สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

กระทรวงอตสาหกรรม ICS 87.040 ISBN 978-974-292-877-3

วธทดสอบส วารนช และวสดทเกยวของเลม 3 แผนทดสอบและการเตรยม

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

THAI INDUSTRIAL STANDARD

มอก.285 เลม 3 2553

STANDARD TEST METHODS FOR PAINTS VARNISHESAND RELATED MATERIALSPART 3 STANDARD PANELS FOR TESTING

มอก.285 เลม 3 2553

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

วธทดสอบส วารนช และวสดทเกยวของเลม 3 แผนทดสอบและการเตรยม

สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมกระทรวงอตสาหกรรม ถนนพระรามท 6 กรงเทพฯ 10400

โทรศพท 0 2202 3300

ประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศและงานทวไป เลม 127 ตอนพเศษ 83งวนท 7 กรกฎาคม พทธศกราช 2553

(2)

คณะกรรมการวชาการคณะท 114มาตรฐานวธทดสอบส

ประธานกรรมการผชวยศาสตราจารยนนทนา จรธรรมนกล คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

กรรมการ

นาวาเอกกตต ยกตรตน กองบญชาการกองทพเรอนายสชาต ตรสตยพนธ กรมโยธาธการและผงเมองนายคมสนต ตนยนยงค กรมวทยาศาสตรบรการนายปรมนต เสถยรกาล กรมทางหลวงนางวนทนา สะสมทรพย สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทยผชวยศาสตราจารยวรด เชยงทอง สมาคมวทยาศาสตรแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภนายปฏกร ณ สงขลา สมาคมสถาปนกสยาม ในพระบรมราชปถมภนายสมชย ธรรมรตน สมาคมอตสาหกรรมกอสรางไทยนางรตนจนา เจรญพทยา บรษท สไอซไอ (ประเทศไทย) จากดนายอภชาต ภาชนะทพย บรษท นปปอน เพนต (ประเทศไทย) จากดนางสาวจตพร กลลวะนธวฒน บรษท โจตนไทย จากด

กรรมการและเลขานการนางกนกวรรณ บญยาทษฐาน สานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

(3)

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม วธทดสอบส วารนช และวสดทเกยวของ เลม 3 แผนทดสอบและการเตรยมไดประกาศใชครงแรกเปนมาตรฐานเลขท มอก.285 เลม 3-2521 ในราชกจจานเบกษา เลม 96 ตอนท 46วนท 30 มนาคม พทธศกราช 2522 ตอมาไดพจารณาเหนสมควรแกไขปรบปรงเพอใหสอดคลองกบมาตรฐานระหวางประเทศ จงไดแกไขปรบปรงโดยยกเลกมาตรฐานเดมและกาหนดมาตรฐานนขนใหมมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมนกาหนดขนโดยใชเอกสารตอไปนเปนแนวทาง

ISO 1514 : 2004 Paints and varnishes-Standard panels for testingมอก.15 เลม 1-2547 ปนซเมนตปอรตแลนด เลม 1 ขอกาหนดเกณฑคณภาพมอก.16-2536 แผนเหลกเคลอบดบกมอก.50-2548 เหลกแผนรดเยนเคลอบสงกะสโดยกรรมวธจมรอน แผนมวน แผนตด

และแผนลกฟกมอก.180-2532 แผนใยไมอดแขงมอก.129-2522 แผนยปซมมอก.331-2523 อะลมเนยมแผนหนาและแผนบางมอก.566-2528 มวลผสมคอนกรตมอก.1427-2540 กระเบองซเมนตเสนใยแผนเรยบมอก.2012-2543 เหลกกลาคารบอนรดเยนแผนมวน แผนแถบ และแผนตด

สาหรบงานทวไปและงานขนรปมอก.2223-2548 เหลกแผนรดเยนเคลอบสงกะสโดยกรรมวธทางไฟฟา แผนมวน แผนแถบ

และแผนตดมาตรฐานทกลาวถงตอไปนมไดระบปทตพมพใหใชปลาสดISO 3575 Continuous hot-dip Zinc coated carbon steel sheet of commercial and

drawing qualitiesISO 5002 Hot rolled and cold reduced electrolytic Zinc-coated carbon steel sheet

of commercial and drawing qualitiesISO 8501-1 Preparation of steel substrates before application of paints and related

products-Visual assessment of surface cleanliness - Part 4: Rust andpreparation grades of uncoated steel substrates and of steel substratesafter overall removal of previous coatings

ISO 8504-2 Preparation of steel substrates before application of paints and relatedproducts - Surface preparation methods - Part 2 : Abrasive blast-cleaning

ISO 10546 Chemical conversion coatings - Rinsed and non-rinsed chromateconversion coating on aluminium alloys

ISO 14788 Continuous hot-dip 5% aluminium alloy coated steel sheetEN 10326 Continuously hot-dip Zinc coated strip and sheet of structural steels -

Technical delivery conditionsEN 10327 Continuously hot-dip Zinc coated strip and sheet of low carbon steels

for cold forming - Technical delivery conditionsมอก.1287 นาใชในหองปฏบตการวเคราะห

คณะกรรมการมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมไดพจารณามาตรฐานนแลว เหนสมควรเสนอรฐมนตรประกาศตามมาตรา 15 แหงพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511

(5)

ประกาศกระทรวงอตสาหกรรมฉบบท 4185 ( พ.ศ. 2553 )

ออกตามความในพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

พ.ศ. 2511

เรอง ยกเลกและกาหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมวธทดสอบส วารนช และ วสดทเกยวของ

เลม 3 แผนทดสอบและการเตรยม

โดยทเปนการสมควรปรบปรงมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม วธทดสอบส วารนช และวสดทเกยวของเลม 3 แผนทดสอบและการเตรยม มาตรฐานเลขท มอก. 285 เลม 3-2521

อาศยอานาจตามความในมาตรา 15 แหงพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511

รฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรมออกประกาศยกเลกประกาศกระทรวงอตสาหกรรมฉบบท 373 (พ.ศ. 2521)ออกตามความในพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม พ.ศ. 2511 เรอง กาหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม วธทดสอบส วารนช และวสดทเกยวของ เลม 3 แผนทดสอบและการเตรยม ลงวนท 13 ธนวาคม

2521 และออกประกาศกาหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม วธทดสอบส วารนช และวสดทเกยวของ เลม 3แผนทดสอบและการเตรยม มาตรฐานเลขท มอก. 285 เลม 3-2553 ขนใหม ดงมรายการละเอยดตอทายประกาศน

ทงน ใหมผลตงแตวนทประกาศในราชกจจานเบกษา เปนตนไป

ประกาศ ณ วนท 26 มนาคม พ.ศ. 2553

ชาญชย ชยรงเรอง

รฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรม

-1-

มอก. 285 เลม 3-2553

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

วธทดสอบส วารนช และวสดทเกยวของ

เลม 3 แผนทดสอบและการเตรยม

1. ขอบขาย

1.1 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมนกาหนดแบบแผนทดสอบมาตรฐาน และการเตรยมแผนทดสอบ เพอใชในการทดสอบทวๆไปสาหรบส วารนช และวสดทเกยวของคาเตอน มาตรฐานนกาหนดการใชสารเคมรวมถงเฮกซะวาเลนตโครเมยมและเครองมอทจะเปนอนตรายตอสขภาพและความปลอดภย มาตรฐานนมไดกลาวถงปญหาดานความปลอดภยทงหมดทเกยวของกบการใชสารเคม เปนความรบผดชอบของผใชทตองกาหนดขอปฏบตทเหมาะสาหรบความปลอดภยและจดทาขอจากดและกฎเกณฑกอนการใช

