ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 ·...
Transcript of ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 ·...
![Page 1: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/1.jpg)
บทท 1
ความหมาย ความส าคญ ของทรพยากรธรรมชาตและภมปญญาทองถน
ผศ.ดร.บงอร กองอม ผศ.ดร.หทยทพย อดชาชน
ผศ.ดร.มงคล อดชาชน อาจารย ดร.ชฎาพร เสนาคณ
![Page 2: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/2.jpg)
วตถประสงค
เพอใหทราบ ความส าคญ ความหมาย และประเภทของทรพยากรธรรมชาตและภมปญญาทองถน
![Page 3: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/3.jpg)
ก. ทรพยากรธรรมชาต (Natural resources)
“สงตางๆ ทมอยตามธรรมชาต และใหประโยชนแกมนษยไมทางใดกทางหนง” (เกษม จนทรแกว 2541)
“สงทเกดขนเองตามธรรมชาต มประโยชนสามารถตอบสนองความตองการของมนษยได หรอ มนษยสามารถน ามาใชประโยชนได เชน บรรยากาศ ปาไม ทงหญา สตวปา แรธาต พลงงาน และก าลงมนษย” (ชยศร ธาราสวสดพพฒน 2548)
สาระนาร: • สงแวดลอม หมายถง สงทอยรอบๆ ตว ทงสงมชวตและไมมชวต
• ทรพยากรธรรมชาตเปนสวนหนงของสงแวดลอม
ความหมาย
![Page 4: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/4.jpg)
ประเภทของทรพยากรธรรมชาต แบงเปน 2 กลม
1. ทรพยากรธรรมชาตทางชวภาพ (Biotic natural resources)
2. ทรพยากรธรรมชาตทางกายภาพ (Abiotic natural resources)
![Page 5: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/5.jpg)
เปนทรพยากรทมชวต
สวนใหญใชแลวหมดไป แตสามารถรกษาสภาพไวได หรอ ไมอาจท าใหมใหมได
ไดแก พช สตว มนษย จลชพ
1. ทรพยากรธรรมชาตทางชวภาพ (Biotic natural resources)
![Page 6: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/6.jpg)
ทรพยากรพช
เปนผผลตขนตน
ประโยชนทางตรง (direct benefits) คอ เปนแหลงวตถดบของปจจยส
1. สรางอาคารบานเรอน และ ผลตภณฑตางๆ
2. เปนอาหารจากสวนตางๆ ของพช
3. เสอผา เครองนงหม จากเสนใยจากเปลอกไมและเถาวลย
4. ใชท ายารกษาโรค
![Page 7: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/7.jpg)
พชเปนผผลตขนตน
![Page 8: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/8.jpg)
ประโยชนทางออม (indirect benefits)
1. เปนแหลงตนก าเนดล าธาร
2. ท าใหเกดความชมชน และ ควบคมสภาวะอากาศ
3. เปนแหลงพกผอน และศกษาเรยนร
4. ชวยบรรเทาความรนแรงของลมพายและปองกนอทกภย
5. ปองกนการกดเซาะและพดพาหนาดน
![Page 9: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/9.jpg)
ทรพยากรสตวปา
สตวปาทกชนด ทงเลกและใหญ
รวมถงไขของสตวปาดวย ไมรวมสตวพาหนะทจดทะเบยน
เนองดวยจ านวนสตวปาลดลงมาก จงมการปกปองรกษา เชน การออกพระราชบญญต สงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. 2535 แบงเปน 2 กลม ไดแก
1. สตวปาสงวน (หายาก มจ านวนนอย
บางชนดสญพนธ) 15 ชนด
2. สตวปาคมครอง มมากกวา 200 ชนด
![Page 10: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/10.jpg)
สาเหตทท าใหทรพยากรสตวปาลดจ านวน
1. ถกลา เพอเปนอาหาร กฬา และเปนอาชพ
2. การเปลยนแปลงของสภาพแวดลอม เชน ภยธรรมชาต
3. การน าสตวตางถนเขามา
4. การท าลายถนทอยอาศยของสตวปา
5. สารพษตกคาง
![Page 11: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/11.jpg)
การอนรกษทรพยากรสตวปา
1. ก าหนดกฎหมายและวธการปฏบตอยางเครงครด
