ชุดการสอน...

19
ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการเรียนรู ้ศิลปะ (สาระนาฏศิลป์ ) ช่วงชั ้นที่ 2 ชั ้นประถมศึกษาปีที่ 6 นางพัชรี เกษมกุลดิลก โรงเรียนเทศบาลวัดไผ่ล้อม สังกัดกองการศึกษา เทศบาลตาบลท่าใหม่ อาเภอท่าใหม่ จังหวัดจันทบุรี www.kroobannok.com

Transcript of ชุดการสอน...

Page 1: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

ชดการสอน นาฏศลปสรางสรรค ระบ าอญมณศรทาใหม

สาระการเรยนรศลปะ (สาระนาฏศลป)

ชวงชนท 2 ชนประถมศกษาปท 6

นางพชร เกษมกลดลก

โรงเรยนเทศบาลวดไผลอม

สงกดกองการศกษา เทศบาลต าบลทาใหม

อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร

www.kroo

bann

ok.co

m

Page 2: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

ชดการสอน นาฏศลปสรางสรรค ระบ าอญมณศรทาใหม

สาระการเรยนรศลปะ (สาระนาฏศลป)

ชวงชนท 2 ชนประถมศกษาปท 6

นางพชร เกษมกลดลก

โรงเรยนเทศบาลวดไผลอม

สงกดกองการศกษา เทศบาลต าบลทาใหม

อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร

www.kroo

bann

ok.co

m

Page 3: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

ชดการสอน นาฏศลปสรางสรรค ระบ าอญมณศรทาใหม

สาระการเรยนรศลปะ (สาระนาฏศลป)

ชวงชนท 2 ชนประถมศกษาปท 6

นางพชร เกษมกลดลก

โรงเรยนเทศบาลวดไผลอม

สงกดกองการศกษา เทศบาลต าบลทาใหม

อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร

www.kroo

bann

ok.co

m

Page 4: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

ชดการสอน นาฏศลปสรางสรรค ระบ าอญมณศรทาใหม

สาระการเรยนรศลปะ (สาระนาฏศลป)

ชวงชนท 2 ชนประถมศกษาปท 6

นางพชร เกษมกลดลก

โรงเรยนเทศบาลวดไผลอม

สงกดกองการศกษา เทศบาลต าบลทาใหม

อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร

www.kroo

bann

ok.co

m

Page 5: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

สารบญ เรอง หนา ค าน า (ก) ค านยม (ข) สารบญ (ง) สารบญภาพ (ฉ) บทท 1 บทน า 1

ความน า 1 ค าชแจง 1 ค าอธบายรายวชา 1 มาตรฐานการเรยนร ชวงชนท 2 2 ผลการเรยนรทคาดหวงและสาระการเรยนร 3 การจดการเรยนร 4 การเรยนร 4 การวดผลและประเมนผลการเรยนร 5 เอกสารอางอง 7

บทท 2 นาฏศลปไทย 8 ผลการเรยนรทคาดหวง 8 จดประสงคการเรยนร 8 สาระการเรยนร 8

ความหมายและความเปนมาของนาฏศลป 9 ความส าคญของนาฏศลป 12 ความมงหมายในการเรยนนาฏศลป 13 ประโยชนของการเรยนนาฏศลป 13 ประเภทนาฏศลปไทย 14 การแสดงโขน 15 การแสดงละคร 23 การแสดงระบ า ร า ฟอน 37

www.kroo

bann

ok.co

m

Page 6: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

การละเลนพนเมอง 45 เอกสารอางอง 50

สารบญ

เรอง หนา แบบทดสอบ 51 เฉลยแบบทดสอบ 53

บทท 3 นาฏยศพทและภาษาทาร าทางนาฏศลป 54 ผลการเรยนรทคาดหวง 54 จดประสงคการเรยนร 54 สาระการเรยนร 54

นาฏยศพท 54 ความหมายของนาฏยศพท 54

ประเภทของนาฏยศพท 55 นาฏยศพทเบองตนทใชในการฝกหดร า 56 ภาษาทาร าทางนาฏศลป 81 เอกสารอางอง 88 แบบทดสอบ 89 เฉลยแบบทดสอบ 92