2. แบบแผนทดสอบ

2.1 แผนทดสอบกาหนดไว 8 แบบโดยมวธเตรยม ดงตอไปน2.1.1 แผนเหลกกลา (steel panel)

- การทาความสะอาดดวยตวทาละลาย (solvent cleaning)- การทาความสะอาดดวยสารทมนาเปนตวทาละลาย (aqueous cleaning)- การขดส (abrasion)- การปรบสภาพผวดวยสารเตรยมผวฟอสเฟต (phosphate treatment)- การทาความสะอาดโดยวธพนขด (blast-cleaning) เฉพาะกรณทแนะนาเทานน

2.1.2 แผนเหลกเคลอบดบก (tinplate panel)- การทาความสะอาดดวยตวทาละลาย- การทาความสะอาดดวยสารทมนาเปนตวทาละลาย- การขดส (การขดเงา)

2.1.3 แผนเหลกเคลอบสงกะสและสงกะสเจอ (zinc-and zinc-alloy-coated panel)- การทาความสะอาดดวยตวทาละลาย- การทาความสะอาดดวยสารทมนาเปนตวทาละลาย- การขดส- การปรบสภาพผวดวยสารเคม

-2-

มอก. 285 เลม 3-2553

2.1.4 แผนอะลมเนยม (aluminium panel)- การทาความสะอาดดวยตวทาละลาย- การทาความสะอาดดวยสารทมนาเปนตวทาละลาย- การขดส (การขดเงา)- การเคลอบดวยสารโครเมต

2.1.5 แผนกระจก (glass panel)- การทาความสะอาดดวยตวทาละลาย- การทาความสะอาดดวยสารชาระลาง

2.1.6 แผนใยไมอดแขง (hardboard panel)2.1.7 แผนยปซม (paper-faced plasterboard panel)2.1.8 แผนซเมนตเสนใยแผนเรยบ (fibre-cement flat panel)

หมายเหต แผนทดสอบแบบอนใหดภาคผนวก ค.

3. แผนทดสอบและการเตรยม

3.1 แผนเหลกกลา3.1.1 แผนทดสอบเหลกกลาท ใชในการทดสอบท วไปทาจากเหลกกลาคารบอนรดเยนชนดแผนแถบ

หรอแผนตด ปราศจากสนม รอยขดขวน รอยเปอน ไมเปลยนส หรอมขอบกพรองทพนผว ขนาดของแผนทดสอบใหเปนไปตามทกาหนดไวในวธทดสอบหรอตามทตกลงกนไว หากมไดระบไวเปนอยางอนแผนเหลกกลาทนามาใชตองเปนแผนเหลกกลารดเยนประเภทใดประเภทหนงตามทระบไวขางลางยกเวนวธทดสอบบางกรณอาจจาเปนตองใชแผนเหลกกลาท มความหนามากกว าท กาหนดไวแผนเหลกกลาทนามาใชในการทดสอบม 3 ประเภท ดงน

3.1.1.1 ประเภทท 1 แผนเหลกกลาตาม มอก. 2012 ชนคณภาพ CR 1 สาหรบใชกบงานทวไป ความหนา0.60 มลลเมตร ถง 1.00 มลลเมตร แผนเหลกกลาตองมผวสาเรจดานโดยความหยาบของพนผว(Ra) 0.63 ไมโครเมตร ถง 1.65 ไมโครเมตร ผวสาเรจของแผนเหลกกลานใชกบงานสในงานยานยนต หรอเครองใชทวไป

3.1.1.2 ประเภทท 2 แผนเหลกกลาตาม มอก. 2012 ชนคณภาพ CR 4 สาหรบใชกบงานขนรปลกพเศษมความหนา 0.75 มลล เมตร ถ ง 0.80 มลล เมตร แผนเหลกตองไม เปล ยนส และมความหยาบของพนผวนอย แนะนาใหมความหยาบของพนผว (Ra) ไมเกน 1.2 ไมโครเมตร

3.1.1.3 ประเภทท 3 แผนเหลกกลาชนคณภาพสาหรบใชงานท วไป มความหนา 0.25 มลลเมตรถง 0.60 มลลเมตร แผนเหลกกลาตองมผวสาเรจเรยบโดยความหยาบของพนผว (Ra) ไมเกน0.51 ไมโครเมตร ผวสาเรจของแผนเหลกกลานใชสาหรบการวดคาส ความเงา ความทนการดดโคงหรอความตดแนนของการเคลอบ ซงตองการลดผลกระทบจากความแตกตางของพนผว

หมายเหต ขอแนะนาการทาความสะอาดโดยวธพนขดดภาคผนวก ก.

-3-

มอก. 285 เลม 3-2553

3.1.2 การเกบแผนทดสอบกอนการเตรยมกอนการเตรยมตองปองกนแผนทดสอบเกดการกดกรอนโดยการหอดวยกระดาษเคลอบไอสารยบยงการกดกรอน และเกบไวในนามนแรใส (neutral light mineral oil) หรอตวทาละลายไฮโดรคารบอนทปราศจากสารเตมแตงหมายเหต ตวอยาง เชน จมแผนทดสอบทงแผนในนามน หรอเคลอบดวยนามนแลวหอแผนทดสอบ

แตละแผนในกระดาษชมนามนนนอกท หรอเกบแผนทดสอบในเดสกเกเตอรทมสารดดความชนเชน ซลกาเจล

3.1.3 การเตรยม3.1.3.1 การเตรยมโดยการทาความสะอาดดวยตวทาละลาย

เชดแผนทดสอบเพอขจดนามนทมากเกน แลวลางใหทวดวยตวทาละลายทเหมาะสมเพอขจดนามนทเหลอใหหมดหมายเหต อาจใชตวทาละลายทระเหยเรว ยกเวนตวทาละลายทมฤทธเปนกรดหรอดาง และหลกเลยง

ตวทาละลายทเปนพษ (ดคาเตอน)

การทาความสะอาดตองมนใจวากาจดเศษเสนใยขนาดเลกทหลดจากผาออกหมด และตองเปลยนผาเปนระยะเพอหลกเลยงไมใหนามนกลบไปตดแผนทดสอบ อยาใหแผนทดสอบททาความสะอาดแลวปนเปอน ปลอยใหตวทาละลายระเหยไป แลวใชผาลนนทสะอาดเชดแผนทดสอบเบาๆเปาแผนทดสอบใหแหงดวยลมอนซงเปนวธการทาใหแหงทเหมาะสม ถาจาเปนใหอนแผนทดสอบเพอไลความชนทควบแนนในกรณทเตรยมแผนทดสอบเปนจานวนมาก ตองตรวจความสะอาดแผนทดสอบทกๆ แผนท 20วธทแนะนาในการตรวจความสะอาด คอ เชดแผนทดสอบนนดวยกระดาษทชชสขาวทสะอาดและหากไมพบวามสงสกปรกบนกระดาษทชช แสดงวาแผนทดสอบนนสะอาด แตถาพบสงสกปรกตองทาความสะอาดแผนทดสอบทงหมดซาตามขนตอนเรมตงแตเชดแผนทดสอบเพอขจดนามนทมากเกนถาไมสามารถเคลอบสลงบนแผนทดสอบภายหลงทาความสะอาดไดทนท ใหเกบแผนทดสอบนนไวในทแหงและสะอาดกอนการนามาใช เชน เดสกเกเตอรทมสารดดความชนหรอหอแผนเหลกดวยกระดาษเคลอบไอสารยบยงการกดกรอน

