วารสารวิชาการ · 2014-05-28 · หัวหน้าสถานศ...

วารสารวชาการ ศลปะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร Art and Architecture Journal Naresuan University ISSN: 2228 – 8120 ปท 4 ฉบบท 2 ตลาคม – ธนวาคม 2556

1.ทปรกษา อธการบดมหาวทยาลยนเรศวร รองอธการบดฝายวชาการ คณบดคณะสถาปตยกรรมศาสตร รองคณบดฝายวชาการ หวหนาภาควชาสถาปตยกรรม หวหนาภาควชาศลปะและการออกแบบ หวหนาสถานศลปะสถาปตยกรรมพนถน ภาคเหนอตอนลาง

2. คณะทางานวารสารวชาการศลปะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร 2.1 บรรณาธการ

รองศาสตราจารย ดร.นรช สดสงข มหาวทยาลยนเรศวร

2.2 กองบรรณาธการจากผทรงคณวฒภายนอก ศาสตราจารยกตตคณวฒนะ จฑะวภาต จฬาลงกรณมหาวทยาลย รองศาสตราจารย ดร.ธต เฮงรศม มหาวทยาลยขอนแกน รองศาสตราจารย ดร.พพนธ วเชยรนอย มหาวทยาลยธรรมศาสตร รองศาสตราจารย อวรทธ ศรสธาพรรณ มหาวทยาลยธรรมศาสตร ผชวยศาสตราจารย คมกรช ธนะเพทย จฬาลงกรณมหาวทยาลย ผชวยศาสตราจารย ดร.จตรงค เลาหะเพญแสง สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง ผชวยศาสตราจารย ดร.ปฐว ศรโสภา มหาวทยาลยศลปากร ผชวยศาสตราจารย ดร.รฐไท พรเจรญ มหาวทยาลยศลปากร ผชวยศาสตราจารย ดร.ศรพรณ ปเตอร Southwestern Oklahoma State University ผชวยศาสตราจารย ดร.สรนาถ สนอไรพนธ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ผชวยศาสตราจารย ดร.อภสกก สนธภค สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง ดร.คทลยา จรประเสรฐกล มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

2.3 กองบรรณาธการจากผทรงคณวฒภายใน

รองศาสตราจารย ดร.เกษร ธตะจาร มหาวทยาลยนเรศวร รองศาสตราจารย ดร.จรวฒน พระสนต มหาวทยาลยนเรศวร ผชวยศาสตราจารย ดร.ศภรก สวรรณวจน มหาวทยาลยนเรศวร ผชวยศาสตราจารยสทศน เยยมวฒนา มหาวทยาลยนเรศวร ดร.นวลวรรณ ทวยเจรญ มหาวทยาลยนเรศวร ดร.ภณ วชระนเวศ มหาวทยาลยนเรศวร ดร.วตยา ปดตงนาโพธ มหาวทยาลยนเรศวร ดร.สนต จนทรสมศกด มหาวทยาลยนเรศวร ดร.สรมาส เฮงรศม มหาวทยาลยนเรศวร

2.4 ผชวยบรรณาธการ

นางสาวศรอรา เสอทะยาน นายชาญานน อดพวย นายพงษนรนทร ศรนวม 2.5 รายชอผทรงคณวฒทพจารณาบทความในวารสารวชาการ ศลปะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

ศาสตราจารยกตตคณวฒนะ จฑะวภาต จฬาลงกรณมหาวทยาลย รองศาสตราจารย ดร.อไรวรรณ ปตมณยากล สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง รองศาสตราจารย ดร.ธต เฮงรศม มหาวทยาลยขอนแกน รองศาสตราจารย ดร.สนต คณประเสรฐ จฬาลงกรณมหาวทยาลย รองศาสตราจารยนพคณ นศามณ มหาวทยาลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ รองศาสตราจารยสถาพร ดบญม ณ ชมแพ มหาวทยาลยเกษมบณฑต รองศาสตราจารยอวรทธ ศรสธาพรรณ มหาวทยาลยธรรมศาสตร รองศาสตราจารยธนต จนดาวณค จฬาลงกรณมหาวทยาลย รองศาสตราจารย วาทรอยโท พชย สดภบาล สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง

รองศาสตราจารยอดมศกด สารบตร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง ผชวยศาสตราจารย ดร.จตรงค เลาหะเพญแสง สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง ผชวยศาสตราจารย ดร.ไพฑรย ทองทรพย มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค ผชวยศาสตราจารย ดร.ชานาญ บญญาพทธพงศ มหาวทยาลยขอนแกน ผชวยศาสตราจารย ดร.ประทบใจ สกขา มหาวทยาลยอบลราชธาน ผชวยศาสตราจารย ดร.ศกดชาย สกขา มหาวทยาลยอบลราชธาน

ออกแบบปก : อาจารยดนย เรยบสกล เจาของ : คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร เลขท 99 หม 9 ตาบลทาโพธ อาเภอเมอง จงหวดพษณโลก 65000 โทรศพท 055-962459 โทรสาร 055-962554 กาหนดออก : ปละ 2 ฉบบ วตถประสงค : เพอเปนแหลงเผยแพรผลงานวชาการ บทความวจย บทความวชาการ ใหแก คณาจารย นสต และนกวชาการทงในและนอกสถาบน เวบไซต : http://www.arch.nu.ac.th/ajnu อเมล : [email protected] และ [email protected]

บทความวชาการและวจยทกเรองไดรบการพจารณากลนกรองโดยผทรงคณวฒ (Peer review) จากภายนอก มหาวทยาลย บทความ ขอความ ภาพประกอบ และตาราง ทลงตพมพในวารสารเปนความคดเหนสวนตวของผเขยน กองบรรณาธการไมจาเปนตองเหนดวยเสมอไป และไมมสวนรบผดชอบใดๆ ถอเปนความรบผดชอบของผเขยน แตเพยงผเดยว บทความใดทผอานเหนวาไดมการลอกเลยนหรอแอบอาง โดยปราศจากการอางองหรอทาใหเขาใจผดวาเปนผลงาน ของผเขยน กรณาแจงใหทางคณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวรทราบ จะเปนพระคณยง

บทบรรณาธการ

วารสารวชาการ ศลปะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ไดรบความสนใจจากนกวชาการ นกวจย นสตระดบมหาบณฑตและดษฎบณฑตสงบทความเพอตพมพในวารสารฯเปนอยางดมาโดยตลอดทาใหวารสารวชาการศลปะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร อยในฐานขอมล TCI (Thai journal Citation IndexCentre) วารสารฉบบนมบทความวจยทนาสนใจหลายบทความ อาท เชน ศนยสงเสรมวฒนธรรม การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมมลภาวะทางแสงและกฎหมาย การพฒนาออมสนปนปลาสเตอร สาหรบกลมกระปกออมสนบางลาย อาเภอบงนาราง จงหวดพจตร สทธบตรการออกแบบผลตภณฑ ทเขยบหร กลองใสปากกา ของประดบตกแตง แจกน และกลองใสคลปหนบกระดาษ เปนตน โดยทกบทความไดผานขนตอนกระบวนการพจารณาจากคณะกรรมการผทรงคณวฒภายนอก (Peer review) ประเมนผลและพจารณาบทความแลวสงกลบไปยงผเขยนเพอปรบปรงแกใหสมบรณ

ในนามกองบรรณาธการ ใครขอขอบคณผเขยนบทความทกทานทใหเกยรตในการสงบทความ ขอบคณผทรงคณวฒท

กรณาสละเวลาในการพจารณาตรวจสอบและกลนกรองบทความใหมคณภาพมาตรฐานเปนทยอมรบตอไป

รองศาสตราจารย ดร.นรช สดสงข บรรณาธการ

สารบญ

บทความวจย

หนา

ศนยสงเสรมวฒนธรรมโนรา....................................................................................................................................... อศนย เลงอ

1-15

การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรม มลภาวะทางแสงและกฎหมาย…………………………………………………………………. ปดเทพ อยยนยง

16-29

การพฒนาออมสนปนปลาสเตอร สาหรบกลมกระปกออมสนบางลาย อาเภอบงนาราง จงหวดพจตร………………….

นรช สดสงข

30-41

การพฒนาผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกงของกลมหตถกรรมชมชนแมพล อาเภอลบแล จงหวดอตรดตถ………. เสาวรส คาราช / จรวฒน พระสนต /นรช สดสงข

42-54

การพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ…………………………………………………….. อรณวรรณ ตงจนทร /เกษร ธตะจาร /นรช สดสงข

55-67

การออกแบบและพฒนาผลตภณฑเพอบรรเทาอาการบาดเจบกลามเนอแขนและขอมอ......................................... ประภาพร กองทองด /รฐไท พรเจรญ/ ชาคร ผาสวรรณ

68-79

การพฒนาชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดดสาหรบนสตระดบปรญญาตร…………………………….. ฐาปพนธ พรมช / นรช สดสงข / จรวฒน พระสนต

80-95

บทความวชาการ

สทธบตรการออกแบบผลตภณฑ ทเขยบหร กลองใสปากกา ของประดบตกแตง แจกน และกลองใสคลป หนบกระดาษ …………………………………………………………………………………………………………………………………………… ไพฑรย ทองทรพย

96-104

ศนยสงเสรมวฒนธรรมโนรา อศนย เลงอ

Nora cultural center

Asanai Lenghee

นกศกษาปรญญาโท: สาขาวชาสถาปตยกรรมไทย มหาวทยาลยศลปากร Graduate Students, Master of Architecture (Thai Architecture), Silpakorn University

บทคดยอ การศกษาทาวทยานพนธครงน เปนการทดลองทาการศกษาการออกแบบสถาปตยกรรมดวยกระบวนการตงตนทอาศยขอมลงานวจยดาน ประวตศาสตร มนษยศาสตร และสงคมศาสตร ในการศกษากจกรรมทางวฒนธรรม เชน การละเลนโนรา และการละเลนโนราโรงคร มงศกษาในประเดนเรองกจกรรมการใชพนทเฉพาะของวฒนธรรมโนราทม ความเชอเรองตายายโนรา ประเพณโนราโรงคร อนเปนกจกรรมสาธารณะของคนลมนาทะเลสาบสงขลา สงผลตอเนองใหเกดการศกษาลกษณะทางสถาปตยกรรมทเปนอาคารสาธารณะของพนทลมนาทะเลสาบสงขลา กรณศกษา โรงโนรา, โรงคร, อโบสถ, โรงธรรม และศาลา มงศกษาในประเดนเรองลกษณะทางสถาปตยกรรม ทไดอทธพลตางๆ ในพนททมความสมพนธเกยวโยงกบวฒนธรรมโนรา ซงเกดจากกลมคนทอยในพนทดงเดม จากนนจงนาขอสรปดงกลาวเขาสกระบวนการวเคราะหสรปโปรแกรมเพอการออกแบบสถาปตยกรรมในขนถดไป ผลการศกษาและการออกแบบ แสดงถงทวางทางสถาปตยกรรมในลกษณะทสมพนธไปกบสภาพแวดลอมธรรมชาต โดยอาศยการใชทวางทเปนสาธารณะของทองถนเดมในอดตมาออกแบบ ตงแตหนวยเลกทสดของทวางไปจนถงหนวยใหญระดบผงโครงการ มรปแบบทเรยบงาย สวยงาม การดแลของคนในพนทงาย ลดการใชพลงงานในอาคาร และประยกตใหเขากบสภาวะของวฒนธรรมทองถนในปจจบน โดยยงคงแสดงออกถงเอกลกษณของงานสถาปตยกรรมทองถนไวได การออกแบบครงนเปนการทดลองออกแบบจากแนวทางเลอกหนง โดยยงมอกหลายทางเลอกทสามารถนามาใชออกแบบเพอใหงานสถาปตยกรรมสามารถชวยเสรมสรางความเขาใจทางดานวฒนธรรมทองถนตอไป คาสาคญ: วฒนธรรมโนรา

Abstract This dissertation is a pilot architectural study that design project based on document research of history, human science, and social science covering the study of cultural activities such as Nora performance and Nora Rong Kru performance. It emphasized in the specific activities’ utility area of Nora culture consisting of respect ritual toward their ancestor worship (Ta-Yai Nora or Grandfather and Grandmother Nora) and Nora Rong Kru Ritual which are the public activities’ area of people around Songkla Lake Basin. These caused the architectural study of public buildings at Songkla Lake Basin. The case study is made up of the architectural structure of Nora Hall, Kru Hall, Ubosot, Sermon Pavilion and Pavilion affected and related to Nora culture which was came from local people. The conclusion, then, was analyzed for the architectural design process.

วารสารวชาการ ศลปะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปท 4 ฉบบท 2 ตลาคม – ธนวาคม 2556

____________________________________________________________________________

2

The result of the study and design showed that the architectural space relates to the natural environment. The space of old vernacular architecture was used for the smallest space design to the biggest one such as project plan. The design pattern was simple, beautiful, easy to take care, reducing use of indoor energy and applying to suit for recent local culture. It, however, shows the identity of vernacular architecture. This design is one of several options using for other architectural designs which help to promote the future cultural understanding. Key Word: Nora Cultural บทนา ความสาคญของปญหา วฒนธรรมโนรา มความสาคญในดาน ศลปะ การละเลน พธกรรม อนเปนสญลกษณของวฒนธรรมของคนไทยภาคใตอยางหนง อนเกยวของกบสงคมพนบาน วฒนธรรมโนราจงเปนสวนหนงของชวตจตใจ มความหมาย อกทงสะทอนใหเหนคณคาในดานความคด ความเชอและวถชวตของคนในทองถน การละเลนแทบทกชนดยงมลกษณะเปนสอพนบาน (folk media) อยในตว ทาหนาททงรายงานขาวสาร พบปะ ใหการศกษา ดารงรกษาบรรทดฐานของสงคม สรางความเขาใจระหวางบคคลและทสาคญยงเปนเครองมอทางสงคมทเกดจากภมปญญาของชาวบานเองดวย เกดการสนบสนนของกลมโนราเอง จงทาใหบรรจอยในแผนพฒนากลมจงหวดภาคใตฝงตะวนออก, นโยบายการพฒนา ของจงหวดพทลง และยทธศาสตรและแนวทางการพฒนา ขององคการบรหารสวนจงหวดพทลง ใหเกดการอนรกษ สบสาน ฟนฟ วฒนธรรมโนรานขน โดยคนในพนทเปนคนจดการดแลสงสอนภมปญญาการละเลนโนราใหแกเดกและเยาชน รวมทงหารายไดดวยการละเลนโนราใหนกทองเทยวชมเพอเศรษฐกจทดของจงหวดพทลงตอไป การวจยนจะจดระบบการจดการรวมกลม เชน พนทละเลนโนราในรม, พนทจดพธกรรมโนราโรงคร, พนทใหความรในสวนนทรรศการและสวนหองสมด, พนทฝกอบรมการละเลนโนราแกเยาวชน, พนทจาหนายสนคาโอทอป และพนทอนๆ ใหเกดความสมพนธกนในแตละกจกรรม ในการพฒนาตอยอดวฒนธรรมโนราตอไป การละเลนโนราแตเดม มผละเลน 3 คน คอ นายโรง นางรา และตวพราน สวนเรองเครองดนตรจะเปนเคองใหจงหวะ เชน ทบ กลอง แตระ ฉง โหมง และปทเปนเครองเปา การละเลนโนราจะมการละเลนระหวางผละเลนกบผรวมการละเลนโดยจะโตตอบกน จงเกดความสนกสนานกนในสงคม มกจะนงลอมวงกน สถานทกลางแจง หรอในรม(โรงโนราชวคราว แตลกษณะแบบลอมวงยงคงอย เนองจากการละเลนโนราจะละเลนแบบ ชมทาราไดทกทศ) เมอมโรงลเกแบบภาคกลางเขามาทาให โรงโนราเปลยนไป เชน การใชพนทแตงตวของผหญงหลงโรง(เรมมโนราหญง), การยกพนเวทสง และผลเสยทสด คอ การชมการละเลนกลายเปนการชมการแสดงไป อกทงชมไดเฉพาะดานหนาโรงอยาเดยว ทาใหการละเลนโนราเปลยนไป การปฏสมพนธตอบโตกนระหวางผละเลน กบผรวมการละเลนเปนเพยงผแสดงกบผชมการแสดงเทานน ผวจยจงมแนวคดทจะปฏรปการละเลนโนราใหมการปฎสมพนธ โตตอบกนของชาวบานรอบๆลมนาทะเลสาบสงขลา อนเนองมาจากโรงโนราทเปลยนไป อกทงสภาพอากาศในพนททมฝนแปดแดดส การออกแบบโรงมหรสพในรมจงเหมาะสมในการชวยสงเสรมวฒนธรรมโนรา ดงนนจงสามารถเลนไดตลอดทงป


____________________________________________________________________________

3

วตถประสงคของการวจย

1.เพอศกษาประวตศาสตรความเปนมาของวฒนธรรมโนรา 2.เพอศกษารปแบบการละเลนโนรา และการใชพนทระหวางผละเลนกบผรวมการละเลน 3.เพอหาแนวทางการออกแบบ “โรงมหรสพแบบโนรา” ทเหมาะสมกบการใชงานในปจจบน 4.เพอศกษาแนวทางในการออกแบบสถาปตยกรรมพนถนภาคใตทสอดคลองกบบรบททางสงคม วฒนธรรม และ เศรษฐกจ

สมมตฐานของการวจย สถานททเปนศนยรวมการสงเสรมวฒนธรรมของโนราของพนทลมนาทะเลสาบสงขลา การรบรของกลมวฒนธรรมโนรา (กลมละเลนโนรา, กลมรวมละเลนโนรา และกลมทมวถชวตรวมในสงคม)

ทางแนวราบ: กจกรรม, การใชพนททางวฒนธรรมโนรา, การใชพนทแบบสงคมสมยใหม และการรบรถงประวตศาสตรของพนท

ทางแนวดง : ความเชอ ประเพณ และวฒนธรรม เชน ความเชอเรองตายาย, กฎทางสงคม ลกษณะทางสถาปตยกรรม การออกแบบเปนอาคารสาธารณะ และสถาปตยกรรมสมพนธกบวฒนธรรมโนราบรเวณลมนาทะเลสาบสงขลา อาคารสาธารณะลมทะเลสาบสงขลา: โรงธรรม, อโบสถ และศาลา สถาปตยกรรมโนรา : โรงโนราบนเทง, โรงโนราโรงคร สถาปตยกรรมทสรางขน สามารถเปนแนวทางการออกแบบสถาปตยกรรมทมวฒนธรรมเฉพาะได และกลมคนในทองถนมการรบร(Perception) รวมกน โดยไมทงรากทางวฒนธรรมเดม และสอดคลองกบยคปจจบน

ขอบเขตของการวจย วทยานพนธเรองศนยสงเสรมวฒนธรรมโนราฉบบนไดมงเนนศกษาขอมลตางๆ จากเอกสารทเกยวของเกยวกบวถวฒนธรรมโนรา และการออกแบบโรงละครแบบโนรา รวมทงการศกษาความเปนไปไดของโครงการประเดนตางๆ การศกษารปแบบสถาปตยกรรมสาธารณะบรเวณลมทะเลสาบสงขลา การศกษากฎหมายและขอบงคบทเกยวของกบการออกแบบโครงการในพนทตงโครงการ และการศกษาผลงานทเกยวของในดานการออกแบบโรงละคร โดยมขอบเขตการศกษาดงน

1. ศกษาพนททมความสมพนธระหวางผละเลนโนรา กบผรวมละเลนโนรา ทสงผลตอความสมพนธในการใชพนท ของรปแบบพธกรรมการละเลนโนราโรงคร และการละเลนโนรา 2. ศกษาลกษณะสถาปตยกรรมสาธารณะบรเวณลมนาทะเลสาบสงขลา เพอเปนแนวทางในการออกแบบอาคารของโครงการทเปนอาคารสาธารณะ

3. ออกแบบงานสถาปตยกรรมโครงการศนยสงเสรมวฒนธรรมโนรา

วธดาเนนการวจย วทยานพนธเรองศนยวฒนธรรมการละเลนโนราฉบบน ไดแบงขนตอนในการศกษาออกเปน 2 ขนตอนใหญๆ คอ ขนการศกษาและวเคราะหขอมล และขนตอนการออกแบบสถาปตยกรรม ดงนนวธการศกษาจะขนอยกบความเหมาะสมในแตละขน ดงน


____________________________________________________________________________

4

1. ขนตอนการเกบรวบรวมขอมลเอกสารทเกยวของ 1.1 ขอมลทวไปของพนทลมทะเลสาบสงขลา 1.2 ขอมลทางดานนนทนาการ การพกผอน การรา 1.3 ขอมลทางดานการละเลนโนรา 1.4 ขอมลลกษณะสถาปตยกรรมสาธารณะ อโบสถ, โรงธรรม, ศาลา, โรงโนรา 1.5 ขอมลอาคารสถาปตยกรรมประเภทโรงมหรสพในปจจบน 2. ขนตอนการวเคราะหขอมล 2.1 วเคราะหประวตศาสตร วถชวต และสถาปตยกรรม ของลมทะเลสาบสงขลา 2.2 วเคราะหขอมลสภาพภมอากาศ ภมประเทศ และระบบนเวศนของทตงโครงการ 2.3 วเคราะหขอมลในการออกแบบสถาปตยกรรมประเภทโรงมหรสพและนทรรศการ 3. ขนตอนการจดทาโปรแกรมเพอใชในการออกแบบ 3.1 กาหนดความตองการในการใชงาน 3.2 กาหนดขนาดและลกษณะของพนทใชสอยในอาคาร 3.3 กาหนดลกษณะและตาแหนงทตงโครงการ 4. ขนตอนการออกแบบสถาปตยกรรม จะใชวธการศกษาวจยเชงทดลอง โดยการสรางสมมตฐานการวจยใหกลายมาเปนกรอบแนวคดเพอการออกแบบสถาปตยกรรมเปนไปดงปจจยตางๆ ทตองการจะควบคมใหไดดงสมมตฐานหรอกรอบแนวคดนนและเมอไดรปแบบสถาปตยกรรมขนสดทาย จะตองสามารถเปนไดดงทตงกรอบแนวคด เพอนาไปสการสรปวาสมมตฐานทตงไวเปนจรงหรอยอมรบได 4.1 การออกแบบสถาปตยกรรมใหสมพนธกนระหวางคนกบวฒนธรรมลมทะเลสาบสงขลา 4.2 การออกแบบทางสถาปตยกรรม 4.3 ขนตอนการพฒนาแบบราง 4.4 การออกแบบขนสดทาย

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. นาแนวทางการออกแบบสถาปตยกรรม จากวฒนธรรมของกลมคน มาประยกตใชกบวสด เทคโนโลยสงคมสมยใหม โดยยงคงมจตวญญาณของวฒนธรรม ทยงคงอยในพนทวางSpace ถงแมรปแบบลกษณะทางสถาปตยกรรมจะเปลยนแปลงไปกตาม แตจตวญญาณยงบงบอกไดถงวฒนธรรมเดม 2. นาคณคาของภมปญญาแหงชางไทยซงสงสมมาเปนเวลาชานาน ทเปนศลปะและวทยาการแหงการกอสรางบนรากฐานแหงวฒนธรรมทเปนพลวต มการเปลยนแปลงไปตามรปแบบ การใชสอย ตามเศรษฐกจ สงคม ความเชอ ไมเพยงแตอาคารทางศาสนาอยางเดยว ยงรวมไปถงอาคารสาธารณะทมประโยชนใชสอยใหมๆ มาผสมผสานระหวางปจจยภายนอกและปจจยภายในของวฒนธรรมอน มาเลอกรบปรบใชได


____________________________________________________________________________

5

ผลสรปการออกแบบ

ภาพ 1 แสดงแนวคดวธการวจย

ทมา: จากการศกษาของผวจย 1.ออกแบบสถาปตยกรรมของแตละกลมกจกรรมโดยคานงถงพนทการเขาถงทตงโครงการ และการรบร ของแตละกลม (โลกทศนของคนใต) สวนกลมนกทองเทยว (นกวชาการ นกศกษา ชมชนคลองลาปา กลมคนในตวเมอง) ดงทวเคราะหการสญจรจะมาจากทศตะวนตกเฉยงใต และตะวนออกเฉยงใตเปนสวนใหญ ทาใหการออกแบบพนทตองคานงถงการรบรของกลมนกทองเทยว ทคดวาไมรเกยวกบวฒนธรรมโนราเลยเปนทตง ตองออกแบบเพอใหเกดประโยชนตอกลมนกทองเทยวใหมากทสด เชน พนทจอดรถเปนแบบลานทเนนความเปนพนบาน ในการจอดรถใตเงาไม พนททาใหการรบรของกลมผอนคลายไมตงเครยดเกนไปในการเขาถง ดานหนาปลกตนไผ, ตนหมาก รบรแบบทองถน ตนไผทปลกสามารนามาปลกโรงโนราโรงครได โดยมลานในการเตรยมไมไผไปประกอบเปนโรงครตอไป ลกษณะทางสถาปตยกรรมสวนตอนรบทอยระหวางกลาง จะแสดงถงสวนหนงของบรบทเฉพาะของลมนาทะเลสาบ เพอใหนกทองเทยวไดรบรบรรยากาศของทองถนมากทสด สวนกลมคนลมนาทะเลสาบ (ผละเลนโนราของ คณะโนรา คอ นายโรง นางรา นายพราน และลกค) และ(ผรวมการละเลนโนรา คอ ผสงอาย แมยก คนในทองถน เดกเยาวชน) การสญจรของกลมนมความเกยวพนของพนทขางเคยงทเปนพนทวด ซงเออประโยชนรวมกน และกลมคนลมนาทะเลสาบมกมาทาบญ มายงพนทเพอบนปะพดคย หรอมานงรบประทานอาหารในโครงการทมการจาหนายอาหารใต ฯลฯ การเขาถงพนทจงอยดานทศเหนอ ลกษณะการเขาถงมกตองผานเงาไม มายงลานของกลม ทมไมใหญปลกไวใตไมใหญมแครไวนงพก

มตของโนรา

โลกทศนของคนใต

สะทอนวถชวตของสงคม

เอกลกษณทางการรบร

สะทอนวฒนธรรมทมนษยสรางขน

ประโยชนใชสอย

สถาปตยกรรมสาธารณะ

รสนยมตามสภาพแวดลอมการใชชวต

ประวตศาสตร/ความเชอ/สงคม

พธกรรม/การปกครองสงคม/การละเลน

ลมทะเลสาบสงขลา/พนทพทลง

ลกษณะสถาปตยกรรม สงเสรมวฒนธรรมโนรา

บรรยากาศของพนทในการละเลนมหรสพ เลนเรองคลองหงส


____________________________________________________________________________

6

ภาพ 2 แสดงผงโครงการ

ภาพ 3 ทศนยภาพการเขาถงโครงการของนกทองเทยว


____________________________________________________________________________

7

กรณมกจรรม ทงโนราโรงคร และการละเลนโนรา พนทดงกลาวกเปนพนทเตรยมงาน เชนพนทวางอาหารเลยงพระ เลยงชาวบานของเจาภาพ พนทจาหนายเครองไหวของพธกรรมตางๆ พนทแตงตวของผทแกบนบานไวกบโนรา พนทพกของผปกครองเดกทารกทเปนเสน ใหโนราชวยรกษาให ลกษณะสถาปตยกรรมทออกแบบจงตองเปนแบบไมตายตวสามารถรองรบกจกรรมทหลากหลายได เพราะเมอเปนอาคารสาธารณะของสงคมกควรตอบสนองกจกรรมทชมชนใชทหลากหลายและสามารถปรบเปลยนได แตยงคงมหนาทหลบแดด หลบฝน ใชวสดทองถนทชางทองถนสามารถซอมได เปนสถาปตยกรรมแบบอาคารโถงโลง ทพบโดยทวไปของพนทลมนาทะเลสาบมาใชเพอรองรบกจกรรมของสงคม เมอมงานกทาใหเศรษฐกจชมชนดขน ดานการนาของทมอยของบานตนมาจาหนาย เชน เสอกระจด, พชผก, ขนม, หตถกรรมหนงตะลง, ผานง, อปกรณจบปลา และของเลนเดก มาจาหนายในงานโดยมเงาไมชวยบงแดดให อกทงไดชมการละเลนโนราไปในตว

ภาพ 4 ทศนยภาพการเขาถงโครงการของชมชนกลมลมนาทะเลสาบ

ทมา: จากการศกษาของผวจย สวนกลมเยาวชน เปนสวนของเดกเลกมาฝกอบรมโดยครโนรา ททาการละเลนในแตละสปดาหมาสอน พนทลานเปนพนทวงเลนของเดก เปนพนทปลอดภยการเหนงาย มการเชอมความสมพนธกบกลมคนลมทะเลสาบ เพอชวยสอดสองดแล อกทงผปกครองกไปใชพนทในสวน พนทกลมวฒนธรรมโนรา ในแตละกลมสามารถเขาถงลานหลกได เราสามารถลดอปสรรคในการเขาสโดยการปลกพมไมเตย การเลอกใชวสดพนผวทตางกน การเลอกใชพชพรรณทตางกน กชวยในการสญจรทชดเจนยงขน และชวยทาใหผลการออกแบบไมดแขงกระดางจนเกนไป


____________________________________________________________________________

8

2.การนาวฒนธรรมโนรากบสถาปตยกรรมทองถนมาใชกบโครงการ (มตของโนรา)

ภาพ 5 ผลการออกแบบโรงละเลนโนรา และโรงพธกรรมโนราโรงคร ทสอยคลองกบวฒนธรรมโนราวสดทองถน ทมา: จากการศกษาของผวจย 2.1 โรงมหรสพโนรา

โรงมหรสพโนรา เปนสถานทเพอประกอบกจกรรมการละเลนโนรา เพอความสนกสนานบนเทงเรงรมยหรอผอนคลายความตงเครยด ทงผเลนโนราและผรวมการละเลน (ทกวนนเรยกผด-ผชม) ตางมความมงมนหรอวตถประสงคอยางใดอยางหนงรวมกน (นอกเหนอจากความสนกสนาน) เชน รวมกนจดใหมการละเลนเพอความอดมสมบรณ หรอเพอความ “มนคง” และความ “มนคง” ทงในแงสวนบคลและในแงสวนรวมระดบชมชน แนวความเชอ

บรเวณพนทแสดงนอกจากมหลงคาไวบงแดดบงฝนตามธรรมดา ซงในโบราณใชเสา 4 ตน ปก 4 มม เปนสเหลยมจตรสแลว กมแคร 1 แคร และเสากลางซงถอวาเปนเสามหาชยอก 1 เสาเทานน เปนเสากลางทมความสาคญมาก (ในสมยกอนตองใชไมชยพฤกษ) เพราะมความหมายถอวาแทนองคพระวสสกรรม หรอเปนเสาทพระวสสกรรมเสดจมาประทบ จงเปนประเพณสบมาวา โรงละครชาตรตองมเสากลาง หากไมมจะใชเสาอนใดตงแทนกได เสานใชเปนทผกซองคล (ซองใสไมรบในภายหลง) เพอสะดวกในการแสดงทตวละครจะหยบเอาไดตามความตองการโดยรวดเรว บรรยากาศการใชพนทดงเดม

การละเลนโนรา สวนใหญจะละเลนในพนทโลงเพอรบบรรยากาศหลงชวงเกบเกยวทางการเกษตร ซงเปนชวงหนาแลง ฝนตกนอย ลมพดไมแรง อากาศดทาใหโนราแสดงในพนทโลง เชน ลานบาน ลานวด เปนตน พนทลานวดจะเปนพนทลานทรายกวางพอสาหรบกจกรรมของการแสดงมหรสพ โดยลานทรายจะมตนไมทองถนชวยบงแดด บง บงลมได และยงเสรมสราง


____________________________________________________________________________

9

ทศนยภาพไปรวมกบการชมการแสดงโนรา โดยทผชมจะมองเหนเวทการแสดง ทองฟา ตนมะพราว และลานทราย ซงจะสรางบรรยากาศรวมไปกบการละเลนโนราได

ภาพ 6 ทศนยภาพการละเลนโนรา (จากทคณะโนรายายไปเลนทตางๆโดยใชโรงแบบเคลอนยายได แตเมอโครงการมสถานทใหจงไมตองยายสถานทเลนทาให มพนทเลนทแนนอน การออกแบบโรงโนราแบบดงเดมจงมสวนสาคญตอสงแวดลอมในพนท คอ การละเลนแบบลอมวงเพอการปฏสมพนของคนในชมชน การใชวสดกอสรางจากทองถน เชน ตนหมาก ตนไผ ใบจาก มาเปนตว

ชวยในการสรางโรงโนรา) ทมา: จากการศกษาของผวจย ปรบการใชพนทการละเลนโนรากบสงคมสมยใหมอยางเหมาะสม

จากสภาพฝนตกทาใหโนราละเลนไมไดเปนผลเสยของการสงเสรมวฒนธรรม จงขาดความตอเนองดานวฒนธรรม จงมการออกแบบโรงมหรสพในรม เพอเวลาเขาสชวงมรสมโนรากสามารถทาการละเลนได

ภาพ 7 ผลการออกแบบโรงละเลนโนรา และโรงพธกรรมโนราโรงคร

ทมา: จากการศกษาของผวจย


____________________________________________________________________________

10

ภาพ 8 การออกแบบโรงมหรสพการละเลนโนรา

ทมา : จากการศกษาของผวจย


____________________________________________________________________________

11

2.2 โรงโนราโรงคร (ดภาพท 6) การละเลนดงกลาวมกจะเกยวของกบพธกรรมตามระบบความเชออนศกดสทธ เชนพธกรรมเกยวกบชวต พธกรรมเกยวกบการทามาหากน และพธกรรมทเกยวกบชมชนหรอสงคมเปนสวนรวม แนวความเชอ

ชาวบานภาคใตของไทยนบถอ “ตายาย” ซงเปนบรรพบรษทลวงลบไปแลว แตยงไมไปเกดจงคอยปกปองคมครองลกหลาน ความเชอนปรากฏอยทวไปและแสดงออกอยางเดนชดในวถชวตและงานทาบญเดอนสบ โดยเฉพาะอยางยงในแถบรอบๆทะเลสาบสงขลา ทปรากฏพธกรรมสาคญอนเกยวเนองกบความเชอเรองตายายเรยกวา “โนราโรงคร”

โนราแบบดงเดมมลกษณะเปนลทธความเชอและพธกรรมทประกอบดวยความเชอ เรองผบรรพบรษ และการทาพธทอาศยการรายราและการใชดนตรเปนเครองรกษาโรคและสรางความสขกายสบายใจ ถอกนวาเปนผสบเชอสายมาจากครหมอโนรา

จากตานานโนราทาใหเวลาตงโรงโนราโรงคร ลกหลานจะตองเชญครหมอโนรามารวมพธซงมกม 12 องค และเชญตายายทลวงลบไปแลวมายงพธโรงครเพอแสดงการเคารพของลกหลาน

โรงโนราโรงครแทบไมเปลยนแปลงไปจากเดม ทงนเพราะโนราตลอดจนชาวบานทนบถอครหมอโนราเชอวา โรงทปลกสรางผดลกษณะตามแบบโบราณจะใชทาพธไมได เพราะครหมอไมยอมใหทาเชนนนและจะถกลงโทษใหมอนเปนไปตางๆนานา โรงโนราสาหรบทาพธโรงครมลกษณะเหมอนกนทกแหงทงภาคใต

การสรางนาคตในการปลกสรางบานเรอนเขามาใชในการกอสรางลกษณะแบบเรอนเครองผกไดปรบปรงลกษณะรปทรง และวธการผกรอยสอดสานวสดทนามาใชในการกอสรางเปนเครองมง เครองกน ซงสวนใหญเปนไมไผ เชอก หวาย ทางมะพราว ตนหมาก เปนวสดหลกมความเกลยงเกลาเปนระเบยบไดสดสวน ไดทศทางมระบบ ขนตอน งายแกการเอาอยางปฏบตสบสานตอเนองกนจนไดลกษณะรวมทบงบอกถงความเปนเอกภาพ และมลกษณะโดดเดนพเศษทเปนแบบอยางเฉพาะถน การวางผงและตาแหนงทศทางใหตามหวน หรอตามตะวน ระบบอาวโสทมการลดระดบของพนทโรงพธกบพนทสวนของพาไล 3.สรปรปแบบสถาปตยกรรมทนามาใช (สถาปตยกรรมสาธารณะ) จากการศกษารปแบบสถาปตยรรมพนถน ทเปนอาคารสาธารณะในพนทฝงตะวนตกของลมนาทะเลสาบสงขลา ซงจะนามาประยกตใชใหเกดรปแบบสถาปตยกรรมในปจจบนทสะทอนใหเหนความตอเนองของพฒนาการทางดานสถาปตยกรรมพนถน อยางมคณคาได เนองจากความตองการในพนทใชสอยเปลยนแปลงไปจากเดม ซงแตเดมอาจจะสนองการใชสอยประโยชนทเกยวของกบพระศาสนา แตในปจจบนไดเปลยนแปลงการใชสอยไปดงเชน โครงการศนยสงเสรมวฒนธรรมโนรา มการกาหนดการใชสอยในอาคารเปนลกษณะ เชน สนองประโยชนเพอจดโรงมหรสพโนรา อาคารนทรรศการ หองสมด อาคารอบรมวฒนธรรมโนรา อาคารชมรมวฒนธรรมโนรา ฯลฯ นอกจากพนทใชสอยทเปลยนแปลงไปแลว ความตองการใชพนทมากขนทาใหอาคารตองมขนาดใหญรวมทงมระบบประกอบอาคารสมยใหมทตองนามาใช ไมวาจะเปนระบบประปา ระบบไฟฟา ระบบสขาภบาล และอนๆ การออกแบบจงจาเปนตองใหรปแบบสถาปตยกรรมสามารถสนองประโยชนใชสอยไดด และทสาคญยงกคอ รปแบบนนสามารถแสดงออกถงความเปนพนถนไดอกดวย


____________________________________________________________________________

12

ลายเสนท 1 รปตดดานสกด, รปตดตามยาว, รปดานหนา, รปดานขาง ของพระอโบสถวดทะเลนอย จ.พทลง(4ภาพบน)

และพระอโบสถวดนาขาวใน จ.สงขลา(4ภาพลาง) ทมา : จากการศกษาของผวจย รงวด พรอมเขยนแบบป 2555 (แบบปรบปรง เนองจากอาคารมสภาพทรดโทรม)


____________________________________________________________________________

13

เนองจาก โรงมหรสพโนรา และนทรรศการ มความสาคญสงสดของโครงการ ดงนนรปแบบสถาปตยกรรมของอาคารจงมลกษณะเปนรปแบบสถาปตยกรรมไทยประเพณทองถน ทนาลกษณะเดนๆ มาประยกตใชในการออกแบบอาคาร ลกษณะเดนดงกลาว ไดแก รปแบบของหลงคาทมหลงคาจวซอนชนหลงคา 3 ตบ ซงเปนรปแบบสถาปตยกรรมพนถน แบบดงเดมทพบในจงหวดพทลง ในขณะทรปแบบสถาปตยกรรมพนถนของจงหวดสงขลา จะเปนหลงคาจวและมปกนกรอบอาคาร (ปกนกหนาจว) นอกจากนจากการศกษายงไดพบวาในพนทจงหวดพทลงนนหากอาคารใดมความสาคญมากกวาอาคารอนๆ ในกลมเดยวกนจะเนนความสาคญนดวยการซอนชนของโครงหลงคาเปน 2 ชน ชนละ 2 ตบ และมปกนกโดยรอบ ซงเปนลกษณะรปแบบสถาปตยกรรมไทยประเพณดงเดมอยางหนงของทองถน

นอกจากนแลวลกษณะของหลงคาทมลกษณะหลงคาจวและปนกโดยรอบ หลงคาจงเปนองคประกอบของรปแบบสถาปตยกรรมทสอใหเหนความสาคญของอาคารนนๆ ไดอกทางหนงนอกเหนอจากประโยชนใชสอยทใชกนแดด, ฝน กรณศกษาไดจดลาดบความสาคญไว 3 ระดบ ดงน

ระดบ 1 ลกษณะหลงคาจว 2 ชน หลงคา 3 ตบ (รวมปกนก) ระดบ 2 ลกษณะหลงคาจว 2 ชน หลงคา 3 ตบ (รวมปกนก) หลงคาซอน 2 ชน ระดบ 3 ลกษณะหลงคาจวเดยวมปกนกโดยรอบ หลงคา 2 ตบ

การใหความสาคญของอาคารนน ลกษณะหลงคาแบบท 1 จะมระดบความสาคญของอาคารสงสด รองลงมาไดแก ลกษณะหลงคาแบบท 2 และสดทายคอ หลงคาแบบท 3 นอกจากลกษณะเดนของหลงคาทกลาวมาแลว ลกษณะองคประกอบอนๆ กมสวนสาคญเชนกน คอ ลกษณะอาคารโปรงเบา โดยใชเสานางเรยงรบชายคา, การใหความสาคญของความสงของพนและฐานอาคาร โดยลกษณะการใชฐานอาคารเตยเปนลกษณะทพบทวไปทมมาแตเดมในจงหวดพทลง, องคประกอบอกสวนหนงทแสดงออกชดเจน ไดแกสวนของเสา ทมพฒนาการจากเสาไมวางบนแปนตนเสากระเบองดนเผา มาเปนการใชเสากออฐถอปนและสดทายมาเปนเสากออฐหรอคอนกรตทมลกษณะของการใชบวปลายเสาแบบบวประดษฐ สรปรปแบบทนามาใชในโครงการ 1.โรงมหรสพโนราในรม เปนอาคารทใหความสาคญสงสด ลกษณะทนามาใชไดแก การยกฐานอาคารสง ลกษณะหลงคาจวซอน 2 ชน ตบหลงคา 3 ตบ 2.สวนนทรรศการ ลกษณะเดนทนามาใชไดแก ลกษณะอาคารฐานตา เหนเสานางเรยงโดยรอบ หลงคา 3 ตบ และ 2 ตบ 3. โรงมหรสพโนราในรมและสวนนทรรศการ ซงเปนจดเดนของโครงการ ตงอยบนฐานไพทเดยวกน และจดใหมระดบพนสงกวาบรเวณอนๆ ในโครงการ


