บทคัดย่อ - fisheries.go.th · Tilapia is one of the most consumed fish in Thailand....

เชอดอยาตานจลชพและยาตานจลชพตกคางในการเลยงปลานล

ในจงหวดอบลราชธานและจงหวดเชยงราย

Antimicrobial Resistance and Antimicrobial Residue in Culture of Nile Tilapia

(Oreochromis niloticus) in Ubon Ratchathani and Chiang Rai Province

สรวณย วรยะอครเดชา1, เบญจพร สมฤทธเวช2* และ นต ชเชด3

Sornwanee Wiriyaakaradecha1, Benjaporn Somridhivej2* and Niti Chuchird3

ปลานลเปนปลาทนยมเลยงและบรโภคในประเทศโดยมการน ายาตานจลชพมาใชในการปองกนและรกษาโรคในการเพาะเลยง หากน ายาดงกลาวมาใชอยางไมถกตอง อาจเปนปจจยหนงทกอใหเกดเชอดอตอยาตานจลชพ และการตกคางของยาตานจลชพในปลานลสงผลกระทบ ตอการเพาะเลยงปลานลได การศกษาครงนมวตถประสงคเพ อตรวจสอบการด อตอยา Amoxicillin, Ampicillin,

ของแบคทเรย Escherichia coli, Salmonella spp. และ Vibrio spp. และตรวจสอบการตกคางของยาตานจลชพ Amoxicillin, Ampicillin, Ceftiofur, Ceftriaxone, Colistin, Enrofloxacin, Norfloxacin, Oxytetracycline, Chlortetracycline และ Doxycycline ในปลาน ลและสงแวดลอมของการเพาะเลยงปลานลจากฟารม และปลานลทจ าหนายในตลาดสดจากจงหวดอบลราชธานและจงหวดเชยงรายซงเปนแหลงเพาะเลยงปลานลทส าคญของไทย ผลการศกษาพบการดอยาตานจลชพจ านวน 3 ชนด ไดแก Ampicillin, Amoxicillin และ Oxytetracycline ใน เช อ Salmonella spp. ทความชก 5% ในปลานลทจ าหนายในตลาดจงหวดอบลราชธาน นอกจากนพบการตกคางของ ยา Enrofloxacin ในจงหวดอบลราชธานจากตวอยางทเกบจากตลาดสดปรมาณ 0.007 และ 0.03 ppm และฟารม

ปลานลทสมเกบจากทงฟารมเพาะและฟารมเลยงปลานลจงหวดเชยงรายพบการตกคางของยา Oxytetracycline ปรมาณ 3.57 และ 24.84 ppm และ Doxycycline ปรมาณ 0.122 ppm อยางไรกตาม ไมพบการดอตอยาและการตกคางของยา Colistin และยากลม Cephalosporin ซงใชในทางการแพทยเพอรกษาโรคในคน การใชยาตานจลชพทไมถกตองและไม เหมาะสม เชน การใช เพอปองกนโรค เปนสาเหตหนงของเชอดอยาตานจลชพ การจดการฟารมทด การเลอกสถานทท เหมาะสมตอการเพาะเลยง การใชยา ตานจลชพอยางมความรบผดชอบและสมเหตผล จะชวยลดปญหาเชอดอยาและการตกคางของยาตานจลชพในระบบการเพาะเลยงสตวน าได ค าส าคญ: การดอยาตานจลชพ, ยาตานจลชพตกคาง, ปลานล, อบลราชธาน, เชยงราย

บทคดยอ

วารสารการประมงอเลกทรอนกส 18 ปท 1 ฉบบท 3 กรกฎาคม – กนยายน 2561

Volume 1 Number 3 July – September 2018

Tilapia is one of the most consumed fish in Thailand. Tilapia producers are using antimicrobials for disease prevention and treatment. The improper use of antimicrobials could lead to antimicrobials resistance (AMR) and antimicrobial residue in tilapia also affecting tilapia culture system. The aim of this study is to investigate the resistance to Amoxicillin, Ampicillin, Ceftriaxone, Ciprofloxacin, Colistin and Oxytetracycline in Escherichia coli, Salmonella spp.

Colistin, Enrofloxacin, Norfloxacin, Oxytetracycline, Chlortetracycline and Doxycycline in Nile tilapia (Oreochromis niloticus) and culture environmental samples obtained from farms and local market in Ubon Ratchathani and Chiang Rai province, the

showed Salmonella spp. isolated from tilapia sold

Ampicillin, Amoxicillin and Oxytetracycline at 5%

province, Enrofloxacin residues were detected from samples obtained from local market at 0.007 and 0.03 ppm, from cage farming at 0.006, 0.005 and 0.164 ppm. In Chiang Rai province, Oxytetracycline residues were detected in tilapia collected from farms at 3.57 and 24.84 ppm and Doxycycline residues were detected in tilapia collected from farms at 0.122 ppm. However, there is no AMR and antimicrobial residue detected in Colistin and group of Cephalosporin, which are antimicrobials used in

such as disease prevention purpose is a key driver of AMR.

This data could be stimulating the primary mode of farm management, selection for suitable aquaculture site, including responsible and smart use of antimicrobials in order to reduce AMR and

antimicrobial residue in aquaculture system

residue, Nile tilapia, Ubon Ratchatani, Chiang Rai 1 สาขาวชาวทยาศาสตรการประมง คณะประมง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร Major of Fishery Science, Faculty of Fisheries, Kasetsart University 2 กองวจยและพฒนาสขภาพสตวน า Aquatic Animal Health Research and Development Division 3 ศนยวจยธรกจเพาะเลยงสตวน า คณะประมง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร Aquaculture Business Research Center (ABRC), Faculty of Fisheries, Kasetsart University *ผรบผดชอบ: กองวจยและพฒนาสขภาพสตวน า กรมประมง ถนนพหลโยธน เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900 โทร 0 2579 4122 e-mail: [email protected] *corresponding author: Aquatic Animal Health Research and Development Division, Department of Fisheries, Phaholyothin Rd, Ladyao, Jatujak, Bangkok 10900 Tel. 0 2579 4122 e-mail: [email protected]

Abstract

วารสารการประมงอเลกทรอนกส 19

ปท 1 ฉบบท 3 กรกฎาคม – กนยายน 2561


ยาตานจลชพ (Antimicrobials) หมายรวมถงยาปฏชวนะ (Antibiotics) ถกพฒนาเพอใชในการปองกนและรกษาโรคทมสาเหตจากเชอแบคทเรย และน ามาใชอยางแพรหลายในทกภาคสวน เชนทางการแพทยเพอการรกษาโรคในมนษย การปศสตว การประมง รวมทงอตสาหกรรมอาหาร อยางไรกดในชวงหลายปทผานมาการใชยาตานจลชพเพอการรกษาโรคเรมไมประสบความส าเรจ อนเนองมาจากการดอยาตานจลชพของเชอแบคทเรย ปญหาดงกลาวนไดทวความรนแรงมากขนและถกจดเปนปญหาของมวลมนษยชาตทวโลก (นธมาและคณะ, 2558; กระทรวงสาธารณสข, 2560) ปจจยส าคญทกอใหเกดปญหาดงกลาวน คอ การใชยาตาน จลชพทไมถกตอง เชน ใชยาเพอการปองกนมากกวาการรกษา ใชยามากเกนความจ าเปน ใชยาโดยไมทราบชนดของเชอกอโรค และการใชยาทนอกเหนอจากทระบในฉลาก ซงทงหมดนเหนยวน าใหเกดการดอยาของเชอแบคทเรย (มาลน, 2532; สยมพร, 2539) ซงอาจสงผลตอการขาดยาเพอการรกษาโรคในอนาคตจนไมสามารถควบคมวกฤตของการระบาดของโรคได การแกปญหาการดอยาตานจลชพจ าเปนตองอาศยความรวมมอจากหลายภาคสวน โดยภาคสวนการประมงและการเพาะเลยงสตวน าไดถกก าหนดใหมสวนรวมในการแกปญหาตามแผนยทธศาสตรการจดการการดอยาตานจลชพประเทศไทย พ.ศ. 2560 – 2564 ซงเปนแผนยทธศาสตรฉบบแรกของประเทศไทยเพอการแกปญหา ทส าคญน