3.1.3.2 การเตรยมโดยการทาความสะอาดดวยสารทมนาเปนตวทาละลาย (โดยการพนหรอจม)ทาความสะอาดแผนทดสอบดวยสารทาความสะอาดทมนาเปนตวทาละลายซงมฤทธ เปนดางทใชทางการคาทวไป แนะนาใหใชวธพน หรออาจใชวธทาความสะอาดโดยการจมกได รกษาความเขมขนและอณหภมของสารทาความสะอาดตามทผผลตสารทาความสะอาดแนะนา การทาความสะอาดโดยวธพนใหทาตามลาดบ 4 ขนตอน ดงน(1) ทาความสะอาดแตละดานของแผนทดสอบไมตากวา 10 วนาท ควบคมอณหภมและแรงดน

ในการพนตามทผผลตสารทาความสะอาดแนะนา

-4-

มอก. 285 เลม 3-2553

(2) ลางแตละดานของแผนทดสอบดวยนาประปา เพอใหมนใจวานาทลางไมกลบมาปนเปอนในระหวางการทาความสะอาด ใหใชนาประปาทสะอาดไหลลงในถงลางทมนาลนอยางตอเนองหรอเปนระยะ

(3) ลางแตละดานของแผนทดสอบดวยนาขจดไอออนทมคาการนาไฟฟาไมเกน 20 ไมโครซเมนสตอเซนตเมตร

(4) หลงจากลางแผนทดสอบแลวใหนาไปอบในตอบหรอผานลมรอนทนทในกรณทเตรยมแผนทดสอบเปนจานวนมาก ใหตรวจการทาความสะอาดอยางรอบคอบอกครงโดยใชผาขาวทสะอาดตามวธเดยวกนกบขอ 3.1.3.1 และอาจตรวจโดยทดสอบการแยกตวของนา (water break) โดยจมแผนทดสอบลงในนากลนหรอนาปราศจากไอออน แลวยกขนแผนทดสอบตองเปยกสมาเสมอทวแผน และไมมหยดนาเกาะอยหรอไมมการสะดดการไหลของนา แสดงวาแผนทดสอบนนสะอาด

3.1.3.3 การเตรยมโดยการขดสการทดสอบบางรายการตองการพ นผ วท เรยบสมาเสมอมากกวาพ นผ วเหลกเดมท มาจากโรงงานผลต ในกรณเชนนจาเปนตองกาจดความแตกตางของพนผวและสงปนเปอนดวยเครองขดทางกล เพอใหมนใจวาไดกาจดความแตกตางของพนผวและสงปนเปอนออกหมดจาเปนตองขดพนผวเดมออก ปรมาณพนผวทกาจดออกขนอยกบลกษณะของพนผวแผนเหลกเดมแตตองมค าไมนอยกว า 0.7 ไมโครเมตร ซ งวดไดจากมวลท หายไปของแผนเหลกน น(มวลทหายไปตอพนท 5 กรมตอตารางเมตร ถง 6 กรมตอตารางเมตร เทยบเทาโดยประมาณกบความหนาทลดลง 0.7 ไมโครเมตร)แผนทดสอบทนามาขดตองผานการทาความสะอาดตามขอ 3.1.3.1 หรอ 3.1.3.2 มากอนหากมไดตกลงกนเปนอยางอน การขดแผนทดสอบใหทาโดยวธดงตอไปน(1) การขดสดวยมอ

ใชกระดาษซลกอนคารไบด P220 (P220 silicon carbide paper) ขดแผนทดสอบดวยมอโดยทาตามลาดบขนตอนดงน- ขดเปนแนวเสนตรงในทศทางทขนานกบดานใดดานหนง- ขดเปนแนวตงฉากกบทศทางเดมจนกระทงรอยขดครงแรกหายไป- ขดเปนแนววงกลมโดยใหมเสนผานศนยกลางประมาณ 80 มลลเมตร ถง 100 มลลเมตร

จนกระทงไดรอยขดเปนรปวงกลมซอนกน(2) การขดสดวยเครองขดแบบหมนเปนวง

ใชกระดาษซลกอนคารไบด P220 ขดแผนทดสอบดวยเครองขดใหเปนเงา โดยการเคลอนเคร องขดเปนวงกลมเสนผ านศนยกลางประมาณ 80 มลล เมตร ถง 100 มลล เมตรจนกระทงไมเหนพนผวเดมหรอรอยคลนใด ๆ

-5-

มอก. 285 เลม 3-2553

(3) การขดสเปนแนวเสนตรง (linear grinding)ใชระบบสายพานซงมสายพานขดตดอยกบหวขดในแนวตง เพอกาจดพนผวเดมและทาใหเกดรอยขดเปนเสนตรงบนแผนทดสอบ การขดแบบนจะกาจดสงสกปรกและทาใหพนผวเรยบสมาเสมอมากกวาพนผวแผนเหลกเดมสายพานขดทาจากอะลมเนยมออกไซด P 110 (P110 aluminium oxide abrasive belt)ความหยาบของพนผว (Ra) แผนทดสอบทขดแลวตองอย ระหวาง 0.50 ไมโครเมตรถง 1.14 ไมโครเมตร ตรวจแผนทดสอบทขดแลวเพอใหมนใจวาพนผวเดมถกกาจดออกอยางสมบรณ ทาความสะอาดแผนทดสอบ ตามวธทกาหนดในขอ 3.1.3.1 หรอ 3.1.3.2เพอกาจดสารขด อนภาคเหลกหรอสงปนเปอนอน อยาใหแผนทดสอบททาความสะอาดแลวปนเปอน ถาไมสามารถเคลอบตวอยางลงบนแผนทดสอบไดทนท ใหเกบแผนทดสอบนนไวในทสะอาดและแหง เชน ในเดสกเกเตอรทมสารดดความชน หรอหอแผนทดสอบดวยกระดาษชมไอสารยบยงการกดกรอน

3.1.3.4 การเตรยมโดยการปรบสภาพผวดวยสารปรบสภาพผวฟอสเฟตการเคลอบดวยสารฟอสเฟต (phosphate conversion coating) ทาไดหลายวธโดยการพนหรอจมตามคาแนะนาของผผลต การเตรยมแผนทดสอบประกอบดวยหนงขนตอนหรอมากกวา ในการทาความสะอาด การลาง การปรบสภาวะกอนการปรบสภาพผวดวยสารฟอสเฟต การลางเพมเตมโดยปกตใหทาหลงการเคลอบสารฟอสเฟตแลว ถาตองใชแผนทดสอบทมการปรบสภาพผวดวยสารฟอสเฟตใหใชวธใดวธหนงดงตอไปน(1) การปรบสภาพดวยผลกซงกฟอสเฟต (crystalline zinc phosphate treatment)

การเคลอบวธนเปนการเกดปฏกรยาระหวางพนผวเหลกในสารละลายซงกแอซดฟอสเฟต(zinc acid phosphate solution) ทมสารออกซไดซ และเกลอเรงปฏกรยาผสมอย ผวเหลกเปลยนเปนสารเคลอบในรปผลกฟอสเฟตซงจะยบยงการกดกรอน เพมการยดเกาะและความคงทนของการเคลอบฟลมสขนตอไป การปรบสภาพผวนทาโดยการพน การจมหรอการทาดวยแปรงไนลอนขนออน อณหภม ความเขมขน และเวลาในการสมผ สของการละลายจะแปรเปลยนตามวธการนาไปใชงานและคงไวตามคาแนะนาของผผลตสารเคมการเคลอบดวยซงกฟอสเฟตจะใหสเทาถงสเทา-ขาว

