1

"Note: บทความนส าหรบใชเปนรายงานสงภาควชาฯ เชน บทน า จะมรายละเอยดตามแบบการเขยนรายงานฉบบเตม แตเมอจะสงตพมพในวารสาร

จะปรบบางหวขอใหกะทดรดขนตามรปแบบบทความส าหรบการตพมพ"

นายชยพล กล าปล

อาจารยทปรกษา ผศ.ดร.พรรณ ชวนศรวฒน

ภาควชาภมศาสตร คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณวทยาลย

บทคดยอ การยายถนของแรงงานชาวเมยนมาสประเทศไทยนนเกดขนตอเนองกวาสองทศวรรษอนเปนผล

มาจากความแตกตางของการพฒนาทางเศรษฐกจ ประกอบกบการขยายตวของอตสาหกรรมในประเทศ

ไทยท าใหมความตองการแรงงานจ านวนมาก แรงงานดงกลาวจงมสวนส าคญอยางยงตอภาคอตสาหกรรม

ของประเทศไทยโดยเฉพาะอตสาหกรรมประมง การวจยการยายถนของแรงงานชาวเมยนมา กรณศกษา

ชมชนมหาชยนเวศน จงหวดสมทรสาครมวตถประสงคทจะศกษาแบบรปการยายถนของแรงงานชาว

เมยนมาในประเทศไทย และศกษาปจจยตางๆ รวมถงทศนคตทมผลกระทบตอแบบรปการยายถนของ

แรงงานเมยนมาในประเทศไทย ผลการศกษาพบวาแบบรปการยายถนแรงงานชาวเมยนมาเขาสประเทศ

ไทยผานชายแดนใน 4 จงหวด ไดแก เชยงราย ตาก กาญจนบร และระนอง เปนการยายถนประเภท

serial migration โดยเปนการยายถนสพนทโดยตรงตามขอมลขาวสารทไดรบจากญาตหรอคนรจกและ

เปนการเดนทางตรงมายงพนทนโดยไมแวะอาศย ณ เมองอนทมล าดบศกยต ากวาเมองทอยในปจจบน

ปญหาดานเศรษฐกจเปนแรงผลกออกจากบานเกด และเศรษฐกจทดกวาในประเทศไทยเปนเสมอนแรง

ดงดดใหเกดการยายถน จากขอมลทวไปและทศนคตของกลมตวอยางพบวา แรงงานสวนใหญเปน

ชาตพนธพมา อาศยอยในประเทศไทยมานอยกวา 5 ป มการศกษาระดบมธยม เหตทเขามาในประเทศ

ไทยเนองจากเหตผลทางเศรษฐกจ แรงงานสวนใหญเหนวาสภาพการท างานในปจจบนอยในสภาพดและ

ยอมรบได มแรงงานรอยละ 7 ทคดวาจะตงถนฐานในประเทศไทย ในขณะทแรงงานครงหนงมแผนจะ

เดนทางกลบเมยนมาภายใน 2 ป ปจจยหลกทจะสามารถดงดดใหเดนทางกลบเปนปจจยจาก

ภายในประเทศ เมยนมาเอง ไดแก การพฒนาเศรษฐกจและการพฒนาระบบสาธารณปโภคทดขน สวน

สภาพการท างานในประเทศไทยและทศนคตของคนไทยนนไมมอทธพลตอการยายถนกลบ ทงน แรงงาน

เกอบครงหนงไมทราบขอมลเกยวกบนโยบายแรงงานของประเทศไทย

ค าส าคญ แรงงานเมยนมา การยายถน สมทรสาคร Serial Migration

การศกษาการยายถนของแรงงานชาวเมยนมา

กรณศกษาชมชนมหาชยนเวศน จงหวดสมทรสาคร

2

1. บทน า การพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทยในชวงสองถงสามทศวรรษทผานมา ท าใหประเทศไทย

กลายเปนศนยกลางการยายถนของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ดวยนโยบายเนนการพฒนาดาน

อตสาหกรรมและการสงออกอยางเขมขน ท าใหประเทศไทยเกดอปสงคแรงงานทกษะฝมอนอยและราคา

ถกจ านวนมากเพอทจะเขามาเปนแรงงานหลกของการด าเนนกจกรรมในภาคอตสาหกรรม แตจ านวน

ประชากรในภาคแรงงานของไทยนนมอยนอยไมเพยงพอตอความตองการ อนเนองมาจากประชาชนไดรบ

การศกษาในระดบสงเพมจ านวนมากขน ท าใหแรงงานหนไปประกอบอาชพอนทใชทกษะ มรายไดสงกวา

และการท างานทสบายกวา ท าใหรฐบาลไทยมความจ าเปนทจะตองรบแรงงานจากประเทศเพอนบานเพอ

เขามาแกปญหาขาดแคลนแรงงานดงกลาว ไดแก เมยนมา กมพชา และลาว ทงน ปจจยดานรายไดจาก

คาจางของประเทศไทยทสงกวาประเทศของตนเปนแรงดงดดส าคญใหแรงงานมการยายถนเขามายง

ประเทศไทยมากขน

การยายถนของแรงงานเมยนมามผลกระทบอยางยงตออตสาหกรรมและการพฒนาเศรษฐกจของ

ไทย การเปลยนแปลงประชากรในพนทจงเปนสงทรฐบาลและเอกชนจ าเปนจะตองเอาใจใสถงปจจยทม

อทธพลตอความคดและทศนคตของแรงงานดงกลาว แบบรปการยายถนกเปนสงทสะทอนถงทศนคตของ

แรงงานทมตออาชพ ลกษณะงาน และรายได อนสงผลใหเกดการเคลอนยายจากสถานทหนงไปสสถานท

หนง การศกษาแบบรปการยายถนจงจะท าใหเราเขาใจถงมมมองของแรงงานทมตอการท างานใน

สงคมไทย อนจะน าไปสการคาดการณแนวโนมการยายถนของแรงงานในอนาคต

ส านกงานพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตไดระบวาปญหาการขาดแคลนแรงงานนนจะมความ

รนแรงเพมขนในอนาคต จากรายงานในเดอนกนยายน พ.ศ.2555 ระบวา เมอเกดการรวมกลมประชาคม

เศรษฐกจอาเซยน ประเทศไทยจะเกดการขาดแคลนแรงงานจ านวนกวา 3.9 ลานคนและคาดวาในอก 10

ปขางหนาจะเกดปญหาขาดแคลนแรงงานเพมขนมากกวา 5.63 ลานคน (โครงการศกษาการเปลยนแปลง

รปแบบการยายถนของแรงงานจากพมาและผลกระทบตอประเทศไทย 2556 : 9 ) นอกจากน การ

เปลยนแปลงการปกครองเขาสระบอบประชาธปไตยของสหภาพเมยนมาตงแตป 2554 ทผานมา ท าให

การพฒนาทางเศรษฐกจและการลงทนนนเพมขนอยางมากในสหภาพเมยนมา ซงมความเปนไปไดวาใน

อนาคตจากสภาพเศรษฐกจทดขนของเมยนมาจะเปนปจจยดงดดใหแรงงานชาวเมยนมาเดนทางกลบไปยง

มาตภมมากขนดวย ปญหาการขาดแคลนแรงงานจงเปนสงทรฐบาลไทยจะตองเอาใจใสเปนอยางยง

การศกษาการยายถนจงมสวนส าคญในการท าความเขาใจทศนคตของแรงงานชาวเมยนมาทเขา

มาท างานในประเทศไทย มมมองของกลมแรงงานทมตอการประกอบอาชพ โอกาสในการท างานและ

3

แนวโนมของแบบรปการยายถนในอนาคต ปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจ อนเนองมาจากแรงงานชาว

