9•••รงสตสารสนเทศปท 15 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2552

และคลงความร มหาวทยาลยมห ดล ได จ ดงานส ปดาห

ถ อ ด ค ำ บ ร ร ย า ย เ ร อ ง“การใชเทคโนโลยกบการบรหารจดการคลงภาพ: มรดกความทรงจำ”

โดย นางสาวณฐพร บญม บรษท iGroupวนท 5 สงหาคม 2552 เวลา 10.45-12.00 น. ณ หอสมดและคลงความร มหาวทยาลยมหดล

สมปอง อนเดช* (ถอดคำบรรยาย)

วชาการภายใตชองานวา "จากกองหองสมดส......หอสมดและคลงความร มหาวทยาลยมหดล" เมอวนท 4-9 สงหาคม พ.ศ.2552 การจดงานครงมกจกรรม นทรรศการ เสวนา และการบรรยายทางวชาการ กจกรรมสมมนา Open source และ Freeware กจกรรมวนสถาปนาหอสมด และกจกรรมPower of Change และกจกรรมสดทายสมมนาบคลากรประจำป 2552

การบรรยายทางวชาการมประเดนหนงทนาสนใจและเปนประเดนทหองสมดสถาบนอดม-ศกษาในประเทศไทยกำลงใหความสนใจ คอ “การใชเทคโนโลยกบการบรหารจดการคลงภาพ: มรดกความทรงจำ (Using Technology to Manage Digi-tal Photograph Archives)” บรรยาย โดยนางสาวณฐพร บญม จากบรษท iGroup เมอวนท 5 สงหาคม2552 ดฉนในฐานะกรรมการวชาการ จงนำเรองราวดงกลาวมาถอดคำบรรยาย เรยบเรยงมาถายทอดเพอประโยชนอนจะกอเกดแกทานผอานทกทานตอไป

เกรนนำImage หรอวารปภาพทเปน Rare Image

หรอวา Rare Collection เปนททราบกนอยวา ถารปภาพทมลกษณะเปน Rare Image หรอวาเปน RareCollection การเขาถงหรอการคนหารปภาพเปนเรองคอนขางยาก อาจเปนดวยรปภาพเองหรอการจดเกบไมถกวธ ลกษณะของกระดาษ เวลาจบอาจจะหลดหรอวาภาพมขนาดใหญเกนไป หรอวาการจดเกบมระบบความปลอดภยสง จดเกบไวในหองซงเขาถงไดยาก การเผยแพรรปภาพลกษณะนมความจำเปนเนองจากวาม historical ของรปภาพมความเปนมาซงนาตดตาม ในปจจบนมหนวยงานหลายแหง เชนหองสมดไดจดทำเวบไซต หรอจดทำระบบเผยแพรรปภาพ หรอเผยแพรลกษณะของการเปนไปของรปภาพออกมาเปนระบบ

ระบบคลงภาพ (Photograph ArchivesSystem)

การทำระบบคลงภาพ (Photography Ar-chives System) ประโยชนหลกๆ คอชวยในการอนรกษรกษาตนฉบบรปภาพ (Preserve original)หากมการจดการทด สามารถนำรปภาพซงไดจากการปรบปรงขนใหม (reproduce) เรยบรอยแลวมาแสดง(show) หรอทำซำ (Reprint) อกครงหนงได ทงนข นอยกบคณภาพ (quality) ของรปภาพทไดมาสามารถเผยแพรในอนเตอรเนท (Internet) ได โดย

*บรรณารกษหองสมดสถาบนโภชนาการ หอสมดและคลงความร มหาวทยาลยมหดล

หอสมด

10 รงสตสารสนเทศ••• ปท 15 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2552

มการปองกน (protect) หรอการปองกนในแหลงภาพ(resource) นอกจากการเผยแพรแลว ยงใหผใชทสนใจ หรอนกวจยใชรปภาพ สามารถขอสำเนาภาพ(request copy) ไดจากเวบไซตอกดวย

ถาสมมตวาม Rare collection หรอมรปภาพทเปนประวตศาสตร เชน บางหนวยงานมประวตศาสตรมายาวนาน สงแรกทตองทำคอ ควรคนหากอนวารปภาพหรอวา Rare collection มอยทใดบางครงอาจเกบกระจดกระจายตวอยาง เชน ในมหา-วทยาลยอาจจะเกบไวในหองสมด หรอในสวนของArchiving เพราะฉะนนการทจะเกบรวบรวมอนนเปนหวใจอยางหนงทคอนขางยากในการเกบรวบรวมแลวเอามาจดทำเปนหวขอหรอ Subject อนนเปนสวนทยากทสดในการจดทำจรงๆ แลวในตวระบบไมยาก เพราะวาระบบคอระบบ แตการทกวาเราจะไดของมาเปนระบบคอนขางยาก เพราะฉะนนสงทตองคำนงถงคอวา รปภาพทจะเอามาทำมความเหมาะสมทจะทำหรอไม หรอวาเกาเกนไปหรอเปลา ถาเกาเกนไปสามารถทำไดไหม หรอวาสามารถหาเทคโนโลยในทเกยวกบการ scan หรอวา การถายภาพมาทำใหตวรปภาพทเกาๆ นำกลบมาใชงานได หรอวานำกลบมา reprint ไดหรอไม รปภาพทยงไมเกาเกนไป หรอวาบางรปภาพอาจมลขสทธ อย บางคนถายภาพไวอาจจะเปนชางถายรปทมชอเสยง แลวเราเกบไว เกบไวเปน copy ของเรา เปน hard copy ของเราอาจจะok แตถาสมมตวาตองการเอามา Digital ใหม เอาเผยแพรตองคำนงถงเรอง Copyrights issues ดวย

เรองแรกหลงจากทไดพบแลววาจะเลอกcollection ไหน หรอวาเลอกรปภาพประเภทไหนทจะนำมาทำในสวนของ Archives system ในสวนของ online ตองนำมา Digital กอน หรอวานำมาscan กอน ทเรยกวา Digital เนองจากวาสมยกอนมการ scan อยางเดยวเปน Flat based scanningเดยวนจะมถายรปดวย อาจจะเปนถายแบบธรรมดา

