หน่วยที่ 6...

มสธ มสธ

มสธ มสธ ม

สธ


สธ

มสธ มสธ

หนวยท 6

ประเทศไทยกบระบบการเงนระหวางประเทศ

อาจารย ดร.รญชนา พงศาปาน

ชอ อาจารยดร.รญชนาพงศาปานวฒ B.A.(Hons),M.Phil.(Economics)Ph.D.(Economics) UniversityofBristol,UnitedKingdomต�าแหนง ผบรหารทมธนาคารแหงประเทศไทยหนวยทปรบปรง หนวยท6

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

6-2 ไทยในเศรษฐกจโลก

แผนการสอนประจ�าหนวย

ชดวชา ไทยในเศรษฐกจโลก

หนวยท 6 ประเทศไทยกบระบบการเงนระหวางประเทศ

ตอนท 6.1ดลการช�าระเงน6.2ระบบการเงนระหวางประเทศและความเชอมโยง6.3ประเทศไทยในระบบการเงนระหวางประเทศ

แนวคด1.ดลการช�าระเงนบนทกการท�าธรกรรมทางเศรษฐกจระหวางประเทศซงเปนสวนส�าคญในการ

ประเมนเสถยรภาพทางเศรษฐกจ โดยดลการช�าระเงนแบงไดเปนดลบญชเดนสะพดและ ดลบญชเงนทนทงนการเปลยนแปลงของดลการช�าระเงนสวนหนงเปนผลจากการปรบเปลยนโครงสรางทางเศรษฐกจปจจยภายในและภายนอกประเทศรวมถงกรอบนโยบายดานการคาและเงนทนของประเทศนนๆ

2.ตลาดการเงนเปนอกทางเลอกของแหลงเงนทนนอกเหนอจากสถาบนการเงน โครงสรางของตลาดการเงนสามารถแบงไดหลายประเภท ตามลกษณะของการระดมทน หลกทรพย และตราสาร

3.ระบบอตราแลกเปลยนของโลกม3ประเภทหลกคอระบบอตราแลกเปลยนคงทอตราแลกเปลยนลอยตวและอตราแลกเปลยนลอยตวแบบมการจดการโดยมววฒนาการจากระบบอตราแลกเปลยนแบบคงทโดยผกไวกบทองค�า จนมาถงระบบอตราแลกเปลยนทหลากหลายในปจจบน

4.ตลาดอตราแลกเปลยนมบทบาทชวยรองรบท�าธรกรรมทางการคาและการลงทนระหวางประเทศโดยเฉพาะในกรณทเปนการท�าธรกรรมในสกลเงนทตางกนขณะเดยวกนอตราแลกเปลยนจะถกก�าหนดดวยปจจยทสงผลตออปสงคและอปทานของเงนสกลนนๆ โดยหลกคอปจจยดานการคาปจจยดานเงนทนเคลอนยายปจจยดานการคาดการณทศทางอตราแลกเปลยนรวมทงปจจยดานนโยบาย

5.ระบบอตราแลกเปลยนของไทยมววฒนาการสอดคลองกบระบบอตราแลกเปลยนของโลกโดยเรมจากระบบอตราแลกเปลยนคงทโดยผกคาเงนบาทกบเงนเพยงสกลเดยวกอนทจะเปลยน มาใชระบบผกคาเงนบาทกบตะกราเงนกอนทจะเปลยนแปลงเปนระบบอตราแลกเปลยนลอยตวในพ.ศ.2540

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

6-3ประเทศไทยกบระบบการเงนระหวางประเทศ

6.ตลาดการเงนของไทยประกอบดวยตลาดเงน ซงมจดประสงคหลกเพอการระดมทนระยะสนและตลาดทนซงเปนแหลงเงนทนระยะยาว ตลาดการเงนมบทบาทเพมขนในฐานะแหลงเงนทนทางเลอกตงแตหลงวกฤตเศรษฐกจในพ.ศ.2540เปนตนมา

7.นโยบายการเปดเสรเงนทนเคลอนยายของไทยสอดคลองกบการเปลยนแปลงโครงสรางและพฒนาการของเศรษฐกจรวมทงความรความเขาใจและความสามารถในการบรหารความเสยงของทกภาคสวนทเกยวของโดยเรมจากการเปดเสรเงนทนไหลเขาตงแตพ.ศ.2533และการเปดเสรไดหยดชะงกไปในชวงการปรบโครงสรางเศรษฐกจหลงวกฤตเศรษฐกจในพ.ศ.2540กอนทจะมแผนการเปดเสรเงนทนเคลอนยายขาออกทเรมด�าเนนการในพ.ศ.2553

วตถประสงค เมอศกษาหนวยท6จบแลวนกศกษาสามารถ1.เพอสรางความเขาใจเกยวกบความหมายความส�าคญและโครงสรางของดลการช�าระเงนได2.เพอสรางความเขาใจเกยวกบโครงสรางของตลาดการเงน ตลาดเงนตราตางประเทศ รวมทง

ววฒนาการของระบบอตราแลกเปลยนได3.เพอสรางความเขาใจเกยวกบโครงสรางตลาดการเงนววฒนาการระบบอตราแลกเปลยนรวมทง

กระบวนการเปดเสรเงนทนเคลอนยายของไทยได

กจกรรมระหวางเรยน1.ท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท62.ศกษาเอกสารการสอนตอนท6.1–6.33.ปฏบตกจกรรมตามทไดรบมอบหมายในเอกสารการสอน4.ฟงเทปเสยงประจ�าชดวชา5.ท�าแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท6

สอการสอน1.เอกสารการสอน2.แบบฝกปฏบต3.เทปเสยงประจ�าชดวชา

การประเมนผล1.ประเมนผลจากแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน2.ประเมนผลจากกจกรรมและแนวตอบทายเรอง3.ประเมนผลจากการสอบไลประจ�าภาคการศกษา

เมออานแผนการสอนแลว ขอใหท�าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยน

หนวยท 6 ในแบบฝกปฏบต แลวจงศกษาเอกสารการสอนตอไป

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 6.1

ดลการช�าระเงน

โปรดอานหวเรองแนวคดและวตถประสงคของตอนท6.1แลวจงศกษารายละเอยดตอไป

หวเรอง6.1.1ความหมายและความส�าคญของดลการช�าระเงน6.1.2ดลการคาและบรการ6.1.3เงนทนเคลอนยาย

แนวคด1.ดลการช�าระเงนหมายถงผลสรปของการท�าธรกรรมทางเศรษฐกจระหวางผทมถนฐาน

ในประเทศกบผมถนฐานในตางประเทศในชวงระยะเวลาใดเวลาหนง โดยแบงไดเปน ดลบญชเดนสะพดและดลบญชเงนทน ซงการวเคราะหดลการช�าระเงนเปนสวนหนงทส�าคญในการประเมนเสถยรภาพทางเศรษฐกจ เนองจากดลการช�าระเงนสะทอนถงรายรบและรายจายเงนตราตางประเทศของประเทศนนๆ

2.โครงสรางเศรษฐกจไทยทเปลยนแปลงไปสงผลใหการคาและการบรการระหวางประเทศมบทบาทส�าคญในการขบเคลอนเศรษฐกจปจจยส�าคญทสงผลตอดลการคาและบรการประกอบดวยปจจยเชงโครงสรางปจจยดานความสามารถในการแขงขนและปจจยดานนโยบาย

3.เงนทนเคลอนยายมบทบาทส�าคญในฐานะแหลงเงนทนโดยเฉพาะส�าหรบประเทศทก�าลงพฒนา เงนทนเคลอนยายมหลายองคประกอบและมโครงสรางทปรบเปลยนไปจาก การลงทนโดยตรงเปนการลงทนในหลกทรพยสวนหนงสะทอนความเชอมโยงของระบบการเงนระหวางประเทศ

วตถประสงค เมอศกษาตอนท6.1จบแลวนกศกษาสามารถ1.อธบายความหมายและความส�าคญของดลการช�าระเงนได2.อธบายปจจยทสงผลตอดลการคาและบรการได3.อธบายโครงสรางและปจจยทสงผลตอเงนทนเคลอนยายได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เรองท 6.1.1

ความหมายและความส�าคญของดลการช�าระเงน

1. ความหมายของดลการช�าระเงน1

ดลการช�าระเงนหมายถงผลสรปของการท�าธรกรรมทางเศรษฐกจระหวางผทมถนฐานในประเทศ(resident)กบผมถนฐานในตางประเทศ(non-resident)ในชวงระยะเวลาใดเวลาหนงซงประกอบดวยดลบญชเดนสะพด(Currentaccount)และดลบญชเงนทน(CapitalandFinancialaccount)

ในการวเคราะหดลการช�าระเงนจะใชวธการท�าบญชซงแบงเปน2บญชคอดลบญชเดนสะพดและดลบญชเงนทน

1.1 ดลบญชเดนสะพด (Current account)สามารถแยกไดเปน-ดลการคา(Tradebalance)คอผลตางสทธระหวางมลคาสนคาออกกบมลคาสนคาเขา-ดลบรการ(Services)และรายได(Income)

• ดลบรการ เปนผลสทธระหวางรายรบและรายจายของบรการระหวางประเทศประกอบดวย คาขนสง คาทองเทยว คาบรการ คาสอสารโทรคมนาคม คารบเหมากอสราง คาลขสทธเครองหมายการคาสทธบตรและคาประกนภยเปนตน

• รายไดแบงไดเปนรายไดปฐมภมและรายไดทตยภม• รายไดปฐมภมประกอบดวย1)ผลตอบแทนการจางงานในรปคาจางเงนเดอน

และสวสดการตางๆ และ 2) รายไดจากการลงทน ซงคอผลตอบแทนทไดรบจากการถอครองสนทรพยทางการเงนในตางประเทศ ไดแก ผลตอบแทนทไดจากการลงทนโดยตรง การลงทนในหลกทรพย และการลงทนอนๆ

• รายไดทตยภม หมายถง เงนโอนหรอเงนชวยเหลอตางๆ ทผมถนฐานในประเทศไดรบจากผมถนฐานในตางประเทศ

1.2 ดลบญชเงนทน (Capital and Financial Account)ประกอบดวย-บญชทน(Capitalaccount)คอรายรบและรายจายทเกดจาก

• ธรกรรมการโอนยายเงนทนทงในรปตวเงนและมใชตวเงน เชน เงนทนใหเปลา ในรปของเงนทนหรอสนคาทนหรอการโอนสทธในทรพยสนถาวรและการยกหนให(debtforgiveness)

• การซอขายทรพยสนทผลตขนไมไดและมใชทรพยสนทางการเงน เชน ทดนและสทธบตรเปนตน

-บญชการเงน (Financial account) หมายถง ธรกรรมทกอใหเกดการเปลยนแปลงในสนทรพยและหนสนทางการเงนระหวางประเทศ ซงครอบคลมถงเงนทนเคลอนยายประเภทตางๆ (การลงทนโดยตรงการลงทนในหลกทรพยและอนๆ)

1ธนาคารแหงประเทศไทย(www.bot.or.th)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ส�าหรบบญชการเงน ยงสามารถจ�าแนกเปนธรกรรมของแตละภาคสวน กลาวคอ ธนาคารกลางรฐบาลสถาบนการเงนทรบฝากเงน(นอกจากธนาคารกลาง)และภาคอนๆซงประกอบดวย1)สถาบนการเงนทไมรบฝากเงนเชนบรษทหลกทรพยประกนภยกองทนรวมและ2)ธรกจทไมใชสถาบนการเงนครวเรอนและองคกรทไมแสวงหาก�าไร เชนบรษทเอกชนและรฐวสาหกจทไมไดประกอบธรกจดานการเงนและบคคลธรรมดาเปนตน

นอกจากดลบญชเดนสะพดและดลบญชเงนทนแลว ในการรายงานดลการช�าระเงนจะมรายการเพมเตม คอ ความคลาดเคลอนสทธ (errors and omission) และเงนส�ารองระหวางประเทศ (inter- nationalreserves)

-ความคลาดเคลอนสทธเปนความคลาดเคลอนจากการจดเกบสถตค�านวณจากความแตกตางของดลการช�าระเงนกบผลรวมของดลบญชเดนสะพดและดลบญชเงนทน

-เงนส�ารองระหวางประเทศคอสนทรพยตางประเทศทถอครองโดยธนาคารกลางและสามารถน�ามาใชประโยชนทนททจ�าเปน เชน เพอการชดเชยการขาดดลการช�าระเงน หรอใชเปนเครองมอหนง ในการด�าเนนนโยบายอตราแลกเปลยนเปนตน

ทงนดลการช�าระเงนเปนการเปลยนแปลงของยอดคงคางสนทรพยฐานะเงนส�ารองระหวางประเทศทเกดจากธรกรรมเทานนไมนบรวมผลจากการตราคาและการเปลยนแปลงในอตราแลกเปลยน

2. ความส�าคญของดลการช�าระเงนดลการช�าระเงนเปนขอมลทบงบอกถงรายรบและรายจายของเงนตราตางประเทศส�าหรบประเทศ

เจาของดลการช�าระเงนนนสะทอนถงความสมพนธทางดานการคาและการเคลอนยายเงนทนกบตางประเทศในภาพรวมซงเปนขอมลสวนหนงทส�าคญส�าหรบการวางแผนนโยบายเศรษฐกจตวอยางเชนหากประเทศมดลบญชเดนสะพดขาดดลตอเนองเปนเวลานาน อาจแสดงถงความสามารถในการแขงขนทลดลง ท�าใหประเทศนนๆ ไมสามารถสงออกไดมากนก หรออาจเกดจากกระบวนการพฒนาประเทศทจ�าเปนตองมการน�าเขาเครองจกรและวตถดบเพอมาใชในการผลต หรอในบางกรณ อาจเกดจากอตราแลกเปลยนท แขงคาจนเกนไปท�าใหสนคาสงออกมราคาแพงจงไมมอปสงคตอสนคาออกนนมากนกเมอพจารณาขอมลดงกลาวประกอบกบขอมลเศรษฐกจและการเงนอนๆ กจะชวยใหการวางนโยบายเพอแกไขปญหาท�าไดตรงจดมากขนเชนอาจมการปรบเปลยนนโยบายดานอตราแลกเปลยนหรอสงเสรมการผลตเพอทดแทนการน�าเขามากขนเปนตน

ดลการช�าระเงนเปนหนงในขอมลทส�าคญทธนาคารกลางและองคกรระหวางประเทศเชนกองทนการเงนระหวางประเทศใหความส�าคญในการประเมนเสถยรภาพเศรษฐกจเนองจากเปนขอมลทสะทอนถงสถานะการเงนระหวางประเทศและความยงยนของกรอบนโยบายการเงน เชน ประเทศไทยชวงกอนพ.ศ.2540มดลบญชเดนสะพดขาดดลตอเนองภายใตกรอบอตราแลกเปลยนแบบคงท(Fixedexchangerate)สวนหนงเกดจากการลงทนทสงท�าใหการน�าเขาสงขนตามไปดวยนอกจากนดลบญชเงนทนทเกนดลในระดบสงกอนพ.ศ.2540เกดจากการกยมเงนจากตางประเทศโดยเฉพาะระยะสนเปนส�าคญสงผลใหเกดความเปราะบาง เนองจากเงนกระยะสนเหลานสามารถไหลออกจากประเทศไดเรว ในขณะเดยวกน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ระดบเงนทนส�ารองระหวางประเทศมไมมากนกซงสะทอนความสามารถทจ�ากดของธปท.ในการแทรกแซงในตลาดอตราแลกเปลยนเพอรกษาคาเงน

นอกจากน กองทนการเงนระหวางประเทศซงมหนาทดแลระบบการเงนโลกใหสมดล จะตองตดตามประเมนดลบญชเดนสะพด เงนทนเคลอนยายระหวางประเทศรวมทงระดบเงนทนส�ารองระหวางประเทศใหอยในระดบทเหมาะสมตวอยางเชนชวงหลายปกอนการเกดวกฤตเศรษฐกจในสหรฐฯในพ.ศ.2551 สหรฐฯ ขาดดลบญชเดนสะพดอยางตอเนอง ซงการขาดดลบญชเดนสะพดดงกลาวถกชดเชยดวยเงนทนไหลเขามาซอตราสารหนของสหรฐฯ ในขณะทประเทศตลาดเกดใหม เชน จน และประเทศอนๆ ในเอเชยรวมทงประเทศผผลตน�ามนมดลบญชเดนสะพดเกนดลตอเนองและเปนผซอตราสารหนสหรฐฯรายใหญซงสะทอนภาวะความไมสมดลในระบบการเงนโลก

3. วธการลงบญชดลการช�าระเงนดลการช�าระเงนมการลงบญชเปนระบบการลงบญชค(doubleentrysystem)ซงหมายถงแตละ

ธรกรรมจะตองมการลงบญชทงดานเครดตและเดบตในจ�านวนทหกลางกนพอดโดยยดหลกในการพจารณาคราวๆ วาหากเปนธรกรรมทเปนการไดรบเงนตราตางประเทศจะน�ามาบนทกทางดานเครดต และหากเปนการจาย/น�าเงนตราตางประเทศออกจากไทยจะเปนการลงบญชทางดานเดบตทงนในการบนทกบญชแตละครงจะมการลงรายการในฝงตรงขามกนตามหลกการทางบญช

ตวอยางขางลางจะชวยใหเหนภาพชดเจนขนตวอยางท 1 ดานการคา

พอคาไทยสงคอมพวเตอรไปขายในประเทศสงคโปรมลคา5,000ดอลลารสหรฐคคาในสงคโปรช�าระคาสนคาทงหมดผานการโอนเงนเขาบญชพอคาไทยทเปดบญชไวทสงคโปร

การขายสนคาออกถอเปนธรกรรมทท�าใหประเทศไทยไดรบเงนตราตางประเทศจงลงบญชดานเครดตส�าหรบสนคาสงออกแตการไดรบเงนในบญชเงนฝากทตางประเทศของพอคาไทยเปนการเพมขนของทรพยสนในตางประเทศของคนไทยเปรยบเสมอนเงนทออกนอกประเทศจงลงบญชดานเดบตส�าหรบเงนฝากทเพมขนตามตารางขางลาง


บญชเดนสะพด บญชทน

การสงออก +5,000(เครดต) เงนฝาก -5,000(เดบต)

ตวอยางท 2 ดานดลบรการและรายได

บรษทไทยจายคาจางใหลกจางชาวอเมรกน เปนเงน 3,000 ดอลลารสหรฐ ลกจางชาวอเมรกน น�าเงนฝากดงกลาวฝากไวในบญชของตนเองทธนาคารพาณชยไทยแหงหนง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การจายคาจางของบรษทไทยใหคนตางชาตท�าใหไทยเสยเงนตราตางประเทศจงลงบญชเปนเดบตในสวนของรายได ขณะเดยวกนการทลกจางตางชาตน�าเงนทไดมาฝากไวทธนาคารไทย เปรยบเสมอน เงนตราตางประเทศไหลเขาระบบธนาคารไทยจงลงบญชเปนดานเครดตส�าหรบเงนฝากตามตารางขางลาง


