การพัฒนาเคร ื่องจักสานร ่วมกับ ......4....

การพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมเพอการออกแบบโคมไฟ ของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม

เลศ วรแสง1* จรวฒน พระสนต2 และนรช สดสงข3

The Development of Basketry and Mudmee Silk for Lamp Design of Burapha Village, Ban Khwao District, Chaiyaphum Province

Lers Worasaeng1* Jirawate Pirasant2 and Nirad Soodsang3

1 นกศกษาปรญญาโท สาขาวชาศลปะและการออกแบบ คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก

2 3 อาจารยประจาคณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก 1 Graduate Students, Department of Art and Design, Faculty of Architecture, Naresuan University, Phitsanulok 2 3Lecturer, Faculty of Architecture, Naresuan University, Phitsanulok *Corresponding author E-mail address: [email protected] _____________________________________________________________________________________________________________

บทคดยอ

วตถประสงคของการวจยครงนคอ 1) เพอออกแบบโคมไฟทเกดจากการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม 2) เพอประเมนความพงพอใจโคมไฟทเกดจากการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหม ของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม การวจยนเปนการวจยเชงอนรกษเพอสบทอดความรภมปญญาของชมชน และเปนการเสรมสรางศกยภาพใหกบชมชน จากภมปญญาทมอย ผวจยไดทาการศกษาขอมลเบองตนพบวา การนาเครองจกสานมาประยกตเปนโคมไฟแบบใชกนเองภายในครวเรอนนนมมานานหลายป เนองจากชาวบานไมไดผลตเพอเปนผลตภณฑชมชน และจากการศกษาขอมลทางสออเลคทรอนคสพบวา ผลตภณฑโคมไฟไมไผทมจาหนายทวไปเปนโคมไฟไมไผทใชผาฝายหรอกระดาษสาเปนวสดสาหรบประกอบโคม ผวจยพบวาผลตภณฑโคมไฟแบบประยกตงานจกสานและผาไหมมดหมยงไมมชมชนใดเคยผลตจาหนาย อกทงเครองจกสานและผาไหมมดหมเปนผลตภณฑทเปนเอกลกษณของชมชน ผวจยจงนาเอาผลตภณฑของชมชนสองชนดนมาเปนแนวคดในการออกแบบ ซงเปนการนาเอาจดเดนของผลตภณฑมาประยกตใชรวมกบกระบวนการออกแบบ และกระบวนการพฒนาผลตภณฑ ซงเปนการทางานรวมระหวาง ผทรงภมปญญา ผนาชมชน นกวชาการ นกออกแบบ ผประกอบการคาผลตภณฑภมปญญา และผวจยเพอใหไดผลตภณฑทมาจากภมปญญา และเปนการมสวนรวมของชมชน เพอเปนการพฒนาทงสวนภมปญญา และพฒนาบคลากร ผวจยไดออกแบบและสรางผลตภณฑทสามารถเลาเรองราวสะทอนวถชมชน นาเสนอวถชวตของชมชนผานผลตภณฑน ผวจยไดกาหนดชอผลงานวา “แสงแหงบรพา” หมายถงความเจรญรงเรองของชมชนบรพา เนองมาจากภมปญญาทมเอกลกษณเปนของตนเอง ซงสะทอนวถชวต ความคด และภมปญญาของชมชนเพอใหไดผลตภณฑทมคณภาพ ผวจยไดมการประเมนผลตภณฑตามหลกมาตรฐานผลตภณฑชมชน (มผช.) ประเมนการพฒนาผลตภณฑตามเกณฑการคดสรรสดยอดหนงตาบลหนงผลตภณฑ (OPC) ประเมนการทดลองใชงานผลตภณฑโคมไฟ โดยใชสถตในการวเคราะหขอมลไดแกคาคะแนนเฉลย( )สวนเบยงเบนมาตรฐาน(S.D.)จากโดยผเชยวชาญ20 คน ประกอบดวย ตวแทนผจาหนายเครองจกสานจานวน 3 คน ตวแทนผจาหนายผาไหมมดหม 10 คน นกวชาการ 1 ทาน เจาหนาทรฐ 1 ทาน ปราชญทองถน 2 ทาน ผนาชมชน 1 ทาน นกออกแบบ 2 ทาน และประเมนความพงพอใจทมตอผลตภณฑโคมไฟทเกดจากการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหม โดยใชสถตทดสอบ One Samples T-Test จากกลมตวอยางจานวน 248 คน โคมไฟทเกดจากการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม มผลตามการประเมนดงน

วารสารวชาการ ศลปะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ปท 5 ฉบบท 2 กรกฎาคม – ธนวาคม 2557 ____________________________________________________________________________

2

1. มาตรฐานผลตภณฑชมชน มผช. 40/2546 ผลตภณฑจกสาน มคาคะแนนเฉลย ( ) ท 4.44 อยในระดบ ด และมสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ท 0.30

2. มาตรฐานผลตภณฑชมชน มผช. 17/2552 ผลตภณฑผามดหม มคาคะแนนเฉลย ( ) ท 4.81 อยในระดบ ดมาก และมสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ท 0.20

3. เกณฑการคดสรรสดยอดหนงตาบลหนงผลตภณฑ มคาคะแนนเฉลย ( ) ท 4.16 อยในระดบ ด และมสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ท 0.38

4. การทดสอบใชงานผลตภณฑโคมไฟ มคาคะแนนเฉลย( )ท 4.59 อยในระดบ ดมาก และมสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ท 0.48

5. คณภาพผลตภณฑโคมไฟ มคาคะแนนเฉลย ( ) ท 4.50 อยในระดบ ดมาก และคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ท 0.34

6. การประเมนความพงพอใจตอโคมไฟของกลมตวอยาง One Samples T-Test มคะเฉลย ( ) ท 4.16 อยในระดบ ด คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานท (S.D.) 0.42 และมคะแนนทดสอบท 0.027 อยางมนยสาคญทางสถต คาสาคญ : การพฒนา, การออกแบบผลตภณฑ, โคมไฟจกสาน, โคมไฟผาไหมมดหม

ABSTRACT

The research objective is. 1) To design the lamp from developed of basketry and mudmee silk of, Burapha village, Bankhwao district, Chaiyaphum province. 2) To assess satisfaction to the lamp from developed of basketry and mudmee silk of, Burapha village, Bankhwao district, Chaiyaphum province. This the research is conservation the local wisdom and empowering to the village. The researcher studied preliminary data found, locals use a basketry to applied with a lamp has many year. But never development product is to a product of the community, and researching from the electronics media found, are producing bamboo lamp sold as a lot, but materials in use is cotton and mulberry paper to assembling. The basketry and mudmee silk products are products that are unique to the village. the researchers was to use the product of these two communities as a concept in the design. use a prominent point of the product to applied with the design process and product development. Which is a collaboration between. Ability folks. The headman. Academics. Designers. Wisdom products traders. And Researcher. To get a product that comes from wisdom and a joint of the community. In order to development of the wisdom and development of people. Researcher have designed and built products that can reflect their community's story and present a way of life of the community through the this product. Researchers have assigned name of product is. Light of Burapha. Because of the that wisdom is uniquely their own. Which reflect lifestyle ideas and wisdom of the community. In order to get quality products, researcher has evaluated product by Thai community product standards, assess the development of products by criteria select the one tambon one product top (OTOP Champion), evaluating lamp products trial. Statistical analysis data by, Average ( ), Standard deviations (S.D.) and evaluate the satisfaction with the lamp products arising from the development of basketry and Mudmee Silk. Using the statistical test One sample t-test from 248 representative sample. The evaluation results the lamp was developed in of basketry and Mudmee Silk from Burapha Village, Ban Khwao district, Chaiyaphum province According to the evaluation


3

1. Thai Community Products Standard (TCPs.) 40/2546 Wicker Product, The average ( ) at 4.44, level is best, and The Standard deviations (SD) at 0.30

