...

ปะการง

...

ถ า ใ จ เ ร า ใ ก ล

อ ะ ไ ร ก ไ ม ไ ก ล

Never Too Far Away

...

การไมคาดหวงสงใด — ความกงวลใจ = ความสข

...

Nothing to fear but fear itself

ไ ม ม อ ะ ไ ร น า ก ล ว

เ ท า ค ว า ม ก ล ว๑

เคยมลกนกตวไหนกลวความสง กลวการกระพอปก

บนออกจากรวงรงบางไหม

ผมไมแนใจในคำตอบ แตเทาทสงเกตด ถาลกนกตวนน

แขงแรง มนจะกระตอรอรนทจะกระพอปกทนททแสงแรกมาถง

ในวนทมนคดวาตวเองพรอมจะบนไดแลว...

และไมวาวนนนจะเปนวนดหรอวนราย ผมเหนนกทกตว

ตางพากนรองเพลงรบแดดเชาดวยความเบกบานใจ ไมมทาท

กงวลวาจะหาหนอนกนไดหรอไม หรอกลววาจะมใครจบมนไป

ระหวางวนหรอเปลา — ตางกบมนษยเราทมกจะพกพาความกลว

๑ ภาพประกอบชดน เปนการถายภาพนกดวยเลนสซมจากระยะไกล

เพอไมรบกวนวถชวตความเปนอยตามธรรมชาตของนก

6

ถ า ใ จ เ ร า ใ ก ล อ ะ ไ ร ก ไ ม ไ ก ล

ตดตวตลอดเวลา ราวกบเปนสวนหนงของชวต!

. . . . . .

“เมอตอนยงเปนเดก ฉนเคยถกแมลงโทษดวยการขง

ในตเสอผา เพราะรองไหไมหยด”

เพอนคนหนงเคยเลาใหฟงดวยนำเสยงสนกสนาน

“ตงแตนนมา ฉนกลายเปนคนกลวความมด เวลานอน

ตองเปดไฟดวงเลก ๆ ทงไว”

“นายกลวผตางหากละ” เพอนอกคนหนงแซว

“ไมเลย ฉนไมเคยกลวผ แตกลวความมด” เขายนยน

ไมวากลวอะไร...เราทกคนตางมความกลวชนดใดชนดหนง

ตดตวมาเสมอ — กลวผ กลวความมด กลวความสง หรอ

อยางโรเบรต แลงดอน นกสญลกษณวทยา ตวละครจาก

นยายขายดของแดน บราวน กเปนคนหนงทกลวความแคบ —

กลวการอยในทคบแคบทใหความรสกอดอดบบรด บางคน

กลวสตวเลอยคลาน บางคนกลวขนแมว บางคนกลวการอย

ทามกลางผคนมากมายหรอตองพดในทสาธารณะ — แตกตาง

กนไป...

ไมนาเชอวา ครงหนงวคเตอรเคยเปนคนกลวความสง

แตปจจบนเขากลบกลายเปนนกบน!

วคเตอรเลาใหฟงวา สาเหตทเขากลวความสงนาจะมาจาก

เหตการณหนงในวยเดก ตอนนน — เขาชอบเลนชงชามาก

7

ปะการง

ทกเยนหลงเลกเรยน ทกคนมกจะเหนเดกชายวคเตอรอยท

ลานชงชาเสมอ วนหนงรนพตวโตจอมเกเรแอบเดนมาทาง

ดานหลงแลวแกลงเหวยงเขาสดแรงใหลอยลวขนสง เปน

ครงแรกทวคเตอรมองเหนทองฟาใกลจนเหมอนเออมมอแตะ

กอนเมฆได แลววนาทนนเขากเสยหลกตกลงมาบนพนดานลาง —

วคเตอรขาหกตองนอนพกรกษาตวนานหลายสปดาห

“เหตการณครงนนทำใหฉนกลวความสง” วคเตอรสรป

“แตในขณะเดยวกน มนกแปลกอยนะ ภาพทองฟาทม

เมฆใกลแคมอเออมกจำตดตาฉนมาตลอด จนทำใหฉนอยาก

มความรสกแบบนนอก...อยากใกลทองฟา”