____________________________________________________________________________

14

ภาพ 9 ตวอยางอาคารทนาสถาปตยกรรมพนทลมทะเลสาบฝงตะวนตกมาใชออกแบบอาคารในโครงการ ทมา : จากการศกษาของผวจย

อภปรายผลการวจย ในสวนของการออกแบบศนยสงเสรมวฒนธรรมโนรา คอ การรอฟนภมปญญาของชางในอดต การบรณาการสถาปตยกรรมในอดตและปจจบน และการใชแรงบนดาลใจจากอดต มาใชในการออกแบบ เชน ประโยชนใชสอยทางดานวฒนธรรมโนราและสงคมสมยใหม, ลกษณะของสถาปตยกรรมทมเอกลกษณเฉพาะพนทลมทะเลสาบสงขลา, การใชวสดโครงสรางยคปจจบน, การประยกตกจกรรมสาธารณะของชมชนทเปนลานทรายมาใช เนองจากทรายสามารถดดซบนาฝนไดด แมลง ง ไมสามารถเขาบนลานทรายเมออากาศรอนได, การใชตนไมเปนSpace เพอกาหนดทศทางการสญจรเปนลกษณะเฉพาะในทองถนมาใช เปนตน จากผลสรปความคดเหน จากการวจยในครงน คอ คนในพนทสามารถใชกจกรรมของกลมวฒนธรรมได เชน พธกรรมโนราโรงคร, การละเลนโนรากลางแจง, เมอฝนตกกสามารถไปละเลนในโรงมหรสพโนราในรมไดดงนนจงสามารถเลนไดตลอดทงป, การศกษาดานวฒนธรรมเปนไปอยางตอเนองคอ ศกษาขอมลในหองสมดแลวกเขาชมนทรรศการชวคราวของคณะโนราททาการละเลนในชวงสปดาหนน ตอดวยนทรรศการถาวรทมการจดแสดงอปกรณสาคญของวฒนธรรมโนรา หลงจากนนกสามารถ เขาชมในพนทฝกอบรมเยาวชน ฝกราโนรา และสดทายการรบรการละเลนโนราจรงในโรงละครแบบโนรา ทาใหการเขามาศกษาดานวฒนธรรมเปนไปอยางตอเนอง และเขาใจไดในวนเดยว เหมาะสาหรบสงคมสมยใหมทใหความสาคญกบเวลามากกวาสงคมในอดต ทเนนปฏสมพนธระหวางคนตอคน ทศทางการนาความรไปใช คอ การออกแบบตามแผนการพฒนา และยทธศาสตรของจงหวดพทลง จะเปนประโยชนตอการสงเสรมวฒนธรรม สงเสรมรายไดจากผลตภณฑของโนรา สนคาโอทอป เปนตน


____________________________________________________________________________

15

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป การดาเนนการวจยครงนอยในประเภทของวฒนธรรมโนรา ซงสถาปตยกรรมกเปนสวนหนงของวฒนธรรมทเกดจากการใชกจกรรมดานวฒนธรรมโนรา จงเกดรปแบบสถาปตยกรรมเฉพาะทถอดแบบมาจากภมปญญาของชางในอดตมาประยกตใช ขอเสนอแนะ คอ วฒนธรรมของกลมใดๆลวนกอรปเปนลกษณะสถาปตยกรรมเฉพาะของแตละกลมวฒนธรรม ทงในดานการวางผง ทวาง รปแบบทางสถาปตยกรรม รวมไปถงองคประกอบเลกๆทมกลนอายของวฒนธรรมนนๆ วฒนธรรมทเสนอแนะ เชน วฒนธรรมมอญ วฒนธรรมชาวเลวฒนธรรมรมแมนา วฒนธรรมขาวสวน เปนตน กสามารถใชสถาปตยกรรมเปนเครองมอบงบอกถงวฒนธรรมนนๆได ทาใหคนในวฒนธรรมรสกรกและหวงแหนในวฒนธรรมของตน รวมทงไดอนรกษ สบสาน พนฟตอไป การออกแบบมเวลาจากด การวางแผนทางเลอกทเหมาะสมตอระยะเวลาเปนสาคญ การออกแบบทใชเปนการปฎรปสถาปตยกรรมของทองถนลมนาทะเลสาบสงขลาอนเปนเอกลกษณเฉพาะใหเขากบยคสมย เชน ประโยชนใชสอย เทคโนโลยการใชวสดโครงสรางในสมยปจจบนและสอดคลองกบวฒนธรรม สงคม ความคด ความเชอ และเศรษฐกจ เปนตน มาทาการออกแบบตามโปรแกรมทวางไว(ดผลการออกแบบ) อกทางเลอกหนง คอการออกแบบโดยการปฎวตสถาปตยกรรม โดยการทงรปแบบสถาปตยกรรมพนถนออกไป มาศกษาเลอกทางเลอกทเหมาะสมกวาในดานใดดานหนง โดยยงคงมจตวญญาณของวฒนธรรมเดมอย(โดยการรบรของSpace) มาใชในการออกแบบ การทจะวางแผนจดการในการทาวทยานพนธจงเปนสงสาคญในการศกษาวจย การวจยนเปนการออกแบบในทางเลอกหนง ผวจยคดวาวทยานพนธนนาจะเปนฐานขอมลทดในอนาคตทจะพฒนาตอยอด สบสาน และสรางสรรคสถาปตยกรรมไทยและยงเปนการเกบรวมรวมขอมลวฒนธรรมโนราใหผสนใจไดศกษาตอไป

กตตกรรมประกาศ การศกษาจดทาวทยานพนธเรอง ศนยสงเสรมวฒนธรรมโนรา ฉบบนสามารถสาเสรจลลวงไปไดดวยความชวยเหลออยางดยงของ อาจารยวนดา พงสนทร และอาจารยพรยา บญประสงค อาจารยผควบคมวทยานพนธทงสองทานทไดใหคาปรกษาและคาแนะนาอนเปนประโยชนตองานมาโดยตลอด ขอขอบพระคณ ผศ.ดร.โชตมา จตรวงศ ทไดกรณาเปนประธานกรรมการในการตรวจวทยานพนธน รวมถงขอขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร.วระ อนพนทง ทกรณาสละเวลามาเปนกรรมการในการสอบวทยานพนธ ซงไดชแนะมมมองและขอคดเหนอนเปนประโยชน ในปรบปรงกระบวนการทางานและการออกแบบงานสถาปตยกรรมของวทยานพนธครงน และใครขอขอบคณบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศลปากรทไดพจารณามอบทนอดหนนการทาวทยานพนธจานวนหนงหมนบาทจงขอขอบพระคณมา ณ โอกาสน

รายการอางอง วนดา พงสนทร. การศกษารปแบบสถาปตยกรรมบรเวณทะเลสาบสงขลา. วารสารวชาการคณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยศลปากร, ฉบบท 16 ปท 2541-2542. มนตร ตราโมท.(2523).ละครชาตร, ใน พมเทวา ทระลกงานเชดชเกยรตศลปนภาคใต: ขนอปถมภนรากร.กรงเทพฯ: กรงสยาม การพมพ. ตรงใจ บรณสมภพ.(2514).การออกแบบสถาปตยกรรมเมองรอนในประเทศไทย. กรงเทพมหานคร: นาอกษรการพมพ.

การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรม มลภาวะทางแสงและกฎหมาย ปดเทพ อยยนยง

Architectural Lighting, Light Pollution & Law Pedithep Youyuenyong

นกวจยประจาสาขาวชานตศาสตร คณะบรหารธรกจและกฎหมาย มหาวทยาลยเดอมงฟอรต สหราชอาณาจกร Researcher in Law, Faculty of Business and Law, De Montfort University, UK *Corresponding author: [email protected]

__________________________________________________________________________________________________________

บทคดยอ

การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมกอใหเกดสงสาคญและประโยชนทางสถาปตยกรรมในการออกแบบหรอตดตงแสงสวาง การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมไมเพยงแคสรางคณคาทางสถาปตยกรรมจากการใชงานแสงประดษฐเทานน หากแตยงใหความสะดวก การคานงถงสขภาพและความปลอดภยทจาเปนตอผใชประโยชนจากแสงสวางทางสถาปตยกรรมดวย แสงสวางทเพยงพอตอการใชงานและความสวางทไดมาตรฐานสาหรบการทางานและการปฏบตงานทางสถาปตยกรรมยอมเปนสงทสาคญสาหรบการออกแบบทงภายในและภายนอกอาคาร ดวยเหตน พฒนาการการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมสมยใหมในทศวรรษทผานมาจงสรางโอกาสใหการปฏบตงานทางสถาปตยกรรมหลายประการสาหรบการสรางสรรคแสงสวางทางสถาปตยกรรมทงภายในและภายนอกอาคาร อยางไรกด แสงสวางทมากเกนปรมาณทเหมาะสมตอการใชงานหรอแสงสวางทมทศทางรกลาไปยงพนททไมตองการแสงสวางอนเกดจากการตดตงหรอการออกแบบหลอดไฟฟาหรอโคมไฟสองสวางทไมเหมาะสมหรอไมเปนมตรตอสงแวดลอมยอมนาไปสปญหามลภาวะทางแสงกบผลกระทบตอความเปนอยของมนษยได ทงน หลายประเทศและหลายทองถนไดกาหนดมาตรการทางกฎหมายเฉพาะในการควบคมมลภาวะทางแสงจากการออกแบบและตดตงแสงสวางทไมเหมาะสม ดงนน บทความฉบบนจงประสงคจะบรรยายเกยวกบหลกการทางสถาปตยกรรมกบหลกการทางกฎหมายทเกยวของกบการควบคมมลภาวะทางแสงทางสถาปตยกรรม บทความฉบบนยงมงวเคราะหความสมพนธระหวางการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรม ปญหามลภาวะทางแสงและกฎหมาย

คาสาคญ: การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรม, สงแวดลอม, มลภาวะทางแสง, กฎหมาย

Abstract

Architectural lighting makes a significant and substantial contribution to the architectural benefits of lighting design and fixtures. It not only enriches ecstatic architectural experience in usage of artificial light, but it also provides necessary comfort, health and safety. Adequate illumination or illuminance uniformity for architectural tasks and practices is also important on both exterior and interior architectural design. Therefore, many modern architectural lighting developments over last decade have created opportunities for approaches to ways of creating exterior and interior lighting design. However, excessive or obtrusive lighting created by inappropriate or non–environmentally friendly light design and installment leads to light pollution problems and adverse human being effects. Many national and municipal jurisdictions have adopted specific legislation designed to limit light pollution from inappropriate lighting design and fixtures.


_________________________________________________________________________________

17

So, this article reviews many architectural aspects and regulatory regimes regarding architectural light pollution control. This article critically analyse the recent relations between architectural lighting, light pollution problem and legal framework.

Keyword: Architectural Lighting, Environment, Light pollution, Law

บทนา

แสงสวางไดเขามามอทธพลตอการดารงชวตของมนษย ทาใหมนษยสามารถประกอบกจกรรมตางๆ ไดทงจากการอาศยแสงสวางตามธรรมชาตจากดวงอาทตยในเวลากลางวน (daylight) กบการอาศยแสงสวางในยามคาคนจากการออกแบบหรอตดตงหลอดไฟประเภทตางๆ (nightlight) โดยไมวาจะเปนแสงสวางจากดวงอาทตยตามธรรมชาตกดหรอแสงสวางจากหลอดไฟฟาทงภายในและภายนอกอาคารกด ตางกสามารถอานวยประโยชนประการตางๆ ตอการดารงชวตประจาวนของมนษย ตวอยางเชน แสงสวางชวยใหมนษยรสกถงความปลอดภยในชวตและทรพยสน แสงสวางสามารถนามาชวยใหความสวางแกศลยแพทยทตองการผาตดคนไขในเวลากลางคน และแสงสวางชวยเออตอการประกอบกจกรรมตางๆ ภายนอกอาคารในยามคาคน เปนตน แสงสวางไมเพยงจะสงผลดตอการประกอบกจกรรมตางๆ ของมนษยเทานน หากแตมนษยไดรจกนาแสงสวางเขามาใชประกอบกบการออกแบบทางสถาปตยกรรมมาเปนเวลาชานาน ในอดตทผานมา สถาปนกของหลายประเทศไดรจกการใชงานแสงสวางตามธรรมชาตเพอตอบสนองความตองการใหมแสงสวางสาหรบเพมคณคาทางสถาปตยกรรมกบเพมพนประโยชนการใชงานพนท เครองเรอนและอปกรณตกแตงบานประเภทตางๆ (Plummer, 2012) เชน การออกแบบอาคารเพอใชประโยชนจากแสงสวางจากธรรมชาต (natural light) มาเพมคณคาใหกบสถาปตยกรรมภายในอาคาร ของประเทศแถบสแกนดเนเวย (Skandinavien regions) ซงออกแบบผสมผสานสถาปตยกรรมตางๆ ใหเขากบลกษณะทางธรรมชาตทประเทศในกลมนทมระยะเวลากลางวนยาวนานกวาภมภาคอนๆของโลก เปนตน ตงแตโทมส อลวา เอดสน (Thomas Alva Edison) ไดประดษฐหลอดไฟฟาสาเรจขนเปนครงแรกในป ค.ศ. 1879 การหลอดไฟฟาหรอโคมไฟกไดแพรหลายมากขนมาจนถงปจจบน อนทาใหมนษยไดประโยชนจากการใชงานแสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟในการประกอบกจกรรมและการดารงชวตประจาวน อกทงสถาปนกยงไดนาเอาแสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟภายนอกอาคารมาเพมคณคาใหกบการออกแบบทางสถาปตยกรรม อนเปนการสรางคณคาทางสถาปตยกรรมผสมผสานไปกบการใชงานแสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟภายนอกอาคารอกดวย นอกจากน แสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟยงเสรมอรรถประโยชนทางสถาปตยกรรม (architectural utilities) ประการอนๆอก (Turner, 1994) เชน การทาใหหองภายในอาคารดกวางขนจากการใชเทคนคการออกแบบแสงสวางใหสอดคลองกบสถาปตยกรรม (changing space) และการใชแสงสวางมาสรางอารมณการรบรของมนษยในสถานทนนๆ (perceptional mood) เปนตน

อนง การใชงานแสงสวางทงการใหแสงสวางจากแสงธรรมชาตและการใหแสงสวางจากหลอดไฟฟา ทสมพนธกบประโยชนทางสถาปตยกรรมหรอการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรม (architectural lighting) ไมเพยงสงผลตออาคารและพนทใชสอยทไดรบการออกแบบเทานน การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมยงอาจสงผลดตอบรเวณพนทโดยรอบ (surroundings) ภายนอกอาคารอกดวย (Phillips, 1997) โดยเฉพาะอยางยงในเวลากลางคนทตองการแสงสวางสาหรบการมองเหน ความปลอดภยและความสวยงามของอาคารในยามคาคนดวย นอกจากน แสงสวางบรเวณพนทโดยรอบอาคารในยามคาคนอาจมสวนชวยในการประกอบกจกรรมของมนษยบรเวณรอบๆ อาคาร อนทาใหมนษยสามารถยดเวลาการทากจกรรมตางๆ ในบรเวณรอบๆ พนทของอาคารหรอสงปลกสรางตางๆในยามคาคน แมวาแสงสวางจากการออกแบบและตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟทง


_________________________________________________________________________________

18

ภายในและภายนอกอาคารจะมสวนชวยในการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมเพอเพมคณคาทางสถาปตยกรรมของอาคาร สงปลกสราง พนทใชสอยในอาคารและพนทโดยรอบอาคาร อยางไรกด แสงสวางจากการออกแบบหรอตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟโดยคานงถงประโยชนทางสถาปตยกรรมเพยงอยางเดยว โดยไมใสใจตอปญหาและผลกระทบจากการตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟทอาจสงผลกระทบตอสงแวดลอมหรออนตรายตอสขภาพอนามยของมนษย รวมไปถงความเดอดรอนราคาญอนๆ ทอาจตามมาจากการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมทไมไดคานงถงสงแวดลอม ยอมอาจทาใหเกดผลกระทบในดานลบตอสงแวดลอมและมนษยได อนทาใหแสงจากการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟทงภายในและภายนอกอาคารกลายมาเปนมลภาวะ (pollution) ประเภทหนง ดวยเหตน การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมจงควรคานงถงปญหาและผลกระทบทอาจเกดขนตอสงแวดลอม ระบบนเวศและสขภาพของมนษยจากการออกแบบ (design) แสงสวางทางสถาปตยกรรมทไมเหมาะสมและการตดตง (fixture) หลอดไฟฟาหรอโคมไฟทางสถาปตยกรรมทไมเปนมตรตอสงแวดลอม รวมไปถงปญหาการสนเปลองพลงงานไฟฟาอกดวย (Pritchard, 1995) เพราะฉะนน สถาปนกทมหนาทออกแบบแสงสวางยอมไมเพยงตองคานงถงคณคาของแสงสวางหรอการใชงานแสงสวางเพอความพงพอใจในทางสถาปตยกรรมของผใชงานอาคาร สงปลกสรางหรอพนททไดรบการออกแบบเทานน สถาปนกยงควรคานงถงปญหาดานสงแวดลอมภายนอกอาคารกบสขภาพอนามยของผใชประโยชนในสถาปตยกรรมนนดวย

ภาพ 1 การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมสามารถชวยสรางคณคาทางสถาปตยกรรมภายในบรเวณอาคารได

(ทมา: ผเขยน)

ภาพ 2 การออกแบบหรอตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟภายนอกอาคาร นอกจากจะใหคณคาทางสถาปตยกรรมภายนอกอาคารแลว ยงใหประโยชนในการดาเนนชวตประจาวนดวย (ทมา: ผเขยน)


_________________________________________________________________________________

19

ในปจจบนรฐบาลหรอทองถนของหลายประเทศไดมความพยายามในการปองกนปญหาและผลกระทบจากการใชงานแสงสวางทไมเหมาะสมและไมเปนมตรตอสงแวดลอม อนเนองมาจากการตดตงหรอออกแบบหลอดไฟฟาหรอโคมไฟในลกษณะทอาจกอใหเกดอนตรายและผลกระทบในทางลบตอสงแวดลอม รวมไปถงการตดตงหรอออกแบบหลอดไฟฟาหรอโคมไฟในลกษณะทอาจสรางความเดอดรอนราคาญตอเพอนบานหรอผทอาศยอยรอบๆ อาคารหรอสงปลกสรางทมการใหแสงสวางทไมเหมาะสม รฐบาลหรอทองถนของหลายประเทศจงไดพยายามกาหนดหลกเกณฑและวธการทางสงแวดลอมเพอลดการรกลาของแสงทไมจา เปนตอการใชงานแสงสวางหรอลดผลกระทบจากการออกแบบแสงสวาง ทไ ม เปนมตรตอส งแวดลอม (environmental approach towards reduction of light intrusion) (Narisada & Schreuder, 2004) โดยหลายประเทศไดกาหนดมาตรการทางกฎหมายเฉพาะเพอควบคมปญหามลภาวะทางแสงอนเนองมาจากการออกแบบแสงสวางทไมเหมาะสมหรอไมเปนมตรตอสงแวดลอม

บทความฉบบนจงมงบรรยายถงบรบทของหลกการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมและปญหามลภาวะทางแสงจากการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมทเหมาะสม รวมไปถงความสมพนธระหวางการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรม ปญหามลภาวะทางแสงและกฎหมาย นอกจากน บทความฉบบนยงวเคราะหถงแนวทางในการลดผลกระทบของมลภาวะทางแสงอนเนองมาจากการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมทไมเหมาะสมหรอไมเปนมตรตอสงแวดลอม โดยอาศยมาตรการทางกฎหมายควบคมมลภาวะทางแสง ตลอดจนถงแนวทางในการพฒนามาตรการทางกฎหมายทเกยวของกบการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมในอนาคต

ภาพ 3 แสงสวางจากบรเวณพนทชมชนเมอง

(ทมา: http://www.earthtimes.org/pollution/light-pollution-animals-hps-lighting-interference/2006/)

การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรม การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมไดเขามามอทธพลตอการออกแบบทางสถาปตยกรรมทงภายในและภายนอกอาคาร

โดยสถาปนกไดนาเทคนคทางการออกแบบทางสถาปตยผสมผสานกบศาสตรแขนงอนๆ ทเกยวของกบการพฒนาแสงสวางสาหรบการออกแบบ ตวอยางเชน วศวกรรมสองสวาง (Illuminating Engineering) ชววทยา (Biology) จตวทยา (Psychology) และศาสตรอนๆ ทเกยวของ สาเหตทตองนาเอาศาสตรแขนงตางๆ เขาไปเกยวของกบการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรม เพราะการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมไมเพยงแตใหคณคาทางสถาปตยกรรมเทานน หากยงตองคานงถง


_________________________________________________________________________________

20

ประโยชนจากการออกแบบหรอตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟทสามารถอานวยประโยชนตอการใชงานจรงๆ ตามแตลกษณะการใชประโยชนจากแสงสวางหรอไฟสองสวางสาหรบพนท อาคารหรอสงปลกสราง (Cayless & Marsder, 1984) นอกจากน แสงสวางทเหมาะสมกบงานทางสถาปตยกรรมประเภทตางๆ ยอมทาใหวตถประสงคของการออกแบบ (objectives) สาเรจตามทสถาปนกและนกออกแบบไดกาหนดเอาไว เพราะฉะนนแสงสวางทเหมาะสมกบพนท อาคารหรอสงปลกสรางควรเปนแสงสวางทพอเหมาะ (sufficient light) กบวตถประสงคของการออกแบบหรอการใชงานแสงสวางนนๆ (Ganslandt & Hofmann, 1992) อนง ความแตกตางของวตถประสงคหรอเปาหมายในการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมยอมแตกตางกนตามลกษณะ การใชงานในแตละอาคารหรอสถานท รวมไปถงกลมผใชงานทางสถาปตยกรรมในแตละพนทหรอสถานททแตกตางกนออกไป (Ansorg GmbH, 2013) เชน การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมจากการออกแบบหรอตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟภายในและภายนอกอาคาร ยอมกอใหเกดระดบของแสงลอมรอบ (ambient light level) ทแตกตางกนออกไป เปนตน

จากทกลาวมาในขางตน การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมจาตองคานงถงปจจยและเทคนคในการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรม เพอใหแสงสวางสามารถเออประโยชนการใชงานแสงสวางของมนษยในชวตประจาวนได ไดแก ประการแรก การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมมความเกยวพนโดยตรงวศวกรรมสองสวาง กลาวคอ การออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมจาตองคานงถงหลกเกณฑหรอเทคนคทางวศวกรรมสองสวาง ใหเขามามสวนชวยในการออกแบบหรอตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟ เพอใหเกดคณคาตองานทางสถาปตยกรรมกบเสรมสรางประโยชนทแทจรงจากการใชสถานท พนทหรอสงปลกสรางอนๆ ทตองการใชงานแสงสวาง (Illuminating Engineering Society, 2011) เชน การกาหนดพนททตองมการใชงานแสงสวาง (area to be illuminated) การกาหนดมมของลาแสง (angle of the light beam) ใหตกกระทบไปยงพนททตองการใชสอย และการคานวณความสองสวาง (illuminance) หรอการคานวณปรมาณแสงสวางทตกกระทบลงบนพนททมหนวยเปนลกซ (lux) เปนตน

ประการตอมา การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมสมพนธกบหลกชววทยา โดยการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมเกยวของกบหลกการทางชววทยาโดยตรง เพราะแสงสวางทางสถาปตยกรรมยอมสงการมองเหน (vision) และการรบรสของแสง (colour) จากประสาทสมผสในระบบการมองเหนของมนษย (Birren, 1969) การมองเหนของมนษยเกดขนโดยอาศยแสงสวางจากวตถทมนษยใชดวงตามองอยตกกระทบกบตวรบภาพ ในดวงตาและสงขอมลไปยงสมอง เพอใหสมองสวนรบภาพประมวลขอมลมาเปนรปภาพ โดยการมองเหนของมนษยทาใหมนษยสามารถชนชมคณคาหรอความสวยงามทางสถาปตยกรรมทงภายในและภายนอกอาคารผานการมองเหน นอกจากน แสงถอเปนคลนแมเหลกไฟฟาอยางหนง ทมอทธพลตอการมองเหนสตางๆ เพราะความยาวของคลนสามารถจาแนกการกระจายพลงงานทแตกตางกน จนทาใหเรามองเหนสตางๆ ไดไมเหมอนกนดวย โดยการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมอาจใชหลกการมองเหนและสของแสงจากการมองเหนมาชวยการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมเพอกอใหเกดคณคาทางสถาปตยกรรมทงภายในและภายนอกอาคาร อนง ในสถานทหนงอาจมการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมในแตละสวนของสถานททมประโยชนใชสอยทแตกตางกนออกไป (ERCO Lighting Scout, 2013) ตวอยางเชน ภายในภตตาคารหรอรานอาหารอนเปนสถานทประกอบอตสาหกรรมบรการ อาจมการใชสของแสง ปรมาณความสองสวางและพนทในการใชงานแสงสวางทแตกตางกนออกไปในแตละพนทดวย เชน ประตทางเขาตองใชงานแสงสวางใหมลกษณะทดงดดลกคาใหเขามาใชบรการและบรเวณพนทรบประทานอาหารอาจใชระดบของแสงทแตกตางกน เพอใหลกคาไดมประสบการณทดเกยวกบบรรยากาศการรบประทานอาคาร เปนตน

ประการทสาม การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมสมพนธกบหลกจตวทยา กลาวคอ การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมสามารถกอใหเกดการตอบสนองตอจตใจของมนษย (psychological reactions) อารมณความรสก (sensation) และการรบรตางๆ (perception) เกยวกบสงแวดลอมทางธรรมชาตหรอสงแวดลอมทมนษยไดสรางขนทอยรอบตวเราได ทงน


_________________________________________________________________________________

21

นกวทยาศาสตรไดพยายามอาศยหลกเกณฑทางวทยาศาสตรเขามาพสจนความสมพนธระหวางแสงสวางกบอารมณความรสกของมนษยรวมไปถงความเปนอยของมนษย อนง การออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมโดยอาศยแสงสวางทมสสนแตกตางกน อาจสงผลกระทบตออารมณหรอความรสกของมนษยเกยวกบอาคาร สถานทและวตถทแตกตางกนออกไป ตามสของแสงทนาเอามาใชงานทางสถาปตยกรรม (Birren, 1969) เชน แสงสเขยวอาจชวยใหมนษยรสกถงความผอนคลายไปจากความกงวลตางๆ และใหความรสกถงความเปนธรรมชาตและแสงสสวางอาจมสวนชวยบรรเทาความวตกของมนษยได เปนตน

ประการสดทาย การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมสมพนธกบศาสตรอนๆ ทเกยวของการออกแบบและการใชงานแสงสวางทางสถาปตยกรรม เชน พลงงาน (energy) และอาชวอนามยและความปลอดภยในการทางาน (occupational health and safety) เปนตน เหตทการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมหรอการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมไปสมพนธกบศาสตรหรอวทยาการแขนงอนๆ อก กเพราะการใชแสงสวางในงานสถาปตยกรรมอาจตองอาศยการพจารณาศาสตรหรอสาขาวชาอนๆ เขามาชวยเสรมใหการออกแบบทางสถาปตยกรรมมคณคาหรอเหมาะสมกบการใชประโยชนแสงสวางตอ อาคาร สถานทและพนทดงกลาวสงสด นอกจากน การใชประโยชนจากแสงสวางดงกลาวไมควรทจะสงผลกระทบตอสขภาพของมนษย ความเปนอยของมนษยและสงแวดลอม รวมไปถงปญหาประการอนๆทอาจสงผลกระทบตอมนษยกบสงคมทงในระยะสนและระยะยาว อนเกดขนจากการออกแบบไฟสองสวางภายในและภายนอกอาคารทไมเหมาะสมหรอไมเปนมตรตอสงแวดลอม ตวอยางเชน ในการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมภายในและภายนอกอาคารอนเปนสานกงานหรออาคารประกอบกจกรรมทางอตสาหกรรมประเภทตางๆ นน นอกจากสถาปนกหรอผมหนาทออกแบบแสงสวางตองคานงถงความสวยงามทางสถาปตย (architectural beautification) ประโยชนใชสอยของพนท (utilitiy) และคณคาของสถาปตยกรรม (architectural design values) แลว สถาปนกยงควรคานงถงการออกแบบหรอตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟทงภายในและภายนอกอาคาร ใหปลอดภยตอผใชประโยชนในอาคารสานกงานและอาคารอตสาหกรรมประเภทตางๆ ทตองปฏบตงานภายในสถานทหรออาคารนนๆ (Health and Safety Executive, 1997) โดยอาจคานงถงปจจยตางๆ ในการออกแบบแสงสวางเพอใหการใชงานแสงสวางไมกอใหเกดอนตรายตอสขภาพอนามย อนไดแก มาตรฐานความเขมของแสงสวาง (Illumination) และการตดตงอปกรณตางๆ หรอออกแบบอาคารตางๆ สาหรบปองกนแสงทอาจกอใหเกดอนตรายตอผปฏบตงานทงภายในหรอภายนอกอาคาร รวมไปถงการจดหาอปกรณสานกงานทเออตอการใชงานแสงสวางภายในอาคารทปลอดภยตอผปฏบตงาน

อนง นอกจากการใชงานแสงสวางทตอบสนองตอการปฏบตงาน (satisfactory luminance of the task) จะตองคานงถงความเขมของแสงสวางในอาคารและสถานท ทไมกอใหเกดอนตรายตอระบบนเวศ สงแวดลอมและสขภาพของมนษย (maintained values of illuminance) (Prichard, 1995) สถาปนกอาจตองคานงถงการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมหรอการออกแบบแสงสวางโดยคานงถงการประหยดพลงงานไฟฟาจากการใชงานอปกรณใหแสงสวางประเภทตางๆ ทงภายในและภายนอกอาคาร ซงสถาปนกอาจตองอาศยเทคนคทางวศวกรรมสองสวางผสมสานกบเทคนคการออกแบบทางสถาปตยกรรม เพอกอใหเกดการประหยดพลงงาน (Turner, 1998) สาหรบเทคนคพนฐานทสาหรบการออกแบบแสงสวางทคานงถงการประหยดพลงงาน เชน การเลอกใชหลอดไฟฟาทกอใหเกดความรอนนอย โดยใชหลอดไฟจาพวกหลอดฟลออเรสเซนต (Fluorescent lamps) และการเลอกใชเทคนคทางสถาปตยกรรมทอาศยแสงธรรมชาตในเวลากลางวน (daylight) มาชวยใหความสวางแกอาคาร อนทาใหสามารถลดการตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟภายในอาคารไดโดยไมจาเปน เปนตน

แมวาการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมจากการออกแบบและตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟประเภทตางๆ ไดเขามามอทธพลตอการออกแบบทางสถาปตยกรรมภายในและภายนอกอาคาร อยางไรกด การใหแสงสวางจากการออกแบบหรอตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟภายนอกอาคาร รวมไปถงการขาดความรทางเทคนคในการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมทด ยอมสามารถกอใหเกดปญหาหรอผลกระทบในดานลบอนเกดจากการใชงานแสงสวางตอสขภาพของมนษยและสงแวดลอมได (Kay, 1999) นอกจากน การใหแสงสวางทไมถกหลกการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรม อาจทาใหแสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอ


_________________________________________________________________________________

22

โคมไฟไปลดคณคาทางสถาปตยกรรมของพนทหรอสถานททเกยวของกบการใหแสงสวางนนๆ ตวอยางเชน การฉายแสงสวางไปลกลายงหองทมสถาปตยกรรมแบบเกา ทไมตองการใหแสงสวางมารกลาพนทนนๆ (misfocused track lights intruding in historical room) และการใชหลอดไฟฟาหรอโคมไฟรวมสมยราคาถกทไมเหมาะกบพนทอาคารยคสถาปตยกรรมแบบวกตอเรย (cheap contemporary fixture stuck into Victorian areas) เปนตน

ดงนน การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมทไมเหมาะสม (inappropriate design) ตอการใชงานแสงสวาง พนทและสถานท หรอการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมทไมเปนมตรตอสงแวดลอม (non environmentally friendly design) ยอมสามารถสรางผลกระทบในทางลบตอมนษย สงแวดลอมสรรคสรางและสงแวดลอมทางธรรมชาต การศกษาหลกเกณฑและวธการสาหรบการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมและหลกการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมจงเปนสงทสาคญยงสาหรบสถาปนกหรอผปฏบตงานดานการออกแบบแสงสวาง เพราะแสงสวางทางสถาปตยกรรมจากการออกแบบแสงสวางทไมเหมาะสมยอมกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมและอนตรายตอสขภาพอนามยของประชาชนได เฉกเชนเดยวกบมลภาวะหรอมลพษ (pollution) ประเภทอนๆ ทถกปลอยจากแหลงกาเนดทแตกตางกน

ภาพ 4 มลภาวะทางแสงทเกดขนจากการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมทไมเหมาะสม

(ทมา: http://www.lrc.rpi.edu/programs/nlpip/lightinganswers/lightpollution/lightpollution.asp)

มลภาวะทางแสง ประเภทของมลภาวะทางแสงและผลกระทบตอสถาปตยกรรม

แสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟประเภทตางๆ ทไดรบการออกแบบหรอตดตงทงภายในและภายนอกอาคาร ยอมสามารถสรางคณคาทางสถาปตยกรรมควบคไปกบการใชประโยชนในสถานท พนทและสงปลกสรางอนๆ ทมนษยสรางขน (Phillips, 1976) เชน ไฟประดบอาคาร (decorative lights) ไฟสาหรบอาคารประวตศาสตร (lights for historic buildings) และโคมไฟเพดาน (chandeliers & ceiling lights) โดยหลอดไฟฟาหรอโคมไฟประเภทตางๆ นยอมกอใหเกดแสงประดษฐ (artificial light) ทใหแสงสวางอนกอใหเกดสนทรยภาพกบเสรมความงามของสถาปตยกรรมภายในและภายนอกอาคาร รวมไปถงชวยเออตอการใชสอยสถานท พนทและสงปลกสรางอนๆ อยางไรกด แสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟภายนอกอาคารจากการออกแบบหลอดไฟฟาหรอโคมไฟภายนอกอาคารทไมเหมาะสมหรอการตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟในลกษณะทไมเปนมตรตอระบบนเวศและสงแวดลอม ยอมทาใหแสงประดษฐหรอแสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟดงกลาว กลายมาเปนมลภาวะ


_________________________________________________________________________________

23

ประเภทหนงได ไดแก มลภาวะทางแสง (light pollution) (House of Commons Science & Technology Committee, 2003)

แสงสวางทถกปลอยออกมาจากแหลงกาเนดแสงจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟ อาจกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมและอนตรายตอสขภาพอนามยของประชาชนไดเฉกเชนเดยวกนกบมลภาวะประเภทอนๆ นอกจากน แสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟประเภทตางๆ ทมทศทางการสองของแสงทไมเหมาะสม จนกอใหแสงดงกลาวไปรกลา (trespassing) ยงบรเวณทไมตองการความสวางหรอแสงสวางไมจาเปนตอการใชงานในพนทนนๆ ดวยเหตน การใชงานแสงสวางอนมทมาจากการออกแบบหรอตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟสาหรบสถาปตยกรรมภายในและภายนอกอาคารทไมเหมาะสมหรอไมไดมาตรฐานตามหลกวศวกรรมสองสวางกบการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรม ยอมลวนแลวแตอาจกอใหเกดโทษภยตอมนษยและสงแวดลอมทงสน

มลภาวะทางแสงอนมทมาจากการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมทไมเหมาะสมหรอการออกแบบแสงสวางทไมเปนมตรตอระบบนเวศและสงแวดลอม จงอาจเปนมลภาวะทางแสงประเภทหนง ทอาจถกนยามไดวาเปน มลภาวะทางแสงดานสถาปตยกรรม (architectural light pollution) ซงอาจสงผลกระทบทงตอความเปนอยของมนษย สงแวดลอมและระบบนเวศ รวมไปถงคณคาทางสถาปตยกรรมและการใชประโยชนจากหลอดไฟฟาใหเออตอการใชงานอาคาร สถานทและสงปลกสรางทตองการการใชงานแสงสวางทถกตอง ไดมาตรฐานและมประสทธภาพ ตวอยางเชน การใหแสงสวางทาง สถาปตยกรรมยอมมจดมงหมายใหผใชงานมความสะดวกสบาย (comfort) ในการมองเหนกบการประกอบกจกรรมตางๆ ในทางตรงกนขามการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมหรอการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมทไมเหมาะสมหรอไมคานงถงมาตรฐานการออกแบบแสงสวางทด ยอมนามาซงความไมสบาย (discomfort) ตอมนษยในการใชแสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟ (Phillips, 1966) เชน แสงสวางจาทสองมาเขานยนตาทาใหมองเหนไมถนด (discomfort glare) หรอแสงสวางจาทสองมาเขานยนตาจนทาใหมองเหนไมได (disability glare) เปนตน ทงน จากทไดกลาวมาในขางตน จงอาจจาแนกมลภาวะทางแสงอนเกดจากการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมทไมเหมาะสมหรอไมเปนมตรตอสงแวดลอมออกเปนสามประการทสาคญดวยกน อนประกอบดวย

ประเภทแรก แสงบาดตา (glare) ไดแก แสงสวางจาทสองเขามายงนยนตาโดยตรงจากแหลงกาเนดแสง โดยแสงสวางจาอาจลดประสทธภาพการมองเหนของดวงตา (visual sensation) โดยอาจลดทอนความสามารถในการมองเหนของมนษยและอาจกอใหเกดอาคารระคายเคองตา รวมไปถงการสญเสยความสามารถในการมองเหนชวคราวได แสงบาดตายอมมทมาจากความสวางทเกนไปกวาความจาเปนในการใชงานและความสวางทไมอาจควบคมได (excessive and uncontrolled brightness) (Department for Environment Food & Rural Affairs, 2006) อนง แสงบาดตาอาจเกดขนมาจากการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมหรอการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมทไมมประสทธภาพ (inefficient lighting) หรอกอใหเกดทศทางการสองของแสงสวางทไมเหมาะสม (misdirected lighting) (Whitehead, 1998) นอกจากจะลดทอนประสทธภาพในการมองเหนของมนษยแลว แสงบาดตายงลดทอดคณคาทางสถาปตยกรรมในงานสถาปตยกรรมทตองอาศยคณภาพจากการออกแบบหรอตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟใหเขามามสวนชวยเพมคณคาทางสถาปตยกรรม ของวตถ สถานทและอาคารทออกแบบ ตวอยางเชน แมวาแสงทสวางจาหลอดไฟจะชวยเพมคณคาใหกบพนทและสดสวนของทอยอาศยในบางกรณ ในทางตรงกนขาม แสงสวางจาทมความสองสวางไมเหมาะสมอาจกระทบตอความสวยงามและการใชประโยชนในพนทนนๆ ดวย เปนตน (Whitehead, 2009) เปนตน

ประเภททสอง การรกลาของแสง (light intrusion) ไดแก การสองของแสงทรกลาไปยงพนททไมประสงคทจะใหมการใชงานแสงสวาง (areas not intended to be lit) ซงการรกลาของแสงอาจกอใหเกดความเดอดรอนราคาญตอการดารงชวตประจาวนของเพอนบาน ระบบนเวศ และสงแวดลอมทอยโดยรอบ เชน เมอแสงสองรกลาเขาไปยงหองนอนของผอนแลว กอาจทาใหผทไดรบการรบกวนจากการรกลาของแสงไมสามารถนอนหลบไดตามปกตในเวลาทแสงสองมารบกวนเวลากลางคน


_________________________________________________________________________________

24

จนอาจทาใหเกดภาวะนอนไมหลบ (sleep disorders) เปนตน ทงน สาเหตทสาคญประการหนงทกอใหเกดการรกลาของแสงนนกคอ การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมหรอการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมทไมเหมาะสมหรอไมเปนมตรตอสงแวดลอม จนทาใหทศทางการสองของแสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟไปกระทบหรอกอใหเกดความราคาญตอเพอนบานและสงแวดลอมโดยรอบ ดวยเหตน สถาปนกหรอผมหนาทในการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรม จาตองคานงถงการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมทไมเพยงอานวยประโยชนตอการใชงานพนท อาคารและสถานททตองการแสงสวางแลว การออกแบบดงกลาวยงตองคานงถงเพอนบาน ระบบนเวศและสงแวดลอมทอยโดยรอบบรเวณทมการใชงานแสงประดษฐหรอแสงสวางเพอกจกรรมตางๆ

ภาพ 5 การออกแบบไฟรกษาความปลอดภย (security light) หรอไฟถนน (streetlight) ทไมเหมาะสม อาจทาใหทศทางของแสงสองเขาไปยงหองนอนหรอพนทอนๆ ทไมตองการใหแสงสวางสองรกลาเขาไป

(ทมา: http://www.lrc.rpi.edu/programs/nlpip/lightinganswers/lightpollution/lightTrespass.asp)