เปน prohost หรอวาอาจจะถายดวยเครอง over-head หรอวาถายดวยเครอง scanner ทเปน retypescanning ซงขอดขอเสยกจะตางกนไป

จะเลอกเครองมอจดเกบภาพอยางไร?ตอมาจะตองนกถงหลงจากทเลอกไดแลว

วาจะเอาเครอง Scan แบบไหน ทเหมาะสมกบงานตองมาดวาหลงจากทไดทกอยางมาครบแลว เวลาDigital ออกแลวจะเกบไวใน format ไหน เนองจากวาเปน Rare Image ไมใชนำขนมาโชวบนเวบเพยงอยางเดยว จะตองนกกอนวาจะนำมาเกบเพอ reprintหรอไม ถา reprint จะตองเกบไวในรปแบบไหน Filesize จะมขนาดเทาไร จำนวน Dpi หรอวา Ppi มขนาดเทาใดจงจะเหมาะสมกบการจดเกบ

หลงจากม Rare Image ทจะเกบและหลงจากท digital เรยบรอยแลว รปบางรปอาจจะผานการจดเกบมายาวนานมาก จนมขนาดมจดมากมายอาจม contrast ในรปภาพไมด หรออาจเคยโดนนำมากอน ทำใหภาพคอนขางจะเบลอหรอวาภาพคอนขางสกปรก ตองมาคำนงถงเรองการทำ PhotoEditing ซงในสวนของการทำ Photo Editing กขนอยกบเจาของเอกสารหรอเจาของภาพวาตองการedit ขนาดไหน บางคนอยากจะ preserve originalใหเปนจรง คอใหร สกวาเกาเพยงแตไมสกปรกบาง ทานอยากใหดใหม เนองจากวาอยางไรกตองมาreprint อยแลว อาจจะอยากใหดใหม ซงอนนเปนสงทตองคยกนในระหวางทจะทำงานในเรองของระบบ

อกประการหนง เรองของการจดเกบเมอไดทกอยางมาแลว จะตองคำนงถงการจดเกบดวยวาจะจดเกบภาพหรอวาจะจดเกบไฟลชดนนอยางไรซงปจจบนนมเทคโนโลยการจดเกบขอมลคอนขางมากอาจจะจดเกบไวใน hard disc หรอวาแบงสวนหนงทเราตองการจะ Archive จรงๆ ไวใน DVD หรอวาเดยวนจะม Blue ray ทเปนเทคโนโลยแบบใหมๆ

11•••รงสตสารสนเทศปท 15 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2552

สามารถจดเกบไดมากกวาเดม พอจดเกบไดเรยบรอยแลว สวนหนงจดเกบ สวนหนงตองนำมาขนบนเวบไซตระหวางทจะนำมาขนเวบไซต ถาโชวแตรปเพยงอยางเดยวไมมประโยชนอะไร ความสมพนธของระบบ Photo Archiving คอวาจะตอง Label ตวMetadata เวลาทผใชตองการจะสบคน สามารถดไดวาภาพนนจรงๆ มความสำคญอยางไร ซงตรงนกเปนอกสวนหนงซงยาก เรยกไดวาคอนขางยากทสดกวาไดในการทำงาน เพราะวาจะตองรวมกนหลายๆ party ทจะทำอยางนขนมาได บางครงภาพๆหนง ระบบเองไมมทางรไดวาตวภาพม history เปนมาอยางไร หรอไมแนวาคนทอยในหองซงจดเกบภาพนน อาจไมเคยทราบเพราะวาภาพนน อาจจะนานมากหลายรอยป ซ งบางทปญหาของระบบท ไมsuccess กอาจจะเกดขน เนองจากวาเราไมอาจอธบาย detail ของรปภาพไดอยางละเอยด หรอไดอยางครบถวนสมบรณถกตอง

ในกลมของตว scanner ยกตวอยางมาใหดสองตวอยาง จรงๆ มมากแตวา scanner ทใชอยปจจบนและใชกนอยางกวางขวางม 2 ชนด คอ Flatbased scanners กบ Scanner ทใช Digital cam-eras อาจจะไมจำเปนตองไปซอเครอง scanner ทแพงๆ แลวตด Digital cameras เอาไว แลวมระบบอะไรมากมายสามารถทำเองได ทงสองชนดมขอดขอเสยตางกน เชน Flat based scanners อยางททราบกนคอใชกนทวๆไป ราคาสมเหตสมผล รปภาพทออกมากสามารถกำหนดได 300 dpi หรอวา ถาสมมตวาเปน Scanner รนใหมๆ อาจจะได dpiมากกวาน ความละเอยดมากกวานดวย ซงถาเทยบกนแลวราคาและผลทไดออกมาถอวาสมเหตสมผล แตมขอเสยอยางหนงของ Flat based scan-ners ซงทำใหตว Digital cameras ดมคามราคาขนมาคอ Flat based scanners เวลา scan ตวcupper ไปสมผสกบตวรปภาพ ถาสมมตวาเปนรปภาพทเกาจรงๆ หรอวาคอนขางทจะเปอยยย

จบนดหนงอาจจะหลด ไมควรใช Flat based scan-ners ควรจะใช Scanner ทเปน Digital camerasมากกวา หรอวาเปน High pot สามารถทำเองได ซงFlat Based Scanners ผลทไดออกมาจะเปน ptiคอ Dot per ink เปนความละเอยดแตละ ink ของเครอง แตวาถาเปน Digital Cameras ความละเอยดทไดจะเปน ppi หรอวา Pixel per ink ซงเทยบเคยงกนแลวมลกษณะใกลเคยงกนเพยงแตวา ppi ในความรสกของเรา เมอเรา view บน screen หรอวาview บนหนาจออาจจะละเอยดกวา ตอนนเทคโนโลยของ Digital cameras ไปถงเปนแบบสบๆ ลานพเซลpixel สบๆ ลาน mega pixel แลว เพราะฉะนนถาอยากไดรปภาพทความละเอยดสง สใกลเคยงกสามารถใชตว Digital cameras ได