เมยนมาเปนกลมแรงงานทมจ านวนมากทสด การยายถนของแรงงานจงสงผลกระทบตอภาคอตสาหกรรม

โดยเฉพาะกลมธรกจประมงและอาหารทะเลแชแขง อยางหลกเลยงไมได การศกษานจะชวยใหภาครฐและ

เอกชนสามารถวางแผนเพอแกปญหาการขาดแคลนแรงงานไดในอนาคต

1.1 วตถประสงคของการวจย

1. เพอศกษาแบบรปการยายถนของแรงงานชาวเมยนมาในประเทศไทย

2. เพอศกษาปจจยและทศนคตทมผลกระทบตอการยายถนของแรงงานเมยนมาในประเทศไทย

1.2 ค าถามของการวจย

1. แบบรปการยายถนของแรงงานเมยนมามความสมพนธกบทฤษฎการยายถนอยางไร

2. ปจจยใดบางทสงผลกระทบตอการยายถนของแรงงานเมยนมา

1.3 สมมตฐานในการวจย

แบบรปการยายถนของแรงงานชาวเมยนมาเปนไปตามทฤษฏการยายถน และปจจยดาน

เศรษฐกจในเมองตนทางสงผลตอการยายถนเขามาในประเทศไทย

1.4 ขอบเขตของการวจย

การวจยครงนมงศกษาเฉพาะแรงงานชาวเมยนมากลมแรงงานทกษะฝมอนอย มงเนนไปท

แรงงานในกลมประมงและโรงงานอตสาหกรรม ในพนทชมชนมหาชยนเวศน อ าเภอเมอง จงหวด

สมทรสาคร

1.5 วธการด าเนนงานวจย

การวจยนใชวธการวจยเชงส ารวจและเปนการวจยเชงปรมาณ โดยเกบรวบรวมขอมลจากความ

คดเหนของแรงงานในพนทศกษาโดยการใชแบบสอบถามและการสมภาษณ จากนนจงน าขอมลดงกลาว

มาบรรยายดวยวธสถตเชงพรรณนาในน าเสนอผลการวจย โดยมขนตอนดงน

1. ศกษาและรวบรวมขอมลจากเอกสารท เกยวของ ไดแก หนงสอ ผลงานวจย

วทยานพนธ การศกษาจากเอกสารตางๆ ทเกยวของกบแรงงานเมยนมาและเอกสารทางราชการใน

หนวยงานทเกยวของ

4

2. เกบขอมลจากภาคสนาม ใชวธการสมภาษณแรงงานตามแบบสอบถามเนองจาก

แรงงานสวนใหญไมสามารถอานหรอท าความเขาใจภาษาไทยได รวมถงใชการสงเกตแบบไมมสวนรวมใน

การศกษาลกษณะของแรงงานขณะสมภาษณ

3. วเคราะหขอมลดวยวธสถตเชงพรรณนาและน าเสนอผลการวจย

1.5.1 ประชากรและการสมตวอยาง

งานวจยนก าหนดใหพนทชมชนมหาชยนเวศนเปนพนทศกษา ประชากรจงเปนแรงงานชาวเมยน

มาทพกอาศยอยในชมชนมหาชยนเวศน ต.โคกขาม อ.เมอง จ.สมทรสาคร ซงมจ านวนประมาณ 10,000

คน ( ส านกงานจดหางานจงหวดสมทรสาคร [ม.ป.ป.] ) เนองจากแรงงานทเขามามามทงแรงงานถก

กฎหมายและผดกฎหมาย ท าใหการตรวจนบจ านวนประชากรสทธเปนไปไดยาก

จากจ านวนประชากรโดยประมาณ 10,000 คน งานวจยนก าหนดใหเลอกกลมตวอยางเพอใชเปน

ตวแทนของประชากรโดยใชสตรการค านวณขนาดกลมตวอยางของ ทาโร ยามาเน (Taro Yamane) ท

ความเชอมน 90 % ตามสมการท 1 ค านวณไดจ านวนของขนาดตวอยางเปน 99.0099 จงปดเศษขนเปน

100 คน

สมการท 1

เมอ n = จ านวนของขนาดตวอยาง

N = จ านวนรวมทงหมดของประชากรทใชในการวจย

e = คาความผดพลาดทยอมรบได (โดยการศกษาครงนก าหนดใหเทากบ 0.10)

วธการสมตวอยางทเลอกใชในการวจยน คอ การสมแบบไมเฉพาะเจาะจง เพอหาลกษณะภาพรวม

ของแรงงานทงหมด ไมเฉพาะเจาะจงไปทกลมใดกลมหนงเปนพเศษ ประกอบกบการเขาถงแรงงานนนคอนขาง

ยาก เนองจากแรงานหลายคนไมใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม

1.5.2 เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจย คอ แบบสอบถาม ซงใชเปนแบบสมภาษณไปดวย โดยแบบสอบถาม

ประกอบดวยค าถามปลายปดโดยใหกลมตวอยางเลอกค าตอบตามแบบสอบถามและมค าถามปลายเปด

เพอใหกลมตวอยางแสดงความคดเหนดวย ทงนแบบสอบถามไดแบงออกเปน 4 สวน คอ สวนท 1 เปน

ค าถามเกยวกบขอมลทวไปของแรงงาน สวนท 2 เปนค าถามเกยวกบสาเหตและแบบรปการยายถน สวนท

3 เปนค าถามเกยวกบสภาพการท างานในปจจบน และสวนท 4 เปนค าถามเกยวกบความเปนไปไดของ

การยายถนกลบภมล าเนา

5

1.5.3 วธการเกบรวบรวมขอมล

ผวจยไดลงพนทชมชนมหาชยนเวศน จ.สมทรสาคร เพอเกบขอมลดวยตนเอง 6 ครงในชวงเดอน

สงหาคม – ตลาคม 2559 ใชวธการสมภาษณจากแบบสอบถามโดยมผชวยสอสารภาษาพมาเพอชวยให

การสมภาษณเปนไปไดโดยสะดวก และชวยใหแรงงานในพนทกลาทจะใหสมภาษณมากขน ทงนไดมการ

แปลแบบสอบถามเปนภาษาพมาเพอชวยใหการสมภาษณไดรบขอมลทถกตองตรงกบความเปนจรงมาก

ทสด

1.5.4 การวเคราะหขอมล

เมอเกบรวบรวมขอมลจากการลงพนทจะน าขอมลดงกลาวมาตรวจสอบความถกตองและน ามา

ประมวลผลดวยโปรแกรมทใชวเคราะหผลทางสงคมศาสตร SPSS (Statistical Package for the Social

Science) โดยใชสถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistic) เพอแสดงการกระจายของค าตอบเปน ความถ

รอยละ คาเฉลย เพออธบายขอมล เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพและรายไดของแรงงานในพนทเปนตน

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ทราบถงแบบรปการยายถนของแรงงานทเดนทางเขามาสพนทชมชนมหาชยนเวศน จ.สมทรสาคร

2. เขาใจสาเหตของการยายถนเขามายงพนทชมชนมหาชยนเวศน จ.สมทรสาคร

1.7 นยามศพทเฉพาะในการศกษา

แบบรป มาจากค าวา pattern หมายถงลกษณะการยายถนของแรงงานจากพนทหนงสพนทหนง

(ศพทบญญตราชบณฑตยสถาน [ม.ป.ป.])

