1

ຄມ ຄມ ຄມ ຄມການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ PEST RISK ANALYSIS MANUAL

ກມປກຝງກມປກຝງກມປກຝງກມປກຝງ ກະຊວງກກະຊວງກກະຊວງກກະຊວງກະສກາສກາສກາສກາ ແລະແລະແລະແລະ ປາໄມ ປາໄມ ປາໄມ ປາໄມ

2012201220122012

2

ຄມການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດຄມການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດຄມການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດຄມການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ PEST RISK ANALYSIS MANUAL

ພມຄງທ I

3

ສາລະບານ

ຄານາ .... ..................................................................................................................... 4 ການອະທບາຍຄາສບ ....................................................................................................... 5 1 ການກະກຽມເລມຕນ ໃຫແກການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ............................................... 8 1.1. ຄວາມເຂາໃຈເບອງຕ ນກຽວກບການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ............................................ 8 1.2. ການວາງແຜນ ໂຄງການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ........................................................... 10 1.3. 1.3. 1.3. 1.3. ການກະກຽມຂມນສາລບ PRA ................................................................................. 10 1.4. ການຕດຕສສານ ກຽວກບຄວາມສຽງ .......................................................................... 11 2 ການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ: ບາດກາວ 1 ການເລມຕນ ...............................................13 2.1 ບດສະເໜ .............................................................................................................13 2.2 ຈດເລມຕນ ໃນການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ ... ....................................................... 13 2.3. ພນທ ເປາໝາຍໃນການ ວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ.........................................................11 2.4 ການສາງ ບນຊສດຕພດ .......................................................................................... 12 2.5 ການທບທວນຄນຂມນການວໄຈຄວາມສຽງທຜານມາ .................................................... 15 2.6 ການສະຫບຂອງບາດກາວ 1 ການເລມຕ ນ................................................................. 15 3 ການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ: ບາດກາວ 2 ການປະເມນຄວາມສຽງ ............................ 16 3.1 ບດສະເໜ ......................................................................................................... 16 3.2 ການປະເມນຄວາມສຽງ: ຂນຕອນ 1 ການຈດປະເພດສດຕພດ .................................... 16 3.3 ການປະເມນຄວາມສຽງ: ຂນຕອນ 2 ການປະເມນ ໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການເຂາມາ,

ການເກດຂນ ແລະ ການແຜກະຈາຍ ....................................................................... 21 3.4 ການປະເມນຄວາມສຽງ: ຂນຕອນ 3 ການປະເມນ ຜນກະທບທາງດານເສດຖະກດ ............ 28 3.5 ການປະເມນຜນຄວາມສຽງລວມ ............................................................................ 33 3.6 ສະຫບຜນການປະເມນຄວາມສຽງ ............................................................................... 33 4. ການວໄຈຄວາມສຽງຂອງສດຕພດ: ບາດກາວ 3 - ການຈດການຄວາມສຽງ ....................... 34 4.1 ບດສະເໜ ......................................................................................................... 34 4.2. ທາງເລອກຂອງການຈດການຄວາມສຽງ ..................................................................... 34 4.3 ການເລອກນາໃຊມາດຕະການການຈດການຄວາມສຽງ................................................ 41 4.4 ການຢງຢນ........................................................................................................... 43 4.5 ການສະຫລບກຽວກບການຈດການຄວາມສຽງ...............................................................43 5 ການຕດຕສສານ ແລະ ການສະຫບຮບຮອງບດປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ ......................44 ເອກະສານຊອນທາຍ 1 ລາຍການຂອງຂມນ ທຈາເປນຕອງສະໜອງໂດຍປະເທດສງອອກ ໃຫແກປະ

ເທດນາເຂາ ເພອດາເນນການ ວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ................................................ 45 ເອກະສານຊອນທາຍ 2 ແບບຮາງ ສາລບການການສະຫບຜນ ການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ......... 47 ເອກະສານອາງອງ ...................... ...................... ...................... ...................... ........... 49

4

ຄານາ

ເພອເປນການຈດຕງຜນຂະຫຍາຍກດໝາຍວາດວຍການປອງກນພດເວາລວມ, ເວາສະເພາະກຄ ດາລດແນະນາປະຕບດກດໝາຍວາດວຍການປອງກນພດ ໃຫເປນອນລະອຽດທາງດານວຊາການ ຊງ ອງການຄມຄອງວຽກປອງກນພດໄດຖກມອບໝາຍໃຫເປນຜການດເງອນໄຂປະຕບດດານສຂານາໄມພດ ທຕດພນກບການນາເຂາ ບນພນຖານການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ ເພອເປນບອນອງໃຫແກການອອກອະນຍາດນາເຂາພດ ໂດຍໃຫສອດຄອງຕາມຫກການຂອງ ຂຕກລງວາດວຍການບງຄບໃຊມາດຕະການສຂານາໄມ ແລະ ສຂານາໄມພດ ຫ SPS (Sanitary and Phytosanitary Measures) Agreement ແລະ ມາດຕະຖານສາກນ ດານມາດຕະການສຂານາໄມພດ ຫ ISPMs (International Standards for Phytosanitary Measures), ກມປກຝງ, ກະຊວງກະສກາ ແລະ ປາໄມ ໃນຖານະເປນອງການຄມຄອງວຽກງານປອງກນພດ ຫ ອງການປອງກນພດແຫງຊາດຂອງ ສປປ. ລາວ ພາຍໃຕສນທສນຍາປອງກນພດສາກນ ຫ IPPC (International Plant Protection Convention) ຈງໄດ ສາງຄມ “ການປະເມນ ຄວາມສຽງສດຕພດ” ເພອເປນບອນອງໃຫແກການຈດຕງປະຕບດພາຍໃນປະເທດໃນການສະໜອງເຫດຜນຢງຢນທາງດານວຊາການສາລບການການດມາດຕະການສຂານາໄມພດ ທມ ປະສດທພາບ ແນໃສສະກດກນການແຜລະບາດຂອງສດຕພດກກກນ ແລະ ຈາກດການເຂາມາຂອງສດຕພດຄວບຄມ. ພອມນ, ຍງເປນການອານວຍຄວາມສະດວກໃຫແກການເຊອມໂຍງເຂາກບເສດຖະກດການຄາສາກນ.

ເນອໃນຂອງຄມສະບບນຖກຮາງຂນ ໂດຍອງໃສມາດຕະຖານສາກນດານສຂານາໄມພດວາດວຍການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ ສະບບເລກທ 2 ແລະ 11 ພອມທງ ເລອກເຟນເອາບດຮຽນການດາເນນ ງານ ຕວຈງ ໃນຂນພາກພນ ແລະ ລະດບຊາດຂອງບນດາປະເທດຕາງໆ ເພອເຮດໃຫຂນຕອນການຈດຕງການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດຂອງ ສປປ ລາວ ມຄວາມເປນເອກະພາບກບສາກນໃຫຫາຍທສດ ໂດຍຜານການສງລວມ ສກສາຄນຄວາຂມນ ແລະ ຮຽບຮຽງຂອງຄະນະວຊາການກມປກຝງ ຮວມກບຊຽວຊານຂອງບລສດທປກສາ AETS ແລະ ບລສດທປກສາ UniQuest ພາຍໃຕໂຄງການອານວຍຄວາມສະດວກທາງການຄາ (Trade Development Facility Project) ໃນແຜນງານສາງຄວາມອາດສາມາດສາລບການປະເມນຄວາມສຽງດານສຂານາໄມ ແລະ ສຂານາໄມພດ ຊງໂຄງການດງກາວແມນໄດຮບການສະໜບສະໜນຈາກລດຖະບານອດສະຕາລ ແລະ ສະຫະພາບເອຣບໂດຍມທະນາຄານໂລກເປນຜບລຫານກອງທນ.

ຄມສະບບນ ໄດພມຂນເປນຄງທາອດ ໂດຍກມປກຝງ ແລະ ໃຫທນສະໜບສະໜນໂດຍບລະສດທປກສາ AETS ເພອນາໃຊໃນການຝກອບຮມ ແລະ ໃຊເປນບອນອງ ໃນການຈດຕງປະຕບດການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດຕວຈງ ຂອງຄະນະວຊາການປະເມນຄວາມສຽງ ຕາມການມອບໝາຍຂອງ ອງການຄມຄອງວຽກງານປອງກນພດໃຫມຄວາມເປນເອກະພາບກນ ຢາງຕເນອງ.

ນະຄອນຫວງວຽງຈນ, ວນທ 30/12/2012

5

ການການການການອະທບາຍອະທບາຍອະທບາຍອະທບາຍຄາຄາຄາຄາສບສບສບສບ ພນທ ຫ ເຂດ ພນທ ຫ ເຂດ ພນທ ຫ ເຂດ ພນທ ຫ ເຂດ ໝາຍເຖງ ປະເທດ, ພນທທງໝດ ຫ ສວນໃດໜງຂອງປະເທດ ຫ ຫາຍປະເທດ ທມ ການການດ ຢາງເປນທາງການ ເຂດເຂດເຂດເຂດອນຕະລາຍ ອນຕະລາຍ ອນຕະລາຍ ອນຕະລາຍ ໝາຍເຖງ ເຂດທມປດໄຈຂອງສະພາບແວດລອມເອອອານວຍ ໃຫແກການເກດຂນ ຂອງ ສດຕພດໃດໜງ ຊ ງການປາກດມຂອງສດຕພດ ດ ງກາວໃນພນທ ຈະນາໄປສຄວາມເສຍຫາຍ ທສາຄນ ທາງດານເສດຖະກດ ເຂດເຂດເຂດເຂດແຜແຜແຜແຜລະບາດລະບາດລະບາດລະບາດຕ າຕ າຕ າຕ າຂອງຂອງຂອງຂອງສດສດສດສດຕຕຕຕພດ ພດ ພດ ພດ ໝາຍເຖງ ພນທ ທງໝດ ຫ ສວນໃດໜງຂອງປະເທດ ຫ ຫາຍປະເທດ ທອງການທມສດໜາທຮບຜດຊອບການດວາ ໃນພນທດ ງກາວມ ສດຕພດໃດໜງເກດຂນໃນລະດບຕ າ ແລະ ເປນພນທ ທມການນາໃຊມາດຕະການເຝາລະວງ, ການຄວບຄມ ຫ ການກາຈດໃຫໝດໄປຢາງມປະສດທພາບ. ການເຂາມາ ຂອງສດຕພດ ການເຂາມາ ຂອງສດຕພດ ການເຂາມາ ຂອງສດຕພດ ການເຂາມາ ຂອງສດຕພດ ໝາຍເຖງ ການເຄ ອນຍາຍຂອງສດຕພດ ເຂາໄປສພນທ ໃດໜງ ຊ ງຍງບມສດຕພດຊະນດດ ງກາວປາກດມ ຫ ປາກດມຢແລວແຕບແຜຂະຫຍາຍຢາງກວາງຂວາງ ແລະ ຖກຄວບຄມຢາງເປນທາງການ ການນາເຂາມາ ການນາເຂາມາ ການນາເຂາມາ ການນາເຂາມາ ໝາຍເຖງ ການເຂາມາຂອງສດຕພດຊະນດໃດໜງທເປນຜນໃຫ ມການເກດຂນ ຫ ການດາລງຊບ ການເກດຂນ ການເກດຂນ ການເກດຂນ ການເກດຂນ ໝາຍເຖງ ການມຊວດ ຫ ດາລງຊບຕໄປ ທສາມາດເຫນໄດໃນອະນາຄດ ຂອງສດຕພດ ຢພນທ ໃດໜງ ພາຍຫງການເຂາມາ ການຕດແປດ ຂອງສນຄາໃດໜງ ການຕດແປດ ຂອງສນຄາໃດໜງ ການຕດແປດ ຂອງສນຄາໃດໜງ ການຕດແປດ ຂອງສນຄາໃດໜງ ໝາຍເຖງ ການປະກດຂອງສດຕພດ ທມຊວດ ຢ ໃນສນຄາໃດໜງ ທເປນພດ ຫລ ຜະລດຕະຜນພດ ທກຽວຂອງ. ຄວາມໝາຍຂອງ ການຕດແປດ ຍງກວມເອາຄາສບ ການຕດເຊອ ສນທສນຍາວາດວຍການປອງກນພດສາກນ ສນທສນຍາວາດວຍການປອງກນພດສາກນ ສນທສນຍາວາດວຍການປອງກນພດສາກນ ສນທສນຍາວາດວຍການປອງກນພດສາກນ ໝາຍເຖງ ສນທສນຍາວາດວຍການປອງກນພດສາກນ ຫ IPPC (International Plant Protection Convention) ທຖກເກບຮກສາໄວກບ ອງການອາຫານ ແລະ ການ ກະເສດ ໃນ ກງໂຣມ ເມ ອປ 1951 ແລະ ໄດຖກປບປງຕມາພາຍຫລງ.

6

ອງການປອງກນພດແຫງຊາດ ຫ ອງການປອງກນພດແຫງຊາດ ຫ ອງການປອງກນພດແຫງຊາດ ຫ ອງການປອງກນພດແຫງຊາດ ຫ NPPO NPPO NPPO NPPO (National Plant Protection Organization)National Plant Protection Organization)National Plant Protection Organization)National Plant Protection Organization) ໝາຍເຖງ ໜວຍງານບລການ ທາງລດຖະການ ທຈດຕ ງຂນ ໂດຍລດຖະບານ ເພອປະຕບດໜາທຕາງໆ ຕາມທການດໄວ ໂດຍ IPPC. ການບນຈຫບຫ ການບນຈຫບຫ ການບນຈຫບຫ ການບນຈຫບຫ ໝາຍເຖງ ພດສະດ ທໃຊເພອຄ າຊ, ປອງກນ ຫລ ນາພາ ສນຄາ ໃດໜງ ສດຕພດ ສດຕພດ ສດຕພດ ສດຕພດ ໝາຍເຖງ ຊະນດສາຍພນ ຫລ ໜວຍຊວະພາບ (Biotype) ຂອງພດ, ສດ ຫລ ເຊອພະຍາດໃດກຕາມ ທສາງຄວາມເສຍຫາຍຕພດ ຫລ ຜະລດຕະພນພດ. ໝາຍເຫດ: ໃນ IPPC ຄາສບ ສດຕຂອງ ພດອາດຖກນາໃຊແທນຄາສບ ສດຕພດ ເຂດປອດສດຕພດ ເຂດປອດສດຕພດ ເຂດປອດສດຕພດ ເຂດປອດສດຕພດ ໝາຍເຖງ ເຂດທບມສດຕພດ ໃດໜງເກດຂນ ໂດຍມການສະແດງໃຫເຫນຈາກຫກຖານຢງຢນທາງວທະຍາສາດ ແລະ ພນທດ ງກາວກມການບວລະບດຮກສາ ຢາງເປນທາງການ ຕາມຄວາມເໝາະສມ. ການວການວການວການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ ໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ ໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ ໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ ຫ PRA (Pest risk analysisPRA (Pest risk analysisPRA (Pest risk analysisPRA (Pest risk analysis) ໝາຍເຖງ ຂະບວນການປະເມນຈາກຫກຖານ ຂມນທາງດານ ຊວະວທະຍາ ແລະ ຂມນວທະຍາສາດ ແລະ ເສດຖະກດ ເພອການດວາ ສ ງທມຊວດ ເປນ ສດຕພດ, ວາມນຄວນ ຖກຄວບຄມ ແລະ ລະດບຄວາມເຂມງວດຂອງມາດຕະການສຂານາໄມພດ ທຕອງປະຕບດ ຕສດຕພດ ດ ງກາວ ການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ ການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ ການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ ການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ (ສາລບສດຕພດກກກນສດຕພດກກກນສດຕພດກກກນສດຕພດກກກນ)))) ໝາຍເຖງ ການປະເມນຜນຂອງຄວາມເປນໄປໄດ ຂອງ ການນາເຂາມາການນາເຂາມາການນາເຂາມາການນາເຂາມາ ແລະການແຜຂະຫຍາຍຂອງສດຕພດຊະນດໃດຊະນດໜງທກຽວຂອງກບກຽວກບຄວາມອາດສາມາດ ຂອງຜນທຕາມມາທາງເສດຖະກດ ການຈດການຄວາມສຽງສດຕພດ ການຈດການຄວາມສຽງສດຕພດ ການຈດການຄວາມສຽງສດຕພດ ການຈດການຄວາມສຽງສດຕພດ ((((ສາລບສດຕພດກກກນສາລບສດຕພດກກກນສາລບສດຕພດກກກນສາລບສດຕພດກກກນ)))) ໝາຍເຖງ ການປະເມນຜນ ແລະ ການເລອກທາງເລອກ ຕາງໆເພອຫລດຄວາມສຽງຂອງການນາເຂາມາ ແລະ ການ ແຜກະຈາຍຂອງສດຕພດຊະນດໃດໜງ ມາດມາດມາດມາດຕະການຕະການຕະການຕະການດານສຂາດານສຂາດານສຂາດານສຂານນນນາໄມາໄມາໄມາໄມພດພດພດພດ ໝາຍເຖງ ກດໝາຍ, ລະບຽບການ ຫ ຂ ນຕອນການປະຕບດທເປນ ທາງການ ເພອສະກດກ ນການນາເຂາມາ ຫ ການແຜກະຈາຍຂອງສດຕພດກກກນ ຫ ເພອຈາກດຜນກະທບທາງດານເສດຖະກດ ທອາດເກດຂນຈາກ ສດຕພດທບກກກນແຕຕອງຄວບຄມ ຢ ສປປ ລາວ ລະບຽບການດານສຂາລະບຽບການດານສຂາລະບຽບການດານສຂາລະບຽບການດານສຂານານານານາໄມໄມໄມໄມພດພດພດພດ ໝາຍເຖງ ກດລະບຽບທເປນທາງການ ເພອປອງກນ ການນາເຂາມາ ແລະ/ຫລ ການແຜກະຈາຍ ຂອງ ສດຕພດ ກກກນ ຫລ ສະກດກ ນ ຜນກະທບທາງເສດຖະກດ

7

ຂອງສດຕພດທບກກກນແຕຕອງຄວບຄມ ຕະຫລອດ ເຖງການ ສາງວທການປະຕບດຕາງໆສາລບ ການ ຢງຢນສຂານາໄມພດ. ພນທການວໃຈຄວາມສຽງສດຕພດພນທການວໃຈຄວາມສຽງສດຕພດພນທການວໃຈຄວາມສຽງສດຕພດພນທການວໃຈຄວາມສຽງສດຕພດ PRA area ໝາຍເຖງ ພນທພວພນກບການວໄຈຄວາມສຽງ ສດຕພດ ທຖກຈດຕ ງ ສດຕພດກກກນ ສດຕພດກກກນ ສດຕພດກກກນ ສດຕພດກກກນ ໝາຍເຖງ ສດຕພດໃດໜງທອາດສ ງຜນກະທບທາງດານເສດຖະກດ ຕເຂດອນຕະລາຍ ຊ ງແມນສດຕພດທຍງບທນປະກດມ ຫ ມແລວແຕຍງບທນແຜຂະຫຍາຍເປນວງກວາງ ແລະ ກາລງມການຄວບຄມຢາງເປນທາງການ ການແຜກະຈາຍການແຜກະຈາຍການແຜກະຈາຍການແຜກະຈາຍ ໝາຍເຖງ ການແຈກຢາຍ ທາງພມສາດ ຂອງ ສດຕພດ ຢໃນພນທໃດພນທ ໜງ ເສນທາງນາພາເສນທາງນາພາເສນທາງນາພາເສນທາງນາພາ ໝາຍເຖງ ວຖທາງໃດໆກຕາມທປອຍໃຫ ມການເຂາມາ ຫລ ການແຜຈາຍ ຂອງສດຕພດ ຊະນດໃດໜງ ການຈດປະເພດຂອງສດຕພດການຈດປະເພດຂອງສດຕພດການຈດປະເພດຂອງສດຕພດການຈດປະເພດຂອງສດຕພດ ໝາຍເຖງ ຂະບວນການເພອການດວາ ສດຕພດ ຊະນດໃດໜງ ວາມ ຫລ ບມຄນລກສະນະຂອງສດຕພດກກກນ ຫລ ເປນ ສດຕພດບກກກນແຕຕອງຄວບຄມ

8

1111 ການການການການກະກຽມກະກຽມກະກຽມກະກຽມເລເລເລເລ ມຕ ນມຕ ນມຕ ນມຕ ນ ໃຫແກໃຫແກ ໃຫແກ ໃຫແກການການການການວວວວໄຈໄຈໄຈໄຈຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມສຽງສຽງສຽງສຽງສດຕສດຕສດຕສດຕພດພດພດພດ 1.1. 1.1. 1.1. 1.1. ຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມເຂາໃຈເບອງຕ ນກຽວກບການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດເຂາໃຈເບອງຕ ນກຽວກບການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດເຂາໃຈເບອງຕ ນກຽວກບການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດເຂາໃຈເບອງຕ ນກຽວກບການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ

ບນດາປະເທດສະມາຊກຂອງອງການການຄາໂລກຫ WTO (World Trade Organization) ແມນມພນທະຕອງໄດປະຕບດຕາມລະບຽບທາງການຄາສາລບສນຄາກະສກາ ຊ ງມນໄດຖກການດໄວໃນຂຕກລງ ວາດວຍການບງຄບໃຊ ມາດຕະການທາງດານສຂານາໄມ ແລະ ສຂານາໄມພດ ຫ SPS agreement. ໃນຂຕກລງດ ງກາວນແມນໄດຊບອກໃຫບນດາປະເທດສະມາຊກຕອງນາໃຊ “ເຕກນກການປະເມນຄວາມສຽງທສາງຂນໂດຍອງການຈດຕ ງສາກນທກຽວຂອງ” ຊ ງໃນນ ນ, ອງການຈດຕ ງສາກນທກຽວຂອງດ ງກາວ ສາລບ “ພດ” ແມນໝາຍເຖງ ສນທສນຍາປອງກນພດສາກນ ຫ IPPC (International Plant Protection Convention).

ບດແນະນາຕາໆໆຂອງ IPPC ກຽວກບການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດແມນໄດອງໃສບນດາມາດຕະການສາກນ ດານມາດຕະການສຂານາໄມພດ ຫ ISPMs (International Standards for Phytosanitary Measures) ຄດ ງລມນ:

• ISPM ສະບບທ 2 ວາດວຍ ຂອບວຽກສາລບ ການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ(FAO, 1995), • ISPM ສະບບທ 11 ວາດວຍ “ການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ ສາລບ ສດຕພດ ກກກນ ຮວມທງ

ການວໄຈ ຄວາມສຽງທາງສະພາບແວດລອມ ແລະ ສ ງມຊວດທຖກດດແປງທາງດານກາມະພນ” (FAO, 2004), ແລະ

• ISPM ສະບບທ 21 “ການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ ສາລບ ສດຕພດ ທບແມນກກກນແຕຕອງຄວບຄມ” (FAO, 2004). ມາດຕະຖານສາກນ ເລານ ໄດການດ ຂະບວນການ ທສາມາດນາໃຊໄດ ສາລບ ການປະ

ເມນຄວາມສຽງສດຕພດ ແລະ ການຄດເລອກເອາວທການຕາງໆ ໃນການຈດການກບຄວາມສຽງສດຕພດ. ພອມນ, ISPMs ດ ງກາວຍງປະກອບມຂແນະນາກຽວກບການວໄຈຄວາມສຽງທເກດຂນຈາກສດຕພດຕສະພາບແວດລອມ. ການວໄຈຄວາມສຽງແມນມເປາໝາຍເພອປະເມນ ຄວາມເປນໄປໄດ ໃນການເຂາມາປກຄມທາລາຍຢາງສມບນ ໂດຍສດຕພດ (ຮວມທງ ເຊອພະຍາດ ແລະ ວດສະພດ) ຊ ງມນເກດຂນຍອນ ຂະບວນການເລມຈາກ ການນາເຂາມາ, ຄງຕວ ແລະ ແຜກະຈາຍ ຂອງສດຕພດ ໃນພນທໃໝໃດໜງ. ພອມນ, ການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ ຍງໄດປະເມນ ຜນກະທບທເປນໄປໄດ, ຄວາມຮນແຮງຂອງມນ ແລະ ບນດາທາງເລອກໃນການ ຫດຜອນ ຄວາມສຽງຂອງສດຕພດ.ໂດຍທວໄປແລວ, ການປະເມນຄວາມສຽງຈະຖກຈດຕ ງຍອນ ສອງສາຍເຫດໃຫຍຄ ການນາເຂາສນຄາໃດໜງ ຫ ສດຕພດສະເພາະ ທພວພນກບສນຄາຕາງໆ. ແຕໃນນ ນ, ສາລບສາເຫດຂອງການວໄຈຄວາມສຽງອນຕ ນຕແລວແມນ ຖກປະຕບດຍອນການຮອງຂໃຫ ມການເປດຕະຫາດ (ການສະເໜຮອງຂ ໃດໜງໂດຍປະເທດສ ງອອກ ເພອນາເຂາສນຄາສະເພາະ) ຊ ງຖເປນສາຍເຫດຍອນການນາເຂາສນຄາ.

ຄມສະບບນ, ແມນໄດເນນໜກໃສຂແນະນາໃນການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດສາລບ ສດຕພດກກກນ ຮວມທງການວໄຈ ຄວາມສຽງທາງສະພາບແວດລອມ ແລະ ສ ງມຊວດທຖກດດແປງທາງດານ

9

ກາມະພນ ທກາວໄວໃນ ISPM ສະບບເລກທ 11 ໂດຍພນຖານ ຊ ງມນໄດແບງຂະບວນການ ໃນການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ ອອກເປນສາມບາດກາວໃຫຍຄ: • ບາດບາດບາດບາດກາກາກາກາວ ວ ວ ວ 1111: : : : ການການການການເລມເລມເລມເລມຕ ນ ຕ ນ ຕ ນ ຕ ນ

ແມນກຽວຂອງກບ ການຈາແນກສດຕພດ ແລະ ເສນທາງນາພາທອາດພວພນກບການກກກນ ແລະຄວນນາມາພຈາລະນາສາລບການວໄຈຄວາມສຽງທພວພນກບພນທການວໃຈຄວາມສຽງສດຕພດ. • ບາດບາດບາດບາດກາກາກາກາວ ວ ວ ວ 2222: : : : ການການການການປະປະປະປະເມນເມນເມນເມນຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມສຽງສຽງສຽງສຽງ

ແມນການເລມຕ ນໂດຍ ການຈດປະເພດສດຕພດ ທການດວາ ຖກກບ ເກນທຽບຖານ ເປນສດຕພດກກກນ ຫງຈາກນ ນ ປະເມນ ຄວາມເປນໄປໄດ ທສດຕພດຈະການເຂາມາ, ເກດຂນ/ຄງຕວ ແລະ ແຜກະຈາຍ ແລະ ສາງຜນກະທບທາງດານເສດຖະກດທມຄວາມອາດສາມາດ (ຮວມທງຜນກະທບທາງດານສະພາບແວດລອມ).

