สารบญบทท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม

• ศาสนาสากล 7 • ศาสนาพรามหมณฮนด 10• ศาสนาครสต 19 • ศาสนาอสลาม 26 • ศาสนาพทธ 31 • แนวขอสอบทายบท 64

บทท 2 สงคมวทยา • สงคมวทยา 68• โครงสรางทางสงคม 70 • สงคมไทย 78 • วฒนธรรมและภมปญญาไทย 79• การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรม 84• ปญหาสงคม 87 • แนวขอสอบทายบท 89

บทท 3 รฐศาสตร • รฐและการปกครอง 93• ประชาธปไตยกบเผดจการ 98• ระบบเศรษฐกจกบระบบการเมอง 104 • การมสวนรวมทางการเมอง 105 • รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย 107 • แนวขอสอบทายบท 114

บทท 4 กฎหมาย • ลกษณะของกฎหมาย 117 • ระบบกฎหมาย 119 • การแบงประเภทกฎหมาย 120 • กฎหมายลายลกษณอกษร 121 • กระบวนการยตธรรมของไทย 125

page1_1-91.indd 4 3/17/20 3:58 PM

• กฎหมายอาญา 127 • กฎหมายแพงและพาณชย 132 • กฎหมายวาดวยทรพยสน 133 • กฎหมายวาดวยหน 135 • กฎหมายครอบครว 138 • กฎหมายวาดวยมรดก 140 • แนวขอสอบทายบท 142

บทท 5 เศรษฐศาสตร • เศรษฐศาสตร 146 • ปญหาพนฐานทางเศรษฐศาสตร 147 • กระบวนการทางเศรษฐศาสตร 148 • การเงน การธนาคาร และการคลง 159 • เศรษฐกจระหวางประเทศ 166 • องคกรเศรษฐกจระหวางประเทศ 171 • กลมการคาเสร 172 • การพฒนาเศรษฐกจ 172 • กจกรรมทางเศรษฐกจในประเทศ 175 • ปญหาเศรษฐกจและการคมครองผบรโภค 178 • แนวขอสอบทายบท 181

บทท 6 ประวตศาสตร • ศกราชและการเทยบศกราช 186 • การแบงยคสมยทางประวตศาสตร 188 • หลกฐานทางประวตศาสตร 193 • ขนตอนของวธการทางประวตศาสตร 193 • ประวตศาสตรไทย 195 • ประวตศาสตรสากล 209 • ประวตศาสตรจน 219 • ประวตศาสตรอนเดย 221 • แนวขอสอบทายบท 223

page1_1-91.indd 5 3/17/20 3:58 PM

บทท 7 ภมศาสตร • เครองมอทางภมศาสตร 227 • ภมศาสตรกายภาพ 238 • ภมศาสตรประเทศไทย 254 • การจดการสงแวดลอม 266 • ภยพบตทางธรรมชาต 274 • แนวขอสอบทายบท 275

บทท 8 อาเซยน • ประเทศสมาชกอาเซยน 280 • วตถประสงค หลกการพนฐาน และโครงสรางของอาเซยน 281 • กฎบตรอาเซยน 284 • ประชาคมอาเซยน 285 • การเงนและเศรษฐกจอาเซยน 285 • ขอพพาทในอาเซยน 289 • แนวขอสอบทายบท 290

เฉลยแนวขอสอบทายบท 293

page1_1-91.indd 6 3/17/20 3:58 PM

7

บท

ท 1

บทท 1ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม

1.1 ¾×é¹°Ò¹ÈÒʹÒáÅФÇÒÁÃÙŒ·ÑèÇä»à¡ÕèÂǡѺÈÒÊ¹Ò ÈÒÊ¹Ò à´ÔÁÁÕ¤ÇÒÁËÁÒÂàËÁ×͹ÀÒÉÒÊѹʡĵ ËÁÒ¶֧ ¤íÒÊÑè§Ê͹ àÁ×èÍÂؤÊÁÑÂà»ÅÕèÂ¹ä» ¤íÒÇ‹ÒÈÒʹҡç㪌໚¹ÈѾ·�ºÑÞÞѵÔá·¹¤íÒÀÒÉÒÍѧ¡ÄÉÇ‹Ò Religion «Öè§ËÁÒ¶֧¤ÇÒÁàª×èͧ͢Á¹ØÉÂ� ÍѹÁÕËÅÑ¡¤×Í áÊ´§µŒ¹¡íÒà¹Ô áÅÐ¨Ø ÊÔé¹ÊØ ¢Í§âÅ¡ ÈÒʹÒÁռŵ‹Í¨Ôµã¨à»š¹ËÅÑ¡ ѧ¹Ñ鹶ŒÒ⨷Â�¶ÒÁ¶Ö§¤ÇÒÁËÁÒ¢ͧÈÒÊ¹Ò ãËŒÁͧËÒ¤íÒÊíÒ¤ÑÞ¤×ͤíÒÇ‹Ò¨Ôµã¨

