รายงานงวดที่ 3 - Dr....

รายงานงวดท 3 ต าบลเลงแฝก อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม

ภายใตการด าเนนงาน

โครงการพฒนาความรวมมอแกไขปญหาความยากจนพฒนาสงคมและสขภาวะจงหวดมหาสารคาม ระยะท1 (ป2554)

เสนอ ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.)

โดย หนวยวจยและพฒนาความเขมแขงของชมชนและการจดการความร

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ตลาคม 2554

ค าน า

รายงานงวดท 3 ต าบลเลงแฝก อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม ภายใตการด าเนนงานโครงการพฒนาความรวมมอแกไขปญหาความยากจน พฒนาสงคมและสขภาวะจงหวดมหาสารคาม ระยะท 1 (ป2554)

รายละเอยดเนอหารายงานประกอบดวย 5 บท คอ 1) บทน าประกอบดวยเนอหาระเบยบวธวจย 2) รายงานผลการประเมนกอนการพฒนา 3) ผลการด าเนนงานมเนอหาประกอบดวยรายงานขอมลรายรบรายจายครอบครวตนแบบ รายงานขอมลสขภาวะชมชน รายงานแผนพฒนาคณภาพชวตครอบครวตนแบบ รายงานแผนแมบทชมชน รายงานผลการด าเนนงานตามแผนแมบทชมชน และรายงานผลการฝกอบรมและศกษาดงาน 4) รายงานสรปผลเวทเจรจาบรณาการแผนสนโยบายทองถน 5) สรปและขอเสนอแนะ คณะท างานโครงการมความเชอมนวาหากมการน าผลการด าเนนงานผลกดนกระตนสงเสรมใหมการปฏบตอยางตอเนองและจรงจงนาจะน าไปสการเปนชมชนตนแบบในการแกไขปญหาความยากจน พฒนาสงคมและสขภาวะเพอความอยดมสขได

คณะผจดท า ตลาคม 2554

สารบญ

บทท หนา

1 บทน า 1 ความส าคญและความเปนมา 1 วตถประสงคการด าเนนงานโครงการ 1 วตถประสงคการด าเนนงานงวดท 3 2 ขอบเขตการวจย 2

ความส าคญของการวจย 3 ระเบยบวธวจย 3

ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย 3 เครองมอทใชในการวจย 3 การเกบรวบรวมขอมล 4 แผนและขนตอนการวจย 4 การวเคราะหขอมล 5

2 รายงานผลการศกษาขอมลเบองตนกอนการด าเนนโครงการพฒนาความรวมมอ

ในการแกไขปญหาความยากจน พฒนาสงคม และสขภาวะชมชน จงหวดมหาสารคาม 7 บทน า 7 วตถประสงคในการประเมน 8 เครองมอประเมน 8 ขอบเขตของการประเมน 8 ผถกประเมน 9 ผลการประเมน 9

การพฒนาเพอแกไขปญหาความยากจนของครวเรอน 10 การพฒนาสงคม 14 การพฒนาดานสขภาวะของคนในครวเรอน 18

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

ภาพรวมทง 3 กรอบมาตรฐาน 21 ขอมลเชงคณภาพในพนทด าเนนการ 21 ขอเสนอแนะในการพฒนาการด าเนนงาน 24

3 ผลการด าเนนงานงวดท 3 25

สรปขอมลรายรบรายจายต าบลเขวาใหญ อ าเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคาม 26 แผนทสขภาวะต าบลเขวาใหญ อ าเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคาม 27 รายงานการจดท าแผนพฒนาคณภาพชวต 33 รายงานการจดท าแผนแมบทชมชน 36 รายงานผลการด าเนนงานตามแผนแมบทชมชน 52 ผลการด าเนนงานฝกอบรมและศกษาดงาน 54

4 ผลการเจรจาภาคบรณาการแผนการแกไขปญหาความยากจน และแผนสขภาวะชมชนสแผนพฒนาทองถน (เทศบาล/อบต.) 57

5 สรปผล และขอเสนอแนะ 63 สรปผล 63 ขอเสนอแนะ 66

บรรณานกรม 68 ภาคผนวก 70

ก. รายชอครอบครวตนแบบ 70 ข. หนสนครอบครวตนแบบ 73 ค. ภาพประกอบกจกรรม 76

บญชภาพประกอบ

ภาพประกอบท หนา

1- 2 ประชมคณะท างานระดบจงหวดวางแผนการจดเวทเจรจาบรณาการแผน ณ หองประชม ศษ. 305 คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 61

3- 4 จดเวทเจรจาภาคบรณาการแผนชมชนระดบต าบล (เทศบาล/อบต.) ครงท 1 เมอวนท 27 กรกฎาคม 2554 ณ หองประชม 5407 คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 61

5- 6 จดเวทเจรจาภาคบรณาการแผนชมชนระดบต าบล (เทศบาล/อบต.) ครงท 2 เมอวนท 24 สงหาคม 2554 ณ หองประชม 5309 คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยมหาสารคาม 62 6-7 รองผวาราชการจงหวดมหาสารคามเปนประธานเปดประชม เวทเจรจาภาคบรณาการแผนชมชนระดบต าบล (เทศบาล/อบต.) ครงท 3 62 8 ภาพประกอบการด าเนนกจกรรมต าบลเขวาใหญ 76

บญชตาราง

ตารางท หนา

1 แสดงคาเฉลยดานการลดรายจายของคนในครวเรอนมการ ด าเนนการเพอการบรโภคอาหารในครวเรอนของแตละตวชวดยอย 10 2 แสดงคาเฉลยดานการท าบญชครวเรอนมการจดท าบญชรายรบ-รายจาย อยางเปนระบบ สามารถบงบอกรายรบ-รายจายไดอยางชดเจน ของแตละตวชวดยอ 1 3 แสดงคาเฉลยดานการลดรายจายในการผลต ลดตนทน ในครวเรอนของแตละตวชวดยอย 11

4 แสดงคาเฉลยดานการเพมรายไดของคนในครวเรอนของแตละตวชวดยอย 12 5 แสดงคาเฉลยดานเงนทนในการประกอบอาชพของแตละตวชวดยอย 12 6 แสดงคาเฉลยดานการขยายโอกาสเพอเพมรายได

และเพมผลผลตของคนในครวเรอนของแตละตวชวดยอย 13 7 แสดงคาเฉลยดานการไดรบการสงเสรมอาชพของแตละตวชวดยอย 13 8 แสดงคาเฉลย โดยรวมผลการประเมนกอนด าเนนงานในมาตรการท 1 ดานการพฒนาเพอการแกปญหาความยากจนของครวเรอน 14

9 แสดงคาเฉลย ดานการพฒนาทรพยากรมนษยของคนในครวเรอน ของแตละตวชวดยอย 15 10 แสดงคาเฉลย ดานศาสนาวฒนธรรม ประเพณของคนในครวเรอน ของแตละตวชวดยอย 15

11 แสดงคาเฉลยดานวฒนธรรมประเพณของแตละตวชวดยอย 16 12 แสดงคาเฉลยดานวถชวตออนนอม เคารพผอาวโส เรยบงาย พงตนเองของแตละตวชวดยอย 16

13 แสดงคาเฉลยดานการเรยนรในครวเรอนของแตละตวชวดยอย 17 14 แสดงคาเฉลยดานภมปญญาทองถนของแตละตวชวดยอย 17

15 แสดงคาเฉลยสรปโดยรวมมาตรการท 2 การพฒนาสงคมของแตละตวชวดยอย 17 16 แสดงคาเฉลยดานสขภาพอนามยสวนบคคลของคนในครวเรอน ของแตละตวชวดยอย 18

บญชตาราง (ตอ)

17 แสดงคาเฉลยดานครอบครวปลอดยาเสพตด ของแตละตวชวดยอย 19 18 แสดงคาเฉลยดานครอบครวลด ละ เลกอบายมขของแตละตวชวดยอย 19

19 แสดงคาเฉลยดานการอนรกษสงแวดลอมและใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน ของแตละตวชวดยอย 20

20 แสดงคาเฉลยดานบานนาอย หนาบานนามองของแตละตวชวดยอย 20 21 แสดงคาเฉลยโดยรวมของมาตรการท 3 การพฒนาดานสขภาวะ 20

22 แสดงคาเฉลยโดยรวมของกรอบมาตรฐาน การพฒนาท าไดท าได ตวชวดดานความ ยากจน สงคมและสขภาวะ โครงการพฒนาความรวมมอแกไขปญหาความยากจน พฒนาสงคมและสขภาวะจงหวดมหาสารคาม ระยะท 1 (กอนด าเนนโครงการ) 21 23 สรปบญชรายรบ-รายจาย ต าบลเขาวใหญ อ าเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคาม 26 24 แนวทางการพฒนาแกไขปญหาชมชน ต าบลเขวาใหญ อ าเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคาม 40 25 การประสานแผนงาน/ สนบสนนการปฏบตเพอการบรณาการต าบลเขวาใหญ อ าเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคาม 44 26 กจกรรมแผนงาน / โครงการต าบลเขวาใหญ อ าเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคาม 45 27 สรปบญชรายรบ-รายจาย ต าบลเขาวใหญ อ าเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคาม 64

บทท 1 บทน า

ความเปนมาและความส าคญ

โครงการพฒนาความรวมมอแกไขปญหาความยากจนพฒนาสงคมและสขภาวะจงหวดมหาสารคาม ระยะท 1 (ป 2554) เปนความรวมมอกนระหวางธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) รวมกบหนวยวจยและพฒนาความเขมแขงของชมชนและการจดการความร คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม โดยเรมด าเนนการตงแตเดอนมนาคาม 2554 ถง เดอนกมภาพนธ 2555 แบงชวงการด าเนนงานออกเปน 4 งวด โดยมพนทด าเนนงานในปท 1 จ านวน 6 อ าเภอ 6 ต าบล 12 หมบาน คอ บานบวแกว หมท 3 , 14 ต าบลเลงแฝก อ าเภอกดรง บานหนองบง หมท 3 , 8 ต าบลหนองโพธ อ าเภอนาเชอก บานดงนอย หมท 4 , 5, 8 ต าบลพระธาต อ าเภอนาดน บานวงจาน หมท 4 , 13, 16 ต าบลนาขา อ าเภอวาปปทม บานหนปน หมท 17 ต าบลเขวาใหญ อ าเภอกนทรวชย บานหนองค หมท 6 ต าบลเหลาดอกไม อ าเภอชนชม จงหวดมหาสารคาม ซงในปจจบนการด าเนนงานเปนชวงของงวดงานท 3 (1 มถนายน – 29 กนยายน 2554) มความมงหวงเพอการศกษาขอมลเกยวกบศกยภาพและปญหาของชมชนเพอน าไปสการวางแผนพฒนาในการแกไขปญหาความยากจนสงคมและสขภาวะในระยะตอไป วตถประสงคโครงการ 1. เพอสรางกลไกพฒนาแบบภาคความรวมมอในระดบทองถนใหมศกยภาพในการบรหารจดการองคความรแกปญหาของพนทไดอยางมประสทธภาพและครอบคลมอยางย งยน

2. เพอพฒนาศนยและระบบขอมลทสามารถใชตดสนใจวางแผนพฒนาของพนทระดบ/ชมชน/ต าบล /อ าเภอ จงหวด ดวยระบบขอมลบญชรายรบ-รายจายครวเรอนและขอมลสารสนเทศเชงภมศาสตร(GIS) 3. เพอเสรมสรางกระบวนการเรยนร ขอมลองคความรและจดการองคความรในการแกปญหาเศรษฐกจ สงคมวฒนธรรมสงแวดลอมและสขภาวะเชงบรณาการ โดยยดถอวถชวตเศรษฐกจพอเพยงและกจกรรมตามโครงการสายใยรกแหงครอบครว เปนแนวทางในการด าเนนงาน เพอขจดความยากจนและเสรมสรางชมชนใหเขมแขงอยางย งยน 4. เพอเปนการเตรยมใหภาคภายนอกทมความพรอมในการเขาสนบสนนชมชนไดอยางสอดคลองกบบรบทของพนทและทนกบสถานการณ เชน การสนบสนนดานวชาการ การ

