คํานําkrukird.com/55111.pdf · 2016-02-25 · UTQ-55111...

U T Q - 5 5 1 1 1 ว ท ย า ศ า ส ต ร ร ะ ด บ ม ธ ย ม ศ ก ษ า ต อ น ต น

1 | ห น า

คานา

เอกสารหลกสตรอบรมแบบ e-Training วทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน เปนหลกสตรฝกอบรมภายใตโครงการพฒนาหลกสตรและดาเนนการฝกอบรมคร ขาราชการพลเรอนและบคลากรทางการศกษาดวยหลกสตรฝกอบรมแบบ e-Training สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยความรวมมอของสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เพอพฒนาผบรหาร ครและบคลากรทางการศกษาใหสอดคลองกบความตองการขององคกร โดยพฒนาองคความร ทกษะทใชในการปฏบตงานไดอยางมคณภาพ โดยใชหลกสตรและวทยากรทมคณภาพ เนนการพฒนาโดยการเรยนรดวยตนเองผานเทคโนโลยการสอสารผานระบบเครอขายอนเทอรเนต สามารถเขาถงองคความรในทกททกเวลา

สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

หวงเปนอยางยงวาหลกสตรอบรมแบบ e-Training วทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน จะสามารถนาไปใชใหเกดประโยชนตอการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาตามเปาหมายและวตถประสงคทกาหนดไว ทงนเพอยงประโยชนตอระบบการศกษาของประเทศไทยตอไป


2 | ห น า

สารบญ

คานา 1 หลกสตร “วทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน” 3 รายละเอยดหลกสตร 4 คาอธบายรายวชา 4 วตถประสงค 4 สาระการอบรม 4 กจกรรมการอบรม 5 สอประกอบการอบรม 5 การวดผลและประเมนผลการอบรม 5 บรรณานกรม 5 เคาโครงเนอหา 8 ตอนท 1 หลกสตร และสาระการเรยนร 14 ตอนท 2 การพฒนาคณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนร 27 ตอนท 3 การจดกจกรรมการเรยนร 33 ตอนท 4 สอและแหลงเรยนร 42 ตอนท 5 การวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร 47 ใบงานท 1.1 55 ใบงานท 1.2 56 ใบงานท 1.3 57 ใบงานท 2.1 59 ใบงานท 2.2 60 ใบงานท 2.3 62 ใบงานท 3.1 63 ใบงานท 3.2 64 ใบงานท 4 65 ใบงานท 5 66 แบบทดสอบกอนเรยน/หลงเรยนหลกสตร 67


3 | ห น า

หลกสตร วทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน

รหส UTQ-55111 ชอหลกสตรรายวชา วทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน วทยากร

อ.ดร.วชราภรณ แกวด โรงเรยนสาธตจฬาลงกรณมหาวทยาลย (ฝายมธยม) อ.พรเทพ จนทราอกฤษฎ โรงเรยนสาธตจฬาลงกรณมหาวทยาลย (ฝายมธยม)

ผทรงคณวฒตรวจสอบเนอหา ดร.พเชฏษ จบจตต สานกวชาการและมาตรฐานการศกษา สพฐ. ดร.สทธดา จารส สานกวชาการและมาตรฐานการศกษา สพฐ. ดร.ลอชา ลดาชาต สานกวชาการและมาตรฐานการศกษา สพฐ. รศ.ดร.พมพพนธ เดชะคปต ขาราชการบานาญ อาจารยพเศษ คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย รศ. พเยาว ยนดสข ขาราชการบานาญ อาจารยพเศษ คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย


4 | ห น า

รายละเอยดหลกสตร

คาอธบายรายวชา ศกษาองคประกอบสาคญของหลกสตรวทยาศาสตร การจดทาหลกสตรรายวชาวทยาศาสตร

เขาใจเปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตร การวเคราะหคณลกษณะผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร มความรความเขาใจในหลกการจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร รปแบบการสอนวทยาศาสตรทสาคญ: วงจรการเรยนร 5E (5E Learning Cycle) การเรยนรทใชแบบจาลองเปนฐาน (Model-Based Learning) การนาสอและแหลงเรยนรไปใชในการจดการเรยนรวทยาศาสตร ตลอดจนการวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร วตถประสงค

เพอใหผเขารบการอบรมสามารถ 1. อธบายความสาคญของหลกสตรวทยาศาสตรในการนาไปสการจดการเรยนรวทยาศาสตร 2. อธบายความสมพนธของแตละองคประกอบสาคญของหลกสตรวทยาศาสตร 3. อธบายกระบวนการจดทาหลกสตรรายวชาวทยาศาสตร 4. ออกแบบการจดการเรยนรรายวชาวทยาศาสตรเพอสงเสรมใหผเรยนมคณลกษณะตาม

มาตรฐานการเรยนรได 5. ระบหลกการจดการเรยนรวทยาศาสตรทเนนการสบสอบ (Inquiry-Based Learning) 6. ระบแนวคดหรอทฤษฎการเรยนร วตถประสงค และขนตอนการสอนของรปแบบการเรยน

การสอนวงจรการเรยนร 5E 7. ระบแนวคดหรอทฤษฎการเรยนร วตถประสงค และขนตอนการสอนของการเรยนรทใช

แบบจาลองเปนฐาน (Model-Based Learning) 8. อธบายหลกการเลอกและใชสอและแหลงเรยนรเพอใชจดการเรยนรวทยาศาสตรอยางม

ประสทธภาพได 9. อธบายความสาคญของการวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร 10. วางแผนการออกขอสอบประเภทตางๆ ได

สาระการอบรม

ตอนท 1 หลกสตร และสาระการเรยนร ตอนท 2 การพฒนาคณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนร ตอนท 3 การจดกจกรรมการเรยนร ตอนท 4 สอและแหลงเรยนร ตอนท 5 การวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร


5 | ห น า

กจกรรมการอบรม 1. ทาแบบทดสอบกอนการอบรม 2. ศกษาเนอหาสาระการอบรมจากสออเลกทรอนกส 3. ศกษาเนอหาเพมเตมจากใบความร 4. สบคนขอมลเพมเตมจากแหลงเรยนร 5. ทาใบงาน/กจกรรมทกาหนด 6. แสดงความคดเหนตามประเดนทสนใจ 7. แลกเปลยนเรยนรระหวางผเขารบการอบรมกบวทยากรประจาหลกสตร 8. ทาแบบทดสอบหลงการอบรม

สอประกอบการอบรม

1. บทเรยนอเลกทรอนกส 2. ใบความร 3. วดทศน 4. แหลงเรยนรทเกยวของ 5. กระดานสนทนา (Web board) 6. ใบงาน 7. แบบทดสอบ

การวดผลและประเมนผลการอบรม

วธการวดผล 1. การทดสอบกอนและหลงอบรม โดยผเขารบการอบรมจะตองไดคะแนนการทดสอบหลง

เรยนไมนอยกวา รอยละ 70 2. การเขารวมกจกรรม ไดแก สงงานตามใบงานทกาหนด เขารวมกจกรรมบนกระดาน

สนทนา บรรณานกรม การศกษาชนพนฐาน, สานกงาน. กระทรวงศกษาธการ. (2552). แนวทางการบรหารจดการหลกสตร

ตามหลกสตรหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณแหงประเทศไทย.

กดานนท มลทอง. (2531). เทคโนโลยการศกษารวมสมย. กรงเทพฯ: ภาควชา โสตทศนศกษาคณะครศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

โกเมศ นาแจง. (2554). ผลของการจดการเรยนการสอนโดยใชMCISทมตอ ความสามารถในการสรางแบบจาลอง ทางวทยาศาสตรและมโนทศนเรองกฎการเคลอนท และแบบของการเคลอนท ของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย

จรยา เหนยนเฉลย. (2538). สอการสอนเทคโนโลยการศกษา. กรงเทพฯ: สานกพมพศนยสงเสรมกรงเทพ.


6 | ห น า

ทรปลกปญญา. (2555). คลงความร: วดทศน เรอง การทดสอบความเปน กรด-เบส ของสารในชวตประจาวน. จากเวบไซต: http://www.trueplookpanya.com/ new/cms_detail/knowledge/10351-018199/ [สบคนเมอ วนท 7 กนยายน 2556]

พมพนธ เดชะคปต. (2548). วธวทยาการสอนวทยาศาสตรทวไป. กรงเทพฯ: พฒนาคณภาพวชาการ.

วารนทร รศมพรหม. (2531). .สอการสอนเทคโนโลยทางการศกษาและการสอนรวมสมย. กรงเทพฯ: โรงพมพชวนพมพ.

วชาการ, กรม. กระทรวงศกษาธการ. (2544). หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพมหานคร: โรงพมพการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

วชาการ, กรม. กระทรวงศกษาธการ. (2545). เอกสารประกอบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 คมอการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

วชาการ, กรม. กระทรวงศกษาธการ. (2551). ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

วชาการ, กรม. กระทรวงศกษาธการ. (2551). ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง กลมสาระการ เรยนร วทยาศาสตร หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

วชาการ, กรม. กระทรวงศกษาธการ. (2551). นยามศพทหลกสตร หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

วชาการ, กรม.กระทรวงศกษาธการ. (2551). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. (2555). การวดผลประเมนผลวทยาศาสตร. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน.

สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. (2556). ตวอยางการจดทาคาอธบายรายวชา ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. http://www.ipst.ac.th/web/images/stories/files/Curriculum/des_secondscience.pdf [วนทสบคน 28 สงหาคม 2556]

สโทยธรรมมาธราช, มหาวทยาลย. (2547). เอกสารการสอนชดวชาการสอนวทยาศาสตร หนวยท 1-7. กรงเทพมหานคร: สานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช.

Alberta Education. (2013). Inquiry Based learning. Available from: [September, 1 2013] Alberta learning. (2004). Focus on Inquiry. Available from: http://lrc.learning.gov.ab.ca.

[August, 28 2013] American Association for the Advancement of Science (AAAS). (1990). Science for All

Americans: Project 2061.[online] Available from: http://www.project2061.org/ publications/sfaa/online/intro.htm [August 11, 2010]


7 | ห น า

Baek, H. et al. (2010). Engaging Elementary Student in Scientific Modeling. Paper Buck Institute for Education. (2013). What is PBL? Available from:

http://www.bie.org/about/what_is_pbl [September, 1 2013] Cotterman, M.E. (2009). The Development of Pre-service Elementary Teachers’

Pedagogical Content Knowledge for Scientific Modeling. Degree of Master of Science. Wright State University. Design-Based Learning to Innovate STEM Education. Available from: https://gse-it.stanford.edu/research/project/dbl [September, 1 2013]

Galileo. (2013). What is Inquiry. Available from: http://galileo.org/teachers/designing- Harrison, A.G. and Treagust, D.F. (2000). A typology of school science models.

International Journal of Science Education 22, 9: 1011-1026. http://teachinquiry.com/index/Introduction.html [ August,28 2013] learning/articles/what-is-inquiry/[ August,28 2013]

Llewerllyn, D. (2005). Teaching High School Science through Inquiry: A case study approach. CA: Corwin Press.

National Center for Mathematics and Science. (2002). Explanatory Models in Science. National Research Council. (1996). National Science Educational Standards. Office of Innovation and Technology, Stanford Graduate School of Education. (2012).

presented at National Association for Research in Science Teaching. Samford University. (2009). Background of Problem-Based Learning .Available from:

http://www.samford.edu/ctls/archives.aspx?id=2147484113 [September, 1 2013] Stephenson, N. (n.d.). Introduction to Inquiry Based Learning. Available from: The Board of Regents of the University of Wisconsin System.[online]. 159 Available

from: http://ncisla.wceruw.org/muse/MODELS/index.html[July 23, 2010] The University of California Museum of Paleontology, Berkeley, and the Regents of

the University of California. (2013). Understand Science. Aviable from: http://undsci.berkeley.edu/article/whatisscience_01 [ August, 28 2013]

Washington, DC: National Academy Press. Wikipedia. (2013). Natural Science. http://en.wikipedia.org/wiki/Natural_science[

August, 28 2013]


8 | ห น า

หลกสตร UTQ-55111 วทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน

เคาโครงเนอหา ตอนท 1 หลกสตร และสาระการเรยนร

เรองท 1.1 ทาไมตองเรยนวทยาศาสตร เรองท 1.2 องคประกอบสาคญของหลกสตรวทยาศาสตร เรองท 1.3 การจดทาหลกสตรรายวชาวทยาศาสตร แนวคด 1. วทยาศาสตรเปนสงทอยรอบตวของมนษย ไมวาจะเปนเรองเรองใกลตวเชนการทางานของรางกาย หรอเรองไกลตวเชนหวงอวกาศ วทยาศาสตรเกยวของทกคนทงในชวตประจาวนและการทางาน การดาเนนกจกรรมตางๆ ตงแตตนนอนจนถงเขานอนลวนเกยวของกบวทยาศาสตรทงสน ความรทางวทยาศาสตรนาไปสการพฒนาสงอานวยความสะดวกใหแกมนษย วทยาศาสตรชวยพฒนาวธคด ความสามารถ และทกษะหลายประการ เชน การคดอยางเปนเหตเปนผล ทกษะคนควาหาคาตอบในสงทสงสย การคดสรางสรรค ความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ รวมทงการตดสนใจโดยใชขอมลทหลากหลายและมประจกษพยานทตรวจสอบได ดงนนการเรยนรวทยาศาสตรจงมความสาคญและจาเปนสาหรบทกคน เพอใหรและเขาใจปรากฏการณทางธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางขน สามารถดารงชวตทามกลางสงคมทมการเปลยนแปลงไดอยาง ปกตสข 2. การจดการเรยนรวทยาศาสตรในระดบสากลจากปฏรปวทยาศาสตรศกษาของสหรฐอเมรกานน มงใหประชาชนอเมรกนทกคนรวทยาศาสตร (Scientific Literacy) โดยมความรความเขาใจในวทยาศาสตร มทกษะและวถการคดทสาคญจาเปนตอดารงชวตในโลกทรายลอมดวยวทยาศาสตรและเทคโนโลย

3. การจดการเรยนรวทยาศาสตรในประเทศไทยมงใหผเรยน มความรความเขาใจหลกการและทฤษฎพนฐานทางวทยาศาสตร มทกษะในการศกษาคนควาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย มกระบวนการคด การจนตนาการ มความสามารถในการแกปญหา การสอสารทางวทยาศาสตร และการตดสนใจโดยใชหลกฐานเชงประจกษ ตระหนกถงความสมพนธระหวางวทยาศาสตรและเทคโนโลย มความรความเขาใจในธรรมชาตของวทยาศาสตร ขอบเขตและขอจากดทางวทยาศาสตร มจตวทยาศาสตร มคณธรรม จรยธรรมในการใชวทยาศาสตรใหเกดประโยชนตอสงคมและการดาดงชวตอยางสรางสรรค

4. หลกสตรวทยาศาสตรเปนเครองกาหนดทศทางใหการจดการเรยนรวทยาศาสตรในแตละระดบการศกษาใหเปนไปตามความมงหมายของการศกษาวทยาศาสตรของประเทศ การเรยนรวทยาศาสตรชวยใหผเรยนพฒนาความสามารถและทกษะการคดสาคญ ซงไดแก การคดวเคราะห การคดอยางมเหตผล การคดสรางสรรค การตดสนใจโดยใชหลกฐานเชงประจกษ การแกปญหาอยางเปนระบบ เปนตน

5. หลกสตรวทยาศาสตรในระดบมธยมศกษามงหวงใหผเรยนมความรความเขาใจในหลกการ ทฤษฎพนฐานทางวทยาศาสตร มทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะสาคญตางๆ


9 | ห น า

และเจตคตทางวทยาศาสตร รวมทงเชอมโยงความร ทกษะ และเจตคตทางวทยาศาสตรดงกลาวในการแสวงหาความรและแกปญหาอยางหลากหลาย

6. องคประกอบสาคญของหลกสตรวทยาศาสตรทนาไปสการพฒนาผเรยนใหมความร ความสามารถ ทกษะ และคณลกษณะทางวทยาศาสตรตามเกณฑหรอกรอบมาตรฐานเดยวกน รวมทงนาไปสการจดการเรยนรวทยาศาสตรของประเทศใหเปนไปในทศทางเดยวกนนน ไดแก สาระ มาตรฐานการเรยนร ตวชวด และสาระการเรยนรแกนกลาง

7. สาระเปนกรอบเนอหาสาคญทกาหนดใหผเรยนเรยนรในหลกสตรวทยาศาสตร มาตรฐานการเรยนร เปนสงทหลกสตรวทยาศาสตรคาดหวงใหผเรยนร ปฏบตได และมคณลกษณะหลงจากสาเรจการศกษาระดบมธยมศกษา ในแตละมาตรฐานการเรยนรประกอบดวยตวชวดทคาดหวงใหผเรยนเกดการเรยนรในแตละชนป และสาระการเรยนรแกนกลางทระบประเดนเนอหาในแตละตวชวด

8. สาระทกาหนดไวในหลกสตรวทยาศาสตรมจานวน 8 สาระ คอ (1) สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต (2) ชวตกบสงแวดลอม (3) สารและสมบตของสาร (4) แรงและการเคลอนท (5) พลงงาน (6) กระบวนการเปลยนแปลงของโลก (7) ดาราศาสตรและอวกาศ และ (8) ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย มาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตรมจานวน 13 มาตรฐาน

9. การจดทาหลกสตรวทยาศาสตรเปนกระบวนการนาความคาดหวงทตองการใหผเรยนร ปฏบตได และมจตวทยาศาสตรทระบไวในหลกสตร ไปสการปฏบตจดการเรยนรวทยาศาสตรใหแกผเรยน

10. การจดทาหลกสตรวทยาศาสตรเปนการนามาตรฐานการเรยนรและ ตวชวดทอยในแตละสาระมาวเคราะหและเรยบเรยงเปนคาอธบายรายวชาในแตละระดบชน จากนนนาไปจดทาหนวยการเรยนรและแผนการจดการเรยนรตอไป วตถประสงค

หลงจากศกษาตอนท 1 หลกสตรและสาระการเรยนรวทยาศาสตรแลว ผเขาอบรมสามารถ 1. อธบายความสาคญของการเรยนวทยาศาสตร 2. ระบเปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตรในระดบสากลและของประเทศไทย 3. อธบายความสาคญของหลกสตรวทยาศาสตรในการนาไปสการจดการเรยนร

วทยาศาสตร 4. ระบองคประกอบสาคญของหลกสตรวทยาศาสตร 5. อธบายความสมพนธของแตละองคประกอบสาคญของหลกสตรวทยาศาสตร 6. อธบายกระบวนการจดทาหลกสตรรายวชาวทยาศาสตร 7. จดทาคาอธบายรายวชา และสรางหนวยการเรยนรวทยาศาสตร


10 | ห น า

ตอนท 2 การพฒนาคณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนร

เรองท 2.1 เปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตร เรองท 2.2 คณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร เรองท 2.3 การวเคราะหคณลกษณะผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร แนวคด

1. เปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตรทสาคญ คอ ใหผเรยนเขาใจหลกการ ทฤษฎ ขอบเขต ธรรมชาต และขอจากดของวทยาศาสตร มทกษะทสาคญในการศกษาคนควาและคดคนทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย พฒนากระบวนการคดและจนตนาการ มความสามารถในการแกปญหาและการจดการ มทกษะในการสอสาร และความสามารถในการตดสนใจ ตระหนกถงความสมพนธระหวางวทยาศาสตร เทคโนโลย มวลมนษย และสภาพแวดลอมในเชงทมอทธพลและผลกระทบซงกนและกน นาความรความเขาใจในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปใชใหเกดประโยชนตอสงคมและการดารงชวต มจตวทยาศาสตร มคณธรรม จรยธรรม และคานยมในการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางสรางสรรค

2. คณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร ไดแก การสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร การแกปญหา การนาความรไปใช การสอสาร และจตวทยาศาสตร

3. มาตรฐานการเรยนรเปนกลไกสาคญในการขบเคลอนพฒนาการศกษาทงระบบ สะทอนแนวทางในการออกแบบการจดการเรยนรในแตละชนป เนองจากชวยใหผสอนทราบสงทผเรยนตองเรยนร แนวทางการสอน การวดและประเมนผล วตถประสงค

หลงจากศกษาตอนท 2 การพฒนาคณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรแลว ผเขาอบรมสามารถ

1. ระบเปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตรได 2. ระบและวเคราะหคณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตรได 3. ออกแบบการจดการเรยนรรายวชาวทยาศาสตรเพอสงเสรมใหผเรยนมคณลกษณะตาม

