพมพไปใหอาจารยตรวจ (หามท าการพมพปากเองซ าใหมโดยไมแจงอาจารยทราบ)

8. เมออาจารยตรวจแลว ใช band remover ถอด band ออก น าลงสวมในรอยพมพใหถกตองตามต าแหนงทควรจะเปน ใชลวดเสยบยด band ใหอยในรอยพมพโดยไมขยบ สงใหอาจารยตรวจอกครง แลวจงใชกอซทเปยกหมาดคลมรอยพมพทงหมดไว เพอรอสง lab ตอไป


1. เลอกขนาด band ไดเหมาะสม 2. ขอบ band แนบกบตวฟน และสวมลงในต าแหนงทถกตอง 3. รอยพมพทไดลอกเลยนรายละเอยดทจ าเปนไดครบถวน ไมมฟองอากาศในบรเวณทส าคญ 4. ยด band ลงในรอยพมพไดถกตองตรงต าแหนง โดย band ไมสามารถขยบไปมาได


การ try band และ take impression ในขอ 1-4 ไดอยางด ครบถวนสมบรณ B เมอมขอบกพรองเลกนอย และสามารถแกไขปรบปรงไดด C เมอมขอผดพลาดหรอบกพรอง แตสามารถแกไขหรอปรบปรงใหเปนทยอมรบได F เมอนกศกษาขาดความรความเขาใจในประเดนส าคญ อนน ามาซงความผดพลาด และ



48


A เมอเลอกขนาด band ไดเหมาะสม แตงขอบของ band ไดแนบกบตวฟน สวม band ไดลง ทในต าแหนงทถกตอง ไมกดขวางการสบฟน ภายในเวลา 15 นาทตอฟนหนงซ

B เมอมขอบกพรองเลกนอย เชน เลอกขนาด band ใหญกวาทควรจะเปน 1 เบอร ท าให หลวมเลกนอย หรอขอบ band ไมแนบกบตวฟน ซงสามารถแกไขหรอปรบปรงไดด

C เมอมขอผดพลาดหรอขอบกพรองปานกลาง เชน เลอก band ขนาดเลกเกนไปจงสวม band ไมลงท และขอบ band ไมอยใตเหงอก เลอก band ขนาดใหญเกนไปหรอผดซ ใส band สลบดาน ซงสามารถแกไขหรอปรบปรงใหเปนทยอมรบได

F เมอท าใหเกดบาดแผลบรเวณเนอเยอออนโดยไมสมควร หรอเมอใชเวลานานกวา 30 นาทตอฟนหนงซ โดยไมแจงใหอาจารยทราบ

ขนตอนการสง lab และ design สงทนกศกษาควรปฏบต

1. เขยนขอมลตางๆ ในใบสง lab ใหครบถวน การสง lab ครงแรกมกเปนการท า study model หรอ working model นทพ.ตองเกบเงน 50% ของราคาเครองมอกอน ไมเชนนนทาง lab จะไมท างานให ปมหลกฐานการจายเงนในใบสง lab และในแฟมประวตผ ปวย ใหอาจารยเซนก ากบในใบสง lab แลวสงงานใหเจาหนาทของคลนกเดกเปนผน าไปสงหอง lab ตอไป โดยนทพ.ตองเขยนการสงงานไวในสมดสงงาน lab ของคลนกเดกใหเรยบรอย

2. นทพ.มารบ cast หรองานดวยตนเองทต เกบงานในคลนกเดก เซนชอรบงานในสมดสงงาน lab ไวดวย (ถาเปน working model ควรจะไดงาน cast ภายใน 2 วน ถาเปนเครองมออนๆ ใชเวลาไมเกน 2 สปดาห)

3. ตรวจสอบความเรยบรอยของ cast และความถกตองของต าแหนง band ทสวมอยอกครง หากมปญหาใดๆใหรายงานอาจารยทานเดมทราบ

4. วาด design ของเครองมอลงบน cast และในใบสง lab ใบเดม โดยเขยนรายละเอยดของการท าเครองมอไวใหเรยบรอย เชน ใชลวด stainless steel hard ขนาด0.9 มม. ดดท า loop ซงมกมความกวางในแนว MD 1 ซม. ลวดอยเหนอเนอเยอออนประมาณ 2 มม. โดยตลอด เปนตน ควรไดสง lab เพอท าเครองมอภายใน 7 วน หลงจากการพมพปากผ ปวยและใหอาจารยทานเดมเปนผตรวจและเซนใบสง lab และจงสง lab โดยผานขนตอนของคลนกเดกดงเดม