บญชเดนสะพด บญชทน

รายได -3,000(เดบต) เงนฝาก +3,000(เครดต)

4. ตวอยางบญชดลการช�าระเงนของไทยตารางท6.1แสดงถงบญชดลการช�าระเงนของไทยณสนป2558(ตวเลขเบองตน)จะเหนไดวา

ดลการคาของไทยเกนดลอยท34.6พนลานดอลลารสหรฐเมอรวมกบดลบรการและรายไดทเกนดลจ�านวน0.2พนลานดอลลารสหรฐสงผลใหดลบญชเดนสะพดเกนดล34.8พนลานดอลลารสหรฐ

ในสวนบญชเงนทนทขาดดลรวม18.9พนลานดอลลารสหรฐเปนผลจากการไหลออกของเงนทนจากการทนกลงทนตางชาตลดการถอครองสนทรพยไทย ในขณะเดยวกน นกลงทนไทยกออกไปลงทน ในตางประเทศมากขน

ตารางท 6.1 บญชดลการช�าระเงนของไทย (พนลานดอลลารสหรฐ)

พ.ศ. 2558

ดลบญชเดนสะพด 34.8

ดลการคา 34.6

-สนคาออก 212.1

-สนคาเขา 177.5

ดลบรการรายไดปฐมภมและรายไดทตยภม 0.2

ดลบญชเงนทน -18.9

บญชทน 0.0

เงนทนเคลอนยาย -18.9

ความคลาดเคลอนสทธ -10.1

ดลการช�าระเงน 5.9

ทมา: ธนาคารแหงประเทศไทย

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


5. การเปลยนแปลงในดลการช�าระเงนของไทยโครงสรางทางเศรษฐกจทเปลยนแปลงไปรวมทงนโยบายทางดานการเปดเสรการคาและการลงทน

สงผลใหดลการช�าระเงนปรบเปลยนไป หากพจารณาการเปลยนแปลงทางโครงสรางของดลการช�าระเงนจะแบงไดเปนหลายระยะ(ตารางท6.2)

ตารางท 6.2 บญชดลการช�าระเงนของไทย (พนลานดอลลารสหรฐ)

พ.ศ. 2538 พ.ศ. 2540 พ.ศ. 2552 พ.ศ. 2555

ดลบญชเดนสะพด -13.2 -3.1 20.7 -1.5

ดลการคา -14.7 -4.6 32.6 6.7

ดลบรการและรายได 1.4 1.5 -12.0 -8.2

ดลบญชเงนทน 21.9 -4.3 1.5 13.0

บญชทน 0.1 0.2

เงนทนเคลอนยาย 1.4 12.8

ความคลาดเคลอนสทธ -1.5 -3.2 2.0 -6.3

ดลการช�าระเงน 7.2 -10.6 24.1 5.3

ทมา: ธนาคารแหงประเทศไทย

5.1 ในชวงกอนการเกดวกฤตเศรษฐกจของไทย

กอน พ.ศ. 2540 เศรษฐกจไทยมอตราการเตบโตอยในระดบสง โดยเฉลยเตบโตรอยละ 10(ระหวาง พ.ศ. 2531-2539) โดยพงพงการลงทนภาคเอกชนเปนแรงขบเคลอนเศรษฐกจหลก สวนหนงท�าใหมการน�าเขาวตถดบและเครองจกรในมลคาทสง ในขณะทการสงออกสนคายงมมลคาคอนขางต�า สงผลใหการขาดดลบญชเดนสะพดอยในระดบสงนอกจากนอตราแลกเปลยนทยงเปนระบบคงทและสวนตางอตราดอกเบยทอยในระดบสง (อตราดอกเบยในประเทศอยในระดบทสงกวาอตราดอกเบยตางประเทศ)ในขณะทเศรษฐกจขยายตวดจงใจใหภาคเอกชนไทยหนมากยมเงนจากตางประเทศเปนจ�านวนมากโดยไมมการประกนความเสยงอตราแลกเปลยนสะทอนในการไหลเขาของเงนทนจากตางประเทศซงสงผลใหเงนทนเคลอนยายเกนดล

5.2 ในชวงวกฤตเศรษฐกจของไทย พ.ศ. 2540

อยางไรกดในพ.ศ.2539-2540มหลายเหตการณทสงผลกระทบตอความเชอมนของนกลงทนเชน ความลมเหลวของธนาคารกรงเทพพาณชยการ (BBC) บรษทเงนทนเอกธนกจ (FinanceOne)และปญหาทางการเงนของบรษทอสงหารมทรพยขนาดใหญ(สมประสงค)เงนทไหลเขามาเปนจ�านวนมาก

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ในชวงกอนหนาไดไหลออกไปอยางรวดเรว และมการคาดการณวาประเทศไทยจะไมสามารถรกษาระบบอตราแลกเปลยนแบบคงทไวได จงเกดการโจมตคาเงนอยางตอเนอง ซงสงผลใหเงนทนส�ารองระหวางประเทศปรบลดลงเปนจ�านวนมากและในทสดประเทศไทยจ�าเปนตองออกจากระบบอตราแลกเปลยนแบบคงทมาใชระบบอตราแลกเปลยนลอยตวแบบมการจดการแทน ในภาวะดงกลาว การไหลออกของเงนทนจ�านวนมากสงผลใหดลบญชเงนทนขาดดลในปรมาณมากในพ.ศ. 2540 ท�าใหเกดการขาดสภาพคลอง ในระบบการเงนอยางรนแรง

5.3 ในชวงหลงจากวกฤตเศรษฐกจของไทย

เงนบาททออนคาลงหลงจากการปลอยคาเงนลอยตวและเศรษฐกจโลกโดยเฉพาะเศรษฐกจประเทศหลกๆ ทยงคงขยายตวดอย กอปรกบนโยบายสงเสรมการสงออกของภาครฐ สงผลใหการสงออกฟนตวและดลบญชเดนสะพดไดกลบมาเกนดลตงแตพ.ศ.2541ซงเปนสวนทชวยใหเศรษฐกจฟนตวจากวกฤตในขณะเดยวกนเงนทนเคลอนยายปรบตวดขนและกลบมาเกนดลในพ.ศ.2547

5.4 ชวงหลงวกฤตการเงนในสหรฐฯ ใน พ.ศ. 2551-2555

วกฤตการเงนในสหรฐฯในพ.ศ.2551-2552และวกฤตหนสาธารณะยโรปในพ.ศ.2554สงผลใหธนาคารกลางสหรฐฯและประเทศหลกอนๆตองด�าเนนมาตรการผอนคลายเชงปรมาณ(QuantitativeEasing:QE) และการด�าเนนมาตรการผอนคลายทางดานสนเชอ (Credit Easing: CE) โดยการเพมสภาพคลองใหกบระบบเศรษฐกจผานการซอสนทรพยของสถาบนการเงน เพอลดตนทนในการกยมและกระตนใหสถาบนการเงนปลอยสนเชอเพอกระตนการฟนตวของเศรษฐกจ มาตรการดงกลาว สงผลใหมสภาพคลองสวนเกนในระบบการเงนโลกซงสภาพคลองสวนเกนดงกลาวไดถกน�ามาลงทนในตราสารของประเทศตลาดเกดใหมเชนประเทศไทยโดยในพ.ศ.2552-2553มการไหลเขาของเงนทนจ�านวนมากโดยเฉพาะในสวนของการลงทนในสนทรพย

5.5 ชวงเศรษฐกจสหรฐฯ เรมฟนตว ใน พ.ศ. 2556 เปนตนมา

หลงจากทเศรษฐกจสหรฐฯอยในภาวะซบเซาเปนเวลานานกเรมมสญญาณการฟนตวชดเจนขนธนาคารกลางสหรฐฯประกาศลดการผอนคลายทางการเงน(ลดปรมาณการเขาซอสนทรพยในตลาด)ในพ.ศ. 2556 สงผลใหเงนทนไหลออกจากไทยและประเทศอนๆ ในเอเชย ซงตอมาธนาคารกลางสหรฐฯ ไดปรบขนอตราดอกเบยนโยบายใน พ.ศ. 2558 สวนหนงสะทอนความมนใจในสญญาณการฟนตวของเศรษฐกจสหรฐฯเงนทนจงไหลออกจากภมภาคเอเชยอยางตอเนองจนถงพ.ศ.2558

กจกรรม 6.1.1

จงอธบายการเปลยนแปลงของโครงสรางดลการช�าระเงนของไทยระหวางพ.ศ.2538–2558

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


แนวตอบกจกรรม 6.1.1

โครงสรางดลการช�าระเงนของไทยแบงไดเปนหลายชวงตามโครงสรางเศรษฐกจและกรอบนโยบายโดยชวงกอนวกฤตเศรษฐกจมเงนทนไหลเขาเปนจ�านวนมากในขณะทดลบญชเดนสะพดขาดดลตอมาในพ.ศ. 2540 เกดวกฤตเศรษฐกจ ระบบอตราแลกเปลยนเปลยนจากระบบคงทมาเปนลอยตวแบบมการจดการเกดภาวะเงนทนไหลออกในขณะทเงนบาทออนคาลงซงตอมาไดชวยใหการสงออกมบทบาทในการขบเคลอนเศรษฐกจมากขนตอมาพ.ศ.2551เกดวกฤตเศรษฐกจในสหรฐฯและมการด�าเนนมาตรการผอนคลายทางการเงนสวนหนงสงผลใหเกดเงนทนไหลเขาภมภาคเอเชยจนกระทงธนาคารกลางสหรฐฯไดปรบลดการผอนคลายดงกลาวลงซงท�าใหเงนทนไหลกลบไปยงสหรฐฯ


ดลการคาและบรการ

1. ความส�าคญของการคาระหวางประเทศการคาระหวางประเทศคอการซอขายและช�าระราคาสนคาและบรการขามพรมแดนระหวางประเทศ

เชนผผลตรถจกรยานยนตในไทยสงรถจกรยานยนตไปขายใหกบลกคาในประเทศเวยดนามหรอลกคาในประเทศไทยซอกระเปาทผลตจากประเทศอตาลหรอการทคนไทยไปเทยวประเทศญปนและซออาหารและจายคาโรงแรมในญปน ทงหมดนท�าใหเกดธรกรรมการซอขายและช�าระราคาสนคาและบรการระหวางผทอยอาศยในประเทศไทยกบผทอยอาศยในประเทศอนๆในโลกซงถอเปนการคาระหวางประเทศทงสน

การคาระหวางประเทศแบงไดเปนการสงออกและน�าเขา ในกรณของการสงออก เกดจากการท ผอยอาศยในประเทศไทยสงสนคาไปขายยงตางประเทศ เชน ในกรณของผผลตรถจกรยานยนตสงออก ไปยงประเทศเวยดนาม ในขณะทการน�าเขาเกดจากการทผอยอาศยในประเทศไทยซอสนคาทผลตจาก ตางประเทศเชนในกรณทลกคาในประเทศไทยซอกระเปาทผลตในประเทศอตาลเปนตนทงนในการบนทกตวเลขการสงออกและน�าเขาจะถอขอบเขตของประเทศเปนส�าคญ มใชสญชาตของผท�าธรกรรม ดงนนตวอยางขางตนถงแมวาผผลตรถจกรยานยนตไทยมสญชาตจนกยงถอวาเปนการสงออกรถจกรยานยนตของประเทศไทย

หากพจารณามลคาการคาระหวางประเทศพบวาในชวง 30 ปทผานมา มลคาการคาระหวางประเทศปรบเพมขนถง10เทาสบเนองจากการกดกนทางการคา(tradebarrier)ทปรบลดลงการขนสงทมประสทธภาพมากขนรวมไปถงการตดตอสอสารทพฒนามากขน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การคาระหวางประเทศถอเปนปจจยหนงทส�าคญทชวยขบเคลอนเศรษฐกจส�าหรบประเทศเลกและเปด (smallopeneconomy) เชน ในกรณของไทยหากพจารณาองคประกอบของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GrossDomesticProduct:GDP)ซงประกอบไปดวยการบรโภค (Consumption:C) การลงทน (Investment: I) การใชจายของภาครฐ (Government Expenditure: G) การสงออก(Exports:X)และการน�าเขา(Imports:M)ตามสมการขางลางคอ

GDP=C+I+G+X–M

จะเหนไดวาหากการสงออก(X)และ/หรอการน�าเขา(M)มมลคาสงเมอเทยบกบองคประกอบอนๆ ของเศรษฐกจ กแสดงวาประเทศนนๆพงพงการคาระหวางประเทศในมลคามากกวากจกรรมทางเศรษฐกจในประเทศแสดงถงการเปนเศรษฐกจแบบเปดระดบสง(highdegreeofopenness)

จากอดตถงพ.ศ.2558โครงสรางการคาระหวางประเทศของไทยไดปรบเปลยนไปหากเปรยบเทยบโครงสรางการคาระหวางพ.ศ. 2538และพ.ศ. 2558พบวาสนคาสงออกของไทย ในกลมอาหารปรบลดลง ในขณะทสนคากลมเคมภณฑ สนคาอตสาหกรรมและเครองจกรเพมขนอยางมนยส�าคญ จากโครงสรางการผลตทปรบเปลยนเปนการผลตภาคอตสาหกรรมมากขนสวนสนคาน�าเขาของไทยมสดสวนสนคาอปโภคบรโภคเพมขนในขณะทสดสวนสนคาทนปรบลดลง

2. ดลการคาและบรการดลการคาเปนการบนทกสถตการท�าธรกรรมซอขายแลกเปลยนสนคาระหวางประเทศหากไทยม

มลคาการสงออกสนคามากกวาการน�าเขาสนคา ดลการคาจะเกนดล (trade account surplus) ในทางกลบกนหากมลคาการสงออกสนคานอยกวาการน�าเขาสนคาดลการคาจะขาดดล(tradeaccountdeficit)เนองจากการสงออกและน�าเขาสนคาเกยวเนองโดยตรงกบการช�าระคาสนคา เมอดลการคาเกนดลรายไดจากการสงออกสนคาของผสงออกจะมากกวารายจายทผน�าเขาตองจายใหกบผผลตสนคาในตางประเทศทงนดลการคาเปนสวนหนงของดลการช�าระเงน(balanceofpayments)ซงเปนการลงบญชในลกษณะบญชค(T-account)ดงนนรายไดจากการสงออกจะมการลงบญชทงดานบวกและดานลบตามทไดกลาวไปแลวในหวขอเรองท6.1.1

2.1 ปจจยทสงผลตอดลการคา

ปจจยส�าคญทมผลตอดลการคาแบงไดเปน3ประเภทหลกคอปจจยดานโครงสรางปจจยดานความสามารถในการแขงขนและปจจยดานนโยบาย

1) ปจจยดานโครงสราง ทฤษฎดานการคาระหวางประเทศมกกลาวถงทฤษฎการไดเปรยบเมอเปรยบเทยบ(comparativeadvantage)ซงเปนตวก�าหนดการคาระหวางประเทศแตละประเทศจะผลตและสงออกสนคาซงตนเองมความไดเปรยบโดยเปรยบเทยบซงสนคาเหลานนมกเปนสนคาทสามารถผลตไดอยางมประสทธภาพและตนทนต�า ตวอยางเชน ประเทศทมตนทนแรงงานต�า เชน บงกลาเทศ จะสามารถผลตและสงออกสนคาทใชแรงงานเปนปจจยส�าคญในการผลตเชนเสอผาและสงทอในขณะทประเทศทมเครองจกรและเทคโนโลยในระดบสง เชน เยอรมน จะเนนการสงออกเครองจกรกล เปนตน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ดงนนหากเวยดนามสงออกเสอผาและสงทอเปนสวนใหญซงเปนสนคาทมราคาถกแตจ�าเปนตองน�าเขาเครองจกรกลราคาสงดลการคาของบงกลาเทศจะอยในภาวะขาดดล

2) ปจจยดานความสามารถในการแขงขน (trade competitiveness)ถงแมวาปจจยดานโครงสรางจะเปนตวก�าหนดประเภทของสนคาทแตละประเทศจะผลตและสงออก แตความสามารถในการแขงขนจะมผลตอความสามารถในการขายสนคาทสงออกนนซงจะสงผลโดยตรงตอดลการคาความสามารถในการแขงขนแบงไดเปน2ประเภทคอความสามารถในการแขงขนดานราคาและความสามารถในการแขงขนดานทไมใชราคาทงนความสามารถในการแขงขนดานราคาจะเกยวเนองโดยตรงกบอตราแลกเปลยนและระดบราคาในประเทศ กลาวคอ หากคาเงนปรบออนคาลง ราคาสนคาสงออกของประเทศนนๆ จะมราคาถกลงโดยเปรยบเทยบกบสนคาชนดเดยวกนจากประเทศอนๆซงท�าใหประเทศนนๆสงออกสนคาไดมากขนตวอยางทชดเจนคอกรณของไทยหลงพ.ศ.2540ทเงนบาทไดออนคาลงมากท�าใหสนคาของไทยราคาถกลงและดลการคาไดปรบเปลยนเปนเกนดล ส�าหรบความสามารถในการแขงขนทไมใชราคาเชน ความสามารถในการแขงขนดานคณภาพของสนคา ตวอยางหนงทไดรบการกลาวถงคอการสงออกเครองจกรและรถยนตของเยอรมนซงสวนใหญเปนเครองจกรและรถยนตคณภาพดราคาสงแตเยอรมนยงสามารถเกนดลการคากบประเทศตางๆไดอยางตอเนอง

3) ปจจยดานนโยบาย นอกจากปจจยดานโครงสรางและความสามารถในการแขงขนแลวนโยบายทมผลตอการคาระหวางประเทศกเปนอกปจจยทสามารถก�าหนดทศทางของโครงสรางการคาและดลการคาไดตวอยางเชนญปนและสหภาพยโรปมนโยบายปกปองสนคาภาคเกษตรของตนเองโดยหากเปนการตงก�าแพงภาษใหกบสนคาเกษตรน�าเขาจากประเทศอนๆ (มาตรการดานภาษศลกากร) หรอก�าหนดมาตรฐานส�าหรบสนคาน�าเขา (มาตรการทไมใชภาษศลกากร) กจะท�าใหการน�าเขาสนคาเกษตรจากประเทศอนๆมไมมากนกเปนตน

2.2 ดลบรการ

หากพจารณาในสวนของดลบรการซงบนทกรายรบรายจายดานบรการระหวางประเทศของไทยจะเหนไดวา รายรบในดลบรการสวนใหญคอการทองเทยว ซงคดเปนสดสวนถงรอยละ 73 ของรายรบ ในดลบรการทงหมด(พ.ศ.2558)ซงรายรบจากการทองเทยวถอเปนปจจยส�าคญทชวยใหดลบรการเกนดลในพ.ศ.2555–2558หลงจากทขาดดลตอเนองมาเปนเวลาหลายปขณะทรายจายในดลบรการโดยหลกคอรายจายคาขนสงซงคดเปนรอยละ47ของรายจายในดลบรการ(พ.ศ.2558)