“นายกเลยเปนนกบน”

“ตอนแรกไมไดคดไกลขนาดนนหรอก แคอยากไปใกล

ทองฟา ไมวาจะดวยวธใดกตาม”

“แลวนายทำไงถงไดเลกกลวความสง” ผมถามดวยความ

สนใจ

“ฉนตองใชความพยายามอยางมาก คอย ๆ ขามผานความ

กลวทละขนทละตอน ดวยการขนไปยนดทองฟาทตกสง เรม

จากชน ๓ แลวกไตสงขนไปเรอย ๆ ทละชน ๆ จนเมอเรมคนชน

แลวกลองขนกระเชาบอลลนดเพอความมนใจ แตตองบอก

กอนนะวา มนไมไดงายชวขามคน ตองใชเวลานานทเดยว

คอยเปนคอยไป”

เหนอสงใด กญแจสำคญในการแกปญหาสำหรบวคเตอร

คอ ตองยอมรบความกลวนนเสยกอน

“ถาปราศจากความกลวกไมมความกลาเกดขน”

8

ถ า ใ จ เ ร า ใ ก ล อ ะ ไ ร ก ไ ม ไ ก ล

นนเปนคำตอกยำของวคเตอร!

ความกลวเปนความรสกทฝงอยในสมอง สวนความ

ปรารถนาทจะทำสงใดนนมาจากใจ เราตองกะเทาะความกลว

นนออกจากสมองใหได แลวความตองการส งใดส งหนง

กจะมพลงมากพอทจะทวมทนใจ กลายเปนแรงผลกดนให

กาวขามผานพนความกลวนน ซงกคอความกลานนเอง!

. . . . . .

เมอเดอนเมษายนทผานมา (พ.ศ. ๒๕๕๗) ผมมโอกาสไป

เปนวทยากรรวมในหวขอ “บนเทงคด เขยนอยางไรใหนาอาน”

ซงจดโดยสำนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวง

ศกษาธการ ทศนยการประชมแหงชาตสรกต มครบรรณารกษ

และนกเรยนกวา ๒๐๐ คนเขารวมฟงการเสวนาครงน ในชวงทาย

ของรายการไดเปดโอกาสใหมการตงคำถาม คณครทานหนง

ถามวา “มเรองทจะเขยนและมภาพแจมชดอยในหวแลว แต

ทำไมถงยงเขยนไมออก”

ผมตอบตามประสบการณสวนตวทเขยนหนงสอมาหลาย

สบป ผมคดวาปญหาสวนหนงมาจาก “ความกลว” — ความกลว

ทซอนอยลก ๆ ในใจนนเอง — กลววาจะเขยนไดไมดอยางทคด

กลววาจะไมสมบรณแบบอยางทตงใจ กลววาจะเขยนไมสำเรจ

กลวลมเหลวไมเปนทา ความกลวเหลานนเองทเปนตวขดขวาง

ไมใหเราเขยนไดไหลลน หรอแมแตจะลงมอเขยนอกษรตวแรก

กยงเกดความลงเลไมมนใจ

แตขาวดคอ นไมใชปญหาทเกดขนเฉพาะกบนกเขยนใหม

9

ปะการง

เทานน หากมนเปนปญหาทนกเขยนเกา นกเขยนมชอเสยง

หรอมอรางวลกมโอกาสเจอไดดวยกนทงสน เพราะฉะนน

จงอยากลวทจะลงมอเขยน จำไวเสมอวา “เขยนไมดกเขยน

ใหมได” เทานนเอง ยคนเราใชเครองคอมพวเตอรยงสะดวก

งายดายตอการลบทง ทำสำเนาเกบไว หรอเรมตนเขยนใหม

ไมทลกทเลเหมอนเมอครงสมยทยงใชดนสอ ปากกา หรอ

เครองพมพดด

แตถงกระนน ไมวาเราจะทำอะไร ไมวาจะไปทางไหน

ความกลวจะคอยตดตามเราไปเสมอ เหมอนเปนสวนหนงของ

ชวต และกลายเปนสวนทจำเปนตองยอมรบ เพราะความกลว

ไมตางจากธรณประตทเราจำตองกาวขามไป เพอใหเกดความกลา!