Flat based scanners

Digital scanners

12 รงสตสารสนเทศ••• ปท 15 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2552

การจดเกบภาพตองคำนงถงสงใดบางเวลาถายภาพจะมรปแบบทเราสามารถ

เกบไดเปน Draw หรอวาถาเปนกลองยหออนทไมใชCannon กอาจจะจดเกบอกแบบหนง คอวาเปน Drawทนำมา adjust แสงทหลงได หรอวานำมาตกแตงภาพทหลงไดโดยทไมกระทบกระเทอนกบตว sourceจรงๆ ซงทแนะนำคอเปน 600 dpi มลกษณะเปนTIFF เนองจากวา TIFF ไมมการบบของตวไฟลเพราะฉะนนเวลาทไมบบอด สามารถเอา source ชดน ชด600 dpi เกบไวสกชดหนง ในอนาคตเราสามารถนำชดนมา manipulate ไดตอไปอก เนองจากวาถาเราเกบเปน JPEG JPEG บบอดเรยบรอยแลวจะเอาไปแปลงเปนอยางอน quality ของภาพจะ drop ลง หรอวายงถาเปน .JIP อยแลวยง drop ลงไปอกเวลานำไปconvert เปนอยางอน

สวนเวลาทจะเอาขนเวบ หรอวาเวลาทจะนำเผยแพรสบคคลภายนอก ตองคำนงถงหลายๆองคประกอบดวยกน ตองคำนงถงวา Bandwidthของ Internet ของเรามากหรอไม ถา Bandwidthinternet ของเราเยอะ เราจะใหบรการเฉพาะนกศกษาใน campus หรอเปลา ถาใหบรการเฉพาะนกศกษาในcampus อาจจะเนน quality ของภาพ ไมได reduceตว quality ของภาพลงไปมาก ถาสมมตวาเราคดวาจะเผยแพรกบทกคนบคคลภายนอก ตองคำนงถงในเรองของ quality ของภาพ และ loading time บนInternet ดวย เนองจากวาถงคณภาพด แต user ไมสามารถเปดได เหมอนไมไดเปนการเผยแพร เพราะฉะนนเวลาทระบบๆ หนง ทำขนมาแลว อาจจะไมไดดเลศสมบรณ จะตองมการ test หรอวามการทดสอบเพอทจะ online จรงๆ หรอวาเพอให user เขาใชจรงๆ เนองจากวาบางครงคดวาเปดใน campus ของเราเรวมาก เปนเพราะวาเราใช Internet ทดเปนGB (Gigabit) แตพอเวลาทคนอน ทอยขางนอกหรอวานกศกษา dial เขามาใชงานในมหาวทยาลยกลบเปดไมขน กไมมประโยชนในเรองของการเผยแพร

13•••รงสตสารสนเทศปท 15 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2552

ทำไม?..จงตองแกไขภาพตนฉบบหลงจากทเราเลอกไดแลววาจะเอาภาพทเปนแบบไหนบางทจดเกบ หรอวา Quality ทใช ในการ

display เปนแบบไหน ตองมาดวาหลงจากรปภาพทได จะแกไข หรอวาจะ edit ภาพนนใหมลกษณะดขนอยางไรตวอยางการแกไขรปภาพท 1

รปภาพท 1

ดานซาย เปนรปภาพ original สามารถทำใหรปภาพทเปน original ทมจดสกปรกอยขางๆ เปนจดๆใหกลบมาเปนแบบดานขวาได เครองมอ tool ทใชมหลายอยาง ผใชสามารถเลอกใชไดเปนหลายประเภทอาจจะเลอกทง Photoshop ถาใครมความชำนาญเรอง Photoshop หรอวาเครองมอทตดมากบกลองถาสมมตใชกลองถายรป กลองสวนใหญมลกษณะเปน High den ทใชในการ Scan หรอวา Digital จะม soft-ware ทตดมาสามารถใชได แตจากประสบการณทผานมา จะใชแค Photoshop อยางเดยวกไมสมบรณหรอวาจะใชแคตว software ทตดมากบกลองอยางเดยวกไมสมบรณ เนองจากภาพบางภาพมขนาดใหญมากอาจจะใหญสก 30-40 เซน เวลาท adjust ความละเอยด หรอวา adjust สลงไป ตว software สวนใหญเวลาท adjust จะ adjust ทงหมด จะไมเลอก adjust เปน area อยางใชกลอง Digital camera มเรองของแสงทตองคำนงถงตองควบคมในเรองแสง ถาแสงเขามามากทำใหรปภาพดานนขาว รปภาพดานนดำเพราะฉะนนเวลา adjust ส ตองคำนงถงดวยวาจะตองใหสทงหมดเสมอกน หรอไมกเทยบเคยงกบของปจจบนทเปนอย และรปภาพท 2 เปนอกตวอยางหนงททำการ edit ตวภาพ ขอดของการทเอาภาพมา Editคอสามารถเผยแพรไดทนท

14 รงสตสารสนเทศ••• ปท 15 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2552

สามารถนำภาพนไปเผยแพร โดยทเมอกอนมแครปไป scan อาจจะสงให user เลย user จะเหนวาภาพจะตองเอามาปรบปรงเปลยนแปลงเอง ซงเวลานำไปปรบ คนปรบกจะไมเหมอนกน เพอใหภาพททำเปนเวบ หรอปรบแตงเรยบรอยแลวใหเขาไปกสามารถเอารปนไปใชไดเลย ลดเวลาดวย แลวกลดขอผดพลาดในการทจะ distribute file ดวย ซงในการทำ Photo Edit เราสามารถ edit ใหขาวแบบนไดเลยหรอวาหลงจากทเราทำขาวแลว แตอยากแสดงผล หรอวา display บน web site ใหมลกษณะเปนlook and feel ใหดวาเกา เราสามารถสงสเหลองสเทา หรอวาใสใหกระดาษมรอยคลปสเทา เราสามารถทำไดจากตว software ทบอกโดย อาจจะใชPhotoshop อาจจะใชตว software อนๆ ทตดมากบกลองกทำไดเหมอนกน