(2) การปรบสภาพดวยไอรออนฟอสเฟตอสณฐาน (amorphous iron phosphate treatment)การเคลอบวธน เปนการเกดปฏกรยาระหวางพนผวเหลกในสารละลายแอซดฟอสเฟต(acid phosphate solution) ทมสารออกซไดซ และเกลอเรงปฏกรยาผสมอย ผวเหลกเปลยนเปนสารเคลอบในรปไอรออนฟอสเฟตอสณฐาน เพอปรบปรงการยดเกาะของสารเคลอบข นตอไป และยบย งการกดกรอนในระดบท ตากวาการเคลอบดวยผลกซงกฟอสเฟตวธน จะใชไดกบการพนหรอการจ ม อณหภม ความเขมขน และเวลาในการสมผสของสารละลายจะแปรเปลยนตามวธการนาไปใชงานและคงไวตามทผ ผลตสารเคมแนะนาการเคลอบดวยไอรออนฟอสเฟตจะใหสเหลอง-นาเงนถงมวง

-6-

มอก. 285 เลม 3-2553

3.1.3.5 การเตรยมโดยการพนขดกอนการพนขดใหทาความสะอาดแผนทดสอบตามขอ 3.1.3.1 หรอ 3.1.3.2 ขอแนะนาทวไปสาหรบการเตรยมแผนเหลกโดยวธการพนขดดภาคผนวก ก.หมายเหต วธนไมเหมาะทจะใชกบแผนเหลกกลาชนดรดเยน ตามทกลาวไวในขอ 3.1.1 สาหรบ

การทดสอบทวไป

3.2 แผนเหลกเคลอบดบก3.2.1 แผนเหลกเคลอบดบกมาตรฐานทมความมนเงาตามมอก.16 ความหนาของแผนเหลกเคลอบดบก

ควรอยระหวาง 0.2 มลลเมตร ถง 0.3 มลลเมตร ซงเคลอบดบกในปรมาณเทากนทง 2 ดานแผนเหลกเคลอบดบกท เตรยมตามมาตรฐานน เม อนาไปใชในการทดสอบตองใหความสาคญกบการบนทกรหส หรอลกษณะของแผนเหลกเคลอบดบกในรายงานผลการทดสอบดวย

3.2.2 การเตรยม3.2.2.1 การเตรยมโดยการทาความสะอาดดวยตวทาละลายหรอสารทมนาเปนตวทาละลาย

แผนเหลกเคลอบดบกไมจาเปนตองเกบโดยวธเดยวกบแผนเหลกเปลอย เวนแตวาพนผวอาจปนเปอนสารหลอลนระหวางกระบวนการผลต ใหทาความสะอาดกอนนามาใชตามขอ 3.1.3.1หรอขอ 3.1.3.2หมายเหต แมวาการทาความสะอาดดวยวธนจะไมสามารถกาจดสารอนทรยหลงการปรบสภาพผว

ไดทงหมด แตสารตกคางบนแผนเหลกเคลอบดบก จะไมมผลกระทบตอความเทยง ของผลการทดสอบอยางมนยสาคญ

3.2.2.2 การเตรยมโดยการขดสการเตรยมโดยวธนแนะนาใหใชแผนเหลกเคลอบดบกทผานการขดสเมอตองการพนผวเรยบสมาเสมอมากกวาพนผวทไดจากการทาความสะอาดดวยตวทาละลายหรอสารทมนาเปนตวทาละลายการทาความสะอาดใหทาเชนเดยวกบแผนเหลกกลา (ขอ 3.1.3.3) ยกเวนตองขดใหเบากวาเดมเพอหลกเลยงการฝงของสารบนพนผวและเพอหลกเลยงการขดเอาสวนทเปนดบกออกไปจากแผนเหลก ดงนนควรใชกระดาษซลกอนคารไบดคณภาพดและละเอยด เชน กระดาษซลกอนคารไบดP320 (P320 silicon carbide paper)ขดสอยางตอเนองจนกระทงพนผวทงหมดของแผนทดสอบอยในลกษณะเปนวงกลมซอนกนและไมปรากฏลกษณะของพนผวเดมเมอดดวยตาเปลากอนนาแผนเหลกเคลอบดบกท ขดสแลวไปใชตองทาความสะอาดตามวธ ในขอ 3.1.3.1หรอขอ 3.1.3.2 เพอใหแนใจวาเศษผงขด อนภาคของดบกและสงปนเปอนอนถกกาจดหมดอยาทาใหแผนทดสอบททาความสะอาดแลวปนเปอนถาไมสามารถเคลอบตวอยางลงบนแผนทดสอบไดทนท ใหเกบแผนทดสอบททาความสะอาดแลวไวทแหงและสะอาด เชน เดสกเกเตอรทมสารดดความชน หรอหอแผนทดสอบดวยกระดาษชมไอสารยบยงการกดกรอน

-7-

มอก. 285 เลม 3-2553

3.3 แผนเหลกเคลอบสงกะสและสงกะสเจอ (zinc-and zinc-alloy-coated panel)3.3.1 แผนเหลกกลาคารบอนรดเยนเคลอบสงกะสหรอสงกะสเจอ ตาม มอก.50 หรอ มอก.2223

ชนดของสงกะสหรอสงกะสเจอทเคลอบ ความหนาและขนาดของแผนทดสอบใหเปนไปตามขอตกลงระหวางผซอและผขาย การเคลอบสงกะสและสงกะสเจอดภาคผนวก ข.แผนทดสอบตองไมผานการปรบสภาพผวลดปฏกรยาทางเคม (chemical passivating treatment)เพราะจะทาใหรบกวนการยดเกาะในการเคลอบขนตอไปสารปรบสภาพผวลดปฏกรยาทางเคม โดยทวไปอยในรปสารละลายโซเดยมไดโครเมตการปรบสภาพผวจะทาทโรงงานเพอปองกนการเกดคราบ (หรอสนมขาว) บนผวเคลอบสงกะสระหวางการเกบ ถาไมกาจดสารปรบสภาพเพอลดปฏกรยาทางเคมออกจะรบกวนการยดตดการเคลอบขนตอไป ถาตองการแผนทดสอบทไมผานการปรบสภาพผวจาเปนตองสงพเศษจากโรงงาน ถาทาไมไดใหกาจดสารปรบสภาพผวลดปฏกรยาทางเคมโดยวธขดสตามขอ 3.2.2.2

3.3.2 การเตรยม3.3.2.1 การเตรยมโดยการทาความสะอาดดวยตวทาละลาย

หากมไดกาหนดไวเปนอยางอน ใหทาความสะอาดแผนทดสอบตามขอ 3.1.3.13.3.2.2 การเตรยมโดยการทาความสะอาดดวยสารทมนาเปนตวทาละลาย

หากมไดกาหนดไวเปนอยางอน ใหทาความสะอาดแผนทดสอบตามขอ 3.1.3.2 โดยทวไปความเขมขนของสารทาความสะอาด อณหภม และเวลาทสมผสจะนอยกวาท ใชในการทาความสะอาดแผนเหลกเคลอบสงกะส สารทาความสะอาดทมความเปนดางสงจะมผลกระทบตอผวเคลอบสงกะส ดวยเหตผลนสารละลายดางทใชควรมคาความเปนกรด-ดาง อยในชวง 11ถง 12 และไมเกน 13

3.3.2.3 การเตรยมโดยการปรบสภาพผวดวยสารเคม โดยทวไปการปรบสภาพผวดวยสารเคมใชวธดงตอไปน(1) การปรบสภาพผวดวยผลกซงกฟอสเฟต