. . . . . .

ในทสดสงทเอมลและนกเตนบลเลตทกคนคอยกงวล

มาตลอดกเกดขนจนได และชางโชครายเสยจรงสำหรบเธอ

ทมนเกดขนในการแสดงครงสำคญครงแรกในชวต — เอมล

ลมบนเวทตอหนาผชมและสายตาทกำลงจองจบมายงตวเธอ

นบรอยนบพนค

หลงจากทเธอกระโดดตวลอยขนกลางอากาศ และเมอ

เทาขางหนงลงแตะพน ความผดปกตบางอยางไดเกดขน เธอ

เสยหลกหกลม โลกชะงกไปราว ๕ วนาท แตความรสกขณะนน

ชางยาวนานราว ๑๐ นาท เสยงผชมรอง “โอว...” ดวยความตกใจ

เธอฝนลกขนมาเตนตอ กอนจะกลบเขาหลงเวท

เพอนของเธอรบวงเขามาทกถามดวยความหวงใย เมอ

10

ถ า ใ จ เ ร า ใ ก ล อ ะ ไ ร ก ไ ม ไ ก ล

สำรวจดแลว ขาเธอไมบาดเจบ พรอมทจะแสดงตอไปได แต

ใจนส เอมลรสกวาเธอลมเหลวโดยสนเชง เธอไมเหมาะสม

กบบทนำทสำคญนเลย แมทากระโดดธรรมดา เธอกยงพลาด

จนได...

ใจของเอมลบาดเจบยงกวาขา เกนกวาจะออกไปไหว

“ฟงนะ เอมล” เพอนสนทของเธอเดนมาโอบไหลปลอบโยน

เธอ

“ถาเปนฉน ฉนจะกลบออกไปแสดงดวยความสบายใจ

ทสดเลยละ”

เอมลหนมามองเพอนดวยสายตาทไมเขาใจ เพอนสนท

คนนนจงพดตอไปวา

“สงทแยทสดทจะเกดขนไดบนเวทคอการลม ตอนนเธอ

กไดลมไปแลว ฉะนนยงจะมอะไรเหลอใหกงวลอกละ ไมม

อะไรเสยมากไปกวานแลว เธอไมมอะไรใหกลวอกตอไป ทำไม

ถงไมกลบออกไปทเวทอกครง ทำใหเตมท แลวสนกกบมนละ”

จรงอยางทเพอนสนทของเธอพด — เอมลจงกลบออกไปเตน

ดวยใจทโปรงโลงสบาย ไรความกงวลใด เธอไมมความกลว

หลงเหลออยในใจอกเลย เธอปลดปลอยใหรางกายและหวใจ

เปนอสระ โลดเตนไปตามทวงทำนองของบทเพลง

หลงจากทการแสดงเสรจสนลง ผจดไดบอกเอมลวา เธอ

แสดงไดยอดเยยมงดงามทสดในคนนน ครงหลงของการเตน

บนเวท ทำใหผชมลมการลมกอนหนานของเธอไปโดยสนเชง!

. . . . . .

11

ปะการง

ไมใชคณคนเดยวหรอกทมความกลวลก ๆอยในใจ ทกคน

ตางมความกลวดวยกนทงนน อยทเราจะรจกควบคม กำจด

หรอกาวขามมนไปอยางไรเทานนเอง

วคเตอรปรารถนาทจะแตะกอนเมฆบนทองฟาอกครง เขา

จงพยายามกาวพนความกลวดวยการตดปกใหตวเอง

ในเมอเคยลมมาแลว เอมลจงไมมอะไรใหตองคอยกลว

กงวลอกตอไป เธอจงเตนรำไดสวยทงบนเวทและในชวตจรง

หากนกกลวความสง ทองฟาคงขาดลมหายใจแหงการ

โบยบน

หากผเสอกลวลมแรง โลกคงแหงแลงไรสสนแหงจงหวะ

เตนรำ

ไมวาจะอยางไร จงยอมรบวา ความกลวนนยงคงฝง

รากลกอยในใจของเราทกคนเสมอ และพรอมทจะแตกหนอ

ผลใบ

ทสำคญ อยาเผลอหมนรดนำใหเมลดพนธแหงความกลว

นนงอกงาม!