ประเภททสาม แสงสวางทเปลาประโยชน (waste light) ไดแก แสงสวางทสองออกมาโดยเปลาประโยชน ซงไมไดกอใหเกดประโยชนตอการใชงานของมนษยหรอเกดจากความเชอทผดๆ ของมนษย ทคดวาการใชแสงสวางหรอไฟสองสวางเปนจานวนมากอาจใหผลดตอการกระทาอยางใดอยางหนง ตวอยางเชน การเปดไฟสองสวางหรอโคมสปอตไลทสาหรบโบราณสถาน รปปนหรออาคารสถาปตยกรรมทเกาแกในเวลากลางคน ทแมวาจะทาใหอาคารดสวยงามในยามคาคน ในทางตรงกนขาม หากเปนชวงเวลาทไมมผคนอยโดยรอบพนท อาคารหรอสถานทนนๆ ในเวลากลางคนแลว การเปดไฟสองสวางหรอการใหแสงสวางดงกลาวกอาจกอใหเกดการสนเปลองพลงงานโดยใชเหต นอกจากน การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมทเลอกใชหลอดไฟฟาหรอโคมไฟทกอใหเกดการสนเปลองพลงงานโดยใชเหต ไมเหมาะสมกบสงแวดลอมและไมเออตอการใหคณคาทางสถาปตยกรรม กยอมกอใหเกดการสญเสยคณคาทางเศรษฐกจอกดวย (kay, 1999) เชน การใหสของแสง (color light) หรอจดรวมแสง (hot spot) ไปกระทบตอสทแทจรงหรอบดเบอนสทแทจรงของผนงกระเบองโมเสค (ceiling mosaic) เปนตน

มลภาวะทางแสงดานสถาปตยกรรมและกฎหมาย

มลภาวะทางแสงสามารถสงผลกระทบตอคณคาทางสถาปตยกรรมและอาจกอใหเกดความเดอดรอนราคาญตอเพอนบานหรอผทอาศยอยในสถานท อาคารและสงปลกสรางนนได หากการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมหรอการออกแบบแสงสวางทาง


_________________________________________________________________________________

25

สถาปตยกรรมไมไดมาตรฐานหรอไมไดคานงตอสงแวดลอม นอกจากน การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมทไมไดคานงถงปจจยอนๆกบหลกวชาการอนๆ ทสามารถสนบสนนการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรม ยอมอาจกอใหเกดผลกระทบตอคณคาทางสถาปตยกรรมกบประโยชนใชสอยของสถาปตยกรรมนนๆ ได ตวอยางเชน การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมทไมคานงถงหลกการพนฐานวศวกรรมสองสวางทเกยวกบความสองสวาง (illuminance) หรอการคานวณปรมาณแสงทตกกระทบลงบนวตถตอพนท กอาจทาใหมการใชแสงสวางทใหความสองสวางไมสมพนธกบพนทใชสอยได

จากทไดกลาวมาในขางตน การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมหรอการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมจากการตดตงหรอออกแบบการใชงานหลอดไฟฟาหรอโคมไฟภายในและภายนอกอาคารทไมเปนมตรตอสงแวดลอมหรอมทศทางการสองของแสงทไมเหมาะสมอนกอใหเกดความเดอดรอนราคาญ รวมไปถงการเลอกใชหลอดไฟฟาหรอโคมไฟทกอใหเกดการสนเปลองพลงงานโดยใชเหต ยอมเปนสาเหตทกอใหเกดมลภาวะทางแสงดานสถาปตยกรรมทงนน เพราะเหตน รฐบาลของหลายประเทศหรอรฐบาลทองถนจงไดนาแนวทางการแกปญหาโดยอาศยหลกการทางวศวกรรมสองสวาง (illumination solutions) มากาหนดเปนหลกเกณฑและวธการในทางกฎหมายสาหรบแกปญหามลภาวะทางแสงทวไปและมลภาวะทางแสงดานสถาปตยกรรมทเกดขนจากการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมหรอการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมทไมเหมาะสมหรอ ไมเปนมตรตอสงแวดลอม

ทงน มาตรการทหลายประเทศไดกาหนดขนโดยอาศยหลกการทางวศวกรรมสองสวาง มาควบคมการใชงานแสงสวางทงภายในและภายนอกอาคาร (Illuminating engineering society & International Dark-Sky Association, 2011) อนทาใหการใหงานหลอดไฟฟาหรอโคมไฟเหมาะสมกบประโยชนใชสอยในแตละพนท สถานทและภารกจของการใชแสงสวางนนๆ กบปองกนไมใหแสงสวางจากการตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟกอใหเกดความเดอดรอนราคาญ (nuisance) ตอเพอนบานหรอผอยอาศยโดยรอบ ซงมาตรการทางกฎหมายเกยวกบการปองกนผลกระทบจากมลภาวะทางแสงประกอบดวย

ประการแรก มาตรการดานผงเมอง (planning measures) กลาวคอ รฐหรอทองถนของบางประเทศอาจใหอานาจฝายปกครองหรอหนวยงานของรฐและทองถนทมหนาทกากบดแลการควบคมอาคาร โดยอาจอาศยกลไกทางกฎหมายปกครองทวไปในสวนทเกยวของกบการควบคมอาคาร เชน การอนมต อนญาต ยกเลก เพกถอน คาสงทางปกครองทเกยวของกบการกอสรางหรอการออกแบบอาคาร ทอาจกาหนดคาสงทางปกครองโดยพจารณาถงมาตรฐานการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมหรอความเหมาะสมในการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมทงภายในและภายนอกอาคารใหเหมาะสมกบประโยชนใชสอยหรอวตถประสงคของอาคาร สถานทและสงปลกสรางทตองการแสงสวางในการใชงาน ซงภายใตมาตรการนเอกชนจาตองคานงถงการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมหรอการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมทเหมาะสมกบการใชงานแสงสวางภายในอาคารเพอใหเขาหลกเกณฑเกยวกบการควบคมอาคารดานแสงสวาง อนง รฐหรอทองถนจาตองออกกฎหมายหรออนบญญตทใหอานาจแกเจาหนาทในการออกคาสงทางปกครอง กลาวคอ รฐ เจาหนาทรฐหรอทองถนจะใชอานาจตามกฎหมายผงเมองทอาจกระทบตอสทธของเจาของหรอผทเกยวของกบ อาคารสถานท หรอสงปลกสราง จาตองมกฎหมายผงเมองมารองรบหรอใหอานาจรฐ เจาหนาทรฐหรอทองถนในการออกคาสงทางปกครองทอาจกระทบตอการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมหรอการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรม นอกจากน รฐหรอทองถนยงอาจใชมาตรการดานผงเมองในการกาหนดพนทหรอเขตควบคมมลภาวะทางแสง (environmental zoning measures to control light pollution) ไดแก การกาหนดพนทควบคมมลภาวะทางแสงภายนอกอาคาร (environmental zones for exterior lighting control) โดยรฐหรอทองถนอาจกาหนดเขตและพนทใชงานแสงสวางภายนอกอาคารทมปรมาณความสองสวางทแตกตางกนออกไปตามลกษณะของพนท ความหนาแนนของประชากร และวตถประสงคของการใชประโยชนในบรเวณพนทดงกลาว ตวอยางเชน พนทบางพนทตองการความมดมดเปนพเศษในเวลากลางคนเพอการอนรกษทรพยากรธรรมชาต สตวปาและพนธพช ทาใหสตวและระบบนเวศมความสมดลภายในเวลากลางคนทตองการความมดในการประกอบกจกรรมตางๆ โดยพนทนอาจถกจดใหเปนพนทควบคมมลภาวะทางแสงภายนอก


_________________________________________________________________________________

26

อาคารแบบเครงครดหรออาจกาหนดใหเปนพนททตองการความมดมดในยามคาคน (intrinsically dark landscapes) ในทางตรงกนขาม ในบางพนททเปนศนยกลางของเมองหรอใจกลางของพนทชมชนเมอง รฐหรอทองถนอาจกาหนดใหพนทนนเปนพนททสามารถมการใชงานแสงสวางจากหลอดไฟฟาหรอโคมไฟในการประกอบกจกรรมตางๆได (high district brightness areas) เพอสนบสนนกจกรรมทางอตสาหกรรม พาณชกรรมและการดาเนนบรการสาธารณะโดยรฐประเภทตางตางๆ ในพนทชมชนเมอง (Institution of Lighting Engineers, 2005) เปนตน

ประการทสอง มาตรการควบคมการออกแบบแสงสวางภายนอกอาคาร (measures to control outdoor lighting design) ไดแก มาตรการทรฐหรอทองถนไดกาหนดขน เพอกากบการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมภายนอกอาคารหรอการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมภายนอกอาคาร โดยอาจกาหนดใหเอกชนหรอประชาชนมการใชงานหรอตดตงวสดหรออปกรณทมสวนชวยในการลดมลภาวะทางแสงไมใหสงผลกระทบตอสงแวดลอมและปญหาดานพลงงาน ตวอยางเชน การหามไมใหประชาชนใชงานหลอดไฟฟาหรอโคมไฟภายนอกอาคารในบางประเภท เชน การหามใชงานหลอดแสงจนทรหรอหลอดไอปรอท (Mercury Vapor Light) สาหรบการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมภายนอกอาคารและการกาหนดใหประชาชนตดตงโลไฟ (light shields) เพอปองกนการรกลาของแสงไปยงเพอนบานอนอาจกอใหเกดความเดอดรอนราคาญตอการดารงชวตประจาวนของเพอนบานได เปนตน

ภาพ 6 การใหโลไฟในการตดตงหรอออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมยอมทาใหลดปญหามลภาวะทางแสง

(ทมา: http://www.auburn.edu/academic/classes/geog/chanepl/4500/1999_fall/bhuta/section_2.htm)

ประการทสาม มาตรการอนๆ ทสนบสนนใหมการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมโดยคานงถงสงแวดลอมกบความเปนสวนตวของเพอนบาน เชน มาตรการกาหนดหรอควบคมใหมออกแบบแสงสวาง โดยทศทางของแสงสวางดงกลาวตองไมกระทบตอความเปนอย การดารงชวตประจาวนหรอพนททไมตองการใชแสงสวางของเพอนบานหรอชมชนโดยรอบสถานท อาคารหรอสงปลกสรางทออกแบบนน โดยในบางประเทศไดกาหนดกฎหมายลายลกษณอกษรทวางหลกเกณฑในเรองละเมด (tort) หรอกาหนดสารบญญตในเรองการกอใหเกดความเดอดรอนราคาญเอาไวเปนการเฉพาะ (statutory nuisance) เพอควบคมมลภาวะ


_________________________________________________________________________________

27

ทางแสงและเปดโอกาสใหผทไดรบผลกระทบจากการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมทกอใหเกดการรกลาของแสงไดรบการเยยวยาความเสยหาย เปนตน

หลายประเทศและทองถนในปจจบนไดนาเอามาตรการทงสามประการมาบงคบใชเปนกฎหมายระดบชาตและกฎหมายทองถนเพอควบคมมลภาวะทางแสงอนมทมาจากการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมทไมเหมาะสมหรอการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมทอาจกอใหเกดความเดอดรอนราคาญตอสวสดภาพหรอความเปนอยสวนตวของเพอนบานหรอกระทบตอชมชนโดยรอบ ตวอยางเชน กฎหมายของสาธารณรฐเชกวาดวยการปองกนชนบรรยากาศ (Czech Republic’s Protection of the Atmosphere Act 2002) และกฎหมายตอตานมลภาวะทางแสงของสาธารณรฐสโลเวเนย (Slovenia Anti-Light Pollution Law 2007) ทไดกาหนดมาตรการตางๆ ทเออตอการควบคมมลภาวะทางแสงจากการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมทไมเหมาะสมหรออาจกอใหเกดความเดอดรอนราคาญตอเพอนบาน ภายใตมาตรการควบคมการออกแบบแสงสวางภายนอกอาคาร นอกจากน หลายทองถนในระดบมลรฐของสหรฐอเมรกายงไดกาหนดมาตรการทสาคญสาหรบปองกนมลภาวะทางแสงจากการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมภายนอกอาคารอกดวย เชน กฎหมายของมลรฐเอรโซนา (Arizona House Bill, Title 49, Chapter 7) ทไดกาหนดใหหามใชงานหลอดแสงจนทรหรอหลอดไอปรอท สาหรบการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมภายนอกอาคารหรอหามตดตงสาหรบไฟถนนบนถนนหรอทางสาธารณะ

ภาพ 7 ภาพเปรยบเทยบความแตกตางระหวางการใหแสงสวางทไมเปนมตรตอเพอนบานกบสนเปลอกพลงงานและการใหแสงสวางทเหมาะสม โดยใชเทคนคในการกาหนดทศทางการสองของแสงสวางกบการเลอกใชหลอดไฟฟาทเหมาะสม

(ทมา: http://physics.fau.edu/observatory/lightpol-security.html)

ประเดนความทาทายเกยวกบมลภาวะทางแสงสาหรบสถาปนกหรอผออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมในอนาคต ในการใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมหรอการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมนน สถาปนกหรอผออกแบบแสงสวาง

ทางสถาปตยกรรมไมเพยงจะตองคานงถงคณคาทางสถาปตยกรรมกบประโยชนใชสอยของแสงสวางทางสถาปตยกรรมกบพนท อาคารและสถานทเทานน หากแตยงตองคานงถงปจจยอนๆ ทไมกอใหเกดปญหามลภาวะทางแสงอกดวย (Zumtobe, 2010) ดงนน สถาปนกหรอผออกแบบจงควรคานงถงหลกการทางสถาปตยกรรมสองสวางประกอบกบหลกการอนๆทเกยวของกบการจดการแสงสวาง เพอสามารถออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมได โดยปราศจากปญหาหรอผลกระทบจากมลภาวะทางแสง


_________________________________________________________________________________

28

ทอาจกระทบตอคณคาทางสถาปตยกรรม ความมงหมายในการใชประโยชนจากพนท อาคารหรอสงปลกสรางทตองการใชงานแสงสวาง รวมไปถงผลกระทบของการใชแสงสวางในงานสถาปตยกรรมทอาจกระทบตอเพอนบานหรอสงแวดลอมโดยรอบ

อนง การใหบคคลกลมแรกทออกมาผลกดนเกยวกบปญหามลภาวะทางแสงจะเปนนกดาราศาสตรกบสมาคมดาราศาสตร (Illuminating engineering society & International Dark-Sky Association, 2011) อยางไรกด ปญหามลภาวะทางแสงในปจจบนไดกระทบไปสวงกวางในหลากหลายสาขาวชาและวทยาการ โดยเฉพาะวศวกรผปฏบตงานดานวศวกรรมสองสวางและสถาปนกผปฏบตงานดานสถาปตยกรรมสองสวางทมหนาทโดยตรงเกยวของกบการตดตงหรอออกแบบแสงสวางทงภายในและภายนอกอาคาร ควรมหนาทสาคญในการรณรงคใหผคนหนมาใสใจกบปญหามลภาวะทางแสง ตลอดจนควรมสวนรวมในการผลกดนกลไกในภาควชาชพกบกลไกภาครฐเพอขบเคลอนการตอสกบปญหามลภาวะทางแสงทอาจเกดขนมาจากการใชงานไฟสองสวางหรอแสงสวางจากเทคโนโลยแสงสวางในอนาคต

บทสรป การใหแสงสวางทางสถาปตยกรรมหรอการออกแบบแสงสวางทางสถาปตยกรรมไมเพยงเสรมสรางคณคาทาง

สถาปตยกรรมให อาคาร สถานทหรอสงปลกสรางอนๆ ทมนษยไดสรางสรรคขน หากแตการใหงานแสงสวางทางสถาปตยกรรมทไมเหมาะสมหรอไมเปนมตรตอสงแวดลอมอาจกอใหเกดปญหามลภาวะทางแสงประเภทตางๆ ทอาจกระทบตอคณคาทางสถาปตยกรรม สงแวดลอมและความเปนอยในชวตประจาวนของมนษยได ดวยเหตน รฐ ทองถน องคกรวชาชพสถาปตยกรรมและสถาปนกโดยทวไป ควรตระหนกถงปญหามลภาวะทางแสงและแนวทางในการลดปญหามลภาวะทางแสงไมใหกระทบตอสถาปตยกรรมและสงแวดลอม

การกาหนดมาตรการทางกฎหมายและการบงคบใชกฎหมายเพอตอสกบมลภาวะทางแสงอาจเปนเพยงทางเลอกหนงในการบงคบและรณรงคใหประชาชน ผมสวนไดสวนเสยอนๆ และผปฏบตงานเกยวกบแสงสวาง ไดหนมาสนใจและตระหนกถงปญหามลภาวะทางแสงเทานน หากแตการปฏบตในวชาชพสถาปนกทด โดยคานงถงปญหามลภาวะทางแสงทอาจเกดขนไดหากมการออกแบบหรอตดตงหลอดไฟฟาหรอโคมไฟทไมเหมาะสมกบการมสวนรวมในการผลกดนมาตรการวชาชพหรอมาตรการทางกฎหมายควบคมมลภาวะทางแสง ยอมอาจเปนสวนหนงททาใหลดหรอยบยงผลกระทบของมลภาวะทางแสงทอาจกระทบตอสถาปตยกรรมกบสงแวดลอมไดเปนอยางดในอนาคต

เอกสารอางอง

Ansorg GmbH. 2013. Architectural Lighting. Mülheim an der Ruhr: Ansorg GmbH. Biren, F. 1969. Light, Color and Environment. New York: Van Nostrand Reinhold. Cayless, M. A. & Marsden, A. M. 1983. Lamps and Lighting: A Manual of Lamps and Lighting. 3rd ed.

London: Arnold. Department for Environment Food & Rural Affairs.2006.Statutory Nuisance from Insects and Artificial

Light. London: Department for Environment Food & Rural Affairs. ERCO Lighting Scout. Light and hospitality Design Lighting technology Planning practice (online) 2013 (อางเมอ 8 มถนายน 2556) จาก

http://www.erco.com/download/data/30_media/68_light_and_hospitality/en_erco_lightandhospitality.pdf

Ganslandt, R. R. & Hofmann, H. 1992. Handbook of Lighting Design. Lüdenscheid: Druckhaus Maack.


_________________________________________________________________________________

29

Health and Safety Executive. 1997.Lighting at Work. London: Her Majesty’s Stationery Office. House of Commons Science & Technology Committee. 2003. Light Pollution and Astronomy. London:

House of Commons Science & Technology Committee. Illuminating Engineering Society. , 2011.The Lighting Handbook. 10th ed. New York: Illuminating Engineering

Society. Illuminating engineering society & International Dark-Sky Association.2011.Joint IDA - IES Model Lighting

Ordinance (MLO) with User's Guide. New York: Illuminating Engineering Society. Institution of Lighting Engineers. Guide Notes for the Ruction of Obtrusive Light. (online) 2013 (อางเมอ 8

มถนายน 2556) จาก http://www.britastro.org/dark-skies/pdfs/ile.pdf Kay, G. N. 1999. Fiber optics in architectural lighting: methods, design, and applications. Boston:

McGraw-Hill. Lighting Research Centre. What is light pollution?. (online) 2013 (อางเมอ 8 มถนายน 2556) จาก

http://www.lrc.rpi.edu/programs/nlpip/lightinganswers/lightpollution/lightpollution.asp Narisada, K. & Schreuder, D. Light pollution handbook. Dordrecht: Springer, 2004. Phillips, D.1966.Lighting: the principles and planning of home lighting. London: Macdonald & Co in

association with the Council of Industrial Design. Phillips, D.1997.Lighting historic buildings: a prospectus. Oxford: Architectural Press. Phillips, D.1976.Planning your lighting. London: Design Council. Plummer, H. 2012.Nordic light: modern Scandinavian architecture. New York: Thames & Hudson. Pritchard, D. C.1995.Lighting. 5th ed. London: Longman Scientific & Technical. Turner, J.1998.Designing with light: retail spaces lighting solutions for shops, malls and markets. New

York: Watson-Guptill. Turner, J.1994. Lighting: an introduction to light, lighting and light use. London: B.T. Batsford. Whitehead, R.2009.Residential Lighting: A Practical Guide to Beautiful and Sustainable Design. 2nd ed.

New Jersey: John Wiley & Sons. Whitehead, R.1998.The Art of Lighting: An International Profile of House Lighting. Massachusetts:

Rockport Publishers. Zumtobel. 2010.Light for façades and architecture. Middlesex: Zumtobel Lighting.

การพฒนาออมสนปนปลาสเตอร สาหรบกลมกระปกออมสนบางลาย อาเภอบงนาราง จงหวดพจตร

นรช สดสงข

Development on Plaster Piggy Bank Design of Bangrai Piggy Bank Group, Bueng Na Rang District, Phichit Province

Nirat Soodsang

อาจารยประจาคณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก Lecturer, Faculty of Architecture, Naresuan University ,Phitsanulok

___________________________________________________________________________________________

บทคดยอ วตถประสงคของการวจยคอ 1) เพอพฒนาตนแบบกระปกออมสนของกลมกระปกออมสนตาบลบางลาย อาเภอ

บงนาราง จงหวดพจตร อยางนอย 10 รปแบบทสามารถแขงขนไดในระบบธรกจ 2) เพอใหบรการวชาการแกสงคมทมการ บรณาการเขากบการเรยนการสอนในรายวชาออกแบบผลตภณฑของนสตภาควชาศลปะและการออกแบบคณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร วธดาเนนการวจยคอ ลงพนทชมชนเพอศกษาความสามารถและพฒนาศกยภาพของกลม การวเคราะห SWOT ผลตภณฑของตนเอง ซงเปนการนาเอาศกยภาพเหลานมาใชประโยชนในการพฒนาผลตภณฑขนตอนนใช กจกรรมท 1 การใหความรดานการพฒนาผลตภณฑ กจกรรมท 2 การพฒนาตนแบบกระปกออมสนมชาวบานจานวน 15 ราย และนสตสาขาออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ ชนปท 3 คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร จานวน 40คนรวมกจกรรมพฒนาผลตภณฑภณฑ เรมจากการทาแบบราง ปนตนแบบทาพมพจากยางพารา ทาพมพจากปนปลาสเตอร ไดตนแบบกระปกออมสนจานวน 12 รปแบบ หลงจากนนทาการหลอกระปกออมสนจานวนแบบละ 10 ชน รวมเปน 120 ชน ตกแตงระบายสเพอทาการทดสอบคณภาพและความพงพอใจ ผลการวจยพบวากระปกออมสนทง 12 แบบ มคะแนนเฉลยรวมอยในระดบดถงระดบดมาก (3.65-4.80) ทกรปแบบตามเกณฑการประเมนดงน 1) ลกษณะทวไปประณต สวยงาม ไมแตกหรอราวมรปแบบ รปทรง ทเหมาะสม 2)ส เรยบสมาเสมอ ไมเปนเมด และเมอลบผลตภณฑแลวสไมตดมอ 3) ลวดลายสวยงาม องคประกอบลายเหมาะสมกบรปทรง 4)การเคลอบเงา เรยบสมาเสมอ ไมเปนเมด เปนคราบกรอบ แตก หลดหรอลอก 5)รปแบบมเอกลกษณเปนของตนเอง6)ผลตภณฑมโอกาสดานการตลาดในสงออก7)ผลตภณฑมรปแบบและคณลกษณะครบถวนสมบรณมความเขากนไดดขององคประกอบโดยรวม คาสาคญ : ออมสนปนปลาสเตอร การพฒนาผลตภณฑ บงนาราง พจตร

Abstract

There are 2 main objectives of this study. Firstly, to develop plaster piggy banks of Bangrai Piggy Bank Group, Bueng Na Rang District in Phichit Province for 12 competitive styles. Secondly, to provide academic service for society by integrating this study with product design coursework of Art and Design Department, Faculty of Architecture, Naresuan University. Community visit was a main method of conducting this study in order to explore and analyse existing abilities, to develop potentialities, and to


_______________________________________________________________________

31

bring out these contexts for product design. There are two activities for doing this. First is to educate people on product design development. Second is to develop prototype of plaster piggy banks. There were 55 participants, which were 15 residents and 40 3rd year students of Package and Product design Programme. Four steps were employed in developing piggy bank design, namely, sketching designs, making a rubber blocks, printing plaster models, and painting. Plaster piggy banks were designed in 12 styles and printed 10 each. Then 120 pieces were tested by 40 customers for quality and satisfaction. 1) General appearance in proper condition without any crack nor damage. 2) Neat and clear colour without any pigment stain. 3) Pattern and composition in proper with form. 4) Even vanishing without stains and any blister. 5) Unique characteristics. 6) Potentiality for import market. 7) Over all completion and composition with proper styles. The result of 12 styles was good to very good levels (3.65-4.80)

in average points.

Keywords : Plaster Piggy Bank, Product development, Bueng Na Rang, Phichit

ความเปนมาและความสาคญ กลมกระปกออมสน ตาบลบางลาย อาเภอบงนาราง จงหวดพจตร ไดมการรวมกลมชาวบานในชมชนกวา 10

หลงคาเรอน ปจจบนมสมาชกเกอบ 60 คน โดยมแนวคดทเนนกระบวนการสรางรายไดภายในชมชน ในตาบลบางลาย อาเภอบงนาราง จงหวดพจตร มประสบการณการผลตกระปกออมสนมาประมาณ 40 ป โดยปจจบนมนางสาอางค หอมทอง เปนผนาของกลมกระปกออมสน เพอสนบสนนและสงเสรมใหแตละชมชนไดผลตและจาหนายกระปกออมสนพฒนาเปนผลตภณฑกระปกออมสนและบรการคณภาพทมจดเดนและมลคาเพมเปนทเปนทตองการของตลาดสอดคลองกบวฒนธรรมและวถชวตของทองถนโดยยดหลกการพงตนเองของชมชนและการบรหารจดการเชอมโยงสนคาชมชนสตลาดทงในประเทศและตางประเทศผลตและจาหนายกระปกออมสนทงปลก-สง ตามความตองการของลกคากระปกออมสนมหลากหลายรปแบบ เชน กระตาย หม ไก หม จระเข หมา ชาง ตกตาทมความเชอของชาวจน เปนตน ทงน กระปกออมสนรปแบบตางๆเหลานมหลายขนาดไดแก ขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญ โครงสรางทวไปของธรกจ ผลตและจาหนายกระปกออมสน ปนพาสเตอรประเภทตาง ๆทงปลกและสง ไมมคแขงทางตรงสภาพการแขงขน ทาใหกลมชมชนกระปกออมสนตาบลบางลาย อาเภอบงนาราง จงหวดพจตร มรายไดจากการผลตและจาหนายประมาณเดอนละกวาหมนบาท

ผวจยไดลงพนทเพอศกษาดงานและใหคาปรกษาเบองตนจากการวเคราะหปจจยภายในจดแขงของกลมไดแกดาน

คาแรงวสดในการผลตมราคาถกผลตภณฑกระปกออมสนมหลากหลายรปแบบมสถานทในการผลตทเหมาะสมคแขงทางการ

ตลาดนอยผประกอบการมความเชยวชาญดานการผลตจดออนของกลมพบวา ไมมหนารานจดจาหนายขาดแรงงานในการผลต

ขาดความร ความเชยวชาญในการเจรจาตอรองกบลกคาขาดเทคโนโลยททนสมยในการผลตเพอเปนเครองทนแรงราคาของ

วสดบางรายการไมแนนอนขาดบรรจภณฑ สาหรบโอกาสในการแขงขนการรวมกลมผลตกระปกออมสนเปนการกระจายรายได

ภายในชมชนทาใหเศรษฐกจในชมชนมการเตบโตอยางตอเนองสามารถพฒนารปแบบกระปกออมสนไดมากขนสรางความ

แตกตางใหกบรปแบบกระปกออมสนโดยการสรางแบรนดสนคาประชาสมพนธผลตภณฑกระปกออมสนทางอนเตอรเนตไดอป

สรรคทพบคอขาดแรงงานทมทกษะตองใชคนในครอบครวเปนหลกการขยายธรกจเปนไปอยางชาๆระบบการขนสงไมมระบบท

ไดมาตรฐานขาดการสนบสนนจากภาครฐ


_______________________________________________________________________

32

วตถประสงค

1. เพอพฒนาตนแบบบรรจภณฑและบรรจภณฑกระปกออมสนของกลมกระปกออมสน ตาบลบางลาย อาเภอบงนาราง จงหวดพจตร อยางนอย 10 รปแบบทสามารถแขงขนไดในระบบธรกจ 2. เพอใหบรการวชาการแกสงคมทมการบรณาการเขากบการเรยนการสอนในรายวชาออกแบบผลตภณฑ ของนสตภาควชาศลปะและการออกแบบ คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

วธเกบรวบรวมขอมล การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (Participatory Action Research-PAR) โดยมขนตอนดงน

1) ขนการศกษาบรบท ลงพนทชมชนเพอศกษาความสามารถและพฒนาศกยภาพของกลมกระปกออมสนบางราย อาเภอบงนาราง จงหวดพจตร การวเคราะห SWOT ผลตภณฑของตนเอง ซงเปนการนาเอาศกยภาพเหลานมาใช ประโยชนในการพฒนาผลตภณฑ 2) ขนกาหนดปญหา ในขนตอนน จะสรปคาถามหรอปญหา รวมทงอธบายเปาหมายและวตถประสงคของ การแกไขปญหาใหทกฝายทเกยวของไดเหนภาพและเกดความเขาใจตรงกน กบประเดนปญหาและมองถงผลของการวจยไดอยางชดเจน และครอบคลมสวนเกยวของอน ๆ และชาวบานไดเขารวมกจกรรมเพอใหขอมล และแสดงความคดเหน/ความตองการ

3) ขนปฏบตงานพฒนาผลตภณฑ ในขนตอนนใช กจกรรมท 1 การใหความรดานการพฒนาผลตภณฑและ การตลาดโดยผวจย กจกรรมท 2 การพฒนาตนแบบกระปกออมสนมชาวบานจานวน 15 รายและนสตสาขาออกแบบ ผลตภณฑและบรรจภณฑ ชนปท 3 คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร จานวน 40 คน รวมกจกรรม พฒนาผลตภณฑภณฑ เรมจากการทาแบบราง ปนตนแบบ ทาพมพจากยางพารา ทาพมพจากปนปลาสเตอร เกดเปน ตนแบบจานวน 12 แบบ หลงจากนนทาการหลอกระปกออมสนจานวนแบบละ 10 ชน รวมเปน 120 ชน ตกแตง ระบายสเพอทาการทดสอบคณภาพและความพงพอใจ

4) ขนการตดตาม ตรวจสอบและปรบปรง รวมทงการแกไขระหวางการปฏบตงานวจย ในขนน นกวจยทสวน รวมโดยการพจารณาหาทางปรบปรงแกไขการปฏบตการวจยแบบมสวนรวม โดยอาศยขอมลจากทกฝาย แลวนามา ทาการปรบเปลยนใหเหมาะสมเพอใหการดาเนนงานบรรลเปาหมาย โดยนกพฒนาจะเขามสวนรวมดวยการ ตรวจสอบผลการปฏบตงานวจยและประเมนวาผลทเกดขนเปนไปตามเปาหมายหรอไม เปนตน และประชาชนหรอ ชาวบานจะเขารวมดวยการรบรถงการปรบเปลยนการปฏบตงานตามทนกวจยกาหนด รวมทงใหขอมลยอนกลบ (feedback) ทแสดงถงความพงพอใจและความสาเรจของการดาเนนการวจย

5) ขนการสรปผลการวจย ในขนตอนน นกวจยจะทาการสรปผลการวจย และเรยบเรยงเปนรายงานการวจย ออกเผยแพร นกพฒนามสวนรวมดวยการรบทราบและตรวจสอบประเมนผลการวจยวาประสบความสาเรจมากนอย เพยงใด มปญหาและอปสรรคอยางไรบาง โดยชาวบานเขามสวนรวมดวยการใหขอมลยอนกลบผลของการวจย วาพงพอใจและไดผลตามทคาดหวงไวหรอไม และแสดงความคดเหนอนประกอบขอมลดวยวาเพราะเหตใด

เครองมอทใชในการวจยคอ ผวจยใชแบบประเมนมาตรฐานผลตภณฑชมชน ผลตภณฑจากปนปลาสเตอร มผช.๒๓๗/๒๕๔๗ โดยม ขอบขาย ครอบคลมเฉพาะผลตภณฑททาจากปนปลาสเตอรเปนวสดหลกผลตภณฑททาหรอประดษฐขนโดยการนาปนปลาสเตอรผสมกบนาในสดสวนทเหมาะสมแลวใสลงในแบบพมพตงทงไวจนแขงตว แลวแกะออกจากแบบพมพ อาจนามาประกอบกบชนสวนปนปลาสเตอรอนเพอตกแตงใหสมบรณ อาจระบายสหรอเคลอบผวเพอความสวยงามนยมนามา


_______________________________________________________________________

33

ทาเปนตกตาตางๆ และอาจประกอบดวยวสดอน เชน แมเหลก เพอใหเหมาะกบการนาไปตดไวบนผวโลหะคณลกษณะทตองการ ลกษณะทวไป 1) ตองประณต สวยงาม ไมแตก หรอราว มรปแบบ รปทรง ทเหมาะสม 2) ผวปนปลาสเตอรตองเนยนไมเปนเมด เปนกอน มร หรอรอยกระเทาะ 3) การประกอบชนสวนปนปลาสเตอร ตองประณต ตดแนน คงทน กลมกลนและไมเหนรอยตอ 4) ส ตองเรยบ สมาเสมอ ไมเปนเมด และเมอลบผลตภณฑแลวสตองไมตดมอ 5) การประกอบดวยวสดอนๆตองประณต ตดแนน คงทน กลมกลนและเหมาะสมกบชนงาน 6) การเคลอบเงา ตองเรยบ สมาเสมอ ไมเปนเมด เปนคราบ กรอบ แตก หลดหรอลอก

กลมตวอยางทใชในการวจย คอผบรโภคจานวน 60 คน วธวเคราะหโดยใชสถตคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน

ภาพ 1 กจกรรมดานการพฒนารปแบบโดยอาจารยและนสต

ภาพ 2 รวมปรกษาเรยนรรวมกนดานปญหาและอปสรรค ในการทางาน

ภาพ 3 วเคราะหผลตภณฑเพอการพฒนากระปกออมสนปน ปลาสเตอรพบวาขาดรปแบบผลตภณฑของตนเอง สวนใหญใชวธเลยนแบบจากผลตภณฑทมในทองตลาดเกด การละเมดทรพยสนทางปญญาของผอน

ภาพ 4 รปแบบบรรจภณฑคอการหอหนงสอพมพ จดเรยง บนรถบรรทกนาออกสตลาดโดยมอตราการเสยหาย จากการขนสง ประมาณ 10 เปอรเซนต

สรปกระบวนการทาออมสนจากปนปลาสเตอร

อปกรณในการทา 1. ดนเหนยว 2. ปนปลาสเตอร 3. ยางพารา 4. หนงสอพมพ 5. นาสะอาด 6. ส/พกน/สเปรยพนเคลอบเงา 7. ยางในรถ 8. กะละมง/ถงนา 9. คตเตอร 10. แกวพลาสตก


_______________________________________________________________________

34

ขนตอนการทาแมพมพ 1. นาดนเหนยวมาปนตามแบบทเราไดกาหนดไว จากนนทงไวใหหมาดไมยบตว หรออาจใชออมสนตนแบบสาเรจรปมา

เปนตนแบบกได 2. ใชนายางพาราทาใหทวตวแบบ ทาใหเรยบเนยนเทากนเสมอ ประมาณ 15-20 ชน(สงเกตใหหนาประมาณ 3-5

มม.) รอจนแหงสนท 3. ทาพมพประกบพมพยางพาราโดยวางแผนแบงพมพเปน 2 ชนเพอใหถอดชนงานออกไดงาย หลงจากนนนา

หนงสอพมพทฉกเปนชนๆแชนาไวสกพก บบนาออกแลวนามาแปะใหทวตวตนแบบ ประมาณ 2 ชน 4. หลอแมพมพปนปลาสเตอรทละฝงของตวตนแบบ โดยผสมปนปลาสเตอรกบนาในปรมาณทพอเหมาะในอตราสวน

1: 1 จากนนคอยๆเทปนใหหนา (ประมาณ 2-3 ซม.) และครอบคลมตวตนแบบ รอจนปนแหง แลวทาอกฝงดวยวธเดม เทจนเตมตวตนแบบ รอจนปนแหงสนท

5. แกะแมพมพออกและลอกยางพาราทแหงออกจากตนแบบทาความสะอาดและไปพงแดดใหแหงสนท ขนตอนการหลอปนปลาสเตอร 1. นาแบบแมพมพปนปลาสเตอรกบแบบยางพารามาประกอบกน แลวใชยางในรถตดเปนเสนมดใหแนน 2. ผสมปนปลาสเตอรและนา ใหเนอปนเปนนาเหลวๆในรอบแรก จากนนคอยๆเทใสแมพมพทมแบบยางพาราอยขาง ใน กลงแมพมพใหนาปนไหลไปทวบรเวณและมความหนาพอสมควร รอใหแหงสนท ทาวธนประมาณ 2 ชน จนม ความหนาทพอเหมาะ รอใหแหงสนท 3. ถอดแบบแมพมพออกทงหมด กจะไดตวกระปกออมสน และเทนาปนปดฐานกระปกออมสนกบกระจกใสหรอ ฟวเจอรบอรดใหเรยบรอย รอใหแหงสนท จากนนคอยๆแกะตวกระปกออมสนออกมา 4. เจาะรใสเหรยญ/ธนบตร และลงส เคลอบเงาใหสวยงาม เปนอนเสรจ

ภาพ 5 การทาพมพในจากยางพาราทานายางพารา ประมาณ 5 มลลเมตร (ทาประมาณซาประมาณ 15 รอบ)

ภาพ 6 พมพดวยปนปลาสเตอร ทงใหแหงหลงจากนนหลอ ดวยนาปนปลาสเตอร 2 รอบโดยทงหางกนประมาณ ครงชวโมง


_______________________________________________________________________

35

ภาพ 7 เมอปนแหงแลวการแกะพมพยางนาออมสนออกจาก พมพเพอนาไปตกแตงผวใหเรยบรอย

ภาพ 8 หลอปดกนออมสนและการเกบรายละเอยดขอบ

ชนงานใหเรยบรอย

ภาพ 9 การขดกระดาษทรายเพอใหผวงานเรยบรอยสวยงาม

ภาพ 10 การทาความสะอาดดวยการปนพนลม เปาเศษปน

และฝนสกปรก กอนนาไปพนสนามนตอไป

ภาพ 11 พงลมใหแหงสนทอยางนอย 3-4 วน ภาพ 12 พนสนามนโดยชางผชานาญในชมชน


_______________________________________________________________________

36

ผลการวจย จากรวมพฒนาและออกแบบกระปกออมสนระหวางชมชนกบนสต เรมจากการพฒนาภาพราง (sketch design)

หลายๆรปแบบ ทาการสรปแบบ การพฒนาตนแบบออมสน โดยแบงเปน 3 แนวทาง คอ รปแบบทเหมาะสาหรบเดกไดแกรปแบบ เครองบน ชดกระโปรง นกแฟนซ และเสอนอยอดออม สาหรบวยรนไดแกรปแบบ ฮคก ปาก บเวอรและนกฮกแขวน สาหรบวยผใหญไดแกรปแบบ ฟาโรห ปลาคราฟ กระเปาและพรมด รวมทงสน 12 รปแบบ โดยใชวธการตกแตงสและลวดลายแตกตางกนไป (ดงแสดงในรป 13-รป 24) หลกจากนนประเมนผลคณภาพและความพงพอใจของผบรโภคพบวาอยในระดบด ถงระดบดมาก (ดงแสดงในตาราง 1-ตาราง 3) รปแบบสาหรบวยเดก

ภาพ 13 เครองบน

ภาพ 14 ชดกระโปรงแหงความงาม

ภาพ 15 นกแฟนซ

ภาพ 16 เสอนอยอดออม


_______________________________________________________________________

37

ตาราง 1 ผลการประเมนรปแบบออมสนปนปลาสเตอรสาหรบเดก 4 รปแบบ

ลาดบ

รายการประเมนx เครองบน กระโปรง นกแฟนซ เสอ

x S.D. x S.D. x S.D. x S.D.