การเพาะเลยงสตวน ามบทบาทส าคญเพมมากขน ในปจจบนเนองจากเปนแหลงทผลตอาหารเพอทดแทนการจบสตวน าในธรรมชาต ปลานลเปนปลาทมความส าคญ ทางเศรษฐกจเปนทนยมบรโภคในประเทศไทยและสามารถ สงขายตางประเทศในรปแบบของเนอปลานลแชแข ง (Frozen tilapia fillet) ไดอกดวย สงผลใหมการเลยงปลานลอยางกวางขวางทงเพอการยงชพและเพอการคาโดยแหลงเพาะเลยงปลานลทส าคญในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคเหนอของประเทศไทย คอ จงหวดอบลราชธาน และจงหวดเชยงราย

ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร (2558) รายงานวาผลผลตปลานลในป พ.ศ. 2558 ของจงหวดอบลราชธานและ

โดยปลานลทผลตไดจะจ าหนายทงในประเทศและสงออกไปยงตางประเทศ (สพรม, 2555) เกษตรกรสวนใหญปลอยปลา ทความหนาแนนสงเพอใหไดผลผลตมากทสดสงผลใหเกดโรคระบาดไดงายและเกดความเสยหายตอทงผลผลตและรายไดของเกษตรกร สงผลใหมการน ายาตานจลชพมาใชในการปองกนหรอรกษาโรค และเกษตรกรขาดความรความเขาใจในการใชยาตานจลชพสงผลใหเชอแบคทเรยทอยในสตวน าและในสงแวดลอมของการเพาะเลยงเกดการดอตอยาตานจลชพได และอาจมการตกคางของยาตานจลชพในปลานลอกดวย (Tello et al., 2010)

เ ช อ แบคท เ ร ย Escherichia coli, Salmonella spp. และ Vibrio spp. เปนแบคทเรยแกรมลบ ทสามารถ พบไดในแหลงน าและสามารถกอใหเกดโรคทมากบอาหาร (Foodborne disease) ในมนษยได เชน โรคทองรวง ตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะ โรคตดเชอในกระแสเลอด แผล

(อสยาและวชรนทร, 2553; อรอนงค, 2555; Kanget al., 2014) การพบแบคทเรยทงสามชนดในสนคาเพอการบรโภค จงใชเปนดชนบงชถงสขอนามยขนพนฐานและการปนเปอน ในแหลงทมาของสนคานน ๆ หากเชอเหลานเกดการดอยาอาจเกดปญหาในการใชยาตานจลชพเพอการรกษาโรคทงในสตวและมนษยได และการใชยาตานจลชพทไมถกตองอาจสงผล ตอการตกคางของยาตามมา ดงนนการศกษาครงนจะชวย ใหทราบขอมลและสถานะของการดอยาในเชอแบคทเรยกลมทกอใหเกดโรคทมากบอาหาร รวมทงการตกคางของยาตาน จลชพในปลานลและน าซงเปนสงแวดลอมของการเพาะเลยง อนจะน าไปสการหาแนวทางเพอการจดการตอเชอดอยา ต านจ ลชพ ในการ เพาะ เล ย ง ส ตว น า ใ หถ กต องและมประสทธภาพ ตลอดจนลดปญหายาตานจลชพตกคางในสนคาปลานลดวย

บทน า




วธการศกษา

อบลราชธาน (UB) เชยงราย (CR)

จด-ครงทเกบตวอยาง แหลงทมา จด-ครงทเกบตวอยาง แหลงทมา

UB1-1, UB1-2 ฟารม อ.เดชอดม CR 1-1, CR 1-2 ฟารม อ.พาน UB 2-1, UB2-2 ตลาดสด อ.วารนช าราบ CR 2-1, CR 2-2 ตลาดสด อ.เมอง UB 3-1, UB 3-2 ตลาดสด อ.เมอง CR 3-1, CR 3-2 ตลาดสด อ.เวยงชย

UB 4-1 ฟารม อ.เหลาเสอโกก CR 4-1 ฟารม อ.เวยงชย UB 5-1 ฟารม อ.พบลมงสาหาร CR 5-1 ฟารม อ.พาน UB 6-2 ฟารม อ.วารนช าราบ CR6-2 ฟารม อ.พาน UB 7-2 ฟารม อ.วารนช าราบ CR 7-2 ฟารม อ.เมอง

ตารางท 1 รายละเอยดจดเกบตวอยางในจงหวดอบลราชธานและจงหวดเชยงราย

วตถประสงคการวจย

1. สถานทศกษา

1. เพอตรวจสอบการดอตอยาตานจลชพจ านวน 6 ชนด

Colistin และ Oxytetracycline ของแบคทเรย Escherichia coli, Salmonella spp. และ Vibrio spp. ทแยกไดจากปลานลและน าในการเพาะเลยงปลานล จากจงหวดอบลราชธานและจงหวดเชยงราย

2. เพอตรวจหายาตานจลชพตกคางจ านวน 10 ชนด ไดแก Amoxicillin, Ampicillin, Ceftiofur, Ceftriaxone, Colistin, Enrofloxacin, Norfloxacin, Oxytetracycline, Chlortetracycline และ Doxycycline ในปลานลและน าในการเพาะเลยงปลานลจากจงหวดอบลราชธานและจงหวดเชยงราย

สมเกบตวอยางปลานลมชวตและน าในระบบการ

เพาะเลยงจากฟารมเพาะเลยงปลานล และปลานลมชวตในตลาดสด ในจงหวดอบลราชธานและจงหวดเชยงราย โดยเกบตวอยางจงหวดละ 2 ครง

ครงละ 5 จด เกบตวอยางทระดบความชก 5% ในระหวางเดอนตลาคม 2560 – มนาคม 2561 โดยรายละเอยดจดเกบตวอยางในจงหวดอบลราชธาน (UB) และจงหวดเชยงราย (CR) แสดงตามรปท 1 และตารางท 1




ภาพท 1 แผนทแสดงจดเกบตวอยางปลานลและน า: ( A) CR1 – CR7 = จดเกบตวอยางในจงหวดเชยงราย และ (B)UB1 – UB7 = จดเกบตวอยางในจงหวดอบลราชธาน