2. Thai Community Products Standard (TCPs.) 17/2552 Mudmee Silk Product, The average ( ) at 4.81, level is very best, and The Standard deviations (SD) at 0.20

3. Criteria select the one tambon one product top (OTOP Champion) The average ( ) at 4.16, level is best, and The Standard deviations (SD) at 0.38

4. Evaluating lamp products trial. The average ( ) at 4.59, level is very best, and The Standard deviations (SD) at 0.48

5. The quality of Lamp product standard. The average ( ) at 4.50, level is very best, and The Standard deviations (SD) at 0.34

6. Assessing satisfaction towards the lamp from representative, of the sample One Samples T-Test. The average ( ) at 4.16, level is best, and The Standard deviations (SD) at 0.42, results of statistical tests at 0.027 statistically significant Keywords: Development, Product design, Basketry lamps, Mudmee Silk Lamps

บทนา ชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม เปนชมชนดงเดมทมววฒนาการทางความรความสามารถไมวาจะเปน

การทอผา เครองจกสาน เครองมอเครองใชภายในครวเรอน เครองปนดนเผา เครองมอเครองใชการเกษตร เครองดนตรและกรรมวธการถนอมอาหาร จากการศกษาขอมลภมปญญาดานเครองจกสานและผาไหมมดหมของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม พบวาดานการทาเครองจกสานมการสบทอดกนมานานพรอมกนนนยงเปนภมปญญาสาคญของชมชน เพราะการประกอบอาชพทางการเกษตรจาเปนตองมเครองมอเครองใชทสามารถตอบสนองความตองการ ทาใหมการผลตเครองจกสานเพอเปนเครองมอ เครองใช และอปกรณ ในการทางานและการดารงชวต ตวอยางเชน สมใชขงสตวเลยง กระบง ตะกรา กระจาด กระดงใชใสของ กระตบขาวใชเกบอาหาร อปกรณจบสตวอกหลายชนด และยงมผลตภณฑจกสานอนๆอกมากมาย วสดทใชกหาไดจากทองถน เชน หวาย ไมไผ หญาโจด ตนกก ในปจจบนความนยมชมชอบเครองจกสานไมไดมททาวาจะลดนอยลงแตกลบไดรบความนยมอยางมากยกตวอยางเชน โตกซงเปนภาชนะรองรบภาชนะใสอาหารสาหรบงานบญหรอการตอนรบแขก และตะกรา กระบง กระดง กระจาดทใชในการประกอบอาชพทางการเกษตร เปนตน (ศภชย เขวาชย. ปราชญชมชน อาย 47 ป สมภาษณ, 2 ตลาคม 2555) และในดานการทาผาไหมมดหมของชมชนบรพาพบวา ไดรบความนยมเปนอนมาก ดวยเอกลกษณและสสนของลวดลาย และมความมนวาวและทนทานกวาทอน เมอนาไปตดเยบเปนเสอผาสวมใสกสบายไมรสกอดอด ผาไหมมดหมของชมชนบรพามผนยมนาไปตดเยบเปนเสอผาเพอใชในงานพธตางๆ เชน งานแตงงาน งานบวช งานราชพธ เปนของขวญของกานล ดวยคณภาพของผาไหม ลวดลายทแปลกตาและผมอทประณต ลายผาทมเอกลกษณสะทอนถงวถการดาเนนชวตและความเชอของชมชน กอใหเกดจนตนาการคดคนออกมาเปนลวดลายตางๆบนผนผาทถายทอดกนมาจนถงปจจบน (ประพนธ เกดถาวร อาย 54 ป ผใหญบานหมท 14 สมภาษณ, 2 ตลาคม 2555)

จากการศกษาพบวา ผลตภณฑของชมชนยงไมไดมการพฒนาทงดานวสด ดานรปแบบ และการนามาใช จงทาใหยงไมมความหลากหลาย แมภมปญญาของทองถนนจะเปนภมปญญาทมอยทวไป มกระบวนการผลตทดแตไมมกระบวนการออกแบบทาใหไมมการพฒนารปแบบใหมความหลากหลาย และตอบสนองตอความตองการ รวมไปถงไมมการใหความรดานเทคโนโลยตางๆใหกบชาวบานทาใหผลตภณฑของชมชนมรปแบบเดมๆ โดยเฉพาะอยางยงเครองจกสานทไมเคยมการพฒนารปแบบและประโยชนใชสอยของผลตภณฑ จากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559)


4

มจดมงหมายเพอเสรมสรางศกยภาพของคนใหมความรความสามารถและทกษะในการประกอบอาชพ ซงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบนไดมการสนบสนนการศกษาและพฒนาภมปญญาทองถนและภมปญญาไทย เนองจากประเทศไทยจะตองเผชญกบกระแสการเปลยนแปลงทสาคญทงภายนอกและภายในประเทศทปรบเปลยนเรวและซบซอนมากยงขน เปนทงโอกาสและความเสยงตอการพฒนาประเทศ โดยเฉพาะขอผกพนทจะเปนประชาคมอาเซยนในป 2558 จงจาเปนตองสรางภมคมกนคนในประเทศใหเขมแขงขน และใชในการเตรยมความพรอมใหแกคน สงคม และระบบเศรษฐกจของประเทศใหสามารถปรบตวรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม สามารถพฒนาประเทศใหกาวหนาตอไปเพอประโยชนสขทยงยนของสงคมไทยตามปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงดงนน ผวจยจงสนใจทจะนาองคความรทางดานการพฒนาผลตภณฑและการออกแบบชวยพฒนารปแบบผลตภณฑดงกลาว แตการพฒนานนตองควบคกบการอนรกษสบทอดภมปญญา และเผยแพรประชาสมพนธความเปนเอกลกษณของทองถนดวย ผสมผสานกบศลปวฒนธรรม ประเพณและเอกลกษณของจงหวดชยภม เพอดารงรกษาภมปญญาทองถน พรอมกนน ยงใหความสาคญในการศกษาถงความตองการ เพอเผยแพรและประชาสมพนธจงหวดชยภมอกทางหนง และเปนการพฒนาศกยภาพภมปญญาของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม ไดอยางยงยนตอไป

วตถประสงค 1. เพอออกแบบโคมไฟทเกดจากการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา

จงหวดชยภม 2. เพอประเมนความพงพอใจโคมไฟทเกดจากการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหม ของชมชนบรพา อาเภอ

บานเขวา จงหวดชยภม

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ไดขอมลภมปญญาทองถน ดานเครองจกสานและผาไหมมดหมของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม เพอใชเปนฐานขอมลและแหลงการเรยนรสาหรบชมชนและนาความรไปพฒนาผลตภณฑในคราวตอไป

2. ไดผลตภณฑโคมไฟทเกดจากการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม ซงผานกระบวนการออกแบบและกระบวนการพฒนาผลตภณฑ

3. ไดขอมลความพงพอใจของผบรโภคทมผลตอการเลอกซอผลตภณฑ เพอเปนแนวทางในการพฒนาสรางมลคาเพมใหกบสนคาชมชน เพอเปนสนคาทางเลอกใหมๆใหกบผบรโภค

4. ไดผลการวจยทสามารถขยายผลไปสการพฒนากลมผลตภณฑเครองจกสานของชมชนอนได

กรอบแนวคดทใชในการวจย ในการศกษาวจยเรอง การพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมเพอการออกแบบโคมไฟของชมชนบรพา

อาเภอบานเขวา จงหวดชยภมครงน ผวจยไดกาหนดกรอบแนวคดในการวจยจากการศกษาแนวคดดงตอไปน 1. กรอบแนวคดดานการศกษาภมปญญา ผวจยทาการศกษาถงผลตภณฑภมปญญาทมอย แนวทางในการสราง