1 ลกษณะทวไปประณตสวยงามไมแตกหรอราวมรปแบบรปทรงทเหมาะสม

4.43 0.50 4.54 0.56 3.59 0.66 4.71 0.46

2 ส เรยบสมาเสมอ ไมเปนเมดและเมอลบผลตภณฑแลวส ไมตดมอ

4.43 0.65 4.54 0.56 3.56 0.70 4.54

0.56

3 ลวดลายสวยงาม องคประกอบลายเหมาะสมกบรปทรง 4.54 0.56 4.54 0.56 3.53 0.66 4.86 0.36

4 การเคลอบเงาเรยบสมาเสมอไมเปนเมดเปนคราบกรอบ แตก หลดหรอลอก

4.57 0.56 4.43 0.61 3.35 0.65 4.29 0.67

5 รปแบบมเอกลกษณเปนของตนเอง 3.94 0.76 4.40 0.65 3.56 0.75 4.77 0.55

6 ผลตภณฑมโอกาสดานการตลาดในการสงออก 4.29 0.62 4.20 0.68 3.56 0.75 4.83 0.45

7 ผลตภณฑมรปแบบและคณลกษณะครบถวนสมบรณมความเขาไดดขององคประกอบโดยรวม

4.10 0.56 4.31 0.68 3.65 0.65 4.80 0.41

รวม แปลความหมาย

4.37 ด

0.61 4.44 ด

0.60 3.53 ด

0.70 4.61 ดมาก

0.51

จากตาราง 1 พบวาผลการประเมนรปแบบออมสนสาหรบเดกรปแบบเสอไดคะแนนสงสดรองลงมาไดแกรปแบบกระโปรงและรปแบบเครองบนตามลาดบ รปแบบสาหรบวยรน

ภาพ 17 ออมสนฮกก

ภาพ 18 ปาก


_______________________________________________________________________

38

ภาพ 19 บเวอร

ภาพ 20 นกฮกแบบแขวน

ตาราง 2 ผลการประเมนรปแบบออมสนปนปลาสเตอรสาหรบวยรน 4 รปแบบ

จากตาราง 2 พบวาผลการประเมนรปแบบออมสนสาหรบวยรนรปแบบนกฮกไดคะแนนสงสดรองลงมาไดแกรปแบบปากและรปแบบบเวอรตามลาดบ

ลาดบ

รายการประเมน

นกฮก ปาก บเวอร นกฮกแขวน



3.91 0.56 4.10 0.65 3.69 0.63 3.78 0.59

2 ส เรยบสมาเสมอ ไมเปนเมดและเมอลบผลตภณฑแลว สไมตดมอ

4.00 0.64 4.00 0.52 3.51 0.70 3.28 0.70


4 การเคลอบเงาเรยบสมาเสมอไมเปนเมดเปนคราบ กรอบ แตก หลดหรอลอก

4.03 0.66 4.05 0.70 3.49 0.78 3.47 0.74




4.37 0.60 4.05 0.66 3.66 0.68 3.83 0.77


4.18 ด

0.61 4.07 ด

0.64 3.66 ด

0.70 3.59 ด

0.77


_______________________________________________________________________

39

รปแบบสาหรบผใหญ

ภาพ 21 ฟาโรห

ภาพ 22 ปลาคราฟ

ภาพ 23 กระเปา

ภาพ 24 พระมด

ตาราง 3 ผลการประเมนรปแบบออมสนปนปลาสเตอรสาหรบวยผใหญ 4 รปแบบ

ลาดบ

รายการประเมน

ฟาโรห ปลาคราฟ กระเปา ปรามด



3.91 0.56 4.26 0.56 4.17 0.57 3.89 0.63

2 สเรยบสมาเสมอไมเปนเมดและเมอลบผลตภณฑแลวส ไมตดมอ

4.00 0.64 4.34 0.68 4.11 0.53 3.83 0.75


4 การเคลอบเงาเรยบสมาเสมอไมเปนเมดเปนคราบ กรอบ แตก หลดหรอลอก

4.03 0.66 4.14 0.77 3.94 0.59 4.00 0.84




4.37 0.60 4.34 0.73 4.11 0.58 4.14 0.77


4.18 ด

0.61 4.22 ด

0.70 4.15 ด

0.58 4.08 ด

0.74


_______________________________________________________________________

40

จากตาราง 2 พบวาผลการประเมนรปแบบออมสนสาหรบวยผใหญ รปแบบปลาคราฟไดคะแนนสงสดรองลงมาไดแกรปแบบฟาโรหและรปแบบกระเปาตามลาดบ อภปรายผลและขอเสนอแนะ

ผลการพฒนาตนแบบออมสนจากปนปลาสเตอรในการวจยครงนไดกาหนดเปาหมายทางการตลาดไว 3 แนวทาง คอ รปแบบทเหมาะสาหรบเดกไดแกรปแบบ เครองบน ชดกระโปรง นกแฟนซ และเสอนอยอดออม สาหรบวยรนไดแกรปแบบ ฮคก ปาก บเวอรและนกฮกแขวน สาหรบวยผใหญไดแกรปแบบ ฟาโรห ปลาคราฟ กระเปาและพรมด รวมทงสน 12 รปแบบ โดยใชวธการตกแตงสและลวดลายแตกตางกนไป ขอเสนอแนะแผนการตลาดกระปกออมสน ตาบลบางลาย อาเภอบงนาราง จงหวดพจตร สงออกทงภายในประเทศ และประเทศเพอนบาน เชน มาเลเซย พมา กมพชา ลาว เปนตน โดยเฉพาะเรองการปลกฝงการออมเงนใหกบเดก ใหรจกคณคาของการออมเงน รวมทงกระปกออมสนตาบลบางลาย อาเภอบงนาราง จงหวดพจตร ยงเปนของทระลก ของขวญในเทศกาลตางๆอกดวย ในขณะเดยวกนการออกแบบเครองปนดนเผากบของทระลกปนปลาสเตอรควรสรางอตลกษณใหเกดขนแกผลตภณฑ ตงแตตราสญลกษณ รปแบบผลตภณฑทสอดคลองกนเปนชดสามารถลดตนทนการผลต ลดเวลา เพมความสามารถและปรมาณการผลต อรญ วานชกร(2555)และอรญ วานชกร (2555) จากการศกษาพฤตกรรมนกทองเทยว สวนใหญซอเปนของฝากของทระลก นาไปตกแตง ตองการความเปนไทยรวมสมยมากขนโดยตองการรปแบบทไดแรงบนดาลใจจากธรรมชาต มความแตกตางและเนนประโยชนใชสอย จนตนาการลงไปไดผลตภณฑตนแบบทไดสามารถลดตนทนการผลตและมประโยชนใชสอยมากขนสามารถใชเปนแนวทางสงเสรมการอนรกษควบคกบการสรางสรรคเพอใหสอดคลองกบนโยบายสงเสรมเศรษฐกจสรางสรรคของรฐบาล คนธาภรณ เมยรแมน (2556)ไดทาการวจยพฒนารปแบบและคณคาผลตภณฑเครองปนดนเผาบานเหมองกงโดยการตอยอดเทคนภมปญญาทองถนและฟนฟเอกลกษณในการออกแบบผลการวจยพบวาแนวทางทเหมาะสมในการตอยอดเทคนคตกแตง และพฒนารปแบบผลตภณฑประกอบดวย 3 แนวทาง คอ1. ฟนฟเอกลกษณของรปทรง ลวดลาย และเรองราว2. ตอยอดภมปญญาเทคนคการตกแตง ดวยเทคนคการกนลายรมควน และใชเคลอบเปนสวนเสรม3. พฒนารปแบบโดยคานงถง ประโยชนใชสอยรวมสมย สงเสรมวถชวตและวฒนธรรมทองถน สนบสนนการเปนหมบานทองเทยวเชงวฒนธรรม และใชคณสมบตพเศษของดนเผาโดยทง 3 แนวทางน เปนแนวทางทตอเนองสนบสนนซงกนและกน ควรใชรวมกนโดยปรบสดสวนใหเหมาะสมกบประเภทของผลตภณฑและกลมผบรโภค แนวทางทชาวเหมองกรงตอบรบและพบวาทาไดงายทสด คอแนวทางการฟนฟเอกลกษณของรปทรงโดยทแนวทางการพฒนารปแบบและแนวทางการตอยอดภมปญญาเทคนคการตกแตงนบเปนเรองใหม ชาวบานยงตองการใหมการอบรมเพมเตมและตอเนอง เพอใหเขาใจแนวคดและเกดความชานาญมากพอ แตผลสมฤทธทไดจากงานวจยครงนทชดเจน คอการจดประกายแนวคดในการ “ตอยอด” และ “พฒนา” ใหแกสลารนใหมของหมบาน อยางไรกตามผวจยขอเสนอกลยทธทางการตลาด (4 P’s) ในการดาเนนกจการตามแผนธรกจกระปกออมสน ตาบลบางลาย อาเภอบงนาราง จงหวดพจตรไดใชกลยทธทางการตลาด ดงตอไปน กลยทธดานสนคา /บรการ

1. กระปกออมสนมหลากหลายรปแบบแตกตางกน 2. มบรรจภณฑทสวยงามเพอปกปองสนคา 3. มแบรนดสนคา จดจางาย 4. มเรองราวบอกเลา ของตวจงหวดพจตร ในสนคากระปกออมสนเพอเปนเอกลกษณประจาจงหวด 5. มการจดทาคอลเลคชนสาหรบนกสะสม

กลยทธดานราคา 1.ซอกระปกออมสนในจานวนมากมสวนลดพเศษ


_______________________________________________________________________

41

2.การตงราคากระปกออมสนเชงจตวทยา เพอดงดดความสนใจ

กลยทธดานการจดจาหนาย 1. ใชการขายตรง รบออรเดอรจากลกคาทงภายในประเทศ และประเทศเพอนบาน 2. จดหาหนารานขายทแหลงผลตโดยตรง ลกคาสามารถเขาชมการผลตกระปกออมสนได 3. ออกงานกลบหนวยงานราชการตางๆ กลยทธดานสงเสรมการตลาดและการขาย 1. ใชพนกงานขายทมอธยาศยด พดจาด ใหบรการดวยความเตมใจ 2. ใชการประชาสมพนธโดยมเวปไซด เพอเพมกลมลกคา 3. เปดตวสนคากระปกออมสน ทงในเวปไซด และนอกสถานท

สรปจดเดน ปญหา และแนวทางแกไข พรอมทงเปาหมายทางการตลาด 1.กจการมจดเดนดานรปแบบทมความหลากหลาย สสนทแตกตาง เชน ชาง มา หม หม สนข กบ กระตาย เปนตน 2. กจการมปญหาดานแรงงาน และวสดทไมเพยงพอตอความตองการ

3. แนวทางในการแกไขปญหาดงกลาวคอ ชจดเดนดานรปแบบทมความหลากหลาย สสนทแตกตาง และการสรางเรองราว แบรนดสนคา เพอเพมมลคาของสนคา

4. เปาหมายทางการตลาดทตองการ คอ เนนการขายในจานวนมากทสด พรอมเพมกลมเปาหมายทางการตลาดให มากขน

แผนฉกเฉน หากธรกจกระปกออมสนมยอดการผลต ขายทนอยลง กาไรนอยลง อาจมการเปลยนแปลงรปแบบของสนคาประเภทกระปกออมสนเปนของทระลกอยางอนแทนเชน ของทระลกในงานแตงงาน หรอเทศกาลตางๆ ปรบเปลยนไปตามเทศกาลตางๆเปนตน ดวยเหตผลและความสาคญดงกลาว ผวจยจงตองการใหคาปรกษา บรการวชาการแกชมชน ในดานการออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑตลอดจนแนวคดดานการตลาดใหกบกลมกระปกออมสนตาบลบางลาย อาเภอบงนาราง จงหวดพจตร เปนแนวคดการสรางเศรษฐกจชมชนทสอดคลองกบการพฒนาตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และเปนเครองมอกระตนใหเกดกระบวนการเรยนรของชมชนสงเสรมกระบวนการพฒนาทองถนสรางชมชนทเขมแขงพงตนเองได

รายการอางอง คนธาภรณ เมยรแมน.(2556).การวจยพฒนารปแบบและคณคาผลตภณฑเครองปนดนเผาบานเหมองกงโดยการตอ

ยอด เทคนคภมปญญาทองถนและฟนฟเอกลกษณในการออกแบบ.สารวจยเพอการพฒนาเชงพนท ปท 5 ฉบบท 5พฤษภาคม-มถนายน 2556 หนา 28-39

สานกงานมาตรฐานผลตภณฑชมชน กระทรวงอตสาหกรรม.ผลตภณฑจากปนปลาสเตอร มผช.๒๓๗/๒๕๔๗ (ออนไลน) (อางเมอวนท 17 กรกฎาคม 2556).http://app.tisi.go.th/otop/otop.html.

สวทย อนทพย.(2552).การศกษางานและพฒนาผลตภณฑของทระลกปนปลาสเตอรและบรรจภณฑของจงหวด ปทมธาน. รายงานการวจย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญญบร

อรวรรณ จาพฒ.แนวทางการพฒนาการตลาดของผลตภณฑหนงตาบลหนงผลตภณฑในอตสาหกรรมการทองเทยว จงหวดเชยงราย(ออนไลน)อางเมอวนท 17 กรกฎาคม 2556).http://library.uru.ac.th/webdb/images ttresearch49011.pdf อรญ วานชกร.(2555).การพฒนาผลตภณฑทระลกเครองปนดนเผารวมสมยเพอสงเสรมการทองเทยวตาบลเกาะเกรด

การพฒนาผลตภณฑทระลกเครองปนดนเผารวมสมยเพอสงเสรมการทองเทยวตาบลเกาะเกรด. http://www.thaitripstoday.com/tourismthailand-news/

การพฒนาผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกงของกลมหตถกรรมชมชนแมพล อาเภอลบแล จงหวดอตรดตถ เสาวรส คาราช 1* จรวฒน พรสนต 2 และนรช สดสงข 3

The Development of Tonggong handicraft for The Handicraft Group in Maephun Subdistrict Lublae District Uttaradit Province,Thailand.

Saowaros Kumrat 1* Jirawat Phirasant 2 and Nirat Soodsang 3

1นกศกษาปรญญาโท สาขาศลปะและการออกแบบ คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก 2 3อาจารยประจาคณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก 1Graduate Students, Department of Art and Design, Faculty of Architecture, Naresuan University, Phitsanulok 2 3Lecturer, Faculty of Architecture, Naresuan University, Phitsanulok *Corresponding author E-mail address: [email protected]

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกงของกลมหตถกรรมชมชนแมพล อาเภอลบแล จงหวดอตรดตถ เพอศกษาคณสมบตตนตองกงใหเหมาะสมกบการพฒนาผลตภณฑของตกแตงบานจากตองกงของกลมหตถกรรมชมชนแมพล อาเภอลบแล จงหวดอตรดตถ เพอประเมนความพงพอใจของผบรโภคตอรปแบบผลตภณฑจากตนตองกง ประเภทผลตภณฑตกแตงบานของกลมหตถกรรมชมชนแมพล อาเภอลบแล จงหวดอตรดตถ ประชากรและกลมตวอยางประชากรทใชในการวจย ไดแก ผเขารวมงานเผยแพรและจาหนายผลตภณฑสนคา OTOP ของจงหวดอตรดตถ จานวน 100 คนกลมตวอยางทใชในการวจย ไดแก ผเขารวมงานเผยแพรและจาหนายผลตภณฑสนคา OTOP ของจงหวดอตรดตถ จานวน 50 คน ผลการประเมนความพงพอใจของผบรโภคตอการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกงของกลมหตถกรรมชมชนแมพล อาเภอลบแล จงหวดอตรดตถพบวา ผลการประเมนดานคณสมบตของวสดมความเหมาะสมในการนามาผลต ผลตภณฑของตกแตงบาน โดยผบรโภคอยในระดบมาก(4.48) ผลการประเมนดานรปแบบมความเหมาะสมในการนามาผลต ผลตภณฑของตกแตงบาน โดยผบรโภคอยในระดบมาก(4.28) ผลการประเมนดานตรงตอความตองของผบรโภคของของตกแตงบานทผลตจากวสดธรรมชาต โดยผบรโภคอยในระดบมาก(4.38) ผลการประเมนดานความแปลกใหมของวสดทนามาประยกตใช โดยผบรโภคอยในระดบมากทสด(4.68) ผลการประเมนการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกงของกลมหตถกรรมชมชนแมพล อาเภอลบแล จงหวดอตรดตถ ในภาพรวมทง 4 ดาน จากความพงพอใจของผบรโภค คอ ดานคณสมบตของวสดมความเหมาะสมในการนามาผลต ผลตภณฑของตกแตงบาน ดานรปแบบมความเหมาะสมในการนามาผลต ผลตภณฑของตกแตงบาน ดานตรงตอความตองของผบรโภคของของตกแตงบานทผลตจากวสดธรรมชาต และดานความแปลกใหมของวสดทนามาประยกตใช ระดบคณภาพอยในระดบมาก (4.37) ผลการประเมนการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกงของกลมหตถกรรมชมชนแมพล อาเภอลบแล จงหวดอตรดตถ โดยผเชยวชาญ ในภาพรวมทง 4 ดาน จากผเชยวชาญ คอ ดานคณสมบตของวสดมความเหมาะสมในการนามาผลต ผลตภณฑของตกแตงบาน ดานรปแบบมความเหมาะสมในการนามาผลต ผลตภณฑของตกแตงบาน ดานตรงตอความตองของผบรโภคของของตกแตงบานทผลตจากวสดธรรมชาต และดานความแปลกใหมของวสดทนามาประยกตใช ระดบคณภาพอยในระดบมากทสด (4.53)


____________________________________________________________________________

43

ABSTRACT The purpose of this research is to develop handicraft products from Tongkong of group the arts and crafts community Maephlun, Lublae district, Uttaradit Province .To study the properties Tongkong Suitable for home decoration products from Tongkong of group the arts and crafts community Maephlun,Lublae district, Uttaradit Province. To assess consumer satisfaction with the product from Tongkong. Type of group, home decorating crafts community Maephlun, Lublae district,Uttaradit Province.Population and the sample population used in this study were participants in the distribution and sales of OTOP products of Uttaradit province 100 people. The sample used in this study were participants in the distribution and sales of OTOP products Uttaradit province, 50 people.Assessment of consumer satisfaction with the development of handicraft products from Tong kong of the arts and crafts community Maephlun,Lublae district, Uttaradit Province. The results of the evaluation of a suitable material to produce. Home decor products. The results of the evaluation of a suitable material to produce. Home decor products. By consumers at a high level (4.48). The evaluation model is suitable to produce. Home decor products. By consumers at a high level (4.28). The results of the evaluation of the needs of consumers of home furnishings made from natural materials. By consumers at a high level (4.38). Evaluation of the novelty of the material applied. The consumer is at the highestlevel(4.68). Assessment, development of handicraft products handicraft from Tongkong of community Maephlun,Lublae district, Uttaradit Province. In general, all four sides of the satisfaction of -consumers is the property of the production materials are suitable. Home decor products. The model is suitable to produce. Home decor products. Meet the needs of consumers of home furnishings made from natural materials. And the novelty of the material applied. Quality at a high level (4.37). Assessment, development of handicraft products handicraft from Tongkong of community Maephlun,Lublae district, Uttaradit Province. By experts. In overview, all four sides. From expert is the property of the production materials are suitable. Home decor products. The model is suitable to produce. Home decor products. Meet the needs of consumers of home furnishings made from natural materials. And the novelty of the material is applied. Quality is highest (4.53).

บทนา ปจจบนสนคาประเภทศลปหตถกรรมมหลากหลายประเภท ซงอาจจดแบงตามวตถประสงคการผลต กรรมวธการ

ผลต ประโยชนใชสอย หรออาจจดแยกแยะตามวสดทใชผลต ซงมมากมายและหลากหลาย สามารถแยกยอยไดหลายประเภท แตทสาคญใชอยางกวางขวางแสดงถงภมปญญาไทย ทงดานความสวยงาม ประโยชนใชสอย สามารถสรางรายไดแกคนในทองถนอยางกวางขวาง ประเทศไทยจะสามารถแกปญหาการพฒนาวสดผลตภณฑทมภมปญญาชาวบานควบคกนไป มการพฒนารปแบบวสดพนถนทยงยน มการออกแบบครภณฑโดยนาวสดพนถนของแตละภาคมาใชใหมคณคาเพม พฒนาการดานเศรษฐกจ สามารถเชอมโยงวสดพนถนใหเขากบยคสมยตามความนยมของตลาด ใชไดหลากหลายขนเปนเอกลกษณเฉพาะของประเทศไทย อตรดตถเปนจงหวดหนง ทมความสมบรณทางดานศลปวฒนธรรม ภมปญญาไทย สภาพแวดลอมและทรพยากรธรรม ภมปญญาไทย สภาพแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตโดยเฉพาะความหลากหลายของพชพรรณตางๆ ซงภมประเทศสวนใหญเปนหบเขา จงหวดอตรดตถมหญาชนดนจานวนมาก และเปนพชทใชดอกตองกงมาทาไมกวาดเปนรายไดเสรมแลวสงทเหลอจากการทาไมกวาด คอ ตนตองกง จากคณลกษณของตนตองกงขางตน จงนาตนตองกงมาออกแบบเพอสรางผลตภณฑจากตนตองกงใหเกดมลคา เปนผลตภณฑทเกดจากการดดแปลงของตองกงอกรปแบบหนง ซงเปนการนาเอาวตถดบในทองถนมาพฒนา เพอใหเกดตวเลอกในการนาเอาวตถดบมาใชประโยชน และสรางรายไดใหกบชมชน

วตถประสงค การวจยเรองนเปนการศกษาเชงพฒนาเกยวกบชมชนทางดานหตถกรรมของชมชนแมพล อาเภอลบแล จงหวด

อตรดตถ เพอพฒนารปแบบหตถกรรมโดยศกษา 2 ประเดนหลกดงน 1.เพอศกษาคณสมบตตนตองกงใหเหมาะสมกบการพฒนาผลตภณฑของตกแตงบานจากตองกง 2.เพอประเมนความพงพอใจของผบรโภคตอรปแบบผลตภณฑจากตนตองกง ประเภทผลตภณฑตกแตงบาน

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1.ไดทราบพฒนาคณสมบตตนตองกงใหเหมาะสมกบการทาผลตภณฑของตกแตงบานจากตองกง 2. ไดทราบถงความพงพอใจของผบรโภคตอรปแบบผลตภณฑจากตนตองกง

กรอบแนวคดในการวจย กรอบแนวคดในการวจยในครงนไดแบงเปน 2 ประการ คอ

1.โคมไฟสามารถแสดงคณคาของธรรมชาต รวมไปถงวสดและกรรมวธการผลตของทองถน มความสวยงามและนาสนใจ รปแบบแปลกใหม สะดดตา โดยยงสอถงเอกลกษณเฉพาะของวสดและผลตภณฑ

2.การออกแบบโคมไฟโดยคานงถงหนาทใชสอย ความปลอดภย ความแขงแรง ความสะดวกสบายในการใช ความสวยงาม ราคาพอสมควร การซอมแซมงาย วสดและวธการผลตและการขนสง

ขอบเขตการวจย ประชากรทใชในการวจย ไดแก ผเขารวมงานเผยแพรและจาหนายผลตภณฑสนคา OTOP ของจงหวดอตรดตถ

จานวน 100 คน กลมตวอยางทใชในการวจย ไดแก ผเขารวมงานเผยแพรและจาหนายผลตภณฑสนคา OTOP ของจงหวดอตรดตถ

จานวน 50 คน โดยวธสมแบบไมเจาะจง ตวแปรทใชในการวจย ตวแปรตน คอ ผลตภณฑของตกแตงบานจากตนตองกง ซงประกอบดวย


____________________________________________________________________________

45

- โคมไฟ ประเภทตงโตะ จานวน 2 โคม - โคมไฟ ประเภทแขวนผนง จานวน 2 โคม - โคมไฟ ประเภทสงตงพน จานวน 2 โคม

ตวแปรตาม คอ ความพงพอใจของผบรโภคในรปแบบผลตภณฑจากตนตองกง 6 แบบ ผทเกยวของกบวชาการดานหตถกรรมทองถนทมลกษณะโดดเดน มเอกลกษณเฉพาะถน และเปนทยอมรบโดยทวกน

การวจยครงนดาเนนการในเขตพนท ดงน 1. ขอบเขตดานพนท ในเขตจงหวดอตรดตถ นอกจากใชในการเผยแพรถายทอดงานผลตภณฑจากตนตองกงแลว ไดใชเปนทศกษาการ

ตอบรบทางการตลาดในเบองตนของแตละผลตภณฑรวมทงรปแบบการเสรมเผยแพรทเปนระบบและยงยน โดยครอบคลมพนทในจงหวดอตรดตถ ตาบลแมพล อาเภอลบแล จงหวดอตรดตถ

2. ขอบเขตดานระยะเวลา ผวจยไดกาหนดของเขตดานเวลาในการวจยครงน โดยเรมจากการศกษาดานการออกแบบผลตภณฑจากตนตองกง

เนองจากเปนการทดลองทางดานวตถดบในการสรางผลตภณฑของตาบลแมพล อาเภอลบแล จงหวดอตรดตถ 3. ขอบเขตดานเนอหา

3.1 ขอบเขตดานคณสมบตตนตองกง 3.1.1 ดานการเพมศกยภาพของตองกง 3.1.2 ดานความทนทานการประยกตใช

3.2 ขอบเขตดานกระบวนการผลตหตถกรรม 3.2.1 การเลอกวสด 3.2.2 การผลต 3.2.3 การพฒนา 3.2.4 การทดสอบคณภาพ

4. ขอบเขตดานการพฒนาผลตภณฑหตถกรรม การออกแบบและพฒนา นกวจยไดศกษาขอมลในสวนตางๆรวมรวมขอมล ในสวนตางๆ และสามารถปฏบตการ

ออกแบบไดดงน 4.1 การรางภาพและระดมความคด 4.2 เขยนแบบเพอการผลต 4.3 ทดสอบคณภาพตามมาตรฐาน

5. ขอบเขตดานความพงพอใจของผลตภณฑ ในการประเมนความพงพอใจของผใชผวจยไดกาหนดขอพจารณาการประเมนใหครอบคลมหลกการออกแบบดาน

ตางๆทกาหนดไวในวตถประสงคของโครงการทออกแบบ และพฒนาดงน ดานการออกแบบ ความปลอดภยในการใชงาน ความแขงแรงทนทาน ความประหยดในการเลอกใชวสด การใชวสด

ไดอยางเหมาะสมและคมคา ดานหนาทใชสอย ใชสอยสะดวกสบาย เหมาะสมกบวตถประสงคการใชสอย ดานวสด ความสวยงาม คงทน แขงแรง ความประณต ปลอดภย มความเปนเอกลกษณของวสด ผสมผสานในการใช

วสดรวมไดลงตวและเหมาะสม


____________________________________________________________________________

46

วธดาเนนการวจย การวจยในในเรองนเกยวของกบการภมปญญาพนบานในการใชประโยชนพชพรรณธรรมชาตทองถนกบการอนรกษ

สภาพแวดลอมโดยมความสนใจในการศกษาในเรองดงตอไปนคอ 1. สารวจทรพยากรตนตองกงในพนทตาบลแมพล อาเภอลบแล จงหวดอตรดตถ 2. ศกษาความพงพอใจของนกทองเทยวและผสนใจ ในจงหวดอตรดตถ ในรปแบบของผลตภณฑของตกแตงบานท

ผลตจากตนตองกง 3. การเกบรวบรวมขอมลโดยการกรอกแบบสอบถามใหกบกลมตวอยางในการพจารณาเกยวกบขอมลของ

ผลตภณฑ โดยรวมรวมขอมลเพอสรปผลการวจย

ภาพ 1 ลกษณะสวนตางๆของตนตองกง

เครองมอและการพฒนาเครองมอ

การดาเนนการเพอการศกษาคนควาครงนมวตถประสงคเพอศกษาสภาพทวไปของกระบวนการผลตหตถกรรมจากตนตองกง เพอศกษาถงปญหาและความตองการในการออกแบบทเหมาะสมสาหรบผลตภณฑจากตนตองกง โดยสามารถสอสาร และสามารถสงเสรม สนบสนน สรางภาพลกษณทดใหกบตวผลตภณฑ ทงยงสามารถเปนตวแปรทมอทธพลตอการตดสนใจซอของผบรโภค ทาใหยอดการจาหนายผลตภณฑจากตนตองกงนสงขน โดยใชระเบยบวธเชงคณภาพ(Qualitative Research) มาใชในการดาเนนการวจย ขนตอนการวจยประกอบดวยขนตอน 5 ขนตอน คอ

ขนตอนท 1 ศกษาเอกสารและสมภาษณผเชยวชาญ เพอสรางกรอบแนวความคดเกยวกบสภาพทวไปของผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกง และศกษาเพอออกแบบผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกง

ขนตอนท 2 การเกบภาคสนามเปนการเกบขอมลภาคสนามภายใตกรอบแนวความคดจากเอกสารและเวบไซต เขาพนทผผลตผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกงเพอใหขอมลสภาพทวไปของแหลงผลตผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกง

ขนตอนท 3 การศกษาขอมล เพอศกษาสภาพทวไปของแหลงผลตผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกง เพอศกษาผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกง และขอมลในขอ 2 จากการคนพบในการวจยตรวจสอบโดยอาจารยทปรกษาเพอนาไปสการพฒนาและออกแบบผลตภณฑ

ขนตอนท 4 การพฒนาและสรางสรรค ดวยการออกแบบผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกง โดยรวบรวมขอมลเพอนามาเปนขอมลพนฐานสาหรบการออกแบบผลตภณฑ และทาการออกแบบ

ขนตอนท 5 วธเสนอผลการศกษาคนควาโดยการสรป อภปรายขอเสนอแนะดวยวธการพรรณนาวเคราะหขอมลภาคสนาม เอกสารและงานวจยตามประเดนทศกษา คอ การออกแบบผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกง การเกบรวบรวมขอมล

ขนตอนท 1 การศกษาเอกสารและสมภาษณผเชยวชาญ 1. ผวจยไดศกษาเอกสาร ตารา งานวจย ตลอดจนเวบไซดทบรการขอมลตาง ๆ แลวนามารางเปนกรอบ

แนวความคดของการวจยในขนตน ประเดนทนามารางประกอบดวย


____________________________________________________________________________

47

1.1 ศกษาสภาพทวไปของแหลงผลตผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกง 1.2 ศกษากระบวนการผลตและจดจาหนายผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกง

2. ผวจยไดนากรอบแนวคดของการวจยในขนตนซงเกยวกบ 3 เรองสาคญดงกลาวไปสมภาษณผเชยวชาญของกลมผผลตผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกงโดยวธเฉพาะเจาะจงตามวตถประสงคของการวจย (Purposive)

ขนตอนท 2 การเกบขอมลภาคสนาม ผวจยเกบขอมลภาคสนาม เพอใหทราบถงวตถประสงคของผวจยตามระเบยบวธการวจยเชงวเคราะห โดยมรายละเอยดดงน

1. การเกบรวบรวมขอมลโดยการสงเกตแบบมสวนรวม และการสงเกตแบบไมมสวนรวม (Participant Observation and Non-Participant Observation)

2. การสมภาษณแบบเจาะลก (Indepth Interview) ขนตอนท 3 วธจดกระทากบขอมล โดยแยกแยะขอมลเปนประเดนๆ ตามขอบเขตเนอหาของการศกษาคนควา

ตรวจสอบขอมลและนาขอมลทงหมดมาวเคราะหตามขอบเขตดานเนอหาเพอศกษาผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกงและการจดจาหนายผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกง

ขนตอนท 4 เมอไดขอมลตางๆครบแลวขนตอนตอมาคอการออกแบบและพฒนาการออกแบบโดยรวบรวมขอมลเพอนามาเปนขอมลพนฐานสาหบการออกแบบผลตภณฑ

ขนตอนท 5 วธเสนอผลการศกษาคนควาโดยการสรป อภปรายผลและขอเสนอแนะดวยวธพรรณนาวเคราะหขอมลภาคสนามเอกสารและงานวจยตามประเดนทศกษาคอผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกงทเหมาะสม

วธวเคราะหขอมล การศกษาและพฒนาผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกง ผวจยทาการวเคราะหดงนการวเคราะหเครองมอทใช คอ 1 .แบบประเมนประสทธภาพรปแบบจากผใชรปแบบโดยใช มาตรประมาณคา 5 ระดบ (Rating Scale) แบบประเมนประสทธภาพ รปแบบผลตภณฑจากผใชรปแบบโดยใช มาตรประมาณคา 5 ระดบ (Rating Scale) นาแบบประเมนมาตรวจใหคะแนน โดยมเกณฑการใหคะแนนดงน ระดบความเหมาะสมมากทสด ใหคะแนน 5 คะแนน ระดบความเหมาะสมมาก ใหคะแนน 4 คะแนน ระดบความเหมาะสมปานกลาง ใหคะแนน 3 คะแนน ระดบความเหมาะสมนอย ใหคะแนน 2 คะแนน ระดบความเหมาะสมนอยทสด ใหคะแนน 1 คะแนน 2. แบบวดผลงานการออกแบบ วเคราะหเปนรายดาน โดยทาการวเคราะหหาคาเฉลย และคาความเบยงเบนมาตรฐาน และนาคาเฉลยมาแปลความหมายของคาเฉลย โดยมเกณฑดงน คะแนนเฉลย 4.51 - 5.00 หมายความวา มระดบความเหมาะสมมากทสด คะแนนเฉลย 3.51 - 4.50 หมายความวา มระดบความเหมาะสมมาก คะแนนเฉลย 2.51 - 3.50 หมายความวา มระดบความเหมาะสมปานกลาง คะแนนเฉลย 1.51 - 2.50 หมายความวา มระดบความเหมาะสมนอย คะแนนเฉลย 1.00 - 1.50 หมายความวา มระดบความเหมาะสมนอยทสด

3. แบบประเมน วดผลการออกแบบ ประมวลผลขอมลทางสถตโดยใชโปรแกรมสาเรจรป SPSS เปรยบเทยบความพงพอใจของผบรโภคทมตอผลตภณฑจากตนตองกง โดยการทดสอบคา การวเคราะหขอมลโดยใช คาเฉลย X , SD. และคะแนนจากแบบวด


____________________________________________________________________________

48

นยามศพทเฉพาะ 1. การพฒนา หมายถง ทาใหมนคง ทาใหกาวหนา การพฒนาประเทศกทาใหบานเมองมนคงมความเจรญ

ความหมายของการพฒนาประเทศนกเทากบตงใจทจะทาใหชวตของแตละคนมความปลอดภย มความเจรญ มความสข 2. ผลตภณฑหตถกรรม หมายถง ผลงานหตถกรรมพนบานทมความสาคญตอชวตและสงคมของชมชนไทยเรา

ซงสามารถสะทอนใหเหนถงเอกลกษณทางวฒนธรรม ฐานะความเปนอย และระดบของความเจรญรงเรองของสงคมไดอยางด 3. ตนตองกง หมายถง ตนหญาทมลกษณะคลายไมไผ ซงมอยมากในทกพนททวทงในจงหวดอตรดตถ ดอกหญา

สามารถใชทาไมกวาด และดอกไมตกแตงบาน 4. หตถกรรมทองถน หมายถง ผลงานหตถกรรมทอยภายในชมชนและองคกรชมชนทมผลตอกระบวนการอนรกษ

สบสาน และสรางสรรค 5. ชมชน หมายถง กลมคนทรวมตวกน โดยมวตถประสงครวมกนอาจเปนการรวมตวกนภายในพนท สมาชกของ

ชมชนตดตอสอสารกน มความเอออานวยตอกน มการทากจกรรมรวมกน มการเรยนรรวมกนในการกระทา และการจดการในงานวจยน หมายถง กลมหตถกรรมจากตนตองกง ตาบลแมพล อาเภอลบแล จงหวดอตรดตถ

6. ผลตภณฑของตกแตงบาน หมายถง สงประดษฐตกแตงทสามารถนามาใชประโยชนและมความสวยงาม โดยการวจยในครงนเปนการนาเอาตนตองกงมาสรางผลตภณฑของตกแตงบาน

7. ทดสอบคณภาพ หมายถง เกณฑทางเทคนคทระบคณลกษณะเพอนาไปใชงาน คณภาพของวตถดบทนามาผลต ซงจะรวมถงวธการทดสอบดวย เพอใชเปนเครองตดสนวาคณภาพ ผลตภณฑนนๆเปนไปตามมาตรฐานหรอไม

สรปผลการวจย จากการวจยสรปผลไดดงน ผลการประเมนการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกงของกลมหตถกรรมชมชนแมพล อาเภอลบแล จงหวดอตรดตถ ในภาพรวมทง 4 ดาน จากผเชยวชาญ คอ ดานคณสมบตของวสดมความเหมาะสมในการนามาผลต ผลตภณฑของตกแตงบาน ดานรปแบบมความเหมาะสมในการนามาผลต ผลตภณฑของตกแตงบาน ดานตรงตอความตองของผบรโภคของของตกแตงบานทผลตจากวสดธรรมชาต และดานความแปลกใหมของวสดทนามาประยกตใช ระดบคณภาพอยในระดบมากทสด (4.53)

ผลการประเมนการพฒนาผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกงของกลมหตถกรรมชมชนแมพล อาเภอลบแล จงหวดอตรดตถ ในภาพรวมทง 4 ดาน จากความพงพอใจของผบรโภค คอ ดานคณสมบตของวสดมความเหมาะสมในการนามาผลต ผลตภณฑของตกแตงบาน ดานรปแบบมความเหมาะสมในการนามาผลต ผลตภณฑของตกแตงบาน ดานตรงตอความตองของผบรโภคของของตกแตงบานทผลตจากวสดธรรมชาตและดานความแปลกใหมของวสดทนามาประยกตใช ระดบคณภาพอยในระดบมาก (4.37)

ภาพ 2 รปแบบผลตภณฑจากตนตองกงรปทรงตนไม


____________________________________________________________________________

49

ภาพ 3 รปแบบผลตภณฑจากตนตองกงรปทรงตนไมเกลดส

ภาพ 4 รปแบบผลตภณฑจากตนตองกงรปทรงดอกไมขนาดใหญ

ภาพ 5 รปแบบผลตภณฑจากตนตองกงรปทรงตนตนไมขนาดเลก

ภาพ 6 รปแบบผลตภณฑจากตนตองกงรปทรงทอนไม


____________________________________________________________________________

50

ภาพ 7 รปแบบผลตภณฑจากตนตองกงรปทรงทอนไมเกลดส 1. การวเคราะหประเมนความพงพอใจของผเชยวชาญตอรปแบบผลตภณฑจากตนตองกง ประเภทของ ตกแตงบาน วเคราะหเปนรายดาน โดยทาการวเคราะหหาคาเฉลย และคาความเบยงเบนมาตรฐาน และ นาคาเฉลยมาแปลความหมายของคาเฉลย โดยมเกณฑดงน คะแนนเฉลย 4.51 – 5.00 หมายความวา มระดบความเหมาะสมมากทสด คะแนนเฉลย 3.51 – 4.50 หมายความวา มระดบความเหมาะสมมาก คะแนนเฉลย 2.51 – 3.50 หมายความวา มระดบความเหมาะสมปานกลาง คะแนนเฉลย 1.51 – 2.50 หมายความวา มระดบความเหมาะสมนอย คะแนนเฉลย 1.00 – 1.50 หมายความวา มระดบความเหมาะสมนอยทสด ระดบคณภาพ รายการ X S.D. แปลความหมาย ความเหมาะสมในการใชวสด ใน การผลต ผลตภณฑจากตนตองกง ประเภทของ ตกแตงบาน 1. คณสมบตของวสดมความ เหมาะสมในการนามาผลต ผลตภณฑของตกแตงบาน 4.48 0.52 ระดบมาก 2. รปแบบมความเหมาะสมในการ นามาผลต ผลตภณฑของตกแตง บาน 4.58 0.51 ระดบมากทสด 3.ตรงตอความตองของผบรโภคของ ของตกแตงบานทผลตจากวสดธรรมชาต 4.62 0.52 ระดบมากทสด 4. ความแปลกใหมของวสดทนามา ประยกตใช 4.44 0.52 ระดบมาก

เฉลย 4.53 0.52 ระดบมากทสด


____________________________________________________________________________

51

ผลการประเมนความเหมาะสมในการผลต ผลตภณฑจากตนตองกง ประเภทของ ตกแตงบาน ทง 4 ดาน พบวามคาเฉลย เทากบ 4.53 ซงความหมายวา ผลการประเมนอยในระดบมากทสด เมอพจารณาเปนรายขอ พบวารายการทมคณภาพอยในระดบมากทสด ม 2 รายการ เรยงลาดบไดดงน ดานคณสมบตของวสดมความเหมาะสมในการนามาผลต ผลตภณฑของตกแตงบาน (4.48) ดานรปแบบมความเหมาะสมในการนามาผลต ผลตภณฑของตกแตงบาน(4.58) ดานตรงตอความตองของผบรโภคของของตกแตงบานทผลตจากวสดธรรมชาต(4.62) ดานความแปลกใหมของวสดทนามาประยกตใช(4.44) ระดบคณภาพอยในระดบมากทสด (4.53)

ผเชยวชาญไดใหขอเสนอแนะดงน

1. เปนเศษวสดเหลอใช มาดดแปลงเปนของใชของตกแตงไดหลากหลาย

2. เกดความคดสรางสรรคและสามารถตอยอดได

3. เพมมลคาเพมใหกบวสดเหลอใช

4. ควรนาเอาวสดทองถนอนๆมาสรางสรรคเพมเตม ควบคกน

5. วสดแปลกใหมและนาสนใจ การวเคราะหประเมนความพงพอใจของผบรโภคตอรปแบบผลตภณฑจาก

ตนตองกง ประเภทของ ตกแตงบาน วเคราะหเปนรายดาน โดยทาการวเคราะหหาคาเฉลย และคาความเบยงเบนมาตรฐาน และนาคาเฉลยมาแปลความหมายของคาเฉลย โดยมเกณฑดงน ระดบคณภาพ รายการ X S.D. แปลความหมาย ความเหมาะสมในการใชวสด ใน การผลต ผลตภณฑจากตนตองกง ประเภทของ ตกแตงบาน 1. คณสมบตของวสดมความ เหมาะสมในการนามาผลต ผลตภณฑของตกแตงบาน 4.48 0.82 ระดบมาก 2. รปแบบมความเหมาะสมในการ นามาผลต ผลตภณฑของตกแตง บาน 4.28 0.93 ระดบมาก 3. ตรงตอความตองของผบรโภคของ ของตกแตงบานทผลตจากวสดธรรมชาต 4.38 0.87 ระดบมาก 4. ความแปลกใหมของวสดทนามา ประยกตใช 4.68 0.57 ระดบมากทสด

เฉลย 4.37 0.77 ระดบมาก


____________________________________________________________________________

52

ผลการประเมนความเหมาะสมในการผลต ผลตภณฑจากตนตองกง ประเภทของ ตกแตงบาน ทง 4 ดาน พบวามคาเฉลย เทากบ 4.37 ซงความหมายวา ผลการประเมนอยในระดบมากทสด เมอพจารณาเปนรายขอ พบวารายการทมคณภาพอยในระดบมากทสด ม 1 รายการ เรยงลาดบไดดงน ดานคณสมบตของวสดมความเหมาะสมในการนามาผลต ผลตภณฑของตกแตงบาน (4.48) ดานรปแบบมความเหมาะสมในการนามาผลต ผลตภณฑของตกแตงบาน(4.28) ดานตรงตอความตองของผบรโภคของของตกแตงบานทผลตจากวสดธรรมชาต(4.32) ดานความแปลกใหมของวสดทนามาประยกตใช(4.68) ระดบคณภาพอยในระดบมาก (4.37) การวเคราะหประเมนความพงพอใจของผบรโภคตอรปแบบผลตภณฑจากตนตองกงประเภทของ ตกแตงบาน แสดงเพศ อาย วฒการศกษาของผกรอบแบบสอบถาม รายการ จานวน รอยละ