มาตรฐานการเรยนรได

ตอนท 3 การจดกจกรรมการเรยนร เรองท 3.1 หลกการจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรองท 3.2 รปแบบการสอนวทยาศาสตรทสาคญ: วงจรการเรยนร 5E (5E Learning Cycle)

เรองท 3.3 รปแบบการสอนวทยาศาสตรทสาคญ: การเรยนรทใชแบบจาลองเปนฐาน (Model-Based Learning)

แนวคด 1. การจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรในระดบมธยมศกษานนเนนการใหผเรยนสบ

สอบหาความร (Inquiry-Based Learning) ซงมหลกการจดกจกรรมการเรยนร ไดแก (1) การใชคาถามหรอประเดนปญหาในการขบเคลอนบทเรยน (2) การศกษาคนควาหาคาตอบดวยตนเอง


11 | ห น า

(3) การมสวนรวมในการเรยนรทงทางความคด (Mind-On) และการลงมอปฏบต (Hands-On) (4) เนนการอธบาย การใหเหตผล และการนาความรไปใช

2. การจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรเนนกระบวนการสบสอบนนสามารถจดไดหลายรปแบบหรอหลายวธการ เชน การเรยนรจากการทาโครงงาน (Project-Based Learning) การสอนโดยใชการทดลอง (Experimental Method) การสอนโดยใชศนยการเรยน (Learning Center) รวมทงมเทคนคการสอนทสนบสนนใหการจดกจกรรมการเรยนรดงกลาวมประสทธภาพ เชน การใชคาถาม การจดกลมผเรยน การสรางกาลงใจ รปแบบการสอนวทยาศาสตรเนนการสบสอบทสาคญและมการนาไปใชอยางแพรหลาย คอ วงจรการเรยนร 5E (5E Learning Cycle Model) และการจดกจกรรมการเรยนรในกรอบแนวคดใหมของการสบสอบ คอ การเรยนรทใชแบบจาลองเปนฐาน (Model-Based Learning)

3. รปแบบการเรยนการสอนวงจรการเรยนร 5E (5E Learning Cycle Model) เปนการจดการเรยนรทเนนการสบสอบ (Inquiry-Based Learning) โดยการสงเสรมใหผเรยนตงคาถามและคนควาหาคาตอบจากการลงมอปฏบตดวยตนเอง วงจรการเรยนร 5E ประกอบดวยขนตอนการสอน 5 ขนตอน คอ (1) การเราความสนใจ (Engagement) (2) การสารวจตรวจสอบ (Exploration) (3) การอธบายและลงขอสรป (Explanation) (4) การขยายความร (Elaboration) และ (5) การประเมนผล (Evaluation)

4. การเรยนรทใชแบบจาลองเปนฐาน (Model-Based Learning) เปนการจดการเรยนการเรยนรทสงเสรมใหผเรยนสรางความรความเขาใจมโนทศนวทยาศาสตรในลกษณะเชงสญลกษณทเปนแบบจาลองทางความคด (Mental Model) ผเรยนแสดงความรความเขาใจหรอประสบการณเดมโดยสรางเปนแบบจาลองเบองตน (Initial Model) และศกษา คนควาขอมล ลงมอปฏบต และแลกเปลยนหรอตรวจสอบขอมลกบผอนเพอประเมนและปรบปรงแบบจาลองทแสดงถงความรความเขาใจของตนเอง วตถประสงค หลงจากศกษาตอนท 3 การจดการเรยนรวทยาศาสตรแลว ผเขาอบรมสามารถ

1. ระบหลกการจดการเรยนรวทยาศาสตรทเนนการสบสอบ (Inquiry-Based Learning) 2. ระบแนวคดหรอทฤษฎการเรยนร วตถประสงค และขนตอนการสอนของรปแบบการ

เรยนการสอนวงจรการเรยนร 5E 3. ระบแนวคดหรอทฤษฎการเรยนร วตถประสงค และขนตอนการสอนของการเรยนรท

ใชแบบจาลองเปนฐาน (Model-Based Learning) 4. ออกแบบกจกรรมการเรยนเรยนรตามรปแบบการเรยนการสอนวงจรการเรยนร 5E 5. ออกแบบกจกรรมการเรยนเรยนรตามขนตอนการสอนของการเรยนรทใชแบบจาลองเปนฐาน


12 | ห น า

ตอนท 4 สอและแหลงเรยนร เรองท 4.1 สอและแหลงการเรยนรทสาคญในการจดการเรยนรวทยาศาสตร เรองท 4.2 การนาสอและแหลงเรยนรไปใชในการจดการเรยนรวทยาศาสตร แนวคด

1. สอและแหลงเรยนรเปนสวนสาคญทชวยใหผเรยนเกดความร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และจตวทยาศาสตร ซงสอแตละประเภทมประสทธภาพและขอจากดทแตกตางกน โดยทวไปจะแบงเปน 5 ประเภท ไดแก 1.อปกรณการทดลอง 2.เครองมอและอปกรณชวยสอน 3.สอสงพมพ 4.สออเลกทรอนกส และ 5.แหลงเรยนรทางวทยาศาสตรทสาคญในทองถน ผสอนควรทาความเขาใจสอแตละประเภท เพอจะไดเลอกใชสอไดอยางเหมาะสม

2. การเลอกสอและแหลงเรยนรเพอประกอบการจดการเรยนรจะตองสมพนธกบเนอหาบทเรยนและจดมงหมายทจะสอน มเนอหาถกตองทนสมยนาสนใจเปนลาดบขนตอน สะดวกในการใช มวธใชไมซบซอนยงยากมากเกนไป เหมาะสมกบวย ระดบชน ความร และประสบการณของผเรยน มคณภาพเทคนคการผลตทด และถาเปนสอทผลตเองควรพจารณาความคมคากบเวลา และการลงทน

3. หลกการใชสอและแหลงเรยนรตองมการเตรยมความพรอมของผสอนในการใชสอ โดยตองทาความเขาใจในเนอหาทมในสอ ขนตอน และวธการใชจดสภาพแวดลอมใหเหมาะสม เตรยมตวผเรยนใหมความพรอมทจะเรยนโดยใชสอการจดการเรยนรนน ตรงตามขนตอน และวธการทไดเตรยมไวแลว ผสอนตองควบคมการนาเสนอสอ เพอใหการเรยนการสอนเปนไปอยางราบรน และหลงจากการใชสอการสอนแลว ควรมการตดตามผลเพอเปนการทดสอบความเขาใจของผเรยนจากสอทนาเสนอไป เพอจะไดทราบจดบกพรอง สามารถนามาแกไขปรบปรงสาหรบการสอนในครงตอไป วตถประสงค หลงจากศกษาตอนท 4 สอ และแหลงการเรยนร แลวผเขาอบรมสามารถ

1. ระบสอและแหลงการเรยนรทสาคญของการจดการเรยนรวทยาศาสตรได 2. บอกประสทธภาพ และขอจากดของสอการจดการเรยนรแตละประเภทได 3. สารวจ คนหาสอและแหลงเรยนรวทยาศาสตรได 4. อธบายหลกการเลอกและใชสอและแหลงเรยนรเพอใชจดการเรยนรวทยาศาสตรอยาง

มประสทธภาพได 5. เลอกสอและแหลงเรยนรมาใชในการจดการเรยนรวทยาศาสตรใหกบผเรยนอยาง

เหมาะสมได

ตอนท 5 การวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร เรองท 5.1 ความสาคญและประโยชนของการวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร เรองท 5.2 ประเภทของขอสอบและหลกการออกขอสอบ เรองท 5.3 การประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง เรองท 5.4 การประเมนผลงานของนกเรยนโดยใชเกณฑคณภาพ แนวคด

1. การวดและประเมนผลการเรยนรมคาสาคญทควรเขาใจและแยกความแตกตางใหได 2 คา คอการวดและการประเมนผล


13 | ห น า

2. การวด คอการใชเครองมอใดๆ อาจเปนขอสอบ แบบวด เพอใชบอกระดบของสงทตองการวด เมอไดผลจากการวดแลว จงนามาสการประเมน คอการลงความเหนและตดสนผลทไดจากการวดนน โดยมการใชเกณฑทมการกาหนดไวเปนมาตรฐาน หรออาจเปนเกณฑทครผสอนกาหนดขน

3. การประเมนการเรยนร วทยาศาสตรม วตถประสงคหลกทสาคญ 2 ประการ คอ การประเมน เพอตดสนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน และการนาผลทไดจากการประเมนมาใชในการพฒนาผเรยนและการปรบปรงการจดการเรยนการสอนเพอใหนกเรยนไดบรรลเปาหมายทตงไว

4. เครองมอสาคญทใชในการสดและประเมนผลการเรยนรทสาคญคอ ขอสอบ ขอสอบทใชในการวดและประเมนผลผเรยนมหลายประเภท และแตละประเภทมวตถประสงคทแตกตางกน หลกการและการวางแผนการออกขอสอบทดจะชวยใหขอมลทประโยชนทงตอผสอนและนกเรยนเพอนาไปสการพฒนาและปรบปรงทงการจดกจกรรมการเรยนรและการพฒนาการเรยนรของนกเรยน

5. การประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตรทปฏบตกน ม 2 ลกษณะคอ การประเมนผลระหวางเรยน และการประเมนผลเมอสนสดการเรยนรรายวชา ซงทงนนอกจากจาแนกตามชวงเวลาของการประเมนแลว เพอใหการประเมนผลการเรยนรนนสะทอนผลการเรยนร พฤตกรรมและคณลกษณะทพงประสงคจงไดมการพยายามในการพฒนาการประเมนตามสภาพจรงขน

6. การประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง เปนการประเมนทไดรบการพฒนาขนมาเพอนามาใชในการประเมนสมฤทธผลทางการเรยนใหครอบคลมทงทางดานความรความเขาใจเนอหาสาระการเรยนรภาคทฤษฎ การประเมนกระบวนการทางาน กระบวนการคด และคณลกษณะทพงประสงคทไดมการกาหนดไว

7. การประเมนผลงานของนกเรยนโดยใชเกณฑคณภาพ เปนเครองมอในการใหขอมลปอนกลบทสาคญกบนกเรยนในการนาไปใชพฒนาตนเองในทกๆ ดาน ทงดานการเรยนและการพฒนาคณลกษณะทพงประสงค วตถประสงค

หลงจากศกษา ผเขารบการอบรมสามารถ 1. อธบายความสาคญของการวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร 2. วางแผนการออกขอสอบประเภทตางๆ ได 3. อธบายความสาคญและวธการตางๆ ของการประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง 4. ออกแบบการประเมนผลงานของนกเรยนโดยใชเกณฑคณภาพ


14 | ห น า

ตอนท 1 หลกสตรและสาระการเรยนร เรองท 1.1 ทาไมตองเรยนวทยาศาสตร

วทยาศาสตรเปนสงทรายลอมตวเรา เปนสงตางๆ ทเรามองเหนได อาจเปน เมาสทถออยใน

มอ จอคอมพวเตอร กระดาษ ปากกาลกลน แมวทเลยงไวในบาน แสดงอาทตยทสองผานทางหนาตาง สงเหลานลวนมอยในเอกภพ หรอจกรวาลของเรา วทยาศาสตรจงเกยวของกบสงตางๆ อยในเอกภพ ตงแตสงอนภาคยอยของอะตอมทมขนาดเลกทสดในอะตอมของโลหะทอยในวงจรคอมพวเตอร ปฏกรยานวเคลยรทกอตวเปนทรงกลมแกสทเรยกวาดวงอาทตย ปฏกรยาเคมทมความซบซอนและกลไกเชงไฟฟาในรางกายททาใหเราสามารถอานและทาความเขาใจสงตางๆ ได

ภาพท 1 วทยาศาสตรอยรายลอมตวเรา ทมา: http://undsci.berkeley.edu/article/whatisscience_01

อยางไรกตามสงสาคญคอวทยาศาสตรเปนกระบวนการทเชอถอไดทนาไปใชในการเรยนร

ปรากฏการณธรรมชาตทเกดขนในเอกภพ วทยาศาสตรมวธการเรยนรทแตกตางจากศาสตรอน คอ วทยาศาสตรตงอยบนฐานของสงทสามารถทดสอบไดจากการรวบรวมหลกฐานเชงประจกษในธรรมชาต วทยาศาสตรชวยเตมเตมความกระหายใครรของมนษย คาถามหลายอยางทมนษยอยากร เชน ทาไมทองฟามสฟา เสอดาวมจดทลาตวไดอยางไร อปราคาคออะไร วทยาศาสตรชวยตอบคาถามเหลานได รวมทงวทยาศาสตรยงนาไปสความกาวหนาทางเทคโนโลย เชนเดยวกนกบการเรยนรเรองราวสาคญตางๆ เชน สขภาพของเรา สงแวดลอม พบตภยทางธรรมชาต หากไมมวทยาศาสตรแลว โลกททนสมยคงไมทนสมยอยางแนนอน

คาวา “วทยาศาสตร” ในความคดความเขาใจของบคคลอาจมองเปนภาพไดหลากหลายแตกตางกน ไป เชน วทยาศาสตรปรากฏเปนภาพเลมตาราเรยน เสอกราวนสขาวและกลองจลทรรศน นกดาราศาสตรกาลงทาการศกษาโดยใชกลองโทรทรรศน นกธรรมชาตวทยากาลงศกษาปาฝนเขตรอน หรออาจเปนภาพสมการของไอสไตนทเขยนไวบนกระดานดา สงเหลานสะทอนเพยงบางสวนของวทยาศาสตรเทานน แตไมไดแสดงถงภาพทสมบรณของวทยาศาสตร เพราะ “วทยาศาสตร” นนมหลายดานหลายมมมอง (The University of California Museum of Paleontology, Berkeley, and the Regents of the University of California, 2013: ออนไลน)


15 | ห น า

ภาพท 2 มมมองหรอดานตางๆ ของวทยาศาสตร ทมา: http://undsci.berkeley.edu/article/whatisscience_01

The University of California Museum of Paleontology, Berkeley, and the Regents of the University of California (ออนไลน: 2013) ไดระบมมมองหรอดานของวทยาศาสตรไว 5 ประการ ดงน

1. วทยาศาสตร คอ องคความรและกระบวนการ (Science is a body of knowledge and a Process) การเรยนรในระดบโรงเรยนนน วทยาศาสตรอาจดเหมอนความรเชงขอเทจจรงทมการรวบรวมและเรยบเรยงไวในหนงสอเรยน ซงความเขาใจนเปนเพยงบางสวนของวทยาสาสตรเทานน เนองจากวทยาศาสตรยงหมายรวมถงกระบวนการคนพบทชวยใหเกดความเชอมโยงระหวางขอเทจจรงสความเขาใจโลกธรรมชาต

2. วทยาศาสตร คอ ความตนเตน (Science is exciting) วทยาศาสตรคอวธการคนพบสงตางๆ ทอยในเอกภพ และการทางานของสงตางๆ เหลานนในปจจบนเปนอยางไร ในอดตเคยเปนอยางไร และในอนาคตจะเปนอยางไร นกวทยาศาสตรมแรงจงใจในการทางานจากการพยายามหาคาตอบหรอคนหาในสงทยงไมเคยมใครทามากอน

3. วทยาศาสตร คอ สงทเปนประโยชน (Science is useful) ความรทไดมาดวยกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนความรทมพลงและเชอถอได สามารถนามาพฒนาเปนเทคโนโลยตางๆ ไดนามารกษาโรคตาง และใชในการแกไขปญหาตางๆ

4. วทยาศาสตร คอ สงทตอเนอง ไมสนสด (Science is ongoing) วทยาศาสตรเปนการตรวจสอบและขยายความรตางๆ ในเอกภพ การคนพบทางวทยาศาสตรนาไปสคาถามใหม สาหรบการทาการสารวจตรวจสอบอยางตอเนอง วทยาศาสตรจงเปนการศกษาไมมทสนสด

5. วทยาศาสตร คอ ความพยายามของมนษยโลก (Science is a global human endeavor) ในการพยายามแสวงหาความรเพออธบายปรากฏการณธรรมชาต หรอหาคาตอบในสงทสงสย ประชาชนทกคนทวทกมมโลกนน สามารถมสวนรวมในกระบวนการทางวทยาศาสตรได


16 | ห น า

สรป วทยาศาสตรเปนสงทอยรอบตวของมนษย ไมวาจะเปนเรองเรองใกลตวเชน การทางาน

ของรางกาย เครองมอ เครองใชในชวตประจาวน หรอเรองไกลตวเชน เหตการณตางๆ ในหวงอวกาศ วทยาศาสตรชวยไขขอของใจตางๆ ใหแกมนษย รวมทงความรทางวทยาศาสตรนาไปสการพฒนาเทคโนโลยทอานวยความสะดวกสบายใหแกมนษย นอกจากนวทยาศาสตรชวยพฒนาทกษะ ความสามารถทสาคญหลายประการ เชน การคดอยางเปนเหตเปนผล ความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ การคดสรางสรรค รวมทงการตดสนใจโดยใชประจกษพยานทตรวจสอบได ดงนนการเรยนรวทยาศาสตรจงมความสาคญและจาเปนสาหรบทกคน เพอใหรและเขาใจปรากฏการณทางธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางขน สามารถดารงชวตทามกลางสงคมทมการเปลยนแปลงไดอยางปกตสข

สาขาวชาของวทยาศาสตร วทยาศาสตรทศกษาเกยวกบปรากฎการณทางธรรมชาตนนแบงออกเปน 4 สาขาวชา คอ

(Wikipedia, 2013) 1. ชววทยา (Biology)

ชววทยาเปนวทยาศาสตรทศกษาปรากฏการณตางๆ ทเกยวของกบสงมชวต ไดแก ลกษณะ การจดจาแนก พฤตกรรมของสงมชวต รวมถงการมปฏสมพนธกนระหวางสงมชวตและสงแวดลอม สาขายอยของชววทยา เชน พฤษกศาสตร สตววทยา พนธศาสตร จลชววทยา

2. เคม (Chemistry) เคมเปนวทยาศาสตรทศกษาสสารในระดบอะตอมและโมเลกล เชน อะตอมของแกส โมเลกล ผลก โลหะ องคประกอบ สถานะ ปฏกรยาของสาร กระบวนการศกษาทางเคมสวนใหญดาเนนการในหองปฏบตการวทยาศาสตร

3. ฟสกส (Physics) ฟสกสเปนวทยาศาสตรทศกษาปจจยมลฐาน ทมอทธพลตอเอกภพ เกยวของกบแรงและปฏกรยาทปจจยนนกระทาซงกนและกน และผลทเกดจากปฏกรยาดงกลาว ขอบขายของการศกษาฟสกส เชน ควนตมแมคคานกส ฟสกสเชงทฤษฎ ฟสกสประยกต นอกจากนอาจรวมการศกษาดานดาราศาสตรไวในกลมของฟสกสดวย

4. วทยาศาสตรโลก (Earth Science หรอ Geosciences) วทยาศาสตรโลกเปนวทยาศาสตรทศกษาเกยวกบสงตางบนโลก เชน ธรณวทยา ปฐพวทยา อตนยมวทยา สมทรศาสตร นอกจากนอาจรวมถงการศกษาเกยวกบปโตรเลยมและแหลงแรธรรมชาต การวจยดานภมอากาศ

หลงจากศกษาเนอหาสาระเรองท 1.1 แลว โปรดปฏบตใบงานท 1.1


17 | ห น า

เรองท 1.2 องคประกอบสาคญของหลกสตรวทยาศาสตร หลกสตรวทยาศาสตรเปรยบเสมอนเครองกาหนดทศทางสาหรบการจดการเรยนร

วทยาศาสตรใหเปนไปตามความมงหมายของการศกษาวทยาศาสตรของประเทศ หลกสตรวทยาศาสตรในระดบมธยมศกษาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงหวงใหผเรยนมความรความเขาใจในหลกการ ทฤษฎพนฐานทางวทยาศาสตร มทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะสาคญตางๆ และเจตคตทางวทยาศาสตร รวมทงสามารถเชอมโยงความร ทกษะ และเจตคตทางวทยาศาสตรดงกลาว ในการแสวงหาความรและแกปญหาอยางหลากหลาย

การประกาศใชหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ของกระทรวงศกษาธการ เมอวนท 2 พฤศจกายน พ.ศ. 2544 สงผลใหมการยกเลกหลกสตรวทยาศาสตรระดบมธยมศกษาของประเทศ คอ หลกสตรมธยมศกษาตอนตน พทธศกราช 2521 (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2533) และหลกสตรมธยมศกษาตอนปลาย พทธศกราช 2524 (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2533) ตอมามการปรบปรงหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ใหมความชดเจนมากขน และปรบเปลยนชอเปน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