บทน า 2.1 การตรวจหาเชอดอยาตานจลชพ

สมเกบตวอยางปลานลมชวตและตวอยางน าจากจงหวดทเปนตวแทนในการศกษาครงน ตามหลกเกณฑของ Bondad - Reantaso et al. (2001) โดยเกบตวอยางปลาจากฟารม ๆ ละ 55 ตวอยาง และตวอยางน าฟารมละ 3 ตวอยาง ส าหรบปลานลจากตลาดสด จ านวนปลาทสมเกบขนอยกบจ านวนปลาทมจ าหนายในตลาดขณะเขาสม น า Tricaine Methane Sulfonate (MS - 2 2 2 ; Sigma, USA) ทความเขมขน 100 มลลกรมตอลตร (ปวณา, 2550) มาใชในการสลบปลานล หลงจากนนบนทกน าหนกและความยาวของปลาแตละตว แลวผาเปดชองทองปลานลดวยเทคนค ปลอดเชอ น าล า ไสปลานลจ านวน 5 ตว มารวมเปน 1 ตวอยางรวม ตดล าไสปลานลเปนชนเลก ๆ แลวน าตวอยางล าไสจ านวน 25 กรม ใสในขวดโพลเอททลน(Polyethylene; PE) ปลอดเชอทม Buffer Peptone Water (BPW; Oxoid, UK) ปรมาตร 225 มลลลตร หากล าไสทไดมน าหนกนอยกวา 25 กรม ใหปรบอตราสวนของล าไส : BPW ใหไดอตราสวน 1 : 9 น าขวดตวอยางไปบมทอณหภม 37 องศาเซลเซยส นาน 18 – 24 ชวโมง หลงจากนนน าตวอยางปรมาตร 1 มลลลตร ใสในหลอดแกวทม Tryptic Soy Broth (TSB; Oxoid, UK) ปรมาตร 9 มลลลตร แลวน าไปบมทอณหภม 37 องศาเซลเซยส นาน 18 – 24 ชวโมง หลงจากนนน าไปจ าแนกเชอ

Salmonella spp. และ Vibrio spp. ตามวธการข อ ง US Analysis Manual (FDA-BAM, 2001)

ส าหรบตวอยางน า สมเกบจากฟารมเพาะเลยง ปลานลเทานน โดยเกบตวอยางฟารมละ 3 จด จดละ 1,000 มลลลตร (กรณเลยงปลาในบอ เกบตวอยางบรเวณน าเขาบอ บรเวณทมการใหอาหารและบรเวณน าออก กรณเลยงปลา ในกระชง เกบตวอยางบรเวณตนกระชง ในกระชง และทายกระชง) โดยเกบทความลก 100 เซนตเมตร จากผวน า น าตวอยางน าจากทง 3 จดเกบน า มาใสรวมในขวด PE ปลอดเชอ ขนาด 5 ลตร จากนนน าน าจากขวดดงกลาวปรมาตร 25 มลลลตร ใสในขวดทม BPW ปรมาตร 225 มลลลตร น าไปบมทอณหภม 37 องศาเซลเซยส นาน 18 – 24 ชวโมง

นาน 18 – 24 ชวโมง แลวจงน าไปจ าแนกเชอแบคทเรยบรสทธ ทตองการศกษา 3 ชนด ไดแก E. coli, Salmonella spp. และ Vibrio spp. ตามวธการของ US Food and Drug

(FDA-BAM, 2001)

2.2 การตรวจหายาตานจลชพตกคาง สมเกบตวอยางปลานลมชวตจ านวน 500 กรม ใสในถงพลาสตกแลวน าไปแชในน าแขง สมเกบตวอยางน าปรมาตร 1,000 มลลลตร โดยจดเกบตวอยางน าเปนไปตามขอ 2.1 บรรจน าใสขวด PE ปลอดเชอ แลวหอดวยกระดาษอลมเนยมฟอยล น าตวอยางปลาและน ามาเกบรกษาทอณหภม -20 องศาเซลเซยส เพอน าไปตรวจหายาตานจลชพตกคาง ยงหองปฏบตการกลาง (ประเทศไทย) จ ากด ตรวจหาการตกคาง ของยาตานจลชพจ านวน 10 ชนด ไดแก กลม Penicillin ประกอบดวย Amoxicillin (AML), Ampicillin (AMP) ตามว ธ ก า ร ข อ ง MacNeil (2003), ก ล ม Cephalosporins ประกอบดวย Ceftriaxone (CEF), Ceftiofur (EFT), Colistin (CT) ตามวธการของ Pérez-Burgos et al. (2012), กลม Fluoroquinolones ประกอบด วย Enrofloxacin (ENR), Norfloxacin (NOR) ตามวธการของ Corcia et al. (2002) และกลม Tetracycline ประกอบดวย Chlortetracycline (CTC), Doxycycline (DO) แ ล ะ Oxytetracycline (OT) ตามวธการของ Cinquina et al. (2003) 3.1 เชอ Escherichia coli

น าตวอยางจากหลอด TSB ในขอ 2 มาเจอจางดวยน ากลนปลอดเชอลดลงครงละ 10 เทา (Ten - fold dilution) น าตวอยางทเจอจางแลวปรมาตร 1 มลลลตร หยดลงบนแผนอาหารเลยงเชอจ าเพาะ 3M Petrifilm™(3M, USA) น าไปบม ทอณหภม 37 องศาเซลเซยสนาน 24 ชวโมง น าเชอทได มาขด(streak) บนจานอาหารเลยงเชอ TSA บมทอณหภม 37 องศาเซลเซยส นาน 18 – 24 ชวโมง

2. การเกบตวอยาง

3. การจ าแนกเชอบรสทธ




3.2 เชอ Salmonella spp. น าตวอยางจากหลอด TSB ในขอ 2 ปรมาตร

1 ม ลล ล ต ร มา ใส ในหลอดแก วท ม อาหาร เล ย ง เช อ Rappaport - Vassiliadis Soya Peptone Broth (RVS; Oxoid, UK) ปรมาตร 9 มลลลตร น าไปบมท อณหภม 42 องศาเซลเซยส เปนเวลา 18 – 24 ชวโมง จากนนน าตวอยางจากหลอด RVS ปรมาตร 20 ไมโครลตร เกลย (spread) บนจานอาหารเลยงเชอ XLD (Oxoid, UK) น าไป

ไดมา streak บนจานอาหารเล ยง เช อ XLD แลวบม ทอณหภม 37 องศาเซลเซยส นาน 18 – 24 ชวโมง

3.3 เชอ Vibrio spp. น าตวอยางจากหลอด TSB ในขอ 2 ปรมาตร 20 ไมโครลตร spread บนจานอาหารเลยงเชอ Thiosulfate Citrate Bile salt Sucrose Agar (TCBS; Oxoid, UK) น าไปบมทอณหภม 37 องศาเซลเซยส เปนเวลา 18 – 24 ชวโมง จากนนน าเชอทไดมา streak บนจานอาหารเลยงเชอ TCBS แลวบมทอณหภม 37 องศาเซลเซยส นาน 18 – 24 ชวโมง น าเชอแบคทเรยบรสทธจากขอ 3.1 – 3.3 ทมลกษณะทางกายภาพจ าเพาะตามคมอ FDA - BAM (2001)

37 องศาเซลเซยส นาน 18 – 24 ชวโมง แลวน ามาทดสอบลกษณะทางชวเคม (Bergey et al., 1984) หลงจากนนยนยนเชอดวยชดทดสอบ API 20E (Biomerieux, France) น าเชอแบคทเรยบรสทธทไดมาละลายดวยน าเกลอทความเขมขน 0.85% ใหไดความขนเทากบ McFarland’s Standard เบอร 0.5 น าตวอยางปรมาตร 100 ไมโครลตร spread ลงบน Muller - Hinton Agar (MHA; Oxoid, UK) แลวน าแผนยามาตรฐานไดแก Amoxicillin (AML,10 µg), Ampicillin (AMP, 10 µg), Ceftriaxone (CRO, 30 µg), Ciprofloxacin (CIP, 5 µg), Colistin (CT, 10 µg) แ ล ะ Oxytetracycline (OT, 30 µg) วางบนจานอาหารเลยงเชอดงกลาวโดยมเชอแบคทเรยอางอง ไดแก Escherichia coli ATCC 25922 (Biomedia (Thailand) Co., Ltd) เป น เช อแบคทเรยกลมควบคมในการศกษาครงน จากนนน าตวอยางไปบมทอณหภม 37 องศาเซลเซยส เปนเวลา18 – 24 ชวโมง วดเสนผานศนยกลางบรเวณรอบวงใส (clear zone) น าคา ทไดมาแปลผลโดยเปรยบเทยบตามตารางของ Galani et al., 2 0 0 8 แ ล ะ The Clinical and Laboratory Standards Institute Guidelines (CLSI, 2016)