• ບາດກາວ ບາດກາວ ບາດກາວ ບາດກາວ 3333: : : : ການການການການຈດການຈດການຈດການຈດການຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມສຽງສຽງສຽງສຽງ ແມນກຽວກບ ການການດ, ການປະເມນ ແລະ ຄດເລອກເອາ ທາງເລອກຕາງໆ ທຈະຈດການ ຄວາມສຽງສດຕພດ ທຖກການດໄວ ໃນບາດກາວທ 2 ຂອງ ການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ. ໂດຍອງຕາມ ມາດຕະຖານສາກນ ແລະ ຂ ນຕອນວທປະຕບດ ສາລບ PRA ທໄດຮບການ

ຕກລງເຫນດຈາກສາກນ ແມນຂ ນຕອນປະຕບດ PRA ທກາວມານ ນແມນເປນແບບທດທາງດຽວ ແຕຈາເປນຕອງມຂມນ ທໜາເຊ ອຖ ເພອເຮດໃຫການປະເມນຄວາມສຽງ ມຄວາມຖກຕອງແນນອນ. ໃນຫາຍກລະນ ແມນບມຂມນພຽງພ ກຽວກບບາງສດຕພດ ໃນປະເທດສ ງອອກ ແລະ ປະເທດນາເຂາ ເພອອາງອງເຖງສະພາບການອນແທຈງຂອງສດຕພດ ຊ ງເກດຂນຈາກສາເຫດຍອນ ບມການເກບສງລວມ ຕວຢາງສດຕພດ ແລະ ພະຍາດພດ ທພຽງພ ເພອສະໜອງຂມນອາງອງທາງດານຊວະວທະຍາ ແລະ ການແຈກຢາຍຂອງສດຕພດ.

ການຕດຕຊ ສານກຽວກບຄວາມສຽງ ກບບນດາຜມສວນຮວມຕາງໆ ຊ ງເປນພາກໜງຂອງ ມາດຕາ 5 ນອນຢໃນຂຕກລງ SPS ແມນເປນອງປະກອບທສາຄນ ຂອງ PRA. ຂະບວນການດາເນນງານແມນຮຽກຮອງໃຫມ ການປກສາຫາລເປນປະຈາ ແລະ ການຕດຕສ ສານກບຜມສວນຮວມຕາງໆ ປະກອບມ ຜຮອງຂນາເຂາ-ສ ງອອກ, ນກວທະຍາສາດ, ອງການຈດຕ ງລດຖະບານ, ຂະແໜງການກະສກາ ແລະ ອດສາຫະກາ/ການຄາ. ຮບ ຮບ ຮບ ຮບ 1111. . . . ບາດກາວບາດກາວບາດກາວບາດກາວການການການການດາເນດາເນດາເນດາເນນນນນງານງານງານງານ ສາລບສາລບສາລບສາລບການການການການວວວວໄຈໄຈໄຈໄຈຄາມຄາມຄາມຄາມສຽງສຽງສຽງສຽງສດຕສດຕສດຕສດຕພດພດພດພດ ທຖກທຖກທຖກທຖກສະສະສະສະເໜເໜເໜເໜໂດຍ ໂດຍ ໂດຍ ໂດຍ IPPCIPPCIPPCIPPC

ການການການການຕດຕດຕດຕດຕຕຕຕສ ສານກຽວສ ສານກຽວສ ສານກຽວສ ສານກຽວກບຄວາມກບຄວາມກບຄວາມກບຄວາມສຽງ ສຽງ ສຽງ ສຽງ

ບາດກາວ 1: ການເລມຕ ນ

ບາດກາວ 2: ການປະເມນຄວາມສຽງ 1. ການຈດປະເພດສດຕພດ 2. ຄວາມເປນໄປໄດ ຂອງການເຂາມາ 3. ຄວາມເປນໄປໄດຂອງການເກດຂນ 4. ຄວາມເປນໄປໄດຂອງ ການແຜກະຈາຍ 5. ການປະເມນຜນກະທບພາຍຫງ 6. ການສະຫບ: ການປະເມນຄວາມສຽງ

ບາດກາວ 3: ການຈດການ ຄວາມສຽງ

10

1.1.1.1.2222. . . . ການວາງການວາງການວາງການວາງແຜນ ແຜນ ແຜນ ແຜນ ໂຄງການໂຄງການໂຄງການໂຄງການວວວວໄຈໄຈໄຈໄຈຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມສຽງສຽງສຽງສຽງສດຕສດຕສດຕສດຕພດພດພດພດ ກອນການເລມຈດຕ ງວຽກງານກຽວກບ PRA, ມນມຄວາມຈາເປນ ຕອງສາງໂຄງການວາງ

ແຜນໃດໜງ ທການດໃຫມຂອບເຂດການດານນງານ, ບກຄະລາກອນ, ໄລຍະເວລາ, ບດບາດ ແລະ ໜາທ, ຊບພະຍາກອນທຈາເປນ, ການເຜຍແຜຂມນຢາງເປນທາງການ, ຍດທະສາດການປກສາຫາລ, ພນທະໃນການລາຍງານ ແລະ ຜມສວນຮວມຕາງໆ ຢາງຈະແຈງ. ໃນເວລາພດທະນາ ແຜນໂຄງການ ແມນມປດໃຈຕາງໆ ທຕອງພຈາລະນາ ແຕສ ງທສາຄນທສດ ຂອງທງໝດນ ແມນ ຄວາມຈາເປນຕອງ ມຂມນໃໝ ຫ ຖກກບສະພາບຕວຈງ ກຽວກບສດຕພດ ແລະ ພະຍາດ, ຂອງສນຄາ ທກາລງຖກປະເມນຢ ທງ ໃນ ສປປ ລາວ ແລະ ປະເທດສ ງອອກທກຽວຂອງ. 1.1.1.1.3333. . . . ການກະກຽມຂມນສາລບ ການກະກຽມຂມນສາລບ ການກະກຽມຂມນສາລບ ການກະກຽມຂມນສາລບ PRAPRAPRAPRA

ການເກບສງລວມຂມນ ແມນຈາເປນ ຕອງປະຕບດໝດທກບາດກາວຂອງ PRA ຊ ງໃນພາກນຈະສະໜອງຂແນະນາກຽວກບສະຖານທ ແລະ ການນາໃຊຂມນວທະຍາສາດ, ຂມນການສາຫວດ, ການເກບບນທກສດຕພດ ແລະ ການລາຍງານ ຕາງໆທຮບໃຊໃຫແກການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ

1.1.1.1.3333.1.1.1.1 ປະເພດ ຂອງປະເພດ ຂອງປະເພດ ຂອງປະເພດ ຂອງຂມນທຈາເປນຂມນທຈາເປນຂມນທຈາເປນຂມນທຈາເປນສາລບສາລບສາລບສາລບ PRA

ເພອຈດຕ ງປະຕບດ PRA , ບນດາຂມນ ທຈາເປນປະເພດຕາງໆ ມຄ: - ສະພາບສດຕພດ (ທງໃນປະເທດນາເຂາ ແລະ ປະເທດສ ງອອກ) - ການຈດຈາແນກສດຕພດ (Taxonomy), ຊວະວທະຍາ, ນເວດວທະຍາ, ຄວາມສາຄນ

ທາງດານເສດຖະກດ ແລະ ການຄວບຄມ. - ທາງເລອກໃນການຈດການຄວາມສຽງ (ໃນປະຈບນ ແລະ ຖກເຄຍຖກສະເໜ) - ວທການຜະລດ (ທງໃນປະເທດນາເຂາ ແລະ ປະເທດສ ງອອກ) - ສະຖຕ ທາງດານການຄາ

1.1.1.1.3333.2.2.2.2 ແຫງຂແຫງຂແຫງຂແຫງຂມນມນມນມນ ນອກຈາກຂມນ ທຖກສະໜອງໃຫ ໃນການສະເໜຂເປດຕະຫາດ ຊ ງຖກສາງຂນໂດຍອງການ

NPPO ຂອງປະເທດສ ງອອກ , ແຫງຂມນອ ນໆ ສາລບນາໃຊ ໃນ PRA ອາດ ປະກອບດວຍ: • ເອກະສານ ວທະຍາສາດທໄດຮບການຈດພມເຜຍແຜ • ສນເກບສງລວມຕວຢາງອາງອງທາງຊວະວທະຍາ • ການປະເມນຄວາມສຽງ ທມຢ (ໄດຖກຈດຕ ງ ໂດຍປະເທດຂອງຕນເອງ ຫ ປະເທດອ ນໆ) • ແຟມເອກະສານ ທາງລດຖະການ, ບດລາຍງານພາຍໃນ ແລະ ທຖກຈດພມເຜຍແຜ,

ແລະ ຂມນການປະສານງານຈາກ ອງການ ສຂະພາບພດ ແລະ ກກກນພດຕາງໆ. • ຖານຂມນ ສດຕພດ ແລະ ເຊອພະຍາດທ ຖກກວດພບ ຈາກເຈາໜາທປອງກນພດ. • ຜນຈາກການສາຫວດສດຕພດ. • ອງການປອງກນພດແຫງຊາດ ຂອງປະເທດອ ນໆ (ການຮອງຂຂມນ ຈາກປະເທດອ ນໆ

ຄວນມຄວາມຈາເພາະເຈາະຈງ ແລະ ມຂອບເຂດ ທຈາເປນສາລບການວໄຈຄວາມສຽງ) • ການປກສາຫາລກບ ຊຽວຊານຈາກຕາງປະເທດ ແລະ ທອງຖນ (ນກແມງໄມວທະຍາ,

ນກພະຍາດພດ ແລະ ວຊາການກກກນພດ)

11

• ຖານຂມນສດຕພດ ຫ ສນຄາ (ຕວຢາງເຊນ, ຈາກ CABI Crop Protection Compendium)

• ເວບໄຊ • ລາຍງານ ຈາກແຫງຕາງໆ (ຕວຢາງເຊນ PestNet)

ໃນບາງກລະນ ອາດບມຄວາມຈາເປນຕອງດາເນນການວໄຈຄວາມສຽງ ຍອນວາ ມການວໄຈ ຫ ນະໂຍບາຍທມຢ ຊ ງສາມາດນາໃຊໄດ ຖາວາມຄວາມກຽວຂອງ ແລະ ເໝາະສມ. ISPM ສະບບທ 2 ໄດອະນຍາດໃຫສະເພາະ ສາລບກລະນ ນ ໃນຄາກາວຄດ ງລມນ:

ກອນຂະບວນການ ເລມ ການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ ຂນໃໝໃດໜງ ຄວນມການກວດກາຄນ ວາ ເສນທາງນາພາ ຫ ສດຕພດ ແມນໄດເຄຍຖກ ນາໄປສຂະບວນການ PRA ຮຽບຮອຍແລວ ທງໃນລະດບຊາດ ແລະ ລະດບສາກນ. ຖາຫາກແມນມ PRAໄວແລວ, ການນາໃຊໄດຂອງມນ ຄວນຖກກວດກາຄນ ຊ ງສະພາບການ ອາດມການປຽນແປງ. ຄວາມເປນໄປໄດຂອງການ ນາໃຊ PRAຈາກ ເສນທາງນາພາ ແລະ ສດຕພດ ທຄາຍຄກນ ທອາດປຽນແທນບາງສວນ ຫ ທງໝດ ຄວາມຈາເປນສາລບການປະເມນຄວາມສຽງນ ຄວນໄດຮບການພສດຄນເຊນດຽວກນ.

ສາລບປະເດນຄວາມໂປງໃສ, ມນມຄວາມຈາເປນທຕອງໄດເກບຮກສາ ບນດາເອກະສານບນທກ ຂມນທຖກນາໃຊ ໃນ PRA. ເອກະສານການເກບບນທກເລານ ອາດຖກຮອງຂໃນວນເວລາຕມາໂດຍປະເທດຄການຄາ ຫ WTO ເພອພສດວາ PRA ແມນໄດອງໃສຂມນທໜາເຊ ອຖ. 1111....3333....3 3 3 3 ການການການການປະປະປະປະເມນ ຄວາເມນ ຄວາເມນ ຄວາເມນ ຄວາມໜາມໜາມໜາມໜາເເເເຊຊຊຊ ອອອອຖຖຖຖຂອງຂອງຂອງຂອງຂຂຂຂມນມນມນມນ

ຂມນ ທຖກນາໃຊ ໃນ PRA ຈະຕອງ ມຄວາມຖກຕອງ ແລະ ສາມາດເຂາເຖງໄດໂດຍທນທ ຕຄການຄາ, ສາມາດກວດກາຄວາມຖກຕອງ ແລະ ແຫງທມາຢາງຈະແຈງ.ISPM ສະບບທ 8 ໄດສະໜອງບດແນະນາກຽວກບ ວທການປະເມນ ຄວາມໜາເຊ ອຖຂອງ ຂມນກຽວກບສດຕພດ ຊ ງປດໃຈຕາງໆ ທນາໃຊໃນການພຈາລະນາ ປະກອບມ ຄວາມຊຽວຊານ ຂອງຜເກບຕວຢາງ ແລະ ຜຈາແນກຊະນດ, ເຕກນກໃນການຈາແນກສດຕພດ, ສະຖານທ ແລະ ວນທ ຂອງ ການເກບບນທກ ແລະ ເອກະສານຈດພມເຜຍແຜຕາງໆ ທຂມນເກບບນທກອາດ ຖກລາຍງານ. ເວາລວມແລວ, ຄວາມໜາເຊ ອຖແມນຈະສງຍ ງຂນສາລບຂມນເກບບນທກ ທມການຈດຈາແນກຊະນດສດຕພດໂດຍ ນກຊຽວຊານ, ຂມນໃໝຈາກການສາຫວດຢາງເປນທາງການ, ຂມນສະຖານທໃນການເກບຕວຢາງ, ຂມນເກບບນທກຂອງ ອງການປອງກນພດແຫງຊາດ ແລະ ວາລະສານທາງດານວທະຍາສາດ ຫາຍກວາ ເອກະສານທບໄດຮບການຕພມເຜຍແຜ ແລະ ການຕດຕສ ສານສວນບກຄນ. 1111....4444.... ການການການການຕດຕດຕດຕດຕຕຕຕສສສສ ສານສານສານສານກຽວກຽວກຽວກຽວກບກບກບກບຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມສຽງ ສຽງ ສຽງ ສຽງ (Pest Risk Comunication)(Pest Risk Comunication)(Pest Risk Comunication)(Pest Risk Comunication)

ການຕດຕສ ສານກຽວກບ ຄວາມສຽງ ແມນຂະບວນການ ຂອງການປກສາຫາລ ກບຜມສວນຮວມຕາງໆ ໃນລະຫວາງ ການວໄຈຄວາມສຽງອນໃດໜງ. ຜມສວນຮວມ ອາດແມນຜທມຄວາມສນໃຈ ໃນຫວຂຂອງການວໄຈຄວາມສຽງ. ຜທມສວນຮວມອາດເປນ ຊາວນາ ຫ ຜປກ, ອງການຕາງໆ, ສະມາຄມອດສາຫະກາ, ຜນາເຂາ ຫ ສ ງອອກ ຫ ປະເທດໃດໜງ ທເປນຄການຄາ.

12

ຈດປະສງຕ ນຕ ຂອງການ ຕດຕສ ສານທາງດານຄວາມສຽງ ແມນເພອ: - ປບປງ ຂສະຫບຂອງ PRAs ໂດຍການພຈາລະນາ ຄາເຫນຂອງ ບນດາຜມສວນຮວມ

ຕາງໆ. - ໃຫໂອກາດ ບນດາຜມສວນຮວມຕາງໆ ປະເມນ ການຈດການຄວາມສຽງ ທຈະມຜນ

ກະທບຕພວກເຂາ - ໃຫໂອກາດແກ ບນດາຜມສວນຮວມຕາງໆ ເພອໃຫຄາເຫນປບປງຄນ - ສາງຄວາມເຂາໃຈ ແລະ ເຊ ອໝ ນ ລະຫວາງຜວໄຈຄວາມສຽງ ແລະ ບນດາຜມສວນ

ຮວມຕາງໆ. ຂະບວນການວໄຈຄວາມສຽງ ສາມາດໄດຮບການປບປງໂດຍການຕດຕສ ສານກບ ບນດາຜມ

ສວນຮວມຕາງໆ ກຽວກບ ຄວາມຄດເຫນຂອງພວກເຂາຕກບຄວາມສຽງ ເພອຊວຍໃນການເຂາໃຈ ເນອໃນກຽວກບຄວາມສຽງ, ການຈາແນກ, ການວໄຈ, ການປະເມນ, ການຕດຕາມ ແລະ ການຈດການຄວາມສຽງ. ດ ງນ ນ, ການຕດຕສ ສານ ແມນບເປນ ບາດກາວສດທາຍ ຂອງການວໄຈ, ແຕ ເປນຂະບວນການສະໜບສະໜນ ທດາເນນໄປຄຂະໜານກບ ບາດກາວອ ນໆ ຊ ງນາໄປສ ຄວາມເຂາໃຈ ຂອງ ການວໄຈ ໂດຍມທກພາກສວນທງໝດເຂາຮວມ.

ຂສະເໜ ເພອຊວຍໃຫແກ ການຕດຕສ ສານ ມຄ: - ການເຂາຮວມຂອງ ບນດາຜມສວນຮວມຕາງໆ ເລມແຕ ບາດກາວທາອດ ຂອງຂະບວນ

ການ PRA - ໃຫ ບນດາຜມສວນຮວມຕາງໆ ມເວລາພຽງພ ເພອຕອບ ຕຂມນໃໝ - ການເກບສງລວມ ຄາເຫນຕອບກບຄນຈາກບນດາຜມສວນຮວມຕາງໆ - ສະເໜບນຫາຕ ນຕທງໝດ ທຍກຂນໂດຍ ບນດາຜມສວນຮວມຕາງໆ - ນາໃຊພາສາ ແລະ ການຂຽນ ທງາຍດາຍ - ຮອງຂໃຫ ບກຄນທບແມນນກວທະຍາສາດ ອານ ເອກະສານ ກອນມນຈະຖກສ ງຫາ

ບນດາຜມສວນຮວມຕາງໆ. - ຊວຍ ບນດາຜມສວນຮວມຕາງໆ ໃຫມຄວາມລງເຄຍກບ ວທການ PRA ແລະ ຂະບວນ

ການທງໝດ - ຮກສາ ການຕດຕສ ສານກບ ເພອນຮວມງານ ເພອເກບຂມນໃຫທນສະໃໝ

13

2222 ກກກການານານານວວວວໄຈໄຈໄຈໄຈຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມສຽງສຽງສຽງສຽງ: : : : ບາດກາວ ບາດກາວ ບາດກາວ ບາດກາວ 1 1 1 1 ການການການການເລເລເລເລ ມຕ ນ ມຕ ນ ມຕ ນ ມຕ ນ 2.12.12.12.1 ບດບດບດບດສະສະສະສະເໜ ເໜ ເໜ ເໜ

ການເລມຕ ນແມນບາດກາວທາອດໃນການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ. ຈດປະສງຂອງບາດກາວເລມຕ ນ ແມນເພອຈາແນກສດຕພດ ແລະ ເສນທາງນາພາ ວາຕອງນາມາພຈາລະນາໃນການກກກນ ແລະ ຄວນຖກນາໄປສການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ. ISPM ສະບບທ 11 ໄດສະໜອງ ບດແນະນາເພມເຕມກຽວກບບາດກາວເລມຕ ນຂອງ PRA ສາລບສດຕພດກກກນ. 2.22.22.22.2 ຈດເລມຕ ນຈດເລມຕ ນຈດເລມຕ ນຈດເລມຕ ນ ໃນການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດໃນການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດໃນການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດໃນການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ

ການເລມຕ ນ PRA ແມນເກດຂນ ຍອນສາເຫດມາຈາກກລະນຄດ ງລມນ: 1111.... ການຈາແນກໄດເສນທາງນາພາ ທສະແດງຄວາມອນຕະລາຍທມຄວາມອາດສາມາດຂອງສດຕ

ພດ ຕວຢາງເຊນ: - ການຄາສາກນ ໄດຮບການເລມຕ ນຂນ ໂດຍມສນຄາທບເຄຍຖກນາເຂາມາກອນ (ໂດຍປກກະຕ

ແມນ ພດ ຫ ຜະລດຕະພນພດ) ຫ ສນຄາ ຈາກພນທໃໝ ຫ ປະເທດເປນແຫງກາເນດໃໝ. - ຊະນດພດໃໝ ທຖກນາເຂາ ສາລບເປາໝາຍ ທາງດານການຄດເລອກ ແລະ ຄ ນຄວາທດລອງ. - ເສນທາງນາພາ ອ ນໆ ນອກເຫນອຈາກ ການນາເຂາສນຄາຕາງໆ (ການແຜກະຈາຍທາງທາ

ມະຊາດ, ພດສະດຫມຫ, ໄປສະນ, ຂເຍອ, ປະເປາຜໂດຍສານ ແລະ ອ ນໆ). 2222.... ການຈາແນກໄດສດຕພດ ທອາດຮຽກຮອງເຖງ ມາດຕະການສຂານາໄມພດ ຕວຢາງເຊນ: - ເຫດການສກເສນທເກດຈາກການຄ ນພບ ການຕດແປດ ຫ ການແຜລະບາດຂອງສດຕພດໃໝເກດຂນ. - ເຫດການສກເສນ ທເກດຈາກ ການກວດພບສດຕພດໃໝ ໃນສນຄາທນາເຂາ. - ຄວາມສຽງຂອງສດຕພດໃໝເກດຂນຊ ງຖກຈາແນກໂດຍຜານຄ ນຄວາທາງດານວທະຍາສາດ. - ສດຕພດໃດໜງ ທຖກເຄ ອນຍາຍນາເຂາມາສ ພນທໃດໜງ. - ສດຕພດທຖກລາຍງານຊ ງເປນອນຕະລາຍໃນພນທໃດໜງນອກເໜອຈາກພນທຕ ນກາເນດຂອງມນ - ສະພາບ ແລະ ປາກດການສດຕພດ ໃນພນທ PRA ມການປຽນແປງ. - ສດຕພດໃດໜງທ ຖກກວດພບຊ າຄນຫາຍຄ ງ - ການສະເໜຂ ນາເຂາສ ງມຊວດ ເພອການຄ ນຄວາ ແລະ ຈດປະສງອ ນ. - ສ ງມຊວດທຖກຈາແນກ ເປນຕວນາພາສດຕພດ ອ ນໆທໄດຖກການດໄວ. - ສ ງມຊວດ ທມການປຽນແປງທາງກາມະພນ ໃນທາງ ທຈາແນກໄດຈະແຈງວາມນມຄວາມ

ອາດສາມາດ ເປນສດຕພດ. 3333.... ການການການການທບທບທບທບທວນຄນ ນະທວນຄນ ນະທວນຄນ ນະທວນຄນ ນະໂຍບາຍ ທາງໂຍບາຍ ທາງໂຍບາຍ ທາງໂຍບາຍ ທາງດານດານດານດານສຂາສຂາສຂາສຂານານານານາໄມໄມໄມໄມພດ ທພດ ທພດ ທພດ ທມ ມ ມ ມຢຢຢຢແລວ ແລວ ແລວ ແລວ ແລະ ບລແລະ ບລແລະ ບລແລະ ບລມະມະມະມະສດສດສດສດ

- ມການທບທວນຄນໃໝ ບນດາລະບຽບການດານສຂານາໄມພດ, ຂການດເງ ອນໄຂ ແລະ ວທການປະຕບດງານ.

- ຂສະເໜໂດຍປະເທດອ ນໆ ຫ ອງການຈດຕ ງສາກນ (RPPO, FAO) ໃຫມການທບທວນຄນ. - ວທການບາບດອນໃໝ ຫ ການສນເສຍລະບບການບາບດໃດໜງ, ຂ ນຕອນປະຕບດອນໃໝ,

ຂມນຜນກະທບອນໃໝ ໃນການຕດສນໃນເບອງຕ ນ. - ມການໄກເກຍຂຂດແຍງໃດໜງເກດຂນ ກຽວກບມາດຕະການສຂານາໄມພດ

14

- ສະພາບການດານສຂານາໄມພດ ໃນປະເທດໃດໜງມການປຽນແປງ, ມປະເທດເກດຂນໃໝ,ຫ ສະພາບເຂດແດນທາງການເມອງມການປຽນແປງ.

2.32.32.32.3. . . . ພນທ ພນທ ພນທ ພນທ ເປາເປາເປາເປາໝາຍໝາຍໝາຍໝາຍໃນໃນໃນໃນການ ວການ ວການ ວການ ວໄຈໄຈໄຈໄຈຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມສຽງສຽງສຽງສຽງສດຕສດຕສດຕສດຕພດພດພດພດ PRA AreaPRA AreaPRA AreaPRA Area ແມນຖເປນສວນໜງຂອງບາດກາວເລມຕ ນ, ພນທ ເປາໝາຍໃນການ ວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ ຫ PRA area (ໝາຍເຖງ ພນທ ພວພນກບ ການວໄຈຄວາມສຽງ ທກາລງດາເນນຢ) ຄວນໄດຮບການການດຢາງຈະແຈງ ເພອຈາແນກພນທ ຊ ງຕອງມຂມນທຈາເປນ. PRA area ອາດ ເປນຂງເຂດ, ທງໝດປະເທດ ຫ ພາກສວນໃດໜງຂອງປະເທດ ຊ ງຂນກບ ສະພາບການຕວຈງ. 2.42.42.42.4 ການການການການສາງ ບນຊສາງ ບນຊສາງ ບນຊສາງ ບນຊສດຕສດຕສດຕສດຕພດ ພດ ພດ ພດ CompilingCompilingCompilingCompiling a Pest Lista Pest Lista Pest Lista Pest List

ການເລມຕ ນ ຂອງ PRA ໂດຍອງໃສສນຄາເປນພນຖານ ແມນກຽວຂອງກບ ການສາງບນຊສດຕພດ ທກຽວພນກບເສນທາງນາພາ (ໝາຍເຖງ ການຖກນາພາໂດຍສນຄາ). ມນເປນສ ງສາຄນ ທຕອງຈາແນກຊະນດສດຕພດ ໃຫຈະແຈງ, ການແຈກຢາຍຂອງພວກມນໃນປະຈບນ ແລະ ການພວພນກບ ພດທໃຫອາໃສ ຫ ສນຄາ. ຄາຊບ “ບນຊສດຕພດຂອງສນຄາ” ມຄວາມໝາຍການດໄວ ໃນ ISPM ສະບບທ 5 ແມນ ບນຊລາຍການຂອງສດຕພດທເກດຂນໃນພນທໃດໜງ ຊ ງອາດພວພນກບ ສນຄາສະເພາະ. ບນຊຂອງສດຕພດອາດຖກສາງຂນ ໂດຍນາໃຊ ຂມນເກບບນທກ ຈາກແຫງຕາງໆ ເຊນ:

• ຂມນການເກບບນທກຂອງ NPPO • ການຊອກຫາຂມນ ອາງອງ ແລະ ວທະຍາສາດ ອ ນໆ. • ຖານຂມນ ການກວດກາພບ ແລະ ເກດຂນ ໃນປະເທດ ແລະ ຕາງປະເທດ . • ຂມນສາຫວດສດຕພດ, ແລະ • ການຮອງຂ ຂມນສດຕພດ ຈາກຕາງປະເທດ ແລະ ພາກພນ1.