หลกสตรแกนกลางนเปนหลกสตรองมาตรฐาน (Standard-based Curriculum) เนองจากมมาตรฐานการเรยนร (Standard) เปนเปาหมายในการพฒนาผเรยน รายวชาในหลกสตรแกนกลางหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 แบงเปนกลมสาระการเรยนรเปน 8 กลม คอ (1) กลมสาระการเรยนรภาษาไทย (2) กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร (3) กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (4) กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม (5) กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา (6) กลมสาระการเรยนรศลปะ (7) กลมสาระการเรยนรการงานอาชพ และเทคโนโลย (8) กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ

หลกสตรรายวชาวทยาศาสตรหรอกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรตามหลกสตรแกนกลาง กาหนดกลมเนอหาสาระซงเรยกวา สาระ (Strand) ซงเปนกรอบเนอหาสาคญทกาหนดใหผเรยนเรยนร ประกอบดวย 8 สาระ ไดแก (1) สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต (2) ชวตกบสงแวดลอม (3) สารและสมบตของสาร (4) แรงและการเคลอนท (5) พลงงาน (6) กระบวนการเปลยนแปลงของโลก (7) ดาราศาสตรและอวกาศ และ (8) ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย กลมเนอหาหรอสาระดงกลาวนแตกตางจากการจดเนอหาในหลกสตรวทยาศาสตรเดมซงมการจดกลมเนอหาสาระวทยาศาสตรเปน 5 กลมวชา คอ วทยาศาสตรกายภาพ วทยาศาสตรชวภาพ ฟสกส เคม และชววทยา

องคประกอบสาคญของหลกสตรวทยาศาสตรทนาไปสการพฒนาผเรยนใหมความร ทกษะกระบวนการ รวมทงความสามารถ ทกษะ และคณลกษณะทางวทยาศาสตรตามเกณฑหรอกรอบมาตรฐานเดยวกน รวมทงนาไปสการจดการเรยนรวทยาศาสตรของประเทศใหเปนไปในทศทางเดยวกนนน ไดแก สาระ (Strands) มาตรฐานการเรยนร (Learning Standards) ตวชวด (Indicators) และสาระการเรยนรแกนกลาง (Core Content)


18 | ห น า

1. สาระ (Strands) สาระเปนกรอบเนอหาสาคญทกาหนดใหผเรยนเรยนรในหลกสตร แบงออกเปน 8 สาระ คอ

(1) สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต (2) ชวตกบสงแวดลอม (3) สารและสมบตของสาร (4) แรงและการเคลอนท (5) พลงงาน (6) กระบวนการเปลยนแปลงของโลก (7) ดาราศาสตรและอวกาศ และ (8) ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย ซงสาระน 8 สาระนสามารถแบงตามลกษณะเนอหาไดเปน 2 ลกษณะ คอ เนอหาหรอรายวชา และไมใชเนอหาหรอรายวชา ดงน

สาระ (Strand) ลกษณะเนอหา

ลกษณะท 1 เนอหาหรอรายวชา สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ชววทยา สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม ชววทยา สาระท 3 สารและสมบตของสาร เคม สาระท 4 แรงและการเคลอนท เคม สาระท 5 พลงงาน ฟสกส สาระท 6 กระบวนการเปลยนแปลงของโลก ธรณวทยาและวทยาศาสตรโลก สาระท 7 ดาราศาสตรและอวกาศ ดาราศาสตรและอวกาศ ลกษณะท 2 ไมใชเนอหาหรอรายวชา สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ธรรมชาตของวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการ และจตวทยาศาสตร

2. มาตรฐานการเรยนร (Learning Standards)

มาตรฐานการเรยนร เปนสงทหลกสตรวทยาศาสตรคาดหวงใหผเรยนไดเรยนร ปฏบตได และมคณลกษณะตางๆ เมอสาเรจการศกษาตามหลกสตร มาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตรอยภายใตสาระ 8 สาระ มจานวนรวม 13 มาตรฐาน โดยแตละสาระมจานวนมาตรฐานการเรยนรไมเทากน คอ

สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ประกอบดวย 2 มาตรฐาน สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม ประกอบดวย 2 มาตรฐาน สาระท 3 สารและสมบตของสาร ประกอบดวย 2 มาตรฐาน สาระท 4 แรงและการเคลอนท ประกอบดวย 1 มาตรฐาน สาระท 5 พลงงาน ประกอบดวย 1 มาตรฐาน สาระท 6 กระบวนการเปลยนแปลงของโลก ประกอบดวย 1 มาตรฐาน สาระท 7 ดาราศาสตรและอวกาศ ประกอบดวย 2 มาตรฐาน สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย ประกอบดวย 1 มาตรฐาน


19 | ห น า

ขอความในมาตรฐานการเรยนรประกอบดวย 3 สวน คอ 1) เนอหาความรทคาดหวงใหผเรยนมความร ความเขาใจ 2) ทกษะและความสามารถทคาดหวงใหผเรยนมและปฏบตได 3) เจตคตทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตรทคาดหวงใหผเรยนม ตวอยางเชน

มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และนาความรไปใชประโยชน

จากขอความในมาตรฐาน ว. 1.2 ขางตนประกอบดวยขอความ 3 สวน คอ 1) เนอหาความรทคาดหวงใหผเรยนมความร ความเขาใจ ไดแก

- กระบวนการการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม - ความสาคญของการถายทอดทางพนธกรรม - ววฒนาการของสงมชวต - ความหลากหลายทางชวภาพ - การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม

2) ทกษะและความสามารถทคาดหวงใหผเรยนมและปฏบตได ไดแก - กระบวนการสบเสาะหาความร - ความสามารถในการสอสารสงทเรยนร - การนาความรไปใชประโยชน

3) เจตคตทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตรทคาดหวงใหผเรยนม ไดแก - จตวทยาศาสตร

3. ตวชวด (Indicators)

ตวชวดเปนสงทนกเรยนพงรและปฏบตได ซงสะทอนถงมาตรฐานการเรยนร ตวชวดมลกษณะเฉพาะเจาะจงและมความเปนรปธรรมในการนาไปใชในการกาหนดเนอหา การจดการเรยนร และเปนเกณฑสาคญสาหรบการวดและประเมนผล เพอตรวจสอบคณภาพผเรยน ในระดบมธยมศกษาตอนตนนนกาหนดตวชวดในแตละระดบชน เรยกวา ตวชวดชนป (Grade-Level Indicators/ Grad-Level Expectations) เปนสงทนกเรยนพงรและปฏบตไดในแตละระดบชน ซงบงชพฒนาการของผเรยนไปสมาตรฐานการเรยนร ขอความทปรากฎในตวชวดชนปประกอบดวยสวนของเนอหาความร ทกษะหรอความสามารถทาดหวงใหผเรยนไดเรยนรและปฏบตได และมกปรากฎลกษณะการจดกจกรรมการเรยนรสาหรบเนอหานนๆ ไวดวย ซงชวยใหผสอนมแนวทางในการวางแผนการจดกจกรรมการเรยนรใหแกผเรยน รวมทงสามารถวเคราะหทกษะ ความสามารถและคณลกษณะของผเรยนทจะไดรบการพฒนาจากกจกรรมการเรยนรดงกลาว


20 | ห น า

ตวอยางเชน ตวชวดชนปของชนมธยมศกษาปท 1 สาระท 3 มาตรฐาน ว 3.1 สาระท 3 สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนร นาความรไปใชประโยชน ตวชวดท 1 ทดลองและจาแนกสารเปนกลมโดยใชเนอสารหรอขนาดอนภาคเปนเกณฑ และอธบายสมบตของสารแตละกลม

จากขอความในตวชวดท 1 ขางตนสามารถบงชขอมลได ดงน 1) แนวทางการจดกจกรรมการเรยนรทจดใหแกผเรยน คอ การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชการทดลอง 2) เนอหาความรทางวทยาศาสตรทคาดหวงใหผเรยนชนไดเรยนร คอ

- การจาแนกสารโดยใชเนอสารเปนเกณฑ (สารเนอเดยวและสารเนอผสม) - การจาแนกสารโดยใชขนาดอนภาคเปนเกณฑ (สารแขวนลอย คอลลอยด และ

สารประกอบ) - สมบตของสารเนอเดยว สารเนอผสม สารแขวนลอย คอลลอยด และสารประกอบ

3) ทกษะหรอความสามารถทคาดหวงใหผเรยนมและปฏบตได คอ - ทกษะการทดลอง - ทกษะการจาแนกประเภท

นอกจากนทกษะการทดลองและการจาแนกประเภททปรากฎในขอความตวชวดแลว การ

เรยนรจากการปฏบตการทดลองยงชวยใหผเรยนไดพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรอน เชน ทกษะการสงเกต การตงสมมตฐาน การตความหมายขอมลและลงขอสรป เปนตน รวมทงชวยใหผเรยนพฒนาการมจตวทยาศาสตร เชน ความซอสตยในการบนทกผลการทดลองตามความเปนจรง ความรอบคอบในการทาการทดลองตามลาดบขนตอน และการอดทนในการสงเกตการเปลยนแปลงทเกดขน เปนตน 4. สาระการเรยนรแกนกลาง (Core content)

สาระการเรยนรแกนกลางเปนเนอหาความร ทกษะ ความสามารถ และคณลกษณะตางๆ ทใหผเรยนไดเรยนร เพอใหมคณภาพตามตวชวด ในระดบมธยมศกษาตอนตน สาระการเรยนรแกนกลางจะปรากฏอยควบคกบตวชวดชนป


21 | ห น า

สรป องคประกอบสาคญของหลกสตรวทยาศาสตรทนาไปสการพฒนาผเรยนใหมความร ทกษะ

กระบวนการ รวมทงความสามารถ ทกษะ และคณลกษณะทางวทยาศาสตรตามเกณฑหรอกรอบมาตรฐานเดยวกน รวมทงนาไปสการจดการเรยนรวทยาศาสตรของประเทศใหเปนไปในทศทางเดยวกนนน ไดแก สาระ (Strands) มาตรฐานการเรยนร (Learning Standards) ตวชวด (Indicators) และสาระการเรยนรแกนกลาง (Core Content)

ตวอยางเชน สาระการเรยนรแกนกลางชนมธยมศกษาปท 1 สาระท 6 มาตรฐาน ว 6.1 ตวชวดขอ 1 สาระท 6 กระบวนการเปลยนแปลงของโลก มาตรฐาน ว 6.1 เขาใจกระบวนการตาง ๆ ทเกดขนบนผวโลกและภายในโลก ความสมพนธของ

กระบวนการตาง ๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน

ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง

1. สบคนและอธบายองคประกอบ และการแบงชนบรรยากาศ ทปกคลมผวโลก

- บรรยากาศของโลกประกอบดวยสวนผสมของ แกสตางๆ ทอยรอบโลกสงขนไปจากพนผวโลก หลายกโลเมตร

-บรรยากาศแบงเปนชนตามอณหภมและ การเปลยนแปลงอณหภมตามความสงจากพนดน

จากสาระการเรยนรแกนกลางขางตน จะเหนไดวา ขอความสาระการเรยนรแกนกลางและ

ตวชวดชนปมความสอดคลองกนขอความตวชวดประกอบดวย 1) แนวทางการจดการเรยนร คอ การจดการเรยนรโดยใหผเรยนสบคนขอมล นนและอภปรายรวมกน 2) เนอหาความร คอ องคประกอบและการเเบงชนบรรยากาศ สวนขอความสาระการเรยนรแกนกลางนนเปนการแสดงสาระสาคญของเนอหาความรเรององคประกอบของบรรยากาศ การแบงชนบรรยากาศโดยใชอณหภมเปนเกณฑ และการเปลยนแปลงอณหภมตามความสงจากพนดน



22 | ห น า

สาระการเรยนรแกนกลาง

รายวชาวทยาศาสตรพนฐาน

ผลการเรยนร

สาระการเรยนรเพมเตม

รายวชาวทยาศาสตรเพมเตม

มาตรฐานการเรยนร และตวชวด

เรองท 1.3 การจดทาหลกสตรระดบรายวชาวทยาศาสตร

การจดทาหลกสตรวทยาศาสตรเปนกระบวนการนาความคาดหวงทตองการใหผเรยนไดเรยนร ปฏบตได และมคณลกษณะตางๆ ทระบไวในมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตรไปจดทาเปนคาอธบายรายวชา เพอนาไปใชในการจดการเรยนรวทยาศาสตรใหแกผเรยนตอไป การจดทาหลกสตรวทยาศาสตรเปนการจดทาหลกสตรระดบรายวชา ซงจะดาเนนการไดเมอสถานศกษาไดกาหนดโครงสรางหลกสตรวทยาศาสตร ระบรายวชาวทยาศาสตรทจะเปดสอนในแตละภาคการศกษาหรอปการศกษาแลว สถานศกษาจะตองระบคาอธบายรายวชาวทยาศาสตร ทงรายวชาพนฐานและรายวชาเพมเตมไวในหลกสตรสถานศกษา เพอเปน ประโยชนในการสอสารแกผเกยวของทงครผสอนแตละระดบชน ผปกครอง และบคคลภายนอก หรอใชประโยชนในการเทยบโอนผลการเรยนของผเรยน องคประกอบสาคญของคาอธบายรายวชา

คาอธบายรายวชาประกอบดวยองคประกอบสาคญ คอ (1) ชอรายวชา (2) กลมสาระการเรยนร (3) ระดบชน (4) รหสวชา (5) เวลาเรยนหรอจานวนหนวยกต (6) สาระสาคญโดยสงเขป (7) ตวชวดทเกยวของสาหรบรายวชาพนฐาน หรอผลการเรยนรทคาดหวงสาหรบรายวชาเพมเตม

การจดทาคาอธบายรายวชาวทยาศาสตรนน สามารถดาเนนการได 2 ลกษณะ ตามประเภทรายวชา ซงแบงออกเปน 2 ประเภท คอ รายวชาวทยาศาสตรพนฐาน และรายวชาวทยาศาสตรเพมเตม

1) รายวชาวทยาศาสตรพนฐานเปนรายวชาทจดสอนเพอพฒนาผเรยนตามมาตรฐานการเรยนร ตวชวด และสาระการเรยนรแกนกลางทกาหนดไวในหลกสตรกนกลางการศกษาขนพนฐาน รายวชาวทยาศาสตรพนฐานเปนรายวชาทผเรยนทกคนในระดบการศกษาขนพนฐานตองเรยนร

2) รายวชาวทยาศาสตรเพมเตม เปนรายวชาทจดสอนเพมเตมจากมาตรฐานการเรยนร ตวชวด และสาระการเรยนรแกนกลางทกาหนดไวในหลกสตรแกนกลาง เพอใหสอดคลองกบจดเนน ความตองการและความถนดของผเรยน หรอความตองการของทองถน โดยมการกาหนด “ผลการเรยนร” เปนเปาหมาย ขนตอนการจดทาคาอธบายรายวชา

การจดทาหรอการเขยนคาอธบายรายวชาวทยาศาสตรมขนตอนการดาเนนการตามลาดบตอไปน 1. กาหนดระดบชนทจะเขยนคาอธบายรายวชา ในระดบมธยมศกษาตอนตนนนม 3 ระดบชน

คอ ชนมธยมศกษาปท 1 มธยมศกษาปท 2 หรอมธยมศกษาปท 3


23 | ห น า

2. เมอกาหนดหรอเลอกระดบชนไดแลว ใหนาตวชวดชนปทปรากฏในแตละมาตรฐานการเรยนร และแตละสาระของระดบชนทกาหนด มาวเคราะหหาสวนประกอบ 3 สวน คอ 1) เนอหาความรทคาดหวงใหผเรยนไดเรยนร 2) ทกษะและความสามารถทคาดหวงใหผเรยนมและปฏบตได 3) เจตคตทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตรทคาดหวงใหเกดกบผเรยน

3. นาผลการวเคราะหตวชวดชนปทกขอในระดบชนทกาหนดมาจดลาดบตามความสมพนธแลวเรยบเรยงเปนสาระสงเขปของคาอธบายรายวชา ซงประกอบดวย 3 สวน คอ 1) เนอหาความรทางวทยาศาสตร 2) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะหรอความสารถสาดญ 3) คณลกษณะทพงประสงค เจตคตทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตร หรอจตวทยาศาสตร สาระสงเขปทไดนเปนคาอธบายรายวชารายป

4. จดแบงสาระสงเขปของคาอธบายรายปเปนรายภาค โดยนาสาระสงเขปของคาอธบายรายป มาพจารณาแลวออกแบงเปน 2 สวน ตามความสอดคลองและลาดบของเนอหาความร โดยเนอหาสาระทผเรยนควรไดเรยนรกอน ใหจดไวสาหรบเปนคาอธบายรายวชาในภาคเรยนท 1 เนอหาสาระทผเรยนเรยนรตอจากนน ใหจดไวสาหรบเปนคาอธบายรายวชาในภาคเรยนท 2

5. นาสาระสงเขปรายภาคมาเรยบเรยงเขยนเปนเอกสารคาอธบายรายวชาวทยาศาสตรพนฐานสาหรบภาคเรยนท 1 และ 2 โดยจดกระทาใหมองคประกอบสาคญ ซงไดแก (1) ชอรายวชา (2) กลมสาระการเรยนร (3) ระดบชน (4) รหสวชา (5) เวลาเรยนหรอจานวนหนวยกต (6) สาระสาคญโดยสงเขป (7) ตวชวดทเกยวของทกขอ ตวอยางคาอธบายรายวชาวทยาศาสตรพนฐานของชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1

(ตวอยาง) คาอธบายรายวชา วทยาศาสตรพนฐาน 4 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 2 เวลา 60 ชวโมง จานวน 1.5 หนวยกต

อาหารและสารอาหาร ความตองการสารอาหารและพลงงานของรางกาย การเลอกบรโภคอาหาร โครงสรางและหนาทของระบบตางๆ ในรางกายมนษยและสตว ความสมพนธของระบบตาง ๆ ของมนษย พฤตกรรมของมนษยและสตวทตอบสนองตอสงเรา สารเสพตด เทคโนโลยชวภาพ ในการขยายพนธ ปรบปรงพนธ และเพมผลผลตของสตว แสงและการมองเหน การสะทอนและ การหกเหของแสง ความสวางและการมองเหนสของวตถ ศกษาโดยใชกระบวนการทาง วทยาศาสตร การสบเสาะหาความรการสารวจตรวจสอบ การสบคนขอมลและการอภปราย เพอใหสามารถสอสารสงทเรยนร สามารถในการตดสนใจ นาความรไปใชในชวตประจาวน และมจตวทยาศาสตร จรยธรรม คณธรรม และคานยมทเหมาะสม

รหสตวชวด ว. 1.1 ม. 2/1 ม. 2/2 ม. 2/3 ม. 2/4 ม. 2/5 ม. 2/6 ว. 5.1 ม. 2/1 ม. 2/2 ม. 2/3 ว. 8.1 ม. 2/1 ม. 2/2 ม. 2/3 ม. 2/4 ม. 2/5 ม. 2/6 ม. 2/7 ม. 2/8 ม.2/9

รวมทงหมด 18 ตวชวด สาหรบการเขยนคาอธบายรายวชาวทยาศาสตรเพมเตมนน มความแตกตางจากการเขยน

คาอธบายรายวชาพนฐาน คอ สาระสงเขปของคาอธบายรายวชาเพมเตมไดมาจากการวเคราะหผล


24 | ห น า

การเรยนรซงสถานศกษากาหนดขน ในขณะทรายวชาวทยาศาสตรพนฐานวเคราะหมาจากตวชวด อยางไรกตามในรายวชาวทยาศาสตรเพมเตมระดบมธยมศกษาตอนตนนน สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโโลย (สสวท.) ไดมการจดทาคาธบายรายวชาวทยาศาสตรเพมเตม เรอง เชอเพลงเพอการคมนาคมไว โดยมรายละเอยด ดงน

ตวอยางคาอธบายรายวชาวทยาศาสตรเพมเตมของระดบชนมธยมศกษาตอนตน (สสวท, ออนไลน) (ตวอยาง) คาอธบายรายวชาเพมเตม เชอเพลงเพอการคมนาคม กลม สาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาตอนตน เวลา 40 ชวโมง จานวน 1 หนวยกต