ปจจยทสงผลตอดลบรการโดยเฉพาะการทองเทยวเปนปจจยทงเชงวฏจกรและเชงโครงสรางเชนการเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศคคา ความนยมทองเทยวในประเทศไทยของนกทองเทยวตางชาตความปลอดภยโดยรวมทงนประเทศไทยถอเปนหนงในจดหมายยอดนยมของนกทองเทยวตางชาตโดยการทองเทยวเตบโตไดดตอเนองในชวง10ปทผานมา(โดยมการหดตวเพยงในบางปทมปจจยพเศษเชนพ.ศ. 2552 ทเศรษฐกจโลกชะลอตวจากวกฤตเศรษฐกจของสหรฐฯ และ พ.ศ. 2557 ทเกดเหตการณทางการเมองในประเทศไทย)และเปนหนงในปจจยหลกในการขบเคลอนเศรษฐกจไทยโดยกลมนกทองเทยวทมสดสวนมากทสดคอนกทองเทยวจากประเทศจนซงมสดสวนถงรอยละ28ของนกทองเทยวทงหมดในพ.ศ.2558สวนนกทองเทยวจากยโรปยงไมฟนตวดสวนหนงจากเศรษฐกจกลมประเทศยโรทยงออนแอ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



จงอธบายปจจยทสงผลตอดลการคา


โครงสรางดลการช�าระเงนของไทยแบงไดเปนหลายชวงตามโครงสรางเศรษฐกจและกรอบนโยบายโดยชวงกอนวกฤตเศรษฐกจมเงนทนไหลเขาเปนจ�านวนมากในขณะทดลบญชเดนสะพดขาดดลตอมาในพ.ศ. 2540 เกดวกฤตเศรษฐกจ ระบบอตราแลกเปลยนเปลยนจากระบบคงทมาเปนลอยตวแบบมการจดการ เกดภาวะเงนทนไหลออก ในขณะทเงนบาทออนคาลง ซงตอมาไดชวยใหการสงออกมบทบาท ในการขบเคลอนเศรษฐกจมากขน ตอมา พ.ศ. 2551 เกดวกฤตเศรษฐกจในสหรฐฯ และมการด�าเนนมาตรการผอนคลายทางการเงนสวนหนงสงผลใหเกดเงนทนไหลเขาภมภาคเอเชยจนกระทงธนาคารกลางสหรฐฯไดปรบลดการผอนคลายดงกลาวลงซงท�าใหเงนทนไหลกลบไปยงสหรฐฯ


เงนทนเคลอนยาย

1. ความส�าคญของเงนทนเคลอนยายเงนทนเคลอนยาย(capitalflows)เปนการน�าเงนเขา-ออกเพอการลงทนซงการลงทนดงกลาว

อาจเปนการลงทนระยะสนเชนการลงทนในหลกทรพย(portfolioinvestment)เงนฝากหรอการลงทนเพอหวงผลตอบแทนในระยะยาวเชนการลงทนในอสงหารมทรพยเครองจกรกลการสรางโรงงานเปนตนซงเปนการลงทนโดยตรง(directinvestment)ในประเทศนนๆ

เงนทนเคลอนยาย (capital flows) กเปนอกสวนทส�าคญของระบบการเงนระหวางประเทศส�าหรบประเทศทก�าลงพฒนาหลายประเทศ ในกรณทเมดเงนในประเทศมไมเพยงพอทจะน�ามาใชในการลงทนเพอสรางโครงสรางพนฐานหรอฐานการผลต เงนทนเคลอนยายโดยเฉพาะการลงทนโดยตรงเปน สงจ�าเปนตอการพฒนาประเทศ

ในชวงหลายทศวรรษทผานมา มลคาเงนทนเคลอนยายระหวางประเทศปรบเพมสงขน ซงการขยายตวของเงนทนเคลอนยายดงกลาวยงเกยวเนองโดยตรงกบภาวะเศรษฐกจและการเงนโลกอยางไรกดในชวงทเกดวกฤตการเงนในสหรฐอเมรกา(พ.ศ.2551-2552)เงนทนเคลอนยายโดยรวมของโลกปรบลดลงจากความกงวลดานความเสยงในการท�าธรกรรมหรอลงทน เปนตน ซงจะไดกลาวถงปจจยทก�าหนดเงนทนเคลอนยายตอไป

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2. โครงสรางของเงนทนเคลอนยายเงนทนเคลอนยายจะแบงไดเปนหลายประเภท จ�าแนกตามวตถประสงคของการน�าเงนเขา-ออก

ระยะเวลาในการลงทน และผทน�าเขา-สงออกเงนทนนนๆ เพอใหสอดคลองกบบญชเงนทนทจะไดกลาวตอไปสามารถจ�าแนกเงนทนเคลอนยายไดดงน2

2.1 การลงทนโดยตรง (Direct Investment) เปนการลงทนระยะยาวในธรกจทมถนฐานในประเทศหนงโดยผลงทนทมถนฐานในอกประเทศหนง ซงประกอบไปดวยเงนลงทนในทนเรอนหน (EquityCapital) ดวยการถอหนทมสทธรวมในการบรหารกจการตงแตรอยละ 10 ขนไป นอกจากน การลงทนโดยตรงยงรวมถงการกยมระหวางบรษทในเครอ ซงรวมถงตราสารหนและสนเชอการคาทเปนธรกรรมระหวางบรษทในเครอดวยกนและก�าไรทน�ากลบมาลงทนตวอยางการลงทนโดยตรงเชนบรษทสญชาตอเมรกนถอหนในบรษทไทยรอยละ 30 เพอประกอบธรกจชนสวนยานยนตในประเทศไทยหรอธนาคารพาณชยญปนใหบรษทในเครอทอยในประเทศไทยกยมเปนตน

2.2 การลงทนในหลกทรพย (Portfolio Investment) หมายถง ธรกรรมเกยวกบการซอขายเปลยนมอตราสารทน(Equitysecurities)ตราสารหน(Debtsecurities)ทงในรปของพนธบตร(Bonds)ตวเงน (Notes)และเครองมอทางการเงน (Moneymarket instruments)ตางๆยกเวนตราสารทจดเปนการลงทนโดยตรงและเงนส�ารองระหวางประเทศตวอยางของการลงทนในหลกทรพยเชนนกลงทนสงคโปรซอหนไทยในตลาดหลกทรพยไทยหรอกองทนรวมสญชาตองกฤษซอตราสารหนทออกโดยบรษทปโตรเลยมไทยเปนตน

2.3 การลงทนในอนพนธทางการเงน (Financial Derivatives) หมายถง ธรกรรมเกยวกบอนพนธทางการเงน โดยจะบนทกเฉพาะผลก�าไรหรอขาดทนจากสญญาอนพนธดงกลาว เชน นกลงทนตางชาตซอสญญาซอขายลวงหนา(Forwardcontract)ของดชนหลกทรพยไทยเปนตน

2.4 การลงทนอน ๆ (Other Investment) ประกอบดวยเงนกสนเชอการคาเงนฝากและบญชลกหนและเจาหนอนๆ

3. ปจจยทมผลตอเงนทนเคลอนยายปจจยทสงผลตอเงนทนเคลอนยาย แบงไดเปนปจจยดานผลตอบแทน และปจจยดานนโยบาย

ดงน3.1 ปจจยดานผลตอบแทนและความเสยง อตราผลตอบแทนทนกลงทนคาดการณวาจะไดรบ

จากการลงทนในตางประเทศมสวนส�าคญในการตดสนใจลงทนในสนทรพยหรอธรกจทงนอตราผลตอบแทนประกอบดวยหลายปจจยเชนผลก�าไรในธรกจอตราดอกเบยการคาดการณอตราแลกเปลยนและภาวะเศรษฐกจโดยเปรยบเทยบทงนแตละปจจยจะมน�าหนกแตกตางกนไปตามประเภทของการลงทนนอกจากผลตอบแทนแลวนกลงทนยงค�านงถงปจจยดานความเสยงในการลงทนไปพรอมกนดวย

2ธนาคารแหงประเทศไทย(www.bot.or.th)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ในกรณของการลงทนโดยตรง ผลงทนจะค�านงถงปจจยระยะยาวทสงผลกระทบตอผลตอบแทนในการลงทนในระยะยาวเชนหากบรษทญปนจะตดสนใจเขามาลงทนในไทยเพอสรางฐานการผลตรถยนตผลงทนจะค�านงถงแนวโนมเศรษฐกจไทยความพรอมของบคลากรราคาวตถดบและคาจางแรงงานโดยเปรยบเทยบกบประเทศอนๆ ในภมภาค หากเศรษฐกจไทยมแนวโนมขยายตวไดด อปสงคตอรถยนต กจะมมากขน กอปรกบความพรอมทางดานบคลากร และราคาวตถดบและคาจางแรงงานทไมสงมากนกซงโดยรวมจะสงผลใหผลตอบแทนในการลงทนระยะยาวดงกลาวเปนทนาพอใจ บรษทญปนจงจะน�าเงนมาลงทนระยะยาวในอตสาหกรรมระยะยาวของไทย

ในกรณของการลงทนในหลกทรพยปจจยทผลงทนค�านงถงจะเกยวเนองกบผลตอบแทนและความเสยงระยะสนเปนหลกเชนหากนกลงทนตางชาตตดสนใจวาจะลงทนในพนธบตรรฐบาลของไทยนกลงทนจะเปรยบเทยบผลตอบแทนทงในรปอตราดอกเบยทจะไดรบและแนวโนมอตราแลกเปลยนรวมทงระดบความนาเชอถอของรฐบาลไทย หากรฐบาลไทยมระดบความนาเชอถอทสง หรอยอมรบได นกลงทน จะค�านงถงอตราผลตอบแทนทจะได เมอเปรยบเทยบกบการลงทนในประเทศทมอนดบความนาเชอถอ ใกลเคยงกน หากอตราดอกเบยของไทยมระดบสงกวาประเทศอนๆ และ/หรอคาดการณวาคาเงนบาท จะแขงคาขนเมอเปรยบเทยบกบดอลลารสหรฐ(ซงจะสงผลใหผลตอบแทนในรปดอลลารสหรฐเพมสงขน) นกลงทนจะมแนวโนมมาลงทนในพนธบตรไทยมากขนเปนตน

3.2 ปจจยดานนโยบาย นอกจากปจจยดานผลตอบแทนและความเสยงแลว นโยบายควบคม เงนทนเคลอนยายกเปนอกปจจยทส�าคญถงแมวาอตราผลตอบแทนจะสงแตหากประเทศนนๆมนโยบายควบคมการเคลอนยายเงนทนเชนการหามน�าเงนออกจากประเทศโดยไมไดรบอนญาต(ตวอยางเชนในกรณของมาเลเซยหลงจากเกดวกฤตเศรษฐกจในพ.ศ.2541)การเกบภาษเงนทนไหลออกหรอเขาหรอการบงคบใหมการส�ารองเงนเปนสดสวนของเงนทนทน�าเขาหรอออก(เชนในกรณของไทยทจะไดกลาวในเรองท 6.3.3 ตอไป) มาตรการดงกลาวเหลาน มกเปนมาตรการชวคราวทหลายประเทศน�ามาใชเพอควบคมปรมาณเงนทนเคลอนยายซงมกจะมประสทธภาพในระยะสนแตในระยะยาวอาจเกดการหลบเลยงหรอปญหาคอรรปชนขนไดซงสงผลใหประสทธภาพในการควบคมลดต�าลงในระยะยาว

ในชวงหลายทศวรรษทผานมา หลายประเทศเรมใชมาตรการบรหารเงนทนเคลอนยายมากขนสวนหนงจากการบรณาการดานการเงน(FinancialIntegration)ทเพมสงขนซงสงผลใหปรมาณธรกรรมและเงนทนเคลอนยายเพมสงขนมาก ตามทไดกลาวไปแลว การไหลเขาออกของเงนทนเคลอนยายปรมาณมากโดยเฉพาะหากเปนประเทศทมเศรษฐกจขนาดเลกอาจกอใหเกดปญหาทางดานเสถยรภาพเศรษฐกจและการเงนเชนหากมเงนทนไหลเขามาลงทนในตลาดอสงหารมทรพยของไทยจ�านวนมากราคาอสงหา-รมทรพยกจะปรบเพมสงขน และอาจเกดภาวะฟองสบได ดงนน หลายประเทศจงไดออกมาตรการทงในดานการบรหารจดการเงนทนเคลอนยาย (เชน การลงทะเบยนนกลงทนตางชาต) การเกบภาษเงนทน ไหลเขาหรอการก�าหนดระยะเวลาขนต�าในการลงทน(minimumholdingperiod)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



จงอธบายปจจยทสงผลตอเงนทนเคลอนยาย


ปจจยทมผลตอเงนทนเคลอนยายขนอยกบประเภทของเงนทนเคลอนยายเชนหากเปนการลงทนโดยตรงผลงทนจะค�านงถงปจจยระยะยาวในขณะทการลงทนในหลกทรพยมกถกก�าหนดดวยผลตอบแทนระยะสนนอกจากนยงมปจจยดานนโยบายเชนมาตรการจดการเงนทนเคลอนยายในรปแบบตางๆซงสงผลกระทบโดยตรงตอปรมาณของเงนทนเคลอนยายเปนตน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 6.2

ระบบการเงนระหวางประเทศและความเชอมโยง


หวเรอง6.2.1ตลาดการเงนและความเชอมโยงของระบบการเงน6.2.2ระบบอตราแลกเปลยนและววฒนาการของระบบอตราแลกเปลยน6.2.3ตลาดเงนตราตางประเทศ

แนวคด1. ตลาดการเงนมบทบาทส�าคญในการเปนแหลงเงนทนของภาคธรกจควบคกบสถาบนการเงน

โดยโครงสรางของตลาดการเงนแบงไดเปนหลายประเภทตามลกษณะของธรกรรม หลกทรพยและจดประสงค

2.ระบบอตราแลกเปลยนของโลกม3ประเภทหลกคอระบบอตราแลกเปลยนคงทอตราแลกเปลยนลอยตวและอตราแลกเปลยนลอยตวแบบมการจดการโดยมววฒนาการจากระบบอตราแลกเปลยนแบบคงทโดยผกไวกบทองค�าจนมาถงระบบอตราแลกเปลยนทหลากหลายในปจจบน

3.ตลาดเงนตราตางประเทศโดยหลกเกดจากความตองการท�าธรกรรมระหวางประเทศ ทงในดานการคาและการเคลอนยายของเงนทน โดยมปจจยตางๆทก�าหนดคาเงน ทง การคาการลงทนการคาดการณทศทางอตราแลกเปลยนรวมทงการเขาแทรกแซงของทางการ

วตถประสงค เมอศกษาตอนท6.2จบแลวนกศกษาสามารถ1.อธบายความส�าคญและโครงสรางของตลาดการเงนได2.อธบายความแตกตางของระบบอตราแลกเปลยน รวมทงววฒนาการของระบบอตรา

แลกเปลยนได3.อธบายปจจยทสงผลตอการเคลอนไหวของอตราแลกเปลยนได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



ตลาดการเงนและความเชอมโยงของระบบการเงน

1. ความส�าคญและโครงสรางของตลาดการเงนตลาดการเงนมหนาทส�าคญในการเปนศนยกลางการท�าธรกรรมเพอการกยมและการลงทนซงม

สวนชวยในการสนบสนนการเตบโตของเศรษฐกจโดยตลาดการเงนถอเปนชองทางในการระดมทนโดยตรงของผทมความตองการแหลงเงนทน ในขณะเดยวกนกเปนชองทางลงทนโดยตรงของผทมเงนทน ตลาดการเงนจงเปนอกทางเลอกหนงของแหลงเงนทนนอกเหนอจากสถาบนการเงน

นอกจากบทบาทในการเปนแหลงเงนทนแลว หากตลาดการเงนมระดบการพฒนาเพยงพอ ในแงของผลตภณฑและผเลน ตลาดการเงนกสามารถท�าหนาทเปนชองทางการสงผานนโยบายการเงนโดยเฉพาะในกรณทธนาคารกลางมการด�าเนนนโยบายการเงนผานเครองมอตางๆในตลาดการเงนอาทการทธนาคารกลางบรหารสภาพคลองในระบบผานการท�าธรกรรมในตลาดซอคนพนธบตร การออกพนธบตรธนาคารกลางเพอใหสามารถรกษาระดบอตราดอกเบยในตลาดเงนใหเคลอนไหวสอดคลองกบอตราดอกเบยนโยบายทประกาศไวการด�าเนนการในตลาดการเงนดงกลาวท�าใหมการสงผานจากอตราดอกเบยนโยบายไปยงอตราดอกเบยตลาดเงนและหากผเลนในตลาดเงนมจ�านวนมากเพยงพอและมการท�าธรกรรมในปรมาณทมนย การเปลยนแปลงอตราดอกเบยตลาดเงนกจะถกสงผานไปยงอตราดอกเบยชนดอนๆ ทมผลโดยตรงตอเศรษฐกจเชนอตราดอกเบยเงนฝากอตราดอกเบยเงนกเปนตน

โครงสรางของตลาดการเงนจะแบงไดเปนหลายประเภทตามลกษณะของธรกรรมหลกทรพยและจดประสงคของตลาดดงน

1.1 แบงตามอายตราสารทางการเงนจะแบงไดเปน-ตลาดเงน (money market)ซอขายตราสารทางการเงนทมอายไมเกน1ปเพอระดมทน

ไปเสรมสภาพคลองในการท�าธรกรรมรายวนไดแก• ตลาดตราสารหนระยะสน(short-termdebtmarket)เชนตวเงนคลง(treasury

bill)ตวเงนฝากตวเงนทธนาคารรบรอง(bankers’acceptance)ตราสารพาณชย(commercialpaper)หนกระยะสนหลกทรพยทมหลกประกน

• ตลาดซอคนพนธบตร (repurchase market) เปนการกยมแบบมหลกประกน(พนธบตร)

• ตลาดใหกยมระหวางสถาบนการเงน (interbank) เปนแหลงกยมเงนระยะสนระหวางสถาบนการเงนโดยไมมหลกประกน

• ตลาดforeignexchangeswapเปนแหลงกยมเงนโดยมเงนตราตางประเทศเปนหลกประกน(foreignexchangeswap)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


-ตลาดทน (capital market) ซอขายตราสารทางการเงนอายมากกวา 1 ปขนไป เพอระดมทนไปใชในการลงทนโครงการระยะยาวไดแก

• ตลาดตราสารทแสดงความเปนหนทมอายครบก�าหนดระยะปานกลาง (3-5 ป)และระยะยาว (5ปขนไป) ออกจ�าหนายโดยรฐบาลหรอเอกชน เชนพนธบตรรฐบาลตราสารหนทออกโดยรฐวสาหกจหนกภาคเอกชน(corporatebond/debenture)เปนตน

• ตลาดตราสารซงแสดงถงความเปนเจาของเชนหนสามญหนบรมสทธเปนตน• ตลาดตราสารอนพนธ(derivativemarket)เปนสญญาหรอขอตกลงทใหสทธแก

ผถอในการทจะซอหรอขายสนคาตามเงอนไขทตกลงกนไว โดยจะท�าการสงมอบสนคากนในอนาคตตวอยางเชนตราสารอนพนธประเภทตางๆทถกก�าหนดขนเพอใชปองกนความเสยงของธรกรรมทท�าโดยตราสารจะองผลตอบแทนไวกบราคาของตราสารการเงนประเภทอนเชนfutures,forwardsเปนตน