4. การทดสอบการดอตอยาตานจลชพ

ผลการศกษาและวจารณ

1. ลกษณะทวไปและการจดการของฟารม

ต ว อย า งท ใ ช ในการศ กษาคร งน ร วบรวมมา

ซ งป ระ เภทการ เล ย ง จะแตกต า งกน ไ ด แก บ อด น บ อซ เ มนต และกระช ง ข อม ลล กษณะท ว ไป

ของฟาร มกา ร เล ย ง และการจ ดกา รความยาว เฉล ย

ท ม าแสดง ไว ในตารา งท 2




จดเกบ

ตวอยาง

ลกษณะทวไป

การใชยาตานจลชพ

UB 1

- ฟารมเพาะและอนบาลลกปลานลในบอดน ปลอยปลานลหนาแนนท 25 ตว/ตารางเมตร ใชน าบาดาลและน าฝน - ตงอยหางจากชมชน ไมมหองน าในพนทฟารม - ใชอาหารส าเรจรปขนทะเบยน ใหอาหารวนละ 2 ครง - การเกบตวอยางครงท 1 ความยาวปลาเฉลย 13.91±2.77 ซม. ครงท 2 ความยาวปลาเฉลย 9.64±1.25 ซม.

ไมมการใชยา

ตานจลชพ

UB 2 - ตลาดสดเทศบาลขนาดใหญ มการจ าหนายปลาแมน าและปลานลจ านวนมาก - ปลานลมาจากกระชงทเลยงบรเวณแมน ามลในพนท อ.วารนช าราบ - การเกบตวอยางครงท 1 ความยาวปลาเฉลย 29.24±2.27 ซม. ครงท 2 ความยาวปลาเฉลย 26.27±2.82 ซม.

ไมมขอมล

UB 3 - ตลาดสดเทศบาลขนาดกลาง มการจ าหนายปลาแมน าและปลานลจ านวนไมมาก - ปลานลมาจากกระชงทเลยงบรเวณแมน ามลในพนท อ.เมอง - การเกบตวอยางครงท 1 ความยาวปลาเฉลย 30.42±1.23 ซม. ครงท 2 ความยาวปลาเฉลย 33.17±1-40 ซม.


UB 4

- ฟารมเลยงปลานลในบอดน ปลอยปลาหนาแนนท 2 ตว/ตารางเมตร ใชน าจากคลองชลประทาน - ฟารมตงอยหางจากชมชน บรเวณโดยรอบฟารมเปนทงนา บนบอปลามฟารมไก เลยงปลานลเพอยงชพ - ใชมลไกและอาหารส าเรจรปขนทะเบยนเลยงปลาโดยใหอาหารวนละ 1 ครง - อาหารเลยงไกเปนอาหารส าเรจรปขนทะเบยน - ความยาวปลาเฉลย 20.65±2.26 ซม.

ไมมการใชยา

ตานจลชพในการเลยง

ตารางท 2 ลกษณะทวไป การจดการและขอมลการใชยาตานจลชพของแหลงทมาของตวอยาง




UB 5

- ฟารมเลยงปลานลในกระชงตนแมน ามล ปลอยปลานลหนาแนนท 27 ตว/ตารางเมตร - ตงอยในชมชนรมฝงน ากระชงตดขอบฝง บรเวณใกลเคยงมกระชงของเกษตรกรรายอนหลายราย - ใชอาหารส าเรจรปขนทะเบยน ใหอาหารวนละ 3 ครง - ความยาวปลาเฉลย 19.30±1.28 ซม.

ใชยา Enrofloxacin

ระหวางการเลยง

UB 6

- ฟารมเลยงปลานลในกระชง ปลอยปลานลหนาแนนท 27 ตว/ตารางเมตร - กระชงตงอยปลายแมน ามล เหนอประตน า หางจากชมชนประมาณ 2 กโลเมตร บรเวณใกลเคยงมกระชงของ เกษตรกรรายอนหลายราย

- ใชอาหารส าเรจรปขนทะเบยน ใหอาหารวนละ 2 ครง - ความยาวปลาเฉลย 24.34±1.46 ซม.

ใชยา Amoxy

(ชอทางการคา)

และ Enrofloxacin


UB 7

- ฟารมเลยงปลานลในกระชงแมน ามล ปลอยปลานลหนาแนนท 30 ตว/ตารางเมตร ไมพบชมชนบรเวณฟารม - กระชงตงอยบรเวณปลายแมน ามลซงอยดานทายของประตน า กระชงตงหางจากฝงประมาณ 500 เมตร บรเวณ ใกลเคยงมกระชงของเกษตรกรรายอนหลายราย

- ใชอาหารส าเรจรปขนทะเบยน ใหอาหารวนละ 2 ครง - ความยาวปลาเฉลย 16.27±0.99 ซม.

ใชยา Enrofloxacin


CR 3

- เปนตลาดสดขนาดกลางใน อ. เวยงชย มการจ าหนายปลานล ปลาดก และปลาชนดอน ๆ จ านวนไมมาก - ปลานลมาจากการเลยงในบอดน ในพนท อ.พาน - การเกบตวอยางครงท 1 ความยาวปลาเฉลย 27.21±1.37 ซม. การเกบตวอยางครงท 2 ความยาวปลาเฉลย 28.56±1.17 ซม.


CR 4

- ฟารมเลยงปลานลในกระชงภายในอางเกบน าแมตาก ปลอยปลานลหนาแนนท 33 ตว/ตารางเมตร - ฟารมตงอยในชมชนขนาดเลกกระชงตงอยบรเวณตอนตนของอางเกบน าหางจากฝง 500 เมตร ภายในอางเกบน ามผเลยงปลานลอก 1 ราย แตตงหางจากกนมากบรเวณโดยรอบท าการเกษตรอน ๆ ทไมเกยวของกบการปศสตว

- ใชอาหารส าเรจรปขนทะเบยนใหอาหารวนละ 2 ครง - ความยาวปลาเฉลย 19.15±1.42 ซม.

ไมมการใชยาตานจลชพ

ในการเลยง

CR 5

- ฟารมเลยงปลานลในบอดน ปลอยปลานลหนาแนนท 3 ตว/ตารางเมตร ตงอยหางไกลชมชน บรเวณรอบฟารมเปนนาขาว ใชน าบาดาลและน าฝน

- ใหอาหารธรรมชาต 18 วนแรก ตอมาใหอาหารส าเรจรปขนทะเบยนผสมน ามะขามเปยก ใหอาหารวนละ 2 ครง ใหหญาเนเปยเปนอาหารเสรม

- ความยาวปลาเฉลย 18.16±0.92 ซม.

ไมมการใชยาตานจลชพ

ในการเลยง

CR 6

- ฟารมเลยงปลานลในบอดน ปลอยปลาหนาแนนท 6 ตว/ตารางเมตร ใชน าจากคลองชลประทาน โดยมการฆาเชอ ในน ากอนใชดวยเบนซลโคเนยมคลอไรด 1–2 กรม/น า 1 ตน ระหวางการเลยงใชจลนทรยกลมโปรไบโอตกเพอควบคมคณภาพน าและเชอกอโรคในน า

- ตงอยหางจากชมชนบรเวณรอบฟารมเปนนาขาวและบอเลยงปลานล - ใหอาหารส าเรจรปขนทะเบยน ใหอาหารวนละ 3 ครง ใชจลนทรยกลมโปรไบโอตกผสมในอาหารสปดาหละครง ความยาวปลาเฉลย 21.31±1.26 ซม.

