การปลูกข้าว - WordPress.com · 2012-11-06 · 1 sangwan farm การ ......
Transcript of การปลูกข้าว - WordPress.com · 2012-11-06 · 1 sangwan farm การ ......
การปลกขาว
1 SANGWAN FARM
การปลกขาวไร การปลกขาวไร หมายถง การปลกขาวบนท�ดอนและไมมน� าขงในพ�นท�ปลก ชนด
ของขาวท�ปลกกเรยกวา ขาวไร พ�นท�ดอนสวนมาก เชน เชงภเขามกจะไมมระดบ
คอ สง ๆ ต�า ๆ จงไมสามารถไถเตรยมดนและปรบระดบไดงาย ๆ เหมอนกบพ�นท�
ราบ เพราะฉะน�นชาวนามกจะปลกแบบหยอด โดยข�นแรกทาการตดหญาและ
ตนไมเลกออก แลวทาความสะอาดพ�นท�ท�จะปลกแลวใชหลกไมปลายแหลมเจาะ
ดนเปนหลมเลก ๆ ลกประมาณ ๓ เซนตเมตร ปากหลมมขนาดกวางประมาณ ๑
น�ว หลมน� มระยะหางกนประมาณ ๒๕ x ๒๕ เซนตเมตร ระหวางแถวและ
ระหวางหลมภายในแถว ปกตจะตองหยอดเมลดพนธทนทหลงจากท�ไดเจาะหลม
โดยหยอด ๕-๘ เมลดตอหลม หลงจากหยอดเมลดพนธขาวแลวกใชเทากลบดน
การปลกขาว
การทานาขาว หมายถง การปลกขาว การปลกขาวในประเทศไทย แบงออกไดเปน ๓ วธ
ดวยกน ดงน�
๑. การปลกขาวไร
๒. การปลกขาวนาดา
๓. การปลกขาวนาหวาน
หลงจากทาการปลกขาวแลว ยงมข�นตอนอ�นๆท�สาคญท�จะตองคานงถง ดงตอไปน�
๑. การดแลรกษา
๒. การเกบเก�ยว
๓. การนวดขาว
๔. การทาความสะอาดเมลดขาว
๕. การตากขาว
๖. การเกบรกษาขาว
การปลกขาว
2 SANGWAN FARM
ปากหลม เม�อฝนตกลงมาหรอเมลดไดรบความช�นจากดน กจะงอกและเจรญเตบโตเปนตนขาว เน�องจากท�ดอนไมมน� าขงและไมมการ
ชลประทาน การปลกขาวไรจงตองใชน� าฝนเพยงอยางเดยว พ�นดนท�ปลกขาวไรจะแหงและขาดน� าทนทเม�อส�นฤดฝน ดงน�นการปลกขาวไร
จะตองใชพ นธท�มอายเบา โดยปลกในตนฤดฝน และแกเกบเก�ยวไดในปลายฤดฝน การปลกขาวไร ชาวนาจะตองหม�นกาจดวชพช เพราะท�
ดอนมกจะมวชพชมากกวาท�ลม เน�อท�ท�ใชปลกขาวไรในประเทศไทยมจานวนนอย และมปลกมากในภาคเหนอและภาคใต สวนภาค
ตะวนออกเฉยงเหนอและภาคกลางปลกขาวไรนอยมาก
การปลกขาวในนาดา
การปลกขาวในนาดา เรยกวา การปกดา ซ� งวธการปลกแบงออกไดเปนสอง
ตอน ตอนแรกไดแกการตกกลาในแปลงขนาดเลก และตอนท�สองไดแกการ
ถอนตนกลาเอาไปปกดาในนาผนใหญ ดงน�น การปลกแบบปกดาอาจเรยกวา
indirect seeding ซ�งมข�นตอนดงน�
๑. การเตรยมดน
๒. การตกกลา
๓. การปกดา
การเตรยมดน
การเตรยมดนสาหรบปลกขาวแบบปกดา ตองทาการเตรยมดนดกวาการปลกขาวไร ซ� งมการไถดะ การไถแปร และการคราด ปกตการไถ