1. เพศ ชาย 20 33.3 หญง 30 66.6

รวม 50 100 2. อาย

20-30 ป 10 15.2 31-40 ป 15 30.3 41-50 ป 15 30.3 51 ปขนไป 10 15.2 รวม 50 100

3. วฒการศกษา ตากวาปรญญาตร 20 40.0 ปรญญาตร 20 40.0 ปรญญาโท 10 20.0 ปรญญาเอก รวม 50 100

สรปและอภปลายผลการวจย จากการรวบรวมเอกสารและภาคสนามสรปผลไดวา การออกแบบโดยใชวสดทหาไดงายจากธรรมชาตในทองถนโดย

การนามาทาเปนประโยชนใชสอย การออกแบบวสดใหสอดคลองกบการออกแบบซงเปนรปแบบและลกษณะของธรรมชาต และไดนาสวนตนของตองกงมาสรางลวดลายใหเกดพนผวทคลายกบเปลอกไมทมการรอยเรยงตอกนทาใหเกดรปรางรปทรงทแปลกตาในรปแบบของโคมไฟ และสามารถนามาใชใหเกดประโยชนในชวตประจาวน จากการศกษาลกษณะรปทรง ลกษณะโดยรวมของวสด และกรรมวธการขนรป ใหเกดลกษณะงานทตองการ สงผลใหเกดการตอบสนองของผบรโภคทมตอความพงพอใจของผลตภณฑโคมไฟจากตนตองกง และมเอกลกษณเฉพาะตวของวสดทมความแปลกตาและคาดหวงวาวสดนจะสามารถสรางสรรคงานหลายหลายรปแบบในอนาคตหรอมการตอยอดใหเกดผลตภณฑใหมๆเกดขน


____________________________________________________________________________

53

งานวจยในครงนผวจยไดศกษาแนวทางในการนาเอาวสดธรรมชาตทสามรถมาประยกตใชในรปแบบทหลากหลาย โดยคานงถงประโยชน การใชสอย ความสวยงามและความเหมาะสม และไดศกษาเอกสารเกยวกบวสดของสถาพร ด บญม ณ ชมแพ พบวา วสดพนถนในการผลตครภณฑ 4 ภาคของประเทศไทย ในการพฒนาวสดทองถนใหสอดคลองกบการพฒนาเศรษฐกจและตอบสนองความตองการของตลาดทตองการวสดทยงยนและคงทนตอสภาพไดเจรญเตบโตอยางไมหยด เทคโนโลยเปนเครองมอในการพฒนาวสดไดเปนอยางดทงในตางประเทศทซงใชเทคโนโลยททนสมยกวามาก อปสรรคของภาวะเศรษฐกจขยายตวทาใหขาดแคลนเทคโนโลยดานวสดในเชงอนรกษเปนอยางมาก ทางเลอกใหมในการพฒนาวสดคอการนาเทคโนโลยดานวสดศาสตรมาใชในการพฒนาวสดพนถนและสามารถนาวสดไปใชในการผลตครภณฑทเปนเอกลกษณในแตละทองถน สอดคลองตามนโยบายของรฐบาลทเนนการใชวสดและวตถดบภายในประเทศ วสดพนถนจงเปนวตถดบทสมควรสงเสรมและพฒนาเพอใชในงานผลตภณฑ โครงการวจยเพอศกษาการนาวสดพนถนทชนชาตอษาอาคเนย ทไดพฒนาตามภมปญญาของแตละถนมาใชประกอบในการผลตครภณฑใน 4 ภาคของประเทศไทยจะสามารถแกปญหาการพฒนาวสดผลตภณฑทมภมปญญาชาวบานควบคกนไป มการพฒนารปแบบวสดพนถนทยงยน มการออกแบบครภณฑโดยผเชยวชาญทสามารถนาวสดพนถนของแตละภาคมาใชและวเคราะหใหมคณคาเพม โดยใชเทคโนโลยททนสมยกาวหนาทนตอการพฒนาการดานเศรษฐกจ สามารถเชอมโยงวสดพนถนใหเขากบยคสมยตามความนยมของตลาดครภณฑทงในและนอกประเทศ มขดความสามารถระดบชาต มวสดใหนกออกแบบครภณฑไดเลอกใชไดหลากหลายขนเปนเอกลกษณเฉพาะของประเทศไทยทออกสตลาดโลก

ขอเสนอแนะ จากการศกษาและพฒนาผลตภณฑหตถกรรมจากตนตองกงของกลมหตถกรรมชมชนแมพล อาเภอลบแล จงหวด

อตรดตถ ขอเสนอแนะเพอการนาผลการวจยไปใช

การนาเอาเศษวสดเหลอใชในทองถนมาใชใหเกดประโยชนการดดแปลงเพอใชเปนของตกแตง ทหลากหลาย ทาใหเกดความคดสรางสรรคพฒนาตอยอด จากรปแบบทพฒนามาน สามารถนามาสรางงานทมประโยชนหลายๆดานพฒนาใหดและมคณภาพยงขน และควรเอาวสดทองถนชนดอนๆมาสรางสรรคเพมเตม ควบคกนไป เพอความนาสนใจของผลตภณฑ

เอกสารอางอง กองกานดา ชยามฤต. (2541). คมอจาแนกพรรณไม. ไดมอนด พรนตง จากด, พญาไท, กรงเทพฯ. กรมพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย. เครองจกสานภมปญญาชาวบาน อดรธาน หนา สยามการพมพ,2546. จตราภรณ ผดผอง. (2527). การศกษาอนกรมวธานของหญาสกล Eragrostis. วทยานพนธปรญญาโท มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. นฤนาท ตนนกจ. (2526). การศกษาอนกรมวธานของหญาสกลขาวฟาง. วทยานพนธปรญญาโท,มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. บญเลศ สดสชาต. (2535). หตถกรรมพนบานกบวถชมชน. ปรญญานพนธครศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มหาสารคาม. ประไพร ทศชา. (2546). หตถกรรมพนบานกบวถชมชน. ปรญญานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาการศกษาเพอการพฒนา สานกงาน บณฑตศกษา สถาบนราชภฎเลย. ประเวส วะส.(2541). เศรษฐกจพอเพยงและประชาสงคมแนวทางพลกฟนเศรษฐกจสงคม.กรงเทพฯหนาหมอชาวบาน. พมพพนธ พนพนธ. (2533). การศกษาอนกรมวธานของหญา Tribe Maydeae ในประเทศไทย. มณฑล นอแสงศร. (2543). พชวงศหญาในเขตอทยานแหงชาตภพานจงหวดสกลนคร.วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยขอนแกน.


____________________________________________________________________________

54

ลาวลย ชยวรตนนกล. (2531). การศกษาอนกรมวธานของหญาสกล Digitaria Fabr. ex Hall. ในประเทศ-ไทย. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วบลย ลสวรรณ. (2532). ศลปหตถกรรมพนบาน. กรงเทพฯ หนา โอ เอส พรนตงเฮาส. วบลย ลสวรรณ. (2542).ศลปหตถกรรมพนบาน. กรงเทพฯ หนา โอ เอส พรนตงเฮาส. วภาว อนทรแกว. (2526). การศกษาอนกรมวธานของหญาสกลหญาขน. วทยานพนธปรญญาโท,มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วระชย ณ นคร และ มณฑล นอแสงศร. (2539). ความหลากหลายของพชสกลหญาในประเทศไทย,น. 1-82.ใน การประชมเชง

วชาการทางพฤกษศาสตร เรอง ทรพยากรพชของเชงเขาหมาลย 18-19 พฤศจกายน 2539. ณ สวน พฤกษศาสตรสมเดจพระนางเจาสรกต และโรงแรมฮอลเดยอนทจ. เชยงใหม.

วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.สวนพฤกษศาสตรปาไม, กรมปาไม. (2544). ชอพรรณไมแหงประเทศไทย . เตม สมตนนท .(2544). บรษท ประชาชน จากด, กรงเทพฯ. สาวตร เจรญพงษ. (2536). ววฒนาการของศลปหตถกรรมในสงคมไทยสมยรตนโกสนทร.กรงเทพฯ หนา โรงพมพครสภา. สพตรา สภาพ. (2541). สงคมและวฒนธรรมไทยคานยม ครอบครว ศาสนา ประเพณ. กรงเทพฯ หนา ไทยวฒนาพานช. สมโภชน ศรโกสามาตร และ รงสมา ตณฑเลขา. (2547). การวจยความหลากหลายทางชวภาพเชงพนท(area-base)หนา

กรณศกษาชดโครงการวจยทองผาภมตะวนตก. โครงการพฒนาองคความรและศกษานโยบายการจดการ ทรพยากรชวภาพในประเทศไทย, กรงเทพฯ.

สมหมาย สตถากล. (2548). การศกษาอนกรมวธานของหญาสกล Dichanthium Willemet และสกลใกลเคยงในประเทศ ไทย. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สธดา ศลปสวรรณ. (2533). การศกษาอนกรมวธานของพรรณพชวงศเขมในพนทปาทองผาภม จงหวดกาญจนบร. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สวนอทยานแหงชาต. (2544). อทยานแหงชาตในประเทศไทย. สานกอนรกษทรพยากรธรรมชาต กรมปาไม,กรงเทพฯ. อมร บญภกด วฒนธรรม.(2543). ศาสนาและชาตพนธ. กรงเทพฯ หนา สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย องอาจ พฤกษประมล. (2535). หญาสกลพานคมในประเทศไทย. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลย-เกษตรศาสตร.

การพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ อรณวรรณ ตงจนทร, เกษร ธตะจาร, นรช สดสงข

The Development of Textile Products for Housing from Hill Tribe Hmong Community,

Phetchabun Province. Arunwan Tangchanton, Keasorn Thitacharee, Nirat Soodsang

1นกศกษาปรญญาโท สาขาศลปะและการออกแบบ คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก 2 3อาจารยประจาคณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก 1Graduate Students, Department of Art and Design, Faculty of Architecture, Naresuan University, Phitsanulok 2 3Lecturer, Faculty of Architecture, Naresuan University, Phitsanulok *Corresponding author E-mail address:

____________________________________________________________________________________

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค 1) เพอพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ 2) เพอศกษาความพงพอใจของผบรโภคตอผลตภณฑทพฒนาขน ภายใตเกณฑมาตรฐานผลตภณฑชมชนจาก กลมผทสนใจและผทเกยวของ จาแนกตามเพศและระดบรายได กลมตวอยาง ทใชในการวจย จานวน 100 คน เครองมอทใชในการวจย จานวน 4 ชด ซงผวจยเปนผสรางขนเอง สถตทใชในการวจย คอ Mean, Standard Deviation, Independent Samples, One – Way ANOVA การวจยและการพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณพบวา คอ ลายดอกไม จากการศกษาความพงพอใจของผบรโภค พบวาการประเมนระดบความพงพอใจ จาแนกตามเพศไมแตกตางกนและจาแนกตามระดบรายไดพบวาแตกตางกน ในดานประโยชนใชสอย วสดและกรรมวธ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 คาสาคญ : การพฒนาผลตภณฑ, เคหะสงทอ, ผาปกชาวเขา, ชาวเขาเผามง, จงหวดเพชรบรณ

ABSTRACT This research aims 1) to develop the general aspects of the embroidery garment product made by Hmong people for resident decoration 2) to evaluate consumer satisfaction with the embroidery garment that has been developed under the standard and sense of local people from the interest people and other, distinguish by gender and income level.This research used 100 people as an example population. In this study, the author made 4 sets of research tool and statistics data analyzed by Mean, Standard Deviation, Independent Sample, one-way ANOVA analysis and LSD.The research found that the embroidery garment product development of Hmong community in Phetchabun is The Flower design, The study found that consumer satisfaction level what classified by gender was not different but income level was, there was significance dissimilarity about 0.05. Keywords : Product development, Home textiles, embroidery garment product, Hmong community, Phetchabun Province


___________________________________________________________________________

56

บทนา ชาวเขาเผามงในประเทศไทย ตงถนฐานอยบนภเขาสงหรอทราบเชงเขาในเขตพนทจงหวดเชยงราย พะเยา นาน เชยงใหม แมฮองสอน แพร ลาปาง กาแพงเพชร เลย พษณโลก เพชรบรณ สโขทย และตาก มประชากรทงสน 151,080 คน เดมประกอบอาชพเกษตรกรรมแบบทาไรเลอนลอย พชทปลกสวนใหญใชทากนภายในครวเรอนเทานน เชน ขาว ขาวโพด ไมไดมการซอขาย รายไดของชาวเขาในอดต จงมาจากการปลกฝนขาย ซงฝนนนเปน พชตองหาม ใชเปนสารตงตนยาเสพตด พระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดทรงพระราชทานโครงการหลวง ซงมภารกจหลก คอ การสรางแหลงทากนอยางตอเนอง เพอพลกฟนชวตของชนเผาตามดอยสงในพนทภาคเหนอ เพอชวยเหลอใหราษฎรชาวไทยภเขาใหมอาชพและสรางรายไดโดยการปลกพชผก ผลไมเมองหนาว เพอลดการทาลายทรพยากรธรรมชาตของชาต คอ ปาไม และตนนาลาธาร นอกจากน สมเดจพระนางเจาสรกตพระบรมราชนนาถ ไดทรงพระกรณาสงเสรมศลปาชพชาวเขาเผามง ซงมวฒนธรรม สรางสรรคศลปะอยางประณต เชน ผาปก ผาประดษฐ เครองเงน ทงทรงเปนแบบอยางนาเครองประดบและผาประดษฐ ผาปกของชาวเขาเผามง มาใชประดบตกแตงฉลองพระองค ทาใหสตรไทยทวประเทศเจรญรอยตามพระราชนยม ทรงสนบสนนสนคาทชาวเขาเผามงผลตอยางกวางขวาง และเปนการฟนฟศลปะ วฒนธรรม ประเพณของชาวเขาเผามงใหดารงสบทอดยงยนตอไป

อกทงผาปกชาวเขาเผามงเปนงานฝมอทสบทอดมาจากบรรพบรษมาหลายรอยปแลว เกดจากการใชเวลาวางของสตรหลงจากทางานเกษตรกรรมในแตละวนหรอหลงฤดเกบเกยว โดยนาปานปา ฝายหรอใยกญชงทปลกในหมบานมาปนเปนเสนขนาดเลกและนามาทอเปนผนดวยเครองทอผาแบบพนบาน คอ กเอว โดยผกปลายกลมดายยนเขากบเสา อกขางหนงผกกบเอวแลวทอ เปนการทอแบบดงเดม จากนนนามาปกดวยมอเปนลวดลายประณต สวยงามรวมทงการเขยนลายดวยขผง ซงชาวมง เรยกวา “วาดขผง” หรอทเรยกกนวาการทาผาบาตก โดยลวดลายทอยบนชนงานนนเกดขนจากการสรางสรรคจากความคดสรางสรรคของผทา โดยมตนแบบมาจากลวดลายโบราณซงอาจเปนตวหนงสอ สงของรอบตวหรอไดแรงบนดาลใจในธรรมชาต อยางเชน ใบไม กงไผ เทาชาง ดวงดาว เปนตน ทาใหชนงานแตละชนมลวดลายไมซากนและยงมอตลกษณเฉพาะตวบงบอกลกษณะของชนเผาของตนและชาวเขาเผามงยงนาผาดบ ผาฝายหรอผาใยกญชงทผลตเองมาปกเปนลวดลายตางๆ ซงลวดลายเหลานจะคดคนออกแบบตามความคดและภมปญญาของแตละคน ชาวเขาเผามงนนยงมความประณต พถพถนในการปกและการคดลวดลายตางๆ และเมอมการปกลายเรยบรอยแลว จะนามาตกแตงเปนเสอผา เพอใชสวมใสในเทศกาลปใหมหรอในวนสาคญตางๆ เพราะชาวเขาเผามงมความเชอกนวา ในเทศกาลปใหม ชาวมงทกคนจะสวมผาใหม เพอเปน ศรมงคล และในพธสาคญเชน งานศพ ศพของผตายตองสวมใสของชนเผาเทานน มฉะนน ผบรรพบรษจะจาไมไดและไมตอนรบดวงวญญาณนนเอง และในอดตหญงชาวเขาจะนาผาททอ ททอขนเองมาเขยนเปนลวดลาย เพอทจะทาเปนชดประจาเผา แตในปจจบนมความตองการทางการตลาดเพมมากขน หญงชาวเขาจงหาซอผาฝายจากในเมองนามาปกหรอเขยนเทยนแทนการปนฝายดวยมอแบบดงเดม ดงนนการทอและงานปกแบบโบราณจงมคณคาเพมมากขน เพราะชนงานในแบบโบราณลดนอยลง คณภาพของงานปกรนใหมกดอยลงเพราะความพถพถนหมดไป ลายปกจงหยาบขนไมละเอยดเหมอนของเกา งานปกแบบเกาทปกลงบนผาทอใยกญชงจงมราคาคอนขางแพงและหายากเพราะตองผานกรรมวธการผลตตามภมปญญาดงเดมซงตองใชทงเวลาและแรงงานอยางมาก ในปจจบนผบรโภคไดเลงเหนถงคณคาและความประณตสวยงาม จงไดนาผาปกไปตกแตงเปนของใช ไดอยางหลากหลายนอกเหนอจากการตกแตงเสอผา เชน กระเปาสะพาย กระเปาใสสตางค เครองประดบ ของตกแตงบาน เปนตน

ปจจบนผาปกชาวเขาทเปนของเกาดงเดมนน เรมลดนอยลงและคงจะหมดไปในทสด สมเดจพระนางเจาสรกตพระบรมราชนนาถทรงเลงเหนถงความสาคญและคณคาทางศลปะการปกผาน จงทรงรเรมใหมบรรจไวเปนสาขาวชาชพหนงในโครงการศลปาชพฯ ทงนนอกจากจะเปนการอนรกษศลปะแลว ยงเปนการสรางอาชพเสรมสามารถเพมรายได ใหชาวเขาเผามงไดผลตชนงานผาปกออกจาหนาย จนกลายมาเปนสนคาหตถกรรม (Handicraft) ทลอชอ กลายเปนรายไดหลกใหกบครอบครว และลวดลายความสวยงามทเกดขนจากฝมอการเยบปกทละเอยด ประณตสวยงามทาใหผาปกชาวเขาเผามงไดรบความสนใจเปน


___________________________________________________________________________

57

พเศษ เพราะเปนผาพนเมองทมอตลกษณเฉพาะตวทไมมใครเหมอน และถาพบเหนทใดกจะทราบไดทนทวาเปนผาปกของชาวเขาเผามงนนเอง (เครอขายขอมลกาญจนาภเษก. สบคนเมอ 29 มกราคม 2553, จาก www.kanchanapisek.or.th.) เคหะสงทอ เปนผลตภณฑผาทใชสาหรบตกแตงทพกอาศย ทงในหองนอน หองนงเลน หองครว หองนา เชน ผาปทนอน หมอน ผาคลมเตยง ผามาน ผาปโตะ พรมปพนฯลฯ ซงผบรโภคสวนใหญจะเนนการใชงานจรงเปนหลก และในปจจบนผลตภณฑสงทอเปนปจจยพนฐานทสาคญอยางยงตอการดารงชวตของมนษยทงในการทาเครองนงหม เพอใหความอบอนแกรางกายไปจนถง การตกแตง เพอใหเกดความสวยงาม นอกจากน ยงสามารถนาไป พฒนาใหเกดประโยชนไดหลายรปแบบมากยงขน ไมวาจะเปนการตกแตงอาคาร สถานท ทอยอาศย เพอประโยชนใชสอย หรอเพอความสวยงาม ตวอยางเชน ผาหม ผาปทนอน ปลอกหมอน พรม ผามาน และผาบเกาอหรอโซฟา เปนตน ดงนนผลตภณฑสงทอจงนบวามความสาคญอยางมากทงในปจจยพนฐานและในเชงพาณชย การทจะใหเคหะสงทอพนบานยกระดบสตลาดสากล จาเปนจะตองมผเชยวชาญจากตางประเทศเปนทปรกษา แตกยงขาดการสงเสรมอยางตอเนอง จงไดมหนวยงานของรฐและองคกรเอกชนไทย EU Thailand Economic Co-operation Small Projects Facility รวมกบ มหาวทยาลยเชยงใหม จดงานสมมนา “The case of Thai Home Textiles: Building Export Competence of a SMEs Dominated Value Chain” เผยแพรความสาเรจของโครงการในการพฒนาผประกอบการ SMEs ภาคเหนอของไทย ซงผลตผลตภณฑเคหะสงทอออกสตลาดโลกจนไดรบการตอบรบทด Dr.Astrid Faust, Senior Advisor, EU-Thailand Economic Co-operation กลาววาชวง 10 ปกอนอตสาหกรรมสงทอไทยมการเตบโตทคอนขางด แตปจจบนมคแขงเกดเพมมากขน อาทเชน จน อนเดย ปากสถาน แตอตสาหกรรมสงทอไทยมโอกาสโดยเฉพาะอตสาหกรรมเคหะสงทอ (home textile) ซงมตลาดสหภาพยโรป ( EU ) หรอญปน ทใหความสนใจกบสนคาประเภทน (เฉลมพล ไชยรตนชชวาล, 2551, www.ttistextiledigest.com) สบคนเมอ 29 มกราคม 2553 จากการศกษาความสาคญดงกลาว ผวจยเหนวาอตสาหกรรมสงทอและผลตภณฑสงทอ ในแหลงชมชนเปนเรองนาสนใจทจะนาวตถดบในพนทและอตลกษณเฉพาะถนมาพฒนาใหเกดประโยชนและสรางมลคาเพมไดมากยงขน เพอวตถประสงค ในเชงปจจยพนฐานและในเชงพาณชย มาออกแบบและพฒนาใหเขากบผลตภณฑ สาหรบการตกแตงภายในทพกอาศย เพอใหมอตลกษณ มความเหมาะสม นาสนใจ สวยงาม โดดเดน ตอบสนองความตองการ โดยคานงถงความพงพอใจของผบรโภค อกทงสามารถสรางรายไดใหแกชมชนชาวเขาเผามงไดมากขน รวมทงไดอนรกษและรกษาศลปวฒนธรรมทไดจากลวดลายของผาปกชาวเขาเผามง ตาบลเขกนอย ในอกลกษณะหนง ทามกลางความเปลยนแปลงของยคสมยและสงคมของการเรยนร วตถประสงคของการวจย 1. เพอพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ 2. เพอศกษาความพงพอใจของผบรโภคตอผลตภณฑทพฒนาขน ภายใตเกณฑมาตรฐานผลตภณฑชมชนจากกลมผทสนใจและผทเกยวของ จาแนกตาม เพศ และระดบรายได สมมตฐานของการวจย ผลตภณฑเคหะสงทอทพฒนาขน ภายใตเกณฑมาตรฐานผลตภณฑชมชน จาแนกตาม เพศและระดบรายได แตกตางกนและอยในเกณฑระดบความพงพอใจมาก ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1.ไดผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ

2.ไดทราบถงความพงพอใจของผบรโภค ในรปแบบของผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง


___________________________________________________________________________

58

3.ผบรโภคสามารถนาผลตภณฑเคหะสงทอไปใชพฒนาเพอตกแตง บานเรอน ทอยอาศยตนเองได 4.ทาใหผลตภณฑเคหะสงทอทไดจากลวดลายของผาปกชาวเขาเผามง ไดเปนทรจกมากขน

กรอบแนวคดทใชในการวจย

ในการวจยพฒนาผลตภณฑ ไดพฒนาตามกรอบแนวคดดงน 1. ศกษาประวตความเปนมาและลกษณะเฉพาะถนจากลวดลายของผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ 2. พฒนารปแบบของผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ โดยนาลวดลายจากผาปกชาวเขาเผามง มาออกแบบเปนผลตภณฑใหตรงกบความตองการของกลมเปาหมาย ขอบเขตการวจย

1. ขอบเขตดานพนทในงานวจย คอ ชมชนชาวเขาเผามง ตาบลเขกนอย อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ ซงมเนอหาประกอบดวย

1.1 ประวตความเปนมาของชมชนชาวเขาเผามง ลกษณะของผาปก ความหมายและทมาของลวดลายตาบลเขกนอย อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ 1.2 ลกษณะและสภาพทวไปของผลตภณฑเคหะสงทอตามเกณฑมาตรฐานผลตภณฑชมชน 1.3 แนวความคดและกระบวนการผลตของผลตภณฑจากผาปกของชมชนชาวเขาเผามง อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ

2. ขอบเขตดานผลตภณฑ ออกแบบและพฒนาผลตภณฑ จากลวดลายของผาปกของชมชนชาวเขาเผามง อาเภอ เขาคอ จงหวดเพชรบรณ เปนเคหะสงทอ ผลตภณฑเคหะสงทอสาหรบทพกอาศย คอ 1. ปลอกหมอน 2. ผาพาดเตยง 3. หมอนอง 4. ผาพาดโตะรบแขก

5. ผารองแจกนดอกไม 6. ผารองแกว 7. ผารองจาน

3. ตวแปรทใชในการวจย 3.1 ตวแปรตน คอ รปแบบของผลตภณฑ 3.2 ตวแปรตาม คอ ความคดเหนจากกลมผสนใจทมตอรปแบบของผลตภณฑจาแนกตาม เพศ และรายได

4. ขอบเขตดานประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย 4.1 ประชากร คอ กลมผสนใจผลตภณฑตนแบบ จากผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ

ณ จดจาหนายสนคาของฝาก สถานททองเทยวและทพกในอาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ 4.2 กลมตวอยาง คอ กลมผสนใจผลตภณฑตนแบบ ณ จดจาหนายสนคาของฝากสถานททองเทยวและ

ทพก ในอาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ ทงหมดจานวน 100 คน โดยใชวธสมแบบบงเอญ จานวน 25 คนตอสปดาห ใชเวลาในการสมทงหมด 4 สปดาห


___________________________________________________________________________

59

นยามศพทเฉพาะ เคหะสงทอ (Home textiles) หมายถง ของใชตกแตงบานททาจากสงทอทเปนทงผาผนหรอเสนใยตางๆ นยมใชตกแตงในหองนอน หองนงเลน หองครว เชน ผาปทนอน หมอน ผาคลมเตยง ผามาน โคมไฟ ผาปโตะ พรมตกแตงผนง พรมปพน ทรองแกวรองจานฯลฯ เปนตน ผาปกชาวเขาเผามง หมายถง ผาทตกแตงดวยกรรมวธการปกดวยมอตามรปแบบของชาวเขาเผามง ตาบลเขกนอย อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ โดยใชเขมและเสนดายตางๆ เชน เสนดายฝาย เสนไหม เสนไหมพรม ดนเงน ดนทอง เชอก ปกลงบนผนผาดวยมอ ทไดรบการสบทอดมาจากบรรพบรษของชาวเขา ซงการออกแบบลวดลายตางๆ ตามประสบการณ ภมปญญา ในการคดลวดลายและปกโดยความประณต ชาวเขาเผามง หมายถง กลมชาวเขาเผามง ทอาศยอยหมบานมง ตาบลเขกนอย อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ ทมอาชพเสรมเปนการทอผา การปกผา เปนตน วธดาเนนการวจย

ในการทาวจย มวตถประสงค คอ 1) เพอพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ 2) เพอศกษาความพงพอใจของผบรโภคตอผลตภณฑทพฒนาขน ภายใตเกณฑมาตรฐานผลตภณฑชมชนจากจากกลมผทสนใจและผทเกยวของ จาแนกตามเพศและระดบรายได ผวจยไดกาหนดการดาเนนการวจยไว 5 ขนตอนดงน

ขนตอนท 1 กาหนดประชากรและกลมตวอยาง ขนตอนท 2 กาหนดตวแปรทใชในการวจย ขนตอนท 3 สรางเครองมอและการพฒนาเครองมอ ขนตอนท 4 การเกบรวบรวมขอมล ขนตอนท 5 การวเคราะหขอมล วธการศกษา มขนตอนดงน 1. ศกษาภมปญญาทองถน และขอมลเบองตนในการทาวจย กฎเกณฑขอบงคบเบองตนของการออกแบบ รปแบบ

ลวดลายและวธการปกผา เพอนามาเปนแนวทางในการพฒนาผลตภณฑของชมชนชาวเขาเผามงบานเขกนอยจงหวดเพชรบรณ 2. ทาการศกษาผลตภณฑเดมทใชอยในปจจบนและผลตภณฑทใกลเคยง และมาตรฐานผลตภณฑชมชน เพอนามาเปนแนวทางรวมในการออกแบบและพฒนา 3. ทาการวเคราะหขอมลทไดจากการสมภาษณ การสงเกตจากการลงพนท หมบานชาวเขาเผามงบานเขกนอยและผเชยวชาญในดานตางๆ เพอใชสนบสนนการพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ 4.นาขอมลทงหมดทไดจากการศกษาการพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง มาออกแบบและจดทาแบบราง รปแบบตางๆ และสรางเครองมอ ประเมนผลแบบสอบถามจากผเชยวชาญ แลวจงนามาปรบปรงแกไขจนผาน โดยผวจยกาหนดวธการในการออกแบบและพฒนาผลตภณฑ 5. วเคราะหผลจากแบบสอบถามและหาคาเฉลย เพอสรปรปแบบผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง สาหรบการขนรปผลตภณฑตนแบบ 6. สรางเครองมอแบบสอบถาม โดยสอบถามความพงพอใจของผทสนใจและผทเกยวของ ทมตอผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง

7. นาผลทไดจากการพฒนาและการประเมนความพงพอใจของผบรโภค จาแนกตามเพศและระดบรายได ของการพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง มาทาการวเคราะหดวยวธทางสถตเพอสรปผลการวจย


___________________________________________________________________________

60

ภาพ 1 การลงพนทเกบขอมล

ภาพ 2 ลายผาปกชาวเขาเผามงเขกนอย

ผลการวจย

การวจยเรอง : เรองการพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ ผวจยไดใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพและวธวจยเชงปรมาณในการวจย ซงผลการวจยไดแบงออกเปน 2 สวนดงน

สวนท 1 ผลของการพฒนารปแบบผลตภณฑเคหะสงทอผาปกชาวเขา จากการศกษา ลวดลายของผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ

สวนท 2 ผลการประเมนความพงพอใจของผบรโภคทมตอผลตภณฑเคหะสงทอผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ โดยจาแนกตาม เพศและระดบรายได สวนท 1 ผลของการพฒนารปแบบผลตภณฑเคหะสงทอผาปกชาวเขา จากการศกษา ลวดลายของผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ ผลจากการศกษาขอมล เอกสารตางๆ รวมทงการเกบรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณปราชญชาวบาน ผนาชมชน กลมแมบาน ชาวบานทอาศยในชมชนชาวเขาเผามง บานเขกนอย และกลมปกผาของชมชน ผวจยไดพบวาทมาของลวดลายตางๆของผาปกชาวเขาเผามงนน มาจากการมองเหน การสมผส ลวนแลวแตมาจากธรรมชาตเปนสวนใหญ ไมวาจะเปน คน พช สตว แมกระทงทอยอาศย ผานความคด ประสบการณ ความทรงจา นามาประยกตใหเขากบการใชงานวฒนธรรม ประเพณและ


___________________________________________________________________________

61

พธกรรมของชมชน ผสมผสานกบการดดแปลงรปทรง เรขาคณต เพองายตอการสรางสรรคชนงานบนผนผา อกทงการเลอกใชสเปนสอ ใหเหนถงอารมณความรสกมากยงขน ไปถงการแสดงความเปนตวตนของชมชนและชนเผา

รปแบบของผลตภณฑเคหะสงทอไดพฒนารปแบบมาจาก ลวดลายของผาปกชาวเขาเผามงเขกนอย ทยงคงไวซง อตลกษณ ของความเปนชาวเขา ผานผลตภณฑเคหะสงทอเหลาน จากมมมองของชมชนชาวเขาทมตอธรรมชาตรอบตว ไดนาเอารปรางรปทรงของ คน พช และสตวมาสรางสรรคเปนลวดลายของเครองแตงกาย ดงนนผวจยจงนาเอาลวดลายของผาปกชาวเขาเผามงเขกนอยมาเปนแนวความคดในการพฒนารปแบบ จานวน 2 รปแบบ ไดแก

รปแบบท 1 ผวจยไดนาเอาลวดลายผาปกชาวเขาเผามงมาผสมผสาน ไดแก ลายกนหอยและลายหวใจ มาจดองคประกอบใหม ใหอยในรปทรงของลายตาหน ผวจยใหชอลายใหมนวา ลายดอกไม

รปแบบท 2 ผวจยไดนาเอาลวดลายผาปกชาวเขาเผามงมาผสมผสาน ไดแก ลายกนหอยและลายตนหน มาจดองคประกอบใหม ผวจยจงใหชอลายใหมนวา ลายใบไม

ภาพ 3 ลายทไดจากธรรมชาต บนผาปกชาวเขาเผามงเขกนอย

จากการรวบรวมขอมลแบบสอบถามทประเมนโดยผเชยวชาญทมความร ความชานาญ ในดานตางๆ จานวน 10 ทาน

จนไดรปแบบทผานการประเมน 1 รปแบบ คอ ลายดอกไม ระดบความพงพอใจอยในระดบ มาก ( X = 4.16 S.D. = 0.72) ได

ผลตภณฑทงหมด 7 ประเภท 15 ชนงาน ดงน 1) ปลอกหมอน จานวน 2 ชน 2) ผาพาดเตยง จานวน 1 ชน 3) หมอนอง จานวน 2 ชน 4) ผาพาดโตะรบแขก จานวน 1 ชน 5) ผารองแจกนดอกไม จานวน 1 ชน 6) ผารองแกว จานวน 4 ชน 7) ผารองจานจานวน 4 ชน

ไมสามารถแสดงรปได คอมพวเตอรของคณอาจมหนวยความจาไมเพยงพอทจะเปดรปน หรอรปอาจเสยหาย เร มการทางานของคอมพวเตอรของคณใหม จากนนใหเปดแฟมอกคร ง ถาเครองหมาย x สแดงยงคงปรากฏอย คณอาจตองลบรปน แลวจงแทรกใหมอกครง

ไมสามารถแสดงรปได คอมพวเตอรของคณอาจมหนวยความจาไมเพยงพอทจะเปดรปน หรอรปอาจเสยหาย เร มการทางานของคอมพวเตอรข องคณใหม จากนนใหเปดแฟมอกคร ง ถาเครองหมาย x สแดงยงคงปรากฏอย คณอาจตองลบรปน แลวจงแทรกใหมอกครง

ไมสามารถแสดงรปได คอมพวเตอรของคณอาจมหนวยความจาไมเพยงพอทจะเปดรปน หรอรปอาจเสยหาย เร มการทางานของคอมพวเตอรของคณใหม จากนนใหเปดแฟมอกคร ง ถาเครองหมาย x สแดงยงคงปรากฏอย คณอาจตองลบรปน แลวจงแทรกใหมอกครง


___________________________________________________________________________

62

ภาพ 4 ผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามงเขกนอย

สวนท 2 ผลการประเมนความพงพอใจของผบรโภคทมตอผลตภณฑเคหะสงทอผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ โดยจาแนกตาม เพศและระดบรายได ตารางท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ขอมล รายการ จานวน รอยละ เพศ ชาย 34 34.0 หญง 66 66.0 รวม 100 100.0 อาย ตากวา 20 ป 5 5.0 21-25 ป 9 9.0

26-35 ป 38 38.0 36-50 ป 33 33.0 มากกวา 50 ป 15 15.0 รวม 100 100.0 การศกษา ตากวามธยม 9 9.0 มธยมศกษาหรอเทยบเทา 10 10.0 ปรญญาตร 57 57.0


___________________________________________________________________________

63

ขอมล รายการ จานวน รอยละ ปรญญาโท 24 24.0 รวม 100 100.0 รายได ตากวา 10,000 บาท 14 14.0 10,001-15,000 บาท 17 17.0 15,001-20,000 บาท 10 10.0 20,001-30,000 บาท 20 20.0 30,001-50,000 บาท 24 24.0 มากวา 50,000 บาท 15 15.0

รวม 100 100.0

ตารางแสดงการประเมนระดบความพงพอใจ รปแบบของผลตภณฑ จาแนกตามเพศ โดยมเกณฑการใหคะแนนและเกณฑการแปลความหมายของขอมลดงน ชวงระดบคะแนน ความหมาย 4.50 – 5.50 หมายถง มความพงพอใจในระดบมากทสด 3.50 – 4.49 หมายถง มความพงพอใจในระดบมาก 2.50 – 3.49 หมายถง มความพงพอใจในระดบปานกลาง 1.50 – 2.49 หมายถง มความพงพอใจในระดบนอย 1.00 – 1.49 หมายถง มความพงพอใจในระดบนอยทสด ตารางท 2 แสดงการประเมนระดบความพงพอใจ จาแนกตามเพศ

เกณฑทกาหนด ชาย n=34 หญง n=66 t

sig X SD แปลผล X SD แปลผล

1. ความเรยบรอยของชนงาน 4.50 0.61 มากทสด 4.68 0.58 มากทสด -1.422 0.160 2. ประโยชนใชสอย 4.17 1.16 มาก 4.59 0.74 มากทสด -1.883 0.066 3. วสดและกรรมวธการผลต 4.32 0.80 มาก 4.39 0.82 มาก -0.411 0.682 4. ความเปนไปไดทางการตลาด 3.73 1.18 มาก 3.75 1.13 มาก -0.090 0.928 5. ความเหมาะสมประณตสวยงาม 4.02 0.83 มาก 4.04 0.88 มาก -0.089 0.929

จากตารางท2 พบวาการประเมนระดบความพงพอใจจาแนกตามเพศไมแตกตางกน


___________________________________________________________________________

64

ตารางท 3 แสดงการประเมนระดบความพงพอใจ จาแนกตามรายได เกณฑทกาหนด

ตากวา 10,000 n=17

10,001- 15,000 n=14

15,001- 20,000 n=10

20,001- 30,000 n=20

30,001- 50,000 n=24

มากกวา 50,000 n=15

F Sig.

