ศกยภาพคนไทย เพออนาคตประเทศไทย

เอกสารประกอบการประชมประจ าป 2560 ของ สศช.

เรอง “ขบเคลอนแผนฯ 12 สอนาคตประเทศไทย” วนจนทรท 3 กรกฎาคม 2560

ณ หองแกรนดไดมอนดบอลรม ศนยแสดงสนคาและการประชมอมแพค เมองทองธาน จงหวดนนทบร

จดโดย ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.)

เดก แรงงาน ผสงอาย

2560 2564 2569 2579

30242017

65 64 60 56

โครงสรางประชากรของประเทศไทยป 2560 - 2579 (รอยละ)

ทมา : สศช. และ UNFPA (2558). รายงานสถานการณประชากรไทย

พ.ศ. 2558 โฉมหนาครอบครวไทย ยคเกดนอย อายยน.

เปาหมายการพฒนาคนและสงคมในอก 20 ป ตามรางกรอบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579)

คอ“การพฒนาคนใหมศกยภาพในการพฒนาประเทศ มความพรอมทงกาย ใจ สตปญญา มทกษะคด วเคราะห มการเรยนรตลอดชวต

มจตส�านกทดงาม มความรบผดชอบ เพอน�าไปสงานและรายไดทสรางความมนคงใหชวต ครอบครวมความอบอน ชมชนมความเขมแขง

รวมถงสงคมมความปรองดอง สามคค สามารถผนกก�าลงเพอพฒนาประเทศไดตอไป”

ทมา : การคาดประมาณประชากรของประเทศไทย พ.ศ. 2553 - 2583, สศช.