และคราดในนาดามกจะใชแรงวว ควาย หรอแทรกเตอรขนาดเลกท�เรยกวาควายเหลก หรอไถยนตเดนตาม ท �งน� เปนเพราะพ�นท�นาดาน�น
ไดมคนนาแบงก�นออกเปนแปลงเลก ๆ ขนาดแปลงละ ๑ ไรหรอเลกกวาน� คนนามไวสาหรบกกเกบน�า หรอปลอยน� าท�งจากแปลงนา นา
ดาจงมการบงคบน� าในนาไดบางพอสมควร กอนท�จะทาการไถจะตองรอใหดนมความช�นพอท�จะไถไดเสยกอน ปกตจะตองรอใหฝนตก
จนมน� าขงในผนนา หรอไขน� าเขาไปในนาเพ�อทาใหดนเปยก
การปลกขาว
3 SANGWAN FARM
การตกกลา
การตกกลา หมายถง การเอาเมลดไปหวานใหงอก และเจรญเตบโตข�นมาเปนตนกลา เพ�อเอาไปปกดา การตกกลาสามารถทา
ไดหลายวธดวยกนคอ
การตกกลาในดนเปยก
การตกกลาในดนแหง
การตกกลาแบบดาปก
การตกกลาในดนเปยก
การตกกลาในดนเปยก จะตองเลอกหาพ�นท�ท�มความอดมสมบรณของดนดเปนพเศษ สามารถปองกนนกและหนท�จะเขา
ทาลายตนกลาไดเปนอยางด และมน� าพอเพยงกบความตองการ การเตรยมดนกมการไถดะ ไถแปร และคราด ดงไดกลาวมาแลว แตตองยก
เปนแปลงสงกวาระดบน� าในผนนาน�นประมาณ ๓-๕ เซนตเมตร ท�งน� เพ�อไมใหเมลดท�หวานลงไปจมน� าและดนน�นเปยกชมอยเสมอดวย
จะเปนการดย�งข�นถาแปลงน�ไดแบงออกเปนแปลงยอยขนาดกวาง ๕๐ เซนตเมตร และมความยาวขนานไปกบทศทางลม ระหวางแปลงเวน
ชองวางไวสาหรบเดนประมาณ ๓๐ เซนตเมตร เพ�อปองกนไมใหตนกลาถกทาลายโดยโรคไหมหรอแมลงบางชนด เมลดพนธท�เอามาตากก
ลาจะตองเปนเมลดพนธท�สมบรณปราศจากเช�อโรคตาง ๆ ดวยเหตน� จะตองทาความสะอาดเมลดพนธเสยกอน โดยแยกเอามาเฉพาะเมลดท�
สมบรณ และเอาเมลดท�ไมสมบรณซ� งมน� าหนกเบากวาปกตท�งไป
เอาเมลดท�ตองการตกกลาใสถงผาไปแชในน�านาน ๑๒-๒๔ ช�วโมง แลวเอาข�นมาวางไวบนแผนกระดานในท�ท�มลมถายเทไดสะดวก และ
เอาผาหรอกระสอบเปยกน� าคลมไวนาน ๓๖-๔๘ ช�วโมง ซ� งเรยกวาการหม หลงจากท�ไดหมเมลดไวครบ ๓๖-๔๘ ช�วโมงแลว เมลดขาวก
จะงอก จงเอาไปหวานลงบนแปลงกลาท�ไดเตรยมไว กอนท�จะหวานเมลดลงบนแปลงกลา ควรใสป ยพวกท�ใหธาตไนโตรเจนและ
ฟอสฟอรสเสยกอน และใชไมกระดานลบแปลงเพ�อกลบป ยลงไปในดน หากดนดอยแลวกไมจาเปนตองใสปย ปกตใชเมลดพนธจานวน
๔๐-๕๐ กโลกรมตอเน�อท�แปลงกลาหน� งไร เม�อตนกลามอายครบ ๒๕-๓๐ วน นบจากวนหวานเมลด ตนกลากจะมขนาดโตพอท�จะถอน
เอาไปปกดาได การตกกลาแบบน� เปนท�นยมกนอยางแพรหลายในการทานาดาในประเทศไทย
การตกกลาในดนแหง
