เตือนตา น้อยพิทักษ์ (พยาบาล ... · 2019-06-24 ·...
Transcript of เตือนตา น้อยพิทักษ์ (พยาบาล ... · 2019-06-24 ·...
เตอนตา นอยพทกษ
(พยาบาลวชาชพช านาญการ)
คลนกตา งานผปวยนอก
กลมงานการพยาบาล โรงพยาบาลสามพราน
ความเปนมาและความส าคญของปญหาภาวะเบาหวานเขาจอประสาทตา เปนภาวะแทรกซอนทส าคญของการเกดตาบอด
และเปนปญหาสาธารณสขทรนแรงในปจจบน การด าเนนงานคดกรองภาวะแทรกซอนทางตาในโรงพยาบาลสามพรานเรมตงแตป 2553 และพฒนางานเรอยมาจนถงปจจบน
ขอมลสถตประชากรทวโลก และประเทศไทยทมภาวะเบาหวานและเบาหวานเขาจอตา
ป พ.ศ.ภาวะเบาหวาน ภาวะเบาหวานเขาจอตา ตาบอด
ทวโลก ไทย ทวโลก ไทย ทวโลก ไทย
2550 246 ลานคน 3 ลานคน ไมมขอมล 30.7%(ศกษาเฉพาะกลม)
ไมมขอมล ไมมขอมล
2554 285 ลานคน 3.46 ลานคน ไมมขอมล 23%(ศกษาเฉพาะกลม)
1%ของตาบอดทงหมด
2.5%ของตาบอดทงหมด
ขอมลสถตภาวะแทรกซอนทางตาโรคเบาหวานและอตราขาดนดโรงพยาบาลสามพราน ป 2554 - 2555
ป พ.ศ. จ านวนคดกรอง (คน)
อตราผปวยเบาหวานเขาจอตา อตราขาดนดจ านวนตาบอด (คน)จ านวน (คน) รอยละ จ านวน (คน) รอยละ
2554 2,730( รอยละ 95.06 )
331 12.12 131 39.58 1
2555 2,501( รอยละ 86.70 )
434 17.35 174 40.09 1
ปจจยทท าใหเกด นวตกรรมสขภาพ ไฟแดงแจงตาหวาน
การสมตดตามผปวยทางโทรศพทในป 2555 จ านวน 30 ราย ท าใหทราบสาเหตการขาดนด ดงน
1. ไมทราบผลตรวจ ( มใบนดตดทสมดเบาหวาน ) จ านวน 18 ราย2. ไมทราบผลตรวจ ไมมใบนด, ใบนดสญหาย จ านวน 3 ราย 3. ลมวนนด จ านวน 1 ราย4. ไมมญาตพาตรวจ จ านวน 6 ราย5. ยายทอย (จากสาเหตน าทวมปลายป 2554) จ านวน 2 ราย
และในการตรวจคดกรองป 2555 พบผปวยตาบอดจากภาวะเบาหวานเขาจอตา 1 รายดวยสาเหต ไมรอตรวจในป 2554
ผลทคาดวาจะไดรบ
เพอก าหนดรปแบบการตรวจคดกรองและการแจงผลการตรวจเบาหวานเขาจอประสาทตาตาแกผปวย เพอใหเกดระบบการตดตามผปวย
วตถประสงค
ผปวยเบาหวานมความร ความเขาใจเรองโรคเบาหวานเขาจอประสาทตา เรองกระบวนการรกษา และตระหนกถง ความส าคญของการเขารบการตรวจคดกรอง ตลอดจนการมารบการรกษาอยางตอเนองเมอตรวจพบภาวะเบาหวานเขาจอประสาทตา
อตราการมารบบรการตรวจคดกรองภาวะเบาหวานเขาจอประสาทตาเพมขน อตราการขาดนดลดลง เกดระบบการตดตามผปวยขาดนด ลดภาระคาใชจายของสถานพยาบาลทเกดจากการรกษาโดยตรงและคาใชจายทางออมในระยะยาว ลดความพการทางตาท าใหคณภาพชวตดขน
1. ขออนมตจดท าโครงการตรวจคดกรองภาวะเบาหวานเขาตา ป 25562. แตงตงคณะท างานโครงการตรวจคดกรองภาวะเบาหวานเขาตา3. ส ารวจทะเบยนผปวยเบาหวานในเขตรบผดชอบเครอขายโรงพยาบาลสามพรานใหเปนปจจบน4. จดประชมคณะท างานในเครอขายโรงพยาบาลสามพรานเพอชแจงรายละเอยดในการด าเนน
โครงการดงน
วธด าเนนการ
วธด าเนนการ
4.1 การจดหนวยคดกรองลงสชนชน
4.2 การแจงผลตรวจตาดวยสตกเกอรไฟแดงแจงตาหวานในสมดเบาหวานหนาลงผลตรวจตา
วธด าเนนการ
อนตรายมากอนตราย
ปลอดภย
แนวคดจากไฟสญญาณจราจรเปนนวตกรรมสขภาพ ไฟแดงแจงตาหวาน ป 2556