X SD X SD X SD X SD X SD X SD

1.ความเรยบรอย ของชนงาน

4.50 0.65 4.41 0.79 4.70 0.48 4.75 0.44 4.58 0.65 4.80 0.41 1.03 0.40

2.ประโยชนใชสอย 4.42 0.85 4.17 0.52 4.80 0.63 4.60 0.94 4.83 0.38 3.73 1.53 3.77 0.00*

3.วสดและกรรม วธการผลต

4.50 0.65 3.82 1.07 4.90 0.31 4.25 0.78 4.54 0.65 4.40 0.82 3.05 0.01*

4.ความเปนไป ไดทางการตลาด

3.71 1.26 3.29 1.53 3.70 0.67 4.15 0.98 3.83 1.04 3.66 1.11 1.07 0.38

5.มความ ประณต เหมาะสม สวยงาม

4.07 0.91 4.00 0.86 3.80 0.91 4.15 0.93 3.87 0.85 4.33 0.72 0.74 0.59

*P<0.05 แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต จากตารางท3 การประเมนระดบความพงพอใจ เมอจาแนกตามรายได พบวาความพงพอใจในดานประโยชนใชสอย วสดและกรรมวธ มความแตกตางกน

ภาพ 5 ผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ

สรปผลการวจย ตอนท 1 ผลของการพฒนารปแบบผลตภณฑเคหะสงทอผาปกชาวเขา จากการศกษา ลวดลายของผาปกชาวเขา

เผามง จงหวดเพชรบรณ จากการศกษาทาใหทราบวารปแบบการออกแบบชนงานเคหะสงทอของชาวเขาเผามง มวธการ คอ ใชรปทรง ลวดลายจากการสงเกตจากธรรมชาต รปทรงและลวดลายเคหะสงทอของชาวเขาเผามงบานเขกนอย ทนยมทาและสบทอดกนมานานนนมลวดลายพนฐานอย 2 ลาย คอลายกนหอยและลายตนหน โดยลวดลายเหลานจะมการตดทอนหรอเพมเตมรายละเอยดของรปทรงและลวดลายในบางสวน ซงลวนขนอยกบจนตนาการ ความคดสรางสรรคของชางแตละคน

จากการรวบรวมขอมลลวดลายของผาปกชาวเขา ผวจยพฒนามาได จานวน 2 ลาย คอ ลายดอกไมและลายใบไม


___________________________________________________________________________

65

รปแบบท 1 (ลายดอกไม) ผวจยไดนาเอาลวดลายผาปกชาวเขาเผามงมาผสมผสาน ไดแก ลายกนหอยและลายหวใจ มาจดองคประกอบใหม ใหอยในรปทรงของลายตาหน ผวจยจงใหชอลายใหมนวา ลายดอกไม

รปแบบท 2 (ลายใบไม) ผวจยไดนาเอาลวดลายผาปกชาวเขาเผามงมาผสมผสาน ไดแก ลายกนหอยและลายตนหน มาจดองคประกอบใหม ผวจยจงใหชอลายใหมนวา ลายใบไม

ดงนนผวจยจงไดนาแนวคด องคความรและอตลกษณของเคหะสงทอของชาวเขาเผามง มาประยกตใชในการพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอรปแบบใหมใหมความรวมสมย เพอสรางทางเลอกทหลากหลายใหแกผบรโภค โดยเปนผลตภณฑทมความแตกตาง มเรองราวและมเอกลกษณเฉพาะตว เพอใหเปนผลตภณฑทเขาไดกบวถการดาเนนชวตของกลมผบรโภคไดอยางกลมกลนลงตวและจากการประเมนของผเชยวชาญ จงไดลวดลายทมความเหมาะสม จานวน 1 ลาย คอ ลายดอกไม สาหรบการพฒนารปแบบเคหะสงทอจากอตลกษณชาวเขาเผามง ตาบลเขกนอย อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ ในครงน ผวจยไดผลตตนแบบเคหะสงทอ 1 ชด ไดผลตภณฑทงหมด 7 ประเภท 15 ชนงาน ดงน 1) ปลอกหมอน จานวน 2 ชน 2) ผาพาดเตยง จานวน 1 ชน 3) หมอนอง จานวน 2 ชน 4) ผาพาดโตะรบแขก จานวน 1 ชน 5) ผารองแจกนดอกไม จานวน 1 ชน 6) ผารองแกว จานวน 4 ชน 7) ผารองจาน จานวน 4 ชน

ตอนท 2 ผลการประเมนความพงพอใจของผบรโภคทมตอผลตภณฑเคหะสงทอผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ โดยจาแนกตาม เพศและระดบรายได

ผลจากการศกษาความพงพอใจของกลมผสนใจผลตภณฑตนแบบ จากผาปกชาวเขาเผามง อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ ณ จดจาหนายสนคาของฝาก สถานททองเทยว และทพกในอาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ ทงหมดจานวน 100 คน โดยใชวธสมแบบบงเอญ จานวน 25 คนตอสปดาห ใชเวลาในการสมทงหมด 4 สปดาห พบวาขอมลพนฐานของผตอบแบบสอบถามเพศหญงมมากกวา จานวน 66 คน คดเปนรอยละ 66.0 และเพศชายจานวน 34 คน คดเปนรอยละ 34.0 สวนใหญอายอยในชวงระหวาง 26-35 ป จานวน 38 คน คดเปนรอยละ 38.0 รองลงมาคออยในชวงอาย 36-50 ป จานวน 33 คน คดเปนรอยละ 33.0 ถดมาในชวงอายมากกวา 50 ป จานวน 15 คน คดเปนรอยละ 15.0 ชวงอาย 21-25 ป จานวน 9 คน คดเปนรอยละ 9.0 และอยในชวงอายตากวา 20 ป จานวน 5 คน คดเปนรอยละ 5.0 สวนใหญมระดบการศกษาปรญญาตรจานวน 57 คน คดเปนรอยละ 57.0 รองลงมาคอมระดบการศกษาปรญญาโทขนไปจานวน 24 คน คดเปนรอยละ 24.0 ระดบมธยมศกษาหรอเทยบเทา จานวน 10คน คดเปนรอยละ 10.0 ระดบการศกษาตากวามธยม จานวน 9 คน คดเปนรอยละ 9.0

ผลการประเมนระดบความพงพอใจทมตอผลตภณฑตนแบบ จากการศกษาความพงพอใจของผบรโภค โดยจาแนกตามเพศและระดบรายได พบวาการประเมนระดบความพงพอใจ จาแนกตามเพศไมแตกตางกนและจาแนกตามระดบรายไดพบวาแตกตางกน ในดานประโยชนใชสอย วสดและกรรมวธ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

อภปรายผลการวจย การออกแบบผลตภณฑเคหะสงทอจากชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ ผวจยไดอภปรายผลตามจดมงหมายของการวจย เพอทดสอบสมมตฐานการวจยทวากลมตวอยางของการวจยมความพงพอใจตอผลตภณฑเคหะสงทอจากชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ อยในเกณฑระดบความพงพอใจมาก ดงน

1. อภปรายผลของการพฒนารปแบบผลตภณฑเคหะสงทอผาปกชาวเขา จากการศกษา ลวดลายของผาปกชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ พบวาลวดลายของผาปกของชาวเขาเผามงนน สวนใหญมแรงบนดาลใจมาจากธรรมชาตและสงแวดลอมในวถชวต เพอการตกแตงเครองแตงกายสาหรบสวมใส ตามประเพณ ความเชอและวฒนธรรม ของแตละชนเผา ซงสอดคลองกบงานวจยของ พระวชชพงศ แซหยาง (2552) อรณวรรณ ตงจนทร (2553) ธนยา พรหมบรมยและชานนท ชงชยานรกษ (2550) ประสทธ ลปรชา (2548) และการถายทอดศลปะการตกแตงและการปกผาของชาวเขาเผามงนน มการถายทอดจาก


___________________________________________________________________________

66

รนสรนภายในครอบครว เครอญาตและชมชน จากประสบการณโดยการสอนแบบการสาธต การสงเกต เลยนแบบ ลองผดลองถก ซกถามและการดดแปลง ปรบเปลยนจนกลายมาเปนประสบการณและพฒนาเปนความชานาญ ซงสอดคลองกบงานวจยของ วรวทย องคครฑรกษา (2537) เกศน ศรรตน (2553) อนพนธ สนท (2548) รตรส บญญะฤทธ (2554) อรณวรรณ ตงจนทร (2551) และจากการวเคราะหทมาของลายผาปกชาวเขาเผามงนน ลวดลายมทมาจากการสงเกตธรรมชาตซงไดสบทอดกนมานนมลวดลายพนฐานอย 2 ลาย คอ ลายกนหอยและลายตนหน โดยลวดลายเหลานจะมการตดทอนหรอเพมเตมรายละเอยดของรปทรงในบางสวน ลวนขนอยกบจนตนาการ ความคดสรางสรรคและประสบการณของชางฝมอแตละคน ซงสอดคลองกบงานวจยของ ชใจ กนญ (2550) วาการพฒนาลายผาปกมง ไดออกแบบลายปกโดยนาลายปกแบบดงเดมของชาวมง มาผสมผสานกบลายผาทอพนบานภาคเหนอของอาเภอแมแจม จงหวดเชยงใหม มาประยกตและประสานลายเขาดวยกน แลวปกลายลงบนผา โดยออกแบบกาหนดตาแหนงของลายตามตองการ ดงนนการพฒนารปแบบของผลตภณฑเคหะสงทอจากผาปกชาวเขาเผามง จากการนาลวดลายผาปกชาวเขาเผามง มาเปนผลตภณฑทใหตรงกบความตองการของกลมเปาหมาย โดยคานงถงความสวยงาม ประณต ประโยชนใชสอย เพอเปนการเสรมสรางบรรยากาศภายในทพกอาศย ซงสอดคลองกบงานวจยของ อภฤด วรรณประเสรฐ (2545) เรองโครงการสรางสรรคศลปกรรมผา เพอตดตงภายในหองพก โรงแรมเซนทรล แกรนด พลาซา กรงเทพฯ เพอนามาตดตงตกแตงสถานท ประกอบกบสงแวดลอมตางๆ โดยคานงถงผลตอเรองประโยชนใชสอย เพอผอนคลายทางความรสก ตอผมาใชสถานท

2. อภปรายผลของการศกษาความพงพอใจของกลมตวอยางทมตอการออกแบบและพฒนาผลตภณฑเคหะสงทอจากชาวเขาเผามง จงหวดเพชรบรณ จากการแปรผลขอมล ของเครองมอทผวจยไดสรางขน เพอใชในการศกษาความพงพอใจ ทมตอผลตภณฑของกลมตวอยาง คอ กลมผสนใจผลตภณฑตนแบบ ณ จดจาหนายสนคาของฝากสถานททองเทยว และทพก ในอาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ ทงหมดจานวน 100 คน โดยใชวธสมแบบบงเอญ จานวน 25 คนตอสปดาห ใชเวลาในการสมทงหมด 4 สปดาห พบวา ผสนใจผลตภณฑสวนใหญเปนเพศหญง การศกษาอยในระดบปรญญาตร จากการแปรขอมลจากกลมตวอยางพบวารปแบบของผลตภณฑ มความพงพอใจอยในระดบมากและผลตภณฑเคหะสงทอนเปนงานออกแบบประเภทหนงทสะทอนถงวฒนธรรมได โดยมการนาเอาอตลกษณและความภาคภมใจในชาตพนธ ผสานความงามแหงศลปกรรมทองถนมาใชสรางสรรคผลงาน ผนวกทกษะเชงชาง สามารถสรางคณคาและเกดมลคาเพมใหแกชมชนได ซงสอดคลองกบงานวจยของ องกาบ ศกด (2552) ขอเสนอแนะ 1. หากมการถอดคลคลายแบบมากเกนไปจะทาใหอตลกษณของลวดลายเฉพาะตวของชาวเขาเผามง ผดเพยนได 2. ผาทนามาใชสามารถปรบเปลยนขนาดไดตามความตองการ ขนอยกบลกษณะ ขนาดใชสอย 3. ควรมการศกษาอตลกษณของเคหะสงทอของชาวเขาเผามง หมบานอนในพนทเขตภาคเหนอ เพอการเปรยบเทยบวธการปกและลวดลายผาปกของแตละชมชน วามลกษณะของอตลกษณตางกนอยางไร 4. ควรมการศกษาภมปญญาและวถชวตของชาวเขาเผามงในดานอนๆ เพอเขาถงการดารงชวตของชนเผา จนกลายมาเปนทมาของลวดลายตางๆบนผนผา

5. ควรมการศกษาลวดลายเคหะสงทอของชาวเขาเผาอนๆ แลวนามาออกแบบลวดลายเชงพาณชย เพอเปนการยกระดบงานหตถกรรมสระดบสากลและอกทงเพอเปนการดารงไวซง อตลกษณของชนเผา


___________________________________________________________________________

67

เอกสารอางอง ชใจ กนญ.(2550). การพฒนาผลตภณฑผาพนเมองชาวเขาเผามง บานเขกนอย อาเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ : มหาวทยาลยราชภฏเพชรบรณ ธนยา พรหมบรมยและชานนท ชงชยานรกษ (2550) การศกษาความเปนไปไดในการพฒนาหตถกรรมทองถนและการตลาด

ในพนทโครงการหลวง : กรณศกษาผาปกและผาบาตกชาตพนธมง. , รายงานการวจยฉบบสมบรณ สถาบนวจยเชยงใหม., เชยงใหม ประสทธ ลปรชา. (2548).การคาขามพรมแดนกบอตลกษณมง.,รายงานการวจย. สานกงานกองทนสนบสนนงานวจย (สกว.) พระวชชพงศ แซหยาง.( 2552). ศกษาความเปนมาและความเชอมนทปรากฏในลายปกบนผนผาของชาวเขาเผามง บาน

หวยทรายเหนอ อาเภอนครไทย จงหวดพษณโลก,การศกษาคนควาดวยตวเอง มหาวทยาลยนเรศวร.,พษณโลก รตกร กลนประทม, ศรายทธ โรจนรตนรกษ, พรพรรณ ไศลวรากล. หลกสตร อเลคทรอนกส วชาแนวคดและทฤษฎทาง

มานษยวทยา. สบคนเมอ 29 มกราคม 2553, http://cyberlab.lh1.ku.ac.th/elearn/facuty/social/soc65/13-2.html รตรส บญญะฤทธ. (2554). โครงการวจยการออกแบบลวดลายในงานผาปกดวยมอสาหรบใชในงานเคหะสงทอ :

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ภาคพายพ จงหวดเชยงใหม วรวทย องคครฑรกษา.(2537). กระบวนการถายทอดศลปะการปกผาของชาวเขาเผาเยา บานหวยแมซาย จงหวด

เชยงราย. วทยานพนธ ศลปศกษามหาบณฑต บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย องกาบ ศกด. (2552). การศกษาและพฒนารปแบบผลตภณฑหตถกรรมจากผาทอมอ จงหวดอตรดตถ กรงเทพฯ : สถาบน เทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง อภฤด วรรณประเสรฐ. (2545). โครงการสรางสรรคศลปกรรมผาเพอตดตงภายในหองพกโรงแรม เซนทรลแกรนดพลาซา กรงเทพฯ. : วทยานพนธมหาบณฑต. ศลปะ (ประยกตศลปศกษา) มหาวทยาลยศลปากร. อนพนธ สนท. (2548). การผสมกลมกลนทางวฒนธรรมของชาวมงกบวฒนธรรมไทย : กรณศกษาชาวมงบานหนองหอย

ใหม ตาบลแมแรม อาเภอแมรม จงหวดเชยงใหม.,วทยานพนธศลปะศาสตรมหาบณฑต สาขาการวจยและพฒนา ทองถน มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม.,เชยงใหม

อรณวรรณ ตงจนทร (2551). บทความเชงวเคราะหผลงานศลปะและการออกแบบ.ความคดสรางสรรคทางดานศลปะและ การออกแบบ.ภาควชาศลปะและการออกแบบ คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

อรณวรรณ ตงจนทร (2553).การออกแบบผลตภณฑของฝากของทระลกจากผาปกชาวเขาเผามง ตาบลเขกนอย อาเภอ เขาคอ จงหวดเพชรบรณ : วารสารวชาการศลปะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปท1 ฉบบท 2 เกศน ศรรตน.(2553). บทบาทของผาปกตอวถชวตชาวมงบานหนองหอย ต.แมแรม อ.แมรม จ.เชยงใหม. งานวจย โครงการหลวง การทองเทยวเชงวฒนธรรมบนพนทสง ,เชยงใหม เครอขายขอมลกาญจนาภเษก. สบคนเมอ 29 มกราคม 2553, จาก www.kanchanapisek.or.th. เฉลมพล ไชยรตนชชวาล. สบคนเมอ 29 มกราคม 2553, จาก www.ttistextiledigest.com

การออกแบบและพฒนาผลตภณฑเพอบรรเทาอาการบาดเจบกลามเนอแขนและขอมอ ประภาพร กองทองด1 รฐไท พรเจรญ2 และ ชาคร ผาสวรรณ3

Splinting Design for Relieving Carpal Tunnel Syndrome Prapaphon Kongthongdee1 Ratthai Porncharoen2 Chakorn Pasuwan3

1นกศกษาปรญญาโท ภาควชาออกแบบผลตภณฑ คณะมณฑนศลป มหาวทยาลยศลปากร จงหวดกรงเทพมหานคร 2 3อาจารยประจา คณะมณฑนศลป มหาวทยาลยศลปากร จงหวดกรงเทพมหานคร

1Graduate students, Department of Product Design, Faculty of Decorative Arts ,Silpakorn University,Bangkok. 2 3 Lecturer. Faculty of Decorative Arts, Silpakorn University. Bangkok. *Corresponding author E-mail address: [email protected]

บทคดยอ วตถประสงคของการวจยครงน เพอเขาไปมสวนชวยเหลอการพฒนาคณภาพชวตผทมารบบรการฟนฟสมรรถภาพกบหนวย

กจกรรมบาบด เนองจากมผรบบรการมอยจานวนมากทมรายไดนอยและบางรายไมสามารถเบกคารกษาพยาบาลได รวมทงการประดษฐอปกรณดามมราคาคอนขางสง จากจดนเองทาใหผวจยเกดแนวความคดในการนาวสดทดแทนมาพฒนารปแบบผลตภณฑเพอชวยเหลอผรบบรการกลมน โดยไดตงแนวทางในการทาวจยไว 4 สวนคอ 1) เพอศกษาปจจย ในการตดสนใจใชอปกรณดามทชวยในการบรรเทาอาการบาดเจบกลามเนอแขนและขอมอ 2) เพอศกษาวสดทดแทนในประเทศ เพอนามาออกแบบ พฒนาอปกรณทเหมาะสมกบผรบบรการ 3) เพอศกษาคณภาพของอปกรณดามและความพงพอใจของผรบการบาบดในการใชอปกรณดามบรรเทาอาการบาดเจบกลามเนอแขนและขอมอทไดทาการออกแบบขนเพอศกษาผลของการใสอปกรณดามขณะทากจกรรมในเวลากลางวนตอความสามารถในการทากจกรรมดแลตนเองในกลมผทดลองตวอยางโดยวธเฉพาะเจาะจง จานวน 30 คน ใหกลมผทดลองใสอปกณดามในเวลากลางวน เปนเวลา 10-20 นาท เครองมอทใชในการทดลองประกอบดวย อปกรณดามทดดขนรปจากแผนเทอรโมพลาสตก ทเมอไดรบความรอนจะออนตว และเมอเยนลงจะแขงตว มลกษณะขน เปนพลาสตกทไอนาสามารถซมผานไดเลกนอยและใชผาสแปนเดกซในการรองรบการเสยดสของผวสมผสโดยใชแบบทดสอบการทากจกรรมดานการดแลตนเอง สถตทใชคอ คาความถและคารอยละ ผลการทดลองพบวา กอนใสอปกรณดามผทดลองมความสามารถในดานการดแลตนเองไมคอยสะดวกเทาทควร หลงการทดลอง ผรบการทดลองในกลมทใสอปกรณดามมความสามารถดขนอยางมนยสาคญทางสถตในกจกรรมการรบประทานอาหารและการหยบจบสงของรอบกายผลการศกษาวจยนแสดงใหเหนวาการจดทาอปกรณดามมอทใชวสดทดแทนในประเทศใหผรบการบรการทหนวยกจกรรมบาบดใหผทมอาการเจบกลามเนอแขนและขอมอ เปนอกทางเลอกหนงของการรกษาดานดานการฟนฟสมรรถภาพ

คาสาคญ : วสดเทอรโมพลาสตก, อปกรณดาม,การบาบดและฟนฟสมรรถภาพ,โรคการกดทบเสนประสาทบรเวณขอมอ,เศรษฐกจสรางสรรค


______________________________________________________________________________________

69

Abstract

The purpose of this research . Contributing to the improvement of quality of life to those who receive rehabilitation services with occupational therapy unit . Since there are many patients who are low income and can not be reimbursed for some medical attention . The invention includes a device handle of a relatively high price . From this point , the researcher makes the concept of renewable materials to develop a product to help this group of patients . By the way in research into four parts: 1 ) to examine factors . In deciding to use a device that helps to alleviate injury splint arms and wrists 2) Study material reward in the country. By the design . Developed to suit the clients 3 ) to study the quality of the equipment , and the satisfaction of Notre Dame Notre Dame, the new devices have been designed to study the effects of splinting devices while doing activities during the day. The ability to self-care activities among the specific examples, how experimental group of 30 students to put devices in the daytime splint for 10 to 20 minutes each that apply. Thermo plastic sheet . The heat will soften . And hardens when cooled down to a thick plastic vapor permeability was negligible. And spandex fabric to accommodate the friction surface . And tests for self-care activities . Statistics used. Frequency, percentage, Mann-Whitney U test results showed that Before the experiment devices splice has the ability to care for themselves much less convenient posttest the experimental group were able to splice equipment has improved significantly in dining activities . And handling objects around results from this Showed that the preparation hand splint devices . Renewable materials are used in the country. The recipient of the Big River to the occupational therapy unit for people with sore arms and wrists. As an alternative treatment of the field of rehabilitation .

Keywords: thermo- plastic material , equipment, splint , arm and wrist pain , muscle , nerve disease to the wrist

บทนา งานวจยน เปนงานทเกดขนจากการพบปญหาอาการอกเสบของกลามเนอขอมออนเนองมาจากการทางานใน

ชวตประจาวน จากการศกษาวจย พบวา พฤตกรรมความปลอดภยของการใชมอในชวตประจาวนของคนเรานนถอไดวาเปนอวยวะทมความสาคญอยางยง ตอการดารงชวตอยางมคณภาพของมนษย พฤตกรรมการใชชวตประจาวนของคนในปจจบน มการใชมอและขอมอทางานตอเนองเปนเวลานาน ซงเกดจากลกษณะของการเกรงกลามเนอหรอการใชมอทอยในทาเดมเปนเวลานาน อาจทาใหมอาการปวดเมอยขอมอขนภาวะบางครงอาจรวมไปถงแขนได และมกจะมอาการชาทนวมอตามมา โดยเฉพาะนวหวแมมอ นวช นวกลาง และบางสวนของนวนาง ซงอาการมอชาทพบโดยสวนใหญมาจากการกดทบเสนประสาททฝามอ บางรายถงขนรสกวาไมคอยมแรงเวลากามอ โดยเฉพาะหยบของชนเลกๆ จะทาไดยากลาบาก อาการนเปนกลมของโรคอโมงคขอมออกเสบ หรอ โรคการกดทบเสนประสาทบรเวณขอมอ คาปลทนแนลซนโดรม ( carpal tunnel syndrome ) โรคกลมนเปนความผดปกตบรเวณขอมอ เปนภาวะทพบบอยทสดในกลมอาการเสนประสาทสวนปลายทถกกดทบ ผรบบรการสวนใหญอาย 30 ป ขนไปอยในวยทางาน ซงเปน


______________________________________________________________________________________

70

ประชากรกลมใหญและเปนกาลงสาคญของประเทศ โดยเฉพาะอยางยงโรคการกดทบเสนประสาทบรเวณขอมอไดเกดกบกลมผทใชคอมพวเตอรเปนเวลานาน ซงใชกาลงมอและนวมอในการทางานเปนเวลานานในลกษณะเกรงขอมอและนวมอ จงเปนสาเหตเบอตนททาใหเกดอาการบาดเจบกลามเนอแขนและขอมอ

ดงนนผวจยจงสนใจทจะศกษากลมอาชพทมปจจยเสยงคอ ผทใชคอมพวเตอรตอเนองเปนระยะเวลานาน จะเกดความเครยดจากการกดแปนพมพ รวมทงการใชเมาสโดยการเกรงขอมอตอเนองเปนเวลานาน จะทาใหเกดพงผดบรเวณโพรงเสนประสาทขอมอ หากปลอยทงไวเปนเวลานานจะทาใหเกดอาการชา ขอมออกเสบ เมอมการงอขอมอ หรอบดขอมอ กจะทาใหอโมงค ขอมอแคบลง และเมอใชมอในการกาหรอเหยยด หรอขยบนวในลกษณะพมพดด จะมผลทาใหเอนของกลามเนอขยบไปมาตลอดเวลา ถามการใชแรงมอมากๆ สงผลตออาการอกเสบและการบวมจะเกดความรสกปวดทางดานฝามอไปจนถงนวโปง นวช นวกลาง และครงซกของนวนางถาปวดมากอาจจะรามไปถงกลามเนอบรเวณองมอบรเวณโคนนวโปง สามารถทาใหเกดอาการปวดชาบรเวณดงกลาวมากขน อาการเจบกลามเนอแขนและขอมอนดเหมอนไมรนแรงมากนก กบผทใชคอมพวเตอรตดกนอยางตอเนองเปนเวลานานเนองจากโรคนจะแสดงอาการเกดขนอยางชาๆ แตถาเรมมอาการหนก แลวไมรบพบแพทยหรอหาวธการดแลรกษากอาจทาใหมอาการเรอรง ซงถาถงขนอาการอกเสบหนกสดถงขนผาตด ซงการดแลรกษาเบองตนสามารถบรรเทาไดโดยการทากายภาพบาบดหรอกจกรรมบาบดเพอเปนการผอนคลายกลามเนอแขนและเอนขอมอ

เหตผลดงกลาวในการพฒนาครงนผวจยมความสนใจทจะพฒนาผลตภณฑทใชวสดทดแทนภายในประเทศใหสามารถผลตขนมาแลวสวมใสดเปนธรรมชาตมากขนหรอการสวมใสอาจดเหมอนเปนนกกฬาเทนนสโดยการออกแบบจะใชวสดทนแทนทมในประเทศเพอลดตนทนการนาเขารวมทงทาการออกแบบใหผสวมใสใชงานงายสะดวกบางเบาเพอเพมความสบายขนและขอสาคญชวยลดอาการบาดเจบมอาการทเลาลงเพอชวยทางานไดอยางปกตรวมทงการออกแบบครงนจะใชโทนสทเรยบงาย เหมาะกบทกเพศทกวยเปนหลก

วตถประสงคในการวจย 1) เพอศกษารปแบบ อปกรณดามทชวยในการบรรเทาอาการบาดเจบกลามเนอแขนและขอมอ 2) เพอศกษาวสดทดแทนในประเทศ เพอนามาออกแบบ พฒนาอปกรณทเหมาะสมกบผรบบรการ 3) เพอศกษาคณภาพของอปกรณดามและความพงพอใจของผรบการบาบดในการใชอปกรณดาม บรรเทาอาการบาดเจบ

กลามเนอแขนและขอมอ

ขอบเขตการวจย การวจยนเปนการเนนการศกษาวสดทดแทนเพอออกแบบผลตภณฑอปกรณดามเพอบรรเทาอาการเจบกลามเนอแขนและขอมอ เพอใชในการฟนฟสมรรถภาพของผรบการบรการในหนวยงานกจกรรมบาบด ผรบการบาบด กลมเปาหมายไดแกกลมผใชขอมอในการทางานตดตอกนอยางตอเนองเปนระยะเวลานาน และใชกบผทมารบการบาบดทมอาการเจบกลามเนอแขนและขอมอ กลมเปาหมายจากงานวจยน มวตถประสงคในการทางาน 3 สวน ผวจยจงขอเสนอตามวตถประสงคดงน


______________________________________________________________________________________

71

1. เพอศกษารปแบบอปกรณดามทชวยในการบรรเทาอาการเจบกลาเนอแขนและขอมอ โดยศกษาขอขอมลเพอสรางขอกาหนดในการออกแบบ โดยมรายละเอยดดงน

1.1ประเดนหลกในการศกษาคนควาขอมล 1) ศกษาขอมลเกยวกบ อาการอกเสบ จากอาการเจบกลามเนอแขนและขอมอ 2) ศกษาขอมลทางกายวภาคศาสตรเฉพาะทาง 3) ศกษาเกยวกบวสดทเหมาะสมวสดทเหมาะสมทจะนามาใชในการผลตอปกรณดามทมนาหนกเบา สะดวกกบการใชงานและทาความสะอาดงาย

4) ศกษาเกยวกบรปแบบผลตภณฑเดมและการใชงาน 1.2 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการเกบขอมล คอ ประชากร คอ แพทยและผทเกยวของในการรกษาโรคการกดทบ

เสนประสาทบรเวณขอมอรวมทง ผรบบรการทเปนโรคน กลมตวอยางทใชในการวจย คอ

1) ผเชยวชาญภาควชาศลยศาสตรออรโธปดคสและกายภาพบาบด ศรราชพยาบาล จานวน 1 ทาน 2) ผเชยวชาญคณะกายภาพบาบดมหาวทยาลยมหดล จานวน 2 ทาน 3) ผเชยวชาญจากภาควชาเวชศาสตรฟนฟ หนวยกจกรรมบาบด โรงพยาบาลรามาธบด จานวน 1 ทาน 2. เพอศกษาวสดทดแทนในประเทศ เพอนามาทาการออกแบบ พฒนาอปกรณดามใชในการบรรเทาอาการบาดเจบกลามเนอแขนและขอมอ โดยการออกแบบพฒนาผลตภณฑใหม มรายละเอยดดงน 2.1 เพอสรางแนวทางการออกแบบจากขอมลทไดมาและทาการออกแบบ โดยกาหนดการออกแบบไว 6 แนวทาง

นาเสนออาจารยทปรกษาตรวจสอบและนาเสนอผเชยวชาญดานการออกแบบทาการคดเลอกเหลอเพยง 1 แนวทางเพอนาไปทาการทดสอบวดความพงพอใจในขนตอไป

2.2 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการตรวจสอบผลการออกแบบ คอ ประชากร คอ แพทยและผทเกยวของในการรกษาโรคการกดทบเสนประสาทบรเวณขอมอและผเชยวชาญดานการสอนออกแบบผลตภณฑ

กลมตวอยางทใชในการวจย คอ 1) ผเชยวชาญภาควชาศลยศาสตรออรโธปดคสและกายภาพบาบด ศรราชพยาบาล จานวน1 ทาน 2) ผเชยวชาญคณะกายภาพบาบดมหาวทยาลยมหดล จานวน 2 ทาน 3) ผเชยวชาญจากภาควชาเวชศาสตรฟนฟ หนวยกจกรรมบาบด โรงพยาบาลรามาธบด จานวน 1 ทาน 4) อาจารยทปรกษาดานการออกแบบผลตภณฑ จานวน 2 ทาน

3. เพอศกษาความพงพอใจของผรบบรการในการใชอปกรณดามทใชในการบรรเทาอาการเจบกลามเนอแขนและ ขอมอ โดยการศกษาผลมรายละเอยดดงน

ประชากร คอผทมารบการบรรเทาอาการบาดเจบกลามเนอแขนและขอมอ กลมตวอยางทใชในการวจย คอ กลมทดทองใชอปกรณดามขอมอในการบรรเทาอาการเจบกลามเนอแขนและขอมอ จานวน 30 คน


______________________________________________________________________________________

72

การเกบรวบรวมขอมล

ขอมลทไดจากการศกษาวจยครงนมาจากแหลงขอมล 2 ประเภทไดแก 1.แหลงขอมล ( Primary data ) เปนขอมลทผวจยเปนผทาการเกบรวบรวมขอมล จากกลมตวอยางดวยตนเองโดยการ

สงเกตการ ซงเกบรวบรวมขอมลโดยใชเครองมอแบบสมภาษณ 1.1 แบบสอบถามและสงเกตการณ โดยแบงออกเปน 2 สวน คอ 1.1 สมภาษณผเชยวชาญทางดานศลยศาสตร

ออรโธปดคสจานวน1 ทาน,ผเชยวชาญทางดานกายภาพบาบดจานวน 2 ทาน,ผเชยวชาญทางดานกจกรรมบาบด จานวน 1 ทาน, ผเชยวชาญทางดานการออกแบบผลตภณฑ จานวน 2 ทาน

1.2 แบบสมภาษณกลมทดทอง 30 คน ผทมกจวตรประจาวนในการใชงานขอมอทาเดมๆ 2.แหลงขอมลทตยภม (Secondary data) เปนการเกบขอมลเกยวกบปจจยทเกยวของ และจาเปนสาหรบการวจย ซงผวจยไดทาการรวบรวมขอมล หนวยงานของภาครฐ ผลงานวจย วทยานพนธ รายงาน เอกสารสอการสอน หนงสอพมพ เวบไซดตางๆ ตวแปรทใชในการวจย

ตวแปรตน ไดแก ผลตภณฑอปกรณดามทใชในการบรรเทาอาการเจบกลามเนอแขนและขอมอทออกแบบตามขอกาหนดทไดจากศกษาขอมล ตวแปรตาม ไดแก ความพงพอใจของผรบบรการกลมเปาหมายทมตอผลตภณฑอปกรณดามทใชในการบรรเทาอาการเจบกลามเนอแขนและขอมอ

การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลนนแบงเปนการวเคราะห 2 แบบ

1.วเคราะหขอมลจากผเชยวชาญ 2.วเคราะหขอมลจากกลมทดลอง

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ไดขอมลทถกตองเกยวกบอาการอกเสบจากการกดทบเสนประสาทบรเวณขอมอจากผทมาทาการบาบดในหนวย

กจกรรมบาบด ซงจะนาไปสการออกแบบเพอผลต ผลตภณฑอปกรณบรรเทาอาการเจบกลามเนอแขนและขอมอ ทสอดคลองกบกายวภาคศาสตรเฉพาะทาง โดยใชวสดทดแทนภายในประเทศทเหมาะสม ตนทนตา แตสะดวกสบายในการใชงาน มนาหนกเบา เปนทพงพอใจของผรบบรการ

สรปผลการวจย

จากการวจยในครงนสรปผลการวจยไดโดยการนาขอมลทไดจากการเสนอแนะจากผเชยวชาญและจากกลมตวอยาง มาทาการวเคราะห โดยใชวธการบรรยายจากการสมภาษณ แยกกลมผเชยวชาญและผรบการบาบดทเขารบการบรการออกเปน 2 กลม ดงน


______________________________________________________________________________________

73

ตอนท 1 เพอศกษารปแบบ อปกรณดามทชวยในการบรรเทาอาการบาดเจบกลามเนอแขนและขอมอโดยเนนจากการศกษาถง

คณลกษณะ อาการ และคณประโยชนจากวสดทดแทน โดยการสมภาษณผเชยวชาญทเกยวของ ทาใหทราบขอมล ความตองการสงเสรมใหใชการออกแบบ เพอสงเสรมวสดทดแทนภายในประเทศ ผลจากการวเคราะห การศกษาขอมลกบผเชยวชาญเฉพาะทางเกยวกบโรคการกดทบเสนประสาทบรเวณขอมอทง 4 ทาน ดงน จากการสมภาษณ ศาสตราจารย นายแพทยสารเนตร ไวคกล หวหนาศนยเนอเยอชวภาพกรงเทพฯภาควชาศลยศาสตรออรโธปดคสฯ คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล ไดเสนอแนะขอมลแนวทางการออกแบบอปกรณดาม ทเหมาะสาหรบผรบบรการ ของภาควชาศลยศาสตรออรโธปดคสฯ ทานเสนอแนะใหใชวสดทมในประเทศ แตมขอจากด คอตนทนตองไมสง ทาความสะอาดไดงาย สามารถผลตเองได คอ ตองการใหผรบบรการทาใชไดเอง ผรบบรการสวนมากทมารบการรกษาไมคอยดแลตนเองตามคาแนะนาของแพทยเทาทควรหลงจากมารบการรกษา และจะทาใหอาการของโรคเรอรง และเกดอาการอกเสบมากขนเรอยๆ จากการสมภาษณ อาจารย ดร.ครนท เมฆโหรา อาจารยประจา คณะกายภาพบาบดมหาวทยาลยมหดล ไดเสนอแนะวาวสดเดมทม ตนทนสงและทาความสะอาดไดยากทาใหเกดอาการอบชนและมโรคแทรกซอนตามมา ตองการอปกรณดามทมนาหนกเบาสวมใสสบาย ในเวลากลางคนเพอผรบการบาบดจะไดลดอาการปวดเกรงเวลาพกผอนเพราะอาการจะเรมปวดหนก เวลากลางคน

จากการสมภาษณ อาจารย ดร.ศภลกษณ เขมทอง รองคณบดฝายกจการนกศกษาและกจกรรมพเศษ ประธานหลกสตรสาขากจกรรมบาบด มหาวทยาลยมหดล ไดเสนอแนะวา แนวทางทตองการใหมอปกรณดามทจะชวยบรรเทาอาการอกเสบของผรบการบาบด นนควรมนาหนกเบา ราคาไมแพง และใหทดลองหาวสดในประเทศมาทดแทนวสดทนาเขามา เพอชวยเหลอผปวยทมรายไดนอย จาการสมภาษณนางสาว เกษรน คฑาวธวฒน หวหนาหนวยกจกรรมบาบด ภาควชาเวชศาสตรฟนฟ คณะแพทยศาสตรรามาธบด มหาวทยาลยมหดล ไดเสนอแนะวา วสดเดมทมเกดกลนอบชน เนองจากผรบบรการมกจะไมทาความสะอาดอปกรณดาม วสดเดมบางชนดแขงและมผลกบผวสมผสของผรบบรการถาเปนผลตภณฑทสวมใสแลวสบายและมนาหนกเบาผรบการบาบดกสามารถสวมใสไดตลอดเวลา จะไดชวยใหลดอาการอกเสบไดเรวยงขน แตทานเสนอวาตองการใหใชวสดในประเทศ เพอทลดตนทนและ ผรบบรการ สามารถหาซอไดงาย

ตอนท2 เพอศกษาวสดทดแทนในประเทศ เพอนามาออกแบบ พฒนาอปกรณทเหมาะสมกบผรบบรการ

ภายใตแนวความคด ใชวสดในประเทศ เพอลดตนทน จากการไดรบคาเสนอแนะจากผเชยวชาญ ทง 6 ทาน ประกอบดวยผเชยวชาญดานการออกแบบ 2 ทาน ผเชยวชาญคานศลยศาสตรออรโธปดคสฯ 1ทาน ผเชยวชาญดานกายภาพบาบด 2 ทาน ผเชยวชาญดานกจกรรมบาบด 1 ทาน โดยใชแนวทางจากผลสรป ในการศกษารปแบบ อปกรณดาม คณลกษณะอาการ และแนวความคดในการสรางสรรค อปกรณดามจากวสดทดแทน มาเปนแนวทางในการออกแบบ อปกรณดามผลจาการสงเกตการ ขอมลดานปญหาและความตองการของผรบบรการกลมเปาหมาย สรปไดดงน

ผวจยไดสงเกตการผทมารบการบรการทโรงพยาบาลศรราช ระยะเวลาการสารวจ 1 สปดาหชวงเดอนสงหาคม มผทมารบการบรการ 30 คนจาการสงเกตการใชการสอบถามแบบปลายเปด ทเตรยมประเดนขอคาถามไว โดยไดผลผตอบ


______________________________________________________________________________________

74

แบบสอบถามทงหมด พบวาผรบบรการ มอายตงแต 30 ปขนไป เปนผหญง ทมอาการ23 คน ชวงอาย 30-60 ป ผหญงจะมอาการ มากกวาผชาย ผชายจะมอาการ 7 คน ชวงอาย 30-45 ป อาชพพนกงานเอกชน มมากกวา ชาวบานโดยพบวาอาการของโรคพบมากในกลมอาชพพนกงานออฟฟศ ทใชมอในการทางานพมพเอกสาร เขยนหนงสอ เลนมอถอนานๆ โดยอาการทแสดงใหพบมากคออาการชา โดยสวนใหญจะชาทฝามอและมกเปนทงสองมอสรปขอมล จากการสงเกตการผทมารบบรการ อาการกอนทมาพบแพทย เรมอาการปวดจากปลายนว ใหมๆจะมความอดทนและยงไมตองการมาหาหมอกลวเสยเวลา จะหายารบประทานเองและบบนวดธรรมดา บางรายเรมปวดหนกขนทนไมไหว สะบดขอมอกแลว ซอยามารบประทานกแลว ถงจะมาพบแพทย ถาบางรายเปนไมมากถงขนกลามเนอฝามอไมลบเลกลงและกลามเนอมอยงสามารถใชงานได แพทยจะแนะนาใหไปดแลตวเองเบองตนและออกกาลงกายบรหารฝามอเพอคลายการยดตรงของกลามเนอและเสนเอน ถา 2 สปดาหยงไมหาย อาจจะตองทาการฉดยาสเตยลอย เพอลดการเจบปวด แตเมอไดสอบถามผปวยหลายๆราย ตองการจะดแลตนเองเบองตน ใหบรรเทาดกวาและดแลตนเองตามทแพทยสง เพราะสวนมากไมตองการผาตด โดยจานวนมอทมอาการ 57 มอ จานวน 30 คน โดยมอาการเปนทง 2 มอ (67%) มอาการมอขวา (84.2%) มอาการมอซาย (30%) ระยะเวลาตงแตมอาการจนถงมาพบแพทย เฉลย 6 -12 เดอน อายเฉลยทมาพบแพทย 30–50ป อาชพทพบมากทสด พนกงานออฟฟศ (41.2%) ผปวยทมาพบแพทยดวยอาการชาทบรเวณฝามอมากทสด (53.3%) ลกษณะอาการทมอาการชาทมอมากทสดไปหาชาทมอนอยทสด ดงน 1.อาการชา (100%) 2.อาการชาเปนมากขนเมอใชมอขางนนนานๆ (67%) 3.อาการชาดขนเมอบบนวดมอสะบดขอมอ (60%)

สรปผลการวจยดานการออกแบบ

จากการศกษาขอมลผวจยไดแนวทางการออกแบบ โดยยดแนวคดในเรองความสะดวกสบายในการใชงาน ทมความงามทเรยบงาย รวมทงการดแลรกษาและทาความสะอาดไดงาย โดยใชวสดทดแทนทมในประเทศ จากแนวคดดงกลาว ผวจยไดทาการออกแบบไว 6 แนวทาง โดยมแนวทางตาง ๆ ดงน 1. แบบคลฟลอค (แนวคดใชแผนพลาสตกดดเขารปจบลอคไปทอมมอ 3 จด) 2. แบบพน (แนวคดใชผากวาง และยาวเหมอนเนคไทคพนรอบฝามอ) 3.แบบพนขอมอ (แนวคดใชผาตดยาวเจาะชองนวโปงเพอลอคนวแลวพนฝามอรอบขอแขนเหมอนนกกฬา ทาจากผายดและเวลโครยดตด) 4.แบบผยง (แนวคดใชผาตดตามรปทรงตว Y เพอชวผยงขอมอสวนแขนตดเปนรปตว I มพลาสตกดามดดใหไดรปเขาทองแขน เพอรกษาระดบองศา) 5.แบบผากระชบ (แนวคดใชผายดตดขนรปตวYใชเวลโคร เปนตวลอดใหแนนกระชบ)6.แบบพนรอบฝามอและขอมอ (แนวคดใชตดผายดเปนเสน เมอตองการใชงานกนามาพนรอบฝามอและขอแขน) การประเมนผลการออกแบบ ไดใหแพทยผเชยวชาญเฉพาะทางศลยศาสตรออรโธปดกส 1ทาน และผเชยวชาญคณะกายภาพบาบด จานวน 2 ผเชยวชาญจากภาควชาเวชศาสตรฟนฟ หนวยกจกรรมบาบด จานวน 1 ทาน อาจารยทปรกษาดานการออกแบบผลตภณฑ จานวน 2 ทาน แนวคดทง 6 แบบสามารถดไดจากภาพในตาราง ดงน


______________________________________________________________________________________

75

ตาราง แสดงแบบชนงานและลกษณะการใชงานของกายอปกรณดามจากกรอบแนวคดทออกแบบไวทง 6 แนวทาง

แนวความคด การออกแบบ การสวมใส การใชงาน ผลรวมคาเฉลยX 1.แบบคลฟลอค สวมงาย ทาจากพลาสตกแลวดดขนรป ใหเขากบฝามอ ชวยบรรเทาสวนองมอ