การบรรลเปาหมายการพฒนาคนและสงคมในระยะยาวและประเดนทาทาย

อยางไรกตาม การบรรลเปาหมายดงกลาวตองเผชญกบ

ความทาทายในหลายดาน ทงการเปลยนแปลงดานประชากร

ทประเทศไทยจะเขาส สงคมสงวยอยางสมบรณในป 2564

โดยจะมสดสวนของผสงอายถงรอยละ 20 และสดสวนดงกลาว

จะเพมขนอยางตอเนอง ขณะทวยเดกและวยแรงงานมสดสวน

ลดลง โดยวยเดกมสดสวนคดเปนรอยละ 16 ขณะทวยแรงงาน

คดเปนรอยละ 64 และในป 2579 จะมสดสวนผสงอายมากถง

รอยละ 30 ขณะทวยเดกและวยแรงงานมสดสวนลดลงเหลอ

รอยละ 14 และรอยละ 56 ตามล�าดบ

นอกจากน สถาบนครอบครวซงเปนสถาบนเบองตน

ในการบมเพาะคนใหมความเขมแขงและเปนคนด ไดมการ

เปลยนแปลงไปตามสภาพแวดลอมดานเศรษฐกจและสงคม

สงผลใหลกษณะครอบครวไทย “ตามแบบแผน” ทเปนครอบครว

สามรนทประกอบดวยพอแม ปยาหรอตายาย และเดกสองหรอ

สามคน มรปแบบทหลากหลายขน โดยระหวางป 2533 - 2553

แมครอบครวสามรนจะยงเพมขนประมาณ 1.3 เทา และเปน

ครอบครวประเภทหลก แตรปแบบครอบครวเดยว/ครวเรอน

คนเดยวกมสดสวนสงขนเชนกน โดยครอบครวทเปนคสามภรรยา

ทไมมบตรเพมขนถง 3 เทา เชนเดยวกบลกษณะของการเปน

ครวเรอนคนเดยวเพมขนถง 2 เทา ขณะทครอบครวพอ แม ลก

ซงเคยเปนครอบครวประเภทหลกกลบมสดสวนลดลงประมาณ

ครงหนงสงผลใหระบบเกอกลในระดบครอบครวอาจลดลงได

ศกยภาพคนไทยเพออนาคตประเทศไทย

18 16 16 14

ครอบครว 3 รน ครอบครวเดยว

คสามภรรยาไมมบตร ครวเรอนคนเดยว

การเปลยนแปลงของครอบครวไทยลกษณะตางๆระหวางป 2533 - 2553

2

ขณะเดยวกนยงมการเปลยนแปลงของเจเนอเรชน (Generation)1 คอ กลมประชากรทเกดและเตบโตในแตละ ชวงเวลาภายใตสภาพแวดลอมทแตกตางกน สงผลใหมทศนคตและวถการใชชวตทแตกตางกน โดยประชากรรนใหมเกดมาทามกลางความกาวหนาของเทคโนโลย สงผลใหมแนวความคด และรปแบบการใชชวตตางไปจากร นกอน ซงต องการชดนโยบายสนบสนนการเลยงด การเรยนรและการท�างานในรปแบบทตางออกไป รวมถงศกยภาพในการใชและการเขาถง เทคโนโลยสารสนเทศและความร จะมความแตกตางกนในแตละเจเนอเรชน (Digital divide) อาจน�าไปสโอกาสในการมงานท�าทดทตางกน และสงผลตอความเหลอมล�าทางรายไดขน ในอนาคต

นอกจากน ประชากรในทกกล มวยยงมป ญหาเชงคณภาพ ตงแตปฐมวย วยเดก วยแรงงาน และวยสงอาย อาท เดกปฐมวยมพฒนาการไมสมวย เดกวยเรยนมระดบ IQ EQ ทต�ากวาคามาตรฐาน วยแรงงานมทกษะความรความสามารถไมตรงกบความตองการของผประกอบการ และผสงวยมภาวะพงพงสง นอกจากปจจยในเชงปจเจกแลว สงคมไทยในภาพรวม ยงมป ญหาคณธรรม จรยธรรม โดยขอมลจากสภาปฏรปแหงชาต (2558) และผลส�ารวจคณธรรมของศนยคณธรรมและนดาโพลในป 25592 ระบถงการขาดจตส�านกสาธารณะ การขาดความรบผดชอบตอสงคม การเหนแกประโยชนสวนตวมากกวาสวนรวม ลมหลงบชาวตถ การขาดการคดวเคราะห ซงเปนรากฐานทน�าไปสปญหาทจรตคอรรปชน ปญหาการขาดความสามคคและความขดแยงในสงคม และปญหาการฟงเฟอเกนตว

ทมา: แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12

กลมเดกแรกเกดและปฐมวย

• สดสวนเดกทมพฒนาการสมวยยงอย

ระดบคงทประมาณรอยละ 73

กลมวยเรยน• ระดบ IQ และ EQ ต�ากวาคามาตรฐาน

• คณภาพระบบการศกษาในภาพรวม

คณภาพดานการศกษาวทยาศาสตร

และคณภาพอดมศกษา ซงมความ

ส�าคญตอการยกระดบประเทศไปส

เศรษฐกจทมมลคาสงบนฐานการวจย

พฒนาอยในล�าดบต�า1

กลมวยท�างาน• ผลตภาพแรงงานต�า2

• ทกษะความรความสามารถไมตรงกบ

ความตองการของผประกอบการ

• มแนวโนมเปนโรคไมตดตอเรอรงมาก

ขน

กลมผสงวย• จบชนประถมหรอต�ากวา

• เงนออมไมเพยงพอ

• ขาดหลกประกนในระยะยาว

• มภาวะพงพงสง

• มปญหาสขภาพ

ปญหาคณภาพประชากรในทกกลมวยในปจจบน

ปญหาคณธรรมจรยธรรม

หมายเหต: 1. ล�าดบท 46 จากการจดอนดบโดย IMD2017 ใน 63 ประเทศ

2. ผลตภาพแรงงานอยในอนดบท 57 จาก 63, IMD2017 และในชวง ป 2544 - 2557 ผลตภาพแรงงานเฉลยเพมขนรอยละ 2.9 ตอป ต�ากวาประเทศเพอนบาน อาท มาเลเซย