การปรบสภาพผววธนเปนการเกดปฏกรยาของผวสงกะสในสารละลายซงกแอซดฟอสเฟต(zinc acid phosphate solution) ทมสารออกซไดซ และเกลอเรงปฏกรยาผสมอยผวสงกะสจะเปลยนเปนผลกฟอสเฟตซงยบยงการกดกรอนและเพมการยดเกาะของการเคลอบสชนตอไป การปรบสภาพผวโดยวธนทาไดโดยการพน การจม และการทาดวยแปรงไนลอนขนออน

(2) การปรบสภาพผวดวยโครเมต (chromate treatment)การปรบสภาพผววธน ทาโดยการจ มหรอพนดวยสารละลายเจอจางท มสวนผสมของโครเมยมไตรออกไซด (chromium trioxide) และกรดอนรวมกบสารเรงปฏกรยาทเหมาะสมการปรบสภาพผวโดยวธน จะไดฟลมบางของโครเมตอสณฐานซ งเพมความตานทานการกดกรอน และการยดตดของส การเกดฟลมบางนไมเหมอนกบการปรบสภาพผวลดปฏกรยาทางเคม

-8-

มอก. 285 เลม 3-2553

หมายเหต โครเมยมไตรออกไซดเปนสารกอมะเรง (ตาม EU Directive 67/548/EEC)และทาใหเกดมะเรงในระบบหายใจ การใชโครเมยมไตรออกไซดในการจมแชหรอพนม อ นตราย ด งน นให ระม ดระว งความปลอดภ ยในระหว างการใช งานถ าเปนไปไดใหหลกเลยงวธนหรอสารอนแทน

(3) การปรบสภาพผวดวยสารออแกนก-โครเมยมในนา (aqueous organic-chromium treatment)เรซนทละลายนาไดบางชนดเมอเปนสตรในสารประกอบโครเมยมนามาปรบสภาพพนผ วสงกะสโดยใชลกกลง หรอวธอนทเหมาะสม เชน การจม หรอลาดปาด (squeegee roll)อาจทาในชวงอณหภมกวางเพออบหรอบมหรอทงสองอยางตามประเภทของระบบสทเคลอบการปรบสภาพผววธน จะใหฟลมทตานทานการกดกรอนซ งเพมการยดเกาะของฟลมสทเคลอบในชนตอไป

3.4 แผนอะลมเนยม3.4.1 แผนอะลมเนยมทใชสาหรบการทดสอบทวๆ ไปเปนแผนอะลมเนยมตาม มอก.331 ถาวธทดสอบ

กาหนดใชอะลมเนยมเจอ ตองระบองคประกอบของอะลมเนยมเจอในรายงานผลการทดสอบระบชนเทมเปอรตามวธทดสอบนน หากมไดตกลงกนไวเปนอยางอน ความหนาและมตของแผนอะลมเนยมตองเปนไปตามทวธทดสอบระบตดแผนตดและแผนแถบอะลมเนยมเปนชนทดสอบใหมความกวาง 20 มลลเมตร และความยาวพอสมควรตดแผนอะลมเนยมใหดานยาวขวางกบทศทางการรดและทาขอบใหเรยบ ถาเปนอะลมเนยมแผนบางนามาดดโคง 180 องศาเซลเซยสโดยตวเอง หรอถาเปนอะลมเนยมแผนหนานามาดดโคงรอบแกนทรงกระบอกทมรศมเทากบความหนาของแผนทดสอบ 180 องศาเซลเซยส แลวตองไมแตก

3.4.2 การเตรยม3.4.2.1 การเตรยมโดยการทาความสะอาดดวยตวทาละลาย

การทาความสะอาดแผนทดสอบใหปฏบตเชนเดยวกบแผนเหลกตามขอ 3.1.3.13.4.2.2 การเตรยมโดยการทาความสะอาดดวยสารทมนาเปนตวทาละลาย

ถากาหนดใหใชแผนทดสอบทสะอาด การทาความสะอาดแผนทดสอบใหปฏบตเชนเดยวกบแผนเหลกกลาตามขอ 3.1.3.2 โดยทวไปความเขมขนของสารทาความสะอาด อณหภม และเวลาทสมผสจะนอยกวาทใชทาความสะอาดแผนอะลมเนยม ความสาคญคอตองทวนสอบวาการเลอกสารทาความสะอาดทเปนดางมาใช ตองปลอดภยสาหรบใชกบแผนอะลมเนยมเพราะดางบางชนดจะกดกรอนอะลมเนยม สารทาความสะอาดนตองไมใชในการเตรยมแผนอะลมเนยมทใช สาหรบการทดสอบทวไป ตรวจแผนทดสอบโดยจมแผนอะลมเนยมในนากลนหรอนาปราศจากไอออน และเมอนาแผนขนมาจากนา แผนอะลมเนยมตองเปยกสมาเสมอทวแผน และไมมหยดนาเกาะอยหรอไมมการสะดดการไหลของนา

3.4.2.3 การเตรยมโดยการขดสถากาหนดใหใชแผนทดสอบทขดส การขดตองใชแผนผาทมผงคลไซนอะลมนาซ งมขนาดอนภาคตามตารางท 1

-9-

มอก. 285 เลม 3-2553

ตารางท 1 ขนาดอนภาคของผงขด(ขอ 3.4.2.3)

การขดสใชวธเดยวกบขอ 3.1.3.3(1) แตใชผานมหรอวสดทเหมาะสมจมผงขดทเปยกดวยตวทาละลายแร เชน ไวตสปรต แลวขดแผนทดสอบขดแผนทดสอบต อไปจนกระท งผ วหน าของแผนทดสอบท งหมดเปนรปวงกลมซอนกนและไมปรากฏผวหนาเดมใหเหน เมอดดวยตาเปลากอนนาไปใชใหทาความสะอาดแผนอะลมเนยมตามวธในขอ 3.1.3.1 เพอใหแนใจวากาจดเศษผงขดอนภาคอะลมเนยมหรอสารปนเปอนออกจากผว อยาใหแผนทดสอบททาความสะอาดแลวปนเปอนแผนทดสอบอะลมเนยมตองเตรยมทนทกอนการเคลอบส

3.4.2.4 การเตรยมโดยการเคลอบดวยสารโครเมต (chromate conversion coating)แผนอะลมเนยมหรอแผนอะลมเนยมเจอทเตรยมโดยการเคลอบดวยสารโครเมตเพอใชในงานทดสอบทวไปตองเตรยมตาม ISO 10546การทาความสะอาดแผนอะลมเนยมใหปฏบตตามวธในขอ 3.4.2.1 หรอขอ 3.4.2.2 เคลอบดวยสารโครเมตทมสตรทางเคมทมจาหนายทวไป นาทใชเตรยมสารละลายโครเมตอยางนอยตองมสมบตตาม มอก.1287 ชนดท 4 อาจเคลอบไดทงวธชะลางหรอไมชะลาง การเคลอบอาจทาโดยการพน จม หรอเคลอบดวยลกกลงตามคาแนะนาของผผลตสารเคลอบ อณหภมความเขมขนของสารละลาย และเวลาทสมผสจะแปรเปลยนตามวธทใช ซงพารามเตอรเหลานตองคงไวตามคมอของผผลตสารเคลอบฟลมเคลอบอยในชวงตงแตใสไมมสจนถงสทอง หากมไดตกลงกนเปนอยางอน การเคลอบโดยวธน จะไดมวลตอพนทอย ในชวง 0.1 กรมตอตารางเมตร ถง 1.3 กรมตอตารางเมตรฟลมเคลอบ ตองตดแนนและไมเปนฝนผง เรยบคอนขางสมาเสมอ และปราศจากคราบและชองวางในทางปฏบตทดควรเคลอบสทนทหลงการเคลอบดวยโครเมต