จากสญญาณไฟจราจร ถายทอดเปนสตกเกอรสอความหมายระยะโรค เบาหวานเขาจอประสาทตา
วธด าเนนการ
เบาหวานเขาตาระยะแรก (Mild NPDR) นดตรวจตดตามทก 10-12เดอน
เบาหวานเขาตาระยะปานกลาง (Moderate NPDR) นดตรวจตดตามทก 6 เดอน
เบาหวานเขาตาระยะรนแรง (Severe NPDR ) และ CSME นดตรวจตดตามทก1- 3 เดอน
เบาหวานเขาตาระยะรนแรงมาก (PDR) นดพบจกษแพทยเรวทสด
เบาหวานเขาตาระยะรนแรงมากไดเลเซอรแลว (PDR S/P L- PRP) นดตรวจตดตามทก 6 เดอน
ปกต นดตรวจคดกรองทก 1 ป
ถายภาพไมได นดพบจกษแพทย
4.3 จดท าเอกสารความร (แผนพบ) โรคเบาหวานเขาจอตา มรายละเอยดการแจงผลตรวจดวยสตกเกอรไฟแดง แจกใหผเขารบการตรวจคดกรองทกคน
วธด าเนนการ
5. การท าประวตการคดกรองขอความรวมมอผรบผดชอบงานในชมชนใหขอเบอรโทรศพทผปวยทกรายเพอตดตามการรกษาตอไป
6 สงผลตรวจ (สมดเบาหวาน) คนใหแหลงตรวจในชมชนภายใน 3 สปดาห และด าเนนการแจงใหผปวยทราบตอไป
7. จดระบบการตดตามผปวยภาวะเบาหวานเขาจอประสาทตาทางโทรศพทกอนวนนด 1 วนทกราย (ในรายทไมมเบอรโทรศพทจดสงไปรษณยบตร และประสานกบเจาหนาทใน รพ.สต.เพอตดตามผปวยเขารบการรกษาตอไป ) พรอมใหความรเรองโรคและการรกษาแกผปวยเพอตระหนกถงการเขารบการรกษาทางโทรศพท
8. สรปผลการด าเนนงาน และผลลพธของการใชนวตกรรม ประเมนความพงพอใจตอการใชนวตกรรม เดอนธนวาคม 2556
วธด าเนนการ
อตราการขาดนดลดลงผลงาน อตราการขาดนดลดลงจาก 174 ราย (40.09%) ในป 2555
ลดลงเปน 154 ราย (29.90%) ในป 2556 อตราความพงพอใจมากกวา 80%
ผลงาน 2.1 อตราความพงพอใจในการตรวจคดกรองเบาหวานเขาจอประสาทตา 86.50%
2.2 อตราความพงพอใจการแจงผลตรวจดวยสตกเกอรไฟแดงแจงตาหวาน 83.46%
ผลการด าเนนการ
สรปผลการด าเนนงานเปรยบเทยบ 3 ป (ป 2554 – 2556)
ป พ.ศ. จ านวนคดกรอง (คน)
อตราผปวยเบาหวานเขาจอตา อตราขาดนดจ านวนตาบอด (คน)จ านวน (คน) รอยละ จ านวน (คน) รอยละ
2554 2,730( รอยละ 95.06 )
331 12.12 131 39.58 1
2555 2,501( รอยละ 86.70)
434 17.35 174 40.09 1
2556 3,179( รอยละ 95.35 )
515 16.20 143 27.77 0
แผนภมแสดงจ านวนผปวยทเขารบการตรวจคดกรอง DR, ผปวย DR และอตราการขาดนด
27302501
3179
331434 515
131 174 143
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
ป 2554 ป 2555 ป 2556
จ ำนว
น (คน)
ป พ.ศ.
ผปวยเขาคดกรอง DR
ผปวย DR
ผปวยขาดนด
สถตภาวะเบาหวานเขาตาแยกระยะของโรคโดยใชสญญาณไฟแดงเปรยบเทยบป พ.ศ. 2554 - 2556
ป พ.ศ.
ผปวย DR ทงหมด
DRระยะแรก
อตราการขาดนด
DR ระยะรนแรง
อตราการขาดนด
DR ระยะรนแรงมาก
อตราการขาดนด
2554 331 276 121 (43.84%) 33 7 (21.21%) 22 3 (13.64%)
2555 434 370 166 (44.86%) 39 6 (15.38%) 25 2 (8%)
2556 515 449 141 (31.40%) 39 1 (2.56%) 27 1, ตาย1 (3.70%)
276
370
449
33 39 3922 25 27
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
ป 2554 ป 2555 ป 2556
จ านว
น (คน)
ป พ.ศ.