มประวตการใชยา Enrofloxacin และ Oxytetracycline เมอ 5 ปทแลว

CR 7

- ฟารมเลยงปลานลในกระชงทขงในบอดน ปลอยปลาหนาแนนท 9 ตว/ตารางเมตร น าทใชเลยงมาไดจากตนน าทอยบนภเขา

- ฟารมตงอยหางจากชมชน บรเวณรอบฟารมเปนนาขาวและการท าไรมนส าปะหลง - ใชอาหารส าเรจรปขนทะเบยน ใหอาหารวนละ 2 มอ - ความยาวปลาเฉลย 21.31±2.35 ซม.

ใชยาOxytetracycline ผสมอาหารใหลกปลาทเพงลงปลอยเปนเวลา 7 วน เพอปองกนการตดเชอจากแบคทเรย ใชยาในลกปลา ทก ๆ รอบการเลยง

จดเกบ

ตวอยาง ลกษณะทวไป การใชยาตานจลชพ

CR 1

- ฟารมเพาะพนธและอนบาลลกปลานลในบอซเมนต ปลอยปลาหนาแนนท 2,000 ตว/ตารางเมตร ใชน าบาดาลและภายในบอจะมการหมนเวยนน าตลอดเวลา

- ตงอยในชมชนขนาดใหญ - ใชอาหารส าเรจรปขนทะเบยน ใชน าหมกมะขามปอมผสมในอาหารกระตนภมคมกน ใหอาหารวนละ 3 ครง - การเกบตวอยางครงท 1ความยาวปลาเฉลย 4.03±1.17 ซม.การเกบตวอยางครงท 2 ความยาวปลาเฉลย 6.38±0.57ซม.ซนตเมตร

มการใชยา Oxytet-racycline และ Doxycycline ผสมอาหารใหลกปลากน 1 วน เพอปองกน การตดเชอแบคทเรยจากการขนสง

CR 2

- ตลาดสดขนาดกลาง อ. เมอง มการจ าหนายปลานล ปลาดก และปลาชนดอน ๆ จ านวนไมมาก - ปลานลมาจากการเลยงในบอดน ในพนท อ.พาน - การเกบตวอยางครงท 1 ความยาวปลาเฉลย 28.64±1.34 ซม. การเกบตวอยางครงท 2 ความยาวปลาเฉลย 28.47±0.97 ซม.





ผลการแยกเชอแบคทเรย 3 ชนด จาก 2 จงหวด ทท าการศกษาพบการปนเปอนของเชอ Salmonella spp. และ E. coli แตไมพบการปนเปอนเชอ Vibrio spp. จากทกตวอยาง โดยการเกบตวอยางจากจงหวดอบลราชธานครงท 1

(UB 3) และจากฟารมเลยงปลานลในกระชงบรเวณตนแมน ามล จ านวน 1 isolate (UB 5) ในการเกบตวอยางครงท 2 พบเชอแบคทเรย E. coli จ านวน 1 isolate จากส าไสของปลานลทไดจากฟารม เพาะ - อนบาล (UB 1)

2.การปนเปอนและการดอตอยาตานจลชพ ของเชอแบคทเรย

จดเกบ

ตวอยาง

ชนด

ตวอยาง

ชนด

แบคทเรย

Isolate

ท

ผลความไวตอยาตานจลชพตอยา

AML-10 AMP-10 OT-30 CRO-30 CIP-5 CT-10

UB 3 ปลานล Salmonella spp. 1 0 (R) 0 (R) 0 (R) 31 (S) 22 (S) 12 (S)

ปลานล Salmonella spp. 2 0 (R) 0 (R) 0 (R) 31 (S) 22 (S) 12 (S)

UB 5 ปลานล Salmonella spp. 1 24 (S) 22 (S) 23 (S) 25 (S) 26 (S) 13 (S)

UB 1 ปลานล E. coli 1 17 (S) 17(S) 21 (S) 25 (S) 30 (S) 11 (S)

CR 6 ปลานล E. coli 1 18 (S) 18 (S) 23 (S) 25 (S) 34 (S) 13 (S)

น า E. coli 2 15 (S) 14 (S) 21 (S) 29 (S) 34 (S) 12 (S)

เชอแบคทเรยอางอง E. coli ATCC 25922 14 (S) 14 (S) 21 (S) 27 (S) 30 (S) 12 (S)

ตารางท 3 ตารางแสดงการดอตอยาตานจลชพของเชอ Salmonella spp. และ E. coli

หมายเหต: R (Resistance) = เชอแบคทเรยดอตอยาตานจลชพทใชในการทดสอบ, S (Susceptible) = เชอแบคทเรยไวตอยาตานจลชพทใช ในการทดสอบ

ส าหรบจงหวดเชยงราย การเกบตวอยางครงท 1 ไมพบการปนเปอนของแบคทเรยทง 3 ชนด ทศกษาจากตวอยางปลานลและน า อยางไรกดในการเกบตวอยางครงท 2 พบการปนเปอนของเชอ E. coli จาก 1 แหลงทมา จ านวน 2 isolates: จากล าไสปลานลและน าทใชในการ

ในบอดน (CR6) (ตารางท 3) ผลการ

ทงหมด 6 isolates พบการดอตอยา AML, AMP และ OT ในเชอ Salmonella spp. จ านวน 2 isolates จากปลานล ทจ าหนายในตลาดสด อ.เมอง จงหวดอบลราชธาน สวน เชอแบคทเรยจ านวน 4 isolates ไมพบการดอตอยาตาน จลชพทกชนดทใชทดสอบในครงน (ตารางท 3)




เชอ E. coli, Salmonella spp. และ Vibrio spp. ใชเปนตวแทนในการศกษาทเกยวของกบความปลอดภยของอาหารและผลตภณฑสตวน า รวมทงสงแวดลอมของการเพาะเลยงสตวน า เนองจากแบคทเรยในกลมน อาจกอใหเกดโรคทเกยวกบระบบทางเดนอาหาร ทองเสย อาหารเปนพษ และสามารถถายทอดการดอตอยาจากสตวไปสคนได จากการศกษาพบการปนเปอนของแบคทเรยดงกลาวทงหมด 2 ชน ด จ า น วน 6 isolates ไ ด แ ก Salmonella spp. (3 isolates) และ E. coli (3 isolates) การปนเปอนของแบคทเรยทพบในครงน อยในระดบทต าแมวาหลายฟารม จะปลอยปลาทความหนาแนนสง ประกอบกบสภาพแวดลอมของการเพาะเล ย งและการจดการฟารมท อาจส งผล ตอสขอนามยฟารม เชนพนทฟารมตงอยหางจากแหลงชมชนขนาดใหญและแหลงเลยงปศสตว (ภาพท 2 และ 3) มการแยกหองน าออกจากพนทเพาะเลยงหรอตงหางจากบอเลยง สงปฏกลทอาจปนเปอนในการเพาะเลยงจงนอยมาก บางฟารมเลอกวางกระชงในอางเกบน าทหางจากรมฝงหรอชมชนและน าทเลยงเปนน าจากธรรมชาต เชน น าบาดาล น าจากภเขา หรอน าฝน การบรหารจดการการเลยงทด จะชวย ลดการสะสมของของเสยและแบคทเรยกอโรคได