ເມ ອສາງບນຊສດຕພດ ໃດໜງ, ມນມຄວາມສາຄນເຊນດຽວກນ ທຕອງພຈາລະນາ ສດຕພດ ທອາດພວພນກບ ພດສະດ ທປນເປອນສນຄາ, ຖາວາພດສະດປນເປອນ ບສາມາດ ຖກແຍກອອກໂດຍທນທ ຈາກສນຄາ ໃນເວລານາເຂາ. ເພອໃຫມຄວາມຄບໜາ ໃນບາດກາວເລມຕ ນ ຂອງການວໄຈຄວາມສຽງ, ປະເທດສ ງອອກ ໂດຍປກກະຕຈະສະໜອງ ບນຊສດຕພດອາງອງ ພອມທງ ການຮອງຂໃຫມການເປດຕະຫາດ ສາລບສນຄາໃໝ. ປະເທດນາເຂາ ໃນຕມາຈະໄດປະເມນ ບນຊສດຕພດເລານ ແລະ ດດແກ ມນຖາຫາກຈາເປນ. ອງໃສ ຫວຂ 1.3 ຂອງບດແນະນາສະບບນ ເພອຫາຂມນໃຫລະອຽດຍ ງຂນ ໃນການສາງບນຊສດຕພດ.

ໃນເມ ອທານຫາກສາເລດການເກບກາຂມນເປນທຮຽບຮອຍແລວ ເພອສາງບນຊສດຕພດ, ມນມຄວາມສາຄນ ທຕອງສາງເປນເອກະສານ ກຽວກບຂມນນ, ຈດບນທກສະເພາະຫວຂຄ:

- ການຈາແນກສດຕພດ(ການຈດຈາແນກໃໝສດ ແລະຂມນການຈດຈາແນກຄວນຖກນາໃຊ)

1 ບດບນຍດກຽວກບ ຂມນຂາວສານທເປນທາງການ ທາງດານສະພາບສດຕພດ ແມນພນທະພາຍໃຕ the IPPC (ມາດຕາ VIII.1c) ຊ ງຖກອານວຍຄວາມສະດວກໂດຍ ຈດປະສານງານຢາງເປນທາງການ.

15

- ການແຈກຢາຍທາງພມສນຖານຂອງມນ. - ຕວທໃຫອາໃສ - ການພວພນກບ ສນຄາແຫງຂມນທງໝດ ທຖກຮວມໄວໃນບນຊສດຕພດ ຕອງມ ການ

ອາງອງທຖກຕອງ. 2.4.1 2.4.1 2.4.1 2.4.1 ການການການການເກບບນທກເກບບນທກເກບບນທກເກບບນທກສດຕສດຕສດຕສດຕພດ ພດ ພດ ພດ

ການເກບບນທກ ສດຕພດ ແມນຖກນາໃຊ ໃຫສອດຄອງກບ ຂມນອ ນໆ ເພອຈາແນກ ສະພາບສດຕພດ ຂອງພນທ ໄດການດໄວໃຫໃດໜງ. ການນາໃຊ ການເກບບນທກ ທຖກຕອງແນນອນ ແມນໃຫ ບນຊສດຕພດ ທນາໃຊໄດ. ໃນ ISPM ເລກທ 8 ໄດການດ ການເກບບນທກຂອງສດຕພດ ໄວຄ: ......... ຫກຖານທາງດານເອກະສານ ທສະແດງ ການປະກດມ ຫ ບມ ຂອງ ສດຕພດສະ

ເພາະ ຢທສະຖານທສະເພາະໃດໜງ ແລະ ເວລາອນແນນອນ, ພາຍໃນ ພນທໂດຍປກກະຕ ເປນປະເທດ, ພາຍໃຕ ສະພາບການ ທໄດໃຫລາຍລະອຽດໄວ.

2.52.52.52.5 ການທບທວນຄນຂການທບທວນຄນຂການທບທວນຄນຂການທບທວນຄນຂມນການວໄຈຄວາມສຽງທຜານມາມນການວໄຈຄວາມສຽງທຜານມາມນການວໄຈຄວາມສຽງທຜານມາມນການວໄຈຄວາມສຽງທຜານມາ Previous pest risk analysesPrevious pest risk analysesPrevious pest risk analysesPrevious pest risk analyses ກອນການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ, ຄວນມການກວດກາ ເພອຈາແນກຫາວາ ສ ງມຊວດ,

ສດຕພດ ຫ ເສນທາງນາພາ ໄດເຄຍຜານຂະບວນການປະເມນຄວາມສຽງກອນແລວຫຍງ. ຂມນການ ວໄຈ ທມຢສາມາດນາໃຊໄດນ ນ ຄວນຖກນາມາກວດຄນ ຍອນສະພາບການ ແລະ ຂມນ ອາດມການ ປຽນແປງ. ຄວາມກຽວຂອງຂອງມນກບພນທເປາໝາຍການວໄຈຄວາມສຽງ ຄວນໄດຮບການຢງຢນ.

ຄວາມເປນໄປໄດຂອງການນາໃຊການວໄຈຄວາມສຽງສ ງທມຊວດ, ສດຕພດ ແລະ ເສນທາງ ນາພາ ທຄາຍຄກນ ອາດຕອງໄດຮບການພສດ ໂດຍສະເພາະເມ ອຂມນ ກຽວກບ ສ ງມຊວດໃດນ ງ ບປາກດມ ຫ ບຄບຖວນ. ຂມນທຖກເກບຮວມຮວມ ສາລບເປາໝາຍອ ນ ເຊນ ການປະເມນຜນ ກະທບທາງສະພາບແວດລອມ ຂອງ ສ ງມຊວດທຄາຍຄ ຫ ໃກຄຽງກນອາດເປນປະໂຫຍດ ແຕບ ສາມາດໃຊແທນໃນການວໄຈຄວາມສຽງໃດໜງໄດ. ໃນກລະນສາມາດຈາແນກໃຫເຫນວາການປະເມນຄວາມສຽງຄ ງທຜານມາສາລບປະເທດ/ ພາກພນ ແລະ ສນຄາອນດຽວກນ ຫກຽວຂອງກນຫາກມຂມນທສະໜອງໃຫຢາງພຽງພແມນບຈາເປນ ຕອງມການປະເມນຄວາມສຽງໃໝ. 2222....6 6 6 6 ການການການການສະຫບຂອງສະຫບຂອງສະຫບຂອງສະຫບຂອງ ບາດກາວບາດກາວບາດກາວບາດກາວ 1111 ການເລມຕ ນການເລມຕ ນການເລມຕ ນການເລມຕ ນ

ໃນການສາເລດບາດກາວການເລມຕ ນ PRA, ເສນທາງນາພາ ຊ ງມ ບນຊສດຕພດ ທເປນໄປໄດໃນການພວພນກບເສນທາງນາພາ ແລະ ພນທເປາໝາຍ PRA ແມນຈະໄດຮບການຈາແນກ. ຖາຫາກບມ ສດຕພດກກກນ ທມຄວາມອາດສາມາດ ໄດຖກຈາແນກ ໃນບາດກາວເລມຕ ນ, ການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ ອາດຢດໃນບາດກາວນ. ແຕເຖງຢາງໃດກຕາມຖາຫາກ ໜງ ຫ ຫາຍ ສດຕພດກກກນທມຄວາມອາດສາມາດ ໄດຮບການຈາແນກ, PRA ຈະສບຕໄປຫາ ບາດກາວ 2 ຊ ງເປນການປະເມນຄວາມສຽງ ສາລບສດຕພດກກກນທມຄວາມອາດສາມາດ.

16

3333 ການການການການວວວວໄຈຄວາມໄຈຄວາມໄຈຄວາມໄຈຄວາມສຽງສຽງສຽງສຽງສດຕສດຕສດຕສດຕພດ ພດ ພດ ພດ : : : : ບາບາບາບາດກາວ ດກາວ ດກາວ ດກາວ 2222 ການການການການປະປະປະປະເມນຄວາມເມນຄວາມເມນຄວາມເມນຄວາມສຽງສຽງສຽງສຽງ 3.13.13.13.1 ບດສະເໜ ບດສະເໜ ບດສະເໜ ບດສະເໜ

ບາດກາວການປະເມນຄວາມສຽງ ຂອງ PRA ປະກອບດວຍ 3 ຂ ນຕອນ ຄ:

• ຂ ນຕອນ ຂ ນຕອນ ຂ ນຕອນ ຂ ນຕອນ 1111 ການຈດປະເພດສດຕພດ.

• ຂ ນຕອນ ຂ ນຕອນ ຂ ນຕອນ ຂ ນຕອນ 2222 ການປະເມນໂອກາດທເປນໄປໄດ ຂອງການເຂາມາ, ການເກດຂນ ແລະ ການແຜກະຈາຍຂອງສດຕພດ.

ໝາຍເຫດ ໃນ ISPM ສະບບທ 11 ການນາໃຊຄາຊບ ການນາເຂາມາເພອອະທບາຍທງການເຂາມາຂອງສດຕພດ ແລະ ການເກດຂນ.

• ຂ ຂ ຂ ຂ ນນນນຕອນ ຕອນ ຕອນ ຕອນ 3333 ການປະເມນຜນກະທບທມຄວາມອາດສາມາດເກດຂນ (ຮວມທງຜນກະທບທາງດານສະພາບແວດລອມ)

ຜນທໄດຮບ ຂອງຂ ນຕອນ ທ 2 ແລະ 3 ແມນຖກຮວມເຂາກນ ເພອສະໜອງ ການປະເມນຄວາມສຽງໂດຍລວມສາລບ ສດຕພດ ສະເພາະໃດໜງ. ການປະເມນນແມນຖກນາໃຊ ເພອ ການດວາ ສດຕພດ ໄດສາງ ລະດບຄວາມສຽງ ທເກນ ລະດບການຂອງການກນທທສາມາດຍອມຮບໄດຂອງປະເທດ2 ຫ ALOP (Country’s Acceptable Level Of Protection) ແລະ ຮຽກຮອງໃຫມ ມາດຕະການຈດການຕກບຄວາມສຽງ.

3.2 3.2 3.2 3.2 ການການການການປະປະປະປະເມນເມນເມນເມນຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມສຽງສຽງສຽງສຽງ: : : : ຂ ນຕອນຂ ນຕອນຂ ນຕອນຂ ນຕອນ 1111 ການຈດການຈດການຈດການຈດປະປະປະປະເພດເພດເພດເພດສດຕສດຕສດຕສດຕພດ ພດ ພດ ພດ

ເປາໝາຍ ຂອງການຈດປະເພດສດຕພດ ແມນເພອ ພຈາລະນາ ສດຕພດກກກນທມຄວາມອາດສາມາດ ທອາດເກດຂນໃນປະເທດສ ງອອກ ຊ ງໄດຖກຈາແນກໄວ ໃນບາດກາວເລມຕ ນ ຂອງ PRA ແລະ ການດ ວາ ເປນສດຕພດ ກກກນ. ໃນ ISPM ສະບບທ 5 ໄດການດ ສດຕພດກກກນ ໄວວາ:

2 Biosecurity Australia ແມນນາໃຊຄາຊບ ‘ຄວາມເປນໄປໄດ ຫ likelihood’ ຫາຍກວາ ຄາວາ ‘ໂອກາດທເປນໄປໄດຫ probability’. ຄາຊບ ‘ໂອກາດທເປນໄປໄດ’ ມຄວາມໝາຍ ສາລບບາງບກຄນວາການປະເມນເປນແບບການວດແທກທາງດານຕວເລກ ຊ ງມຄວາມຫຍງຍາກ ຍອນ ຄວາມຮບຮຂອງພວກເຮາທາງດານ ສດຕພດ ແລະ ພະຍາດ ແມນຍງບທນສມບນ. ນອກນ ໃນ ISPMs ແລະ ຂຕກລງ SPS ແມນມທາອຽງໃນການນາໃຊ ຄາຊບ ‘ໂອກາດທເປນໄປໄດ’. ທງສອງຄາຊບ ແມນຖກນາໃຊໃນ ຄມ ສະບບນ. 3 ALOP ແມນເປນແນວຄວບຄດ ໃນການການດທມຄວາມຫຍງຍາກ ແຕເປນວທການ ທສາງລະດບຂອງຄວາມສຽງ ຊ ງປະເທດໃດໜງຈະຕອງຍອມຮບໃນກລະນທ ສນຄາທນາເຂາ ມຄວາມສຽງທາງດານສຂານາໄມພດ. ບາງປະເທດ ແມນມຄວາມອອນໄຫວຫາຍ ແລະ ຈະຍອມຮບພຽງ ລະດບຄວາມສຽງທຕ າທສດ. ປະເດທອ ນໆ ແມນມຄວາມອອນໄຫວໜອຍກວາ ແລະ ມລະດບທຍອມໄດ ໃນລະດບຄວາມສຽງທສງຂນ. ໂດຍບພຈາລະນາບນຫາອ ນໆ ຂອງ ລະດບການປອງກນພດທເໝາະສມຂອງປະເທດໃດໜງ, ແມນມຄວາມຈາເປນອງການກກກນພດ ຕອງພະຍາຍາມ ນາໃຊ ລະດບ ALOP ໃຫມຄວາມສະໝ າສະເໝ.

17

ສດຕພດໃດໜງ ທມຄວາມອາດສາມາດທສາຄນດານເສດຖະກດ ຕເຂດອນຕະລາຍ ຊ ງແມນສດຕພດທຍງບທນປະກດມ ຫ ມແລວແຕຍງບທນແຜຂະຫຍາຍເປນວງກວາງ ແລະ ກາລງມການຄວບຄມຢາງເປນທາງການ.

ການຈດປະເພດສດຕພດ ແມນຂະບວນການ ທແກໄຂບນຊສດຕພດໃນເບອງຕ ນນ ນ ແລະ ຈາແນກສດຕພດກກກນ ທຈາເປນຕອງມການປະເມນຕໄປ. ບມຄວາມຈາເປນຕອງ ກາເນນການປະເມນຄວາມສຽງຄບທກຂ ນຕອນ ຕສດຕພດ ທຖກຈາແນກໃນບາດກາວເລມຕ ນ ທບເປນສດຕພດກກກນ.

ພາຍຫງການຈດປະເພດ, ກມສດຕພດ ຈະຍງຮກສາໄວ ຊ ງຖກກບມາດຕະເກນທຽບຖານ ສາລບສດຕພດກກກນ. ໂອກາດທເປນໄປໄດ ຂອງການເຂາມາ, ການເກດຂນ ແລະ ການແຜກະຈາຍ ແລະ ຜນກະທບທອາດສາມາດເກດຂນທາງເສດຖະກດ ທກຽວຂອງ ແມນ ຈະຖກປະເມນໃນຕມາ ໃນແຕລະສດຕພດເລານ.

3.2.13.2.13.2.13.2.1 ອງອງອງອງປະກອບປະກອບປະກອບປະກອບຍອຍຍອຍຍອຍຍອຍຂອງ ການຈດຂອງ ການຈດຂອງ ການຈດຂອງ ການຈດປະປະປະປະເພດສດຕເພດສດຕເພດສດຕເພດສດຕພດ ພດ ພດ ພດ

ອງຕາມ ISPM ສະບບທ 11, ການຈດປະເພດສດຕພດໃດໜງ ເປນສດຕພດກກກນ ປະກອບດວຍ 5 ອງປະກອບຍອຍຄດ ງລມນ:

1. ການຈາແນກສດຕພດ Identity of the pest Identity of the pest Identity of the pest Identity of the pest - ມນເປນສ ງທສາຄນ ທຕອງຈາແນກໃຫຈະແຈງ ຕສ ງມຊວດທມຄວາມແຕກຕາງ ກນ ຊ ງກາລງຖກປະເມນຢນ ນ ແລະ ເພອຮບປະກນ ວາການປະເມນ ແມນອງໃສຂມນ ທກຽວຂອງ ຂອງ ສ ງມຊວດນ ນ. ‘‘‘‘ຊະນດ’’’’ ແມນຫວໜວຍການຈດຊ ນຕາມປກກະຕ ສາລບການປະເມນ ແລະ ນາໃຊ ຂອງລະດບການຈດຈາແນກ ທສງຂນ ຫ ຕ າລງກວາເກ າ (ເຊນວາ ເຜາ ຫ ຊະນດຍອຍ) ຄວນໄດຮບການສະໜບສະໜນໂດຍຂມນທມ ເຫດຜນທາງດານວທະຍາສາດ.

2. ການປາກດມ ຫ ບມ ໃນພນທ PRA PRA PRA PRA - ສດຕພດກກກນ ແມນບປາກດມໃນພນທເປາໝາຍການປະເມນຄວາມສຽງທງໝດ ຫ ພຽງບາງສວນ ຂອງປະເທດນາເຂາ.

3. ສະພາບ ໃນການຄວບຄມ Regulatory status Regulatory status Regulatory status Regulatory status - ຖາສດຕພດ ປາກດມໃນພນທເປາໝາຍໃນການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ, ແຕຢພາຍໃຕການຄວບຄມຢາງເປນທາງການ ແລະ ບຖກແຈກຢາຍຢາງກວາງຂວາງ,ມນອາດຖກພຈາລະນາສາລບການປະເມນຄວາມສຽງໃນຕໄປ. ສດຕພດດ ງກາວແມນເປນທຮບຮ ເປນສດຕພດທບແມນກກກນແຕຕອງຄວບຄມ ແລະ ອາດຖກປະຕບດ ໃນການວໄຈຄວາມສຽງ ໃນຮບແບບທແນນອນໃດໜງເຊນດຽວກນກບ ສດຕພດກກກນ. ໃນປະຈບນແມນຍງບທນມສດຕພດ ຄວບຄມໃນ ສປປ ລາວ.

‘ການຄວບຄມຢາງເປນທາງການ ຫ Official control’ ໄດຖກການດໄວໃນ ISPM ສະບບທ 5 ຄດ ງລມນ:

ການບງຄບໃຊ ລະບຽບການທາງດານສຂານາໄມພດ ທຕອງໄດປະຕບດຢາງເຂມງວດ ແລະ ການນາໃຊ ຂ ນຕອນວທການປະຕບດທາງດານສຂານາໄມພດ ທຕອງໄດປະຕບດ ໂດຍມ

18

ຈດປະສງເພອກາຈດໃຫໝດໄປ ຫ ຈາກດ ສດຕພດ ກກກນ ຫ ສາລບ ການຈດການ ສດຕພດທບແມນກກກນແຕຕອງຄວບຄມ.

3.2.23.2.23.2.23.2.2 ການການການການຈດຈດຈດຈດຊບຊອນ ຊບຊອນ ຊບຊອນ ຊບຊອນ ແລະ ນາແລະ ນາແລະ ນາແລະ ນາສະສະສະສະເໜຂເໜຂເໜຂເໜຂມນການຈ ມນການຈ ມນການຈ ມນການຈດດດດປະປະປະປະເພດເພດເພດເພດສດຕສດຕສດຕສດຕພດພດພດພດໃນການໃນການໃນການໃນການວວວວໄຈໄຈໄຈໄຈສດຕສດຕສດຕສດຕພດພດພດພດໃດໃດໃດໃດໜງໜງໜງໜງ

ມນຂນກບ ແຕລະປະເທດ ທຈະການດ ວທການສາງເອກະສານ ແລະ ນາສະເໜຜນໄດຮບ ຂອງການຈດປະເພດສດຕພດ. ການເບ ງ ຮບແບບທປະເທດຕາງໆ ນາສະເໜຂມນ ການຈດປະເພດສດຕພດ ແລະ ການພຈາລະນາ ເງອນໄຂຂການດ ຂອງ ISPM ສະບບທ 11 ສາມາດຊວຍໃນການສາງ ການຕດສນເລອກເອາວທການ ນາສະເໜຂມນ ການຈດປະເພດ.

ຕາຕະລາງ 1 ແລະ 2 ໄດສະໜອງ ຕວຢາງໃດໜງ ຂອງ ຮບແບບທ◌ຈະສະເໜ ຜນໄດຮບ ຂອງການຈດປະເພດສດຕພດ ຊ ງ ສາລບແຕລະສດຕພດ ຢໃນຕາຕະລາງ ແມນຈດບນທກຂມນຢາງຈະແຈງກຽວກບ ເສນທາງນາພາທກຽວຂອງ, ສະພາບການໃນ ປະເທດສ ງອອກ ແລະ ນາເຂາ, ແລະ ຄວາມອາດສາມາດສາລບການເຂາມາ, ການເກດຂນ ແລະ ການແຜກະຈາຍ ແລະ ຜນກະທບທາງດານເສດຖະກດ ໃນ ພນທເປາໝາຍຂອງການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ. ຕາຕະລາງ 1 ແລະ 2 ສະແດງໃຫເຫນວທການ ຈດປະເພດສດຕພດ ສາມາດຖກນາໃຊ ເພອຈາແນກ ວາສດຕພດໃດ ເປນສດຕພດກກກນ ແລະ ດ ງນ ນແມນຈາເປນຕອງມ ການປະເມນໃນຕໄປ.

19

ຕາຕະລາງ 1 ຕວຢາງໃນການຈດປະເພດສດຕພດ ((((ພາກທ 1)))) ການຈດປະເພດ ສດຕພດທແທຈງ ສາລບ PRA PRA PRA PRA ຂອງ ພດຕະກນໝາກກຽງ ທສ ງອອກ ຈາກ ຟລດາ (USA) (USA) (USA) (USA) ໄປຍງ ອດສະຕາລ4 ຊ ວທະຍາສາດ ຊ ທ ວໄປ ປາກດມໃນປະເທດສ ງອອກ

((((ມ////ບມ)))) ປາກດມໃນປະເທດນາເຂາ ((((ມ////ບມ) ) ) )

ພວພນກບ ສນຄາ (ປາກດມໃນເສນທາງນາພາ) ((((ມ////ບມ))))

ການພຈາລະນາຕໄປ ((((ຕກລງ/ບຕກລງ))))

Arthropod pestsArthropod pestsArthropod pestsArthropod pests Aceria sheldoni (Ewing) Citrus bud mite ມ (APHIS 1991) ມ (CSIRO 2001) N/A ບຕກລງ

Aculops pelekassi Pink citrus rust mite (PCRM)

ມ (Childers et al 2000) ບມ ມ (ກດກນເທງລາຕ ນອອນ,ໃບ ແລະ ໝາກ. Childers et al 2000)

ຕກລງ

Eutetranychus banksi McGregor Texas citrus mite ມ (APHIS 1991) ບມ ມ (ກດກນ ເປນຕ ນຕ ເທງ ສວນຜວໜາດານເທງຂອງ ຂອງໃບ, ຖກພບໜອຍທສດ ເທງໝາກໄມ ຍກເວນ ການຕດແປດໃນລະດບສງ. Childers & Fasulo 1995)

ຕກລງ

PathogensPathogensPathogensPathogens Elsinoe fawcetti Bitancourt & Jenkins /Sphaceloma fawcetti Jenkins

Citrus scab ມ (APHIS 1991) ມ(ບາງpathotypes) (Tan et al 1996, APPD 2002)

ມ (ຕດແປດເທງໝາກໄມ, ໃບ ແລະ ກ ງ, ບາດແຜຂກາດ ຈະປາກດຂນ ເປນນນຂະຫຍາຍຕວ ຫ ເປນແຜນພຽງ ເທງໝາກ ແລະ ໃບ. Simone 1999)

ຕກລງ

Eutypella citricola Dead twig

ມ (APHIS 1991) ບມ ບມ (ໄດຖກຈດບນທກໄວ ເກດຂນກບກ ງງາທຕາຍແລວ . APHIS 1991)

ບຕກລງ

Macrophomina phaseolina Charcoal root rot ມ (APHIS 1991) ມ (APPD 2002) N/A ບຕກລງ

N/A = ບມຂມນ 4 ໝາຍເຫດ: ຕາຕະລາງນແມນນາໃຊເປນຕວຢາງສກສາເທານ ນ

20

ຕາຕະລາງ 2 ຕວຢາງໃນການຈດປະເພດສດຕພດ ((((ພາກທ 2)))) ການຈດປະເພດ ສດຕພດແທຈງ ສາລບການ PRA PRA PRA PRA ຂອງ ພດຕະກນໝາກກຽງ ທສ ງອອກ ຈາກ ຟລດາ (USA) (USA) (USA) (USA) ໄປຍງ ອດສະຕາລ5 ຊ ວທະຍາສາດ ຄວາມອາດສາມາດ ໃນການເຂາມາ, ການເກດຂນ ແລະ

ແຜກະຈາຍ ໃນພນທ PRAPRAPRAPRA ຄວາມອາດສາມາດ ຂອງຜນກະທບທເກດຂນ ການພຈາລະນາຕໄປ

((((ຕກລງ/ບຕກລງ))))

ເປນໄປໄດ/ບໄດ ຂມນຄາເຫນ ມຄວາມສາຄນ/ບສາຄນ

ຂມນຄາເຫນ –

ສດຕພດ ທເປນແມງໄມ

Aculops pelekassi ເປນໄປໄດ(Childers et al 2002, Mijuskovic and Kosac 1972))

ມຈານວນຕວທໃຫອາໃສໜອຍ ແຕມອດຕາການຂະຫຍາຍພນສງ. ແຜກະຈາຍໂດຍລມ.

ມຄວາມສາຄນ ເກດຄວາມສນເສຍທາງເສດຖະກດໂດຍກງ ເຮດໃຫຄນນະພາບຫດລງຍອນໝາກໄມທບດບຽວ ໃນໂຮງງານຫມຫ

ຕກລງ

Eutetranychus banksi McGregor

ເປນໄປໄດ(Childers 1995)

ມຈານວນພກອາໃສກວາງຂວາງ ແລະ ອດຕາການຂະຫຍາຍພນສງ.ແຜກະຈາຍ ໂດຍລມ.

ມຄວາມສາຄນ ຄນນະພາບຂອງໝາກໄມ ໄດຮບຜນກະທບ ເມ ອມການທາລາຍ ສງ, ຜນເສຍຫາຍຕ ນຕ ໃນການໃຊປະດບ. ໝາກໄມທຖກເຮດໃຫຄນນະພາບ ຫດລງ ໃນໂຮງງານຫມຫ.