49

สงทอาจารยจะประเมน 1. ความเหมาะสมของการวาด design บน cast และในใบสง lab 2. ความถกตองของการเขยนใบสง lab

แนวทางการใหคะแนน A เมอวาด design เครองมอลงบน cast และในใบสง lab ตลอดจนเขยนใบสง lab ไดถกตอง

ภายใน 7 วน หลงพมพปาก B เมอมขอบกพรองเลกนอย เชน วาด design เครองมอไดไมเหมาะสม แตสามารถปรบปรงได

ดและสง lab ไดภายใน 10 วนท าการ C เมอมขอผดพลาดหรอบกพรองปานกลาง เชน เขยนรายละเอยดของการท าเครองมอไม

ถกตอง แตสามารถปรบปรง และสง lab ไดภายใน 10 วนท าการ F เมอมขอผดพลาดมาก และไมสามารถแกไขใหดขน จนท าใหสง lab ไดชากวา 10 วน หลง

พมพปาก ขนตอนการใสเครองมอกนชองวาง สงทนกศกษาควรปฏบต

1. กอนวนนดผ ปวย 3 วนตองตรวจสอบสภาพเครองมอททาง lab ท ามาวาถกตองตามทได design ไว หากมปญหาหรอขอบกพรองของเครองมอใหรายงานอาจารยทานเดมทราบกอน เพอท าการแกไขหรอเลอนวนนดผ ปวยใหเหมาะสมตอไป

2. ท าความสะอาดฟนและเครองมอใหเรยบรอยกอนลองใสเครองมอในชองปาก ตรวจดวาสวมเครองมอไดในต าแหนงทถกตอง และอยในลกษณะ passive เลอกชนดของ cement ทจะใชยดเครองมอ ไมมการกดเจบของเนอเยอออน การสบฟนเปนปกต เลอก cement ทจะใชยดเครองมอ (กรณเปนเครองมอชนดตดแนน) เชญอาจารย

3. เชญผชวยทนตแพทยมาผสม cement (เมอผสมแลวควรมลกษณะ creamy consistency) ระหวางนนนทพ.กนน าลายบรเวณทจะท างานใหแหง เตรยมกอซเปยกหมาดไวส าหรบเชด cement สวนเกน

4. ใสเครองมอลงในต าแหนงทถกตอง ใชกอซเปยกหมาดเชด cement สวนเกนออก ระวงไมให cement ทฉาบปดบรเวณรอยตอของฟนกบกบขอบ band ดาน occlusal หลดออก กนน าลายไวใหดตลอดเวลาจนกระทง cement แขงตวด

5. ก าจด cement สวนเกนบรเวณคอฟนออกใหหมด ตรวจดการสบฟนอกครง ท าความสะอาดชองปาก เชญอาจารย ขนตอนทงหมดนควรท าเสรจภายใน 30 นาท


50

6. ถาเปนเครองมอชนดถอดได ใหตรวจดวาเมออยในต าแหนงทถกตอง เครองมอม retention ทด ไมมการกดเจบบนเนอเยอออน ขอบเขตของเครองมอไมกดขวางการเคลอนไหวของเนอเยอออนหรอลน การสบฟนเปนปกต เชญอาจารย

7. ใหค าแนะน าในการถอดใสเครองมอ (ถาเปนเครองมอชนดถอดได) การดแลเครองมอและการนดมาตรวจสภาพเครองมอเปนระยะๆ ใหผปกครองรบทราบ เกบคาเครองมออก 50% ทเหลอ ปมหลกฐานการจายเงนในแฟมประวตผ ปวยใหเรยบรอย

สงทอาจารยจะประเมน 1. ความถกตองของเครองมอตามท design ไว สามารถบอกแนวทางการแกไขไดถกตอง ถาเครองมอม

ปญหา 2. เลอก cement ทจะใชยดเครองมอไดถกตอง 3. ยดเครองมอไดในต าแหนงทถกตอง ไมกดเนอเยอออน กนน าลายไดด ไมรบกวนการสบฟน 4. ใหค าแนะน าแกผปกครองเกยวกบการถอดใสเครองมอ (ถาเปนเครองมอชนดถอดได) การดแลเครองมอ