1 เทาตว สงคโปร 5 เทาตว

ทงน ไมเฉพาะแตสถานการณภายในทถอเปนความทาทาย

อนยงใหญตอการบรรลเปาหมายการพฒนาทตงไว ประเทศไทย

ยงมความทาทายจากการเปลยนแปลงบรบทภายนอก ทจะสง

ผลตอการพฒนาศกยภาพทนมนษยและสงคม โดยเฉพาะ

การเปลยนโลกจากความกาวหนาของเทคโนโลยทสงผลตอการ

เชอมตอโลกทงในเชงกายภาพ การเคลอนยายคน และการเชอม

ด านจตใจ (Soft sides) เช นในเรองการเลอนไหลทาง

วฒนธรรม อกทงยงเปนปจจยสการเปลยนรปแบบการด�าเนน

ธรกจและรปแบบการสรางงานทจะมการใชเทคโนโลยเพม

มากขนในการเพมประสทธภาพการท�างานและการสราง

นวตกรรม ดงนน งานหลายงานจะถกทดแทนดวยระบบ

อตโนมตและจะมอาชพใหม ๆ เพมขนในอนาคต ซงหาก

สามารถพฒนาคนและโครงสรางพนฐานรองรบไดอยางเหมาะสม

กจะสามารถน�าเทคโนโลยมาใชแกไขปญหาสงคมและยกระดบ

มาตรฐานคณภาพชวตไดในหลายดาน

1 ในป 2560 ประเทศไทยมประชากร 5 ร นเจเนอเรชน ได แก 1) ร นก อนเบบบมเมอร (2426 - 2488) 2) ร นเบบบมเมอร (2489 - 2507)

3) เจนฯ เอกซ (2508 – 2524) 4) เจนฯ วาย (2525 – 2548) และ 5) เจนฯ ซและอลฟา (2549 – 2568) 2 ผลส�ารวจคณธรรมของศนยคณธรรมและนดาโพลป 2559 และขอมลจากสภาปฏรปแหงชาต (2558). วาระพฒนาท 4: ระบบคานยม คณธรรม จรยธรรม เพอความเปน

พลเมองทดและมนษยทสมบรณ หนา 21 - 23.

ทมา : แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12

3

ทมา : ประมวลโดย สศช. จาก Frey, C.B. and Osborne, M.A. (2013). The Future of Employment: How Susceptible are Jobs to Computerisation?.University

of Oxford. และบทความตางๆ อาท Cleveland, B. (2017). Creating a Job-Ready Workforce to Power the Digital Economy in the 12st Century.

<https://www.linkedin.com/pulse/creating-job-ready-workforce-power-digital-economy-21st-cleveland>.

ประเดนดานความเหลอมล�ายงเปนปญหามาอยางตอเนอง

แมทผ านมา ประเทศไทยจะสามารถลดสดสวนคนจนจาก

รอยละ 65.17 ในป 2531 เหลอเพยงรอยละ 7.2 ในป

2558 แตความเหลอมล�าทางรายไดทวดจากคาสมประสทธ

ความไมเสมอภาค (Ginicoefficient) กลบลดลงเลกนอย

จาก 0.487 ในป 2531 เหลอ 0.445 ในป 2558 ซงยงคงอยใน

ระดบสงเมอเปรยบเทยบกบหลายประเทศในภมภาคอาเซยน3

และน�ามาสความไมเทากนของทนทมในการพฒนาศกยภาพคน

โดยทสงคมไทยยงมปญหาความเหลอมล�าในการเขาถงการ

ศกษาทมคณภาพ ตงแตระดบกอนวยเรยนไปจนถงระดบ

อดมศกษา และพบวามชองวางผลสมฤทธในระดบทสง จาก

การเปรยบเทยบผลคะแนน PISA ดานทกษะทางวทยาศาสตร

และการอาน พบความแตกตางระหวางนกเรยนจากครอบครวท

สดสวนคนจนและสมประสทธความไมเสมอภาค (Gini) ดานรายได

ทมา : ประมวลโดย สศช.

มฐานะทางเศรษฐกจและสงคมในกลมบนสดรอยละ 20 กบกลมลางสดรอยละ 20 อยางชดเจน ซงเปนผลจากการจดสรรทรพยากร

ทางการศกษาทมากกวาในกลมทมฐานะทางเศรษฐกจและสงคมดกวา ทงในเรองอปกรณการเรยนการสอน คณภาพและปรมาณของคร4

ในดานการเขาถงบรการสาธารณสข แมวาคนไทยทกคนจะมหลกประกนสขภาพตามกฎหมาย แตยงมความเหลอมล�าในการเขาถง