1. ศาสนาสากล

1.2 ¨Ø´¡íÒà¹Ô´¢Í§ÈÒÊ¹Ò Ø´¡íÒà¹Ô´¢Í§ÈÒʹÒÁÕÍÂÙ‹ 2 »ÃСÒÃËÅÑ¡ ¤×Í 1. ¤ÇÒÁäÁ‹ÃÙŒËÃ×ÍÍÇÔªªÒ (ÁÙÅà˵ءÒÃà¡Ô´)

2. ¤ÇÒÁ¡ÅÑÇ (ÊÒà˵ØÊíÒ¤ÑÞ)

เทคนคเตรยมสอบ

à¹×éÍËÒËÅÑ¡¢Í§¢ŒÍÊͺã¹ÊÒÃйÕéẋ§Í͡໚¹ 2 ʋǹ·ÕèÊíÒ¤ÑÞ ¤×ÍÈÒʹÒÊÒ¡Å áÅоÃоط¸ÈÒʹÒ

¾Ø·¸ÈÒʹÒ໚¹Ê‹Ç¹·Õèà ‹¹·ÕèÊØ ¢Í§¢ŒÍÊͺ ËÒ¡ÁÕàÇÅÒ¨íÒ¡Ñ´¤ÇÃàÅ×Í¡à¡çºÊ‹Ç¹¹Õ顋͹ ËÑÇ¢ŒÍ·ÕèÍÍ¡àÂÍзÕèÊØ´¤×ÍàÃ×èͧËÅÑ¡¸ÃÃÁ

ÈÒʹÒÊҡŤÇÒÁÃÙŒ¾×é¹°Ò¹à¡ÕèÂǡѺÈÒʹҾÃÒËÁ³�ÎÔ¹´Ù ÈÒʹҤÃÔʵ� ÈÒʹÒÍÔÊÅÒÁ ºÒ§»‚ÍÒ¨ÁÕÈÒʹÒહáÅÐÈÒʹҫԡ¢�à¾ÔèÁÁÒ´ŒÇÂ

70%

30%

ÍÇÔªªÒ

Á¹ØÉÂ�

¤ÇÒÁ¡ÅÑÇ

à¡Ô´ÈÒʹÒ

page1_1-91.indd 7 3/19/20 1:01 AM

8

บท

ท 1

1.3 องคประกอบและประเภทของศาสนา 1. องคประกอบทส�าคญของศาสนา ประกอบดวย ศาสดา ศาสนธรรม ศาสนสถาน

ศาสนบคคล ศาสนกชน และศาสนพธ

นอกจากองคประกอบหลก 2 ประการขางตนแลวยงมองคประกอบรอง ไดแก ปญญาและความเลอมใสศรทธา คอสมองของเราทชวยกลนกรองจนเกดความเลอมใสศรทธานนเอง

ขอคำวรร

ความไมรคอองคประกอบทส�าคญทสดในบรรดาจดก�าเนดของศาสนา ถาขอสอบถามวา ระหวางความไมรกบความกลว สองประการนประการใดเกดกอน? ใหนกถงความเปนจรงวา เมอเราเกดความลงเล สงสย หรอความไมร สมองของเราจะจนตนาการไปในทางทดและไมด หากไปในทางทไมด สงทจะเกดตามมากคอ ความรสกกลว ดงนนความไมรจงเกดกอน

ขอคำวรร

ขอสอบสวนนชอบถามในลกษณะวา ในองคประกอบทงหมดของศาสนา องคประกอบขอใดส�าคญทสด ค�าตอบกคอ ศาสนธรรมหรอหลกค�าสอน หรอถามวาองคประกอบขอใดทไมปรากฏในปจจบน ค�าตอบกคอ ศาสดา