รปภาพท 2

จดเกบภาพและแสดงผลอยางไร?พอไดรปแลว สงทจำเปนอกอยางหนงคอ

การจดเกบในเรองของการแสดงผลบนเวบไซต จะไมพดถง เนองจากวาเราตองจดเกบเอาไว เพอทจะดงรปไปแสดงผลบนเวบไซตอยแลว แตวาในการจดเกบทจะพดถงน จะพดถงในลกษณะทจะเอารปนนมาใชงานตอไปหรอวาเอารปนนมา reprint หรอวาเปนArchive โดยปรกตอยางทบอกจะเกบไว 2 ชด ชดหนงonline อาจจะเอาไวทเครอง server หรอวาอาจจะแยก hard disk อกกอนหนง แลวกให access เขาไปทarticle นนเพอทจะแสดงผล แตในสวนของตว backup หรอตว copy image นน ทมลกษณะของ drawfile จรงๆ จะมขนาดใหญมาก เคยพบวารปภาพ 1รปภาพ ถาเราเกบใหญจรงๆ ประมาณสก 500 MBกยงม หรอถาเปนลกษณะของโปสเตอรอาจจะใหญกวานนดวยซำ เวลาจดเกบจะตองเลอกดๆ วา

15•••รงสตสารสนเทศปท 15 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2552

จะเอาอปกรณทจดเกบอยางไร เดยวนมเทคโนโลยมากมาย ถาสมมตวา อยางสมยกอนเราคดวาอาจจะburn ลง CD แลวกเกบลง state แตวา ณ ปจจบนCD กคอนขางจะoff ผลตไปแลวจะม DVD มาแทนหลงจาก DVD จะมอกตวหนงทเปนลกษณะคลายๆoptical device เหมอนกน คลายๆ กบ DVD แตเปนBlue ray ซงจดเกบไดเยอะกวา ตองคำนงถงวาถาจะจดเกบแลว เวลาทเอาออกมาใช ใชไดงายแคไหนหรอวาเวลาทจะเอาออกมาใช เราสามารถเอาออกมาใชไดเลยหรอเปลา ถาเราจดเกบเปน DVD หรอวาจดเกบเปน Blue ray แลวไมทำ storage หรอวาทจดเกบใหดๆ สามารถ Access ไดงาย มการจดเกบเปนระบบ กไมมประโยชนอะไร ถาไมมบคลากรหรอวาไมมเวลาทจะมาจดเกบ แยกหมวดหมของพวกน เราสามารถแยกเอาไวใน server หรอวาในstorage ตางหาก แตวาในสวนนมเรองของการ backup อกเนองจากวา ไมวาจะเปน storage ชนดไหนสามารถเกดการเสยหายไดทงนนไมวาจะเปน discarbหรอวาตว DVD เวลาเรา burn มา อยาง Blue rayเทคโนโลยคอนขางใหม ตวอานตวเขยนอาจจะแพงขนอยกบวา ตวรปภาพหรอวาตวเจาของงาน มความ

ตงใจแบบไหน มกำลงแคไหน มบคลากรแคไหนทจะดแลในเรองของการจดเกบขอมล แลวกจดประสงคหลงจากทเราจดเกบแลว เราจะเอามาทำอะไร ถาเราจดเกบแลว เราอยากใหลกคา request มา เพอสามารถเอา file ชดน print หรอวาสามารถเอาไฟลสงใหลกคาไดเลย จะตองสามารถ access ไดงายสามารถเขาถงไดงาย แลวกสามารถใชงานไดงายดวยอนนขนอยกบการใชงานแลวกบคลากรดวย

หลกเกณฑการใหรายละเอยดภาพมาถงเรองทสำคญ อาจจะเรยกไดวา ถาเปน

Project ทเกยวกบ Archiving หลกๆ กคอ สวนใหญเปนเรองการใหคำจำกดความของรปภาพ เราสามารถนำขนบนเวบได เราสามารถเผยแพรได แตบางทเราไมสามารถบอกไดวาจรงๆ รปภาพน นคออะไรรปภาพนนผดหรอเปลาทเราใหคำจำกดความไปเพราะวาเนองจากเกามาก ถาเปนหลายรอยปคนทจะใหคำจำกดความกคอนขางนอย เวลาทจะแสดงผลหลกๆ ทคดวาถกแนๆ กคอ original informationเดยวจะใหดอยางภาพน Extract มาจาก imageproperty ภาพนถกแนๆ แตจรงแลว ไมมประโยชน

16 รงสตสารสนเทศ••• ปท 15 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2552

อะไรสำหรบการสบคน เนองจากวาบอกวาเปน type อะไร dimension อะไร location อยทไหน ภายใตdescription เราสามารถใสไดเองซงสงนตางหากทสำคญ

ทนในเรองของการใส Metadata เขาไป ในรปมหลายอยาง ม standard หรอวาสามารถทจะไม followตาม standard กได กำหนดขนมาเองกได เนองจากวารปของเรามแค Subject, Title หรอวา photographer,date แลวกอาจจะเปน description นดหนอยกพอ ไมจำเปนตอง follow standard กได หรอวาถายงไมมidea สามารถ follow standard ตามตว Dublin Core Metadata ได เพระวา Dublin Core คอนขาง wildlyเหมอนกนจะใหด