บทท 4 นาฏศลปสรางสรรค ชดระบ าอญมณศรทาใหม 93 ผลการเรยนรทคาดหวง 93 จดประสงคการเรยนร 93 สาระการเรยนร 93

ประวตความเปนมา 93 เครองดนตรประกอบการแสดง 96 บทรองระบ าอญมณศรทาใหม 97

การแตงกาย 99 อปกรณประกอบการแสดง 101

อธบายทาร าระบ าอญมณศรทาใหม 102 เอกสารอางอง

แบบทดสอบ 168 เฉลยแบบทดสอบ 170

www.kroo

bann

ok.co

m

Page 7: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

บรรณานกรม 171 ฉ

สารบญภาพ ล าดบภาพ/ชอภาพ หนา ภาพท 1 เทวรปปางนาฏราช 11 ภาพท 2.1 โขนกลางแปลง 17 ภาพท 2.2 โขนนงราว 18 ภาพท 2.3 โขนหนาจอ 19 ภาพท 2.4 โขนโรงใน 20 ภาพท 2.5 โขนฉาก 21 ภาพท 2.6 ละครชาตร เรองพระสธน – มโนราห 25 ภาพท 2.7 ละครนอก เรองมณพชย 26 ภาพท 2.8 ละครใน เรองอเหนา 27 ภาพท 2.9 ละครพนทาง เรองพญาผานอง 29 ภาพท 2.10 ละครดกด าบรรพ เรองคาว 30 ภาพท 2.11 ละครเสภา เรองขนชางชนแผน 31 ภาพท 2.12 ละครรอง เรองสาวเครอฟา 33 ภาพท 2.13 ละครพด เรองปลอยแก 34 ภาพท 2.14 ละครสงคต เรองววาหพระสมทร 35 ภาพท 2.15 ระบ าเทพบนเทง 38 ภาพท 2.16 ระบ ายองหงด 39 ภาพท 2.17 ระบ ามฤคระเรง 40 ภาพท 2.18 ระบ าศรชยสงห 40 ภาพท 2.19 ระบ าชาวนา 41 ภาพท 2.20 ร าฉยฉายพราหมณ 42 ภาพท 2.21 รามสร- เมขลา 43 ภาพท 2.22 การตอสดวยอาวธพลอง- ไมสน 43 ภาพท 2.23 ระบ ารอนแร 44 ภาพท 2.24 ฟอนสาวไหม 44 ภาพท 2.25 ฟอนเลบ 46

www.kroo

bann

ok.co

m

Page 8: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

สารบญภาพ(ตอ) ล าดบภาพ/ชอภาพ หนา ภาพท 2.26 ระบ าชาวนา 46 ภาพท 2.27 เซงสวง 47 ภาพท 2.28 รองเงง 47 ภาพท 3.1 ภาพแสดงทานาฏยศพทมอจบในลกษณะตางๆ 56 ภาพท 3.2 จบหงาย 57 ภาพท 3.3 จบคว า 58 ภาพท 3.4 จบปรกหนา 59 ภาพท 3.5 จบปรกขาง 60 ภาพท 3.6 จบสงหลง 61 ภาพท 3.7 จบลอแกว 62 ภาพท 3.8 จบชายพก 63 ภาพท 3.9 ภาพแสดงทานาฏยศพทมอตงวงในลกษณะตางๆ 64 ภาพท 3.10 วงบน 65 ภาพท 3.11 วงกลาง 66 ภาพท 3.12 วงลาง 67 ภาพท 3.13 วงหนา 68 ภาพท 3.14 วงบวบาน 69 ภาพท 3.15 คลายมอ 70 ภาพท 3.16 มวนมอ 71 ภาพท 3.17 ประเทา 72 ภาพท 3.18 ยกเทา 73 ภาพท 3.19 จรดปลายเทา 74 ภาพท 3.20 วางสนเทา 75 ภาพท 3.21 กระทงเทา 76 ภาพท 3.22 กระดกเทา 77 ภาพท 3.23 กาวหนา 78 ภาพท 3.24 กาวขาง 79 ภาพท 3.25 เอยงศรษะ 80