และการนดมาตรวจสภาพเครองมอเปนระยะไดถกตองเหมาะสม แนวทางการใหคะแนน

A เมอใสเครองมอกนชองวางใหแกผ ปวยไดอยางถกตองเหมาะสม ก าจด cement สวนเกน ออกไดหมด ใหค าแนะน าในการถอดใส การดแลเครองมอ และการนดมาตรวจสภาพ เครองมอเปนระยะแกผปกครองไดอยางเหมาะสม

B เมอมขอบกพรองเลกนอย เชน ก าจด cement บางสวนออกไมหมด แตสามารถแกไขปรบปรงไดด

C เมอมขอผดพลาดหรอมขอบกพรองปานกลาง เชน บอกขอบกพรองของเครองมอ แนวทางการแกไขปญหาได แตยงไมสามารถแกไขปญหาไดดวยตนเอง

F เมอไมตรวจสภาพเครองมอกอนวนนดผ ปวย ไมสามารถบอกขอบกพรองของเครองมอ หรอแนวทางการแกปญหาไดเลย หรอเมอไมสามารถตรวจสอบไดวาเครองมอทยดอยใน ต าแหนงทไมเหมาะสม ไมตรวจสอบการสบฟนกอนและหลงการใสเครองมอ หรอใช เวลานานเกน 50 นาท โดยไมแจงอาจารยทราบ


51

การดแลผปวย trauma

ประกอบดวยขนตอนตาง ๆ ดงน - การตรวจและการรายงาน case ผ ปวย 20 นาท - การตรวจเพมเตม (ถาม) และการถายภาพรงส - การวนจฉยและวางแผนรกษา 20 นาท - การใหการรกษาหรอการสง consult หรอการสงตอผ ปวย ขนตอนการตรวจและการรายงาน case ผปวย trauma สงทนกศกษาควรปฏบต

1. ซกประวตเกยวกบ social history, medical history (รวมทงการฉดวคซนบาดทะยก) และ dental history ในสวนทจ าเปนตอการวนจฉย การพยากรณโรคและการวางแผนการรกษาใหครบถวน

2. ซกถามถงเวลาทเกดเหต สถานท และลกษณะของการเกดอบตเหต อาการบาดเจบทเกดขนโดยเฉพาะการหมดสต อาเจยน ตาพรา ซงบงบอกถงการกระทบกระเทอนตอระบบประสาท

3. ตรวจผ ปวยทง Extra oral และ Intra oral อยางละเอยด บนทกขอมลลงใน trauma form 4. เตรยมการสงตรวจเพมเตมทเหมาะสมเชน การสงถายภาพรงส การท า sensitivity test ( EPT หรอ

thermal test ) หรอสง consult แพทยเฉพาะทาง แลวกลาวรายงาน case ใหอาจารยทราบและเชญอาจารย beginning check กอนลงมอท า ทงหมดนควรท าเสรจใน 20 นาท

สงทอาจารยจะประเมน 1. ซกประวตการบาดเจบและกลาวรายงานประวตทจ าเปนไดอยางครบถวนถกตอง 2. ความถกตองในการตรวจผ ปวยทง Extra oral และ Intra oral 3. ความถกตองในการบนทก trauma form 4. ความเหมาะสมในการสงตรวจเพมเตม, สงถายภาพรงส หรอ consult แพทยเฉพาะทาง

แนวทางการใหคะแนน A เมอสามารถซกประวตการบาดเจบ ตรวจผ ปวยทง Extra oral และ Intra oral กลาว

รายงาน case ผ ปวย บอกการตรวจเพมเตมเชน สงถายภาพรงสหรอ consult แพทยเฉพาะ ทาง ไดอยางถกตองเหมาะสมภายในเวลา 20 นาท

B เมอมขอบกพรองเลกนอยซงสามารถแกไขหรอปรบปรงไดด C เมอมขอผดพลาดหรอบกพรองปานกลางแตสามารถแกไขหรอปรบปรงใหเปนทยอมรบ

ได F เมอไมกลาวรายงานผ ปวย ซกประวตผ ปวยผดพลาดโดยเฉพาะเรอง medical history และ


52

การกระทบกระเทอนตอระบบประสาทอนจะกอใหเกดผลเสยหรออนตรายตอผ ปวย หรอไมสามารถบอกการสงตรวจเพมเตมไดเลย (หรอใชเวลานานเกน 40 นาทโดยไมเชญ อาจารยตรวจเลย)