ชาวเมยนมา หมายถง ประชาชนในสหภาพเมยนมาทกชาตพนธ มไดเจาะจงกลมชาตพนธกลมใด

กลมหนงเปนหลก ซงในสหภาพเมยนมาประกอบดวยชาตพนธทส าคญดงน พมา มอญ คะฉน ยะไข

คะยา กระเหรยง และฉาน (ไทใหญ)

รฐ (state) หมายถงเขตการปกครองในสหภาพเมยนมาทประชากรสวนใหญไมใชชาตพนธพมา

แบงออกเปน 7 รฐไดแกรฐชน รฐคะฉน รฐกะเหรยง รฐคะยา รฐมอญ รฐยะไข และรฐฉาน

เขต (region ) หมายถงเขตการปกครองในสหภาพเมยนมาทประชากรสวนใหญเปนชาตพนธพมา

แบงออกเปน 7 เขตไดแก เขตอรวด เขตพะโค เขตมาเกว เขตมณฑะเลย เขตสะกาย เขตตะนาวศร และ

เขตยางกง โดยมหนงพนทเขตปกครองพเศษคอ ดนแดนสหภาพเนปดอว (เมยนมาร – การเมองและการ

ปกครอง [ม.ป.ป.] )

6

2. แนวคดและทฤษฎทเกยวของ

2.1 การยายถน การยายถน (Migration) หมายถงการเคลอนยายจากพนทการปกครองหนงไปยงพนทการปกครอง

หนงและมผลตอการเปลยนแปลงทอยอาศย โดยจะมปฏสมพนธระหวางประชากรและการพลดถน (William

F.Hornby and Melvyn Jones 1993 : 98) ทงนการยายถนอาจเปนการยายถนฐาวรหรอเปนเพยงชวระยะเวลาหนงกได โดยหมายรวมถง

การยายถนทงภายในและภายนอกประเทศ ไมวาจะดวยเหตผลหรอสาเหตใด (International Migration

Law อางถงใน พชราวลย วงศบญสน 2552 : 1- 2) 2.2 ประเภทของการยายถน

การจ าแนกประเภทของการยายถนสามารถท าไดหลายวธ โดยจะจ าแนกตามกระแสของการยาย

ถนหรลกษณะรวมทเกดขนในชวงเวลาใดเวลาหนงทเกดการยายถนของประชากรจากพนทหนงไปสพนท

หนง โดยในปจจบนนยมแบงประเภทการยายถนดงน (พชราวลย วงศบญสน 2552 : 4 – 10 )

1. ประเภทการยายถนตามมมมองทางภมศาสตร

การยายถนตามมมมองของภมศาสตรจะเนนทพนท ท าใหแบงการยายถนออกเปนสอง

ประเภทคอ การยายถนภายในประเทศ หมายถงการยายถนภายในอาณาเขตประเทศและเปนการยายถน

ระหวางอาณาเขตยอย และอกประเภทหนงกคอการยายถนระหวางประเทศ หรอการยายถนขามชาต

หมายถงการยายถนระหวางประเทศจากประเทศหนงไปยงอกประเทศหนง เปนการยายขามเขตประเทศ

โดยอาจจะเปนการยายถนแบบชวคราวหรอถาวรกได

2. ประเภทการยายถนตามมมมองดานสาเหตหรอลกษณะของการตดสนใจ

การยายถนตามมมมองดานสาเหตหรอลกษณะของการตดสนใจสามารถจ าแนกไดเปน

สองประเภทคอ การยายถนโดยการตดสนใจของผยายถนดวยความสมครใจ (Voluntary Migration) และ

การยายถนทอยโดยผยายถนไมเตมใจหรอถกบบบงคบใหยายถน โดยผยายถนประเภทน ไดแก ผลภย

(Refugees) และผพลดถน (Displaced Persons)

3. ประเภทของการยายถนตามมมองดานระยะเวลาในการยายถน

หากใชเกณฑดานเวลาในการจ าแนกประเภทของการยายถนนนสามารถจ าแนกไดเปนสอง

ประเภทคอการยายถนชวคราวและการยายถนแบบถาวร โดยการยายถนถาวรนนจะเปนการยายถนตลอด

ชวงชวตของผยายถน สวนการยายถนชวคราวนนสามารถจ าแนกไดเปนสองประเภทยอยคอ การยายถน

7

ระยะสน โดยเปนการยายถนไปยงพนทอนเปนระยะเวลาอยางนอย 3 เดอนแตไมถง 1 ป และการยายถน

ระยะยาวหมายถงการเคลอนยายถนทอยอยางนอยหนงป

4. ประเภทของการยายถนตามเกณฑล าดบ/ตามเวลา

การจดประเภทการยายถนในลกษณะนจะแบงกลมผยายถนตามเวลาทเขามาสพนทปลายทาง

โดยแบงเปน ผยายถนครงแรก (First-time Migration) การยายถนกลบพนทตนทาง (Return Migration)

การยายถนบอยครงในชวงเวลาทสน (Repeat Migration) การยายถนแบบลกโซ (Chain Migration /

Onward or Serial Migration) ซงการยายถนแบบลกโซ นนหมายถง การยายถนทสมาชกในครอบครว

หนงยายถนตามสมาชกในครอบครวคนอนๆในครอบครวทมการยายถนไปกอนแลว โดยมจดมงหมายใน

การยายถนเปนพนทเดยวกน โดยอาจยงมบคคลอนหรอครอบครวอนจากพนทตนทางเดยวกนยายถนตาม

ญาตหรอเพอนไปอก ซงการยายถนดงกลาวเกดจากการไดรบขอมลเกยวกบพนทปลายทางเกยวกบโอกาส

ทางเศรษฐกจ สงคมและสภาพความเปนอยในแงบวก จงท าใหผยายถนเลอกทจะเดนทางไปยงพนท

ดงกลาวตามค าแนะน า (Russel King 2011 : 137 )

2.3 แนวคดวาดวยปจจยผลกและปจจยดงดด (Push – Pull Factor)

แนวคดปจจยผลกและปจจยดงดดเปนแนวคดทนกภมศาสตรเศรษฐกจใชในการอธบาย

ปรากฏการณทเกดขนของการยายถน โดยใชทศนะทางเศรษฐศาสตรในการพจารณาปจจยทสงผลใหเกด

การยายถน ซงเปนแนวคดทนกเศรษฐศาสตรและนกประชากรศาสตรใชในการอธบายปรากฏการณของ

การยายถน ทงการยายถนภายในและยายถนระหวางประเทศ โดยปจจยผลกเปนปจจยดานสภาพปญหาท

เกดขนจากประเทศตนทาง ท าใหเกดเปนแรงผลกดนใหประชากรยายถนไปยงพนทอน สวนใหญไดแก

ความยากจน การขาดแคลนปจจยด ารงชวต การเพมขนของประชากรในประเทศตนทาง เปนตน ในขณะ

ทปจจยดงดด จะเปนปจจยในพนทปลายทางอนมลกษณะดงดดใหเกดการยายถนเขา สวนใหญนนไดแก

โอกาสในการประกอบอาชพ การด ารงชวตทมคณภาพมากกวาเมองตนทาง เปนตน

3. สถานการณการยายถนของเมยนมา

3.1 มมมองระดบภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

การยายถนระหวางประเทศทเกดขนภายในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตเปนสถานการณท

เกดขนตอเนอง ในชวงปลายครสตศตวรรษท 19 ตอเนองตนครสตศตวรรษท 20 ภมภาคเอเชยตะวนออก

เฉยงใตเปนจดมงหมายหลกของการยายถนเขาจากประเทศจนและประเทศอนเดย แตหลงจากเกดภาวะ

สงครามและการลาอาณานคมท าใหการยายถนจากประเทศจนและประเทศอนเดยหยดชะงกลง

8

จนกระทงถงยคชาตนยมชวงหลงสงครามโลกครงทสอง การลาอาณานคมเสอมอ านาจลง สงผลใหความ

เขมงวดในการยายถนลดลงดวย

ตอมาในชวงทศวรรษท 1970 ถง 1980 เกดการเขามาลงทนจากการพฒนาเศรษฐกจของทน

ตางชาต ทมงจะขยายฐานการผลตเขาสประเทศทคาแรงถกกวา ประกอบกบการพฒนาเปนประเทศ

อตสาหกรรมในประเทศสงคโปร บรไน มาเลเซย และไทย ท าใหเกดกระแสการยายถนอกครงหนงเพอ

แกปญหาการขาดแคลนแรงงานในกลมประเทศดงกลาว สงผลใหเกดกระแสการยายถนภายในภมภาค

อยางตอเนอง ท าใหเกดการยายถนออกสทธในประเทศพฒนานอยกวา เชน ฟลปปนส พมา เวยตนาม

ลาว และเกดการยายถนเขาสทธในประเทศทพฒนามากกวา เชน สงคโปร บรไน มาเลเซย และไทย

(ภาพท 1) (Amarjit Kaur 2010 : 2 )

ส าหรบการยายถนของชาวเมยนมาพบวา ประเทศปลายทางของการยายถนภายในภมภาค คอ

ประเทศไทย ลาว กมพชา เวยดนาม มาเลเซย และฟลปปนส โดยจดหมายหลกของการยายถนในป 1990

2000 และ 2013 คอประเทศไทย โดยมจ านวนผยายถนเขาสประเทศไทย 229,504 คน 734,129 คน

และ 1,892,480 ตามล าดบ (ภาพท 2)

9

ภาพท 1 แผนทการยายถนสทธในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ป 1990 2000 และ 2013

10

ภาพท 2 แผนทการยายถนเขาของชาวเมยนมาในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตป 1990 2000 และ 2013

11

3.2 การยายถนเขามายงประเทศไทย

ประเทศไทยนบเปนศนยกลางการยายถนเขาทส าคญในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

โดยเฉพาะในภาคพนทวป เนองจากประเทศในภาคพนทวปสวนใหญยงมการพฒนาทนอยกวาประเทศ

ไทย ท าใหเกดแรงผลกดนจากประเทศตนทางใหแรงงานเดนทางมายงประเทศไทยมากขน แรงงานสวน

ใหญเปนแรงงานทกษะฝมอต า ทงน ประเทศไทยอนญาตใหขนทะเบยนแรงงานตางดาวใหประกอบอาชพ

ทกษะฝมอต าจากประเทศกมพชา ลาว และเมยนมาเทานน (การยายถนของประเทศไทย ฉบบป 2557:

1-3 )

ประเทศไทยไดกลายเปนจดหมายหลกในการยายถนของแรงงานฝมอต าในอนภมภาคลมแมน า

โขง จากแผนพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทยตลอด 20 ปทผานมาท าใหการพฒนาอตสาหกรรม

ภายในประเทศเพมมากขน ท าใหเกดความตองการแรงงานจ านวนมากเพมมากขนในกลมงานทกษะฝมอ

ต า และมแนวโนมความตองการแรงงานทกษะฝมอต ามากขนในอนาคตเมอมสถานะเปนประชาคม

อาเซยน ผยายถนสวนใหญจะท างานประเภท “งาน 3D” (สกปรก อนตราย และล าบาก : Dirty,

Dangerous and Demanding ) เชน งานดานประมง งานกจกรรมตอเนองประมง งานกอสราง งานใน

โรงงานอตสาหกรรม

ปจจบนประเทศไทยมจ านวนผยายถนทงแบบในระบบและแบบไมจดทะเบยนรวมประมาณ 3.6

ลานคน (การยายถนของประเทศไทย ฉบบป 2557:2) คาดการณวาในจ านวนดงกลาวอยในตลาดแรงงานกวา

3 ลานคน จากสถตจ านวนของผยายถนทมใบอนญาตท างานจากสามประเทศเพอนบานทตดตามการพสจน

สญชาต เดอนธนวาคม พ.ศ. 2558 ปรากฏวามประชากรแรงงานชาวเมยนมามากทสดถง รอยละ 86 ของ

แรงงานทงหมด (วารสารสถตจ านวนคนตางดาวทไดรบอนญาตท างานคงเหลอทวราชอาณาจกร ประจ าป

2558 : 29 ) ทงน ประเทศไทยมจ านวนคนตางดาวคงเหลอในพนทปรมณฑลมากทสด จ านวน 457,611 คน

รองลงมาคอภาคใตจ านวน 301,718 คน ภาคกลางจ านวน 278,918 คน กรงเทพฯจ านวน 198,433 คน

ภาคเหนอจ านวน 182,328 คน และภาคตะวนออกเฉยงเหนอจ านวน 26,567 คน (วารสารสถตจ านวนคน

ตางดาวทไดรบอนญาตท างานคงเหลอทวราชอาณาจกร ประจ าป 2558 ,2559 : 5) (ภาพท 3)

กระจายตวของแรงงานเมยนมาในประเทศไทย จงหวดทมแรงงานเมยนมามากทสด 5 อนดบแรก

คอ สมทรสาคร 116,242 คน เชยงใหม 84,516 ปทมธาน 67,574 คน สราษฎรธาน 59,008 คน และ

กรงเทพฯ จ านวน 50,324 คน (วารสารสถตจ านวนคนตางดาวทไดรบอนญาตท างานคงเหลอทว

ราชอาณาจกร ประจ าป 2558 ,2559 : 29 – 33 )

12

ภาพท 3 แผนทการกระจายตวของแรงงานตางดาวป 2558 ภาพท 4 แผนทการกระจายตวของประชากรชาวเมยนมาป 2558