2

สนบสนนบคลากรทมความช านาญการดานการจดกระบวนการเรยนร และการสนบสนนดาน เทคโนโลยสารสนเทศ และดานอน ๆ เปนตน

วตถประสงคการด าเนนงานงวดท 3 1. เพอใหชมชนเปาหมายทบทวนประเมนผลกอนการพฒนา สรปวเคราะหขอมลรายรบ

รายจายและขอมลสขภาวะชมชน 2. เพอทบทวนจดท าแผนพฒนาคณภาพชวตระดบครวเรอนแผนแมบทชมชนในการแกไข

ปญหาความยากจนพฒนาสงคมและสขภาวะชมชน 3. จดเวทเจรจาภาคบรณาการแผนการแกไขปญหาความยากจนและแผนสขภาวะชมชนส

แผนพฒนาทองถน (เทศบาล/อบต.) 4. เพอสงเสรมสนบสนนการด าเนนกจกรรมตามแผนแมบทชมชนในการแกไขปญหาความ

ยากจนและแผนพฒนาสขภาวะชมชน

ขอบเขตการด าเนนงาน ขอบเขตดานระยะเวลา การด าเนนงานงวดท 3 ใชระยะเวลาด าเนนการจ านวน 4 เดอน ( 1 มถนายน – 29 กนยายน 2554) ขอบเขตดานพนท พนทด าเนนงานบานบวแกว หมท 3 , 14 ต าบลเลงแฝก อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม ขอบเขตดานเนอหา ในการด าเนนงานงวดท 3 เปนการศกษาขอมลชมชนเพอน าไปสการวางแผนพฒนาเพอแกไขปญหาความยากจนสงคมและสขภาวะ มขอบเขตเนอหาดงน

1. ศกษาสรปวเคราะหขอมลรายรบรายจายครวเรอน 2. การประเมนผลกอนพฒนาโครงการพฒนาความรวมมอเพอแกไขปญหาความ

ยากจนพฒนาสงคม และสขภาวะชมชน 3. ศกษาและจดท าฐานขอมลสขภาวะชมชน 4. ทบทวนและจดท าแผนแมบทชมชนเพอแกไขปญหาความยากจนสงคมและสข

ภาวะ 5. จดท าแผนพฒนาคณภาพชวตครอบครว 6. จดเวทเจรจาภาคบรณาการแผนการแกไขปญหาความยากจนและแผนสขภาวะ

ชมชนสแผนพฒนาทองถน (เทศบาล/อบต.) 7. รายงานผลการปฏบตตามแผนแมบทชมชนเพอแกไขปญหาความยากจนสงคม

และสขภาวะ

3

8. รายงานผลการฝกอบรมและศกษาดงาน

ความส าคญของการวจย 1. ไดรปแบบการท างานแบบมสวนรวมในระดบจงหวดทเหมาะสม ในการแกปญหาความยากจน พฒนาความสามารถในการจดการระบบการผลตของเกษตรกร 2. เกดเครอขายการเรยนรและการจดการความรในการแกปญหาความยากจน พฒนาความสามารถในการจดการระบบการผลตของเกษตรกร ขามชมชน ต าบล อ าเภอ จงหวดและเครอขายระดบภาค ระเบยบวธวจย การวจยครงนใชระเบยบวธการแบบวจยและพฒนาโดยประยกตใชวจยเชงปฏบตการ แบบมสวนรวม ( Participatory Action Research) ของพนธทพย รามสต (2540 : 63-67) และการเรยนรจากการปฏบต(Action Learning) ของฉลาด จนทรสมบต (2551 : 22 ) เปนหลก ซงน าวธการและเครองมอวจยทหลากหลายมาใชในการศกษาทงการศกษาจากเอกสาร และการศกษาขอมลภาคสนาม การสมภาษณ การสนทนากลม การวางแผนเพอรถงปญหา สาเหต แนวทางแกปญหาทางเลอก การลงมอปฏบต บนทกหลงการปฏบต การสงเกต การสะทอนกลบ และแลกเปลยนเรยนร ปรบปรงพฒนากจกรรมของกลมทงเชงคณภาพและเชงปรมาณ ตลอดจนการใชประโยชนจากผรประเภทตาง ๆ ทงผทมบทบาทภายในและนอกชมชนด าเนนการวจยรวมกน ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย

ประชากรทใชในการวจย ไดแกประชาชนในพนทบานบวแกว หมท 3 , 14 ต าบลเลงแฝก อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม

กลมตวอยางทใชในการวจย คอ ครอบครวอาสาสมครตนแบบจากพนทด าเนนงาน บานบวแกว หมท 3 , 14 ต าบลเลงแฝก อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม จ านวน 40 ครอบครว

เครองมอทใชในการวจย การศกษาวจยในครงน ผวจยไดใชเครองมอในการศกษาวจยทหลากหลาย ดงน

1. สมดบนทกรายรบรายจายครวเรอน 2. คมอแผนพฒนาคณภาพชวต 3. คมอการปฏบตงานฯ

4

4. คมอแผนแมบทชมชน 5. เครองมอประเมนกอนการพฒนา 6. คมอการจดท าแผนทสขภาวะชมชน

การเกบรวบรวมขอมล 1. ศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของจากแหลงทศกษาคนควา ดงน

1) มหาวทยาลยมหาสารคาม 2) ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรส านกงานสาขาประจ าอ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม 3) โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลเลงแฝก อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม 4) องคการบรหารสวนต าบลเลงแฝก อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม

2. ศกษาขอมลภาคสนาม (Field Study) เปนการท างานรวมกนหลายฝายทงผศกษาคนควา ผร ผน าทองท และผน าทองถนในชมชนและต าบล ตามประเดนค าถามและประเภทของขอมล เชน ฐานขอมลรวมต าบล ขอมลรายรบรายจาย ขอมลสขภาวะชมชน โดยมวธการดงน

1) สนทนากลม (Small Group Interview) ในแตละกลมยอยในหมบาน หรอในระดบต าบล เพอคนหาครอบครวตนแบบ

2) ประชมเชงปฏบตการรวมวางแผนกบตวแทนชมชนวางแผนการด าเนนงานการ บนทกขอมลรายรบรายจาย การศกษาขอมลสขภาวะชมชน

3) จดเวทประชาคมเพอจดท าแผนพฒนาคณภาพชวต แผนแมบทชมชนเพอแกไข ปญหาความยากจนสงคมและสขภาวะในระดบชมชน 4) การศกษาขอมลเบองตนกอนด าเนนงานโครงการพฒนาความรวมมอเพอแกไขปญหาความยากจน พฒนาสงคม และสขภาวะชมชน ตามกลมเปาหมาย แผนและขนตอนการวจย การวจยครงนประยกตใชการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม ซงปรบปรงมาจากขนตอนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม ของฉลาด จนทรสมบต (2550: 54) โดยเนนการเรยนรจากการปฏบต (Action Learning) มาก าหนดขนตอนการด าเนนงานศกษาคนควา โดยแบงชวงระยะการวจย ดงน

1. ชมชนเปาหมายทบทวน จดท าขอมลวเคราะหรายรบรายจายและขอมลสขภาวะชมชน 2. เวทจดท าแผนแมบทการแกไขปญหาความยากจนและพฒนาสขภาวะชมชน

5

3. จดเวทเจรจาภาคบรณาการแผนการแกไขปญหาความยากจนและแผนสขภาวะชมชนสแผนพฒนาทองถน (เทศบาล/อบต.)

4. ปฏบตการสนบสนนกจกรรมตามแผนการแกไขปญหาความยากจนและแผนพฒนาสขภาวะชมชน

5. ฝกอบรม/ศกษาดงานเพอแกไขปญหาความยากจนและพฒนาสขภาวะชมชน 6. การศกษาขอมลเบองตนกอนด าเนนงานโครงการพฒนาความรวมมอเพอแกไขปญหา

ความยากจน พฒนาสงคม และสขภาวะชมชน ตามกลมเปาหมาย การวเคราะหขอมล

1. ตรวจสอบความสมบรณของขอมล จากเครองมอทกประเภท 2. จ าแนกขอมลเปนหมวดหมตามความมงหมายของการวจย 3. การวเคราะหขอมลโดยการจดระบบการท างาน เพอใหเหนพฒนาการการด าเนนงาน

และสงเคราะห วเคราะหขอมลตามความมงหมาย และประเดนทศกษาวจย ขอมลทวดไดใชสถตรอยละ คาเฉลย (X ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) มาประกอบการศกษาในสวนของเชงปรมาณ และตรวจสอบถามเทยงตรงของขอมลโดยใชเทคนคการตรวจสอบขอมลแบบสามเสาในเชงคณภาพ

4. น าเสนอผลการวจยโดยวธการพรรณนาวเคราะห (Descriptive Analysis) โดยผวจย และผรวมวจยขอน าเสนอผลการด าเนนงานภายใตกรอบงานงวดท 3 ตามล าดบดงน 1) บทน า 2) รายงานผลการประเมนกอนการพฒนา 3) ผลการด าเนนงานตามแผนงานและกจกรรมหลก 4) ผลการเจราจาภาคบรณาการแผนแกไขปญหาความยากจน และแผนทสขภาวะชมชน สแผนพฒนาทองถน และจงหวด 5) สรปผลและขอเสนอแนะ

บทท 2

รายงานผลการศกษาขอมลเบองตนกอนการด าเนนโครงการพฒนาความรวมมอในการแกไขปญหา

ความยากจน พฒนาสงคม และสขภาวะชมชนจงหวดมหาสารคาม

บทน า

สบเนองจากมการด าเนนโครงการ “โครงการพฒนาความรวมมอแกไขปญหาความยากจน

พฒนาสงคม และสขภาวะจงหวดมหาสารคาม ระยะท 1 (ป 2554)” ตามหลกการพฒนาและศาสตร

การประเมน ตองมการประเมนผลกอน ประเมนระหวาง และประเมนหลกการด าเนนงานในพนท

ด าเนนโครงการ จงไดมการพฒนาตวชวด และก าหนดเกณฑประเมน ผลปรากฏวา มกรอบมาตรฐาน

การประเมน 3 กรอบมาตรการ คอ มาตรการท 1 การพฒนาเพอการแกปญหาความยากของครวเรอน

ในแตมาตรการมการแบงออกเปนมต และแตละมตยงแบงออกเปนตวชวดยอยอก การศกษาครงนเปน

การศกษาขอมลกอนการด าเนนงานโครงการ เพอเปนฐานขอมลสภาพกอนการด าเนนโครงการ หาก

คนพบตวชวดกอนด าเนนการทเปนจรง กจะน าไปสการวางแผน และปรบปรงพฒนางาน ไดทงระดบ

ชมชน ต าบล และจงหวดตอไป

ดงนนเพอใหการด าเนนงานเปนไปดวยความเรยบรอย หนวยงานวจยและพฒนาความ

เขมแขงและการจดการความร คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม รวมกบธนาคารเพอ