3.00

2.แบบพน ใชผากวาง และยาวเหมอนเนคไทคพนรอบฝามอและขอแขน กระชบ

ขอมอ

2.60

3.แบบพนขอมอ ใชผาตดยาวเจาะชองนวโปงเพอลอคนวแลวพนฝามอรอบขอแขนเหมอนนกกฬา ทาจากผายดและเวลโครยดตด

2.50

4.แบบผยง ใชผาตดตามรปทรงตว Y เพอชวผยงขอมอสวนแขนตดเปนรปตวI มพลาสตกดามดดใหไดรปเขาทองแขน เพอรกษาระดบองศา

3.70


______________________________________________________________________________________

76

ผลจากการวเคราะหพบวา จากผเชยวชาญทง 6 ทาน มความพงพอใจตออปกรณเดาม ลาดบท 4 มความพงพอใจมากทสดอยในระดบคาเฉลย ( x_ =3.7 ) ลองลงมามความพงพอใจเอยในลาดบท 5 คาเฉลย ( X- = 3.2 ) และลาดบท1 มความพงพอใจอยในระดบคาเฉลย ( X- = 3.0 ) ดงภาพและขอมลในตาราง ภาพถายโดย นางสาวประภาพร กองทองด วนท 5กมภาพนธ 2556

ตอนท3 จากการประเมนผลความพงพอใจของกลมผทดลอง ทมตอกายอปกรณดามในรปแบบท 4 พบวา การวเคราะหขอมลจากการสมภาษณและตอบแบบสอบถามประเมนความพงพอใจของผรบบรการ ไดแกผทมาทาการฟนฟสมรรถภาพ ทภาควชาเวชศาสตรฟนฟ หนวยกจกรรมบาบด ระยะเวลาเกบขอมลในการทดลองใช ตงแตวนท 29 เมษายน 2556- 3 พฤษภาคม 2556 กลมผททดลองใช 30 คน มความพงพอใจและสนใจในตวอปกรณดามในภาพรวมอยในระดบมาก โดยไดคาเฉลยผลรวม X = 3.70

5.แบบผากระชบ ใชผายดตดขนรปตวYใชเวลโครเปนตวลอดใหแนนกระชบ

3.20

6.แบบพนรอบฝามอและขอมอ ตดผายดเปนเสน เมอตองการใชงานกนามาพนรอบฝามอและขอแขน

2.75


______________________________________________________________________________________

77

ภาพแสดง ทาทางการทดสอบการใชอปกรณเสรมแบบผยงองมอและทองแขน

ภาพถายโดย นางสาวประภาพร กองทองด วนท 29 เมษายน 2556

ภาพถายโดย นางสาวประภาพร กองทองด วนท 29 เมษายน 2556

จากการศกษาเกยวกบการออกแบบและพฒนาผลตภณฑเพอบรรเทาอาการบาดเจบกลามเนอแขนและขอมอ โดย

การศกษาพฤตกรรมและสงเกตการ ผรวมทดลอง ความตองการของนกกจกรรมบาบด รวมถงปจจยตางๆ เพอเปนแนวทางในดานการออกแบบ ผลทไดขอแนะนาจากผเชยวชาญทง 6 แบบไดขอสรปทเหมาะกบการนาไปใชดงน แบบทเหมาะสมมากสดคอแบบท 4 เปนแบบพยงฝามอและทองแขน ทาในลกษณะตว Y เพอใหผาสวนทรองรบฝามอไดพนและประคองใหมอไดอย ในองศา ท 150 เปนขนาดทรองรบระดบขอมอไดดและประคองทองแขนดวยสายรด 2 เสนเพอการเคลอนไหวขอมอและแขนอยในระดบทด ยงใชในเวลากลางคนจะชวยบรรเทาอาการ ชาขอมอไดด ลองลงมาเปนแบบท 5. แบบผาพนกระชบ ทาจากผาและตนตกแก ในการตดยด พนงายโปรงเบาสบาย จะคลายกบแบบท 1เพยงแตแบบทหนงเปนคลปลอคทาจากพลาสตก และแบบท 1. คลปลอค พลาสตก สวมงายขอดเหมาะสาหรบอาการปวดฝามอและบรเวณองมอจะปองกนบรเวณสวนฝามอ เพราะมฟองนารองรบองมอเวลาใสคลปลอคแลวมอจะไดพกผอน สวนในแบบท 2,3,6 เปนแบบผาพนรอบฝามอและขอแขน ผปวยสามารถพนรอบมอไดตามความถนดเพอชวยในการประคองฝามอและขอมอใหแนนกระชบ แตจะมปญหาทวา หนาและอดอดรอนและอบเวลาใสไปนานๆ ขอเสนอแนะ

1.ขอเสนอแนะเพอนาผลการวจยไปใช 1.1 การวจยครงนเพอศกษารปแบบ อปกรณดามทชวยในการบรรเทาอาการบาดเจบ

กลามเนอแขนและขอมอ เพอใชเปนแนวทางในการออกแบบอปกรณดาม โดยนาเอาวสดทดแทนภายในประเทศ โดยสามารถแสดงถงคณลกษณะ และคณสมบต ของวสดทมในประเทศทสามารถชวยในการลดตนทนการผลตได


______________________________________________________________________________________

78

1.2 เพอเปนแนวทางในการนาไปพฒนาเปนผลตภณฑอนๆ เชน กายอปกรณเสรมสาหรบมอ-ขอมอ อปกรณเสรม อปกรณดามประคอง อนๆ โดยคานงถงคณคา คณลกษณะ และคณสมบต ของวสดทดแทนในประเทศ 1.3 ผลงานการออกแบบครงสดทายเปนการนาเอาขอดของคาเสนอแนะๆจากผเชยวชาญมาททาการออกแบบเพอพฒนาใหอปกรณดามมความเหมาะสมตรงตามความตองการของการใชงาน 1.4 ในการออกแบบมการปรบเปลยน เลอกใชการออกแบบเปนแผนผาและใชเวลโครเปนการยดตดเพอใหเหมาะสมกบผวสมผสทออนนมของผรบการบรรเทาเมอเวลาสวมใสจะไดลดแรงการเสยดสกนของผวสมผสกบพลาสตกการนาผามามสวนรวมจะไดสบายในเวลาสวมใสในการใชงาน 1.5 ในการดดพลาสตกขนรป อยในระดบ 15-20 องศาจะเปนทาทางการพกขอมอทสบาย ในการบรรเทาอาการ 1.6. ในการสงเกตการ เกบรวบรวมขอมลจากผเชยวชาญและกลมผทดลอง รายละเอยดและเนอหาบางสวนไมสามารถนามาเผยแพรไดเพราะเปนจรยธรรมการวจยในคน จากการทไดมโอกาสสงเกตการและไดรบคาเสนอแนะจากผเชยวชาญทานอน ทาใหสนใจพฒนาวสดทมในประเทศ เพอนาองคความรทได มาชวยเหลอกลมผรบการบรการทมรายไดนอยตอไป 2.ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป 2.1 ควรมการศกษาเรองราวรายละเอยดของอาการบาดเจบกลามเนอแขนและขอมอ ในอาการอนๆ รวมถงรายละเอยด กายอปกรณเสรม เพอนามาเปนแนวทางในการออกแบบใหสอดคลอง วถชวตของอาการบาดเจบในปจจบนจะมอาการทเปลยนแปลงไปเรอยๆ เปนการยกระดบองคความรเพอทชวยเหลอผอนในดานการดแลตนเองโดยใชวสดทาแทนในประเทศ 2.2 ควรมการศกษารายละเอยดเชงลก ดานจรยธรรมการวจยในคน รายละเอยดบางอยางของผรบการบาบดไมสามารถ นามาเปดเผยได เพอนามาเปนแนวทางในการออกแบบผลตภณฑอปกรณดามใหมความหลากหลายเฉพาะบคคลได และจะเปนทยอมรบในตลาดตางประเทศ

จากผลการวจยพบวาปจจยสวนบคคลทมโอกาสเสยงตอการเกดโรคการกดทบเสนประสาทบรเวณขอมอ อยางมนยสาคญทางสถต ไดแก เพศ หญงจะเปนมากวาเพศชาย และสวนมากจะมโอกาสเปนมอขวามากกวามอซาย อาจเปนไดวากลมตวอยางทศกษาสวนมากใชงานขอมอขวามากกวาแตถารายใดทมการทางานทใชมอและขอมอออกแรงทางานตดตอกนเปนระยาเวลานานๆ ทาใหเกดอาการบาดเจบสะสมทาใหเนอเยอและเอนขางบรเวณขอมอหนาขน ทาใหเสนประสาททลอดผานอโมงคขอมอถกกด สงผลใหเนอเยอเกดอาการบาดเจบ ดงกลาวตองพกผอนในเวลาทเหมาะสม ใชงานมอซายขวาสลบกบไป ทาใหเกดการเคลอนไหวขอมอสลบกนไปมาอยตลอดเวลากจะทาใหเกดการผอนคลายของกลามเนอและกจะลดการอกเสบลดลง ผวจยขอเสนอแนะดงน

1.จากการทากายอปกรณเสรมในการบรรเทาอาการอกเสบขอกลามเนอขอมอ ทผลตจากผายดและพลาสตก ทมนาหนกเบาผปวยสวมใสงาย ยงเวลาตอนนอน ใสแขนไวทงคนจะลดอาการปวดขอมอไดด

2.เมอตองทางานในการใชมอตาแหนงเดมๆ เปนระยะเวลานานๆการสวมใสกายอปกรณเสรมเพอชวยรกษาระดบองศาของขอมอจะทาใหไมเกดอาการอกเสบของเอนขอมอ

3.เมอมอาการปวดขอมอ ไมควรซอยามาทานเองหรอปลอยใหอกเสบจนเรอรงจะยากตอการบรรเทาอาจจะตองถงขนผาตดถาเปนในระยะท3 เพราะพงพดยดกลามเนอเสนเอนจนหนา ตองผาตดเพอลอกออกอยางเดยว ใสใจสขภาพตนเองตงแตวนน เพอความสขและสขภาพทแขงแรงยาวนาน


______________________________________________________________________________________

79

เอกสารอางอง เทยน ศรคาจนทร. (2552).หลกกจกรรมบาบด.เอกสารประกอบการสอน กระบวนวชา 513224.ภาควชา กจกรรมบาบด คณะเทคนคการแพทยมหาวทยาลยเชยงใหม. ธวชชานนท สปปภากล. (2553). การยศาสตรและกายวภาคเชงกล.สานกพมพ บรษทวาดศลป จากด. วไลวรรณ มณจกร. (2547). การทาอปกรณดามปลายแขนและมอดวยเทอรโมพลาสตก.เชยงใหม:ภาควชา

กจกรรมบาบดคณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยเชยงใหม.

นรช สดสงข. (2548).ออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม.กรงเทพฯ:โอเดยนสโตร.

ศรพรณ ปเตอร. (2550).มนษยและการออกแบบ.สานกพมพโอเดยนสโตร.

ศภลกษณ เขมทอง.(2551).กจกรรมบาบดพฒนาชวต.กรงเทพ:สานกพมพแสงดาว.

สภาพร ชนชย,และคณะ. (2547).หลกเบองตนทางกจกรรมบาบด.มหาวทยาลยเชยงใหม.คณะเทคนคการแพทย.

การพฒนาชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดดสาหรบนสตระดบปรญญาตร ฐาปพนธ พรมช1* นรช สดสงข2

Development of skills instructional to make a sunlight silk screen kit for undergraduate students

Thapaphan Promchoo1* and Nirat Soodsang2 1นกศกษาปรญญาโท สาขาวชาศลปะและการออกแบบ คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก 2อาจารยประจาคณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก 1Graduate Students, Department of Art and Design, Faculty of Architecture, Naresuan University, Phitsanulok 2Lecturer, Faculty of Architecture, Naresuan University, Phitsanulok *Corresponding author E-mail address: [email protected]

บทคดยอ

ซลคสกรนเปนหนงในเทคนคการพมพทใชกนทวโลกและมเทคนคหลากหลายวธการ วสดทใชในการพมพมหลากหลายเชน ผา, ไม และวสดอนอกมากมาย ขอดของการพมพซลคสกรนคอใชตนทนตา ทาไดงายแตใชวสดอปกรณทถกตอง ดงนนในวงการศกษาศลปะและการออกแบบนจงไดสงเสรมการออกแบบและสรางสรรคผลงาน การจดการเรยนการสอนจาเปนตองสอนทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด ทกษะขนตอนการพมพทถกตอง ออกแบบลวดลาย จงชวยใหเกดการเรยนรและการสรางสรรคผลงานของนสตปรญญาตร งานวจยนมวตถประสงคเพอพฒนาชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด สาหรบนสตระดบปรญญาตร คณะสถาปตยกรรมศาสตร ภาควชาศลปะและการออกแบบ สาขาออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ มหาวทยาลยนเรศวร, เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางดานทกษะการทาซลคสกรน ของนสตกอนเรยนกบหลงเรยนและวดระดบความพงพอใจของนสตทมตอชดฝกทกษะ ผลการประเมนพบวา ชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดดมความเหมาะสมสาหรบนามาใชประกอบการเรยนการสอนซลคสกรน เนองจากนสตระดบปรญญาตรแสดงระดบความพงพอใจตอ ชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด อยในระดบความพงพอใจมาก และมผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน สงกวา กอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถต ดงนนชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดดอาจเปนประโยชนในการพฒนาทกษะการพมพซลคสกรนสาหรบนสตระดบปรญญาตร และบคคลทสนใจ

Abstract

Silk screening is a worldwide printing technical on a wide variety of materials and equipments such as fabric and wood. The advantage of silk screening printing is low cost and easy but it still used a lot of time in a process. Therefore, we study to develop the instructional of sunlight silk screen printing for save the time, energy and also help the undergraduate student take it easy to learn. This study aims to develop a set of a silk screen with sunlight for undergraduate students in the field of product design and packaging, faculty of architecture department of art and design, Naresuan university to compare the achievement of skills before and after testing. Moreover we aim to measure the level of satisfaction of students. We found that undergraduate student satisfaction in the good level and the achievement of skills after testing more


_______________________________________________________________________________

81

than before testing the exam significantly. Therefore, the instructional sunlight silk screen kit might be one potential for undergraduate students.

บทนา

ตงแตสมยโบราณ มนษยเรมตนสรางสรรคผลงานศลปะ โดยพยายามเลยนแบบความงามในธรรมชาตเพอบอกเลาถงความเปนไปบางอยาง ทเกยวพนกบมนษยในยคนน ผลงานทปรากฏไวบนผนงถา ใชกรรมวธในการสรางสรรคทสามารถคดคนและจดหาไดในขณะนน เมอมนษยไดพฒนาความคด และมความเปนอยทสะดวกสบายยงขนมนษยกลอกเลยนแบบความงามในธรรมชาตโดยการวาด และการปน เพอบอกกลาวถงความเชอศรทธา และความรสก ทงนเพอใหผอนไดเหนถงความเขาใจในสงทตนแสดงออกปจจบน มนษยไดใชความคดสรางสรรคในการปรบปรงความเปนอยใหดขน ประกอบดวยความสะดวกสบาย ความทนสมย และความสวยงาม เชนเดยวกบมนษยไดพฒนาการแสดงออกถงความรสก ประสบการณ และจนตนาการออกเปน ภาษาพด เขยน และสอทางการวาด ปน ถายภาพ พมพภาพ และการแสดง เปนตน สงเหลาน เรยกวาการสอสาร อาจใชเทคนคทมอยมากมายในการเปนสอ และหนงในเทคนคของการสอสาร คอ การพมพซลคสกรน ซงมนษยรจกวธการพมพซลคสกรน ปจจบนงานซลคสกรน เปนอกหนงทางเลอกของอาชพทสามารถทาไดและไดผลตอบแทนสงเพราะเนองจากมตนทนทตาในดานของวตถดบ เมอเทยบจากจากราคาผลงานทออกมา และเปนการพมพชนดหนงทสามารถ ทางานพมพ ไดหลายๆ พนผววสด เชน เสอผา สตกเกอร กระดาษ ไม ฟวเจอรบอรด ผลงาน ทผลตมความสวยงาม คงทน ดวยเหตนผวจยจงมความสนใจและใหความสาคญดานการพมพซลคสกรนทจดอยในภาพพมพแบบภาพพมพลายฉล

งานซลคสกรนจดเปนศลปะแขนงหนง ทาใหมความรความเขาใจในองคประกอบศลป สรางและนาเสนอผลงานจากจนตนาการ โดยสามารถใชอปกรณทเหมาะสม รวมทงสามารถใชเทคนควธการสรางงานไดอยางมประสทธภาพ วเคราะห วพากษวจารณคณคางาน เหนคณคาของงานศลปะ สามารถประยกตใชในชวตประจาวน ดงนนผลการจดกจกรรมการฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด สาหรบนสตระดบปรญญาตร จงสามารถพฒนาในดานการมอง การฝกการสงเกต ในเรอง แสง สสน เทคนคตางๆ การออกแบบลวดลาย อกทงนสตยงสามารถถายทอดความรสกความคดตองานศลปะอยางอสระ ผวจยจงเหนวาการจดกจกรรมการฝกทกษะการทาซลคสกรน นสตสามารถนาไปใชประโยชนไดจรงในชวตประจาวน และยงสามารถทาเปนรายไดเสรมใหกบนสตไดอกดวย นอกจากนการพมพซลคสกรนยงมความสาคญตอวงการการศกษาทางดานศลปะ โดยเหนไดจากหลายมหาวทยาลย ไดบรรจวชาภาพพมพ ลงในหลกสตรการเรยนการสอน และผวจยไดผานการเรยนทาซลคสกรนขณะทกาลงศกษาอยในระดบปรญญาตรผวจยเลงเหนปญหามากมาย จงตองการพฒนาชดทกษะการพมพซลคสกรนขนมาเพอแกไขปญหาและใชชดฝกทกษะการทาซลคสกรนเปนสอการเรยนการสอน

วตถประสงคของการวจย 1. พฒนาชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด สาหรบนสตระดบปรญญาตร สาขาออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ ภาควชาศลปะและการออกแบบ คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร 2. เปรยบเทยบผลสมฤทธทางดานทกษะการทาซลคสกรน ของนสตกอนเรยนกบหลงเรยน ดวยชดฝกทกษะการทาซลคสกรน ชนดถายดวยแสงแดด 3. วดระดบความพงพอใจของนสตทมตอชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนด ถายดวยแสงแดด


_______________________________________________________________________________

82

สมมตฐานการวจย 1. ผลสมฤทธทางการเรยนการสอนดานทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดดของนสตหลงเรยนการทาซลคสกรนสงกวากอนเรยน 2. ความพงพอใจของนสตทมตอชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด อยในระดบมาก

ประโยชนทจะไดรบ 1. ผสอนสามารถสอนไดอยางมประสทธภาพดวยชดฝกทกษะการทาซลคสกรน 2. วงการศกษาไดแบบอยางสอการเรยนการสอนซลคสกรนสาหรบนสตระดบปรญญาตร 3. นสตมความพงพอใจตอชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด

ขอบเขตการวจย ผลของการจดกจกรรมการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด ทมผลตอทกษะดานซลคสกรน และผลสมฤทธ ทางการเรยนของนสตระดบปรญญาตร คณะสถาปตยกรรมศาสตร ภาควชาศลปะและการออกแบบ สาขาออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ มหาวทยาลยนเรศวร ผวจยไดกาหนดขอบเขตของการวจยโดยมตวแปร ประชากร กลมตวอยางทจะทาการศกษาดงน 1. การศกษาตวแปร 1.1 ตวแปรตน คอ ชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด 1.2 ตวแปรตาม คอ ผลสมฤทธดานทกษะการทาซลคสกรนและความพงพอใจของนสตทมตอชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด 2. ประชากรและกลมตวอยาง 2.1 ประชากร คอ นสตระดบปรญญาตร สาขาออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ ภาควชาศลปะและการออกแบบ คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ประจาปการศกษา 1/2555 ชนปท 3 จานวน 103 คน 2.2 กลมตวอยาง คอ นสตระดบปรญญาตร สาขาออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ ภาควชาศลปะและการออกแบบ คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ประจาปการศกษา 1/2555 ทลงทะเบยนเรยนรายวชาออกแบบผลตภณฑสงทอและแฟชน จะใชการสมแบบเจาะจง (Purposive sampling) จานวน 20 คน 3. ขอบเขตดานระยะเวลา ระยะเวลาในการวจย 1 ภาคการศกษา ปการศกษา 2555 4. ขอบเขตดานพนท มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก 5. ขอบเขตการจดกจกรรมการสอน มการจดกจกรรมดงตอไปน 5.1กจกรรมการถายซลคสกรนชนดตฉายแสงอาทตย มการประเมนผลการจดกจกรรมจากผเชยวชาญดงตอไปน 1) ผเชยวชาญดานศลปะ 2) ผเชยวชาญดานการซลคสกรน 3) นกวชาการดานการศกษา


_______________________________________________________________________________

83

6. ขอบเขตดานเนอหา กาหนดการจดการสอนดานเนอหาเปน 2 ชวง คอ

ชวงท 1 - ความรความเขาใจเกยวกบงานพมพซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดดขนเบองตน - อปกรณและการใชงานขนพนฐาน - ขนตอนในการทางาน - สาธตตวอยางขนตอนการถายบลอก - พดคยซกถาม

ชวงท 2 - การสรางแมแบบ - การถายบลอกตามขนตอนทไดสอนไป - การพมพภาพลงวสดทตองการ

วธดาเนนงานวจย

การวจยเรองผลของการพฒนาชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด สาหรบนสตระดบปรญญาตรสาขาออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ ภาควชาศลปะและการออกแบบ คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ทมตอชดฝกทกษะการทาซลคสกรน และระดบความพงพอใจของนสตระดบปรญญาตร ภาควชาศลปะและการออกแบบ คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวรในครงนผวจยไดมการดาเนนการวจย 1 ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงนเปนนสตคณะสถาปตยกรรมศาสตร ภาควชาศลปะและการออกแบบ สาขาออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ มหาวทยาลยนเรศวร ประจาปการศกษา 1/2555 ชนปท 3 จานวน 103 คน กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปนนสตสาขาออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ ภาควชาศลปะและการออกแบบ คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ชนปท 3 สาขาออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ มหาวทยาลยนเรศวร ประจาปการศกษา 1/2555 ทลงทะเบยนเรยนรายวชาออกแบบผลตภณฑสงทอและแฟชน จะใชการสมแบบเจาะจง (Purposive sampling) จานวน 20 คน 2 ตวแปรทใชในการวจย 2.1 ตวแปรตน (Independent variable) ชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด สาหรบนสตระดบปรญญาตร 2.2 ตวแปรตาม (Dependent variable) ผลสมฤทธทางการเรยนและความพงพอใจของชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด สาหรบนสตระดบปรญญาตร 3 เครองมอทใชในการวจยและวธการพฒนาเครองมอ 3.1 แผนกจกรรมการออกแบบลวดลายในการทาซลคสกรน โดยใชการผสมผสานกนระหวาง เทคนคการพมพซลคสกรน และความคดสรางสรรค ประกอบดวย


_______________________________________________________________________________

84

3.1.1 กจกรรมการศกษาออกแบบลวดลายบนสอสงทอในการทาซลคสกรนเบองตน เพอใหมความรความเขาใจในการออกแบบอยางเหมาะสมสวยงาม ประกอบดวย 1) การเลอกประเภทของเสอทตองการออกแบบลวดลาย 2) การเลอกสของเสอทตองการออกแบบลวดลาย 3) การรางแบบลวดลายทตองการลงบนกระดาษไข 3.1.2 กจกรรมการใชชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด โดยใหนสตลงมอทาซลคสกรน ประกอบดวย

1) การเคลอบนายาไวแสงในกรอบบลอกสกรนสาเรจรป 2) การนาแบบทไดเตรยมไวมาทาการฉายบลอกสกรน โดยใชตฉายบลอกสกรนจากแสงอาทตยท

ไดพฒนาขน 3) นาบลอกสกรนทฉายเสรจแลว มาทาการลางนายาไวแสงดวยนาเปลา เพอใหไดลวดลายของ

บลอกสกรนตามแบบทไดออกแบบไว 4) นาสและเสอทไดเตรยมไวมาทาการพมพซลคสกรน

3.2 แบบวดผลสมฤทธทางการศกษาชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดฉายดวยแสงแดด สาหรบนสตระดบปรญญาตร 3.2.1 ออกขอสอบกอนเรยนและหลงเรยน แลวนาไปใหผเชยวชาญตรวจสอบความเทยงตรง 3.2.2 นาแบบทดสอบทไดมาสอบกอนเรยนและหลงเรยน 3.2.3 รวบรวมผลคะแนนและประเมนวดผลสมฤทธ 3.3 แบบวดระดบความพงพอใจของชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดฉายดวยแสงแดด สาหรบนสตระดบปรญญาตร 3.3.1 นาหลกการออกแบบมาเปนหวขอหลกแลวนาไปสมภาษณผเชยวชาญ 3.3.2 นาหลกการออกแบบมาเปนหวขอหลกแลวนาไปสมภาษณนสตกลมตวอยาง

3.4 ขนตอนในการสรางเครองมอและการทดลองใช ผวจยไดดาเนนการสรางเครองมอตามขนตอนดงน 3.4.1.กจกรรมการศกษาออกแบบลวดลายบนสอสงทอในการทาซลคสกรนเบองตน มลาดบขนตอนดงน 1) ศกษาหลกการและทาความเขาใจเกยวกบการออกแบบลวดลายบนสอสงทอและการทาซลคสกรนเบองตน จากเอกสารงานวจยทเกยวของ 2) กาหนดจดมงหมายของการจดกจกรรม 3) กาหนดรปแบบกจกรรมใหมความเหมาะสมกบระยะเวลา และจดมงหมายของการจดกจกรรม 4) ออกแบบการจดกจกรรมตามรปแบบทไดกาหนดเอาไว เพอใชในการสงเสรมทกษะการออกแบบลวดลายบนสอสงทอ และการทาซลคสกรนเบองตน 5) นาแผนกจกรรมทสรางขนไปใหอาจารย ทปรกษาวทยานพนธ เพอตรวจสอบและขอคาแนะนาในการปรบปรงแกไข 6) นาแบบสอบถามทปรบปรงแกไขแลวใหผเชยวชาญ 4 ทานตรวจสอบการใชภาษา ความสอดคลองของกจกรรมเพอนาไปปรบปรงแกไขใหสมบรณมากยงขน โดยผเชยวชาญจะตองเปนผทมความร ความชานาญและประสบการณทเกยวของกบการออกแบบลวดลายบนสอสงทอ และการทาซลคสกรนเบองตน ไดแก - อาจารย อนสรณ จนทวงศ ผเชยวชาญการออกแบบลวดลายทางศลปะ โรงเรยนพษณโลกพทยาคม - นายทองสข สดเกต ผเชยวชาญการทาซลคสกรน ชมชนหลงหลงศาลพษณโลก


_______________________________________________________________________________

85

- นายปฏหาร ประกาศสจธรรม ผประกอบการทางดานงานซลคสกรน รานแชมปสปอรต 38/5-6 ถ.สนามบน อ.เมอง จ.พษณโลก 65000 - อาจารยวเชยร เซยงวอง ผเชยวชาญดานการสอน/เทคนคเชงปฏบตการ โรงเรยนเฉลมขวญสตร การหาความเทยงตรงของเนอหา (Content Validity) ของแบบสอบถาม โดยผเชยวชาญทง 4 คน ซงจะพจารณาความสอดคลองของคาถาม โดยมเกณฑในการใหคะแนน ดงน + 1 คะแนน สาหรบขอคาถามทสอดคลองกบนยามศพทและวตถประสงค 0 คะแนน สาหรบขอคาถามทไมแนใจวาสอดคลองกบนยามศพทและวตถประสงค - 1 คะแนน สาหรบขอคาถามทไมสอดคลองกบนยามศพทและวตถประสงค โดยถอความคดเหนทสอดคลองกนของผเชยวชาญรอยละ 80 ขนไปเปนเกณฑและเมอผลการตรวจสอบพบวาควรมการปรบปรงแกไข ผวจยนามาปรบปรงใหดยงขนเพอนาไปเสนอกบอาจารยทปรกษา และทาการทดลองในขนตอไป 7) นาชดกจกรรมทไดปรบปรงไปทดลองใชกบนสตคณะสถาปตยกรรมศาสตร ภาควชาศลปะและการออกแบบ สาขาออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ ชนปท 3 ปการศกษา 2555 มหาวทยาลยนเรศวร และวเคราะหกจกรรม โดยใชแบบประเมนในเรองทกษะการออกแบบลวดลายและการทาซลคสกรน

8)นาแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนใหนสตคณะสถาปตยกรรมศาสตร ภาควชาศลปะและการออกแบบ สาขาออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ ชนปท 3 ปการศกษา 2555 มหาวทยาลยนเรศวรทดสอบ จากนนวเคราะหขอสอบเพอพจารณาวาขอสอบแตละขอนนมระดบความยากหรอคาความงาย( Difficulty index or Easiness ) และคาอานาจจาแนกของขอสอบ( Disciminant index ) เพยงใดผลการวเคราะหจะทาใหทราบวาขอสอบแตละขอมความเหมาะสมมากนอยเพยงใด ขอสอบทมคณภาพจะสามารถนาไปวดและประเมนผลไดอยางเทยงตรงและเชอมนได

เกณฑการแปลความหมายคาความยากงาย ( p ) ของขอสอบ 0.81 - 1.00 หมายถง มาก ( ควรปรบปรงหรอตดทง )

0.60 - 0.80 หมายถง คอนขางงาย ( ด ) 0.40 - 0.59 หมายถง ยากพอเหมาะ ( ดมาก ) 0.20 - 0.39 หมายถง คอนขางยาก ( ด ) 0 - 0.19 หมายถง ยากมาก ( ควรปรบปรงหรอตดทง) เกณฑการแปลความหมายคาอานาจจาแนก ( r ) ของขอสอบ 0.60 - 1.00 หมายถง อานาจจาแนกดมาก 0.40 - 0.59 หมายถง อานาจจาแนกด 0.20 - 0.39 หมายถง อานาจจาแนกพอใช 0.10 - 0.19 หมายถง อานาจจาแนกตา (ควรปรบปรงหรอตดทง )

-1.00 - 0.09 หมายถง อานาจจาแนกตามาก ( ควรปรบปรงหรอ ตดทง )

3.4.2. กจกรรมการใชชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด 1) ออกแบบกจกรรมชดฝกทกษะในการทาซลคสกรน ใหมความเหมาะสมกบระยะเวลา และจดมงหมายของการจดกจกรรม 2) ใหนสตแบงกลม 2-3 คน ลงมอการทาซลคสกรนโดยใชชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด


_______________________________________________________________________________

86

3) แบบวดระดบความพงพอใจของชดฝกทกษะการทาซลคสกรน สาหรบนสตระดบปรญญาตร - ศกษาขอมลการออกแบบลวดลายบนสอสงทอ และการทาซลคสกรนเบองตนเพอเปนแนวทางในการสรางเครองมอและศกษาเอกสารงานวจยทเกยวของกบการวดระดบความพงพอใจ - ออกแบบแบบทดสอบระดบความพงพอใจ โดยคานงถงความสาคญในดานตางๆ - นาแบบทดสอบระดบความพงพอใจของชดฝกทกษะการทาซลคสกรนทไดมาหาคาเฉลยตามเกณฑทไดตงไวตามทฤษฎ 4 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดดาเนนการเกบขอมลดวยตนเอง โดยปฏบตตามขนตอนดงน

4.1 ผวจยนาหนงสอขอความรวมมอจากคณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร เพอนาชดกจกรรมมาใชกบนสตคณะสถาปตยกรรมศาสตร ภาควชาศลปะและการออกแบบ สาขาออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ ชนปท 3 ปการศกษา 2555 มหาวทยาลยนเรศวร และขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล

4.2 ผวจยทาการจดกจกรรมการศกษาออกแบบลวดลายบนสอสงทอในการทาซลคสกรนเบองตน และกจกรรมการใชชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด เพอทาการทดสอบความรความเขาใจ และทกษะในการทาซลคสกรน

4.3 ผวจยเกบรวบรวมขอมลและทาการบนทกผลการจดกจกรรม 4.4 ผวจยดาเนนการสอนโดยใชการจดกจกรรมการศกษาออกแบบลวดลายบนสอสงทอในการทาซลคสกรน

เบองตน และกจกรรมการใชชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด โดยใชเวลาทงสน 4 คาบ เปนเวลา 16 ชวโมง

5 การวธวเคราะหขอมล 5.1 ศกษาและวเคราะห เพอหาขอสรปเกยวกบการศกษาออกแบบลวดลายบนสอสงทอในการทาซลคสกรน

เบองตน และกจกรรมการใชชดฝกทกษะการทาซลคสกรนจากขอมลจากแบบทดสอบชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด โดยมขนตอนสาคญ ดงน 5.1.1 การนาขอมลมาสรปยอยเพอใหไดสวนทสาคญของขอมล

5.1.2 การสงเคราะหขอมลของการศกษาออกแบบลวดลายบนสอสงทอในการทาซลคสกรนเบองตน และกจกรรมการใชชดฝกทกษะการทาซลคสกรน

5.1.3 นาขอมลทไดมาสรป และมการจดหมวดหมของขอมลเปนกลมๆอยางมระเบยบ 5.2. การวเคราะหขอมลจากแบบประเมนระดบความพงพอใจของชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด สาหรบนสตระดบปรญญาตร มขนตอนในการวเคราะห ดงน

5.2.1 ผวจยไดดาเนนการประมวลผลและนาเสนอในรปแบบของตาราง 5.2.2 ผวจยทาการประเมนระดบความพงพอใจของชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวย

แสงแดด สาหรบนสตระดบปรญญาตร โดยผวจยไดกาหนดเกณฑในการใหคะแนนความพงพอใจ ดงน 5 หมายความวา มความพงพอใจมากทสด 4 หมายความวา มความพงพอใจมาก 3 หมายความวา มความพงพอใจเฉยๆ 2 หมายความวา มความพงพอใจเลกนอย 1 หมายความวา ไมพงพอใจ จากนนนาคาคะแนนของผตอบแบบประเมนไปวเคราะหขอมล และกาหนดเกณฑ ในการประเมน ดงน


_______________________________________________________________________________

87

คาเฉลย การแปลความหมาย 4.50 – 5.00 หมายถง มความพงพอใจมากทสด 3.50 – 4.49 หมายถง มความพงพอใจมาก 2.50 – 3.49 หมายถง มความพงพอใจปานกลาง 1.50 – 2.49 หมายถง มความพงพอใจนอย 1.00 – 1.49 หมายถง มความพงพอใจนอยทสด

สถตทใชในการวเคราะหขอมล ของระดบความพงพอใจของชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด โดยใชสถตเชงพรรณนา ไดแก คารอยละ (Percent) คาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) และการหาคาท กรณกลมตวอยางไมเปนอสระแกกน (t-test dependent samples)

ผลการวจย ผลการพฒนาชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด สาหรบนสตระดบปรญญาตร คณะสถาปตยกรรมศาสตร ภาควชาศลปะและการออกแบบ สาขาออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ มหาวทยาลยนเรศวร จากการสบคนขอมลตารา เอกสารตางๆ และทาการทดลองสอน เพอศกษาปญหาผวจยไดใชระยะเวลาในการสอนทงหมด 4 คาบ เปนเวลา16 ชวโมงการ สอนถายซลคสกรนทง 2 รปแบบคอ ชนดถายดวยไฟและแบบชนดถายดวยแสงแดด ผวจยไดพบวา ชนดถายดวยไฟ อปกรณทใชประกอบการเรยนการสอนไมมความพรอม หากสงใหนสตไปหาซออปกรณกจะไมครบ เครองทใชในการถายบลอกยงมขนาดใหญ อกทงยงใชพลงงานไฟฟาซงเปนการสนเปลองพลงงาน เพราะตองใชหลอดไฟถง 12 หลอด แสงทไดไมใชแสงจากธรรมชาตจงทาใหแมแบบใชเวลานานในการถายบลอก สทใชในการพมพไมหลากหลายเนองจากกระปกสมขนาดทใหญทาใหขนสงและเกบรกษาลาบาก เมอนสตผสมกาวอด อตราสวนทไมเทากนทาใหเกดการผดพลาดคอ ลางไมออกหรอบลอกหลดลอนไปพรอมกบนา

ผลการออกแบบชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด(ชดทดลองสอน)

ภาพ 1 ตถายซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด (ชดทดลองสอน)


_______________________________________________________________________________

88

ภาพ 2-4 ขนตอนการผลตตถายซลคสกรนโดยใชตถายแสงแดด(ชดทดลองสอน)

ภาพโดย : นายฐาปพนธ พรมช 10 สงหาคม 2554

ผลการสมภาษณผเชยวชาญ เกยวกบชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด

จากการสมภาษณผเชยวชาญในดานตางๆสรปไดวา รปรางและรปทรง ดมาก อยางไรกตาม ควรหาวสดทมนาหนกเบากวาน ใหทาเปนชดทมทกอยางทจาเปนสาหรบการถายบลอกสกรน ดงนนผวจยจงไดออกแบบและปรบปรงใหมดงคาแนะนาของผเชยวชาญ

ผลการออกแบบชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด(ชดปรบปรงใหม)

ภาพ 5 ตถายซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด (ชดปรบปรงใหม)


_______________________________________________________________________________

89

ภาพ 6-11 ชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด (ชดปรบปรงใหม)

ภาพโดย : นายฐาปพนธ พรมช 19 สงหาคม 2555

ภาพ 12-16 อปกรณทมในชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด (ชดปรบปรงใหม) ภาพโดย : นายฐาปพนธ พรมช 19 สงหาคม 2555


_______________________________________________________________________________

90

ภาพท 17-20ทดลองสอนการถายซลคสกรนชนดถายดวยไฟ ทาการสอนโดยนายฐาปพนธ พรมช ภาพโดย : สฤษด นาใจเพชร บนทกเมอ 25 สงหาคม 2554

ภาพท 21-24 ทดลองสอนการถายซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด ทาการสอนโดยนายฐาปพนธ พรมช ภาพโดย : สฤษด นาใจเพชร บนทก1 กนยายน 2554

ภาพท 25-35 ทดลองสอนการถายซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด ทาการสอนโดยนายฐาปพนธ พรมช ภาพโดย : สฤษด นาใจเพชร บนทกเมอ 19 กรกฎาคม 2555


_______________________________________________________________________________

91

ภาพท 36-53 ทดลองสอนการถายซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด ทาการสอนโดยนายฐาปพนธ พรมช

ภาพโดย : สฤษด นาใจเพชร บนทกเมอ 26 กรกฎาคม 2555

วเคราะหขอมลจากการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางดานทกษะการทาซลคสกรนของนสตกอนเรยนกบหลงเรยนดวยชดฝกทกษะการทาซลสสกรนชนดถายดวยแสงแดด

ตาราง 1 แสดงการประเมนการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางดานทกษะการทาซลคสกรนของนสตกอนเรยนกบหลงเรยนดวยชดฝกทกษะการทาซลสสกรนชนดถายดวยแสงแดด (n=20)

* P<0.05 แตกตางอยางมนยสาคญทางสถต

จากตารางการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางดานทกษะการทาซลคสกรนของนสตกอนเรยนกบหลงเรยนดวยชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด เปนการทดสอบความแตกตางคาเฉลยของคะแนนกอนเรยนกบหลงเรยนของกลมตวอยาง จานวน 20 คน พบวา คะแนนหลงเรยนของนสตทเรยนดวยชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดดสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

รายการ กอนเรยน หลงเรยน

t Sig. x SD. x SD.

คะแนนผลสมฤทธ 7.15 2.23 15.70 0.86 -17.10* .000


_______________________________________________________________________________

92

การวเคราะหขอมลจากแบบประเมนความพงพอใจของนสตทมตอชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด ตาราง 4 แสดงการประเมนความพงพอใจของนสตทมตอชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด (n=20)

รายการประเมน X SD.