1.2 แบงตามลกษณะของตราสารทน�ามาซอขาย จะแบงไดเปน-ตลาดตราสารหน (debt market) ซอขายตราสารทแสดงความเปนเจาหน เชน หนก

พนธบตรตวเงนคลงเปนตน-ตลาดตราสารทน (capital market) ซอขายตราสารทแสดงความเปนเจาของเชนหนสามญ

หนบรมสทธใบส�าคญแสดงสทธหรอวอแรนทเปนตน1.3 แบงตามวธการซอขายตราสารจะแบงไดเปน

- ตลาดการประมล (open market)ใหผซอและผขายเขามาเสนอราคาซอขายพรอมกนในตลาด

-ตลาดซอขายตรง (negotiated market)ผซอและผขายตดตอกนเองโดยตรง

2. ความเชอมโยงของระบบการเงนตลาดการเงนและสถาบนการเงนเปนสวนประกอบส�าคญของระบบการเงนซงมหนาทเปนเสนเลอด

หลอเลยงระบบเศรษฐกจในฐานะทเปนแหลงเงนทนและชองทางการลงทน สถาบนการเงนสวนใหญเปน ผเลนหลกในตลาดการเงนโดยเฉพาะในกรณของตลาดเงนซงเปนการกยมระยะสนในขณะเดยวกนกมภาคธรกจทไมใชสถาบนการเงนภาครฐผลงทนรายยอยกองทนตางๆจากทงในและตางประเทศเปนผเลนในตลาดเชนเดยวกนการท�าธรกรรมในตลาดการเงนของผเลนในตลาดการเงนหรอการท�าธรกรรมผานสถาบนการเงนสงผลใหเกดความเชอมโยงกนระหวางผเลนและตลาดตางๆทงในและระหวางประเทศโดยเฉพาะในกรณทเงนทนสามารถเคลอนยายระหวางประเทศไดอยางเสรปจจยทเขามากระทบตลาดการเงนในประเทศหนงสามารถสงผานไปยงประเทศอนๆได

ใน พ.ศ. 2558 เศรษฐกจสหรฐฯ มสญญาณการฟนตวชดเจนขน ตลาดการเงนทวโลกคาดวาธนาคารกลางสหรฐฯ จะปรบขนอตราดอกเบยนโยบายหลงจากทอตราดอกเบยนโยบายอยในระดบต�า มาเปนเวลานานหลายปนบตงแตวกฤตเศรษฐกจในสหรฐฯ เปนตนมาการคาดการณดงกลาวสงผลให นกลงทนทมการถอครองสนทรพยในตลาดเกดใหม เชน ประเทศไทยและภมภาคเอเชย ตองการลดการ ถอครองสนทรพยในตลาดเกดใหมและน�าเงนกลบไปลงทนในตลาดการเงนสหรฐฯแทนนกลงทนตางชาต

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


จงขายหลกทรพยทงในตลาดหนและตลาดพนธบตรในประเทศไทยสงผลใหดชนตลาดหลกทรพย(SET)ปรบลดลงตอเนองขณะเดยวกนนกลงทนตางชาตทตองการน�าเงนทไดจากการขายหนและพนธบตรออกในรปเงนบาทออกไปลงทนในสหรฐฯจะตองน�าเงนบาทดงกลาวมาซอเงนดอลลารสหรฐสงผลใหเงนบาทออนคาลงตวอยางเหตการณนแสดงใหเหนถงความเชอมโยงของระบบการเงนระหวางประเทศ


จงอธบายความส�าคญของตลาดการเงนและโครงสรางของตลาดการเงน


ตลาดการเงนมบทบาทส�าคญในการเปนแหลงเงนทนโดยตลาดการเงนสามารถแบงไดเปนหลายประเภทตามลกษณะของธรกรรมหลกทรพยและวตถประสงค


ระบบอตราแลกเปลยนและววฒนาการของระบบอตราแลกเปลยน

1. ประเภทของระบบอตราแลกเปลยนในทางทฤษฎ ในแตละประเทศจะมการก�าหนดระบบอตราแลกเปลยนทแตกตางกนไปตามระบบการเงนระบบ

เศรษฐกจ รวมทงกฎเกณฑเกยวกบการซอขายเงนตราตางประเทศทแตกตางกน ทงน ในทางทฤษฎ ระบบอตราแลกเปลยนแบงไดเปน 3 แบบ คอ ระบบอตราแลกเปลยนแบบคงท อตราแลกเปลยนแบบลอยตวและอตราแลกเปลยนกงลอยตว(แบบมการจดการ)ซงหนวยงานทควบคมดแลระบบอตราแลกเปลยนโดยสวนใหญคอธนาคารกลางของประเทศนนๆ

1.1 ระบบอตราแลกเปลยนแบบคงท

ส�าหรบระบบอตราแลกเปลยนแบบคงท ในทางทฤษฎมกหมายถงอตราแลกเปลยนแบบตายตวกลาวคอระบบอตราแลกเปลยนทมระดบเปาหมายคงทเชนอตราแลกเปลยนตายตวท25บาทตอดอลลารสหรฐซงสวนใหญจะมการประกาศเปาหมายดงกลาวอยางเปนทางการ และธนาคารกลางมหนาทเขาแทรกแซงในตลาดเงนตราตางประเทศเพอใหอตราแลกเปลยนคงทอยณระดบนนๆตวอยางเชนหากประเทศไทยมการประกาศอตราแลกเปลยนคงทท25บาทตอดอลลารสหรฐและมการขายเงนบาทในปรมาณมากซงอาจกดดนใหเงนบาทออนคาลง ธปท. จ�าเปนตองใชเงนทนส�ารองระหวางประเทศมาซอเงนบาท เพอคงระดบอตราแลกเปลยนไวท25บาทตอดอลลารสหรฐตามทประกาศไว

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1.2 ระบบอตราแลกเปลยนแบบลอยตว

อตราแลกเปลยนแบบลอยตวคออตราแลกเปลยนทถกก�าหนดโดยกลไกตลาดโดยการแทรกแซงจากธนาคารกลางอาจไมมเลย หรอมนอยมาก ซงการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนจะเปนไปตามอปสงคและอปทานของสกลเงนนนๆตามทจะไดกลาวตอไปในเรองท6.3.1

1.3 ระบบอตราแลกเปลยนกงลอยตว (แบบมการจดการ)

ส�าหรบระบบอตราแลกเปลยนกงลอยตวเปนระบบทอยกงกลางระหวางอตราแลกเปลยนทถกก�าหนดโดยกลไกตลาดกบอตราแลกเปลยนคงทโดยธนาคารกลางจะปลอยใหอตราแลกเปลยนเคลอนไหวไดตามกลไกตลาดในระดบหนง แตจะเขาแทรกแซงหากอตราแลกเปลยนเคลอนไหวไปในทศทางหรออยในระดบทไมสอดคลองกบเปาหมาย

2. ประเภทของระบบอตราแลกเปลยนในทางปฏบตกองทนการเงนระหวางประเทศ (InternationalMonetary Fund หรอ IMF) ไดจดประเภท

ของระบบอตราแลกเปลยนตามการบรหารจดการกลไกการก�าหนดและรปแบบการเคลอนไหวของอตราแลกเปลยนเปน1)อตราแลกเปลยนแบบตายตวโดยไมมความยดหยน(hardpeg)2)อตราแลกเปลยนตายตวแบบมความยดหยนบาง(softpeg)3)อตราแลกเปลยนแบบลอยตว(floatingexchangerate)ทงนในแตละประเภทยงสามารถแยกประเภทยอยลงไปไดอก

2.1 อตราแลกเปลยนแบบตายตวโดยไมมความยดหยน ภายใตอตราแลกเปลยนแบบนประกอบดวย

-ประเทศทใชสกลเงนอนเปนสอกลางทางการเงน (no separate legal tender) เชนประเทศในกลมยโรทใชเงนยโรรวมกนเปนตน

-ประเทศทใชระบบสภาเงนตรา (currencyboard) เชนฮองกงซงเงนดอลลารฮองกงแตละดอลลารจะถกหนนหลงดวยเงนดอลลารสหรฐรอยละ100ในอตราทก�าหนดไวตายตวเปนตน

2.2 อตราแลกเปลยนตายตวแบบมความยดหยนบาง ระบบนประกอบดวย-ประเทศทใชระบบอตราแลกเปลยนตายตวทวไป(conventionalpeg)และระบบอตรา

แลกเปลยนแบบคงความมเสถยรภาพ (stabilized arrangement) ซงมการก�าหนดและประกาศอตรา แลกเปลยนคงทโดยผกไวกบสกลใดสกลหนงหรอตะกราเงน เชน ประเทศในกลมตะวนออกกลางทผก คาเงนไวกบสกลดอลลารสหรฐ รวมทงกมพชา เวยดนาม และลาว ทมการก�าหนดอตราแลกเปลยนตอ ดอลลารสหรฐ

-ประเทศทผกคาเงนไวกบสกลเงนหรอตะกราเงนซงคาเงนดงกลาวเปลยนแปลงไดตามการเคลอนไหวทก�าหนด(crawlingpegและcraw-likearrangement)เชนจนซงมการปรบเปลยนระดบของอตราแลกเปลยนเปาหมายตามเวลาทเปลยนไปเปนตน

-การจดการอตราแลกเปลยนแบบอนๆ(othermanagedarrangement)เชนสงคโปรทมการก�าหนดทศทางของเปาหมายอตราแลกเปลยน (คากลาง) ทชดเจน แตในขณะเดยวกนกยอมใหอตราแลกเปลยนสามารถเคลอนไหวรอบๆคากลางในชวง(band)ทก�าหนดเปนตน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2.3 อตราแลกเปลยนแบบลอยตว (floating exchange rate) ซงประกอบไปดวย-ประเทศทใชอตราแลกเปลยนลอยตวอยางอสระ (free floating) ซงธนาคารกลางจะ

ไมเขาไปแทรกแซงหรอจดการอตราแลกเปลยนโดยปลอยใหคาเงนเปนไปตามทตลาดก�าหนดเชนสหรฐฯและกลมยโรเปนตน

-ประเทศทใชอตราแลกเปลยนลอยตว (floating) ในกรณน ธนาคารกลางจะปลอยใหตลาดก�าหนดคาเงนในระดบหนง และอาจมการเขาแทรกแซงโดยเฉพาะหากการเคลอนไหวของคาเงนผนผวนจนเกนไปเชนไทยฟลปปนสอนเดยเปนตน

3. ววฒนาการของระบบอตราแลกเปลยน3

3.1 ระบบมาตรฐานทองค�า (Gold standard) ค.ศ. 1870-1914 ในชวงเรมตนของระบบการเงนระหวางประเทศ (นบตงแตชวงกลางค.ศ. 1870ถงค.ศ. 1914)

ประเทศเศรษฐกจหลกๆ ของโลกไดพฒนาสกลเงนของตนเองเพอน�ามาใชเปนสอกลางในการคาระหวางประเทศและเพอใหสามารถเปรยบเทยบคาของเงนแตละสกลไดเงนสกลตางๆจะถกก�าหนดคาโดยองคาเงนกบทองค�า ตวอยางเชน ในชวงป ค.ศ. 1837-1933 เงนดอลลารสหรฐ ถกก�าหนดคาไวท 20.646 ดอลลารสหรฐ ตอทองค�าน�าหนก 1ออนซ ในขณะทเงนปอนดสเตอรลงถกก�าหนดคาไวท 4.252ปอนดสเตอรลงตอทองค�าน�าหนก1ออนซซงหมายความวาเงน1ปอนดสเตอรลงมคาเทากบ4.856ดอลลารสหรฐดงนนประเทศทผกคาเงนไวกบทองค�ากถอเปนการก�าหนดอตราแลกเปลยนคงทระหวางกนโดยผานทองค�านนเอง

อยางไรกดในการใชมาตรฐานทองค�านนปรมาณของเงนในระบบเศรษฐกจจะถกจ�ากดดวยปรมาณทองค�าทมเนองจากในการพมพเงนนนจะตองถกหนนหลงดวยทองค�าตามคาทก�าหนดไวและจะตองสามารถแลกเปลยนเงนสกลเปนทองค�า (convert) ไดหากผถอเงนสกลนนเรยกรอง ในชวงระหวางสงครามโลกครงท 1และ2หลายประเทศยกเลกการแลกเปลยนเงนสกลของตนเปนทองค�าเพอรกษาปรมาณทองค�าทรฐบาลและธนาคารกลางเปนเจาของ รวมทงหลายประเทศมความจ�าเปนตองใชจายเพมขนเพอบรณะประเทศจากความเสยหายในชวงสงครามสงผลใหมความจ�าเปนตองพมพเงนออกมามากกวาจ�านวนทองค�าทมสงผลใหระบบมาตรฐานทองค�าลมสลายไป

3.2 ระบบเบรตตนวดส (Bretton Woods System) ค.ศ. 1944-1971

หลงจากทระบบมาตรฐานทองค�าลมสลายไปและสงครามโลกครงท2สนสดลงไดมความพยายามทจะสรางเสถยรภาพใหกบระบบการเงนระหวางประเทศประเทศตางๆ44ประเทศน�าโดยประเทศองกฤษโดยจอหนเมยนารดเคนส(JohnMaynardKeynes)และประเทศอเมรกาโดยแฮรร ไวท (HarryWhite)ไดมขอตกลงระหวางกนทจะใชระบบอตราแลกเปลยนแบบคงทโดยผกคาเงนไวกบดอลลารสหรฐในขณะทดอลลารสหรฐจะถกผกไวกบทองค�าทอตรา 35 ดอลลารสหรฐตอทรอยออนซ นอกจากน ทประชมยงไดจดตงกองทนการเงนระหวางประเทศ(InternationalMonetaryFundหรอIMF)ซงม

3InternationalMonetaryandFinancialEconomicsbyJPDanielsandDDVHoose

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


จดประสงคในการเปนสถาบนทชวยธ�ารงเสถยรภาพของระบบการเงนระหวางประเทศ ผานการดแลและประเมนการบรหารนโยบายมหภาคของประเทศสมาชก และใหความชวยเหลอทางการเงนกบประเทศทอยในภาวะทมเงนทนส�ารองระหวางประเทศไมเพยงพอและ/หรอประสบภาวะวกฤตทางการเงนโดยแตละประเทศทเขาเปนสมาชกจะมการจายคาสมาชก หรอทเรยกวาโควตา (quota) ตามขนาดและทรพยากรของเศรษฐกจนนๆซงขนาดของโควตาจะเปนปจจยก�าหนดสทธในการออกเสยงและวงเงนกหากมความจ�าเปนตองรบความชวยเหลอ

ภายใตขอตกลงเบรตตนวดสประเทศตางๆสามารถปรบเปลยนระดบอตราแลกเปลยนทผกไวกบดอลลารสหรฐได โดยเฉพาะในกรณทมความไมสมดลเกดขน เชน หากเกดปญหาการขาดดลบญชเดนสะพดในอตราทสงและตอเนองประเทศสมาชกอาจตองปรบลดคาเงน(devaluation)หรอในกรณทมการเกนดลบญชเดนสะพดตอเนองกอาจปรบเพมคาเงนใหแขงคาขน(revaluation)ในขณะทสหรฐอเมรกาตองมทองค�าเพยงพอหากประเทศสมาชกตองการแลกเปลยนเงนดอลลารสหรฐกบทองค�าได

ในชวงปค.ศ.1964รฐบาลสหรฐอเมรกามคาใชจายเพมสงขนจากสงครามเวยดนามกอปรกบการขาดดลบญชเดนสะพดสงผลใหมการคาดการณวาสหรฐอเมรกาจะปรบลดคาเงนเมอเทยบกบทองค�าสงผลใหมความตองการถอทองค�าเพอเกงก�าไรมากขนซงสหรฐอเมรกามความจ�าเปนตองเพมการส�ารองทองค�าเพอสนองความตองการของนกลงทน ในป 1967 ปอนดสเตอรลงไดถกปรบลดคาลง ตอมาในปค.ศ.1971ดลการคาของสหรฐอเมรกาไดกลบกลายเปนการขาดดลขนาดใหญสงผลใหอตราแลกเปลยนไดรบแรงกดดนมากขน ในทสดสหรฐอเมรกา ตองยกเลกการเปลยนเงนดอลลารสหรฐ เปนทองค�าสงผลใหระบบเบรตตนวดสลมสลายในทสด

ภายหลงการลมสลายของระบบเบรตตนวดส บางประเทศโดยเฉพาะประเทศก�าลงพฒนากยงคงใชระบบอตราแลกเปลยนแบบคงทโดยผกคาเงนไวกบดอลลารสหรฐ หรอตะกราเงน เปนระยะเวลาหนงในขณะทประเทศหลกสวนใหญจะปลอยคาเงนลอยตว


จงอธบายความแตกตางของระบบอตราแลกเปลยนทมอยในปจจบน


ระบบอตราแลกเปลยนในปจจบนแบงไดเปน3ประเภทหลกคออตราแลกเปลยนแบบคงทอตราแลกเปลยนลอยตว และอตราแลกเปลยนลอยตวแบบมการจดการ ซงอตราแลกเปลยนแตละประเภทม ความแตกตางกนตามระดบการแทรกแซงของธนาคารกลางซงสงผลตอการเคลอนไหวของอตราแลกเปลยน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



ตลาดเงนตราตางประเทศ

1. ธรกรรมระหวางประเทศและทมาของตลาดเงนตราตางประเทศประเทศสวนใหญจะมเงนตราเปนของตนเอง เพอใชเปนสอกลาง (mediumofexchange) ใน

การท�าธรกรรมทางการคาและการลงทนภายในประเทศดงนนหากเปนการซอขายแลกเปลยนสนคาหรอการลงทนภายในดนแดนของประเทศนนๆ เงนทใชในการท�าธรกรรมดงกลาว มกจะเปนเงนสกลทองถนเชน การซอขายสนคาระหวางพอคาไทยและลกคาทอยในประเทศไทย มกจะอยในรปเงนบาท เชนเดยวกบนกลงทนไทยทตดสนใจลงทนในสนทรพยไทยในประเทศไทย เชนหนของบรษทไทยทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยกจะมการท�าธรกรรมทางการเงนในรปเงนบาทเปนตน

เนองจากความส�าคญของการคาระหวางประเทศและเงนทนเคลอนยายระหวางประเทศไดเพมมากขนจงมความจ�าเปนทจะตองใชเงนตราตางประเทศ (ทเปนทยอมรบของทงสองฝาย) ในการท�าธรกรรมระหวางกนเชน ในกรณทพอคาไทยสงรถจกรยานยนตไปขายทประเทศเวยดนาม การตกลงและช�าระราคากบลกคาเวยดนามอาจอยในรปเงนสกลดอลลารสหรฐแทนทจะเปนเงนบาทหรอเงนดองของเวยดนาม เนองจากเงนดอลลารสหรฐ เปนทยอมรบของทงสองฝาย เปนตน ดงนน ลกคาในเวยดนามจ�าเปนตองน�าเงนดองมาซอเงนตราตางประเทศ (ดอลลารสหรฐ) เพอน�ามาช�าระคาสนคาใหกบพอคาไทย และเมอพอคาไทย ไดรบเงนดอลลารสหรฐดงกลาว กอาจน�ามาขายเพอใหไดเงนบาท เพอน�าไปใชจายตอไป เชนเดยวกบ นกลงทนตางชาตทตองการซอหนของบรษทไทยในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยกจะตองน�าเงนตราตางประเทศมาซอเงนบาทกอนจะน�าเงนบาทนนไปซอหนดงกลาว