บรการสขภาพ โดยอตราการใชบรการของผสงอายในกลมครวเรอนทมรายไดต�าสดรอยละ 40 ต�ากวาครงหนงของกลมครวเรอนทม

รายไดสงสดรอยละ 40 ทงในเขตเมองและชนบท โดยทคาเดนทางเปนอปสรรคส�าคญทสดในการเขาถง5

‘ถกทดแทน’อาท เสมยน พนกงาน call center

พนกงานธนาคาร พนกงานบรรจของ

‘อาชพ/สายงานใหม’อาท Data scientist,Business scientist,

Drone pilot, 3D printer food chefs,

Big data analyst

‘ถกทดแทนไดยาก’อาท ผคมเครองจกร นกน�าบด ผออกแบบทาเตน

วศวกรฝายขาย นกสงคมสงเคราะห

3 สศช. (2558). ขอมลจากรายงานการวเคราะหสถานการณความยากจนและความเหลอมล�าในประเทศไทย ป 2558 และ Sondergaard et al. (2016). Thailand -

Systematic Country Diagnostic : Getting Back on Track - Reviving Growth and Securing Prosperity for All. Washington, D.C. : World Bank Group.4 ดลกะ ลทธพพฒน. (2560). PISA บทเรยนส�าคญของระบบการศกษาไทย (2): ความเหลอมล�าคณภาพโรงเรยน นยตอผลสมฤทธทวดโดยคะแนน PISA 2015. (online)

available at : http://thaipublica.org/2017/01/pisa2015-2/.5 Osornprasop et al. (2016).Closing the Health Gaps for the Elderly: Promoting Health Equity and Social Inclusion in Thailand.World Bank Working Paper.

การเปลยนแปลงของอาชพจากผลกระทบของการใชเทคโนโลย

ความเหลอมล�า...ปญหาเชงโครงสรางตอการพฒนาคน

4

สถานการณและบรบทของโลกและประเทศทเปลยนแปลงไป ส งผลให การพฒนาทนมนษย จ�าเป นต องมการ

ก�าหนดกรอบแนวคดและเครองมอชดใหมๆ เพอรองรบการเปลยนแปลงทางโครงสรางเศรษฐกจและสงคมทก�าลงจะเกดขน

เพอน�าไปสการพฒนาทนมนษยทมทงทกษะความร (Skillset) ควบคกบความคดและจตใจ (Mindset) ทจะสามารถรวมเปนก�าลง

ส�าคญในการพฒนาประเทศและสงคมโลกไดตอไป ซงตองการทงความรและทกษะการคด รวมถงการมจตใจทเปนจตสาธารณะ เหนใจ

การปรบเปลยนทจ�าเปนตอการพฒนาทนมนษยของไทยสอนาคต

เขาใจ และเหนคณคาของเพอนมนษยและการ

ชวยเหลออยางเหมาะสมและอยรวมกนในสงคม

อยางมความสข ซงถอเปนบรรทดฐานสากล

สการเปนสงคมแหงการเกอกล แบงปน และ

เปนธรรม (Share Care & Fair) อยางไรกตาม จาก

สถานการณของประเทศขางตน จะเหนไดวา

ประเทศไทยมทนเดมในเรองศกยภาพทนมนษย

ทไมสงมาก ดงนน การบรรลเปาหมายในระยะยาวจ�าเปนตองการนโยบายในลกษณะ “ปฏรปหรอการปรบเปลยนทรนแรงมากพอ

(Transform)” จากสงทท�าอยเดม เพอใหสามารถรบมอกบการปรบเปลยนของบรบทตาง ๆ โดยเฉพาะการเปลยน 2 ปจจยส�าคญ

ทถอเปนฐานรากของการพฒนาประเทศและสงคม คอ 1) การเปลยนรปแบบการเรยนร (Transformation of learning) เพอปรบ

และเปลยนกระบวนการเรยนรตงแตระดบปฐมวยไปจนถงระบบการเรยนรตลอดชวต เพอใหคนไทยมสมรรถนะทสอดรบกบ

การด�ารงชวตในศตวรรษท 21 และ 2) การเปลยนคานยมและวฒนธรรม (Transformation of culture) เพอปลกฝงคานยมพงประสงค