...

อยาใหใครขยำชวตคณ

เหมอนกระดาษแผนน

ถาจะยบยนไปบาง

กขอใหเกดจากมอเราเอง

ททดลองพบเปนรปดวงดาว

รปดอกกหลาบ

รปผเสอ

รปเครองบน

กระดาษชวตหากยนยบ

เพราะถกพบเปนรปฝนดวยมอเราเอง

ยอมดกวาถกขยมขยำทงเพราะมอคนอนทไมเหนคา

...

ถามองไมเหนความงามของดอกไมเลก ๆ ในแตละดอก

แลวจะจดชอดอกไมใหญไดอยางไร

. . . . . .

โรสมสมดบนทกเลมเลกพกตดตวเสมอ ใคร ๆ กนกวา

เปนสมดจดทอยหรอเบอรโทรศพทอยางทคนรนกอนมกน แต

ครนเมอถงยคโทรศพทมอถอทสามารถเกบขอมลทกอยางได

ภายในเครองเดยว โรสกยงคงมสมดบนทกเลมเลกนนพก

ตดตวเหมอนเดม

“เจาสมดนนของเธอ ไวจดอะไรกนนกกนหนา” เพอน

คนหนงถาม

“นนนะส ทำไมตองถอไดอะรไวตลอดเวลา” อกคนสงสย

“ไมใชไดอะรเสยทเดยวหรอก” เธอตอบ “ฉนมไวจดบนทก

สงด ๆ ทเกดขนในแตละวน”

A little big thing

เ ร อ ง เ ล ก ๆ ก ย ง ใ ห ญ ไ ด

16

ถ า ใ จ เ ร า ใ ก ล อ ะ ไ ร ก ไ ม ไ ก ล

“อะไรนะ เธอจะมเรองด ๆ เกดขนทกวนมากมายอยางนน

เชยวหรอ นาอจฉาจง”

“ใชส แตมนเปนสงด ๆ ในความรสกสวนตวของฉนเองนะ

และบางอยางกเปนเรองเลก ๆทอาจดไมมคาอะไรสำหรบพวกเธอ”

เพอนคนหนงขออนญาตเปดด เธอยนสมดบนทกเลมเลก

นนใหดวยความเตมใจ บางคนแอบยมนอย ๆ ในขอความทเธอ

เขยน

เดนเขารานหนงสอ แตกลบออกมาไมไดเพราะฝนตก

เจาของรานยนหนงสอพมพใหฟร บอกใชแทนรม แลวใหเกบไว

อานดานในทยงไมเปยก ใจดจง!

ขอบคณซซานสำหรบดอกไมกระถางใหญ ฉนลงมอขด

ดนปลกในสวนหลงบานแลว คงออกแรงมากในรอบหลายเดอน

เมอคนเลยนอนหลบสบาย ตนมาเชานสดชนจง

นงฟงเพลงทฉนไมรจก จากศลปนเปดหมวกรมถนน

เลยบหาด แมจะเพงเคยฟงครงแรก แตกเพราะมาก จนฉน

รสกบนไดเหมอนนกสขาวบนฟาครามนน...

. . . . . .