ศาสนาพราหมณฮนด เปนศาสนาทมองคประกอบไมครบ โดยไมมศาสดา เพราะยกใหพระเจาเปนผสราง ซงไดสะทอนแนวความคดแบบเทวนยม เรองนกถกน�ามาเปนขอสอบเชนกน

นอกจากนขอสอบแนวองคประกอบศาสนายงถกน�ามาเปรยบเทยบกบสงตางๆ ในชวตประจ�าวน เชน เปรยบเทยบกบตนไม รางกาย คอมพวเตอร เชน ถาเคสโทรศพทมอถอเปรยบเสมอนพธกรรมในศาสนาแลว หลกค�าสอนจะเปรยบไดกบอะไรในโทรศพทมอถอ ค�าตอบกคอ ระบบปฏบตการนนเอง

page1_1-91.indd 8 3/17/20 3:58 PM

9

บท

ท 1

2. ประเภทของศาสนา

อสลาม

ครสต พราหมณฮนด

เชน

พทธ

อเทวนยม

ประเภทของศาสนา

เทวนยม (นยมในเทวะ/เทพ)

เอกเทวนยม (นบถอพระเจาองคเดยว)

พหเทวนยม (นบถอพระเจาหลายองค)

ขอคำวรร

ศาสนาพทธเชอวามเทพ แตไมเชอวาเทพจะสามารถก�าหนดชะตาชวตมนษยได

page1_1-91.indd 9 3/17/20 3:58 PM

10

บท

ท 1

จดเดนของศาสนา เปนศาสนาทไมปรากฏศาสดา เกาแกทสดในโลก เกดในชมพทวป

สญลกษณของศาสนา

สญลกษณโอม (อะ + อ + มะ)

อะ = พระศวะหรอพระอศวร อ = พระวษณหรอพระนารายณมะ = พระพรหม เรยกรวมวา “ตรมรต”

จดมงหมายของศาสนา

การไปรวมกบปรมาตมน บรรลโมกษะ ศาสนาพราหมณฮนดมความเชอ เรอง “วญญาณใหญ” หรอ “วญญาณสากล” ทเรยกวา “ปรมาตมน” โดยมความเชอวาเมอหลดพนจากการเวยนวายตายเกดแลวจะตองกลบไปรวมกบปรมาตมน ซงถอวาเปนความยดมนถอมนทไมพบ ในศาสนาอน และยงตรงขามกบศาสนาพทธอยางสนเชง เพราะ ศาสนาพทธเชอวาการหลดพนจากการเวยนวายตายเกดคอการนพพาน เปนอนตตา ไมสามารถจบตองได

2.1 ขอมลทวไปของศาสนาพราหมณฮนด

2. ศาสนาพราหมณฮนด

page1_1-91.indd 10 3/19/20 1:02 AM

11

บท

ท 1

2.2 ความเปนมาของศาสนาพราหมณฮนด

ยคฮนดหรอยคปรชญา แขงขนกบศาสนาพทธ เชน สอนเรองวญญาณ การกลบไปรวมกบ ปรมาตมน เวยนวายตายเกด กวาจะบรรล โมกษะ มความเชอเรองทรรศนะ 6

• แบงแยกเปน 2 ฝาย เพอปองกนการรวม ชาตพนธ ท�าใหเกดระบบวรรณะขน 1. ชาวอารยนดงเดม ไดแก ดราวเดยน และมลกขะ 2. ชาวอารยนอพยพ มการออกเสยงเพยน เปน Indus (อนดส) และเพยนเปน Hindu (ฮนด) ในทสด• นบถอเทพเจาหลากหลาย ยกยองธรรมชาต เปนเทพเจา

ยคอารยน

• มการจดระเบยบเทพเจาตามแบบแผน ซงแบงเทพเจาเปน 3 กลม ไดแก บนโลก อากาศ และสวรรค พระอนทร ไดรบการยกยองมากทสดในยคน• พราหมณไดรบการยกยอง และเกดคมภร พระเวท 3 เลม• ไมมการใชตวอกษร ใชการจดจ�า เรยกวา มขปาฐะ