ຕກລງ

ເຊອພະຍາດ

Elsinoe fawcetti Bitancourt & Jenkins /Sphaceloma fawcetti Jenkins

ເປນໄປໄດ(Knapp & Timmer 1994)

ມຈານວນຕວທໃຫອາໃສໜອຍ. ການສະ ໜອງ ນ າ ແລະ ລມ ເປນຕວແຜກະຈາຍ ເຊອລາຂກາກ scab fungus, ນາພາໂດຍ ຢດນ າ ທມສະປ ພາຍໃນ ສວນປກ.

ມຄວາມສາຄນ ເຊອສາຍພນໃໝ ສາມາດສາງຄວາມເສຍຫາຍໃຫແກ ແນວພນທອອນແອ ໃນສວນກາ ຫ ສວນປກ, ມການສນເສຍທາງດານເສດຖະກດສງ ຍອນ ໝາກຂອງມນມການທາລາຍສງ ແລະ ເຮດໃຫຂາຍບໄດ.

ຕກລງ

ໝາຍເຫດ: ພຽງແຕ ສດຕພດ ທຖກການດ ຈງຖວາມຄວາມຕາເປນຕອງ ພຈາລະນາໃນຕໄປ ໃນຕາຕະລາງ 8.1 ຊ ງຖກພຈາລະນາ ໃນຕາຕະລາງ 8.2 5 ໝາຍເຫດ: ຕາຕະລາງນແມນນາໃຊເປນຕວຢາງສກສາເທານ ນ

21

3.33.33.33.3 ການການການການປະປະປະປະເເເເມນມນມນມນຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມສຽງສຽງສຽງສຽງ: : : : ຂ ນຂ ນຂ ນຂ ນຕອນ ຕອນ ຕອນ ຕອນ 2 2 2 2 ———— ການການການການປະປະປະປະເມນ ເມນ ເມນ ເມນ ໂອກາດໂອກາດໂອກາດໂອກາດເປນເປນເປນເປນໄປໄປໄປໄປໄດ ຂອງໄດ ຂອງໄດ ຂອງໄດ ຂອງການການການການເຂາເຂາເຂາເຂາມາມາມາມາ, , , , ການການການການເກດເກດເກດເກດຂນ ຂນ ຂນ ຂນ ແລະ ການແລະ ການແລະ ການແລະ ການແຜແຜແຜແຜກະຈາຍກະຈາຍກະຈາຍກະຈາຍ 3.3.13.3.13.3.13.3.1 ຄາຄາຄາຄານຍາມ ນຍາມ ນຍາມ ນຍາມ

ISPM ສະບບທ 5 ໃຫໄດຄານຍາມ ກຽວກບ ‘ ການນາເຂາມາ’, ‘ການເຂາມາ’, ‘ການເກດຂນ’ ແລະ ‘ການແຜກະຈາຍ’ ຄດ ງລມນ:

– ການນາເຂາມາ ຫ IntroductionIntroductionIntroductionIntroduction - ການເຂາມາ ຂອງສດຕພດ ທເຮດໃຫ ມການເກດຂນຂອງມນ.

– ການເຂາມາ ຫ Entry (Entry (Entry (Entry (ຂອງສດຕພດ)))) - ການເຄ ອນຍາຍຂອງສດຕພດ ເຂາມາໃນພນທໃດໜງ ບອນທ ມນບທນປາກດມ, ຫວາ ປາກດມແລວ ແຕບທນຖກແຜກະຈາຍຢາງກວາງຂວາງ ແລະ ມການຄວບຄມຢາງເປນທາງການ.

– ການເກດຂນ ຫ Establishment - ການມຊວດ ຫ ດາລງຊບຕໄປ ທສາມາດເຫນໄດໃນອະນາຄດ ຂອງສດຕພດ ຢພນທ ໃດໜງ ພາຍຫງການເຂາມາ

– ການແຜກະຈາຍ ຫ Spread - ການແຈກຢາຍທາງພມສາດຂອງສດຕພດຢໃນພນທໃດພນທ ໜງ.

3.3.23.3.23.3.23.3.2 ຂ ນຕອນວທການທນາໃຊ ໃນການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ ແລະ ການສະແດງລະດບການຂ ນຕອນວທການທນາໃຊ ໃນການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ ແລະ ການສະແດງລະດບການຂ ນຕອນວທການທນາໃຊ ໃນການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ ແລະ ການສະແດງລະດບການຂ ນຕອນວທການທນາໃຊ ໃນການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ ແລະ ການສະແດງລະດບການປະເມນຄວາມສຽງ ປະເມນຄວາມສຽງ ປະເມນຄວາມສຽງ ປະເມນຄວາມສຽງ

ມຫາຍຂ ນຕອນວທການທສາມາດນາໃຊ ໂດຍປະເທດຕາງໆ ເພອປະເມນໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງ ການເຂາມາ, ການເກດຂນ ແລະ ແຜກະຈາຍ ຂອງສດຕພດ. ວທການຕາງໆ ແຕກຕາງກນໄປ ເລມຈາກ ເປນແບບວດແທກທາງນາມມະທາ ໄປຈນເຖງຮບແບບວດແທກແບບຕວເລກ. ແຕເຖງຢາງໃດກຕາມ, ເພອໃຫໄດຕາມສ ງດ ງກາວນ ນ ແມນຄວາມຮບຮຂອງພວກເຮາທາງດານຊວະວທະຍາຂອງສດຕພດແມນຍງບສມບນ ຊ ງຫາຍປະເທດຍງນາໃຊການປະເມນແບບໃຊການວດແທກທາງນາມມະທາ. ການປະເມນແບບໃຊການວດແທກທາງດານນາມມະທາແມນໄດອງໃສ ຄວາມຮທາງດານຊຽວຊານ ທງໝດ. ລະດບຂອງຄວາມສຽງ ແມນຖກປະເມນ ໂດຍ ນກຊຽວຊານໃດໜງ ແລະ ສາມາດຖກສະແດງອອກ ໃນຄາອະທບາຍ ເຊນ ‘ໜອຍທສດ ຫ negligible’, ‘ຕ າ ຫ low’, ‘ປານກາງ ຫ moderate’, ‘ສງ ຫ high’ (ເບ ງຂມນ ໃນຕາຕະລາງ 3 ລມນ). 3.3.33.3.33.3.33.3.3 ໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການເຂາມາ ໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການເຂາມາ ໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການເຂາມາ ໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການເຂາມາ

ອງຕາມ ISPM ສະບບທ 11 ໄດກາວໄວວາ: ໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການເຂາມາ ຂອງສດຕພດ ແມນຂນກບ ເສນທາງນາພາ ຈາກປະເທດສ ງອອກ ໄປເຖງປາຍທາງ, ຄວາມຖ ແລະ ປະລມານຂອງສດຕພດ ທພວພນກບມນ. ຈານວນເສນທາງນາພາທາສງຂນ ເຮດໃຫໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງສດຕພດທຈະເຂາມາ ໃນພນທ PRA.

ISPM ສະບບທ 11 ໄດ ສາງບນຊ ບນດາປດໃຈ ທຕອງພຈາລະນາ ໃນເວລາປະເມນ ໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການເຂາມາຂອງສດຕພດ. ປດໃຈເລານ ໄດຖກ ສງລວມໂດຍຫຍໄວລມນ:

22

ໂອກາດໂອກາດໂອກາດໂອກາດເປນເປນເປນເປນໄປໄປໄປໄປໄດ ຂອງໄດ ຂອງໄດ ຂອງໄດ ຂອງສດຕສດຕສດຕສດຕພດ ທພດ ທພດ ທພດ ທພວພນກບ ພວພນກບ ພວພນກບ ພວພນກບ ເສນທາງເສນທາງເສນທາງເສນທາງນາພາ ຢນາພາ ຢນາພາ ຢນາພາ ຢທທທທຕ ນຕ ນຕ ນຕ ນກາກາກາກາເນເນເນເນດ ມ ດ ມ ດ ມ ດ ມຄຄຄຄ:::: • ຄວາມຮນແຮງ ຂອງສດຕພດ ໃນພນທແຫງກາເນດ • ການເກດຂນຂອງສດຕພດໃນໄລຍະມຊວດໃດໜງ ທຈະພວພນກບການຄາ, ຕບນຈ ຫ

ພາຫະນະ. • ບລມາດ ແລະ ຄວາມຖ ຂອງການເຄ ອນຍາຍ ຕາມເສນທາງນາພາ. • ຊວງເວລາຂອງລະດການ • ການຈດການສດຕພດ, ວທການປະຕບດ ທາງດານເຂດຕະກາ ແລະ ທາງການຄາ ຖກ

ນາໃຊ ຢສະຖານທຕ ນກາເນດ (ການນາໃຊ ຂອງຜະລດຕະພນພດ, ການປະຕບດ, ການຄດ, ການຈດລະດບມາດຕະຖານ)

ໂອກາດໂອກາດໂອກາດໂອກາດເປນເປນເປນເປນໄປໄປໄປໄປໄດ ຂອງ ການໄດ ຂອງ ການໄດ ຂອງ ການໄດ ຂອງ ການຢຢຢຢລອດ ລອດ ລອດ ລອດ ໃນໃນໃນໃນລະຫວາງ ການລະຫວາງ ການລະຫວາງ ການລະຫວາງ ການຂນຂນຂນຂນສ ງ ສ ງ ສ ງ ສ ງ ຫ ຫ ຫ ຫ ເກບເກບເກບເກບຮກສາຮກສາຮກສາຮກສາ: : : : • ການເລງ ແລະ ສະພາບ ຂອງ ການຂນສ ງ ແລະ ໄລຍະເວລາ ຂອງວງຈອນຊວດ ຂອງ

ສດຕພດ ທກຽວຂອງກບເວລາ ໃນການຂນສ ງ ແລະ ເກບຮກສາ. • ຄວາມອອນແອ ຂອງ ໄລຍະການມຊວດ ໃນລະຫວາງການຂນສ ງ ແລະ ເກບຮກສາ. • ຄວາມຮນແຮງ ຂອງສດຕພດ ທເປນໄປໄດ ໃນການພວພນກບ ຊດສນຄາໃດໜງ • ວທການປະຕບດທາງການຄາ (ເຊນການແຊເຢນ) ທຖກນາໃຊຕຊດສນຄາ ໃນປະເທດ

ຕ ນກາເນດ, ປະເທດປາຍທາງ ຫ ໃນການຂນສ ງ ແລະ ເກບຮກສາ. ໂອກາດໂອກາດໂອກາດໂອກາດເປນເປນເປນເປນໄປໄປໄປໄປໄດ ຂອງ ການໄດ ຂອງ ການໄດ ຂອງ ການໄດ ຂອງ ການຢຢຢຢລອດ ລອດ ລອດ ລອດ ໃນໃນໃນໃນເວລາມເວລາມ ເວລາມ ເວລາມນານານານາໃຊໃຊໃຊໃຊວທວທວທວທການການການການຈດການຈດການຈດການຈດການສດຕສດຕສດຕສດຕພດ ພດ ພດ ພດ

• ວທການຈດການສດຕພດ ທນາໃຊ (ຮວມທງ ວທການດານສຂານາໄມພດ) ທຖກນາໃຊ ຕຊດສນຄາ ຕກບສດຕພດ ຈາກສະຖານທຕ ນກາເນດ ໄປເຖງ ການນາໃຊຂ ນສດທາຍ ຄວນໄດຮບການປະເມນ ເຖງປະສດທພາບ ຕກບສດຕພດ ທຖກສອບຖາມນ ນ.

• ໂອກາດເປນໄປໄດ ທສດຕພດ ຈະ ບຖກຜານການພບເຫນ ໃນລະຫວາງການກວດກາ ແລະ ຢລອດ, ວທການປະຕບດອ ນໆທາງດານສຂານາໄມພດ ທນາໃຊ ຄວນຖກປະເມນຕ ມ.

ໂອກາດໂອກາດໂອກາດໂອກາດເປນເປນເປນເປນໄປໄປໄປໄປໄດ ຂອງໄດ ຂອງໄດ ຂອງໄດ ຂອງການນາການນາການນາການນາສ ງໄປສ ງໄປສ ງໄປສ ງໄປຍງຍງຍງຍງພດພດພດພດອາອາອາອາໃສໃສໃສໃສໃດໃດໃດໃດໜງ ທໜງ ທໜງ ທໜງ ທເໝາະເໝາະເໝາະເໝາະສມສມສມສມ: : : : • ກນໄກການແຜກະຈາຍ, ຮວມທງຕວພາຫະທປອຍໃຫການເຄ ອນຍາຍຈາກເສນທາງນາພາ

ໄປສ ພດອາໃສທເໝາະສມ. • ເບ ງວາ ສນຄາທນາເຂາ ໄດຖກສ ງໄປເຖງ ຫາຍ ຫ ໜອຍ ຈດປາຍທາງ ໃນພນທ PRA • ຄວາມໃກຊດ ຂອງການເຂາມາ, ການສ ງຜານ ແລະ ຈດໝາຍ ຕກບພດອາໃສທເໝາະສມ. • ໄລຍະເວລາຂອງປ ທ ການນາເຂາ ໄດຖກດາເນນ. • ເປາໝາຍການນາໄຊ ຂອງ ສນຄາ (ເຊນວາ ເພອປກ, ປງແຕງ ຫ ການບລໂພກ) • ຄວາມສຽງ ຈາກການເປນຜະລດຕະພນແລວ ຫ ຂອງເສຍ. ເພອເຮດໃຫ ບາດກາວການປະເມນຄວາມສຽງນສາເລດສມບນ, ການສະຫບຜນຄວນກາວ

ເຖງໂອກາດເປນໄປໄດໃນການເຂາມາສາລບແຕລະສດຕພດທຖກປະເມນ. ຕາຕະລາງ 3 ສະແດງເຖງ ວທການທ Biosecurity Australia ໄດປະສມເອາ ຄວາມເປນໄປໄດ ຂອງສດຕພດທເຂາມາ

23

ໃນ ອດສະຕາລໃນສນຄາທນາເຂາ ໂດຍນາໄຊ ການປະເມນ ຂອງການວໄຈຄວາມສຽງ ຂອງຄວາມເປນໄປໄດ ໃນບາດກາວຕາງໆ ຫງຈາກນ ນ ຂອງການປະເມນ. ຕາຕະລາງ ຕາຕະລາງ ຕາຕະລາງ ຕາຕະລາງ 3333 ສດແມດທລກ (matrix of rules) ຂອງ Biosecurity Australia ສາລບການຮວມເອາບນດາຄວາມເປນໄປໄດ ເຂາກນ

3.3.43.3.43.3.43.3.4 ໂອກາດໂອກາດໂອກາດໂອກາດເປນເປນເປນເປນໄປໄປໄປໄປໄດ ຂອງໄດ ຂອງໄດ ຂອງໄດ ຂອງການການການການເກດເກດເກດເກດຂນຂນຂນຂນ ISPM ສະບບທ 11 ອະທບາຍໄວວາ ເພອປະເມນ ໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການເກດຂນ

ຂອງສດຕພດ , ຂມນທາງຊວະວທະຍາ (ເຊນວາ ວງຈອນຊວດ, ຄວາມຫາຍຂອງພດອາໃສ, ການແຜລະບາດ, ທຢອາໃສທເໝາະສມ ແລະ ຄວາມຫາຍຂອງສະພາບອາກາດ) ຄວນໃຫມໄວຈາກຫາຍພນທ ບອນທສດຕພດກາລງປາກດມ. ຂມນເລານ ສາມາດນາມາປຽບທຽບ ຕສະພາບພນທ PRA ຂອງປະເທດນາເຂາ ແລະ ການວໄຈໃດໜງ ທຖກຈດຕ ງ ເພອປະເມນ ໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການເກດຂນ (ຕວຢາງ ໃຫເບ ງຮບປະກອບ ທ 2). ໃນເວລາປະເມນໂອກາດເປນໄປໄດຂອງການເກດຂນ, ມນມປະໂຫຍດເຊນດຽວກນທຕອງພຈາລະນາເຖງປະຫວດການປກຄມທາລາຍຂອງສດຕພດທຄາຍຄກນໃນສະພາບແວດລອມທຄາຍຄກນຖາຫາກມຂມນ. ຮບຮບຮບຮບ 2222.... ການປະເມນໂອກາດເປນໄປໄດ ໃນການເກດຂນ ຂອງສດຕພດໃດໜງ

ປດໃຈຕາງໆ ໃນພນທແຫງກາເນດ ຊ ງຖກພຈາລະນາກຽວຂອງກບການຢລອດຂອງສດຕພດ ແລະ ການຂະຫຍາຍພນ

ຂຂຂຂມນມນມນມນກຽວກຽວກຽວກຽວກບກບກບກບປດປດປດປດໃຈ ທໃຈ ທໃຈ ທໃຈ ທມ ມ ມ ມຜນຜນຜນຜນຕຕຕຕການການການການເກດຂນ ເກດຂນ ເກດຂນ ເກດຂນ ມພດອາໃສທເໝາະສມ, ຕວທໃຫອາໃສອ ນ

ແລະ ຕວພາຫະ ໃນພນທ PRA . • ຄວາມເໝາະສມ ຂອງສະພາບແວດ

ລອມ • ການປະຕບດທາງເຂດຕະກາ ແລະ

ມາດຕະການຄວບຄມ. • ຍດທະສາດການຂະຫຍາຍພນ ແລະ

ວທການຢລອດຂອງສດຕພດ. • ຄວາມສາມາດປບຕວທາງກາມະພນ • ປະຊາກອນຕ າສດທຈາເປນໃນການ

ເກດຂນ .

ການປະເມນແບບທຽບຖານ

ປດໃຈຕາງໆ ໃນພນທ PRA PRA PRA PRA ຊ ງຖກພຈາລະນາ ການຢລອດຂອງສດຕພດ ແລະ ການຂະຫຍາຍພນ

ໂອກາດເປນໄປໄດຂອງການເກດຂນ

ຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມເປນເປນເປນເປນໄປໄປໄປໄປໄດ ໄດ ໄດ ໄດ 2222 ສງ ປານກາງ ຕ າ ຕ າຫາຍ ຕ າທສດ ໜອຍທສດ

ຄວາ

ຄວາ

ຄວາ

ຄວາ ມມ ມມ

ເປນ

ເປນ

ເປນ

ເປນ ໄ

ປໄປ ໄປໄປໄດ

ໄດ

ໄດ

ໄດ

11 11

ສງ ສງ ປານກາງ ຕ າ ຕ າຫາຍ ຕ າທສດ ໜອຍທສດ

ປານກາງ ຕ າ ຕ າ ຕ າຫາຍ ຕ າທສດ ໜອຍທສດ

ຕ າ V low ຕ າຫາຍ ຕ າທສດ ໜອຍທສດ

ຕ າຫາຍ ຕ າທສດ ຕ າທສດ Negligible

ຕ າທສດ ໜອຍທສດ Negligible

ໜອຍທສດ Negligible

24

ISPM ສະບບທ 11 ສະໜອງ ຕວຢາງ ຄວາມຫາກຫາຍຂອງບນດາປດໃຈຕາງໆ ທອາດນາມາພຈາລະນາໃນເວລາການດໂອກາດເປນໄປໄດຂອງການເກດຂນຂອງສດຕພດ. ປດໃຈເລານໄດຖກສະຫບໄວດ ງລມນ:

ການມຂອງພດອາໃສທເໝາະສມ, ຕວທໃຫອາໃສອ ນໆ ແລະ ຕວພາຫະ ໃນພນທ PRA area

ຂພຈາລະນາຄ: • ພດອາໃສ ແລະ ຕວທໃຫອາໃສອ ນໆ ແມນປາກດມ ແລະ ມຢາງອດມສມບນ ຫ ມນ

ໄດຖກແຈກຢາຍຢາງກວາງຂວາງເທາໃດ • ພດອາໃສ ແລະ ຕວທໃຫອາໃສອ ນໆ ເກດຂນພາຍໃນ ຄວາມໃກຄຽງດານພມສນຖານທ

ພຽງພ ເພອປອຍໃຫສດຕພດ ສາເລດໄດ ວງຈອນຊວດຂອງມນ. • ມພດຊະນດອ ນໆ ທສາມາດພສດໄດວາເປນພດອາໃສທເໝາະສມ ໃນສະພາບທບມ

ຊະນດປກອາໃສຕາມປກກະຕ. • ຕວພາຫະ ທຈາເປນສາລບ ການແຜກະຈາຍສດຕພດ ແມນເກດຂນແລວ ໃນພນທ PRA

ຫ ເປນໄປໄດ ທຈະຖກນາເຂາມາ • ຊະນດທເປນຕວພາຫະອ ນໆ ເກດຂນ ໃນພນທ PRA

ຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມເໝາະເໝາະເໝາະເໝາະສມ ຂອງສມ ຂອງສມ ຂອງສມ ຂອງສ ງແວດສ ງແວດສ ງແວດສ ງແວດລອມລອມລອມລອມ • ປດໃຈທາງດານສ ງແວດລອມ (ເຊນ ຄວາມເໝາະສມຂອງພມອາກາດ, ດນ, ສດຕພດ

ແລະ ການແຂງຂນຂອງພດອາໃສ) ຊ ງມຄວາມຈາເປນຫາຍ ເພອພດທະນາການຂອງສດຕພດ ແລະ ຕວທໃຫອາໃສຂອງມນ ( ແລະ ຕວພາຫະ ຖາມ) ແລະ ຄວາມສາມາດຂອງສດຕພດ ທຢລອດໃນໄລຍະທສະພາບອາກາດກດດນ ແລະ ສາລດວງຈອນຊວດຂອງມນ.

• ໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການເກດຂນ ໃນສະພາບແວດລອມທໄດຮບການປອງກນໄວ (ເຊນ ໃນ ເຮອນປກ)

ການການການການປະຕບດປະຕບດປະຕບດປະຕບດທາງທາງທາງທາງເຂດເຂດເຂດເຂດຕະກາ ຕະກາ ຕະກາ ຕະກາ ແລະ ມາດແລະ ມາດແລະ ມາດແລະ ມາດຕະການຕະການຕະການຕະການຄວບຄວບຄວບຄວບຄມຄມຄມຄມ • ໃນສະພາບທສາມາດນາໃຊໄດ, ປຽບທຽບກບ ການປະຕບດທຖກນາໃຊ ໃນລະຫວາງ

ການປກ/ການຜະລດ ພດອາໃສ ໃນພນທ PRA ແລະ ຕ ນກາເນດຂອງສດຕພດ ອາດສາງແຮງກະທບ ຕຄວາມສາມາດຂອງມນໃນການເກດຂນ

• ພຈາລະນາ ແຜນງານການຄວບຄມສດຕພດ ຫ ສດຕທາມະຊາດ ທມແລວໃນ ພນທ PRA ຊ ງຫດຜອນ ໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການເກດຂນ

• ການມ ຫ ບມ ວທການທເໝາະສມ ສາລບການຄວບຄມ ແລະ ການກາຈດສດຕພດ ໃຫໝດໄປ.

25

ກນລະຍດກນລະຍດກນລະຍດກນລະຍດໃນໃນໃນໃນການການການການຂະຫຍາຍຂະຫຍາຍຂະຫຍາຍຂະຫຍາຍພນ ຂອງພນ ຂອງພນ ຂອງພນ ຂອງສດຕສດຕສດຕສດຕພດ ພດ ພດ ພດ ແລະ ວທແລະ ວທແລະ ວທແລະ ວທການ ຢການ ຢການ ຢການ ຢລອດລອດລອດລອດຂອງຂອງຂອງຂອງມນມນມນມນ

• ພຈາລະນາ ລກສະນະ ທ ເຮດໃຫສດຕພດສາມາດ ສບພນຢາງມປະສດທພາບ ໃນສະພາບແວດລອມໃໝ, ເຊນ ແບບ parthenogenesis/self-crossing, ໃນລະຫວາງ ວງຈອນຊວດຂອງມນ, ຈານວນ ຊດທຜະລດຕປ, ໃນໄລຍະພກຕວ ແລະ ອ ນໆ

ການການການການປບປບປບປບຕວຕວຕວຕວທາງທາງທາງທາງກາມະພນ ກາມະພນ ກາມະພນ ກາມະພນ • ພຈາລະນາວາ ຊະນດພນເປນແບບ polymorphic ແລະ ລະດບທມນໄດສະແດງໃຫ

ເຫນເຖງຄວາມສາມາດ ໃນການປບຕວເຂາກບສະພາບເງອນໄຂ ເຊນດຽວກນກບ ຊະນດດ ງກາວໃນພນທ PRA (ເຊນ ສາຍພນທມຄວາມຈາເພາະເຈາະຈງຕຕວທໃຫອາໃສ ຫ ສາຍພນ ທປບຕວ ຕ ຄວາມຫາກຫາຍ ຂອງທຢອາໃສ ແລະ ຕວທໃຫອາໃສໃໝ ກວາງຂວາງຂນກວາເກ າ).

• ລດສະນະຄວາມຜນແປທາງກາມະພນນ ໄດອານວຍໃຫ ຄວາມສາມາດຂອງສດຕພດ ສາມາດດາລງຊບ ໃນສະພາບແວດລອມທຜນແປ, ປບຕວເຂາກບ ທຢອາໃສ ທກວາງຂວາງຂນ, ສາງຄວາມຕານທານຕຢາປາບສດຕພດ ແລະ ສາມາດຂາມຜານ ຄວາມຕານທານ ຂອງຕວທມໃຫອາໃສ.

ຈານວນຈານວນຈານວນຈານວນປະຊາກອນປະຊາກອນປະຊາກອນປະຊາກອນຕ າຕ າຕ າຕ າສດ ທສດ ທສດ ທສດ ທຈາຈາຈາຈາເປນເປນເປນເປນສາລບ ການສາລບ ການສາລບ ການສາລບ ການເກດເກດເກດເກດຂນຂນຂນຂນ • ຖາເປນໄປໄດ, ແມນປະເມນ ລະດບທປະຊາກອນ ທຈາເປນ ສາລບການເກດຂນ.

