ถอดรหสปญหาหนครวเรอนไทย

30 ตลาคม 2562

เอกสารน าเสนอในงานเสวนาเครอขายบคลากรดานเสถยรภาพระบบการเงน (Financial Stability Networking) ประจ าป 2562

2/16

ประเดนน าเสนอ

1 ธปท. มกรอบการวเคราะหเรองหนครวเรอนอยางไร?

2 ตอบ 8 ค าถาม “คาใจ” เกยวกบเรองหนครวเรอน

3 แนวทางแกไขปญหาหนครวเรอนท ธปท. พยายามผลกดน

3/16

กรอบการวเคราะหเรองหนครวเรอนของ ธปท.

การกอหน (ทสง) ไมม ปญหา NPL ในวนน ไมม ปญหา NPL ในอนาคต ระบบเศรษฐกจไดรบประโยชนสงสดจากการเขาถงสนเชอและบรการทางการเงน

ค าถาม: ลกษณะหรอผลลพธของการกอหนแบบไหนถงจะไมสรางปญหา

สถาบนการเงนแกปญหา asymmetric information ไดอยางมประสทธภาพ

ค าถาม: เงอนไขอะไรทจะท าใหเขาใกล “pure gain” ในการเขาถงบรการทางการเงน

1เงอนไข

Proxy โดย credit standard / degree of “easy credit”เชน การใหวงเงน การก าหนดเงนดาวนหรอ LTV และการตรวจสอบภาระหนเดม

ฐานะทางการเงนของครวเรอนดพอทจะสามารถรองรบ shock ทางเศรษฐกจทจะเกดขนในอนาคต

2เงอนไข

Measurement of “bad balance sheet” เชน สดสวนหนตอรายได ภาระหนตอเดอน ระยะเวลาผอน และอตราการเปน NPL

Easy credit + bad balance sheet = risk buildup towards financial crisis

4/16

2 เงอนไข + 2 ผลลพธ = 4 มตส าคญในการวเคราะหหนครวเรอน

4 Blocks of Information

ฐานะทางการเงนของครวเรอน(household balance sheet)เพอประเมนสถานะและแนวโนมความสามารถในการช าระหนของครวเรอนสดสวนการออม สดสวนภาระหนตอรายได (DSR ratio) สดสวนมลคาหนตอรายได (DTI ratio)ระยะเวลาผอน

เพอวเคราะหการประเมนความเสยงต ากวาทควร (underpricing of risks)ของสถาบนการเงนในการแยกแยะผกตามความสามารถในการช าระหน

สดสวนมลคาหนตอมลคาหลกประกน (LTV ratio)สดสวนวงเงนตอรายได

มาตรฐานการใหสนเชอของสถาบนการเงน(credit standard)

พจารณาจากทง สถานะคงคาง (stock)สญญาณของการผดนดช าระหนในปจจบน

และสถานะเชงกระแส (flow)สดสวนหนทไมกอใหเกดรายได (NPLs ratio)

การเปนหนเสยรายใหม (new-entry rate) การออกจากการเปน NPLs (withdrawal rate)

การตดหนสญ (write-off rate)

ความเสยงทจะเปน NPL ในอนาคตการวเคราะหเพอมองไปขางหนา (forward-looking)ซงจะท าใหทราบความเสยงของการผดนดช าระหนในอนาคตการประเมนความออนไหวของครวเรอนตอปจจยลบ (stress test)

ขอมลเชงลก 4 มตส าคญท ธปท. ตดตามอยางใกลชด (4 blocks of information)

5/16

พฒนาการของสถานการณทง 4 มต

ฐานะทางการเงนของครวเรอน (household balance sheet)มาตรฐานการใหสนเชอของสถาบนการเงน (credit standard)

สญญาณของการผดนดช าระหนในปจจบน ความเสยงทจะเปน NPL ในอนาคต

มาตรฐานหยอนลงจากการแขงขน การเสาะหาผซอและผก จนไดผกทมฐานะทางการเงนดอยลงเรอย ๆ และเกดปรากฏการณทไมพงประสงค อาท เงนทอนคอนโด + LTV เกน 100% การชวยจายเงนดาวน

มความเปราะบางมากขน สะทอนจากหลายเครองช อาท (1) อตราการออมลดลง(2) เปนหนสง (และเปนหนเรว)(3) เปนหนนาน