ใหคนไทยเปนก�าลงของการสรางสงคมทดใหกบประเทศและโลก โดยคานยมหลกทจะผลกดนเปนล�าดบแรกในระยะ 5 ป คอ

การมจตสาธารณะ ซงถอเปนคณคาพนฐานทจะน�าไปสคานยมพงประสงคอนอกหลายประการ

1. เปลยนรปแบบการเรยนร(Transformation of learning)

เปลยนคานยมและวฒนธรรม(Transformation of culture)

โดยทการ Transform ดงกลาวตองค�านงถงสภาพปญหา ขอจ�ากด และตนทนของคนแตละกลม และปญหาเชงโครงสราง

ในเรองความเหลอมล�าทสงผลตอการพฒนาศกยภาพคนใหสมฤทธผล เพอสรางฐานก�าลงคนทพรอมจะรวมเตบโตและรวมพฒนา

ประเทศไปพรอมกน รวมถงการเขามามสวนรวมของภาคสวนตางๆ เพอเตมเตมบทบาทการด�าเนนงานภาครฐทมขอจ�ากดทงเรอง

ภาระงบประมาณและประสทธภาพการด�าเนนการ ทงน เปาหมายในระยะยาวจะสมฤทธผลไดนน จ�าเปนทตองมการถายระดบมา

สการขบเคลอนในแตละชวง ซงวาระการพฒนาประเทศในระยะ 5 ปจากน ผานแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12

(พ.ศ. 2560 - 2564) มงเนนขบเคลอนใน 4 สรางส�าคญใหเหนผลเปนรปธรรม ไดแก 1) สรางคานยมรวมของคนในสงคมไทยใหม

จตสาธารณะ 2) สราง Skillset ชดใหมใหกบนกเรยนและแรงงาน โดยเปลยนโฉมการเรยนรในทกชวงวย 3) สรางโอกาสใหคนทกกลม

ตามศกยภาพทมอยางเสมอภาค 4) สรางรปแบบความรวมมอใหม ๆ เพอเตมเตมบทบาทภาครฐ

2.

5

วาระการขบเคลอนส�าคญในระยะ 5 ป ผานแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564)

1

3

2

4

สรางคานยมรวมของคนในสงคมไทยใหมจตสาธารณะ ซงเปนคณคาพนฐานสคานยมอน

อกหลายประการ โดยผานการสรางกระบวนการหลอหลอมกลอมเกลาทงในระดบ ปฐมภมคอ ครอบครว และในระดบทตยภม ไดแก โรงเรยน กลมเพอน สอ กลมอาชพ ศาสนา

ตงแตการใหโอกาสการเขาถงบรการทางสงคม โดยเฉพาะเรอง การศกษาทมคณภาพอยางเสมอภาค และการพฒนาทกษะความรความสามารถของ Bottom 40 ทงกลมยากจนและกลมเปราะบางตามศกยภาพ โดยพจารณาการสรางมาตรการเฉพาะส�าหรบผทพรอมจะพฒนาตนเองแตขาดโอกาส

หมายเหต:กลมประชากรรอยละ 40 ทมรายไดต�าสด (Bottom 40) ซงอยในกลมคน

ยากจน คนเกอบจน และคนทเสยงตอความยากจน สวนใหญประกอบอาชพเกษตรกร

และแรงงานทวไป

ผานกระบวนการสรางคนตงแตชวงปฐมวยทงทกษะทางสมองและทกษะทางสงคม ปรบระบบการเรยนรของนกเรยนสการวเคราะหและ ความคดสรางสรรคผานการปฏบตจรง พฒนาทกษะ STEM ภาษาองกฤษ และดานศลปะ การเขยนโปรแกรม รวมถงปลกฝงนสยการใฝรตอเนอง และพฒนาระบบการฝกอบรมแรงงานบนฐานสมรรถนะ โดยเฉพาะกลม SME

