59

สงเวชนยสถาน 4 เนกขมมสถป พระสงฆรวมประชมท าสงฆกรรม

ตวอยางสอประกอบการสอน

60

เรอง สงเวชนยสถาน 4 สงเวชนยสถาน 4 แปลวา สถานทอนเปนทตงแหงความสงเวช คอ เปนสถานทท าใหเกดความระลก นกถงพระพทธเจา เกดความแชมชนเบกบาน เกดแรงบนดาลใจทจะกระท าความด เมอไดไปพบเหน เปนค าทใชเรยกสถานททเกยวเนองกบพระพทธเจาโดยเฉพาะ ส าหรบสงเวชนยสถานทส าคญสวนใหญอยในประเทศ อนเดย ไดแก

สถานทประสต ตงอยทสวนลมพนวน อ าเภอไภรวา แควนอธ ประเทศเนปาล เปน พทธสงเวชนยสถาน 4 ต าบลเพยงแหงเดยวทอยนอกประเทศอนเดย ลมพนวน เดมเปนสวนปาสาธารณะหรอวโนทยานทรมรนเหมาะแกการพกผอน ในสมยพทธกาลลมพนวนตงอยกงกลางระหวางเมอง กบลพสด กบเมองเทวทหะ ในแควนสกกะ บนฝงแมน าโรหณ หลงจากพระพทธเจา ปรนพพานแลว พระเจาอโศกมหาราช ไดโปรดใหสรางเสาหนขนาดใหญมาปกไวตรงบรเวณทประสต เรยกวา เสาอโศก ทจารกขอความเปนอกษรพราหมวา พระพทธเจาประสตทตรงน

สถานทตรสร ตงอยทพทธคยา ทางดานตะวนตกของแมน าเนรญชรา ไกลจากฝงแมน าประมาณ 350 เมตร (นบจากพระแทนวชรอาสน) พทธคยามสญลกษณทส าคญคอ องคเจดยสเหลยมทสงใหญ โดยสงถง 51 เมตร ฐานวดโดยรอบได 121.29 เมตร ลอมรอบดวยโบราณวตถ โบราณสถานส าคญ เชน ตนพระศรมหาโพธ พระแทนวชรอาสน ทประทบตรสร และอนมสสเจดย เปนตน

สถานทแสดงปฐมเทศนา ตงอยทอสปตนมฤคทายวน เมองพาราณส (ปจจบนเรยกวา สารนาถ) ภายในสถานทแหงนม ธรรมเมกขสถป ซงเปนพทธสถานขนาดใหญทสดและส าคญทสด สนนษฐานวาบรเวณทตงของธรรมเมกขสถป เปนสถานทพระพทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนาประกาศพระสจธรรมเปนครงแรก ณ สถานท แหงน

สถานทปรนพพาน ตงอยทกสนารา ซงในสมยพทธกาลเปนเมองเอกของแควนมลละ และยงเปนทตงของสาลวโนทยานและมกฎพนธเจดย อนเปนสถานทเสดจดบขนธปรนพพานและถวายพระเพลงพระพทธเจา ปจจบนกสนารา มอนสรณสถานทส าคญคอ สถปใหญ ซงพระเจาอโศกมหาราช สรางไวและบรรจพระบรมสารรกธาต วหารปรนพพานซงเปนทประดษฐานพระพทธรปปางปรนพพาน อยภายในและมซากศาสนสถานโบราณโดยรอบมากมาย

เอกสารเพมเตมส าหรบคร

61

พระพทธเจา ในฐานะมนษยผฝก ตนไดอยางสงสด

วเคราะหพระพทธเจาในฐานะมนษยผฝกตนไดอยางสงสด

ค าชแจง อธบายขอความทก าหนดให พรอมกบยกตวอยางประกอบ

ใบงานท 1.1

พระพทธเจาเชอมน

ในศกยภาพของมนษย มนษยประเสรฐสงสด

ไดดวยการฝก

พระพทธเจาเปนแบบอยาง ของมนษยผใชความเพยรเพอความดงาม

62

วเคราะหพระพทธเจาในฐานะมนษยผฝกตนไดอยางสงสด

ค าชแจง อธบายขอความทก าหนดให พรอมกบยกตวอยางประกอบ

พระพทธเจา ในฐานะมนษยผฝกตนไดอยางสงสด

พระพทธเจาทรงมองวามนษยสามารถพฒนาตนเองไดดวยแนวทางทถกตองเหมาะสม ดงนนพระพทธศาสนาจงเนนยาใหมนษยพฒนาศกยภาพ