การซอหรอขายเงนตราตางประเทศดงกลาว เปนทมาของตลาดเงนตราตางประเทศ (foreignexchangemarket) ซงมไดอยในรปการซอขายธนบตรของสกลเงนตางประเทศแตเพยงอยางเดยว แตรวมไปถงเงนฝากและสทธเรยกรองอนๆในสกลเงนตางประเทศหากเปรยบเทยบเงนสกลตางๆเปนสนคาอตราแลกเปลยนจะเปรยบเสมอนราคาของสนคาหากมอปสงคตอเงนสกลนนๆมากกวาอปทานกจะท�าใหราคาแพงขนหรอเงนสกลนนแขงคาขน เชน ในกรณทมเงนไหลเขาประเทศไทยจ�านวนมาก หากอยภายใตระบบอตราแลกเปลยนแบบลอยตวเงนบาทจะแขงคาขนเนองจากนกลงทนตางชาตตองการซอเงนบาท(โดยขายเงนดอลลารสหรฐ)เพอน�ามาลงทนในสนทรพยของไทย

2. อตราแลกเปลยนในการซอขายเงนตราตางประเทศในตลาดเงนตราตางประเทศ ราคาของเงนสกลหนงเมอเทยบ

กบเงนอกสกลหนงคออตราแลกเปลยน (exchange rate) เชน อตราแลกเปลยนระหวางเงนบาทและ เงนดอลลารสหรฐ คอ 31.5 บาทตอดอลลารสหรฐ หมายความวา หากตองการซอเงน 1 ดอลลารสหรฐ จะตองจายเงนบาทเปนจ�านวน31.5บาทนนเอง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


หากเปรยบเทยบเงนสกลตางๆเปนสนคาอตราแลกเปลยนจะเปรยบเสมอนราคาของสนคาหากมอปสงคตอเงนสกลนนๆมากกวาอปทานกจะท�าใหราคาแพงขนทงนการทเงนสกลหนงมราคาแพงขนโดยเปรยบเทยบกบเงนสกลอนๆ(หรอใชเงนสกลอนๆจ�านวนมากขนเพอมาซอเงนสกลนน)เรยกไดวาเงนสกลนน“แขงคาขน”แตหากเงนสกลนนๆราคาถกลงจะเรยกวาเงนสกลนน“ออนคาลง”ตวอยางเชนหากอตราแลกเปลยนระหวางเงนดอลลารสหรฐและเงนบาทเปลยนจาก31.5เปน32บาทตอดอลลารสหรฐแสดงวาจะตองใชเงนบาทมากขนในการซอเงนดอลลารสหรฐจ�านวนเทาเดมหมายถงเงนดอลลารสหรฐแพงขนหรอปรบแขงคาขนเมอเทยบกบเงนบาทหรอในทางกลบกนจะพดไดวาเงนบาทออนคาลงเมอเทยบกบเงนดอลลารสหรฐ ตวอยางเชน ในกรณทมเงนไหลเขาประเทศไทยจ�านวนมากหากอยภายใตระบบอตราแลกเปลยนแบบลอยตว เงนบาทจะแขงคาขน เนองจากนกลงทนตางชาตตองการซอเงนบาท(โดยขายเงนดอลลารสหรฐ)เพอน�ามาลงทนในสนทรพยของไทย

นอกจากอตราแลกเปลยนทเปรยบเทยบราคาของเงนสกลหนงกบอกสกลหนงหรอทเรยกวาอตราแลกเปลยนของคสกลเงน (bilateral exchange rate) แลว ยงมอตราแลกเปลยนทเทยบราคาของ สกลเงนหนงกบหลายสกลเงนหรอ “ตะกราของสกลเงน” ซงจะเปนประโยชนในการเปรยบเทยบวาสกลเงนใดแขงคาขนหรอออนคาลงในภาพรวม เนองจากอตราแลกเปลยนของคสกลเงนเมอเทยบกบสกลเงนตางกนอาจเปนไปในทศทางตรงขามกนเชนเงนบาทแขงคาขนเมอเทยบกบเงนดอลลารสหรฐแตออนคาลงเมอเทยบกบเงนเยนญปน หากจะประเมนวาเงนบาทแขงคาขนโดยรวมหรอไม จะตองน�าเงนบาทมาเปรยบเทยบกบตะกราของสกลเงน ซงคาเงนบาททเทยบกบตะกราของสกลเงนเรยกวาดชนคาเงนบาท(nominal effective exchange rate) ซงธนาคารแหงประเทศไทย (ธปท.) จดท�าและเผยแพรเปนรายเดอนทางเวบไซตของ ธปท. (www.bot.or.th) ทงนในการสรางดชนดงกลาว อตราแลกเปลยนของเงนบาทตอแตละสกลเงนจะมความส�าคญหรอน�าหนกไมเทากนขนอยกบความส�าคญของประเทศนนในฐานะคคาและคแขงทางการคากบประเทศไทย

นอกจากดชนคาเงนแลวในระบบการเงนระหวางประเทศยงมหนวยสกลเงนทสรางขนจากหลายสกลเงนรวมกนคอสทธพเศษถอนเงน (SpecialDrawingRightหรอSDR)ซงเปนหนวยบญชของ กองทนการเงนระหวางประเทศ (InternationalMonetary Fund หรอ IMF) โดยก�าหนดมลคาเทยบกบกลมเงนตราสกลหลก4สกลคอดอลลารสหรฐยโรเยนญปนและปอนดสเตอรลง(และตงแตเดอนตลาคม2559เปนตนไปจะเพมหยวนเปนสกลท5ในตะกราSDR)

3. ตลาดเงนตราตางประเทศ3.1 สวนประกอบของตลาดเงนตราตางประเทศ

ตลาดเงนตราตางประเทศมสวนประกอบส�าคญคอ“สนคา”คอเงนตราตางประเทศ“ราคา”คออตราแลกเปลยน และผทเกยวของในตลาดเงนตราตางประเทศ4 โดยผทเกยวของดงกลาวประกอบดวย1)ลกคารายยอย2)สถาบนการเงน3)นายหนา(broker)และ4)ธนาคารกลาง

4ดร.ชวนทรลนะบรรจง“เศรษฐกจไทยและเศรษฐกจการเงนระหวางประเทศ”

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


1) ลกคารายยอยคอผทตองการซอขายเงนตราตางประเทศเพอช�าระสนคาและบรการหรอน�ามาลงทนซงโดยสวนใหญจะซอขายเงนตราตางประเทศผานธนาคารพาณชย

2) สถาบนการเงนซงจะท�าหนาทเปนคคาใหกบลกคาเชนหากลกคาตองการซอเงนตราตางประเทศสถาบนการเงนจะเปนผขายใหหรอหากลกคาตองการซอขายเงนตราตางประเทศจ�านวนมากเกนความตองการซอขายของสถาบนการเงนสถาบนการเงนกจะเปนตวแทนในการซอขายใหนอกจากนสถาบนการเงนกมการซอขายเงนตราตางประเทศระหวางกนดวย

3) นายหนา (broker)เปนผทท�าหนาทจบคการซอขายเงนตราตางประเทศโดยนายหนาไมจ�าเปนตองเขามาซอหรอขายเงนตราตางประเทศดวยตนเอง ดงเชน สถาบนการเงน นายหนาจะได ผลตอบแทนเปนคาธรรมเนยมจากการซอขายเงนตราตางประเทศของผซอ/ผขาย

4) ธนาคารกลาง ท�าหนาทเปนตวแทนของประเทศในการซอขายเงนตราตางประเทศ ซงการซอขายเงนตราตางประเทศดงกลาวมกไดรบการกลาวถงวาเปนการแทรกแซงตลาดเงนตราตางประเทศซงการแทรกแซงดงกลาวมจดประสงคหลกเพอควบคมปรมาณเงนภายในประเทศและอตราแลกเปลยนใหเปนไปตามทศทางทตองการหรอเปนไปตามเปาหมายทก�าหนดหรอในบางกรณการซอเงนตราตางประเทศอาจมจดประสงคเพอสะสมเงนทนส�ารองระหวางประเทศเพอสรางเสถยรภาพใหกบประเทศ

3.2 ธรกรรมในตลาดเงนตราตางประเทศ

ตลาดเงนตราตางประเทศประกอบไปดวยธรกรรม3ประเภทหลกคอ1)การซอขายในปจจบน(spot transaction) 2) การซอขายลวงหนา (forward transaction) และ 3) ธรกรรมสวอป (swaptransaction)

1) ธรกรรมซอขายในปจจบน (spot transaction) จะมการตกลงซอขาย สงมอบ และช�าระราคาสนคาในทนทตวอยางเชนหากธนาคารก.ซอดอลลารสหรฐจ�านวน1ลานดอลลารสหรฐจากธนาคารข.ทอตราแลกเปลยน32บาทตอดอลลารสหรฐธนาคารก.ตองช�าระเงนใหธนาคารข.จ�านวน32ลานบาทและธนาคารข.ตองสงมอบดอลลารสหรฐจ�านวน1ลานดอลลารสหรฐใหธนาคารก.ถงแมวา ในทางปฏบตวนทสงมอบหรอช�าระราคา (settlementdate)ดงกลาวอาจไมเกดขนในวนเดยวกนกบวนทท�าธรกรรม(tradedate)เชนโดยทวไปวนช�าระราคาส�าหรบธรกรรมซอขายอตราแลกเปลยนจะเปนวนท�าการท2หลงจากวนทตกลงท�าธรกรรมเปนตน

2) ธรกรรมซอขายลวงหนา (forward transaction)จะมการตกลงซอขายในปจจบนแตจะมการสงมอบและช�าระราคาในอนาคตตามทตกลงกนเชนธนาคารค.ตกลงซอเงนดอลลารสหรฐจากธนาคารง.จ�านวน2ลานดอลลารสหรฐณราคา31บาทตอดอลลารสหรฐโดยตกลงกนทจะสงมอบและช�าระราคาในอก3เดอนขางหนาเปนตน

ส�าหรบตลาดซอขายลวงหนาจะแบงไดเปน2ตลาดคอตลาดซอขายลวงหนา(forwardmarket) และตลาดในอนาคต (futuresmarket) ตามลกษณะของสญญาในการท�าธรกรรม ซงสญญา ซอขายลวงหนา (forward contract) มกเปนสญญาธรกรรมซอขายทมรายละเอยดของขอตกลงและธรกรรมเปนไปตามความตองการของผซอและผขายในขณะทสญญาซอขายในอนาคต(futurescontract)มกเปนสญญาทเปนมาตรฐาน(standardizedcontract)และสามารถซอขายในตลาดสญญาซอขายลวงหนา

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เชนในกรณของไทยทมตลาดสญญาซอขายลวงหนา(ThailandFuturesExchange)ซงมการซอขายสญญาซอขายลวงหนาทงในกรณของเงนดอลลารสหรฐ ทองค�า เงน น�ามน ดชนราคาตลาดหลกทรพยเปนตน

3) ธรกรรมสวอป (swap transaction) เปนธรกรรมทผสมผสานระหวางธรกรรมซอขายในปจจบนและธรกรรมซอขายลวงหนาโดยหลกคอการซอขายแลกเปลยนเงนสองสกลโดยมสญญาทจะซอขายแลกเปลยนกลบคนในอนาคต เชน ธนาคาร จ. ท�าธรกรรมสวอป ซอ-ขาย ดอลลารสหรฐ (Buy-sellswap)กบธนาคารฉ.จ�านวน1ลานดอลลารสหรฐเปนเวลา1เดอนจะมธรกรรมทเกยวของคอธรกรรมขาแรก:ธนาคารจ.ซอดอลลารสหรฐจ�านวน1ลานดอลลารสหรฐจากธนาคารฉ.ในวนนและธรกรรมขาหลง: ในอก 1 เดอนขางหนา ธนาคารจ. ขายดอลลารสหรฐ จ�านวน 1 ลานดอลลารสหรฐคนใหกบธนาคารฉ.ตามอตราแลกเปลยนและสวนตางอตราดอกเบยทตกลงกนไว

ทงนธรกรรมซอขายลวงหนาและธรกรรมสวอปมกมจดประสงคเพอการปองกนความเสยง(hedging)โดยเฉพาะในกรณทอตราแลกเปลยนอาจมความผนผวนมาก การท�าธรกรรมซอขายลวงหนาและสวอป ซงมการก�าหนดอตราแลกเปลยนในการท�าธรกรรมไวลวงหนาอยางชดเจน จะชวยใหการบรหารจดการรายรบและรายจายทเกยวของกบอตราแลกเปลยนท�าไดงายขนตวอยางเชน

ในกรณของธรกรรมซอขายลวงหนาหากปจจบนอตราแลกเปลยนอยท32บาทตอดอลลารสหรฐหากผสงออกรถยนตของไทยจะไดรบช�าระคาสนคาเปนดอลลารสหรฐในอก6เดอนขางหนาเปนจ�านวน1 ลานดอลลารสหรฐ คาเงนบาทในอก 6 เดอนขางหนา มโอกาสทจะแขงคา หรอออนคาลงจากปจจบนกไดหากเงนบาทแขงคาขนเปน31บาทตอดอลลารสหรฐรายไดทผสงออกจะไดรบในอก6เดอนขางหนาจะเหลอเพยง 31 ลานบาท ดงนน หากผสงออกประกนความเสยงโดยการท�าธรกรรมขายดอลลารสหรฐลวงหนาไวท32บาทตอดอลลารสหรฐจ�านวน1ลานดอลลารสหรฐสงมอบในอก6เดอนขางหนากจะสามารถคงรายไดจากการสงออก(ทจะไดรบในอก6เดอนขางหนา)ไวท32ลานบาท

ในกรณของธรกรรมสวอป มกเปนประโยชนกบผทน�าเงนไปลงทนในตางประเทศ หรอกยมจากตางประเทศเชนหากบรษทก.กยมเงนจากสถาบนการเงนในสหรฐฯจ�านวน1ลานดอลลารสหรฐเพอน�ามาใชจายในประเทศไทยและมสญญาตองช�าระเงนกคนในระยะเวลา1ปการท�าธรกรรมสวอปขาย-ซอดอลลารสหรฐ(Sell-buyswap)จ�านวน1ลานดอลลารสหรฐเปนระยะเวลา1ปจะชวยลดความเสยงจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนไดกลาวคอบรษทก.ไดรบเงนกจากสถาบนการเงนในสหรฐฯจ�านวน 1 ลานดอลลารสหรฐ ไดท�าธรกรรมสวอปขาย-ซอดอลลารสหรฐกบธนาคารข.ซงในขาแรกบรษทก.จะขายดอลลารสหรฐใหกบธนาคารข.โดยแลกกบเงนบาทและบรษทก.ไดน�าไปใชจายในธรกรรมขาหลง (อก 1 ปตอมา) บรษท ก. ซอดอลลารสหรฐ คนจากธนาคาร ข. ในอตราทตกลงกนไวและน�าเงน 1 ลานดอลลารสหรฐ ไปช�าระคนเงนตนใหกบสถาบนการเงนในสหรฐฯ ซงสญญาดงกลาวไดชวยลดความเสยงจากอตราแลกเปลยน เนองจากอก 1 ปขางหนาเงนบาทอาจออนคาลง หากไมมการปองกนความเสยงผานสญญาสวอปบรษทก.จะตองช�าระหนคนเปนมลคาเงนบาททมากขน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เนองจากสญญาซอขายลวงหนาและสญญาซอขายในอนาคตเปนสญญาทไมสามารถยกเลกได แตเพยงฝายเดยว ตองไดรบความยนยอมจากคสญญาเทานน หรออาจมเงอนไขในการหกลางโดยการช�าระราคาเปนเงนหรอออกสญญาใหมดงนนในกรณทภาวะตลาดอตราแลกเปลยนไมเปนไปในทศทางทคาดการณไวซงท�าใหฝายหนงเสยประโยชนฝายผเสยประโยชนอาจตองการยกเลกสญญากอนเวลาเชนหากธนาคารก.ท�าสญญาขายดอลลารสหรฐลวงหนาไวท31บาทตอดอลลารสหรฐแตเมอใกลถงเวลาสงมอบ คาเงนบาทมาอยท 33 บาทตอดอลลารสหรฐ หากธนาคาร ก. จะตองซอดอลลารสหรฐฯ ใน ตลาดซอขายปจจบนทราคา 33 บาทตอดอลลารสหรฐ เพอมาสงมอบตามสญญาขายดอลลารลวงหนาท31บาทตอดอลลารสหรฐกจะท�าใหเกดการขาดทนในทนทกอนทจะครบก�าหนดสญญาหากคาเงนบาทมแนวโนมออนคาลงธนาคารก.อาจจ�าเปนตองยตสญญาและช�าระราคาตามเงอนไขกอนทจะเกดการขาดทนจ�านวนมาก

จากความไมแนนอนดงกลาวนอกจากธรกรรม3ประเภทหลกนแลวยงมการท�าสญญาซอขายสทธในการซอขายเงนตราตางประเทศ(optioncontracts)อกดวยซงสญญาดงกลาวเปนสญญาระหวางผถอทมสทธในการซอหรอขายเงนตราตางประเทศในปรมาณราคาและชวงเวลาทก�าหนดไวลวงหนาโดยคสญญาหรอผขายสญญาดงกลาวโดยคสญญาหรอผขายสญญาจะตองปฏบตตามเงอนไขหากมการใชสทธ(exercise) ในการซอหรอขายเงนตราตางประเทศ โดยผถอสทธในการซอ (call option) จะเปนผซอ เงนตราตางประเทศจากคสญญา (ผขายสญญา) และผถอสทธในการขาย (put option) จะเปนผขาย เงนตราตางประเทศใหกบคสญญา(ผขายสญญา)

3.3 ปจจยทสงผลตออตราแลกเปลยน

ในกรณทอตราแลกเปลยนอยภายใตระบบอตราแลกเปลยนแบบลอยตว(floatingexchangeratesystem)การเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยนจะเปนไปตามอปสงคและอปทานส�าหรบสกลเงนนนๆในลกษณะคลายคลงกบอปสงคและอปทานของสนคาเชนหากมอปสงคตอเงนบาทเพมขนเงนบาทจะแขงคาขน(ราคาแพงขน) ในขณะเดยวกน หากมอปทานของเงนบาทเพมขน เงนบาทจะออนคาลง (ราคาถกลง)เปนตน ปจจยทสงผลตออปสงคและอปทานของสกลเงนแบงไดเปน 1) ปจจยทเกยวกบการคาระหวางประเทศ 2) ปจจยทเกยวกบการลงทนระหวางประเทศ 3) ปจจยทเกยวกบการคาดการณทศทางอตราแลกเปลยนและ4)การแทรกแซงคาเงนของธนาคารกลาง