สมมตจะ label ตว metadata ตาม Dunlin Core เราสามารถตามเลอกไดตามน คอสามารถใช titleกคอเปน short description เปนตว digital image ตวนน หรอวา creator ในความหมายถง Dublin Coreกจะเปน photographer ในความหมายของเรา ตว Subject หรอ Key word กตรงตามนนเลย เปน Subjectหรอ Key word ของตวรปภาพ description กเหมอนกนเปน free text ทเราสามารถ describe ตวรปภาพไดpublisher ในทนจะเกบไวเปน original ของเรา อาจจะไมโชวใหลกคาดกได อยางเชน ตว collection จรงๆแลวอาจจะเปนตวระบบ หรอวาตว publisher อาจเปนตวมหาวทยาลย หรอวาเปนหองสมด date ใสไดหลายอยาง อาจจะใสเปน period เนองจากวานานแลว ไมแนใจวาภาพนจรงๆ แลวเมอไรกนแนใสเปนperiod หรอวาเพงถายใหม แตวาเปนภาพทสำคญอาจจะเปน Exact date ไปเลย identifier languages

17•••รงสตสารสนเทศปท 15 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2552

หรอวา Coverage เปนลกษณะของ field ท defineตามตว Dublin Core Metadata สวนอกตวหนงตว copy right จรงแลว รปภาพสวนใหญ ถาเปนรปภาพเกาๆ ไมม copyright ทชดเจนวาเปนของใครแตวาเหมอนกบวา ไมสามารถทจะนำไปเผยแพรไดอยาง free ไมสามารถทำ series distributes ไดเนองจากวาเปนภาพคอนขางเปนความลบ หรอวาเปนรปภาพทใช ในสวนของ commercial อยตรงน ตองใสcopyright ในภาพดวย ซงในตว copyright เอง จะมผลเหมอนกน เวลาทใหลกคาหรอเวลาทใหนกศกษาหรอผใช request รปภาพเขามายงหองสมด requestเขามาเสรจ เราจะม description อยางไร ทจะเอาภาพนนใหลกคา อาจจะใหยมเนองจากวาคณจะเอาไปทำอะไรกได ใหยมเนองจากมนไมไดเกามากใหยมและไมไดเหนความจำเปนวาจะตองถายเอง จะตองdigital เกบไว เนองจากมเยอะ ใหยมไปกได เอาไปทำอะไรกไดแลวเอามาคน หรอวาเปน digital ไฟล ซงสามารถเผยแพรได กอาจจะสง email หรอวาสง linkให เพอทเขาจะ download รปภาพนนไปใชไดเลยหรอสำคญมาก ไมสามารถใหไฟลตวนนไปได เราอาจจะตอง print ใหเขา ตองกำหนดวาตอง print มขนาดรปภาพไหน บางทจะ print ใหหรอวาจะสงเปนรปภาพขาวดำโดยเฉพาะ หรอวา print แลวตองใสโนตไปดวยวามาจากหอสมดน มาจากสถานทนเปนcopyright ของใคร อนนเปนในสวนของรปภาพ

ซ งในสวนของรปภาพแตละรปภาพ จะมความแตกตางกนแลว กคอนขางยากทจะกำหนด copyright เหมอนกน บางทไดภาพมาภาพเกามาก อาจจะเปนภาพเมอสมยนานมาแลว เปนภาพของพระราช-วงศ ซงเราไมสามารถนำมาเผยแพรไดงายๆ ถงจะไมม copyright ตองขอจากหนวยงานนนกอน เพอจะสามารถนำภาพนนมา distribute ได

ในเรองของ copyright คอนขางจะมความซบซอนพอสมควร ซงรปภาพทจะนำเสนอบนเวบไซตควรจะ clear เรองพวกนหมดแลว ไมควรทจะเหลอไวเอาขนไปกอนแลว clear ทหลง เดยวจะมปญหาตามมาคอนขางเยอะ เนองจากวาอยบน internetแลวใครกสามารถทำอะไรได ถงแมเราจะบอกวาเรามเรองของ protect รปภาพคอนขางด แตอยางไรกสามารถนำไปใชไดอยด หรอเขาพยายามจะนำไปใชจรงๆ

นคอตวอยางของการ label ของตว meta-data ตรงน สามารถใสตว subject ของ Metadataลงไปได โดยปรกตแลวรปภาพซงม subject ตางๆกนไป ซงแตละ subject สามารถ link ได สมมตวาเปน subject ตวน สามารถกดเพอทจะ link ไปหาตวรปภาพทม subject เดยวกนได กเปนการ catego-ries รปภาพชนดหนง นเปนตวอยางใหด

18 รงสตสารสนเทศ••• ปท 15 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2552

19•••รงสตสารสนเทศปท 15 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2552

ระบบการการสบคนและความปลอดภยของคลงภาพ

อกตวหนงคอตว Feature Feature Photoกคอตวรปภาพหรอวาตวไฟลทเรารสกวามนเปนไฟลเดนมาก หรอวาเปน highlight ของตว collectionของเรามเปน highlight อนนกจะเหมอนกน ตวหลกๆกจะม order ม search ม browse อนน กจะเหมอนกน สวนตวหลกม browse ม search ซงจะเหนไดวาทกๆ เวบไซตโดยสวนใหญแลว Feature หลกทตองการม search ม browse และสามารถ orderไดและสามารถสงรปได แลวตวทจะ Attach ผใชทจะเขามาใชงานกคอ ตวทเปดเขามาปบ เหนรปกอนเลย ซงรปทเราเรยกวา Feature Title หรอวาFeature collection ซงเปน collection ทเตะตาหรอวาเปนรปทเปนแบบเตะตาผใชงานเอาขน มากอนเพอทจะดงดดความสนใจของลกคา หรอวาดงดดความสนใจของผใชงาน หรอวาเมอก เปนการแสดงผลเวบไซตแบบธรรมดา เขาไปเหนรปสวนตวนเปนการแสดงผลแบบ Flash ซงการแสดงผลตางกน แตจรงๆแลว Feature เหมอนกน ม search เหมอนกน มbrowse เหมอนกน สามารถคลกเขาไปใน detail เพอทจะแสดงขอมลเหมอนกน