คณความด ความร และความสามารถของตนเอง อยเสมอ

พระพทธเจาเชอมน

ในศกยภาพของมนษย มนษยประเสรฐสงสด

ไดดวยการฝก

พระพทธเจาเปนแบบอยาง ของมนษยผใชความเพยรเพอความดงาม

การตรสรของพระพทธเจา ถอเปนเครองหมายแหงความสาเรจในความเพยรพยายามและการใชสตปญญาของพระพทธเจา แมการตรสรจะมใชเรองทกระทาไดโดยงายในมนษยปถชน

แตแบบอยางทดของพระพทธเจา กคอ การแสดงออกถงความเพยรพยายาม การใชสตปญญา และความอดทนทพระพทธเจาทรงแสดงออกใหไดเหน

มนษยเปนสตวทสามารถฝกได และจาเปนตองฝกอยเสมอ เพราะความประเสรฐของมนษยอยทการฝกฝนอบรม และพฒนาตนเอง

ใบงานท 1.1

63

วธการสอนของพระพทธเจา ค าชแจง รวมกนท าผงมโนทศน แสดงวธการสอนของพระพทธเจา

ใบงานท 1.2

วธการสอนของพระพทธเจา

วธการสอน

เทคนคการสอน

64

วธการสอนของพระพทธเจา ค าชแจง รวมกนท าผงมโนทศน แสดงวธการสอนของพระพทธเจา

วธการสอนของพระพทธเจา

วธการสอน

เทคนคการสอน

วธสอนแบบบรรยาย วธสอนแบบตอบปญหา

วธสอนแบบวางกฎขอบงคบ วธสอนแบบธรรมสากจฉา หรอ

วธสอนแบบสนทนา

วางพระองคเปนแบบอยาง มการลงโทษและการใหรางวล

มความยดหยนในวธการสอน แปลงนามใหเปนรปธรรม

ใชอบายเลอกสอน

ใบงานท 1.2

65

การเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา

ค าชแจง ตอบค าถามเกยวกบพทธจรยาของพระพทธเจาในประเดนทก าหนด 1. พทธจรยา หมายถงอะไร 2. โลกตถจรยา หมายถงอะไร

3. ตางรางพทธกจ 5 ประการ ประกอบดวยอะไรบาง

4. พทธจรยาทพระพทธเจาทรงบ าเพญในขอญาตตถจรยา ไดแกอะไรบาง

ใบงานท 1.3

66

การเผยแผพระพทธศาสนาตามแนวพทธจรยา

ค าชแจง ตอบค าถามเกยวกบพทธจรยาของพระพทธเจาในประเดนทก าหนด 1. พทธจรยา หมายถงอะไร พระจรยาวตรของพระพทธเจาททรงบาเพญประโยชน 3 ประการ ไดแก โลกตถจรยา ญาตตถจรยา และพทธตถจรยา

2. โลกตถจรยา หมายถงอะไร การบาเพญประโยชนแกชาวโลกของพระพทธเจา ในฐานะทพระองคทรงเปนสมาชกคนหนงของสงคมโลก

3. ตางรางพทธกจ 5 ประการ ประกอบดวยอะไรบาง 1. พทธกจภาคเชา คอ การออกบณฑบาตและแสดงธรรมโปรดสรรพสตว

2. พทธกจภาคบาย คอ การแสดงธรรมโปรดประชาชน

3. พทธกจยามท 1 ของราตร คอ ประทานโอวาทและตอบปญหาใหกรรมฐานแกพระสงฆ

4. พทธกจยามท 2 ของราตร คอ ทรงตอบปญหาใหแกเทวดาทมาขอเฝา

5. พทธกจยามท 3 ของราตร คอ ทรงพจารณาสอดสองเลอกสรรวา วนตอไปมบคคลใดบางทควรเสดจ

ไปโปรด

4. พทธจรยาทพระพทธเจาทรงบ าเพญในขอญาตตถจรยา ไดแกอะไรบาง การทพระพทธเจาเสดจไปโปรดพระญาต เชน เมอครงทเสดจไปกรงกบลพสด ไดทรงแนะนาใหพระญาตทกาลงจะทาสงครามแยงชงนาในแมนาโรหณไดเขาใจเหตผล จนสามารถปรองดองกนได เปนตน