1) ปจจยทเกยวกบการคาระหวางประเทศ ตามทไดกลาวไวขางตนวาการคาและการลงทนระหวางประเทศเปนปจจยทส�าคญทท�าใหมการแลกเปลยนซอขายเงนตางสกลในกรณของการคาระหวางประเทศการสงออกทเพมมากขนสงผลใหอปสงคส�าหรบเงนสกลทองถนเพมมากขนซงท�าใหอตราแลกเปลยนแขงคาขนโดยในกรณของประเทศเศรษฐกจขนาดเลกและเปดเชนประเทศไทยจะเกดจากการทผสงออกไดรบรายไดเปนเงนสกลตางประเทศมากขนและเมอผสงออกน�ารายไดในสกลตางประเทศมาขายเพอซอเงนบาทกเปนการเพมอปสงคใหกบเงนบาทสงผลใหเงนบาทแขงคาขนในทางกลบกนหากมการน�าเขาสนคาเพมมากขน ผน�าเขาจะตองขายเงนบาทเพอซอเงนตราตางประเทศ เพอน�าไปซอสนคาน�าเขา ดงกลาวสงผลใหอปทานเงนบาทเพมมากขนเงนบาทจะออนคาลง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


การสงออกทเพมขนอาจเกดไดจากหลายปจจย เชน ความนยมสนคาไทยของผบรโภคในตางประเทศ การเปดเขตการคาเสรระหวางประเทศไทยและประเทศอนๆ มาตรการสงเสรมการสงออกราคาสนคาไทยทถกลงโดยเปรยบเทยบกบสนคาประเทศคแขง (ซงอาจเกดจากการออนคาของเงนบาทหรอระดบราคาสนคาในประเทศทลดต�าลง)เปนตน

ในขณะเดยวกนการน�าเขาทเพมสงขนอาจเปนผลจากเศรษฐกจไทยทขยายตวเรงขนซงสงผลใหมการลงทนเพมขนและมความตองการวตถดบและเครองจกรน�าเขาเพมสงขน การปรบลดอตราภาษสนคาน�าเขา การเปดเขตการคาเสรระหวางประเทศไทยและประเทศอนๆ ราคาสนคาน�าเขาทถกลงจากคาเงนบาททแขงคาขนเปนตน

2) ปจจยทเกยวกบการลงทนระหวางประเทศเงนทนเคลอนยายระหวางประเทศสงผลตออปสงคและอปทานตอเงนบาทในกรณของเงนทนไหลเขามาลงทนในสนทรพยของไทยเชนในการลงทนโดยตรง หรอการลงทนในตลาดหนและตลาดพนธบตร นกลงทนตางชาตตองน�าเงนตราตางประเทศ มาแลกเปนเงนบาท ซงสงผลใหอปสงคของเงนบาทเพมมากขน ท�าใหเงนบาทแขงคาขน ในทางกลบกนหากนกลงทนตางชาตถอนเงนออกจากประเทศไทย หรอนกลงทนไทยน�าเงนไปลงทนในตางประเทศ สงผลใหเงนไหลออก ท�าใหอปทานเงนบาทเพมสงขนเนองจากมความตองการขายเงนบาทเพอซอ เงนตราตางประเทศเพอน�าออกไปนอกประเทศซงจะท�าใหเงนบาทออนคาลง

ปจจยทสงผลตอเงนทนเคลอนยายมหลากหลายปจจย เชน สวนตางผลตอบแทนระหวางการลงทนในไทยและตางประเทศ ซงผลตอบแทนอาจอยในรปอตราดอกเบย หรออตราผลตอบแทนจากผลประกอบการ เปนตน จงไมเปนทนาแปลกใจ เมอเศรษฐกจสหรฐฯ และยโรปตกอยในภาวะถดถอย ในขณะทเศรษฐกจภมภาคเอเชยยงขยายตวไดดมอตราดอกเบยอยในระดบสงกวาจงมเงนทนไหลเขามาลงทนในภมภาคเอเชยจ�านวนมาก สงผลใหคาเงนสกลเอเชยปรบแขงคาขนเมอเทยบกบเงนสกลหลกนอกจากนเงนทนเคลอนยายยงเกยวของกบปจจยดานนโยบายตวอยางเชนการทยอยเปดเสรการลงทนในตางประเทศของนกลงทนไทยในชวงหลายปทผานมาไดสงผลใหอปทานของเงนบาทเพมสงขนซงสงผลชวยชะลอการแขงคาของเงนบาททเกดจากการไหลเขาของเงนทนจากตางประเทศในเวลาเดยวกนเปนตน

3) ปจจยทเกยวกบการคาดการณทศทางอตราแลกเปลยน หากนกลงทนหรอนกเกงก�าไรคาเงนคาดการณวาเงนบาทจะแขงคาขนในระยะขางหนากมแนวโนมทจะน�าเงนเขามาลงทนในประเทศไทยมากขนสงผลใหคาเงนบาทแขงคาขนตามการคาดการณตวอยางเชนหากในปจจบนอตราแลกเปลยนอยท32บาทตอดอลลารสหรฐและคาดการณวาคาเงนบาทจะแขงคาขนเปน30บาทตอดอลลารสหรฐในอก6 เดอนขางหนา หากนกเกงก�าไรน�าเงน 1 ลานดอลลารสหรฐ เขามาในประเทศไทยซงมคาเทากบ 32ลานบาทในปจจบนและใน6เดอนขางหนาเงนบาทแขงคาขนเปน30บาทตอดอลลารสหรฐตามทคาดนกเกงก�าไรกแลกเงนกลบเปนดอลลารสหรฐซง32ลานบาททลงทนในไทยไดกลายเปน1.1ลานดอลลารสหรฐ เปนผลก�าไรอยางชดเจนการทตลาดคาดการณวาเงนบาทจะแขงคาขนกสงผลใหมเงนไหลเขามาในไทยหรอมการซอเงนบาทเพมมากขนเพอรอไวเกงก�าไรท�าใหอปสงคเงนบาทสงขนสงผลใหเงนบาทแขงคาขนหรอในบางครงเพยงมการคาดการณวาคาเงนบาทจะแขงคาขนโดยไมจ�าเปนตองมเงนทนเคลอนยายมาเกยวของราคาในตลาดอตราแลกเปลยนกจะปรบเพมขนในทนทตามการคาดการณนน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


4) การแทรกแซงคาเงนของธนาคารกลาง ตามทไดกลาวไวขางตน หลายธนาคารกลางมหนาทซอขายเงนตราตางประเทศเพอบรหารปรมาณเงนหรอควบคมอตราแลกเปลยนใหอยในระดบ เปาหมายหรอทศทางทก�าหนด การแทรกแซงตลาดอตราแลกเปลยนโดยการซอขายเงนตราตางประเทศดงกลาวจะสงผลกระทบตออปสงคและอปทานของเงนสกลนนๆ เชน หากธนาคารแหงประเทศไทยเขาแทรกแซงโดยการขายเงนดอลลารสหรฐ(ซอเงนบาท)กเปนการเพมอปสงคใหกบเงนบาทซงจะสงผลใหเงนบาทแขงคาขนหรอไมนน ขนอยกบอปสงคและอปทานของเงนบาทโดยรวม หากอปสงคตอเงนบาทจากธนาคารแหงประเทศไทยมมากกวาอปทานของเงนบาทในตลาดคาเงนบาทจะแขงคาขนเปนตน


จงอธบายปจจยทสงผลตออตราแลกเปลยน


อตราแลกเปลยนจะถกก�าหนดโดยอปสงคและอปทานตอเงนสกลนนๆ ซงอปสงคและอปทานจะถกก�าหนดโดยปจจยดานการคาการลงทนการคาดการณทศทางอตราแลกเปลยนและการแทรกแซงของธนาคารกลาง

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ตอนท 6.3

ประเทศไทยในระบบการเงนระหวางประเทศ


หวเรอง6.3.1ระบบอตราแลกเปลยนของไทย6.3.2ตลาดการเงนของไทย6.3.3การเปดเสรเงนทนเคลอนยาย

แนวคด1. ระบบอตราแลกเปลยนของไทยมววฒนาการสอดคลองกบระบบอตราแลกเปลยนของโลก

โดยเรมจากระบบอตราแลกเปลยนคงทโดยผกคาเงนบาทกบเงนเพยงสกลเดยวกอนทจะเปลยนมาใชระบบผกคาเงนบาทกบตะกราเงนกอนทจะเปลยนแปลงเปนระบบอตราแลกเปลยนลอยตวในพ.ศ.2540

2.ตลาดการเงนของไทยประกอบดวยตลาดเงนซงมจดประสงคหลกเพอการระดมทนระยะสนและตลาดทนซงเปนแหลงเงนทนระยะยาวตลาดการเงนมบทบาทเพมขนในฐานะแหลงเงนทนทางเลอกตงแตหลงวกฤตเศรษฐกจในพ.ศ.2540เปนตนมา

3.นโยบายการเปดเสรเงนทนเคลอนยายของไทยสอดคลองกบการเปลยนแปลงโครงสรางและพฒนาการของเศรษฐกจรวมทงความรความเขาใจและความสามารถในการบรหารความเสยงของทกภาคสวนทเกยวของโดยเรมจากการเปดเสรเงนทนไหลเขาตงแตพ.ศ.2533 และการเปดเสรไดหยดชะงกไปในชวงการปรบโครงสรางเศรษฐกจหลงวกฤตทางการเงนใน พ.ศ. 2540 กอนทจะมแผนการเปดเสรเงนทนเคลอนยายขาออกทเรมด�าเนนการในพ.ศ.2553จนถงปจจบน(พ.ศ.2559)

วตถประสงค เมอศกษาตอนท6.3จบแลวนกศกษาสามารถ1.อธบายการเปลยนแปลงของระบบอตราแลกเปลยนของไทยได2.อธบายโครงสรางตลาดการเงนรวมทงความส�าคญของตลาดการเงนของไทยได3.อธบายววฒนาการของการเปดเสรเงนทนเคลอนยายของไทยได

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



ระบบอตราแลกเปลยนของไทย5

ประเทศไทยเคยด�าเนนนโยบายการเงนภายใตระบบอตราแลกเปลยนคงทโดยผกคาเงนบาทกบเงนเพยงสกลเดยวกอนทจะเปลยนมาใชระบบผกคาเงนบาทกบตะกราเงนโดยมทนรกษาระดบอตราแลกเปลยนเปนผก�าหนดคาเงนบาทตอดอลลารสหรฐกอนทจะเปลยนแปลงเปนระบบอตราแลกเปลยนลอยตวในพ.ศ.2540

1. ระบบอตราแลกเปลยนคงท (Fixed Exchange Rate System) 1.1 มาตรฐานโลหะเงนและทองค�าในชวงกอนสงครามโลกครงท 2

ประเทศไทยเรมก�าหนดนโยบายอตราแลกเปลยนอยางเปนทางการเมอพ.ศ.2398ตามสนธสญญาเบาวรง โดยมการก�าหนดใหคาเงนบาทมคาคงทเมอเทยบกบเงนปอนดสเตอรลง (ซงสหราชอาณาจกร ถอเปนมหาอ�านาจทางดานเศรษฐกจของโลกณขณะนน)ตามระบบมาตรฐานโลหะเงน(SilverStandardSystem) แตเมอมการขดพบแรเงนในป พ.ศ. 2444 สงผลใหคาโลหะเงนเสอมลงมาก ในขณะเดยวกนประเทศตางๆไดหนมาใชระบบมาตรฐานทองค�า(GoldStandardSystem)มากขนประเทศไทยจงไดเปลยนมาใชระบบมาตรฐานทองค�าตงแตพ.ศ.2445จนถงชวงสงครามโลกครงท1ภายใตระบบมาตรฐานทองค�า แตละประเทศจะประกาศคาเสมอภาค (ParValue) โดยก�าหนดคาเงนสกลของตนเองเทยบกบทองค�าเพอเปนมาตรฐานในการก�าหนดอตราแลกเปลยนระหวางเงนสกลตางๆทงนแตละประเทศจะตองมทองค�าเปนทนส�ารองในระดบทเพยงพอกบธนบตรทพมพออกใช

ในชวงสงครามโลกครงท 1 หลายประเทศไดยกเลกการใชระบบมาตรฐานทองค�าชวคราว สวนหนงจากสภาวะแวดลอมทไมเอออ�านวยตอการท�าธรกรรมระหวางประเทศถงแมวาในชวงหลงสงครามโลกครงท 1 หลายประเทศไดพยายามน�าระบบมาตรฐานทองค�ากลบมาใช แตมลคาทองค�าทปรบสงขน สวนหนงจากการขาดแคลนทองค�าท�าใหการด�าเนนนโยบายอตราแลกเปลยนตามมาตรฐานทองค�าท�าไดยากขนสงผลใหระบบมาตรฐานทองค�าตองถกยกเลกไป

1.2 ระบบอตราแลกเปลยนในชวงหลงสงครามโลกครงท 2-พ.ศ. 2506

ในชวงหลงสงครามโลกครงท2ประเทศผชนะสงคราม(น�าโดยสหราชอาณาจกรและสหรฐอเมรกา)ไดจดการประชมทเมองเบรตตนวดส (BrettonWoods) มลรฐนวแฮมปเชยส สหรฐอเมรกา เมอ พ.ศ.2487 ซงทประชมมขอตกลงเพอจดระบบการเงนโลกใหม และจดตงกองทนการเงนระหวางประเทศ (InternationalMonetaryFund:IMF)เพอท�าหนาทดแลใหระบบการเงนใหมเปนไปตามขอตกลงโดยประเทศสมาชกของกองทนการเงนระหวางประเทศจะตองจายเงนสมทบเขากองทนฯ ตามระบบโควตา (Quota) ทแตละประเทศไดรบการจดสรร ทงนภายใตระบบเบรตตนวดส (BrettonWoods System)

5รญชนาพงศาปาน.(2557). การด�าเนนนโยบายการเงนภายใตกรอบเปาหมายอตราแลกเปลยน.

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ประเทศสมาชกจะตองก�าหนดคาเงนเสมอภาค(ParValue)เทยบกบทองค�าหรอเงนดอลลารสหรฐและตองรกษาเสถยรภาพอตราแลกเปลยนใหอยในชวงไมเกนรอยละ 1 การเปลยนคาเสมอภาคจะตองไดรบอนญาตจากกองทนการเงนระหวางประเทศ โดยสหรฐอเมรกามพนธะทจะตองสามารถแลกเปลยน เงนดอลลารสหรฐใหเปนทองค�าไดตลอดเวลา

ประเทศไทยไดเขาเปนสมาชกกองทนการเงนระหวางประเทศเมอวนท3พฤษภาคมพ.ศ.2492และมพนธะในฐานะประเทศสมาชกทจะตองประกาศคาเสมอภาคของเงนบาทเทยบกบทองค�าหรอดอลลารสหรฐอยางไรกด ฐานะการเงนทยงคงออนแอและเงนทนส�ารองทมไมมากนกจากความเสยหายของเศรษฐกจ อนเปนผลจากสงครามท�าใหประเทศไทยตองขอผดผอนการใชระบบคาเสมอภาคตามทระบบเบรตตนวดสก�าหนดทงนตงแตพ.ศ.2490ประเทศไทยไดใชระบบอตราแลกเปลยนคงทโดยผกคาเงนไวกบเงนสองสกลคอเงนปอนดสเตอรลงและเงนดอลลารสหรฐในลกษณะทมอตราแลกเปลยนคงทกบทงสองสกลหรอทเรยกวาระบบอตราแลกเปลยนหลายอตรา(MultipleExchangeRateSystem)

ในพ.ศ. 2498 เมอฐานะทางการเงนของประเทศไทยดขน กไดมการจดตงทนรกษาระดบอตราแลกเปลยน(ExchangeEqualizationFund:EEF)เพอใชในการสรางเสถยรภาพใหกบคาเงนบาทและผกคาเงนไวกบดอลลารสรอ.เพยงสกลเดยวโดยกองทนรกษาระดบฯจะพยายามรกษาอตราแลกเปลยนใหอยในระดบคงท เพอลดความเสยงจากอตราแลกเปลยนซงจะชวยสงเสรมการคาและการลงทนระหวางประเทศโดยก�าหนดใหคาเงนบาทมคาคงทแตมไดประกาศใชจรงอยางไรกดทนรกษาระดบฯไดพยายามรกษาใหคาเงนบาทในตลาดเคลอนไหวในชวง20.70–21.10บาทตอดอลลารสหรฐ

1.3 ระบบคาเสมอภาค (Par Value System) พ.ศ. 2506-2521

ในพ.ศ.2506ธนาคารแหงประเทศไทยไดประกาศใชระบบคาเสมอภาค(ParValueSystem)อยางเปนทางการโดยก�าหนดให 1บาท เทากบทองค�าบรสทธ 0.0427245กรมหรอ 1ดอลลารสหรฐเทากบ20.80บาทและควบคมใหมการเคลอนไหวในชวงไมเกนรอยละ1ตามขอตกลงเบรตตนวดสซงทนรกษาระดบฯมหนาทรกษาเสถยรภาพของคาเงนบาทอยางไรกดภาวะเศรษฐกจและการเงนโลกทเรมผนผวนมากขนระหวางพ.ศ.2510–2515ซงท�าใหสหราชอาณาจกรเกดภาวะเศรษฐกจตกต�าและขาดดลการช�าระเงนจนตองลดคาเงนปอนดสเตอรลงในพ.ศ.2510ในขณะทสหรฐอเมรกากประสบปญหาขาดดลการช�าระเงนอยางตอเนองสงผลใหความเชอมนในเงนดอลลารสหรฐลดลงกอปรกบความตองการทองค�าทเพมสงขนท�าใหประเทศตางๆตองการแลกเงนดอลลารสหรฐทถออยเปนทองค�าท�าใหฐานะทางการเงนของสหรฐฯออนแอลงและปรมาณทองค�าส�ารองของสหรฐลดต�าลงจนในทสดสหรฐฯตองประกาศยกเลกการรบแลกเปลยนดอลลารสหรฐเปนทองค�าและปรบลดคาเงนดอลลารสหรฐในพ.ศ.2514ท�าใหประเทศไทยตองปรบลดคาเงนบาทเทยบกบทองค�าจาก1บาทเทากบทองค�าบรสทธ0.0427245กรมเปน0.039516กรมเพอคงอตราแลกเปลยนตอดอลลารสหรฐไวท20.80บาทตอดอลลารสหรฐ

อยางไรกดหลงจากการปรบลดคาเงนดอลลารสหรฐ สถานการณการเงนโลกยงไมปรบดขนประเทศอตสาหกรรมหลายประเทศรวมทงสหรฐฯจงประกาศลอยตวคาเงนในพ.ศ.2516ซงประเทศไทยตองประกาศลดคาเงนบาทลงอกรอยละ10(ตามดอลลารสหรฐ)ในเดอนกมภาพนธพ.ศ.2516เพอรกษาฐานะทนส�ารองระหวางประเทศซงสวนใหญเปนเงนดอลลารสหรฐและรกษาความสามารถในการแขงขน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