แสดงผลระยะของเบาหวานเขาตาเปรยบเทยบ ป 2554 - 2556
ผปวย DR ระยะแรก
ผปวย DR ระยะอนตราย
ผปวย DR ระยะอนตรายมาก
เปรยบเทยบอตราการขาดนดผปวย DR ระยะรนแรงป 2554-2555
ป พ.ศ. จ านวนผปวย Severe NPDR รอยละ จ านวนขาดนด รอยละ
2554 21 0.77 3 14.29
2555 27 1.08 3 11.11
2556 21 0.69 1 9.52
ระยะ Severe NPDR
0
10
20
30
2554 2555 2556
จ ำนว
นผปว
ย
ป พ.ศ.
เปรยบเทยบผปวย Severe NPDR และอตราการขาดนด
ผปวย DR
ขาดนด
เปรยบเทยบอตราการขาดนดผปวย DR ระยะรนแรงป 2554-2555
ป พ.ศ. จ านวนผปวย CSME รอยละ จ านวนขาดนด รอยละ
2554 12 0.44 4 33.33
2555 12 0.48 3 25.00
2556 18 0.41 0 5.56
ระยะ CSME
0
5
10
15
2554 2555 2556
จ ำนว
นผปว
ย
ป พ.ศ.
เปรยบเทยบผปวย CSME และอตราการขาดนด
ผปวย DR
ขาดนด
เปรยบเทยบอตราการขาดนดผปวย DR ระยะรนแรงป 2554-2555
ป พ.ศ. จ านวนผปวย PDR รอยละ จ านวนขาดนด รอยละ
2554 22 0.81 3 13.64
2555 25 1.00 2 8.00
2556 27 0.86 1 (เสยชวต 1) 3.70
ระยะ PDR
0
10
20
30
2554 2555 2556
จ านว
นผปว
ย
ป พ.ศ.
เปรยบเทยบผปวย PDR และอตราการขาดนด
ผปวย DR
ขาดนด0
10
20
30
2554 2555 2556
จ านว
นผปว
ย
ป พ.ศ.
เปรยบเทยบผปวย PDR และอตราการขาดนด
ผปวย DR
ขาดนด
1. สตกเกอรตา เขยว , เหลอง , แดง เปนสญลกษณสอความหมายอยางงายแกผปวยและ ญาต ท าใหสามารถทราบถงภาวะของโรค และการนดไดดวยตนเอง
2. เจาหนาทดานอนๆ สามารถทราบผลตรวจตาจากสตกเกอรตาเขยว ,เหลอง , แดง ผานทางสมดเบาหวานประจ าตวผปวย และสามารถชวยเนนย าใหผปวยมาตรวจอยางตอเนองได
การน าไปใชประโยชนของนวตกรรม
ขอเสนอแนะ1. การประชาสมพนธการตรวจคดกรองและการตดตามผปวยเพอการรกษาในชมชนควรมอยาง สม าเสมอและตอเนอง
2. ควรมการประชาสมพนธใหผปวยเหนความส าคญของการใชสมดเบาหวานเพอสะดวกตอการตรวจ รกษา และการสงตอในรายทมภาวะของโรครนแรง
3. ผปวยขาดการรกษาเนองจากไมมญาตพามาตรวจ ควรมการรวมมอกนในชมชนเพอแกไขปญหา เชน โครงการจตอาสาพาตรวจโรค เพอใหผปวยไดเขารบการรกษาอยางตอเนองตอไป
4. ควรมการใหความรเรองโรคเบาหวานเขาจอประสาทตาและการรบผลตรวจเปนรายกลมหรอจดท าวด ทศนใหความรกอนเขารบการตรวจคดกรอง
นวตกรรมสขภาพ “ไฟแดงแจงตาหวาน”
ใชระยะเวลาด าเนนกจกรรมและเกบขอมลตลอดระยะเวลา 1 ป โดยไดรบการสนบสนนและแนะน าขอมลความร จนไดนวตกรรมทเปนประโยชนตอผปวย
ขอขอบคณผใหการสนบสนน1. นพ.สมชาย ดรณเทอดไทย (ผอ านวยการโรงพยาบาลสามพราน)2. นพ.พลกฤษณ สขะวชรนทร (จกษแพทย โรงพยาบาลสามพราน)3. นพ.ทนกร ชนชม (ผประสานโครงการ ตา, ไต, เทา)4. คณสายณห อยสงค (หวหนากลมงานการพยาบาล โรงพยาบาลสามพราน)และ
ทมงานจกษโรงพยาบาลสามพราน