นอกจากนนในตวของ Detail view เรายงสามารถ Add feature ตางๆ เขาไปได ในตวของ Detailview เราอาจจะหลงจาก Add detail แลว เราสามารถAdd favorite ได หรอวา replace a copy กคอ เหมอนขอตว order หรอวา ณ ปจจบนนมพวกเรยกวา so-cial network กคอเปนพวก face book หรอวาเวบไซตนเขาใช delicious face book, deliciousเดกสมยนเลนกนเยอะ เวลาทเราโชวเวบไซตหนงเรากเพง feature เขาไป วา ok คณอยากจะ shareรปภาพนไปท delicious หรอวา share ภาพนท facebook กได เปนการใช social network เพอให wellknown มากขน เวบไซตของเรา well known และอกอยางหนงเปนการ share information ดวย สมยน

ในรปภาพบางทเรากไมรวามาจากไหน ใครเปนคนถายภาพ เราสามารถใส unknown ลงไปไดบางเวบไซตกใส unknown เขาไป อยางภาพนเอามาจาก history America ใส unknown เขาไปเนองจากวาเขาไมทราบจรงๆ วาใครเปนผขาย

หลงจากทไดทกอยางมาครบแลว จะมเรองของ online จะทำอยางไรทจะเผยแพร online ซงเรองของ online กจะมหลายอยางเหมอนกน อยางแรกกคอวา feature หลกๆ มอะไรบาง อกเรองหนงคอsecurity จะโชว image type เปนประเภทไหน ซงณ ปจจบนเวลาทเราจะแสดงผลบนเวบไซต อาจจะแสดงผลเปน JEPEG หรออาจจะแสดงผลเปน JIPบางทถงกบแสดงผลเปน TNP ขนอยกบความตองการของผผลตมากกวาของผใช เนองจากวาผผลตตองการไดภาพสวยเลย ดเลย ใชเปน JIP กคงจะโชวขนมาคงไมได เพราะวาจะ reduce ตว quality ลงไปคอนขางเยอะแลว

แลวส งท จะพดถงอกเร องหนงคอเร องpolicy ในการเขาใชงานของ user หรอแมกระทงpolicy ในสวนของการ destitute เดยวจะใหด อยางอนนโดยทวๆ ไปแลว เวบไซตทวไปเขาจะมในเรองของการสบคน การ Browse แลว กสามารถ orderได image ในเรองสวนของการ order กมหลายแบบอาจจะ order โดยใหเบอรตดตอ หรอวา email ตดตอemail มาบอกวา จะเอารปภาพทเปน ID น ใหสงมาทไหน หรอวาอาจจะมระบบเลย ซงสามารถคลกทเดยวสามารถสงขอมลของรปภาพรปนนแลว กความตองการของ user ไปทบรรณารกษ หรอวาไปทหนวยงาน Archiving หรอวาหนวยงานทเกยวของเพอทเขาจะสงมาให รปแบบสดทายทจะ return มาอาจจะเปน link เพอให download image หรอวาอาจจะบอกวาไดเตรยมรปภาพนเรยบรอยแลว เราไดทำการ reprint ใหคณเขามาเอาไดวนน หรอวาอาจจะสง EMS หรอวาสง mail ไปใหลกคาได

20 รงสตสารสนเทศ••• ปท 15 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2552

70% 300 dpi reduce สก 70% กจะเหลอสกประมาณไมเกน 10 MB ถารปภาพใหญจรงๆ กจะไมเกน 10 MB อนนนถอวาใหญมากแลว อาจจะเหลอสก 1 MB หรอบางทกเหลอไมถง 1 MB ดวยซำซง loading time กสามารถรบได

อกเร องหนงทเราตองคำนงถงคอนขางมากเนองจากเปน Rare Collection คอ Securityและ Protection ในเรอง Security ณ ปจจบนมมากมคนพดถงเรอง DRN มหลายประเภท หลายแบบอาจจะมทง visible watermark ทเราเหนไดเลยจากรปภาพ หรอวาเปน digital watermark หรอวาบางทไมม watermark แตใชตว web script ในการปองกนหรอวาใชวธการ convert รปภาพใหเปนตว flashเพอทจะ reduce ตว quality ของรปภาพลง ให copyไปไดยากขน อนนเปนตว comparison ททำกคอตวprotection อนนอาจจะไมหมดในปจจบนทมอยใน

มเทคโนโลยชวยในเรองนคอนขางเยอะ แลวกเดกสมยนชอบเลนในเรองของ face book แลวกในเรองของรปภาพทจะ share กนใน internet

หลงจากทเรารแลววา feature หลกๆ ทเราตองการหรอวา feature ทควรจะมบน Web siteArchiving photo ของเราจะมอะไรบาง เรากตองมาดวาสงทเราจะตอง concern ในการทเราจะเอารปภาพไปไว online มอะไรบาง อยางทบอกเมอรปภาพขนไปอยบนเวบ สงทเราจะตอง concernคอนขางเยอะกคอ loading time ใหมน match กบตวquality ของรปภาพ เนองจากวา quality ด load ไมไดไมมประโยชน load ได แตดแลวนาเกลยดมนกไมattractive กบผใช เวลาทจะเชคในเรองของ imageloading time หรอวาตว quality ของตว image จะมมาตรฐานอยแลววาเราควรจะใชรปภาพทม sizeประมาณเทาไร กคอประมาณ 300 dpi reduce สก

21•••รงสตสารสนเทศปท 15 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2552

สวนทเขาใชกนกวาง จะมอยางแรกกคอ เราสามารถไดโดยลดตว image size ลง เวลาเราลดตว imagesize ลง เราสามารถจะโชวไดเหมอนเดม qualityใกลเคยงไมไดแยมาก ภาพเลกๆ ทเรา reduce sizeลง เราสามารถใหผใช copy ไปใชได เนองจากวาถงcopy ไปใชกอาจไมมประโยชนอะไรมาก เพราะมลกษณะเปน Thumbnail เลกๆ กไมมประโยชนอะไรมากมายทเขาจะ copy ไปมากมาย อกตวหนงคอreduce แทนท จะเปน size เราก Reduce qualityซง Reduce quality มขอเสยหลกๆ คอวาเมอ Re-duce quality แลวรปใหญ แตวาภาพเบลอ ผใชบางคนไมเขาใจวา นคอ protection method อยางหนงแตผใชคดวา จรงๆ แลวภาพนไมชด เพราะฉะนนไมมประโยชนทจะเขามาด หรอวาไมมประโยชนทจะเขามา refresh ตว copy เพราะฉะนน reduce qualityของ image จรงๆ แลวไมแนะนำใหใชเปนวธทคอนขางจะไมด