www.kroo

bann

ok.co

m

Page 9: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

ภาพท 3.26 ทารก 81 ซ

สารบญภาพ(ตอ) ล าดบภาพ/ชอภาพ หนา ภาพท 3.27 ทายม 82 ภาพท 3.28 ทาอาย 82 ภาพท 3.29 ทาโศกเศรา – ทกขรอน 83 ภาพท 3.30 ทาเชอเชญ - รองรบ – ขอ 83 ภาพท 3.31 ทาเปนใหญ 84 ภาพท 3.32 ทาสวยงาม 84 ภาพท 3.33 ทาสขส าราญ – สนกสนาน 85 ภาพท 3.34 ทาไวมอ – ทาน 85 ภาพท 3.35 ทาชทนน 86 ภาพท 3.36 ทาชทโนน 86 ภาพท 3.37 ทาโกรธ 87 ภาพท 4.1 การเปรยบเทยบทาร ากบทาทางในการท าพลอย 88 ภาพท 4.2 วงปพาทยเครองหา 89 ภาพท 4.3 การแตงกายแบบชาวบานชาย-หญง 93 ภาพท 4.4 การแตงกายผแสดงอญมณ 94 ภาพท 4.5 อปกรณประกอบการแสดง 95 ภาพท 4.6 – 4.79 ทาร าระบ าอญมณศรทาใหม 96

-------------------------------------------------------------------

www.kroo

bann

ok.co

m

Page 10: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

(ก)

ค าน า

การแสดงนาฏศลปไทย เปนศลปะการแสดงอนทรงคณคาและมเอกลกษณเปนทภาคภมใจของ คนไทยทงชาต แตก าลงจะลบเลอนหายไปจากความทรงจ าของคนไทย จงเปนเรองทคนไทยทกคนควรตระหนก เพราะปญหาเสอมถอยมใชเปนเรองของการแสดงนาฏศลปไทยเทานน แตรวมถงส านกใน ความเปนชาต ความมเอกราชและมผลถงความมนคงของชาตอกดวย การแกปญหาดงกลาวแมจะยากล าบาก แตเปนสงทส าคญทจะตองท าเรงดวนดวยการสงเสรมศลปวฒนธรรมของชาต โดยใชกระบวนการทางการศกษาสรางความตระหนก ใหความร ความสนใจ และประสบการณอยางตอเนองแกเยาวชน จะสงผลใหการสบทอดศลปวฒนธรรมเปนไปอยางตอเนอง การจดการเรยนการสอนเกยวกบการแสดงนาฏศลปไทย เปนวถทางหนง ทจะชวยฟนฟศลปวฒนธรรม ของชาต ใหกลบมาเปนทสนใจอกครง การจดท าชดการสอน นาฏศลปสรางสรรค ระบ าอญมณศรทาใหม สาระการเรยนรศลปะ (สาระนาฏศลป) ชวงชนท 2 ชนประถมศกษาปท 6 เพอใชเปนคมอในการเรยนรเกยวกบนาฏศลปไทยของนกเรยน และเปนการแกปญหาเกยวกบการขาดหนงสอหรอเอกสาร ทนกเรยนตองใชในการศกษาคนควา และด าเนนกจกรรมตางๆ ซงประกอบดวยเนอหาสาระทสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรและเจตนารมณของหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ประกอบดวยสาระการเรยนรทส าคญคอ ความรทวไปเกยวกบนาฏศลปไทย นาฏยศพทและภาษาทาร าทางนาฏศลปทน ามาใชในการแสดงนาฏศลปไทย องคประกอบ และการปฏบตทาร านาฏศลปไทยชดตางๆ โดยน าเสนอทงสวนทเปนองคความร ทกษะทเกดจากกระบวนการ หรอขนตอนการฝกปฏบตและคณลกษณะทดงาม