สรางรปแบบความรวมมอใหม ๆ เพอเตมเตมบทบาทภาครฐ

โดยสนบสนนเครองมอการสรางความรวมมอใหม ๆ อาท โครงการ

ประชารฐ รปแบบการสรางความรวมมอทเนนผลลพธเพอสงคม (Social

Impact Partnership: SIP) ซงรฐจายผลตอบแทนจากระดบความส�าเรจ

ในการด�าเนนงาน โดยใชทนด�าเนนโครงการจากภาคเอกชน สงเสรมภาค

เอกชน ในการพฒนาบรการทางสงคมทมประสทธภาพมากกวา เสรมจดขาด

และสนบสนนชมชนทองถนทมศกยภาพใหเปนผด�าเนนการ

คานงดส�าคญในการเปลยนโฉมทนมนษยของประเทศไทย ทผานมาหนวยงานภาครฐไดด�าเนนการในสวนทเกยวของ

กบการพฒนาทรพยากรมนษยในหลายดาน เชน การพฒนาดาน

การเรยนรของเดกและนกเรยน มการด�าเนนการของกระทรวง

พฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (พม.) ในการปรบปรง

มาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาต กระทรวงศกษาธการ (ศธ.)

รวมกบ สสวท. ในการจดการเรยนการสอนรปแบบสะเตม (STEM)

การยกระดบแรงงานใหมความร ทกษะ ตรงตามความตองการ

ของตลาดงาน อาท การยกระดบแรงงานรองรบอตสาหกรรม

เปาหมาย/เขตเศรษฐกจพเศษ โดยกระทรวงแรงงาน (รง.) และ

การจดตงศนยฝกอบรมเทคโนโลยชนสงรองรบอตสาหกรรมแหง

อนาคตการพฒนาศกยภาพของผสงอายใหสามารถเขาสตลาด

งานไดมากขน เชน การฝกอบรมแรงงานผสงอายเพอเพมโอกาส

ในการประกอบอาชพ (รง.)

นอกจากน ในสวนของการสรางคานยมรวมของคนใน

สงคมไทยใหมจตสาธารณะ มการพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค โดยกระทรวงวฒนธรรม (วธ.) การพฒนาโรงเรยนคณธรรม (ศธ.) การพฒนาแผนการสรางนวตกรรมสงคม เพอเสรมสรางภมคมกนทางสงคมใหแกนกเรยน ครอบครว และ

ชมชน (ศธ. รวมกบ พม. และองคกรภาคอนๆ) รวมถงมการ

ด�าเนนงานในเรองลดปญหาความเหลอมล�าและเพมโอกาส

ในการเขาถงการศกษาและสาธารณสข อาท การใหก ยมทางการศกษา การผลตครเพอทองถน การยกระดบคณภาพ การจดการศกษาของโรงเรยนทตองการความชวยเหลอและ

สรางโอกาสใหคนทกกลมตามศกยภาพทมอยางเสมอภาค

สราง Skillset ใหกบนกเรยนและแรงงาน โดยเปลยนโฉมการเรยนรในทกชวงวย

6

พฒนาเปนพเศษอยางเรงดวน ซงด�าเนนการโดย ศธ. การมหลกประกนสขภาพถวนหนา โดยส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาตการสงเสรมพฒนาการเขาถงบรการการแพทยฉกเฉนทมคณภาพมาตรฐานโดยไมตองส�ารองจายลวงหนา ผานโครงการเจบปวยฉกเฉนวกฤต มสทธทกท (UCEP) การพฒนาระบบบรการปฐมภมและคลนกหมอครอบครว โดยกระทรวงสาธารณสข อยางไรกตาม การด�าเนนการทผานมา โดยเฉพาะในการพฒนาการเรยนร การสรางศกยภาพ และการสรางคณลกษณะคนไทยทพงประสงค ยงท�าไดในวงจ�ากด อกทงยงขาดจดเนนและระบบรองรบเพอขยายผลและเปนแรงผลกทมากพอในการเปลยนคนและสงคมไทย การด�าเนนการในระยะ 5 ปจากน จงมงเนนการสรางผลลพธส�าคญ ไดแก การพฒนาคนไทยใหมจตสาธารณะ การพฒนาเดกใหมทกษะสมองและสงคมทเหมาะสม การพฒนานกเรยนใหมทกษะคดวเคราะห สรางสรรค และทกษะ ICT การพฒนาแรงงาน ใหมสมรรถนะรองรบ Digital Transformation การพฒนาผสงอายทมศกยภาพใหไดเขาสตลาดงานทเหมาะสม และการพฒนาสขภาพ คนไทยในภาพรวม