ยคพระเวท ยคฮนด

เปนยคทพราหมณเรองอ�านาจ ยกยองพระศวะและพระนารายณ ให ศกดเสมอ พระพรหม จงเรยกรวมกนวาตรมรต มความเชอ วาพระพรหมสรางมนษย ซงวรรณะตางๆ แบงภาคมาจากพระองค คอ

ปาก พราหมณ แขน กษตรย สะโพก แพศย เทา ศทร

ยคพราหมณะ

page1_1-91.indd 11 3/17/20 3:58 PM

12

บท

ท 1

2.3 นกายของศาสนาพราหมณฮนด

2.4 คมภรของศาสนาพราหมณฮนด คมภรทกลาวถงม 2 ประเภท ไดแก คมภรศรตและ คมภรสมฤต

พรหม

ตรงกน

วษณ

นบถอ พระวษณ (นารายณ)ไวษณพ

ศว

นบถอ พระศวะ (อศวร)ไศวะ

จ�าเองชายาเทพเจา

พระสรสวด (ชายาพระพรหม)

พระลกษม (ชายาพระวษณ)

พระอมา (ชายาพระศวะ)

ศกต (ศกตะ)

นบถอ พระพรหม

ย

ส

อา

เกา

ใหม

คมภรศรต(พระเวท) = ไดยน/ไดฟงมาจากพระเจา เปลยนแปลงแกไขไมได

ไดรบการยอมรบ

=ไตรเพท

ฤคเวท

ยชรเวท

สามเวท

อาถรรพเวท

เกาแกสด ออนวอนเทพเจา

บวงสรวง บชายญ

ถวายน�าโสมแดพระอนทร บทสวดรอยกรอง 1,549 บท

ขบกลอมเทพ

เวทมนตร คาถาอาคม ไมไดรบการยอมรบเกดยคพราหมณะ

page1_1-91.indd 12 3/17/20 3:58 PM

64

แนำ

วข

อส

อบ

บท

ท 1

แนำวขอสอบบทท 1ศาสนำา ศลธรรม จำรยธรรม

1 หากปราศจาก “ความเชอ” สงใดของศาสนาจะระบไมได 1. ศาสดา 2. หลกค�าสอน 3. รปเคารพ 4. พธกรรม 5. ประเภท

2 ขอใดไมสมพนธกบภาวะทพฒนาแลวตามหลกการของพระพทธศาสนา 1. ณเดชมความปรารถนาดพรอมจะชวยเหลอผอน มความอดทน และปลอยวาง-กายภาวนา 2. เฟรนเลอกทจะฟงในสงทควรฟง-กายภาวนา 3. นกกเปนคนเรยบรอย รกษาระเบยบวนยของสงคม ปรบตวอยรวมกบบคคลอนได-สลภาวนา 4. เอกเปนคนมความเมตตากรณา-สลภาวนา 5. บอลลนสามารถรและเขาใจสงทงหลายไดตามความเปนจรง-ปญญาภาวนา

3 หลกธรรมใดตอไปนเนนทฤษฎทสงผลตอเนองถงความเปนเหตและเปนผล 1. อรยสจ 4 2. วมตต

3. ปฏจจสมปบาท 4. ธรรมนยาม 5. อปาทาน 4

4 ขอใดนยามการปกครองสมยจอมพล สฤษด ธนะรชต และการปกครองสมยทกษณ ชนวตร ตามหลกการพระพทธศาสนาไดอยางถกตอง 1. สมยจอมพล สฤษด ธนะรชต เปนโลกาธปไตย สมยทกษณ ชนวตร เปนอตตาธปไตย 2. ทงสองสมยลวนเปนโลกาธปไตย 3. สมยจอมพล สฤษด ธนะรชต เปนอตตาธปไตย สมยทกษณ ชนวตร เปนธรรมาธปไตย 4. สมยจอมพล สฤษด ธนะรชต เปนอตตาธปไตย สมยทกษณ ชนวตร เปนโลกาธปไตย 5. ทงสองสมยลวนเปนอตตาธปไตย

page1_1-91.indd 64 3/17/20 3:59 PM

65

แน

วข

อส

อบ

บท

ท 1

5 ศาสนาใดมความเชอเรองนรกสวรรค ใกลเคยงกน 1. ศาสนาครสต-ศาสนาอสลาม 2. ศาสนาพทธ-ศาสนาครสต 3. ศาสนาซกข-ศาสนาอสลาม 4. ศาสนาพราหมณฮนด-ศาสนาพทธ 5. ศาสนาพราหมณฮนด-ศาสนาซกข