ในแตละนาท เรามเรองด ๆ เลก ๆผานเขามาเสมอ เพยงแต

บางครงเราหลงลมละเลยใสใจจำ จงทำใหพลาดนาทเหลานนไป

แลวชะเงอคอรอคอยวาเมอไหรเรองดใหญ ๆ จะผานมา

โทนเปนคนหนงทไมตางจากพวกเราหลายคน ทมกจะ

17

ปะการง

คดวาตนเองไมเคยโชคดเหมอนคนอนเขาเลย ไมวาจะเปน

การชงโชคหรอจบรางวลในงานปารตของบรษท อยาวาแต

รางวลใหญทเปนเครองชงกาแฟ แคคกกสกกลองกยงไมเคย

ได แตความจรงคอ เขาไมใชคนเดยวทโชคไมด หากทงบรษท

มพนกงาน ๑๐๐ คน และมรางวลแคเพยง ๑๐ รางวล คนท

โชคไมดยงมอกตง ๙๐ คน! ฉะนนจงไมใชเรองแปลกแต

อยางใด

ผมเชอวาคณเองกเคยรสกอยางนนมากอนเหมอนกน

แตถาเราตองการเปนคนโชคด เรากตองเปลยนทศนคตหรอ

มมในการมองชวต เราตองรจกมองใหเหนสงด แลวเราจะพบ

วามสงด ๆ ผานเขามาในชวตมากมาย

ตวอยางทเหนไดงายและชดเจนทสด — ทกวนน เราโชคด

แคไหนทมดวงอาทตยใหความอบอน มสายฝนเยนชนฉำ

มดวงจนทรทอแสงยามคำคน แมยามดกดนมดสนทกยงม

แสงดาวพราวพราย แถมมอากาศใหหายใจตลอดเวลาโดย

ไมตองเสยเงนซอเลยแมแตนอย แตมนษยกยงอตสาหทำตว

ใหเปนทกข ดวยการไขวควาหาความสขทตองเสยเงน!

“ฉนไมเคยมเรองด ๆ ใหไดฉลองเหมอนคนอนเลย”

นนเปนอกประโยคทโทนชอบพด แนละ เราทกคน — คณ

หรอผมเองกเคยเผลอคดเชนนนมากอนเหมอนกน

“ไดขาววาลกนายไดรบการคดเลอกใหเลนละครโรงเรยน

ในวนครสตมาสไมใชหรอ”

ดอมมนคเพอนอาวโสทสดในกลมของพวกเรา จ ๆ เอยถาม

18

ถ า ใ จ เ ร า ใ ก ล อ ะ ไ ร ก ไ ม ไ ก ล

ขนกลางวง

“ใช เลนเปนคนดแลฝงแกะ”

“นนไง กฉลองเลยส” ดอมมนคบอกหนาตาเฉย

“ตลกละ...” โทนหวเราะเสยงดง “เรองเลกแคนนเอง ตอง

ฉลองดวยหรอ”

“เรองเลก ๆ กฉลองได ไมเปนไรเลย”

ดอมมนคยนยนหนกแนน ไมไดมทาทวาพดเลนแตอยางใด

“ลองคดดส ละครเรองนนมคนเลนไมถง ๒๐ คน แต

ทงโรงเรยนมนกเรยนตง ๑,๐๐๐ คน กตองนบวาลกนายโชคด

และเกงพอตวทไดรบการคดเลอก ฉลองเลย!”

ผมเรมมองเหนและคลอยตามความคดของดอมมนค แต

โทนยงนงเงยบ

“แลวนายจะรอฉลองเรองอะไรละถงจะเปนเรองใหญพอ

ตองถกลอตโต๑ รอยลานเหรยญกอนเหรอ เผลอ ๆ ชาตนก

ไมมทางไดฉลอง”

จรงของดอมมนค ถาเราไมเรยนรทจะหาความสขในเรอง

ด ๆ ทผานเขามาในแตละยางกาวของชวต เพราะมวมองวามน

เปนเรองเลกไปเสยหมด แลวเฝารอแตเรองใหญ คณกอาจจะ

ไมมโอกาสไดฉลองสงใดหรอพบความสขไดเลยทงชวต เพราะ

เมอใดทกาวสำเรจไดหนงกาว คณกเฝามองกาวตอไปทใหญกวา

๑ Lotto คอ เกมทายตวเลขทมเงนรางวลสงมาก คลายลอตเตอร

บานเรา

19

ปะการง

อยเรอย ๆ แลวในทสดคณกไมเคยฉลองหรอมองเหนคาของ

กาวปจจบนนเลย

. . . . . .

ถามองไมเหนความงามของดอกไมเลก ๆ ในแตละดอก

แลวจะจดชอดอกไมใหญไดอยางไร

ผมพนจมองชอดอกไมทมคนมอบใหเนองในโอกาสพเศษ

แหงความสำเรจบางอยาง แลวกอดทงในความสามารถเฉพาะตว

ของคนจดดอกไมไมได เขาตองมองเหนความงามของสสนรปทรง

ทแตกตางในแตละดอกเลกดอกนอยนนอยางชดเจน ถงไดนำมา

รวมเขาดวยกนจนเปนดอกไมชอใหญทงดงามลงตวไดขนาดนน!