อกอยางหนงคอ ใชตว script จากบนเวบไซต จะใชวธเขยน script เขาไปปองกนตวรปภาพ แตวาไมสามารถปองกนไดรอยเปอรเซนตอยางทบอก อาจจะแค visible ตว mouse click rightclick หรอวาหามคลกทรปภาพนน อยางทเหนอยทวๆไป กจะมตวน ขอดกคอวาไมตองไปทำอะไรกบรปภาพไมตองเสยเวลาในการทำ image processing แตจะมาเสยเวลา ในเรองของการปองกนทเวบ scriptแลวกคนทเขามา view รปภาพกจะไมรสกวา มอะไรเปลยนแปลง แคเพยงรสกวา copy ไมได อยากจะบอกวาถาเขาตองการทจะ copy จรงๆ เขาสามารถจะ copy ไดเนองจากวาเปน web script ไมมทางปองกนรอยเปอรเซนตแนนอน เขาสามารถเขามาเอาได ถาเขาอยากไดจรงๆ แลวกรปภาพนนไมมคณคามากเพยงพอทเขาจะมาเอา

อกอยางหนง คอคลายๆ กน คลาย scriptเหมอนกน แตวาเขาจะเอาตวรปภาพเปน jip fileเลกๆ อาจจะใสคำวา copyright ลงไปกได หรอวาอาจจะใสเปน blanket ขาวๆ ลงไป แลวเอาไป layerขางบนตวภาพจรง กอนญาตใหเขา copy ไปได เมอเวลาทเขา copy ไป สงทเขาไดกคอ ตวภาพเลกๆขางบนหรอวาตวภาพคำวา copy right กจะไมใชภาพจรงทเหนบนเวบไซต แตเปนการ layer ภาพเฉยๆ layer ภาพมวธการทำหลายอยาง อาจจะ layerดวย script งายทสด แตวาปลอดภยนอยทสดหรอวาlayer ดวยตว software ททำกบตวภาพ คอตองเอาimage มา manipulate อกครงหนงดวยตว layerตวนนคอนขางยาก ตว software คอนขางมราคารปภาพนนจรงๆ กเหมาะการโชวทาง internet อยางเดยว หลงจากทเราทำการ layer แลวภาพนน เหมอนกบไดรบการเปลยนแปลงไปแลว ถงแมวา physicalจะเหนวาไมเปลยนอะไร แตวาขางในเปลยน เพราะฉะนนเวลาทเราจะเอาภาพนมาจดการมาแกไข มาedit เพอทจะใหมนสวยงาม ภาพนนกไมสมควรมาทำอก

อกตวอยางหนงทเหนชดๆ มากๆ คอทำvisible watermark คอใส watermark เขาไปทดานลางหรอวาตรงรปภาพ สวนของการทำ visiblewatermark จรงๆ แลว อาจจะคดวางาย ทำ water-mark อยางไรไมใหไปรบกวนสายตา ผใชงานทำ wa-termark อยางไร ใหผใชหรอผทเอารปไปใชไมรสกวาไปปดบงสวนทสำคญของรปภาพแลวปองกนดวยไมใหเอารปภาพไปใช แตสวนใหญพวกทจะใช visiblewatermark จะเปนรปภาพทไมคอยมความสำคญมากหรอบางทถาสมมตเราเอารปภาพมาใส visiblewatermark กจรง แตวาเราใสเพยงใหเบลอเปนลายนำ มนกจะออกมาเปนลกษณะเดยวกบการreduce quality ของตว Image ซงถา user เขาใจกดแตถา user ไมเขาใจกอาจจะคดวาภาพม quality ทแยภาพม quality ทไมด แตถาเราจะทำจรงๆ กไดเขยน

22 รงสตสารสนเทศ••• ปท 15 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2552

comment ไวขางลางวา อนนเกดจาการ protectoriginal image ถาอยากได original image ทมquality ทดกวานให request จากทนๆ เรากสามารถทำไดเหมอนกน

อกตวหนงกคอ digital watermark มอยชวงหนงทพดถง digital watermark คอนขางมากdigital watermark เหมอนกบการเอารปภาพมา แลวใสอะไรเขาไปอยางหนง อาจจะเปน text หรอวาเปนรปภาพ ซอนเขาไปในตวรปภาพตวใหญ เวลาซอนเขาไป ถา software ทใชในการทำ digital water-mark เปน software ทด คอม software หลายประเภท มตงแต software ทถกถง software ทแพงถาดจรงๆ size ของรปภาพจะไมเปลยนเลย dimen-sion ไมเปลยน size ไมเปลยน ผใชไมรวาตวภาพนนจรงๆ มอะไรซอนอยขางหลง เปนเหมอนการ layerชนดหนง เพยงแตวาแทรกตว code เขาไปในตวcode ของรปภาพ เปนตว digital code 01, 02 แทรกเขาไป เวลาแทรกเขาไปขอด กคอคนทเอาไปไมรวาอนนม copyright อย หรอวาม digital watermarkอยขางใน แตวา ขอเสยคอ software บางตวทใชทำตวdigital watermark ถาสมมตวาจะเอารปทม digitalwatermark อยขางในเอามาตดขอบ สมมตวาเดมมขอบขาวอย เขา download มาเขาเอามาตดขอบตว digital watermark หายไปแลว ซงกไมมประโยชนกหายไปพรอม กบการทเราทำ image manipulationเราตด เรา edit รปภาพตว digital watermark กหายไปแลว