4. ผลการศกษา

จากการวเคราะหขอมลของกลมตวอยางแรงงานชาวเมยนมาจ านวน 100 คน ในประเทศไทยใน

พนทชมชนมหาชยนเวศน จงหวดสมทรสาคร สามารถแสดงผลเปนสองสวน คอ ลกษณะทวไปของกลม

ตวอยาง และแบบรปการยายถนของกลมตวอยางซงจะน าเสนอถงลกษณะการยายถนของกลมตวอยาง

อาท เมองตนทาง เสนทางเขาสประเทศไทย และล าดบการยายถนของแรงงานดงกลาว

4.1 ลกษณะทวไปของกลมตวอยาง ขอมลทวไป

แรงงานทเดนทางเขามายงพนทจงหวดสมทรสาครในชมชนมหาชยนเวศนนนพบวาสวนใหญเปน

ชาวเมยนมาชาตพนธพมาถงรอยละ 82 รองลงมาคอชาตพนธมอญรอยละ 13 ชาตพนธกระเหรยงรอยละ

3 และนอยทสดคอชาตพนธไทใหญรอยละ 2 เมอพจารณาถงระยะเวลาทพ านกในประเทศไทยปรากฏวา

แรงงานสวนใหญพ านกในประเทศไทยนอยกวา 1 ป – 2 ป คดเปนรอยละ 37 รองลงมาคอ 2 – 5 ป รอย

ละ 35 5 – 10 ป รอยละ 20 และนอยทสดคอ 10 ปขนไป ส าหรบระดบการศกษาพบวาแรงงานไดรบ

13

การศกษาในระดบมธยมศกษาถงรอยละ 64 ระดบประถมศกษารอยละ 23 และไมไดเขาเรยนรอยละ 13

(ตารางท 1)

ลกษณะการยายถน

กลมตวอยางเกอบครงหนงมอาชพเดมกอนการยายถนเขาสประเทศไทยเปนอาชพเกตรกรรม

นอกนนเปนงานบานรอยละ 20 รบจางทวไปรอยละ 13 ประมงรอยละ 6 อตสาหกรรมรอยละ 3 งาน

บรการรอยละ 3 งานกอสรางรอยละ 2 และคาขายรอยละ 1 ทงนสวนใหญแรงงานจะมคนรจกอยในพนท

อยแลวถงรอยละ 82 และไดรบขอมลเกยวกบการท างานในพนทจากญาตถงรอยละ 45 รองลงมาคอ

เพอนรอยละ 23 พอแมรอยละ 19 นายหนารอยละ 7 เหตผลหลกในการยายถนคอเหตผลทางเศรษฐกจ

รอยละ 60 เหตผลสวนตวรอยละ 30 เหตผลดานความเปนอยรอยละ 22 และเหตผลเรองความปลอดภย

รอยละ 5 (ตารางท 2)

สภาพการท างานในปจจบน

อาชพของกลมตวอยางในปจจบน คอ กจกรรมตอเนองประมงรอยละ37 รบจางทวไปรอยละ 35

คาขายรอยละ 4 ประมงรอยละ 1 แรงงานรอยละ 63 มรายไดเฉลยตอวน 300 บาท และรอยละ 48

เหนวามสภาพการท างานในปจจบนอยในระดบด รองลงมาคอพอรบไดรอยละ 38 มจ านวนรอยละ 11

ทเหนวาสภาพการท างานดมาก และรอยละ 3 เหนวามสภาพการท างานทแย (ตารางท 3)

ความเปนไปไดของการยายถนกลบ

กลมตวอยางจ านวนมากทสดอยากกลบบานเกด คดเปนรอยละ 92 ยงไมแนใจรอยละ 5 และม

จ านวนรอยละ 3 ทคดวาไมอยากกลบ หากพจารณาถงปจจยทมอทธพลตอการยายถนกลบ 5 ปจจย

พบวา รอยละ 52 เหนวาการเปลยนแปลงสภาพเศรษฐกจในประเทศเมยนมามอทธพลตอการยายกลบ

รอยละ 60 เหนวาการพฒนาระบบสาธารณปโภคในประเทศเมยนมามอทธพลตอการยายกลบ ในขณะท

รอยละ 49 เหนวาลกษณะงานทท าในปจจบนไมมผลตอการยายถนกลบ และรอยละ 47 เหนวาทศนคต

ของคนไทยทพบเจอไมมผลตอการยายถนกลบ ส าหรบปจจยดานนโยบายแรงงานของประเทศไทย กลม

ตวอยางรอยละ 45 ไมทราบขอมลดงกลาว (ตารางท 4)

ในเรองของก าหนดเวลาทจะเดนทางกลบสประเทศเมยมา พบวารอยละ 25 ไมมก าหนดเดนทาง

กลบ รองลงมาคอ รอยละ 23 ก าหนดเดนทางกลบภายใน 1 ป รอยละ 21 คดวาจะเดนทางกลบภายใน

2 ป เมอจ าแนกตามเปาหมายในอนาคต พบวารอยละ 67 มเปาหมายทจะกลบบานเกดในทสด ในขณะท

รอยละ 24 ยงไมไดก าหนดเปาหมาย และมแรงงานรอยละ 7 ทคดวาจะตงถนฐานในประเทศไทย และ

รอยละ 1 ทคดวาจะเดนทางไปยงประเทศอนตอไป

14

ตารางท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง

ลกษณะทวไปของแรงงาน เชอชาต

รวม พมา มอญ กะเหรยง ไทใหญ

เพศ ชาย 34 8 2 2 46

หญง 48 5 1 0 54

อาย 16-20 27 3 2 0 32

21-25 14 1 1 2 18

26-30 20 4 0 0 24

31-35 8 1 0 0 9

36-40 7 2 0 0 9

41-45 4 1 0 0 5

46-50 1 1 0 0 2

>50 1 0 0 0 1

สถานภาพการสมรส

โสด 45 4 3 2 54

สมรส 36 9 0 0 45

หยาราง 1 0 0 0 1

ระดบการศกษา

ไมไดเขาเรยน

8 4 0 1 13

ประถมศกษา 21 1 1 0 23

มธยมศกษา 53 8 2 1 64

ระยะเวลาทพ านกในไทย

0 - 2 ป 30 5 2 0 37

2 - 5 ป 30 3 0 2 35

5 - 10 ป 16 3 1 0 20

10 ป ขนไป 6 2 0 0 8

15

ตารางท 2 ลกษณะการยายถน

ลกษณะการยายถน เชอชาต

รวม พมา มอญ กะเหรยง ไทใหญ

อาชพกอนเขาสเมองไทย

เกษตรกรรม 42 2 0 1 45

ประมง 6 0 0 0 6

งานกอสราง 1 0 0 1 2

งานบาน 13 6 1 0 20

คาขาย 1 0 0 0 1

อตสาหกรรม 2 1 0 0 3

งานบรการ 3 0 0 0 3

รบจางทวไป 9 3 1 0 13

อนๆ 5 1 1 0 7

การมคนรจกกอนยายเขามามหาชย

ม 69 9 3 1 82

ไมม 13 4 0 1 18

มคนในหมบานเดนทางมายงประเทศไทย

ไมทราบ 27 4 2 0 33

ไมม 17 3 0 2 22

ม 38 6 1 0 45

ไดรบขอมลมหาชยจากใคร

พอแม 13 3 2 1 19

เพอน 20 2 0 1 23

ญาต 36 8 1 0 45

นายหนา 7 0 0 0 7

อนๆ 6 0 0 0 6

เหตผลทยายเขาสประเทศไทย

เหตผลทางเศรษฐกจ

30 5 1 0 36

เหตผลเรองความปลอดภยในชวตและทรพยสน

5 0 0 0 5

เหตผลสวนตว

23 6 1 0 30

เหตผลดานความเปนอย

20 1 0 1 22

อนๆ 4 1 1 1 7

16

ตารางท 3 สภาพการท างานในปจจบน

สภาพการท างานในปจจบน เชอชาต

รวม พมา มอญ กะเหรยง ไทใหญ

อาชพในปจจบน

การประมง 1 0 0 0 1

กจกรรมตอเนองประมง

33 3 0 1 37

โรงงานอตสาหกรรม

18 1 1 0 20

รบจางทวไป 24 8 2 1 35

คาขาย 3 1 0 0 4

อนๆ 3 0 0 0 3

สภาพการท างานอยในระดบใด

แย 3 0 0 0 3

พอรบได 31 4 2 1 38

ด 39 7 1 1 48

ดมาก 9 2 0 0 11

ระดบรายไดในประเทศไทย (ตอวน)