การเกษตรและสหกรณการเกษตร จงมวตถประสงคในการด าเนนการดงน

1. เพอสรางกลไกพฒนาแบบภาคความรวมมอในระดบทองถนใหมศกยภาพในการบรหาร

จดการองคความรแกปญหาของพนทไดอยางมประสทธภาพและครอบคลมอยางย งยน

2. เพอพฒนาศนยและระบบขอมลทสามารถใชตดสนใจวางแผนพฒนาของพนทระดบ/

ชมชน/ต าบล/อ าเภอ และจงหวด ดวยระบบขอมลบญชรายรบ-รายจายครวเรอนและขอมลสารสนเทศ

เชงภมศาสตร (GIS)

3. เพอเสรมสรางการเรยนร ขอมลองคความรและการจดองคความรในการแกปญหา

เศรษฐกจ สงคมวฒนธรรม สงแวดลอมและสขภาวะเชงบรณาการ โดยยดถอวถชวตเศรษฐกจพอเพยง

และกจกรรมตามโครงการสายใยรกแหงครอบครว เปนแนวทางในการด าเนนงาน เพอขจดความ

ยากจนและเสรมสรางชมชนใหเขมแขงอยางย งยน

7

4. เพอเปนการเตรยมใหภาคภายนอกทมความพรอมในการเขาสนบสนนชมชนไดอยางสอด

ครองกบบรบทของพนทและทนกบสถานการณ เชน การสนบสนนดานวชาการ การสนบสนนบคล

กรทมความช านาญการดานการจดกระบวนการเรยนรและการสนบสนนดานเทคโนโลยสารสนเทศ

และดานอนๆเปนตน

วตถประสงคในการประเมน

1. เพอศกษาสภาพกอนการด าเนนงานโครงการพฒนาความรวมมอเพอแกไขปญหาความ

ยากจน พฒนาชมชนและสขภาวะชมชนจงหวดมหาสารคาม ในดาน1) การพฒนาเพอการแกปญหา

ความยากจน 2) การพฒนาดานสงคม 3) การพฒนาดานสขภาวะ

2. เพอน าผลการศกษาสภาพกอนด าเนนงานโครงการเพอศกษาสภาพกอนการด าเนนงาน

โครงการพฒนาความรวมมอเพอแกไขปญหาความยากจน พฒนาชมชนและสขภาวะชมชนจงหวด

มหาสารคามไปใชในการวางแผนพฒนางานของกลมเปาหมายทงในสวนแผนแมบทชมชนในระดบ

ต าบล และแผนพฒนาคณภาพชวตในระดบครอบครว

เครองมอประเมน

เครองมอประเมนคอแบบประเมน ของโครงการพฒนาความรวมมอแกไขปญหาความยากจน

พฒนาสงคมและสขภาวะจงหวดมหาสารคาม ระยะท 1 (ป 2554 ) ชดแบบ ปยสส (2) ใชประเมน

สภาพกอนการพฒนา โดยมการพฒนาจากการจดประชมเชงปฏบตการจากผรและกลมผเขารวม

โครงการ ในพนทด าเนนโครงการ ไดกรอบมาตรฐานการประเมน 3 มาตรการ คอ 1) การพฒนาเพอ

การแกปญหาความยากจน 2) การพฒนาดานสงคม 3) การพฒนาดานสขภาวะ และตวชวดยอย

จ านวน 73 ตวชวด

ขอบเขตของการประเมน

1. พนทในการด าเนนงานในการพฒนาความรวมมอเพอแกไขปญหาความยากจน พฒนา

สงคม และสขภาวะชมชนจงหวดมหาสารคาม ทไดจากการพจารณาเลอกแบบเจาะจง (Purposive

Sampling) บานบวแกว หมท 3 , 14 ต าบลเลงแฝก อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม

8

2. กลมเปาหมายทใชในประเมนโครงการพฒนาความรวมมอเพอแกไขปญหาความยากจน พฒนาสงคม และสขภาวะชมชน จงหวดมหาสารคาม ทไดมาจากการพจารณาคดเลอกตามเกณฑหมบานเศรษฐกจพอเพยงของธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณเพอการเกษตร และเกณฑของหนวยวจยและพฒนาความเขมแขงของชมชนและการจดการความร โดยใหชมชนหรอหมบานอาสาสมคร อาสาสมครเขารวมโครงการดงน ครอบครวตนแบบ บานบวแกว ต าบลเลงแฝก จ านวน 2 หมบาน คอ หม 3 จ านวน 15 คน และหม 14 จ านวน 16 คน รวมจ านวน 31 คน ผถกประเมน ผถกประเมนประกอบดวย หวหนาครวเรอน หมบานทเขารวมโครงการ หมบานละ 15 - 18 ครวเรอน ตามค าสงจงหวดมหาสารคาม ท 918/2554 ในพนทด าเนนงาน ครอบครวตนแบบ บานบวแกว ต าบลเลงแฝก จ านวน 2 หมบาน คอ หม 3 จ านวน 15 คน และหม 14 จ านวน 16 คน รวมจ านวน 31 คน ซงไดรบการคดเลอกในระดบหมบาน ระดบประเมนการพฒนา 0 = ไมไดท า 1 = ท าไดนอยมาก 2 = ท าไดนอย 3 = ท าไดปานกลาง 4 = ท าไดดมาก 5 = ท าไดดเยยม

เกณฑการประเมน ปรบปรงขากบญชม ศรสะอาด (บญชม ศรสะอาด 2546 : 100)

คาเฉลย 0 หมายถง ไมไดท า ได คาเฉลย 1 -1.50 หมายถง ระดบท าไดนอยมาก ได คาเฉลย 1.51 - 2.50 หมายถง ระดบท าไดนอย ได คาเฉลย 3.51 – 4.50 หมายถง ระดบท าไดดมาก ได คาเฉลย 4.51 – 5.00 หมายถง ระดบท าไดดเยยม ได ผลการประเมน

จ าแนกตามกรอบการประเมน3 ดาน คอ 1)ดานการพฒนาเพอการแกปญหาความยากจน 2) การพฒนาดานสงคม 3) การพฒนาดานสขภาวะ และตวชวดยอย จ านวน 73 ตวชวดปรากฏผล ดงน

9

1. การพฒนาเพอการแกปญหาความยากจนของครวเรอน การประเมนโดยใชกรอบการศกษาในมาตรการท 1 คอ การพฒนาเพอการแกปญหาความยากจนของครวเรอน ซงแบงออกเปนมต 3 มต ไดแก ดานการลดรายจายของคนในครวเรอน ดานการเพมรายไดของคนในครวเรอน และดานการขยายโอกาสเพอเพมรายไดและเพมผลผลตของคนในครวเรอน ผลการประเมนปรากฏดงน มตท 1. ดานการลดรายจายของคนในครวเรอน 1.1 มการด าเนนการเพอการบรโภคอาหารในครวเรอน - ครวเรอน มกจกรรมการเพมอาหารโปรตน เชน เลยงปลา เลยงไก หรอสตวอนๆ หรอปลกพชอนทใหคณคาทางโปรตน สามารถลดรายจายในครวเรอนได ตวชวดยอย

1. ครวเรอน มการท าสวนครว เพอลดรายจายในครวเรอน 2. ครวเรอนมการเลยงปลา เลยงไก เลยงเปดหรอสตวอน ทใหคณคาอาหารประเภทโปรตน

สามารถลดรายจายในครวเรอนไดจรง 3. ครวเรอนมการปลกพชอนทใหคณคาทางโปรตน สามารถลดรายจายในครวเรอนได 4. ครวเรอน มการใชพนทวางบรเวณบาน /ใชภาชนะททงแลวเพอลดรายจายในครวเรอนได 5. ครวเรอนมการปลกผกพนบาน/ปลกผกสวนครวรวกนได 6. ครวเรอนมการปลกพชสมนไพร

ผลการวเคราะห ดงตาราง 1 แสดงคาเฉลยแตละตวชวด ดงน ตาราง 1 แสดงคาเฉลยดานการลดรายจายของคนในครวเรอนมการด าเนนการเพอการบรโภคอาหารในครวเรอนของแตละตวชวดยอย

อ าเภอ\ตวชวดยอย ตวชวด 1 ตวชวด 2 ตวชวด 3 ตวชวด 4 ตวชวด 5 ตวชวด 6 เฉลยทกตวชวด

กดรง (31) 2.77 2.97 2.71 2.81 2.71 2.32 2.72 1.2 การท าบญชครวเรอน - การมครวเรอน มการจดท าบญชรายรบ-รายจายอยางเปนระบบ สามารถบงบอกรายรบ-

รายจายไดอยางชดเจน

10

ตวชวดยอย 1. มการไดรบทราบนโยบายจากทางราชการหรอหนวยงานอนๆ เรองการท าบญชครวเรอน 2. มการประชมหรอปรกษาหารอเรองการท าบญชครวเรอน 3. มการจดท าแผน ก าหนดกจกรรมการด าเนนงานเรองการท าบญชครวเรอน 4. มการลงมอท าจรงเรองการท าบญชครวเรอน 5. มการวเคราะห ประเมนผลเรองการท าบญชครวเรอน 6. มการน าผลการปฏบตเรองการท าบญชครวเรอนไปใชในการลดรายจาย

ผลการวเคราะห ดงตาราง 2 แสดงคาเฉลยแตละตวชวด ดงน

ตาราง 2 แสดงคาเฉลยดานการท าบญชครวเรอนมการจดท าบญชรายรบ-รายจายอยางเปน ระบบ สามารถบงบอกรายรบ-รายจายไดอยางชดเจนของแตละตวชวดยอย

อ าเภอ\ตวชวดยอย ตวชวด 1 ตวชวด 2 ตวชวด 3 ตวชวด 4 ตวชวด 5 ตวชวด 6 เฉลยทกตวชวด

กดรง (31) 2.90 3.06 2.58 2.32 2.87 2.42 2.69 1.3 การลดรายจายในการผลต ลดตนทนในครวเรอน

- มการลดรายจายในการผลต ลดตนทนในครวเรอน ตวชวดยอย 1. ครวเรอนมการผลตปยชวภาพเพอลดตนทนการผลตในครวเรอน 2. มการปลกขาวปลอดสารพษ

ผลการวเคราะห ดงตาราง 3 แสดงคาเฉลยแตละตวชวด ดงน ตาราง 3 แสดงคาเฉลยดานการลดรายจายในการผลต ลดตนทนในครวเรอนของแตละ

ตวชวดยอย

อ าเภอ\ตวชวดยอย ตวชวด 1 ตวชวด 2 เฉลยทกตวชวด

กดรง (31) 2.13 3.13 2.63

มตท 2. ดานการเพมรายไดของคนในครวเรอน 2.1 เศรษฐกจพอเพยง - ครวเรอนสามารถใชแนวทางเศรษฐกจพอเพยงเพอการเพมรายไดจรง

11

ตวชวดยอย 1. ครวเรอนมบญชรายรบ-รายจาย 2. ครวเรอนมเงนออม 3. ครวเรอนเขาเปนสมาชกกลมอยางนอย 1 กลม

4. ครวเรอนมกจกรรมเพมรายไดอยางนอย 1 กจกรรมในหมบาน 5. ครวเรอนใชผลตภณฑทผลตไดในชมชน

6. ครวเรอนมความรความสามารถในการเพาะขยายพนธพช เชน การตดตา ตอกง เปนตน ผลการวเคราะห ดงตาราง 4 แสดงคาเฉลยแตละตวชวด ดงน

ตาราง 4 แสดงคาเฉลยดานการเพมรายไดของคนในครวเรอนของแตละตวชวดยอย อ าเภอ\ตวชวดยอย ตวชวด 1 ตวชวด 2 ตวชวด 3 ตวชวด 4 ตวชวด 5 ตวชวด 6 เฉลยทกตวชวด