ผลตภณฑ ศกษาจดเดน ขอด ขอดอย ของผลตภณฑภมปญญา ผวจยไดสรปแนวทางการศกษาของคณะกรรมการโครงการสารานกรมไทยสาหรบเยาวชนฯ (2550, เลมท 23 หนา 17) ไวดงน


5

1.1 ความเชอ ประเพณและวฒนธรรม 1.2 ความสมพนธระหวางคนกบคน คนกบธรรมชาต และคนกบสงเหนอธรรมชาต 1.3 ความร ทกษะ การแกปญหา กจกรรมในวถชวตของคน และการเรยนรเพอความอยรอด 1.4 ลกษณะเฉพาะมเอกลกษณในตวเอง 1.5 การเปลยนแปลงเพอการปรบสมดลในการพฒนาสงคม การจดการ และการปรบตว 2. กรอบแนวคดดานการออกแบบโคมไฟ ผวจยไดทาการศกษาการออกแบบโคมไฟในดาน ลกษณะเฉพาะของโคม

ไฟ โคมไฟลกษณะตางๆ ผลตภณฑโคมไฟจากภมปญญา และแนวโนมดานการออกแบบโคมไฟ เพอใหการออกแบบโคมไฟเปนไปตามลกษณะทถกตองผวจยสรปหลกการตางๆ ดงน

2.1 หนาทของโคมไฟของมนตร เงาเดช (2551, หนา 4-1) ไดดงน - ปองกนหลอดไฟฟาและอปกรณประกอบจากการกระทบจากภายนอก - เปนทในการจบยดหลอดไฟฟา วงจรไฟฟา และอปกรณประกอบ - เพอบงคบทศทางของแสงทออกมาจากหลอดไฟฟาไปตามทศทางทตองการ - ใหความสวยงาม ประดบในพนททตดตง 2.2 หลกการออกแบบของนวลนอย บญวงษ (2528, หนา17-19) ไดดงน - หนาทใชสอย (Function) - ความสวยงามนาใช (Aesthetics or sales appeal) - ความสะดวกสบายในการใช (Ergonomics) - ความปลอดภย (Safety) - การบารงรกษาและซอมแซม (Maintenance) 3. กรอบแนวคดดานกระบวนการออกแบบและกระบวนการพฒนาผลตภณฑ ผวจยทาการศกษาถงแนวทางการ

ออกแบบทสอดคลองดงน 3.1 กระบวนการออกแบบเปนวธการในการออกแบบเพอใหการออกแบบบรรลวตถประสงคผวจยไดศกษาถง

กระบวนการออกแบบของนวลนอย บญวงษ (2530, หนา134-139) และนรช สดสงข (2548, หนา 31-36) โดยสามารถสรปไดดงตอไปน

- การกาหนดขอบเขตขอมลและกาหนดแนวความคดเบองตน - การกลนกรองและคดเลอกรปแบบเพอออกแบบราง - การสรางแบบเพอกาหนดขนาดและรายละเอยด - การสรางชนงานตนแบบเพอวเคราะหผลตภณฑและประเมนผล 3.2 กระบวนการพฒนาผลตภณฑเปนวธการปรบปรงผลตภณฑเพอตอบสนองความตองการของผบรโภคมาก

ทสด ผวจยไดศกษาถงกระบวนการพฒนาผลตภณฑของธระชย สขสด (2544, หนา 96 - 105) และนรช สดสงข (2548, หนา41) โดยสามารถสรปไดดงตอไปน

- กาหนดแนวความคด ประเมนคดสรรแนวความคดและ - ทดสอบแนวความคดผลตภณฑใหม - การพฒนากลยทธทางการตลาด วเคราะหสภาพทางธรกจ - พฒนาผลตภณฑ ทดสอบผลตภณฑทดสอบตลาด


6

4. ดานการประเมนคณภาพของผลตภณฑ เพอใหการออกแบบสมฤทธผลผวจยไดเลอกการประเมนคณภาพผลตภณฑโดยใชเกณฑตามมาตรฐานผลตภณฑชมชน(มผช.)ดงตอไปน

4.1 มาตรฐานผลตภณฑชมชน มผช.40/2546 ผลตภณฑจกสาน 4.2 มาตรฐานผลตภณฑชมชน มผช.17/2552 ผลตภณฑผามดหม 4.3 เกณฑการคดสรรสดยอดผลตภณฑหนงตาบลหนงผลตภณฑ

ขอบเขตการวจย 1. ประชากรและกลมตวอยาง จานวน 690 คนประกอบดวย 1.1 ประชากร ไดแก 1.1.1 ผเชยวชาญ 20 คน ประกอบดวย - ผจาหนายเครองจกสานจานวน 3 แหงเลอกตวแทน 3 คน - ผจาหนายผาไหมมดหม 10 แหง เลอกตวแทน 10 คน - นกวชาการ 1 ทาน - เจาหนาทรฐ 1 ทาน - ปราชญทองถน 2 ทาน - ผนาชมชน 1 ทาน - นกออกแบบ 2 ทาน 1.1.2 ประชากรในชมชนและชมชนใกลเคยง จานวน 670 คน 1.2 กลมตวอยางทใชในการวจย ผวจยไดคดเลอกกลมตวอยางตามแนวคดทฤษฎของ Krejcie and Morgan

ไดประชากรกลมตวอยาง จานวน 248 คน ประกอบดวย - ผเชยวชาญ จานวน 20 คน - ประชาชนทวไป จานวน 228 คน 2. ตวแปรทศกษา 2.1 ตวแปรตน ไดแก โคมไฟทเกดจากการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหม ของชมชนบรพา อาเภอ

บานเขวา จงหวดชยภม 2.2 ตวแปรตาม ไดแก ผลความพงพอใจของกลมตวอยางทมตอโคมไฟ ประกอบดวย - ความมเอกลกษณะ ตามลกษณะทางภมปญญา - ความสะดวกสบายในการใชงาน - ความประณต สวยงาม นาใช 3. ขอบเขตของเนอหา 3.1 แนวคดทางภมปญญาทเกยวของกบจดมงหมายในการวจย ศกษาวธคดและการเชอมโยงระหวางแนวคดกบ

วถชวต เพอนาไปพฒนาสรางผลตภณฑโคมไฟตนแบบ 3.2 กรรมวธในการสรางผลตภณฑทางภมปญญา ศกษากระบวนการวธเพอศกษาและพฒนาการกระบวนเตรยม

วสดใหไดตามมาตรฐานผลตภณฑชมชน 3.3 กระบวนการออกแบบ และการพฒนาผลตภณฑโดยมงเนนทงกระบวนการผลตเพอและกระบวนการ

พฒนาผลตภณฑใหไดผลตภณฑโคมไฟทเปนไปตามวตถประสงค


7

วธดาเนนการวจย การศกษาวจยเรองการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมเพอออกแบบโคมไฟของชมชนบรพาน มจดมงหมาย

เพอ ศกษาแนวคดทางภมปญญา เพอหาแนวทางในการพฒนาผลตภณฑตลอดจนการสรางสรรคผลงานการออกแบบผลตภณฑ เพอใหไดผลตภณฑทตรงตามวตถประสงคผวจยตองทาการศกษารปแบบผลตภณฑโคมไฟจากภมปญญาทมจาหนายเพอนามาเปนแนวทาง ขนตอนการดาเนนงานในการศกษาและพฒนาผลตภณฑเครองจกสาน ผาไหมมดหม จากภมปญญาทองถนของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภมดงน

ขนท 1 การศกษาขอมลพนฐาน เปนการศกษาภมปญญาดวยวธสมภาษณ สารวจ สงเกตการณ และศกษางานวจยทเกยวของ

ขนท 2 การออกแบบ เปนการสรางกรอบแนวคดของรปแบบโดยใชขอมลในขนตอนท 1 นามาวเคราะหสงเคราะหขอมลเพอสรางแบบราง สรางแบบรางจากแนวคดทางภมปญหา สงแบบรางใหผเชยวชาญประเมน นารปแบบทผานการประเมนไปสรางผลตภณฑ