เปราะบางตอปจจยลบในอนาคต

มความ sensitive ตอปจจยลบมากขน ผลจากการทดสอบสภาวะวกฤต (stress test) พบวา กวาครงของครวเรอนทไมเสยงจะกลายเปนกลมเสยง (รายรบไมพอรายจาย) หากรายไดลดลง 20%

สดสวน NPL ในระบบ ธพ. สงขนเมอเทยบกบอดตมาอยท 2.7%และมสญญาณอน ๆ อก เชน อตราการบรหารหนเสย (ตดหนสญ ขายหนเสย หรอการปรบโครงสรางหน)

เพมขนตอเนอง ซงกดให NPL เพมสงขนไมมาก Flow variables เชน New-entry NPL rate โนมสงขน

พฤตกรรมผปลอยก พฤตกรรมผก

4 Blocks of Information

6/16

เรามาถงจดนไดอยางไร

การออมนอยเปนตนตอส าคญของปญหาหนครวเรอน เนองจาก...

เงนออมตอเดอนนอยLow flow of savings

เงนออมสะสมต าLow stock of savings

ความสามารถในการผอนช าระหนตอเดอนต า

แตหนทสงท าใหภาระผอนตอเดอนสง

ครวเรอนตองยดระยะเวลาผอนช าระใหนานขน เพอลดภาระการผอนช าระหนตอเดอนใหต า

เงนออมไมเพยงพอ หรอ มเงนดาวนนอยในการซอสนทรพย เชน บาน รถยนต

ท าใหตองกเงนเตมจ านวน หรอม LTV สง

ครวเรอนเปนหนสง

ครวเรอนเปนหนนาน

เพมการออม = ลดโอกาสเปนหนสงและเปนหนนาน

7/16

ค าถามท 1: เพราะครวเรอนไทยขดสน (รายไดไมพอรายจาย) จงตองมหน?

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

2552

2553

2554

2555

2556

2557

2558

2559

2560

2552

2553

2554

2555

2556

2557

2558

2559

2560

ครวเรอนทมหน ครวเรอนทไมมหน

รายจายจ าเปน + ไมจ าเปน + ภาระหนรายจายจ าเปน + ไมจ าเปนรายจายจ าเปน

สดสวนครวเรอนทมปญหารายรบไมพอรายจายจ าแนกตามประเภทรายจาย

ทมา: ค านวณจากแบบส ารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอน ส านกงานสถตแหงชาต ขอมลดานรายไดส าหรบป พ.ศ. เลขค เปนการประมาณการของ ธปท.

8/16

ค าถามท 2: เพราะมรายไดทผนผวน ท าใหคาดการณรายไดยากและน าไปสการกอหน?

20%

30%

40%

50%

60%

70%

54 56 58 60 54 56 58 60 54 56 58 60 54 56 58 60

มปญหา ไมมปญหา มปญหา ไมมปญหา

มหน ไมมหน

รายไดผนผวนรายไดมนคง

สดสวนรายรบของครวเรอนจ าแนกตามประเภทรายรบและกลมครวเรอน

ทมา: ค านวณจากแบบส ารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอน ส านกงานสถตแหงชาต

9/16

แตยงมสดสวนรายไดมนคงสง กยงมการใชจายมากขนและออมนอยลง

% ความแตกตางของคาใชจายและเงนออมของครวเรอนกลมตางๆ เทยบกบกลมทมสดสวนรายไดมนคงท 0-20%

สดสวนรายไดมนคงสดสวนรายไดมนคง

% ความแตกตางของคาใชจาย % ความแตกตางของอตราการเงนออม

ทมา: ค านวณจากแบบส ารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอน ส านกงานสถตแหงชาตหมายเหต: ผลลพธจากแบบจ าลองทางเศรษฐมตหลงจากคมปจจยหลายๆ อยางใหคงท อาท รายได จ านวนครวเรอน อาชพ และท าเลทอยอาศย โดยชวงของแถบสแสดงระดบความเชอมนทรอยละ 95

-2.04

-1.54

-1.04

-0.54

-0.04

-4%

-2%

0%

2%

4%

6%

8%

20-40% 40-60% 60-80% 80-100%

Hund

reds

-2.5%

-2.0%

-1.5%

-1.0%

-0.5%

0.0%

20-40% 40-60% 60-80% 80-100%

Hund

reds

10/16

ค าถามท 3: จรงหรอไมท Gen Y ใชจายมากกวาคนรนกอนๆ?