6 ขอใดกลาวไมถกตองเกยวกบวนส�าคญในศาสนาพทธ 1. นายเอถวายผาอาบน�าฝนในวนขน 15 ค�า เดอน 8 2. นายบทอดกฐนในวนแรม 5 ค�า เดอน 12 3. นายซทอดกฐนในวนลอยกระทง 4. นายดทอดผาปาในวนเกดของตวเอง 5. นายอเวยนเทยน 4 ครงตอป

7 เหตการณส�าคญในพทธกาลเปรยบเทยบกบเหตการณทางการเมองการปกครองไทยปจจบน ขอใดไมเขาพวก 1. วนวสาขบชา-การประกาศใชรฐธรรมนญ 2. วนอาสาฬหบชา-วนเลอกตง 3. วนมาฆบชา-การประชมรฐสภา 4. วนออกพรรษา-การท�าประชาพจารณ 5. วนเขาพรรษา-วนเปดประชมสภา

8 ขอใดกลาวไมถกตองเกยวกบอรยสจ 4 1. การสอบผานในอนาคตคอธรรมทตองบรรล 2. เมอนกเรยนสอบตก สงแรกทตองนกถงคอก�าหนดละเวน 3. ความทกขทเกดขนจากการสอบตก นกเรยนตองก�าหนดร 4. การเตรยมตวแกไขเพอไมใหสอบตกอก นกเรยนตองเจรญเอามาใสตว 5. ความเสยใจทตามมา นกเรยนก�าหนดใหมนบรรล

9 ขอใดกลาวถงเรองกรรมในศาสนาตางๆ ไมถกตอง 1. ศาสนาพทธรบความเชอเรองกรรมมาจากศาสนาพราหมณฮนด 2. ทงพราหมณฮนดและพทธ กรรมลวนเกดขนจากการกระท�า 3. ศาสนาอสลามมความเชอเรองกรรมท ใกลเคยงกนกบศาสนาอน คอเรองวนพพากษาโลก 4. ศาสนาครสตไมมความเชอเรองกรรมเหมอนศาสนาอนๆ 5. เรองของกรรมเปนกฎธรรมชาตขอหนงของศาสนาพทธ

page1_1-91.indd 65 3/17/20 3:59 PM

293

เฉล

ยบ

ทท

1

เฉลยศาสนา ศลธรรม จรยธรรม

ขอ 1 ตอบ 5หากปราศจาก “ความเชอ” จะไมสามารถระบประเภทของศาสนาไดศาสนาแบงออกเปนเทวนยมและอเทวนยม โดยเทวนยมยงแบงยอยไดอก คอ เอกเทวนยม

(การนบถอพระเจาองคเดยว) และพหเทวนยม (การนบถอพระเจามากกวาหนงองค) ซงทงหมดลวนมาจากความเชอเปนส�าคญ

ขอ 2 ตอบ 1ความปรารถนาดจะชวยเหลอผอน ความอดทนและปลอยวางเปนการพฒนาดานจต จดเปน

จตตภาวนา ไม ใชกายภาวนา ตองเขาใจกอนวาภาวะทพฒนาแลวตามหลกศาสนานนหมายถงภาวนา 4 ซงประกอบดวย

1. กายภาวนา คอ การพฒนาดานรางกาย2. สลภาวนา คอ การพฒนาดานความประพฤต3. จตตภาวนา คอ การพฒนาดานจตใจ4. ปญญาภาวนา คอ การพฒนาปญญาใหเขาใจและรบรทกอยางตามความจรง

ขอ 3 ตอบ 3ปฏจจสมปบาทเปนกฎธรรมชาต แสดงกระบวนการเกดและกระบวนการดบทกขกระบวนการเกด เรยกวา สมทยวาร ตรงกบสมทยในอรยสจ 4 เปนกระบวนการทควรตองละเวน