หลงจากการปรบลดคาเงนบาทแลวดลการคามไดปรบตวดขนในขณะทภาระหนตางประเทศและระดบเงนเฟอยงคงสงขนและคาเงนดอลลารสหรฐยงคงปรบลดลงธนาคารแหงประเทศไทยจงปรบเพมคาเงนบาทโดยก�าหนดใหคาเงนเสมอภาคเพมขนจากเดมท20.80บาทเปน20บาทตอ1ดอลลารสหรฐในเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2516 เพอชวยรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ การปรบเพมคาเงนดงกลาวไดมสวนชวยใหอตราเงนเฟอปรบลดลง

ทงนตงแตพ.ศ.2516หลายประเทศไดทยอยประกาศยกเลกระบบอตราแลกเปลยนตายตวและในทสดระบบกองทนการเงนระหวางประเทศตองประกาศยกเลกการก�าหนดคาเสมอภาคเมอวนท 21เมษายนพ.ศ.2521และอนญาตใหประเทศสมาชกเลอกด�าเนนนโยบายอตราแลกเปลยนระบบใดกไดตามความเหมาะสมของโครงสรางเศรษฐกจอนเปนการสนสดระบบเบรตตนวดสซงในปนนเองประเทศไทยไดยกเลกระบบคาเสมอภาคและเปลยนมาใชระบบก�าหนดอตราแลกเปลยนรายวน(DailyFixing)ในเดอนมนาคมพ.ศ.2521และเพมคาเงนบาทเทยบกบดอลลารสหรฐใหแขงขนอก20สตางคในเดอนสงหาคมพ.ศ.2521

1.4 ระบบก�าหนดอตราแลกเปลยนรายวน (Daily Fixing) พ.ศ. 2521-2524

ใน พ.ศ. 2521 ธนาคารแหงประเทศไทยไดปรบเปลยนระบบอตราแลกเปลยนโดยใหทนรกษา ระดบฯหารอรวมกบธนาคารพาณชยเพอก�าหนดอตราแลกเปลยนเงนบาทรายวน(DailyFixing)และแทรกแซงเฉพาะตลาดเงนดอลลารสหรฐตามอตราทก�าหนดไวนอกจากนยงรวมกนก�าหนดอตราแลกเปลยนเงนบาทกบสกลส�าคญอก 6 สกล คอปอนดสเตอรลง มารกเยอรมน เยน รงกต ดอลลารสงคโปร และดอลลารฮองกงโดยใชวธค�านวณตามอตราไขว(crossrate)ระหวางคาเงนสกลเหลานเทยบกบดอลลารสหรฐ และอตราแลกเปลยนบาทเทยบกบดอลลารสหรฐ ทไดก�าหนดไวแลว แตตอมาใน พ.ศ. 2522ประเทศไทยประสบปญหาวกฤตการณบรษทเงนทนขนาดใหญเกดปญหาสภาพคลองและวกฤตการณน�ามนโลกซงสงผลใหอตราเงนเฟอเพมสงขนในขณะทเศรษฐกจซบเซาจงเกดการเกงก�าไรคาเงนธนาคารแหงประเทศไทยจงประกาศลดคาเงนบาทเมอเทยบกบดอลลารสหรฐสองครง ครงแรกในเดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2524 และครงทสองในเดอนกรกฎาคมพ.ศ. 2524 โดยในครงทสองไดประกาศยกเลกระบบการก�าหนดอตราแลกเปลยนรายวน(DailyFixing)และลดคาเงนบาทเปน23บาทตอดอลลารสหรฐ

1.5 การก�าหนดอตราแลกเปลยนโดยกองทนรกษาระดบอตราแลกเปลยน โดยองกบสกลเดยว

พ.ศ. 2524-2527

หลงจากทไดยกเลกระบบการก�าหนดอตราแลกเปลยนรายวนธนาคารแหงประเทศไทยไดใหทนรกษาระดบฯเปนผก�าหนดอตราแลกเปลยนในแตละวนใหสอดคลองกบภาวะตลาดโดยก�าหนดและประกาศอตราซอและขายระหวางบาทและดอลลารสหรฐระหวางพ.ศ.2524-2527อตราแลกเปลยนถกก�าหนดไวท23.00บาทตอดอลลารสหรฐจนถงพ.ศ.2526

การกระตนเศรษฐกจในพ.ศ.2525-2526สงผลใหประเทศไทยขาดดลการคาและดลการช�าระเงนจากการเพมขนของสนคาน�าเขากอปรกบปญหาวกฤตการณสถาบนการเงนทเกดขนอกครงในพ.ศ.2526ในขณะทคาเงนบาทถกผกไวกบดอลลารสหรฐซงแขงคาขนอยางตอเนอง ไดสงผลใหปญหาการขาดดลการคาของไทยทวความรนแรงมากขน ธนาคารแหงประเทศไทยจงไดปรบเปลยนระบบอตราแลกเปลยน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


อกครงในเดอนพฤศจกายนพ.ศ. 2527 โดยผกคาเงนไวกบตะกราเงนและปรบลดคาเงนบาทมาอยท 27บาทตอดอลลารสหรฐ

1.6 การผกคาเงนกบตะกราเงน (Basket-peg Exchange Rate Regime) พ.ศ. 2527-2540

การก�าหนดคาเงนบาทไวกบกลมสกลเงน หรอตะกราเงน (basket of currencies) ทเปนคคาทส�าคญของไทย สะทอนบทบาททเพมมากขนของคคาอนๆ นอกจากสหรฐฯ เชนญปนและกลมประเทศยโรปภายใตระบบตะกราเงนกองทนรกษาระดบฯจะเปนผก�าหนดและประกาศอตราแลกเปลยนระหวางเงนบาทและเงนดอลลารสหรฐทค�านวณได (อตรากลาง) ในเวลา 8.00 น. เปนประจ�าทกวน โดยการก�าหนดอตรากลางดงกลาวจะค�านงถงภาวะเศรษฐกจภาวะตลาดอตราแลกเปลยนรวมทงการเคลอนไหวของเงนบาทตอกลมสกลเงนทก�าหนดไวทงนกองทนรกษาระดบฯจะไมเปดเผยน�าหนกของแตละสกลเงนและจะท�าการซอขายดอลลารสหรฐกบธนาคารพาณชยในประเทศทอตรากลาง +/- 2 สตางค ในชวงเวลา8.30–12.00น.โดยไมจ�ากดจ�านวนและธนาคารพาณชยจะน�าอตรากลางไปค�านวณอตราแลกเปลยนทจะซอขายกบลกคาตอไปจากการทน�าหนกของดอลลารสหรฐเทยบกบน�าหนกของสกลอนๆในตะกราอยในระดบสงท�าใหอตราแลกเปลยนระหวางบาทตอดอลลารสหรฐคอนขางคงท

หลงจากทเศรษฐกจไทยไดขยายตวในอตราทสงอยางตอเนอง ในชวงปลายทศวรรษ 2530 ดลบญชเดนสะพดของไทยไดขาดดลตอเนองเปนจ�านวนมาก ในขณะเดยวกนปญหาสถาบนการเงนจากหนเสยไดเรมปรากฏชดเจนขนกอปรกบระดบหนตางประเทศทเพมสงขนท�าใหความเชอมนในคาเงนบาทลดลง สงผลใหเกดการเกงก�าไรคาเงนบาทอยางตอเนองในชวง พ.ศ. 2539–2540 จนในทสด ธนาคาร แหงประเทศไทยตองประกาศยกเลกระบบตะกราเงนในวนท 30มถนายน2540ซงในวนนนคาเงนบาทอยท25.79บาทตอดอลลารสหรฐและเรมใชระบบอตราแลกเปลยนลอยตวแบบมการจดการ(ManagedFloat)ในวนท2กรกฎาคม2540

2. การจดการอตราแลกเปลยนภายใตระบบอตราแลกเปลยนลอยตวแบบมการจดการ

(Managed Float)นบตงแต พ.ศ. 2540 การจดการคาเงนบาทอยภายใตระบบอตราแลกเปลยนลอยตวแบบมการ

จดการซงหมายถงการปลอยใหอตราแลกเปลยนเคลอนไหวไปตามกลไกตลาดโดยไมมการก�าหนดเปาหมายอตราแลกเปลยนไวทใดทหนงโดยมการเขาแทรกแซงตามจ�าเปนเชนหากการเคลอนไหวของอตราแลกเปลยนมความผนผวนมากเกนไปจนอาจสงผลกระทบตอภาคเศรษฐกจจรงได หรอเกดเหตการณทท�าใหอตราแลกเปลยนเคลอนไหวรนแรงเชนวกฤตเศรษฐกจภาวะน�าทวมเปนตน

ธนาคารแหงประเทศไทยจะเขาแทรกแซงในตลาดอตราแลกเปลยนผานการซอหรอขายดอลลารสหรฐ ในตลาดอตราแลกเปลยนภายในประเทศ (onshore) และ/หรอตลาดอตราแลกเปลยนภายนอกประเทศ (offshore) ในกรณทเงนบาทแขงคาขนอยางรวดเรวเกนเหมาะสม ธนาคารแหงประเทศไทยจะเขาซอดอลลารสหรฐโดยใชเงนบาทซงสงผลใหทนส�ารองระหวางประเทศเพมขนและเปนการปลอยเงนบาทเขาสระบบการเงนในปรมาณทเทานน ปรมาณเงนบาททเพมขนน อาจสงผลกดดนใหอตราดอกเบยปรบ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ลดลงหรอสงผลกระทบตอเงนเฟอธนาคารแหงประเทศไทยจงจ�าเปนตองดดซบสภาพคลองเงนบาททเพมขนจากการแทรกแซงคาเงนดงกลาวออกจากระบบหรอทเรยกวาเปนการท�าsterilization

นอกจากการเขาแทรกแซงในตลาดเงนตราตางประเทศแลว ธปท. ยงไดผอนคลายกฎเกณฑทเกยวกบเงนทนเคลอนยายเพอใหเงนทนเคลอนยายมลกษณะสมดลมากขน (รายละเอยดเพมเตม ใน เรองท6.3.3)


จงอธบายววฒนาการระบบอตราแลกเปลยนของไทย


ระบบอตราแลกเปลยนของไทยเรมจากระบบอตราแลกเปลยนคงทโดยผกคาเงนบาทกบเงนเพยงสกลเดยว กอนทจะเปลยนมาใชระบบผกคาเงนบาทกบตะกราเงน กอนทจะเปลยนแปลงเปนระบบอตราแลกเปลยนลอยตวในพ.ศ.2540


ตลาดการเงนของไทย

ตลาดการเงนของไทยมบทบาทส�าคญทงในฐานะแหลงเงนทนและทางเลอกในการลงทนของภาคเอกชนและภาครฐและบทบาทในการสงผานนโยบายการเงนภายใตกรอบเปาหมายเงนเฟอตลาดการเงนของไทยมการพฒนาอยางเปนระบบมาเปนเวลากวา 40 ป และยงมการพฒนาตอไปอยางตอเนอง โดยเรมจากตลาดซอคนพนธบตรทธนาคารแหงประเทศไทยใชในการบรหารสภาพคลองในระบบในพ.ศ.2522

ตลาดการเงนไทยประกอบดวยตลาดเงนและตลาดทนตามรายละเอยดดงน1. ตลาดเงน ซงเปนตลาดของการระดมทนโดยการกยมและการลงทนทมอายไมเกน 1 ป และ

สวนใหญมจดประสงคหลกในการปรบสภาพคลองระหวางสถาบนการเงนในกรณของไทยม4ตลาดหลกคอ1.1 ตลาดกยมเงนระหวางสถาบนการเงน (Interbank market) เปนแหลงกยมเงนระยะสน

ระหวางสถาบนการเงนโดยไมมหลกประกนซงมระยะเวลาการกยมมตงแต1วนถง12เดอนและแบบจายคนเมอทวงถาม(atcall)โดยธรกรรมสวนใหญเปนการกยมประเภทขามคนและจายคนเมอทวงถาม

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


ผใหกยมทส�าคญในตลาดไดแกธนาคารพาณชยไทยขนาดใหญ4-5แหงรวมทงสถาบนการเงนเฉพาะกจของรฐ เชน ธนาคารออมสน สวนผกโดยสวนใหญเปนธนาคารพาณชยขนาดเลกและสาขาธนาคารพาณชยตางประเทศ

1.2 ตลาดซอคนพนธบตร (Repurchase market) เปนการซอ/ขายหลกทรพยโดยมสญญาวาจะขายคน/ซอคน หรอเรยกอกอยางวาเปนการกยมแบบมหลกประกน (พนธบตร) ซงมตนทนและ ความเสยงจากการกยมต�า ตลาดซอคนพนธบตรเปนชองทางหลกทธนาคารแหงประเทศไทยใชด�าเนนนโยบายการเงนโดยผานตลาดซอคนพนธบตรทวภาค(BilateralRepurchasemarket)ซงมระยะเวลากยม 1,7, 14วนและ 1 เดอนณปจจบน เนองจากระบบการเงนมสภาพคลองเงนบาทอยเปนจ�านวนมากธนาคารแหงประเทศไทยจงอยในฐานะผกเพอท�าหนาทดดซบสภาพคลองออกจากระบบเพอใหเกดความสมดล

นอกจากตลาดซอคนพนธบตรทวภาคแลวยงมตลาดซอคนพนธบตรภาคเอกชน(PrivateRepo) ซงมผรวมตลาดเปนทงสถาบนการเงนและภาคธรกจ ทท�าธรกรรมกยมกนระยะสน ซงสวนหนงเปนธรกรรมระหวางคคาของธนาคารแหงประเทศไทยกบผรวมตลาดรายอนๆ ดงนน อตราดอกเบยของธรกรรมในตลาดซอคนพนธบตรทวภาค จงสงผานโดยตรงกบอตราดอกเบยในตลาดซอคนพนธบตร ภาคเอกชน

1.3 ตลาดตราสารระยะสน เปนการกยมเงน โดยการออกตราสารระยะสนอายต�ากวา 12เดอนเชนตวเงนคลง(Treasurybills)ทออกโดยกระทรวงการคลงพนธบตรธนาคารแหงประเทศไทยทออกโดยธนาคารแหงประเทศไทยและตราสารพาณชย(CommercialPaper)ออกโดยสถาบนการเงนและบรษทตางๆเพอระดมทนไดแกตวสญญาใชเงน(PromissoryNote:P/N)ตวแลกเงน(BillofExchange:B/E)

1.4 ตลาดสวอปเงนตราตางประเทศ (Foreign exchange swap market)เปนแหลงกยมเงนโดยมเงนตราตางประเทศเปนหลกประกน(Foreignexchangeswap)เปนระยะเวลาตงแตขามคนจนถง1ปตามทตกลงกนโดยตกลงท�าธรกรรมซอและขายเงนตราตางประเทศ2ธรกรรมพรอมกนโดยธรกรรมหนงซอเงนตราตางประเทศอกธรกรรมหนงขายและมก�าหนดสงมอบตางกน

ธรกรรมในตลาดสวอปเงนตราตางประเทศไทยจะเปนธรกรรมสวอปบาทและดอลลารสหรฐ2ดานไดแก

-บาย-เซลลสวอป(Buy-SellSwap)ซอเงนดอลลารแลกบาทสงมอบทนทและขายดอลลารลวงหนาซงกคอการปลอยกเงนบาทโดยไดเงนดอลลารเปนประกน

-เซลล-บายสวอปSell-BuySwapขายเงนดอลลารแลกบาทสงมอบทนทและซอดอลลารลวงหนาซงกคอการกเงนบาทโดยมเงนดอลลารเปนประกน

2. ตลาดทนซงเปนตลาดทท�าการซอขายหลกทรพยระยะยาวทมอายเกนกวา1ปเพอระดมทนส�าหรบผตองการเงนทนระยะยาวซงม2ประเภทไดแก

2.1 ตลาดตราสารหน (debt market) เปนตลาดทซอขายตราสารทแสดงความเปนหน ทมอายครบก�าหนดระยะปานกลาง (3-5 ป) และระยะยาว (5 ปขนไป) ออกจ�าหนายโดยรฐบาลหรอ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


เอกชนหมายความวาผทซอตราสารหนจะไดรบเงนคนพรอมดอกเบยเมอตราสารหนดงกลาวครบก�าหนดหรออาจขายตราสารหนดงกลาวตามราคาตลาดหรอราคาทตกลงกบผซอกอนตราสารหนนนครบก�าหนดได

ในการออกหนกของภาคเอกชนส�านกงานคณะกรรมการก�ากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย(กลต.)ก�าหนดใหผออกตองใหบรษทจดอนดบความนาเชอถอ (Credit rating agency) วเคราะหและประเมนความนาเชอถอหรอระดบความเสยงของหนกดงกลาวรวมทงตองเปดเผยอนดบความนาเชอถอดงกลาวในหนงสอชชวนซงในกรณการออกหนกในประเทศไทยมบรษทจดอนดบความนาเชอถอ2บรษททไดรบการยอมรบคอบรษททรสเรตตงจ�ากด(ThaiRatingandInformationServicesCo.Ltd.:TRIS)และบรษทฟทชเรตตงส(ประเทศไทย)จ�ากด(FitchRatingThaiCo.Ltd.:Fitch)โดยมอนดบความนาเชอถอตงแตAAA(สงสด)ถงD(ต�าสด)

ตวอยางตราสารหนในไทยไดแก- พนธบตรรฐบาล ออกโดยกระทรวงการคลง เชน พนธบตรออมทรพย พนธบตร

เพอการลงทนพนธบตรเพอชดเชยการขาดดลงบประมาณเปนตน-พนธบตรธนาคารแหงประเทศไทย(BOTbond)-พนธบตรเพอการฟนฟและพฒนาระบบสถาบนการเงน(FIDFbond)-ตราสารหนทออกโดยรฐวสาหกจเชนพนธบตรการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย-หนกภาคเอกชน(corporatebond/debenture)เชนหนกบมจ.ปนซเมนตไทย

เปนตน2.2 ตลาดตราสารทน (equity market) เปนตราสารทออกใหแกผถอเพอระดมเงนทนไป

ใชในกจการ โดยผถอตราสารทนจะมฐานะเปนเจาของกจการ รวมทงมสวนไดเสยหรอมสทธในทรพยสนและรายไดของกจการ และมโอกาสจะไดรบผลตอบแทนเปนเงนปนผลซงขนอยกบผลก�าไรและขอตกลงของธรกจนนๆโดยตราสารทนสวนใหญจะอยในรปของหนสามญและหนบรมสทธ

-ผถอหนสามญมสวนรวมเปนเจาของกจการตามสดสวนมลคาของหนและมสทธในการออกเสยงลงคะแนนและสทธในการจองหนเพมทน

-ผถอหนบรมสทธมสวนรวมเปนเจาของกจการ มสทธออกเสยงนอยกวา แตไดเงนปนผลมากกวาหากบรษทเลกกจการจะไดรบการช�าระคนเงนทนกอนหนสามญ