ศกษา วเคราะห ทดลอง องคประกอบและประเภทของปโตรเลยม หนตนกาเนดและแหลงกกเกบ ปโตรเลยม การสารวจและแหลงปโตรเลยม ผลกระทบและแนวทางแกไขทเกดจากการสารวจและ การผลตปโตรเลยม การแยกกาซธรรมชาต การกลนนามนดบ ผลตภณฑจากกาซธรรมชาต และจากการกลนนามนดบ และการใชประโยชน ผลกระทบจากกระบวนการผลต ผลตภณฑ จากปโตรเลยมและแนวทางแกไขสถานการณพลงงานของโลกและของประเทศไทย การใชพลงงาน ดานการคมนาคมของประเทศไทย การกาหนดราคานามนเชอเพลง ผลกระทบและแนวทางการแกไข ผลจากการใชเชอเพลงเพอการ คมนาคม เชอเพลงทเปนพลงงานทดแทน โดยใชกระบวนการทาง วทยาศาสตร การสบเสาะหาความร เพอใหเกดความคด ความเขาใจ สามารถสอสารสงทร มความสามารถในการตดสนใจ นาความร ไปใชใน ชวตประจาวน มจตวทยาศาสตร จรยธรรม คณธรรม และคานยมทเหมาะสม

ผลการเรยนร 1. อธบายความสาคญและการกาเนดของปโตรเลยม กาซธรรมชาต ถานหน และหนนามน 2. อธบายแหลง การสารวจ และปรมาณสารองของปโตรเลยม และกาซธรรมชาต 3. อธบายผลตภณฑปโตรเลยมและการนาไปใชประโยชน 4. นาเสนอแนวทางการใชปโตรเลยม และกาซธรรมชาตอยางประหยดและถกวธ 5. อธบายโครงสรางราคาและวเคราะหสถานการณการใชนามนเชอเพลง เพอการคมนาคม 6. อธบายประเภทและการใชประโยชน จากเชอเพลงทเปนพลงงานทดแทน

รวมทงหมด 6 ผลการเรยนร การจดทาหนวยการเรยนร

การจดทาหรอการกาหนดหนวยการเรยนรจะดาเนนการเมอเขยนคาอธบายรายวชาแลว ในแตละรายวชานนประกอบดวยหนวยการเรยนรไดหลายหนวย การจดทาหนวยการเรยนรทาใหทราบวา รายวชานนประกอบดวยหนวยการเรยนรจานวนเทาใด มเรองหรอหวขอใดบาง แตละหนวยการเรยนรพฒนาผเรยนใหบรรลตวชวดใดบาง รวมทงใชเวลาในการจดการเรยนรเทาใด นอกจากนการจดทาหนวยการเรยนรเปนประโยชนตอผสอนสาหรบการออกแบบแผนการจดการเรยนรรายหนวยและรายคาบตอไป


25 | ห น า

การจดทาหนวยการเรยนรวทยาศาสตรมองคประกอบสาคญ คอ (1) ชอรายวชา (2) กลมสาระการเรยนร (3) ระดบชน (4) รหสวชา (5) เวลาเรยนหรอจานวนหนวยกตรวม (6) ชอหนวยการเรยนรและหนวยยอยหรอหวขอภายใตหนวยการเรยนร (7) ตวชวดทเกยวของ (8) จานวนชวโมงทใชจดการเรยนรสาหรบแตละหนวย การจดทาหนวยการเรยนรมแนวทางดาเนนการดงน

1. ศกษาและวเคราะหขอความคาอธบายรายวชาวทยาศาสตร แลวนาเนอหาความรทมความเกยวของสมพนธมาจดไวในกลมเนอหาเดยวกน

2. กาหนดชอหนวยการเรยนรใหสอดคลองกบกลมเนอหา ระบหวขอหรอหนวยการเรยนรยอยภายใตหนวยการเรยนร กาหนดเวลา สาหรบจดการเรยนรของแตละหนวย และระบตวชวดทเกยวของกบแตละหนวย

3. นาหนวยการเรยนเรยนรมาเขยนเปนเอกสารหนวยการเรยนรรายวชาวทยาศาสตรพนฐาน โดยจดเรยงหนวยการเรยนรตามลาดบการจดการเรยนการสอนในภาคเรยนนนๆ

ตวอยางการจดทาหนวยการเรยนรวชาวทยาศาสตรพนฐาน 4 ชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 2

(ตวอยาง) หนวยการเรยนร

วชาวทยาศาสตรพนฐาน 4 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 2 เวลา 60 ชวโมง จานวน 1.5 หนวยกต

หนวยการเรยนร ตวชวด จานวนชวโมง

1. สารอาหารและอาหาร - ประเภทของสารอาหาร - ปรมาณสารอาหารทจาเปนตอรางกาย

ว 1.1 ม.2/5 6

2. ระบบตางๆ ของรางกาย - ระบบยอยอาหาร - ระบบหายใจ - ระบบหมนเวยนโลหต - ระบบขบถาย

ว 1.1 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/6

20

รายวชาวทยาศาสตรพนฐาน 1

หนวยการเรยนรท 1 หนวยการเรยนรท 2 หนวยการเรยนรท 3 หนวยการเรยนรท …


26 | ห น า

สรป คาอธบายรายวชาประกอบดวยองคประกอบสาคญ คอ (1) ชอรายวชา (2) กลมสาระการ

เรยนร (3) ระดบชน (4) รหสวชา (5) เวลาเรยนหรอจานวนหนวยกต (6) สาระสาคญโดยสงเขป (7) ตวชวดทเกยวของสาหรบรายวชาพนฐาน หรอผลการเรยนรทคาดหวงสาหรบรายวชาเพมเตม

การจดทาหนวยการเรยนรวทยาศาสตรมองคประกอบสาคญ คอ (1) ชอรายวชา (2) กลมสาระการเรยนร (3) ระดบชน (4) รหสวชา (5) เวลาเรยนหรอจานวนหนวยกตรวม (6) ชอหนวยการเรยนรและหนวยยอยหรอหวขอภายใตหนวยการเรยนร (7) ตวชวดทเกยวของ (8) จานวนชวโมงทใชจดการเรยนรสาหรบแตละหนวย


- ระบบประสาท - ระบบสบพนธ - ผลของสารเสพตด

………………………………..

……………….. …………….



27 | ห น า


เรองท 2.1 เปาหมายของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร

วทยาศาสตรเปนการเรยนรเกยวกบปรากฏการณตางๆ ในธรรมชาต โดยการใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการศกษาหาความร เพอใหไดขอเทจจรง นามาสการพฒนามโนทศน หลกการ กฎ และทฤษฎ ดงนนการเรยนการสอนวทยาศาสตรจงมงเนนใหผเรยนไดทงองคความรและกระบวนการ

การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร มเปาหมายสาคญดงน (กรมวชาการ, 2545: 3) 1. เพอใหผเรยนเขาใจหลกการ ทฤษฎทเปนพนฐานในวทยาศาสตร 2. เพอใหผเรยนเขาใจขอบเขต ธรรมชาต และขอจากดของวทยาศาสตร 3. เพอใหผเรยนมทกษะทสาคญในการศกษาคนควาและคดคนทางวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย 4. เพอพฒนากระบวนการคดและจนตนาการ ความสามารถในการแกปญหาและการจดการ

ทกษะในการสอสาร และความสามารถในการตดสนใจของผเรยน 5. เพอใหผเรยนตระหนกถงความสมพนธระหวางวทยาศาสตร เทคโนโลย มวลมนษย และ

สภาพแวดลอมในเชงทมอทธพลและผลกระทบซงกนและกน 6. เพอใหผเรยนนาความรความเขาใจในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปใชใหเกด

ประโยชนตอสงคมและการดารงชวต 7. เพอใหผเรยนเปนคนมจตวทยาศาสตร มคณธรรม จรยธรรม และคานยมในการใช

วทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางสรางสรรค



28 | ห น า

เรองท 2.2 คณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร เปาหมายการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรขางตน นามาสการกาหนดสาระและมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ซงเปนเปาหมายสาคญของการพฒนาผเรยน มอยดวยกน 8 สาระ และ 13 มาตรฐานการเรยนร ถาวเคราะหคาสาคญทปรากฏในแตละมาตรฐานการเรยนร จะพบวาทกษะสาคญในการพฒนาคณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร ไดแก การสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร การแกปญหา การนาความรไปใช การสอสาร และจตวทยาศาสตร

1. การสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร การสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร เปนการหาความรทางวทยาศาสตร โดยใช

กระบวนการทางวทยาศาสตรหรอวธการอนๆ เชน การสารวจ การสงเกต การวด การจาแนกประเภท การทดลอง การสรางแบบจาลอง การสบคนขอมล เปนตน

กระบวนการทางวทยาศาสตร เปนขนตอนในการศกษาหาความรทางวทยาศาสตร ซงประกอบดวยขนตอนหลก คอ การตงคาถามหรอกาหนดปญหา การสรางสมมตฐานหรอการคาดการณคาตอบ การออกแบบวธการเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหและแปลความหมายขอมล การลงขอสรป และการสอสาร

ในการศกษาหาความรทางวทยาศาสตร เพอใหมความถกตอง ชดเจน และนาเชอถอ ผเรยนจะตองมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรรวมดวย ซงนกการศกษาวทยาศาสตรของสมาคมอเมรกนเพอความกาวหนาทางวทยาศาสตร (The American Association for the Advancement of Science: AAAS) ไดจาแนกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร โดยแบงเปน 2 ประเภท ดงน

1) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนพนฐาน ประกอบดวย 8 ทกษะ คอ (1) ทกษะการสงเกต (2) ทกษะการจาแนก (3) ทกษะการวด (4) ทกษะการใชเลขจานวน (5) ทกษะความสมพนธระหวางสเปสกบสเปส และสเปสกบเวลา (6) ทกษะการลงความเหนจากขอมล (7) ทกษะการจดกระทาและสอความหมายขอมล (8) ทกษะการพยากรณ

2) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรขนผสมผสาน ประกอบดวย 5 ทกษะ คอ (1) ทกษะการตงสมมตฐาน (2) ทกษะการกาหนดและควบคมตวแปร (3) ทกษะการกาหนดนยามเชงปฏบตการ (4) ทกษะการทดลอง (5) ทกษะการลงขอสรป

ความหมายของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรแตละทกษะ มดงน (พมพนธ เดชะคปต, 2548)


29 | ห น า

(1) การสงเกต หมายถง ความสามารถในการใชประสาทสมผสทงหาหรออยางใดอยางหนงในการสารวจสงตางๆ หรอปรากฏการณตางๆ ในธรรมชาต โดยไมใชความคดเหนสวนตวของผสงเกตในการเสนอขอมล

(2) การจาแนก หมายถง ความสามารถในการจดแบงหรอเรยงลาดบวตถหรอสงทอยในปรากฏการณตางๆ เปนกลม โดยมเกณฑในการแบง เกณฑดงกลาวอาจจะใชความเหมอน ความแตกตาง หรอความสมพนธอยางใดอยางหนง

(3) การวด หมายถง ความสามารถในการใชเครองมอในการวดปรมาณของสงตางๆ ไดอยางถกตอง โดยมหนวยกากบเสมอ และรวมไปถงการเลอกใชเครองมอวดไดอยางถกตองเหมาะสมตอสงทตองการวดดวย

(4) การใชเลขจานวน หมายถง ความสามารถในการบวก ลบ คณ และหาร ตวเลขทแสดงคาปรมาณของสงใดสงหนง ซงไดจากการสงเกต การวด การทดลองโดยตรงหรอจากแหลงอนๆ ทงนตวเลขทนามาคานวณ จะตองแสดงคาปรมาณในหนวยเดยวกบตวเลขใหมทไดจากการคานวณ จะชวยใหสามารถสอสารความหมายไดตรงตามทตองการและชดเจน

(5) ความสมพนธระหวางสเปสกบสเปส และสเปสกบเวลา หมายถง ความสามารถในการหาความสมพนธระหวาง 3 มต กบ 2 มต ระหวางตาแหนงทอยของวตถหนงกบอกวตถหนง ระหวางสเปสของวตถกบเวลา ไดแก ความสมพนธระหวางการเปลยนแปลงตาแหนงทอยของวตถกบเวลาหรอระหวางสเปสของวตถทเปลยนไปกบเวลา

(6) การลงความเหนจากขอมล หมายถง ความสามารถในการนาขอมลทไดจากการสงเกตวตถหรอปรากฏการณไปสมพนธกบความรหรอประสบการณเดมเพอลงขอสรปหรอปรากฏการณหรอวตถนน

(7) การจดกระทาและสอความหมายขอมล หมายถง ความสามารถในการนาขอมลดบทไดจากการสงเกต การทดลอง หรอจากแหลงทมขอมลดบอยแลวมาจดกระทาใหม โดยอาศยวธการตางๆ เชน การจดเรยงลาดบ การจดแยกประเภท การหาคาเฉลย เปนตน แลวนาขอมลทจดกระทาแลวนนมาเสนอหรอแสดงใหบคคลอนเขาใจความหมายของขอมลชดนนดขน โดยอาศยเสนอดวยแบบตางๆ เชน ตาราง แผนภม แผนภาพ กราฟ สมการ เปนตน

(8) การพยากรณ หมายถง ความสามารถในการคาดคะเนสงทจะเกดขนลวงหนา โดยอาศยการสงเกตปรากฏการณทเกดขนซาๆ หรอความรทเปนหลกการ กฎ หรอทฤษฎในเรองนนมาชวยในการพยากรณ

(9) การตงสมมตฐาน หมายถง ความสามารถในการใหขอสรปหรอคาอธบายซงเปนคาตอบลวงหนากอนทจะดาเนนการทดลอง เพอตรวจสอบความถกตองเปนจรงในเรองนนๆ ตอไป

(10) การกาหนดและควบคมตวแปร หมายถง ความสามารถในการกาหนดวาสงทศกษาตวใดเปนตวแปรตน ตวใดเปนตวแปรตามในปรากฏการณหนงๆ ทตองการศกษา โดยทวไปในปรากฏการณหนงๆ จะเปนความสมพนธระหวางตวแปรคหนงเปนอยางนอย

(11) การกาหนดนยามเชงปฏบตการ หมายถง ความสามารถทจะกาหนดวาจะมวธวดตวแปรทศกษาอยางไร ซงเปนวธวดทสามารถเขาใจตรงกน สามารถสงเกตและวดไดโดยใชเครองมออยางงาย


30 | ห น า

(12) การทดลอง หมายถง ความสามารถในการตรวจสอบสมมตฐาน โดยปฏบตการหาคาตอบ ซงเรมตงแตการออกแบบการทดลอง การปฏบตการทดลองตามขนตอนทออกแบบ ตลอดจนการใชวสดอปกรณไดอยางถกตอง

(13) การลงขอสรป หมายถง ความสามารถในการระบความสมพนธของขอมลทเกยวของกบตวแปรทศกษาไดเปนขอความใหมอนเปนคาตอบของปญหา

2. การแกปญหา

การแกปญหา เปนการหาคาตอบของปญหาทยงไมมวธการหาคาตอบมากอน อาจเปนปญหาทเกยวของกบเนอหาในสาระการเรยนรวทยาศาสตร หรอปญหาทพบในชวตประจาวน การแกปญหาตองใชเทคนค วธการ หรอกลยทธตางๆ ซงขนตอนในการแกปญหาประกอบดวย (สสวท., 2555: 182)

1) การกาหนดปญหา 2) การทาความเขาใจกบปญหา 3) การวางแผนการแกปญหา 4) การลงมอแกปญหาและประเมนผลการแกปญหา 5) กาตรวจสอบการแกปญหาและนาวธการแกปญหาไปใชกบปญหาอน

3. การนาความรไปใช

การสอนวทยาศาสตรใหเกดความรและความเขาใจในเนอหาวชาตางๆ นนยงไมเปนการเพยงพอ ควรไดฝกใหนกเรยนรจกนาความรและวธการตางๆ ในวชาวทยาศาสตรไปใชแกปญหาใหมๆ ไดอกดวย ปญหาทนามาใหนกเรยนแกไขน อาจะเปนปญหาทเกยวของกบวทยาศาสตร หรออาจเปนปญหาในชวตประจาวนทวๆ ไป

4. การสอสาร

การสอสาร เปนการแสดงความคดหรอแลกเปลยนความรและแนวคดหลกทางวทยาศาสตรทไดจากการทากจกรรมหลากหลาย เชน การสงเกต การทดลอง การอาน เปนตน ซงแสดงออกดวยการพดหรอการเขยนในรปแบบทชดเจนและมเหตผล

5. จตวทยาศาสตร

จตวทยาศาสตร เปนคณลกษณะหรอลกษณะนสยของบคคลทเกดขนจากการศกษาหาความรโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร จตวทยาศาสตร ประกอบดวยคณลกษณะตางๆ ไดแก ความสนใจใฝร ความมงมน อดทน รอบคอบ ความรบผดชอบ ความซอสตย ประหยด การรวมแสดงความคดเหนและยอมรบฟงความคดเหนของผอน ความมเหตผล การทางานรวมกบผอนไดอยางสรางสรรค



31 | ห น า

เรองท 2.3 การวเคราะหคณลกษณะผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร

มาตรฐานการเรยนรเปนกลไกสาคญในการขบเคลอนพฒนาการศกษาทงระบบ สะทอน

แนวทางในการออกแบบการจดการเรยนรในแตละชนป เนองจากชวยใหผสอนทราบสงทผเรยนตองเรยนร แนวทางการสอน การวดและประเมนผล ยกตวอยางเชน

ถาวเคราะหคาสาคญทปรากฏในมาตรฐานการเรยนร ว 2.1 แลวนามาจดกลมตาม

องคประกอบของการเรยนร ไดดงน

องคความร ทกษะ เจตคต/

คณลกษณะอนพงประสงค • เขาใจสงแวดลอมใน

ทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตตางๆ ในระบบนเวศ

• กระบวนการสบเสาะหาความร

• สอสารสงทเรยนร • นาความรไปใช

ประโยชน

• จตวทยาศาสตร

จากการวเคราะหมาตรฐานการเรยนรขางตน จะเหนไดวาการทผเรยนจะเขาใจสงแวดลอมใน

ทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตตางๆ ในระบบนเวศ ผสอนจะตองจดกจกรรมใหผเรยนไดใชกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนร และนาความรไปใชประโยชน และการใชทกษะดงกลาวไดดนน ผเรยนจะตองมจตวทยาศาสตรดวย ตวชวด เปนการระบสงทผเรยนตองรและปฏบตได รวมทงลกษณะอนพงประสงคของผเรยนในแตละชนป มความสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนร แตมความเฉพาะเจาะจงและเปนรปธรรมมากขน ยกตวอยางเชน

มาตรฐาน ว 2.1 เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตตาง ๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน

ว 2.1 ม .3/1 สารวจระบบนเวศตางๆ ในทองถนและอธบายความสมพนธขององคประกอบภายในระบบนเวศ


32 | ห น า

ถาวเคราะหตวชวด ว 2.1 ม.3/1 ทาใหผสอนทราบสงทผเรยนตองเรยนร คอ ระบบนเวศตางๆ ในทองถน และความสมพนธขององคประกอบภายในระบบนเวศ แนวทางการจดกจกรรมคอ การสารวจระบบนเวศตางๆ ในทองถน การวดและประเมนผล เชน ความสามารถในการสารวจระบบนเวศตางๆ ในทองถน ความถกตองในการอธบายความสมพนธขององคประกอบภายในระบบนเวศ เปนตน


สรป การพฒนาคณลกษณะผเรยนตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตรนน ครผสอนควรเขาใจเปาหมายของการจดการเรยนรวทยาศาสตร เพราะความเขาใจดงกลาวจะเปนสงกาหนดแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนรทเกดขนในหองเรยน เพอใหผลของการจดการเรยนรดงกลาวสงผลใหผเรยนมคณลกษณะตามมาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตรทสาคญ 5 ประการ ไดแก การสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร การแกปญหา การนาความรไปใช การสอสาร และจตวทยาศาสตร อกทงการวเคราะหมาตรฐานการเรยนรยงเปนแนวทางในการออกแบบการจดการเรยนรในแตละชนป เนองจากชวยใหผสอนทราบสงทผเรยนตองเรยนร แนวทางการสอน การวดและประเมนผล


33 | ห น า

ตอนท 3 การจดกจกรรมการเรยนร

เรองท 3.1 หลกการจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร

การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรในระดบมธยมศกษานน เนนใหนกเรยนเรยนไดใชกระบวนการสบสอบในการสรางความรความเขาใจทางวทยาศาสตร กจกรรมการเรยนการสอนวทยาศาสตรระดบมธยมศกษาทครคนเคยกนมาก คอ การทาการทดลอง ทงนโดยทวไปแลวประกอบดวยลกษณะกจกรรมสาคญ 3 สวน คอ (Llewerylln, 2005)

1) การตงคาถาม 2) การวางแผนดาเนนการหาคาตอบ 3) สรปผลการศกษา การดาเนนกจกรรม 3 สวน นใหผลลพธของกจกรรมแตกตางกน ขนอยกบวาครหรอนกเรยน