การตกกลาในดนแหง ในกรณท�ชาวนาไมมน� าเพยงพอสาหรบการตกกลาในดนเปยก ชาวนาอาจทาการตกกลาบนท�ดนซ� งไมมน� าขง โดย
เอาเมลดพนธท�สมบรณท�ยงไมไดเพาะใหงอก ไปโรยไวในแถวท�เปดเปนรองเลก ๆ ขนาดแถวยาวประมาณ ๑ เมตร จานวนหลายแถว แลว
กลบดวยดนเพ�อปองกนนกและหน หลงจากน�นกรดน� าแบบรดน� าผกวนละ ๒ คร�ง เมลดกจะงอกข�นมาเปนตนกลาเหมอนกบการตกกลาใน
ดนเปยก ปกตใชเมลดพนธจานวน ๗-๑๐ กรมตอหน� งแถวท�มความยาว ๑ เมตร และแถวหางกนประมาณ ๑๐ เซนตเมตร หลงจากโรยเมลด
และกลบดนแลว ควรหวานป ยพวกท�ใหธาตไนโตรเจนและฟอสฟอรสลงไปดวย
การปลกขาว
4 SANGWAN FARM
การตกกลาแบบดาปก การตกกลาแบบดาปก การตกกลาแบบน� เปนท�นยมทากนมาก ในประเทศ
ฟลปปนส ข�นแรกทาการเตรยมพ�นท�ดนเหมอนกบการ ตกกลาในดนเปยก แลว
ยกเปนแปลงสงกวาระดบน� า ๕-๑๐ เซนตเมตร หรอใชพ�นท�ดอนเรยบหรอเปน
พ�นคอนกรต กได แลวใชกาบของตนกลวยตอกนเปนกรอบรปส�เหล�ยมผนผา
ขนาดกวาง ๑ เมตร และยาวประมาณ ๑.๕ เมตร ตอจากน�นเอาใบกลวยท�ไมมกาน
กลางวางเรยงเพ�อป เปนพ�นท�ในกรอบน�น ใหเอาดานลางของใบหงายข�นและ
ไมใหมรอยแตกของใบ เพราะฉะน�นใบกลวยท�ปพ�นน�นจะตองวางซอนกนเปน
ทอด ๆ แลวเอา เมลดพนธท�สมบรณ ซ�งไดเพาะใหงอกแตยงไมมรากโผล ออกมา
โรยลงไปในกรอบท�เตรยมไวน� ใชเมลดพนธหนก ๓ กโลกรมตอเน�อท� ๑ ตาราง
เมตร ดงน�นเมลดพนธท�โรยลงไปในกรอบ จะซอนกนเปน ๒-๓ ช�น หลงจากโรย
เมลดแลว จะตองใชบวรดน� าชนดรเลกมาก รดลงในกรอบท�โรยเมลดน� วนละ ๒-๓ คร� ง ในท�สดเมลดกจะงอกและเจรญเตบโตข�นมาเปน
ตนกลา ขอสาคญในการตกกลาแบบน� คอ ตองไมใหน� าทวมแปลงกลา ตนกลาแบบน�อายประมาณ ๑๐-๑๔ วน กพรอมท�ใชปกดาไดหรอจะ
เอาไปปกดากอละหลาย ๆ ตน ซ� งเรยกวา ซมกลา เพ�อใหไดตนกลาท�แขงและโตสาหรบปกดาจรง ๆ ซ�งนยมทากนมากในภาคเหนอของ
ประเทศไทย การท�จะเอาตนกลาไปปกดา ไมจาเปนตองถอนตนกลาเหมอนกบวธอ�น ๆ เพราะรากของตนกลาเกาะกนแนนระหวางตน และ
รากกไมไดทะลใบกลวยลงไปในดน ฉะน�นชาวนาจงทาการมวนใบกลวยแบบมวนเส�อ โดยมตนกลาอยภายในการมวนก ควรมวนหลวม ๆ
แลวขนไปยงแปลงนาท�จะปกดา
การปกดา
การปกดา เม�อตนกลามอายประมาณ ๒๕-๓๐ วน จากการตกกลาในดน
เปยกหรอการตกกลาในดนแหง กจะโตพอท�จะถอนเอาไปปกดาได สาหรบตน
กลาท�ไดมาจากการตกกลาแบบดาปกน�น ในเมองไทยยงไมเคยปฏบต คดวา
จะตองมอายประมาณ ๒๐ วน จงเอาไปปกดาได เพราะตนกลาขนาด ๑๐-๑๔ วน