ภาพท 2 จดเกบตวอยาง UB 5 กระชงเลยงปลา ใน จ. อบลราชธาน

ภาพท 3 จดเกบตวอยาง CR 4 กระชงเลยงปลา ใน จ. เชยงราย

ผลการทดสอบความไวตอยาตานจลชพไมพบการดอตอยาในเชอ E. coli แตพบการดอตอยา AML, AMP

จากปลานลทจ าหนายในตลาดสดเทานน AML และ OT เปนยาทอนญาตใหใชในการเพาะเลยงสตวน า (กองวจยและพฒนาสขภาพสตวน า, 2561) ในขณะท AMP เปนยาทใชในการปศสตวและการแพทย ซงพบวาเกษตรกรบางรายน ายาชนดนมาใช ในการรกษาโรคปลาดวย จงจ า เปนตอง ใหค าแนะน าและท าความเขาใจตอเกษตรกรถงชนดของยา ทสามารถใชไดในการเพาะเลยงสตวน าเพอลดการใชยา ทไมเหมาะสมในการเพาะเลยงสตวน า ส าหรบเชอทเหลออก 4 isolates ซงแยกไดจากปลานลและน าในฟารมเพาะเลยง ไมพบการดอตอยาตานจลชพทกชนดทใชทดสอบบงชถงการใชยาท เหมาะสมเพอการรกษาและควบคมโรคตดเชอแบคทเรยทงในภาคสวนของการเพาะเลยงสตวน าและภาคสวนอน ๆ เนองจากชนดยาททดสอบทง 6 ชนด เปนยา ทอนญาตใหใชในการเพาะเลยงสตวน า (AML และ OT) ยาทใชในการปศสตวและทางการแพทย (AMP, CRO, CIP และ CT) ประเดนทส าคญอยางหนง คอ ไมพบการดอตอยา CT ซงมรายงานวาเปนยาทใชในการรกษาโรคตดเชอแบคทเรยแกรมลบดอยาในโรงพยาบาล (วษณ, 2551) ภายหลงมการน ายาชนดนมาใชในการปศสตวและพบแนวโนมการดอตอยาชนดนสงมาก รวมทงมรายงานพบยนดอยา Colistinmcr-1 จนตองมการลดและควบคมปรมาณการใชยาชนดนอยางเขมงวดแมวายงไมพบหลกฐานการถายทอดยนดอยาระหวางมนษยและสตว (กองควบคมอาหารและยาสตวกรมปศสตว, 2560)

มการจดการเรองปองกนการเกดโรคโดยใชจลนทรยแทนการใชยาตานจลชพ ฟารมทตงอยบรเวณใกลชมชน เมอปลาปวย บางฟารมมการน ายาตานจลชพมาใชแตมชวงระยะหยดยา ซงเปนการปฏบตตามค าแนะน าฉลากยา ทงหมดนอาจเปนปจจยทสงผลใหไมพบเชอ E. coli ดอตอยาตานจลชพจากฟารมทเกบตวอยาง การจดการฟารมทเหมาะสมเปนอกปจจยหนงทปองกนการเกดเชอแบคทเรยดอตอยาตานจลชพถงแมวาบางฟารมเลยงปลาทมความหนาแนนสงแตมการจดการทด เชน การใชน าจากแหลงน าธรรมชาต เชน น าบาดาล น าฝน ใหอาหารในปรมาณทเหมาะสม เปนตน




เชอ Salmonella spp. พบไดในล าไสของมนษย สตวเลยง และสตวพาหะ เชน แมลงสาบ (ทกษณา และคณะ 2531) เชอชนดนสามารถอยในสงแวดลอมทมสารอนทรย ทเหมาะสมไดนานถงป (Schwartz, 1999) เปนดชนทใชบงชถงสขอนามยของแหลงผลตหรอจ าหนายเนอสตว เชน เนอหม เนอวว เนอไก ไข และผลตภณฑเนอสตวตาง ๆ การพบเชอชนดนดอตอยาตานจลชพในปลานลจากตลาดสดเกดไดจากหลายปจจย เชน ปลาทขายในตลาดชมชนสวนใหญไมม การจดการทถกหลกสขอนามย มการขนสงทไมถกสขลกษณะ หร อการปนเป อนจากแหล ง เล ย ง ด งน นการจ ดการ อยางเหมาะสม เชน มการท าความสะอาดกระชงในทกรอบการเลยง ประเมนการใหอาหารตลอดชวงเวลาการเลยง มการจดการและการขนสงอยางถกสขลกษณะจะชวยปองกน การเกดเชอแบคทเรยดอตอยาตานจลชพได ผลการดอตอยา AML, AMP และ OT ของเชอ Salmonella spp. ในครงนสอดคลองกบการวจยอน ๆ ซงพบการดอตอยาหลายชนด ในเชอแบคทเรยชนดนทแยกไดจากปลาหมอเทศ ปลาดกแอฟรกา ปลาสวาย ปลาสวยงาม ผลตภณฑปลาแชแขง ไก วว และสกร เชน Colistin, Ampicillin, Amoxicillin,

Tetracycline เปนตน นอกจากนมรายงานพบการดอตอยาของเชอ Salmonella spp. ทแยกไดจากหมสงกวาสตวปก รวมทงพบการดอตอยาหลายชนดร วมกน (Multi - drug resistance อกด ว ย (ประเสรฐและคณะ, 2545; การนตและคณะ, 2555;

นธมาและคณะ, 255; Twiddy et al., 1994; Fyzul et al., 2006; Budiati et al., 2013; Elhadi, 2014) ผลการตรวจหาการตกคางของยาตานจลชพในตวอยางปลานลจากจงหวดอบลราชธานพบการตกคางของยา Enrofloxacin (ENR) ท 4 จ ด เกบต ว อย า ง ได แก (1) ปลานลทจ าหนายในตลาดสด อ. วารนช าราบ (UB 2 - 1 และ 2 - 2) ทปรมาณ 0.007 และ 0.03 ppm ตามล าดบ (2) ปลานลทเลยงในกระชงตนแมน ามล (UB 5) ทปรมาณ 0.006 ppm (3) ปลานลทเลยงในกระชงปลายแมน ามล (UB 6) ทปรมาณ 0.005 ppm และ (4) ปลานลทเลยงในกระชงปลายแมน ามล (UB 7) ทปรมาณ 0.164 ppm (ตารางท 4) ส าหรบยาชนดอน ๆ นนไมพบการตกคางในทกตวอยางทสมจากจงหวดอบลราชธาน

ส าหรบตวอยางทสมจากจงหวดเชยงรายทง 2 ครง พบยาตานจลชพ 2 ชนด ไดแก Oxytetracycline (OT) และ Doxycycline (DO) ในตวอยางลกปลานลจากฟารมเพาะและอนบาล (CR1) โดยครงท 1 พบ OT ทปรมาณ 3.57 ppm และครงท 2 พบ OT และ DO ทปรมาณ 24.84 และ 0.122 ppm ตามล าดบ (ตารางท 4) ส าหรบตวอยางทเหลอไมพบการตกคางของยาตานจลชพทกชนดทตรวจ