กดรง (31) 2.29 3.13 3.42 3.03 2.87 2.58 2.89 2.2 เงนทนในการประกอบอาชพ - มการด าเนนงานในเรองการระดมทน หรอจดหาทนเพอการเพมรายไดในครวเรอน ตวชวดยอย 1. ครวเรอนไดมการระดมทนรวมกบผอน 2. ครวเรอนไดรบการสนบสนนทนจากองคกรภายนอกอยางนอย 1 กจกรรมตอป 3. ครวเรอนไดเขารวมกจกรรมการระดมทน /กองทนประกอบอาชพ 4. ครวเรอนมความสามารถในการช าระหน กจกรรมการระดมทน กองทนประกอบอาชพ


ตาราง 5 แสดงคาเฉลยดานเงนทนในการประกอบอาชพของแตละตวชวดยอย

อ าเภอ\ตวชวดยอย ตวชวด 1 ตวชวด 2 ตวชวด 3 ตวชวด 4 เฉลยทกตวชวด กดรง (31) 2.58 2.61 2.65 2.87 2.68

มตท 3. ดานการขยายโอกาสเพอเพมรายไดและเพมผลผลตของคนในครวเรอน

3.1 การสงเสรมใหครวเรอนมอาชเจรญเตบโตและย งยน

12

- มการสงเสรมใหกลมอาชพในชมชนเตบโตและย งยน ตวชวดยอย 1. ครวเรอนมการจดกจกรรมอาชพตอเนอง 2. ครวเรอนเปนสมาชกกลมอาชพ และเขารวมกจกรรมอยางตอเนอง 3. ครวเรอนเปนสมาชกกลมอาชพสามารถน าประสบการณมาใชเพอเพมผลผลตได 4. ครวเรอนไดมการแลกเปลยนเรยนรทงภายในและภายนอกชมชน เพอเพมผลผลต


ตาราง 6 แสดงคาเฉลยดานการขยายโอกาสเพอเพมรายไดและเพมผลผลตของคนในครวเรอนของแตละตวชวดยอย อ าเภอ\ตวชวดยอย ตวชวด 1 ตวชวด 2 ตวชวด 3 ตวชวด 4 เฉลยทกตวชวด

กดรง (31) 2.48 2.55 2.68 2.29 2.50 3.2 การไดรบการสงเสรมอาชพ - ครวเรอน ไดรบการสงเสรมอาชพทตรงกบความตองการของครอบครว ตวชวดยอย 1. ครอบครวไดรบการฝกอบรมอาชพ 2. คนในครวเรอนเปนสมาชกกลมสงเสรมอาชพอยางนอย 1 กลม 3. ครวเรอนสามารถปลกผกสวนครวอยางนอย 1 ชนด 4. สมาชกในครวเรอนในวยแรงงานมงานท าและมรายได 5. สมาชกในครวเรอนมอาชพเสรม


ตาราง 7 แสดงคาเฉลยดานการไดรบการสงเสรมอาชพของแตละตวชวดยอย

อ าเภอ\ตวชวดยอย ตวชวด 1 ตวชวด 2 ตวชวด 3 ตวชวด 4 ตวชวด 5 เฉลยทกตวชวด กดรง (31) 2.58 3.03 2.55 2.65 2.48 2.66

13

สรป มาตรการท 1 การพฒนาเพอการแกปญหาความยากจนของครวเรอน จากการประเมนตามตวชวดการพฒนาในมาตรการท 1 ประกอบดวยมตการพฒนาเพอการแกปญหาความยากจนของครวเรอน ดานการลดรายจาย การเพมรายไดของคนในครวเรอน และดานการขยายโอกาสเพอเพมรายไดและเพมผลผลตของคนในครวเรอน สรปผลการประเมน ดงตารางคาเฉลยแตละมต ดงตาราง 8 ดงน

ตาราง 8 แสดงคาเฉลย โดยรวมผลการประเมนกอนด าเนนงานในมาตรการท 1 ดานการพฒนาเพอการแกปญหาความยากจนของครวเรอน

อ าเภอ\มต มต 1 มต 2 มต 3 ภาพรวมทกมต

กดรง (31) 2.69 2.80 2.59 2.69

2. การพฒนาสงคม การประเมนโดยใชกรอบการศกษาในมาตรการท 2 คอ การพฒนาสงคม ซงแบงออกเปนมต 3 มต ไดแก ดานการพฒนาทรพยากรมนษยของคนในครวเรอน ดานศาสนาวฒนธรรม ประเพณของคนในครวเรอน ดานการเรยนรของคนในครวเรอน ผลการประเมนปรากฏดงน

มตท 1. ดานการพฒนาทรพยากรมนษยของคนในครวเรอน 1.1 การพฒนาผน า - มการพฒนาคณภาพผน าในชมชน ตวชวดยอย 1. สมาชกในครวเรอนไดรบการพฒนา ความรความสามารถ การเปนผน าดานการอาชพ 2. สมาชกในครวเรอนมสวนรวมกบกจกรรมของชมชนอยางนอย 1 กจกรรม 3. สมาชกในครวเรอน สามารถสรางกจกรรมทโดดเดนไดอยางนอย 1 กจกรรมตอป 4. สมาชกในครวเรอน เปนผมความรความสามารถถายทอดใหผอนไดเรยนรในดานการ

อาชพได ผลการวเคราะห ดงตาราง 9 แสดงคาเฉลยแตละตวชวด ดงน

ตาราง 9 แสดงคาเฉลย ดานการพฒนาทรพยากรมนษยของคนในครวเรอนของแตละตวชวด

ยอย

14

อ าเภอ\ตวชวดยอย ตวชวด 1 ตวชวด 2 ตวชวด 3 ตวชวด 4 เฉลยทกตวชวด กดรง (31) 2.87 3.45 2.77 2.55 2.91

มตท 2. ดานศาสนาวฒนธรรม ประเพณของคนในครวเรอน 1.1 ศาสนาเปนทยดเหนยวจตใจ - มกจกรรมทางศาสนาเปนทยดเหนยวจตใจ ตวชวดยอย 1. สมาชกในครวเรอนรกษาศล 5 2. สมาชกในครวเรอนท าบญตกบาตรอยางสม าเสมอ 3. สมาชกในครวเรอนรวมพธกรรมทางศาสนาในวนส าคญทางศาสนา 4. สมาชกในครวเรอนสนใจในและปฏบตตามค าสอนทางศาสนา


ตาราง 10 แสดงคาเฉลย ดานศาสนาวฒนธรรม ประเพณของคนในครวเรอนของแตละตวชวดยอย อ าเภอ\ตวชวดยอย ตวชวด 1 ตวชวด 2 ตวชวด 3 ตวชวด 4 เฉลยทกตวชวด

กดรง (31) 3.39 3.61 3.65 3.52 3.54

1.2. วฒนธรรมประเพณ - มการอนรกษ สบทอดประเพณทองถน ตวชวดยอย 1. สมาชกในครวเรอนรวมกจกรรมการอนรกษและสบทอดวฒนธรรม 2. สมาชกในครวเรอนรวมประเพณสงกรานต /การอนรกษวฒนธรรม 3. ครวเรอนมสวนรวมการอนรกษสบทอด ฮต 12 ครอง 14


15

ตาราง 11 แสดงคาเฉลยดานวฒนธรรมประเพณของแตละตวชวดยอย

อ าเภอ\ตวชวดยอย ตวชวด 1 ตวชวด 2 ตวชวด 3 เฉลยทกตวชวด กดรง (31) 3.23 3.77 3.71 3.57

1.3 วถชวตออนนอม เคารพผอาวโส เรยบงาย พงตนเอง - ประชาชนมการปฏบตตนออนนอม เคารพผอาวโส เรยบงาย พงตนเอง ตวชวดยอย 1. สมาชกในครวเรอนมความออนนอมถอมตนเคารพผอาวโส 2. สมาชกในครวเรอนมวถชวตเรยบงายพงพาตนเอง/พงพาซงกนและกน 3. สมาชกในครวเรอนใชหลกคนพงธรรมชาต/ธรรมชาตพงคน 4. ครวเรอนมการปลกผกสวนครวไวกนเอง


ตาราง 12 แสดงคาเฉลยดานวถชวตออนนอม เคารพผอาวโส เรยบงาย พงตนเอง ของแตละตวชวดยอย

อ าเภอ\ตวชวดยอย ตวชวด 1 ตวชวด 2 ตวชวด 3 ตวชวด 4 เฉลยทกตวชวด

กดรง (31) 3.77 3.71 3.00 3.00 3.37

มตท 3 ดานการเรยนรของคนในครวเรอน 1.1 การเรยนรของชมชน - มกจกรรมการเรยนรของชมชน ตวชวดยอย 1. สมาชกในครวเรอนมการเรยนรการวางแผนรวมกน/จดท าแผน ชวตรวมกน

2. ครวเรอนมการแลกเปลยนเรยนรของคนในชมชนและนอกชมชน 3. สมาชกในครวเรอนมแหลงเรยนรในชมชนและมการเผยแพรแกผอน ผลการวเคราะห ดงตาราง 13 แสดงคาเฉลยแตละตวชวด ดงน

16

ตาราง 13 แสดงคาเฉลยดานการเรยนรในครวเรอนของแตละตวชวดยอย อ าเภอ\ตวชวดยอย ตวชวด 1 ตวชวด 2 ตวชวด 3 เฉลยทกตวชวด

กดรง (31) 2.65 2.90 3.03 2.86 1.2 ภมปญญาทองถน - มกจกรรมภมปญญาทองถน ตวชวดยอย 1. ครวเรอนมมการสบทอดภมปญญาดานอาชพหรอหตถกรรมพนบาน 2. ครวเรอนมการสบทอดและการอนรกษ ภมปญญาพนบานในสาขาตางๆ 3. สมาชกในครวเรอนมความสามารถ ดานศลปะการแสดง เชน เปนหมอล า/หมอแคนและม

การถายทอดความร ผลการวเคราะห ดงตาราง 14 แสดงคาเฉลยแตละตวชวด ดงน

ตาราง 14 แสดงคาเฉลยดานภมปญญาทองถนของแตละตวชวดยอย

อ าเภอ\ตวชวดยอย ตวชวด 1 ตวชวด 2 ตวชวด 3 เฉลยทกตวชวด

กดรง (31) 2.48 2.65 2.13 2.42 สรปมาตรการท 2 การพฒนาสงคมจากการประเมนตามตวชวดการพฒนาในมาตรการท 2 ประกอบดวยมตดานการพฒนาทรพยากรมนษยของคนในครวเรอน ดานศาสนาวฒนธรรม ประเพณของคนในครวเรอน และดานการเรยนรในครวเรอน สรปผลการประเมน ดงตารางคาเฉลยแตละมต ดงตาราง 15 และแผนภม 2 ดงน

ตาราง 15 แสดงคาเฉลยสรปโดยรวมมาตรการท 2 การพฒนาสงคมของแตละตวชวดยอย

อ าเภอ\ตวชวดยอย มต 1 มต 2 มต 3 ภาพรวมทกมต

กดรง (31) 2.91 3.49 2.64 3.01

17

3. การพฒนาดานสขภาวะของคนในครวเรอน การประเมนโดยใชกรอบการศกษาในมาตรการท 3 คอ ดานสขภาพอนามยสวนบคคลของคนในครวเรอน ดานอนามยสงแวดลอมในครวเรอน ผลการประเมนปรากฏดงน มตท 1. ดานสขภาพอนามยสวนบคคลของคนในครวเรอน

1.1 เปนชมชนทมการจดกจกรรมออกก าลงกาย - ชมชนมกจกรรมการออกก าลงกาย ตวชวดยอย 1. สมาชกในครวเรอนมเปนสมาชกกลมหรอชมรมออกก าลงกายรวมกนสม าเสมอ 2. สมาชกในครวเรอนไดเขารวมกจกรรมการออกก าลงกายอยางสม าเสมอ 3. สมาชกในครวเรอนไดเขารวมกจกรรมการแขงขนกฬาของชมชนอยางนอย 1 ครงตอ