น�น อาจมขนาดเลกเกนไปท�จะใชปกดาในพ�นท�นาของเรา ข�นแรกใหถอนตนกลา
ข�นมาจากแปลงแลวมดรวมกนเปนมด ๆ ถาตนกลาสงมากกใหตดปลายใบท�ง
สาหรบตนกลาท�ไดมาจากการตกกลาในดนเปยก จะตองสลดเอาดนโคลนท�ราก
ออกเสยดวย แลวเอาไปปกดาในพ�นท�นาท�ไดเตรยมไว พ�นท�นาท�ใชปกดาควรม
น� าขงอยประมาณ ๕-๑๐ เซนตเมตร เพราะตนขาวอาจถกลมพดจนพบลงไดใน
เม�อนาน�นไมมน� าอยเลย ถาระดบน� าในนาน�นลกมาก ตนขาวท�ปกดาอาจจมน� าใน
ระยะแรก และทาใหตนขาวจะตองยดตนมากกวาปกต จนมผลใหแตกกอนอย การปกดาท�จะใหไดผลผลตสง จะตองปกดาใหเปนแถวเปน
แนว และมระยะหางระหวางกอมากพอสมควร โดยท�วไปแลวการปกดามกใชตนกลาจานวน ๓-๔ ตนตอกอ ระยะปลกหรอปกดา ๒๕ x
๒๕ เซนตเมตร ระหวางกอและระหวางแถว
การปลกขาว
5 SANGWAN FARM
นาหวาน
การปลกขาวนาหวาน เปนการปลกขาวโดยเอาเมลดพนธหวานลงไปในพ�นท�นาท�
ไดไถเตรยมดนไวโดยตรง ซ�งเรยกวา direct seeding การเตรยมดนกมการไถดะ
และไถแปร ปกตชาวนาจะเร�มไถนาสาหรบปลกขาวนาหวานต�งแตเดอนเมษายน
เน�องจากพ�นท�นาสาหรบปลกขาวนาหวานไมมคนนาก�น จงสะดวกแกการไถดวย
รถแทรกเตอรขนาดใหญ อยางไรกตาม กยงมชาวนาจานวนมากท�ใช แรงววและ
ควายไถนา การปลกขาวนาหวานมหลายวธดวยกน เชน การหวานสารวย การ
หวานคราดกลบหรอไถกลบ และการหวานน�าตม
การดแลรกษาตนขาว ในระหวางการเจรญเตบโตของตนขาว ต�งแตการหยอดเมลด การหวานเมลด การปกดา ตนขาวตองการน� าและป ยสาหรบการเจรญเตบโต
ในระยะน� ตนขาวอาจถกโรคและแมลงศตรขาวหลายชนดเขามาทาลายตนขาว โดยทาใหตนขาวแหงตาย หรอผลผลตต�าและคณภาพเมลด
ไมไดมาตรฐาน เพราะฉะน�นนอกจากจะมวธการปลกท�ดแลว จะตองมวธการดแลรกษาท�ดอกดวย ผปลกจะตองหม�นออกไปตรวจดตนขาว
ท�ปลกไวเสมอ ๆ ในแปลงท�ปลกขาวไร จะตองมการกาจดวชพช ใสป ย และพนยาเคมเพ�อปองกนและกาจดโรคแมลงศตรท�อาจเกดระบาด
ข�นได ในแปลงกลาและแปลงปกดา จะตองมการใสป ย มน�าเพยงพอกบความตองการของตนขาว และพนยาเคมปองกนกาจดโรคแมลง
ศตรขาว นอกจากน�ชาวนาจะตองหม�นกาจดวชพชในแปลงปกดาอกดวย เพราะวชพชเปนตวท�แยงป ยไปจากตนขาว ในพ�นท�นาหวาน
ชาวนาจะตองกาจดวชพชโดยใชสารเคมพน หรอใชแรงคนถอนท�งไปกได นอกจากน�จะตองพนสารเคมเพ�อปองกนกาจดโรคและแมลงอก
ดวย เน�องจากพ�นท�นาหวานมกจะมระดบน� าลกกวานาดา ฉะน�น ชาวนาควรใสปยกอนท�น� าจะลก ยกเวนในพ�นท�ท�น� าไมลกมาก กใหใสป ย
แบบนาดาท�ว ๆ ไป
การเกบเก�ยว