3. การตกคางของยาตานจลชพ

จดเกบตวอยาง ยาตานจลชพตกคาง ปรมาณทตรวจพบ (ppm) UB 2-1 ENR 0.007

UB 2-2 ENR 0.030

UB 5 ENR 0.006

UB 6 ENR 0.005

UB 7 ENR 0.164

CR 1-1 OT 3.570

CR 1-2 OT 24.840

DO 0.122

ตารางท 4 แสดงผลการตรวจยาตานจลชพตกคางในเนอปลานลจากจงหวดอบลราชธานและจงหวดเชยงราย




เกษตรกรผเพาะเลยงสตวน าหลายรายใชยาตาน จลชพในการรกษาและควบคมโรค การใชยาไมถกวธ เชน ใชยาในปรมาณและความเขมขนทสงเกนกวาทก าหนด หรอ ใชยาโดยไมค านงถงระยะหยดยากอนการจบสตวน า อาจเกดการตกคางของยาในสตวน าได ในการวจยครงนพบการตกคางของยา 3 ชนด ไดแก ENR, OT และ DO ในตวอยางปลานล ทสมเกบจากฟารมเพาะ ฟารมเลยง และตลาด ซงยาสองชนดแรกเปนยาทอนญาตใหใชในการเพาะเลยงปลาได จากการสอบถามเกษตรกรถงขอมลทวไปและการจดฟารมขณะเขาสมเกบตวอยาง (ตารางท 2) พบวาฟารมทตรวจพบยาตกคาง มการใชยาเหลานในฟารมซงเปนยาทไดรบการขนทะเบยนจากส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อ.ย.) เพอวตถประสงคของการรกษาภายหลงพบการปวยของปลา และเพอการปองกนโรคในลกปลา

อยางไรกดผลการตรวจการตกคางของ ENR ทพบในปลานลจากฟารมและตลาดมคาอยในชวง 0.005 – 0.164 ppm ซง 0.05 ppm เปนคาทยอมรบไดเนองจากคาปรมาณการตกคางสงสดของ ENR ในกลามเนอปลาทก าหนดใหมได (Maximum Residue Limit; MRL) โดยกลมสหภาพยโรปอยท 0.1 ppm หรอ 100 µg/kg (Commission Regulation, 2010) อยางไรกดตวอยางจากจด UB 7 ทพบคาการตกคาง สงกว าคา MRL ท ก าหนดไว 0.06 ppm นน เปนปลา ทม

เปนเวลาอยางนอยอก 3 เดอน กอนไดขนาดจบขาย จาก

เกษตรกรจะตองหยดการใชยาดงกลาวกอนการจบขายจะชวยใหการตกคาง ENR ลดลงอยในระดบทประเทศคคาก าหนดไวในการสงออกได ส าหรบปรมาณยา OT และ DO ทพบการตกคางในปลาจากฟารมเพาะ - อนบาลมคาอยในชวง 3.57 - 24.84 และ 0.12 ppm ตามล าดบ แตไมพบการตกคางของยา ทงสองชนดในตวอยางน าทใชในการเลยงปลาชดน แมวายา OT จะเปนยาทอนญาตใหใชในการเพาะเลยงสตวน า แตคาการตกคางอยในปรมาณทสงกวาคา MRL ทก าหนดโดยกลมสหภาพยโรปอยท 0.1 ppm หรอ 100 µg/kg (Commission Regulation, 2010) DO เปนยาท ใ ช ในการป องกน โ รคมาลาเรย รกษาโรคผวหนง โรคตดเชอแบคทเรยในคน ซงเปนยาทตองใชภายใตค าสงของแพทยเทานนเปนยากลมเดยวกบ OT ถงแมมรายงานขอมลการศกษาคาครงชวตของการ

(Yang et al., 2014) แต DO ไมอยในรายชอยาทอนญาต ใหใชในการเพาะเลยงสตวน า จากการสอบถามทราบวาวตถประสงคการใชยา DO เพอปองกนปลาเครยดในระหวาง

การเพยงครงเดยวเทานน อยางไรกตามควรใชยาตานจลชพทอนญาตใหใชส าหรบการเพาะเลยงสตวน า น ายาตานจลชพใหเหมาะสมกบโรคและใชตามเอกสารก ากบยาเพอการรกษาโรคสตวน าอยางมประสทธภาพและปองกนการเกดเชอดอยา พบการด อต อ ย า AML, AMP และ OT ขอ ง เชอแบคทเรยเพยงชนดเดยว คอ Salmonella spp. ทแยก ไดจากปลานลทระดบความชก 5% มการตกคางของยาตานจลชพในเนอปลานลจ านวน 3 ชนด ไดแก ENR, OT และ DO ซงสามารถบรหารจดการใหอยในปรมาณทต ากวาคา MRL กอนการจบขายได จากการสอบถามพบวาเกษตรกรบางรายขาดความเขาใจในการใชยาตานจลชพทถกตอง และเหมาะสม

ทถกตองและสงเสรมใหใชยาทอนญาต ในการเพาะเลยงสตวน าในปรมาณทเหมาะสม ควรมระยะหยดยากอนการจบ เพอลดปญหาการตกคางของยาในสนคาสตวน า เกษตรกร ควรใชยาเพอการรกษาโรคและมแนวทางในการปองกนโรคโดยเลอกสถานทท เหมาะสมเพอการเพาะเลยงสตวน า รวมถง มการบรหารและจดการฟารมทด ทงหมดนจะเปนแนวทาง ทชวยใหสตวน ามสขภาพทด อนจะสงผลโดยตรงตอการลดการใชยาตานจลชพและลดปญหาเชอดอยาได

ค ณ ะ ผ ว จ ย ข อ ข อ บ พ ร ะ ค ณ ด ร . ว า ร น ท ร ธนาสมหวง ส าหรบการใหค าแนะน าในการวจยครงน ขอขอบคณเกษตรกร ทมส วนเก ยวของและใหความอนเคราะหในการเกบตวอยาง งานวจยนไดรบงบประมาณสนบสนนจากส านกงานพฒนาการวจยการเกษตร (องคการมหาชน) ภายใตโครงการ “การปนเปอนเชอดอยาปฏชวนะและการตกคางของยาปฏชวนะในอาหารส าหรบบรโภคในประเทศ และปจจยทเกยวของ”

สรปผล

กตตกรรมประกาศ




กระทรวงสาธารณสข. 2560. แผนยทธศาสตรการจดการการดอยาตานจลชพประเทศไทย พ.ศ. 2560 – 2564. กระทรวงสาธารณสข. 398 หนา.

กองควบคมอาหารและยาสตวกรมปศสตว. 2560. ปศสตวย าคมเขมการใชยาปฏชวนะในสตว. ขาวกรมปศสตว 65/2560 ส านกงานเลขานการกรม กรมปศสตว.

กองวจยและพฒนาสขภาพสตวน า. 2561. ยาและสารเคมเพอปองกนและรกษาโรคสตวน า. กรมประมง. 28 หนา.

การนต ชพนรตน และปภาภสสร ศรมหาคณวงศ. 2555. การศกษาการดอสารตานจลชพของเชอ Salmonella spp. ทแยกจากฟารมสตว ในคณะเทคโนโลยการเกษตร มหาวทยาลย เทคโนโลยราชมงคลธญบร . คณะเทคโนโลยการเกษตรมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร. 25 หนา.

ทกษณา สอนสนท, บญญต สขศรงาม และอรณ บางตระกลนนท. 2531. ระบาดวทยาของ Salmonella ในแมลงสาบ. วารสารศรนครนทรวโรฒวจยและพฒนา. 1(3): 46 – 51.

นพดล ศกระกาญจน, สภฎาศร รฐนคม, กฤษณะ เรองคลาย และพนธสทธ โชคสวสดกร. 2554. เภสชจลนศาสตรของ ยาออกซเตตราไซคลนในสตวน าจดเศรษฐกจบางชนด. วารสารมหาวทยาลยทกษณ 14(3): 19 – 29.