ເພອສາເລດໄດ ການປະເມນໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການເກດຂນ, ການສະຫບຜນຄວນໃຫມ ໂອກາດເປນໄປໄດຂອງການເກດຂນ ສາລບແຕລະສດຕພດ ທຖກປະເມນ. 3.3.53.3.53.3.53.3.5 ໂອກາດໂອກາດໂອກາດໂອກາດເປນເປນເປນເປນໄປໄປໄປໄປໄດຂອງໄດຂອງໄດຂອງໄດຂອງການການການການແຜແຜແຜແຜກະຈາຍ ພາຍກະຈາຍ ພາຍກະຈາຍ ພາຍກະຈາຍ ພາຍຫງຫງຫງຫງການການການການເກດເກດເກດເກດຂນ ຂນ ຂນ ຂນ

ISPM ສະບບທ 11 ໄດປະທບາຍວາ ສດຕພດ ທມຄວາມອາດສາມາດສງ ໃນການເກດຂນ, ແລະ ມຂຈາກດເຖງຄວາມເປນໄປໄດ ທຈະເຮດໃຫການຈາກດ ແລະ/ຫ ກາຈດມນໃຫໝດໄປ ສາເລດໄດ. ໂດຍອງຕາມການເກດຂນ, ມນຍງມປະໂຫຍດ ເມ ອປະເມນ ໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການແຜກະຈາຍ ຂອງສດຕພດ ເພອປຽບທຽບ ຂມນທາງຊວະວທະຍາທໜາເຊ ອຖ ຈາກພນທ ບອນທສດຕພດ ກາລງເກດຂນໂດຍຕ ງຢໃນພນທ PRA ຂອງປະເທດນາເຂາ (ສາລບຕວຢາງ ໃຫເບ ງໃນ ຮບ 3). ກລະນປະຫວດຄວາມເປນມາ ກຽວຂອງກບ ສດຕພດສມທຽບ ສາມາດນາມາພຈາລະນາໄດ. ISPM ສະບບທ 11ສະໜອງຕວຢາງຕາງໆ ກຽວກບປດໄຈ ທມຜນກະທບຕການແຜກະຈາຍຂອງສດຕພດ

• ຄວາມເໝາະສມ ຂອງ ສ ງແວດລອມ ທາງທາມະຊາດ ຫ ຖກຈດການໂດຍມະນດ ສາລບ ການແຜກະຈາຍທາງທາມະຊາດຂອງສດຕພດ

• ການປາກດມ ຂອງສ ງເກດຂວາງທາງທາມະຊາດ • ຄວາມອາດສາມາດ ໃນການເຄ ອນຍາຍຕາມຊດສນຄາ ແລະ ພາຫະນະຂນສ ງ • ເປາໝາຍໃນການນາໃຊ ຂອງສນຄາ • ຕວພາຫະທມຄວາມອາດສາມາດ ໃນພນທ PRA

26

• ຄວາມອາດສາມາດຂອງສດຕພດ ທາມະຊາດ ຂອງສດຕພດ ໃນພນທ PRA

ຮບ 3 ການປະເມນໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການແຜກະຈາຍ ຂອງສດຕພດ

ເພອໃຫສາເລດ ການປະເມນໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການແຜກະຈາຍ, ການສະຫບ ຄວນກາວ ເຖງໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການແຜກະຈາຍ ສາລບ ແຕລະສດຕພດ ທຖກປະເມນ.

3.3.63.3.63.3.63.3.6 ໂອກາດໂອກາດໂອກາດໂອກາດເປນເປນເປນເປນໄປໄປໄປໄປໄດໄດໄດໄດໂດຍໂດຍໂດຍໂດຍລວມຂອງລວມຂອງລວມຂອງລວມຂອງການການການການເຂາເຂາເຂາເຂາມາມາມາມາ, , , , ການການການການເກດເກດເກດເກດຂນ ຂນ ຂນ ຂນ ແລະ ການແລະ ການແລະ ການແລະ ການແຜແຜແຜແຜກະຈາຍ ກະຈາຍ ກະຈາຍ ກະຈາຍ ອງຕາມ ISPM ສະບບທ 11, ໂອກາດເປນໄປໄດໂດຍລວມຂອງການເຂາມາ, ການເກດ

ຂນ ແລະ ການແຜກະຈາຍ ສາລບແຕລະສດຕພດ ຄວນຖກສະແດງໃຫເຫນ ໃນຄາສບ ທເໝາະສມທສດສາລບ ຂມນ, ວທການປະຕບດ ສາລບການວໄຈ ແລະ ກມຄນທເປນເປາໝາຍຮບຟງ. ຫອງ 1 ໄດຈດວາງ ວທການນາໃຊ ຂອງອດສະຕາລ ເພອສະແດງໂອກາດເປນໄປໄດໂດຍລວມຂອງການເຂາມາ, ການເກດຂນ ແລະ ການແຜກະຈາຍ ຂອງສດຕພດ. ຕວຢາງ ຂອງການປະເມນ ໂອກາດເປນໄປໄດໂດຍລວມຂອງການເຂາມາ, ການເກດຂນ ແລະ ການແຜກະຈາຍ ຂອງສດຕພດ ໃດໜງ ແມນຖກສະໜອງໃຫໄວ ໃນ ຫອງ 2.

ຂມນທາງຊວະວທະຍາ ຈາກພນທແຫງກາເນດ ຂຂຂຂມນມນມນມນກຽວກຽວກຽວກຽວກບກບກບກບປດປດປດປດໃຈ ທໃຈ ທໃຈ ທໃຈ ທມ ມ ມ ມຜນຜນຜນຜນຕຕຕຕການການການການແຜແຜແຜແຜກະຈາຍ ກະຈາຍ ກະຈາຍ ກະຈາຍ • ຄວາມເໝາະສມ ຂອງສະພາບແວດລອມ ຕາມທາ

ມະຊາດ ແລະ ຖກຈດການໂດຍມະນດ ສາລບການແຜກະຈາຍຕາມທາມະຊາດຂອງສດຕພດ

• ການປາກດມຂອງສ ງກ ນຫາມທາງທາມະຊາດ • ຄວາມອາດສາມາດ ໃນການເຄ ອນຍາຍຕາມຊດ

ສນຄາ ແລະ ພາຫະນະຂນສ ງ • ເປາໝາຍໃນການນາໃຊຂອງສນຄາ • ຄວາມອາດສາມາດຂອງສດຕພດ ທາມະຊາດ

ຂອງສດຕພດ ໃນພນທ PRA

ການປະເມນແບບສມທຽບ

ຂມນທາງຊວະວທະຍາ ຈາກພນທປາຍທາງ

ໂອກາດເປນໄປໄດຂອງການແຜກະຈາຍ

27

ຫອງຫອງຫອງຫອງຕວຢາງຕວຢາງຕວຢາງຕວຢາງ 1111 :::: ວທການສາລບ ການການດ ໂອກາດເປນໄປໄດໂດຍລວມຂອງການເຂາມາ, ການເກດຂນ ແລະ ການແຜກະຈາຍ

ວທການປະຕບດ ຂອງ Biosecurity AustraliaBiosecurity AustraliaBiosecurity AustraliaBiosecurity Australia 6 ສາລບການປະເມນ ທມການວດແທກທາງນາມມະທາ, ຄວາມເປນໄປໄດ ຖກຈດວາງໃຫເປນຫາຍຂ ນ ໃນເຫດການຕາງໆ ຊ ງຖກຈດປະເພດ ຕາມລະດບທອະທບາຍ (ເຊນ ຕ າ, ປານກາງ, ສງ ແລະ ອ ນໆ). ຕວອະທບາຍ ແມນບທຽບເທາກບຕວເລກທໃຫຄາ ຫ ຄະແນນ. ຄວາມເປນໄປໄດ ສາມາໄດຮບການປະເມນ ແລະ ລາຍງາຍ ເປນແບບນາມມະທາ ໂດຍນາໃຊ ຄາຊບດ ງລມນ:

ຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມເປນເປນເປນເປນໄປໄປໄປໄປໄດ ໄດ ໄດ ໄດ ຄາຄາຄາຄາອະອະອະອະທທທທບາຍບາຍບາຍບາຍ ສງ ເຫດການ ເປນໄປໄດທຈະເກດຂນ ຫາຍ ກາງ ເຫດການ ອາດເປນໄປໄດທຈະເກດຂນ ຕ າ ເຫດການ ບເປນໄປໄດທຈະເກດຂນ ຕ າຫາຍ ເຫດການ ບອາດເປນໄປໄດທຈະເກດຂນ ຫາຍ ຕ າທສດ ເຫດການ ບອາດເປນໄປໄດທຈະເກດຂນ ຫາຍທສດ ໜອຍທສດ ເຫດການ ບອາດເປນໄປໄດທຈະເກດຂນ ຢາງແນນອນ

ບາດກາວວທການ ຂອງ Biosecurity Australia ສາລບການປະສມ ຄວາມເປນໄປໄດ ແລະ ການການດ ໂອກາດເປນໄປໄດໂດຍລວມ ຂອງການເຂາມາ, ການເກດຂນ ແລະ ການແຜກະຈາຍ ຄດ ງລມນ: 1. ບາດກາວ 1 — ຈດວາງ ຄວາມເປນໄປໄດ ຕໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການເຂາມາ

(ເຊນ ໃຫເປນ ‘ຕ າ’) ແລະ ການແຜກະຈາຍ (ເຊນ ໃຫ ເປນ ‘ປານກາງ’) 2. ບາດກາວ 2 — ການປະສມ ຄວາມເປນໄປໄດເລານ ເຂາກນ ເພອໃຫໄດ ໂອກາດເປນໄປ

ໄດ ຂອງການເຂາມາ (ເຊນ ‘ຕ າ’ × ‘ປານກາງ’ = ‘ຕ າ’), ໂດຍນາໄຊ ‘ສດແມດທຮກ’ ທສະໜອງໃຫໄວ ໃນຕາຕະລາງ 3.

3. ບາດກາວ 3 — ຈດວາງ ຄວາມເປນໄປໄດ ຕ ໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການເກດຂນ (ເຊນໃຫເປນ ‘ສງ’)

4. ບາດກາວ 4 — ປະສມ ໂອກາດຂອງການເຂາມາ ກບ ຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມເປນເປນເປນເປນໄປໄປໄປໄປໄດ ຂອງໄດ ຂອງໄດ ຂອງໄດ ຂອງການການການການເກດຂນ ເກດຂນ ເກດຂນ ເກດຂນ ເພອໃຫໄດ ໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງ ການເກດຂນ (ເຊນ ‘ຕ າ’ × ‘ສງ’ = ‘ຕ າ’)

5. ບາດກາວ 5 — ຈດວາງ ຄວາມເປນໄປໄດ ຕ ໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການແຜກະຈາຍ (ເຊນໃຫເປນ ‘ຕ າຫາຍ’)

6. Step 6 — ປະສມ ໂອກາດຂອງການເກດຂນ ກບ ຄວາມເປນໄປໄດ ຂອງການແຜກະຈາຍ ເພອໃຫໄດ ໂອກາດເປນໄປໄດ ລວມ ຂອງ ການເຂາມາ, ການເກດຂນ ແລະ ການແຜກະຈາຍ (ເຊນ ‘ຕ າ’ × ‘ຕ າຫາຍ’ = ‘ຕ າຫາຍ’)

28

3.43.43.43.4 ການການການການປະປະປະປະເມນເມນເມນເມນຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມສຽງ ສຽງ ສຽງ ສຽງ : : : : ຂ ນຂ ນຂ ນຂ ນຕອນ ຕອນ ຕອນ ຕອນ 3 3 3 3 ————ການການການການປະປະປະປະເມນ ຜນເມນ ຜນເມນ ຜນເມນ ຜນກະທບກະທບກະທບກະທບທທທທມ ມ ມ ມຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມອາດອາດອາດອາດສາມາດທາງສາມາດທາງສາມາດທາງສາມາດທາງດານດານດານດານເສດຖະກດ ເສດຖະກດ ເສດຖະກດ ເສດຖະກດ

3.4.13.4.13.4.13.4.1 ບດບດບດບດສະສະສະສະເໜເໜເໜເໜ

ມາດຕາ 5.3 ຂອງ ຂຕກລງ SPS ໄດກາວໄວວາ: ປະເທດສະມາຊກ ຈະຕອງ ນາເອາປດ ໃຈຕາງໆ ທາງດານເສດຖະກດທກຽວຂອງມາ

ພຈາລະນາ ຄ: ຄວາມເສຍຫາຍທມຄວາມອາດສາມາດ ໃນດານຂອງການສນເສຍຜນຜະລດ ຫ ການຂາຍ ໃນເຫດການທມ ການເຂາມາ, ການເກດຂນ ແລະ ການແຜກະຈາຍຂອງສດຕພດ ແລະ ພະຍາດ, ມນຄາ ຂອງການຄວບຄມ ຫທ ກາຈດໃຫໝດໄປ ໃນພນທດນແດນຂອງປະເທດນາເຂາ ແລະ ຄວາມມລາຄາທເໝາະສມຂອງວທການປະຕບດທເປນທາງເລອກອ ນ ເພອຈາກດ ຄວາມສຽງ.

ISPM ສະບບທ 11 ສະໜອງ ບດແນະນາ ກຽວກບປດໃຈ ທຕອງພຈາລະນາ ເມ ອປະເມນ ຜນກະທບທອາດສາມາດທາບງດານເສດຖະກດ. ຮວມທງ ຜນກະທບທາງດານສະພາບແວດລອມ. ISPM ສະບບທ 11 ໄດກາວໄວວາ ເພອປະເມນ ຜນກະທບທມຄວາມອາດສາມາດທາງດານເສດຖະກດ:

…. ຄວນໄດຮບຂມນຂາວສານ ຈາກພນທ ບອນທມສດຕພດກາລງເກດຂນ ຕາມທາມະຊາດ ຫ ໄດຖກນາເຂາມາແລວ. ຂມນນ ຄສນຖກສມທຽບ ກບສະພາບ ໃນພນທ PRA (ປະເທດນາເຂາ). ກລະນ ປະຫວດຄວາມເປນມາທກຽວຂອງກບ ສດຕພດສມທຽວ ສາມາດນາມາພຈາລະນາໃຫເກດປະໂຫຍດໄດ.

3.43.43.43.4.2.2.2.2 ການຈາແນກ ຜນກະທບຂອງສດຕພດ ການຈາແນກ ຜນກະທບຂອງສດຕພດ ການຈາແນກ ຜນກະທບຂອງສດຕພດ ການຈາແນກ ຜນກະທບຂອງສດຕພດ

ຜນກະທບຂອງສດຕພດ ສາມາດເປນໄດ ແບບທາງກງ ແລະ ທາງອອມ. ISPM ສະບບທ 11 ໄດຈດລຽງ ບນດາປດໄຈ ທອາດນາມາພຈາລະນາ ເມ ອປະເມນ ຜນກະທບຂອງສດຕພດ ໂດຍທາງກງ ແລະ ທາງອອມ. ບນດາປດໄຈເລານ ໄດຖກສງລວມຫຍ ໃນຕາຕະລາງ 4. ISPM ສະບບທ 11 ຍງໄດສະໜອງ ບດແນະນາ ກຽວກບ ການປະເມນຜນກະທບທມຄວາມອາດສາມາດທາງດານເສດຖະກດ ຊ ງຖກພບພນ ກບການເຂາມາ, ການເກດຂນ ແລະ ການແຜກະຈາຍຂອງສດຕພດ.

29

ຕາຕະລາງຕາຕະລາງຕາຕະລາງຕາຕະລາງ 4444 ຜນກະທບຂອງສດຕພດ ແບບ ທາງກງ ແລະ ທາງອອມ

ຜນກະທບຂອງສດຕພດແບບທາງກງ ຜນກະທບຂອງສດຕພດທາງອອມ

• ພດອາໃສ ທຮຈກດ ຫ ມຄວາມອາດສາມາດ

• ປະເພດ, ປະລມານ ແລະ ຄວາມຖຂອງຄວາມເສຍຫາຍ

• ການສນເສຍໃນພດ, ຜນຜະລດ ແລະ ຄນນະພາບ

• ປດໃຈທາງຊວະພາບ (ເຊນ ຄວາມສາມາດໃນການປບຕວ ແລະ ຄວາມຮນແຮງຂອງສດຕພດ) ທມຜນ ຕຄວາມເສຍຫາຍ ແລະ ການສນເສຍ

• ປດໃຈທາງກາຍຍະພາບ (ເຊນ ພມອາກາດ) ທມຜນຕຄວາມເສຍຫາຍ ແລະ ການສນເສຍ

• ອດຕາຂອງການແຜກະຈາຍ • ອດຕາຂອງການ ຂະຫຍາຍພນ • ມາດຕະການຄວບຄມ (ຮວມທງ ມາດຕະການທນາໃຊຢ), ປະສດທພາບ ແລະ ມນຄາ .

• ຜນຂອງ ການປະຕບດ ໃນການຜະລດທນາໃຊຢ.

• ຜນກະທບທາງສະພາບແວດລອມ.

• ຜນກະທບ ຕຕະຫາດພາຍໃນ ແລະ ການສ ງອອກ ຮວມທງຜນກະທບຕການສ ງອອກ ເພອເຂາສຕະຫາດຕາງປະເທດ

• ການປຽນແປງຕ ມນຄາການຜະລດ ຫ ຄວາມຕອງການ ປດໃຈຂາເຂາ.

• ການປຽນແປງຕຄວາມຕອງການຜບລ ໂພກ ທງພາຍໃນ ຫ ຕາງປະເທດ ສາລບຜະລດຕະພນ ໃດໜງ ຍອນ ຄນນະພາບມການປຽນແປງ.

• ຜນກະທບທາງສະພາບແວດລອມ ແລະ ຜນກະທບອ ນໆ ທບຕອງການ ຂອງມາດຕະການຄວບຄມ.

• ຄວາມເປນໄປໄດ ແລະ ມນຄາ ຂອງການ ກາຈດໃຫໝດໄປ ແລະ ການຈາກດ.

• ຄວາມສາມາດ ໃນການ ເປນຕວພາຫະ ສາລບສດຕພດ ອ ນ

• ຊບພະຍາກອນທຈາເປນ ສາລບ ການຄ ນຄວາ ແລະ ແນະນາເພມເຕມ

• ຜນກະທບທາງດານສງຄມ ແລະ ອ ນໆ

(ເຊນ ການທອງທຽວ)

ເພອໃຫສາເລດການປະເມນ ຜນກະທບທມຄວາມອາດສາມາດດານເສດຖະກດ. ການສະຫບ

ຄວນໃຫມຄາກາວ ກຽວກບການປະເມນ ຜນກະທບສາລບແຕລະສດຕພດ ທຖກປະເມນ. ຫອງ 3 ຈດວາງ ວທການປະຕບດ ຂອງ Biosecurity Australia ສາລບການປະເມນ ຜນກະທບ ຂອງສດຕພດ ທເຂາມາ, ເກດຂນ ແລະ ແຜກະຈາຍ.

30

ຫອງຫອງຫອງຫອງຕວຢາຕວຢາຕວຢາຕວຢາງງງງ 3333 : ວທການປະເມນ ຜນກະທບ ວທການປະຕບດ ຂອງ Biosecurity AustraliaBiosecurity AustraliaBiosecurity AustraliaBiosecurity Australia ອງຕາມ ພນທະສາກນ ແລະ ບດແນະນາ (ຂຕກລງ SPS ແລະ ISPM ສະບບທ 11) ແລະ ກດໝາຍ ກກກນພດ ຂອງອດສະຕາລ, Biosecurity Australia ໄດພດທະນາ 7 ເກນຄດເລອກທຽບຖານ ທເປນແບບທາງກງ ແລະ ທາງອອມ ເພອປະເມນຜນກະທບ ຂອງສດຕພດ ທເຂາມາ, ເກດຂນ ແລະ ແຜກະຈາຍ ຄດ ງລມນ: ເກນຄດເລອກ ທາງກງ - ມຜນກະທບທາງກງ ຕກບ 1. ຊວດ ແລະ ສຂະພາບພດ (ຮວມທງ ຜນກະທບຕການຜະລດ) 2. ຊວດ ຫ ສຂະພາບ ຂອງມະນດ (ໂດຍທວໄປ ແມນບນາໃຊກບສດຕພດ) 3. ສະພາບແວດລອມເກນຄດເລອກ ທາງອອມ - ມຜນກະທບທາງອອມ 4. ການຄວບຄມ, ການກາຈດໃຫໝດໄປ ແລະ ອ ນໆ 5. ການຄາພາຍໃນ 6. ສະພາບແວດລອມ (ຮວມທງ ດານສງຄມ)

ເກນຄດເລອກ ທາງກງ ແລະ ທາງອອມເລານ ກຽວຂອງກບ ຜນກະທບທາງເສດຖະກດ, ສ ງແວດລອມ ແລະ ສງຄມ. ຜນກະທບອນສະເພາະ ຂອງສດຕພດ ຫ ພະຍາດພດ ບຄວນ ຖກນາມາພຈາລະນາ ຫາຍກວາ ອນໃດໜງ ທກວມເອາທງໝດເກນຄດເລອກ. ລະດບລະດບລະດບລະດບຂອງຂອງຂອງຂອງຜນຜນຜນຜນກະທບ ກະທບ ກະທບ ກະທບ ການປະເມນ ຜນກະທບ ໃນລະດບປະເທດແມນມຄວາມສາຄນ. ແຕເຖງເຖງຢາງໃດກຕາມ, ເພອຊວຍໃນການ ອະທບາຍຜນກະທບ ໃນຂອບເຂດແຫງຊາດ, ໂດຍສະເພາະສາລບ ສດຕພດເລານ ນ ທຜນກະທບ ຈະເຫນໄດໜອຍລງ ໃນລະດບຊາດ, ດ ງນ ນ, ຜນກະທບໃນລະດບຍອຍລງມາຂອງຊາດ ເປນ 3 ລະດບ (ຂງເຂດ, ເມອງ ແລະ ທອງຖນ) ແມນໄດຮບພຈາລະນາ. 4 ລະດບ ໄດຖກການດ ຄດ ງລມນ: ລະດບຊາດ National — ທ ວປະເທດອດສະຕາລ ລະດບຂງເຂດ — ຂງເຂດດານມສນຖານທາງກາຍຍະພາບ ຫ ພມສນຖານທາງການເມອງ ທພວພນກບ ການລວມກນຂອງເມອງ, ໂດຍທວໄປແລວແມນລດ ເຖງແມນວາອາດມຂຍກເວນກບລດທໃຫຍກວາ ເຊນ ອດສະຈາລຕາເວນຕກ. ລະດບເມອງ - ຂງເຂດດານມສນຖານທາງກາຍຍະພາບ ຫ ພມສນຖານທາງການເມອງ ທພວພນກບ ການລວມກນຂອງ ຊມຊນ, ໂດຍທວໄປແລວ ເປນພາກໜງທຖກຮບຮ ຂອງລດ, ຕວຢາງເຊນ ເຂດພາກເໜອ ຕາເວນຕກ ຄອຍຊນ ແລະ ທ ງພຽງ ຫ Far North Queensland ຂ ນທອງຖນ — ຊມຊນດໜງ ຂອງບານເຮອນ ຫ ຜປະກອບການ , ຕວຢາງເຊນ ຊມຊນທຢຊນນະບດ, ຕວເມອງ ຫ ພນທລດຖະບານທອງຖນ .

ໃນແຕລະ ລະດບ ຜນກະທບ ໄດຖກ ອະທບາຍ ເປນແບບນາມມະທາ ຊ ງທງເປນໄປບໄດ ທຈະສາມາດເຫນໄດກບຕາ, ຂອງຄວາມສາຄນພຽງເລກນອຍ, ມຄວາມສາຄນ ແລະ ມຄວາມສາຄນສງ. ຮບແບບທາງນາມມະທານ ແມານໄດຖກກາວໄວລມນຄ:

ຄວາມບເປນໄປໄດ ທຈະເປນຜນກະທບທສາມາດເຫນໄດປະຈກຕາ ແມນບສາມາດຈາແນກຄວາມແຕກຕາງໄດຢາງປກະຕຈາກ ຄວາມຜນແປໂດຍທວໄປຂອງແຕລະວນ ໃນມາດຕະເກນຄດເລອກ.

31

ຜນກະທບໃດໜງ ທມຄວາມສາຄນໜອຍທສດແມນບຖກຄາດຫວງ ວາຈະສາງຜນເສຍຫາຍຕເສດຖະກດ, ແຕຈະນາໄປສ ການເພມຂນພຽງເລກນອຍ ໃນອດຕາການຕາຍ ຫ ຄວາມຜດປກກະຕ, ຫ ການຫດລງເລກນອຍໃນຜນຜະລດ. ສາລບປດໃຈທບແມນການຄາ, ຜນກະທບທບຄາດວາຈະສາງຄວາມເສຍຫາຍ ຕມນຄາອນແທຈງຂອງເກນຄດເລອກ, ເຖງແມນວາມນຄາຂອງ ເກນຄດເລອກ ຈະຖກນາມາພຈາລະນາຖເປນການລບກວນ. ຜນກະທບຕາງໂດຍທວໄປຈະຖເປນ ການຍອນກບຄນໄດ.

ຜນກະທບທເຫນສາຄນໄດ ຈະສາງຄວາມເສຍຫາຍຕເສດຖະກດ ໂດຍຜານ ການເພມຂນປານກາງ ໃນອດຕາການຕາຍ ແລະ ຄວາມຜດປກກະຕ, ຫ ການຫດລງປານກາງ ໃນຜນຜະລດ, ສາລບ ປດໃຈທບເປນການຄາ, ມນຄາທແທຈງຂອງເກນຄດເລອກ ຈະຖກພຈາລະນາ ເປນ ເຮດໃຫນອຍລງ ແລະ ສາງຄວາມເສຍຫາຍ ທສາຄນ. ຜນກະທບອາດບສາມາດຍອນກບຄນໄດ.

ຜນກະທບທມຄວາມສາຄນສງ ຈະສາງຄວາມເສຍຫາຍຕເສດຖະກດ ໂດຍຜານ ການເພມຂນຢາງສງໃນອດຕາການຕາຍ ແລະ ຄວາມຜດປກກະຕ, ຫ ການຫດລງຢາງໃຫຍຫວງ ໃນຜນຜະລດ, ສາລບ ປດໃຈທບເປນການຄາ, ມນຄາທແທຈງຂອງເກນຄດເລອກ ຈະຖກພຈາລະນາ ເປນ ເຮດໃຫເສຍຫາຍຢາງຮນແຮງ ແລະ ເອາຄນບໄດ.

ສາລບແຕລະ ເກນຄດເລອກທາງກງ ແລະ ທາງອອມແຕລະອນ, ຜນກະທບ ໃນລະດບທອງຖນ, ເມອງ, ຂງເຂດ ແລະ ລະດບຊາດ ແມນຈະຖກປະເມນໂດຍນາໄຊ ຕາຕະລາງ 6. ຈດປະສງ ແມນເພອຄດເລອກ ແຖວທເໝາະສມ ສາລບເກນຄດເລອກນ ນ ຈາກຕາຕະລາງ. 4 ມນຄາເລານແມນໄດຖກແປຄວາມໝາຍ ເປນ ຄະແນນຜນກະທບ (ເຊ ງເປນ A-F) ຕາມທສະແດງໄວໃນຕາຕະລາງ 6. ຜນໄດຮບສດທາຍ ຂອງບດຝກຫດນ ແມນ ມ 7 ຄະແນນຜນໄດຮບ ສາລບ 7 ເກນຄດເລອກ ທາງກງ ແລະ ທາງອອມ ທຖກນາໃຊໂດຍ Biosecurity Australia..