ขนท 3 ทดลองใชและประเมนคณภาพผลตภณฑ เปนการวางแผนการทดลองใชงานผลตภณฑ และประเมนคณภาพผลตภณฑ และเพอทดลองรปแบบ ดาเนนการใชงานผลตภณฑ เกบรวบรวมขอมล

ขนท 4 การประเมนความพงพอใจ เปนการนาเสนอ เผยแพรผลตภณฑ และสอบถามตอประชาชนทวไป เพอวเคราะหขอมลของกลมตวอยางเปรยบเทยบความพงพอใจทมตอผลตภณฑโคมไฟ

นยามศพทเฉพาะ 1. โคมไฟ หมายถงอปกรณไฟฟาชนดหนงทสามารถใหแสงสวางไดดวยหลอดไฟ เปนองคประกอบรวม หลอดไฟ

ตวโคม และอปกรณเชอมตอระบบไฟฟา โดยโคมไฟทกลาวถงในการวจยนคอ อปกรณใหแสงสวางทเกดจากเครองจกสานผสมผสานรวมกบผาไหมมดหมประกอบรวมกน ของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม

2. การพฒนา หมายถงการนาสงทมอยแลวมาปรบปรงเปลยนแปลง ทาใหดขนโดยผานลาดบขนตอนตางๆ ในทนคอการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมเพอออกแบบโคมไฟของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม

3. ภมปญญา หมายถงความรทไดรบการถายทอดกนมาตงแตอดตจนถงปจจบน เปนความรความสามารถอนเปนพนฐานในการดารงชวต เปนองคความรในการสรางเครองมอเครองใช เสอผาเครองนงหม รวมไปถงการตอบสนองความเชอความศรทราของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม

4. เครองจกสาน หมายถง ผลตภณฑทเกดจากการนาวสดทมลกษณะเปนเสน นามา ถก พน สอด สาน เพอผลตเครองมอเครองใช ของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม

5. ผาไหมมดหม หมายถง ผลตภณฑทเกดจากการนาเสนใยของรงไหมมาสรางลวดลายโดยใชเทคนคการมดเสนดายกอนนาไปยอมสเพอใหเกดเปนลวดลายตางๆ แลวนามาทอเปนผนของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม

6. การออกแบบ หมายถงการวางแผนทางานโดยมขนตอนในการทางานหรอกระบวนการทางานเพอใหการทางานบรรลผลนนๆ โดยอาศยหลกการออกแบบ กระบวนการออกแบบและกระบวนการพฒนาผลตภณฑในทนคอการออกแบบโคมไฟจากการผสมผสานเรองจกสานรวมกบผาไหมมดหมของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม

7. ประเมนความพงพอใจ หมายถงการใชกระบวนการทางวทยาศาสตรรวบรวมความคดเหนตอโคมไฟทเกดจากการนาเครองจกสานผสมผสานรวมกบผาไหมมดหม ในดานความสะดวกสบายในการใชงาน ประเมนความประณต สวยงาม นาใช และประเมนความมเอกลกษณะ ตามลกษณะทางภมปญญา


8

สมมตฐานของการวจย โคมไฟ ทเกดจากการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหม ของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม มผล

การประเมนผลตภณฑจากกลมตวอยางอยในระดบด

ผลการวจย การวจยเรอง การพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมเพอออกแบบโคมไฟของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา

จงหวดชยภม มขนตอนกระบวนการซงสามารถจาแนกไดดงน 1. ผลการออกแบบโคมไฟทเกดจากการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา

จงหวดชยภม ผวจยไดพฒนากระบวนการผลตเครองจกสานและผาไหมมดหม นามาบรณาการรวมกน โดยใชกระบวนการ

ออกแบบ และกระบวนการพฒนาผลตภณฑ ยกเอาแนวคดการสรางสรรคผลงานดานความงามของธรรมชาต เลอกใชรปทรงเรขาคณตผสานกบลวดลายขด จากแรงบนดาลใจของแนวคดภมปญญาดานความร ทกษะ กจกรรมในวถชวตของคน การแกปญหา การจดการ การปรบตวและการเรยนรเพอความอยรอด ผวจยออกแบบลวดลายบนโคมไฟจาก ลวดลายผาไหมมดหมลายกะจบ ซงเปนลายเอกลกษณของจงหวดชยภม โดยโคมไฟชดนจะเปนผลตภณฑทผานการออกแบบรวมกนระหวางนกวจย นกออกแบบ และปราชญทองถน ทผานการประเมนผลรวมกนระหวางปราชญทองถน ผประกอบการ และผบรโภค เพอใหการออกแบบโคมไฟบรรลตามวตถประสงค ผวจยไดใชกระบวนการออกแบบและกระบวนการพฒนาผลตภณฑ โดยมขนตอนดงน

ขนท 1 การศกษาขอมลพนฐาน เปนการศกษาภมปญญาดวยวธสมภาษณ สารวจ สงเกตการณ และศกษางานวจยทเกยวของ ผลทไดจากขนตอนน ทาใหไดขอมลกระบวนการสรางสรรคผลตภณฑจากภมปญญา ประกอบดวย แนวคดการสรางสรรคผลตภณฑจากภมปญญา กระบวนการสรางผลตภณฑภมปญญา เกบรวบรวมขอมลภมปญญาของชมชน


9

ภาพ 1-2 ลงพนทสมภาษณ ผใหญบาน ประพนธ เกดถาวร และ คณศภชย เขวาชย ทมา : เลศ วรแสง วนท 2 ตลาคม 2556

ขนท 2 การออกแบบเปนการสรางกรอบแนวคดของรปแบบโดยใชขอมลในขนตอนท1นามาวเคราะหสงเคราะหขอมลเพอสรางแบบราง สรางแบบรางจากแนวคดทางภมปญญา สงแบบรางใหผเชยวชาญประเมน นารปแบบทผานการประเมนไปสรางผลตภณฑ ผลทไดจากขนตอนน ไดรปแบบโคมไฟผลตภณฑของชมชน ไดแนวคดใหมในการสรางสรรคสรางผลตภณฑ ไดรปแบบผลตภณฑใหมของชมชน

ภาพ 3 แรงบนดาลใจจากภมปญญา ประกอบดวย กวก ลอบ และเมลดขาว ทมา : เลศ วรแสง เมอวนท 2 มถนายน 2556

ภาพ 4 ภาพแนวโนมการออกแบบโคมไฟไมไผ (Design Trend) ทมา : จาก onlineshopping.maehongsontoday.com เมอวนท 2มถนายน 2556


10

ภาพ 5 ภาพรางจากแรงบนดาลใจ ทมา : เลศ วรแสง เมอวนท 2 มถนายน 2556

โคมไฟเพดาน Ceiling Lamp โคมไฟตงพน

Floor Lamp

โคมไฟผนง Wall Lamp

โคมไฟตงตงโตะ Desk Lamp

ภาพ 6 ภาพออโธกราฟค แสดงแบบโคมไฟ ทมา : เลศ วรแสง วนท 15 กรกฎาคม 2556


11

ภาพ 7-14 การผลตภณฑโคมไฟจากการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหม ทมา : เลศ วรแสง ถายวนท 10-30 กนยายน 2556


12

ขนท 3 ทดลองใชและประเมนคณภาพผลตภณฑ เปนการวางแผนการทดลองใชงานผลตภณฑ และประเมน

คณภาพผลตภณฑ และเพอทดลองรปแบบ ดาเนนการใชงานผลตภณฑ เกบรวบรวมขอมล ผลทไดจากขนตอนน ทาใหไดประเมนคณภาพผลตภณฑดวยมาตรฐานผลตภณฑชมชน ไดประเมนคณภาพผลตภณฑ ดวยเกณฑคดสรรสดยอดผลตภณฑชมชน