อกอยางหนง ถาเขาเอารปภาพเรามาเขาไมเผยแพรทาง Internet แตเขาเอามา print digitalwatermark กไมมประโยชนสำหรบเรองของการ printเนองจากวาเราไมรวาเราจะหารปภาพเจอ รปภาพนนไดรบการเผยแพรไปแลว internet อาจจะไมไดเผยแพรในประเทศไทย เปนรปภาพสวยสำคญอาจจะไปเผยแพรทตางประเทศ print ขายเรยบรอยแลว ซงเราไมสามารถจะตรวจสอบได

มอกสองอยางคอ นำรปภาพนนเวลาแสดงผล แทนทจะแสดงเปนรปภาพใหแสดงเปน flashหรอวาเวลาทแสดงนำมาใส appate appate คอเหมอนกบเปน JAVA ตวหนงเปน JAVA appate ซงทงสองอยางนจะมลกษณะคลายกน กคอวา เราเอาตวภาพมาแสดงผลบนอกทหนง เพ อท จะใหเขาdownload ไดยากขน อยางเปน Flash เขาตอง download ได ถาเขาอยาก download ไดกจรง แตเมอเขาextract รปทเปน flash ออกมาแลว โดยปรกตแลวจะได quality ทแยลง เนองจากวาตว flash เอง เวลาทเราทำเปน flash ขนมาจะตอง reduce ตว qualityimage อยแลว เพราะฉะนนทงสองตวนกสามารถเลอกใชได สามารถเปนตว appate ถาเราจะเอาไปใชจรง ตวเวบไซตของเราหรอวาตว browser ของผใชงานจะตองลง JAVA appate ดวย กจะไปยงยากกบผใชงานอกดวย อนนกจะเปนตวอยางของการใชcopy right ซงปจจบนคนใช copy right คอนขางดกคอวาไมไปรบกวนภาพในสวนหลกๆ และสามารถบอกวาอนนเปน copy right มาจากไหน

23•••รงสตสารสนเทศปท 15 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2552

ทมา: Picture Australia(http://www.pictureaustralia.org )

ทมา: Picture America(http://picturingamerica.neh.gov)

อนนเปน sample ตวเวบไซต ไมมอะไรมากเปนตว sample เวบไซตทปจจบนมาเปนตว PictureAustralia (http://www. picture australia. org), Picture America (http://picturing america.neh. gov)

24 รงสตสารสนเทศ••• ปท 15 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2552

จะตองม standard guidelines วา จดเกบอยางไรจะแสดงผลอยางไร หลงจากน แลวจะมการ orderหนวยงานไหนจะตองรบผดชอบ เวลาทจะ orderจะตองมเรอง copy right issue ถาเปนเรองสำคญมากๆ จะตองมในเรองของ law protection ในเรองของกฎหมายของรปภาพ ถาเกดไม serious มากกเปนในเรองของการ request จะตอง copy rightอยางไร request ลกคาจะสงไปแบบไหน ซงแตละภาพ แตละ collection กจะตางกน collection ทสำคญอาจจะตองใหความสำคญกบการ request ภาพหรอวาไมสามารถ สงรปทเรามเปน law image ไปใหเขาไดเลย แตเราจะตองมการ scan เอง หรอวามการ print เองน เปนในเรองของ process ทจะทำงาน

เวบไซตคลงภาพทนาสนใจอนนจะเปนเวบไซตทลองเขาไปดกนได

เปนเวบไซตทเขาทำกนทเปนรปภาพแสดงผลออกมาเปน flash

Picture Austraia(http://www.pictureaustralia.org)Picturing America(http://picturingamerica.neh.gov)NYPL, Photography Collection(http://www.nypl.org/research/chss/spe/art/photo/photo.html)Western History PhotographyCollection

(http://history.denverlibrary.org/ images/index.html)

ปญหาทพบบอยๆอนนสดทายแลว ปญหาสวนใหญทจะเกด

ทจะพบเมอเราทำระบบทเกยวกบ PhotographyArchives อยางแรกทบอกกคอวา รปภาพไมมขอมลเกยวกบรปภาพเยอะ ตว metadata ทเราจะเอามาlabel บนรปภาพ ยากทจะเอามาทำเปน Rare im-age จรงๆ เปน image ทคอนขางใหม ตวนกจะไมมปญหาอะไร แตวาเปน Rare image จรงๆ สวนนคอสวนทสำคญ เพราะฉะนนองคความรทอยในองคกรหรอวาองคความรของคนทจะมาผลตตวระบบนจรงๆกอาจจะตองเอาความรจากคนเกา หรอวาคนทรจกรปภาพนจรงๆ เอามา ชวยกนเพอทจะ participateใหตวระบบม valuated มากขน อกอยางหนงกคอวาสวนใหญเวลาทำ กทำไปเลย ไมม standard guide-lines ทจะทำการเชคดกอนวา เราควรจะทำอะไรกอนหลง เราควรจะดกอนวาควรใช scanner แบบไหน รปภาพของเราเปนแบบไหน เพอทจะ preserveตว original ของเราใหดทสด หรอวาเวลาทำเสรจแลวเรา จะโชวรปแบบไหนบนเวบไซดของเรา หรอวาเราจะจดเกบภาพทไดเอาไวทไหน โดยปรกตแลวจะไมมการคำนงถงเรองของพวกนกอน ปรกตกคอมรปภาพอยแลวพอเราเจอ ก digital แลวเรากเผยแพรเราไมไดคำนงถงวา ตอไปเราจะเอามา reproduceอยางไร ซงเรองพวกนจะเปนสวนทจะตองคยกนในการทำงานวา ถาจะทำงานเรองพวกนจรงๆ เรา

เอกสารประกอบการเรยบเรยงถอดคำบรรยายเรอง "การใชเทคโนโลยกบการบรหารจดการคลงภาพ: มรดกความทรงจำ" โดย นางสาวณฐพร บญม

วนท 5 สงหาคม 2552 เวลา 10.45-12.00 น. ณ หอสมดและคลงความร มหาวทยาลยมหดลNattaporn Boomee. Digital Images Memories. [Slide ppt], 2009.