สวนกระบวนการดบ เรยกวา นโรธวาร ตรงกบนโรธในอรยสจ 4 เปนกระบวนการทควรตองบรรลกระบวนการดงกลาวเนนกระบวนการทางการคด เปนทฤษฎ มความใกลเคยงกบอรยสจ 4 มาก

แตกตางกนตรงทอรยสจ 4 นนจะเนนกระบวนการในทางปฏบตมากกวา

ขอ 4 ตอบ 4อธปไตย 3 ของหลกการพระพทธศาสนา แบงออกเปน1. อตตาธปไตย คอ การปกครองทยดตนเองหรอคนคนเดยวเปนหลก2. โลกาธปไตย คอ การปกครองทยดคนสวนใหญเปนส�าคญ3. ธรรมาธปไตย คอ การยดหลกเหตผลและความถกตองตามหลกการพระพทธศาสนา

Page3_146-318.indd 293 3/19/20 12:23 AM

294

เฉล

ยบ

ทท

1

การปกครองสมยจอมพล สฤษด ธนะรชต เปนรปแบบทนกวชาการใหนยามไววาเผดจการพอขนอปถมภ จงตรงกบหลกอตตาธปไตยทยดตนเองเปนส�าคญ สวนสมยทกษณ ชนวตรนน เนองจากเปนนายกรฐมนตรทมาจากการเลอกตงของประชาชน กคอเสยงสวนใหญ จงตรงกบโลกาธปไตยหรอประชาธปไตย

ขอ 5 ตอบ 2ศาสนาพทธและศาสนาครสตมความเชอเรองนรกสวรรค ใกลเคยงกน ศาสนาพทธเชอวาหากท�าด

เมอตายไปแลวจะไดไปอยบนสวรรค ถาท�าไมดกจะตกนรก สวนศาสนาครสตนนมความเชอวา ถาท�าดกจะไดไปอย ในอาณาจกรของพระเจา ถาท�าไมดกจะตกนรกเชนเดยวกน

ขอ 6 ตอบ 2ตองเขาใจกอนวาการทอดกฐนนนจะท�าไดหลงออกพรรษา ตงแตวนแรม 1 ค�า เดอน 11 จนถง

วนขน 15 ค�า เดอน 12 เทานน ดงนนวนแรม 5 ค�า เดอน 12 จงไมอย ในชวงทอดกฐนขอท 1 ถวายผาอาบน�าฝนในวนขน 15 ค�า เดอน 8 สามารถกระท�าได เพราะยงอย ในชวง

1 เดอนกอนเขาพรรษา (วนขน 15 ค�า เดอน 8 เปนวนอาสาฬหบชา ซงเปนวนกอนเขาพรรษา 1 วน)ขอท 3 การทอดกฐนในวนลอยกระทง สามารถกระท�าได เพราะวนลอยกระทง (วนขน 15 ค�า

เดอน 12) เปนวนสดทายทสามารถทอดกฐนไดขอท 4 การทอดผาปาในวนเกดของตวเอง สามารถกระท�าได เพราะการทอดผาปาท�าไดตลอดป

ไมไดระบวนขอท 5 หลายคนอาจจะคดวาขอนผด แตทจรงแลวการเวยนเทยน สามารถกระท�าได 4 วน คอ

วนมาฆบชา วนวสาขบชา วนอาสาฬหบชา และวนอฏฐมบชา

ขอ 7 ตอบ 2วนอาสาฬหบชา-วนเลอกตงไมเขาพวกมากทสดเมอเทยบกบขออน เพราะวนอาสาฬหบชาเปนวน

ทพระพทธองคทรงแสดงธรรมตรสร เรยกวา ธมมจกกปปวตตนสตร ถาเปรยบเทยบจะเหมอนกบวนทรฐบาลแถลงนโยบายมากกวา

ขอท 1 วนวสาขบชาเปนวนทพระพทธเจาประสต ตรสร และปรนพพาน พระองคตรสรอรยสจ 4 ความจรงอนประเสรฐ ซงเปรยบเสมอนธรรมนญส�าคญของศาสนา จงคลายกบวนประกาศใชรฐธรรมนญเปนครงแรก

ขอท 3 วนมาฆบชาเปนวนทพระสงฆมาประชมพรอมกน 1,250 รป จงใกลเคยงกบการประชมรฐสภา

Page3_146-318.indd 294 3/19/20 12:23 AM