การประเมนคณภาพของผลตภณฑ เพอใหการออกแบบสมฤทธผลผวจยไดเลอกการประเมนคณภาพผลตภณฑโดยใชเกณฑตามมาตรฐานผลตภณฑชมชน และการประเมนผลตภณฑ ดงตอไปน

1. มาตรฐานผลตภณฑชมชน มผช.40/2546 ผลตภณฑจกสาน 2. มาตรฐานผลตภณฑชมชน มผช.17/2552 ผลตภณฑผามดหม 3. เกณฑการคดสรรสดยอดผลตภณฑหนงตาบลหนงผลตภณฑ 4. การทดสอบการใชงานผลตภณฑโคมไฟอนเกดจากการผสมผสานเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหม และใหทาการประเมนคณภาพโดยผเชยวชาญ 20 คน ประกอบดวย ตวแทนผจาหนายเครองจกสานจานวน 3

คน ตวแทนผจาหนายผาไหมมดหม 10 คน นกวชาการ 1 ทาน เจาหนาทรฐ 1 ทาน ปราชญทองถน 2 ทาน ผนาชมชน 1 ทาน นกออกแบบ 2 ทาน

สวนท 1 การประเมนดานมาตรฐานผลตภณฑชมชน มผช.40/2546 ผลตภณฑจกสาน

ภาพ 15-18 ผลตภณฑโคมไฟจากการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหม ทมา : เลศ วรแสง ถายวนท 10 ตลาคม 2556


13

ตารางท 1 แสดงการประเมนดานมาตรฐานผลตภณฑชมชน มผช.40/2546 ผลตภณฑจกสาน (n=20)

ดาน รายการประเมน S.D. ระดบ 1 2 3 4 5 6 7 8 9

ความประณต สวยงามในการสาน เสนตอกปราศจากเสนขน เสยน ฝนผง และรา การยดเพอใหเกดความแขงแรง เรยบรอย และสวยงาม การยอมสเสนตอกสมาเสมอ การสเสนตอก การทาสารเคลอบเงา เสนตอกไมหด บด แตกหก และมขนาดใกลเคยงกน ความเปนเอกภาพและเอกลกษณของลวดลาย มความเหมาะสมโดยรวม

4.33 4.00 5.00 4.19 4.24 4.33 5.00 4.62 4.24

0.48 0.00 0.00 0.40 0.44 0.48 0.00 0.50 0.44

ด ด

ดมาก ด ด ด

ดมาก ดมาก ด

คาเฉลย 4.44 0.30 ด

สวนท 2 การประเมนดานมาตรฐานผลตภณฑชมชน มผช.17/2552ผลตภณฑผามดหม ตารางท 2 แสดงการประเมนดานมาตรฐานผลตภณฑชมชน มผช.17/2552ผลตภณฑผามดหม (n=20)

ดาน รายการประเมน S.D. ระดบ 1 2 3 4 5 6 7

ความประณต สวยงามในการทอ ความสมาเสมอของเสนไหม ลวดลายตองสวยงาม มความตอเนองของลาย การมดยอมเรยบรอยไมซม ความสมาเสมอของสทใช ความเปนเอกภาพและเอกลกษณของลวดลาย มความเหมาะสมโดยรวม

4.71 4.67 4.29 5.00 5.00 5.00 5.00

0.46 0.48 0.46 0.00 0.00 0.00 0.00

ดมาก ดมาก ด

ดมาก ดมาก ดมาก ดมาก

คาเฉลย 4.81 0.20 ดมาก

สวนท 3 ประเมนดานเกณฑการคดสรรสดยอดหนงตาบล หนงผลตภณฑไทย2555 (OPC2555) ตารางท 3 แสดงประเดนท 1 ประเมนดานการผลต (n=20)

ดาน รายการประเมน S.D. ระดบ 1 2 3 4

แหลงทมาของวตถดบอยในประเทศไทย การขยายปจจยการผลตเปนไปไดมาก การรกษาสงแวดลอมในการผลต ศกยภาพในการผลตจานวนมากเพอจาหนาย

5.00 4.67 4.86 4.86

0.00 0.48 0.36 0.36




14

ตารางท 4 แสดงประเดนท 2 ดานการพฒนาผลตภณฑ (n=20)

ดาน รายการประเมน S.D. ระดบ 1 2 3

การพฒนาผลตภณฑในรอบ1ป การพฒนาบรรจภณฑ รปแบบของบรรจภณฑ

4.76 3.81 3.90

0.44 0.40 0.30

ดมาก ด ด

คาเฉลย 4.16 0.38 ด

ตารางท 5 แสดงประเดนท 3 ดานความเขมแขงชมชน (n=20)

ดาน รายการประเมน S.D. ระดบ 1 2 3

การพฒนาผลตภณฑในรอบ1ป การพฒนาบรรจภณฑ รปแบบของบรรจภณฑ

4.43 4.10 3.86

0.51 0.54 0.65

ด ด ด

คาเฉลย 4.13 0.57 ด

ตารางท 6 แสดงประเดนท 4 ดานการตลาด (n=20)

ดาน รายการประเมน S.D. ระดบ 1 2 3 4 5

แหลงจาหนายหลกของสนคา รายไดเมอเทยบกบทผานมา ความตอเนองของตลาด ในการเลอกซอ เรองราวของผลตภณฑ มการบนทกและนาเสนอ มความเปนเอกลกษณทองถนหรอไม

4.10 4.90 3.86 4.71 4.43

0.30 0.30 0.36 0.46 0.51

ด ด ด ด ด

คาเฉลย 4.40 0.39 ด

ตารางท 7 แสดงประเดนท 5 ดานคณภาพผลตภณฑ (n=20)


ความประณต สวยงามในการผลต มลกษณะ การออกแบบ ความเขากนได คณสมบตพงม สามารถขายไดในตางประเทศ คณภาพของวสด วตถดบในการผลต ความมเอกลกษณในการออกแบบ การใชงาน โอกาสทางการตลาดสงออก

4.48 5.00 4.19 4.00 4.29 4.05 4.29

0.51 0.00 0.51 0.00 0.46 0.22 0.46

ด ดมาก ด ด ด ด ด

คาเฉลย 4.33 0.31 ด


15

ตารางท 8 แสดงสรปการประเมนดานเกณฑการคดสรรสดยอดหนงตาบล หนงผลตภณฑไทย2555(OPC2555)

ดาน รายการประเมน S.D. ระดบ 1 2 3 4 5

ประเดนท 1 ประเมนดานการผลต ประเดนท 2 ดานการพฒนาผลตภณฑ ประเดนท 3 ดานความเขมแขงชมชน ประเดนท 4 ดานการตลาด ประเดนท 5 ดานคณภาพผลตภณฑ

4.85 4.16 4.18 4.44 4.33

0.30 0.38 0.57 0.39 0.31

ดมาก ด ด ด ด

คาเฉลย 4.39 0.39 ด

สวนท 4 ประเมนการทดสอบการใชงานผลตภณฑโคมไฟอนเกดจากการผสมผสานเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหม ตารางท 9 แสดงประเมนการทดสอบการใชงานผลตภณฑโคมไฟอนเกดจากการผสมผสานเครองจกสาน

รวมกบผาไหมมดหม (n=20)


รปราง รปทรง สสน ลวดลาย การใชงาน (ตดตง นาไปใชงาน) การดแลรกษา การซอมบารง การใหแสงสวางความเหมาะสมตอการใชงาน ลกษณะการสองสวาง

4.48 4.38 4.38 4.62 4.81 4.71 4.71

0.51 0.50 0.50 0.50 0.40 0.46 0.46

ด ด ด



ตารางท 10 แสดงสรปผลการประเมนคณภาพของผลตภณฑ

ดาน รายการประเมน S.D. ระดบ 1 2 3 4

มผช.40/2546 ผลตภณฑจกสาน มผช.17/2552 ผลตภณฑผามดหม เกณฑการคดสรรสดยอดหนงตาบล หนงผลตภณฑไทย