3.4.2.5 การเตรยมโดยการเคลอบดวยสารทไมใชโครเมต (non-chromate conversion coating)ดวยขอจากดทางสงแวดลอมเกยวกบการใชและการทงสารประกอบโครเมยม จงไดมการพฒนาการเคลอบทไมใชสารโครเมตขนมาเปนอกทางเลอกหนง มหลายเทคโนโลยทแตกตางกน ทนยมใชกน คอ เกลอเซอรโคเนยม/ไททาเนยม (Zr/Ti salt) ไซเลน (silane) และสารละลายพอลเมอรในนา (water-based polymer solution)

ขนาดอนภาค m สดสวนโดยมวล %

ใหญกวา 63 สงสด 10

เลกกวา 20 ตาสด 70

เลกกวา 10 ตาสด 60

-10-

มอก. 285 เลม 3-2553

ทาความสะอาดแผนอะลมเนยมตามขอ 3.4.2.1 หรอขอ 3.4.2.2 เคลอบดวยสารทไมใชโครเมตทมสตรทางเคมทมจาหนายทวไป นาทใชเตรยมสารละลายตองมคาการนาไฟฟา ไมเกน 20ไมโครซเมนสตอเซนตเมตร การเคลอบอาจทาโดยการพน จม หรอเคลอบดวยลกกลงตามคาแนะนาของผผลตสารเคลอบ อณหภม ความเขมขนของสารละลาย และเวลาทสมผสจะแปรเปลยนตามวธทใช ซงพารามเตอรเหลานตองคงไวตามคมอของผผลตสารเคลอบ การเคลอบโดยวธนจะไดมวลตอพนทอยในชวง 5 มลลกรมตอตารางเมตร ถง 150 มลลกรมตอตารางเมตรฟลมเคลอบตองตดแนนและไมเปนฝนผง เรยบคอนขางสมาเสมอ และปราศจากคราบ และชองวางในทางปฏบตทดควรเคลอบสทนทหลงการเคลอบดวยสารทไมใชโครเมต

3.4.2.6 การเตรยมโดยการเคลอบดวยแอซดโครเมต (acid chromating)การเตรยมแผนอะลมเนยมโดยวธนสาหรบใชในการทดสอบทวไป ใหเตรยมสารละลายแอซดโครเมตดงนละลายโพแทสเซยมไดโครเมตหรอโซเดยมไดโครเมตชนคณภาพวเคราะห ประมาณ 100 กรม ในนา1 000 มลลลตร (นาทใชตองมคาการนาไฟฟาไมเกน 20 ไมโครซเมนสตอเซนตเมตร) จากนนเตมกรดซลฟรกเขมขน ชนคณภาพวเคราะห (ความหนาแนน 1.84 กรมตอมลลลตร) 170 มลลลตรลงในสารละลายอยางชาๆ พรอมทงคน ระหวางการใชสารละลายน ใหรกษาระดบปรมาตรของสารละลายใหคงทโดยการเตมนาทมคาการนาไฟฟา ไมเกน 20 ไมโครซเมนสตอเซนตเมตรอยเสมอ อยาใหปรมาณกรดโครมกในสารละลายตากวา 30 กรมตอลตร ถาจาเปนตองปรบสารละลายใหเตมกรดซลฟรก และโพแทสเซยมไดโครเมต หรอโซเดยมไดโครเมตในปรมาณทเหมาะสม ถาเรมมของแขงแยกตวออกมาขณะทงไวใหเยนทอณหภมหองหรอพบวามหลมปรากฏบนแผนอะลมเนยมทเตรยม ใหทงสารละลาย ทาความสะอาดแผนทดสอบตามวธในขอ 3.4.2.1และจ มแผนอะลม เน ยมในสารละลายแอซดโครเมต ท บรรจอย ในภาชนะท ทาด วยแกวหรอพอลสไตรนทอณหภม (55 5) องศาเซลเซยส เปนเวลา 20 นาทยกแผนทดสอบขนจากสารละลาย แลวลางดวยนาเยนและตามดวยนารอนอยางรวดเรว นาทใชมคาการนาไฟฟาไมเกน 20 ไมโครซเมนสตอเซนตเมตร มอณหภมอยในชวง (60 2)องศาเซลเซยส ประมาณ 30 วนาท ถง 40 วนาท ปลอยไวใหแหง ทอณหภมหองหรออบในตอบทมอากาศหมนเวยนทอณหภม (70 2) องศาเซลเซยส ในทางปฏบตทดควรเคลอบสทนทหลงการเคลอบดวยโครเมต การเคลอบสและการเคลอบแอซดโครเมต ควรทาภายในวนเดยวกน ถาเปนไปไดอยาใหแผนทดสอบททาความสะอาดแลวปนเปอน

3.5 แผนกระจก3.5.1 แผนกระจกตองเปนกระจกโฟลตผวเรยบทเปนเงามน ความหนาและมตของแผนกระจกเปนไปตามท

กาหนดไวในวธทดสอบหรอทตกลงกนไว3.5.2 การเตรยม

3.5.2.1 การเตรยมโดยการทาความสะอาดดวยตวทาละลายทาความสะอาดในวนทจะใชโดยปฏบตเชนเดยวกบแผนเหลกตามขอ 3.1.3.1

-11-

มอก. 285 เลม 3-2553

3.5.2.2 การเตรยมโดยการทาความสะอาดดวยสารชาระลางลางแผนทดสอบใหทวทงแผนดวยสารชาระลางชนดนอนไอออนก (non-ionic detergent) ในนาอนแลวลางใหสะอาดดวยนาอนทมคาการนาไฟฟาไมเกน 20 ไมโครซเมนสตอเซนตเมตรปลอยใหแผนทดสอบแหงโดยใหนาระเหยออก ถาจาเปนอนแผนทดสอบเลกนอย เพอไลความชนทเหลออย อยาใหแผนทดสอบททาความสะอาดแลวปนเปอน

3.6 แผนใยไมอดแขง3.6.1 แผนใยไมอดแขงใหเปนไปตาม มอก.180 มความหนาแนนมากกวา 0.8 กรมตอลกบาศกเซนตเมตร3.6.2 การเตรยม

ใหตดแผนทดสอบตามขนาดทตองการ ใชผาแหงเชดทง 2 ดานและขอบทงหมดของแผนจนกระทงไมมฝนเกบแผนทดสอบทอณหภม (27 2) องศาเซลเซยส และความชนสมพทธ รอยละ (65 5) และเกบในททมอากาศผานเขาออกสะดวกไมนอยกวา 3 สปดาห ความชนของแผนทดสอบ ตองไมเกนรอยละ (6 2) โดยมวล เลอกใชแผนทผวเรยบสาหรบการทดสอบสและผลตภณฑท เกยวของอยาใหแผนทดสอบททาความสะอาดแลวปนเปอน

3.7 แผนยปซม3.7.1 แผนยปซมใหเปนไปตาม มอก.219 มความหนาประมาณ 10 มลลเมตร กระดาษดานหนงของแผนทดสอบ

นามาใชในการตกแตงไดโดยตรงไมตองฉาบปลาสเตอรหรอเคลอบกอนใชงาน กระดาษดานนใชในการทดสอบสและผลตภณฑท เก ยวของ ถาเกบแผนทดสอบสมผสแสงแดดโดยตรง กระดาษปดหนาจะเปลยนสหรอคายสเมอนาไปใชเคลอบสบางประเภท