การจดท าชดการสอน นาฏศลปสรางสรรค ระบ าอญมณศรทาใหม สาระการเรยนรศลปะ (สาระนาฏศลป) ชวงชนท 2 ชนประถมศกษาปท 6 ฉบบนไดรบความกรณาเปนอยางยงจาก คณคร ดร.ววฒน เพชรศร ครเชยวชาญโรงเรยนสฤษดเดช จงหวดจนทบร และคณครหมอมหลวงวสทธพงษ วไลวงศ ครช านาญการพเศษ โรงเรยนเบญจมานสรณ จงหวดจนทบร ตลอดจนฝายบรหารคณะคร โรงเรยนเทศบาลวดไผลอม ทมสวนเกยวของ ไดกรณาแนะน า ชแนะ ปรบปรงแกไขจนส าเรจลลวงดวยด จงขอขอบพระคณไว ณ โอกาสน ขอขอบคณทานเจาของหนงสอ ต ารา หรอเอกสารทไดน ามาอางอง ทกทาน และหวงเปนอยางยงวา เอกสารชดการสอน นาฏศลปสรางสรรค ระบ าอญมณศรทาใหม สาระ การเรยนรศลปะ(สาระนาฏศลป) ชวงชนท 2 ชนประถมศกษาปท 6 ฉบบนจะอ านวยความสะดวกในการเรยนรของนกเรยน และอ านวยประโยชนใหแกทานผอานบางไมมากกนอย หากมขอผดพลาดประการใด ผเขยนขอนอมรบค าแนะน าดวยความเตมใจ

www.kroo

bann

ok.co

m

Page 11: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

นางพชร เกษมกลดลก ข

ค านยม

เอกสารชดการสอน นาฏศลปสรางสรรค ระบ าอญมณศรทาใหม สาระการเรยนรศลปะ

(สาระนาฏศลป) ชวงชนท 2 ชนประถมศกษาปท 6 นบวาเปนเอกสารทมความเหมาะสมกบ วฒภาวะของผเรยนเปนอยางยง มเนอหาสาระ ภาพประกอบชดเจน สวยงาม ผเรยนและผสนใจสามารถศกษาคนควาท าความเขาใจและปฏบตตามได อกทงยงเปนการสงเสรมศลปะการแสดง ของไทย ใหเปนทรจกกนอยางแพรหลาย สงผลใหการสบทอดศลปวฒนธรรมดานนาฏศลป ของชาตเปนไปอยางตอเนองในนามของโรงเรยนเทศบาลวดไผลอม อ าเภอทาใหม จงหวดจนทบร ขอชนชมในความสามารถความเพยรพยายามและความตงใจจรงของคณครพชร เกษมกลดลก ทไดจดท าชดการสอนนาฏศลปสรางสรรค ระบ าอญมณศรทาใหม สาระการเรยนรศลปะ (สาระนาฏศลป) ชวงชนท 2 ชนประถมศกษาปท 6 ขน สงผลใหงานวชาการของโรงเรยน พฒนาตอไป

(นายปญญา ศรคง) ผอ านวยการโรงเรยนเทศบาลวดไผลอม

www.kroo

bann

ok.co

m

Page 12: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

ค านยม

เจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2545

หมวด 4 วาดวยแนวทางการจดการศกษา ก าหนดวา การจดการศกษาตองยดหลกวาผเรยนทกคน มความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความส าคญทสด กระบวนการจด การศกษาตองสงเสรมใหผเรยน สามารถพฒนาตนเองตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ ในการจดสาระการเรยนรและกจกรรมตองสอดคลองกบความสนใจของผเรยน โดยเนนความส าคญของความรดานวชาการ ดานศลปวฒนธรรมและทกษะการประกอบอาชพ การทคณครพชร เกษมกลดลก ไดใชความร ความสามารถ มความวรยะอตสาหะ ทมเท ก าลงความคด ก าลงใจ ในการจดท าชดการสอนนาฏศลปสรางสรรค ระบ าอญมณศรทาใหม สาระการเรยนรศลปะ (สาระนาฏศลป) ชวงชนท 2 ชนประถมศกษาปท 6 จงนบวาเปนประโยชนยงส าหรบการเรยนรของผเรยน และครผสอนนาฏศลปทานอนๆ ตลอดจนเปนความกาวหนา ทางวชาการในวงวชาชพอกดวย