2. การรณรงคเผยแพรประชาสมพนธ ใหเหนความส าคญในการอนรกษสตวปาอยางจรงจง
3. การไมลาสตวปา
4. การปองกนไฟปา
5. การปลกฝงการใหความรก และเมตตาตอสตวอยางถกวธ
6. การเพาะพนธเพมสตวปาทก าลงจะสญพนธหรอมจ านวนนอย
![Page 12: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/12.jpg)
2. ทรพยากรธรรมชาตทางกายภาพ (Abiotic natural resources)
หมายถง สงทไมมชวต ซงเกดขนเองตามธรรมชาต และมนษยสามารถน ามาใชประโยชนได ในรายวชาน จะแบงตามการน ามาใชงานและผลทเกดขน แบงได 2 ประเภท ดงน
2.1. ทรพยากรธรรมชาตทใชไมหมดหรอสามารถเกดทดแทนใหมได (Renewable resources)
2.2. ทรพยากรธรรมชาตทใชแลวหมดไป (Non-renewable resources)
![Page 13: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/13.jpg)
2.1. ทรพยากรธรรมชาตทใชไมหมดหรอสามารถเกดทดแทนใหมได (Renewable resources)
หมายถง ทรพยากร ทมอยมาก ใชอยางไรกไมมวนหมดสน เพราะธรรมชาต มระบบทผลตทรพยากรชนดนออกมาอยางรวดเรว ในปรมาณมาก ๆ เชน อากาศ แสงแดด กระแสลม
รวมถง ทรพยากรธรรมชาตทเมอน ามาใชแลว ธรรมชาตสามารถสรางทดแทนสวนทใชไปไดในชวงชวตของมนษย
ถามการดแลรกษาและจดการอยางถกวธ กจะท าใหทรพยากรชนดนนๆมคณภาพและปรมาณอยางเพยงพอ ทจะท าใหมนษยมใชอยางยาวนานเชน น า และ ดน เปนตน
![Page 14: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/14.jpg)
2.1.1 บรรยากาศ (Atmosphere) ในบรรยากาศประกอบไปดวยอากาศซงเปนสงจ าเปนส าหรบสงมชวต และมความชน
อณหภม และการเคลอนไหวของมวลอากาศ รวมเรยกวา “ภมอากาศ (climate)”
http://img.docstoccdn.com/thumb/orig/112807560.png
![Page 15: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/15.jpg)
บรรยากาศมความส าคญตอลกษณะของดน พชพนธ และสงมชวตบนพนผวโลก ระบบบรรยากาศจะหมนเวยนเปลยนแปลงตอเนองกนไปอยางไมมทสนสด จงจดบรรยากาศอยในทรพยากรธรรมชาตทใชไมหมด
![Page 16: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/16.jpg)
2.1.2 น า (Water) หมายถงน าทอยในวฎจกร (water in cycle) จะมการหมนเวยนเปลยนไปจาก
สภาพหนงไปเปนอกสภาพหนงเรอยไปโดยไมมสนสด
http://pmm.nasa.gov/education/sites/default/files/article_images/Water-Cycle-Art2A_medium.png
![Page 17: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/17.jpg)
http://water.usgs.gov/edu/graphics/earth-water-distribution.png
ประเดนส าคญคอน าทมนษยน ามาใชในชวตประจ าวนนนเปนน าจด แตน าจดในโลกเรามเพยงรอยละ 2.5 เทานน และปรมาณ 2 ใน 3 ของน าจดจ านวนนเปนน าแขงในรปของธารน าแขงทขวโลก ปจจบนความตองการใชน าของประชากรโลกมมากกวาปรมาณทมอย หากจดการใชน าไมถกวธ กจะท าใหเกดปญหา เชน การขาดแคลนน า หรอมลพษของน าได
![Page 18: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/18.jpg)
2.1.3 ดน (Soil) หมายถง เนอดน ซงผสลายมาจากหนตนก าเนด
เปนทอยอาศยของพช เปนแหลงสะสมแรธาตอาหารทจ าเปนส าหรบพช เปนสงจ าเปนส าหรบสงมชวต
ดนเกดทดแทนตามธรรมชาตไดชามาก กวาจะไดเนอดนหนา 1 นว ธรรมชาตตองใชเวลาสรางโดยกระบวนการผพง และชะลางจากหนตนก าเนดถง 100 ป หรอ 1,000 ป เปนอยางนอย
![Page 19: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/19.jpg)
2.2. ทรพยากรธรรมชาตทใชแลวหมดไป (Non-renewable resources)