ການການການການປະປະປະປະເມນເມນເມນເມນຜນຜນຜນຜນໂດຍໂດຍໂດຍໂດຍລວມ ຂອງລວມ ຂອງລວມ ຂອງລວມ ຂອງຜນຜນຜນຜນກະທບກະທບກະທບກະທບ ການປະເມນ ຂອງຜນກະທບລວມ ສາລບ ແຕລະສດຕພດ ແມນກການດໂດຍ ການປະສມຄະແນນ (A-F) ທເປນນາມມະທາ ສາລບແຕລະຜນກະທບທາງກງ ແລະ ທາງອອມເຂາກນ ໂດນນາໃຊ ລະບຽບການຕດສນໃຈໃນລາດບຕາງໆ ຂອງຕາຕະລາງ 7. ລະບຽບເລານ ແມນ ເປນອນສະເພາະແຍກຈາກກນ ແລະ ໂກນາສະເໜເປນລາດບ ທມນປາກດມໃນລາຍການ. ຕວຢາງເຊນ , ຖາລະບຽບຕວທາອດ ບໄດນາໄຊ ສະນ ນ ລະບຽບທສາມຈະຖກພຈາະລະນາ ແລະ ອ ນໆ ຈນກວາ ຈະມລະບຽບໃດໜງນາໃຊ.

32

ຕາຕະລາງຕາຕະລາງຕາຕະລາງຕາຕະລາງ 6666 ຕວຢາງ: ການປະເມນຂອງຜນກະທບໃນລະດບ ທອງຖນ, ເມອງ , ຂງເຂດ ແລະ ລະດບຊາດ ———— ວທການປະຕບດຂອງ Biosecurity AustraliaBiosecurity AustraliaBiosecurity AustraliaBiosecurity Australia

ຕາຕະລາງ ຕາຕະລາງ ຕາຕະລາງ ຕາຕະລາງ 7777 ຕວຢາງ: ‘: ‘: ‘: ‘ຫກການຫກການຫກການຫກການ’’’’ ສາລບການການດ ຄະແນນຜນກະທບທາງກງ ແລະ ທາງອອມ ———— ວທການປະຕບດຂອງ Biosecurity AustraliaBiosecurity AustraliaBiosecurity AustraliaBiosecurity Australia

ລະດບລະດບລະດບລະດບ ທອງທອງທອງທອງຖ ນຖ ນຖ ນຖ ນ ເມອງເມອງເມອງເມອງ ຂງຂງຂງຂງເຂດ ເຂດ ເຂດ ເຂດ ປະປະປະປະເທດເທດເທດເທດ ຄະຄະ ຄະຄະ

ແນນຜ

ນແນ

ນຜນ

ແນນຜ

ນແນ

ນຜນ ກ

ະທບ

ກະທບ

ກະທບ

ກະທບ

FFFF ມຄວາມສາຄນຢາງສງ

EEEE ມຄວາມສາຄນຢາງສງ ມຄວາມສາຄນ

DDDD ມຄວາມສາຄນຢາງສງ ມຄວາມສາຄນ ໜອຍທສດ

CCCC ມຄວາມສາຄນຢາງສງ ມຄວາມສາຄນ ໜອຍທສດ ເປນໄປບໄດທ ຈະເຫນໄດ

BBBB ມຄວາມສາຄນ ໜອຍທສດ ເປນໄປບໄດທ ຈະເຫນໄດ

ເປນໄປບໄດທ ຈະເຫນໄດ

AAAA ໜອຍທສດ ເປນໄປບໄດທ ຈະເຫນໄດ

ເປນໄປບໄດທ ຈະເຫນໄດ

ເປນໄປບໄດທ ຈະເຫນໄດ

ຄະແນນຜນກະທບ ຜນກະທບໂດບລວມ ພຈາລະນາໃຫເປນ

1 ຜນກະທບ ຂອງສດຕພດ ທກຽວຂອງກບ ເກນຄດເລອກໃດກຕາມທາງກງ ແລະ ທາງອອມ ແມນເປນ ‘F

ສງທສດ

2 ຜນກະທບ ຂອງສດຕພດ ທກຽວຂອງກບ ເກນຄດເລອກຫາຍກວາໜງແມນເປນ ‘E’

ສງທສດ

3 ຜນກະທບ ຂອງສດຕພດ ທກຽວຂອງກບ ເກນຄດເລອກອນດຽວແມນເປນ ‘E’ ແລະ ຜນກະທບ ຜນກະທບ ຂອງສດຕພດ ທກຽວຂອງກບ ເກນຄດເລອກແຕລະອນທເຫອ ແມນເປນ ‘D’

ສງທສດ

4 ຜນກະທບ ຂອງສດຕພດ ທກຽວຂອງກບ ເກນຄດເລອກອນດຽວແມນເປນ ‘E’ ແລະ ຜນກະທບ ຜນກະທບ ຂອງສດຕພດ ທກຽວຂອງກບ ເກນຄດເລອກແຕລະອນທເຫອ ແມນບເປນ ‘D’

ສງ

5 ຜນກະທບ ຂອງສດຕພດ ທກຽວຂອງກບ ເກນຄດເລອກທງໝດແມນເປນ ‘D’

ສງ

6 ຜນກະທບ ຂອງສດຕພດ ທກຽວຂອງກບ ເກນຄດເລອກອນໜງ ຫ ຫາຍກວາ ແມນເປນ ‘D’

ປານກາງ

7 ຜນກະທບ ຂອງສດຕພດ ທກຽວຂອງກບ ເກນຄດເລອກທງໝດແມນເປນ ‘C’

ປານກາງ

8 ຜນກະທບ ຂອງສດຕພດ ທກຽວຂອງກບ ເກນຄດເລອກອນໜງ ຫ ຫາຍກວາ ຖກພຈາລະນາເປນ ‘C’

ຕ າ

9 ຜນກະທບ ຂອງສດຕພດ ທກຽວຂອງກບ ເກນຄດເລອກທງໝດແມນເປນ ‘B’

ຕ າ

10 ຜນກະທບ ຂອງສດຕພດ ທກຽວຂອງກບ ເກນຄດເລອກອນໜງ ຫ ຫາຍກວາ ຖກພຈາລະນາເປນ‘B’

ຕ າຫາຍ

11 ຜນກະທບ ຂອງສດຕພດ ທກຽວຂອງກບ ເກນຄດເລອກທງໝດແມນເປນ ‘A’

ໜອຍທສດ

33

3333....5555 ການການການການປະປະປະປະເມນເມນເມນເມນຜນຜນຜນຜນຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມສຽງສຽງສຽງສຽງລວມ ລວມ ລວມ ລວມ ຄວາມສຽງ ແມນສດໂຄງສາງໃດໜງຂອງຄວາມເປນໄປໄດ ຂອງເຫດການທກາລງເກດຂນ

ແລະ ຜນກະທບ ທເກດຈາກເຫດການດ ງກາວ. ການປະສມ ໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການເຂາມາ,ການເກດຂນ ແລະ ການແຜກະຈາຍ ຂອງສດຕພດ ເຂາກບ ຜນໄດຮບ ການປະເມນຜນກະທບ ໄດສະໜອງ ການປະເມນໃດໜງ ຂອງ ‘ຄວາມສຽງທບມຂອບເຂດ’ພວພນກບ ແຕລະສດຕພດ ໃນກລະນທສນຄາໄດຖກນາເຂາ ໂດຍບມມາດຕະການສຂານາໄມພດ (ການຈດການຄວາມສຽງ).

ການປະເມນຄວາມສຽງທບມ ຂອບເຂດ ແມນໄດມາຈາກ ການບປາກດມ ມາດຕະການຈດການຕຄວາມສຽງສະເພາະ. ການປະເມນຄວາມສຽງທມຂອບເຂດ ແມນໄດມາຈາກ ໃນເມ ອມາດຕະການການຈດການຄວາມສຽງຫາກຖກນາໃຊ. ຕວຢາງແມນມໃນຕາຕະລາງ 8. ຕາຕະລາງ ຕາຕະລາງ ຕາຕະລາງ ຕາຕະລາງ 8888 ຕວຢາງ: ສດການປະເມນ (ວທການປະຕບດຂອງ Biosecurity AustraliaBiosecurity AustraliaBiosecurity AustraliaBiosecurity Australia)

ຄວາມ

ຄວາມ

ຄວາມ

ຄວາມ

ເປນ

ເປນ

ເປນ

ເປນ ໄ

ປໄປ ໄປໄປໄດ

ໄດ

ໄດ

ໄດ

ຂອງ

ຂອງ

ຂອງ

ຂອງ ກ

ານການ

ການ

ການ ເ

ຂາເຂາ

ເຂາ

ເຂາ ມ

າມາ ມາມາ, , , , ກາ

ນກາ

ນກາ

ນກາ

ນ ເກດເກດ

ເກດ

ເກດ ຂ

ນ ຂ ນ

ຂ ນ

ຂ ນ ແ

ລະ

ແລະ

ແລະ

ແລະ

ການ

ການ

ການ

ການ ແ

ຜ ແຜ

ແຜ

ແຜກະ

ຈາຍ

ກະຈາ

ຍກະ

ຈາຍ

ກະຈາ

ຍ

ຄວາມເປນໄປໄດສງ

ຄວາມສຽງໜອຍທສດ

ຄວາມສຽງຕ າຫາຍ

ຄວາມສຽງຕ າ

ຄວາມສຽງປານກາງ

ຄວາມສຽງສງ ຄວາມສຽງສງທສດ

ປານກາງ ຄວາມສຽງໜອຍທສດ

ຄວາມສຽງຕ າຫາຍ

ຄວາມສຽງຕ າ

ຄວາມສຽງ ປານກາງ

ຄວາມສຽງສງ ຄວາມສຽງສງທສດ

ຕ າ ຄວາມສຽງໜອຍທສດ

ຄວາມສຽງໜອຍທສດ

ຄວາມສຽງຕ າຫາຍ

ຄວາມສຽງຕ າ ຄວາມສຽງປານກາງ

ຄວາມສຽງສງ

ຕ າຫາຍ ຄວາມສຽງໜອຍທສດ

ຄວາມສຽງໜອຍທສດ

ຄວາມສຽງໜອຍທສດ

ຄວາມສຽງຕ າຫາຍ

ຄວາມສຽງຕ າ ຄວາມສຽງປານກາງ

ຕ າສດ ຄວາມສຽງໜອຍທສດ

ຄວາມສຽງໜອຍທສດ

ຄວາມສຽງໜອຍທສດ

ຄວາມສຽງໜອຍທສດ

ຄວາມສຽງຕ າຫາຍ

ຄວາມສຽງຕ າ

ຄວາມເປນໄປໄດໜອຍທສດ

ຄວາມສຽງໜອຍທສດ

ຄວາມສຽງໜອຍທສດ

ຄວາມສຽງໜອຍທສດ

ຄວາມສຽງໜອຍທສດ

ຄວາມສຽງໜອຍທສດ

ຄວາມສຽງຕ າຫາຍ

ຜນກະທບໜອຍທສດ

ຕ າຫາຍ ຕ າ ປານກາງ ສງ ຜນກະທບແຮງສດ

ຜນຜນຜນຜນກະທບ ຂອງກະທບ ຂອງກະທບ ຂອງກະທບ ຂອງການການການການເຂາມາເຂາມາເຂາມາເຂາມາ,,,,ການການການການເກດເກດເກດເກດຂນ ຂນ ຂນ ຂນ ແລະ ການແລະ ການແລະ ການແລະ ການແຜແຜແຜແຜກະຈາຍກະຈາຍກະຈາຍກະຈາຍ

3333....6666 ສະຫບສະຫບສະຫບສະຫບຜ ຜ ຜ ຜນນນນການການການການປະປະປະປະເມ ເມ ເມ ເມນຄວານຄວານຄວານຄວາມສຽງ ມສຽງ ມສຽງ ມສຽງ ອງຕາມ ISPM ສະບບທ 11, ເພອໃຫສາເລດໄດ ບາດກາວການປະເມນຄວາມສຽງຂອງPRA:

• ທງໝດ ຫ ບາງສດຕພດ ທໄດຖກຈດປະເພດອາດສາມາດຖກພຈາລະນາຄວາມເໝາະສມສາລບການຈດການຄວາມສຽງ

• ສາລບແຕລະສດຕພດ, ທງໝດ ຫ ພາກສວນໃດໜງ ຂອງ ພນທ PRA ອາດຖກຈາແນກ ເປນພນທອນຕະລາຍ

• ການປະເມນແບບຕວເລກ ຫ ແບບນາມມະທາ ຂອງໂອກາດເປນໄປໄດ ຂອງການເຂາມາ, ການເກດຂນ ແລະ ການແຜກະຈາຍ ຂອງສດຕພດ ແລະ ການປະເມນ ຜນກະທບທາງດານເສດຖະກດ (ຮວມທງຜນກະທບທາງດານສະພາບແວດລອມ) ຈະສາເລດໄດ ແລະ ສາງເປນເອກະສານ ຫ ລະດບການປະເມນລວມໃດໜງອາດຖກຈດວາງໃຫ. ການປະເມນຄວາມສຽງລວມ ໂດຍກຽວຂອງກບຄວາມບແນນອນແມນຖກນາໃຊ ເພອການດວາການ

ຈດການແມນຈາເປນຕອງມ.

34

4444....ການການການການວວວວໄຈໄຈໄຈໄຈຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມສຽງຂອງສຽງຂອງສຽງຂອງສຽງຂອງສດສດສດສດຕຕຕຕພດພດພດພດ: : : : ບາດກາວບາດກາວບາດກາວບາດກາວ 3 3 3 3 ---- ການການການການຈດກາຈດກາຈດກາຈດການຄວາມນຄວາມນຄວາມນຄວາມສຽງສຽງສຽງສຽງ 4.1 4.1 4.1 4.1 ບດບດບດບດສະສະສະສະເໜເໜເໜເໜ

ຜນທໄດຮບຂອງບາດກາວການປະເມນຄວາມສຽງຂອງການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ ແມນການປະເມນຄວາມສຽງທບຈາກດຂອງແຕລະສດຕພດກກກນພດທກຽວຂອງ, ສດຕພດທມການປະເມນຄວາມສຽງທ ບຈາກດ ຊ ງເກນລະດບການປອງກນທເໝາະສມ (ALOP) ຂອງປະເທດນາເຂາແມນຮຽກຮອງໃຫມມາດຕະການຈດການຄວາມສຽງ ເພອຫລດຜອນຄວາມສຽງລງນ ນແມນບນລເຖງລະດບການປອງກນທເຫມາະສມ. ການການການການຈ ຈ ຈ ຈດດດດການການການການຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມສສສສຽງຽງຽງຽງແມນແມນແມນແມນຂະຂະຂະຂະບວນການບວນການບວນການບວນການຂອງຂອງຂອງຂອງ:::: ກ. ຈາແນກມາດຕະການຈາເປນເພອ ຫລດຜອນ ຄວາມສຽງສດຕພດ, - ຕອງໄດມຄວາມກຽວຂອງທສມເຫດສມຜນລະຫວາງມາດຕະການ ແລະ ການປະເມນຄວາມສຽງ. ຂ. ປະເມນ ປະສດທຜນມາດຕະການດ ງກາວ - ການເຂາມາ, ເກດຂນ ແລະ ການແຜກະຈາຍຂອງສດຕພດແມນຖກປະເມນຕາມບນດາມາດ

ຕະການທອາດຖກນາໃຊ. ຄ.ການເລອກໃຊມາດຕະການທເໝາະສມ - ບນດາມາດຕະການທຄດເລອກ ຈະບນລຜນໄດ ໃນການຫລດຜອນຄວາມສຽງ ຂອງການເຂາມາ,

ເກດຂນ ແລະ ແຜກະຈາຍ ຂອງສດຕພດ ໃຫໄດຕາມລະດບທເໝາະສມຂອງການປອງກນ ຂອງປະເທດນາເຂາ.

4.4.4.4.2222.... ທາງທາງທາງທາງເລອກເລອກເລອກເລອກຂອງຂອງຂອງຂອງການການການການຈດການຈດການຈດການຈດການຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມສຽງສຽງສຽງສຽງ ໃນພາກນ ສະໜອງ ຂມນເບອງຕ ນກຽວກບປະເພດຂອງມາດຕະການ ທນາໃຊໂດຍທວໄປ ຕການຄາພດ ຫ ຜະລດຕະພນພດ ເພອຈດການ ຄວາມສຽງ ທກຽວຂອງກບສດຕພດ ກກກນ.

ອງຕາມ ISPM ສະບບທ 11, ມາດຕະການທມ ສາມາດ ຈດປະເພດເປນໝວດແບບກວາງ ຊ ງກຽວຂອງເຖງສະພາບສດຕພດ ຂອງເສນທາງນາພາ ໃນປະເທດຕ ນກາເນດ. ສ ງເລານປະກອບດວຍມາດຕະການທ:

- ຖກນາໃຊຕຊດສນຄາ - ຖກນາໃຊເພອປອງກນ ແລະ ຫດຜອນ ການຕດແປດດ ງເດມ ໃນພດ - ເພອຮບປະກນພນທ ຫ ສະຖານທຜະລດ ບໃຫມສດຕພດ - ການກ ນຫາມສນຄາ ທາງເລອກອ ນໆ ອາດຖກຍກຂນ ໂດຍປະເທດນາເຂາ (ຕວຢາງເຊນ ການຈາກດ ການນນາ

ໃຊ ຂອງສນຄາ) ມາດຕະການຄວນມຄວາມແນນອນ ເທາທຈະເປນໄປໄດ ຕປະເພດຊດສນຄາ ແລະ ຖ ນກາ

ເນດເພອບເປນການດາເນນງານ ທກດຂວາງຕການຄາ ໂດຍການຈາກດ ການນາເຂາຜະລດຕະພນ ໃນກລະນທບສາມາດໃຫເຫດຜນໄດ.

35

ມນເປນສ ງສາຄນ ທຕອງເອາໃຈໃສວາ ມາດຕະການສຂານາໄມພດ ແມນຕອງຖກພຈາລະນາໃຫດທສດ ໃຫເປນອນເພມເຕມຕການຈດການພດທດ ແລະ ວທການປະຕບດ ຊ ງປະກອບສວນໃຫແກການຈດການຄວາມສຽງ. 4.4.4.4.2.2.2.2.1111 ທາງທາງທາງທາງເລອກເລອກເລອກເລອກສາລບສາລບສາລບສາລບຊດຊດຊດຊດສນຄາສນຄາສນຄາສນຄາ ການການການການບາບດບາບດບາບດບາບດ

ການບາບດ ໄດຖກນາໃຊໃນເງ ອນໄຂການນາເຂາ ແລະ ໃຊຫລງຈາກການເກບກຽວ ຊ ງເປນວທທາງເຄມ ຫລ ທາງກາຍະພາບ. ການນາໃຊການບາບດອນດຽວ ແມນໄດສະໜອງພນຖານຄ າປະກນສຂະນາໄມພດໂດຍທວໆໄປ. ແຕເງຢາງໃດກດ, ການບາບດແບບປະສມປະສານອາດຖກນາໃຊເພອບນລໄດລະດບປະສດທພາບທຕອງການ. ຕວຢາງເຊນ ການນາໃຊ ການບາບດທາງເຄມໂດຍວທຮມຢາ ແລະ ວທບາບດທາງກາຍະພາບ ເຊນ ການເກບມຽນໃນຫອງເຢນ. ສ ງເຫລານອາດເລງໃສ ໜງ ຫ ຫາຍ ສດຕພດ. ການການການການບາບດບາບດບາບດບາບດທາງທາງທາງທາງເຄມເຄມ ເຄມ ເຄມ

ການບາບດທາງເຄມ ເພອຈດການຄວາມສຽງທພວພນຖງສດຕພດກກກນທກຽວຂອງ ອາດຖກຈດແບງເປນ 4 ປະເພດຄ:

- ການຮມຢາ - ຢາຂາແມງໄມ - ຢາຂາເຊອລາ

ການການການການບາບດບາບດບາບດບາບດທາງທາງທາງທາງກາກາກາກາຍະຍະຍະຍະພາບພາບພາບພາບ ((((ຟຊກຟຊກຟຊກຟຊກ)))) ໂດຍໂດຍໂດຍໂດຍທວທ ວທ ວທ ວໄປເປນໄປເປນໄປເປນໄປເປນການການການການບາບດບາບດບາບດບາບດ ທບໃຊສານເຄມເພອຈດການຄວາມສຽງ ໂດຍອງໃສ ສາງເຢນ

ເກບມຽນ ຫ ຄວາມຮອນ (ອາຍຮອນ, ນ າຮອນ, ອາຍຮອນ ຫ ອາຍຊມຮອນ), ການສາຍແສງລງສ ອາດເປນທາງເລອກສາລບໃຊໃນການບາບດ ສາລບສະເພາະຜກ ແລະ ໝາກໄມ

ການການການການຈດການຈດການຈດການຈດການສດສດສດສດຕຕຕຕພດພດພດພດ ແລະແລະແລະແລະ ອອອອານາານາານາານາໄມໄມໄມໄມພດພດພດພດ

ການກວດກາ ການກວດກາ ການກວດກາ ການກວດກາ ການກວດກາແມນມາດຕະການປະຕບດ ທາງດານສຂານາໄມພດ ສາລບສດຕພດ ທສາມາດເຫນດວຍຕາເປາ ຫ ເກດລກສະນະອາການທເຫນດວຍຕາເປາ ເທງພດ ແລະ ຜະລດຕະພນພດ. ມາດຕະການໃນການກວດກາແມນ ບ ເປນການສາງຄວາມເສຍຫາຍ (ເຊນ ບໄດພວພວພນກບ ການຜາຕດຜະລດຕະພນ) ແລະ ອາດຮວມທງການນາໃຊ ແວນຂະຫຍາຍ, ແກວຂະຫຍາຍ ຫ ກອງຈລະທດ. ສາລບສດຕພດ ທມຂຫຍງຍາກ ໃນການກວດຫາດວຍຕາເປາ ແມນອາດຈາເປນຕອງມການນາໄຊ ຂ ນຕອນການປະຕບດກວດກາດວຍການຜາຕດ.

36

ລະບບ ການກກກນພາຍຫງການນາເຂາ ລະບບ ການກກກນພາຍຫງການນາເຂາ ລະບບ ການກກກນພາຍຫງການນາເຂາ ລະບບ ການກກກນພາຍຫງການນາເຂາ

ລະບບ ການກກກນພາຍຫງການນາເຂາ ແມນໄດຮບການພຈາລະນາຕະຫອດໃນຮບແບບ ການກວດກາແບບສມສະເພາະ ແຕໂດຍທວໄປແລວແມນນາໄຊສະເພາະຊດສນຄາຂະໜາດນອຍ. ລະບບນ ອາດເປນທາງເລອກ ສາລບການກວດຫາ ສດຕພດ ທສະແດງອາການຊາ ແລະ ຖກນາໃຊເລອຍໆ ເພອເລອກເຟນ ການນາເຂາເບຍແນວພນ.

ການຈາກດການແຈກຢາຍການຈາກດການແຈກຢາຍການຈາກດການແຈກຢາຍການຈາກດການແຈກຢາຍ, , , , ໄລຍະເວລາຂອງການນາເຂາ ແລະ ການນາໃຊສດທາຍ ໄລຍະເວລາຂອງການນາເຂາ ແລະ ການນາໃຊສດທາຍ ໄລຍະເວລາຂອງການນາເຂາ ແລະ ການນາໃຊສດທາຍ ໄລຍະເວລາຂອງການນາເຂາ ແລະ ການນາໃຊສດທາຍ

ການຈາກດ ການນາໃຊສດທາຍ (ເຊນ ສາລບການປງແຕງ ແລະ ຜະລດເປນຜະລດຕະພນເທານ ນ). ການແຈກຢາຍ ຫ ໄລຍະເວລາ ຂອງການເຂາມາຂອງສນຄາ ສາມາດຫດຜອນຄວາມສຽງ ທເກດຂນໂດຍ ສດຕພດແທຈງໃດໜງ ໃຫຢໃນລະດບ ທສາມາດຍອມຮບໄດ ສາລບປະເທດນາເຂາ. ເງ ອນໄຂ ສະເພາະ ຂອງການກະກຽມ ຫ ເຄ ອນຍາຍ ຂອງຊດສນຄາເງ ອນໄຂ ສະເພາະ ຂອງການກະກຽມ ຫ ເຄ ອນຍາຍ ຂອງຊດສນຄາເງ ອນໄຂ ສະເພາະ ຂອງການກະກຽມ ຫ ເຄ ອນຍາຍ ຂອງຊດສນຄາເງ ອນໄຂ ສະເພາະ ຂອງການກະກຽມ ຫ ເຄ ອນຍາຍ ຂອງຊດສນຄາ ເງ ອນໄຂສະເພາະ ອາດເກດຂນຕຊດສນຄາ ຂອງຜະລດຕະພນພດເພອຈດການກບຄວາມສຽງ ທເກດຂນ ໂດຍສດຕພດ ກກກນ ຫ ເຊອພະຍາດ. ສະພາບເງອນໄຂເລານ ອາດປະກອບດວຍຄ:

- ເງ ອນໄຂທແນນອນໃນການປະຕບດ ຫ ຫມຫ ສນຄາ ເພອປອງກນການຕດແປດ ຫ ຕດແປດຊ າຄນ

- ການເຄ ອນຍາຍຂອງສນຄາ ພາຍໃຕການກກກນ - ຂການດໃນການລາງອະນາໄມ (ເຊນ ແບບແຜນປະຕບດ ສາລບການລາງອະນາໄມ

ພດສະດບນຈແກນພດ ໃນລະຫວາງການສ ງຖາຍ, ການເກບຮກສາ ແລະ ການຂນສ ງ)

4.24.24.24.2.2.2.2.2 ທາງເລອກສາລບການ ປອງກນ ຫ ຫດຜອນ ການຕດແປດ ໃນພດ ທາງເລອກສາລບການ ປອງກນ ຫ ຫດຜອນ ການຕດແປດ ໃນພດ ທາງເລອກສາລບການ ປອງກນ ຫ ຫດຜອນ ການຕດແປດ ໃນພດ ທາງເລອກສາລບການ ປອງກນ ຫ ຫດຜອນ ການຕດແປດ ໃນພດ

ມາດຕະການສາລບ ການສະກດກ ນ ຫ ຫດຜອນການຕດແປດໃນພດ ອາດປະກອບດວຍ: - ການຈດການສດຕພດ ແລະ ຄວາມສະອາດຂອງພດ - ປກພດໃນ ສະພາບແວດລອມທຖກປອງກນ - ເກບກຽວພດໃນຊວງອາຍທເໝາະສມ ຫ ໄລຍະເວລາສະເພາະ ຂອງປ - ສະຖານະພາບທບເປນຕວທໃຫອາໃສ - ການຜະລດ ໃນລະບບການຢງຢນໃດໜງ

ທາງເລອກສາລບ ການຈດການຄວາມສຽງ ໄດຖກກາວໄວຢາງລະອຽດຂາງລມນຄ: ການຈດການສດຕພດ ແລະ ຄວາມສະອາດຂອງພດການຈດການສດຕພດ ແລະ ຄວາມສະອາດຂອງພດການຈດການສດຕພດ ແລະ ຄວາມສະອາດຂອງພດການຈດການສດຕພດ ແລະ ຄວາມສະອາດຂອງພດ

ມາດຕະການຄວບຄມຕາງໆອາດສາມາດນາໃຊໄດເພອຈດການສດຕພດ ແລະ ເຊອພະຍາດ ຢໃນພາກສະໜາມ ເຊນ ການປະຕບດຮກສາຄວາມສະອາດສວນປກ, ແຜນງານຕດຕາມສດຕພດ, ນາໃຊສານຄວບຄມທເປນເຄມ (ຢາຂາແມງໄມ , ຢາຂາເຊອລາ ແລະ ອ ນໆ), ການແຍກພດອາໃສອ ນອອກນອກ ແລະ ການຫໝາກໄມ.