3.7.2 การเตรยมตดแผนทดสอบตามขนาดทตองการในสภาวะทแหง ปดขอบแตละดานของแผนดวยเทปกาวทเหมาะสมเชดแผนทดสอบไมใหมฝนดวยผาแหง แลวเกบทอณหภม (27 2) องศาเซลเซยส และความชนสมพทธรอยละ (65 5) ในททมอากาศผานเขาออกสะดวกไมนอยกวา 3 สปดาห ไมควรถกแสงแดดโดยตรงตลอดระยะเวลาในการเกบ อยาใหแผนทดสอบททาความสะอาดแลวปนเปอน เชดแผนทดสอบอกครงกอนการใชงาน

3.8 แผนซเมนตเสนใยแผนเรยบ3.8.1 แผนซเมนตเสนใยแผนเรยบใหเปนไปตาม มอก.1427

การเตรยมใหปฏบตตามขอ 3.7.2

-12-

มอก. 285 เลม 3-2553

ภาคผนวก ก.

ขอแนะนาทวไปในการเตรยมแผนทดสอบเหลกกลาโดยการพนขด(ขอ 3.1.3.5)

ก.1 การเตรยมแผนทดสอบเหลกกลาโดยการพนขดไมเหมาะกบแผนเหลกกลารดเยน แตสามารถใชกบแผนเหลกกลารดรอนเพอกาจดสนม เศษเหลก ฯลฯ สาหรบขอมลเพมเตมนอกจากนด ISO 8504-2

ก.2 การเลอกขนาดและชนดของสารทจะนามาพนขดข นอย กบความแขงและสภาพพนผวของแผนเหลกทจะทาความสะอาด โดยทวไปสารพนขดควรมความแขงมากกวาพนผวทจะทาความสะอาด สารพนขดทเหมาะสมไดแก ผงเหลกกลา (steel grit) อะลมเนยมออกไซด (aluminium oxide) โกเมน (garnet) และทองแดง(copper) หรอตะกรนถานหน (coal slag) ซงขนาดจะอยระหวาง 0.5 มลลเมตร ถง 1.2 มลลเมตรสาหรบสารอนการเลอกชนดและขนาดของสารขดขนอยกบวธทดสอบแตละวธ เปนทสงเกตวาการใชสารพนขดทปราศจากซลกาเปนขอกาหนดในหลายประเทศ

ก.3 กอนการพนขดใหทาความสะอาดคราบนามนและสงสกปรกทมองเหนไดออกใหหมดโดยใชตวทาละลายสารทมนาเปนตวทาละลาย หรอวธอนทเหมาะสม เพราะถาไมกาจดสงเหลานเกดการปนเปอนระหวางการพนขดเปนผลใหปนเปอนแผนทดสอบในการทาความสะอาดโดยการพนขดตอไป ความไมสมบรณของพนผวอน เชน ความคมหรอความไมเรยบของขอบตองกาจดออก

ก.4 อากาศอดทใชในการขดตองแหง สะอาด ถาจาเปนอาจตองมอปกรณแยกความชน นามน ตวดกหรออปกรณอน ๆ วธทาความสะอาดโดยการพนขดดรายละเอยดใน ISO 8504-2 ขอ 5

ก.5 ภายหลงการพนดวยสารขดเปยกอาจทาใหเกดสนมไดอยางรวดเรว จงจาเปนตองเตมสารยบย งสนมเชน โซเดยมไนไตรต กรดโครมก และโซเดยมไดโครเมต ผสมลงไปในนากอนการพน สารยบยงสนมบางชนดอาจมผลกระทบตอสมรรถนะของระบบการเคลอบบางระบบ

ก.6 มมทดทสดสาหรบการพนคอทามม 70 องศาเซลเซยส ถง 90 องศาเซลเซยส กบพนผวและระยะหางทความเรวสงสดซงขนอยกบชนดของสารพนทใช

ก.7 การพนควรทาตอเนองจนพนผวสะอาดปราศจากสงแปลกปลอมหรอไมมส ซงจะเหมอนกบผวเหลกทมความสะอาดระดบ Sa 3 ทนยามไวใน ISO 8501-1 แผนทดสอบทเตรยมตามทกลาวน ควรมความหยาบของพนผว (Ra) ไมเกนรอยละ 30 ของความหนาฟลมแหงหลงเคลอบแผนทดสอบ หลงจากทาความสะอาดโดยการพนสารขดแหงแลว กาจดฝนและเศษตกคางบนพนผวดวยเครองดดสญญากาศใชแปรงปด หรอเปาฝนออกดวยลมแรงทแหงและสะอาด ฝนออก หลงจากทาความสะอาดโดยการพนสารขดเปยกแลว ลางดวยนาสะอาดเพอกาจดสงตกคางทพนผว ทาใหแหงโดยเปาดวยลมรอนกอนเคลอบส หากมไดกาหนดไวเปนอยางอน ควรนาแผนทดสอบไปเคลอบสทนท ภายหลงการเตรยมแผนหรอภายใน 4 ชวโมง

ก.8 แผนทดสอบทผานการพนขดแลวไวตอการเกดสนม ถาไมเคลอบผวทนทหลงทาความสะอาด เพอลดความเสยงของการเกดสนม แนะนาวาไมควรทาความสะอาดโดยวธพนขดถาอณหภมของแผนทดสอบสงกวาจดนาคางของอณหภมบรรยากาศ

-13-

มอก. 285 เลม 3-2553

ภาคผนวก ข.

ลกษณะเฉพาะของการเคลอบดวยสงกะสและสงกะสเจอ(ขอ 3.3.1)

ข.1 ทวไปภาคผนวกน เปนขอมลโดยยอบางสวนของการเคลอบดวยสงกะสและสงกะสเจอท ใชในทางการคาขอมลเพมเตมเกยวกบแผนเหลกกลาเคลอบสงกะสดไดจากมาตรฐานอน

ข.2 การเคลอบดวยสงกะสโดยวธจมรอน (ด ISO 3575)ผลตภณฑนโดยทวไปหมายถงแผนเหลกกลาเคลอบสงกะสแบบจมรอน กรรมวธการเคลอบทาโดยจมแผนหรอแถบเหลกกลารดเยนลงในอางบรรจสงกะสหลอมเหลว ซงอาจมอะลมเนยมอยเลกนอยเพอยบยงการเกดโลหะเจอระหวางสงกะสกบเหลกในขณะเคลอบ ผลทไดเปนการเคลอบสงกะสบรสทธลงบนพนผวแผนเหลก ถาไมมขนตอนพเศษการเคลอบสงกะสจะใหรปแบบของผลกสงกะสทแวววาว แตถาตองการปรบปรงลกษณะปรากฏของฟลมส ตองเพมขนตอนพเศษเพอใหแผนเหลกทเคลอบสงกะสปราศจากความแวววาวหรอแวววาวนอย มวลของสงกะสทเคลอบตอพนอาจไดถง 700 กรมตอตารางเมตร (Z700)โดยทวไปจะเคลอบประมาณ 350 กรมตอตารางเมตร (Z350)หรอ 275 กรมตอตารางเมตร (Z275)การเคลอบโดยวธจมรอนน ใหมวลตอพนทแตกตางกนในแตละดาน หรอเคลอบเฉพาะดานใดดานหนง