เปนผกาหนดคาถาม และเปนผดาเนนการใหเสรจสนสมบรณ การจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรทใหผลของกจกรรมแตกตางกนน แสดงเปนสถานการณได 4 แบบ ดงน

สถานการณท 1 ครเปนผกาหนดคาถาม ภาพทปรากฏในหองเรยน คอ ครเปนผอธบายขนตอนการทาการทดลอง ทาการทดลองไปตามลาดบขน แสดงใหนกเรยนเหนผลการทดลอง รวมทงวเคราะหเพอนาไปสการสรปผลการทดลอง ภาพการจดกจกรรมของครดงกลาวน เรยกวา การสาธต (Demonstation)

วดทศน การสาธตการทดลอง เรอง การทดสอบความเปนกรด-เบส ของสารในชวตประจาวน ทมา: คลงความร ทรปลกปญญา http://www.trueplookpanya.com/new/cms_detail/knowledge/10351-018199/ สถานการณท 2 ครเปนผกาหนดคาถามและอธบายวธทาการทดลองตามลาดบขน จากนน

นกเรยนเปนผลงมอปฏบตตามวธการทดลองและสรปผลการทดลองดวยตนเอง ภาพการจดกจกรรมการเรยนการสอนดงกลาวน เรยกวา การปฏบตการทดลอง (Laboratory Experience)


34 | ห น า

ภาพท 1 การปฏบตการทดลองของนกเรยน เรอง การใหและการรบเลอดของคน สถานการณท 3 ครเปนผกาหนดคาถาม จากนนใหนกเรยนวางแผนการศกษาคนควาของ

ตนเอง ลงมอปฏบตตามทวางแผนและสรปผลการศกษาของตนเอง ภาพการจดกจกรรมการเรยนการสอนดงกลาวน เรยกวา การสบสอบแบบครเปนผรเรม (Teacher-Innitiated Inqury)

สถานการณท 4 นกเรยนเปนผกาหนดคาถามของตนเอง วางแผนการดาเนนการเพอหาคาตอบของตนเอง จากนนดาเนนการตามแผนทไดวางไวและสรปผลการศกษาดวตนเอง ภาพการจดกจกรรมการเรยนการสอนดงกลาวน เรยกวา (Student-Innitiated Inquiry)

การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร 4 สถานการณดงกลาว สามารถพจารณาเปนระดบการสอนตามการแสดงบทบาทหลกในการดาเนนกจกรรม สรปไดดงตารางท 1 ตารางท 1 ระดบการสอนแบบสบสอบจาแนกตามลกษณะการรเรมและการปฏบตกจกรรม (Llewellyn, 2002 cited in Llewellyn, 2005)

ลกษณะกจกรรม

ผทแสดงบทบาทหลก การสาธต

(Demonstration) การ

ปฏบตการทดลอง

(Laboratory Experience)

การสบสอบทครเปนผรเรม (Teacher-Innitiated Inquiry)

การสบสอบทนกเรยนเปนผ

รเรม (student-Innitiated Inquiry)

1. การกาหนดคาถาม คร คร คร นกเรยน 2. การวางแผนการดาเนนการศกษาคนควา

คร

คร

นกเรยน

นกเรยน

3. การสรปผลการทดลอง

คร นกเรยน นกเรยน นกเรยน


35 | ห น า

จากตารางท 1 พบวา การสอนแบบสาธตครเปนผควบคมกจกรรมการเรยนการสอนเปนหลก

และนกเรยนเปนผสงเกตและตอบคาถามทครเปนผกาหนด สวนการสอนแบบทดลองนนกลาวไดวาเปนการสอนแบบดงเดมทใหนกเรยนไดลงมอปฏบตดวยตนเอง โดยทครหรอหนงสอเรยนไดกาหนดคาถามทนกเรยนตองทาการทดสอบไวแลว ซงมกระบไวในสวนตนของเอกสารกจกรรมการทดลอง รวมทงมการระบวสดและอปกรณ วธทาการทดลองใหนกเรยนปฏบตตาม และระบวธการประมวลขอมลเพอสรปผลการทดลองไวแลว บางครง เรยกการสอนลกษณะนวาเปน ตาราอาหาร (Cook Book) เพราะนกเรยนเพยงแตทาตามวธการทไดบอกไวหมดแลว นกเรยนไดรบการคาดหวงใหปฏบตตามวธการและมกไดผลการทดลองทคลายคลงกน การใหนกเรยนปฏบตการทดลองในลกษณะนเรยกไดวา กจกรรมเพอยนยนความร (Confirm Activity) ทงนการทดลองเกอบทงหมดทพบในหนงสอเรยนวทยาศาสตรในระดบมธยมศกษา มกมกจกรรมลกษณะแบบนทใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนการทดลองทมอยแลว อยางไรกตาม หากจดกจกรรมลกษณะนวาเปนการเรยนรแบบสบสอบแลว เรยกไดวาเปนการสบสอบแบบมโครงสราง (Constructed Inquiry) การเรยนรดวยการใชการสบสอบเปนฐาน (Inquiry-based learning) การเรยนรดวยการใชการสบสอบเปนฐานเปนกระบวนการทนกเรยนมสวนรวมในการเรยนรของตนเอง มการกาหนดประเดนคาถาม มการดาเนนการศกษา คนควา สารวจตรวจสอบ และมการสรางความร ความเขาใจ หรอความหมายใหม ความรทไดนเปนความรใหมสาหรบนกเรยน แตอาจเคยเปนคาตอบของคาถาม เคยนามาใชแกไขปญหา หรอสนบสนนมมมองมากอนหนานแลว นอกจากนผลการศกษาคนควาของนกเรยนควรมการนาเสนอใหผอนไดรบทราบ และอาจนาไปสการปฏบตตอไป (Alberta Learning, 2004) การเรยนรแบบสบสอบชวยเสรมพลงใหนกเรยนมทกษะและความรสาหรบการเปนผเรยนเรยนรไดโดยอสระและเกดเรยนรตลอดชวต (Llewellyn, D., 2002) ทงนมผลการวจยระบวาการเรยนรแบบสบสอบชวยใหนกเรยนมการรเรมสรางสรรค มความเปนอสระ และมทกษะการแกปญหาเพมมากขน รวมทงชวยพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนใหแกนกเรยน (Alberta Education: 2013)

หองเรยนทจดกจกรรมการเรยนรแบบสบสอบมลกษณะดงตอไปน (Alberta Learning: 2004) 1. คาถามหรอปญหามาจากความเปนจรง (Authentic Problems/ Real-life

Problems) และอยในบรบทของหลกสตร หรอบรบทของชมชน 2. การสบสอบมงใหนกเรยนเกดความกระหายใครร 3. ขอมลและสารสนเทศไดมาจากกจกรรมการเรยนร 4. มการเรยนรรวมกนระหวาง คร นกเรยน หรอครบรรณารกษ 5. มการตดตอเชอมโยงการสบสอบกบชมชนและสงคม 6. ครเปนตนแบบพฤตกรรมของการสบสอบ 7. ครใชภาษาเชงสบสอบในการทางานพนฐาน 8. นกเรยนมความรสกวาการเรยนรเปนเรองของตนเอง 9. ครเปนผชวยเหลอหรอเอออานวยในการเกบรวบรวมขอมลและนาเสนอสารสนเทศ 10. ครและนกเรยนนาเทคโนโลยมาใชเพอใหการสบสอบมความกาวหนา


36 | ห น า

11. ครนาการสบสอบมาโอบลอมทงเนอหาสาระและการจดการเรยนการสอน 12. ครและนกเรยนมปฏสมพนธอยางกระตอรอรนและบอยครงกวาการสอนแบบดงเดม 13. สามารถระบเวลาในการเรยนรแบบสบสอบได

การเรยนรแบบสบสอบนน นอกจากพจารณาในลกษณะของการจดกจกรรมหรอวธสอนใน

คาบเรยนแลว ยงสามารถพจารณา ในลกษณะแนวคดการเรยนรได แนวคดทใชการสบสอบในการจดการเรยนร ไดแก การเรยนรเนนสถานการณปญหา (Problem-based Learning) การเรยนรโดยใชโครงงาน (Project-based Learning) และการเรยนรเนนการออกแบบ (Design-based Learning) (Stephenson, N., n.d.)

การเรยนรเนนสถานการณปญหา (Problem-based Learning) การเรยนรเนนสถานการณปญหา เปนการจดการเรยนการสอนททาทายใหนกเรยนเกด

การเรยนรวธเรยนร (Learning how to Learn) นกเรยนทางานรวมกนเปนกลมเพอคนหาคาตอบ ของคาถามหรอปญหาทเกดขนจรง (Real World Problems) ซงปญหาดงกลาวถกนามาใช เพอใหนกเรยนเกดความกระหายใครร และนาไปสการเรยนรเนอหาบทเรยน เปนการเรยนรทเตรยมนกเรยนใหมการคดวเคราะห อยางมวจารณญาณ และมความสารถในการคนหาและใชแหลงเรยนรไดอยางเหมาะสม (Samford University, 2009)

การเรยนรโดยใชโครงงาน (Project-based Learning) การเรยนรโดยใชโครงงานเปนแนวคดทตงบนฐานของกจกรรมการเรยนรตามสภาพจรง

(Authentic Learning Activity) นกเรยนเรยนรการหาคาตอบจากคาถาม หรอหาวธการแกปญหารวมกน และมการสรางสรรคงานทมคณภาพ นกเรยนเรยนรการอานวสดสงพมพทหลากหลาย การเขยนแสดงความรความเขาใจในรปแบบตางๆ มการรบฟงความคดเหนของผอน รวมทงมการนาเสนอผลงานไดจากการทาโครงงาน การเรยนรโดยใชโครงงานน นอกจากนกเรยนจาเปนตองใชทกษะการคดขนสงในการทางานแลว นกเรยนยงตองเรยนรการทางานรวมกนเปนทมดวย (Buck Institute for Education, 2013)

การเรยนรเนนการออกแบบ (Design-based Learning) การเรยนรฎเนนการออกแบบ เปนรปแบบหนงของการเรยนรโดยใชโครงงาน ซงนกเรยนมสวน

รวมในกระบวนการพฒนา สราง และประเมนผลงานทไดออกแบบไว ในหองเรยนวทยาศาสตรนน การเรยนรโดยใชการออกเเบบ เปนการเปดโอกาสการเรยนรวทยาศาสตรแบบใหม กลาวคอ กจกรรมการเรยนรเนนการทางานและออกแบบ ทาใหนกเรยนมความภาคภมใจในผลสมฤทธทางการเรยนของตนเอง และยงสรางความมนใจใหกบนกเรยนในฐานะนกคด นกออกแบบ และนกปฏบตอกดวย ซงสงเหลานจะเปนประโยชนตอการศกษาและการดาเนนชวตของนกเรยนตอไป (Office of Innovation and Technology, Stanford Graduate School of Education, 2012)


37 | ห น า

สรป

การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรโดยทวไปนนเปนกจกรรมการทาการทดลอง ซงประกอบดวยลกษณะกจกรรมสาคญ 3 สวน คอ 1) การตงคาถาม 2) การวางแผนดาเนนการหาคาตอบ 3) สรปผลการศกษา ลกษณะของกจกรรมเนนการสบสอบ สามารถจาแนกตามบทบาทครบทบาทนกเรยน สรปได ดงน

ลกษณะกจกรรม

ผทแสดงบทบาทหลก การสาธต (Demon-stration)

การทดลอง (Laboratory Experience)

การสบสอบ ทครเปนผรเรม

(Teacher-Innitiated Inquiry)

การสบสอบ ทนกเรยนเปน

ผรเรม (student-Innitiated Inquiry)

1. การกาหนดคาถาม

คร คร

คร นกเรยน

2. การวางแผนการ ดาเนนการศกษา คนควา

คร

คร

นกเรยน

นกเรยน

3. การสรปผล การทดลอง

คร นกเรยน นกเรยน นกเรยน

การเรยนรแบบสบสอบ (Inqury based learning) เปนกระบวนการทนกเรยนมสวนรวม ในการเรยนรของตนเอง มการกาหนดประเดนคาถาม การศกษา คนควา สารวจตรวจสอบ และมการสรางความร ความเขาใจ หรอความหมายใหม ความรทไดนเปนความรใหมสาหรบนกเรยน แตอาจเคยเปนคาตอบของคาถาม เคยแกไขปญหา หรอสนบสนนมมมองมากอนหนานแลว แนวคดการเรยนรทใชการสบสอบในการจดการเรยนร ไดแก การเรยนรเนนสถานการณปญหา (Problem-based Learning) การเรยนรโดยใชโครงงาน (Project-based Learning) และการเรยนรเนนการออกแบบ (Design-based Learning)



38 | ห น า

เรองท 3.2 รปแบบการสอนวทยาศาสตรทสาคญ: การเรยนรทใชแบบจาลองเปนฐาน (Model-Based Learning)

แบบจาลองและการสรางแบบจาลองในการเรยนการสอนวทยาศาสตรเปนการเรยนร การคด

และการปฏบตอยางนกวทยาศาสตร เชน การสารวจตรวจสอบ การสรางความร ความเขาใจ และการสอสารความรความเขาใจ (Harrison and Treagust,2000: 1011) นกวทยาศาสตรใชการวาดภาพ กราฟ สมการ หรอขอความเพออธบาย หรอสอสารความเขาใจ ของตนเอง ซงกลาวไดวาเปนแบบจาลองทางความคด (National Center for Mathematics and Science: NCMS, 2002: online) แบบจาลองเปนเครองมอทชวยในการเรยนรสงตางๆ (AAAS, 1993, 2009) และชวยใหนกวทยาศาสตรเขาใจการทางานของสงตางๆได (National Research Council, 1996) โดยนกวทยาศาสตรสรางและใชแบบจาลองทางวทยาศาสตรเพอแสดงการอธบาย และทานาย

กระบวนการของปรากฏการณทางธรรมชาต รวมทงมการประเมนและปรบปรงแบบจาลองเมอ ไดรบหลกฐานใหมหรอเพอเพมความสามารถในการอธบายและทานายปรากฏการณทเกดขน (Cotterman, 2009: 4)

แบบจาลองทางวทยาศาสตร หมายถง แบบทใชเปนตวแทนแสดงความรความเขาใจใน ปรากฏการณทางกายภาพและปรากฏการณทางธรรมชาต แบงออกเปน 5 แบบ ตามแนวคดของ Dolin (2002; อางถงใน Guttersrud, 2007) ดงน

1) แบบจาลองทแสดงดวยภาพวาด (Pictorial Representation) คอ แบบทแสดงความร เขาใจในลกษณะของภาพวาด สญลกษณ แผนผงหรอภาพ

2) แบบจาลองทนาเสนอการทดลอง (Experimental Representation) คอ แบบทแสดงความรความเขาใจในขนตอนการทดลองดวยการวาดภาพ วสดอปกรณ พรอมทงสญลกษณ และขอความ

3) แบบจาลองทแสดงดวยกราฟก (Graphical Representation) คอ แบบทแสดงความรความเขาใจ ความสมพนธระหวางตวแปรในลกษณะของตาราง แผนภมแทง และกราฟฟงกชนทางคณตศาสตร

4) แบบจาลองทแสดงดวยสมการคณตศาสตร (Mathematical Representation) คอ แบบทแสดงความรความเขาใจในลกษณะของสมการ ซงประกอบดวย ตวแปรและคาคงททางคณตศาสตร

5) แบบจาลองทแสดงดวยขอความมโนทศน (Conceptual Representation) คอ แบบแสดงความรความเขาใจโดยการเขยนบรรยายหรอพด โดยสรปเปนมโนทศน แสดงผลการสารวจตรวจสอบหรอสรปขอมลจากการทดลอง การจดการเรยนการสอนโดยใชรปแบบ MCIS (Model-Centered Instruction Sequence)

ตงอยบนฐานของแนวคดหรอทฤษฎ 3 ทฤษฎ คอ ทฤษฎคอนสตรกตวสต (Constructivism) การเรยนรโดยใชแบบจาลองเปนฐาน (Model Based Learning) และทฤษฎการสรางแบบจาลอง (Model Theory)


39 | ห น า

ทฤษฎคอนสตรกตวสต (Costructivism) ทฤษฎคอนสตรกตวสตสามารถอธบายการสรางแบบจาลอง สรปไดวา แบบจาลองทาง

ความคดเปน โครงสรางความเขาใจทอยภายในตวบคคล โดยเปนเครองมอทใชสรางความร หรอเปนฐานความคดทใชในการสรางความร การสรางความรของนกเรยนเกดจากกระบวนการสรางและทดสอบ แบบจาลองทางความคดทมอยเดมกบสารสนเทศใหม มการเชอมโยงความคดเดมกบสารสนเทศใหม เมอมการทดสอบและเเลกเปลยนเรยนรแบบจาลองทางความคดกบผ อนแลว หากพบวา ตนเองมความคดทไมถกตองหรอไมสมบรณ นกเรยนจะมการปรบโครงสรางทางปญญา โดยปรบแกไขแบบจาลองหรอสรางแบบจาลองทางความคดขนมาใหม

การเรยนรโดยใชแบบจาลองเปนฐาน (Model-Based Learning) การเรยนรโดยใชแบบจาลองเปนฐานสามารถอธบายการสรางแบบจาลอง สรปไดดงน

ความรความเขาใจเกดจากการการสรางแบบจาลองทางความคดของปรากฏการณ หลงจากไดเรยนรการแกปญหา การลงขอสรป และการใหเหตผลโดยใชแบบจาลองทางความคด กลาวไดวา การสรางความรหรอแบบจาลองทางความคด เกดจากการใชเหตผลแบบอปนย โดยนาสารสนเทศตางๆ ทไดเรยนรมาประมวลเขาดวยกน

ทฤษฎการสรางแบบจาลอง (Modeling Theory) ทฤษฎการสรางแบบจาลอง สามารถอธบายการสรางแบบจาลอง สรปไดดงน การสราง

แบบจาลองทางวทยาศาสตร เกยวของกบโครงสรางแบบจาลองทางสตปญญาซงประกอบดวย แบบจาลองทางความคด (Mental Models) และแบบจาลองเชงมโนทศน (ConceptualModels) โครงสรางทางปญญาของบคคลเปนการสรางและการจดการกบแบบจาลองทางความคดทอยขางในตวบคคล แบบจาลองทางความคดของแตละบคคลเกดจากการรบรปรากฏการณ โดยแบบจาลองทางความคดน สามารถยกระดบเปนแบบจาลองเชงมโนทศนได ดวยการเขารหสโครงสรางแบบจาลองออกมาเปนสญลกษณ การจดการเรยนการสอนโดยใชรปแบบ MCIS (Model-Centered Instruction Sequence)

รปแบบการเรยนการสอนทพฒนาขนภายใตโครงการการออกแบบการสรางแบบจาลอง เพอการเรยนรวทยาศาสตร (Modeling Designs for Learning Science: MoDeLS project) โดยม Hamin Baek, Christina Schwarz, Jing Chen, Hayat Hokayem และ Li Zhan ประจามหาวทยาลยรฐมชแกน ในป ค.ศ.2009 โดยมวตถประสงค คอ เพอใหนกเรยน

1. มสวนรวมในการปฏบตทางวทยาศาสตร (Scientific Practice) การสารวจตรวจสอบเชงประจกษ การหารอกนเกยวกบแบบจาลองและมโนทศนทางวทยาศาสตร การประเมนโดยเพอน การโตแยงเพอลงมตสรางแบบจาลอง และการใหเหตผลดวย แบบจาลองทางวทยาศาสตร

2. มสวนรวมในการปฏบตการสรางแบบจาลอง (Scientific Modeling Practice) ไดแก (1) การสรางแบบจาลองเพอแสดงสงทตนเองเขาใจ (2) การใชแบบจาลองแสดงการสรางคาอธบายและการตงสมมตฐาน (3) การประเมนแบบจาลองเพอนาขอมลไปปรบปรงขอคนพบ (4) การปรบปรงแบบจาลองเพอสะทอน ความเขาใจทเพมขน

3. สะทอนความรระหวางการสรางแบบจาลอง และสงเสรมการเรยนรเกยวกบการไดมา ซงความร ผานกจกรรมทางวทยาศาสตร เชน การตงสมมตฐาน การสงเกต และการอภปรายรวมกน


40 | ห น า

การจดการเรยนการสอนโดยใชรปแบบ MCIS (Model-Centered Instruction Sequence) ประกอบดวยขนตอนการสอน 9 ขน ดงตอไปน (Baek, et. al, 2010)

1) ขนมงประสบการณและตงคาถามสาคญ การนาเขาสบทเรยนดวยเหตการณหรอปรากฏการณท นาสนใจ สามารถพบไดใน