37

ປກປກປກປກພດພດພດພດໃນໃນໃນໃນສະພາບສະພາບສະພາບສະພາບແວດແວດແວດແວດລອມລອມລອມລອມທທທທຖກປອງກນຖກປອງກນຖກປອງກນຖກປອງກນ ພດອາດປກພາຍໃຕເງ ອນໄຂທຖກປອງກນ ເຊນ ເຮອນແກວ ຫລ ສະພາບແວດລອມທຖກ

ແຍກປຽວ ເພອປອງກນການຕດແປດໃນພດ. ເກບກຽເກບກຽເກບກຽເກບກຽວວວວພດໃນຊວງອາຍທເໝາະສມ ຫພດໃນຊວງອາຍທເໝາະສມ ຫພດໃນຊວງອາຍທເໝາະສມ ຫພດໃນຊວງອາຍທເໝາະສມ ຫ ໄລໄລໄລໄລຍະເວລາສະເພາະ ຂອງປຍະເວລາສະເພາະ ຂອງປຍະເວລາສະເພາະ ຂອງປຍະເວລາສະເພາະ ຂອງປ

ກນລະຍດນ ພວພນເຖງການເກບກຽວພດທງໃນອາຍ ທມນບມມຄວາມອອນແອຕການຕດແປດ ໂດຍສດຕພດແທຈງໃດໜງ, ຫ ໄລຍະເວລາ ຂອງປ ທສະພາບເງອນໄຂ ບອະນວຍຕການຕດແປດຂອງພດ. ສະຖານະພາບທບເປນຕວທໃຫອາໃສສະຖານະພາບທບເປນຕວທໃຫອາໃສສະຖານະພາບທບເປນຕວທໃຫອາໃສສະຖານະພາບທບເປນຕວທໃຫອາໃສ

ສນຄາບາງຊະນດສາມາດຊຂາຍໄດບນພນຖານທວາມນເປນທຮບຮວາ ຢໃນ ‘ສະຖານະພາບທບເປນຕວທໃຫອາໃສ’ ໃຫແກສດຕພດ ກກກນໃດໜງ. ສດຕພດອາດບສາມາດຕດແປດ ສນຄາ ໃນໄລຍະຂອງການພດທະນາອນແນນອນໃດໜງ (ເຊນ ໝາກໄມດບ, ບທນສກເຕມປຽມ ຫລ ບຖກທາລາຍ). ການຜະລດ ໃນລະບບການຢງຢນໃດໜງການຜະລດ ໃນລະບບການຢງຢນໃດໜງການຜະລດ ໃນລະບບການຢງຢນໃດໜງການຜະລດ ໃນລະບບການຢງຢນໃດໜງ

ແຜນການຢງຢນອາດນາໃຊເພອຄ າປະກນວາແນວພນ ແລະ ໜານກາເບຍ ແມນບມພະຍາດສະເພາະໃດໜງ ຕວຢາງເຊນ ພດອາດຜະລດໂດຍຜຜະລດທຖກອະນຍາດ ແລະ ຖກກວດກາສາຫລບພະຍາດແທຈງ ໃນຊວງໄລຍະທຕກລງກນເປນໄລຍະ ໂດຍຜານການຮບຮອງ ຫ ນກກວດກາທຮບຮອງຈາກອງການຂອງລດ. ການຄວບຄມແມນຈາເປນເພອຮບປະກນ ຄວາມຄງເດມ ຂອງແນວພນ ແລະ ເບຍພດ ແມນຖກຮກສາຕະຫລອດໄລຍະຂະບວນການຜະລດ ແລະ ການຂນສ ງ. ລະບບການຢງຢນ ແມນຫນທາງທມປະສດທພາບຫາຍ ເພອຮກສາ ແນວປກ ໃຫມສຂະພາບດຕາມທຮນ ນ ແລະ ສວນໃຫຍມກໃຊ ໃນການຈດການກບ ເຊອພະຍາດມນຝລ ງ, ມນຕ ນ, ສະຕເບຣ, ຖ ວ ແລະ ໜແໜງຂອງບນດາຕ ນໄມໃຫໝາກ ໃນບນດາພດຕາງໆ. 4.24.24.24.2.3 .3 .3 .3 ທາງທາງທາງທາງເລອກເລອກເລອກເລອກເພອເພອເພອເພອຮບປະກນຮບປະກນຮບປະກນຮບປະກນວາວາວາວາພນທພນທພນທພນທໃດໜງ ໃດໜງ ໃດໜງ ໃດໜງ ແມນແມນແມນແມນ ''''ປອດປອດປອດປອດສດສດສດສດຕຕຕຕພດພດພດພດ'''' ເພອຫດຜອນຄວາມສຽງຂອງສດຕພດໃຫເຫອໜອຍທສດ, ປະເທດທນາເຂາອາດຈດໝວດພດ ຫລຜະລດຕະພນພດ ຈາກພນທ ຊ ງຢ ງຢນວາປອດສດຕພດ. ISPM ທກຽວຂອງມຄ:

• ISPM ສະບບທ 4 ເງ ອນໄຂສາລບການສາງຕ ງເຂດປອດສດຕພດ (FAO,1995) • ISPM No.10 ເງ ອນໄຂສາລບການສາງຕ ງສະຖານທຜະລດປອດສດຕພດໃນບອນ

ຜະລດ ແລະ ແຫງຜະລດປອດສດຕພດ (FAO 1999)

38

ເຂດເຂດເຂດເຂດປອດປອດປອດປອດສດຕສດຕສດຕສດຕພດພດພດພດ ເຂດປອດສດຕພດແມນນາໃຊເພອຊກຍການສ ງອອກພດ ແລະຜະລດຕະພນພດຕາງໆ ຊ ງເຂດພນທດ ງກາວແມນໄດຖກສາງຕ ງ, ບວລະບດຮກສາ ແລະ ກວດກາໃຫປອດສດຕພດ ໂດຍສອດຄອງກບ ISPM ສະບບທ 4 ທການດເຂດປອດສດຕພດ ຫ PFA (pest-free area) ຄ: ເປນເຂດໃດໜງທບມສດຕພດສະເພາະເກດຂນໂດຍການຢງຢນທາງວທະຍາສາດ ແລະ ໃນກລະນທເໝາະສມ ສະພາບເງອນໄຂນ ໄດຖກຮກສາຢາງເປນທາງການ.

ISPM ສະບບທ 4 ໄດການດ 4 ອງປະກອບ ຫລ ຂ ນຕອນທຖເອາເປນການສາງຕ ງແລະການສບຕຮກສາເຂດປອດສດຕພດຄ:

- ລະບບເພອການສາງຕ ງການປອດສດຕພດ - ມາດຕະການສຂານາໄມພດເພອຮກສາການປອດສດຕພດ - ກວດ ແລະ ຢງຢນ ການປອດສດຕໄດຖກຮກສາໄວ - ລະບບເອກະສານ ແລະ ທບທວນຄນ ມນມຫລາຍຕວຢາງຂອງໃນການນາໃຊແນວຄວາມຄດເຂດປອດສດຕພດ ເພອສະນບ

ສະໜນການຄາຂາຍພດ ແລະ ຜະລດຕະພນພດ. ສະຖານທຜະລດສະຖານທຜະລດສະຖານທຜະລດສະຖານທຜະລດປອດປອດປອດປອດສດສດສດສດຕພດຕພດຕພດຕພດ ຫລຫລຫລຫລ ແຫງແຫງແຫງແຫງຜະລດຜະລດຜະລດຜະລດ ແນວຄວາມຄດສ ງເສມ ເຂດ ປອດສດຕພດ ໄດຖກພດທະນາເພມເຕມ ISPM ສະບບທ 10 ໂດຍໂດຍສມໃສການຈດການສດຕພດ ໃນຂອບເຂດຫວໜວຍການຜະລດ (ຕວຢາງເຊນ ສວນປກ, ພາກສະໜາມ ແລະ ເຮອນແກວປກພດ) 4444.2.2.2.2.4 .4 .4 .4 ວທປະຕບດແບບເປນລະບບວທປະຕບດແບບເປນລະບບວທປະຕບດແບບເປນລະບບວທປະຕບດແບບເປນລະບບ ISPM ສະບບທ 14 ການນາໃຊມາດຕະການແບບປະສມປະສານຢໃນກາມະວທແບບເປນລະບບ ສາລບການຈດການ (FAO 2002) ໄດອະທບາຍວາ ກາມະວທເປນລະບບນໄດປະສມປະສານເອາມາດຕະການຈດການຄວາມສຽງສດຕພດ ເພອປະຕບດໄດຕາມລະດບປອງກນສຂານາໄມພດ ທເໝາະສມຂອງປະເທດນາເຂາ. ໃນກລະນທເໝາະສມ ການປະຕບດແບບເປນລະບບໄດສະໜອງ ວທທາງເລອກທເທາທຽມກບການປະຕບດ ເຊ ນ: ການບາບດດວຍການກາຈດສດຕພດພາຍນອກ. ໂດຍເປນທາງເລອກ ມນໄດປຽນແທນ ມາດຕະການຈາກດທເຂມງວດກວາເກ າ ເຊນວາການເກອດຫາມ. ສ ງນສາມາດສາເລດໄດ ໂດຍການພຈາລະນາຜນກະທບແບບປະສມລວມຂອງສະພາບເງອນໄຂ ແລະ ວທການປະຕບດທແຕກຕາງກນ. ການປະຕບດແບບເປນລະບບໃຫໂອກາດພຈາລະນາວທການທງກອນ ແລະ ຫລງການເກບກຽວ ທປະກອບສວນຢາງມປະສດພາຍຕການຈດການຄວາມສຽງສດຕພດ . ວທການປະຕບດແບບເປນລະບບຄວນຖກພຈາລະນາເປນທາງເລອກໃນການຈດການຄວາມສຽງ ຍອນການປະສມປະສານຂອງມາດຕະການ ອາດຫລດຜອນການກດກ ນການຄາກວາວທການເລອກອ ນ (ໂດຍສະເພາະທາງເລອກແມນການເກອດຫາມ).

39

ອງຕາມ ISPM No.14 ວທການປະຕບດແບບເປນລະບບ ມຄວາມຕອງການສອງມາດຕະການຫລ ຫລາຍກວາທບຂນຕກນ. ທາໄດປຽບຂອງວທການປະຕບດແບບເປນລະບບນແມນຄວາມສາມາດນາໃຊຕຄວາມຜນແປ ແລະ ຄວາມບແນນອນ ໂດຍດດແປງຕວເລກ ແລະ ສາງຄວາມເຂມແຂງໃຫແກມາດຕາການເພອປະຕບດໄດຕາມລະດບການປອງກນ ດານສຂານາໄມພດທເໝາະສມ ແລະ ຄວາມເຊ ອໝ ນ. ISPM ສະບບທ 14 ອະທບາຍວາ ວທການປະຕບດແບບເປນລະບບ ອາດຖກພຈາລະນາໃນກລະນ ມໜງ ຫລ ຫລາຍກວາ ເງ ອນໄຂຕໄປນ ຄ:

• ມາດຕະການສະເພາະແມນ: - ບຕອບສະໜອງໄດຄບຖວນຕາມລະດບປອງກນສຂານາໄມພດທເໝາະສມຂອງປະເທດນາເຂາ - ບມໃຊ (ຫລອາດໃຊບໄດແລວ) - ເປນໄພ (ຕສນຄາ, ສຂະພາບຄນ, ສະພາບແວດລອມ) - ບກມທນ - ກດກ ນທາງການຄາເກນຄວນ - ບສາມາດນາໃຊໄດ

• ສາຍພວພນສດຕພດ ແລະ ຕວທໃຫອາໃສສດຕພດ ເປນທຮດ • ການປະຕບດແບບເປນລະບບໄດພສດໃຫເຫນວາມປະສດທຜນຕສດຕພດ/ສະພາບສນຄາທ

ຄາຍກນ • ມຄວາມສາມາດປະເມນປະສດທພາບຂອງມາດຕະການ ແຕລະອນທາງດານປະລມານ ແລະ

ຄນນະພາບ. • ວທການປກ, ເກບກຽວ, ຫມຫ, ຂນສ ງ ແລະແຈກຢາຍ ແມນເປນທຮຈກ ແລະ ໄດ

ມາດຕະຖານ. • ມາດຕະການແຕລະອນ ຕອງມການຕດຕາມແລະ ກວດແກ • ການເກດຂນຂອງສດຕພດແມນເປນທຮຈກ ແລະສາມາດຕດຕາມໄດ • ການປະຕບດແບບເປນລະບບແມນກມທນ (ເຊນ ພຈາລະນາມນຄາ ແລະ/ຫລ ບລມາດ

ສນຄາ) ເປນເປນເປນເປນຫຍງຫຍງຫຍງຫຍງຈງຈງຈງຈງຕອງຕອງຕອງຕອງພດທະນາພດທະນາພດທະນາພດທະນາ ການປະຕບດແບບເປນລະບບການປະຕບດແບບເປນລະບບການປະຕບດແບບເປນລະບບການປະຕບດແບບເປນລະບບ????

ມາດຕະການການຈດການຄວາມສຽງສດຕພດຕາງໆ ສາມາດຖກປະສມເຂາກນເປນການປະຕບດແບບະເປນລະບບ ທເປນພນຖານ ສາລບເງ ອນໄຂການນາເຂາ ເພອບນລໄດຕາມລະດບປອງກນດານສຂານາໄມພດທເໝາະສມຂອງປະເທດນາເຂາ. ຄດ ງການພດທະນາຂອງທກ ໆ ມາດຕະການຈດການຄວາມສຽງສດຕພດ, ມາດຕະການເຫລ ານຕອງຖສາຄນໃນຄວາມບແນນອນຂອງຄວາມສຽງ ການປະຕບດແບບເປນລະບບ ຈງຄວນໄດຮບການພຈາລະນາ ຍອນເຫດຜນດ ງຕໄປນ:

• ຊວຍຍກສງກນໄກ ຕກບຄວາມສຽງເປາໝາຍ. • ຫດຜອນການອງໃສມາດຕະການດຽວ, ເຊນ ການບາບດດວຍການກາຈດສດຕພດ ໂດຍນາ

ໃຊ ທງວທທາງເຄມ ແລະ ກາຍຍະພາບ ເພອຂາສດຕພດ.

40

• ເພມທະວການອານາໄມ ແລະ ການກາຈດສດຕພດແບບຍນຍງ, ຊ ງຈານວນນ ງຖກປະຖມ ໃສວທການບາບດອ ນ.

• ທາງເລອກວທການກາຈດສດຕພດດວຍເຄມ ອາດສາງປນຫາກຽວກບສຂະພາບ ແລະ ສ ງແວດລອມ ແລະ ບາງວທກໄດຖກປະຖມໄປຍອນວາສານຕກຄາງໃນສນຄາເປນທຍອມ ຮບບໄດ.

• ແຮງກດດນໃຫຍກເລກ ສານ Methyl bromide, ຊ ງຖກນາໃຊຢາງກວາງຂວາງ ໃນການບາບດກາຈດສດຕພດ ສາລບສນຄາຈານວນຫາຍ ໃນການຄາສາກນ ແຕກຍງບທນມສານອ ນ ເພອທດແທນທເປນການຍອມຮບໄດ

• ວທການບາບດດວຍເຄມ ແລະ ກາຍຍະພາບ ແມນມລາຄາແພງ ແລະ ບເໝາະສມກບສດຕພດເປາຫມາຍທງໝດ ໂດຍສະເພາະເຊອພະຍາດ

ການປະຕບດແບບການປະຕບດແບບການປະຕບດແບບການປະຕບດແບບເປນລະບບຈະເປນລະບບຈະເປນລະບບຈະເປນລະບບຈະໄດຮບການໄດຮບການໄດຮບການໄດຮບການພດທະນາແນວໃດພດທະນາແນວໃດພດທະນາແນວໃດພດທະນາແນວໃດ????

ອງຕາມ ISPM ສະບບທ 14 ການພດທະນາວທການປະຕບດແບບເປນລະບບ ອາດຖກຈດຕ ງປະຕບດໂດຍ ປະເທດນາເຂາ ຫລ ປະເທດສ ງອອກ ແລະ ດທສດແມນທງສອງປະເທດຮວມມກນ.ຂະບວນການພດທະນາການປະຕບດແບບເປນລະບບ ອາດລວມເອາ ການປກສາຫາລກບພາກອດສະຫະກາ, ສະມາຄມນກວທະຍາສາດ ແລະ ກບໜງ ຫລ ຫລາຍຄການຄາ. ແຕເຖງຢາງໃດກຕາມ, NPPO ຂອງປະເທດນາເຂາຈະເປນຜຕດສນໃຈ ຄວາມເໝາະສມລະບບວທການ ໃຫຖກຕອງຕາມຂການດຂອງຕນ. ອງຕາມການພຈາລະນາການໃຫເຫດຜນທາງດານເຕກນກ, ມຜນກະທບໜອຍທສດ, ຄວາມໂປງໃສ, ການບຈາແນກປະຕບດ ແລະ ຄວາມເປນໄປໄດໃນທາງປະຕບດ.

ຢໃນ ISPM ສະບບທ 14 ການພດທະນາວທການປະຕບດແບບເປນລະບບ ແມນປະກອບດວຍ:

- ການຮບເອາ ການວໄຈຄວາມສຽງ ທຈາແນກ ຄວາມສຽງສດຕພດ ແລະ ການໃຫລາຍລະອຽດກຽວກບເສນທາງນາພາ.

- ການການດ ກລະນໃດ ເມ ອໃດ ມາດຕະການຈດການ ຈະເກດຂນ ຫ ສາມາດນາໄຊ. - ຈາແນກຄວາມແຕກຕາງລະຫວາງ ມາດຕະການທ ຈາເປນຕລະບບ ແລະ ປດໃຈຕາງໆ. - ຈາແນກມາດຕະການທມອດສະຫະ ແລະ ບມອດສະຫະ ແລະ ທາງເລອກຕາງໆ ເພອ

ປະຕບດຕກບຄວາມບແນນອນ. - ປະເມນແຕລະມາດຕະການ ແລະ ປະສດທພາຍຂອງການປະສມປະສານຂອງມາດ

ຕະການ ທຈາເປນຕລະບບ. - ປະເມນຄວາມເປນໄປໄດ ແລະ ຂຈາກດຕການຄາ. - ຈດຕ ງປະຕບດ ທມການສາງເປນເອກະສານປະກອບ ແລະ ການລາຍງານ.

41

ວທການປະຕບດໃດ ສາມາດ ນາມາປະສມປະສານເຂາກນເປນການປະຕບດແບບວທການປະຕບດໃດ ສາມາດ ນາມາປະສມປະສານເຂາກນເປນການປະຕບດແບບວທການປະຕບດໃດ ສາມາດ ນາມາປະສມປະສານເຂາກນເປນການປະຕບດແບບວທການປະຕບດໃດ ສາມາດ ນາມາປະສມປະສານເຂາກນເປນການປະຕບດແບບເປນເປນເປນເປນລະບບລະບບລະບບລະບບ???? ການປະຕບດແບບເປນລະບບ ໄດສະໜອງໂອກາດ ໃຫພຈາລະນາ ວທການປະຕບດ ກອນ

ແລະ ຫງການເກບກຽວ ເຊນ ວາ ເຂດປອດສດຕພດ, ການປະຕບດແບບເຂດຕະກາ, ການອະນາໄມ, ການກາຈດສດຕພດໃນສວນປກ, ການກາຈດສດຕພດພາຍຫງການເກບກຽວ ແລະ ການກວດກາທຕອບສະໜອງໃຫແກ ການຈດການຄວາມສຽງທມປະສດທພາບ. ວທການປະຕບດທໄດບການປະສມປະສານ ໃນການປະຕບດແບບເປນລະບບ ໄດຖກການດ ໄວໃນ ISPM ສະບບທ14 ແລະ ຈດເປນລາຍການໄວໃນ ຕາຕະລາງ 9.

ຕາຕະລາງທຕາຕະລາງທຕາຕະລາງທຕາຕະລາງທ 9 9 9 9 ວທການວທການວທການວທການທໄດຮບການປະສມປະສານທໄດຮບການປະສມປະສານທໄດຮບການປະສມປະສານທໄດຮບການປະສມປະສານ ເຂເຂເຂເຂາາາາໄວໄວໄວໄວໃນໃນໃນໃນການປະຕບດແບບເປນລະບບການປະຕບດແບບເປນລະບບການປະຕບດແບບເປນລະບບການປະຕບດແບບເປນລະບບ ກອນປກກອນປກກອນປກກອນປກ

• ແນວປກແຂງແຮງດ • ແນວພນຕານທານ ຫລ ບມຄວາມອອນແອ • ເຂດປອດສດຕພດ, ສະຖານທ ຫລ ແຫງຜະລດ • ການຂນຖະບຽນຜຜະລດ ແລະ ການຝກອບຮມ

ກອນການເກບກຽວກອນການເກບກຽວກອນການເກບກຽວກອນການເກບກຽວ • ການຢງຢນ/ການຈດກາພນທຜະບດ ( ເຊນ ການກວດ, ການບາບດ ກອນການເກບກຽວ,

ຢາກາຈດສດຕພດ ແລະ ການຄວບຄມແບບຊວະພາບ) • ສະພາບເງອນໄຂທຖກປອງກນ (ເຊນ ເຮອນແກວປກພດ ແລະ ການຫໝາກໄມ) • ຕດວງຈອນຂະຫຍາຍພນຂອງສດຕພດ • ການຄວບຄມທາງເຂດຕະກາ (ເຊນ: ການອານາໄມ ຫ ການຄວບຄມຫຍາ) • ການເກດຂນຂອງສດຕພດຕ າ (ຕເນອງ ຫລ ເວລາສະເພາະ) • ທດສອບ

ການເກບກຽວການເກບກຽວການເກບກຽວການເກບກຽວ • ການເກບກຽວໃນໄລຍະຂະຫຍາຍໂຕສະເພາະ ຫລ ໄລຍະເວລາໃນປ • ແຍກຜະລດຕະພນທຕດເຊອອອກໄປ, ການກວດກາເພອຄດເລອກ • ໄລຍະການສກແກ / ການເຫມ • ອານາໄມ (ເຊນ ແຍກການປນເປອນອອກ ແລະ ທາລາຍ) • ເຕກນກການເກບກຽວ (ເຊນ ການປະຕບດຕຜນຜະລດ)

ການບາບດການບາບດການບາບດການບາບດຫລງການເກບກຽວຫລງການເກບກຽວຫລງການເກບກຽວຫລງການເກບກຽວ ແລະແລະແລະແລະ ການປະຕບດຕຜນຜະລດການປະຕບດຕຜນຜະລດການປະຕບດຕຜນຜະລດການປະຕບດຕຜນຜະລດ

42

• ການບາບດເພອກາຈດ, ຂາເຊອ ຫລ ແຍກສດຕພດອອກ ( ເຊນ ການຮມຢາ, ສາຍແສງ, ການເກບດວຍຄວາມເຢນ, ຄວາມຄມບນຍາກາດ, ລາງ, ຂດຖ, ອາບຂເຜງ, ແຊນ າ ແລະ ອບຮອນ)

• ກວດກາ ແລະ ຈດລະດບ (ລວມທງການຄດເລອກ ໃນໄລຍະການສກທແທຈງ) • ການອານາໄມ (ລວມທງການແຍກເອາສວນໃດໜງ ຂອງພດອາໃສອອກຖມ) • ການຢງຢນ ສ ງອານວຍໃນການຫມຫ • ການສມເກບຕວຢາງ • ການທດສອບ • ວທການຫມຫ • ຄດເລອກບອນເກບຮກສາ

ການຂນການຂນການຂນການຂນສ ສ ສ ສ ງງງງ ແລະແລະແລະແລະ ການແຈກຢາຍການແຈກຢາຍການແຈກຢາຍການແຈກຢາຍ • ການບາບດ ແລະ ການປງແຕງໃນເວລາຂນສ ງ • ການບາບດ ແລະ ການປງແຕງໃນເວລາມາເຖງ • ການຈາກດການນາໃຊສດທາຍ, ການແຈກຢາຍ ແລະ ດານນາເຂາ • ການຈາກດໄລຍະການນາເຂາ ຍອນຄວາມແຕກຕາງດານລະດການລະຫວາງແຫງກາເນດ

ແລະ ປາຍທາງ • ວທການຫມຫ • ການກກກນພາຍຫລງການນາເຂາ • ການກວດກາ ແລະ/ຫລ ການທດສອບ • ຄວາມໄວ ແລະ ປະເພດຂນສ ງ • ການອານາໄມ (ປາດສະຈາກການຕດແປດຂອງສນຄາ)

4.3 4.3 4.3 4.3 ການການການການເລອກເລອກເລອກເລອກນານານານາໃຊໃຊໃຊໃຊມາດມາດມາດມາດຕະການຕະການຕະການຕະການການການການການຈດການຈດການຈດການຈດການຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມສຽງສຽງສຽງສຽງ

ການເລອກນາໃຊມາດຕະການການຈດການຄວາມສຽງຄວນໃຫເປນໄປຕາມບດບນຍດ ຂອງຂຕກລງ SPS ດ ງນ:

- ມາດຕະການຕອງຢເທງພນຖານຫກການທາງວທະຍາສາດ - ມາດຕະການທການດຂນໂດຍ ອງການສາງມາດຕະການສາກນ ແມນຕອງນາມາພຈາລະນາ. - ມາດຕະການທນາໄຊຕອງຢບນພນຖານຂອງຄວາມຈາເປນ ເພອປກປອງ ຊວດ ແລະ

ສຂະພາບຂອງ ຄນ, ສດ ແລະ ພດ - ມຜນກະທບໜອຍທສດຕການຄາ - ມາດຕະການຕອງບເປນ ສ ງກດຂວາງທແອບແຝງຕການຄາ - ມາດຕະການຕອງບຖກນາໃຊຕາມລາພງໃຈ - ມາດຕະການຕອງບເປນການຈາແນກປະຕບດລະຫວາງ ປະເທດສ ງອອກຕາງໆ ໃນກລະນ ທ

ມສະພາບເງອນໄຂຄາຍຄກນ

43

- ມາດຕະການຕອງມນາໄຊໄດ ໂດຍພຈາລະນາປດໃຈ ທາງດານວຊາການ, ການດາເນນງານ ແລະ ເສດຖະກດ ທພວພນກບການປະຕບດງານຂອງພວກມນ.