การสรางระบบคานยม คณธรรม จรยธรรมของประเทศไตหวน

ประเทศไตหวนมกระบวนการปลกฝงคณธรรม

จรยธรรมทเปนระบบและโดดเดน โดยมศาสนาเปนกญแจ

ส�าคญในการปลกฝงฐานคด และพฒนากระบวนการผลตซ�า

ฐานคดนนอยางเปนระบบ โดยในสวนของฐานคด มแกนและ

รากอยทพทธมหายานบนความเชอทวา ‘ยงใหไป ยงไดมา’

และชนชมการบรการรบใชสงคมควบค ไปกบการปฏบต

ลดกเลส สวนในเรองกระบวนการผลตซ�านน ตองถอวาไตหวน

ม ‘นวตกรรมคณธรรม’ โดยมองคกรศาสนาซงมขนาดใหญ

และมการสรางเครองมอสนบสนนในหลายดาน ทงการมสอ

ของตนเองและการมการจดระบบการศกษาเองทกระดบ ตงแต

ประถม มธยม และอดมศกษา โดยพบวา การบรรจเรองคณธรรม

จรยธรรมไวเพยงบางคาบของการเรยนร ไมเพยงพอตอการ

เปลยนคานยมและพฤตกรรม แตตองท�าใหเปนลกษณะของ

‘วถ’ ไมใชเพยง ‘วชา’ โดยมทงรปแบบวทยาลยสงฆทวประเทศ

เพอผลตบคลากรททรงความรออกสสงคม ท�าใหนกบวชไตหวน

ไมใชคนทสนไรไมตอกแตลวนเปนผมวฒการศกษาสงทเขามา

อทศท�างานใหกบองคกรศาสนา สวนผทเขามาในอาสาสมคร

จะไดรบการฝกตามหลกธรรมทก�าหนดไว ท�าใหศาสนาถกน�า

ไปใชบนฐานของปรชญาทถกตองโดยผเผยแพรทถกตองอยาง

แทจรง มใชอยในระดบของเพยงพธกรรม นอกเหนอจากองคกร

ศาสนา ยงมความพยายามของภาคเอกชนทปลกกระแสการ

เรยนรคมภรโบราณใหกลบมาเปนเครองมอปลกฝงคณธรรม

โดยมการจดท�าในลกษณะทน าอ านพรอมภาพประกอบ

ทงทแจกฟรและขายในราคายอมเยา

ทมา : เดมแท ชาวหนฟา (2548). คณลกษณะและกระบวนการปลกฝงคณธรรมจรยธรรม

ของประเทศไตหวน. ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม (ศนยคณธรรม)

ส�านกงานบรหารพฒนาองคความร (องคการมหาชน)

โดยพลงเสรมทจะเปนจดคานงดส�าคญส เป าหมาย ดงกลาวในเรองการพฒนาคนไทยใหมจตสาธารณะคอการสรางบรณาการภาคสวนตางๆ โดย“ครอบครว ศาสนา การศกษาและสอ” ในการหลอหลอมคนไทยใหมจตสาธารณะในลกษณะทเปน ‘วถ’ การด�าเนนชวต ในเรองการพฒนาเดกใหมทกษะสมองและสงคมทเหมาะสม ท�าโดยการสงเสรมการเลยงดท ถกตอง โดยอาจท�าผานการขยายผลการด�าเนนโครงการ “โรงเรยนพอแม” และการ “พฒนาการศกษาปฐมวยใหมคณภาพ” ผานรปแบบการจดการศกษาทเพมทกษะส�าคญ อาท ทกษะการ

คดเชงบรหาร (Executive function) ขณะทการเปลยนโฉม

การเรยนรในวยเรยนตองการปจจยขบเคลอนส�าคญ คอการม “ครคณภาพจ�านวนเพยงพอ”เพอเปนผอ�านวยความสะดวกในการเรยนร (Facilitator) ในการพฒนาทกษะในศตวรรษท 21 อาท การเรยนแบบ STEM และศลปะ (Art) การเขยนโปรแกรม