2555(OPC2555) การทดสอบการใชงานผลตภณฑโคมไฟ

4.44 4.81

4.16 4.59

0.30 0.20

0.38 0.48

ด ดมาก

ด

ดมาก คาเฉลย 4.50 0.34 ดมาก

ขนท 4 การประเมนความพงพอใจ เปนการนาเสนอ เผยแพรผลตภณฑ และสอบถามตอประชาชนทวไป เพอ

วเคราะหขอมลของกลมตวอยาง ผลทไดจากขนตอนน ขอมล ทศนะคต แนวทางในการพฒนาผลตภณฑ ตลอดจนแนวทางดานการตลาดทมผลตอการตดสนใจซอผลตภณฑ การประเมนความพงพอใจโคมไฟทสรางสรรคจากเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหม ผวจยไดกาหนดขอบเขตของการประเมนดงน

1. ประโยชนใชสอย 2. รปลกษณผลตภณฑ


16

3. ผลตภณฑทคาดหวง 4. ศกยภาพเกยวกบโคมไฟ 5. ปจจยทมแรงจงใจในการเลอกซอโคมไฟ 5.1 ดานเหตผล 5.2 ดานอารมณ 2. ผลการประเมนความพงพอใจโคมไฟทเกดจากการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมของชมชนบรพา

อาเภอบานเขวาจงหวดชยภม

ตารางท 11 แสดงการประเมนความพงพอใจ (N=248)

ดาน รายการประเมน S.D. t p 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ดานประโยชนใชสอย ดานความเหมาะสมในการใชงาน ดานขนาดของโคมไฟ ดานรปแบบของโคมไฟ ดานสสน ดานลวดลาย ดานแสงทไดของโคมไฟ ดานการซอมบารง งายตอการดแลรกษา ดานความเหมาะสม ดานราคา ซอโคมไฟนเพราะเหมาะสมกบการใชงาน

4.41 4.07 4.03 4.06 4.47 4.50 4.33 3.83 3.66 4.25

0.49 0.26 0.34 0.23 0.63 0.50 0.47 0.38 0.47 0.47

29.106* 34.685* 25.011* 37.893* 24.227* 31.560* 27.800* 13.855* 5.356* 25.165*

0.031 0.017 0.021 0.015 0.040 0.032 0.030 0.024 0.030 0.030

คาเฉลย 4.16 0.42 25.466* 0.027

* มนยความสาคญทางสถตทระดบ 0 .05

สรปผลการวจย จากขอมลการวเคราะหขอมลสาหรบการศกษาวจยครงน ผวจยนาขอมลทไดรบมาทาการตรวจสอบความถกตองของ

ขอมลกอนแลวนาขอมลทถกตองมาวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมสาเรจรปในการคานวณคาสถตมหลกในการวเคราะหขอมลโดยแจกแจงความถและหาคาความแปรปรวนของคณภาพผลตภณฑโคมไฟมคณภาพในระดบ ดมาก มคาเฉลยท 4.50 คามาตรฐานท 0.34 ในดานมาตรฐานผลตภณฑชมชน มผช. 40/2546 ผลตภณฑจกสาน อยในระดบ ด มคาคะแนนเฉลย ( ) ท 4.44 มสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ท 0.30 จากคาทไดแสดงใหเหนถงความ ในดานมาตรฐานผลตภณฑชมชน มผช.17/2552 ผลตภณฑผามดหม อยในระดบ ดมาก มคาคะแนนเฉลย ( ) ท 4.81 มสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ท 0.20 ในดานเกณฑการคดสรรสดยอดหนงตาบลหนงผลตภณฑ อยในระดบ ด มคาคะแนนเฉลย ( ) ท 4.16 และมสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ท 0.38 ในดานการทดสอบใชงานผลตภณฑโคมไฟ อยในระดบ ดมาก มคาคะแนนเฉลย( )ท 4.59และมสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ท 0.48 ในดานคณภาพผลตภณฑโคมไฟ อยในระดบ ดมาก มคาคะแนนเฉลย ( ) ท 4.50 และคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ท 0.34 ในดานการประเมนความพงพอใจตอโคมไฟของกลมตวอยาง One Samples T-Test มคะเฉลย ( ) ท 4.16 อยในระดบ ด คาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานท(S.D.) 0.42 และมคะแนนทดสอบท 0.027 อยางมนยสาคญทางสถต โดยกาหนดเกณฑในการวจยไวทระดบด (3.51-4.50) จากผลการประเมน ผลตภณฑโคมไฟอนเกดจากการผสมผสานเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม มผลสมฤทธตามสมมตฐาน


17

อภปรายผลการวจย การพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมเพอออกแบบโคมไฟของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม

เปนการนาเอาจดเดนของผลตภณฑผาไหมมดหมและเครองจกสาน ทงดานลวดลาย สสน และกระบวนการผลต นามาสรางเปนโคมไฟทเอกลกษณของชมชน ผวจยมงศกษาถงกระบวนการพฒนาผลตภณฑภมปญญา เพอนามาออกแบบโคมไฟ โดยมผนาชมชน ผทรงภมปญญา ผเชยวชาญ นกวชาการ นกออกแบบ ผจาหนายสนคา และประชาชนทวไป รวม 248 คน ประเมนใหคะแนน โดยมจดมงหมายการวจยดงน

จดมงหมายท 1 เพอออกแบบโคมไฟจากการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม

จากการออกแบบพบวา การออกแบบโดยใชแนวคดของภมปญญา ในการออกแบบรปทรง และออกแบบลวดลายบนตวโคมไฟใหมความสวยงาม เปนการนาเอาจดเดนของผลตภณฑเครองจกสานและผาไหมมดหมซงมความเปนเอกลกษณ ผสมผสานกบการออกแบบสรางสรรคทแสดงใหเหนถงความกลมกลนระหวาง ความนยมในปจจบนกบรปแบบลายดงเดม เนนความสวย สะดดตา แปลกใหม

1. ดานการออกแบบโคมไฟอนเกดจาก การพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมเพอออกแบบโคมไฟของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภมโดยสามารถแบงไดดงน

1.1 การพฒนาดานผลตภณฑจกสาน โดยเรมพฒนาคณภาพวตถดบ วสด จากการเลอก ขนาด และอายของตนไผซงเปนวตถดบหลกตองไดอาย 1 ปขนไป การตดแบงตองสงเกตสวนทเสยหายจากแมลง จากตาไผ และสวนทโคงงอ การจกตอกตองไดความบาง-หนา ทสมาเสมอ มขนาดกวางเทากน การสานตองเรยงเสนตอกไมวาจะเปนเสนแนวตงและแนวนอนใหเปนระเบยบเรยบรอย การเวนชองตองมขนาดทเทากน การจบงานหรอการถกเกบรายละเอยดตองไมมสวนใดสวนหนงของตอกโผลออกมา การรมควน การใชส และการอบเพอปองกนมอดและแมลงตองสมาเสมอ กระบวนการพฒนาเครองจกสานนสอดคลองกบสภาพร ชาววง (2550, หนา259) ทกลาวถงการพฒนาภมปญญาจกสานคอ การพฒนาดานการคดเลอกวตถดบ การพฒนาการเตรยมวสด ตลอดจนการขนโครงใหมความชานาญ การคดขนาดเสน ตองมคณภาพ สมาเสมอกน ตองอาศยชางจกสานผมฝมอ ความชานาญ และประสบการณ ขนาดเสน การถก ลวดลาย การใชส การอบ การรมควนปองกนเชอรา ขนาดของเสนตอกและเสนหวาย ของการสานแตละประเภท ความเหมาะสมของการใชงาน การใชแรงขณะสานตองชดตดแนนสมาเสมอ และสอดคลองกบ ชมขวญ บตรเวยงพนธ (2548, หนา4) การพฒนารปแบบเครองจกสานตองใหเกดคณคาทางความงาม และศลปะเพอยกระดบผลตภณฑนนตองพฒนาตงแตวตถดบ คณภาพ รปแบบ เทคนคกรรมวธการผลต ตลอดจนจตสานกของผผลต