4.4 4.4 4.4 4.4 ການຢງຢນການຢງຢນການຢງຢນການຢງຢນ ການຈດການຄວາມສຽງປະກອບດວຍການພຈາລະນານາໃຊວທການທເໝາະສມສອດຄອງ.

ສາລບພດ ແລະ ຜະລດຕະພນພດ ສ ງທສາຄນທສດ ຂອງການປະຕບດເລານ ແມນການຢງຢນທາງດານສຂານາໄມພດ. ການຢງຢນສຂານາໄມພດການຢງຢນສຂານາໄມພດການຢງຢນສຂານາໄມພດການຢງຢນສຂານາໄມພດ ISPM ສະບບທ 12 ໄດການດ ຈດປະສງ ຂອງການຢງຢນສຂານາໄມພດຄ:

ການຢງຢນສຂານາໄມພດ ແມນອອກໃຫເພອສະແດງວາ ຊດສນຄາພດ ແລະ ຜະລດຕະພນ ພດ ຫລ ວດຖຄວບຄມອ ນ ແມນຖກຕາມເງອນໄຂຂການດໃນການນາເຂາ ແລະ ສອດຄອງກບຄາກາວຢງຢນ ຕາມແບບຮາງໃບຢງຢນທເໝາະສມ. .ໃບຢງຢນສຂານາໄມຄວນອອກໃຫໄດເພອຈດ ປະສງນເທານ ນ. ແບບຮາງໃບຢງຢນໄດສະໜອງ ຄາກາວທເປນມາດຖານ ແລະ ຮາງທຕອງໄດ ປະຕບດ ຕາມ ສາລບການກະກຽມຢງຢນສຂານາໄມພດຢາງເປນທາງການ. ອນນແມນຈາເປນ ເພອຮບຮອງ ວາ ເອກກະສານແມນນາໃຊໄດ ແລະ ຖກຈາແນກໄດໂດຍງາຍ ແລະ ມຂມນຂາວສານ ທສາຄນຕອງໄດລາຍງານ ຢໃນນ ນ.

ປະເທດທນາເຂາຄວນຮຽກຮອງໃຫມໃບຢງຢນສຂານາໄມພດສາລບວດຖຄວບຄມເທານ ນ. ວດຖຄວບຄມ ແມນລວມມ ສນຄາຕາງໆ ຄ: ຕ ນພດ, ຫວ ແລະ ໜ ຫລ ເມດພນເພອຂະຫຍາຍ, ໝາກໄມ, ພດຜກ, ດອກໄມຈາກການຕດ ຫລ ຊດອກໄມ, ແກນພດ ພດສະດປກ. ການຢງຢນສຂານາໄມພດ ຍງອາດຖກນາໄຊສາລບ ຜະລດຕະພນພດ ທຜານການປງແຕງແລວ ໃນກລະນທຜະລດຕະພນດ ງກາວ ຕາມສະພາບທາງທາມະຊາກຂອງມນ ຫ ການປງແຕງຂອງມນ ແມນມ ຄວາມອາດສາມາດທຈະນາເອາສດຕພດຄວບຄມເຂາມາ (ເຊນ: ຝາຍ, ໄມ). ໃບຢງຢນສຂານາໄມພດຍງ ອາດຕອງມ ສາລບວດຖຄວບຄມອ ນໆ ອກເຊນ: ຕບນຈເປາ, ພາຫະນະ ແລະ ສ ງມຊວດ). ປະເທດນາເຂາອາດບຄວນຮຽກຮອງການຢງຢນສຂານາໄມພດ ສາລບຜະລດຕະພນ ທໄດຜານການປງແຕງ ໃນລະດບ ທເຫນວາ ພວກມນບມຄວາມອາດສາມາດ ໃນການນາເຂາມາສດຕພດ ຄວບຄມ ຫ ສາລບວດຖຄວບຄມອ ນໆ ທບຈາເປນຕອງມມາດຕະການດານສຂານາໄມພດ.

NPPO ຕອງໄດເຫນດນາກນທງສອງຝາຍ ຖາມຄວາມເຫນແຕກຕາງກນ ລະຫວາງປະເທດ ທນາເຂາ ແລະ ສ ງອອກ ກຽວກບການໃຫເຫດຜນຢ ງຢນທຈາເປນຕອງມການຢງຢນສຂານາໄມພດ. ການປຽນແປງໃດໆທພວພນກບຄວາມຕອງການ ສາລບການຢງຢນສຂານາໄມພດ ຕອງຖກຕອງຕາມ ຫລກການຄວາມໂປງໃສ ແລະ ການບຈາແນກປະຕບດ. 4.5 4.5 4.5 4.5 ການການການການສະຫລບສະຫລບສະຫລບສະຫລບກຽວກບກຽວກບກຽວກບກຽວກບການຈດການຄວາມສຽງການຈດການຄວາມສຽງການຈດການຄວາມສຽງການຈດການຄວາມສຽງ

ຜນໄດຮບຈາກຂະບວນການ ຈດການຄວາມສຽງແມນອາດຈະບສາມາດການດໄດມາດ ຕະການ ທເໝາະສມ ຫລ ອາດມທາງເລອກໜງ ຫລ ຫລາຍທາງເລອກ ເພອນາໃຊໃນການ ຫລດຜອນຄວາມສຽງສດຕພດ ທຕດພນກບສນຄາ. ເພອເຮດໄດຕາມລະດບປອງກນອນເໝາະສມ ຂອງປະເທດນາເຂາ. ບນດາມາດຕະການເລານ ຈາກພນຖານຂອງລະບຽບການສຂານາໄມພດ ຫລ

44

ເງ ອນໄຂຂການດທຕ ງຂນ ຜານໃນຂະບວນການເຈລະຈາ ແລະ ຂຕກລງສອງຝາຍລະຫວາງ NPPO ຂອງປະເທດນາເຂາ ແລະ ປະເທດສ ງອອກ 5 5 5 5 ການຕດຕການຕດຕການຕດຕການຕດຕສ ສານສ ສານສ ສານສ ສານ ແລະແລະແລະແລະ ການສະຫບຮບຮອງການສະຫບຮບຮອງການສະຫບຮບຮອງການສະຫບຮບຮອງບດປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດບດປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດບດປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດບດປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ

ການຕດຕສ ສານທາງດານຄວາມສຽງສດຕພດ ແມນເປນທຮບຮໂດຍທວໄປວາເປນຂ ນຕອນ ການຕອບຮບ ທໃຫມການແລກປຽນຂມນລະຫວາງອງການປອງກນພດແຫງຊາດ ແລະ ພາກສວນ ທກຽວຂອງ ແຕບແມນ ການສ ງຖາຍຂມນແບບຝາຍດຽວທງາຍດາຍ ຫ ແມນເພອສາງຄວາມ ເຂາໃຈໃຫແກພາກສວນທກຽວຂອງຕສະພາບຄວາມສຽງສດຕພດເທານ ນ ແຕມນຍງໝາຍເຖງການ ຮວມເອາຄາເຫນ ຂອງນກວທະຍາສາດ, ພາກສວນທກຽວຂອງ ທງພາກລດ ແລະ ເອກະຊນ, ນກການເມອງ ແລະ ຂະແໜງການອ ນໆ ໃຫສາມາດ:

- ບນລໄດ ເຖງຄວາມເຂາໃຈ ໂດຍລວມກຽວກບ ຄວາມສຽງຂອງສດຕພດ - ສາງທາງເລອກໃນການຈດການກບຄວາມສຽງສດຕພດທມຄວາມໜາເຊ ອຖ - ສາງລະບຽບການ ແລະ ນະໂຍບາຍທໜາເຊ ອຖ ແລະ ສະເໝພາບທກຽວຂອງກບ

ຄວາມສຽງສດຕພດ - ເສມຂະຫຍາຍຄວາມຮບຮ ບນດາປະເດນທາງດານສຂານາໄມພດທຢ ພາຍໃຕຂການ

ພຈາລະນາ ໃນຕອນທາຍຂອງການວໄຈຄວາມສຽງ, ອງການທຮບຜດຊອບ ຈະຕອງພຈາລະນາ ແລະ

ເລອກເອາ ມາດຕະການຈດການຄວາມສຽງສດຕພດ ບນພນຖານຜນຂອງການປະເມນ ຄວາມສຽງ ແລະ ການປກສາຫາລກບ ພາກສວນທກຽວຂອງ ເຊນ: ນກວທະຍາສາດ, ຜຈດການ, ຜຜະລດ ແລະ ຜສ ງອອກ ລ ປະເທດຄການຄາທກຽວຂອງ, ຫງຈາກນ ນຈງນາສະເໜ ເພອການດໃຫກະຊວງກະສກາ ແລະ ປາໄມ ຮບຮອງເອາເປນມາດຕະການນາໃຊເປນແຕລະກລະນຄ:

• ສາງຕ ງຂການດເງ ອນໄຂ ຫ ມາດຕະການໃນການນາເຂາສະເພາະ ສະລບພດ ແລະ ຜະລດຕະພນພດທຈະນາເຂາມາໃນ ສປປ ລາວ ຫ ;

• ເຈລະຈາກບປະເທດສ ງອອກເພອຫາຂສະຫບ ໃນການສາງຂຕກລງສອງຝາຍ ກຽວກບ ມາດຕະການຈດການຄວາມສຽງສດຕພດສາລບການສ ງອອກພດເຂາມາໃນ ສປປ ລາວ.

ພາຍຫງການຮບຮອງເອາໂດຍກະຊວງກະສກາ ແລະ ປາໄມ ຕາມຂະບວນການຂາງເທງນ ນ, ແມນຕອງແຈງໃຫອງການການຄາໂລກ ພອມທງ ອງການຈດຕ ງທກຽວຂອງ ໂດຍຜານ ຈດແຈງ/ສອບຖາມຂມນຂາວສານ ດານສຂານາໄມພດ (SPS Notification/enquiry point) ຕາມພນທະ ທການດໄວໃນ ຂຕກລງ ວາດວຍ ສຂານາໄມ ແລະ ສຂານາໄມພດ (SPS Agreement)

45

ເອກະສານຊອນທາຍ ເອກະສານຊອນທາຍ ເອກະສານຊອນທາຍ ເອກະສານຊອນທາຍ 1111 ລາຍການຂອງຂມນ ທຈາເປນຕອງສະໜອງໂດຍປະເທດສ ງອອກ ໃຫແກ ປະເທດນາເຂາ ເພອດາເນນການ ວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ

1111....0000 ຂມນກຽວກບພດຂມນກຽວກບພດຂມນກຽວກບພດຂມນກຽວກບພດ ((((ນກພດສາດນກພດສາດນກພດສາດນກພດສາດ))))

• ຊ ວທະຍາສາດ,ຜພບ • ຊ ສາມນ • ຊ ພນ / ຊະນດພດ (ອອນແອ/ຕານທານຕສດຕພດ ແລະ ພະຍາດ) • ປາຍທາງຂອງການສ ງອອກ

2222....0000 ສະຖານທຜະລດສະຖານທຜະລດສະຖານທຜະລດສະຖານທຜະລດ ((((ນກພດສາດນກພດສາດນກພດສາດນກພດສາດ)))) • ປະເທດ, ລດ, ເຂດ, ແຂວງ, ເມອງ ແລະ ອ ນໆ • ແຜນທພນທ (ທ ວໄປ ແລະ ຂະຫຍາຍກວາງ) • ຈານວນສະເໜເພອສ ງອອກ

3333....0000 ວທການປກວທການປກວທການປກວທການປກພດພດພດພດ ((((ນກພດສາດນກພດສາດນກພດສາດນກພດສາດ)))) • ການຈດການສດຕພດ ແລະ ການສາຫລວດແບບລວມ (ຂມນສາຫລວດ/ວທການສມ

ເກບຕວຢາງ, ແມງວນທອງ) • ແຫລງຜະລດຕະພນຈາກເຂດປອດສດຕພດ • ວທການເກບກຽວ, ວນທ • ການຈາກດທາງດານລະບຽບການພາຍໃນ (ເຂດປອດສດຕພດ)

4444....0000 ບນຊສດຕພດບນຊສດຕພດບນຊສດຕພດບນຊສດຕພດ ((((ນກຄ ນຄວາດານພະຍາດນກຄ ນຄວາດານພະຍາດນກຄ ນຄວາດານພະຍາດນກຄ ນຄວາດານພະຍາດ ແລະແລະແລະແລະ ແມງໄມ ແມງໄມ ແມງໄມ ແມງໄມ, , , , ນກຄ ນຄວາດານນກຄ ນຄວາດານນກຄ ນຄວາດານນກຄ ນຄວາດານຂກະເດອນຝອຍຂກະເດອນຝອຍຂກະເດອນຝອຍຂກະເດອນຝອຍ)))) • ຊ ວທະຍາສາດ, ຜຕ ງຊ • ການຈດແບງ • ຊ ຄາຍຄກນທໃຊໂດຍທວໄປ • ຊ ສາມນ (ຊ ທຍອມຮບໄດທສດ) • ພດທໃຫອາໃສ (ຊ ພນຖາມ) • ພາກສວນພດທຖກທາລາຍ • ອາຫານ/ລກສະນະການທາລາຍ • ການແຈກຢາຍ • ຮບແບບການປາກດມ (ທ ວໄປ,ບາງຄ ງຄາວ ຫລ ມໜອຍຫລາຍ) • ມາດຕະການຄວບຄມ

- ວທເຂດຕະກາ (ທາລາຍພດທໃຫອາໃສ, ປກພດໝນວຽນ, ອານາໄມ, ນາໃຊກບດກ) - ທາງດານຊວະພາບ (ໃຊແມງໄມ,ເຊອພະຍາດ, ກາຈດເຊອໃນດນ,ຕວປລະປກ,ການປອງກນແບບລວມ) - ທາງກາຍະພາບ (ຟຊກສາດ)

46

- ເຄມທມສານປະກອບອອກລດ (ສດພ ນທາງໃບ/ຜງຝນ, ວທການ, ເວລາ, ຄວາມຖຂອງການນນາໃຊ) - ຊວະວທະຍາ (ວງຈອນຊວດ, ການລະບາດ, ຕວພາຫະ, ການນາສ ງເຊອ) - ຂມນອາງອງທາງເຕກນກ ຕ ຊວະວທະຍາ ຂອງສດຕພດ - ຮາງຂມນລະອຽດ (ອາດຮຽກໄດໄດຫລງຈາກການເຮດ preliminary PRA)

5555....0000 ໂຮງໂຮງໂຮງໂຮງງານງານງານງານຫມຫຫມຫຫມຫຫມຫ • ວທການຫມຫ • ວທການກວດກາ (ອດຕາໃນການກວດກາ) • ການບາບດກາຈດສດຕພດຫລງການເກບກຽວ • ສະພາບສາງເກບມຽນ ແລະ ຄວາມປອດໄພ

6666....0000 ແຜນການສ ງອອກແຜນການສ ງອອກແຜນການສ ງອອກແຜນການສ ງອອກ ((((ນະໂຍບາຍນະໂຍບາຍນະໂຍບາຍນະໂຍບາຍ/ / / / ການຈດຕ ງປະຕບດການຈດຕ ງປະຕບດການຈດຕ ງປະຕບດການຈດຕ ງປະຕບດ)))) • ປາຍທາງສ ງອອກ • ຂ ນຕອນວທການການຢງຢນສຂານາໄມພດ ໃນປະຈບນ (ມາດຖານ/ຂການດສະເພາະ,

ຂຄວາມແຈງເພມເຕມ ແລະ ອ ນໆ)

47

ເອກະສານຊອນທາຍເອກະສານຊອນທາຍເອກະສານຊອນທາຍເອກະສານຊອນທາຍ 2 2 2 2 ແບບແບບແບບແບບຮາງ ສາລບຮາງ ສາລບຮາງ ສາລບຮາງ ສາລບການ ການການ ການການ ການການ ການສະຫບສະຫບສະຫບສະຫບຜນ ການຜນ ການຜນ ການຜນ ການວວວວໄຈໄຈໄຈໄຈຄວາມຄວາມຄວາມຄວາມສຽງສຽງສຽງສຽງສດຕສດຕສດຕສດຕພດພດພດພດ.... 1.1.1.1. ຂມນທ ວໄປຂມນທ ວໄປຂມນທ ວໄປຂມນທ ວໄປ General introduction

ຂມນຂມນຂມນຂມນທ ວໄປກຽວທວໄປກຽວທວໄປກຽວທວໄປກຽວກບ ກບ ກບ ກບ ສນຄານາເສນຄານາເສນຄານາເສນຄານາເຂ າຂ າຂ າຂ າ ປະກອບປະກອບປະກອບປະກອບດວຍດວຍດວຍດວຍ: : : : - ບກຄນ /ການຈດຕ ງ ທດາເນນການວໄຈຄວາມສຽງ; - ປະເພດຂອງສນຄາ;

- ຂງເຂດພນທສາລບການປະເມນຄວາມສຽງ - ແຫງກາເນດຂອງສນຄາ - ວທການທຖກນາ (ຊ ຂອງວທການປະຕບດ ທນາໃຊ) ຂມນຂມນຂມນຂມນຂອງສນຄາຂອງສນຄາຂອງສນຄາຂອງສນຄາ - ຊ ແລະ ຜຕ ງຊ ສນຄານ (ພດ ແລະ ຜະລດຕະພນພດ) ຊ ຂອງ ເອກະສານ ແລະ

ປຈດພມເຜຍແຜ - ສາງຂມນ ທກຽວຂອງກບ ສນຄາທນາເຂາ ປະກອບດວຍ:

o ສະຖານທປກ (ນເວດວທະຍາ, ພມສນຖານ, ສະພາບດນ ແລະ ແຜນທ) o ເນອທ ແລະ ວທການປກ o ຜນຜະລດ o ແນວພນ ແລະ ລກສະນະ ຂອງພດ ແລະ ຜະລດຕະພນພດ o ເວລາຂອງການເກບກຽວ, ວທການເກບຮກສາ o ຕະຫາດການສ ງອອກ

2222.... ການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ

ຜນຂອງການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ ທຖກລາຍງານສອດຄອງກບ ວທການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ ສາລບພດ ແລະ ຜະລດຕະພນພດ ທນາເຂາສະແດງໄວໃນພາກຂາງເທງນ ນປະກອບມຄ: 2222....1111. . . . ການເລມຕ ນ ການເລມຕ ນ ການເລມຕ ນ ການເລມຕ ນ PRA (PRA (PRA (PRA (ສະເໜປະເດນສະເໜປະເດນສະເໜປະເດນສະເໜປະເດນ)))) ວາງເນອໃນ ເຫດການ ທນາໄປສ ການຈດຕ ງປະຕບດ ການວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ ໂດຍສະໜອງ ສ ງຢ ງຢນໃຫພຽງພຖາຮ. 2222....2222.... ການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ ຄ ງທຜານມາການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ ຄ ງທຜານມາການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ ຄ ງທຜານມາການປະເມນຄວາມສຽງສດຕພດ ຄ ງທຜານມາ, , , , ສະພາບການປະຈບນ ແລະ ການກວດພບສະພາບການປະຈບນ ແລະ ການກວດພບສະພາບການປະຈບນ ແລະ ການກວດພບສະພາບການປະຈບນ ແລະ ການກວດພບ

ສດຕພດ ສດຕພດ ສດຕພດ ສດຕພດ ເກບສງລວມ ຂມນການກວດພບສດຕພດໃຫພຽງພ ຢຈດນາເຂາພດ ແລະ ຜະລດຕະພນພດ

ທຈາເປນໃຫແກການ ວໄຈຄວາມສຽງສດຕພດ ພຈາລະນາ ບນຫາຕາງໆກຽວຂອງກບການຕດສນຕສນຄາ ແລະ ສດຕພດກອນໜານ (ເຊນ

ການອະນຍາດນາເຂາ, ການຫາມບາງສດຕພດ).

48

2222....3333.... ການຈດປະເພດສດຕພດ ການຈດປະເພດສດຕພດ ການຈດປະເພດສດຕພດ ການຈດປະເພດສດຕພດ ສດຕພດ ທຂຽນໄວໃນລາຍການ ໃນຕາຕະລາງ “ການຈດປະເພດສດຕພດ” ຈະຕອງຈດ

ລາດບຕາມພະຍນຊະນະ ທມ ການຈດຊ ໜ ເລາ,ຜ າ, ຊະນດ (ຂອງແຕລະສດຕພດ). ແຕລະຊະນດຕອງຖກປະເມນ ຢາງອດສະຫະ ໂດຍຂດຕດຂມ ນທກຽວຂອງໃຫພຽງພ (ເຊນ

ກນພບເຫນໃນພນທຜະລດ, ໃນດານນາເຂາ ຫ ຖກແຍກອອກ ໃນລະຫວາງ ການຈອດລດ, ການເກບມຽນ ແລະ ອ ນໆ) 2222....4444.... ຜນກະທບ ຂອງການນາເຂຜນກະທບ ຂອງການນາເຂຜນກະທບ ຂອງການນາເຂຜນກະທບ ຂອງການນາເຂາມາ າມາ າມາ າມາ

ອງຕາມ ອດຕາໃຫຄະແນນຄວາມສຽງ ຂອງແຕລະສດຕພດ ແມນຈະຖກການດ ໃຫເປນ ສງ,ກາງ ແລະ ຕ າ. 2222....5555.... ຄວາມເປນໄປໄດຂອງການນາເຂາມາ ຄວາມເປນໄປໄດຂອງການນາເຂາມາ ຄວາມເປນໄປໄດຂອງການນາເຂາມາ ຄວາມເປນໄປໄດຂອງການນາເຂາມາ

ຄວາມເປນໄປໄດຂອງການນາເຂາມາ ຈະຖກປະເມນ ຕາມ ຈດຕາງໆ ທສະໜອງໃຫ ໃນວທການຂາງເທງນ ນ. 2.6. 2.6. 2.6. 2.6. ການສະຫບ ການສະຫບ ການສະຫບ ການສະຫບ

ສດຕພດກກກນ ຈະຖກຈາແນກ ໃຫເປນສງ, ກາງ ຫ ຕ າ ຂອງລະດບຄວາມສຽງ ອງຕາມ ທງຜນໄດຮບຂອງການປະເມນ ຜນກະທບ ຂອງການນາເຂາມາ ແລະ ຄວາມເປນໄປໄດ ຂອງການນນາເຂາມາຂອງສດຕພດ.

2.7 ການຈດການຄວາມສຽງການຈດການຄວາມສຽງການຈດການຄວາມສຽງການຈດການຄວາມສຽງ

ບນດາທາງເລອກຕາງໆໃນການຈດການຄວາມສຽງທເປນໄປໄດຕອງຖກການດຂນ ໂດຍ ຜານການປະເມນ ແລະ ນາສະເໜໃນຂ ນຕໄປ ເພອຫດຜອນຄວາມສຽງໃນການເຂາມາ ແລະ ແຜກະຈາຍຂອງສດຕພດກກກນທຕດ ແປດມາກບພດ ແລະ ຜະລດຕະພນພດໃຫໜອຍທສດ.

2.8. 2.8. 2.8. 2.8. ການເລອກເອາການເລອກເອາການເລອກເອາການເລອກເອາ ວທການຈດການຄວາມສຽງສດຕພດວທການຈດການຄວາມສຽງສດຕພດວທການຈດການຄວາມສຽງສດຕພດວທການຈດການຄວາມສຽງສດຕພດ ອງການທຮບຜດຊອບ ຈະຕອງພຈາລະນາ ແລະ ຄດເລອກເອາ ວທການຈດການຄວາມສຽງ

ສດຕພດ ຈາກບນດາທາງເລອກທນາສະເໜມານ ໂດຍຜານການປກສາຫາລກບພາກສວນທກຽວຂອງ ເຊນ: ນ ກວທະຍາສາດ, ນກຈດການ, ຜຜະລດແລະຜນາເຂາຫຈດຕ ງການເຈລະຈາ ກບປະເທດ ສ ງອອກເພອຫາຂສະຫບໃນການສາງຂຕກລງສອງຝາຍກຽວກບການຈດການຄວາມສຽງສາລບພດ ສ ງອອກມາ ສປປ ລາວ. 3333.... ຜຜຜຜ ຮາງຮາງຮາງຮາງ ແລະ ຜແລະ ຜແລະ ຜແລະ ຜກວດແກ ກວດແກ ກວດແກ ກວດແກ

3333....2222.... ຜຜຜຜ ຮາງຮາງຮາງຮາງ (ໃຫມ ຊ , ອງການຈດຕ ງ ຈດລຽງຕາມພະຍນຊະນະ) 3333....3333.... ຜກວດແກຜກວດແກຜກວດແກຜກວດແກ (ໃຫມ ຊ , ອງການຈດຕ ງ ຈດລຽງຕາມພະຍນຊະນະ)

4. 4. 4. 4. ເອກະສານອາງອງເອກະສານອາງອງເອກະສານອາງອງເອກະສານອາງອງ 5. 5. 5. 5. ຂມນທາງຊວະວທະຍາ ຂອງສດຕພດກກກນ ຂມນທາງຊວະວທະຍາ ຂອງສດຕພດກກກນ ຂມນທາງຊວະວທະຍາ ຂອງສດຕພດກກກນ ຂມນທາງຊວະວທະຍາ ຂອງສດຕພດກກກນ

49

ເອກະສານອາງອງ

1. Australian Government Department of Agriculture, Fisheries and Forestry 2007, Import Risk Analysis Handbook 2007, Canberra

2. Biosecurity Australia.2006. Plant Pest Risk Analysis Workshop Reference manual, Mach 2006. Australia Government Department of Agriculture Fisheries & forestry: Camberra.

3. ISPM. 11. 2004. Pest risk analysis for quarantine pests including analysis of

environmental risks and living modified organisms. Rome, IPPC, FAO. 4. ISPM .02. 2007. Framework for Pest Risk Analsis. Rome, IPPC, FAO. 5. Phytosanitary Standard No 10 TCN 995: 2006 – Procedures for Conducting PRA

for imported plants and plant products. Ministry of Agriculture and Rural Development. Hanoi.