(Coding) ทกษะดานภาษาองกฤษ นสยใฝเรยนร การพฒนา

สมรรถนะแรงงาน เนนการม “ระบบฝกอบรมบนฐานสมรรถนะ” ในการ Reskill &Upskill ทสนบสนนการเรยนร ตลอดชวต วยสงอาย เนนการ “พฒนาศกยภาพผสงอายวยตน” เขาส ตลาดงานเพมขน ทงน ในแตละชวงวยจ�าเปนตองสรางทกษะความร พนฐานทจ�าเปน ไดแก ความรทางการเงน (Financial literacy) ความรทางสขภาพ (Health literacy) และความรดานดจทล (Digital literacy) โดยการใชสอและชมชนในการสรางความเขาใจ

7

นอกจากน การสรางโอกาสใหคนทกกลมตามศกยภาพท

มอยางเสมอภาคควรมงเนนการใหความคมครองทางสงคมใหตรง

กลมเปาหมายผดอยโอกาสและกลม Bottom 40 อยางทวถง

อาท การสรางโอกาสการเขาถงบรการของรฐทมคณภาพ

ทงดานหลกประกนทางรายได การพฒนาศกยภาพในการประกอบ

อาชพ การเขาถงบรการศกษาและสาธารณสข ซงจ�าเปนตอง

มการพฒนา“ฐานขอมล”ของกลมเปาหมายทตองการไดรบ

ความชวยเหลอ เพอใหการออกแบบความชวยเหลอมความ

ครอบคลมและเหมาะสมกบความตองการและขอจ�ากดของ

กล มเปาหมาย รวมถงใหการใชงบประมาณเปนไปอยางม

ประสทธภาพ อยางไรกตาม ดวยขอจ�ากดของภาครฐ ประกอบ

กบศกยภาพทเพมขนของภาคสวนอนๆ จงจ�าเปนตองสราง

รปแบบความรวมมอใหม ๆ เพอเตมเตมบทบาทภาครฐโดย

เสรมจดแขงและเตมเตมจดออนใหกบชมชนทองถนในการ

รวมพฒนาคนและสงคม รวมถงการออกแบบเครองมอการ

มสวนรวมใหมๆ อาท รปแบบการสรางความรวมมอทเนน

ผลลพธเพอสงคม (Social Impact Partnership: SIP) ซงรฐ

จายผลตอบแทนจากระดบความส�าเรจในการด�าเนนงาน โดย

ใชทนจากภาคเอกชน รวมถงการพฒนาการด�าเนนโครงการ

รวมกนในดานอนๆ กบภาคเอกชนและประชาสงคม เพอให

ทกภาคสวนในสงคมเกดความตระหนกและรวมกนรบผดชอบ

ในการสรางคนไทยทมคณภาพส�าหรบเปนฟนเฟองทส�าคญ

ในการพฒนาประเทศไปส สงคมแหงการเกอกล แบงป น

และเปนธรรมตอไป

กรอบการพฒนาและจดคานงดส�าคญในระยะ 5 ป

บทสรป การขบเคลอนการพฒนาศกยภาพคนไทยในระยะ 5 ปจากน ถอเปนจดเปลยนผานดานนโยบายทส�าคญ ซงตองการชดเครองมอ

ใหมในลกษณะการเปลยนและปรบขนานใหญ (Transform) ของทงระบบการเรยนรและระบบทเกยวของกบการด�าเนนชวต ในการพฒนา

สมรรถนะและสรางคานยมรวมทพงประสงคของคนกลมตางๆ ตามศกยภาพสงสดทแตละคนม ใหสอดรบกบบรบททงภายในและภายนอก

ประเทศทเปลยนไปจากอดตคอนขางมาก รวมถงแกไขปญหาความเหลอมล�าทสงผลตอการพฒนาทนมนษยมาอยางตอเนองยาวนานใหลลวง

เพอมงยกระดบการพฒนาคนขนไปสอกระดบแทนการตดอยกบกบดกเดมๆ ซงตองอาศยการปรบเปลยนนโยบายภาครฐและความรวมมอ

จากทกภาคสวน ในการขบเคลอนการพฒนาทนมนษยรวมกนตอไป เพอใหคนไทยมความพรอมในทกมตในการพฒนาคณภาพชวตตนเอง

การยกระดบประเทศ และสรางสงคมไทยและสงคมโลก ใหมคณภาพและยงยนตอไป

ทมา : ประมวลโดย สศช.

8