300 52 7 2 2 63

มากกวา 300 30 6 1 0 37

บคคลทชวยเหลอในการยายถน

ไมมใครชวยเหลอ/เดนทางดวยตนเอง

9 0 0 1 10

นายจาง 3 0 0 0 3

ญาต 44 6 3 1 54

ผทอพยพมาดวยกน

2 0 0 0 2

คนไทย 20 6 0 0 26

นายหนา 4 1 0 0 5

ตารางท 2 ลกษณะการยายถน (ตอ)

17

ตารางท 4 ปจจยทสงผลตอการยายถนกลบ

ปจจยทสงผลตอการตดสนใจยายถนกลบ

เชอชาต

รวม พมา มอญ กะเหรยง ไทใหญ

สภาพเศรษฐกจ

ไมทราบขอมล

3 0 0 1 4

ไมมอทธพล 7 1 1 0 9

มอทธพลบาง 41 9 1 1 52

มอทธพลมาก 31 3 1 0 35

ระดบรายไดทเพมขนในพมา

ไมทราบขอมล

0 0 1 0 1

ไมมอทธพล 6 0 1 0 7

มอทธพลบาง 39 10 1 2 52

มอทธพลมาก 37 3 0 0 40

การพฒนาระบบสาธารณปโภคในพมา

ไมมอทธพล 10 1 1 0 12

มอทธพลบาง 48 10 1 1 60

มอทธพลมาก 24 2 1 1 28

ลกษณะงานทท าในปจจบน

ไมมอทธพล 42 5 2 0 49

มอทธพลบาง 22 6 0 1 29

มอทธพลมาก 18 2 1 1 22

ทศนคตของคนไทย

ไมมอทธพล 39 6 1 1 47

มอทธพลบาง 30 6 2 1 39

มอทธพลมาก 13 1 0 0 14

นโยบายแรงงานของไทย

ไมทราบขอมล

39 3 2 1 45

ไมมอทธพล 23 6 0 1 30

มอทธพลบาง 9 3 0 0 12

มอทธพลมาก 11 1 1 0 13

18

4.2 แบบรปการยายถนของกลมตวอยาง

แบบรปการยายถนของกลมตวอยางนน จากผลการส ารวจพบวาแบงไดเปนสองกลมหลก คอ

กลมแรกจ านวนรอยละ 95 มการยายถนทจากเมองตนทางมายงพนทจงหวดสมทรสาครโดยตรง และกลม

ทสองรอยละ 5 มการยายถนจากเมองตนทางมาสเมองอนๆในประเทศไทยกอนทจะเดนทางเขาสมหาชย

4.2.1 เสนทางการยายถนเขาสประเทศไทยของกลมตวอยาง

กลมตวอยางเดนทางจากเมองตนทางทแตกตางกน 25 เมองซงตงอยในรฐหรอเขตการปกครองท

แตกตางกน 12 แหง เมอจ าแนกกลมตวอยางตามรฐหรอเขตการปกครองพบวา แรงงานมาจากเขตตะนาว

ศรมากทสด คดเปนรรอยละ 23 รองลงมาคอ รฐมอญรอยละ 19 รฐกะเหรยงรอยละ 14 เขตพะโครอย

ละ 11 เขตยางกงรอยละ 8 เมองเนปดอวรอยละ 5 เขตมาเกวรอยละ 5 เขตอระวดรอยละ 4 รฐฉานรอย

ละ 3 รฐยะไขรอยละ 3 เขตสะกายรอยละ 3 และนอยทสดคอเขตมณฑเลยรอยละ 2 (ตารางท 5 )

การยายถนเขาสประเทศไทยนน แรงงานเมยนมาเดนทางผานแนวชายแดนใน 4 จงหวด (ภาพท 5) ดงน

1. อ าเภอแมสอด จงหวดตาก เปนจ านวนรอยละ 44 โดยเดนทางจากรฐมอญมากทสด คดเปน

รอยละ 12 รองลงมาคอ รฐกะเหรยงรอยละ 9 เขตพะโครอยละ 4 เขตตะนาวศรรอยละ 4 เขตยางกง

รอยละ 4 เมองเนปดอวรอยละ 4 รฐยะไขรอยละ 2 เขตสะกายรอยละ 2 เขตอระวดรอยละ 1 เขตมาเกว

รอยละ 1 และเขตมณฑะเลยรอยละ 1 (ภาพท 7)

2. อ าเภอสงขละบร จงหวดกาญจนบร เปนจ านวนรอยละ 30 โดยเดนทางมาจากเขตตะนาว

ศรมากทสด คดเปนรอยละ 9 รองลงมาคอรฐกะเหรยง รฐมอญ เขตพะโค พนทละรอยละ 4 เขตมาเกว

และเขตยางกง พนทละรอยละ 3 และรฐฉาน เขตมณฑะเลยและเมองเนปดอว พนทละรอยละ 1 (ภาพท 8)

3. จงหวดระนอง เปนจ านวนรอยละ 20 โดยเดนทางมาจากเขตตะนาวศรมากทสด คดเปนรอย

ละ 10 รองลงมาคอรฐมอญ เขตอระวด พนทละรอยละ 3 และรฐยะไข เขตพะโค เขตมาเกว และเขตยาง

กง พนทละรอยละ 1 (ภาพท 9)

4. อ าเภอแมสาย จงหวดเชยงราย เปนจ านวนรอยละ 6 โดยคดเปนแรงงานจากรฐฉานและ

เขตพะโค พนทละรอยละ 2 และจากรฐกะเหรยงและเขตสะกาย พนทละรอยละ 1 (ภาพท 6)

19

รฐหรอเขตตนทาง

เสนทางเขาสประเทศไทย รวม

แมสอด แมสาย ดานเจดยสามองค/ดานพน ารอน

เกาะสอง

กะเหรยง 9 1 4 0 14

ฉาน 0 2 1 0 3

มอญ 12 0 4 3 19

ยะไข 2 0 0 1 3

อรวด 1 0 0 3 4

พะโค 4 2 4 1 11

มาเกว 1 0 3 1 5

สะกาย 2 1 0 0 3

ตะนาวศร 4 0 9 10 23

ยางกง 4 0 3 1 8

มณฑะเลย 1 0 1 0 2

เนปดอว 4 0 1 0 5

รวม 44 6 30 20 100

ตารางท 5 พนทตนทางและการเขาสประเทศไทยผานจดผาน

แดนตางๆ

20

ภาพท 5 เสนทางเขาสประเทศไทยของกลมตวอยาง

21

ภาพท 6 เสนทางการเขาสประประเทศของกลมตวอยางผาน อ.แมสาย

จ.เชยงราย ภาพท 7 เสนทางการเขาสประประเทศของกลมตวอยางผาน อ.แมสอด จ.ตาก

22

ภาพท 8 เสนทางการเขาสประประเทศของกลมตวอยางผาน จ.กาญจนบร ภาพท 9 เสนทางการเขาสประประเทศของกลมตวอยางผาน จ.ระนอง