ชวตประจาวน โดยใชบทความ วดทศน ภาพเคลอนไหวหรอการสาธต เพอใหนกเรยนเกดความสงสยและ ตงคาถามสาคญ ซงจะนาไปสการตงสมมตฐานและการคนหาคาตอบ

2) ขนสรางแบบจาลองเบองตน การใหนกเรยนสรางแบบจาลองรายบคคล โดยแสดงความเขาใจของตนเองทม ตอปรากฏการณทศกษา และตงสมมตฐานแสดงเปนแบบจาลองทางความคดเบองตน ซงแสดงดวยภาพวาด

3) ขนการสารวจตรวจสอบเชงประจกษ การใหนกเรยนทางานเปนกลม เพอแลกเปลยนสมมตฐานทเปนแบบจาลองทางความคด

เบองตนกบสมาชกภายในกลม วางแผนการสารวจตรวจสอบปรากฏการณ โดย สรางแบบจาลองนาเสนอแผนการศกษาคนควาหรอการปฏบตการทดลอง ดาเนนการสารวจตรวจสอบ เกบรวบรวมขอมลและหลกฐาน รวมทงมการวเคราะหขอมล และนาเสนอผลการศกษาโดยสรางเปนแบบจาลองแบบกราฟก หรอสมการทางคณตศาสตร

4) ขนการประเมนและปรบปรงแบบจาลองเบองตน การใหนกเรยนนาขอมลและหลกฐานทไดจากการสารวจตรวจสอบ ศกษา คนควา มา

พจารณาเพอประเมนแบบจาลองการคดเบองตนทเปนตวแทนของการคด สมมตฐาน จากนนปรบปรงแบบจาลองของตนเอง

5) ขนการแนะนาความคดทางวทยาศาสตรและสถานการณจาลอง การใหนกเรยนศกษา สถานการณจาลองหรอศกษาแบบจาลอง ทไมสามารถเรยนรไดเอง

หรอเรยนรไมชดเจนจากการสารวจ ตรวจสอบ และมอภปรายรวมกน เพอเชอมโยงความคดหรอทฤษฎทางวทยาศาสตรในสถานการณจาลองกบปรากฏการณทศกษา

6) ขนการประเมนและปรบปรงแบบจาลอง การใหนกเรยนนาความคดทางวทยาศาสตรทไดจาก การศกษาสถานการณจาลองมาประเมน

และปรบปรงแบบจาลองของตนเอง เพอสนบสนนความสอดคลองระหวางขอสรปความคดทางวทยาศาสตรกบปรากฏการณทศกษา

7) ขนการประเมนเพอน การใหนกเรยนนาเสนอแบบจาลองเปนรายบคคลและอภปรายรวมกนภายในกลม เพอ

ประเมนแบบจาลองของแตละคนโดยใชเกณฑการประเมนแบบจาลองทางวทยาศาสตร รวมทง มการใหผลสะทอนกลบซงกนและกน

8) ขนลงมตแบบจาลองทสรางขน การใหนกเรยนตวแทนของแตละกลมนาเสนอแบบจาลองตอชนเรยน จากนนอภปราย

รวมกน เพอนาลกษณะสาคญของแบบจาลองทอาจแตกตางกนมาพจารณา และสรางแบบจาลอง ทเปนมตรวมกนของชนเรยน จากนนใหนกเรยนสรปความคดสาคญของบทเรยนโดยเขยนแบบจาลอง แสดงขอความมโนทศนรายบคคล


41 | ห น า

สรป แบบจาลองทางวทยาศาสตร แบงออกเปน 5 แบบ

1) แบบจาลองทแสดงดวยภาพวาด (Pictorial Representation) 2) แบบจาลองทนาเสนอการทดลอง (Experimental Representation) 3) แบบจาลองทแสดงดวยกราฟก (Graphical Representation) 4) แบบจาลองทแสดงดวยสมการคณตศาสตร (Mathematical Representation) 5) แบบจาลองทแสดงดวยขอความมโนทศน (Conceptual Representation)

การจดการเรยนการสอน MISC (Model-Centered Instruction Sequence) ตงอยบนฐานของแนวคดหรอทฤษฎ 3 ทฤษฎ คอ ทฤษฎคอนสตรกตวสต (Costructivism) การเรยนรโดยใชแบบจาลองเปนฐาน (Model Based Learning) และทฤษฎการสรางแบบจาลอง (Model Theory) การจดการเรยนการสอน MISC (Model-Centered Instruction Sequence) มวตถประสงคของ คอ เพอใหนกเรยน 1) มสวนรวมในการปฏบตทางวทยาศาสตร 2) มสวนรวมในการปฏบตการสรางแบบจาลอง 3) สะทอนความรระหวางการสรางแบบจาลอง การจดการเรยนการสอนโดยใช MCIS (Model-Centered Instruction Sequence) ประกอบดวยขนตอนการสอน 9 ขน ดงตอไปน

1) ขนมงประสบการณและตงคาถามสาคญ 2) ขนสรางแบบจาลองเบองตน 3) ขนการสารวจตรวจสอบเชงประจกษ 4) ขนการประเมนและปรบปรงแบบจาลองเบองตน 5) ขนการแนะนาความคดทางวทยาศาสตรและสถานการณจาลอง 6) ขนการประเมนและปรบปรงแบบจาลอง 7) ขนการประเมนเพอน 8) ขนลงมตแบบจาลองทสรางขน 9) ขนการใชแบบจาลองเพอการอภปรายและอธบาย

9) ขนการใชแบบจาลองเพอการอภปรายและอธบาย การใหนกเรยนนาแบบจาลองทเปนมตไปใชอธบาย ทานาย หรอแกปญหาในสถานการณใหม

ทกาหนดขน หรอปรากฏการณทมความสมพนธกนกบปรากฏการณทศกษา

ทงนม โกเมศ นาแจง (2554) ไดศกษาผลการจดการเรยนการสอนโดยใชรปแบบ MCIS (Model-Centered Instruction Sequence) ทมตอความสามารถในการสรางแบบจาลองทางวทยาศาสตรและมโนทศน เรอง กฎการเคลอนทและแบบของการเคลอนทของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ผลการวจย พบวา นกเรยนกลมทดลองมความสามารถในการสรางแบบจาลองอยในระดบพอใช และมคะแนนเฉลยความสามารถในการสรางแบบจาลองหลงเรยนสงกวากอนเรยน ในสวนของมโนทศนนน พบวา นกเรยนกลมทดลองมมโนทศนสงกวาเกณฑทกาหนดคอรอยละ 70 และกลมทดลองมมโนทศนสงกวากลมควบคม



42 | ห น า

ตอนท 4 สอและแหลงเรยนร เรองท 4.1สอและแหลงการเรยนรทสาคญในการจดการเรยนรวทยาศาสตร

สอและแหลงเรยนรเปนสวนสาคญทชวยใหผเรยนเกดความร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และจตวทยาศาสตร ซงสอแตละประเภทมประสทธภาพและขอจากดทแตกตางกน โดยทวไปจะแบงเปน 5 ประเภท ไดแก 1.อปกรณการทดลอง 2.เครองมอและอปกรณชวยสอน 3.สอสงพมพ 4.สออเลกทรอนกส และ 5.แหลงเรยนรทางวทยาศาสตรทสาคญในทองถน ผสอนควรทาความเขาใจสอแตละประเภท เพอจะไดเลอกใชสอไดอยางเหมาะสม

1. อปกรณการทดลอง การทดลองทางวทยาศาสตร (Science experiment) เปนการจดกจกรรมใหนกเรยนได

เรยนรความคดรวบยอดในเนอหา ดวยการเปดโอกาสใหนกเรยนไดคนหาคาตอบจากการปฏบตกจกรรมดวยตนเอง ผานประสบการณตรงทเปนรปธรรม เนนขนตอนการคด การคนควา การทดลอง และการสรปผล จากการเรยนรการใชประสาทสมผสทงหาอยางเปนกระบวนการจนพบคาตอบ อปกรณพนฐานทใชในการทดลอง อาท อปกรณทใชประกอบการทดลอง ชดการทดลอง และแบบจาลอง

ขอดของอปกรณการทดลอง อปกรณการทดลองเปนสงทแสดงใหเหนความจรง จาลอง หรอเลยนแบบปรากฏการณ ผเรยนสามารถสงเกตไดดวยประสาทสมผสทงหา ชวยในการเรยนรและการปฏบตทกษะตางๆ ซงเปนจดประสงคหลกของการเรยนการสอนวทยาศาสตร

ขอจากดของอปกรณการทดลอง อปกรณการทดลองเหมาะสาหรบการเสนอหรอทากจกรรมกบกลมยอยจงตองเตรยมอปกรณหลายชด แตถาเปนแบบจาลองควรมขนาดใหญพอทจะใหนกเรยนไดหองเหนไดชดเจน ถาทาการทดลองแลวผลการทดลองไมเปนไปตามทฤษฎอาจทาใหนกเรยนเขาใจมโนทศนนนๆ ผดไป อปกรณการทดลองบางชดมราคาแพง

2. เครองมอและอปกรณชวยสอน

เครองมอและอปกรณชวยสอน คอทรพยากรทชวยในการผลตหรอใชรวมกบทรพยากรอนๆ สวนมากมกเปนโสตทศนปกรณหรอเครองมอตางๆทใชประกอบหรออานวยความสะดวกในการสอนได

ตวอยางเครองมอและอปกรณชวยสอน 1. คอมพวเตอร 2. เครองฉายภาพทบแสง Visualizer 3. กระดานดา กระดานไวทบอรด 4. เครองเลนแผนซด VCD/DVD 5. โทรทศน 6. เครองฉายภาพยนตร


43 | ห น า

7. เครองบนทกวดทศน 8. เครองบนทกเสยง 9. เครองฉายภาพขามศรษะ ขอดของเครองมอและอปกรณชวยสอน เครองมอและอปกรณชวยสอนเปนสอทชวยถายทอดเนอหาสาระใหมความสะดวกมาก

ขน ชวยในการสรางความเขาใจตามลาดบเรองราวเนอหา เหมาะสาหรบผเรยนทงกลมยอยและกลมใหญ เปนสอทดงดดความสนใจของผเรยนไดด

ขอจากดของเครองมอและอปกรณชวยสอน เครองมอและอปกรณชวยสอนบางชนดทาใหผสอนตองหนหลงใหผเรยน ทาใหคมชน

เรยนไดยากขน ผเรยนไมมบทบาทรวมในการใชอปกรณ เปนการสอสารทางเดยวเสยเปนสวนใหญ อกทงผสอนตองฝกใชเครองมอและอปกรณชวยสอนบางประเภทเสยกอนเพอความคลองตวในการใชงาน บางเครองมอตองใชในหองทมดหรอตองใชระบบกระจายเสยงรวมดวย

3. สอสงพมพ สอสงพมพ คอ สอทใชการพมพเปนหลกเพอตดตอสอสาร ทาความเขาใจกนดวยภาษา

เขยนโดยใชวสด กระดาษ หรอวสดอนใดทพมพไดหลายสาเนา เชน ผา แผนพลาสตก เปนตนประเภทของสอสงพมพไดแก

1. หนงสอพมพ 2. นตยสารและวารสาร 3. หนงสอเลม 4. สงพมพเฉพาะกจตางๆ เชน แผนพบ เอกสารเลมเลกหรอจลสาร จดหมาย เปนตน ขอดของสอสงพมพ สอสงพมพสวนใหญมราคาถกเมอเทยบกบสอประเภทอนๆ สามารถอานไดตามอตรา

ความสามารถของแตละบคคล เหมาะสาหรบการอางองและทบทวน สามารถผลตเปนจานวนมากเพอใหเพยงพอตอการใชงาน

ขอจากดของสอสงพมพ สงพมพทมคณภาพด เชน กระดาษมนและภาพประกอบเปนภาพสอาจตองใชตนทนใน

การผลตสงขน คนทอานหนงสอไมออกและมองไมเหนไมสามารถใชสอสงพมพนได

4. สออเลกทรอนกส สออเลกทรอนกส คอ สอทบนทกสารสนเทศดวยวธการทางอเลกทรอนกส ไมสามารถ

อานไดดวยตาเปลา จงตองใชเครองคอมพวเตอรบนทกและอานขอมล การใชสออเลกทรอนกสในการเรยนการสอนจะออกมาในลกษณะของสอประสม หรอมลตมเดย (Multimedia) แสดงผลออกมาหลายรปแบบตามทโปรแกรมไว เชน มเสยง เปนภาพเคลอนไหว สามารถใหผเรยนมปฏสมพนธ


44 | ห น า

ขอดของสออเลกทรอนกส สออเลกทรอนกสเปนสอทขยายขอบเขตของการเรยนรของผเรยนและขยายโอกาสทาง

การศกษา การเรยนดวยสออเลกทรอนกสซงเปนสอหลายมตทาใหผเรยนสามารถเลอกเรยนเนอหาไดตามสะดวก ตามความตองการ และความสามารถของตน นอกจากนยงสงเสรมแนวคดในเรองของการเรยนรตลอดชวต เนองจากใชเวบเปนแหลงความร และยงกระตนใหผเรยนรจกการสอสารในสงคม และกอใหเกดการเรยนแบบรวมมอ

ขอจากดของสออเลกทรอนกส ในแงของผสรางสอการทจะใหผสอนเปนผสรางสออเลกทรอนกสเองนน นบวาเปนงานท

ตองอาศยเวลา สตปญญาและความสามารถทางดานเทคโนโลยเปนอยางยง ในแงของผใชสอบางโรงเรยนหรอบางหองเรยนอาจไมมเครองมอทใชรวมกบสออเลกทรอนกส ไมมระบบอนเตอรเนต และอปสรรคในการเรยนรเทคโนโลยการสอสารในปจจบน

5. แหลงเรยนรทางวทยาศาสตรทสาคญในทองถน

แหลงเรยนร เปนสงทสนบสนนสงเสรมใหผเรยนใฝเรยน ใฝร แสวงหาความรและเรยนรดวยตนเองตามอธยาศย อยางกวางขวางและตอเนอง เพอเสรมสรางใหผเรยนเกดกระบวนการเรยนร และเปนบคคลแหงการเรยนร

5.1 แหลงเรยนรในโรงเรยนหรอสถาบนการศกษา - หองสมด - หองคอมพวเตอร หรอศนยคอมพวเตอร - หองสมดของกลมสาระฯ หองปฏบตการ - มมหนงสอภายในโรงเรยน เปนตน

5.2 แหลงเรยนรในทองถน - พพธภณฑ - หนวยงานของรฐและเอกชน - หองสมดประชาชน เปนตน


45 | ห น า

เรองท 4.2การนาสอและแหลงเรยนรไปใชในการจดการเรยนรวทยาศาสตร

การเรยนการสอนวทยาศาสตร มงเนนใหผเรยนศกษาคนควาความร ซงการนาสอและแหลงการเรยนรเขามาเปนตวกลางในการถายทอดความรเปนสงทจะทาใหผเรยนมความเขาใจในเนอหาสาระไดชดเจนมากขน ดงนนการใชสอและแหลงเรยนรมาใชในการจดกจกรรมการเรยนการสอนจะชวยใหการเรยนการสอนดาเนนไปไดจนบรรลผลสาเรจตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ สอและแหลงเรยนรมหลายประเภท แตละประเภทมลกษณะหรอคณสมบตตางกนไป ผสอนจงตองศกษาใหเขาใจถงการเลอกใช และวธการใชสออยางถกตองและเพอใหการใชสอเกดประสทธภาพสงสดกบผเรยน ผสอนจะตองเขาใจในเนอหาสาระ วตถประสงคในการสอน เขาใจสภาพของผเรยนแลวจงจะกาหนดชนดของสอและแหลงเรยนรทเหมาะสม โดยการใชสอและแหลงเรยนรใหไดผลด โดยทวไปจะประกอบดวย 4 ขนตอน คอ ขนการเลอกใช ขนวางแผนเตรยมการใช ขนการใช และขนวดและประเมนผลการใช 1. ขนการเลอกใช

การเลอกใชสอและแหลงเรยนรเปนขนตอนทสาคญ เนองจากสอและแหลงเรยนรมหลายประเภท หลายรปแบบ ซงแตละประเภทมลกษณะและคณสมบตทแตกตางกนออกไป ดงนนการนามาใชจงตองเลอกใหเหมาะสมกบเนอหาสาระ จงจะทาใหเกดประโยชนอยางเตมท โดยวธการเลอกใชสอและแหลงเรยนรควรคานงถงหลกการดงน

1. ความสอดคลองกบวตถประสงคในการสอน 2. ความตรงและความสอดคลองกบเนอหา 3. ความนาสนใจและความเหมาะสมกบวยของผเรยน 4. ความสะดวกและความเหมาะสมตอการใชงาน

2. ขนวางแผนเตรยมการใช

ผสอนตองทาการพจารณาวาลกษณะและองคประกอบของสอและแหลงเรยนรเปนอยางไร เพอใหสามารถนาไปใชไดอยางถกตอง เชน สอทมลกษณะเปนรปภาพ แผนภม แผนภาพ เปนตน ครผสอนจะตองเขาใจและสามารถอธบายขอมลหรอลาดบขนได ถาสอทใชเปนโปรแกรมสาเรจรปผสอนจะตองรวธและหลกการใชงานโปรแกรม และมการวางแผนการใชสอ โดยพจารณาวา จะใชเมอไร อยางไร จงจะเหมาะสมและเกดประสทธภาพดทสด โดยมการกาหนดขนตอนการใชอยางชดเจน หลงจากนนจะตองมการเตรยมสอและแหลงเรยนร โดยการตรวจสภาพหรอสารวจสอและแหลงเรยนรวาพรอมทจะนาไปใชโดยไมเกดปญหาหรออปสรรคใดๆ และเตรยมจานวนหรอขนาดของสอและแหลงเรยนรใหเพยงพอและเหมาะสมกบจานวนผเรยน เตรยมสงทจาเปนทจะตองใชควบคกบสอการเรยนการสอน เพอใหเกดความสะดวกตอการใชงาน นอกจากนผสอนจะตองเตรยมสถานทใหเหมาะสมกบการใชสอ เชน จดโตะและเกาอใหเหมาะสม ตรวจสภาพความพรอมดานตางๆทมผลกระทบตอการใชสอ เชน การใชเครองฉายภาพ ตองตรวจปลกไฟ การระบายอากาศ การควบคมแสงภาพในหอง เปนตน


46 | ห น า

สรป สอและแหลงเรยนรมหลายรปแบบและมลกษณะแตกตางกนออกไป ดงนนผสอนจะตอง

เลอกใชใหเหมาะสมกบเนอหาสาระและวยของผเรยน ผสอนจะตองวางแผนการใช วาจะใชเมอไร อยางไร เพอใหเกดประโยชนมากทสด และเมอมการใชแลวจะตองประเมนผลเพอใหสามารถนาไปปรบปรงเพอใหเกดประสทธภาพทดขนในการใชสอและแหลงเรยนรครงตอไป

3. ขนการใช การนาสอและแหลงเรยนรไปใชในการเรยนการสอนตามทไดวางแผนไว โดยปฏบตตาม

ขนตอน วธการ เวลาทกาหนด และจดบรรยากาศของการเรยนการสอนใหดาเนนไปอยางมประสทธภาพ คอการควบคมชนเรยนใหมระเบยบวนย พยายามใหทกคนมองเหนไดชดเจน ใหเวลาเพอทาความเขาใจพอสมควรหยดบรรยายเมอมเสยงรบกวนจากภายนอก เปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการใชสอและแหลงเรยนร เปดโอกาสใหผเรยนไดซกถามเมอมปญหาขอสงสย

4. ขนวดและประเมนผลการใช

ในขนนจะทาใหทราบผลสมฤทธในการใชสอและแหลงเรยนร ตามวธการทผานมาวาเปนไปตามเปาหมายหรอไม ไดผลมากนอยเพยงใด มอะไรควรปรบปรงแกไขบาง โดยพจารณาวาตามขนตอนดงน

1. พจารณาวาขนตอนการใชสอและแหลงเรยนรเปนไปตามทวางแผนไวหรอไม 2. พจารณาถงปญหาและอปสรรคทเกดขนระหวางการใชสอและแหลงเรยนร 3. พจารณาความเหมาะสม ความสอดคลองกบเนอหา ความนาสนใจและความพงพอใจ

ของทงผเรยนและผสอน โดยอาจใชวธการสอบถามหรอใชแบบสารวจ 4. พจารณาผลสมฤทธทางการเรยน โดยทาขอสอบวดผลผลสมฤทธทางการเรยนตาม