ตาราง 16 แสดงคาเฉลยดานสขภาพอนามยสวนบคคลของคนในครวเรอนของแตละตวชวดยอย


1.2 ครอบครวปลอดยาเสพตด

- ครวเรอนเขารวมกจกรรมปลอดยาเสพตด ตวชวดยอย 1. สมาชกในครวเรอนเขารวมกจกรรมออกก าลงกายปองกนยาเสพตด 2. สมาชกในครวเรอนไดเขารวมกจกรรมการอบรม/ปฏบตธรรมปองกนยาเสพตด 3. ครวเรอนเปนครอบครวอบอน ใหความรกความอบอนแกสมาชกปองกนยาเสพตด


ตาราง 17 แสดงคาเฉลยดานครอบครวปลอดยาเสพตด ของแตละตวชวดยอย


18

1.3 ครอบครวลด ละ เลกอบายมข - ครวเรอนเขารวมกจกรรม ลด ละ เลก อบายมข ตวชวดยอย 1. สมาชกในครวเรอนไดเขารวมกจกรรมการอบรม/ปฏบตธรรมกจกรรม ลด ละ เลก

อบายมข 2. ครวเรอนเปนครอบครวอบอน ใหความรกความอบอนแกสมาชก เพอ ลด ละ เลก อบายมข 3. ครอบครวไดน าหลกค าสอนทางศาสนามาปฏบตเพอลด ละ เลก อบายมข


ตาราง 18 แสดงคาเฉลยดานครอบครวลด ละ เลกอบายมขของแตละตวชวดยอย


มตท 2. ดานอนามยสงแวดลอมในครวเรอน 1.1 การอนรกษสงแวดลอมและใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน - มกจกรรมการอนรกษสงแวดลอมและใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน ตวชวดยอย 1. ครวเรอนมการใชวสดหรอทรพยากรทมอยในชมชนอยางคมคาประหยด 2. ครวเรอนมการวางแผนจดหาทรพยากรทดแทนควบคกบการอนรกษ 3. ครวเรอนมการปลกพช/เลยงสตวทดแทน 4. ครวเรอนการดแลรกษาแหลงน า 5. ครวเรอนมการปลกตนไม ปาไม รกษาสงแวดลอม

ผลการวเคราะห ดงตารางแสดง 19 คาเฉลยแตละตวชวด ดงน ตาราง 19 แสดงคาเฉลยดานการอนรกษสงแวดลอมและใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน ของแตละตวชวดยอย

อ าเภอ\ตวชวดยอย ตวชวด 1 ตวชวด 2 ตวชวด 3 ตวชวด 4 ตวชวด 5 เฉลยทกตวชวด

กดรง (31) 3.65 2.55 2.74 2.94 3.03 2.98

19

1.2 บานนาอย หนาบานนามอง - มกจกรรมบานนาอย หนาบานนามอง ลดภาวะโลกรอน ตวชวดยอย 1. ครวเรอนมการปลกตนไมบรเวณทสาธารณะ ถนนในหมบาน/ชมชน บรเวณบาน 2. ครวเรอนมการดแลบ ารงรกษาตนไมทปลกอยางตอเนอง 3. ครวเรอนมอปกรณก าจดขยะมลฝอย เชน ถงขยะ ทเผาขยะ 4. ครวเรอนมการก าจดลกน ายงลาย 5. ครวเรอนมสวมถกสขลกษณะครบทกครวเรอน


ตาราง 20 แสดงคาเฉลยดานบานนาอย หนาบานนามองของแตละตวชวดยอย

อ าเภอ\ตวชวดยอย ตวชวด 1 ตวชวด 2 ตวชวด 3 ตวชวด 4 ตวชวด 5 เฉลยทกตวชวด กดรง (31) 2.87 2.97 3.29 3.39 3.94 3.29

สรปมาตรการท 3 การพฒนาดานสขภาวะของคนในครวเรอน ม 2 มต คอ ดานสขภาพอนามยสวนบคคลของคนในครวเรอน และดานอนามยสงแวดลอมในครวเรอนสรปผลการประเมน ดงตารางคาเฉลยแตละมต ดงตาราง 21 และแผนภม 3 ดงน ตาราง 21 แสดงคาเฉลยโดยรวมของมาตรการท 3 การพฒนาดานสขภาวะ

อ าเภอ\ตวชวดยอย มต 1 มต 2 ภาพรวมทกมต

กดรง (31) 2.96 3.14 3.05

ภาพรวมทง 3 กรอบมาตรฐาน ผลการศกษาภาพรวมระดบคาเฉลยการพฒนาท าไดท าได ตวชวดดานความยากจน สงคมและสขภาวะ โครงการพฒนาความรวมมอแกไขปญหาความยากจน พฒนาสงคมและสขภาวะจงหวดมหาสารคาม ระยะท 1 (กอนด าเนนโครงการ) ตามกรอบมาตรการ 1 การพฒนาเพอการแกปญหาความยากจนของครวเรอน กรอบมาตรการท 2 การพฒนาสงคม และกรอบมาตรการท 3 การพฒนาดานสขภาวะของคนในครวเรอน ตาราง 22 ปรากฏผลดงน

20

ตาราง 22 แสดงคาเฉลยโดยรวมของกรอบมาตรฐาน การพฒนาท าไดท าได ตวชวดดานความยากจน สงคมและสขภาวะ โครงการพฒนาความรวมมอแกไขปญหาความยากจน พฒนาสงคมและสขภาวะจงหวดมหาสารคาม ระยะท 1 (กอนด าเนนโครงการ)

อ าเภอ

คาเฉลยการพฒนาท าไดท าได ตามตวชวดดานความยากจน สงคมและ

สขภาวะ

ระดบ การพฒนา

กดรง (31) 2.96 ปานกลาง

ผลการประเมนตามกรอบมาตรฐานทง 3 มาตรฐาน ปรากฏวา ผรวมโครงการในพนทกดรง พบวา มระดบการพฒนาระดบปานกลาง (2.96) ขอมลเชงคณภาพในพนทด าเนนการ จากการส ารวจขอมลในภาคสนามมกจกรรมเดนๆ ทผเขารวมโครงการไดด าเนนการมากอนแลว ซงอาจเกดจากโครงการพฒนาของรฐมากอนแลวหรอประชาชนไดด าเนนงานเองมากอนเรมโครงการ สามารถสรปเปนประเดนเปนกรอบในการพฒนางานดานตาง ๆ ไดดงน

1. ดานการลดรายจายเพมรายได 1) การปลกผกสวนคว 2) การเลยงกบในบอดนหลงบาน 3) การท าปยอนทรย 4) การเลยงโค กระบอ 5) การเลยงปลาในกระซงในพนทหมบานตามล าน าช สวนอ าเภออนจะเลยงโดยท า

บอพลาสตก 6) การเลยงไกบาน บรโภคในครวเรอน 7) มการเลยงโคนม จ าหนาย ในพนทอ าเภอวาปปทม 8) กจกรรมลดรายจาย เพมรายไดบางพนทตองการท า กจกรรมทางเกษตรจะขาดน า 9) มการระดมทนจากการรวมกลมอาชพ บางหมบานมประมาณ 5 กลม การท า

อาชพเสรมจะท าหลงจากฤดท านา 2. กจกรรมการท าบญชครวเรอน

1) เคยเรมเมอป พ.ศ. 2552

21

2) ไดมการท าบาง หยดบาง ส าหรบบางครวเรอน 3) กลบมาท าอกเมอเรมโครงการพฒนาความรวมมอแกไขปญหาความยากจน พฒนาสงคมและสขภาวะจงหวดมหาสารคาม ระยะท 1 (ป 2554 ) เมอเดอน

มถนายน 2554 4) ครวเรอนทยงไมท าบญชครวเรอน ไดมการพดคยกนแลววามประโยชนจรงๆ แต

ยงไมเรมลงมอท า 3. กจกรรมเดนดานสงคมวฒนธรรม

1) มกจกรรมอนรกษวฒนธรรมทกพนท 2) มภมปญญาทองถนเกอบทกสาขาแตยงขาดการสบทอดแกคนรนหลง

4. กจกรรมดานสขภาวะ 1) มกจกรรมการก าจดลกน า 2) มกจกรรมการออกก าลงกาย แตไมสม าเสมอ 3) มกจกรรมท าความสะอาดทอยอาศย ถนนทสาธารณะ เปนครงคราว

สรปผลการประเมนกอนด าเนนงาน 1. การพฒนาเพอการแกปญหาความยากจนของครวเรอน

มตท 1 ดานการลดรายจายของคนในครวเรอน

1) มการด าเนนการเพอการบรโภคอาหารในครวเรอน โดยพจารณาแตละอ าเภอ

พบวา อ าเภอกดรงมคาเฉลยสงสด คอ 2.72

2) การท าบญชครวเรอน โดยพจารณาแตละอ าเภอ พบวา อ าเภอกดรงมคาเฉลย คอ

2.69

มตท 2 ดานการเพมรายไดของคนในครวเรอน

1) เศรษฐกจ โดยพจารณาแตละอ าเภอ พบวา อ าเภอกดรงมคาเฉลย คอ 2.89

2) เงนทนในการประกอบอาชพ โดยพจารณาแตละอ าเภอ พบวา อ าเภอกดรงม

คาเฉลย คอ 2.89

มตท 3 ดานการขยายโอกาสเพอเพมรายไดและเพมผลผลตของคนในครวเรอน

1) การสงเสรมใหครวเรอนมอาชพเจรญเตบโตและย งยน โดยพจารณาแตละอ าเภอ

พบวา อ าเภอกดรงมคาเฉลย คอ 2.68

22

2) การไดรบการสงเสรมอาชพ โดยเมอพจารณาแตละอ าเภอ พบวา อ าเภอกดรงม


2. การพฒนาสงคม

มตท 1 ดานการพฒนาทรพยากรมนษยของคนในครวเรอน

1) การพฒนาผน า โดยพจารณาแตละอ าเภอ พบวา อ าเภอกดรงมคาเฉลย คอ 2.91

มตท 2 ดานศาสนาวฒนธรรม ประเพณของคนในครวเรอน

1) ศาสนาเปนทยดเหนยวจตใจ โดยพจารณาแตละอ าเภอ พบวา อ าเภอกดรงม


2) วฒนธรรมประเพณ โดยพจารณาแตละอ าเภอ พบวา อ าเภอกดรงมคาเฉลย คอ

3.57

3) วถชวตออนนอม เคารพผอาวโส เรยบงาย พงตนเอง โดยพจารณาแตละอ าเภอ

พบวา อ าเภอกดรงมคาเฉลย คอ 3.37

มตท 3 ดานการเรยนรของคนในครวเรอน

1) การเรยนรของชมชน โดยพจารณาแตละอ าเภอ พบวา อ าเภอกดรงมคาเฉลย คอ

2.86

2) ภมปญญาทองถน โดยพจารณาแตละอ าเภอ พบวา อ าเภอกดรงมคาเฉลย คอ 2.42

3. การพฒนาดานสขภาวะของคนในครวเรอน

มตท 1 ดานสขภาพอานามยสวนบคคลของคนในครวเรอน

1) เปนชมชนทมการจดกจกรรมออก าลงกาย โดยพจารณาแตละอ าเภอ พบวา อ าเภอ

กดรงมคาเฉลย คอ 2.63

2) ครอบครวปลอดยาเสพตด โดยพจารณาแตละอ าเภอ พบวา อ าเภอกดรงมคาเฉลย

คอ 3.09

3) ครอบครว ลด ละ เลกอบายมข โดยพจารณาแตละอ าเภอ พบวา อ าเภอกดรงม


มตท 2 ดานอนามยสงแวดลอมในครวเรอน

1) การอนรกษสงแวดลอมและใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน โดยพจารณาแตละ