23

4.2.2 กลมตวอยางทมการยายถนหลายเมองในประเทศไทยกอนเดนทางมายงพนท จ.สมทรสาคร

กลมตวอยางทมการยายถนมากกวาหนงครงหลงจากเดนทางเขาสประเทศไทยปรากฏวามเพยงรอยละ 5 เปนแรงงานชาย 4 คน หญง 1 คน เดนทางจากเมอง

เมาะล าใย และพะอง ซงอยหางจากชายแดนอ าเภอแมสอดราว 200 กม. และจากเขตอรวด ซงอยไกลออกไป โดยหางจากชายแดนอ าเภอแมสอด ราว 550 กม. จนถง

ปจจบนแรงงานกลมนอาศยอยในประเทศไทยเปนเวลานานกวา 10 ปจนถง 25 ป โดยเมอเรมเดนทางเขาสประเทศไทยแรงงานกลมนมอายในชวง 15-30 ป กอนทจะเขา

มาอยในพนทน แรงงานเคยอยในจงหวดระนอง สงขลา ลพบร และพษณโลก (ตารางท 6 และ 7)

ตารางท 6 ขอมลทวไปของกลมตวอยางผยายถนหลายเมอง

ขอมลทวไป

ประชากรตวอยาง

ประชากรตวอยางล าดบท 1

ประชากรตวอยางล าดบท 2

ประชากรตวอยางล าดบท 3

ประชากรตวอยางล าดบท 4

ประชากรตวอยางล าดบท 5

เพศ หญง ชาย ชาย ชาย ชาย

ชวงอาย 46 – 50 ป 21 -25 ป 36 – 40 ป 26 – 30 ป 31 – 35 ป

ชาตพนธ พมา กะเหรยง พมา มอญ มอญ

ภมล าเนา (เมองตนทาง)

เมาะล าไย พะอง อรวด เมาะล าไย เมาะล าไย

ระยะเวลาทพ านกอยในประเทศไทย 25 ป 10 ป 10 ป 10 ป 17 ป อาชพปจจบน คาขาย ท างานในโรงงานขนม กรรมกร โรงงานกจกรรมตอเนองประมง แรงงานกอสราง