เม�อดอกขาวไดบานและมการผสมเกสรแลวหน� งสปดาห ภายในท�หอหม
ดวย lemma และ palea กจะเร�มเปนแปงเหลวสขาว ในสปดาหท�สองแปงเหลวน�น
กจะแหงกลายเปนแปงคอนขางแขง และในสปดาหท�สามแปงกจะแขงตวมาก
ย�งข�นเปนรปรางของเมลดขาวกลอง แตมนจะแกเกบเก�ยวได ในสปดาหท�ส�นบ
จากวนท�ผสมเกสร จงเปนท�เช�อถอไดวา เมลดขาวจะแกพรอมเกบเก�ยวได
หลงจากออกดอกแลวประมาณ 28-30 วน ชาวนาในภาคเหนอ ภาค
ตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคกลาง ใชเคยวสาหรบเก�ยวขาวทละหลาย ๆ รวง
สวนชาวนาในภาคใตใชแกระสาหรบเก�ยวขาวทละรวง เคยวท�ใชเก�ยวขาวมอย ๒
ชนด ไดแก เคยวนาสวน และเคยวนาเมอง เคยวนาสวนเปนเคยววงกวาง ใช
สาหรบเก�ยวขาวนาสวนซ� งไดปลกไวแบบปกดา แตถาผใชมความชานาญกอาจ
เอาไปใชเก�ยวขาวนาเมองกได สวนเคยวนาเมองเปนเคยววงแคบและมดามยาวกวาเคยวนาสวน เคยวนาเมองใชเก�ยวขาวนาเมอง ซ� งไดปลก
การปลกขาว
6 SANGWAN FARM
ไวแบบหวาน ขาวท�เก�ยวดวยเคยวไมจาเปนตองมคอรวงยาว เพราะขาวท�เก�ยวมาจะถกรวบมดเปนกา ๆ สวนขาวท�เก�ยวดวยแกระ
จาเปนตองมคอรวงยาว เพราะชาวนาตองเก�ยวเฉพาะรวงท�ละรวงแลวมดเปนกา ๆ
ขาวท�เก�ยวดวยแกระชาวนาจะเกบไวในยงฉางซ� งโปรง มอากาศถายเทไดสะดวก
และจะทาการนวดเม�อตองการขาย หรอตองการสเปนขาวสาร ขาวท�เก�ยวดวยเคยวซ� ง
ปลกไวแบบปกดา ชาวนาจะท�งไวในนาจนหมดซง เพ�อตากแดดใหแหงเปนเวลา ๓-๕
วน สาหรบขาวท�ปลกแบบหวานพ�นท�นาจะแหงในระยะเกบเก�ยว ขาวจงแหงกอนเกบ
เก�ยว ขาวท�เก�ยวแลวจะกองท�งไวบนพ�นท�นาเปนรปตาง ๆ กนเปนเวลา ๕-๗ วน เชน รป
สามเหล�ยม แลวจงขนมาท�ลานสาหรบนวด ขาวท�นวดแลวจะถกขนยายไปเกบไวในยง
ฉาง หรอสงไปขายท�โรงสทนทกได
การนวดขาว
การนวดขาว หมายถง การเอาเมลดขาวออกจากรวง แลวทาความสะอาดเพ�อแยก
เมลดขาวลบและเศษฟางขาวออกไป เหลอไวเฉพาะเมลดขาวเปลอกท�ตองการเทาน�น
ข�นแรกจะตองขนขาวท� เก�ยวจากนาไปกองไวบนลานสาหรบนวด การกองขาวสาหรบ
นวดกมหลายวธ แตหลกสาคญมอยวาการกองจะตองเปนระเบยบ ถากองไมเปนระเบยบ
มดขาวจะอยสง ๆ ต�า ๆ ทาใหเมลดขาวไดรบความเสยหายและคณภาพต�า ปกตจะกอง
ไวเปนรปวงกลม
ชาวนามกจะนวดขาวหลงจากท�ไดตากขาวใหแหงเปนเวลา ๕-๗ วน ซ� งเมลด
ขาวเปลอกมความช�นประมาณ ๑๓-๑๕% เมลดท�ไดเก�ยวมาใหม ๆ จะมความช�น
ประมาณ ๒๐-๒๕% การนวดขาวกใชแรงสตว เชน วว ควาย ข�นไปเหยยบย �าเพ�อขย�ให