(นายปยะรตน บ ารงสข) ผอ านวยการสถานศกษา โรงเรยนวดบญญาวาสวหาร

www.kroo

bann

ok.co

m

Page 13: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

www.kroo

bann

ok.co

m

Page 14: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

ระบ ำระบ ำอญมณศรรศ าำหมณาอญมณศรรศ าำหมณา ประวญตควำณเปนณำ ระบ ำอญมณศรทำใหม เปนผลงำนนำฏศลปสรำงสรรคของโรงเรยนเทศบำลวดไผลอม ต ำบลยำยรำ อ ำเภอทำใหม จงหวดจนทบร ทนำงพชร เกษมกลดลก ครโรงเรยนเทศบำลวดไผลอม ไดสรำงสรรคขน โดยมจดมงหมำยทตองกำรสบสำน เผยแพรศลปวฒนธรรมและภมปญญำทองถนอนนำภำคภมใจของอ ำเภอทำใหม จงหวดจนทบรในรปแบบของกำรแสดงนำฏศลปไทย ระบ ำอญมณศรทำใหมเกดจำกแรงบนดำลใจในควำมรก ควำมภำคภมใจทมตอ อ ำเภอทำใหม จงหวดจนทบรอนเปนแผนดนถนอำศย และตองกำรเผยแพรควำมงดงำม ควำมอดมสมบรณของทรพยำกรธรรมชำตของอ ำเภอทำใหม โดยเฉพำะควำมประทบใจในควำมงำมของ อญมณชนดตำงๆ ซงเปนทรพยำกรทมอยมำกมำยในอ ำเภอทำใหม จงหวดจนทบร ตำมค ำขวญประจ ำจงหวดทวำ “ น ำตกลอเลอง เมองผลไม พรกไทยพนธด อญมณศณำกเมลอ เสอจนทบร” จำกแรงบนดำลใจดงกลำวผสำนรวมกบจนตนำกำรของผประดษฐ ท ำใหเกดกำรสรำงสรรคระบ ำอญมณศรทำใหมขน ในรปแบบของกำรแสดงนำฏศลปไทยทน ำเสนอใหเหนถงควำมงำมของอญมณชนดตำงๆ ทงดงำมทรงคณคำอนเปนควำมภำคภมใจยงของชำวอ ำเภอทำใหม จงหวดจนทบร

โอกำสศหชหนกำรแสดง ระบ ำอญมณศรทำใหมน น ำออกแสดงเผยแพรครงแรกในงำนประเพณสงกรำนต

ของต ำบลทำใหม เมอปพ.ศ. 2550 จำกนนไดน ำมำปรบปรงใหมควำมเหมำะสมสวยงำมและถกตองตำมหลกกำรแสดงนำฏศลปไทยยงขน โดยน ำออกแสดงในงำนนกขตฤกษตำงๆ งำนพธกำรอนเปนมงคล หรองำนรนเรงทวไป เชน งำนเทดพระเกยรตเฉลมพระชนมพรรษำฯ 12 สงหำมหำรำชน งำนเทศกำลวนผลไมเมองจนทฯ งำนพระรำชทำนเพลงศพอดตเจำอำวำสวดไผลอม งำนชมชนสมพนธของเทศบำลต ำบลทำใหม และงำนวนอญมณและของดเมองจนท เปนตน

รปแบบของกำรแสดง รปแบบกำรแสดงของระบ ำอญมณศรทำใหม ในชวงแรกจะเรมดวยผแสดงกลมชำวบำน

ชำย – หญง ออกมำร ำน ำเขำสกำรแสดงตำมบทรองทกลำวถง ควำมอดมสมบรณของอญมณทมอยมำกมำยในอ ำเภอทำใหม จงหวดจนทบร ตอดวยแสดงทำร ำทำทำงขนตอนในกำรท ำพลอย จำกนน

www.kroo

bann

ok.co

m

Page 15: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

94

ผแสดงประจ ำอญมณทง 5 ชนดกจะออกมำแสดงทำร ำตำมล ำดบจนจบกำรแสดง ใชเวลำในกำรแสดงประมำณ 8 - 10 นำท