อ าเภอ พบวา อ าเภอกดรงมคาเฉลย คอ 2.98

23

2) “บานนาอย หนาบานนามอง” โดยพจารณาแตละอ าเภอ พบวา อ าเภอกดรงม


ขอเสนอแนะในการพฒนาการด าเนนงาน

1.ควรท าประชาคมในการด าเนนงานกอนการพฒนาในกจกรรมยอยทกกจกรรม

2. การด าเนนงานในรปแบบกลมควรเรมจากกลมเลกๆ แลวพฒนาไปสกลมใหญ ตองใหม

ผลงานพฒนาเปนทประจกษกอนจงมการขยายเครอขายใหกวางขวาง

3. ควรเรมงานพฒนาจากความตองการของประชาชน และมศกยภาพเพยงพอในการพฒนา

ระยะเวลาตองคอยเปนคอยไป อาจมกจกรรมไดผลและลมเหลวแตถอวาเปนบทเรยนมมคณคาในการ

น าไปประยกตใช คอ การเรยนรจากการปฏบต (Action Learning) ไดแก การก าหนดประเดนรวมกน

ในการพฒนา การวางแผนแบบมสวนรวม การลงมอปฏบตใหเปนจรงและปรบปรงพฒนางานใหได

มาตรฐาน การสรปบทเรยนสะทอนผลในระดบครวเรอน หรอกลมเครอขาย และแลกเปลยนเรยนร

ในระดบต าบลหรอจงหวด

บทท 3

ผลการด าเนนงานงวดท 3

ผลการด าเนนงานโครงการพฒนาความรวมมอแกไขปญหาความยากจนพฒนาสงคมและสข

ภาวะจงหวดมหาสารคาม ระยะท 1 ป2554 ในงวดงานท 3 (1 มถนายน – 29 กนยายน 2554) ม

ความมงหวงเพอการศกษาขอมลเกยวกบศกยภาพและปญหาของชมชนเพอน าไปสการวางแผนพฒนา

ในการแกไขปญหาความยากจนสงคมและสขภาวะในระยะตอไป ซงคณะท างานจะน าเสนอผลการ

ด าเนนงานทเกดขนโดยแยกน าเสนอเปนรายต าบลครอบคลมขอบเขตเนอหา 6 ประเดนหลก คอ 1)

ผลศกษาสรปวเคราะหขอมลรายรบรายจายครวเรอน 2) ผลศกษาและจดท าฐานขอมลสขภาวะชมชน

3) ผลจดท าแผนพฒนาคณภาพชวตครอบครว 4) ผลทบทวนและจดท าแผนแมบทชมชนเพอแกไข

ปญหาความยากจนสงคมและสขภาวะ 5) รายงานผลการปฏบตตามแผนแมบทชมชนเพอแกไขปญหา

ความยากจนสงคมและสขภาวะ และ 6) รายงานผลการฝกอบรมและศกษาดงาน และน าเสนอเปน

รายต าบลโดยเรยงตามล าดบ ดงน

บทท 4

ผลการเจรจาภาคบรณาการแผนการแกไขปญหาความยากจน

และแผนทสขภาวะชมชนสแผนพฒนาทองถน

ผลการเจรจาภาคบรณาการแผนการแกไขปญหาความยากจน

การด าเนนงานโครงการพฒนาความรวมมอแกไขปญหาความยากจนพฒนาสงคมและสข

ภาวะจงหวดมหาสารคาม ระยะท 1 (ป 2554) หลงจากทคณะท างานไดด าเนนกจกรรมตามขนตอน

การด าเนนงานโครงการจนน าไปสการเกดแผนพฒนาคณภาพชวตในระดบครวเรอนและขยายผลให

เกดแผนแมบทชมชนเพอแกไขปญหายากความยากจนสงคมและสขภาวะในแตละพนท เพอใหมการ

ขบเคลอนแผนงานไปสการปฏบตทเปนรปธรรมมการบรณาการแผนงาน บคลากร งบประมาณ

และทรพยากรอนๆ คณะท างานจงไดจดเวทเจรจาภาคบรณาการแผนการแกไขปญหาความยากจน

และแผนสขภาวะชมชนสแผนพฒนาทองถน (เทศบาล/อบต.) ในรปแบบทงทเปนทางการโดยตรง

และรปแบบทไมเปนทางการโดยออม จ านวน 3 ครงดงน

1. จดเวทเจรจาภาคบรณาการแผนชมชนระดบต าบล (เทศบาล/อบต.) ครงท 1

วตถประสงค

- เพอท าความเขาใจและก าหนดแผนการด าเนนงานรวมกน

วธการและขนตอนด าเนนงาน

- การประชมเพอหารอแนวทางการบรรจแผนงานโครงการเขารวมแผนพฒนาต าบล

และแผนพฒนาทองถน

ผลการด าเนนงาน

- ด าเนนกจกรรมเมอวนท 27 กรกฎาคม 2554 ณ หองประชม 5407 คณะ

ศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม มคณะท างานระดบจงหวดและผบรหารทองถนเขารวม

ประชม จ านวน 25 คน ทประชมรบทราบแนวทางการด าเนนงานรวมกนทกต าบลและไดหารอใน

การวางด าเนนงานกจกรรมในแตละพนทต าบล จากการสอบถามผบรหารแตละต าบลเปาหมายพบวา

ต าบลเลงแฝกไดน าแผนงานโครงการพฒนาความรวมมอแกไขปญหาความยากจนพฒนาสงคมและ

60

สขภาวะไปบรรจไวในแผนพฒนา 3 ป (พ.ศ. 2555 – 2557) ขององคการบรหารสวนต าบลและยง

ไดตงเปนบญญตรายจายในปงบประมาณ 2555 ภายใตชอโครงการ “พฒนาความรวมมอและแกไข

ปญหาความยากจนพฒนาสงคมฯ” งบประมาณ 50,000 บาท



- เพอจดเวทแลกเปลยนเรยนรกระบวนการด าเนนงานการสรางและพฒนาสขภาวะ

ชมชนเพอความอยดมสขรวมกบเครอขายระดบต าบล อ าเภอ จงหวดและขามจงหวด


- น าเสนอผลและแผนการด าเนนงานในแตละพนท

- มหกรรมน าเสนอผลงานทางวชาการ

- การแสดงนทรรศการ

- เวทเสวนาแลกเปลยนประสบการณ


- ด าเนนกจกรรมเมอวนท 23 สงหาคม 2554 ณ โรงแรมตกศลามหาสารคาม รอง

ผวาราชการจงหวดมหาสารคาม (นายยงยศ ธนะจนทร) ใหเกยรตเปนประธานกลาวเปดงาน และ

บรรยายพเศษเรองเศรษฐกจพอเพยงกบการประยกตใชจรงมคณะท างานระดบจงหวด ระดบชมชน

ต าบล และผแทนจากธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร เขารวมประชมจ านวน 120 คน

ผลการด าเนนเกดการแลกเปลยนเรยนรถงรปแบบการน าแผนทสขภาวะไปใชในการวางแผนพฒนา

และผลกดนสนโยบายของทองถนในกรณขององคการบรหารสวนต าบลหนองแวง อ าเภอเกษตรวสย

จงหวดรอยเอด และเกดชดความรในลกษรณะรวมบทความวจยชมชนเผยแพรใหแกผเขารวมประชม

วชาการมหกรรมชมชนกบการมสวนในการพฒนาสขภาวะชมชนเพอความอยดมสข

ในสวนการแกไขปญหาความยากจนท าใหผเขารวมกจกรรมไดทราบถงแนวทางและ

นโยบายของธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) เกยวกบการใชความชวยเหลอ

เกษตรกรในการแกหนแกจน เกดเครอขายความรวมมอในการแกไขปญหาความยากจนสงคม และ

สขภาวะ 3 จงหวด คอ จงหวดมหาสารคาม จงหวดรอยเอด และจงหวดกาฬสนธ นอกจากนยงม

61

ศนยสงเสรมอตสาหกรรมภาคท 5 จงหวดขอนแกน เขารวมดวยเพอใหความรเรองแนวทางการ

พฒนาและเพมมลคาผลตภณฑทางการเกษตรในลกษณะวสาหกจชมชน



- เพอสรป ตดตามผลการด าเนนงานและวางแผนขบเคลอนไปสนโยบายระดบ

จงหวด


- น าเสนอผลและแผนการด าเนนงานในแตละพนท


- ด าเนนกจกรรมเมอวนท 24 สงหาคม 2554 ณ หองประชม 5309 คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยมหาสารคาม มคณะท างานระดบจงหวดผแทนธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ

การเกษตรระดบอ าเภอ จงหวดและสวนกลาง เขารวมประชมจ านวน 21 คน ผลการด าเนนได

รบทราบความกวาหนาในการด าเนนงานโครงการทงในระดบภาพรวมและระดบพนท มการก าหนด

บทบาทหนาทคณะท างานรวมกนโดยก าหนดใหมการประชมรวมกนระหวางคณะท างานโครงการ

รวมกนคณะท างานธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรอยางนอยเดอนละ 1 ครง และม

ขอเสนอแนะทน าไปสการพฒนางาน เชน กระบวนการขนตอนในการจดเกบขอมลรายรบรายจาย

การก าหนดแผนปฏบตงานรวมกนและมการบรณาการแผนรวมกนระหวางการด าเนนงานโครงการ

พฒนาความรวมมอแกไขปญหาความยากจนพฒนาสงคมและสขภาวะจงหวดมหาสารคาม และการ

ด าเนนงานของธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรส านกงานสาขาแตละอ าเภอ เพอใหการ

ด าเนนงานเปนไปในทศทางเดยวกนและหนนเสรมกระบวนการด าเนนงานของโครงการ

นอกจากนคณะท างานโครงการไดแสวงหาแนวทางการผลกดนแผนการด าเนนงานเขาส

นโยบายระดบจงหวดโดยรวมกบธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) จงหวด

มหาสารคาม และส านกพฒนาการชมชนจงหวดมหาสารคาม ไดมการพบฟะประชมปรกษาหารอ ใน

การน าโครงการพฒนาความรวมมอเพอแกไขปญหาความยากจน พฒนาชมชนและสขภาวะชมชน

จงหวดมหาสารคามเขาเปนสวนหนงของศนยขจดปญหาความยากจนจงหวดมหาสารคาม เมอวน

62

ศกรท 11 ตลาคม 2554 ณ ส านกงานพฒนาชมชนจงหวดมหาสารคาม ศาลากลางจงหวด

มหาสารคาม ซงไดมการขอรายชอของแตละฝาย สวนงานเขาไปสการจดท าเปนโครงการของจงหวด

มค าสงฉบบใหมโดยมพฒนาการจดงหวดมหาสารคาม ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร

มหาสารคาม และหนวยวจยความเขมแขงของชมชนและการจดการความร คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยมหาสารคาม เปนฝายกองเลขานการ 3 ฝาย โดยมรองผวาราชการจงหวดมหาสารคาม

เปนประธาน เกดแนวทางการบรณาการทงในสวนของงบประมาณ และทรพยากรอนๆ ในระดบ

จงหวด ดงภาพประกอบ

รปภาพท 1- 2 ประชมคณะท างานระดบจงหวดวางแผนการจดเวทเจรจาบรณาการแผน

ณ หองประชม ศษ. 305 คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม

รปภาพท 3- 4 จดเวทเจรจาภาคบรณาการแผนชมชนระดบต าบล (เทศบาล/อบต.) ครงท 1

เมอวนท 27 กรกฎาคม 2554 ณ หองประชม 5407 คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม

63

รปภาพท 5- 6 จดเวทเจรจาภาคบรณาการแผนชมชนระดบต าบล (เทศบาล/อบต.) ครงท 3

เมอวนท 24 สงหาคม 2554 ณ หองประชม 5309 คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม

รปภาพท 6-7 รองผวาราชการจงหวดมหาสารคามเปนประธานเปดประชมเวทเจรจาภาคบรณาการ

แผนชมชนระดบต าบล (เทศบาล/อบต.) ครงท 3

บทท 5

สรป และขอเสนอแนะ

สรป

ผลการด าเนนงานโครงการพฒนาความรวมมอแกไขปญหาความยากจนพฒนาสงคมและสข

ภาวะจงหวดมหาสารคาม ระยะท 1 ป 2554 ในงวดงานท 3 (1 มถนายน – 29 กนยายน 2554) ม

วตถประสงคเพอ 1) ใหชมชนเปาหมายทบทวนประเมนผลกอนการพฒนา สรปวเคราะหขอมล

รายรบรายจายและขอมลสขภาวะชมชน 2) เพอทบทวนจดท าแผนพฒนาคณภาพชวตระดบครวเรอน

แผนแมบทชมชนในการแกไขปญหาความยากจนพฒนาสงคมและสขภาวะชมชน 3) จดเวทเจรจา

ภาคบรณาการแผนการแกไขปญหาความยากจนและแผนสขภาวะชมชนสแผนพฒนาทองถน

(เทศบาล/อบต.) และ 4) เพอสงเสรมสนบสนนการด าเนนกจกรรมตามแผนแมบทชมชนในการ

แกไขปญหาความยากจนและแผนพฒนาสขภาวะชมชน

ระเบยบวธทใชในการวจย การวจยครงนใชระเบยบวธการแบบวจยและพฒนาโดยประยกตใชวจยเชงปฏบตการ แบบมสวนรวม ( Participatory Action Research) ของพนธทพย รามสต (2540 : 63-67) และการเรยนรจากการปฏบต(Action Learning) ของฉลาด จนทรสมบต (2551 : 22 ) เปนหลก ซงน าวธการและเครองมอวจยทหลากหลายมาใชในการศกษาทงการศกษาจากเอกสาร และการศกษาขอมลภาคสนาม ขอบเขตดานระยะเวลา การด าเนนงานงวดท 3 ใชระยะเวลาด าเนนการจ านวน 4 เดอน ( 1 มถนายน – 29 กนยายน 2554) ขอบเขตดานพนท พนทด าเนนงานบานบวแกวหมท 3 และหมท 14 ต าบลเลงแฝก อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม ขอบเขตดานเนอหา เปนการศกษาขอมลชมชนเพอน าไปสการวางแผนพฒนาเพอแกไขปญหาความยากจนสงคมและสขภาวะ มขนตอนการด าเนนงาน 8 ขน คอ 1) ชมชนเปาหมายทบทวน จดท าขอมลวเคราะหรายรบรายจายและขอมลสขภาวะชมชน 2) เวทจดท าแผนแมบทการแกไขปญหาความยากจนและพฒนาสขภาวะชมชน 3) จดประชาพจารณตรวจสอบรบรองแผนการแกไขปญหาความยากจนและพฒนาสขภาวะชมชน 4) จดเวทเจรจาภาคบรณาการแผนการแกไขปญหาความยากจนและแผนสขภาวะชมชนสแผนพฒนาทองถน (เทศบาล/อบต.) 5) ปฏบตการสนบสนนกจกรรมตามแผนการแกไขปญหาความยากจนและแผนพฒนาสขภาวะชมชน 6) ปฏบตการตามแผนพฒนาสขภาวะชมชนและต าบล เพอการบรรลเปาหมายตามตวชวด/เกณฑประเมน 7) ฝกอบรม/ศกษาดงานเพอแกไขปญหาความยากจนและพฒนาสขภาวะชมชน และ8) การศกษาขอมลเบองตนกอนด าเนนงานโครงการพฒนาความรวมมอเพอแกไขปญหา

65

ความยากจน พฒนาสงคม และสขภาวะชมชน ตามกลมเปาหมาย ซงสรปผลการด าเนนงานทเกดขนไดดงน

1. ชมชนเปาหมายทบทวน จดท าขอมลวเคราะหรายรบรายจายและขอมลสขภาวะชมชน ผล

การจดเกบขอมลบนทกบญชครวเรอนคณะท างานไดวางแผนใหแตละต าบลไดเรมจดเกบขอมล

รายรบรายจายอยางนอยจ านวน 3 เดอน โดยเรมจากเดอนพฤษภาคม 2545 เปนตนมา จากการสรป

ขอมลรายรบรายจายของแตละพนท ดงน

ตาราง 28 สรปบญชรายรบ-รายจาย ต าบลเลงแฝก อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม

ล าดบ รายการ ประจ าเดอน

รวม พฤษภาคม มถนายน กรกฎาคม

1 รายรบ 3,432,840 3,551,559 3,541,080 10,525,479

2 รายจาย

2.1 หมวดประกอบอาชพ 1,818,627 1,728,855 1,818,627 5,366,109

2.2 หมวดคาอาหาร 611,787 573,741 611,787 1,797,315

2.3 หมวดคายา 52,145 51,375 52,145 155,665

2.4 หมวดเสอผา เครองแตง

กาย เครองประดบ

66,409 76,089 66,409 208,907

2.5 หมวดทอยอาศย 31,711 26,344 31,711 89,766

2.6 หมวดคาใชจายในการ

ลงทน งานสงคม พกผอน

หยอนใจ

13,134 14,730 13,135 40,999

2.7 หมวดคาใชจายเพอ

การศกษา

120,683 126,388 120,683 367,754

ยอดรวมรายจายรอบเดอน 2,714,497 3,597,522 2,714,497 9,026,516

สรปเงนคงเหลอหรอตดลบ

(รายรบ – รายจาย )

718,343 954,037 826,583 2,498,963

66

ในสวนของขอมลสขภาวะชมชน พบวาทกชมชนไดรจกตนเองมากขนผานการเรยนรการ

ส ารวจขอมลและจดท าแผนทสขภาวะชมชนทกชมชนมฐานขอมลและแผนทสขภาวะชมชนใน 6

มต คอ สขภาวะดานรางกาย ดานจตใจ ดานสงคม ดานสตปญญา ดานผน า และดานกลมองคกร

2. เวทจดท าแผนแมบทการแกไขปญหาความยากจนและพฒนาสขภาวะชมชน ทกชมชนได

น าขอมลรายรบรายจาย ขอมลสขภาวะชมชน 6 มต มาวเคราะหเพอน าไปสการจดท าแผนแมบท

ชมชนแกไขปญหาความยากจนสงคมและปญหาสขภาวะ ซงแตละต าบลมแผนแมบทชมชนแกไข

ปญหาความยากจนสงคมและปญหาสขภาวะและกจกรรมน ารองการด าเนนงานระยะแรก คอ

“โครงการเกษตรปลอดสารพษ”

3. จดเวทเจรจาภาคบรณาการแผนการแกไขปญหาความยากจนและแผนสขภาวะชมชนส

แผนพฒนาทองถน (เทศบาล/อบต.) พบวาทกต าบลไดน าแผนงานโครงการพฒนาความรวมมอแกไข

ปญหาความยากจนพฒนาสงคมและสขภาวะไปบรรจไวในแผนพฒนา 3 ป (พ.ศ. 2555 – 2557)

และบางต าบลไดตงเปนบญญตรายจายในปงบประมาณ 2555 เชน ต าบลเลงแฝก อ าเภอกดรง

นอกจากนคณะท างานโครงการไดแสวงหาแนวทางการผลกดนแผนการด าเนนงานเขาสนโยบาย

ระดบจงหวดโดยรวมกบธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร (ธ.ก.ส.) จงหวดมหาสารคาม

และส านกพฒนาการชมชนจงหวดมหาสารคาม ไดมการประชมปรกษาหารอ ในการน าโครงการ

พฒนาความรวมมอเพอแกไขปญหาความยากจน พฒนาชมชนและสขภาวะชมชนจงหวดมหาสารคาม

เขาเปนสวนหนงของศนยขจดปญหาความยากจนจงหวดมหาสารคาม เมอวนศกรท 11 ตลาคม 2554

ณ ส านกงานพฒนาชมชนจงหวดมหาสารคาม ศาลากลางจงหวดมหาสารคาม โดยมส านกงานพฒนา

ชมชนจงหวดมหาสารคาม ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรมหาสารคาม และหนวยวจย

ความเขมแขงของชมชนและการจดการความร คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม เปน

ฝายกองเลขานการ 3 ฝาย โดยมรองผวาราชการจงหวดมหาสารคามเปนประธานของคณะท างาน

4. ปฏบตการตามแผนพฒนาสขภาวะชมชนและต าบล เพอการบรรลเปาหมายตามตวชวด/

เกณฑประเมน เนองจากการด าเนนงานอยในชวงระยะการก าหนดแผนปฏบตการภายใตแผนแมบท

ชมชนแกไขปญหาความยากจนสงคมและสขภาวะ การด าเนนงานปฏบตตามแผนชมชนจงยงไมได

เรมด าเนนการอยระหวางการเตรยมชมชน

5. ฝกอบรม/ศกษาดงานเพอแกไขปญหาความยากจนและพฒนาสขภาวะชมชน ภายใต

กจกรรมการฝกอบรมและศกษาดงานในแตละพนทไดด าเนนการทกพนทโดยแตละชมชนไดกจะ

67

เลอกกจกรรมทสอดคลองกบบรบทและกจกรรมตามแผนแมบทชมชน ดงน ต าบลเลงแฝก ฝกอบรม

และศกษาดงานเรองการแกหนแกจนบนวถพอเพยง ณ ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยงพอแสวง

มโนลย บานโพนฮาด ต าบลดงคลงนอย อ าเภอเกษตรวสย จงหวดรอยเอด จากการตดตามและ

สรปผลจากการศกษาดงานพบวา ผเขารวมอบรมมความรความเขาใจและพงพอใจในเนอหาร

หลกสตรทไดเรยนรอยในระดบดและดมากตามล าดบ

6. การศกษาขอมลเบองตนกอนด าเนนงานโครงการพฒนาความรวมมอเพอแกไขปญหาความยากจน พฒนาสงคม และสขภาวะชมชน ตามกลมเปาหมาย พบวาผลการประเมนตามกรอบมาตรฐานทง 3 มาตรฐาน ปรากฏวา ผรวมโครงการในพนทอ าเภอกดรงมคาเฉลยระดบการพฒนา (ระดบ 2.96)

ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

บทเรยนประสบการณในการด าเนนโครงการแกปญหาความยากจนแบบมสวนรวม

ของชมชนในชวงระยะเวลา 4-5 เดอน ทผานมาซงพอสรปเปนขอเสนอเชงนโยบาย ดงน

1) ขอเสนอเชงนโยบายตอองคกรปกครองสวนทองถน

องคกรปกครองสวนทองถนจะตองท าแผนแมบทชมชนของแตละหมบานและ

น าไปสการทบทวนทกปในเวทประชาคมต าบลอยางนอยปละ 1 ครง เพอใหสอดคลองกบ

สถานการณทเปลยนไป และจะไดสงเสรมและสนบสนนใหแผนของชมชนน าไปสการปฏบตใหเปน

รปธรรมและตอเนอง และมกระบวนการ กลไกในการตดตามประเมนผล เพอน าบทเรยนขยายส

หมบานอนๆ ตอไป

2) ขอเสนอเชงนโยบายตอคณะท างานยทธศาสตรการพฒนาจงหวด

คณะกรรมการพฒนาจงหวดควรน าโครงการเขาสแผนฯ เพอใหเปนโครงการน ารอง

ของจงหวดในการแกหนแกจนของประชาชน และสงเสรมสนบสนนใหเกดการพฒนาตอเนองทงใน

พนทน ารองและพนทขยายใหคลอบคลมจงหวดในลกษณะของประชาคมหรอแกไขปญหาความ

ยากจนของจงหวดมหาสารคามใหประสบความส าเรจ

3) ขอเสนอเชงนโยบายตอธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร

68

ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรควรน าบนทกบญชครวเรอนของ

เกษตรกรในพนทไปพจารณา และวางแผนสงเสรมและสนบสนน อาทใชเปนหลกทรพยค าประกน

เงนกเพอการพฒนาครอบครวตามแผนพฒนาคฯภาพชวตของครอบครวแตละครอบครว และควร

พจารณาการสนบสนนกจกรรมกลมเพอพฒนาอาชพเสรมเพมรายไดในชมชนทสอดคลองกบแผน

ชมชนของแตละชมชน

2. ขอเสนอตอการพฒนาเพอแกไขปญหาความยากจน

1) การท างานโครงการเพอแกปญหาความยากจนจ าเปนอยางยงทจะตองสรางการม

สวนรวมของทกภาคสวนใหเขามามบทบาทในการท างานรวมกน ในลกษณะภาคความรวมมอและ

ทกภาคสวนจะตองสามารถท างานแบบบรณาการกนไดอยางตอเนอง

2) องคกร หนวยงานพฒนาทกภาคสวน การคดคนเครองมอตางๆ ในการน าไปส

กระบวนการแกจนของชาวบานจะตองเหมาะสมกบกลมเปาหมาย สอดคลองกบวถชวตของชมชน

จงจะท าใหกลมเปาหมายน าไปสการปฏบตอยางเปนรปธรรมได

3) การบนทกรายรบ-รายจายตอเนองและน าบญชรายรบรายจายมาวเคราะหทกเดอน

และน าผลการวเคราะหสการวางแผนชวตของตนเองจะท าใหกลมเปาหมายสามารถคดคนหารปแบบ

ในการพฒนาตนเองไดอยางเหมาะสม

4) การมสวนรวมของชมชนในทกกระบวนการจดท าแผนชมชนตงแตกระบวนการ

จดตงคณะกรรมการ คณะท างาน การศกษาขอมลพนทการน าเขาขอมลเขาสระบบการจดท าระบบ

ขอมล ฐานขอมลชมชน น าขอมลมาสการวเคราะหขอมล เพอรวมกนวางแผนชมชน แผนการ

พฒนา แผนกจกรรม และแผนโครงการ ซงสอดคลองกบความตองการของชมชนโดยแทจรง

บรรณานกรม

70

บรรณานกรม

องคการบรหารสวนต าบลเหลาดอกไม.ขอบญญตงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2555 องคการบรหารสวนต าบลเหลาดอกไม อ าเภอชนชม จงหวดมหาสารคาม.2555 องคการบรหารสวนต าบลเลงแฝก. ขอบญญตงบประมาณรายจายประจ าปงบประมาณ พ.ศ.2555 องคการบรหารสวนต าบลเลงแฝก อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม.2555 ฉลาด จนทรสมบต. การวางแผนแบบมสวนรวมเพอพฒนาทองถน. มหาสารคาม : โรงพมพ มหาวทยาลยมหาสารคาม. 2551. บญชม ศรสะอาด. การวจยเบองตน. พมพครงท 7. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน, 2545. องคการบรหารสวนต าบลพระธาต. แผนพฒนาสามป อบต.พระธาต (พ.ศ. 2555 – 2557). องคการ บรหารสวนต าบลพระธาต อ าเภอนาดน จงหวดมหาสารคาม.2555 องคการบรหารสวนต าบลหนองโพธ. แผนพฒนาสามป อบต.หนองโพธ (พ.ศ. 2555 – 2557). องคการบรหารสวนต าบลหนองโพธ. อ าเภอนาเชอก จงหวดมหาสารคาม.2555 องคการบรหารสวนต าบลนาขา. แผนพฒนาสามป อบต.นาขา (พ.ศ. 2555 – 2557). องคการบรหาร สวนต าบลนาขา อ าเภอวาปปทม จงหวดมหาสารคาม.2555 หนวยวจยและพฒนาความเขมแขงขอชมชนและการจดการความร. คมอการพฒนางานตามตวชวด ความส าเรจของโครงการพฒนาความรวมมอเพอแกปญหาความยากจน พฒนาสงคม และ สขภาวะชมชนจงหวดมหาสารคาม. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2554. Chalard Chantarasombat. Development of a Management Action Learning Process Facilitating Student Centered Learning Education Management for Local Development Course 0501803. The Social Sciences, Medwell Journals, 2009, 4(5) pg. 424-427. Chalard Chantarasombat. The Learning Process for Construction and Development of the Network

of Community Organization for Self-Reliance in Thailand. The Social Sciences, Medwell Journals, 2009, 4(6), pg. 540-548.

71

ภาคผนวก

72

ภาคผนวก ก รายชอครอบครวตนแบบ บานบวแกว หมท 3 , 14 ต.เลงแฝก อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม

73

บานบวแกว หมท 3 ต.เลงแฝก อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม

1. นายบญเสรม สงหกง 2. นายอทย ภเฮองแกว 3. นายบญม หมนสา 4. นายสงคม อปวงศ 5. นายบญโฮม แพงแสง 6. นายประมวล พนมาตร 7. นายบญรวม เทพค า 8. นายเสงผม ภเฮองแกว 9. นายส เทยงด 10. นายบญส ไชยรตน

11. นายบรรจง แสงพล

12. นายสมพงษ เภาค าภา 13. นายสนท เทยงค า 14. นายบญถม จณารตน

15. นายวระพงษ สมารตน

16. นางบญพร เทยมเมฆ

17. นางสมนก ปานชาล 18. นางสายพน ทแยง 19. นายทองเพช หมนสา 20. นายบญเรอง ไสยเสรม

74

รายชอครอบครวตนแบบ บานบวแกว หมท 14 ต าบลเลกแฝก อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม

1. นายธระ ดงเสอ 2. นายสบรร สมพาน

3. นายพนทอง เพงกลา 4. นายนยม ธรรมลา 5. นายสมควร แพงแสง 6. นายชาล ค าเอก

7. นายอ านวย ศรสภกด

8. นายอเทน ศรหวง 9. นายสมย แสนราษฎร 10. นายอดม นรการ 11. นางล าดวน ศรคราม

12. นางนวลออ พรอมพรง 13. นางจนดา บตโลบล

14. นางโสพศ ภเอองแกว 15. นางขวญใจ สงแขง 16. นางพสมย ไชยมาลา 17. นางหนกลน พะยะกะ 18. นายหลา ชาวกะตะ 19. นายส ารอง นาเจรญ

20. นางมลวรรณ ศรหวง

75

ภาคผนวก ข รายการหนสนครอบครวตนแบบ บานบวแกว หมท 3 , 14

ต าบลเลงแฝก อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม

76

รายการหนสนครอบครวตนแบบ บานบวแกว ม. 3 ต าบลเลงแฝก อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม

ล าดบ ชอ-สกล รวมหนสน

แหลงทมาของหนสน

หนในระบบ หนนอกระบบ กทบ. ธ.ก.ส. ธนาคาร

พานชย อนๆ

1 นายบญเสรม สงหกง 11,600 11,600 - 2 นายอทย ภเฮองแกว 1,505,000 - 150,000 3 นายบญม หมนสา 270,000 120,000 150,000 4 นายสงคม อปวงศ 150,000 50,000 100,000 5 นายบญโฮม แพงแสง 53,000 50,000 450,000 30,000 6 นายประมวล พนมาตร 335,000 40,000 295,000 7 นายบญรวม เทพค า 50,000 20,000 30,000 8 นายเสงยม ภเฮองแกว 90,000 10,000 80,000 9 นายส เทยงด 50,000 8,000 50,000 10 นายบญล ไชยรตน 380,000 - 38,000 11 นายบรรจง แสงพล 90,000 15,000 75,000 12 นายสมพงษ เภาค าภา 300,000 - 300,000 13 นายสนท เทยงด า 36,000 6,000 30,000 14 นายบญถม จณารกษ 200,000 - 20,000 10,000 15 นายวระพงษ สมารตน 10,000 - - 16 นางสมนก ปานชาล 892,000 39,000 853,000 17 นางบญษร เทยมเทพ 261,040 120,000 10,000 239,040 18 นางทองเพช หมนสา 465,000 19,000 370,000 19 นางสายพน ทแยง 65,000 15,000 50,000 20 นายบญเรอง ไสยเสรม 310,000 30,000 280,000

77

ส ารวจหนสนชาวบาน บานบวแกว ม. 14 ต าบลเลงแฝก อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม

ล าดบ ชอ-สกล รวมหนสน

แหลงทมาของหนสน

หนในระบบ หนนอกระบบ กทบ. ธ.ก.ส. ธนาคาร

พานชย อนๆ

1 นายสมควร แพงแสง 160,000 60,000 100,000 - - - 2 นายนยม ธรรมลา 40,000 20,000 20,000 - - - 3 นายพนธทอง เพงกลา 780,000 - 350,000 - - - 4 นายประยร ชญพร 50,000 - 50,000 - - - 5 นางกลน พะกะบะ 429,500 - 429,500 - - - 6 นายบญศร โยวะราช 75,500 20,000 30,000 - - - 7 นางโสพศ ภเฮองแกว 20,000 20,000 - - - - 8 นายไสว บตรโลบล 40,000 20,000 20,000 - - - 9 นางดวงแพร ธรรมดา 121,500 - 120,000 - - - 10 นายสบรร สมพาน 151,800 - 150,000 - - 1,500 11 นายกฤษฎากร นามเทยง 537,000 - - - - 1,800 12 นายอ านวย ศรสภกด 100,000 20,000 70,000 - - - 13 นางมณวรรณ ศรหวง 455,000 5,000 450,000 - - - 14 นางรชนก ไชยแสน 21,500 15,000 - - 5,000 1,500 15 นายบญธรรม สารกน 200,000 - 150,000 - - - 16 นายอดม นะภาร 500,000 - 500,000 - - - 17 นางขวญใจ สขแขง 105,000 20,000 60,000 - - - 18 นางล าดวน ศรคราม 384,000 25,000 340,000 - - -

78

ภาคผนวก ค ภาพประกอบกจกรรม

79

ประมวลภาพกจกรรมต าบลเลงแฝก อ าเภอกดรง จงหวดมหาสารคาม

ภาพประกอบ จดประชมชแจงโครงการรวมกบ อบต. ทศาลาวดบานบวแกว

80

ภาพประกอบ จดประชมชาวบานทบทวนบญชครวเรอน

81

ภาพประกอบ การฝกอบรมและศกษาดงานศนยปราชญชาวบานพอแสวง มะโนลย จงหวดรอยเอด

82

ภาพประกอบการประชมชแจงการจดท าแผนพฒนาคณภาพชวตครวเรอน

83

ภาพประกอบชมชนเปาหมายทบทวน จดท าขอมลวเคราะหรายรบรายจายและขอมลสขภาวะชมชน

84

ภาพประกอบ เวทจดท าแผนแมบทการแกไขปญหาความยากจนและพฒนาสขภาวะชมชน

รายงานงวดที่ 3 - Dr....

Documents

Transcript of รายงานงวดที่ 3 - Dr....