ทงนการระดมทนของภาคเอกชนผานตราสารทนในตลาดแรกในรปของการเสนอขายหนแกประชาชนทวไป (Public Offering: PO) หรอการเสนอขายในวงจ�ากด เชน เสนอขายแกผลงทนสถาบนหรอผลงทนรายใหญเทานน(PrivatePlacement:PP)เปนตน

ในสวนของตลาดรองตราสารทนไดแก- ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (SET) ซงเปนตลาดซอขายหลกทรพย

จดทะเบยน และมการเปดเผยขอมลทเปนสาระส�าคญเกยวกบการด�าเนนงานของบรษทจดทะเบยน เรมเปดท�าการซอขายหลกทรพยเมอวนท30เมษายน2518

-ตลาดหลกทรพยเอมเอไอ(mai)ซงจดตงขนโดยมวตถประสงคเพอเปนแหลงระดมทนระยะยาวของธรกจขนาดกลางและขนาดยอม เรมเปดท�าการซอขายหลกทรพย เมอวนท 17กนยายนพ.ศ.2544

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


บทบาทของตลาดการเงนไทย

ในชวงตงแตวกฤตเศรษฐกจใน พ.ศ. 2540 เปนตนมา ตลาดการเงนของไทยไดมบทบาทเปนแหลงเงนทนทมความส�าคญมากขนส�าหรบเศรษฐกจไทย รวมทงเปนตวเลอกในการลงทนส�าหรบผทม เงนออม สวนหนงเปนผลจากการลดบทบาทของตวกลางทางการเงน (financial disintermediation)กลาวคอหลงจากพ.ศ.2540มการปรบเพมความเขมขนในการก�ากบสถาบนการเงนรวมทงตวสถาบนการเงนเองกมการปรบตวใหมสถานะเขมแขงมากขน โดยเฉพาะในดานความระมดระวงในการปลอยสนเชอเพอไมใหซ�ารอยเกดหนเสยในปรมาณสงดงเชนในชวงวกฤตเศรษฐกจความเขมขนในการตรวจสอบและการเพมความระมดระวงในการปลอยสนเชอดงกลาวสงผลใหการขยายตวของสนเชออยในระดบต�าภาคธรกจทสามารถเขาถงตลาดทนไดจงหนไประดมทนในตลาดทนมากขนประกอบกบแผนการพฒนาตลาดการเงนของภาครฐซงไดรบความรวมมอจากภาคเอกชน โดยไดมการพฒนาผลตภณฑตางๆ การขยายกลมผรวมตลาดการพฒนาโครงสรางพนฐาน เชน ระบบการช�าระเงน เพอใหสามารถรองรบธรกรรมไดอยางมประสทธภาพสงผลใหขนาดของตลาดทนทขยายตวสงและมสดสวนเพมขนจนเกอบเทยบเทาการระดมทนผานสนเชอโดยมลคาของสนเชอตลาดหนและตลาดพนธบตรเมอเทยบกบผลตภณฑมวลรวมในประเทศของไทย ในพ.ศ. 2558คอ รอยละ98 รอยละ91และรอยละ74ตามล�าดบ เมอเทยบกบรอยละ104รอยละ56และรอยละ11ตามล�าดบในพ.ศ.2539


จงอธบายโครงสรางรวมทงบทบาทของตลาดการเงนของไทย


ตลาดการเงนของไทย ประกอบดวย ตลาดเงน ซงเปนแหลงเงนทนระยะสน และตลาดทนเพอการระดมทนระยะยาวตลาดการเงนไทยมบทบาทเพมขนในฐานะแหลงเงนทนโดยเฉพาะในชวงหลงวกฤตเศรษฐกจ พ.ศ. 2540 จากความระมดระวงในการปลอยสนเชอทเพมขน ความเขมขนในการก�ากบดแลสถาบนการเงนรวมทงแผนการพฒนาตลาดการเงน

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ



การเปดเสรเงนทนเคลอนยาย

นโยบายในการเปดเสรเงนทนเคลอนยายของไทยมววฒนาการสอดคลองกบโครงสรางและสถาน-การณทางเศรษฐกจการเงนทเปลยนแปลงไปรวมทงววฒนาการของระบบการเงนโลกในชวงทประเทศไทยยงมความตองการเงนทนจากตางประเทศเพอมาสนบสนนการขยายตวทางเศรษฐกจการเปดเสรเงนทนจะเนนไปในดานการเปดเสรเงนทนไหลเขา เพอใหภาคเอกชนไทยสามารถเขาถงเงนทนตางประเทศไดงายและมตนทนต�าซงเปนสวนหนงทท�าใหเกดการเพมความเปราะบางของระบบเศรษฐกจและการเงนวกฤตเศรษฐกจและการเงนในพ.ศ. 2540 ถอเปนบทเรยนทส�าคญของการเปดเสรเงนทนในขณะทการเตรยมความพรอมในการบรหารความเสยงและการรบมอกบการเกงก�าไรอาจยงไมเพยงพอ

หลงจากวกฤตเศรษฐกจทสงผลใหมการปรบโครงสรางทางเศรษฐกจ เศรษฐกจไทยและภมภาคเอเชยกลบมาขยายตวและมความแขงแกรงมากขนสงผลใหเงนทนไหลกลบเขามาลงทนในไทยและภมภาคจ�านวนมากท�าใหการเคลอนไหวของอตราแลกเปลยนมความผนผวนเพมมากขนซงสวนหนงสะทอนความไมสมดลของเงนทนซงโดยสวนใหญเปนการไหลเขาของเงนทนจากนกลงทนตางชาตมากกวาการน�าเงนไปลงทนในตางประเทศของคนไทย ในชวงหลายปทผานมา การพฒนาทางดานระบบการเงนและความรทางการเงนของไทยมความพรอมมากขนสอดคลองกบววฒนาการของระบบการเงนโลก ธนาคารแหงประเทศไทย จงไดวางแผนการเปดเสรเงนทนเคลอนยายขาออกผานแผนแมบทการเปดเสรเงนทนขาออกซงยงคงด�าเนนการตอมาจนถงในปจจบน

1. การเปดเสรเงนทนไหลเขา6

การเปดเสรทางการเงนมจดเรมตนตงแตไทยไดประกาศรบพนธะขอท8(ArticleVIII)ของกองทนการเงนระหวางประเทศในพ.ศ.2533ซงในชวงแรกจะเปนการผอนคลายและลดขนตอนการขออนญาตเกยวกบการปรวรรตเงนตราไดแกการผอนคลายการควบคมการท�าธรกรรมซอขายเงนตราตางประเทศของธนาคารพาณชยกบลกคาทเกยวกบการสงออกและน�าเขาการขยายเพดานวงเงนการซอเงนตราตางประเทศในดานภาคบรการ และอนญาตใหธนาคารพาณชยเปนผอนมตการโอนเงนออกเพอการกยมหรอซอขายหลกทรพยภายใตวงเงนทจ�ากด ซงตอมาใน พ.ศ. 2534 มการด�าเนนการผอนคลายขนท 2 โดยใหประชาชนและภาคธรกจสามารถซอขายเงนตราตางประเทศกบธนาคารพาณชยไดสะดวกยงขนโดยไมตองขออนญาตจากทางการโดยเฉพาะทเกยวของกบการคาและการบรการระหวางประเทศ และอนญาตใหประชาชนและนตบคคลน�าเงนทไดรบจากตางประเทศเปดบญชเงนฝากทเปนเงนตราตางประเทศ

6 ขอมลจากหนงสอ 50 ป ธนาคารแหงประเทศไทย 2485-2535 และ 60 ป ธนาคารแหงประเทศไทย 2485-2545 จดท�าโดยธนาคารแหงประเทศไทย

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


นอกจากน ทางการในสมยนนมแนวนโยบายทตองการพฒนาใหไทยเปนศนยกลางทางการเงนในภมภาคเพอใหภาคเอกชนสามารถเขาถงแหลงเงนทนไดสะดวกและตนทนต�าโดยการอนญาตใหสถาบนการเงนจดตงกจการวเทศธนกจ(InternationalBankingFacilities:IBFs)ในประเทศไทยในพ.ศ.2535 เพอใหสามารถด�าเนนธรกจระหวางประเทศ ซงรวมถงการใหกยมเงนและบรการทางการเงนอนๆสงผลใหมเงนทนไหลเขาประเทศไทยเปนจ�านวนมากโดยเฉพาะการกยมระยะสน ซงสวนหนงเกดจาก สวนตางอตราดอกเบย(อตราดอกเบยในตางประเทศอยในระดบต�ากวาอตราดอกเบยเงนกในไทย)กอปรกบระบบอตราแลกเปลยนทคงท ณ ขณะนน จงดเหมอนไมมความเสยงจากการเปลยนแปลงของอตราแลกเปลยน ซงเงนทนไหลเขาดงกลาว มสวนชวยใหการเตบโตทางเศรษฐกจอยในระดบสง แตในขณะเดยวกนกเปนการเพมความเปราะบางของระบบเศรษฐกจเนองจากมการบรหารความเสยงทไมเพยงพอซงถอไดวาเปนปจจยหนงทสงผลใหเกดวกฤตเศรษฐกจในพ.ศ.2540

2. มาตรการปองปรามการเกงก�าไรคาเงนบาทหลงจากเศรษฐกจไทยฟนตวจากวกฤตเศรษฐกจ ใน พ.ศ. 2546 ธนาคารแหงประเทศไดออก

มาตรการปองปรามการเกงก�าไรคาเงนบาทซงโดยหลกจะเปนการก�าหนดหลกเกณฑในการท�าธรกรรมทเกยวของกบเงนบาทระหวางสถาบนการเงนในประเทศกบผมถนทอยนอกประเทศ(Non-Resident:NR)ซงมาตรการปองปรามการเกงก�าไร มจดประสงคทจะชวยลดความผนผวนและแรงกดดนตอคาเงนบาทโดยเฉพาะจากการเกงก�าไรหรอการท�าธรกรรมเงนตราตางประเทศทไมเกยวของกบกจกรรมทางเศรษฐกจมาตรการดงกลาวไมไดปดกนการไหลเขาของเงนทนและเปนมาตรการทยงคงมอยในปจจบนแตไดผอนคลายลงจากเมอพ.ศ.2546

มาตรการปองปรามการเกงก�าไรในปจจบน7จะมอย4มาตรการยอยคอ1)มาตรการจ�ากดการปลอยสภาพคลองเงนบาทของสถาบนการเงนในประเทศใหกบNR ใน

กรณทไมมกจกรรมทางเศรษฐกจ(underlying)มารองรบ2)มาตรการดแลเงนลงทนน�าเขา โดยจ�ากดวงเงนในการกยมเงนบาทจาก NR โดยไมม

underlying3) มาตรการดแลบญชเงนบาทของผมถนทอยนอกประเทศส�าหรบวตถประสงคทวไป (Non-

ResidentBahtAccount:NRBA)และบญชเงนบาทของผมถนทอยนอกประเทศเพอการลงทนในหลกทรพยและตราสารทางการเงนอน(Non-ResidentBahtAccountforSecurities:NRBAS)โดยจ�ากดยอดคงคางณสนวนในบญชNRBASและNRBASในแตละวน

4)มาตรการดแลธรกรรมการซอขายเงนตราลวงหนาแบบไมสงมอบ (Non-Deliverable Forward:NDF)โดยใหสถาบนการเงนระงบการท�าธรกรรมNDFอางองเงนบาทกบNR

7แหลงขอมลจากธนาคารแหงประเทศไทย(www.bot.or.th)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


3. มาตรการบรหารเงนทนไหลเขาหลงจากทเศรษฐกจไทยฟนตวไดดและโครงสรางเศรษฐกจโลกไดเปลยนแปลงไปเงนทนเคลอนยาย

ไดเรมไหลกลบเขามาสประเทศในภมภาคเอเชย แตโครงสรางของเงนทนไหลเขาไดปรบเปลยนจากการลงทนโดยตรง(FDI)เปนการลงทนในหลกทรพยตามทไดกลาวไปแลวในเรองท6.1.3

ในชวง พ.ศ. 2549 เงนทนทไหลเขาในปรมาณมากสงผลใหเงนบาทแขงคาอยางรวดเรวและมากกวาประเทศอนๆในภมภาคในเดอนธนวาคมพ.ศ.2549ทางการจงไดออกมาตรการการกนส�ารองเงนน�าเขาระยะสนรอยละ30(Un-remuneratedReserveRequirement:URR)8ซงเปนการลดทอนผลตอบแทนจากการน�าเงนเขามาลงทนระยะสนในไทยมาตรการนสงผลกระทบตอความเชอมนในตลาดการเงนสะทอนในดชนหลกทรพยทปรบลดลงทนททเปดตลาดภายหลงการประกาศมาตรการแตประสบผลในแงการชวยชะลอการไหลเขาของเงนทนระยะสนและในเดอนมนาคมพ.ศ.2551มาตรการดงกลาวกได ถกยกเลก

4. แผนแมบทเงนทนเคลอนยายระหวางประเทศ9

เงนทนทไหลเขามาปรมาณมากไมสมดลกบเงนทนไหลออก โดยเฉพาะหลงวกฤตการเงนในสหรฐอเมรกาในพ.ศ.2551และวกฤตหนสาธารณะในยโรปทเรมขนในพ.ศ.2554ไดสรางแรงกดดนใหกบคาเงนบาทใหแขงคาขนอยางรวดเรวในขณะเดยวกนนกลงทนไทยและภาคธรกจมความพรอมมากขนในการกระจายการลงทนออกไปในตางประเทศมากขนและเศรษฐกจไทยมความแขงแกรงมากขนรวมทงภาคสถาบนการเงนกมความมนคงมากขนธนาคารแหงประเทศไทยจงวางแผนการผอนคลายเงนทนเคลอนยายเพอชวยสนบสนนใหภาคธรกจไทยและนกลงทนรายยอยเพมประสทธภาพในการท�าธรกจ และกระจายความเสยงในการลงทนไดดขน และชวยสนบสนนการพฒนาตลาดการเงน ซงจะชวยใหตนทนในการท�าธรกรรมลดลงนอกจากนการผอนคลายใหคนไทยสามารถไปลงทนในตางประเทศไดมากขนจะชวยใหเกดความสมดลของเงนทนเคลอนยายมากขนท�าใหคาเงนบาทเคลอนไหวใน2ทศทางไดมากขน

แผนแมบทเงนทนเคลอนยายระหวางประเทศจะแบงการด�าเนนการเปน2ชวง4.1 ชวงแรกใน พ.ศ. 2555-2557 ในชวงแรกจะมการผอนคลายใน5เรองหลกคอ

1)การลงทนโดยตรง ขณะทนตบคคลสามารถลงทนโดยตรงในตางประเทศไดไมจ�ากดวงเงนตงแตป2553บคคลธรรมดาจะถกจ�ากดวงเงนไวท100ลานดอลลารสหรฐซงวงเงนดงกลาวไดถกยกเลก

8 โดยสถาบนการเงนทรบซอหรอแลกเปลยนเงนตราตางประเทศเปนเงนบาทตองกนส�ารองรอยละ 30 ของเงนตรา ตางประเทศทน�าเขามาแลกเปนเงนบาทยกเวนเปนเงนทไดรบจากการขายสนคาและบรการและหากนกลงทนจะน�าเงนออกกอนทจะครบระยะเวลา1ปจะไดรบเงนในสวนทกนส�ารองคนเพยง2ใน3(หรอถกหกไปรอยละ10ของเงนทน�าเขามาทงหมด)

9วารสารพระสยามฉบบท4เดอนตลาคม–ธนวาคม2555โดยธนาคารแหงประเทศไทยและwebsiteธนาคารแหงประเทศไทย(www.bot.or.th)

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ

มสธ มสธ


สธ


สธ

มสธ มสธ


2)การลงทนในหลกทรพยตางประเทศธนาคารแหงประเทศไทยไดเพมประเภทของผลงทนสถาบนทไดรบอนญาตใหลงทนในหลก

ทรพยตางประเทศได รวมทงยกเลกการจ�ากดวงเงน นอกจากนยงไดขยายขอบเขตประเภทหลกทรพยทลงทนได

3)บญชเงนฝากเงนตราตางประเทศธนาคารแหงประเทศไทยไดผอนคลายใหคนไทยทมภาระผกพนตองจายเงนตราตางประเทศ

ในระยะเวลาทเกนกวา 1 ป และไมมรายไดจากตางประเทศ สามารถซอและฝากเงนตราตางประเทศกบสถาบนการเงนในประเทศไดไมเกนภาระผกพน จากเดมทมก�าหนดวงเงน และส�าหรบในกรณไมมภาระผกพนไดขยายเพดานเงนฝากสงสด

4)การบรหารความเสยงอตราแลกเปลยนธนาคารแหงประเทศไทยไดอนญาตใหนกลงทนไทยทท�าธรกรรมปองกนความเสยงจากอตรา

แลกเปลยนส�าหรบเงนลงทนในตางประเทศสามารถยกเลกการปองกนความเสยงไดตามตองการจากเดมทอนญาตเฉพาะการปองกนความเสยงทเกยวกบคาสนคาและบรการ

5)มาตรการปองปรามการเกงก�าไรคาเงนบาทธนาคารแหงประเทศไทยไดขยายวงเงนทสถาบนการเงนในประเทศสามารถกยมหรอใหก

ยมเงนบาทกบNR รวมทงอนญาตใหสถาบนการเงนในประเทศปลอยกเงนบาทใหแก NR เพอการคาการลงทนในประเทศได

4.2 ชวงหลงใน พ.ศ. 2558–2560

ในพ.ศ.2558ธนาคารแหงประเทศไทยไดประกาศผอนคลายหลกเกณฑการแลกเปลยนเงนเพมเตมไดแกการขยายวงเงนใหบคคลในประเทศซอเงนตราตางประเทศเพอฝากกบสถาบนการเงนในประเทศการขยายวงเงนโอนออกนอกประเทศเพอซออสงหารมทรพยและสทธการเชาอสงหารมทรพยในตางประเทศรวมทงเพมชองทางการลงทนในหลกทรพยตางประเทศใหกบบคคลธรรมดา

ในปจจบน(พ.ศ.2559)ธนาคารแหงประเทศไทยก�าลงด�าเนนแผนการผอนคลายเพมเตมในดานตางๆทงในดานการโอนเงนออกของบคคลในประเทศเพอไปลงทนในตางประเทศการผอนคลายหลกเกณฑการประกอบธรกจของสถาบนการเงนทไมใชธนาคารพาณชย รวมทงการผอนคลายมาตรการปองปรามการเกงก�าไรคาเงนบาทเพมเตมโดยคาดวาจะมการประเมนความคบหนาของแผนดงกลาวในพ.ศ.2560


จงอธบายววฒนาการการเปดเสรเงนทนเคลอนยายของไทย


นโยบายการเปดเสรเงนทนเคลอนยายของไทยเรมจากการเปดเสรเงนทนไหลเขาตงแตพ.ศ.2533และการเปดเสรไดหยดชะงกไปในชวงการปรบโครงสรางเศรษฐกจหลงวกฤตทางการเงนในพ.ศ. 2540กอนทจะมแผนการเปดเสรเงนทนเคลอนยายขาออกทเรมด�าเนนการในพ.ศ.2553

หน่วยที่ 6...

Documents

Transcript of หน่วยที่ 6...