ผมนกถงโรส และรสกทงทเธอรจกเกบดอกไมเลก ๆ

ทละดอกระหวางทางมาใสไวในสมดบนทก เธอไมจำเปนตอง

รอฉลองเรองยงใหญดวยชอดอกไมพเศษ แตเธอมอยมากมาย

แลวในแตละวน แตละนาททผานพน...เธอมองเหนและรสก

ไดวาทงหมดนนเปนเรองด ๆแมจะเลกนอย เพยงแคใครคนหนง

เปดประตใหขณะทมอของเธอหอบขาวของพะรงพะรง หรอ

เธอโทรศพทไปผดเบอร แทนทคนรบสายจะหงดหงด แตกลบ

หวเราะราอยางคนอารมณด บอกวาไมเปนไร ฉนกโทร.ผด

บอย ๆ เราเปนเหมอนกน

เรองเลก ๆ เพยงแคนน เธอกรสกไดวาชวตชางโชคดยงใหญ

เสยเหลอเกน!

20

ถ า ใ จ เ ร า ใ ก ล อ ะ ไ ร ก ไ ม ไ ก ล

ถาเรามองเหนความงามของดอกไมเลก ๆ แตละดอก เรา

กจดชอดอกไมใหญฉลองใหตวเองไดอยางงายดายโดยไมตอง

รอวาระพเศษใด...

. . . . . .

หลงจากนน โทนไมบนใหเราไดยนอกเลยวา “ไมเคย

โชคด” หรอ “ไมมเรองด ๆ ใหฉลองเหมอนคนอน” ตรงกนขาม

เขากลายเปนคนทมเรองใหฉลองมากกวาใครในกลมเพอน

เรามกไดยนเขาประกาศเสยงดงวา “เฮ คนนฉนจะไปฉลอง

กบลซา” ภรรยาของเขา และเมอมใครถามวา เนองในโอกาส

อะไร เรามกจะไดรบคำตอบทคาดไมถงเสมอ เชน

“เธอตอบปญหารายการวทยถก ไดเงนรางวลมา ๒๐

เหรยญ!”

“แลวนายไปฉลองทราน marie callender’s มนจะคม

หรอ นายตองจายมากกวา ๒๐ เหรยญทไดรางวลแหง ๆ”

เพอนหวเราะ

“ฉนร” โทนพลอยหวเราะไปดวย “แตมนกมความสขด

ชวตไมนาเบอเกนไป”

โทนเคยคดวาเขาจะมความสขไดฉลองเรองใหญสกครง

กตองรอตอนทลกรบปรญญา (แตถาเขาเลกเรยนเสยกลางคน

ละ?)...หรออกครงกตอนทลกแตงงาน (แตถาเขาไมจดงาน

แตงงานหรอไมคดแตงเลยละ) ถาอยางนนเขากตองรอโอกาส

พเศษฉลองครบรอบแตงงาน ๕๐ ปของเขากบลซา...แลว

ถาวนนนไมเคยมาถง ใครคนหนงตองจากไปเสยกอนละ โทน

21

ปะการง

เลยตดสนใจฉลองเรองเลก ๆ โดยไมตองรอเรองใหญ ๆ — เมอ

เปลยนวธคด เขากลบพบวาตวเองกมเรองโชคดใหฉลอง

ไมแพใคร

. . . . . .

อยามองผานเรองดเลก ๆ ทเกดขนในแตละวน แลวเฝารอ

ฉลองเรองดใหญ ๆ เพราะบางทชอดอกไมใหญแหงการยนดนน

ไมเคยมาถง

หรอบางทพระเจาอาจใหชอดอกไมนนกบเราตงนานแลว

แตมาทละดอกเลก ๆ ใหเราจดเปนชอดอกไมใหญดวยมอเรา

เอง

ขนอยกบวาเรามองเหนความงามของแตละดอกเลก ๆ นน

หรอไม แลวเลอกเกบไวใสในสมดบนทกแหงความทรงจำของ

ชวตหรอเปลา