หมายถง ทรพยากรธรรมชาตทมอยอยางจ ากด เมอน ามาใชแลวหมดไป ไมสามารถสรางทดแทนใหมได หรอตองใชระยะเวลานานนบหลายหมนหรอหลายแสน หลายลานปกวาธรรมชาตจะสรางขนใหมได ทรพยากรธรรมชาตทางกายภาพ ในกลมน ไดแก ทรพยากรแรธาตชนดตางๆ และเชอเพลงซากดกด าบรรพ (fossil fuel) ไดแก ทรพยากรปโตรเลยมและถานหน
![Page 20: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/20.jpg)
2.2.1 แร (Mineral) หมายถง ธาต หรอ สารประกอบอนนทรย ทเกดขนตามธรรมชาต มโครงสราง
ภายในเปนระเบยบ มสตรเคมหรอสมบตอนๆทแนนอนหรอเปลยนแปลงไดในวงจ ากด (พจนานกรมศพทธรณวทยา ฉบบราชบณฑตยสถาน 2544)
แรธาตใชระยะเวลาในการเกดทดแทนยาวนานมากกวาชวงชวตของคนเรา จงถอวาเปนทรพยากรธรรมชาตประเภทใชแลวหมดไป
http://img.docstoccdn.com/thumb/orig/115535919.png
![Page 21: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/21.jpg)
2.2.2 ทรพยากรปโตรเลยมและถานหน (Petroleum and Coal) ปโตรเลยม (Petroleum) หมายถงสารผสมไฮโดรคารบอนทเกดขนเองตามธรรมชาต
จากการทบถมกนของซากพชและซากสตวเปนเวลานานหลายลานป อาจมสภาพเปนของเหลว แกสหรอของแขงกได ไดแกน ามนดบ แกสธรรมชาตหรอสารพลอยไดอนๆ (พจนานกรมศพทธรณวทยา ฉบบราชบณฑตยสถาน 2544)
![Page 22: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/22.jpg)
• แหลงปโตรเลยมทพบในประเทศไทยพบทงบนบกและในทะเล • บนบกสวนใหญพบเปน แหลงน ำมนดบ เชน แหลงสรกตต ท จ. ก ำแพงเพชร และแหลงฝำง ท จ. เชยงใหม • สวนแหลงกำซธรรมชำตบนบก เชนแหลงน ำพอง ท จ. ขอนแกน และแหลงกำซธรรมชำตตำงๆ ในอำวไทย
![Page 23: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/23.jpg)
ถานหน (Coal) เปนหนตะกอนทตดไฟได มสน าตาลถงด า
เกดจากการสะสมตวของซากพชตามธรรมชาตเปนเวลาหลายลานป ภายใตแรงกดดนและอณหภมทสงมาก จนเกดเปนสารประกอบไฮโดรคารบอนทอยในสถานะของแขง
แหลงถานหนในประเทศไทย สวนใหญเปนถานหนลกไนต (Lignite)
![Page 24: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/24.jpg)
ข. ภมปญญาทองถน (Local Wisdom)
ภม หมายถง พน ชน พนความร
ภมปญญา หมายถง พนความรความสามารถ (ราชบณฑตสถาน, 2545)
ภมปญญา หมายถง การน าแนวคด ความร เทคนค กระบวนการ การสะสมประสบการณมาสรางใหเกดความร และสรปความคดรวบยอดจนสามารถสรางสรรคสงทด และเปนรปธรรมทเดนชดสอดคลองกบวถชวตของชมชน สงคม และวฒนธรรม ทเปนภมปญญาสงสมกนมาจากการปฏบตจรงและถายทอดกนมาเปนเวลาชานาน (สมพนธ เตชะอธก และคณะ 2548)
![Page 25: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/25.jpg)
ภมปญญาทองถนในประเทศไทย :
• ถายทอดผานการบอกเลา นทาน กจกรรมพนบาน • การบนทกเปนลายลกษณอกษรมนอย • มหลายดาน เชน เกษตร อาหารและสขภาพ การจดการ
ทรพยากรธรรมชาต วสดและเทคโนโลยพนบาน และ การบรหารสงคม • ปจจบนประสบปญหา ถกฉกฉวย น าไปใชประโยชนโดยไมขออนญาต • แนวทางปกปองคมครอง เชน รฐธรรมนญ กฎหมายทรพยสนทางปญญา
อนสญญา เปนตน
![Page 26: ความหมาย ความส าคัญ ของ ... · 2015-08-05 · บทที่ 1 ความหมาย ความส าคัญ ของทรัพยากรธรรมชาติและภูมิปัญญาทองถิ่น](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022041904/5e6213b52045630c822b7733/html5/thumbnails/26.jpg)
บรรพบรษของเรามภมปญญาหลากหลายเพอบรหารจดการ
ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหคงอยดวยการรวมแรงรวมใจท าดวยความเตมใจท าใหคนในชมชนพงพา
ตนเองไดและอยรวมกนอยางมความสขทามกลางความสมดลทางธรรมชาต