1.2 การพฒนาดานผาไหมมดหม เพอใหไดเสนไหมทมคณภาพ เสนไหมมความมนวาว ใหผลผลตไดมาก โดยเรมจากการเลอกพนธ หนอนไหมตองมขนาดลาตวทเทากนสมาเสมอ การคดเลอกใบหมอนตองไมแกจด สเขยวกลางๆไมเขมมากนก สภาพโรงเรอนตองสะอาด อากาศถายเทสะดวก อณหภมตองไมสงเกนไป การเกบฝกไหมตองใหไดอายวนพอด ไมมากหรอนอยจนเกนไป การสาวไหมตองใชจงหวะและแรงในการดงพอด ไมออกแรงมากไป ความรอนของนาตองไมสงเกน 60-80 องศาเซลเซยส ใสฝกไหมประมาณ 20-40 ฝก เพอใหไดเสนไหมทขนาดกาลงพอด การกรอไหมตอง กรอใหไดรอบ ไมเรงมากเกนไปจะทาใหเสนไหมขาด การลางไหมตองใชดางชวยในการลางเพอไมใหเสนไหมแขงกระดาง การมดไหมตองมดใหแนน ตองมนใจวาจะไมทาใหสทยอมซมเขาไปได การแกไหมตองมความระมดระวง เพอไมใหพลาดไปตดไหมทยอม การยอมดวยสธรรมชาต ซงตางจากสเคม ตรงทสจะไมมการตก แตสธรรมชาตจะมสสนทไมสดเทากบสเคม การทอผา การกระแทกฟนหวดวยนาหนกทไมเทากน จะทาใหผาหนา-บางไมเทากนสงผลใหผาทตดเยบแลว เสยรปทรงเพราะการซกทาความสะอาด หลงจากทอผาเสรจแลวควรทะความสะอาดผาดวยนายาซกผาไหม 1 ครงเพอใหผาไหมสะอาดและมความมนวาว


18

จากผลการวจยสอดคลองกบ อดลย คามดษฐ (2549, หนา91-94) พฒนาการของผาไหมมดหมเกดจากความพยายามของชางทอผา ตงแตการเลยงหนอนไหมไปถงการสาวไหมและการทอขนรป กระบวนการเหลานเปนกระบวนการทตองใชความชานาญเปนพเศษ เพอใหไดผาไหมมดหมทมคณภาพ และสอดคลองกบพระมหาไชยา หมนบรรจง (2554, หนา 267-268) ปญหาจากการยอมผาดวยสธรรมชาตคอการตดของสเนองจากผาไหมยอมดวยสธรรมชาตตดไดยากจาเปนตองใชสารกระตนเพอใหผาตดส และสทไดจะไมสดเหมอนสเคม และดวงฤทย อรรคแสง (2552, หนา 103) การยอมผาไหมมดหมดวยสธรรมชาตจะพบปญหาในดานกระบวนการผลต เชน การยอมสธรรมชาตในแตละครงจะไดสทไมเหมอนเดมเพราะวสดทใชเปนสยอมมความเขมขนไมเทากน เพราะแหลงทมาของวตถดบทแตกตางกน เพราะวตถดบในการยอมไมไดมทกฤด การเลอกวตถดบในชวงฤดฝนมผลตอความเขมของส ทาใหตนทนในการผลตสงกวาการยอมดวยสเคม นอกจากนนการถายทอดและการเรยนรจากบรรพบรษ ความร ประสบการณ ความชานาญ นามาประยกตใชกเปนอกปจจยทเปนปญหาของการพฒนาผลตภณฑ

1.3 การออกแบบโคมไฟ เพอใหการออกแบบโคมไฟทเกดจากการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม เปนไปตามจดมงหมาย โดยการออกแบบโคมไฟผวจยจงกาหนดแนวทางในการออกแบบประกอบดวย

- หลอดไฟทใชตองเปนหลอดทใหความสวาง แตกระจายความรอนนอย เพอปองกนผลกระทบทมกบผาไหม - ใชโครงททาจากเหลก เพอปองกนไมใหรปทรงของโคมไฟเสยจากความรอนและความชน ทงยงชวยใหผาไหม

มความตงเรยบ สมาเสมอ ลดการบดตวจากโครงไมไผ - ยดดวยสกรแบบหมนเขา ชวยใหสะดวกในการซอมบารง แสงสวางจากโคมไฟมคาความสวางไมเกน 150 ลเมน สของแสง 2700 เคลวน เปนสโทนรอนจะชวยทาใหรสก

อบอนแสงไมสวางจาเกนไปทาใหสามารถมองเหนลายของผาไหมมดหม และลายจกสานได อกทงแสงทลอดผานยงสะทอนเขากบผนงของอาคารชวยใหเกดความสวยงามแปลกตา สอดคลองกบ มนตร เงาเดช (2551, หนา 4/1) ไดกลาวไววา โคมไฟเปนอปกรณไฟฟาทใหแสงสวาง และใชตกแตงสถานท โคมไฟมหลายรปแบบตาม แตวตถประสงคของการใชงาน เราสามารถแบงโคมไฟไดตามลกษณะการใชงาน เชน โคมไฟสาหรบภายในอาคาร โคมสาหรบภายนอกอาคารภายนอก โคมไฟตามลกษณะของการใหแสง โคมไฟเพอการตกแตง และโคมไฟเฉพาะการใชงาน เพอใหการออกแบบโคมไฟเปนไปตามลกษณะทถกตองหนาทของโคมไฟไดดงน 1. ปองกนหลอดไฟฟาและอปกรณประกอบจากการกระทบจากภายนอก 2. เปนทในการจบยดหลอดไฟฟาและอปกรณประกอบ รวมทงการเชอมตอวงจรไฟฟาของหลอดไฟฟา 3. เพอบงคบทศทางของแสงทออกมาจากหลอดไฟฟาไปตามทศทางทตองการ ใหความสวยงาม ประดบในพนททตดตง 4. และเพอใหการเลอกใชโคมไฟเปนไปตามวตถประสงค โคมไฟจะตองใหคาความสวางทสบายตา วสดทใชตองไมกรอบ แตกหกงาย การออกแบบเปนการนาเอาลกษณะเดนของภมปญญา เพอใหเปนโคมไฟทแสดงอตลกษณของชมชน สอดคลองกบ นรพล รามฤทธ, (2550, บทคดยอ) ไดกลาวถงการออกแบบโคมไฟแรงบนดาลใจจากรงผงวา เปนการนาเอาลกษณะหกเหลยมทเปนจดเดนจากรงผงนามาเปนรปแบบ รปทรงโคมไฟ คานงถงการออกแบบทมลกษณะรวมสมย ซงเปนรปแบบของการออกแบบและตกแตงทเนนความเรยบงายแตมรสนยมทกาลงเปนทนยมในการตกแตงบานในยคปจจบน โดยการออกแบบนนใชกระบวนการในการทางานเพอตอบสนองตอแนวความคดหลก

1.4 การประเมนคณภาพ การประเมนคณภาพของผลตภณฑตนแบบ ผวจยไดแยกการประเมนออกเปนสวนตางๆ ประกอบดวย ดานจกสาน ดานผาไหม ดานโคมไฟ ดานการพฒนาผลตภณฑ จากการประเมนพบวา โคมไฟทเกดจากการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหม ของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม อยในระดบด โดยมคะแนนระดบดมากในดานผาไหมมดหม และดานการทดสอบการใชงานโคมไฟ มคะแนนระดบดในดาน ดานเกณฑการคดสรรสดยอดหนงตาบล หนงผลตภณฑไทย 2555 (OPC2555) และดานจกสาน เมอวเคราะหคะแนนทงหมดพบวา การพฒนาเครองจกสานรวมกบผา