% ความแตกตางของคาใชจายรวมของครวเรอนจ าแนกตามอายเปรยบเทยบกบป 2554

-40%

-20%

0%

20%

40%

2556 2558 2560 2556 2558 2560

Hund

reds อาย0-30ป

อาย31-50ปอายมากกวา50ป

มหนแตไมมปญหา มหนและมปญหา

ทมา: ค านวณจากแบบส ารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอน ส านกงานสถตแหงชาตหมายเหต: ผลลพธจากแบบจ าลองทางเศรษฐมตหลงจากคมปจจยหลายๆ อยางใหคงท อาท รายได จ านวนครวเรอน อาชพ และท าเลทอยอาศย

11/16

ค าถามท 4: จรงหรอไมท Technology มสวนท าใหครวเรอนใชจายมากขน?

% ความแตกตางของคาใชจายของครวเรอนทใชอนเตอรเนตเทยบกบครวเรอนทไมใชอนเตอรเนต

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

1-30% 30-50% 50-70% 70-100%

Hund

reds

สดสวนสมาชกทมการใชอนเตอรเนต-10%

0%

10%

20%

30%

40%

เสอผาและของใชสวนบคคล อปกรณภายในบาน อาหารปรงในบาน

Hund

reds

% ความแตกตางของคาใชจายรายประเภทของของครวเรอนทซอของ Online เทยบกบครวเรอนทซอของ offline

ทมา: ค านวณจากแบบส ารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอน ส านกงานสถตแหงชาตหมายเหต: ผลลพธจากแบบจ าลองทางเศรษฐมตหลงจากคมปจจยหลายๆ อยางใหคงท อาท รายได จ านวนครวเรอน อาชพ และท าเลทอยอาศย

โดยชวงของแถบสแสดงระดบความเชอมนทรอยละ 95

ทมา: ค านวณจากแบบส ารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอน ส านกงานสถตแหงชาตหมายเหต: ผลลพธจากแบบจ าลองทางเศรษฐมตหลงจากคมปจจยหลายๆ อยางใหคงท อาท รายได จ านวนครวเรอน อาชพ และท าเลทอยอาศย

โดยคาใชจายอปกรณภายในบานไมมนยส าคญทางสถต

12/16

ค าถามท 5: การเพมรายไดจะแกปญหาหนครวเรอนไดหรอไม?

รายจาย74%

ภาระหน26%

รายจาย68%

ภาระหน32%

รายจาย67%

ภาระหน33%

มหนและมปญหา (61.3%)

รายจาย56%ภาระหน

11%

เงนออม33% รายจาย

48%ภาระหน14%

เงนออม38%

รายจาย41%

ภาระหน13%

เงนออม46%

มหนแตไมมปญหา (38.7%)

อาย 0-30 ป (6.2%) อาย 31-50 ป (58.0%) อาย >50 ป (35.9%)

Marginal Propensity to Consume จ าแนกตามอายเฉลยครวเรอน

หมายเหต: 1. ค านวณคา marginal propensity to consume จากการท า regression ตามหมวดรายจายตางๆ2. ตวเลขในวงเลบคอสดสวนครวเรอนตอครวเรอนทมหนทงหมด

ทมา: ค านวณจากแบบส ารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอน ส านกงานสถตแหงชาต

13/16

ค าถามท 6: ครวเรอนไทยมศกยภาพในการแกปญหาหนครวเรอนหรอไม?

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

52 54 56 58 60 53 55 57 59

มหน ไมมหน

รายจายจ าเปน + ไมจ าเปน + ภาระหน รายจายจ าเปน + ไมจ าเปน รายจายจ าเปน

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

52 54 56 58 60 53 55 57 59

มหน ไมมหน

รายจายจ าเปน + ไมจ าเปน + ภาระหน รายจายจ าเปน + ไมจ าเปน รายจายจ าเปน

หากลดรายจายไมจ าเปน (1st round effect) และน ามาทยอยจายภาระหน (2nd round effect)สดสวนครวเรอนทมปญหารายรบไมพอรายจาย

1st round effect

2nd round effect

สมมตใหลดรายจายไมจ าเปน 20%

14/16

ค าถามท 7: ครวเรอนไทยตองปรบตวมากนอยแคไหน?