24

ตารางท 7 ประวตการยายถนของกลมตวอยางผยายถนหลายเมอง

ประชากรตวอยาง ล าดบท จงหวด ระยะเวลาทอยอาศย

อาชพ

ประชากรตวอยางล าดบท 1 1 ระนอง 8 เดอน ท างานภายในโรงงาน

2 สมทรสาคร 25 ป คาขาย

ประชากรตวอยางล าดบท 2 1 ลพบร 4 ป กรรมกรในโรงสขาว

2 พษณโลก 2 ป พนกงานขบรถ

3 นครสวรรค 1 ป พนกงานขบรถ 4 สมทรสาคร 1 ป ท างานในโรงงานขนม

ประชากรตวอยางล าดบท 3 1 ระนอง 5 ป กรรมกร

2 สมทรสาคร 5 ป กรรมกร

ประชากรตวอยางบคคลท 4 1 สงขลา 8 ป ประมง

2 สมทรสาคร 2 ป ท างานภายในโรงงาน

ประชากรตวอยางบคคลท 5 1 ภเกต 9 ป แรงงานกอสราง

2 สมทรสาคร 8 ป แรงงานกอสราง

25

5. อภปรายผลการศกษา

จากการศกษาท าใหเหนแบบรปในการยายถนของแรงงานจากกลมตวอยาง พบวาการทมแรงงาน

เมยนเดนทางเขามาเปนจ านวนมากนน เหตผลหนง คอ ดานท าเลทตง โดยประเทศไทยและเมยนมาม

พรมแดนตดตอกนเปนแนวยาว ท าใหมหลายชองทางในการเดนทางเขาสประเทศไทยไดโดยงาย โดยจด

ผานแดนทแรงงานเดนทางเขามายงประเทศไทย ไดแก อ.แมสาย จงหวดเชยงราย อ.แมสอด จงหวดตาก

ดานพน ารอน/ดานเจดยสามองค จงหวดกาญจนบร และ เกาะสอง จงหวดระนอง โดยชองทางทแรงงาน

เดนทางเขามามากทสดคอจดผานแดนอ าเภอแมสอด ดวยเปนพนททเชอมตอกบหลายจงหวดในเมยนมา

โดยกลมแรงงานทเดนทางเขามาสวนใหญมภมล าเนาใกลกบประเทศไทย เชน เมาะล าไย ตะนาวศร และ

จากรฐกระเหรยง

แตถงกระนนการยายถนเขามากมไดมเฉพาะแรงงานจากพนทใกลเคยงกบประเทศไทยเทานนแต

ยงมแรงงานจากพนททไกลจากชายแดนอยจ านวนมาก เชน มาเกว อรวด มณฑะเลย และยางกง ส าหรบ

แรงงานกลมน ระยะใกลไกลของภมล าเนากบประเทศไทยจงไมใชปจจยหลก เพราะผยายถนเดนทางเขา

มาดวยความตงใจทจะมาหางานท าในประเทศไทย เพอแสวงหาโอกาสในการท างานและพฒนาคณภาพ

ชวตของตนใหดขน ทงนกลมแรงงานทเดนทางเขามาท างานพนทจงหวดสมทรสาครสวนใหญมแนวโนมท

จะอยในพนทตอไป ไมมก าหนดเวลาทจะกลบภมล าเนาทแนนอนเนองจากทภมล าเนาไมมงานรองรบ

ไมสามารถทจะประกอบอาชพทเลยงตวเองไดทบานเกด

เมอพจารณาถงการเขามาของแรงงานเมยนมานน จะพบวาการเดนทางเขามาของแรงงานจ านวน

มากเกดจากเครอขายสงคมแรงงาน และเครอขายเครอญาต แรงงานเมยนมาในพนทจงหวดสมทรสาคร

สวนใหญไดรบขอมลขาวสารเชงบวกเกยวกบพนทจงท าใหแรงงานดงกลาวเกดความสนใจและเดนทาง

มายงพนท ในกรณนจงกลาวไดวาแรงงานเมยนมาในพนทถอวาเปนการอพยพประเภท Serial Migration

กลาวคอเปนการยายถนทเกดจากการบอกตอของเครอญาต เพอน หรอคนรจกในหมบาน โดยไดรบขอมล

ทเปนปจจยดงดด (pull factor) ของพนท จงท าใหแรงงานเดนทางมายงพนทดงกลาวโดยตรง แมจะม

แรงงานจ านวนหนงทยายถนเขามาในจงหวดอนกอนมายงจงหวดสมทรสาคร กไมอาจถอวาเปนการยาย

ถนตามแบบทฤษฎ Stepwise Movement ทกลาววาแรงงานจะเดนทางจากเมองเลกไปสเมองใหญ จาก

เมองทมการพฒนาทางเศรษฐกจนอยกวาไปสเมองทมการพฒนาทางเศรษฐกจสงกวาตามล าดบ เนองจาก

จะเหนไดวาแรงงานกลมนอยนมไดยายจากเมองทมล าดบศกยต าไปสงดงทฤษฎ แตการยายถนสวนใหญ

เกดจากการยายตามญาตพนองหรอคนรจก จงท าใหจดมงหมายของแรงงานขนอยกบการบอกตอของกลม

แรงงานดวยกน แบบรปการยายถนภายในประเทศไทยของแรงงานจะมจดรวมกนคอไมวาจะเดนทางมา

26

จากจดผานแดนใดตางกมงตรงมายงจงหวดสมทรสาคร โดยมไดมการตงถนฐานในจงหวดอนๆกอน ท าให

จงหวดสมทรสาครเปนศนยรวมของแรงงานเมยนมาทส าคญของประเทศไทย

6. สรป

การศกษาการยายถนของแรงงานเมยนมาสประเทศไทย โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการ

เกบขอมลผานการสมภาษณแรงงานชาวเมยนมาผยายถนเขามาในพนทชมชนมหาชยนเวศน ท าใหเขาใจ

ลกษณะทางประชากรของแรงงาน เชน อาย เพศ ชาตพนธ ทศนคต และแบบรปการยายถน เชน เมองตน

ทางในประเทศเมยนมา จดผานแดนในการยายถนเขา เมองระหวางทางกอนมาอาศยอยในจงหวด

สมทรสาคร ความเขาใจเหลานโดยเฉพาะในประเดนเกยวกบปจจยและทศนคตทมตอการยายถนของ

แรงงานเมยนมาในประเทศไทยจะเปนขอมลส าคญทจะชวยในการบรหารจดการหรอการวางแผน

ตลอดจนการวางนโยบายเกยวกบแรงงานชาวเมยนมาผทยายถนเขามาอาศยอยในประเทศไทย

27

เอกสารอางอง

ภาษาไทย

กรมการจดหางาน. กระทรวงแรงงาน. “วารสารสถตจ านวนคนตางดาวทไดรบอนญาตท างานคงเหลอ

ทวราชอาณาจกร ประจ าป 2558” [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://wp.doe.go.th/wp/

images/statistic/sy/sy2558.pdf สบคน 1 กนยายน 2559.

โจนส, ฮว. ภมศาสตรประชากร. แปลโดย นโรตม ปาลกะวงศ ณ อยธยา. กรงเทพฯ : กรมวชาการ, 2543.

ชาญวทย เกษตรศร และกาญจน ละอองศร, บรรณาธการ. อาเซยนศกษา. กรงเทพฯ : มลนธโตโยตาประเทศไทย,

2556.

วนเพญ วอกลาง. “กระบวนการปรบตวและปจจยทมอทธพลตอความตงใจทจะอยถาวรของแรงงาน

อพยพจากประเทศพมา : กรณศกษาจงหวดเชยงราย”วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต

มหาวทยาลยมหดล, 2541.

วรรณสร ปญญาวฒนานกล. “นโยบายแรงงานตางดาว : กรณศกษาแรงงานพมาในจงหวดสมทรสาคร”

วทยานพนธมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2548.

พชราวลย วงศบญสน. การยายถน : ทฤษฎและความเปนไปในเอเชย. กรงเทพฯ : วทยาลย

ประชากรศาสตร , 2552.

“เมยนมาร – การเมองและการปกครอง.”[ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.asean-info.com

/asean_members/myanmar_politics.html [ม.ป.ป.] สบคน 10 ตลาคม 2559.

ส านกงานจดหางานจงหวดสมทรสาคร.“ชมชนของแรงงานตางดาวในจงหวดสมทรสาคร”.[ออนไลน]. เขาถงไดจาก :

samutsakhon.mol.go.th/sites/.../cchamnwnchumchnkhntaangdaaw_73chumchn.pdf. [ม.ป.ป.]

สบคน 15 กนยายน 2559.

สชาดา ทวสทธและกฤตยา อาชวนจกล. “การขนยายแรงงานขามแดนในอษาคเนย.” ใน ชาญวทย เกษตรศร

, บรรณาธการ. การสมมนาวชาการ แมโขง-สาละวน ผคน ผนน า และสวรรณภมของอษาคเนย.ป2549,

167 – 197. กรงเทพฯ : มลนธโครงการต าราสงคมศาสตรและมนษยศาสตร, 2551.

สภางค จนทวานช. การยายถนเขามาท างานและการถกหลอกลวงของแรงงานตางชาตในประเทศไทย.

กรงเทพฯ : มลนธศภนมตแหงประเทศไทย, 2547.

สมาล แซวอง. “การยายถนของแรงงานพมาและผลกระทบตอการพฒนาในพนทเขตเทศบาลเมอง

28

แมสอด อ าเภอแมสอด จงหวดตาก” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย,

2549.

สทธลกษณ แสงสวรรณ. สทธแรงงานและความคมครองทางสงคมของแรงงานขามชาตในอาเซยน :

กรณศกษานโยบายของรฐบาลไทยตอแรงงานขามชาตสญชาตพมา : รายงานฉบบสมบรณ.

กรงเทพฯ : สถาบนพระปกเกลา, 2558.

สมพงศ สระแกว และปฎมา ตงปรชญากล, บรรณาธการ. นายหนากบกระบวนการยายถนแรงงานขาม

ชาตจากพมา : กรณศกษาพนทจงหวดสมทรสาคร. กรงเทพฯ : เครอขายสงเสรมคณภาพชวต

และแรงงาน, 2552.

“ศพทบญญตราชบณฑตยสถาน.”[ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://rirs3.royin.go.th/coinages

/webcoinage.php. [ม.ป.ป.] สบคน 15 พฤศจกายน 2559.

องคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐาน และศนยวจยการยายถนแหงเอเชย จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. โครงการศกษาการเปลยนแปลงรปแบบการยายถนของแรงงานจากพมาและ

ผลกระทบตอประเทศไทย. กรงเทพฯ : องคการระหวางประเทศเพอการโยกยายถนฐาน

ส านกงานกรงเทพฯ, 2556.

J e r r o l d W. H u g u e t ,บรรณาธการ. การยายถนของประเทศไทยฉบบป 2557.

กรงเทพฯ : คณะท างานเฉพาะเรองแหงสหประชาชาตวาดวยการยายถนของประเทศไทย , 2557.

ภาษาองกฤษ

Jones, Huw Roland. Population geography. London : Paul Chapman Pub. 2nd ed ,1990.

Jianfa Shen and Ye Liu. “Skilled and less-skilled interregional migration in Chaina : A comparative

analysis of spatial patterns and the decision to migrate in 2000 – 2005 .”Habitat International

57 (2016) : 1 – 10.

Kaur. Amarjit. “Labour migration trends and policy challenges in Southeast Asia.”Policy and Society 29

(2010) : 385 -397.

King, Russel. “Geography and Migration Studies : Retrospect and Prospect.” Space Place 18 (2012) :

134–153.

William F.Hornby and Melvyn Jones. An Introduction to Population Geography. Cambridge

[Cambridgeshire] : Cambridge University Press, 1993.