นธมา สมประดษฐ, ศรตร สทธจตต, สตานนท พลผลทรพย, รงทพย ชวนชน และภษต ประคองสาย. 2558. ภมทศนของสถานการณและการจดการการดอยาตานจลชพในประเทศไทย. ส านกพมพอกษรกราฟฟคแอนดดไซน, กรงเทพฯ. 145 หนา.

ประเสรฐ วงศนาค, ยกชย เจรญพานชยกล และสธ เสตะพยคฆ. 2554. การดอยาตานจลชพของเชออคอไลในสกรและ สตวปก. ศนยวจยและพฒนาการสตวแพทยภาคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลาง. 9 หนา.

ปวณา ทวกจการ. 2550. การใชยาสลบในปลา. วารสารขาวโรคสตวน า. 16: 4 – 6.

มาลน จลศร. 2532. ยาตานจลชพ : ความรพนฐานและประยกต. โรงพมพอกษรบณฑต,กรงเทพฯ. 173 หนา.

วษณ ธรรมลขต. 2551. โคลสตน : ยาตานจลชพส าหรบรกษา โรคตดเชอแบคทเรยกรมลบดอยา. เวชบนทกศรราช. 1(3): 152 – 158.

สยมพร ศรนาวน. 2539. การใชยาตานจลชพและปญหาเชอดอยาในประเทศไทย. ดไซร, กรงเทพฯ. 51 หนา.

สพรม พวงอนทร. 2555. สภาวะการเพาะเลยงสตวน าจงหวดอบลราชธาน. สภาวะการเพาะเลยงสตวน าจงหวดอบลราชธาน. 19 หนา.

ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร. 2558. ปลานล : ผลพยาการณการผลตป 2559 รายจงหวด. วารสารการพยากรณผลผลตการเกษตร. 30(4): 187 – 190.

อรอนงค พรงศลกะ. 2555. จลชววทยาทางการแพทย : แบคทเรยกอโรค. จรลสนทวงศการพมพ, กรงเทพฯ. 379 หนา.

เอกสารอางอง




อกษร เจรญสนต, กาญจนา อมศลป, อสมา เจมนาค, อ านาจ พวพลเพท, ศรญญา พวพลเทพ, นฤมล กลางแกว,นภสร กสจรต และอรวรางค นฤนาท. เภสชจลศาสตรของยาเอนโรฟลอซาซนในปลานล. 2551. ใน: การประชมทางว ช ากา รของมหาวทยาล ย เกษตรศาสตร คร งท 46 . ว นท 29 มกราคม - 1 ก มภาพ นธ 2551 . ณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพมหานคร. หนา 519 - 525.

อสยา จนทรวทยานชต และวชรนทร รงสภาณรตน. 2553. แบคทเรยทางการแพทย. พมพครงท 2. ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพฯ. 490 หนา.

Bergey, D.H., N.R. Krieg and J.G. Holt. 1984. Bergey’s Manual of systematic bacteriology. 2nd Edition. Springer, New York. 721 pp.

Bondad-Reantaso, M.G., S.E. McGlddery, I. East and R.P. Subasinghe. 2001. Asia Diadnostic Guide to Aqatic Animal Diseases. FAO Fisheries Technical Paper, FAO, Rome. 402 : 236 pp.

Budiati, T., G. Rusul, W.N. Wan-Abdullah, Y.M. Arip, A. Rosmaand and K.L. Thong. 2013. Prevalence, antibiotic resistance and plasmid profiling of Salmonella in catfish (Clarias gariepinus) and tilapia (Tilapia mossambica) obtained from wet markets and ponds in Malaysia. Aquaculture. (372 - 375) : 127 - 132.

Cinquina, A.L., F. Longo, G. Anastasi, L. Giannetti and R. Cozzani. 2003. Validation of a high-performance

and doxycycline in bovine milk and muscle. Journal of Chromatography A. 987: 227 - 233.

Clinical and Laboratory Standards Institute. 2016. Performance Standards for Antimicrobial Susceptibility Testing. 26th Edition. Clinical and Laboratory Standards Institute, Pennsylvania. 251 pp.

Commission Regulation. 2010. Commission Regulation (EU) on pharmacologically active substances and their classification regarding maximum residue limits in foodstuffs of animal origin. Office Journal of the European Union No 37/2010. 72 pp.

Corcia, D.A. and M. Nazzari. 2002. Liquid chromatography–mass spectrometric method for analyzing

Elhadi, N.2014. Prevalence and antimicrobial resistance of Salmonella spp. in raw retail frozen imported freshwater fish to Eastern Province of Saudi Arabia. Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine. 4(3) : 234 - 238.

Fyzul, A.N., A. Mutani, A. Ramsuchag and A. Adesiyan. 2006. Prevalence and antimicrobial resistance of Salmonella spp. isolated from apparently healthy ornamental fish and pond water in Trinidad. Food Agriculture and Environment. 4 : 27 - 29.

Galani, I., F. Kontopidou, M. Souli, P. D. Rekatsina, E. Koratzanis, J. Deliolanis, and H. Giamarellou. 2008. Colistin susceptibility testing by Etest and disk diffusion methods. Int. J. Antimicrob. Agents. 31 : 434 - 439.




Kang, C.H., Y.G. Kim, S.J. Oh, J.S. Mok, M.H. Cho. And J.S. So. 2014. Antibiotic Resistance of Vibrio harveyi Isolated from Seawater in Korea. Marine Pollution Bulletin. 86 : 261 - 265.

MacNeil, J.D. 2003. Drug residues in animal tissues. Journal of AOAC international. 86(1) : 116 - 127.

Mille, R.A. 2014. Performance Standards for Antimicrobial Susceptibility Testing of Bacteria Isolated from Aquatic Animals, 2nd Edition. Clinical and Laboratory Standards Institute, Pennsylvania. 42 pp.

Pérez-Burgos, R., E.M. Grzelak, G. Gokce, J. Sauruina, J. Barbosa and D. Barrón. 2012. Quenchers methodologies as an alternative to solid phase extraction (SPE) for the determination and characterization of residues of cephalosporins in beef muscle using LC-MS/MS. Journal of Chromatography B. 899 : 57 - 65.

Schwartz, K.J. 1999. Salmonellosis. In: Starw, B.E., D’Allaire S., Mengeling W.L. and Taylor D.J. Disease of Swine. 8th Edition, Iowa State University Press, Ames. 535 - 551 pp.

Tello, A., A.R. Corner and T.C. Telfer. 2 0 1 0 . How do land-based salmonid farms affect stream ecology?.Environmental pollution. 158 : 1147 - 1158.

Twiddy, D.R. and P.J.A. Reilly. 1994. The occurrence of antibiotic-resistant human pathogenic bacteria in integrated fish farms in a Southeast Asian country. Research contributions presented at the 9th Session of the Indo-Pacific Fisheries Commission Working party on fish technology and marketing, Cochin, and Kerala, FAO Technical papers, India. 514 : 23 - 37.

U.S. Food and Drug Administration. 2001. Bacteriological Analytical Manual. 8th Edition, Rev. A, AOAC International, Gaithersburg. MD.

Yang, F., Z.L. Li, Q. Shan and Z.L. Zeng. 2014. Pharmacokinetics of doxycycline in tilapia (Oreochromis aureus×Oreochromis niloticus) after intravenous and oral administration. J. Vet. Pharmacol. Ther. 37(4) : 388 - 393.




บทคัดย่อ - fisheries.go.th · Tilapia is one of the most consumed fish in Thailand....

Documents

Transcript of บทคัดย่อ - fisheries.go.th · Tilapia is one of the most consumed fish in Thailand....