19

ไหมมดหม เพอออกแบบโคมไฟของ ชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม มความเปนไปไดในการผลตเปนสนคาเพอหนายในทองตลาด สอดคลองกบ มาตรฐานผลตภณฑชมชน มผช.40/2546 ผลตภณฑจกสาน มาตรฐานผลตภณฑชมชน มผช.17/2552 ผลตภณฑผามดหม และเกณฑการคดสรรสดยอดหนงตาบล หนงผลตภณฑไทย ป 2555 (OPC2555)

จากจดมงหมายท 2 เพอประเมนความพงพอใจตอโคมไฟทเกดจากการผสมผสานเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม

การประเมนความพงพอใจตอผลตภณฑโคมไฟจากการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม เปนการประเมนโดยใชหลกวธการวเคราะหแบบ One sample t-test อางในบญชม ศรสะอาด (2543, หนา16) เพอวเคราะหขอมลแบบไมเจาะจงเปนการสมตวอยาง เปนการทดสอบวาคาเฉลยของตวอยาง ซงสมมาจากประชากรทมการกระจายแบบปกตวามความแตกตางจากสมมตฐานไวหรอไม ผวจยไดกาหนดประชากรกลมตวอยางโดยใชตารางของ Krejcie and Morgan ไดกลมตวอยางจานวน 248 คน ทาการตอบแบบสอบถาม และแสดงความคดเหนตอผลตภณฑโคมไฟ

การประเมนความพงพอใจตอโคมไฟทเกดจากการผสมผสานเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม ไดทาการทาแบบสอบถามจากประชากรกลมตวอยาง ประกอบดวย กลมผผลต กลมจาหนาย กลมประชาชนทวไป การประเมนเปนไปตามหลกการประเมน จากการประเมนความพงพอใจพบวา กลมตวอยางมความพงพอใจตอโคมไฟอนเกดจากการพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหม ของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม ในระดบด มคาเฉลย 4.16 และคา P เทากบ 0.027 มนยสาคญทางสถต

ขอเสนอแนะ จากผลการวจยพบวา การพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมเพอออกแบบโคมไฟของชมชนบรพา อาเภอบาน

เขวา จงหวดชยภม เปนการนาผลตภณฑจกสาน และผลตภณฑผาไหมมดหม มาเปนองคประกอบในการออกแบบโคมไฟ แตสงสาคญคอ

1. การพฒนากระบวนการคดของชางผมความชานาญ ดงนนควรมการพฒนาบคคลากร เพอเตรยมเปนชางผผลตงาน การพฒนาเครองจกสานรวมกบผาไหมมดหมเพอออกแบบโคมไฟของชมชนบรพา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม ทาใหไดทราบถงแนวทางการพฒนาผลตภณฑของชมชน

2. ตองมการสรางแรงจงใจในการสบตอองคความรนน การสงเสรมทควรใหเกดขนไดจรง เพอใหผศกษาเหนคณคาของงานจกสานและผาไหมมดหม

3. ผทรงภมปญญาดานเครองจกสานมนอยควรสงเสรมใหมการสบสานงานจกสานทมในชมชน และผทรงภมปญญาประกอบอาชพหลกอยางอน สวนมากจะทากนเฉพาะตามสง หรอทาเฉพาะเมอมเวลาวาง

4. การศกษาหรอการเขาถงแกนแทของภมปญญาเปนสงทคนควาไดยาก เพราะเปนการทางานตามทตนเองถนด ควรทาการประยกตลวดลายตางๆ มาประกอบกนเพอเปนการพฒนารปแบบและลวดลาย

5. การนาผลตภณฑเหลานมาปรบเปลยนและพฒนาเพอเปนผลตภณฑใหม ซงปจจบนมการผลตโคมไฟจากผลตภณฑเหลาน ยงมความตองการนกออกแบบและนกพฒนา ภาครฐควรใหความสาคญ สงเสรมเพอพฒนาและสรางศกยภาพใหกบชมชน

6. ใชระยะเวลาในการผลตชนงานมากเกนไป เพอใหการผลตโคมไฟทนตอความตองการและเปนการพฒนาในดานการผลตอกทางหนง


20

เอกสารอางอง คณะกรรมการโครงการสารานกรมไทยสาหรบเยาวชน โดยพระราชประสงคในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว. (2551). ศลปะการ

ทอผาไทย. ใน สารานกรมไทยสาหรบเยาวชนฯ, (เลมท 21). กรงเทพฯ: ดานสทธาการพมพ. คณะกรรมการโครงการสารานกรมไทยสาหรบเยาวชน โดยพระราชประสงคในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว. (2551). เครองจก

สาน. ใน สารานกรมไทยสาหรบเยาวชนฯ. (เลมท 22). กรงเทพฯ: ดานสทธาการพมพ. คณะกรรมการโครงการสารานกรมไทยสาหรบเยาวชน โดยพระราชประสงคในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว. (2551). ภมปญญา

ไทย. ใน สารานกรมไทยสาหรบเยาวชนฯ. (เลมท 23). กรงเทพฯ: ดานสทธาการพมพ. คณะกรรมการโครงการสารานกรมไทยสาหรบเยาวชน โดยพระราชประสงคในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว. (2552). การปลก

หมอนเลยงไหม. ใน สารานกรมไทยสาหรบเยาวชนฯ (เลมท 7). กรงเทพฯ: ดานสทธาการพมพ. ธระชยสขสด. (2544). การออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม.กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. นวลนอยบญวงษ. (2530). หลกการออกแบบ.กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. นรชสดสงข. (2548). การวจยการออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม.กรงเทพฯ: โอ.เอส.พรนตตงเฮาส นรชสดสงข. (2548). ออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม.กรงเทพฯ: โอ.เอส. พรนตตงเฮาส. มนตรเงาเดช.(15 มถนายน 2549).บทท 4โคมไฟฟา.การออกแบบไฟฟาและระบบแสงสวาง. สบคนเมอ31 ตลาคม 2555,จาก

http://montri.rmutl.ac.th/old/ee/04212209/04212209.htm. วบลยลสวรรณ. (2539). เครองจกสานในประเทศไทย.กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. สานกงานประชาสมพนธจงหวดชยภม. (2553). การคดสรรผาไหมลายหมคนขอนารลายเอกลกษณประจาจงหวด.ชยภม: ไทย

เสรการพมพ. หองสมดสานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม. (2546). มาตรฐานผลตภณฑชมชน.สบคนเมอ31 ตลาคม 2555,จาก

http://tcps.tisi.go.th/public/StandardList.aspx ประพนธ เกดถาวร อาย 54 ป (ผใหสมภาษณ), เลศ วรแสง (ผสมภาษณ), ทศาลากองทนหมบานชมชนบรพา หม14 ตาบลบาน

เขวา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม,อาชพผใหญบาน(ผนาชมชน), เมอวนท 2 ตลาคม พ.ศ. 2555 ศภชย เขวาชย อาย 47 ป (ผใหสมภาษณ) นายเลศ วรแสง (ผสมภาษณ), ทศาลากองทนหมบานชมชนบรพา หม14 ตาบลบาน

เขวา อาเภอบานเขวา จงหวดชยภม, อาชพเกษตรกรรม, ผลงานเครองจกสานผาไหมมดหม, รางวลทไดรบ อาเซยนอาวอรด ดานผาไหม, เมอวนท 2 ตลาคม พ.ศ. 2555

การพัฒนาเคร ื่องจักสานร ่วมกับ ......4....

Documents

Transcript of การพัฒนาเคร ื่องจักสานร ่วมกับ ......4....