ขนตอนการวนจฉยและวางแผนการรกษาผปวย trauma สงทนกศกษาควรปฏบต

1. เมอเสรจจากขนตอนการตรวจผ ปวย การถายภาพรงสและการท า sensitivity test (ถาม) แลว นกศกษาตองบนทกขอมลลงใน trauma form ใหครบถวน และวนจฉยการบาดเจบทเกดกบฟนและเนอเยอออนพรอมวางแผนการรกษาและแผนการตดตามอาการผ ปวย (follow-up) ทเหมาะสม รายงานอาจารย (ถาเกนความสามารถทนทพ.จะใหการรกษาได ใหท าการสงตอผ ปวย) ควรท าไดเสรจใน 20 นาท

2. เมออาจารยตรวจงานแลว นทพ.ตองอธบายสภาพการบาดเจบ รายละเอยดของแผนการรกษา หรอทางเลอกของการรกษาตลอดจนคาใชจายใหผปกครองทราบดวย หากผปกครองไมเหนชอบหรอถาตองมการเปลยนแปลงใด ๆ ใหแจงอาจารยทราบกอน

3. แนะน าผ ปวยและผปกครองถงการปฏบตตวภายหลงการรกษาใหเหมาะสมกบชนดของการบาดเจบทเกดขน เชน การรบประทานอาหารนม การท าความสะอาดชองปากโดยใช คลอเฮกซดน 0.12% เชดตวฟนในกรณทไมสามารถแปรงฟนได

สงทอาจารยจะประเมน 1. ความถกตองของการบนทก trauma form 2. ความถกตองของการวนจฉยและความเหมาะสมของการวางแผนการรกษา (หรอการ consult หรอการ

สงตอผ ปวย) รวมทงการตดตามอาการผ ปวย (follow-up) 3. ความรบรและเขาใจสภาพการบาดเจบและแผนการรกษาของผปกครอง 4. ความถกตองเหมาะสมในการใหค าแนะน าการปฏบตตวภายหลงการรกษา

แนวทางการใหคะแนน A เมอสามารถบนทก trauma form ใหการวนจฉย และวางแผนการรกษา (หรอการ consult หรอสงตอ

ผ ปวย) รวมทงการตดตามอาการผ ปวย พรอมทงใหค าแนะน าการปฏบตตวภายหลงการรกษาไดอยางถกตองเหมาะสม

B เมอมขอบกพรองเพยงเลกนอย ซงสามารถแกไขหรอปรบปรงไดด C เมอมขอบกพรองปานกลาง แตสามารถปรบปรงแกไขใหเปนทยอมรบได F เมอไมสามารถใหการวนจฉยหรอวางแผนการรกษาไดแมเมอไดรบค าแนะน าแลว หรอ

ไมอธบายแผนการรกษาใหผปกครองทราบ (หรอใชเวลานานเกน 30 นาทโดยไมเชญอ.ตรวจเลย)


53

ขนตอนการปรกษา หรอสงตอผปวย สงทนกศกษาควรปฏบต

1. นทพ.ควรอธบายใหผปกครองเขาใจถงลกษณะของโรคทผ ปวยเปน รวมถงความจ าเปนและเหตผลในการสงปรกษาหรอสงตอผ ปวยในการรบการรกษา

2. เขยนเอกสารเพอใชในการสงปรกษาหรอสงตอผ ปวย โดยใหขอมลผ ปวย และบอกเหตผลไดอยางครบถวนและเหมาะสม

สงทอาจารยจะประเมน 1. ความถกตองของการบนทก trauma form

บรรณานกรม

1. Casamassimo PS, Fileds HW, McTigue DJ : Pediatric dentistry : Infancy through

adolescence, 5th ed. Elsevier. Saunders, St. Louis, 2013. 2. Dean JA, Avery DR, McDonald RE : Dentistry for the child and adolescent. 9 th ed. Mosby,

St.Louis, 2011. 3. Welbury RR : Pediatric dentistry. 2nded. Oxford University Press, New York, 2001. 4. Mathewson, RJ, Primosch RE, and Robertson D : Fundamentals of Pediatric Dentistry. 2nd

ed. Quintessence, Chicago, 1995. 5. Andreasen JO, Andreasen FM, Andersson L : Textbook and Color Atlas of Traumatic Injuries

to the Teeth 4th ed. Munksguard, Copenhagen , 2007.

สาขาทันตกรรมส าหรับเด็ก ปีการศึกษา...

Documents

Transcript of สาขาทันตกรรมส าหรับเด็ก ปีการศึกษา...