ข.3 การเคลอบดวยสงกะสเจอเหลก (ด ISO 3575)การเคลอบวธนหมายถง “galvannealed” ทาโดยใหความรอน หรอปาดพนผวของแผนเหลกเคลอบสงกะสโดยวธจมรอน ในลกษณะททาใหสงกะสทเคลอบเจอกบเหลกทผวของแผนเหลก ผวเคลอบทไดจะเปนสเทาหมน การเคลอบท ไดมาตรฐานจะไดมวลตอพ นทสงถง 180 กรมตอตารางเมตร (ZF180)ซงเปนการระบมวลรวม ของการเคลอบบนแผนเหลกทง 2 ดาน

ข.4 การเคลอบดวยสงกะสโดยวธไฟฟา (ด ISO 5002)การเคลอบวธนหมายถง “electrogalvanized” ทาโดยใชสงกะสบรสทธเคลอบเปนแผนบางดวยไฟฟา(electroplated) บนแผนเหลกอยางตอเนอง ปกตจะเคลอบแตละดานใหมความหนาในชวง 1.0 ไมโครเมตร(ZE10/10) จนถง 7.5 ไมโครเมตร (ZE 75/75) การเคลอบแบบนรวมถงการเคลอบเปนแผนบางดวยไฟฟาดวยโลหะเจอระหวางสงกะส-นกเกล และสงกะส-เหลกเจอ และอาจรวมถงการเคลอบทไดความหนา (มวลตอพนท) ทแตกตางกนในแตละดาน และการเคลอบเพยงดานเดยว

ข.5 การเคลอบดวยสงกะสเจออะลมเนยมรอยละ 5 (ด ISO 14788)การเคลอบวธนหมายถง “galfan” กระบวนการเคลอบคลายกบขอ ข.2 แตกตางทอางบรรจสงกะสหลอมเหลวจะมอะลมเนยมผสมประมาณรอยละ 5 โดยมวล การเคลอบทไดมาตรฐานใหมวลตอพนทไดสงถง700 กรมตอตารางเมตร มวลการเคลอบจะแสดงปรมาณการเคลอบทง 2 ดานของแผนเหลก

ข.6 การเคลอบดวยอะลมเนยมรอยละ 55 เจอสงกะส (ด EN 10326 และ EN 10327)การเคลอบวธนหมายถง “galvalume” กระบวนการเคลอบคลายกบขอ ข.2 แตกตางทอางบรรจสงกะสหลอมเหลวมอะลมเนยมประมาณรอยละ 55 โดยมวล

-14-

มอก. 285 เลม 3-2553

ภาคผนวก ค.

แผนทดสอบแบบอน(ขอ 2.1)

ค.1 นอกเหนอจากแผนทดสอบทกลาวขางตน แผนทดสอบอนทสามารถนามาใชงานได เพอใหเหมาะสมหรอสอดคลองกบวธทดสอบ ใหเปนไปตามทระบไวดงตอไปน

ค.1.1 แผนคอนกรต (concrete panel)ค.1.1.1 แผนคอนกรตทจะกลาวตอไปน ใชเปนตวแทนของผวคอนกรตค.1.1.2 การเตรยม

เตรยมแผนทดสอบโดยใชมวลผสมละเอยด ตาม มอก.566 กบปนซเมนตปอรตแลนดประเภท 1ตาม มอก.15 เลม 1 ในอตราสวน 3 ตอ 1 โดยมวล ผสมใหเขากนโดยใชนาพอประมาณ ทาเปนแผนทดสอบใหไดขนาด 150 มลลเมตร 75 มลลเมตร 13 มลลเมตร แตงผวดานบนของแผนทดสอบ ใหเรยบโดยใชเกรยงเหลกเกลยเบาๆ ตงทงไวประมาณ 3 ชวโมง ถง 4 ชวโมงแล วจ งแต งผ วหน าด วยเกร ยงเหล กให เร ยบอกคร ง ท งใหแห งประมาณ 24 ช วโมงแลวนาไปแชนาประมาณ 7 วน กอนท จะนาไปใชตองท งแผนทดสอบใหแหงสนทกอนแผนทดสอบนอาจเตรยมลวงหนาแลวเกบไวใช กอนนาแผนทดสอบไปใชควรขดมนผวหนาดวยกระดาษทรายเบอร 1

ค.1.2 แผนไม (wood panel)แผนทดสอบท เปนไมน ใชสาหรบทดสอบคณภาพของผลตภณฑในเรองความทนตอลมฟาอากาศเพอการทดสอบภายนอกอาคาร (outdoor exposure test) และในหองปฏบตการโดยใชเครองเรงสภาวะ(accelerated laboratory test)

ค.1.2.1 ลกษณะทวไป(1) ไมทนามาใชเปนแผนทดสอบตองไมมรอยตาหน เชน ตา รอยแตก รอยผ หรอความบกพรอง

อนๆ เปนไมแบน (flat sawn) ทไดขนาดตดมาใชงาน และไมมสวนกะพตดอย(2) ความชนของไมใหอยทรอยละ (12 0.5) โดยมวล

1/2

-15-

มอก. 285 เลม 3-2553

(3) คาความถวงจาเพาะใหเปนดงนไมตะเคยนหน 0.98 0.20ไมซ สกทะเล พนจา 0.71 0.14ไมเคยม 0.98 0.20ไมกะบาก 0.68 0.13ไมยาง 0.65 0.13ไมสยา 0.52 0.10ไมตะเคยนทอง 0.80 0.16ไมเคยมคะนอง 0.76 0.15ไมเตง 1.05 0.20ไมสก 0.63 0.12

(4) ไมทนามาทดสอบม 3 ประเภท คอ ไมเนอละเอยด ไมเนอหยาบ และไมทมเนออยระหวางเนอละเอยดกบเนอหยาบในการทดสอบใหเลอกใชไมประเภทละ 1 ชนด ดงน(4.1) ไมเนอละเอยดใหใชไมตะเคยนหน (Hopea ferrea Pierre) หรอไมซ (สกทะเล พนจา)

(vatica sp.) หรอไมเคยม (Cotyledobium lanceolatum Craib)(4.2) ไมเนอหยาบใหใชไมกะบาก (Anisoptera sp.) หรอไมยาง (Dipterocarpus sp.)

หรอไมสยา (Shorea leprosula Miq.)(4.3) ไมทมเนอระหวางเนอละเอยดกบเนอหยาบ ใหใชไมตะเคยนทอง (Hopea adorata

Roxb.) หรอ ไมเคยมคะนอง (shorea sericeiflora) หรอไมเตง (Shorea obrusa)หรอไมสก (Tectona Grandis Linn.f.)

(5) ขนาดของแผนไมตองไมนอยกวา 100 มลลเมตร 200 มลลเมตร และมความหนา10 มลลเมตร

ค.1.2.2 การเตรยมการขดอาจเตรยมตามวธใดวธหนงดงตอไปน(1) ใชกระดาษแกว (glass paper) เบอร 0 ขดท ขอบและพนผวใหเรยบโดยถตามลายไม

เพ อขจดผงฝ นท จบบนผว แลวท งไว ในทๆ มอากาศถายเทไดด มความช นสมพทธรอยละ (65 5) อณหภม (27 2)องศาเซลเซยส เปนเวลาอยางนอย 7 วน กอนทดสอบ

(2) ใชกระดาษทรายละเอยดถตามขอบและมมของแผนทดสอบจนกระทงเรยบแลวใชแปรง(bristle brush) ปดผงไมและสงสกปรกอนๆออก

เคลอบสวนหว ทาย และสวนหลงของแผนไมดวยสบทเมน หรอสารไมมสทใชเคลอบเพอกนนา(colourless waterproofer)