ลศลำ าำร ำ ลลำทำร ำทใชในกำรแสดงระบ ำอญมณศรทำใหมแบงออกเปน 2 ลกษณะคอ

1. ลลำทำร ำทแสดงขนตอนในกำรท ำพลอยของกลมชำวบำนโดยน ำทำทำงในกำรท ำพลอย ในแตละขนตอนมำปรบแตงใหมลลำทำทำงสวยงำมแบบนำฏศลปไทยโดยเรมจำก กำรขดพลอย รอนพลอย ลำงพลอย โกนพลอยและเจยรนยพลอยในทวงท ำนองและจงหวะทรกเรำสนกสนำน

2. ลลำทำร ำของผแสดงประจ ำอญมณทง 5 ชนด เปนกำรแสดงกำรรำยร ำประกอบบทรองทประพนธขนใหมโดยน ำทำนำฏยศพท ภำษำทำร ำทำงนำฏศลปและทำร ำแมทำจำกร ำแมบทใหญ มำใช โดยค ำนงถงควำมถกตองสวยงำมและเหมำะสมกบควำมรควำมสำมำรถของผเรยนเปนส ำคญ

ดนตรศและเพลงรอง

ดนตรและเพลงรองทใชประกอบในกำรร ำนน จะใชวงปพำทยบรรเลงประกอบ กำรแสดง เนอรองเปนบทประพนธทแตงขนใหมโดยไดรบควำมอนเครำะหจำก ม.ล.วสทธพงษ วไลวงศ ครช ำนำญกำรพเศษ โรงเรยนเบญจมำนสรณ จงหวดจนทบร ประพนธขนใหมและมอบใหใชประกอบกำรแสดง ซงควำมหมำยของเนอรองนนกลำวถงควำมงำมของอญมณทง 5 ชนดทม อยมำกมำยในจงหวดจนทบร จนเปนทรจกและยอมรบกนโดยทวไป ซงไดแก ทบทมอญมณสแดง เขยวสองอญมณสเขยว บษรำคมอญมณสเหลอง ไพลนอญมณสน ำเงน และสตำรอญมณสด ำ รวมถงควำมเปนสรมงคลของอญมณทมตอผสวมใส ในชวงแรกของกำรแสดงจะเปนกำรขบรอง ในท ำนองเกรนน ำประกอบกำรร ำของผแสดงทสมมตเปนกลมชำวบำนอ ำเภอทำใหม ออกมำรำยร ำแสดงทำทำงและขนตอนในกำรขดพลอยในท ำนองเพลงตวงพระธำตชนเดยว จำกนนจะตอดวยเพลงทใชประกอบกำรรำยร ำของผแสดงประจ ำอญมณทง 5 ชนด เรมดวยเพลงพยำยำม เพลงขอมสวรรณ เพลงนำนเจำ เพลงลำนนำ1 เพลงสบสองจไท และจบดวยเพลงทำยรวระบ ำนพรตน โดยเพลงทเลอกใชประกอบการแสดงนลวนแตเปนเพลงไทยเดมทมมาแตโบราณ เปนเพลงทมทวงท านองงายๆเหมำะสมกบวฒภำวะของผเรยนในชวงชนท 2 โดยน ำเขำไปใช ในหลกสตรทองถน กลมสำระศลปะ (ดนตร- นำฏศลป) โดยไดรบควำมอนเครำะหจำก คณศกดชย ลดดำออน นกวชำกำรวฒนธรรม 8 หวหนำกลมงำนดรยำงคไทย ส ำนกกำรสงคต กรมศลปำกร ไดใหค ำแนะน ำและบรรจเพลงประกอบกำรแสดง

www.kroo

bann

ok.co

m

Page 16: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

95

เครองดนตรศประกอบกำรแสดง ใชวงปพำทยเครองหำบรรเลงประกอบกำรแสดง ซงประกอบดวยเครองดนตร ดงน

ระนำดเอก ฆองวงใหญ ตะโพน กลองทด ฉง และปใน

บรองระบ ำอญมณศรรศ าำหมณา

ณ.ล.วสธพงษ วไลวงร ประพญนธบรอง นำยรญกดชญย ลญดดำอาอน บรรจเพลง

ดนตรศบรรเลงเพลงรญวดกด ำบรรพ

รองเกรนน ำ จนทบรแดนทองผองอ ำไพ ถนอ ำเภอทำใหมเรองศกดศร

อดมทรพยสนจำกพนปฐพ อญมณดำษดำคำควรเมอง ำนองเพลงตวงพระธำตชญนเดศยว (กลาณชำวบำนแสดง าำขดพลอย) จำกนญนผแสดงประจ ำอญมณศสศตาำงๆออกณำแสดง าำร ำตำณล ำดญบ