วตถประสงคทวางไว

หลงจากศกษาเนอหาสาระตอนท 4 แลว โปรดปฏบตใบงานท 4


47 | ห น า

ตอนท 5 การวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร

เรองท 5.1 ความสาคญและประโยชนของการวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร

การวดและประเมนผลการเรยนรเปนองคประกอบทสาคญประการหนงในกระบวนการจดการเรยนร หรอการจดการเรยนการสอน ในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ไดกาหนดแนวทางการประเมนผลการเรยนรไวเปนมาตราหนงเปนการเฉพาะโดยใหพจารณาพฒนาการของผเรยนและใชควบคไปกบการเรยนการสอน การวดและประเมนผลมความสาคญและประโยชนหลายประการ ตงแตกอนเรมดาเนนการเรยนการสอน ระหวางกอนการจดการเรยนการสอน และภายหลงจากทไดมการจดการเรยนการสอน ในอนดบแรกการวดและการประเมนผลกอนการจดการเรยนการสอนชวยใหครผสอนสามารถวนจฉย หรอไดเรยนรเกยวกบนกเรยนของตนเอง เชนระดบความร ความสามารถ และศกยภาพของนกเรยน การวดและประเมนผลกอนการเรยนนชวยใหผสอนวางแผนการจดการเรยนไดอยางอยางเหมาะสม นบตงแตการวางเนอหา การคดเลอกและออกแบบกจกรรมการเรยนรใหกบนกเรยนไดอยางเหมาะสม การจดกลมนกเรยน เปนตน สาหรบการวดและการประเมนผลระหวางเรยนนนเปนประโยชนอยางยงสาหรบทงครผสอนและนกเรยน กลาวคอ ครผสอนสามารถนาขอมลทไดจากการวดและประเมนผลมาใชการปรบการจดกจกรรมการเรยนรและแนวทางในการพฒนาผเรยนเพอใหเปนไปตามเปาหมายและวตถประสงคของวชา นามาใชในการสอนซอมเสรมกอนทจะเรยนในเรองตอไป ซงครผสอนอาจมการดาเนนการเปนระยะๆ หลงจากเสรจสนการเรยนการสอนในแตละคาบ หรอในแตละหนวยกได ทงนครผสอนอาจใชวธการทหลากหลายไดตงแตการสงเกต การซกถาม การใชแบบทดสอบ การตรวจงาน นอกจากนการวดและประเมนผลระหวางเรยนยงเปนประโยชนตอผเรยนเองทจะไดรบรขอมลสารสนเทศเกยวกบศกยภาพในการเรยนรของตนเอง จะนาไปใชในการวางแผนการพฒนาตนเองดวยเชนกน และทายทสดคอการวดและการประเมนผลภายหลงการจบการเรยนร เพอตดสนและลงความเหนระดบความร ความสามารถ ศกยภาพของผเรยนในการเรยนวชาตางๆ

โดยทวไปเมอกลาวถงเรองการวดและประเมนผลการเรยนร (evaluation) น มงานทภารกจทสาคญ 2 ประการ คอ การวด (measurement) และการประเมน (appraise) ซงการวด คอการกาหนดตวเลขใหกบสงทเราตองการประเมน และการประเมน คอการลงความเหนบนขอมลทไดจากการวด ซงการวดนนนยมใชเครองมอทเราเรยกวา แบบสอบหรอขอสอบ


48 | ห น า

เรองท 5.2 ประเภทของขอสอบและหลกการออกขอสอบ

ตามทไดกลาวในตอนท 1 และตอนท 2 กอนทจะกลาวถงประเภทของขอสอบและหลกการออกขอสอบนน จาเปนตองทาความเขาใจถงจดประสงคของการจดการเรยนรวทยาศาสตร โดยทวไปแลว จดประสงคในการจดการเรยนรวชาวทยาศาสตรแบงออกเปน 4 พฤตกรรมหลกตามแนวคดของคลอปเฟอร คอ ดานความร-ความจา ดานความเขาใจ กระบวนการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร นกการศกษาวทยาศาสตรหลายทานจดเรยกวา ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และดานการนาความรและวธการทางวทยาศาสตรไปใช ทงนในแตละดานกยงแบงเปนพฤตกรรมยอยๆ ไดอกหลายพฤตกรรม ซงการรพฤตกรรมยอยของแตละดานจะชวยใหครผสอนสามารถวางแผนและดาเนนการออกขอสอบไดมประสทธภาพดยงขน ดงนนในทน จงขอนาเสนอตวอยางพฤตกรรมยอยทครผสอนสามารถนาไปใชเปนแนวทางในการออกขอสอบไดดงน

1. ดานความร-ความจา อาจจาแนกออกเปนพฤตกรรมยอยไดดงน

1.1 ความรเกยวกบขอเทจจรง

1.2 ความรเกยวกบคาศพทวทยาศาสตร 1.3 ความรเกยวกบมโนทศนทางวทยาศาสตร

1.4 ความรเกยวกบขอตกลงขอความรทางวทยาศาสตร 1.5 ความรเกยวกบลาดบขนและแนวโนม

1.6 ความรเกยวกบการแยกประเภท การจดประเภทและเกณฑทใช

1.7 ความรเกยวกบเทคนคและวธการทางวทยาศาสตร 1.8 ความรเกยวกบหลกการ กฎ และทฤษฎทางวทยาศาสตร

2. ดานความเขาใจ มการใหนยามของความเขาใจ คอความสามารถในการอธบายดวยคาพดของตนเองได ในทนนาเสนอแนวทางทนาใชในการออกขอสอบ จะจาแนกเปน 2 พฤตกรรมยอยดงน

2.1 ความสามารถในการระบหรอบงชความรเมอปรากฏอยในรปแบบใหม 2.2 ความสามารถในการแปลความรจากสญญาลกษณหนงไปสอกสญลกษณหนง

3. กระบวนการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร พฤตกรรมการเรยนรวทยาศาสตรในดานนไดรบความสนใจจากครผสอนคอนขางนอย โดยเฉพาะอยางยงเมอมการนาไปออกขอสอบหรอจาเปนตองมการวดและประเมนพฤตกรรมดานน ในทนขอนาเสนอเพยงแนวทางโดยสงเขปดงน

3.1 การสงเกตและการวด ซงสามารถแบงเปนพฤตกรรมยอยไดอก เชน ความสามารถในการสงเกตวตถหรอปรากฏการณตางๆ ความสามารถในการบรรยายสงทสงเกตโดยใชภาษาทเหมาะสม ความสามารถในการวดขนาดของวตถ ปรากฏการณ และการเปลยนแปลงตางๆ ความสามารถในการประมาณคาในการวด และรขอจากดของเครองมอทใชวด 3.2 การมองเหนปญหาและการหาวธการแกปญหา ซงพฤตกรรมดานนสามารถจาแนกออกเปน ความสามารถในการมองเหนปญหา ความสามารถในการตงสมมตฐาน ความสามารถในการเลอกวธการทเหมาะสมในการทดสอบสมมตฐาน ความสามารถในการออกแบบการทดลองทเหมาะสมสาหรบการทดสอบสมมตฐาน


49 | ห น า

3.3 การแปลความหมายขอมลและลงขอสรป เชน ความสามารถในการจดกระทาขอมล ความสามารถในการนาเสนอขอมลในรปของความสมพนธระหวางตวแปร ความสามารถในการแปลความหมายผลของการสงเกตและขอมลทไดจากการทดลอง ความสามารถในการตรวจสอบสมมตฐานดวยขอมล และความสามารถในการสรางขอสรปทเหมาะสมอยางมเหตผลตามความสมพนธทพบ

อยางไรกตาม จะเหนไดวา พฤตกรรมทยกตวอยางขางตนนนสอดคลองกบวธการและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ดงนนครผสอน อาจพบวานกการศกษาวทยาศาสตรหลายทาน เลอกทจะใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรทกาหนดโดย AAA นนเปนแนวทางในการออกขอสอบเพอวดพฤตกรรมดานน 4. การนาความรและวธการทางวทยาศาสตรไปใช ซงอาจจาแนกพฤตกรรมดานนออกเปนพฤตกรรมยอยเพอเปนแนวทางในการวดและประเมนผลของครวทยาศาสตรไดดงน

4.1 การนาความรไปแกปญหาใหมในวชาวทยาศาสตรสาขาเดยวกน

4.2 การนาความรไปแกปญหาใหมในวชาวทยาศาสตรตางสาขา

4.3 การนาความรไปแกปญหาใหมทนอกเหนอจากวทยาศาสตร

จากการจาแนกพฤตกรรมการเรยนรวทยาศาสตรทพงประสงค จะเหนไดวามมากมายหลายประการ ดงนนการทจะวดพฤตกรรมตางๆ เหลานใหไดครอบคลมไมอาจวดไดดวยขอสอบ หรอแบบทดสอบไดเพยงอยางเดยว จาเปนอยางยงทตองใชวธการทหลากหลายควบคกนไป เชน ขอสอบ แบบวด แบบสงเกต แบบประเมน เปนตน อยางไรกตามจากทครผและแนวทางการปฏบตในเรองนพงพงเรองการสอบเปนหลก ดงนนมรสวนนจงจะกลาวถงเรองประเภทและหลกการออก

ขนตอนแรกของการออกขอสอบ คอเรมตนจากตารางวเคราะหเนอหาและพฤตกรรม หรอตารางวเคราะหวตถประสงคและพฤตกรรม ดงภาพ จากนนครผสอนพจารณาเนอหาสาระทงหมดทไดจดการเรยนการสอนในภาคเรยนนน และประเมนใหคานาหนกระหวางเนอหาและวตถประสงคทตองการประเมน เชน ในตารางมบทเรยนทงหมด 3 บทเรยน จะใหคานาหนกโดยกาหนดเปนสดสวนของรอยละ โดยอาจองเวลาทใหกบแตละบทเรยน ดงน บทท 1 และบทท 3 ใชเวลาในการเรยนใกลเคยงกน กาหนดใหนาหนกในการประเมนรอยละ 30 ทงบทท 1 และบทท 3 สวนบทท 2 ใชเวลาในการเรยนมากกวา กาหนดใหเปนรอยละ 40 หรอถาแตละบทเรยนใชเวลาเทากนกกาหนดคานาหนกทเทากนหรอใกลเคยงกนได จากนนกมากาหนดคานาหนกพฤตกรรมทตองการประเมน จากพฤตกรรมทง 4 ดาน วาจะใหนาหนกแตละดานเทาไหร ทงนอาจพจารณาระดบชนรวมดวยวาชนมธยมศกษา 1 อาจเนนเรองกระบวนการทางวทยาศาสตร มากกวาดานความร–ความจา และมธยมศกษา 3 อาจเพมใหนาหนกทความเขาใจ และการนาความรไปใช เหลานเปนแนวทางในการพจารณากาหนดคานาหนกแตละพฤตกรรม ทงนขอสรปขนกบดลยพนจของผสอน เชน ให ความร-ความจา ความเขาใจใหนาหนกเทากนรอยละ 25 กระบวนการฯ ทางวทยาศาสตร รอยละ 30 และการนาไปใชรอยละ 20 จากนนนามาคานวณนาหนกแตละชอง พจารณาตารางประกอบ จากนนจงกาหนดจานวนขอคาถามในแบบสอบ หรอขอสอบโดยพจารณาจากเวลาทกาหนดในการการสอบ เชน 2 ชวโมง หรอ 120 นาท ในกรณทเปนขอสอบปรนย อาจกาหนด 60 ขอ จากนนนาตวเลข 60 นไปใชในการคานวณแตละชองวาจะตองออกขอสอบในเรองนนและวดพฤตกรรมใดกขอ เชนใชตวเลขทคานวณไดจากคานาหนก


50 | ห น า

พฤตกรรมฯ

เนอหา (บทเรยน)

ความร-ความจา

25%

(15 ขอ)

ความเขาใจ

25%

กระบวนการฯทางวทยาศาสตร

30%

การนาความรและวธการฯ ไปใช

20%

รวม

1. (30%) 18 ขอ

30x25 = 7.5 4.5 ขอ

2. (40%) 24 ขอ

40x25= 10 6 ขอ

3. (30%) 18 ขอ

30x25 = 7.5 4.5 ขอ

รวม 100% 60 ขอ

25% 15 ขอ

การสรางตารางวเคราะหชวยใหการวดและประเมนผลครอบคลมทงดานเนอหาและวตถประสงค หลกเลยงความลาเอยงทเกดจากความถนด หรอความเชยวชาญเฉพาะเรองของผสอนได และทายทสดสงผลใหกาจดการเรยนการสอนบรรลเปาหมายของหลกสตรทกาหนดไว เมอไดจานวนขอสอบแลว จงเรมดาเนนการสรางขอสอบหรอเครองมอ ทงนขอสอบหรอเครองมอทสรางขนนจาเปนตองไดรบการตรวจสอบคณภาพ ซงครผสอนสามารถดาเนนการไดงายๆ คอ ใหเพอนครหลายๆ คนชวยอาน วพากษและใหขอเสนอแนะ จากนนจงปรบปรงแกไข และนาไปใช

5. ประเภทของขอสอบ

ขอสอบทใชในการวดและประเมนผลการเรยนร อาจแบงไดเปน 2 ประเภทหลก คอ ขอสอบทลกษณะคาถามและคาตอบเปนแบบปลายปด คอมคาตอบทถกเพยงขอเดยว อาจเปนไดตงแตแบบตวเลอก (multiple choices) แบบจบค (matching) คาตอบแบบสน (close-ended answer) และขอสอบแบบปลายเปด (open-ended question) เปนขอสอบทขอคาถามมลกษณะปลายเปดใหผเรยนเขยนคาตอบประกอบการอธบายประกอบเหตผลดวยตนเอง อยางไรกตามหลกการในการออกขอสอบใหมคณภาพมดงน

1. เรมจากขอคาถาม นยมใชประโยคทสมบรณมากกวาประโยคทไมสมบรณ ในกรณทเปนขอสอบแบบเลอกตอบ ถาใชประโยคไมสมบรณเปนคาถาม ตวเลอกตองเปนขอความทตอทายประโยคคาถามนนได

2.สถานการณทสรางขน จะเปนสถานการณทเชอไดวาเปนจรงหรอเปนไปได

2. สถานการณทสมมต หรอนามาจากเอกสาร สงพมพอนๆ ควรมความยากวายเหมาะสมกบระดบชนของผเรยน

3. ศพทเทคนคทปรากฏในขอคาถามหรอคาตอบจะตองไมยากเกนกวาทผเรยนเคยเรยนรแลว

4. ภาษาทใชตองชดเจน เขาใจงาย อานแลวเขาใจตรงกน

5. คาถามทใชวดพฤตกรรมขนสง เชน ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรนน ไมควรใชคา วล ขอความ แผนภาพ กราฟ แผนภม หรอรปภาพทเหมอนกบบทเรยน

6. หลกเลยงการใชประโยคปฏเสธซอนปฏเสธทงขอคาถามและตวเลอก


51 | ห น า

7. สาหรบขอสอบแบบตวเลอก มหลกการเพมเตมดงน

7.1 คาและภาษาในตวเลอกทถกตองไมซากบคาและภาษาในขอคาถาม

7.2 ขอความในตวเลอกทถกไมควรสนหรอยาวกวาขอความในตวเลอกอนๆ มากนก 7.3 ตวเลอกทเปนตวลวงนนตองไมเปนขอความทผด หรอไมสมเหตสมผลในตวของมน

7.4 การเรยงลาดบตวเลอกควรมระบบ เชน เรยงจากตวเลขนอยไปหามาก หรอเรยงจากคาตอบสนไปหาคาตอบยาว เปนตน

7.5 พยายามหลกเลยงการใชตวเลอก “ไมมขอใดถกตอง” หรอ “ถกทกขอ” ขอควรระวงเพมเตม คอ ทงขอคาถามและตวเลอกของขอใดขอหนง ตองไมแนะหรอเปนคาตอบของขออนๆ 8.การใหคะแนนสาหรบขอสอบแบบตอบสนๆ ตองกาหนดใหชดเจนลวงหนา รวมทงแนวเฉลยคาตอบดวย

นอกจากแนวทางในการออกขอสอบขางตนทเนนดานพทธพสยดานความร-ความจา ความเขาใจและการนาความรไปใชแลว การวดและประเมนทมกถกละเลย คอ การวดและประเมนดานกระบวนการฯทางวทยาศาสตร เนองจากมลกษณะเฉพาะทตองเชอมโยงใหระหวางพฤตกรรมตองการประเมนและแบบวด ซงลกษณะขอสอบวดพฤตกรรมดานทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรโดยสวนใหญจะอยในลกษณะ ดงน

1. การใหผเรยนวเคราะหหา หรอตงสมมตฐาน หรอ จดมงหมายของการทดลอง ดงนนลกษณะของคาถามจะเปนการกาหนดคาอธบายหรอวธการทดลอง หรอแผนภาพการแสดงสถานการณการทดลองให จากนนจงใหผเรยนวเคราะหหาคาตอบเกยวกบสมมตฐาน

2. การกาหนดตารางบนทกผลการทดลองให แลวใหผเรยนวเคราะหหาสมมตฐาน หรอจดมงหมายการทดลองไดเขนเดยวกน ขณะเดยวกนกสามารถใหผเรยนวเคราะหกาหนดชอตาราง หรอหาลกษณะและประเภทของตวแปรได

3. กาหนดจดมงหมาย หรอสมมตฐานการทดลอง หรอสถานการณให และใหผเรยนพจารณาวธการทดลองทเหมาะสม

4. ใหผเรยนเขยนกราฟ แผนภมจากขอมลในตรารางหรอขอความทกาหนดให หรอพจารณาวา กราฟ หรอแผนภมทกาหนดใหนนเขยนมาจากขอมลใดในตาราง หรอจากขอความใดทกาหนดให

5. ใหผเรยนออกแบบตารางเพอบนทกขอมลตามคาอธบาย หรอขอความ หรอสถานการณทกาหนดให หรอพจารณาวาตารางใด แผนภมใด สอดคลองกบคาอธบาย หรอวธการทดลองทกาหนดให

6. กาหนดขอมลให ในรปแบบตางๆ เชน ขอความ ตาราง แผนภม กราฟ แลวใหผเรยนทานายหรอคาดการณโยใชขอมลทกาหนดใหเปนฐาน

7. ใหผเรยนสรปหรอแปลความหมายจากขอมลในตารางทกาหนดให หรอแปลความหมายจากแผนภม กราฟ เปนตน


52 | ห น า

เรองท 5.3 การประเมนตามสภาพจรง และ การประเมนงานของนกเรยนโดยใชเกณฑคณภาพ จากขอจากดของการเนนการใชแบบสอบ หรอขอสอบในการประเมนและตดสนคณภาพผเรยนนนพบจดออนหลายประการ กลาวคอ การวดและประเมนผลทพงแบบสอบเพยงอยางเดยวไมสามารถสะทอนคณลกษณะของผเรยนไดอยางครอบคลม เชน เรองการปฏบตงาน กระบวนการทางาน การวางแผนการทางาน ความสามารถในการทางานกบผอน ความสามารถในการสอสารทงทสอผานตวอกษรและการสอสารดวยวาจา ความตรงตอเวลา ความมวนยในการเรยน การสบคนขอมลตางๆ เหลานเปนตน ดงนน นกการศกษาจงพยายามทจะหาแนวทางในการประเมนคณลกษณะผเรยนในดานตางๆ ดงทกลาวขางตน ดงนน การประเมนตามสภาพจรง (authentic assessment) จงไดถกนาเสนอเพอเปนแนวทางเลอกเพมเตมสาหรบครผสอนในการประเมนผลการเรยนรใหครอบคลมทกดาน ซงตอมาไดรบความนยมและไดรบการสงเสรมใหผสอนใชการประเมนผลตามสภาพจรงนอกจากการใชขอสอบกนอยางจรงจงและกวางขวาง และเปนการประเมนระหวางการเรยนการสอน และตองมการวางแผนตงแตตนควบคไปกบการวางแผนการจดการเรยนรรายวชา และมการดาเนนการอยางตอเนองตลอดการเรยนรรายวชานนๆ