% ของรายจายปจจบนทควรลดแยกตามหมวดตางๆ ส าหรบครวเรอนทมหนและมปญหาทางการเงน

39

42

49

49

54

58

73

83

0 20 40 60 80 100

การสอสาร

เหลา

หวย

บนเทง

ของใชสวนบคคล

อาหารนอกบาน

เสอผา

ทองเทยว

%

หมายเหต: ผลลพธจากแบบจ าลองทางเศรษฐมตหลงจากคมปจจยหลายๆ อยางใหคงท อาท รายได จ านวนครวเรอน อาชพ และท าเลทอยอาศย ทมา: ค านวณจากแบบส ารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอน ส านกงานสถตแหงชาต

15/16

ค าถามท 8: ท าไมการออมจงเปนเรองส าคญกวาทคด

0.40

0.42

0.44

0.46

0.48

0.50

0.52

0.54

2550 2552 2554 2556 2558 2560

GINI coefficient (คาทสงขนหมายถงเหลอมล ามากขน)

68

71

60

65

70

75

2556 2560

% share ของ ผทมสนทรพยทางการเงนสงสด 10 % แรกของประเทศตอสนทรพยทางการเงนทงหมด

ทมา: ค านวณจากแบบส ารวจภาวะเศรษฐกจและสงคมของครวเรอน ส านกงานสถตแหงชาตทมา: ส านกงานสภาพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

การมเงนออมสะสมจะท าให.....สามารถหลดพนจากความยากจน และลดปญหาความเหลอมล า

สรางโอกาสทางเศรษฐกจ เพราะเพมโอกาสการเขาถงสนเชอ

ลดโอกาสเปนหนสง และเปนหนนาน

16/16

แนวทางแกไขท ธปท. พยายามผลกดน

กอนเปนหน การเปนหนอยางเหมาะสม หลงเปนหนสงเสรมความรทางการเงนเชงรกแบบเนนกลมเปาหมาย

วยเรมท างาน (First Jobber)

• โครงการ Fin. ด We Can Do!!! กลมอาชวศกษา

• โครงการ Fin. ด Happy Life!!!

ผสมผสานระหวางนโยบายการเงน microprudential และ macroprudential policy ในการดแลใหมการกอหนอยางเหมาะสม

ปรบโครงสรางหนใหลกหนหลดพนจากวงวนหน

โครงการเพอชวยเหลอลกหนบตรเครดต/สนเชอสวนบคคลทมเจาหนหลายรายและมปญหาหนเสย (NPL) โดยขยายขอบเขตโครงการใหรวมลกหน non-bank แลวเมอ พ.ค. 62

เกณฑสนเชอบตรเครดตและสนเชอสวนบคคล (ก.ย. 60) เพอใหการกอหนอยในระดบทเหมาะสมตามรายได และลดพฤตกรรมการใชจายเกนตว

เกณฑสนเชอจ านาทะเบยนรถ (ม.ค. 62) เพอยกระดบมาตรฐานการใหบรการและการคมครองผใชบรการ รวมถงบรรเทาปญหาหนนอกระบบ

เกณฑสนเชอทอยอาศย หรอ LTV (เม.ย. 62) เพอยกระดบมาตรฐานการใหสนเชอของสถาบนการเงน ลดการเกงก าไรและดมานดเทยม ซงจะชวยดมานดจรงใหสามารถกซอทอยอาศยไดในราคาเหมาะสม

สงทอยระหวางการด าเนนการO แนวนโยบายการใหสนเชอรายยอยอยางเหมาะสม (ม.ค. 63) เพอใหสถาบนการเงนค านงถงผลกระทบทผก

อาจตกอยในภาวะหนลนพนตว โดยค านงถง affordability risk ของผกมากขนO Debt Service Ratio ไดก าหนดมาตรฐานการค านวณภาระหนตอรายได (DSR) แลว อยระหวางรอขอมล

จากสถาบนการเงนและวเคราะหในเชงลก

Thank you