รองเพลงพยำยำณ มณวำวพรำวแสงแดงเฉดฉน ทบทมจนทงำมงดแสนสดใส

ประดบกำยคมกนปวงเภทภย เลองลอไกลงำมประเทองเรองรจำ รองเพลงขอณสวรร

แสงเขยวเขยวเขยวสองงำมละมน อนนตคณคำล ำเลศวภษำ เปนสนทรพยประจ ำถนบรพำ เสรมศกดำบำรมทวดล

รองเพลงนาำนเจำ บษรำคมอรำมเหลองเรองรจ มงมณดลพพฒนสวสดผล ชนมพรรษำย งยนชนกมล ชำงนำยลวะวำววำมงำมก ำจำย

รองเพลงลำนนำ 1 พลอยไพลนสน ำเงนจ ำเรญรศม ผองประภสพรำวแพรวแววเฉดฉำย ผประดบสรำญสขทกขโศกคลำย ผองศตรหมมำรรำยมลำยพลน

รองเพลงสบสองจไ อญมณสด ำข ำเขมคม งำมสวยสมชอสตำรเลศเฉดฉน เสรมรำศเรองเดชำทกวำรวน เจดจ ำรญพลอยเมองจนทอนนตคณ

www.kroo

bann

ok.co

m

Page 17: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

96

ำนองเพลงำยรญวนพรญตน ----------------------------------

ในสวนของกำรแปรแถวนนไดน ำรปแบบกำรแปรแถวในแบบงำยๆ ทนยมใชกนมำใชในกำรแสดง ซงสำมำรถปรบเปลยนไดตำมควำมเหมำะสมทงนขนอยกบปจจยตำงๆ อำท เชน จ ำนวนของผแสดง พนทในกำรแสดง และควำมพรอมของผแสดง ซงรปแบบของกำรแปรแถวทปรำกฏในกำรแสดงระบ ำอญมณศรทำใหม ไดแก

แถวปำกพนญง

หนำเวท

แถวมนำกระดำน

หนำเวท

แถวเฉศยงเดศยว

www.kroo

bann

ok.co

m

Page 18: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

97

หนำเวท

กำรแตางกำย กำรแตงกำยในกำรแสดงม 2 รปแบบ คอ

1. แบบของชำวบำนชำย – มมง

ชำวบำนชำย ชำวบำนมมง สวมเสอคอกลมแขนสน นงกำงเกงขำสำมสวน นงผำซนยำวครงแขง สวมเสอคอตงแขน มผำคำดเอว และผำโพกศรษะ กระบอก คำดเขมขดทบปลอยชำยเสอ

ออกไวดำนนอก สวมเครองประดบ สรอยคอ ตำงห เกลำผมประดบดวยดอกไม

2. แบบของผแสดงประจ ำอญมณศ ญง 5 ชนด

เขศยวสาอง ญบณ บษรำคญณ

www.kroo

bann

ok.co

m

Page 19: ชุดการสอน นาฏศิลป์สร้างสรรค์ระบาอัญมณีศรีท่าใหม่ สาระการ ... · บทที่

98

ไพลน สตำร ประกอบดวย หมสไบเฉยง นงผำจบหนำนำง สวมเครองประดบตำงๆ ไดแก สรอยคอ ตำงห ก ำไลขอมอ สรอยสงวำล เขมขด เกลำผมมวยสง ประดบผมดวยเกยวและจอนหแตงกำยตำมส ของอญมณ ภำพท 4.4 กำรแตงกำยของผแสดงอญมณชนดตำงๆ

อปกรประกอบกำรแสดง

1. ตะแกรงไมทรงกลมขนำดกลำง 2. อญมณประดษฐตกแตงอยำงสวยงำม 3. เสยมขนำดเลก

www.kroo

bann

ok.co

m