ใบงานท 1.3

67

การบรหารและธ ารงรกษาพระพทธศาสนา

ตอนท 1 ค าชแจง อธบายพฒนาการการบรหารงานทางพระพทธศาสนาของพระพทธเจา

ระยะเรมแรก

พฒนาการการบรหารงานทางพระพทธศาสนาของพระพทธเจา

ระยะสอง

ระยะสาม

ระยะส

ใบงานท 1.4

68

ตอนท 2 ค าชแจง อธบายความส าคญของพทธบรษทกบการธ ารงรกษาพระพทธศาสนา

69

การบรหารและธ ารงรกษาพระพทธศาสนา

ตอนท 1 ค าชแจง อธบายพฒนาการการบรหารงานทางพระพทธศาสนาของพระพทธเจา

ระยะเรมแรก การบรหารยงคงขนอยกบพระพทธเจาโดยตรง ทรงมอบหมายใหพระเถระรบผดชอบงานตามความรความสามารถ

พฒนาการการบรหารงานทางพระพทธศาสนาของพระพทธเจา

ระยะสอง เมอพระสงฆเพมขน พระพทธเจาไดทรงมอบหมายใหพระอปชฌายเปนผรบผดชอบดแลบนพนฐานความเหนชอบของสงฆ

ระยะสาม เมอมผเขามาบวชเพมมากขนและกระจายไปอยตามภมภาคตางๆ การอยรวมกนในอารามจงตองมผบรหารดแล ไดแก เจาอาวาสและคณาจารย เปนผรบผดชอบใหเกดความสงบเรยบรอยภายในอารามนนๆ

ระยะส เมอพระพทธศาสนาไดแผขยายเขาไปยงดนแดนหรอประเทศตางๆ รปแบบการบรหารกจะมเจาอาวาสเปนผรบผดชอบ โดยมพระธรรมวนยเปนหลกในการบรหาร

ใบงานท 1.4

70

ตอนท 2 ค าชแจง อธบายความส าคญของพทธบรษทกบการธ ารงรกษาพระพทธศาสนา

พทธบรษท ถอเปนกาลงใจสาคญในการธารงรกษาพระพทธศาสนาใหดารงอยได โดยการศกษา พระธรรมคาสงสอนของพระพทธเจา การปฏบตตนและเปนแบบอยางอนดโดยยดมนในหลกธรรม

ของพระพทธศาสนา ตลอดจนการรวมปกปองพระพทธศาสนาไมใหถกยายจากคนทรเทาไมถงการณ และผทประสงคราย คอยมงโจมตพระพทธศาสนา เหลานเปนของพทธบรษทพงกระทา เพอจรรโลง

และรกษาพระพทธศาสนา

(หมายเหต พจารณาตามคาตอบของนกเรยน โดยใหอยในดลยพนจของครผสอน)

71

แบบสงเกตพฤตกรรมการท างานกลม

ล าดบท

ชอ – สกล ของผรบการประเมน

ความรวมมอ การแสดง

ความคดเหน การรบฟงความคดเหน

การตงใจท างาน

การรวมปรบปรงผลงานกลม

รวม 20

คะแนน 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1

ลงชอ...................................................ผประเมน

............../.................../................

เกณฑการตดสนคณภาพ

ชวงคะแนน ระดบคณภาพ 17 – 20 13 – 16 9 – 12 5 – 8

ดมาก ด

พอใช ปรบปรง

หมายเหต ครอาจใชวธการมอบหมายใหหวหนากลม เปนผประเมน หรอใหตวแทนกลมผลดกนประเมน หรอใหมการประเมนโดยเพอน โดยตวนกเรยนเอง ตามความเหมาะสมกได

เกณฑการใหคะแนน ดมาก = 4 ด = 3 พอใช = 2 ปรบปรง = 1