ถงแมวา จะมผกลาววา การประเมนตามสภาพจรงน เปนการประเมนแบบไมเปนทางการ หลกฐานแตมความสาคญยง เพราะขอมลสารสนเทศจากการประเมนตามสภาพจรงนจะสะทอนจดเดน จดทควรพฒนาผเรยน ซงการไดขอมลดงกลาวนนท นาเชอถอไดจาเปนตองมาจากหลกฐานและการเกบขอมลทนาเชอถอ กลาวคอ ครผสอนตองมการวางแผนในการตงแตเรมควบคกบการวางแผนการจดการเรยนการสอน วตถประสงคของรายวชา ตลอดจนคณลกษณะทพงประสงคทตองการพฒนาผเรยนจากรายวชาน ตวอยางเชน วตถประสงคตองการพฒนาใหผเรยนเปนบคคลทใฝร ใฝเรยน มทกษะในการสบคนและนาเสนอขอมล ตลอดจนมกระบวนการในการสบเสาะความรทางวทยาศาสตร จากนนวเคราะหบทเรยนทมความสอดคลองสมพนธกบวตถประสงคทกาหนดไว และพจารณา หรอกาหนดภารกจทผเรยนตองปฏบตเพอนาไปสผลลพธ คอ คณลกษณะทพงประสงคตามวตถประสงค เชนการทารายงาน การทาโครงงาน การจดนทรรศการวทยาศาสตร การสรปบทเรยนดวยวธการหลากหลาย ซงผสอนจาเปนตองพจารณาวา ภาระงานทมอบใหแตละครงนน จะถกนามาใชประเมนผเรยนดานใด ถาไดมการวางแผนอยางรอบคอบรดกมแลว จะสงผลใหผเรยนไดรบการประเมนและการพฒนาอยางเตมศกยภาพ

เรองท 5.4 การประเมนผลงานของนกเรยนโดยเกณฑคณภาพ

สรป การประเมนตามสภาพจรง เปนการวบรวมขอมลเชงปรมาณและคณภาพจาก

กระบวนการทางาน (process) การปฏบตงาน (performance) และผลผลต (product) ทไดจากกระบวนการเรยนรในสภาพทสงเรมการพฒนาผเรยนจรง


53 | ห น า

การประเมนตามสภาพจรงนน มงเนนการประเมนความสามารถในการปฏบตงาน กระบวนการทางาน และการผลตทมาจากการปฏบตงาน ซงในการเรยนการสอนวทยาศาสตรการประเมนทเปนจดเนน คอกระบวนการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร จตวทยาศาสตร นอกจากนยงมคณลกษณะทพงประสงคอนๆ ทเปนลกษณะรวมกบวชาอน เชน ทกษะการสอสาร การสบคนขอมล ความเปนระเบยบ เปนตน ประเดนสาคญของการประเมนตามสภาพจรง คอผสอนสามารถวนจฉยจดเดน จดทควรพฒนาปรบปรงผเรยน และผเรยนเองกสามารถรบรจดเดนและจดทควรพฒนาปรบปรงตนเองดวยเชนกน ดงนนการประเมนตามสภาพจรงนจาเปนตองมการกาหนดเกณฑการประเมนทใหขอมลทเปนรปธรรม มความชดเจน เขาใจตรงกนทงผสอนและผเรยน และเพอททงผสอนและผเรยนสามารถวางแผนในการพฒนาไดอยางเหมาะสมตอไป อยางไรกตามนภาระกจหนงๆ ทมอบหมายใหแกผเรยนนน สามารถนามาใชประเมนในหลากหลายดานได

แนวทางการใหคะแนนการเรยนรจากการปฏบตงาน ทงดานผลงาน การปฏบตงานและกระบวนการ อาจใหคะแนนเปนมาตรประเมนคา หรอตรวจสอบรายการกได โดยทวไปแบงเปน 2 ประเภท คอ

1. การใหคะแนนแบบภาพรวม (Holistic scoring) เปนการใหคะแนนผลงานในภาพรวม โดยพจารณาจากองคประกอบหลกสาคญทสะทอนคณภาพรวมของผลงาน โดยกาหนดคาคะแนนเปน 4 ระดบ คอ 4 3 2 1 โดยทแตละคาคะแนนไดใหคาอธบายระดบคณภาพงานไว ดงตวอยางตอไปน

ตวอยางท 1 การประเมนผงมโนทศนในการสรปบทเรยน

คะแนน/ ความหมาย คาอธบาย

3 มมโนทศนครบถวน เขยนเสนแสดงความเชอมโยงไดถกตอง ใชคาเชอมโยงไดถกตองเหมาะสม

2 มมโนทศนครบถวน เขยนเสนแสดงความเชอมโยงไดถกตอง ใชคาเชอมโยงไมถกตอง 1-2 แหง

1 มมโนทศนไมครบถวน เขยนเสนแสดงความเชอมโยงไมถกตอง ใชคาเชอมโยงไดไมเหมาะสม

ตวอยางท 2 การประเมนทกษะปฏบตการทดลอง

คะแนน/ ความหมาย คาอธบาย 3 เลอกใชอปกรณ/ เครองมอในการทดลองไดถกตอง เหมาะสมกบการ

ทดลอง

2 เลอกใชอปกรณ/ เครองมอในการทดลองไดถกตอง แตไมเหมาะสมกบการทดลอง

1 เลอกใชอปกรณ/ เครองมอในการทดลองไมถกตอง

1. การใชอปกรณ/ เครองมอในการทดลองมอบหมายงาน 2. การใหคะแนนแบบแยกสวน (Analytic scoring) เปนการใหคะแนนแตละองคประกอบยอยของงาน หรอพฤตกรรม โดยมคาอธบายความหมายของระดบคะแนน ดงตวอยางตอไปน


54 | ห น า

ตวอยางท 1 การประเมนรายงานการศกษาคนควา

รายการ ผลการประเมน 1. การคนควาขอมลจากแหลงตางๆ ทหลากหลาย 1 2 3 4 5

2. การคดเลอกขอมลในการนาเสนอ 1 2 3 4 5

3. ลาดบการนาเสนอสาระ ความเปนเหตผล เชอมโยง ตอเนอง 1 2 3 4 5

4. การวเคราะหขอมล สารสนเทศทไดศกษา 1 2 3 4 5

5. ความสอดคลองชอเรองกบเนอหา 1 2 3 4 5

6. การใชภาษาขอความ คา การสะกด เครองหมาย 1 2 3 4 5

7. การเขยนอางองในเนอความและการเขยนแหลงอางอง 1 2 3 4 5

8. ความประณต ความเปนระเบยบของงาน 1 2 3 4 5

ตวอยางท 2 การประเมนโปสเตอรแสดงผลงานของผเรยน

รายการ ผลการประเมน 1. เนอหาสาระ 1 2 3 4 5

2.ภาพประกอบ 1 2 3 4 5

3. การใชภาษาขอความ คา การสะกด เครองหมาย 1 2 3 4 5

4. ความสอดคลองชอเรองกบเนอหา 1 2 3 4 5

5. ความประณต ความเปนระเบยบของงาน 1 2 3 4 5

โดยทกาหนดความหมายของคะแนนดงน

1 = ปรบปรง 2 = พอใช 3 = ปานกลาง 4 = ด 5 = ดมาก

สรป

จากตวอยางจะเหนไดวา จากการประเมนตามสภาพจรงน ครผสอนสามารถวเคราะหสงทควรพฒนาผเรยนนาไปสการพฒนาผเรยนไดอยางเหมาะสม และผเรยนเองกสามารถนาขอมลทไดนไปพฒนาตนเองไดอยางเหมาะสมเชนเดยวกน อนงการประเมนตามสภาพจรงนควรเปนการประเมนผเรยนเปนรายบคคลและผเรยนตองไดรบขอมลปอนกลบเหลานทนททเสรจภาระงานนนๆ นอกจากทผเรยนใชขอมลในการพฒนาตนเองแลว ผเรยนยงสามารถใชในการประเมนการพฒนาตนเอง ครผสอนเชนเดยวกนทสามารถประเมนการพฒนาผเรยนจากขอมลเหลานได

ขอสงเกตสาคญยงของการประเมนตามสภาพจรง คอการใหคะแนนเรมจาก 1 เสมอ จะไมมการไมใหคะแนน หรอคะแนนเปนศนย ทงนเพราะผเรยนทกคนทสงงานสมควรไดรบการประเมนเพอพฒนาตนเอง และ ผทไมไดคะแนน คอผทไมสงงาน

หลงจากศกษาเนอหาสาระตอนท 5 แลว โปรดปฏบตใบงานท 5


55 | ห น า

ใบงานท 1.1

ผเขารบการอบรมจะตองทากจกรรมหรอใบงานบนระบบ UTQ Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ UTQ Online หลกสตร วทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน ตอนท 1 หลกสตรและสาระการเรยนร คาสง

เมอศกษาตอนท 1 หลกสตรวทยาศาสตร เรอง 1.1 ทาไมตองเรยนวทยาศาสตรแลว ใหผเขาอบรมตอบคาถามตอไปน

1. วทยาศาสตรมความสาคญอยางไร 2. มมมองหรอดานของวทยาศาสตรมอะไรบาง 3. วทยาศาสตรแบงการศกษาไดกสาขาวชา อะไรบาง

คาแนะนา ใหศกษาเอกสาร ตอนท 1.1 ทาไมตองเรยนวทยาศาสตร


56 | ห น า


ผเขารบการอบรมจะตองทากจกรรมหรอใบงานบนระบบ UTQ Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ UTQ Online หลกสตร วทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน ตอนท 1 หลกสตรและสาระการเรยนร คาสง เมอศกษาตอนท 1 หลกสตรวทยาศาสตร เรอง 1.2 องคประกอบสาคญของหลกสตรวทยาศาสตรแลว ใหผเขาอบรมตอบคาถามตอไปน 1. องคประกอบสาคญของหลกสตรวทยาศาสตรทนาไปสการพฒนาผเรยนใหมคณภาพตาม

เปาหมายของ หลกสตรมอะไรบาง 2. มาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตรตอไปน แสดงถงความคาดหวงทผเรยนพงมความร สามารถ

ปฏบต และมคณลกษณะใดบาง

มาตรฐาน ว 7.1 เขาใจววฒนาการของระบบสรยะ กาแลกซและเอกภพ การปฏสมพนธภายในระบบสรยะและผลตอสงมชวตบนโลก มกระบวนการสบเสาะ หาความร และจตวทยาศาสตร การสอสารสงทเรยนร และนาความรไปใชประโยชน

3. ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางมความสมพนธกนอยางไร คาแนะนา ใหผเขาอบรมศกษาและทบทวนเนอหาตอนท 1 หลกสตรวทยาศาสตร เรองท 1.2 องคประกอบสาคญของหลกสตรวทยาศาสตร


57 | ห น า

ใบงาน 1.3

ผเขารบการอบรมจะตองทากจกรรมหรอใบงานบนระบบ UTQ Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ UTQ Online หลกสตร วทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน ตอนท 1 หลกสตรและสาระการเรยนร คาสง เมอศกษาตอนท 1 หลกสตรวทยาศาสตร เรอง 1.3 การจดทาหลกสตรรายวชาวทยาศาสตรแลว ใหผเขาอบรมตอบคาถามตอไปน 1. ใหจดทาคาอธบายรายวชาวทยาศาสตรพนฐานรายปของชนมธยมศกษาปท 1 โดยระบองคประกอบสาคญของคาอธบายรายวชาใหครบถวน

2. ใหศกษาและวเคราะหสาระคาอธบายรายวชาวทยาศาสตรพนฐาน ชนมธยมศกษาปท 2 ในเอกสารตอนท 1.3 แลวจดทาหนวยการเรยนรของรายวชาวทยาศาสตรพนฐานดงกลาว โดยเพมเตมขอมลในตารางทกาหนดใหสมบรณ

หนวยการเรยนร วชาวทยาศาสตรพนฐาน 4 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 2 เวลา 60 ชวโมง จานวน 1.5 หนวยกต


1. สารอาหารและอาหาร - ประเภทของสารอาหาร - ปรมาณสารอาหารทจาเปนตอรางกาย

ว 1.1 ม.2/5 6

2. ระบบตางๆ ของรางกาย - ระบบยอยอาหาร - ระบบหายใจ - ระบบหมนเวยนโลหต - ระบบขบถาย - ระบบประสาท - ระบบสบพนธ - ผลของสารเสพตด

ว 1.1 ม.2/1 ม.2/2 ม.2/6

20

3. ................................................... ว 1.1 ม.2/3 ………….


58 | ห น า


4. เทคโนโลยชวภาพ ว 1.1 ………….. 5 5. แสง - ………………………………………. - ……………………………………… - การดดกลนแสงส - การมองเหนสของวตถ

ว 5.1 ม.2/1 .......... ...........

……………

คาแนะนา

1. การจดทาคาอธบายรายวชานน ใหผเขาอบรมศกษาและวเคราะหตวชวดชนปของชนมธยมศกษาปท 2 แลวแยกสวนประกอบเปน 3 สวน คอ 1) เนอหาความรทางวทยาศาสตร 2) ทกษะกระบวนการ 3) คณลกษณะทพงประสงคทางวทยาศาสตรจากนนนามาเรยบเรยงเปนสาระสงเขปแลวเขยนเปนคาอธบายรายวชา คาอธบายรายวชามองคประกอบสาคญ คอ (1) ชอรายวชา (2) กลมสาระการเรยนร (3) ระดบชน (4) รหสวชา (5) เวลาเรยนหรอจานวนหนวยกต (6) สาระสาคญโดยสงเขป (7) ตวชวดทเกยวของทกขอ

2. การจดทาหนวยการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 นน ใหผเขาอบรมศกษาและ

วเคราะหตวอยางอธบายรายวชาวทยาศาสตรพนฐาน 4 ในเอกสาร แลว ระบหวขอหรอหนวยการเรยนรยอย กาหนดเวลาเรยนและตวชวดของแตละหนวย การจดทาหนวยการเรยนร ประกอบดวย (1) ชอรายวชา (2) กลมสาระการเรยนร (3) ระดบชน (4) รหสวชา (5) เวลาเรยนหรอจานวนหนวยกตรวม (6) ชอหนวยการเรยนรและหนวยยอย (7) ตวชวดทเกยวของ (8) จานวนชวโมงเรยนของแตละหนวย


59 | ห น า


ผเขารบการอบรมจะตองทากจกรรมหรอใบงานบนระบบ UTQ Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ UTQ Online

ชอหลกสตร หลกสตรวทยาศาสตร : ระดบมธยมศกษาตอนตน


คาสง จากเปาหมายการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร ใหวเคราะหคาสาคญทปรากฏแลวนามา

จดกลมตามองคประกอบของการเรยนร


คณลกษณะอนพงประสงค • • •


60 | ห น า




ตอนท 2 การพฒนาคณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนร คาสง

จากมาตรฐานการเรยนรตอไปน ใหวเคราะหคาสาคญทปรากฏแลวนามาจดกลมตามองคประกอบของการเรยนร 1.


คณลกษณะอนพงประสงค • เขาใจธรรมชาตของ

แรงแมเหลกไฟฟา แรงโนมถวง และแรงนวเคลยร




• มคณธรรม

มาตรฐาน ว 4.1 เขาใจธรรมชาตของแรงแมเหลกไฟฟา แรงโนมถวง และแรงนวเคลยร มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชนอยางถกตองและมคณธรรม


61 | ห น า

2.


คณลกษณะอนพงประสงค • เขาใจกระบวนการ

ตางๆ ทเกดขนบนผวโลกและภายในโลก ความสมพนธของกระบวนการตางๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของโลก




• จตวทยาศาสตร

มาตรฐาน ว 6.1 เขาใจกระบวนการตางๆ ทเกดขนบนผวโลกและภายในโลก ความสมพนธของกระบวนการตางๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน


62 | ห น า




ตอนท 2 การพฒนาคณลกษณะของผเรยนตามมาตรฐานการเรยนร คาสง

จากตวชวดตอไปน ใหวเคราะหสงทผเรยนตองเรยนร แนวทางการจดกจกรรม การวดและประเมนผล

1.

สงทผเรยนตองเรยนร แนวทางการจดกจกรรม การวดและประเมนผล

• ทดลองเรองแรงกรยาและแรงปฏกรยาระหวางวตถ

2.

สงทผเรยนตองเรยนร แนวทางการจดกจกรรม การวดและประเมนผล • โครงสรางและ

องคประกอบของโลก • การสบคนเรอง

โครงสรางและองคประกอบของโลก

• โลก

• ความสามารถในการสบคนเรองโครงสรางและองคประกอบของโลความถกตองในการสรางแบบจาลองเรองอาประกอบของโลก

มฐ ว 4.1 ม.3/2 ทดลองและอธบายแรงกรยาและแรงปฏกรยาระหวางวตถ และนาความรไปใชประโยชน

มฐ ว 6.1 ม.2/10 สบคน สรางแบบจาลองและ อธบายโครงสรางและองคประกอบของโลก


63 | ห น า


ผเขารบการอบรมจะตองทากจกรรมหรอใบงานบนระบบ UTQ Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ UTQ Online หลกสตร วทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน ตอนท 3 การจดการเรยนรวทยาศาสตร คาสง

เมอศกษาตอนท 3 การจดการเรยนรวทยาศาสตร เรอง 3.1 หลกการจดการเรยนรวทยาศาสตรแลว ใหผเขาอบรมตอบคาถามตอไปน

1. การจดกจกรรมการทาการทดลองประกอบดวยลกษณะกจกรรมสาคญ 3 สวน คออะไรบาง 2. ใหระบกจกรรมการเรยนการสอนวทยาศาสตรลงในชองวาง (1) – (4) ตามระดบการควบคม

และการมสวนรวมกจกรรม ของครและนกเรยน กจกรรมการเรยนการสอนวทยาศาสตรทกาหนดให ไดแก การสาธต (Demonstration) การปฏบตการทดลอง (Laboratory Experience) การสบสอบทครเปนผรเรม (Teacher-Initiated Inquiry) การสบสอบทนกเรยนเปนผรเรม (Student Initiated Inquiry)

3. แนวคดการเรยนรทใชการสบสอบในการจดการเรยนร มอะไรบาง คาแนะนา ใหศกษาเอกสาร ตอนท 3 การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร

การค

วบคม

และก

ารมส

วนรว

มของ

นกเรยน

ระ

ดบสง

ระด

บตา

การควบคมและการมสวนรวมของคร ระดบตา ระดบสง

………………………..

(4)

…………………….

(3)

…………………..

(2)

…………………

(1)


64 | ห น า


ผเขารบการอบรมจะตองทากจกรรมหรอใบงานบนระบบ UTQ Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ UTQ Online หลกสตร วทยาศาสตร ระดบมธยมศกษาตอนตน ตอนท 3 การจดการเรยนรวทยาศาสตร คาสง เมอศกษาตอนท 3 การจดการเรยนรวทยาศาสตร เรอง 3.2 รปแบบการสอนวทยาศาสตรทสาคญ: การเรยนรทใชแบบจาลองเปนฐาน (Model-Based Learning) แลว ใหผเขาอบรมตอบคาถามตอไปน 1. แบบจาลองทางวทยาศาสตรมกประเภท อะไรบาง 2. วตถประสงคของการจดการเรยนการสอน MICS (Model_Centered Instruction Sequence)

มกขอ อะไรบาง 3. ใหเลอกบทเรยนวทยาศาสตรมา 1 บทเรยน แลวออกแบบการจดการเรยนการสอนตามจนตอน

การสอน 9 ขนของ MISC คาแนะนา ใหศกษาเอกสาร ตอนท 3 การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร


65 | ห น า

ใบงานท 4

ผเขารบการอบรมจะตองทากจกรรมหรอใบงานบนระบบ UTQ Online เพอใหวทยากรและผดแลรายวชาสามารถตรวจสอบความเขาใจในการเรยน สามารถเรยนรและตดตอสอสารเพมเตมไดบนระบบ UTQ Online ชอหลกสตร หลกสตรวทยาศาสตร : ระดบมธยมศกษาตอนตน

ตอนท 4 สอและแหลงเรยนร คาสง ใหผเขาฝกอบรมสารวจสอและแหลงเรยนรทงในโรงเรยน และในทองถนของตนเอง พรอมระบวาสอและแหลงเรยนรนนๆ นามาใชในการเรยนการสอนเรองใด

สอและแหลงเรยนร ม ไมม หวขอ/ หวเรองทจะใชสอน • หองสมดโรงเรยน

• หองสมดกลมสาระการเรยนร

• มมหนงสอในหองเรยน

• หองมลตมเดย

• หองคอมพวเตอร

• หองอนเทอรเนต

• หองโสตทศนศกษา

• สวนสมนไพร

• หองสมดประชาชน.................

• พพธภณฑ..............................

• สวนสตว..................................

• สวนสาธารณะ.........................

• สวนพฤกษชาต........................

• อทยานแหงชาต......................

• ภมปญญา...............................

• ................................................

• ................................................

• ................................................


66 | ห น า

ใบงานท 5



ตอนท 5 การวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร คาสง ออกแบบการวดและประเมนผลการเรยนร วทยาศาสตร

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

คํานําkrukird.com/55111.pdf · 2016-02-25 · UTQ-55111...

Documents

Transcript of คํานําkrukird.com/55111.pdf · 2016-02-25 · UTQ-55111...