สรปผล

1) หนาทใชสอย

1.1 หยบจบถนดมอ 4.45 0.69 พงพอใจมาก

1.2 เปดปดงาย 4.20 0.83 พงพอใจมาก

1.3 วธการทางานหรอวธการใชงาน 4.40 0.82 พงพอใจมาก

1.4 ระยะเวลาในการถายบลอกสกรน 4.35 0.81 พงพอใจมาก

2) ความปลอดภย

2.1 ไมมเหลยมมม 4.20 0.77 พงพอใจมาก

2.2 มระบบลอค 4.30 0.80 พงพอใจมาก

3) ความแขงแรง

3.1 วสดทใชมความแขงแรง 4.55 0.60 พงพอใจมากทสด

3.2 วสดทใชใสสมความทนทานตอแรงกระแทก 4.63 0.60 พงพอใจมากทสด

4) ความสะดวกสบายในการใชงาน

4.1 สะดวกตอการใชสอย 4.45 0.69 พงพอใจมาก

4.2 แยกอปกรณการใชงานอยางชดเจน 4.55 0.69 พงพอใจมากทสด

5) ความสวยงาม

5.1 มรปทรงทแปลกใหม 4.45 0.69 พงพอใจมาก

5.2 มสสนมสวยงาม 4.50 0.61 พงพอใจมากทสด

6) ราคา

6.1 ราคามความเหมาะสมกบผลตภณฑ 4.50 0.69 พงพอใจมากทสด

7) การซอมแซม

7.1 ชนสวนอปกรณเปนของทหาไดงาย 4.50 0.69 พงพอใจมากทสด

7.2 รปทรงไมซบซอนงายตอการซอม 4.55 0.83 พงพอใจมากทสด

8) วสด

8.1 วสดทใชมความเหมาะสมกบผลตภณฑ 4.55 0.60 พงพอใจมากทสด

8.2 วสดทใชสามารถกนสารเคมจากนายาและส 4.65 0.49 พงพอใจมากทสด

9) การขนสง

9.1 รปทรงงายตอการขนสง 4.60 0.75 พงพอใจมากทสด

9.2 งายตอการพกพา 4.65 0.59 พงพอใจมากทสด

คาเฉลยรวม 4.48 0.70 พงพอใจมาก


_______________________________________________________________________________

93

จากตารางผลการวเคราะหความคดเหนของกลมตวอยางตามรายการประเมนจานวน 20 คน พบวา ชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดดมความเหมาะสมสาหรบนามาใชประกอบการเรยนการสอนซลคสกรน เนองจากผตอบแบบสอบถามแสดงระดบความพงพอใจตอ ชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดดอยในระดบความพงพอใจมาก ( X = 4.48)

อภปรายผลการวจย การวจยครงนผวจยไดออกแบบและพฒนาชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดดโดยใชหลกเกณฑ หนาทใชสอย ความปลอดภย ความแขงแรง ความสะดวกสบายในการใชงาน ความสวยงาม ราคา การซอมแซม วสด การขนสง มาใชในการออกแบบรายละเอยด 1 หนาทใชสอยหยบจบถนดมอ เปดปดงาย วธการทางานหรอวธการใชงาน ระยะเวลาในการถายบลอกสกรน 2 ความปลอดภย ไมมเหลยมมม มระบบลอค 3 ความแขงแรง วสดทใชมความแขงแรง วสดทใชใสสมความทนทานตอแรงกระแทก

4 ความสะดวกสบายในการใชงาน สะดวกตอการใชสอย แยกอปกรณการใชงานอยางชดเจน 5 ความสวยงาม มรปทรงทแปลกใหม มสสนมสวยงาม 6 ราคา ราคามความเหมาะสมกบผลตภณฑ 7 การซอมแซม ชนสวนอปกรณเปนของทหาไดงาย รปทรงไมซบซอนงายตอการซอม 8 วสด วสดทใชมความเหมาะสมกบผลตภณฑ วสดทใชสามารถกนสารเคมจากนายา และส 9 การขนสง รปทรงงายตอการขนสง งายตอการพกพา การวจยครงน แสดงใหเหนถงความสาคญของการออกแบบและพฒนาชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดดทสงผลตอความพงพอใจของนสตคณะสถาปตยกรรมศาสตร ภาควชาศลปะและการออกแบบ ชนปท 3 สาขาออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ มหาวทยาลยนเรศวร ประจาปการศกษา 1/2555 ทลงทะเบยนเรยนรายวชาออกแบบผลตภณฑสงทอและแฟชน จานวน 20 คนซงในการออกแบบและพฒนาทด ควรมขนาดทเหมาะสม สามารถปกปองอปกรณได มลกษณะททนสมย อกทงยงสามารถใชในการถายบลอก(All in one)ไดอกดวย การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางดานทกษะการทาซลคสกรนของนสตกอนเรยนกบหลงเรยนดวยชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดด เปนการทดสอบความแตกตางคาเฉลยของคะแนนกอนเรยนกบหลงเรยนของกลมตวอยางของงานวจย จานวน 20 คน การทดสอบความแตกตางคาเฉลย พบวาคา Sig. ของนสตกอนเรยนกบหลงเรยน ไดคะแนนเฉลย 7.15 และ 15.70 ตามลาดบ โดยคา Sig. ทคานวณไดคอ .000 มคานอยกวาคานยสาคญทตงไวทระดบ 0.05 จงสรปไดวา คะแนนหลงเรยนของนสตทเรยนดวยชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดดสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05

การวเคราะหความคดเหนของนสตคณะสถาปตยกรรมศาสตร ภาควชาศลปะและการออกแบบ ชนปท 3 สาขาออกแบบผลตภณฑและบรรจภณฑ มหาวทยาลยนเรศวร ประจาปการศกษา 1/2555 ทลงทะเบยนเรยนรายวชาออกแบบผลตภณฑสงทอและแฟชน จานวน 20 คน พบวา ชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดดมความเหมาะสมสาหรบนามาใชประกอบการเรยนการสอนซลคสกรน เนองจากผตอบแบบสอบถามแสดงระดบความพงพอใจตอ ชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดดอยในระดบความพงพอใจมาก ( X = 4.48) แตการสอนมขดจากดอยตรงทวาเครองมอ สถานทปฏบตมนอยตางกบจานวนนกศกษาแตละชนมมากและการสาธตแตละครงตองใชเวลามาก ทาใหผเรยนมเวลาในการปฏบตงานนอยลง ผเรยนกลมใหญกไมสามารถมองเหนการสาธตไดชดเจน และไมเขาใจรายละเอยดครบถวนเพราะมมมองแตกตางกน ทาใหการเรยนรตางกนไป การทจะแกปญหานไดนาจะนาเอาสอการสอนมา


_______________________________________________________________________________

94

ชวยสาหรบการสอนแบบสาธตใหไดดคอ เทปวดทศน (เปรอง กมท 2519 : 3 – 4) ทสามารถนาเสนอไดทงภาพและเสยง รวมทงอาจมตวอกษรประกอบใหเรยนรพรอมกนไปดวย ชวยใหผเรยนเกดความเขาใจเนอหาวชาชดเจน เรยนรไดรวดเรวขน และเขาใจบทเรยนไดงาย (วจตร ภกดรตน 2523 : 234) นอกจากน จะชวยใหผเรยนสามารถพฒนาการเรยนการสอนดวยตนเองอยางมประสทธภาพ ทาใหการเรยนการสอนดาเนนไปดวยด ผเรยนมความสนใจในการเรยน ผสอนมความสะดวกในการสอน ภาพเตอนใจตางๆ ของสอจะชวยใหเกดทกษะความรและสามารถนามาใชประกอบอาชพไดตอไป และทสาคญในการใชสอการสอนชวยผสอนใหประหยดเวลา และสามารถนาสอมาดทบทวนฝกฝนอกไดหลายๆ ครงจนชานาญ จากการทผวจยไดทบทวนงานวจยเรองบทเรยนวดทศนเรองการพมพซลคสกรน พบวาการสอนดวยบทเรยนวดทศนมประสทธภาพ 83.33/80.08 ซงสงกวาเกณฑมาตรฐานทกาหนดไว และผลสมฤทธทางการเรยนของกลมทดลองทเรยนดวยบทเรยนวดทศน สงกวา กลมควบคมทเรยนดวยวธสอนแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.5 (วชต แสงสวาง2545) ดงนนการทมซดการสอนซลลสกรนในชดฝกทกษะการทาซลคสกรนชนดถายดวยแสงแดดนนจะชวยทาใหนกศกษามความรความเขาใจมากขน

ขอเสนอแนะ 1. ผสนใจทจะทาซลคสกรนดวยชดฝกทกษะน ควรศกษาและทาความเขาใจคมอทใหมาในชดฝกทกษะกอนลงมอปฏบตงานจรง 2. งานวจยนควรมการศกษาและพฒนาตอยอดในดานตวโครงสรางโดยใชวสดทเบาและแขงแรงกวาวสดเดม เพอนาไปสการพฒนาในเชงพาณชยตอไป 3. งานวจยนเนนการสอนและทดลองการทาซลคสกรนโดยการพมพลงบนเสอเปนหลก และพมพไดสเดยว ลายทพมพควรมขนาดเลก เหมาะสาหรบการพมพลงบนกระเปาเสอ แขนเสอและคอเสอ หรอวสดทไมใหญมากนก จากดการพมพเสอจานวนไมเกน 20 ตวตอ 1 ชดฝกทกษะ

รายการอางอง

ประหยด พงษดา. (2536). ศลปะภาพพมพ กรรมวธแกะแมพมพไม. พมพครงแรก. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง แอนด พบลชชง เปรอง กมท. (2519). การวจยสอและนวกรรมการสอน. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครทรวโรฒ. รชน พรมช. (2549). งานภาพพมพซลคสกรน สอประกอบการเรยนการสอน รายวชาศลปะสรางอาชพ.พษณโลก : โรงเรยน

พทธชนราชพทยา. รงทพย อมรวชรวงศ .(2554). สและเคม. วทยาศาสตรและเทคโนโลยสงทอ มหาวทยาลยธรรมศาสตร .

http://www.skcolorchem.co.th สบคนเมอวนท 20 สงหาคม 2554 วรรณวฒก ปวตตานนท. ภาพพมพ. http://www.vattaka.com/printing/printing.htm สบคนเมอวนท 19 สงหาคม 2554 วจต ภกดรตน.(2523). วทยโทรทศนเพอการศกษา. นนทบร: มหาวทยาลยสทยธรรมาธราช วชต แสงสวาง.(2545). บทเรยนวดทศน เรองการพมพซลคสกรน. ฉะเชงเทรา: สถาบนราชภฏราชนครนทร


_______________________________________________________________________________

95

วรณ ตงเจรญ.(2523). ศลปะภาพพมพ. กรงเทพฯ: ประจกษการพมพ, สรชย สกขาบณฑต.(2536). ความรเบองตนวทยและโทรทศนการศกษา. กรงเทพฯ: สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา พระนคร

เหนอ. อรวรรณ ไชยสระ. หลกการออกแบบ. http://product.exteen.com/20070401/entry-4

สบคนเมอวนท 20 สงหาคม 2554 อศนย ชอรณ.(2532). ความรเกยวกบศลปะภาพพมพ. พมพครงแรก. กรงเทพฯ: โอ.เอส.พรนตง เฮาส อาไพ ตรณสาร. วธการสอนศลปศกษา. จาก http://pioneer.chula.ac.th สบคนเมอวนท 20 สงหาคม 2554

สทธบตรการออกแบบผลตภณฑ ทเขยบหร กลองใสปากกา ของประดบตกแตง แจกน และกลองใสคลปหนบกระดาษ

ไพฑรย ทองทรพย

Product Design Patent on Ashtray, Pen Box , Decoration ,Vase and Paper Clip Box Phitoon thongsap

สาขาวชาการออกแบบ คณะเทคโนโลยการเกษตรและเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค Department of Design. Faculty of Agricultural and Industrial Tecnology. Nakhon savan Rajabhat University *Corresponding auter E-mail address : Phitoon_315@ hotmail.com

บทนา

ทรพยสนทางปญญา เปนผลงานอนเกดจากการประดษฐ คดคน หรอสรางสรรคของมนษย ซงเนนทผลผลตของสตปญญา และความชานาญ โดยไมคานงถงชนดของการสรางสรรค หรอวธในการแสดงออก ทรพยสนทางปญญาอาจแสดงออกในรปแบบของสงทจบตองได เชน สนคาตาง ๆ หรอในรปของสงทจบตองไมได เชน บรการ แนวคดในการดาเนนธรกจ กรรมวธการผลตทางอตสาหกรรม เปนตน (กรมทรพยสนทางปญญา 2552 : 7) ทรพยสนทางปญญาแบงได 2 ประเภท คอ ทรพยสนทางอตสาหกรรม หมายถง ความคดสรางสรรคของมนษยทเกยวของกบสนคาอตสาหกรรมตาง ๆ ซงอาจเปนความคดในการประดษฐคดคน อาจจะเปนกระบวนการหรอเทคนคในการผลตทไดปรบปรงหรอคดคนขนใหม เชน การออกแบบผลตภณฑทางอตสาหกรรมทเปนองคประกอบและรปรางของตวผลตภณฑ นอกจากนยงรวมถงเครองหมายทางการคาหรอยหอ ชอและถนทอยทางการคาทไมเปนธรรม ทรพยสนทางอตสาหกรรม เชน สทธบตร, แบบผงภมของวงจรรวม, เครองหมายทางการคา, ความลบทางการคา, ชอทางการคา, สงบงชทางภมศาสตร และลขสทธ หมายถง สทธแตเพยงผเดยวของผสรางสรรคทจะกระทาการใด ๆ เกยวกบงานทผสรางสรรคไดทาขนตามประเภทลขสทธทกฎหมายกาหนด ไดแก งานวรรณกรรม นาฏกรรม ศลปกรรม ดนตรกรรม โสตทศนวสด ภาพยนตร สงบนทกเสยง งานแพรเสยงแพรภาพ หรองานอนใดในแผนกวรรณคด แผนกวทยาศาสตร หรอแผนกศลปะ ไมวางานดงกลาวจะแสดงออกโดยวธหรอรปแบบอยางใด นอกจากนนกฎหมายลขสทธยงใหความคมครองถงสทธของนกแสดงดวย การคมครองลขสทธไมครอบคลมถงความคดหรอขนตอน กรรมวธหรอระบบ หรอวธใช หรอทางาน หรอแนวความคดหลกการ การคนพบ หรอทฤษฎทางวทยาศาสตร หรอคณตศาสตร สทธบตร เปนหนงสอสาคญทรฐออกใหเพอคมครองการประดษฐ หรอการออกแบบผลตภณฑ ทมลกษณะตามทกฎหมายกาหนด ไดแก สทธบตรการประดษฐ หมายถง การใหความคมครองการคดคนเกยวกบลกษณะองคประกอบโครงสราง หรอกลไกของผลตภณฑ รวมทงกรรมวธในการผลต การเกบรกษา หรอการปรบปรงคณภาพของผลตภณฑ สทธบตรของผลตภณฑ หมายถง การใหความคมครองความคดสรางสรรคทเกยวกบรปราง ลกษณะภายนอกของผลตภณฑ องคประกอบของลวดลายหรอสของผลตภณฑ ซงสามารถใชเปนแบบสาหรบผลตภณฑอตสาหกรรม รวมทงหตถกรรมได และแตกตางไปจากเดม และอนสทธบตร หมายถง การใหความคมครองการประดษฐจากความคดสรางสรรค ทมการพฒนาเทคโนโลยไมสงมาก โดยอาจเปนการประดษฐคดคนขนใหม หรอปรบปรงจากการประดษฐทมอยกอนเพยงเลกนอย สาหรบผทรงสทธบตรหรออนสทธบตรมสทธเดดขาดหรอสทธแตเพยงผเดยวในการแสวงหาผลประโยชนจาการประดษฐ หรอการออกแบบผลตภณฑทไดรบสทธบตรหรออนสทธบตรนน ภายในระยะเวลาตามทกฎหมายกาหนด ประโยชนทไดรบจากการทเราไดรบสทธบตร ไมวาจะเปนจากการประดษฐคดคน หรอการออกแบบผลตภณฑ นอกจากจะกอใหเกดผลตภณฑ เครองมอ เครองใชใหม ๆ ทจะอานวยความสะดวกแลว ยงกอใหเกดผลตภณฑทใหความปลอดภยแกชวตมากขนดวย เชน ยารกษาโรค และอปกรณในการอานวยความสะดวกตาง ๆ การประดษฐคดคนสงใหม ๆ จะทาใหประชาชนไดรบแตสงด ๆ มคณภาพสงขน มประสทธภาพดขนและใหความปลอดภยแกชวตมากขน นอกจากนเจาของ

วารสารวชาการ ศลปะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปท 4 ฉบบท 2 ตลาคม – ธนวาคม 2556 _________________________________________________________________________________

97

สทธบตรสามารถนาการประดษฐหรอการออกแบบผลตภณฑไปผลตจาหนายนาเขามาในราชอาณาจกร หรออนญาตใหบคคลอนใชสทธบตรนน โดยไดรบคาตอบแทนทคมคา แนวทางในการไดมาซงสทธบตร การอกกแบบผลตภณฑ อาจมหลายแนวทางทแตละคนจะถงจดมงหมายทวางไว ขอยกตวอยางแนวทางของผเขยนทกวาจะไดมาซงสทธบตร วาตองมการวางแผนอยางไร ถงจะไดสทธบตรนน เราไดวางแผนเปนขนตอนทงหมด 7 ขนตอน ดงน 1. ศกษาขอมลเบองตนจากหนงสอ เชน ความรเบองตนดานทรพยสนทางปญญาจากแผนพบ เชน สทธบตรทาอยางไร สทธบตรจดทะเบยนอยางไร และอาจศกษาจากสอออนไลน และผทไดรบสทธบตรแลว 2. เมอเราคดวาจะจดสทธบตรประเภทการออกแบบผลตภณฑ ซงเปนผลงานสรางสรรคเกยวกบลกษณะภายนอกของผลตภณฑ เชน รปราง ลวดลาย หรอสของผลตภณฑ เราตงโจทยในใจวาจะทาอะไร สาหรบผเขยนคดวาจะทา ทเขยบหร กลองใสปากกา ของตกแตงตาง ๆ แจกน และกลองใสคลปหนบกระดาษ กไปทาการศกษาเรองเหลานนจากหนงสอ ตารา สอออนไลน จากนนกมแนวคดวาจะเลอกวสดเหลองทง เชน ขเถา ขเลอย แกลบ และแกนขาวโพด มาใชผสมกบเรซน โดยวธการหลอเปนผลตภณฑ

ภาพ 1 ขเถาทไดจากการเผาหญา ตนไมขางทางหลวง การเผาถาน การเผาเปลอกมะพราว การเผาแกลบเพอทาอฐ

การเผาฟางขาวในนา

ภาพ 2 ขเลอยจากการเลอยไมเพอทาเฟอรนเจอร


98

ภาพ 3 แกลบจากการสขาวจากโรงสขนาดเลกและโรงสขนาดใหญ

ภาพ 4 แกนขาวโพดจากโรงงานผลตอาหารสตว และจากการบรโภค

3.ดาเนนการรางแบบผลตภณฑ ทเขยบหร กลองใสปากกา ของประดบตกแตง แจกน และกลองใสคลปหนบกระดาษ (โดยใชแนวคดรปเหลยม เนนเอกลกษณความเปนไทย มความแขงแรง คานงถงประโยชนใชสอยและใชวสดเหลอทง)


99

4.สรางตนแบบผลตภณฑ ทเขยบหร กลองใสปากกา ของประดบตกแตง แจกน และกลองใสคลปหนบกระดาษ

5. นาผลงานไปเผยแพรพรอมทงมการประเมนผลผลตภณฑ เนองจากมหนวยราชการตดตอมาเพอใหไปนาเสนอผลงาน เรากไดจดนทรรศการ พรอมทงทาการเกบ

ขอมลจากแบบสอบถาม โดยสมตวอยางจากผมาชมนทรรศการ เมอประเมนผลแลวผลออกมาเปนทนาพอใจกจะเปนแนวทางใหเราสงผลงานไปจดสทธบตรตอไป ตวอยาง การนาเสนอผลงาน 7 ครง

1.นาเสนอผลตภณฑ งาน Techno Mart Inno Mart 2009( เทคโนโลยและนวตกรรมของไทย ประจาป 2552 )ระหวางวนท 1- 4 ตลาคม 2552 ณ อาคารชาเลนเจอร 2 อมแพค เมองทองธาน จ. ปทมธาน


100

2.แสดงผลตถณฑ งาน Ant and Desing 2009 ณ.อาคารเฉลมพระเกยรต 80 พรรษา วนท16-22 พฤศจกายน 2552 ณ.มหาวทยาลยราชภฎนครสวรรค อ.เมอง จ.นครสวรรค

3. นาเสนอผลตภณฑงาน UBI นครสวรรค งานแสดงสนคา ณ.มหาวทยาลยราชภฎนครสวรรค

18-20 ธนวาคม 2552

4.นาเสนอผลตภณฑ งานวนรวมพลคนศนยขาว ครงท 5 และมหกรรมสนคากลมแมบานเกษตรกร และ

วสาหกจชมชนจงหวดนครสวรรค วนท 15-19 มนาคม 2553 ณ.สนามกฬากลาง อาเภอเมอง จงหวดนครสวรรค


101

5.นาเสนอผลตภณฑ ในการประชมวชาการ และนาเสนอผลงานการวจยNSRU Reseanch Symposiun 2010 “การวจยเพอพฒนาทองถน” วนพธท 14 กรกฎาคม 2553 ณ.อาคารเฉลมพระเกยรต 80 พรรษา มหาวทยาลยราชภฎนครสวรรค

6.นาเสนอผลตภณฑ ในงานประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยราชภฎ ครงท 2 เรองการวจยทองถนเพอแผนดนไทย การพฒนาคณภาพชวตของคนในทองถน 14-17 มนาคม 2554 ณ.มหาวทยาลยราชภฎพบลสงคราม 7.แสดงผลตภณฑ ในโครงการววฒนาการศลปะสมยใหมกบวฒนธรรมไทย วนท 5-6 กนยายน 2555 ณ หองอมราวด ชน 3 อาคาร 14 มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค


102

นาแบบสอบถามใหผมาดการจดนทรรศการประเมนความพงพอใจของผลตภณฑ และผลออกมาอยใน ระดบมาก จงนาผลตภณฑทไดรบความสนใจจากผมาชมนทรรศการไปจดสทธบตร

6.ดาเนนการขอจดสทธบตร จากกรมทรพยสนทางปญญา กระทรวงพาณชย (วนทยนคาขอ 1 กนยายน 2553)ดาเนนการขอจดสทธบตรจากกรมทรพยสนทางปญญา ยนคาขอรบสทธบตรการออกแบบผลตภณฑ (ทเขยบหร) วนท 1 กนยายน 2553 ยนคาขอรบสทธบตรการออกแบบผลตภณฑ (กลองใสปากกา) วนท 1 กนยายน 2553 ยนคาขอรบสทธบตรการออกแบบผลตภณฑ(ของประดบตกแตง) วนท 1 กนยายน 2553 ยนคาขอรบสทธบตรการออกแบบผลตภณฑ(แจกน) วนท 1 กนยายน 2553 ยนคาขอรบสทธบตรการออกแบบผลตภณฑ(กลองใสคลปหนบกระดาษ)วนท 1 กนยายน 2553 ยนคาขอรบสทธบตรการออกแบบผลตภณฑ(กลองใสคลปหนบกระดาษ 2) วนท 1 กนยายน 2553

7.ไดรบสทธบตรการออกแบบผลตภณฑ จากกรมทรพยสนทางปญญา กระทรวงพาณชย (วนท 21 มนาคม 2555, 19 กรกฎาคม 2555 และ 21 พฤศจกายน 2555) ไดรบสทธบตรการออกแบบผลตภณฑจากกรมทรพยสนทางปญญา กระทรวงพาณชย ไดรบสทธบตรการออกแบบผลตภณฑ (ทเขยบหร) วนท 29 มนาคม 2555 ไดรบสทธบตรการออกแบบผลตภณฑ (กลองใสปากกา) วนท 19 กรกฎาคม 2555 ไดรบสทธบตรการออกแบบผลตภณฑ (ของประดบตกแตง) วนท 19 กรกฎาคม 2555 ไดรบสทธบตรการออกแบบผลตภณฑ (แจกน) วนท 19 กรกฎาคม 2555 ไดรบสทธบตรการออกแบบผลตภณฑ (กลองใสคลปหนบกระดาษ1) วนท 21 พฤศจกายน 2555 ไดรบสทธบตรการออกแบบผลตภณฑ (กลองใสคลปหนบกระดาษ 2) วนท 21 พฤศจกายน 2555


103

ขนตอนการดาเนนการ

บทสรป สทธบตร ดานการออกแบบผลตภณฑ เปนผลงานสรางสรรคเกยวกบลกษณะภายนอกของผลตภณฑ เชน รปราง ลวดลาย หรอสของผลตภณฑ การทจะไดมาซงสทธบตรนน เราจะตองทาการศกษาขอมลจากหนงสอ ตารา แผนพบ สอออนไลน อยางถองแทและเขาใจ ตองมความมงมนในการสรางผลตภณฑ โดยตองเปนการออกแบบผลตภณฑเชงอตสาหกรรม ซงรวมทงงานหตถกรรมดวย เปนการออกแบบผลตภณฑทยงไมมการใชแพรหลายในประเทศ ยงไมไดเปดเผยสาระสาคญ หรอรายละเอยด

7.ไดรบสทธบตรการออกแบบผลตภณฑ จากกรมทรพยสนทางปญญา กระทรวงพาณชย (วนท 21 มนาคม 2555, 19 กรกฎาคม 2555 และ 21 พฤศจกายน 2555)

1. ศกษาขอมลเบองตนจากหนงสอ เชน ความรเบองตนดานทรพยสนทางปญญาจากแผนพบ เชน สทธบตรทาอยางไร สทธบตรจดทะเบยนอยางไร และอาจศกษาจากสอออนไลน และผทไดรบสทธบตรแลว

2. เมอเราคดวาจะจดสทธบตรประเภทการออกแบบผลตภณฑ ซงเปนผลงานสรางสรรคเกยวกบลกษณะภายนอกของผลตภณฑ เชน รปราง ลวดลาย หรอสของผลตภณฑ เราตงโจทยในใจวาจะทาอะไร สาหรบผเขยนคดวาจะทา ทเขยบหร กลองใสปากกา ของตกแตงตาง ๆ แจกน และกลองใสคลปหนบกระดาษ กไปทาการศกษาเรองเหลานนจากหนงสอ ตารา สอออนไลน จากนนกมแนวคดวาจะเลอกวสดเหลองทง เชน ขเถา ขเลอย แกลบ และแกนขาวโพด มาใชผสมกบเรซน โดยวธการหลอเปนผลตภณฑ

3.ดาเนนการรางแบบผลตภณฑ ทเขยบหร กลองใสปากกา ของประดบตกแตง แจกน และกลองใสคลปหนบกระดาษ (โดยใชแนวคดรปเหลยม เนนเอกลกษณความเปนไทย มความแขงแรง คานงถงประโยชนใชสอยและใชวสดเหลอทง)

5. นาผลงานไปเผยแพรพรอมทงมการประเมนผลผลตภณฑ

4.สรางตนแบบผลตภณฑ ทเขยบหร กลองใสปากกา ของประดบตกแตง แจกน และกลองใสคลปหนบกระดาษ

6.ดาเนนการขอจดสทธบตร จากกรมทรพยสนทางปญญา กระทรวงพาณชย (วนทยนคาขอ 1 กนยายน 2553)ดาเนนการขอจดสทธบตรจากกรมทรพยสนทางปญญา


104

ในเอกสาร หรอสงพมพกอนวนขอรบสทธบตร และตองไมคลายกบแบบผลตภณฑทมอยแลวการทจะไดสทธบตรเปนสงทไมยากเกนความสามารถทเราจะทา ตวเรามความขยน ตงใจ กจะประสบผลสาเรจ และไดรบสทธบตร ซงเราสามารถนาผลตภณฑไปจาหนาย หรออนญาตใหบคคลอนใชสทธบตรนนโดยไดรบคาตอบแทน เอกสารอางอง

กรมทรพยสนทางปญญา. (2552).ความรเบองตนดานทรพยสนทางปญญา.นนทบร:กระทรวงพาณชย.

จรพนธ สมประสงค. (2533).การสรางประตมากรรมจากปนปลาสเตอร. กรงเทพมหานคร:โอ.เอส.พรนตง เฮาส.

จฑารตน ปรชญาวรากร. (2546). รายงานวจยการศกษาการนาแกลบมาใชเปนสารตวเตมในบรรจภณฑ.

กรงเทพมหานคร : สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง.

ณรงคฤทธ สมบตสมภพ. (2554). ขเลอยไม.กรงเทพฯ : มหาวทยาลยพระจอมเกลาธนบร

ดศา ประสพลาภ. (2546). “การหลอเรซนเบองตน,” นตยาสารบายแฮนด. 1(1) : 51 ; มกราคม.

ทวศกด อวมนอย. (2543).วสดและเทคโนโลยการผลต. ปทมธาน : หจก.สยามสเตชนเนอรรซพพลายส

พชต เลยมพพฒน. (2539). เครองประดบ. กรงเทพมหานคร : หางหนสวนจากด ป.สมพนธพานชย,

วรณ ตงเจรญ. (2526).การออกแบบ. กรงเทพมหานคร : กรงสยามการพมพ.

Luh,B.S. Rice Utilization. 2 ed. New York : Acsdemic Press, 1991.

Min-Hong, Z.and Molhotra, v. “ Natural Pozzolans in Concrete,” High Performance Concrete.

93(6) : 629-639 ; November – Desember, 1996.

Prapasri Phichitvorapanich.Evaluation of Combustion in a Vortex Cell Furnace and Gasification in a Down Draft Gasifier Utilising Rice Husk. Master of Applied Science Thesis : The University of New South Wales,

1987.

หลกเกณฑและคาแนะนาสาหรบผเขยนบทความ

วารสารวชาการศลปะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร Art and Architecture Journal Naresuan University (AJNU) เปนวารสารทตพมพเพอเปนแหลงเผยแพรความกาวหนาของผลงานวชาการ บทความวจย และบทความวชาการทางสาขาศลปกรรมและสถาปตยกรรม ใหแกคณาจารย นสต และนกวชาการทงในและนอกสถาบน และนอกจากนนยงใชเปนสอกลางรายงานและแลกเปลยนผลการวจย แนวความคด หรอความรทเปนประโยชนและมคณคาทเกยวของกบผลงานวชาการ และการวจยทางสาขาศลปกรรมและสถาปตยกรรม ซงวารสารวชาการศลปะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร มหลกเกณฑในการนาผลงานมาตพมพในวารสารฯ โดยจะตองไดรบการตรวจสอบทางวชาการจากผทรงคณวฒกอน เพอใหวารสารมคณภาพระดบมาตรฐานสากล สามารถนาไปใชประโยชนและอางองไดตอไปในอนาคต ผลงานทสงมาตพมพจงตองมสาระนาสนใจ เปนผลงานททบทวนความรเดมหรอองคความรใหมททนสมย และจะตองเปนผลงานทไมเคยเสนอหรอกาลงเสนอเพอตพมพในวารสารวชาการใดมากอน โดยวารสารวชาการศลปะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร รบตพมพตนฉบบทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ 1. ประเภทของผลงานทตพมพในวารสารวชาการ 1.1 บทความวชาการ (Article) เปนบทความทเขยนขนในลกษณะวเคราะหวจารณ หรอเสนอแนวคดใหมๆ จากพนฐานทางวชาการทไดเรยบเรยงจากผลงานทางวชาการของตนเองหรอของผอน หรอเปนบทความทางวชาการทเขยนขนเพอเปนความรทมประโยชนแกคนทวไป 1.2 บทความวจย (Research Article) เปนบทความทมการคนควาอยางมระบบและมความมงหมายชดเจน เพอใหไดขอมลหรอหลกการบางอยางทจะนาไปสความกาวหนาทางวชาการ หรอการนาวชาการมาประยกตใชใหเกดประโยชน บทความวจยมลกษณะเปนเอกสารทมรปแบบของการวจยตามหลกวชาการ เชน มการตงสมมตฐานหรอมการกาหนดปญหาทชดเจนสมเหตผล โดยจะตองระบวตถประสงคทเดนชดแนนอน มการรวบรวมขอมล พจารณาวเคราะห ตความและสรปผลการวจยทสามารถใหคาตอบหรอบรรลวตถประสงคตามทตองการได 2. การจดเตรยมตนฉบบ 2.1 บทความภาษาไทยและภาษาองกฤษใหใชตวอกษร TH SarabunPSK ขนาดตวอกษร 14 ในการจดเตรยมบทความ 2.2 ใสเลขหนากากบทกหนาตรงดานลางตรงกลางของกระดาษ A4 2.3 ชอเรอง: ไมควรเกน 100 ตวอกษรรวมเวนวรรค 2.4 ชอผเขยนบทความ:อยถดมาจากชอเรอง หากมผเขยนบทความหลายคนทสงกดตางหนวยงานกนใหใชตวอกษรอารบคตวเลกกากบเหนอตวอกษรสดทายของนามสกลแตละคนใสเครองหมายจลภาค (,.comma) ถดจากตวอกษรอารบค ตามดวยเครองหมายดอกจน (asterisk) สาหรบผเขยนบทความสาหรบตดตอ 2.5 ทอยผเขยนบทความ: อยถดลงมาจากชอผเขยนบทความ ใหเขยนเรยงลาดบตามตวอกษรอารบคทกากบไวในสวนของชอผเขยนบทความ 2.6 อเมลผเขยนบทความ: อยถดจากทอยของผเขยนบทความ ใหใสอเมลของผเขยนบทความทสามารถตดตอไดในระหวางดาเนนการ 2.7 บทคดยอ(abstart) หรอ บทสรป (summary): ใหมเพยงยอหนาเดยวโดยไมใชหวขอยอยในบทคดยอ ระบความยาวไมเกน 300 คา หากเปนบทความภาษาไทย ตองมบทคดยอทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ ผเขยนบทความควรกาหนดคาสาคญ (keywords) ของเรอง แตไมควรเกน 5 คา

2.8 องคประกอบของบทความ 2.8.1 บทความวชาการ ประกอบดวย 1.สวนนา - ชอเรอง

- ชอผเขยนบทความ (ระบผเขยนบทความสาหรบตดตอ) - ทอยผเขยนบทความ/สงกด (ภาควชา คณะ มหาวทยาลย จงหวดและอเมลผเขยนบทความ) 2.บทสรป (Summary) คาสาคญ (Keywords ) จานวนไมเกน 5 คา 3.เนอหา - บทนา (Introduction) - เนอหาในแตละประเดน - สวนสรปประเดน (Conclusion) เพอขมวดปมเรองทนาเสนอ พรอมขอเสนอแนะจากผเขยนบทความ เกยวกบเรองดงกลาวสาหรบใหผอานไดพจารณาประเดนทนาสนใจตอไป 2.8.2 บทความวจย ประกอบดวย 1.หนาชอเรอง - ชอเรอง - ชอผเขยนบทความ (ระบผเขยนบทความสาหรบตดตอ) - สงกด (ภาควชา คณะ มหาวทยาลย จงหวด) และอเมลผเขยนบทความ 2.บทคดยอ - บทคดยอตองระบถงความสาคญของเรอง วตถประสงค วธการศกษา ผลการศกษา และบทสรป ความยาวไมเกน 300 คา 3.เนอหาบทความ- บทนา (ความสาคญของทมา ปญหาของงานวจย วตถประสงคการวจย) - วสดอปกรณและวธการ - ผลการศกษา - อภปรายผลการศกษา - สรปผลการศกษา - กตตกรรมประกาศ (ถาม) 2.9 เอกสารอางอง: เอกสารทนามาอางองควรไดมาจากแหลงทมการตพมพชดเจน อาจเปนวารสาร หนงสอหรอขอมลอนเตอรเนตกได ทงนผเขยนบทความตองเปนผรบผดชอบตอความถกตองของเอกสารอางองทงหมด กอนสงตนฉบบ ผเขยนบทความควรตรวจสอบถงความถกตองของการอางองเอกสาร เพอปองกน ความลาชาในการตพมพบทความ เนองจากบทความทการอางองไมถกตองจะไมไดรบการสงตอเพอพจารณา โดยผทรงคณวฒจนกวาการอางองเอกสารจะไดรบการแกไขใหถกตอง รปแบบของการอางองเอกสาร มดงน 2.9.1 การอางองจากหนงสอ รปแบบ : ชอผแตง. ปทพมพ ชอหนงสอ (ครงทพมพ). สถานทพมพ: สานกพมพหรอโรงพมพ. ตวอยาง : นรช สดสงข. (2548).การออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม. กรงเทพฯ : สานกพมพโอเดยนสโตร. จรวฒน พระสนต,ศภเดช หมะมาน และลนดา อนทราลกษณ. (2544). ศกษาจตรกรรมฝาผนงวดหวยแกว อาเภอบางกระทมจงหวดพษณโลก.พษณโลก : คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

ดเรก ปทมสรวฒน และพชรนทร สรสนทร (บรรณาธการ). (2545).วฒนธรรมแหงการเรยนรของคนไทย รวม บทความนาเสนอในการประชมวชาการประจาป 2545 คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร. กรงเทพฯ: พ.เอ.ลฟวง.

2.9.2 การอางองจากบทความในหนงสอ รปแบบ : ผแตง. (ปทพมพ). ชอบทความ. ในชอบรรณาธการ (บรรณาธการ), ชอเรอง (หนา เลขทอาง). สถานทพมพ: สานกพมพหรอโรงพมพ. ตวอยาง : สรมาส เฮงรศม. (2548). ภมปญญาชาวบาน:ทรรศนะใหมสการพฒนาทยงยน. ในดเรก ปทมสรวฒน (บรรณาธการ). ทนสงคมและทนวฒนธรรมในระบบเศรษฐกจและการจดการยคใหม: รวมบทความจาก การประชมทางวชาการประจาป 2547 มหาวทยาลยนเรศวร (หนา 237-251). กรงเทพ: พ.เอ.ลฟวง. 2.9.3 การอางองจากวารสาร รปแบบ : ผแตง. (ปทพมพ). ชอบทความ. ชอวารสาร, ปท (เลขประจาฉบบ), เลขหนาทตพมพบทความทงเรอง. ตวอยาง : สทศน เยยมวฒนา และกรธชา อนไพร. (2553). การประหยดพลงงานในอาคารดวยระบบทาความเยนแบบ ธรรมชาตของบานพกอาศยในสภาวะแวดลอมเขตรอนชน.วารสารวชาการศลปะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร, 1(1), 1-17. Hengrasmee, S. and Chansomsak, S. (2011). Environmentally Friendly Architecture Design studio: A Studio Based Case study. Journal of Architectural/Planning Research and Studies, 8(1), 97-108.

2.9.4 การอางองวทยานพนธและการศกษาคนควาดวยตนเอง รปแบบ: ผแตง. (ปทพมพ) ชอเรอง. วทยานพนธหรอการศกษาคนควาดวยตนเอง อกษรยอปรญญาปรญญา, ชอ มหาวทยาลย. ชอทตงมหาวทยาลย. ตวอยาง : ดนย เรยบสกล. (2556). การพฒนากระบวนการออกแบบชดประจาชาตไทย สาหรบการนาเสนอระดบ นานาชาต ศป.ด.,มหาวทยาลยนเรศวร, พษณโลก. 2.9.5 การอางองจากสอออนไลน

2.9.5.1.บทความออนไลน หมายถง บทความทเผยแพรโดยตรง ไมเปนสวนหนงของสอประเภทใด รปแบบ: ผแตง (วนท เดอน ปทเผยแพร). ชอบทความ. สบคนเมอ วนท เดอน ป, จาก แหลงทอยอยไฟล (URL) ตวอยาง: จรวฒน พระสนต และวนดา บารงไทย. (8 เมษายน 2543). วรรณกรรมเฉลมพระเกยรตพระราชนพนธ พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชฯ เรอง พระมหาชนก: ความงดงามแหงวรรณกรรม สยาม ความงดงามแหงนาพระราชหฤทย. สบคนเมอ 10 เมษายน 2544, จาก http://www.nu.ac.th/article/chanok.html

American Psychological Association.(September15,1995). APA public policy actionalert:Legislation would affect grant recipients. Retrieved January 25,1996, from

http://www.apa.org/ppo/istook.html 2.9.5.2. บทความในสอออนไลน หมายถง บทความทเผยแพรเปนสวนหนงของสอออนไลนประเภทใดประเภท

หนง เชน หนงสอ วารสาร หนงสอพมพ เปนตน รปแบบ: ผแตง. (วนท เดอน ปทเผยแพร). ชอบทความ. ชอสอออนไลน. สบคนเมอ วนท เดอน ป, จาก แหลงทอยของไฟล (URL) ตวอยาง: พชย ลพพฒนไพบลย.(ตลาคม 2546). การวจยตลาด. วารสารประสทธภาพการจดการ. สบคนเมอ 13 กนยายน 2549, จากhttp://www.smethai.net/effectivemanagement/index.asp/ Robinson, P. (January 2055). Aptitude and second language acquisition. Annual review of applied linguistics. Retrieved September 14, 2006, from http://journals.cambridge.org/action/displayIssue?iid=322778

2.9.5.3.บทเรยนอเลกทรอนกส (e-learning)

ในกรณลงรายการบรรณานกรมบทเรยนอเลกทรอนกสใหลงรปแบบรายการ ดงน รปแบบ: ผแตง. (วนท เดอน ปทเผยแพร). ชอบทหรอชอเรอง. ชอบทเรยนออนไลน. สบคนเมอ วนท เดอน ป, จาก แหลงท อยของไฟล (URL) ตวอยาง: ทพรตน สทธวงศ. (ม.ป.ป.) สวนประกอบของคอมพวเตอร.355308 คอมพวเตอรเพอการเรยนการสอน. สบคน เมอ 26 มนาคม 2550, จาก http://www.edu.nu.ac.th/wbi/355308/frame_menu.htm

Mae Fah Luang University. (n.d.) Chapter 7 : storage. 1405102 Introduction to postharvest technology. Retrieved March 26, 2007, from http://elearning.mfu.ac.th/mflu/1405102/lesson.htm

สามารถขอหลกเกณฑและคาแนะนาสาหรบผเขยนบทความวชาการ ทงานวารสารวชาการ คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร หรอดขอมลจากเวบไซดท www.arch.nu.ac.th/ajnu และสามารถสง file ทาง E-mail ไดท [email protected] หรอสงไปรษณยมายง คณศรอรา เสอทะยาน ผประสานงานวารสารวชาการ ศลปะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร (AJNU) คณะสถาปตยกรรมศาสตร ต.ทาโพธ อ.เมองพษณโลก จ.พษณโลก 65000 โทรศพท 055-962459 E-mail : [email protected] หรอ รองศาสตราจารย ดร.นรช สดสงข หวหนากองบรรณาธการ วารสารวชาการ ศลปะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร (AJNU) คณะสถาปตยกรรมศาสตร ต.ทาโพธ อ.เมองพษณโลก จ.พษณโลก 65000 โทรศพท 055-962491 E-mail : [email protected]

วารสารวิชาการ · 2014-05-28 · หัวหน้าสถานศ...

Documents

Transcript of วารสารวิชาการ · 2014-05-28 · หัวหน้าสถานศ...