เมลดหลดออกจากรวงขาว รวงขาวท�เอาเมลดออกหมดแลว เรยกวา ฟางขาว ท�กลาวน�
เปนวธหน�งของการนวดขาว ซ� งท�จรงแลวการนวดขาวมหลายวธ เชน การนวดแบบฟาด
กาขาว การนวดแบบใชคาย �า การนวดแบบใชควายย �า การนวดโดยใชเคร�องทนแรงย �า
การปลกขาว
7 SANGWAN FARM
การทาความสะอาดเมลดขาว การทาความสะอาดเมลดขาวหมายถง การเอาขาวเปลอกออกจากส�งเจอปนอ�น ๆ
ซ�งทาไดโดยวธตาง ๆ ดงน�
๑. การสาดขาว ใชพล�วสาดเมลดขาวข�นไปในอากาศ เพ�อใหลมท�ไดจากการ
กระพอพดเอาส�งเจอปนออกไป สวนเมลดขาวเปลอกท�ดกจะตกมารวมกนเปนกองท�พ�น
๒. การใชกระดงฝด โดยใชกระดงแยกเมลดขาวดและส�งเจอปนใหอยคนละดาน
ของกระดง แลวฝดเอาส�งเจอปนท�ง วธน� ใชกบขาวท�มปรมาณนอย ๆ
๓. การใชเคร�องสฝด เปนเคร�องมอทนแรงท�ใชหลกการใหลมพดเอาส�งเจอปน
ออกไป โดยใชแรงคนหมนพดลมในเคร�องสฝดน�น พดลมน� อาจใชเคร�องยนตเลก ๆ
หมนกได วธน� เปนวธทาความสะอาดเมลดไดอยางมประสทธภาพสง
การตากขาว
เพ�อรกษาคณภาพเมลดขาวใหไดมาตรฐานอยเปนเวลานาน ๆ หลงจากนวดและทาความสะอาดเมลดแลว จงจาเปนตองเอาขาวเปลอก
ไปตากอกคร� งหน� งกอนท�จะเอาไปเกบไวในยงฉาง ท �งน� เพ�อใหไดเมลดขาวเปลอกท�แหง และมความช�นของเมลดประมาณ ๑๓-๑๕% เมลด
ขาวในยงฉางท�มความช�นสงกวาน� จะทาใหเกดความรอนสงจนคณภาพขาวเส�อม นอกจากน�จะทาใหเช�อราตาง ๆ ท�ตดมากบเมลด
ขยายพนธไดด จนสามารถทาลายเมลดขาวเปลอกไดเปนจานวนมาก การตากขาวในระยะน� ควรตากบนลานท�สามารถแผกระจายเมลดขาว
ใหไดรบแสงแดดโดยท�วถงกน และควรตากไวนานประมาณ ๓-๔ แดด ในตางประเทศเขาใชเคร�องอบขาว เพ�อลดความช�นในเมลด ซ� ง
เรยกวา drier โดยใหเมลดขาวผานอากาศรอน
การเกบรกษาขาว
หลงจากชาวนาไดตากเมลดขาวจนแหง และมความช�นในเมลดประมาณ ๑๓-๑๕% แลวน�น ชาวนากจะเกบขาวไวในยงฉาง เพ�อไว
บรโภคละแบงขาย เม�อขาวมราคาสง และอกสวนหน� งชาวนาจะแบงไวทาพนธ ฉะน�นขาวพวกน�จะตองเกบไวเปนอยางด โดยรกษาใหขาว
น�นมคณภาพไดมาตรฐานอยตลอดเวลาและไมสญเสยความงอก ขาวพวกน� ควรเกบไวในยงฉางท�ด ซ�งทาดวยไมยกพ�นสงอยางนอย ๑ เมตร
อากาศถายเทไดสะดวก เพ�อจะไดระบายความช�นและความรอนออกไปจากยงฉาง นอกจากน�หลงคาของฉางจะตองไมร�ว และสามารถกน
น�าฝนไมใหหยดลงไปในฉางได กอนเอาขาวข�นไปเกบไวในยงฉางจาเปนตองทาความสะอาดฉางเสยกอน โดยปดกวาดแลวพนดวยยาฆา
แมลง